Biên bản ghi nhớ

ĐÁNH GIÁ GIỮA KỲ (ngày 7-21 tháng 1 năm 2013)

DỰ ÁN GIẢM NGHÈO CÁC TỈNH MIỀN NÚI PHÍA BẮC GIAI ĐOẠN 2

(Khoản tín dụng Số 4698)

A. GIỚI THIỆU

1. Ngân hàng Thế giới tiến hành Đoàn đánh giá giữa kỳ1 cho Dự án Giảm nghèo các tỉnh miền núi phía Bắc giai đoạn 2 trong thời gian từ ngày 7-23 tháng 1 năm 2013. Theo thư thông báo đoàn ngày 26/12/2012, mục tiêu của đoàn là: (i) đánh giá sự phù hợp của dự án đối với những nỗ lực giảm nghèo ở khu vực nông thôn và dân tộc thiểu số của đất nước cũng như tính bền vững và rủi ro của dự án; (ii) tiến hành rà soát tổng thể thiết kế toàn dự án, tiến độ và kết quả thực hiện; (iii) rà soát những chỉ số kết quả chính của dự án và những số liệu về tác động của dự án và đánh giá tiến độ so với việc đạt được mục tiêu phát triển dự án; (iv) thảo luận và thống nhất những đề xuất tái cấu trúc dự án để thúc đẩy việc thực hiện dự án và kết quả thực hiện; và (v) xây dựng và thống nhất kế hoạch hành động theo khung thời gian để giải quyết những điểm yếu về thực hiện được xác định trong Đoàn đánh giá giữa kỳ. Đoàn đánh giá giữa kỳ là cơ hội quan trọng đối với các bên liên quan để thảo luận và tái khẳng định sự đóng góp của dự án đối với nỗ lực giảm nghèo chung tại Việt Nam và đánh giá những thành tựu của dự án cho đến nay, đặc biệt chú ý đến thể chế hóa những sáng kiến của dự án và đảm bảo tính bền vững những tác động của dự án.

2. Đoàn đã có cuộc gặp với Ông Đào Quang Thu, Thứ trưởng và Ông Cẩm Đoản, Vụ trưởng Vụ Kinh tế Nông nghiệp, Bộ KH&ĐT. Đoàn đã làm việc với Ban Điều phối Dự án Trung ương (CPO) và nhóm hỗ trợ thực hiện dự án (TAPI). Đoàn đã đến thăm tỉnh Yên Bái và Lào Cai và có cuộc gặp với các ban QLDA tỉnh, ban QLDA huyện, ban PT xã và những nông dân tham gia vào các hoạt động sinh kế được hỗ trợ thông qua nhóm đồng sở thích (CIG). Cuộc họp tổng kết được tổ chức vào ngày 20/1/2013 tại tỉnh Lào Cai với sự tham dự của Lãnh đạo các tỉnh, cán bộ dự án. Đoàn xin gửi lời cảm ơn tới cán bộ CPO và đại diện Ủy ban nhân dân tỉnh, huyện và xã tại những tỉnh Đoàn đến thăm vì thời gian, nỗ lực, sự hợp tác, hỗ trợ và sự hiếu khách dành cho đoàn. Biên bản ghi nhớ tóm tắt những phát hiện chính, khuyến nghị và những hành động đã thống nhất của Đoàn.

1 Đoàn bao gồm Bà Nguyễn Thị Thu Lan (Chủ nhiệm dự án), Ông Võ Thành Sơn (Đồng chủ nhiệm dự án), Ông Mark Woodward (Chuyên gia cao cấp về Phát triển xã hội), Ông Lê Toàn Thắng (Chuyên gia đấu thầu), Ông Phạm Văn Cung (Chuyên gia quản lý tài chính cao cấp), Ông Phạm Văn Khang (Chuyên gia môi trường), Ông Nguyễn Huy Dũng (Chuyên gia quản lý rủi ro thiên tai và thủy lợi), và Bà Đỗ Thị Tâm (Trợ lý).

1

B. Những hành động chính

Đoàn đã thống nhất với dự án về những hành động cần được thực hiện kịp thời để đảm bảo thực hiện trôi chảy. Bảng sau đây thể hiện tóm tắt những vấn đề chính đã thống nhất, những hành động cần thiết theo khung thời gian dự kiến và trách nhiệm của các bên.

Bảng 1: Những hành động chính đã được thống nhất

Những hành động (sắp xếp theo thứ tự nêu trong tài liệu)

Người chịu trách nhiệm Thời gian thực hiện

Rà soát chất lượng của tất cả các tiểu dự án cơ sở hạ tầng (bao gồm cả những tiểu dự án đã được đánh giá trong báo cáo đánh giá cơ sở hạ tầng). Cần gửi cho WB danh sách tổng thể tất cả các công trình đầu tư với thực trạng hiện nay, và những biện pháp được áp dụng.

PPMU/DPMU 30/4/2013

Kiểm toán chất lượng các công trình cơ sở hạ tầng và đề xuất các biện pháp xử phạt nghiêm đối với các tiểu dự án có chất lượng thấp

CPO, TAPI Báo cáo đầu trước tháng 7,

2013. Thực hiện định kỳ

Nghiên cứu tính khả thi đề xuất của Ban QLDA tỉnh Lào Cai về hoạt động giải thưởng Sáng tạo để nhân rộng

CPO, TAPI Ngay lập tức

Ban QLDA tỉnh Điện Biên cần hoàn thành đánh giá đối tác trồng gừng càng sớm càng tốt

Điện Biên, CPO, TAPI 31/3/2013

Rà soát tính khả thi thực hiện tiểu hợp phần 1.2 và báo cáo CPO và Ngân hàng Thế giới để đưa ra quyết định chuyển vốn tiểu hợp phần này sang tỉnh khác

CPO, PPMUs 31/3/2013

CIG cần được phân thành các loại khác nhau để có phương thức hỗ trợ hiệu quả và hỗ trợ của dự án có thể là 2 chu kỳ

CPO, TAPI, PPMUs 30/4/2013

2

hoặc 2 năm theo cách nào phù hợp hơn

Ban QLDA tỉnh Hòa Bình và Sơn La cần rà soát nghiêm túc kết quả thực hiện để xác định những lĩnh vực cần cải thiện

PPMU Hòa Bình và Sơn La, CPO

Ngay lập tức

Rà soát kết quả thực hiện của CF CPO, PPMUs 15/4/2013

Hoàn thiện đánh giá chương trình TCNL và điều chỉnh việc thực hiện năm 2013

CPO 15/4/2013

Chỉnh sửa PIM, bao gồm việc cho phép các xã đưa cán bộ khuyến nông xã làm thành viên ban Phát triển xã nếu cần thiết

CPO, PPMUs 15/4/2013

Cải thiện MIS dựa trên trang web CPO Tháng 4/2013

Cải thiện chất lượng môi trường của các hoạt động đầu tư: kiểm tra chất lượng nước sinh hoạt, quản lý và xử lý chất thải chăn nuôi, sử dụng phù hợp thuốc trừ sâu và phân bón trong hoạt động trồng trọt và chăn nuôi

PPMUs, DPMUs, CDBs

Ngay lập tức

Giải quyết việc chậm phân bổ vốn và thiếu vốn đối ứng

CPO, PPMU Ngay lập tức

Tất cả các Ban PT xã cần thanh toán cho những hợp đồng hoàn thành cho nhà thầu

PPMUs/DPMUs/CDBs Ngay lập tức

Đẩy mạnh thủ tục đấu thầu cho gói kiểm toán nội bộ và tư vấn cần được huy động

CPO 31/6/2013

C. GIỚI THIỆU, MỤC TIÊU VÀ BỐI CẢNH CHIẾN LƯỢC CỦA DỰ ÁN

1. Giới thiệu dự án. Dự án được Ban Lãnh đạo Hiệp hội Phát triển Quốc tế phê duyệt vào ngày 6/4/2010 và có hiệu lực vào ngày 23/8/2010. Dự án được tài trợ với Khoản tín dụng IDA 150 triệu đô la Mỹ. Dự án đang được thực hiện trong thời gian 5 năm, ngày kết thúc dự án là 30/6/2015.

3

2. Bối cảnh chiến lược và mục tiêu dự án. Dự án được thiết kế để hỗ trợ nỗ lực của Chính phủ trong việc giảm nghèo bền vững tại khu vực nghèo nhất của Việt Nam, phía Tây Bắc. Mục tiêu Phát triển Dự án là tăng mức sống của người hưởng lợi dự án bằng (i) tăng khả năng tiếp cận với cơ sở hạ tầng sản xuất; (ii) tăng cường năng lực sản xuất và thể chế của chính quyền địa phương và cộng đồng; (iii) và tăng liên kết thị trường.

3. Đoàn khẳng định Dự án vẫn phù hợp với ưu tiên của Chính phủ trong công tác giải quyết vấn đề nghèo đói bằng cách hỗ trợ tăng năng suất và tăng trưởng khu vực nông thôn thông qua cải thiện liên kết, tăng cường kỹ năng, tăng khả năng tiếp cận với dịch vụ cơ bản, và xác định các biện pháp hỗ trợ nông nghiệp phù hợp với nhu cầu của người nghèo và dân tộc thiểu số hơn. Mối liên hệ với ưu tiên của Chính phủ được phản ánh trong thiết kế của dự án, bao gồm 4 hợp phần sau đây:

Hợp phần 1: Phát triển Kinh tế huyện nhằm cung cấp hỗ trợ thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế xã hội huyện, tập trung vào cơ sở hạ tầng sản xuất nhằm tạo việc làm và thu nhập cho người dân địa phương, và đa dạng hóa sinh kế cho người nghèo ở nông thôn; bao gồm: (a) tài trợ cho những dự án đầu tư có quy mô vừa và nhỏ, bao gồm, nhưng không giới hạn ở đường liên xã, công trình thủy lợi quy mô nhỏ, công trình cấp nước và chợ; và (b) hỗ trợ để giúp bên cung cấp và các tổ chức về thị trường hoạt động tốt hơn cho người nghèo, bao gồm: (i) các báo cáo nghiên cứu và phân tích nhằm xác định các cơ hội thị trường, và tạo môi trường thuận lợi; (ii) thiết lập mối quan hệ đối tác với các ngân hàng, các tổ chức phi chính phủ, và khu vực tư nhân để cung cấp hỗ trợ liên kết đa dạng cho các nhà sản xuất ở nông thôn và các doanh nghiệp vi mô; và (iii) cung cấp giải thưởng sáng tạo nhằm thúc đẩy các ý tưởng kinh doanh và các cách tiếp cận mới về liên kết thương mại cho người nghèo ở nông thôn.

Hợp phần 2: Ngân sách phát triển xã cung cấp vốn tài trợ những tiểu dự án hỗ trợ thực hiện các kế hoạch phát triển xã, bao gồm: (a) các hoạt động cơ sở hạ tầng xã có quy mô nhỏ (ví dụ, sửa chữa đường, hệ thống thủy lợi nhỏ, và chợ); (b) hỗ trợ sinh kế cho người nghèo để thành lập các nhóm đồng sở thích, phát triển các kỹ năng cần thiết và tìm kiếm các liên kết về tín dụng và thị trường cho sản phẩm; và (c) hỗ trợ các hoạt động phát triển kinh tế và xã hội của phụ nữ;

Hợp phần 3: Tăng cường năng lực nâng cao năng lực nguồn nhân lực của tất cả các bên liên quan của dự án ở cấp Trung ương, tỉnh, huyện, xã và thôn bản, bao gồm tăng cường năng lực cho: (a) cán bộ huyện và xã chuẩn bị kế hoạch

4

phát triển kinh tế xã hội; (b) cán bộ xã và thôn bản về thực hiện và quản lý dự án; (c) tăng cường kỹ năng nghề cho người dân địa phương; và (e) bảo vệ tài sản của xã và hộ gia đình, bao gồm hiểu biết và giảm thiểu rủi ro thiên tai.

Hợp phần 4: Quản lý dự án cung cấp hỗ trợ cho quản lý, giám sát và đánh giá dự án một cách hiệu quả, bao gồm thúc đẩy việc thực hiện, điều phối, truyền thông, chia sẻ thông tin và học tập, và các nỗ lực nâng cao chất lượng, và giám sát và kiểm toán nội bộ và độc lập.

4. Đánh giá công tác chuẩn bị/những nghiên cứu cho Đánh giá giữa kỳ - Trong công tác chuẩn bị cho đánh giá giữa kỳ, một số báo cáo đã được chuẩn bị bởi nhóm dự án, bao gồm: (i) báo cáo đánh giá giữa kỳ tổng thể chuẩn bị bởi CPO và TAPI; (ii) Báo cáo Điều tra giới hạn chuẩn bị bởi nhóm giám sát độc lập theo quá trình (IPM); (iii) một loạt các nghiên cứu cơ bản, bao gồm: đánh giá hoạt động tăng cường năng lực, đánh giá thí điểm lập kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, đánh giá chất lượng công trình cơ sở hạ tầng; và (iv) đánh giá cách tiếp cận thí điểm nhóm đồng sở thích (CIG). Báo cáo đánh giá giữa kỳ được chuẩn bị tốt, kết hợp với thông tin của nghiên cứu cơ bản, thể hiện tiến độ dự án và những vấn đề nổi cộm. Báo cáo điều tra giới hạn sử dụng nhiều phương pháp, bao gồm: (a) Điều tra nhẹ dựa trên một vài chỉ số cơ sở gốc được lựa chọn; (b) khảo sát bằng thẻ báo cáo công dân, tập trung vào phản hồi của người hưởng lợi về lập kế hoạch và thực hiện dự án; và (c) Thảo luận nhóm tập trung hướng đến các nhóm phụ nữ được thành lập và hỗ trợ bởi dự án.

5. Tập trung vào chất lượng thực hiện và thể chế hóa. Ở thời điểm giữa kỳ, dự án đã đạt được kết quả khả quan. Trong 2,5 năm còn lại, cần tập trung hơn nữa về cải thiện chất lượng và thể chế hóa các sáng kiến của dự án đang được thực hiện tại hiện trường thành chính sách và chương trình của Chính phủ.

