• Home

  • Documents

  • B 205 BA CÁCH HÁCH - daitangkinh.org · B 205 BA CÁCH HÁCH Phạm: Bàgh. Là quần thể hang...
455
B 205 BA CÁCH HÁCH Phạm: Bàgh. Là quần thể hang đá của Phật giáo Đại thừa đào được vào khoảng thế kỉ VII Tây lịch, ở sườn núi mặt nam núi Văn để da (Vindhya), ven sông Na ba đạt (Narmada) ở mạn tây nam thị trấn Ấn đa nhĩ (Indore) tại Ấn độ. Nguyên có chín hang, nhưng hiện nay chỉ còn lại hang thứ hai đến thứ sáu. Sự cấu tạo của hang đá này có liên quan mật thiết với hang đá A chiên đa (Phạm:Ajantà), hang này chỉ có nhà Tăng chứ không có chùa, tháp. Hang hình vuông, rộng, trừ cửa vào, chung quanh có những phòng tăng nhỏ, chính giữa đặt một bàn thờ nhỏ. Những bức vẽ trên vách trông rất đẹp, nhưng phần nhiều đã bị tróc mất, tuy nhiên, những bức còn lại có thể được coi là nghệ thuật Phật giáo đẹp ngang hàng với các bức bích họa ở hang đá A chiên đa. [X. J. Burgess: Notes on the Bauddha Rock-temples of Ajantà, 1879; Fergusson: History of Indian and Eastern Architecture, 1910, vol. I; Ấn độ Nam hải chi Phật giáo mĩ thuật (Cao điền tu)]. BA DẬT ĐỀ .......... Phạm: pàyattika, Pàli: pàcittiya hoặc pàcittika. Là một trong những giới Cụ túc mà tỉ khưu và tỉ khưu ni phải giữ. Còn gọi là Bái dật đề, Ba la dật ni kha, Ba dật đề già, Ba chất để ca. Dịch ý là đọa (rơi), linh đọa (làm cho rơi), hay đốt nóng, phải đối trị, phải sám hối. Một trong năm thiên, một trong sáu tụ, một trong bảy tụ. Là một thứ tội nhẹ, có nghĩa là khi phạm các điều lỗi, nếu chịu sám hối thì có thể diệt được tội, nếu không sám hối thì sẽ rơi vào ngả ác. Có hai thứ là Xả đọa (Phạm: nai#sargikapràyazcittika) và Đơn đọa (Phạm:zuddhapràyazcittika), tội đọa phải bỏ của cải mà sám hối, gọi là Xả đọa; tội đọa chỉ cần đối trước người khác mà sám hối cũng có thể được thanh tịnh, gọi là Đơn đọa. Cứ theo kinh Tì ni mẫu quyển 7 chép, thì vì phạm B Một phần bích họa trong hang đá (Tấu nhạc và khiêu vũ) B2 06 tội nhỏ nhẹ, không phải là tội dứt hết gốc lành, gây ít thương tổn, nên gọi là Ba dật đề. Lại theo Tứ phần luật hàm chú giới bản sớ quyển 1 phần dưới, thì người phạm tội này sẽ rơi vào địa ngục đốt nấu, cho nên gọi là đọa tội; lại phải dùng công dụng để đối trị, nên gọi là Ưng đối trị hoặc Ưng công dụng. Về việc Ba dật đề phối với bảy tụ thì có nhiều thuyết khác nhau, như luật Tứ phần quyển 17, đem hợp Xả đọa và Đơn đọa làm một tụ và đặt vào hàng thứ ba. Tứ phần luật san phồn bổ khuyết hành sự sao quyển trung đoạn một, và Bát tông cương yếu quyển thượng cũng hợp làm một, nhưng đặt vào hàng thứ tư. Kinh Tì ni mẫu quyển 3 thì chia làm hai tụ và đặt Xả đọa ở hàng thứ ba, Đơn đọa hàng thứ tư. Luật nhị thập nhị minh liễu luận, Tứ phần luật sớ quyển 2 phần đầu, cũng chia làm hai tụ và đặt vào hàng thứ tư, thứ năm. Lại Tứ phần luật san bổ tùy cơ yết ma sớ quyển 4 chép, phép sám hối tội Xả đọa là phải đối trước Tăng chúng, còn tội Đơn đọa thì chỉ cần đối chứng cũng có thể diệt tội. [X. kinh Đại ban Niết bàn (bản Bắc) Q.4, Q.7; Hữu bộ tì nại da Q.25; Mục liên vấn giới luật trung ngũ bách khinh trọng sự ngũ thiên sự phẩm; Căn bản tát bà đa bộ luật nhiếp Q.8; Tứ phần luật sớ Q.4 phần đầu; Tứ phần luật hành sự sao tư trì kí Q.trung đoạn 1 phần trên; Tứ phần luật hàm chú giới bản sớ Q.3 phần trên]. BA DI LA THẦN ........... Là một trong mười hai thần tướng trong kinh Dược sư. Còn gọi là Bà di la thần, Ba dị la thần, Bạt y la thần, Ba da la thần. Dịch ý là thần giữ việc uống. Cầm đầu bảy ức chúng Dạ xoa, giữ gìn Phật pháp, là thủ lãnh các vua thần Dạ xoa. Về hình tượng của thần này, có nhiều thuyết khác nhau;

