Kỹ thuật An toàn hóa chất tại nhà máy hóa chất

Đỗ Thanh Bái

Tel: 0913361187

Email: baidothanh@gmail.com

Các giải pháp kiểm soát các hóa chất nguy hại

Đánh giá nguy đặc trưng nguy hại cho sức khỏe

A. Bản chất nguy hiểm về sức khỏe (Health hazards)

B. Lượng sử dụng (Amount in use)

C. Khả năng tạo bụi/bay hơi (Dustiness / Volatility)

R (risk) – Phrases

Mệnh đề rủi ro

R - Phrases được sử dụng để chỉ ra các rủi ro (risk) có thể gặp phải khi

tiếp xúc với loại hóa chất tương ứng

This dụ:

R 7: Có thể cháy (May cause fire)

R 41: Có thể phá hủy nghiêm trọng mắt

(Risk of serious damage to eyes)

R 51: Độc cho thủy sinh

(Toxic to aquatic organisms)

Nhóm nguy hiểm Risk (R-) Phrases

A R36, R36/38, R38, R65, R66; bụi và hơi chỉ nằm ở ô

này (all dusts and vapours not allocated to another

band)

B R20, R20/21, R20/21/22, R20/22, R21, R21/22, R

22, R33, R67, R68/20, R68/20/21, R68/20/21/22,

R68/20/22, R68/21, R68/21/22, R68/22

C R23, R23/24, R23/24/25, R23/25, R24, R24/25, R25,

R34, R35, R36/37, R36/37/38, R37, R37/38, R39/23,

R39/23/24, R39/23/24/25,R39/23/25, R39/24,

R39/24/25,R39/25, R41, R43, R48/20, R48/20/21,

R48/20/21/22, R48/20/22, R48/21, R48/21/22,

R48/22

D R26, R26/27, R26/27/28, R26/28, R27, R27/28, R28,

R39/26, R39/26/27, R39/26/27/28, R39/26/28,

R39/27, R39/27/28, R39/28, Carc cat 3 R40, R48/23,

R48/23/24, R48/23/24/25, R48/23/25, R48/24,

R48/24/25, R48/25, R60, R61, R62, R63, R64

Nhóm đặc biệt (độc gen, ung thư) E R42, R42/43, R45, R46, R49, Muta cat 3 R68

Nhóm mệnh đề rủi ro (ILO)

Nhỏ: – gram hoặc mililit

Lượng sử dụng là bao nhiêu ?

Trung bình – kilogram hoặc lit

Lớn – tấn hoặc mét khối

Mức độ nguy hiểm của chất rắn/bụi

Nhỏ Dạng viên, hạt.

Bụi ít phat sinh khi sử dụng.

Trung bình Tinh thể hoặc hạt rắn .

Bụi lắng nhanh.

Cao Bột mịn, bột nhẹ.

Mây bụi và lơ lửng lâu trong không khí

Bao nhiêu hóa chất có thể phát tán vào không khí ?

This dụ các dạng vật liệu rắn khác nhau: Viên (NaOH), Vẩy (KOH), Bột (NaHCO3)

Mức độ nguy hiểm của

Chất lỏng/khả năng bay hơi

Thấp Điểm sôi > 150°C

T. bình Điểm sôi khoảng 150°C – 50°C

Cao Điểm sôi < 50°C

Các cấp kiểm soát hóa chất nguy hại

Để xác định giải pháp phù hợp cho 1 hóa chất, cần biết:

1. Nhóm nguy hiểm (A, B, C, D, E theo R - phases)

2. Lượng sử dụng

3. Khả năng phát bụi/bay hơi

Sử dụng bảng để lựa chọn

Số trị trong bảng ứng với cấp độ kiểm soát cần thiết

Các giải pháp kiểm soát

Một số ví dụ

Nguyên tắc

• Giải pháp tốt nhất là không sử dụng hóa

chất nguy hại

• Nếu không thể, hãy xem xét khả năng

thay thế

• Sự thay thế là 1 quá trình rất phức tạp

Thí dụ về thay thế

4 Giải pháp kiểm soát phụ thuộc

vào mức độ nguy hiểm

– 1 Gải pháp chung (General)

• Là các giải pháp đơn giản và phổ biến, thí dụ như thông gió, tổ

chức kho bãi

– 2 Giải pháp kỹ thuật (Engineering)

• Đòi hỏi kỹ thuật, thí dụ hút cục bộ

– 3 Giải pháp bao che/ngăn chặn

• Thiết kế lại mặt bằng và quá trình thao tác để tránh nhiễm chất

độc

– 4 Thiết bị đặc chủng (Special advice)

