BAHÃ E BÄ°TKÄ°LERÄ° ISLAHI 2019- AHMET BALKAYA. hafta.pdfzzz wxunwre ruj wu (qghpln elwnlohu \dídp dodqÜ eholuol elu eÐojh\oh vÜ-qÜuoÜ rodq yh \doqÜ]fd \hu\Ö]ÖqÖq

$Page 1: BAHÃ E BÄ°TKÄ°LERÄ° ISLAHI 2019- AHMET BALKAYA. hafta.pdfzzz wxunwre ruj wu (qghpln elwnlohu \dídp dodqÜ eholuol elu eÐojh\oh vÜ-qÜuoÜ rodq yh \doqÜ]fd \hu\Ö]ÖqÖq$
g

76

g

77

g

78

g

7

g

80

g

81

g

82

g

83

g

84

g

85

g

86

g

87

g

88

g

8

g

0

www.turktob.org.tr

T RK YE’DE YEREL SEBZE E TLER N NMEVCUT DURUMU VE ISLAHPROGRAMLARINDA DE ERLEND R LMES

Dr. Onur Karaa a 1, Prof. Dr. Ahmet Balkaya2

[email protected]

1. GB a a a , b

b b a aba a aba a b -a a a a a a a a a b a (E a ., 1995). Y a -

a a , a a a a ba a a a a a a b a a a

a a (B , 1981 Ba a a a . 2010). , b a a a a -

a a b . B a a . Ya D A a a b a a . B a a A a-S b a, A a -T a a b a . a

a a a a , b a a a a a a a .

A a b a , A a A a a a a a a a a a a a a

a . a a 174 a a 1.251 a a 9.222 b 1/3 (Ka , 2015). T A a a a a

b 2.750 a a a a a

a a a a a a (M a ., 2009).

A a a a a , a - , a a , -

, a a b b a a a a a a a a b a -

a . B a , XIX. ba a a b b a a b a -

a a a a a a a a a a ba a (Ba a a Ya a , 2001). 1992 a 21316 a R Ga a a a B G Ka a a T a a M a a a

K a a Ha a Y b a a a a a b . B G Ka a a A a b P a a (ECP/GR) Ba A a, K A a B G Ka a a A a (WANANET), D a D a Ka a a K a U a a a B (IUCN) A K a A a a E B T A a

b a a (Ta , 2004 A a A , 2015). A a T , K a A a a B (1983), N T A a O a Yaba Ha a B T U a a a T a (CITES) (1996), B

S (1997) Ca a a B

P (2004) b a a- (Ka a a ., 2010). B a a a b

a a , b a a a T b a a a

a a a a a aa - . A a ,

a a b a a - a a a a a a .

2. S b T G MT Ya D aVa (1940), b b ( )

( ) a a a . B , aba a a

a a a ba a . D a a a , a a a

a a b. b a aba a a a a

. B a a a ba a a a a a , a a a a -a a a a a a

(K a , 2016). B a a a a a a b

b - a a a a a a a a Va

(1940) a a a a - a a Ha a (1975) a a a a a .

S b 1 -. D a , b b , aba a a a- b . B b , XV. a A a

a a a a a a a a a a a . S b b

( a a , a , a , a a , a ) b - , A a a a b a a ( 1).

A a a a A a a a a a a b- b . Ya a a a a a

a , a a a a a a A a a - (L , 1960 Da L , 2007

P a , 2008). , a (Allium .), b (Pisum .) ba a a (Beta .) b

, (Ba a a Ka aa a , 2005), a (Daucus .) a (S a

Ja , 2011). Ta (1996), A a a , a , a aba , ba aba , a a , ba a a a ba a

b .

1

www.turktob.org.tr

E b , a a a a b b b - a a a b b

a b . T , b b a . Yaba

a a a (B. cretica) (E a ., 2007), aba (R. raphanistrum) (Ka a ., 2010), aba -

(A. graveolens) (U a ., 2009), aba a -a (B. adanensis, B. trojana, B. maritima) (F -L W a , 1975 Ta a , 2002), aba a

(Daucus .) (Ba a ., 2009) aba a (Eruca .) (Ba a a ., 2011) aba a (Lactuca .)