B 205 BA CÁCH HÁCH - daitangkinh.org · B 205 BA CÁCH HÁCH Phạm: Bàgh. Là quần thể hang đá của Phật giáo Đại thừa đào được vào khoảng thế kỉ VII

Embed Size (px)

Citation preview

  • B 205 BA CCH HCH Phm: Bgh. L qun th hang ca Pht gio i tha o c vo khong th k VII Ty lch, sn ni mt nam ni Vn da (Vindhya), ven sng Na ba t (Narmada) mn ty nam th trn n a nh (Indore) ti n . Nguyn c chn hang, nhng hin nay ch cn li hang th hai n th su. S cu to ca hang ny c lin quan mt thit vi hang A chin a (Phm:Ajant), hang ny ch c nh Tng ch khng c cha, thp. Hang hnh vung, rng, tr ca vo, chung quanh c nhng phng tng nh, chnh gia t mt bn th nh. Nhng bc v trn vch trng rt p, nhng phn nhiu b trc mt, tuy nhin, nhng bc cn li c th c coi l ngh thut Pht gio p ngang hng vi cc bc bch ha hang A chin a. [X. J. Burgess: Notes on the Bauddha Rock-temples of Ajant, 1879; Fergusson: History of Indian and Eastern Architecture, 1910, vol. I; n Nam hi chi Pht gio m thut (Cao in tu)]. BA DT .......... Phm: pyattika, Pli: pcittiya hoc pcittika. L mt trong nhng gii C tc m t khu v t khu ni phi gi. Cn gi l Bi dt , Ba la dt ni kha, Ba dt gi, Ba cht ca. Dch l a (ri), linh a (lm cho ri), hay t nng, phi i tr, phi sm hi. Mt trong nm thin, mt trong su t, mt trong by t. L mt th ti nh, c ngha l khi phm cc iu li, nu chu sm hi th c th dit c ti, nu khng sm hi th s ri vo ng c. C hai th l X a (Phm: nai#sargikapryazcittika) v n a (Phm:zuddhapryazcittika), ti a phi b ca ci m sm hi, gi l X a; ti a ch cn i trc ngi khc m sm hi cng c th c thanh tnh, gi l n a. C theo kinh T ni mu quyn 7 chp, th v phm

    B Mt phn bch ha trong hang (Tu nhc v khiu v) B2 06 ti nh nh, khng phi l ti dt ht gc lnh, gy t thng tn, nn gi l Ba dt . Li theo T phn lut hm ch gii bn s quyn 1 phn di, th ngi phm ti ny s ri vo a ngc t nu, cho nn gi l a ti; li phi dng cng dng i tr, nn gi l ng i tr hoc ng cng dng. V vic Ba dt phi vi by t th c nhiu thuyt khc nhau, nh lut T phn quyn 17, em hp X a v n a lm mt t v t vo hng th ba. T phn lut san phn b khuyt hnh s sao quyn trung on mt, v Bt tng cng yu quyn thng cng hp lm mt, nhng t vo hng th t. Kinh T ni mu quyn 3 th chia lm hai t v t X a hng th ba, n a hng th t. Lut nh thp nh minh liu lun, T phn lut s quyn 2 phn u, cng chia lm hai t v t vo hng th t, th nm. Li T phn lut san b ty c yt ma s quyn 4 chp, php sm hi ti X a l phi i trc Tng chng, cn ti n a th ch cn i chng cng c th dit ti. [X. kinh i ban Nit bn (bn Bc) Q.4, Q.7; Hu b t ni da Q.25; Mc lin vn gii lut trung ng bch khinh trng s ng thin s phm; Cn bn tt b a b lut nhip Q.8; T phn lut s Q.4 phn u; T phn lut hnh s sao t tr k Q.trung on 1 phn trn; T phn lut hm ch gii bn s Q.3 phn trn]. BA DI LA THN ........... L mt trong mi hai thn tng trong kinh Dc s. Cn gi l B di la thn, Ba d la thn, Bt y la thn, Ba da la thn. Dch l thn gi vic ung. Cm u by c chng D xoa, gi gn Pht php, l th lnh cc vua thn D xoa. V hnh tng ca thn ny, c nhiu thuyt khc nhau;