Những nguyên tắc chung về vệ sinh công nghiệp

Giải pháp kỹ thuật để giảm tối đa phát thải tại nguồn

Hệ thống hay quá trình kín

Thiết bị đặc chủng

Chiến lược kiểm soát

Giải pháp chung, cấp 1

Thông gió

• Dùng để kiểm soát hóa chất trong không

khí

• Ngăn ngừa chất ô nhiễm đi vào vùng thở

của công nhân

• Chỉ sử dụng cho chất rắn và chất lỏng

Không khí sạch

không khí bẩn

Natural

ventilation

Controlled ventilation from a fan

Air in

Ai

r

ou

t

Thông gió tại kho tàng

Tổ chức mặt bằng kho hóa chất

Các giải pháp quan trọng khác trong

kho hóa chất

• Phân lập các loại hóa chất không tương

thích

• Sử dụng các thiết bị đơn giản để giảm

phải tiếp xúc với hóa chất

Phân lập

• Các chất lỏng dễ cháy (Flammable liquids)

• Các chất oxyhóa (Oxidizing agents)

• Các Acids và bases

• Các chất độc mạnh (Highly toxic chemicals)

• Các khí dễ cháy (Flammables gases)

• Oxygen

Công nhân phải tiếp xúc trực tiếp với hóa chất

Sử dugnj thiết bị đơn giản,

giảm cơ bản tiếp xúc với hóa

chất

Sang rót hóa chất

Giải pháp kỹ thuật - 2

Thông gió cục bộ (LEV)

• Các chất ô nhiễm bị hút và đuổi khỏi khu vực làm việc

• Phù hợp với các khu vực làm việc nhỏ và vừa

• Dùng cho chất rắn và chất lỏng

Local Exhaust Ventilation (LEV)

PPE (Trang bị BHLĐ) chỉ dùng như là cách cuối

cùng, không thay giải pháp kiểm soát

Giải pháp kiểm soát

ngăn chặn / bao che – 3

• Làm kín khu vực quá trình để hạn chế

phát tán chất ô nhiễm

• Cách ly các nguồn nhiệt/chât ô nhiễm

• Mục tiêu cao nhất là giảm tối đa tiếp xúc

của công nhân với hóa chất

• Phù hợp vơi khu vực có diện tích vùa và

nhỏ

Bể tẩy rửa hở phải đậy nắp kín

Cách ly các nguồn nhiệt

Hút cục bộ và điều khiểm từ xa

• Giữa nguồn chất ô nhiễm và công nhân có

lá chắn đảm bảo (thí dụ phun sơn)

• Giảm thời gian thao tác (1 vài phút)

• Đảm bảo dễ dàng bảo dưỡng

• Nên thiết kế có áp suất âm trong hệ thống

để tránh rò rỉ hóa chất ra ngoài

Thiết bị đặc chủng - 4

• Sử dụng khi có nhiều yêu cầu kỹ thuật đặc

biệt

• Phải có chuyên gia kỹ thuật

• Cân đối giữa giải pháp 4 và giải pháp thay

thế

KHO

hóa chất

KHO NGOÀI TRƠI

Cần có giải pháp tránh bị tác động của mưa gió và nắng

Cần tổ chức sắp xếp khoa học

Lưu ý điều kiện nhiệt đới

Không đạt tiêu chuẩn cho hóa chất

nguy hại

Không đạt tiêu chuẩn cho hóa chất

nguy hại

Không đạt tiêu chuẩn cho hóa chất nguy hại

Không đạt tiêu chuẩn cho hóa chất nguy hại

Yêu cầu tối thiểu

... Thông gió tốt

... Nền kho đảm bảo

... Đủ ánh sáng

... Hệ thống thoát nước thải khẩn cấp nói với hệ xử lý nước thải của nhà máy

... Thiết bị chữa cháy phù hợp (cả trong và ngoài kho)

... Đủ giá, kệ, tủ …

Nguyên tắc sô 1

Kiểm toán và thống kê

Tài liệu an toàn MSDS

Thủ kho phải được thông báo và hiểu biết về hóa chất

Cách ly ngay các bao bì đã bị rò rỉ hay hỏng

Đào tạo thường kỳ cho nhân viên về an toàn hóa chất

Nguyên tắc sô 2 Được thanh / kiểm tra thường xuyên Giữ nền kho sạch Xung quanh kho phải sạch sẽ, quang đãng, không để thiết bị thừa Các bao bì rỗng dễ cháy không được để trong kho Tất cả lối đi, đường dành cho xe forklift không được có chướng ngại

Thủ kho và nhân viên kho phải có đầy đủ trang bị BHLĐ:

Nguyên tắc số 3

Thông gió

sàn ko phải bền với hóa chất lỏng

Nền kho phải vững, các khe beton

phải được bịt bằng nhựa bền với

dung môi hữu cơ

Bằng phẳng và dễ làm sạch

Sàn kho

Lưu chứa hóa chất không tương thích

Phải có kho riêng biệt cho:

Các chất lỏng hữu cơ dễ cháy và dung môi

Các Acids và bases

Các chất độc khô, các muối, các chất oxyhóa

Các chất lỏng dễ chất nên để trong tủ

chống cháy

Những loại hóa chất nguy hiểm nhất hay gặp:

• chất cháy (flammables/combustibles)

• Chất ăn mòn là axit (corrosive acids)