(Z a , 1991), aba a (A. lycicus, A. coodei, A. lycaonicus) (G a Ca a Fa a a, 2005), aba (Lepidium .) (B a, 2014) a a

(P. samsunicum) (Y L b b , 1989) a b

a a .

3. T S b G Ka a aT a a M a a a a a aT b a a a a a

a a a 1930 a a D . M a G , A a Ja Ha a

R P Z a a a a a a a ba a (Z , 1933 G , 1935 Ha a , 1950). B a P Da , 1965-1985 a a a a T a a b a -

F a T a 10 b b a

a a (Da , 1988). 1960-1970 a a A a a P . D . O a T b a a a a a b a a a a b a a a a a a a a a -

. 1963 a T C H B M G a Ta (UN/FAO) a a a, U a a a B M

a b a a a a a . B , b a E Ta a A a a E (ETAE)

a B A a a M -. B a a a a a -

a a b a a a a a a a a a a a a 1964 a ba a . ETAE U a

T G Ba a a a a a a a a a a a a a

a 679 3 a 12 a a (>-18 C ) aa (A a

1. S b T A a Va a a , B G M M G M (Ha a , 1951 P N , 2008a P N , 2008b S a Ja , 2011).

S b TB G

M

G

MT D

D a B a, P G A a -

B b M a G A a -

Pa a H a H a -

Ka Na b a, B a a , H a M

Ka D A a H a , O a A a M

H a H a O a A a M

K aba P , M a O a G A a M

Ya aba M a O a A a M

La a a A a a A M

Ha A a a O a A a

I a a a O a A a -

Ma M A -

S a a , T O a A a B

T -

Ta a M a O a A a M

B I a , T A B

Ba a E a H a , E a -

Ba a O a A a O a A a M

Ba Pa a T ,Y a a A B

2

www.turktob.org.tr

a ., 2016). G 60.000 a a , b a a a a . A a,

2010 a A a a a T T G Ba a . B ba a a a ,

b a a a aba - a a , a -

a a a .

b a a a a a a a a a a a aba a a -a a a a a ba a . 1930 1940 a -a ABD Ta Ba a B G Ka a a K a

M (USDA-NCGRP) a a Ha a , W W a a a a a a a a T b -

b a a a a b a a a a ABD -

(USDA, 1942 USDA, 1955). U a T G Ba a a b a b-

a 1948 a Ha a a a a a a a a (A a a . 2016). a a b a a a a a a a a ,

1980 a a ba a . G T U a

G Ba a a a a a a a %17 (9.015 a ) b a a a (A a a ., 2016). B a a 6.405 a

a a a a . E a a , 1.273 a a a a a b a b b b , a a . a -a b b , a , a , ba a a

a a a a a a a a . b a a a a a a , a b a b ba a a

a a a ( 2). D a ba a a a, 18 b T a 14.348 a b a a b a a . Y

a a b a a b a a a ba a a : USDA/ABD (4.010

a ), IPK/A a a (839 a ), Va IR/R a (411 a ), IPGR Ma /B a a (355 a ) CGN Wa /H a a (340 a ).

4. T Y S ba D Y a a a

b

2. T a a D a Fa T G Ba a a a M a a a E S b T a M D

S bT

1 2 3 4 5 6 7 8 D T a

D a 477 199 3 13 - - - - 7 699

B b 850 379 9 - 17 - - 6 70 1.331

Pa a 192 177 11 - 88 - - 6 - 474

Ka 571 199 4 - - - 4 - 10 788

Ka 358 288 5 125 - - - - 3 779

H a 297 174 4 42 10 - 119 54 13 713

Kaba 282 246 52 130 - - 151 - 4 865

La a a 194 45 23 1 5 14 - - - 282

T 133 190 7 - - 5 - 3 2 340

Ha 166 131 8 6 - 85 - - 95 491

I a a 168 112 8 9 83 47 - - - 427

Ma 189 225 134 - 82 15 34 - 3 682

S a 110 79 133 9 - 10 2 - 8 351

Fa 1.273 1.125 339 45 - - - 286 839 3.907

B 160 182 35 - 45 43 - - 140 605

Ba a 342 35 22 31 10 - - - 259 699

Pa , Pa a 183 113 39 - - 5 - - 1 341

T a 6.405 4.010 839 411 340 224 310 355 1.454 14.348

*(1): E Ta a A a a E U a T G Ba a , 2: ABD T G Ba a , 3: A a a T G Ba a (IPK), 4: R a Va T G Ba a (VIR), 5: H a a T G Ba a (CGN), 6: Wa T G Ba a , 7: a T G Ba a , 8: B a a T G Ba a *V Ta a , 2002, Sa a ., 2008, EURISCO ba a a aba a -