  • c theo Dc s lu li quang vng tht Pht bn nguyn cng c kinh nim tng nghi qu cng dng php chp, th thn hnh mu lt, tay cm chic di nhn. [X. kinh Qun nh Q.12; kinh Dc s Nh lai bn nguyn]. BA AN X L Phm:Patajali. L nh hc gi vn php (grammar) n th k th II trc Ty lch. Cn gi l Bn t x l, Bt u x la. ng vit cun sch Ma ha ba h (Phm: Mahbhwya), ch gii sch Khi a na (Phm: Ktyyana) rt tng tn, v tng b chnh vn in Ba nh ni (Phm: Pini), xc lp khun php vn phm ca ting Phm Ba nh ni cho c hon b, li ph phn nh chnh vn in v, trong phn thuyt minh, c ni nhiu n cch sinh hot x hi ca thi by gi, cho nn n l t liu qu bu cho vic nghin cu lch s n . Khng bit Ba an x l cng vi nh trit hc phi Du gi vit cun kinh Du gi (Phm: Yogastra) l mt ngi hay khc, th iu khng c cch no bit c. Ni dung kinh Du gi bao hm trit hc, gii lut v phng php tnh ta, ly vic ch dn ngi hc nhn bit thn tnh lm ch yu; tc gi kinh Du gi cng gi l Ba an x l, nhng s tch ca ng, v mt s thc, khng thy c truyn, v kinh Du gi c vit vo thi i no, cng c nhiu thuyt phn Thn Ba Di La BA DI LA THN B2 07 vn, ngi ta ch c th phng on l ng sng khong 400 nm trc Ty lch

    n 400 nm sau Ty lch. BA Phm: pati. Cn gi l Bt , Ba . Tc ch ngi chng, ch, vua, ngi chi phi. C theo kinh Khi th quyn 10 chp, th chng sinh trong kip s, v nm nhiu mi t, n t, cy c, la go, nn dn dn sinh ng mn, hnh sc, da tht v m ty, hnh dng nam n cn, tm i dc cng theo m sinh khi, do , c cc chng sinh n ch vng v lm vic i dc bt tnh, ngi khc trng thy ch ci, cc chng sinh y lin sinh xu h, ri vo trong cc c php, nhng nam chng sinh c gi l Ba . Ba hm l a (ri), nhng thi nh Ty (thi i kinh Khi th c phin dch), a li hm l ngi chng, l ch nhn. [X. Phin dch danh ngha tp Q.2]. (xt. B L Da). BA HCH C (BHARHUT) L ni di tch Pht gio nm v pha ty nam A lp cp ba (Allahabad) cch hai trm cy s. Tc di tch ca Vng triu Hun ca (Zuga) t nm 180 n nm 172 trc Ty lch. Do nh hc gi ngi Anh l Sir Alexander Cunningham, (1814 - 1893) pht hin vo nm 1873 Ty lch. Lc , thp (Phm: stpa) tuy nt, nhng mt b phn lan can v ca thp pha ng vn cn st li. Nm 1874 li o thm c nhiu di vt, trong , ct v lan can u c chm tr, ni dung ton l s tch Pht gio, nh cc bc chm Pht ni php, tin thn ca Pht, lch s ca Pht v.v... y l ch sm nht ly s tch Pht gio biu hin thnh m thut. Trong cc bc chm tr y

  • vn cha trc tip din t php ca Pht, m ch dng bnh xe php, ta ngi, lt chn tng trng c Pht. BA KIT S BURGESS JAMES (1832 - 1917) Nh hc gi ngi Anh nghin cu n c i. Lc u hc kin trc, nm 1855, ng vt bin qua n , nhn dy ti cc trng i hc Calcutta v i hc Bombay, iu tra nghin cu n kho c hc, thu tp nhiu t liu, v cng b kt qu ca s nghin cu nhiu ln. ng tng l hi trng hi iu tra kho c hc ty n (1873), Tng th k hi iu tra kho c hc ton n (1886) v i biu cho cc quan h v ng phng hc. ng n hnh n khc minh tp (Epigraphia Indica, 1889 - 1894), chuyn nghin cu vn bia, tin c. ng c cc tr tc, nh Indian Antiquary, 1872 - 1884; Archeaological Survey of Western India, 5 vols. 1875 - 1883; The Ancient Temples and Sculpture of India, 1897 - 1910 v.v..., i vi s nghin cu v kho c hc v lch s n c i, Ba-kit-s c nhng cng tch khng bao gi qun c. BA LA DI ........ Phm,Pli: prjika. L mt trong nhng gii C tc m Mt phn lan can Ba hch c t khu, t khu ni BA LA DI B2 08 phi gi. L gii cn bn cc c trong gii lut. Cn gi l Ba la x d ca, Ba la th ca. Dch l tha thng, cc c; trng cm, a, a bt nh, on u, v d, kh. L ti gc trong gii lut. Cng gi l Bin ti. L mt trong nm thin, mt trong su t, mt trong by t. Ngi tu hnh nu phm gii ny th: 1. Mt t cch t khu, t khu ni, khng c phn trong o qu. 2. B gio on trc xut, khng c chung vi tng. 3. Sau khi cht ri vo a ngc.