• Chất ăn mòn là bases (corrosive bases)

• Các chất (toxics)

• Các chất cự độc (highly toxics)

• Các chất oxy hóa (oxidizers)

• Khí nén (compressed gases)

• Vật liệu làm lạnh (cryogens)

• Chất tự cháy (pyrophoric)

• Các chất phản ứng với nước (water reactives)

• Các chất nổ (explosives)

Sắp xếp kho theo tính tương thích

Examples of incompatible chemicals 1

Class of chemical

Examples Recommended storage method

Incompatible materials

Possible reaction if mixed

Water reactive chemicals

Sodium metal Potassium metal Lithium metal Lithium aluminium hydride

Dry, cool location away from potential spray from fire sprinklers and other water sources, i.e. under sink

Aqueous solutions Oxidisers

Heat Violent reaction

Flammable compressed gases

Methane Acetylene Propane Hydrogen

Cool, dry area away from oxidising gases while securely attaches to wall or bench

Oxidising & toxic compressed gases Oxidising solids

Fire hazard Explosion hazard

Oxidising compressed gases

Oxygen Chlorine Bromine

Cool, dry area away from flammable gases while securely attached to wall or bench

Flammable gases

Fire hazard Explosion hazard

Poisonous compressed gases

Carbon monoxide Hydrogen sulphide

Cool, dry area away from flammable gases or liquids w hile

securely attached to wall or bench

Flammable gases Oxidising gases

Release of toxic gas Violent reaction

Examples of incompatible chemicals 2

Class of chemical

Examples Recommended storage method

Incompatible materials

Possible reaction if mixed

Flammable liquids

Acetone Benzene Diethyl ether Methanol Ethanol Toluene Glacial acetic acid

Grounded flammable storage cabinet or flammable storage refrigerator

Acids Bases Oxidizers Poisons

Fire hazard Heat Violent reaction

Flammable solids

Phosphorus magnesium

Separate dry cool area Acids Bases Oxidizers Poisons

Fire hazard Heat Violent reaction

Oxidisers Sodium hypochlorite Benzoyl peroxide Potassium permanganate Potassium chlorate Potassium dichromate Peroxides Perchlorates Chlorates Nitrates

Spill tray that is separate form flammable and combustible materials

Reducing agents Flammables Combustibles Corrosives

Fire hazard Toxic gas generation

Examples of incompatible chemicals 3

Class of chemical

Examples Recommended storage method

Incompatible materials

Possible reaction if mixed

Poisons Cyanides Cadmium Mercury Osmium Acrylamide DMSO

Vented, cool, dry area in unbreakable chemically resistant secondary containers

Flammable liquids Acids Bases Oxidisers Corrosives

Generation of toxic & flammable gas Violent reaction

Corrosive acids

Mineral acids Chromic acid Hydrogen chloride Hydrochloric acid Nitric acid Perchloric acid Phosphoric acid Sulphuric acid

Separate cabinet or storage area away from potential water sources, i.e. under sink

Flammable liquids Flammable solids Bases Oxidizers Poisons

Heat Gas generation Violent reaction

Examples of incompatible chemical 4

Class of chemical

Examples Recommended storage method

Incompatible materials

Possible reaction if mixed

Corrosive bases/caustics

Ammonium hydroxide Sodium hydroxide Sodium bicarbonate

Separate cabinet or storage area away from potential water sources, i.e. under sink

Flammable liquids Flammable solids Bases Oxidizers Poisons

Heat Gas generation Violent reaction

Explosives Ammonium nitrate Nitro urea Picric acid Trinitroaniline Trinitrobenzene Trinitrobenzoic acid Trinitrotoluene Urea nitrate

Secure location away from other chemicals

Flammable liquids Oxidizers Poisons Acids Bases

Explosion hazard

Xử lý bao bì rò ri

Thấm chất lỏng rò rỉ bằng

các chất hấp thụ rắn

(đất sét, mùn cưa, cát)

Sử dụng phương pháp tẩy

độc từ MSDS

Không được rửa bằng nước

Xử lý các bao bì rò rỉ

Rò rỉ chất rắn

bằng máy hút bụi công

nghiệp

Lưu giư bao bì hỏng để

đem đi tiêu hủy theo quy định

Làm theo phương pháp tiêu

hủy nêu trong MSDS

Nguyên tắc xử lý rò ri

• Một số rò ri có thể làm sạch, nhưng một số khác lại trở thành sự cố khẩn cấp, và phải sơ tán.

• Phải xác định khi nào là có thể và khi nào là không thể làm sạch tại chỗ khi có rò rỉ xẩy ra.

• Vật liệu dùng để xử lý rò rỉ phải được quản lý như là chất thải nguy hại.

• Không được vứt các khăn giấy hay các vật liệu làm sạch khác vào thùng rác.

• Giẻ dính dầu phải lưu giữ trong thùng kim loại an toàn cho tới khi được chuyển đến cơ sở xử lý chất thải nguy hại.