a

3

www.turktob.org.tr

a a a , 1960 a a a a a a a - ba a . B a a a a 1964

a, E Ta a A a a E a a a T a 374, K 27 a a G K a Ta a A a a E a a a 11B-14 b -b a a . S a

a a a a a a a a a a a a a 15 b

75 a a a a a b ( 3). B , T U a T G Ba a a a a a a a a a-

a a a a . A a, a a a a a a a a a a a

a a a a a a a a . 1984 a a a b b a-

a a a a a b a b a a . 1990 a a ba , a , a a a

a a a a a b a a a a a a b a a a ba a . a a b a a b a , b b , a , a a aba a a

(Ba a a a ., 2015). G a a - a a a a a . B a a

a H.2274, b b Ya -28 S a -8,

a a a b ba a a a a a a a .

1990 a a aba b a a a a-

a a b a a a a a . b a Z

F1 a , 1991 a B a T Z aa T a A a a a (TTSM, 2017). A a 1995 a Ba A Ta a A a a E a a a a (S F1), b b (D -16 F1, E F1, F a F1, Ya F1) a a (C F1, D F1, F1) b

a . aa- ba a a a b a a

a a a a a b b a a a a a a a ba a . Y b

b a a 2000 a ba a a TAGEM, 30 a

b a b D P a a a T a T F1 H b S b N Ha G a a a a Ka - S B P . B a a a aba b a a a

, b

3. Y S b G Ka a a K a a a G O a A a T a a (TTSM, 2017).

S bT

A

D a S.C. 2121 (2), H. 2274 (3), a -9 (1), E b 50 (2), MSC 50 (2)

B b11B-14 (3), Ba a (2), 118 (3), I a 256 (3), 150 (3), E a (2), Ya a a (1), Ka

a (1), Ya a a 28 (1), E 91 (2), Ya a ba 12 (1), Ya a a 341 (1), S a 8 (4), a 3363 (6), U a 98 (2), M (2), S b b (1), S a (7), S (2), A (4), C (4)

Pa a T a 374 (2), K 27 (2), Ba -76 (1), Pa a-49 (1), Ha -18 (2), A S a -55 (2)

Ka Ya a Wa 26 (1), Ya a a a a a a 18 (2)

Ka K a a 637 (2), K a a 589 (2), C 98 (2), A a a (4), Sa (3), K a (3), 2003 (2), Ha a B 1 (2)

Kaba A a 97 (8)

La a a Ba a 85 (3), Ya a 1 (1), Ya a a a (1), D (5)

T 8 T -14 (3), 8 T -17 (3), 8 T -18 (3)

S a Ka a 3 (1), A 12 (1), a a (1), Va a a (3), B 77 (1), T a (3)

P a a 92 (1)

Sa a A a a-1 (K b a a ) (6), Ta 56 (1), G a (3)

Ma Y a 5701 (2), 34 (2)

Ta a 4F-89 (3), Sa a 1949 (3), Ya a 5 (1), A a a 14 (6), E 20 (6), S a (6), a (4), S Y (5), Pa a B (3)

Ba a Ya a aba (1*), Ya a A 41 (1), Ma a a 1 (1), B a 2003 (2)

K a a a (1)

*(1): A a Ba K . M . A . E ., (2): E Ta a A . E ., (3): G K a Ta a A . E . (4): Ba A Ta a A . E ., (5): Ka a Ta a A a a E ., (6): A a a Ba K A . E ., (7): D A G K a Ta . A . E ., (8): M A . E

4

www.turktob.org.tr

a a a a a a a a a a a . A a T B TAK T F1

H b S b N Ha G P . B b a

b a a a a a a a a a-. A a a a a

a a a a .