    Ti ny cng ging nh ti hnh b cht u, khng sng li c, vnh vin b ui ra ngoi ca Pht, nn gi l cc c. Li ti ny hay ph gii th ca sa mn, khin ngi y ri xung, bn ma chc thng th, nn gi l tha thng; php lnh gi l mnh, php c gi l ngi, v php c thng php lnh, nn phm ti ny gi l tha thng ti. Bn Ba la di ca t khu l ch bn ti: git hi, trm cp, dm dc, ni di; t khu ni th ngoi bn ti trn y cn thm bn ti na l: vut ve, tm vic thnh ti nng, che du ti nng cho t khu ni khc, v ha vi t khu b x ti m ni on can gin ba ln khng nghe, tt c tm Ba la di. Bn ti Ba la di ca t khu gii v tm ti Ba la di ca t khu ni gii, gi chung l bn nng tm nng. Trong gii i tha, ti Ba la di ca B tt khc vi Tiu tha, hn na, trong cc kinh lun ni cng c ch bt ng. Nh kinh B tt anh lc bn nghip ly mi ti: git hi, trm cp, dm dc, ni di, bn ru, ni xu bn chng, khen mnh ch ngi, keo kit bn sn, nng gin khng chu hi ci, ch bai Tam bo, lp thnh mi ti Ba la di. Kinh i nht quyn 6 phm Th phng tin hc x, ly bn php: ch bai cc php, la b tm b , keo kit, no hi chng sinh, lm bn ti cn bn. i nht kinh s quyn 17 th, ngoi bn php k trn ra, thm su gii na l: khng ch tt c kinh php ba tha, i vi tt c php khng sinh tm keo kit, khng c t kin, i trc ngi pht tm ln khuyn h pht tm khng h tr lui, i trc ngi Tiu tha, nu cha xt k cn c th khng c ni php ln v cc vic lm b th v.v... m gi chung l mi trng gii ca B tt. [X. lut Thp tng Q.1; lut Ma ha tng k Q.2; Hu b t ni da Q.1; lut Ng phn Q.17, Q.23; Thin kin lut t b sa Q.7]. (xt. Thp Gii, T Trng Bt Trng , Ch Ti, Lut). BA LA I T L l tit hng nm trng yu nht ca

  • Pht gio ti Bhutan. Ba la (Paro) l th ln th hai ti Bhutan, l cung ma h ca nh vua, nm trong hang ni, trong c ngi cha an tng khch thin c bn trm nm lch s, l trung tm tn gio trn ton quc. Hng nm n thng t, c hnh i l bn ngy lin tip k nim Lin hoa sinh (Phm: Padma Sabhva), mt nhn vt truyn k trong lch s Pht gio Bhutan. Ngi Lin hoa sinh nguyn l ngi nc trng na n , gia th k th VIII, Ngi n Ty tng truyn php, hai ln lu li Bhutan, em Pht gio ha lm mt vi tn ngng a phng, khai sng ra phi Hng gio, dng thn ch l ni dp tr tai nn v ma qui, c thn thng ln, c nhn dn Ty tng v Bhutan xem nh l ha thn ca b tt Qun th m vy. Mi ln n tit Ba la, Lt ma em treo thn tp ln tng cha nhn dn cc a phng n l bi. Thn tp l hnh tng ca Ngi Lin hoa sinh c thu trn bc gm ln, rng su trm mt vung, l ngh thut phm Pht gio dt bng gm BA LA I T B2 09 to nht th gii, c ba trm nm lch s, ngoi hnh tng Lin hoa sinh ra, cn v cc hnh tng trng cho vn may v s tt lnh. Khi tn i qua Thn tp, a trn chm vo Thn tp t lng tn sng. Trong thi gian l mng, c cc tit mc nh khoa n, cu nguyn, tng kinh l bi, do v Lt ma ch tr. Mi n sng ngy sau cht, Thn tp mi c thu qun xung v kt thc l mng. (xt. Bt an Pht Gio). BA LA X NI Phm: pratidezanya, Pli: ptidesanya. L mt trong nhng gii C tc ca t khu v t khu ni. Cn gi l Balaxni, Baxni, Btlt xna. Hoc gi tt l xni. Dch l i tha thuyt, hng b hi, cc i ng thuyt, hi qu php, kh ha php.

