Upload
florence-vance
View
46
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
BAĞIMLILIK Prof. Dr. MANSUR BEYAZYÜREK 26 ŞUBAT 2010 T.C. KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ. Ne var, ne yok? Nasılsın? Kendini nasıl hissediyorsun? Rahatsızlık duyduğun bir şey var mı? Bu sorularla karşılaşmayan yok. Peki nasıl cevaplar veriyoruz? Biraz düşünelim…. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
BAĞIMLILIK
Prof. Dr. MANSUR BEYAZYÜREK
26 ŞUBAT 2010
T.C. KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ
Ne var, ne yok?
Nasılsın?
Kendini nasıl hissediyorsun?
Rahatsızlık duyduğun bir şey var mı?
Bu sorularla karşılaşmayan yok.Peki nasıl cevaplar veriyoruz?
Biraz düşünelim…
Herkes kendinin doktoru Herkes kendinin doktoru olmalıolmalı
(Ne demek?)
Bedenimizi ne kadar tanıyoruz?
RUH SRUH SAĞLIĞIAĞLIĞI AÇISINDAN AÇISINDAN NORMAL - ANORMALNORMAL - ANORMAL
Dünya Sağlık Örgütü
Sağlık:
Bedensel
Ruhsal
Sosyal
iyilik durumudur.
BAĞIMLILIKBAĞIMLILIK Sosyal Biyolojik Psikolojik
Komponentleri içerir
BAĞIMLILIK davranışlarının çoğuDEPRESSİF bir duruma tekabül eder.Bu durumda HANGİ KİŞİLİK TİPİ
HANGİ SOSYAL SINIFHANGİ EKONOMİK SINIFHANGİ ETNİK SINIF
Olursa olsun aynı şekilde bağımlılık davranışının tehdidi altındadır
Gruplandırma zorluğu :Gruplandırma zorluğu :
Alkolizm
Tütün Kullanımı
Toksikomani
Yeme Bozukluğu
Patolojik kumar Patolojik kumar oynayan birinde oynayan birinde olabilirolabilir
Bağımlılık yapıcı maddelerin etkilediği hedef
organ BEYİN’dir.
BAĞIMLILIK BİR BEYİN HASTALIĞIDIR
Kompulsif seksüel davranışlar
İntihar teşebbüsleri
Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları
Sigara İçme
Kompulsif Alışveriş
Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları
Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları
Risk Davranışları
Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları
Aşırı Güç Sarfetme
Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları
İşkolik Olma
Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları
İnternet Bağımlılığı
MADDELERİN KLİNİK MADDELERİN KLİNİK SINIFLANDIRILMASISINIFLANDIRILMASI
Opium ve türevleri: morfin, kodein, eroin, tebain, kodetilin,kodein,metadon
Hayal gördürücüler LSD, esrar gibi.
Uyarıcılar Kokain,krak, ecstacy, tütün, çay,çikolata,kahve
Sakinleştiriciler
Sarhoş ediciler
Sıvı yapıştırıcılar ve koklananlar
Bağımlılık kavramı geniş anlamdaBağımlılık kavramı geniş anlamda
ToksikomaniAlkolizmTütünKumarYeme bozukluğuSeksüel davranışlarAşk hastalığıTeknolojiye bağımlılık
kapsar.
Kişinin;Kişinin;
Kullandığı madde ne olursa olsunKullandığı süre ne olursa olsunKullandığı miktar ne olursa olsun
Sosyal, biolojik, psikolojik boyutlardan birinde, ikisinde veya hepsinde sorun varsa
PROBLEM VAR DEMEKTİR VE YARDIM GEREKTİRİR!
Psikoaktif madde kullanımının getirdiği problemler
İş gücü kayıplarıEkonomik kayıplarTrafik kazalarıÇeşitli kazalarŞiddetKan yoluyla, gelişi güzel ve korunmasız cinsel
ilişkilerle bulaşan hastalıklar
MADDELER İLE İLGİLİ YANLIŞ İNANÇLAR
Ben bağımlı olmamBir kere kullanmaktan bir şey çıkmaz.Ara sıra kullanmakla bir şey olmaz.Esrar, alkol ve sigaradan daha tehlikeli değildir.Ben kontrol edebilirim.Benim iradem güçlüdür.Herkes kullanıyor ve bir şey olmuyor.Sadece zayıf bireyler bağımlı olur.Uyuşturucu sadece kullanan kişiye zarar verir.