6. Sự sáng tạo trong công tác giảm nghèo - liên kết thị trường và cách tiếp cận chuỗi giá trị. Mặc dù việc thiết lập các liên kết thị trường và chuỗi giá trị ban đầu diễn ra khá chậm, nhưng tốc độ thực hiện đã tăng trong năm 2012. Hai đối tác giữa công ty thương mại và nông dân nghèo đã được thiết lập và các đối tác khác trong giai đoạn đầu thiết lập quan hệ vào cuối năm 2012. Nhiều nhóm CIG được thành lập trong 18 tháng đầu tiên của dự án đã thiết lập mối liên kết chuỗi giá trị qua thương lái. Tuy nhiên, cần tăng cường xây dựng liên kết thị trường và tăng cường mối quan hệ chuỗi giá trị này để gia tăng lợi ích kinh tế cho nông dân nghèo. Những bài học cần được chia sẻ cho những tỉnh dự án và lồng ghép vào các chương trình phát triển nông thôn của Chính phủ.

C. KẾT QUẢ THỰC HIỆN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH5

7. Sự phù hợp Mục tiêu phát triển dự án. Những nhận định của Đoàn tái khẳng định sự phù hợp của các mục tiêu của dự án. Hai đoàn công tác gần đây khẳng định đối tượng tiếp cận của dự án vẫn phù hợp. Theo Chương trình xây dựng nông thôn mới của Chính phủ, các cộng đồng được đánh giá theo 19 tiêu chí. Trong khi hiện nay, hầu hết các xã thuộc dự án đáp ứng các tiêu chí về an ninh và chính trị, nhưng không xã nào đáp ứng tiêu chí về kinh tế và xã hội. Thứ hai, theo cách tính mới về chuẩn nghèo của Việt Nam được thực hiện bởi Tổng cục Thống kê (với sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ngân hàng Thế giới) số hộ thuộc diện hỗ trợ của Dự án đã tăng khoảng 30%.2

8. Việc đạt được Mục tiêu phát triển dự án: Dự án đang đi đúng hướng đạt được mục tiêu phát triển, với động lực gần đây liên quan tới cơ sở hạ tầng ở địa phương, cải thiện sinh kế thông qua thành lập các nhóm đồng sở thích và đào tạo cán bộ dự án. Công tác giải ngân đã cải thiện nhiều, và phù hợp với tỷ lệ giải ngân dự kiến tại thời điểm giữa kỳ. Các hoạt động hỗ trợ sinh kế đạt được kết quả khích lệ, chắc chắn có tính bền vững và có thể được nhân rộng cùng với một số điều chỉnh nhỏ trong cách tiếp cận và lĩnh vực tập trung. Bảng 2 thể hiện tóm tắt tiến độ liên quan tới các chỉ số Mục tiêu phát triển dự án, trong đó có phần bình luận liên quan tới những chỉ số này.

Bảng 2: Tóm tắt việc đạt được các chỉ số kết quả dự án

Chỉ số kết quả dự ánChỉ tiêu

Tình hình tới thời điểm giữa kỳNăm

thứ 3Năm thứ 5

Ít nhất 60% người hưởng lợi dự án hài lòng về lựa chọn, thiết kế, và thực hiện các hoạt động dự án

10% 60% Thẻ báo cáo công dân: Lựa chọn - 85%, Thiết kế - 66%, thực hiện - 68%

Thẻ báo cáo cộng đồng (Thảo luận nhóm tập trung, tất cả là phụ nữ): Lựa chọn - 72%, Thiết kế - 47%, Thực hiện - 75%

Người hưởng lợi dự án báo cáo thu nhập bình quân tăng ít nhất 10%

5% 10% Không có trong Điều tra giới hạn và không có các số liệu khác

2 Tỷ lệ nghèo ở nông thôn điều chỉnh của tỉnh Yên Bái và Hòa Bình năm 2010 lần lượt là 53,3% và 54,7%, Điện Biên và Lai Châu chiếm hơn 80%. Tổng số người nghèo nông thôn của 6 tỉnh dự án chiếm dưới 14% tổng số người nghèo của cả nước.

6

Chỉ số kết quả dự ánChỉ tiêu

Tình hình tới thời điểm giữa kỳNăm

thứ 3Năm thứ 5

Chỉ số kết quả trung gian

Tăng khả năng tiếp cận cơ sở hạ tầng sản xuất

Ít nhất 60% hộ trong vùng dự án hài lòng về lợi ích kinh tế có được nhờ cơ sở hạ tầng sản xuất được cải thiện (đường, công trình thủy lợi, công trình cấp nước và chợ)

10% 60% Thẻ báo cáo công dân: Tiếp cận đường giao thông - 48%, tiếp cận công trình thủy lợi - 37%, tiếp cận công trình cấp nước - 45%, tiếp cận chợ - 11%

Thẻ báo cáo cộng đồng (Thảo luận nhóm tập trung, tất cả là phụ nữ): Tiếp cận đường giao thông - 45%, tiếp cận công trình thủy lợi - 28%, tiếp cận công trình cấp nước - 20%, tiếp cận chợ - 0%

Sản lượng nông nghiệp tăng ít nhất 10%

5% 10% Khảo sát hộ:

Sản lượng lúa tăng 11-17%

Tăng cường năng lực sản xuất và thể chế của chính quyền địa phương và cộng đồng

Ít nhất 60% người hưởng lợi dự án hài lòng với cung cấp dịch vụ công

30% 60% Thẻ báo cáo công dân: Cung cấp dịch vụ công - 77%, đại diện công và cung cấp dịch vụ - 73%

Ít nhất 60% phụ nữ và người dân tộc thiểu số hài lòng với mức độ tham gia của họ trong lập kế hoạch, quá trình đưa ra quyết định, và cung cấp dịch vụ công

30% 60% Thẻ báo cáo cộng đồng:

Cung cấp dịch vụ công - 45%

Đại diện công và cung cấp dịch vụ - 27%

Ít nhất 60% xã lồng ghép kế 30% 60% 41%

7

Chỉ số kết quả dự ánChỉ tiêu

Tình hình tới thời điểm giữa kỳNăm

thứ 3Năm thứ 5

hoạch của dự án vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương

Ít nhất 50% thôn bản và xã thực hiện kế hoạch giảm thiểu thiên tai và thực hành diễn tập sẵn sàng hằng năm

30% 60% Cần được chỉnh sửa

Nhóm đối tượng hài lòng với dịch vụ nông nghiệp

30% 60% Không thu thập dữ liệu về sự hài lòng với dịch vụ nông nghiệp trong Điều tra giới hạn. Tỷ lệ hài lòng trong điều tra cơ sở là 20%

Tăng liên kết thị trường và sáng kiến kinh doanh

Số hộ tham gia hoạt động phi nông nghiệp tạo thu nhập tăng ít nhất 30%

Điều tra giới hạn không thu thập số liệu về thu nhập

30% hộ báo cáo sự cải thiện các cơ hội và hỗ trợ công để bắt đầu hay cải thiện hoạt động kinh doanh

20% 30% Thẻ báo cáo công dân: 55%

Thẻ báo cáo cộng đồng (Thảo luận nhóm tập trung, tất cả là phụ nữ): 22%

Nguồn: Hệ thống thông tin quản lý của dự án năm 2012: Báo cáo giữa kỳ của CPO, tháng 1 năm 2013

9. Tỷ lệ giải ngân tăng dần dần. Đến ngày 18/1/2013, dự án đã giải ngân 36,63% khoản tín dụng IDA (hay 54,6 triệu đô la Mỹ). Tỷ lệ này phù hợp với tỷ lệ giải ngân dự kiến khoảng 40% tổng vốn sẽ được giải ngân cuối năm 2012. Yên Bái và Lào Cai có tỷ lệ giải ngân cao nhất (lần lượt là 60% và 50%). Hai tỉnh này có kinh nghiệm quản lý dự án hơn những tỉnh khác. Hai tỉnh mới tham gia dự án Điện Biên và Lai Châu thực hiện khá tốt, với tỷ lệ giải ngân lần lượt là 42% và 44%, mặc dù trước đó có sự chậm trễ. Kế hoạch năm 2012 của các tỉnh nói chung không được phê duyệt cho đến tháng 4

8

hoặc 5 do chất lượng kế hoạch thấp, và quá trình rà soát kéo dài. Những bài học kinh nghiệm cần được CPO tiếp thu để tránh sự lặp lại trong năm 2013. Mặc dù có sự chậm trễ, nhưng 85% các hoạt động trong kế hoạch năm 2012 được hoàn thành vào cuối năm.

10. Kết quả thực hiện dự án khác nhau giữa các tỉnh dự án. Thực hiện và giải ngân đạt kết quả tốt nhất tại tỉnh Yên Bái và Lào Cai và thấp nhất tại tỉnh Hòa Bình và Sơn La. CPO và TAPI hỗ trợ đặc biệt cho tỉnh Điện Biên, tỉnh có tiến độ tương đối tốt trong quý cuối năm 2012. Hòa Bình và Điện Biên là hai tỉnh đầu tiên thực hiện đối tác sản xuất hay sản xuất nông nghiệp theo hợp đồng (giữa nhóm nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp). Có hơn 1000 hộ nông dân tham gia đối tác sản xuất trồng cây Thanh hao và trồng gừng. 5 đối tác sản xuất khác đã được phê duyệt vào cuối năm 2012 và đang được thực hiện. Việc học tập chéo giữa các tỉnh thực hiện dự án đã bắt đầu để đánh giá những kinh nghiệm ban đầu. Những kinh nghiệm từ 2 đối tác sản xuất này cần được tài liệu hóa và những kết luận cần được chia sẻ giữa các tỉnh thực hiện dự án. Mặc dù hai đối tác này có tiềm năng rất lớn, nhưng cần lưu ý rằng quy mô thiết lập quan hệ đối tác như vậy trong những huyện dự án thuộc vùng sâu vùng xa là hạn chế do thiếu doanh nghiệp chế biến nông sản và/hay các công ty thương mại tư nhân hoạt động tốt trong những khu vực như vậy.

11. Tái cấu trúc dự án: Trong thời gian thực hiện dự án còn lại, một số điều chỉnh về phương thức thực hiện cần được thực hiện để tối đa hóa khả năng đạt được tác động của dự án. Về mặt này, những thay đổi sau đây đã được thảo luận và thống nhất (Để có thêm thông tin chi tiết, xin tham khảo Bảng 4, trang 23):

Tăng mức trần cho các tiểu dự án Hợp phần NSPTX từ 100 triệu đồng (tương đương 5.000 đô la Mỹ) lên đến 200 triệu đồng (tương đương 10.000 đô la Mỹ): Điều này là do giá cả leo thang và năng lực quản lý các tiểu dự án của các Ban PTX được nâng cao, làm quá trình phân cấp rõ rệt hơn;

Tăng tỷ lệ tài trợ vốn IDA từ 95% lên 100% cho Hạng mục 3 Hàng hóa, xây lắp bao gồm xe cộ và Hạng mục 5 Chi phí hoạt động gia tăng trong Hiệp định Tài trợ: Việc này để giải quyết vấn đề thiếu vốn đối ứng và cải thiện tiến độ dự án;

Tăng tỷ lệ đầu tư đường giao thông thuộc tiểu hợp phần 1.1 từ 30% lên tới 50%, mà không tăng tỷ lệ phân bổ vốn của cả hợp phần: Việc này đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng gia tăng ở nông thôn và hỗ trợ các liên kết thị trường;

Chuyển vốn Vận hành & bảo trì sang Hợp phần 2, tạo thành tiểu hợp phần 2.4 (chiếm 10% Hợp phần);

9

Chuyển trọng tâm của tiểu hợp phần 3.4 từ đào tạo nghề sang nâng cao năng lực cho nhóm CIG: nhằm đáp ứng nhu cầu nâng cao năng lực cho số lượng nhóm CIG lớn mới được thành lập nhằm duy trì các hoạt động hỗ trợ sinh kế trong dự án;

Phân bổ nguồn vốn US23,34 triệu đô la Mỹ cho các tỉnh dựa trên kết quả thực hiện và khả năng hấp thụ vốn;

Chỉnh sửa một vài chỉ số trung gian (chi tiết trong dự thảo Tái cấu trúc đính kèm).

12. Kéo dài thời gian thực hiện dự án và bổ sung vốn: Trong thời gian diễn ra đoàn đánh giá và cuộc họp tổng kết, Chính phủ đã đề xuất với Đoàn để đảm bảo đạt được mục tiêu dự án, cần kéo dài thời gian thực hiện dự án và bổ sung thêm vốn. Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện dự án bắt nguồn từ 2 căn cứ sau:

Thứ nhất, việc nâng cao năng lực của cán bộ địa phương – cấp huyện, xã và thôn bản - đã được quan tâm đúng mực nhằm quản lý nguồn lực công và thực hiện các tiểu dự án. Để phát huy đầy đủ lợi ích từ năng lực đã được nâng cao của cán bộ địa phương và chuyển những thói quen này vào trong quy chuẩn lập kế hoạch cần thêm thời gian thực hiện dự án. Điều này đặc biệt đúng với 2 tỉnh Điện Biên và Lai Châu, 2 tỉnh không tham gia Dự án giảm nghèo giai đoạn 1.

Thứ hai, việc kéo dài thời gian sẽ cho phép tiến hành những thử nghiệm cần thiết và nhân rộng những sáng kiến sinh kế hay của Dự án để rút ra những bài học phù hợp cho chương trình giảm nghèo của Chính phủ. Điều này sẽ đảm bảo chất lượng thực hiện với các hoạt động sinh kế khác nhau, đảm bảo tính thuyết phục để nhân rộng cách tiếp cận này và khả năng thể chế hóa cách tiếp cận phát triển hướng tới cộng đồng của dự án vào các chương trình của Chính phủ hoặc của tỉnh.