    L mt trong nm thin, mt trong su t, mt trong by t. Khi t khu phm gii ny, phi hng vo v t khu thanh tnh khc gii by sm hi, l mt th ti nh. Gii ny, gia t khu v t khu ni c khc, u lin quan n vic n ung, t khu c bn gii gi l bn x ni, l: 1. Tng phi thn ni th thc gii (Phm: bhikwupiakagrahaa), cng gi l Ti tc gia tng phi thn ni th thc gii, Tng phi thn ni th thc hc x, Ti bch y x t th tng phi thn l ni th thc gii. C ngha l t khu khng m au, vo trong lng xm, nhn thc n t ni tay t khu ni khng phi l h hng thn thuc hay ngi ng hng. 2. Th ni ch th thc gii (Phm: paktivaiwamyavdnivritabhukti), cn gi l Ti tc gia thin tm th thc gii, Thc ni ch th thc gii,Ti bch y gia thc ni thin tm ch th thc gii, Th bt s ni ch th thc hc x. C ngha l, khi t khu n cm nh ti gia, c t khu ni khng theo th t mi thc n, m li c bit trao thc n ngon cho mt t khu no . 3. Hc gia qu th thc gii (Phm: kulazikwbhagapravftti), cn gi l Hc gia qu th gii, Hc gia th thc hc x, Vi ch hc gia th thc gii. C ngha l, t khu vo nh bc Thnh Hu hc, khng c t nhn thc n mt cch ba bi, khin v y cng dng qu mc n phi thiu ht. 4. Lan-nh th thc gii (Phm: vanavicayagata), cn gi l Khng b lan nh th thc gii, Hu nn lan nh th thc gii, Lan nh an ta th thc gii, A lan nh tr x ngoi th thc hc x. C ngha l, t khu n nh ti gia nhn thc n, nhng s n gia ng gp tai nn, bn bo ngi n vit (th ch) a thc n n ch mnh , tnh hnh ny cng b Pht cm ch. Ngoi ra, c theo T phn t khu ni

  • gii bn, Ng phn t khu ni gii bn, Ma-ha tng k t khu ni gii bn chp, th tm gii ca t khu ni, khng cho php mt t khu ni khng au m c xin tm th thc vt sau y: b, du, mt, sa, mt hc thch, phmt, c, tht. Nhng v cc loi thc vt c ghi trong Hu b btsni tnida quyn 20, Thp tng t khu ni balamcxoa gii bn, c hi khc nhau. Tuy nhin, theo cc Gii bn ni, th ngi phm cc gii trn y, nu hng vo mt v t khu thanh tnh m sm hi th cng c dit ti. [X. kinh Tnimu Q.7; kinh Gii thot gii; lut Thp tng Q.19, Q.47; lut Ma ha tngk Q.40; T phn lut san phn b khuyt hnh s sao Q.trung phn 1]. (xt. Ng Thin, Lc T). BA LA X NI B2 10 BA LA MC XOA Phm: prtimokwa hoc pratimokwa, Pli: pimokkha hocptimokkha. Ch cc gii lut m by chng phi gi gn phng nga cc ti li do by chi thn khu gy ra, xa la cc phin no hoc nghip m c gii thot. Cn gi l Ba la t mc xoa, Ban la mc xoa, Bt lt mc xoa. Dch l Ty thun gii thot, X x gii thot, Bit bit gii thot, Bit gii thot, Ti thng, V ng hc. Gii ny gi gn cc cn, nui ln cc php lnh, l ca u tin (Phm: pramukha, Pli: pamukha) trong cc php lnh, cho nn gi l Ba la mc xoa. Nu gi gii th c th dt b c s tri buc ca hoc nghip, c tr tu v lu thanh tnh, l bc nht trong cc ci hc ca th gian, v th nn gi l V ng hc. Nh Thin kin lut t b sa quyn 7 (i 24, 719 thng), ni: Trong cc nh sng, nh sng mt tri l cha, trong cc ni, ni Tu di l vua, trong tt c ci hc ca th gian, Ba la mc xoa l u (...) v th m Pht ch V ng hc. Li gii lut c kh nng thun theo

    ci qu ca hai loi gii thot hu vi, v vi, cho nn cng gi l Ty thun gii thot. Gii ny bao gm tm loi l: Ba la di, Tng tn, Bt nh, X a, n a, Ba la x ni, Chng hc v Dit trnh php. Ngoi ra, Gii bn, do thu tp cc iu mc gii php m cu thnh, c cc t khu s dng trong ngy B tt sm hi mi na thng, nu c ngi phm gii th vo ngy y, phi i trc v t khu Thng ta tng cc gii iu v chng tng gii by sm hi. [X. kinh i ban Nit bn Q.h; kinh T b thi Pht Q.h; kinh Phm vng Q.h; lut Ng phn Q.18; Thin kin lut t b sa Q.18]. (xt. Bit Gii Thot Lut Nghi). BA LA MT ......... Phm: pramit, Pli: pram hoc pramit. Tc l t b sng cht ci m bn ny m n b Nit bn gii thot bn kia. Cn gi l Ba la mt a, Ba la nh a. Dch l o b ngn, v cc, , S cu knh. Thng thng, ni v s tu hnh ca B tt, i hnh ca B tt c kh nng hon thnh tt c mi vic li mnh li ngi mt cch m mn rt ro, cho nn gi l S cu knh. Lm theo hnh ln y m c th t b sng cht bn ny n c b Nit bn bn kia, cho nn gi l o b ngn. Hnh ln y c kh nng cu gip mi loi mt cch bao la v hn, cho nn gi l v cc. Ting Phmpramit, c cc ngha: n b bn kia, trn vn, y ; tingPli pram, th c cc ngha: ti thng, chung cc. i vi Ba la mt, cc nh phin dch, gii thch, mi nh c cch ni ring. C theo kinh Di lc b tt s vn chp, th Ba la mt thng c ngha n v s n, tc l Pht n b bn kia, cn B tt th s n b bn kia. C theo Nhip i tha lun thch quyn 9 (bn dch i Lng) chp, th o b ngn c ba ngha khc nhau: 1. Ty ch tu hnh m t n v d rt ro.