ETAE U a b a a a a -a a a a, a a a

a a a a b a a a a a a a -

. Kaba (D Ya a , 2004 Sa a ., 2005 Ba a a a ., 2008 Y a ., 2008 Ka a ., 2010 a , 2012 Baba

T , 2014), a a (K a ., 2004 Ka aa a Ba a a, 2009 O a ., 2014 S

a ., 2015 F a a ., 2016a a a ., 2017), a a a (Sa a ., 1995 Ba a a a ., 2004 Ba a a a ., 2005 A , 2009 Ka aa a a ., 2014), a (Ba a a, 1999 Ma a ba a ., 2006 Ba a a E , 2008 E a ., 2013), a a a (A a , 2011 F a a ., 2016b), a a (B a ., 2004 Ha G , 2016) a a (K a , 2013 a ., 2016) a a a a -a a a , b a a a a a a .

5. T C a a T A aY S bC a a , a a - a a a a b a a

b b , a a a a b a a b a a a a -

a b a a a a ( a M a , 2012).

a a a b a a a a a a a

a a a a a a a a a . , a a a a a-

a ab . B a a -a a a a a a a b ba a a-

ab . B a a a a a a a , a a a a a a a a a a a a a a a a (G a ,

2007).

b a b a a a b b -

a a . B a a ba a , a a a a . C a a

b a a a a . Sa b

a a a a a a a a a a a a a .

T Pa E a a a a a a 11 a b b a -

a ( 4). A a a a 254 a a a a a -

b a a a a a a .

6. SS a a b a a

a a b a b a a ba a-. B a b a - a a a b b

a a a a a a a a a a a a a a a a ba a . B a,

a b b b a a a a a a a .

4. T C a a T A a Y S b (TPMK, 2017)

C a aT C a S T Ta

a a B b a a 2001

Ma a B b K. Ma a , Ha a , Ga a , A a a , K , . U a 2002

Ta a a T 2005

Ya a Pa a Ka / Y a Ka aba , Ya a Ba a 2007

D a ba Ka D a 2008

Ka B b D / Ka (ba ) 2008

K a a Ka Ma a/K a a (ba ) 2008

Ta Sa a Ka a / Ta 2009

T a a Kaba Ka / T a a 2011

B Pa a a a / B 2017

E S a Ha K a / E 2017

5

www.turktob.org.tr

Y b a a a-a a a a a a a a a a

a a a a a a .

a. I a a a a -a a a a a a a a b -

b . Y ba a a b b , b b a

a a a a a a a a a -a a a a a . B a a a -

a a a ba a a b a a a a A a G Ba a a E S (AEGIS) A a Ta a a Ka a-

a (EURISCO) a a a a a a a a

b. b a a a a a a b a a a a a a . A a

a a a a a a a a a a a a -

a a a a a a a a a -a a b .

. G b ab a -a a a a b -a a a a a a a b b ,

ba a a a a a a a a b -a a . b b a b (PMM V)

a a , USDA T G Ba a a a a a a a a PI-260429 PI- 152225

a a ( a ., 2015). B U a T G Ba a a b a

a a b a a a a a a a a -a a a a a .

. Y b a a a - a a a a

b a a a ab a a a a . B a a b a a a ,

a a a a a a, a a a a a a a a a b a -

a a a . a a a a a

a a b . B , a -

a a , a a a b b

.

. Y b a a -b . B a a

a b a a a a a a a a b ab .

. a a a a a abab b b a a . B b a a , b , a , b , b a ,

a a a a b . B M F a a a TAGEM a a a

a R a B

B K a S b K a D P a a a a -

a 60 a aba b a a a b b . A a aba b

a a a a a, a a a - a a a a a a .

. Fa , a a a a a a a a a a a a -a .

Y b a a a , a a a a a-

. B a a b a . B , a a -

a a . Y b a a a - a a a a a

a . B a a a, T B TAK Sa a AR-GE P (1511), KOB AR-GE Ba a D (1507), -Sa a B (1505), A a a A a a T G

Y P a a (1511) TAGEM a a a - AR-GE D P a -

a a a a a a a a a a a a a a .