13. Đề xuất bổ sung vốn bắt nguồn từ 2 căn cứ:

Thứ nhất, chi phí dự án gia tăng (đặc biệt liên quan tới nguyên vật liệu xây dựng và đầu vào nông nghiệp) do lạm phát cao hơn so với dự kiến trong vòng 2 năm qua. Một số biện pháp can thiệp đã phải giảm quy mô do chi phí vượt quá định mức ban đầu;

Căn cứ thứ hai là là nhu cầu cải thiện thiết kế các tiểu dự án cơ sở hạ tầng so với đầu tư ban đầu. Kinh nghiệm với các tiểu dự án ban đầu cho thấy trong khi chất lượng xây dựng của các tiểu dự án đáp ứng tiêu chuẩn ban đầu, nhưng nó dễ bị ảnh hưởng, thiệt hại bởi điều kiện thời tiết khắc nghiệt,

10

lũ lụt và các rủi ro khác. Chi phí sửa chữa phục hồi khá cao. Để đảm bảo tính bền vững và khả năng chống chịu với những rủi ro này cho các công trình cơ sở hạ tầng tài trợ bởi dự án, các thông số thiết kế cần được cải thiện, do đó kéo theo chi phí ban đầu tăng lên (theo đó tiết kiệm được chi phí sửa chữa, phục hồi).

14. Đoàn đã ghi nhận đề nghị này của các lãnh đạo tỉnh và CPO và đề nghị các tỉnh làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Nhóm chủ nhiệm dự án của Ngân hàng Thế giới nhận thấy việc bổ sung thêm vốn cần phải có thêm mục tiêu thể chế hóa cách tiếp cận phát triển hướng tới cộng đồng vào các chương trình quốc gia hay của tỉnh.

D. RÀ SOÁT THEO HỢP PHẦN

Hợp phần 1: Hợp phần Phát triển kinh tế huyện (57 triệu đô la Mỹ)

Tiểu hợp phần 1.1: Đầu tư phát triển kinh tế huyện

Những vấn đề chính và hành động

15. Dự án đã đạt được những kết quả tích cực với tỷ lệ hoàn thành đầu tư cơ sở hạ tầng cao. Cuối tháng 12 năm 2012, dự án đã đầu tư hơn 400 tiểu dự án cơ sở hạ tầng với hơn 70% tiểu dự án hoàn thành và bàn giao cho người hưởng lợi địa phương sử dụng. Báo cáo về đầu ra cho thấy gần 4.000 km đường giao thông nông thôn đã được lát và/hay nâng cấp, hơn 2000 ha đất nông nghiệp được tưới tiêu, gần 1.300 m cầu được xây dựng, gần 6.000 m2 chợ được xây dựng, và hơn 100 công trình cấp nước được xây dựng, đem lại lợi ích cho hàng chục nghìn hộ. Nhìn chung, kết quả trung gian rất khả quan. Điều tra giới hạn, được tiến hành bởi nhóm giám sát độc lập theo quá trình, thể hiện những tác động khích lệ (Bảng 3):

Bảng 3: Tóm tắt các lợi ích những loại hình đầu tư cơ sở hạ tầng chính thuộc tiểu hợp phần 1.1

Loại hình cơ sở hạ tầng Lợi ích chính

Đường giao thông Giảm thời gian đi lại tới các điểm dịch vụ xã hội, hành chính và một vài điểm dịch vụ kinh doanh;

Công trình thủy lợi Tăng năng suất lúa;

Giảm số ngày thiếu đói hằng năm.

Công trình cấp nước Giảm khoảng cách đi lấy nước;

11

Giảm thời gian đi lấy nước cần có ;

Cải thiện sức khỏe hộ gia đình.

16. Năm 2012 chứng kiến sự cải thiện trong việc thực hiện tiểu hợp phần này với tổng vốn gần 24 triệu đô la Mỹ - so với 8 triệu đô la Mỹ trong 18 tháng đầu tiên của dự án. Nhiều tiểu dự án đã được thiết kế và thực hiện đúng. Nhưng theo Báo cáo Đánh giá chất lượng cơ sở hạ tầng (và đã được Đoàn xác nhận) tồn tại một số vấn đề liên quan tới thiết kế không phù hợp, xây dựng có chất lượng kém, và/hay tổ chức vận hành & bảo trì kém. Chẳng hạn, cầu treo tại xã Nà Tăm (huyện Tam Đường, Lai Châu) được thiết kế với nguyên vật liệu sai và thiết kế có tay vịn. Công trình thủy lợi xây mới tại xã Cun Pheo (huyện Mai Châu, Hòa Bình) được xây dựng song song với công trình thủy lợi khác cùng tưới tiêu cho một diện tích. Cũng có một số trường hợp đầu tư trùng lặp. Điều này dấy lên quan ngại tốc độ thực hiện nhanh có thể đi cùng với chi phí chất lượng đầu tư, đảm bảo có những hành động khắc phục nghiêm trọng.3 CPO cần giám sát chặt chẽ để đảm bảo sự tuân theo các quy định về chất lượng.

17. Đoàn cũng thấy rằng một số khuyến nghị từ Đoàn giám sát trước về vận hành & bảo trì công trình cơ sở hạ tầng được tài trợ bởi dự án không được giải quyết triệt để. Một số tiểu dự án cơ sở hạ tầng đoàn đến thăm tại tỉnh Yên Bái trong tình trạng kém do công tác bảo trì không được thực hiện thường xuyên. Báo cáo Đánh giá chất lượng cơ sở hạ tầng xác nhận tình trạng tương tự ở các tỉnh khác. CPO cần giải quyết điểm yếu trong công tác vận hành & bảo trì một cách khẩn cấp bởi vì chúng đe dọa nghiêm trọng đến tính bền vững đầu ra dự án.

Những nội dung thống nhất

18. Những hành động sau đã được thống nhất nhằm giải quyết những vấn đề nêu trên:

a) Các PPMU và DPMU cần rà soát tất cả tiểu dự án cơ sở hạ tầng nhằm kiểm tra chất lượng và đảm bảo công tác bảo trì thường xuyên. Một danh sách các tiểu dự án được tài trợ bởi dự án bao gồm thực trạng hiện nay và đề xuất các biện pháp khắc phục cần được gửi cho Ngân hàng Thế giới trước 30/4/2013;

3 Đáng chú ý, đoàn quan sát cả hai công trình (i) công trình thủy lợi tại xã Bản Mù (Trạm Tấu, Yên Bái) và (ii) công trình đường giao thông nông thôn tại xã Suối Giàng (Văn Chấn, Yên Bái) đều cần hoạt động sửa chữa ngay lập tức và bảo trì do tình trạng của những công trình này xấu khi đoàn đến thăm. Đoàn đặc biệt lo lắng về tình hình thực hiện nhanh của Yên Bái và trước đây đã nhấn mạnh những quan ngại này rằng Yên Bái thực hiện quá nhanh, có thể ảnh hưởng đến chất lượng.

12

b) CPO và TAPI cần đưa ra thủ tục kiểm tra ngẫu nhiên và độc lập để kiểm tra chất lượng các công trình cơ sở hạ tầng và đề xuất các biện pháp xử lý nghiêm cho các tiểu dự án có chất lượng thấp.

Tiểu hợp phần 1.2: Đa dạng hóa các cơ hội liên kết thị trường và hỗ trợ sáng kiến kinh doanh.

19. Đối với tiểu hợp phần này, dự án đang tìm kiếm tăng cường liên kết thị trường thông qua hỗ trợ đối tác sản xuất giữa nhóm nông dân và các doanh nghiệp nông nghiệp bằng việc sử dụng vốn giải thưởng sáng tạo. Việc thiết lập quan hệ đối tác đã chứng tỏ là thách thức đối với nhiều huyện dự án do thiếu các công ty chế biến nông sản quy mô vừa (tức là lớn hơn quy mô nhỏ) và năng lực hạn chế của hầu hết các công ty thương mại ở địa phương. Trong khi ban đầu dự kiến đối tác sản xuất có thể được thúc đẩy trong vùng dự án, đến nay nhóm dự án cho rằng thiết lập được khoảng từ 8 đến 10 đối tác bền vững trong suốt vòng đời dự án là một mục tiêu thực tế, tập trung vào những tỉnh có tiềm năng như Lào Cai, Điện Biên, Hòa Bình và Yên Bái, với gần 5.000 hộ tham gia.

20. Năm 2012, 2 đối tác như vậy đã được hỗ trợ. Một là đối tác trồng cây Thanh Hao tại tỉnh Hòa Bìnhvới công ty sấy khô và chiết xuất thành thuốc chống bệnh sốt rét xuất khẩu sang châu Phi với sự tham gia của hơn 800 hộ. Thứ hai là đối tác sản xuất trồng gừng tại Điện Biên - 273 hộ tham gia vụ đầu tiên, thu hoạch vào tháng 12 năm 2012. Công ty tham gia đối tác này sấy khô và xuất khẩu gừng sang Nhật Bản. Công ty đã mở rộng quan hệ đối tác, nhiều nông dân tham gia hơn và hỗ trợ cây trồng khác như ớt.

21. Những kết quả ban đầu từ 2 đối tác thí điểm đầu tiên này khác nhau. Một mặt, nó khuyến khích để nhận ra rằng nếu nông dân được tổ chức sản xuất và kết nối với thị trường tốt hơn thì sẽ đem lại thu nhập cao hơn so với cây trồng chính truyền thống (ngô) khi thu hoạch tốt. Mặt khác, ở địa phương, gặp phải một số vấn đề như trồng muộn so với mùa vụ. Trồng cây Thanh hao ở một số xã của Hòa Bình là một ví dụ. Tuy nhiên, công ty tham gia đối tác vẫn cam kết thực hiện đối tác và sự tiếp tục hỗ trợ của dự án có thể giúp sự kết nối bền vững giữa một số lượng nông dân ngày càng tăng và những công ty này.

22. Các liên kết thị trường thông qua đối tác là doanh nghiệp địa phương cho thấy những kết quả ban đầu tích cực và điều này khuyến khích thiết lập các đối tác khác. Sau khi thực hiện 2 đối tác liên kết thị trường đầu tiên tại tỉnh Điện Biên và Hòa Bình, một số đối tác khác đã bắt đầu hình thành tại tỉnh Lào Cai như đối tác trồng hoa địa lan, cây thì là, trồng sắn với những kết quả ban đầu khả quan và tại tỉnh Sơn La như đối tác trồng khoai. Đến thời điểm giữa kỳ, tỉnh Lai Châu và Yên Bái chưa thiết lập hay có kế

13

hoạch xây dựng đối tác nào. Trong khi đó, tỉnh Điện Biên đã bắt đầu thiết lập đối tác trồng ớt, sau kinh nghiệm đối tác trồng gừng.

Những vấn đề chính

23. Kế hoạch năm 2013 của các tỉnh đề xuất một số đối tác sản xuất các cây trồng truyền thống (chẳng hạn như ngô hay lúa). Trong khi mối liên kết thị trường từ những cây trồng truyền thống như vậy có thể đem lại lợi ích nhỏ, nhưng dù sao cũng sẽ sản xuất những cây trồng này và Dự án có thể đem lại nhiều giá trị hơn bằng việc khuyến khích đối tác sản xuất những cây trồng mới có giá trị cao hơn và/hay thúc đẩy kỹ thuật sản xuất và dịch vụ để tăng năng suất của các hoạt động trồng trọt và chăn nuôi hiện nay.

24. Việc tài liệu hóa những bài học từ 2 đối tác sản xuất đầu tiên này cần được cải thiện một cách hệ thống. Đánh giá đối tác trồng cây Thanh hao đã được thực hiện nhưng những điểm nhận xét trong đánh giá còn hạn chế. Đối tác trồng gừng ở Điện Biên được giám sát tốt hơn mặc dù bản báo cáo đầy đủ về đối tác này vẫn đang trong quá trình chuẩn bị.

25. Dự án gặp khó khăn và chậm trễ trong việc thực hiện hoạt động Giải thưởng Sáng tạo. Ban QLDA tỉnh Lào Cai đề xuất nên trao giải thưởng cho những nhóm CIG thành công bằng nguồn vốn của giải thưởng sáng tạo, chỉnh sửa chương trình giải thưởng sáng tạo có yếu tố thi đua cạnh tranh. Vì vậy, đề xuất nhóm CIG có đề xuất phát triển các hoạt động kinh doanh hay nhất là một cách giúp tiểu hợp phần này thực hiện.

Những nội dung thống nhất

a) Do đối tác có sự tham gia của một số lượng lớn nông dân và sản xuất nông nghiệp có rủi ro và mang tính thời vụ, nên sự chuẩn bị tốt cho đối tác là một điều kiện đảm bảo trước khi đối tác bắt đầu. Nếu chậm thời vụ, đối tác sẽ bị trì hoãn cho tới mùa vụ tới;

b) CPO và TAPI cần nghiên cứu tính khả thi đề xuất của Ban QLDA tỉnh Lào Cai về hoạt động Giải thưởng Sáng tạo để áp dụng rộng rãi và đưa ra khuyến nghị với nhóm chủ nhiệm Dự án trước cuối tháng 6. Đề xuất chỉnh sửa PIM liên quan tới hoạt động này cũng cần được trình Ngân hàng xem xét trước cuối tháng 6 năm 2013;

c) Ban QLDA tỉnh Điện Biên cần hoàn thiện báo cáo đánh giá đối tác trồng gừng trước cuối tháng 3 năm 2013;

14

d) Ban QLDA tỉnh Hòa Bình cần có thêm thông tin để hiểu rõ hơn kinh nghiệm và bài học từ đối tác trồng cây Thanh hao. Cần đưa ra khuyến nghị rằng liệu dự án có nên hỗ trợ đối tác thêm một năm nữa hay không để khắc phục những khó khăn ban đầu và cải thiện quy mô để đối tác bền vững. Việc này cần được thực hiện trước cuối tháng 4 năm 2013;

e) Đối với những đối tác sắp tới, cần đưa ra quyết định liệu hỗ trợ của dự án kéo dài một hay hai mùa vụ (hay năm) và trọng tâm hỗ trợ cần được chuyển sang mùa vụ/năm hỗ trợ thứ hai. CPO và TAPI cần đề xuất cách thực hiện trước cuối tháng 5 năm 2013;

f) Lai Châu và Yên Bái rà soát tính khả thi thực hiện tiểu hợp phần này và báo cáo CPO và Ngân hàng Thế giới trước 31/3/2013;

Hợp phần 2: Hợp phần Ngân sách phát triển xã (40 triệu đô la Mỹ)

26. Hợp phần 2 bao gồm cơ sở hạ tầng thôn bản quy mô nhỏ và phát triển sinh kế và dựa trên cách tiếp cận phát triển hướng tới cộng đồng, trao quyền cho người dân thôn bản tham gia vào lập kế hoạch, thực hiện và giám sát. Đến cuối năm 2012, hơn 1.743 hợp đồng được trao cho nhóm cộng đồng thực hiện. 230 xã dự án là chủ đầu tư của 4.446 tiểu dự án với tổng giá trị khoảng 13 triệu đô la Mỹ.