  • 2. Vo chn nh, v chn nh l cng tt, cng nh cc dng sng vo bin c l chung cc. 3. c qu v ng, khng qu no khc hn c qu ny, bi v cc php m B tt tu hnh, ci l m B tt thm nhp v ci qu m B tt chng c, u l rt ro, trn y. Li c theo kinh Gii thm mt quyn 4 chp, th Ba la mt a c nm nhn duyn, tc l khng nhim trc, khng luyn tic, BA LA MC XOA B2 11 khng ti li, khng phn bit v khng quay tr li. C theo kinh Kim quang minh ti thng vng quyn 4 chp, th Ba la mt c mi by ngha, nh tu tp thng li, khng dnh dp iu g, khng c chp thin kin, khng h ly v.v... C theo kinh i bo tch quyn 53 chp, th Ba la mt c mi hai ngha, chng hn nh bit c tt c cc php lnh vi diu c kh nng n b bn kia, trong cc php mn sai bit ca tng B tt, an tr ni chnh ngha v.v... Cn v thuyt b bn ny, b bn kia th gia cc s cng c nhng kin khc nhau. C theo i tha ngha chng quyn 12 mc Lc ba la mt chp, th : 1. Sng cht l b bn ny, Nit bn rt ro l b bn kia. 2. Sng cht Nit bn c hnh tng l b bn ny, bnh ng khng hnh tng l b bn kia. C theo i phm kinh du chp, th: 1. Tiu tha l b ny, i tha l b kia. 2. Ma l b ny, Pht l b kia. 3. Th gian l b ny, Nit bn l b kia. Cn Thnh lun s th bo hu tng l b ny, v tng l b kia; sng cht l b ny, Nit bn l b kia; phin no (hoc) l b ny, chng tr l b kia. Theo cc kinh lun th c su Ba la mt, mi Ba la mt v bn Ba la mt khc nhau. 1. Su ba la mt, cn gi l su , l

    thuyt ca cc b kinh Btnh; chi su hnh tu m B tt i tha phi thc hin. l: a. B th ba la mt, cn gi l n na (Phm, Pli: dna) ba la mt, n na ba la mt, c ngha l b th ht c, khng sn tic vt g. b. Tr gii ba la mt, cn gi l Thi la (Phm:zla) ba la mt, c ngha l gi gn gii lut ca gio on mt cch trn vn. c. Nhn nhc ba la mt, cn gi l Sn (Phm: kwnti) ba la mt, hm l trit nhn nhc. d. Tinh tin ba la mt, cn gi l T l da (Phm: vrya) ba la mt, hm l c gng ht mc. e. Thin nh ba la mt, cn gi l Thin na (Phm: dhyna) ba la mt, c ngha l hon ton tm vo mt cnh. f. Tr tu ba la mt, cn gi l Bt nh (Phm: praj) ba la mt, Tu ba la mt, Minh , Minh v cc, c ngha l tr tu trn y, l tr tu khng phn bit, siu vit l tnh ca con ngi. Y vo Bt nh ba la mt th c th lm vic b th m hon thnh B th ba la mt, cho n tu Thin nh m hon thnh Thin nh ba la mt, v th, Bt nh ba la mt l gc ca nm ba la mt kia v c mnh danh l m ca ch Pht. 2. Mi ba la mt, cn gi l mi , mi thng hnh, l thuyt trong kinh Kim quang minh ti thng vng phm Ti tnh a la ni. Thm bn Ba la mt di y vo su Ba la mt k trn th thnh mi Ba la mt, l: a. Phng tin ba la mt, cn gi l u ba da (Phm: upya) ba la mt, ch cc phng php kho lo cu gip chng sinh. b. Nguyn ba la mt, cn gi l Bt la ni na (Phm: praidhna) ba la mt, c ngha l th nguyn cu gip chng sinh sau khi c tr tu (tc b-). c. Lc ba la mt, cn gi l Ba la (Phm: bala) ba la mt, ngha l ci nng lc c th phn on iu mnh tu hnh mt cch hon ton chnh xc. d. Tr ba la mt, cn gi l Nh na

