4/14/2012 1проф.Горан Станикевски-Горјански

ПЕЧАЛБАРИПЕЧАЛБАРИ(драма со музика и пеење од македонскиот живот

во четири чина- седум слики)

Антон Панов

4/14/2012 2

ПРЕДАВАЊЕ

Притисни Shift+F5

4/14/2012 3

Антон Панов (1905/6-1968)

АНТОН ПАНОВ е роден во СтарДојран. Основното училиште гозапочнал во Дојран, а го завршилво Струмица, каде неговотосемејство се преселило во текот наПрвата светска војна, бидејќинивната куќа била целосноразрушена. Гимназија учел воБелград, но паралелно гопосетувал Музичкото училиште, каде учел виолина и соло пеење. Кога го прекинал гимназискотошколување тој работел какохорист во Белградската опера. Ноќе, по претставите се враќалпешки дома и се соочувал соживотот на земјаците, печалбарскиработници. Тој се заинтересирал занивниот живот и така дошол домотивот на „Печалбари“.

4/14/2012 4

Во 1933 година тој ќе ја предаде драматана Народниот театар во Белград, но тиене биле заинтересирани и ја одбилеиако тамошниот режисер сакал да јаприфати. Кога режисерот ќе премине наработа во Скопскиот театар, ќе јапобара драмата. Премиерата се одржалана 3.3.1936 година. По театарскатасезона, Панов отишол во Петроварадинкаде се оженил.

ВАЖНОСкопскиот театарПетроварадин

4/14/2012 5

За време на Втората светска војна ќе работи воСофискиот театар како помошник- режисер иќе се разочара зашто ќе сфати дека билискористен за политички цели. Ќе се повлечево Дојран каде уште претходно направилводеница со идеја да прави мало стопанство.По војната сметал дека треба да има водечкизбор во тукушто оформениот МНТ (Македонскинароден театар), а кога во тоа не успеал, решил демонстративно да ја напуштиМакедонија. Отишол во Петроварадин, кадеживеел до смртта на жена си во 1957 година.Се вратил во Скопје, каде по вторпат сеоженил.

ВАЖНО

Петроварадин

4/14/2012 6

1967 година ќе ја добие наградата 11 Октомври- за животно дело, а следнатагодина умира во Струмица, каде е ипогребан.

Панов пишувал поезија: „Стихови“, „Роденденот на Серјожа Јегоркин“, „Бедаво колибата“; раскази: „Тинка“, „Чапа“, „Белуши“, „Орденот на Св. Сава од петтистепен“ и драми: „Пиликатник“, „Печалбари“, „Стега“, „Преродени“, „Градинар“.

Сепак, најголем успех доживеал содрамата „Печалбари“.

ВАЖНО

4/14/2012 7

Антон Панов

ПЕЧАЛБАРИПЕЧАЛБАРИ(драма со музика и пеење од македонскиот живот

во

четири чина- седум слики)

4/14/2012 8

ЈОРДАНЈОРДАН, селски трговецРАЈНАРАЈНА, негова женаСТОЈЧЕСИМКАСИМКА

БОЖАНАБОЖАНА, бедна вдовицаКОСТАДИНКОСТАДИН, нејзин синКОЛЕ, син КостадиновСТРИКО КОЉО, стројникТЕМКОВИЦАСЛАВЧЕ, нејзин синАРАНЃЕЛ, сопственик на фурнаКАРАМАН АТАНАСЗАФИРЗАФИРЃОРШЕБОЖИНФИДАНСТОЈАНСТРИКО МАРКОНарод. Време на дејствието: од 1929-1932 година. Се

случува во едно село во Западна Македонија. Само

шестата слика станува на печалба.

ЛИЦА ШТО УЧЕСТВУВААТ

печалбари

нивни деца

4/14/2012 9

ПЕЧАЛБАРИ

„ПЕЧАЛБАРИПЕЧАЛБАРИ“ е драма во четиричина и драмско дејство развиено вопет етапи.

Таа е битовобитово--социјалнасоцијална драмадрама сомотиви од печалбарскиотпечалбарскиот животживот.

Битово- значи дека е опфатенначинот на живеење, обичаите наМакедонците;

Социјален- судирот меѓу богатите исиромашните и печалбарството- каконужност да се спечали.