Ka a a

A a , D., A , . 2015. B G Ka a a Ta -a a D . A a M Z aa Fa D , 12 (1): 147-153.

A , T. 2009. Ba La a a G M M Ta a a a Y A a a a . E

, Y L a T , . 94.

A a , B. 2011. T I a a (Spinacia oleracea L.) G . Y T E , Y L a T , . 37.

A a , L., Ta , N., A a a , N., O , E., , U. 2016. U a T G Ba a . A a , J. AARI, 26 (2), 44-50.

Baba , D., T , . 2014. S P a C a a Cucurbita maxima D a Cucurbita moschata

D G C W A a a R . S J a A a F S -

, 28(1), 29-37.

Ba a a, A. 1999. Ka a B Ta Fa (Pha-seolus vulgaris L.) G Ka a a T a a , F -

M B Ta T U T T S Y S A a a a . D a T . O Ma , Sa .

Ba a a, A., E , A. 2008. D a P B a (Phaseolus vulgaris) P a F Sa , T . N Z a a J a C a H a S , 36(3), 189-197.

Ba a a, A., Ka , D., Sa ba , . 2015. T S b F S G . T RKTOB T T a B D , 4 (13): 4-8.

6

www.turktob.org.tr

Ba a a, A., Ka aa a , O. 2005. V ab G R T . J. V ab S , 11 (4), 81-102.

Ba a a, A., K a , E. S., Ya a , R., ba , M. 2008. Ka a - B K Kaba T G Ka a a

T a a , Ka a a D . 104 O 144 T B TAK P S Ra . 178 .

Ba a a, A., ba , M., Ka aa a , O. 2010. Ka a B - T a a Ba Kaba (Cucurbita moschata

D .) P a a a M Ka a -a Va a D . Ta

B D , 16: 17-25.

Ba a a, A., Ya a , R. 2001. B G Ka a a M -a a a a T G Ba a a a a

S . E D , 10 (39), 25-30.

Ba a a, A., Ya a , R., A a , A., Ka , H. 2005. M -a C a a a W H a Cabba (Brassica

oleracea a . capitata subvar. a ba) G T . N Z a a J a C a H a S , 33 (4): 333-341.

Ba a a, A., Ya a , R., O , A., D , E., E , A. 2004. Ka a B Ya a La a a G Ka a a -

T a a , Ka a a D . T B TAK TOGTAG N .: 2826, S Ra .

Ba a , N.T., I , M.E., T , M. 2011. M a C R P a (Eruca sativa). A a J a B -

. 10 (64): 14080-14082.

Ba , K. H., K , M., A , T., T , G. 2009. A --T b A Daucus littoralis S b . S .

(A a a ) T . J a E a O R a , 21 (6): 572-575.

B , G., a , Y., S ,I., , F., G , D. 2004. Ma -a a B K S a P a a S -

. TAGEM P , IY/96/04/05/004.

B , F.A. 1981. U a V ab G a . H -, 16 (2):129-132.

B a, M. 2014. Ta R Lepidium L. (Brassicace-ae) T . a b E . Fa . D , 44 (1): 31-62

Ca , Z., Ba a a, A., Sa ba , S., Ka , D. 2017. T M a D a F C a a a T E a (Solanum melongena L.) P a . E J a B a G , 3 (2): 34-44.

Da , F., L , J. 2007. D a O C a a C T Wa (Citrullus lanatus). G R -

a C E , 54 (6): 1255-1265.

Da , P.H. 1988. F a V . 10. U . P . E b .

D , B., Ya a . R. 2004. Kaba a (Cucurbita pepo L.) S Y a I a . V. S b Ta S -

, 21-24 E 2004, a a a , 63-68.

E , K., W , B., C , A.L.F. 2007. N a a C -a M a R a E P a D -a a L G F A a E

Brassica cretica (B a a a ). M a E , 16 (23): 4972-4983.

E , J.M.M., A a, R.K., G a , L. 1995. A I P a G P a E a a C : P a , M a P , F - . C P a G D . T a . CAB I a a , Wa , U K , 31-63.