27. Trong tiểu hợp phần này, hơn 510 km đường được sửa chữa, hơn 1.600 ha được tưới tiêu và nước sinh hoạt được cung cấp cho hàng trăm hộ gia đình. Lợi ích từ các chương trình đầu tư thôn bản được xác nhận trong Điều tra giới hạn khá tích cực. Công trình cấp nước giảm thời gian đi lấy nước, và số ngày ốm trong tháng của hộ gia đình giảm xuống. Công trình thủy lợi tăng năng suất lúa, cũng như tăng số lượng các cây trồng khác nhau, và do đó giảm số ngày thiếu đói trong tháng.

28. Hỗ trợ CIG là điểm tập trung của sinh kế bền vững của dự án. Đến cuối năm 2012, có 1.674 CIG được thành lập để thực hiện các hoạt động sinh kế khác nhau với giá trị hơn 5 triệu đô la Mỹ. Mặc dù phần lớn các hoạt động trồng trọt và chăn nuôi sử dụng các phương pháp nông nghiệp truyền thống, nhưng có một số các hoạt động có tính sáng tạo được thực hiện, bao gồm nuôi lươn, nhím và thỏ để tiêu dùng và bán ở địa phương. Những kết quả ban đầu thể hiện mức độ bền vững nhất định. Nhiều nhóm CIG trong 6 tỉnh dự án có thể tái đầu tư chu kỳ sản xuất thứ hai hoặc thứ 3 và kết nạp thêm hộ tham gia sau chu kỳ sản xuất đầu tiên có hỗ trợ của dự án. Một vài nhóm CIG hiệu quả gồm trồng ớt (Mường Khương, Lào Cai), gừng (Điện Biên), chiết xuất tinh dầu quế (Lục Yên, Yên Bái), nuôi lợn (Văn Bàn, Yên Bái hay Đà Bắc, Hòa Bình), nuôi lươn (Lục Yên,

15

Yên Bái hay Yên Thủy, Hòa Bình), vườn ươm cà phê (Thuận Châu, Sơn La), cây su su (Tân Lạc, Hòa Bình) và hoa địa lan (Sa Pa, Lào Cai).

29. Hợp phần này được thiết kế đặc biệt hỗ trợ cho phụ nữ nâng cao địa vị kinh tế xã hội của họ. Các tiểu dự án được phụ nữ lựa chọn gồm một loạt các hoạt động kinh tế, xã hội với phần lớn là hoạt động chăn nuôi, và nuôi gà, là những hoạt động truyền thống của phụ nữ. Đáng khích lệ khi quan sát sự trao quyền cho phụ nữ thông qua sự hỗ trợ của dự án cho các nhóm CIG là phụ nữ, trong đó các thành viên đưa ra quyết định về cách dự án hỗ trợ nhu cầu sinh kế của mình và phát biểu trong các cuộc họp xã.

30. Theo Điều tra giới hạn, nhóm CIG mang lại một số thay đổi đối với sinh kế của người nông dân. Đáng chú ý, những thay đổi là những nông dân nhận được thông tin về thị trường, đào tạo và dịch vụ khuyến nông, và thông tin về kỹ thuật sản xuất nhiều hơn. Thành viên nhóm CIG chia sẻ kinh nghiệm sản xuất trong các cuộc họp nhóm định kỳ và biết cách tính toán hoạt động kinh doanh của mình. CIG cũng đóng góp vào phát triển thị trường mới, cây trồng và vật nuôi mới cũng như tiếp cận dịch vụ sau sản xuất.

31. Các tiểu dự án sinh kế được thực hiện trong chương trình thí điểm thuộc tiểu hợp phần 2.2 và 2.3 đạt yêu cầu tại cả 2 tỉnh Lào Cai (đặc biệt) và Yên Bái. Trong chuyến thực địa đến huyện Văn Bàn, Đoàn đã gặp gỡ các nông dân đang trong chu kỳ nuôi lợn thứ 2. Những nhân tố đóng góp vào sự thành công của những hoạt động chăn nuôi này là: cán bộ khuyến nông xã hỗ trợ đào tạo kỹ thuật và tiếp tục hỗ trợ, nông dân tiết kiệm đủ từ doanh thu để tái đầu tư vào chu kỳ sản xuất tiếp theo, các liên kết thị trường với thương lái. Chương trình sinh kế của Lào Cai đã được ban QLDA tỉnh quản lý tốt và điều này thể hiện qua thông tin giám sát sẵn có, bao gồm số liệu về việc có bao nhiêu chu kỳ sản xuất mà các tiểu dự án sinh kế thí điểm hoàn thành. Người nông dân nhanh chóng tạo được thu nhập từ hoạt động của mình là một đặc điểm thành công của các chương trình sinh kế của Lào Cai.

32. Hoạt động phát triển sinh kế của Yên Bái không thực sự tốt. Chuyến thực địa cho thấy trong một số trường hợp hoạt động sinh kế mới chỉ bắt đầu vào năm 2012 và thành viên vẫn trong chu kỳ sản xuất đầu tiên. Đối lập với các tiểu dự án của Lào Cai, các tiểu dự án này tập trung vào tạo thu nhập và tái đầu tư ít hơn. Đoàn bày tỏ quan ngại chi phí tiểu dự án trồng ngô lai. Thu nhập từ can thiệp này bằng với chi phí đầu vào (được dự án hỗ trợ), và nông dân không có đủ tiền tiết kiệm để tái đầu tư trồng vụ ngô tiếp theo. Các tiểu dự án sinh kế khác tập trung vào làm tăng số lượng đàn gia súc (chưa diễn ra mua bán). Vì vậy, mất vài chu kỳ sản xuất để nông dân bắt đầu tạo thu nhập, do đó làm

16

hạn chế tác động giảm nghèo ngay lập tức của dự án. Các tiểu dự án của Yên Bái cũng ít tập trung vào liên kết thị trường.

Những vấn đề chính

33. Tồn tại vấn đề lớn về chất lượng xây dựng, ảnh hưởng đến tính bền vững. Mương thủy lợi tại xã Bản Mù, Yên Bái chắc chắn không bền do chất lượng xi măng kém và cầu nhỏ tại xã này cũng đang bị suy yếu. Tính bền vững gặp rủi ro bởi vì (i) thiếu quan tâm tới chất lượng một phần cán bộ dự án và (ii) tính sở hữu của một số thành viên cộng đồng còn kém. Chất lượng xi măng kém cần được phát hiện bởi giám sát cộng đồng – nếu tính sở hữu cao, khi đó tự các cộng đồng có thể đảm bảo rằng công trình được thực hiện đúng. Hơn nữa, thiếu sự kiểm tra thiết kế. Người hưởng lợi có thể không có kiến thức để phát hiện được những lỗi về thiết kế nhưng cán bộ dự án cần phải làm được điều này.

34. Trong khi nhiều nhóm CIG có dấu hiệu bền vững, có dấu hiệu bền vững, nhưng một số tiểu dự án đề xuất liên quan tới hỗ trợ 1 lần và/hay đầu vào miễn phí, 2 kiểu hỗ trợ này đều không đem lại những thay đổi bền vững về hành vi, kỹ thuật sản xuất hay những quy định thể chế. Một vài hoạt động tập trung của nhóm CIG chẳng hạn như trồng ngô lai chắc chắn không bền vững bởi vì chi phí đầu vào cao và lợi nhuận thấp. Trong khi những nỗ lực nuôi lợn và gia súc có vẻ hứa hẹn, nhưng chi phí và lợi ích từ những can thiệp này cần được tiếp cận tốt hơn.

35. Đánh giá về CIG gần đây được TAPI và CPO thực hiện đã phát hiện một số điểm của chương trình sinh kế cần cải thiện. Những điểm này bao gồm: (i) chất lượng đề xuất các tiểu dự án cần tốt hơn; (ii) tăng cường năng lực cho nhóm CIG, đặc biệt là ban lãnh đạo nhóm; (iii) tăng cường kiến thức về thị trường cho thành viên CIG; và (iv) tăng cường kiến thức của thành viên CIG về vấn đề lợi nhuận của các tiểu dự án và tăng cường hoạt động nhóm, đặc biệt là những ghi chép về tài chính và biên bản họp. Cũng cần có sự giám sát của CF về các hoạt động của CIG thường xuyên hơn.

36. Dựa trên những quan sát, Đoàn Đánh giá hỗ trợ CPO và TAPI đưa ra kế hoạch phân loại CIG, lớp mục tiêu (từ mức độ bảo vệ tài sản đến những thay đổi có tính thương mại) và một loạt các can thiệp phù hợp cho mỗi loại CIG. Đoàn cũng đã tổ chức thảo luận về thời gian hỗ trợ nhóm CIG. Không chỉ hỗ trợ một mùa hay một năm, đã thống nhất hỗ trợ có thể kéo dài khoảng 2 chu kỳ. Đoàn nhận thấy ở một số xã đoàn đến thăm thủ tục tiểu dự án thuộc Hợp phần Ngân sách phát triển xã dài dòng và phức tạp không cần thiết đang gây thách thức cho Ban PT xã và khiến cán bộ CF phải tham gia trực tiếp vào quá trình chuẩn bị tài liệu các tiểu dự án cho các cán bộ xã. Kiểu làm việc này tạo rủi ro, cán bộ xã không đóng vai trò là chủ đầu tư thực sự.

17

Khuyến nghị

a) Các ban QLDA tỉnh và huyện cần báo cáo ngắn cho CPO và Ngân hàng về thực trạng hiện nay của các công trình thuộc Dự án và cập nhập theo quý. Báo cáo cần được hoàn thành trước cuối tháng 4 năm 2013;

b) CPO cần tổ chức kiểm tra ngẫu nhiên chất lượng các công trình cơ sở hạ tầng trong vùng dự án. Thí điểm kiểm tra chất lượng này có thể được thực hiện trước cuối tháng 7 năm 2013 và báo cáo cần được gửi cho Ngân hàng Thế giới và tất cả các ban QLDA tỉnh trước cuối tháng 8 năm 2013;

c) Các nhóm CIG cần được phân loại để hỗ trợ hiệu quả và hỗ trợ của dự án có thể kéo dài 2 chu kỳ hay 2 năm tùy thuộc vào sự phù hợp. Việc này cần được thực hiện trước cuối tháng 4 năm 2013;

d) Chất lượng các đề xuất CIG cần được cải thiện thông qua kỹ năng thúc đẩy tham vấn tốt hơn và năng lực được tăng cường về phát triển kinh doanh cho các nhóm CIG. Tập huấn nhắc lại cho cán bộ CF và Ban PTX cần tập trung vào vấn đề này và phản ánh trong các khóa học sắp tới;

e) Nằm trong nội dung sửa đổi PIM, thủ tục Hợp phần Ngân sách phát triển xã cần được chỉnh sửa để điều chỉnh và/hay đơn giản hóa nhằm trợ giúp các xã đóng vai trò chủ đầu tư một cách hiệu quả hơn;

f) Các nhóm CIG cần được đào tạo nhiều hơn để giúp họ hoạt động tốt hơn. Các cán bộ CF tại các xã đến thăm của Yên Bái cần dành nhiều thời gian hơn với nhóm CIG để giúp họ cải thiện những kỹ năng hoạt động nhóm;

g) Kết quả công tác của cán bộ CF cần được rà soát và trong một số trường hợp, những CF không đạt kết quả công tác tốt có khả năng không kéo dài hợp đồng.

Hợp phần 3: Tăng cường năng lực (10 triệu đô la Mỹ)

37. Dự án đã xây dựng chương trình tăng cường năng lực sâu rộng cho tất cả bên liên quan của dự án ở tất cả các cấp, bao gồm một số lượng lớn nông dân. Chương trình được thực hiện trong 2 giai đoạn. Giai đoạn 1, được thực hiện trong 18 tháng đầu tiên, tập trung vào những kỹ năng cơ bản cho cán bộ thực hiện dự án. Giai đoạn 2 bắt đầu

18

vào đầu năm 2012 và là một chương trình rộng hơn được xây dựng dựa trên đánh giá nhu cầu đào tạo được mỗi tỉnh hoàn thiện vào cuối năm 2011. Mỗi tỉnh chuẩn bị kế hoạch tăng cường năng lực cho 2012-2013.

38. Trong một nửa thời gian thực hiện dự án, dự án đã tổ chức khoảng 650 khóa đào tạo và chuyến tham quan học tập kinh nghiệm với hơn 22,000 lượt người tham gia, trong đó học viên là người dân tộc thiểu số chiếm và phụ nữ lần lượt 79% và 32%. Thực hiện khuyến nghị từ Đoàn giám sát lần trước, CPO đã đánh giá hiệu quả các khóa đào tạo để cải thiện tác động của kế hoạch tăng cường năng lực trong tương lai. Bản báo cáo đánh giá cuối đang chuẩn bị và dự kiến hoàn thiện trước 30/4/2013.

Lập kế hoạch phát triển kinh tế xã hội

39. Năm 2012, dự án thực hiện thí điểm lập kế hoạch phát triển kinh tế xã hội tại 5 tỉnh dự án. Tại mỗi tỉnh, 10 xã được lựa chọn để thực hiện quy trình lập kế hoạch kinh tế xã hội lồng ghép (quy trình ban đầu được Hòa Bình xây dựng và sau đó được cải thiện bởi Sở Kế hoạch & Đầu tư Quảng Trị). Mục tiêu của thí điểm là tìm cách thể chế hóa cách tiếp cận lập kế hoạch, giúp các xã tổng hợp tất cả nguồn lực để phát triển xã vào kế hoạch lồng ghép thông qua lập kế hoạch có sự tham gia. Hòa Bình là tỉnh dự án duy nhất đã chính thức sử dụng quy trình lập kế hoạch phát triển kinh tế xã hội tại tất cả các xã với sự hỗ trợ từ chương trình tài trợ.