4/14/2012 10

ТематаТемата во драмата е љубовта меѓу двајцамлади, поради која момчето е принудено да одина печалба.Во драмата се испреплетуваат неколкунеколкумотивимотиви: мотивот на парите, мотивот наљубовта, на традицијата и напечалбарството.Парите се сепак движечкиот мотив, тие сесредство за живот, за богатење, за купувањеневеста, за уништување на семејството, заодење на печалба и смисол за живеење ( наЈордан му се и срце и душа).ИдејатаИдејата е да го прикаже животот наМакедонците во првата половина на XX век.ДејствиетоДејствието се случува во едно село воЗападна Македонија (освен една сцена воБелград) кон крајот на триесеттите години наXX век. ВАЖНО

4/14/2012 11

СОДРЖИНА

1 чинНа почетокот од драмата е претставена богатамакедонска куќа, домот на девојката Симка. Преку разговорот на Симка со своето помалобратче Стојче, авторот не` воведува во светотна драмата. Таа му дава да јаде и го распрашувашто дознал. Тој кажува дека уште утрото сенајавиле стројници од две страни: од Ѓурѓиновциза Јован (од богато семејство) и од Итромановциза Костадин (сиромашен, но Симка го сака). Братчето е наклонето кон побогатите бидејќи тиеќе му дадат повеќе подароци, на што Симка муодвраќа:

Симка: Магаре ниедно! Уште од малечко сотаткови очи гледа...

ВАЖНО

4/14/2012 12

богата македонска куќа

4/14/2012 13

4/14/2012 14

4/14/2012 15

4/14/2012 16

4/14/2012 17

сиромашна македонска куќа

4/14/2012 18

Јордан е нивниот татко, богат лихвар, кој гледасе` низ призмата на парите.Во куќата доаѓа прво Божана, мајката наКостадин. Во разговорот со Рајна, мајката наСимка, дознаваме дека таа е вдовица и декаКостадин е нејзиното единствено дете за кое бинаправиле се`.Се појавува Јордан, кој е многу љубезен соБожана. Таа веднаш му кажува за што е дојдена-да ја побара Симка за Костадин. Јордан сесогласува, го пофалува Костадин како млад, здрави работлив, но споменува дека тој не бил напечалба, па веројатно нема пари за да гледасемејство и да си ја откупи невестата. Тој јакажува цената- триесет лири, облека, појас, сребрен саат итн.Божана го пренесува ставот на Костадин, дека тојне сака да плаќа за невестата, сака да го одминетој ред. Тој би ги направил сите адети, но да не јакупува невестата. Јордан не сака ни да слушне.

ВАЖНО

4/14/2012 19

Веднаш по заминувањето на Божана доаѓа Ѓорше, сиромашен селанец, кој бара пари на заем одЈордан. Тој му дава, го запишува во лихварскиоттефтер и се договара по печалба да му врати сокамата. Стојче, синчето, му помага на својот татко, му го носи тефтерот и всушност го учи занаетот.На крајот од првиот чин доаѓа стрико Кољо, какостројник за Јован. По вообичаените поздрави ипонудената ракија, Кољо го тера редот и кажува заЈован. Го фали- здрав, млад, работлив, кој е се` уште во Белград на печалба.Јордан веднаш се сложува да ја даде Симка за него, повторно ја кажува својата цена, малку се ценкаат ина крај си подаваат рака. Ја повикуваат Симка, којазаради редот ја прашуваат дали сака да се омажи заЈован. Таткото знае дека таа го сака Костадин, но занего тоа ништо не значи. Со солзи во очите, ќеркатапослушно прифаќа и стрико Кољо ја дарува.Нејзините другарки ја започнуваат обредната песназа свршувачка со што се доловува фолклорниотамбиент. ВАЖНО

4/14/2012 20

2 чинВо сиромашната куќа на Божана и Костадин, мајката и синот разговараат за Симка. Костадинне може да се помири дека нема да живее со неаи ги проколнува парите- кои се најважни восветот на Јордан. Костадин како носител нановото сфаќање ги искажува следните зборови:

Костадин: Не, не сакам жена за пари! Јас милувам, Симка од чиста милост да ми дојде, не за пари! Сакам со неа век да векувам како со жена, некако со платен добиток. Ме разбираш ли? Јассакам и таа да се праша! Зашто навистина ако таасе праша, право ќе си каже: Костадина го сакам! Сега дали е јасно? Сакам жена, не роб...Мајката го советува да оди на печалба, дазаработи, за да може да ја оствари својата цел, ноКостадин одбива. Не сака и тој како неговиоттатко да ги остави коските на печалба. Гоискажува својот став кон печалбарството- зло насиромашните, кое од нив прави робови.