E , ., T , ., , S. 2013. T Ba Fa G B B -

. Y Y Ta B D , 23 (2): 112-125.

F a , S., L , N., Sa a , . 2016a. S Y a K a Pa a I a P . G Ra . TAGEM P

F a , S., L , N., Sa a , . 2016b. I a a G Ka a a Ka a a N Sa Ha a G . G Ra . TAGEM P

F -L , B.V., W a , J.T. 1975. A R B a S V a (Chenopodiaceae), W N L O -

C a B . B a a J a L a S , 71 (2): 89-102.

G a Ca a , M.L., Fa a a, A. 2005. A a a G -a a I H b a . XI I a a

A a a S , 776: 319-326.

G , M. 1935. T B a a . T.C. Z aa V a N -a . Y T I a E . Ya , 14.

G a , U. 2007. C a a E E : T - . A a a a B

D , 21 (2): 141-160.

Ha , F., G , A.F. 2016. M a C a a a T O G a U SSR Ma . C J. G . P a B , 52 (2): 71-76.

Ha a , J. R. 1950. C C P a T , 1948. A J a , 42: 258-59.

Ha a , J.R. 1951. A a G C . T A a Na a , 85 (821): 97-103.

Ha a , J.R. 1975. G a Pa Va a S C a P a . J a H , 66 (4): 182-191.

I , A., T , ., F a , S., I , M., Ka , H. 2016. G - Va a W P Ca P a G E D T . T J a A

a F , 40 (4): 570-576.

Ka aa a , O., Ba a a, A. 2009. Ba a K B b P -a a Capsicum annuum L. a . conoides

(M .) I Ta a a M Va a D . A a Ta B D , 25 (1): 10-20.

Ka aa a , O., Ka , H., , M., D , . 2014. La a a a- P a a N G G

T T P . TAGEM-BBSS-10-17 N .L P A a S Ra .

Ka a , A., Z , N., Ta , A., Ta , T., K , H., S , M., T , C., b , K. 2010. B G Ka a a -

K a K a . T Z aa M O a VII. T K , 11-15.

7

www.turktob.org.tr

Ka , M., C , S., S , A., K , M., V a , G. 2010. T a a U W P a M A -

a R T . H a E , 38 (3): 429-450.

Ka , . 2015. E Ba A F a a A a A a-a (Salvia fruticosa M .) P a a Ba V Ka . T a Z aa Fa D ,

12 (2): 32-42.

Ka , Z., Sa , N., K a , H. 2010. E D Y a P a F a W a D T Wa G . IV I a a S C b , 871: 259-266.

K , D., Ka a , S., B a a a, S. 2004. C a a a D P G C C a a

R T . I 17 I a a P C -, 14-16.

K a , S. 2013. K a Y T Sa M Ha T S . D a T , S a D , . 134.

K a , S.L. 2016. E B a . Ca b U P . . 680.

L , K. 1960. O O C a L . H -a , 46: 319-350.

Ma a ba , S.Y., , H., E , M. 2006. a a ba O a -a B Ta Fa P a a a B

O a Ha a A a a Fa a B . Ha a Z aa Fa D , 10 (3/4): 71-77.

M , S., Ha a , A., K , A., , B. 2009. U a G Ba -a B b (Capsicum annuum L.) Ma a M

Ka a a . A a , J. AARI, 19 (1): 63-91.

O , A., G , V., Kaba , A., Z , S., S , K., E a -, . 2014. D a R a B

S T L a T a G b U P - C a a a . D , 31 (1): 25-34.

P a , M. 2008. M . Ha b P a B V ab I: A a a , B a a a , C a a , a C b a a S S , . 283-315.

P , J., N , F. 2008a. Ha b P a B V -ab I: A a a , B a a a , C a a ,

a C b a a S S .

P , J., N , F. 2008b. Ha b P a B . V ab II: Faba a , L a a , S a a a , a U b a . S S .

Sa , N., Aba , K., Pa , M. 1995. Ka -K a T a S a I a G Ha a A a a a -

a a a . T II. U a Ba B K B , C II, 341-345.

Sa , N., S a , I., Y , H., U , H. 2005. Wa G - R T a T C a a . III

I a a S C b , 731: 433-438.