İnsan olma özelliğimizi oluşturan biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin hemen hepsini
etkileyen “bağımlılık” durumu…
Eklenen hukuki, coğrafi , siyasi , dini, ekonomik hatta medyatik alanlar…
BAĞIMLILIK, 21.yüzyılın önde gelen insanlık sorunudur!!!
2010’da neyi tedavi edeceğimizi öngörmeye çalışırken yararlı bir başlangıç noktası, önümüzdeki beş yılda neler olacağını tahmin etmektir.
Maalesef değişmeyecek sonuç bağımlılık yapan maddelerin var olduğu ve hep olacağıdır.
Hiç bağımlı olmamış kişiler bağımlıların davranışlarını anlayamıyor.
“Herhangi bir kimse, burnundan bir toz çekmek
için yılda neden binlerce dolar versin?”
“Niye biri sarhoş olmak ister?”
“Hayatımda her gün, beş altı defa damarlarıma
iğne sokmak istediğimi düşünemiyorum.”
“Beyninizi alkol veya maddelerle zehirlemek o
kadar kötü bir duygu ki.”
Bağımlılık nasıl oluşuyorBağımlılar, alkol ve diğer maddelerin verdiği
zevke aşık oluyorlar.Yanlış olarak kendilerine ve başkalarına zarar
vermeden alkol ve diğer maddeleri kullanabileceklerini sanıyorlar.
Bağımlılar alkol ve diğer madde kullanımını, maddelerden kaynaklanan çok acı veren bir şey başlarına gelince, ancak yaşayabilmek için durdururlar. (Buna dibe değmek denir.)
Bağımlılık,Özellikle narkotiklere bağımlılık,
bugün ulaştığı boyutlarla
Uluslararası bir sorundur
Bütün dünya ülkeleri trafiğin ve uyuşturucuların aşırı kullanımından
haberdar.
Milyonlarca kurban içinde özellikle çocuklar ve gençler
dikkat çekicidir.
Madde kullanımına baktığımızda, kullanmayanlar tarafından hep
zor anlaşılır, ölümcül,
suç teşkil eden
bir davranış olarak algılanır.
DüşünceDavranış Hafif-ŞiddetliDuygu Kısa- Uzun süreliAlgı İstenen- İstenmeyenHafıza
Değişikliklere neden olur
Düşünce ve davranıştaki değişmeler:
1. Değişik şiddetle psikiyatrik semptomlar
2. Psikiyatrik hastalıkları başlatmak veya
kötüleştirmek
3. Mevcut psikiyatrik semptom ve hastalıkları
gizlemek
4. Yoksunluğa bağlı psikiyatrik problemler
şeklinde olabilir.
Maddeler psikiyatrik semptomlar yaratabilir:
Yoğun uyarıcı kullanımı endişe heyecan paranoya oluşturabilir.
Trankilizan ve hipnotikler depresyon
Psikodislektikler psikoz
Maddeler psikiyatrik rahatsızlık yaratabilir ve rahatsızlığı
şiddetlendirebilirler.
Kokain Panik bozukluk
Depresyon geçirmiş biri alkol, opiat veya benzodiazepinden sonra depresif
olabilir.
Madde kullanımı eskiden var olan, örtülü bir psikiyatrik rahatsızlığı tekrar ortaya
çıkarabilir.
Marihuana kuşku ve paranoyayı
tetikler.
Maddeler psikiyatrik semptomları gizleyebilir:
Endişe, heyecan ve sıkıntıyı
bastırmak için alkol, benzodiazepin, hipnotik
kullanımı.
MADDE KARŞISINDAKİ İNSAN DAVRANIŞI;
o sosyo kültürel yapıya,o zamana,o yere,o düşünceye,o mesafeye
Göre değişiklik gösterir.
Geçmişe baktığımızda ;
Eroin 1.Dünya savaşındaki askerlerin acısını dindirmek için
kullanıldı
Freud kokainin kendisini ifadede çok etkili olduğunu
söylüyordu.
Maddelerle ilgili raporlarda gördüğümüz o ki ; aşırı arz
her zaman o ülkenin toleranslı davranışı
ile birliktedir.
Maddeyi edinmek ne kadar kolaylaşırsa,
gençlerde ve bütün sosyal sınıflarda
kullanım artmaktadır.
Türkiye Afganistan’dan Avrupa’ya gönderilen opiat,
Avrupa’dan Orta Doğu’ya gönderilen ecstasy,captagon
ve diğer sentetiklerin yolu üzerindedir
Türkiye’ye baktığımızda;Asya’yı Avrupa’ya bağlayan çok önemli bir köprü olmakla istisnai
bir konumu vardır.