ВАЖНО

4/14/2012 21

Доаѓа пријателот на Костадин, Зафир, којму кажува дека ја свршиле Симка за Јован.

Костадин, изреволтиран, трга да ја грабнеСимка. Симка, патријахално воспитана, несака да бега, не сака да се посрамоти, мукажува дека сега е свршена, но сепакљубовта кон Костадин победува, и покрајсе` таа решава да избега за него. Но, во тојмомент се појавува Јордан кој го спречуваграбнувањето и се пазари со Костадин. Јордан му позајмува пари, а Костадинприфаќа поради молбите на Симка.

ВАЖНО

4/14/2012 22

3 чинПретставена е семејната хармонија во домот на Костадин, љубовта меѓу младоженците и среќата заради бебето што гоочекуваат.Доаѓа Божана која најавува дека Јордан сака да ги посети. Тоапредизвикува вознемиреност кај Костадин. Неговото доаѓање иоднесување кулминира во ужасна расправија. Тој си ги сакапарите по секоја цена. Не му е важна среќата на ќерката, нитусе сожалува на молбите од Костадин да почека уште малку за даго види барем бебето кога ќе се роди. Расправијата годостигнува својот врв на крајот од оваа слика:

Костадин: Ти немаш срце, Јордане!Јордан (потсмешливо): Море, парите ти се и срце и душа! Без нив

ништо не можеш!... Секој чесен печалбар си ја стега торбата...Костадин: Молчи, не зборувај!...Тие се толку чесни, та дури и не

знаат дека за тебе работат, долг да ти отплатуваат. Молчи, Јордане! Засрами се!

Јордан: Зошто да молчам, пред кого да молчам, бре? Пари, парими требаат!...

Јордан: Трај! Во домот си ми!Костадин: Не траам! Јас, или ти имаш за давање?...(скокнува)

Море пари, пари ми требаат!...

Костадин(го зграпчува за гуша): А, куче чорбаџиско! Си дошологништето да ми го растуриш!...

Јордан: (и тој го фаќа Костадина за гуша): Пари, пари, бре!...

ВАЖНО

4/14/2012 23

Костадин, немоќен, заради Симка и бебето, решава да оди на печалба.Втората слика од овој чин го претставуваобичајот на заминувањето на печалба, како иразделбата на Симка и Костадин. Надвор одселото, во природа, покрај прошталната чешмасе собира групата печалбари и нивните блискикои ги испраќаат. Пеат песни и пијат. Групатасе зголемува, а водачот, стрико Марко гисобира на едно место, да јадат и да тргнат. Накрајот ги испраќаат солзите на жените идевојките.Костадин се поздравува со жена си, која јанаведнала главата, не може ни да зборува однасобрани солзи и тага, и и` ги кажувапоследните зборови:

Костадин: Ех, Симке, Симке!...ВАЖНО

4/14/2012 24

4 чинПрвата слика е слика на печалбарскиот живот исе случува во една фурна во Белград. Поминалепет години, а Костадин лежи, облеан во пот иболен од туберколоза. Неговите другари сегрижат за него колку што можат, но лекови неможат да купат, бидејќи за нив треба пари. Суровиот газда Арангел сака да го избрка одфурната, велејќи му дека тоа не е болница. Тојвоопшто не чувствува вина за неговата болесткоја ја добил од неподносливите услови заработа. И тој како Јордан мисли само на паритеи загубата што ја трпи чувајќи болен човек којне може да работи.Последните зборови на Костадин сеносталгични, со желба за последен пат да јавиди Симка, но и малку и` префрла велејќи:

ВАЖНО

4/14/2012 25

Костадин(силно возбуден): Ах, Симке!... Не сесогласи на бегање!...Не, не си тикрива...Требаше на сила!...(сезакашлува.Другарите се загрижуваат за него)

Зафир:(му помага на Костадина)

Костадин: Што ми прави таа, мајка ми?

Зафир: Мисли на тебе.

Костадин: И плаче...Плаче Зафире...Плаче тивко, со наведена глава...Плаче и солзи рони...

Зафир: И ти плачеш...

Костадин: Дали ќе ја видам? Дали таа ќе мевиди?... ( се закашлува силно.Другарите сестрчуваат кон него).

ВАЖНО

4/14/2012 26

Последната слика е враќањето напечалбарите дома, со песна и радост. Коле, синчето на Костадин со нетрпениего очекува татка си кој никогаш не говидел.