Sa , N., Ta , A., Ya a , R., Y , H., Ba a a, A., S a , L., A a , L. 2008. G a S a C b G R T . P IX EUCARPIA M G a B C b a a (P a M, ), INRA, F a , 21-32.

S , K., O ., A., a a , K., E a , . 2015. Ba Y S a D a G M F -

O a a A aba D B . Y Y Ta B D , 24-40.

S a , J., Ja , J. 2011. Ca : H A I a . C a H , 51 (2): 13-18.

a , A., M a , Y. 2012. T C a a Y - . T B D D , 5 (2): 88-92.

, S., a , U. 2012. Fa S Y Ka G A a a G . Y Y Ta B D , 22 (3): 147-154.

, D., P a , H., M , N. 2015. M I a Y K a a a T T ba Da a Y D a B b (C. annum L.) Ha G . A a a , 14 (1): 1-8.

Ta , A. 1996. T C FAO I a a T a C P a G R . L -

, G a , 46.

Ta , A. 2004. B K a : T B G - Ka a a a a a . Ta a A a a B .

Ta a A a a a G M Sa : 3, 1 3.

Ta , A., I a , A. 2002. B a G R A T . R a W G B a a W B a N , 66.

TPMK 2017. T Pa Ma a K C a a T V , A a a

TTSM 2017. S a a T Ka L . T T S a M M , A a a.

U , I., Ba a , S., Y , N., D a , Y. 2009. T I a a Q a a E b a a E a a M a P a U A I P , T . J. M a P a R a , 3 (5): 345-367.

USDA 1942. P a I N .: 130 . P a Ma a I - b D P a E a a I ,

B a P a I .

USDA 1955. P a I N .: 156 . 355. P a Ma a I - b S P a I , H a

C R a B a , A a R a S , Ja-a 1 D b 31, 1948 (NOS. 161667 TO 172310).

Va , N.I. 1940. T N S a C a P a . T N S a , 549-566.

Y , H., a a , M., S , S. 2008. C a M -a C a a a Lagenaria siceraria G -

a M a a R T . G R a C E , 55 (8): 1257-1266.

Y , ., L b b , E. 1989. Polygonum samsunicum (Pol-ygonaceae), a S T . W a, 87-89.

Z , P.M. 1933. A a T . A a . S . USSR, M .

Z a , D. 1991. T W G R C a L (Lactuca sativa L.). E a, 53 (1): 31-35.

8

BÖLÜM 5

5.1. BİTKİLERDE ISLAH YÖNTEMLERİ İntrodüksiyon : Yürütülecek ıslah çalışmasının amacına uygun ıslah materyali toplamak vebunlar arasında geniş bir varyasyon oluşturulması işlemidir. Amacı: Çiftçiler tarafından uzun yıllar üretilmekte olan yerel çeşitlerin korunması,kendiülkesinde uzun yıllardır yetiştirilmekte olan adaptasyonu sağlanmış ticari çeşitlerin bir arayagetirilmesi ve yurt dışından ıslah amacına göre verimli hastalık ve zararlılara dayanıklı,kaliteli çeşitlerin bir araya getirilmesi amaçlanır. Yerel çeşitlerin korunması Gen Havuzu Ticari çeşitler (heterojen olmalı) Yurt dışından ( verimli, dayanıklı Neden Türkiye bitkisel çeşitlilik yönünden önemli bir introdüksiyon merkezidir? 1) İki gen merkezinin kesişim noktasıdır. 2) 10.000’nin üzerinde bitki türünün olması. İntrodüksiyon Yeni Bitkiler Eski kültür bitkilerinden Eski çeşitler için yeni yeni çeşitler bir özellik taşıyan çeşitler Bir ülkeye veya bir Islah çalışmasıyla geliştirilmiş Testleme çalışmalarısonucunda bölgeye ilk defa materyaldir. geliştirilen yeni bir özellik. getirilip geliştirilen -domates (650 tescilli çeşit var) - nematoda dayanım bitkiler. - kurağa dayanıklı -Kereviz lahanası ( pakchoi)

Bu tür materyaller niteliklimateryaldir.Islah programlarında çok önemlidir.Gen havuzunun olmazsa olmazıdır.