  • (Phm: jna) ba la mt, c ngha l th hng nim vui B , ng thi, ch dy chng sinh c tr tu siu vit. 3. Bn ba la mt, l thuyt trong cc chng in o, Chn thc ca kinh Thng man. Tc l: BA LA MT B2 12 a. Thng ba la mt, ngha l Ba la mt trit vnh vin. b. Lc ba la mt, ngha l Ba la mt trit an n. c. Ng ba la mt, ngha l Ba la mt c tnh ch th trit . d. Tnh ba la mt, ngha l Ba la mt trit thanh tnh. Bn ba la mt trn y tc l bn c cht (bn c) th thng ca Nit bn. 4. Mt gio, trong Kim cng gii mn la ly i nht Nh lai lm trung tm, gi bn B tt t bn phng ng nam ty bc l bn Ba la mt, tc ng phng Kim cng ba la mt, Nam phng Bo ba la mt, Ty phng Php ba la mt, Bc phng Nghip ba la mt. Ngoi ra, trong cc kinh in tingPli Nam truyn, nh S hnh tng (Pli: Cariypiaka), Pht chng tnh (Pli: Buddhavasa), Php c kinh ch (Pli: Dhammapadahakath) v.v..., cng lp mi ba la mt l: B th ba la mt, Tr gii (Pli: sla) ba la mt, Xut li (Pli: nekkhamma) ba la mt, Bt nh (Pli: paa) ba la mt, Tinh tin (Pli: viriya) ba la mt, Nhn nhc (Pli: khanti) ba la mt, Chn (Pli: sacca) ba la mt, Quyt (Pli: adhihna) ba la mt, T (Pli: mett) ba la mt v X(Pli: upekkh) ba la mt. [X. kinh B tt ni tp lc ba la mt; kinh Qun ph hin B tt hnh php; kinh Hoa nghim phm Li th gian; lun i tr Q.53; lun Cu x Q.18; lun Du gi s a Q.49; i tu kinh tng yu; Nhn vng h quc bt nh kinh s Q.1 (Tr khi); Nhn vng h quc bt nh ba la mt a kinh s Q.thng (Lng b); Bt

    nh ba la mt a kinh tn]. BA LA NI QUC Ba-la-ni, Phm: Vras hoc Vraas, Varas, Varaas, Pli: Bras. L mt vng quc c ti trung n . Cn gi l Ba la ni quc, Ba la ni t quc, Ba la ni t quc. Cc nh dch c phin l Gi thi quc (Phm: Kzi). i gn y gi l Bi na lp t (Benares), tc nay l Nga lp na ty (Varanasi). C theo i ng ty vc k quyn 7 chp, th thnh nc ny gn sng Hng v pha ty, di chng mi tm, mi chn dm, rng nm, su dm. Dn c ng c, tnh ngi ha nh cn trng, a s tin ngoi o, t ngi knh Pht php, tng phn nhiu hc php ngha ca Chnh lng b Tiu tha. mn ng bc thnh l sng B la n (Phm: Vara), pha ty sng c thp vua A dc, cch sng hn mi dm v pha ng bc c nn c, ni th k cho b tt Di lc v b tt H minh, pha ty bc thnh l vn Lc d, ni c Pht ni php ln u tin sau khi thnh o cho nm v t khu, t v sau, Pht thng n y gio ha chng sinh, y l mt trong su ni thuyt php ln, nay trong thnh c n c nghn ngi n th ca n gio, ni ting nht trong s l n vng. Xa kia, ti t ny hc thut hng thnh, cng vi nxoathyla (Phm: Takwasil) bc n u l t trung tm ca B la mn gio hc, khi ngi Huyn trang du lch n y th phi Thpb thnh hnh. Sau cuc xm lng ca Hi gio vo nm 1194 Ty lch, Pht gio c h tuyt tch. Ngy nay, thnh Ba lani khng nhng ch l Thnh a ca n gio, m cng cn l Thnh a ca Pht gio v Kna gio na. Sn phm ni ting ca nc ny ngy xa l vi bng, v o Balani (Phm: bra) tr danh c sn xut ti y. [X. kinh Tp a hm Q.23; kinh Pht bn hnh tp Q.33; Thin kin lut tbsa Q.6; lun i tr Q.3; Tu lm m ngha Q.10]. BA LA NI QUC