Но, пред куќата на Костадин пеењетопрестанува. Тоа значи само едно- декапечалбарот умрел. Коле не сфаќа што сеслучило и кога Зафир, другарот наКостадин, влегува во куќата да ги дадеспечалените пари, детето се стрчува коннего, го прегрнува за колената, мислејќидека тоа е неговиот татко.

ВАЖНО

4/14/2012 27

Коле:(трча кон Зафира радосно)Еве готатко, мамо!...(му ги опфаќа колената наЗафира.Молчење).

Божана: (како не со свој глас) Каде ми есин ми Костадин?... Зафир:(Молчи. Потемго вади од торбата појасот Костадинов иќесето со пари; ги предава).

Симка:(Го прима ќесето и појасот) Ела, Коле... (го прегрнува Колета). Татко тине ќе си дојде...Никогаш не ќе сидојде...Ти пратил пари да го викнеш дедоти Јордан нана задушазадуша...

Божана: (со шепот кон Зафира). Умре?

Зафир: Умре...ВАЖНО

4/14/2012 28

1.1. експозицијаекспозиција- запознавање со ликовитеи Јордан како носител на семејнататрагедија;

2.2. заплетзаплет- Костадин, како носител нановите сфаќања- против купување наневестата и против печалбарството;

3.3. кулминацијакулминација- доаѓањето на Јордан даси ги земе парите;

4.4. перипетијаперипетија- печалбарскиот живот, болеста и смртта на Костадин;

5.5. расплетрасплет- враќање на печалбарите, предавањето на парите и судбината напечалбарската жена.

ВАЖНО

ЕТАПИ ВО ДРАМАТА

4/14/2012 29

ЛИКОВИ

ЈОРДАН е богат чорбаџија, лихвар, кој се` гледаниз призмата на парите. За него не претставуваништо среќата на ќерка му, важно му е само даплатат за неа. Суров, бесчувствителен, бездушник, кој нема да дозволи ќерка му да одибегалка, застапник на старите патријахалнисфаќања.

КОСТАДИН е претставник на новите сфаќања. Тојпред се` не сака да ја купува невестата со пари, зашто смета дека таа не е стока, дека инејзиниот глас треба да се слушне. Љубовта занего е поважна од традицијата и старитезакоравени правила.Исто така, тој е противпечалбарството, против оставањето на својатататковина, на домот и семејството. Смета дека итука може да се заработи за живот и да не сежртвува животот за пари. ВАЖНО

4/14/2012 30

СИМКА е патријахално воспитана, покорнаќерка, која не смее да му се спротивстави нататкото. Ги потиснува своите желби за да гиоствари желбите на татка си. Иако е вљубенаво Костадин таа не прави ниту еден храбарчекор за да ја оствари таа љубов. Не сака дапобегне за него, бидејќи како бегалка ќе гопосрамоти семејството, го тера Костадин да јаприфати нагодбата иако знае дека тоа ќе јаунесреќи и на крајот го тера да оди напечалба- сама жртвувајќи се да биде белавдовица. Нејзината трагедија е уштепоголема кога останува без маж, без човекоткој ќе се грижи за семејството.Историјата се повторува, таа е иста какосвекрва и` Божана.

ВАЖНО

4/14/2012 31

„Печалбари“ е драма во која ни се презентираљубовна приказна меѓу двајца млади(Констадин и Симка) кои се лудо вљубени , ноприпаѓаат на различни сталежи, тој есиромашен – а таа богата.

Оваа противречност му била потребна наавторот за да го развие драмското дејство. Љубовта ќе биде главен двигател водрамското дејство, но и кочничар меѓумладите. На нивната голема љубов ќе влијаатнепишаните правила според кои двајца младиод различни класи не си припаѓаат еден надруг. Панов тука го вметнал и бунтот какосредство со кое ќе се искаже незадоволството.Љубовта е таа што двајцата вљубени ќе ги

води напред. Но за жал, нивната среќа немада биде целосна бидејќи посегнувањето попарите и стремежот за исконската печалбатрајно ќе уништи едно семејство.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