Quản lý rủi ro Thiên tai

40. Dự án được GFDRR tài trợ nghiên cứu về “Phục hồi sinh kế - Tăng cường

khả năng của cộng đồng trong việc ngăn ngừa, giảm thiểu và ứng phó với các hiện tượng

thời tiết cực đoan”. Nghiên cứu được bắt đầu tiến hành từ tháng 12/2012 và dự kiến sẽ

giúp cung cấp thông tin cho người nông dân trong quá trình đưa ra các quyết định về sản

xuất nông nghiệp tại các vùng hay gặp thiên tai, bao gồm cả hoạt động chăn nuôi gia súc.

Tại cuộc họp tổng kết của Đoàn đánh giá, các bên đã thảo luận chi tiết kế hoạch nghiên

cứu và bản báo cáo khởi động hiện đang được hoàn thành.

Những nội dung thống nhất

19

a) CPO sẽ hoàn thành bản đánh giá chương trình tăng cường năng lực và

đưa ra các điều chỉnh cần thiết trong công tác triển khai năm 2013.

Việc này cần được hoàn thành trong tháng 4/2013.

b) CPO sẽ tiến hành đánh giá và đề xuất các thay đổi cần thiết đối với việc

chuyển đổi mục tiêu đào tạo nghề ban đầu thành đào tạo các nhóm CIG

để đảm bảo những điều chỉnh này được nêu một cách đầy đủ trong tài

liệu tái cơ cấu dự án.

Hợp phần 4: Quản lý Dự án (16 triệu USD)

Những vấn đề chính

41. Công tác quản lý dự án nói chung đã được cải thiện đáng kể trong năm thứ 3 của dự án với sự phối hợp và trao đổi thông tin nhịp nhàng hơn giữa các bên. Tuy nhiên, không phải tỉnh nào cũng có được những tiến bộ này: Lào Cai đã đạt được những cải thiện đáng kể trong công tác quản lý dự án sau đợt cải cách nội bộ và thành lập Ban quản lý ODA tỉnh năm 2011. Tỉnh Điện Biên cũng cho thấy một số tiến bộ trong thực hiện dự án nhờ vào sự nỗ lực của các cán bộ dự án, sự quan tâm, sát sao hơn của lãnh đạo tỉnh và sự hỗ trợ hiệu quả từ phía CPO và TAPI.

42. Ngược lại, tỉnh Hòa Bình lại cho thấy xu hướng đi xuống trong công tác quản lý và triển khai dự án dường như do thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các bên. Chính điều này đã dẫn đến tình trạng yếu kém trong thực hiện dự án ở tất cả các cấp, mặc dù các xã và cán bộ CF ở Hòa Bình làm việc tốt hơn so với cấp tỉnh và huyện. Tình trạng này rất có vấn đề, đặc biệt khi Hòa Bình là tỉnh đã có kinh nghiệm triển khai giai đoạn 1 của Dự án, mà lại là một trong những tỉnh thực hiện tốt nhất. Đoàn nhận thấy rằng công tác quản lý, lãnh đạo của Ban QLDA tỉnh chưa đạt được hiệu quả tối đa, và dường như thiếu sự hướng dẫn, chỉ đạo của các lãnh đạo cấp tỉnh. Ngoài ra, BQLDA tỉnh Hòa Bình không đưa ra các biện pháp theo dõi như khuyến nghị của các đoàn giám sát trước. Sơn La là tỉnh trước đây cũng tham gia Dự án Giảm nghèo giai đoạn 1 và đến giai đoạn 2 lại thực hiện kém xa so với mong đợi, do đó cần phải nỗ lực hơn nữa để cải thiện tình hình. Sự quan tâm và giám sát sát sao của các lãnh đạo tỉnh là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng triển khai và quản lý dự án. Tại Hòa Bình và Sơn La cũng như tất cả các tỉnh khác của Dự án đều thành lập Ban chỉ đạo tỉnh, mặc dù các Ban này dường như kém hiệu quả trong việc chỉ đạo Dự án đi đúng hướng yêu cầu.

20

43. Đội ngũ cán bộ Dự án đã được cải thiện nhưng vẫn còn yếu ở cấp xã. Đoàn nhận thấy năng lực của một số Ban PTX vẫn còn hạn chế. Các hoạt động của Dự án phần lớn được xử lý bởi các cán bộ CF và cán bộ huyện chuyên trách. Một số xã có ý kiến đề xuất cần phải đưa cán bộ khuyến nông xã vào Ban PTX để nâng cao năng lực của Ban PTX đối với các vấn đề về sinh kế.

44. Hoạt động của các cán bộ hợp đồng CF cũng đạt được những tiến bộ nhất định, đồng thời lực lượng CF bị kéo căng để hoạt động trong một danh mục đầu tư ngày càng lớn do dự án đã mở rộng quy mô. Tuy nhiên, Ban QLDA các tỉnh cần xem xét lại đối với một số trường hợp CF hoạt động kém hiệu quả và có thể chấm dứt hợp đồng nếu cần thiết.

45. Công tác Giám sát đánh giá của Dự án đã được cải thiện, nhưng vẫn cần tiếp tục điều chỉnh để phục vụ tốt hơn nữa cho Dự án. Dự án đã thiết lập Hệ thống Quản lý thông tin (MIS), đóng vai trò thiết yếu đối với các hoạt động Giám sát đánh giá. Hệ thống MIS của Dự án ban đầu được thiết kế trên cơ sở sử dụng hệ thống Excel và dần dần được cập nhật dữ liệu về các hoạt động của Dự án. Hệ thống này gần đây được chuyển đổi thành hệ thống sử dụng trang web để có thể thường xuyên và trực tiếp cập nhật dữ liệu nhưng vẫn giữ bộ bảng biểu Excel cũ. Đây là một cải tiến tích cực, được trông đợi có thể giúp tăng cường khả năng tiếp cận của cộng đồng đối với cơ sở dữ liệu Dự án và tạo điều kiện cho việc cập nhật dữ liệu thường xuyên, liên tục. Tuy nhiên, giao diện của trang web cần được cải thiện để dễ sử dụng hơn do hiện nay các đề mục không được sắp xếp theo bất kỳ trình tự logic nào (ví dụ: theo các hợp phần của Dự án). Hơn nữa, việc cập nhật dữ liệu vẫn chưa được tiến hành thường xuyên. Cần tăng cường tập huấn cho các cán bộ Giám sát đánh giá huyện để đảm bảo dữ liệu phải được kiểm tra, tổng hợp và cập nhật thường xuyên. Tình trạng đình trệ hiện nay khiến MIS trở nên kém hiệu quả hơn trong việc hỗ trợ đưa ra các quyết định quản lý.

46. Cuộc khảo sát sơ bộ giữa kỳ đã được tiến hành và cho thấy Dự án đang đạt được những kết quả nhất định. Cuộc khảo sát này dự kiến sẽ bổ trợ cho Điều tra cơ bản được tiến hành vào cuối năm 2011. Những cuộc khảo sát này sẽ tạo ra một nền tảng tốt cho hoạt động đánh giá tác động của Dự án dự kiến được tiến hành vào năm 2015. Một số nghiên cứu khác cũng được thực hiện để cung cấp thông tin cho đoàn Đánh giá giữa kỳ (bao gồm (i) Đánh giá chất lượng cơ sở hạ tầng, (ii) Đánh giá công tác lập kế hoạch Phát triển KT-XH lồng ghép, (iii) Đánh giá hệ thống MIS của dự án). Những nghiên cứu này đã cung cấp thông tin phân tích sâu trong nhiều lĩnh vực để giúp đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời.

21

47. Vào thời điểm giữa kỳ này, một số cán bộ dự án đã đưa ra đề xuất điều chỉnh đối với các chỉ số đầu ra trung gian chủ yếu theo hướng soạn lại bộ chỉ số sao cho phù hợp hơn với các hoạt động của dự án và bổ sung thêm một số chỉ số của các lĩnh vực chính theo yêu cầu của NHTG. Đoàn đánh giá tán thành các đề xuất điều chỉnh này do bộ chỉ số mới sẽ giúp phản ánh tốt hơn và nâng cao hiểu biết về tình hình Dự án mà không làm ảnh hưởng tới bản chất của các chỉ số được theo dõi. Chi tiết các ý kiến đề xuất điều chỉnh được trình bày trong Phụ lục 2.

Những nội dung thống nhất

a) CPO/Bộ KH&ĐT sẽ tổ chức họp và/hoặc trao đổi trực tiếp với lãnh đạo các

tỉnh Hòa Bình, Yên Bái và Sơn La đề nghị cần có sự quan tâm thích đáng đối với

các vấn đề của Dự án.

b) BQLDA các tỉnh ưu tiên tăng cường năng lực cho các Ban PTX.

c) Tài liệu PIM cần được sửa đổi theo hướng cho phép cán bộ khuyến nông xã

tham gia vào Ban PTX nếu cần thiết.

d) Xem xét lại hoạt động của đội ngũ cán bộ CF; cần cân nhắc đến việc chấm dứt

hợp đồng đối với các cán bộ CF làm việc thiếu hiệu quả.

e) Việc cải tiến hệ thống MIS sử dụng hệ thống trang web cần được hoàn tất vào

cuối tháng 3/2013.

E. TÁI CƠ CẤU DỰ ÁN

48. Bảng dưới đây trình bày tóm tắt các lĩnh vực được điều chỉnh của Dự án và sẽ được đưa vào Tài liệu Tái cơ cấu Dự án.

22

Bảng 4. Các đề xuất Thay đổi/ Điều chỉnh

Các đề xuất Thay đổi/ Điều chỉnh Thời hạn Ý kiến của Tổ công tác

1. Nâng hạn mức tối đa cho các TDA thuộc Hợp phần NSPTX từ 100 triệu đồng (~5.000 USD) lên thành 200 triệu đồng (~10.000USD)

Ngay lập tức cho kế hoạch 2013

Chủ nhiệm dự án tán thành đề xuất thay đổi này.

2. Nâng mức tài trợ IDA cho các hạng mục (3) đối với Hàng hóa, Công trình xây lắp, bao gồm cả phương tiện di chuyển và hạng mục (5) đối với Chi phí hoạt động gia tăng trong Hiệp định Tài trợ từ 95% lên thành 100%

Ngay lập tức Chủ nhiệm dự án ủng hộ đề xuất này để giảm áp lực cho phần vốn đối ứng

3. Nâng tỷ lệ đầu tư vào đường giao thông nông thôn từ 30% của THP 1.1 lên thành 50%, nhưng không thay đổi mức phân bổ vốn chung của cả Hợp phần.

Ngay lập tức cho kế hoạch 2013

Chủ nhiệm dự án tán thành đề xuất này do các tuyến đường đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ nâng cao khả năng sản xuất và kết nối.

4. Chuyển quỹ Vận hành và bảo trì công trình sang HP 2 thành THP 2.4 về Vận hành bảo trì (chiếm 10% tổng vốn tài trợ của cả HP).

Ngay lập tứcChủ nhiệm dự án tán thành đề xuất này vì nó sẽ giúp nâng cao tính làm chủ của các xã và người hưởng lợi đối với cơ sở hạ tầng.

5. Chuyển trọng tâm của THP 3.4 từ đào tạo nghề sang tăng cường năng lực cho các nhóm CIG Ngay lập tức

Chủ nhiệm dự án tán thành đề xuất này để tăng cường hỗ trợ cho các nhóm CIG. Các chương trình quốc gia sẽ giúp giải quyết vấn đề đào tạo nghề một cách thích đáng hơn.

6. Phân bổ lượng vốn 23,34 triệu USD cho các tỉnh căn cứ trên hiệu suất hoạt động và khả năng hấp thụ vốn của từng tỉnh. Ngay lập tức Chủ nhiệm dự án nhất trí với nguyên tắc phân bổ

nguồn vốn còn lại dựa trên hiệu suất hoạt động.

7. Sửa đổi của một số chỉ số trung gian (chi tiết nêu trong dự thảo Tài liệu về tái cơ cấu dự án đính kèm) Ngay lập tức Chủ nhiệm dự án nhất trí với đề xuất sửa đổi

23

49. Những lĩnh vực điều chỉnh này này sẽ được thể hiện trong Tài liệu PIM sửa đổi, Hiệp định Tài trợ và sẽ được trình bày đầy đủ trong Tài liệu về Tái cơ cấu dự án. Dự thảo Tài liệu Tái cơ cấu này sẽ được thảo luận và thống nhất trước khi gửi lên NHTG (thông qua Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) để chính thức thông qua và ban hành.

F. CHÍNH SÁCH AN TOÀN

Chính sách An toàn xã hội

Công tác thu hồi đất và tái định cư

50. Dự án đang được triển khai tuân theo chính sách an toàn xã hội của NHTG. Những người bị ảnh hưởng bởi Dự án đã được tham vấn và đền bù đầy đủ.

51. Một số TDA thực hiện trong kế hoạch năm 2012 yêu cầu phải thu hồi đất. Tuy nhiên, việc thiếu vốn đồi ứng để chi trả cho công tác đền bù đã dẫn đến tình trạng một số TDA không thể triển khai được. Theo thông tin Đoàn nhận được, CPO đã giải quyết vấn đề này cho kế hoạch làm việc năm 2013 và khoản vốn yêu cầu cho công tác đền bù đã được đảm bảo.

52. Nhóm tư vấn chính sách an toàn của TAPI có nhiệm vụ hướng dẫn thêm cho BQLDA các tỉnh trong vấn đề thủ tục triển khai chính sách an toàn của dự án. Theo đó, TAPI đã xây dựng bộ Tài liệu Hướng dẫn trong đó trình bày chi tiết các bước thực hiện và phương pháp tiếp cận chính sách an toàn xã hội trong khuôn khổ dự án để phát cho các tỉnh. CPO và TAPI sẽ phối hợp chặt chẽ với các tỉnh trong quá trình lập kế hoạch năm 2013 để đảm bảo các công cụ chính sách an toàn sẽ tiếp tục được thực hiện

Vấn đề dân tộc thiểu số và vấn đề giới

53. Đoàn không tán thành đề nghị của một số tỉnh về việc bỏ THP 2.3 (hỗ trợ các hoạt động phát triển KT-XH của phụ nữ) mặc dù trên thực tế một số đề xuất hoạt động có thể trùng với THP 2.2 (hỗ trợ sinh kế cho người nghèo thông qua các nhóm đồng sở thích). Đoàn xin được nhắc lại tầm quan trọng của việc tạo điều kiện cho phụ nữ trong vùng dự án có cơ hội tham gia vào công tác lập kế hoạch và triển khai các hoạt động của Dự án. Tuy nhiên, đoàn cũng nhất trí rằng một số hoạt động của 2 THP có thể tương tự nhau, với điều kiện phải tiến thành tham vấn đầy đủ trong quá trình lập kế hoạch.