5. 2.SELEKSİYON: Üniform olmayan bir genetik havuz içerisinden ıslah amacımıza uygun genotiplerin seçilmesiişlemidir. Seçim esasına dayalı olarak kullanılan ıslah yöntemlerine ‘seleksiyon ıslahı’ denir. Seleksiyon ıslahı çok eski ve bitki ıslahında kullanılan temel metotdur. Bu metotinsanoğlunun bitkileri kültüre almasıyla başlamıştır. Bu yöntemin başarısı , popülasyon da genetik değişimin bulunmasına bağlıdır. Seleksiyon iki şekilde meydana gelir. 5.2.1. Doğal seleksiyon: Ekolojik faktörlere uyum sağlayanlar kalır , uymayanlar ölür. Belirlibir tip o bölgeye uyum sağlayabilir. Ancak bunlarda çoğaltma yeteneği yok ise bir süre sonrabunlarda yok olur. Yayılma ve çoğaltma yeteneği olan bitkisel materyal arasından dahasonra insanlar tarafından seçim yapılabilir. 5.2.2. Yapay seleksiyon: İnsanlar tarafından bir populasyonda ki genetik çeşitlilik içindenarzu edilen karakteri taşıyan genotipleri yakalayarak ayırt etmektir. Böylece ıslahçı ,populasyon içerisindeki ya teker teker ya da gruplar halinde seçerek yetiştirir. İşeyaramayanları ise elemine eder. Seleksiyon ıslahı hiçbir zaman seleksiyon tekniği ile karıştırılmamalıdır. Çünkü seleksiyontekniği , hem yapay ve hem de doğal populasyonlar da elverişli varyasyonları bulmak içingerekli olan teknik yöntemleri içermektedir.

100

HİBRİT ÇEŞİT

SELEKSİYON

1. Doğal olarak meydana gelmiş bir varyabiliteye sahip popülasyonlar dan ıslahamaçlarına uygun bitkileri seçip, bunlara daha fazla döl verme sansı tanınmasıdır.

2. Seleksiyon ıslahında bitkilerin kalıtsal yapısı değiştirilmez, değiştirilen bitkitopluluğunun kompozisyonudur.

3. Tüm ıslah yöntemleri bir seleksiyon aşamasına sahiptir. 4. Islahçı bu yöntemde genetik varyasyon yaratmaz, mevcut varyasyondan yararlanır. 5. Populasyon içindeki gen frekansı istenen yöne kaydırılır. 6. Seleksiyonda başarı, popülasyonda ki genetik varyabiliteye, varyabilitenin kaynağına,

seleksiyon tekniğine bağlıdır. 7. Bir popülasyonda ki varyasyonun bir bölümü çevre şartlarıdır (modifikasyon), diğer

bir bölümü kalıtsal yapıdan (idiovaryabilite) kaynaklanır.

Kalıtım Derecesi: Genetik varyansın, genel varyans içindeki payıdır. Kalıtım derecesi yüksekzelliklerin ıslahında, seleksiyonla sağlanan genetik ilerleme hızlı olur. Genetik ilerleme: Seleksiyon yapılan bir populasyonun başlangıç ortalaması ile, bupopulasyondan seçilen bitkilerin döllerinin ortalaması arasındaki farktır. -Kalitatif karakterlerin kalıtım derecesi yüksektir, seleksiyonda ilerleme ve başarı fazladır.Kantitatif karakterlerde genetik ilerleme daha zayıftır. Bir populasyondaki varyansın komponentleri VVF = VA + VD + VI + VE + VGE VVF = Fenotipik varyans (ıslahçının gördüğü varyans)

SENTETİK

SELEKSİYON

KENDİNE DÖLLENEN

KENDİLEME DEPRESYONU

GENERASYON SAYISI

VERİM

101

Documents

BAHÃ E BÄ°TKÄ°LERÄ° ISLAHI 2019- AHMET BALKAYA. hafta.pdfzzz wxunwre ruj wu (qghpln elwnlohu \dídp dodqÜ eholuol elu eÐojh\oh vÜ-qÜuoÜ rodq yh \doqÜ]fd \hu\Ö]ÖqÖq