4/14/2012 32

Во оваа драма Панов ги запазува драмските фазии класичното драмско дејство. При преминот одчин во чин, од појава во појава авторот не водиниз дејство за да го доведе читателот докулминација на случувањата каде зетот заминувана печалба.Јордан во „Печалбари“ е лик кој најмногу гисака парите. Претставен е како чорбаџија кој емек на зборови но тврдоглав на дела, среброљубец кој гледа низ призмата на парите. Секогаш бил загрижен за мислењето на другителуѓе, а тоа најмногу се гледа кога ја “продал“својата ќерка, сметајќи оти таков бил адетот. Нобидејќи Симка се заљубила во сиромашниотКонстадин, се договориле да му ја даде ќерка сипоставувајќи му услов да замине на печалба, туркајќи го во смрт.Јордан стапува на сцена во оној момент когамладите очекуваат принова и кога за нивзапочнуваат новите обврски. Но, тој е бескорисен, не знае да ги покаже чуствата бидејќи за негопред се` се парите.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

4/14/2012 33

Јордан донесува одлука која ќе ја платипрескапо, можеби не со својот, но се нечијдруг живот. Наспроти ликот на Јордан, стоиКонстадин, прикажен као млад човек кој имамногу напредни сфаќања во споредба совремето во кое живеел. Како бунтовник, сосвоите постапки сакал да уништи дел однепишаните правила, како што билапечалбарската традиција „ ...Ех црна икрвава е нашата печалба, мајко! Уштепокрвава е сиромаштијата што не гонитамо!“ Сфаќајќи ги причините за тоаопштествено зло, цврство стоел на ставот декапечалбата носи и несреќа и смрт.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

4/14/2012 34

Божана, мајка на Констадин, е жена која робува напатријахалните традиции. Таа е жена која останаламлада вдовица. Но, сепак знаејќи дека печалбата енесреќа, го наговара синот и тој да биде печалбар. Таа знае како е да се живее без пари, да сеодгледува дете без татко, но воедно стравува исрамува што ќе рече светот и како ќе излезе преддругите со крената глава. Велејќи му на Констадиндека мора поради Јордан да оди на печалба, Констадин враќа со зборовите: Дали чорбаџиЈордан ќе чуе таму во туѓина? Далеку, можедури преку море...На секого си туѓ...Нема сокого збор да промениш, солза да размениш! Ине година, не две. Години, години да изврват, скотски да живееш, пари да збереш, додека даимаш лице дома да си дојдеш!... Ако паднамболен дали чорбаџи Јордан ќе праша за мене? Дали ќе има кој потта да ми ја избрише, кошулада ми размени, јорган да ми фрли?... Ех, црна икрвава е нашата печалба, мајко? Уштепокрвава е сиромаштијата, што не гони тамо! Проклет да и е коренот!... И големо и малечконишан носи од неа за цел век!... Гледај, штонаправи од нас таа пуста печалба! Маж – роб! Жена – роб! Син - роб! Ќерка – роб! А мајките, само за солзи се родени!...

4/14/2012 35

Овие се најтажните зборови што ги проговорил некојпечалбар во македонската драма. Во овој цитатКонстадин ја насетува својата судбина. МожебиПанов намерно ова го направил се` со цел да гостави читателот на размислување, каков е живототна печалбарите и низ каков тежок периодпоминуваат на печалба за да заработат парче леб. Кога Констадин мислел дека ја остварил својата цел, кога со Симка живееле убав живот и чекале принова, иднината ја нарушува Јордан кој доаѓа по своитепари. Нивната средба не е нималку пријатна бидејќимеѓу нив двајца доаѓа до конфликт. И покрај тоа штоКонстадин го моли Јордана да го остави барем уштеедна година да се порадува со својот пород, да сетитаткова радост, тој немилосрден велејќи дека не енегово да мисли на пелени, туку на пари.Констадин заминува на печалба, но не по својажелба. (Надвор од селото. Во природата. Големостаро дрво. Планинска патека води на печалбарскатачешма. Тоа е место на печалбарската разделба. Когазавесата се крева, десно веќе седнала мала групапечалбари, прва пристигната на местото наразделбата; седат, пијат и замислено пеат).