Bağımlılık konusunda (özellikle opiat) göz önünde mutlaka
bulunması gerekenler vardır;
Yasalar - Polis Hukuki durumTıp Medikal durum Politika Serbestleştirmek mi , Yasaklamak mıPsikoloji Psikolojik DurumSosyoloji Aile ve Toplum ilişkileri
Bir MaddeninBir Maddenin ilaç veya narkotik olması ilaç veya narkotik olması
farmakolojik farmakolojik özelliklerinden değil,özelliklerinden değil,
devletin maddeye bakışı ile devletin maddeye bakışı ile ilgilidirilgilidir
Modern bağımlılıklar toplum tarafından oluşturulmaktadır.Globalleşmeye doğru sosyal
değişim, buna bağlı yeni “kafa bulma” lar
ve bağımlılıklara yol açmaktadır.
İnsanla ilgili konular İnsanla ilgili konular içinde,içinde,
bağımlılık ile ilgili bağımlılık ile ilgili araştırma kadar araştırma kadar
hiçbirisi karmaşık hiçbirisi karmaşık değildirdeğildir
Bu konuda Bu konuda mutlak bir bilimsel verimutlak bir bilimsel veri
veve izahatizahat
söz konusu değildirsöz konusu değildir
YöneticilerEğitimciler
DoktorlarAnne ve Babalar
Emniyet Görevlileri
HukukçularDin Adamları
Madde kullanımı ve Madde kullanımı ve bunun getirdiği bunun getirdiği
sorunlarla sorunlarla ilgilendiler.ilgilendiler.
Toplum, bağımlılıkla ilgili olaya yaklaşırken
yasak maddelerin nasıl bu kadar yaygınlaştığıyla
ilgilendi.
Gençlik sorunları nelerdir?
Altında neler yatıyor?
Nasıl çözülebilir?
Neler yapılabilir?
Yerine....
Bir ölüm haberi ile:
Aileler deşifre ediliyor,
Kulaklar çekiliyor,
Kötü arkadaşlara, satıcılara lanetler
okunuyor,
Hatta tedavi kurumları suçlanabiliyor.
Madde bağımlılığı ile beraber:
Birçok psikolojik, sosyal, bedensel bozukluklar
görülmeye başladı.
Suç işlemeye eğilim,
intihar girişimleri,
evden-okuldan kaçışlar gibi...
Hepimizinöncelikle kabul etmesi gereken şey:
SORUNUN VARLIĞI...
Öncelikle yapılması gereken:
Başbakanlığa veya Cumhurbaşkanlığına
bağlı
özerk çalışabilecek
ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
KURULMALIDIR.
UYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL UYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL ANLAŞILIR?ANLAŞILIR?
Alışılmışın dışında saldırganlaşma
Aniden ortaya çıkan davranış değişiklikleri
Uyku bozuklukları
Dış görünüşe dikkat etme
Halsizlik, yorgunluk, gözlerde kanlanma
UYUŞTURUCUUYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL KULLANANLAR NASIL ANLAŞILIR?ANLAŞILIR?
Konuşmada güçlük
Yalnız kalma eğilimi
İştahsızlık, kilo kaybı
Giderek okula, hobilerine, arkadaşlarına ilgisini kaybetmesi
Daha fazla yalan söylemesi ve başka kaçamak hareketler
UYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL UYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL ANLAŞILIR?ANLAŞILIR?
Evden paranın ve başka eşyaların kaybolması
Vücudunda giysilerinde veya ev içinde alışılmışın dışında lekeler, işaretler veya kokular görülmesi
Kol ve bacaklarında enjeksiyon izleri (çoğu zaman olmayabilir)
Not:Kişi aniden durgun ve içe kapanık hale gelirse, bundan hemen sonuçlar çıkarmayız.
TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK
RAPORURAPORU
BU SAYI 1997’DE 3.710 2006’DA 8.320 2007’DE 10.5332008’DE 13.280
OLDU
TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK
RAPORURAPORU
TOPLAM 94.277 TUTUKLU VE HÜKÜMLÜNÜN %19,98’İ ADAM ÖLDÜRME SUÇUNDAN CEZAEVİNDE BULUNURKEN
UYUŞTURUCU SUÇLARININ ORANI %14,9
TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK
RAPORURAPORU
HER YÜZ LİSELİDEN EN AZ 11’İ EN AZ BİRKAÇ KEZ UYUŞTURUCU MADDE
KULLANMIŞ DURUMDA.