An toàn Môi trường

24

54. Dự án vẫn đang bám sát thực hiện chính sách an toàn môi trường của NHTG. Các TDA đã được chuẩn bị theo Cam kết về Bảo vệ môi trường (EPC), phù hợp với chính sách của NHTG và pháp luật quốc gia. Chương trình giám sát, đặc biệt với sự tham gia của cộng đồng đã được tiến hành để đảm bảo: (a) triển khai các biện pháp giảm thiểu, (b) xử lý các tác động một cách kịp thời và triệt để. Cho tới nay, công tác triển khai dự án vẫn chưa gây ra tác động tiêu cực đáng kể nào, cũng như không bị các bên liên quan khiếu nại, kể cả những người dân bị ảnh hưởng.

55. Trong quá trình giám sát, Đoàn đã đi khảo sát thực địa và kiểm tra hàng loạt các công trình cơ sở hạ tầng đang được thi công (ví dụ: các công trình đường giao thông, hệ thống cung cấp nước sạch và các kênh thủy lợi) cũng như kiểm tra các mô hình sinh kế (ví dụ: mô hình chăn nuôi gà và lợn) tại xã Suối Giàng và Hạnh Sơn của huyện Văn Chấn, xã Bản Công và Bản Mù của huyện Trạm Tấu. Đoàn nhận thấy những cơ sở vật chất, hạ tầng này đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, Dự án cần phải tăng cường hoạt động trong các lĩnh vực sau: (a) kiểm tra chất lượng nước sinh hoạt địa phương, (b) quản lý và xử lý chất thải gia súc, và (c) Quản lý Dịch hại Tổng hợp (IPM), qua đó giúp hạn chế hơn nữa việc sử dụng, lệ thuộc vào phân hóa học và thuốc trừ sâu. Trạm khuyến nông địa phương có thể là nguồn cung cấp thông tin tư vấn về vấn đề này. Liên quan đến các đề xuất TDA cơ sở hạ tầng năm 2013 trong Hợp phần Phát triển kinh tế huyện, các Cam kết Bảo vệ Môi trường sẽ được công khai tại UBND xã trước khi tiến hành thẩm định.

G. MUA SẮM, ĐẤU THẦU

56. Đoàn đánh giá giữa kỳ đã rà soát công tác triển khai đấu thầu, mua sắm cho đến thời điểm hiện tại và nhận thấy ngoại trừ các vướng mắc trong một vài Tiểu dự án, nhìn chung công tác mua sắm đấu thầu của Dự án là tương đối đạt yêu cầu. Các hoạt động đấu thầu được thống nhất trước đây với CPO thông qua đợt đánh giá năng lực đấu thầu đã được triển khai tương đối đầy đủ. CPO đã tuyển thêm Cán bộ Đấu thầu có kinh nghiệm về các quy trình thủ tục đấu thầu và tuyển chọn tư vấn của IDA. Quy trình đấu thầu cho các gói thầu xây lắp (chủ yếu là các hợp đồng trọn gói) nhìn chung là tương đối hiệu quả, giúp giảm chi phí đáng kể so với dự toán chi phí lúc đầu. Phần phân tích sau đây sẽ đưa ra các đánh giá chi tiết về các mặt chính và các khuyến nghị liên quan.

57. Lập kế hoạch đấu thầu: Bên cạnh việc lập Kế hoạch đấu thầu tổng thể, cần chuẩn bị thêm kế hoạch đấu thầu chi tiết và thường xuyên theo dõi và cập nhật bản kế hoạch này. Do hoạt động đấu thầu thường được tiến hành trong mùa khô và công tác xây lắp sau đó lại được khởi công vào mùa mưa dẫn đến tình trạng nhiều hợp đồng phải gia

25

hạn, tăng chi phí, và hiệu quả kinh tế thấp. Để ngăn chặn tình trạng này, cần nỗ lực hơn nữa trong công tác lập kế hoạch và đấu thầu để giảm thiểu rủi ro do chậm tiến độ.

58. Hồ sơ mời thầu: Các hồ sơ đấu thầu do một số Ban QLDA huyện chuẩn bị không tuân theo đầy đủ Mẫu Hồ sơ mời thầu của NHTG. Cụ thể là các tiêu chí đánh giá đưa ra thấp hơn mức yêu cầu, ví dụ như yêu cầu về hiệu lực của hồ sơ dự thầu/báo giá, doanh thu trung bình hàng năm, tài sản lưu động/hạn mức tín dụng, số năm kinh nghiệm, vv… (tình trạng này xảy ra tại Ban QLDA huyện Trạm Tấu và Văn Chấn của tỉnh Yên Bái). Đoàn nhận thấy tất cả các BQLDA tỉnh và huyện đều cần đến hỗ trợ kỹ thuật từ phía CPO trong công tác chuẩn bị hồ sơ mời thầu. Do đó, CPO nên tổ chức thêm các khóa đào tạo cho BQLDA các huyện về Mẫu Hồ sơ Đấu thầu cạnh tranh trong nước (NCB) và Chào hàng cạnh tranh (Shopping) cho các công trình xây lắp và hàng hóa, đặc biệt chú trọng tới khâu chuẩn bị các tiêu chí đánh giá.

59. Đánh giá hồ sơ dự thầu và tiến hành trao thầu: Nhìn chung, công tác đánh giá hồ sơ dự thầu đã đạt yêu cầu. Tuy nhiên, một số trường hợp gần đây liên quan đến quy trình đấu thầu tại BQLDA tỉnh Hòa Bình, BQLDA huyện Văn Chấn và Trạm Tấu đã gây nên nhiều quan ngại không chỉ riêng đối với các BQLDA này mà còn với tất cả các BQLDA tỉnh, huyện khác, bao gồm các vấn đề sau:

(i) Dấu hiệu thông đồng giữa các nhà thầu: Trong thời gian đánh giá giữa kỳ,

việc xem xét sau về những điểm bất bình thường trong quá trình đấu thầu của

gói thầu Nâng cấp công trình thủy lợi Chống Rua (huyện Trạm Tấu) đã cho

thấy có thể có sự thông đồng thầu.

(ii) Công tác đánh giá hồ sơ dự thầu chưa thấu đáo: Các thông tin do nhà

thầu cung cấp trong hồ sơ dự thầu trong nhiều trường hợp là không chính xác,

sai lệch hoặc thậm chí gian lận. Do đó, công tác đánh giá hồ sơ thầu trong thời

gian tới cần được tăng cường, cụ thể như bằng cách xác minh lại thông tin

được cung cấp trong hồ sơ thầu, ví dụ: thông tin về kinh nghiệm làm việc

trong các hợp đồng tương tự.

(iii) Quy trình thủ tục đánh giá và phê duyệt hồ sơ thầu vẫn còn rườm rà:

Quy trình xét thầu kéo dài có thể là biểu hiệu của việc gây khó dễ. Trong

nhiều trường hợp, các nhà thầu đưa ra mức giá thấp nhất đã từ chối các yêu

26

cầu lặp đi lặp lại của phía CPO về việc gia hạn hiệu lực hồ sơ thầu. Kết quả là

hợp đồng được trao cho các nhà thầu đưa ra mức giá cao hơn và đôi khi mức

chênh lệch giá này là tương đối lớn. Do quy định đánh giá và phê duyệt hồ sơ

thầu kéo dài là một trong các nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm trễ trong

thực hiện dự án nên cần phải tinh giản quy trình thủ tục này để cải thiện công

tác triển khai dự án.

(iv) Năng lực mua sắm đấu thầu của các Ban QLDA tỉnh và huyện: Năng lực

mua sắm đấu thầu của những cơ quan này chưa đạt yêu cầu, do đó phía CPO

nên tăng cường đào tạo về phương pháp đánh giá hồ sơ thầu và quản lý hợp

đồng với sự hỗ trợ của các chuyên gia đấu thầu từ phía NHTG. Đoàn khuyến

nghị rằng tất cả cán bộ của các Ban QLDA tỉnh và huyện đều cần được học

hỏi được từ lớp tập huấn chứ không chỉ riêng cán bộ đấu thầu, do tất cả đều

tham gia vào quá trình đánh giá hồ sơ thầu và quản lý hợp đồng.

H. QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

60. Công tác quản lý tài chính của dự án đã có tiến bộ trong 6 tháng vừa qua: Báo cáo Tài chính định kỳ đã được nộp đúng thời hạn và phù với tiêu chuẩn của NHTG. Hoạt động Kiểm toán Nội bộ đã bắt đầu được tiến hành, Kiểm toán Độc lập cũng đã sẵn sàng và dự kiến sẽ bắt đầu kiểm toán năm 2013 theo đúng lịch. Các vấn đề tồn tại trước đây về các khoản chi tiêu không hợp lệ đã được xử lý. Tuy nhiên, vấn đề thiếu hụt vốn đối ứng, chậm trễ trong công tác tuyển dụng tư vấn cho hoạt động kiểm toán nội bộ, và việc phân bổ vốn chậm tiếp tục là những điểm cần lưu ý trong công tác quản lý dự án.

Với mục đích đánh giá giữa kỳ, những vấn đề sau đây đã được nhấn mạnh và thống nhất (xem Phụ lục Quản lý tài chính để có thêm thông tin về các vấn đề quản lý tài chính và các kiến nghị khác):

Không có sự thay đổi nào đối với thông tư Quản lý tài chính: Thông tư về Quản lý tài chính đóng vai trò như một bộ khung cho hoạt động quản lý tài chính của dự án, dựa vào đó để xây dựng những quy định cụ thể được trình bày trong Sổ tay Quản lý Tài chính (FMM). Không có đề xuất điều chỉnh nào đối với Thông tư về quản lý tài chính này.

27

Bổ sung hướng dẫn cụ thể vào Sổ tay Quản lý tài chính: Bổ sung các hướng dẫn cụ thể cho những trường hợp cụ thể có thể xảy ra trong quá trình thực hiện dự án (ví dụ: làm cách nào để xử lý những trường hợp nguồn vốn chưa dùng đến cho những khoản tài trợ trọn gói tại Ban PTX?)

Cán bộ quản lý tài chính: Thực tế cho thấy hoạt động quản lý tài chính dự án tại các BQLDA tỉnh và huyện không có cán bộ chuyên trách về lĩnh vực này đều chưa đạt yêu cầu. Do đó, cần nhấn mạnh một lần nữa việc nên sử dụng cán bộ chuyên trách để đảm nhiệm vị trí chủ chốt trong lĩnh vực quản lý tài chính dự án tại cấp tỉnh và huyện.

Chất lượng của công tác Dự thảo ngân sách và Lập kế hoạch, cũng như Hoạch định ngân sách dài hạn: Việc phân bổ ngân sách bị chậm hơn 4 tháng trong năm 2012 và có thể sẽ chậm hơn một tháng trong năm 20134. Những lý do chủ yếu là: (i) Chất lượng quá trình dự thảo ngân sách và lập kế hoạch còn thấp, và (ii) thiếu một kế hoạch dài hạn để làm cơ sở cho công tác hoạch định hàng năm. Cần nỗ lực hơn nữa để cải thiện chất lượng và tính kịp thời của việc sử dụng nguồn vốn, trong đó có cả việc xây dựng một tầm nhìn dài hạn hơn trong hoạch định và dự thảo ngân sách (ví dụ: xây dựng kế hoạch cho toàn bộ thời gian còn lại của dự án và có thể đưa vào cập nhật hàng năm).

Vốn đối ứng: Việc thiếu hụt của vốn đối ứng tiếp tục là vấn đề lớn tại tất cả các tỉnh. Theo CPO, việc phân bổ nguồn vốn đối ứng cho năm 2013 chỉ đạt 50% so với yêu cầu. Tại Lai Châu và Sơn La, tình trạng thiếu hụt vốn đối ứng đã kéo dài trong vài năm.

Hiệu quả của hoạt động Kiểm toán nội bộ: Chức năng kiểm toán nội bộ chưa được thực hiện trong nửa đầu của dự án chủ yếu do sự chậm trễ trong tuyển dụng Tư vấn Hỗ trợ kỹ thuật Kiểm toán nội bộ.

Phần mềm kế toán: Phần mềm kế toán tại một số tỉnh và huyện vẫn chưa được sử dụng một cách hiệu quả như một công cụ quản lý. Tình trạng các chức năng không được sử dụng một cách đầy đủ, các giao dịch không được ghi chép ngay, và các báo cáo tài chính lại được tạo ra từ một hệ thống song song (MS Excel) cho thấy các nguồn lực của dự án vẫn chưa được sử dụng một cách hiệu quả.