ДООБЈАСНУВАЊЕ

4/14/2012 36

Во наредниот чин Констадин веќе се спрема за напечалба. Се збогува со Симка и со Божана. Прима однив совети, но и ги прекорува и остава аманет дететошто ќе се роди да го носи името на неговиот татко. Испратен е со песна впрочем како што тоа бидува сотрадицијата. За традиционалното испраќање напечалбарот покажува и моментот кога `рснува тапаноти зурлата, кога се прават и последните адети предтргнувањето Тука е и размислувањето на КараманАтанас кој најубаво ја опишува тежината напечалбата. “...Разделба е разделба!...И камен нашијата полесно се носи од пустата печалба!“Четвртиот чин дава најдобра слика на печалба когавеќе Констадин е во Белград. Таму болен одтуберкулоза небаре од црна чума. Со пот и мака гиспечалил парите, но платил со сопствениот живот. Печалбата за него била многу кобна, тој не успева да гоиздржи товарот на тешката работа, но желбата да говиди Коле, неговиот син е поголема од се`. Тажи засвојата мајка, за Симка. Свесен е дека ја доживувасудбината на татка си, кого никогаш и не го видел. Судбината се повторува со него и тој повеќе никогашнема да се врати дома. Овде смртата е нормалнапоследица. Но дали вреди по секоја цена да се оди напечалба, да се жртвува сопствениот живот и животот натие што чекаат дома, да се вратат печалбарите.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

4/14/2012 37

Драмата Печалбариии, како што тврди исамиот автор, е голема негација на појаватана комплексот печалба, негација на градскиотситнотрговски дух, негација на една општацрта на ситничарење, што се протегала врзцелиот Балкан. Печалбариии доаѓаат какоосуда на сe` негативно, што се јавува какоизраз на животните конвенционалности иопачини. Трагедијата на главниот лик Костадинпроизлегува од тие два елемента: одконвенционалноста на жената Симка и одизопаченоста на средината. Костадина гонагризува изопаченоста и тој Ј подлегнува напечалбата - стихија, но во исто време имајќија на ум трагичната судбина на својот татко инасетувајќи на крајот иста судбина и за својотсин. Сите заминуваат, многумина се враќаат, но некои и коските ги оставаат таму.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

КРАЈ

4/14/2012 38

ДОПОЛНИТЕЛЕН

МАТЕРИЈАЛ(информативно)

Притисни Shift+F5

4/14/2012 39

АНТОН ПАНОВ

Антон Панов спаѓа меѓу оние реткилитературни дејци кои со едно од своите првидела успеваат да се искачат на најгорнитескали на признанието и успехот ,но кои токмупоради ова ја доживуваат нерадоснатасудбина на се што ќе напишат подоцна даостане во сенка токму на едно вакво нивнодело.Тоа на Антон Панов му се случи содрамата ,,Печалбари’’.Антон Панов пишувал поезија, раскази, започнал еден роман,а се афирмиралисклучително како драмски автор.Меѓу драмата ,,Печалбари’’ има напишано идруги драмски дела;,,Вероника’’, ,, Самарак’’, ,,Пиликатаник’’ и ,,Препородени’’.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

4/14/2012 40

Печалбари е драма во четири чина .Во домот на селскиот трговец Јордан доаѓаБожана како стројник на својот син Костадинда ја бара за снаа Симка.Јордан таткото наСимка ја пречекува љубезно, но и поставувауслов:Костадин да плати како што тоа го тераредот и обичајот 30 златници.БидејќиКостадин нема пари Јордан му дава пари назаем под лихва.Костадин е среќен во бракотсо Симка, но по некое време Јордан си ги барапарите од својот зет и тој е приморан да одина печалба.Тој е испратен со песни, свирки иора како што и налагала традицијата.Симка гочека со години својот сопруг да се врати, ноза жал тој се разболува од туберкулоза и тамуумира не запознавајќи си го својот син. Печалбарите се враќаат во родните места. Симка синчето и мајката на Костадин гочекаат, но пристигнува жалната вест дека тојпочинал.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

4/14/2012 41

� „За матуранти“македонски јазик и литература (второ изменето идополнето издание) од Билјана Богданоска;

� „За матурски испит“македонски јазик и литература од ЛенчеПанчевска;

� „Светска книжевност“(скрипта) од Јадранка Владова;„Македонски јазик и литература“ за III година за реформираногимназиско образование. Просветно дело АД, Скопје. Одпрезентациите од содржините по Македонски јазик и литератураза трета година на средното стручно образование. (ТрајанБожинов).

� Проверени материјали, слики и видеа од интернет.

ВАЖНО

4/14/2012 42

ПРЕДАВАЊЕ

од учебникот(информативно)

Притисни Shift+F5 Важно

4/14/2012 43

АНТОН ПАНОВ

4/14/2012 44

4/14/2012 45

4/14/2012 46

4/14/2012 47

4/14/2012 48

4/14/2012 49

..АЛГОРИТАМ ЦЕНТАР