UYUŞTURUCU MADDE KULLANANLARIN ORTALAMA EĞİTİM SÜRESİ 6 YIL VE
BUNLARIN %41’İ İŞSİZ.
TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK
RAPORURAPORU
ESRARIN İLK KULLANIM YAŞI 17
EROİN KULLANMA YAŞI İSE 24
UYUŞTURUCU KULLANANLARIN YARISINDA DA UÇUCU KULLANMA ALIŞKANLIĞI VARDIR.
SONUÇ OLARAK…
Her kullanıcı bağımlı değildir
Kullanım ve sonraki süreçler bireye özeldir
Madde karşı konulamaz bir güce sahip değildir
Maddeyi bir kere alınca bedensel bağımlılık olmaz
Madde kullanma davranışı konusunda takıntı,
fiziksel bağımlılık kadar önemlidir
ANATOLİA KLİNİKLERİ
SONUÇ OLARAK…
Bağımlılık empirik bir sorundur ve tanımla
belirlenemez.
Maddeyi bırakamamak, tek başına bir bağımlılık göstergesi değildir. Bağımlılık olmadan geliştirilen “alışkanlık”lar da kişi ve sosyal ilişkileri açısından bağımlılık kadar zararlı ve yıkıcı olabilir.
Bağımlı olmayan madde kullanıcıları da tedavi edilmelidir.
İNTERNETİNTERNETBAĞIMLILIĞIBAĞIMLILIĞI
''Eğer kişi sosyal, psikolojik ve organik ''Eğer kişi sosyal, psikolojik ve organik yapısı olumsuz etkilendiği halde, internet yapısı olumsuz etkilendiği halde, internet
in başından ayrılamıyorsa 'bağımlı' in başından ayrılamıyorsa 'bağımlı' demektir.demektir.
Kişi okuluna gidemiyor veya geç gidiyorsa,Derslerinde bir düşüş varsa, Omurga şikayetleri başlamışsa,Beslenme alışkanlıkları değişmişse, Bilgisayarın başından onu kaldırdığınızda
sinirli ve gergin oluyorsa,
bu kişinin internet’le bir sorunu var demektir.
'‘İnternet bağımlılığı en çok gençler ve erkeklerde, özellikle de 18-35 yaş arası
erkeklerde daha fazla görülüyor.” Ancak bilmediğimiz ve bize yansımayan çok
ciddi bir grup olduğunu da tahmin ediyoruz. Kadınlara da dikkat...
“Ev kadınları da yavaş yavaş bu işin içine giriyor”
Her zaman geçerli olacak Her zaman geçerli olacak görüşü paylaşmak görüşü paylaşmak
istiyorum.istiyorum.
HASTALIK YOK
HASTA VAR
DeliAkıl hastasıAlkolikAyyaşManyakMelankolikToksikomanBağımlıŞizofrenOtizm-otistik
Psikiyatri=Stigmatize etmek
Türkiye Cumhuriyeti Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 58. maddesi Anayasası’nın 58. maddesi
şu şekildedir şu şekildedir “Devlet gençleri alkol “Devlet gençleri alkol
düşkünlüğünden, uyuşturucu düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli cehaletten korumak için gerekli
tedbirleri alır.”tedbirleri alır.”
Sağlık Bakanlığı tarafından, yeşil – kırmızı reçete uygulaması çok etkili
olmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre, içki yada kanunlarına göre, içki yada
tütün ve tütün ürünleri tütün ve tütün ürünleri satın alma yaşı yasal olarak satın alma yaşı yasal olarak
18’dir. 18’dir.
BİZ KİMİZDOKTOR HASTAHAKİM SUÇLUSOSYOLOG BELİRLİ BİR SINIFIN İNSANIPOLİS TUTUKLU ADAYIÖĞRETMEN KÖTÜ BİR ÖĞRENCİPSİKOLOG YETERSİZ, BAĞIMLI-ANTİSOSYAL V.S.DİN ADAMI GÜNAHKARAİLE HAYIRSIZ EVLAT
İNSANI GÖRMEYİ BİLMELİYİZBAĞIMLILIKTAN SORUMLU KİM?TOPLUM? KİŞİ? MOLEKÜLLER?
HEPSİ
TEŞEKKÜR EDERİM
Prof. Dr. Mansur BEYAZYÜREK