4 Cho tới 29/01/2013, vốn năm 2013 mới chỉ được phân bổ cho 3 tỉnh Lào Cai, Yên Bái và Hòa Bình.28

Phụ Lục 1. Tổng hợp tình hình thực hiện các khuyến nghị của đoàn Giám sát dự án lần trước tính đến hết tháng 7 năm 2012

CPO Lào Cai Yên Bái Lai Châu Điện Biên Sơn La Hoà Bình1. Cải thiện chất lượng họp thôn và công tác lập kế hoạch

Các địa phương đã chủ động áp dụng các biện pháp để nâng cao chất lượng họp thôn (Tăng cường sự hỗ trợ của CF, BPT xã, BQL huyện, đào tạo bổ sung về phương pháp cách thức họp hiệu quả cho CF) và công tác lập kế hoạch dự án 2013, một số dự kiến sẽ đưa cách thức tham vấn thông tin đề xuất kế hoạch theo cách thí điểm của THP 3.1 (Yên Bái, Lai Châu, Lào Cai, Hòa Bình đang triển khai)

2. Sử dụng hình thức đấu thầu cạnh tranh trong việc lựa chọn tư vấn chất lượng để thiết kế kỹ thuật

Đã thực hiện Không áp dụng do Yên Bái sử dụng vốn đối ứng

Đã thực hiện Đã thực hiện Đã có kế hoạch

Đã thực hiện

3. Tăng cường quản lý đấu thầu và hợp đồng

Đang thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đang thực hiện

Đã thực hiện

4. Trao hợp đồng kiểm toán đấu thầu

Đã hoàn thành tháng 5/2012

5. Thành lập các nhóm vận hành & bảo trì (O&M)

Đã thực hiện tại một số xã

Đã được thực hiện đầy đủ

Đã được thực hiện đầy đủ

Đã thực hiện (44/46 nhóm được hình thành)

Đã được thực hiện đầy đủ

6. Nộp dự thảo hướng dẫn về các nhóm và Quỹ O&M để IDA rà soát

CPO đã gửi dự thảo để xin ý kiến WB và các tỉnh

7. Hoàn thiện hướng dẫn cho tiểu hợp phần 1.2

Đã hoàn thiện và ban hành VB 175 (16/12/2011) và đã có văn bản điều chỉnh thêm

8. Nhân rộng các tiểu dự án sinh kế (thuộc tiểu hợp phần 2.2 và 2.3)

Đã thực hiện tại tất cả các thôn bản trong kế hoạch 2012 thuộc dự án

Đã thực hiện tại tất cả các thôn bản trong kế hoạch 2012 thuộc dự án

Chưa nhân rộng

9. Áp dụng cách tiếp cận hỗ trợ sinh kế của Lào Cai vào các tỉnh khác

Đã thực hiện (nhóm CIG tự mua sắm)

Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện

10. Đào tạo CFs về các Đã thực hiện

29

CPO Lào Cai Yên Bái Lai Châu Điện Biên Sơn La Hoà Bìnhkiến thức và kỹ năng khuyến nông11. Đề xuất số lượng CFs thêm để tiến hành tuyển dụng

Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện

12. Mua và cung cấp sách và các tài liệu về các biện pháp canh tác tốt, các mô hình khuyến nông, các hướng dẫn kỹ thuật có liên quan, v.v làm tài liệu tham khảo cho CFs và người dân

Các tỉnh đều đã thực hiện hoặc có kế hoạch thực hiện, CPO sẽ tiếp tục hỗ trợ các tỉnh hoàn thiện báo cáo hiện trạng sinh kế và một số loại hình tờ rơi, tài liệu về mô hình sinh kế, hướng dẫn kỹ thuật khuyến nông …vv từ nguồn hiện có để tổng hợp thành tài liệu phổ biến kiến thức

13. Thanh toán cho các nhà thầu địa phương đối với các công trình NSPTX đã hoàn thành

Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện xong

14. Bước đầu thiết lập quan hệ đối tác và hợp tác với NGOs

Đã xúc tiến với một số tổ chức NGO trên địa bàn và giới thiệu một số mô hình sinh kế. CPO sẽ có những hoạt động tư vấn cụ thể cho các tỉnh về nội dung này

Đã phối hợp với một số tổ chức NGO để thực hiện một số hoạt động về sinh kế, kế hoạch (3.1)

Chưa thực hiện Đưa vào dự kiến phối hợp với một số tổ chức hỗ trợ về sinh kế

(Ngoài đối tác trồng gừng, tỉnh chưa gặp gỡ với các NGO khác)

Chưa thực hiện, sẽ thực hiện trong thời gian tới khi triển khai hoạt động liên kết thị trường

Sẽ tiến hành thực hiện trong Quý 3/2012

15. Các tỉnh Yên Bái, Lai Châu, Điện Biên và Hòa Bình ban hành quyết định đề nghị hệ thống khuyến nông của tỉnh cung cấp các hỗ trợ kỹ thuật cho

UBND tỉnh đã có công văn, các huyện đã có chỉ đạo trạm khuyến nông tham gia

Các huyện đều đã có văn bản hướng dẫn hỗ trợ khuyến nông

Đã thực hiện, UBND tỉnh đã ban hành văn bản hướng dẫn

Chưa có văn bản hướng dẫn chính thức của thức của UBND tỉnh. (Ban QLDA tỉnh

Đã thực hiện từ 10/2011

Đã hoàn thành

30

CPO Lào Cai Yên Bái Lai Châu Điện Biên Sơn La Hoà Bìnhcác nhóm sinh kế trong tỉnh

đã có báo cáo UBND)

16. Đào tạo cơ bản về thông tin dự án tới các đơn vị kỹ thuật liên quan ở huyện (tài chính, hạ tầng, khuyến nông, v.v)

Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện, một số nội dung sẽ bổ sung vào kế hoạch 24 tháng

Đã hoàn thành

17. Hoàn thiện bản sửa đổi hướng dẫn hỗ trợ sinh kế theo hướng đơn giản hóa

Đã thực hiện

18. Trao hợp đồng cho các tư vấn về hướng dẫn lập kế hoạch phát triền lồng ghép

Không mời thầu tư vấn, CPO tự thực hiện dựa trên kinh nghiệm triển khai của Hòa Bình và một số tỉnh khác, có nghiên cứu hài hòa với quan điểm đổi mới kế hoạch của một số dự án khác như SLGP, Chia Sẻ …vv

19. Hoàn thành tất cả các điều tra TNA cho kế hoạch tăng cường năng lực của 24 tháng tiếp theo

Đã hoàn thành Đã hoàn thành Đã hoàn thành Đã hoàn thành Đã hoàn thành

Đã hoàn thành

Đã hoàn thành

20. Bắt đầu xây dựng các sách bằng âm thanh bằng tiếng dân tộc cho TCNL

Đây là loại hình hoạt động phức tạp, hiện tại mới chỉ có Lào Cai áp dụng một phần vào công tác truyền thông do đó CPO dự kiến sẽ phối hợp với TAPI và các tỉnh để làm rõ hơn cách thức triển khai nhóm các hoạt động này bao gồm cả việc hỗ trợ kỹ thuật hoặc ra hướng dẫn để sau đó đưa vào triển khai tại các tỉnh theo đề xuất đã được đưa vào kế hoạch.

21. Tuyển dụng vị trí tư vấn TCNL cho các Ban QLDA tỉnh

Không thực hiện, sử dụng cán bộ PTI

Không thực hiện Không thực hiện Không thực hiện, sử dụng cán bộ hiện có (CSAT)

Không thực hiện, sử dụng cán bộ hiện có (Phiên dịch)

Không thực hiện

22. Triển khai các hoạt động tiếp theo sau chuyến đi trao đổi Nam-Nam

Một số kinh nghiệm tốt đã được đưa vào các hướng dẫn thực hiện của dự án (Hướng dẫn đào tạo nghề, sinh kế ..vv)

31

CPO Lào Cai Yên Bái Lai Châu Điện Biên Sơn La Hoà Bình23. Triển khai các hoạt động học tập chéo

Các tỉnh đã có kế hoạch, CPO sẽ bố trí một số chuyến học tập chéo giữa các tỉnh cũng như một số địa bàn ngoài có kinh nghiệm có thể áp dụng được trong vùng dự án như Kinh nghiệm triển khai các dự án sinh kế, Theo dõi đánh giá trong công tác kế hoạch ..vv

24. Đào tạo nhắc lại cho CFs, cán bộ và tư vấn huyện về quản lý dự án và thủ tục sinh kế

CPO đã tổ chức một số lớp nhắc lại cho CF tại 4 tỉnh Yên Bái, Lai Châu, Sơn La và Hòa Bình. Dự kiến tổ chức tại 2 tỉnh còn lại trong tháng 8/2012

25. Trao hợp đồng cho gói thầu TAPI và IPM

Đã thực hiện

26. Mua phương tiện đi lại cho dự án và chuyển cho Ban QLDA tỉnh và huyện

MPI đã tổng hợp các ý kiến của các Bộ, ngành liên quan và gửi văn bản trình lại TTCP

2.27. Tăng cường hệ thống GSĐG (M&E) và MIS

Sau khi hoàn thành khung giám sát dự án và hệ thống thông tin, CPO dự kiến sẽ tổ chức đào tạo cầm tay chỉ việc cho cán bộ giám sát thông qua hình thức làm việc theo phiên tại các tỉnh. Hiện tại, Khung và hướng dẫn M&E đang được gấp rút xây dựng. Công cụ quản lý MIS đang được nâng cấp và sẽ triển khai đồng loạt tại các tỉnh. Công cụ giám sát CRC sẽ được cân nhắc đưa vào áp dụng thử nghiệm, trước mắt đối với Cơ sở hạ tầng và một số loại hình hoạt động sinh kế.

28. Cung cấp máy tính cho cán bộ M&E

Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Chưa thực hiện

29. Tài liệu hóa bằng hình ảnh đối với từng hoạt động và tiểu dự án

Sau khi hoàn thành khung M&E, CPO sẽ tiến hành xây dựng hướng dẫn cụ thể để các tỉnh triển khai

Đã yêu cầu thực hiện

Đã thực hiện lập hồ sơ hình ảnh cho các TDA

Đã triển khai đối với một số TDA

Đã thực hiện Chưa thực hiện

30. Nâng cao chất lượng các gói thầu

Đang tiếp tục thực hiện

Đang tiếp tục thực hiện

Đang tiếp tục thực hiện

Đang tiếp tục thực hiện

Đang tiếp tục thực hiện

Đã thực hiện

31. UBND tỉnh và Bộ KH& ĐT cần phải phân bổ đủ vốn đối ứng để thực hiện dự án năm 2012

UB tỉnh đã cam kết đủ vốn đối ứng cho DA

Về cơ bản thì đáp ứng đủ nhưng đôi lúc còn chậm

Đã có, đang tiếp tục đề xuất bổ sung thêm

UB tỉnh giao cho Sở KH&ĐT phân đủ vốn đối ứng theo KH 2012

Chưa đủ Đã có, đang tiếp tục đề xuất bổ xung thêm

32. Giải quyết các vấn đề liên quan đến phần mềm

Đã yêu cầu tư vấn phần mềm tập huấn trực tiếp tại các tỉnh

Đã thực hiện Việc sử dụng tại tỉnh, huyện, nhìn chung đáp ứng

Đã thực hiện, đã tập huấn bổ sung

Đã thực hiện Đã và đang thực hiện

Đã hoàn thành

32

CPO Lào Cai Yên Bái Lai Châu Điện Biên Sơn La Hoà Bìnhkế toán nhưng tại cấp xã

còn có nhiều khó khăn

33. Hỗ trợ các kế toán mới (đào tạo và hỗ trợ thường xuyên)

Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đang thực hiện Đang thực hiện

34. Ban QLDA tỉnh rà soát lại các chi phí không hợp lệ, định lượng và hoàn trả Ngân hàng (Cần phải thảo luận với Trung tâm giải Ngân khu vực tại Manila của Ngân hàng Thế giới về phương thức hoàn trả)

Đã hoàn thành Đang rà soát thực hiện

35. Kịp thời nộp các Báo cáo tài chính quý IV năm 2011

Đã thực hiện đúng thời hạn

36. UBND tỉnh xác định các ban, ngành liên quan tại cấp tỉnh để chịu trách nhiệm cho công tác kiểm toán nội bộ tại cấp tỉnh

Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện Đã thực hiện

Đã thực hiện Đã thực hiện

37. Chuẩn bị kế hoạch kiểm toán nội bộ phù hợp cho dự án

Đang phối hợp với Thanh tra Bộ để chuẩn bị

Chưa thực hiện Chưa thực hiện Chưa thực hiện Chưa thực hiện

Chưa thực hiện Chưa thực hiện

38. Trao hợp đồng Kiểm toán Độc lập

Đang tổ chức đấu thầu

33

Phụ lục 2: Giám sát và đánh giá

Khung Kết quả cần được điều chỉnh để phản ánh tốt hơn sự tiến triển của dự án. Các

mục tiêu Dịch vụ Khuyến nông đã được đưa vào Khung Kết quả theo yêu cầu của

NHTG. Tuy nhiên, các chỉ tiêu cụ thể liên quan đến Dịch vụ Khuyên nông vẫn cần

phải được thống nhất. Các đề xuất điều chỉnh đối với Khung Kết quả sẽ được trình bày

dưới đây. Phần lớn các đề xuất điều chỉnh theo hướng thay đổi cách diễn đạt từ ngữ

để các chỉ số phù hợp hơn với tình hình dự án. Các chỉ tiêu liên quan đến chỉ số: Số

hộ gia đình tham gia vào các hoạt động thu nhập phi nông nghiệp tăng ít nhất 15% đã

được giảm xuống còn 12% tại thời điểm giữa kỳ và 15% tại thời điểm kết thúc dự án.

Mức sàn thu nhập phi nông nghiệp là 10% và các chỉ tiêu đã được điều chỉnh này

mang tính khả thi hơn.

Điểm đề xuất điều chỉnh đáng kể còn lại là đề xuất thay thế chỉ số: 30% số hộ gia đình

thông báo là cơ hội và hỗ trợ công cộng tăng lên để khởi nghiệp hoặc cải tiến kinh

doanh thành Trên 60% số nông dân trong các nhóm CIGs bán sản phẩm của mình ở

ngoài nông trại cho các nhà bán lẻ, khu chế biến và các thành viên khác trong chuỗi

giá trị. Chỉ số thay thế này rất phù hợp với mục tiêu hướng tới thị trường của dự án.

Dữ liệu cơ bản cho thấy có khoảng 70% số nông dân hưởng lợi bán sản phẩm của

mình ngay tại nông trại và mục tiêu của dự án là thúc đẩy họ “tiến xa hơn” trong chuỗi

giá trị.

Chỉ tiêu Dịch vụ Khuyến nông

Các Chỉ tiêu Dịch vụ Khuyến nông được đề xuất như sau:

34

Chỉ tiêu

Năm thứ 3 Năm thứ 5

•

Tỷ lệ số người hưởng lợi hài lòng với các dịch vụ nông nghiệp được cung cấp 30% 80%

•

Số nam giới hài lòng với các dịch vụ nông nghiệp 1,800 16,000

•

Số nữ giới hài lòng với các dịch vụ nông nghiệp 5,100 44,000

•

Số nam giới được cung cấp dịch vụ nông nghiệp 6,000 20,000

•

Số nữ giới được cung cấp dịch vụ nông nghiệp (Người hưởng lợi) 17,000 55,000

Đề

xuất Chỉ tiêu Dịch vụ Khuyến nông

35

Tỷ lệ số người hưởng lợi hài lòng với dịch vụ khuyến nông tối thiểu là 20%. Mức tiêu

chuẩn này được đề ra dựa trên các tham số sau:

Trên 2000 nhóm CIG được thành lập tính đến thời điểm giữa kỳ

Khoảng 7500 nhóm CIG được thành lập tính đến thời điểm kết thúc dự án (Tiểu

Hợp phần 1.2, 2.2 và 2.3)

Số thành viên trung bình trong mỗi nhóm CIG là 15 người, với 40% nam giới

và 60% nữ giới đối với THP 2.2, và 100% nữ giới đối với THP 2.3.

Số nữ giới được nhắm tới cao hơn nhiều so với số nam giới vì số lượng thành viên nữ

trong các nhóm CIG thuộc THP 2.2 nhiều hơn, và số lượng nhóm CIG của THP 2.3 dự

kiến chỉ bằng khoảng 80% số nhóm của THP 2.2.

36

Đề xuất điều chỉnh đối với Khung Kết quả

37

Chỉ số Đầu ra Trung gianTăng cường tiếp cận cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất

Chỉ tiêuNăm 3 Năm 5

Hiện tạiÍt nhất 60% hộ gia đình trong vùng dự án thông báo được cải thiện việc tiếp cận với các cơ sở hạ tầng cơ bản

10% 60%

Đề xuất

Ít nhất 60% số hộ trong vùng dự án hài lòng về các lợi ích kinh tế có được thông qua đầu tư hạ tầng phục vụ sản xuất giúp cải thiện tiếp cận với cơ sở hạ tầng cơ bản (đường sá, công trình thủy lợi, cấp nước và chợ)

10% 60%

Năng lực sản xuất và thể chế cho chính quyền và cộng đồng địa phương được nâng cao

Hiện tạiÍt nhất 60% người dân hài lòng với việc cung cấp dịch vụ công cộng 30% 60%

Đề xuấtÍt nhất 60% người hưởng lợi của dự án hài lòng với các dịch vụ công cung cấp trong vùng dự án

30% 60%

Hiện tạiÍt nhất 60% phụ nữ và nhóm dân tộc thiểu số hài lòng với việc cung cấp dịch vụ và đại diện cộng đồng

30% 60%

Đề xuấtÍt nhất 60% người hưởng lợi là phụ nữ và người dân tộc thiểu số hài lòng với mức độ tham gia của họ vào lập kế hoạch và ra quyết định

30% 60%

Hiện tạiÍt nhất 60% thôn và xã có kế hoạch giảm thiểu thiên tai và thực hiện diễn tập sẵn sàng hàng năm

30% 60%

Đề xuấtÍt nhất 60% xã dự án rà soát các vấn đề rủi ro thiên tai đối với kế hoạch dự án trước khi trình cho cấp trên

30% 60%

Cải thiện Liên kết thị trường và Sáng kiến kinh doanhHiện tạiSố hộ gia đình tham gia vào các hoạt động tạo thu nhập phi nông nghiệp tăng ít nhất 30%

10% 30%

Đề xuấtSố hộ gia đình tham gia các hoạt động tạo thu nhập phi nông nghiệp tăng ít nhất 15%

12% 15%

Hiện tại30% số hộ gia đình thông báo là cơ hội và hỗ trợ công cộng tăng lên để khởi nghiệp hoặc cải tiến kinh doanh.

20% 30%

Đề xuấtTrên 60% thành viên của các nhóm CIG mang bán sản phẩm tại cơ sở chế biến, người bán lẻ và các đối tượng khác trong chuỗi giá trị.

30% 60%

Phụ lục 3: Kết quả chi tiết và khuyến nghị về các vấn đề liên quan đến Quản lý tài

chính

Công tác luân chuyển cán bộ quản lý tài chính của dự án

Trong chuyến thăm đến huyện Văn Bàn (tỉnh Lào Cai), Đoàn đã ghi nhận về chính

sách luân chuyển cán bộ của Chính phủ, theo đó cán bộ Kế toán xã được yêu cầu phải

luân chuyển 3 năm/lần. Việc luân chuyển này có thể dẫn đến tình trạng gián đoạn

trong công tác quản lý tài chính của dự án tại cấp xã. Đoàn khuyến nghị chính quyền

các huyện xem xét lại chính sách luân chuyển cán bộ kế toán xã để đảm bảo giảm

thiểu các tác động tiêu cực (nếu có).

C hậm trễ trong công tác phân bổ ngân sách và thiếu vốn đối ứng.

Mặc dù việc phân bổ ngân sách dường như đã được thực hiện đúng thời hạn hơn (phân

bổ ngân sách cho năm 2012 bị chậm hơn 4 tháng) nhưng đây vẫn còn là một vấn đề

đáng lưu ý. Tính đến thời điểm đánh giá giữa kỳ, tức cuối tháng 1 năm 2013, việc

phân bổ ngân sách cho năm 2013 vẫn chưa được hoàn thành. Các lý do chính là: (i)

chất lượng của quá trình lập kế hoạch và hoạch định ngân sách còn thấp, và (ii) thiếu

kế hoạch dài hạn làm cơ sở cho việc lập kế hoạch hàng năm. Theo dự đoán, việc phân

bổ ngân sách cho năm nay sẽ tiếp tục bị chậm hơn một tháng.

Đoàn cũng lưu ý về vấn đề thiếu vốn đối ứng nghiêm trọng (Sơn La: thiếu hơn 20 tỷ

đồng, Lai Châu: thiếu hơn 10 tỷ đồng). Những khoản này là các khoản đang trả chậm

cho các nhà thầu và sẽ tiếp tục bị trả chậm vô thời hạn cho đến khi vốn đối ứng được

phân bổ đầy đủ.

Đoàn khuyến nghị cần cải thiện tính đúng thời hạn và chất lượng công tác lập kế

hoạch và dự thảo ngân sách hàng năm. Ngân sách cho năm 2013 sẽ được phân bổ

vào ngày 15/02/2013. Đoàn tiếp tục đề nghị dự án nghiên cứu, xây dựng kế hoạch

dài hạn (ví dụ như kế hoạch 3 năm) để cắt giảm thời gian thực hiện các quy trình

dài dòng và không hiệu quả phải tiến hành hàng năm này.

S ử dụng không hiệu quả phần mềm kế toán như một công cụ quản lý dự án .

38

Một số tính năng của phần mềm kế toán như chiết xuất báo cáo AMT, quản lý hợp

đồng và chức năng hợp nhất chưa được sử dụng do các chức năng này hoạt động chưa

chính xác, hoặc do kế toán chưa đủ sự tự tin để sử dụng phần mềm vì sợ phần mềm có

thể bị hỏng mà không hồi phục được. Đoàn cũng quan sát thấy trong các lần đi khảo

sát rằng các giao dịch không phải lúc nào cũng được cập nhật kịp thời vào hệ thống kế

toán. Tại huyện Văn Bàn, chỉ có các giao dịch đến quý 3 năm 2012 được cập nhật.

Tương tự như vậy, tại tỉnh Lào Cai, tất cả các giao dịch với ngân hàng trong 3 tháng

vừa qua vẫn chưa được cập nhật. Kế toán huyện Văn Bàn do đó đã phải sử dụng một

ứng dụng thay thế (Microsoft Excel) để làm các báo cáo tài chính Quý 3 trình BQLDA

tỉnh. Như vậy, phần mềm kế toán đã chưa được sử dụng một cách đầy đủ như một

công cụ làm báo cáo và quản lý dự án.

Đoàn đề nghị mạnh mẽ việc sử dụng phần mềm kế toán trong công tác quản lý tài

chính của dự án và báo cáo tài chính nói riêng. Nếu tất cả kế toán cập nhật các giao

dịch vào hệ thống trong vòng một tháng thì tính đúng hạn của công tác cập nhật

này sẽ được đảm bảo. Cần chấm dứt việc làm báo cáo tài chính trên 1 hệ thống thay

thế khác để bảo vệ toàn vẹn dữ liệu và hiệu quả của công tác quản lý tài chính.

Luồng vốn và công tác giải ngân

Tại Lào Cai, Đoàn ghi nhận một thực tiễn tốt khi các khoản ứng trước được thanh toán

trên cơ sở hàng tháng giữa các xã và huyện, và giữa huyện và tỉnh. Quy trình thanh

toán bao gồm việc đối chiếu các khoản tạm ứng, số vốn đã được sử dụng và số dư, qua

đó giúp giám sát hoạt động sử dụng vốn của dự án. Tại xã Sơn Thủy (huyện Văn Bàn),

những vấn đề sau cần được cải thiện ngay:

• Các khoản tạm ứng cho xã vẫn chưa được hoàn ứng trong 3 tháng; và

• Các khoản thanh toán cho nhà thầu bị chậm trễ ở cấp xã ít nhất là 3 tháng.

Đoàn khuyến nghị như sau:

• Các khoản ứng trước cho các xã và huyện cần được hoàn ứng hàng tháng;

• Ban phát triển xã Sơn Thủy cần thanh toán cho các hợp đồng đã hoàn thành

cho các nhà thầu ngay lập tức.

39

Ngoài ra, Đoàn cũng lưu ý rằng BQLDA tỉnh Lào Cai sử dụng nguồn vốn IDA để chi

trả cho một số khoản (ví dụ: ăn trưa với chuyên gia tư vấn) có thể không phù hợp với

dự án và do đó không thể coi là chi phí hợp lệ.

Do đó, Đoàn đề nghị BQLDA tỉnh Lào Cai sử dụng vốn đối ứng khoản tiền tương

ứng để trả lại cho nguồn vốn IDA trước ngày 31 tháng 3 năm 2013.

Theo Đoàn cũng lưu ý, Ban QLDA tỉnh Lào Cai không gửi Đơn rút vốn trong 3 tháng

(từ tháng 7 đến tháng 10/2012) cho WB. Do đó, số dư tài khoản chỉ định của Ban

QLDA tỉnh Lào Cai đôi khi không đủ để thanh toán cho nhà thầu.

Đoàn đề nghị CPO và các Ban QLDA tỉnh thực hiện một cách nghiêm túc theo

hướng dẫn trong Thư Giải ngân về việc gửi Đơn rút vốn hàng tháng.

Đoàn quan sát thấy tại huyện Văn Bàn, khoản bảo hành công trình 5% của hợp đồng

xây lắp vẫn chưa được thanh toán cho nhà thầu, nhưng đã được chuyển ra khỏi Tài

khoản Dự án tới một tài khoản khác của huyện cho tiền bảo hành công trình, và lại

được báo cáo tới WB là khoản tiền này được sử dụng để thanh toán cho các nhà thầu.

Đoàn khuyến cáo rằng chỉ có các khoản thanh toán thực sự được thanh toán cho

các nhà thầu mới được coi là các khoản đã được chi trả và báo cáo NHTG. Do đó,

Đoàn khuyến nghị rằng toàn bộ các khoản khấu trừ sẽ được trả cho các nhà thầu

sau khi họ nộp bảo lãnh bảo hành của ngân hàng.

Hoạt động Kiểm toán nội bộ bị chậm trễ

Đoàn tương đối thất vọng khi được biết các hoạt động liên quan đến gói thầu Tăng

cường năng lực Kiểm toán nội bộ cho Thanh tra Bộ KH & ĐT đã bị tiến hành chậm.

Cho đến nay, các tư vấn cho hoạt động kiểm toán nội bộ vẫn chưa được tuyển dụng.

Tuy nhiên, các hoạt động Kiểm toán nội bộ đã bắt đầu khởi động với việc Thanh tra

Bộ KH&ĐT tổ chức hội thảo về kiểm toán nội bộ tại Hoà Bình (tháng 12 năm 2012)

và Lào Cai (tháng 2 năm 2013). Kiểm toán nội bộ sẽ được chính thức tiến hành tại

CPO và Lào Cai tháng 3 năm 2013 theo phương pháp tiếp cận "tạm thời" như đã thống

nhất với CPO và NHTG.

40

Đoàn khuyến nghị cần đẩy mạnh tiến độ quy trình đấu thầu gói Kiểm toán nội bộ

và các Tư vấn cần được huy động trước ngày 31 tháng 6 năm 2013. Trong thời gian

đó, các hoạt động kiểm toán nội bộ phải được thực hiện bằng cách sử dụng phương

pháp tiếp cận do Thanh tra đề xuất và các báo cáo của Thanh tra phải được gửi đến

WB trước 31 tháng 3 năm 2013.

Kiểm toán độc lập

Các báo cáo tài chính đã được kiểm toán trong giai đoạn trước 31/12/2011 được đăng

tải trên trang web của dự án mãi tới ngày 17/9/2012 mới được nộp, muộn hơn nhiều so

với thời hạn 30/6/2012. Chất lượng của các bản báo cáo ở mức chấp nhận được. Tuy

nhiên, kế hoạch hành động do các Ban QLDA tỉnh chuẩn bị để giải quyết vấn đề kiểm

toán vẫn chưa được cụ thể. Bản kế hoạch hành động điều chỉnh sau đó được gửi tới

NHTG ngày 15/01/2013 và hiện đang được xem xét.

Đoàn đề nghị CPO phối hợp chặt chẽ với các công ty kiểm toán để đảm bảo công

tác kiểm toán cho năm kết thúc ngày 31 tháng 12 năm 2012 sẽ được tiến hành đúng

thời hạn và các báo cáo tài chính đã được kiểm toán sẽ được nộp cho NHTG trước

ngày 30 tháng 6 năm 2013.

Các vấn đề khác: báo cáo triển khai các vấn đề quản lý tài chính

Đoàn đề nghị công tác triển khai các vấn đề quản lý tài chính cần được trình bày

một cách công khai trong tất cả các báo cáo tiến độ của dự án của CPO cũng như

tất cả các Ban QLDA tỉnh để có thể dễ dàng theo dõi tiến triển của hoạt động quản

lý tài chính của Dự án.

41