  • B2 13 BA LA PH CA LA MT A LA (565-633) Phm: Prabhkaramitra. Ngi nc Ma yt thuc trung n . Cn gi l Ba la ph mt a la, Ba ph mt a la. Hoc gi tt l Ba-ph. Dch l Minh tri thc, Minh hu, Quang tr. S thuc ging St li, mi tui xut gia, hc kinh i tha. Sau khi th gii C tc, s hc tp tng Lut, tu tp nh nghip, sau nam du n cha Na lan , nghe lun s Gii hin ging lun Thp tht a, cn c cc lun Tiu tha. S gii hnh tinh cn, ti tr minh mn, c mi ngi knh trng. Sau, vo nin hiu Trinh qun nm u (627) i ng thi tng, s mang kinh Phm n Trng an, cha i hng thin. Thng 3 nm Trinh qun th 3, s cng vi Tu tha, Tu trch, Php lm, Huyn m, gm mi chn v thc c, chuyn vic dch kinh. S kinh lun dch c gm c: kinh Bo tinh la ni 10 quyn, lun Bt nh ng 15 quyn, i tha trang nghim kinh lun 13 quyn. Nm Trinh qun th 7 s th tch ti cha Thng quang, hng th su mi chn tui. [X. Tc cao tng truyn Q.3; i ng ni in lc Q.5; Khai nguyn thch gio lc Q.8]. BA LA SA GI Phm: Prsdika-stra. Cn gi l B la sa gi, Ba la sa gi tu l. Dch l Thanh tnh kinh. C theo lut Thp tng quyn 24 chp, th nu c Thc xoa ma ni, u b tc, u b di v Sa di ni hiu nhiu bit nhiu, nu mun hc, mun tng cc kinh ln nh kinh Ba la sa gi (thi Tn dch l Thanh tnh kinh), cho n Tt k x tu l (thi Tn dch l Kin kinh) v.v... m xin c cc i c t khu ch bo, th c php xa Tng on by m chuyn tm tp tng kinh vn. BA LA TI H Ba-la-ti, Phm:prasena, dch l binh. L loi tr chi bt chc qun lnh nh nhau. Cng gi l Tng m u, Song lc.

    S vt d danh lc Ngon h chng Song lc iu chp: Song lc c xut x t Thin trc, kinh Nit bn gi l Ba la ti h. T chc binh i n xa c Tng binh, M binh, Xa binh v B binh, tr chi ny bt chc bn binh chng nh nhau, tng t nh tr chi c tng Trung quc. [X. kinh Phm vng Q.h; kinh i ban Nit bn (bn Bc) Q.11; Phm vng kinh B tt gii bn s Q.6 (Php tng); B tt gii kinh s ch Q.8 (D hm)]. BA LA VNG TRIU Ba la, Phm: Pla. Triu vua c kin lp ti Mnh gia lp (Bengal) vo gia th k VIII n cui th k XII Ty lch. Ngi sng lp l C ba la (Phm: Gopla), trong thi lon, thng nht c Mnh gia lp m lp nn Vng triu Bala. Cc vua ca Vng triu ny u tin theo Pht gio, thi k ny, Mt gio c bit hng thnh, ch yu ly a phng T cp nh (Bihr) lm trung tm, tc lc ly cc khu vc nc Ma yt d v Mnh gia lp lm trung tm pht trin, tc khu vc trung v h lu sng Hng. Ni trung tm gio hc Tng Pht kiu Ba La BA LA VNG TRIU B2 14 Pht gio thi y l cha Na lan v Pht gi da. Li thi i Vng triu ny c phi Ma yt (thi k trc Vng triu Ba la), v ci gi l phi Ba la (thi k Vng triu Ba la hng thnh tr v sau), sn sinh cc tng Pht iu khc c th. Ngoi ra, tng hc v tng Pht cng c xc lp vo thi k ny. u th k XIII, Vng triu Ba la dit vong, Pht gio cng

  • theo m tiu hoi. BA LA XA TH Balaxa, Phm: Palza. Dch l Xch hoa th (cy hoa ). L cy thing ling ca B la mn gio n . Thn cy c th ch lm cc th thn, nha cy mu lt, c th ch thuc ung hoc lm thuc nhum, l to mu xanh; v hoa balaxa cng gi l xch sc hoa (hoa mu ). C theo Nit bn kinh s quyn 1 chp, khi mt tri cha mc th hoa n mu en, sau khi mt tri mc th chuyn thnh mu , sau khi mt tri ln li bin thnh mu vng. Cng c ngi bo cy Balaxa tc l cy Tp natp (Phm: Kanaka), tn khoa hc l Mesua ferrea hoc Butea frondosa. Li c theo Huyn ng m ngha quyn 25 chp, th cy Ba laxa cng tc l cy Chnthcca, nhng theo kinh i ban Nit bn (bn Bc) quyn 9 ni, th hai loi ny khc nhau. [X. Huyn ng m ngha Q.23, Q.24]. (xt. Chn Thc Ca Th). BA LNG TAM CHUYN NG L tn cng n trong Thin tng. Cn gi l Balng tam c. Ch ba cu ni m Thin s Ho gim Ba lng Nhc chu s dng ch dy hc tr khin h chuyn m khai ng. Tc ba cu: Chn bc ng y tuyt. Cnh san h chng mt trng, G lnh nhy ln khung ci, vt lnh li xung nc. Nhn thin nhn mc quyn 2 (i 48, 313 thng), ni: C v tng hi Ba lng: Th no l tng -b? Lng p: Trong chn bc ng y tuyt. Hi: Th no l kim xuy mao? Lng p: Cnh san h chng mt trng. Hi: T , gio , ging nhau hay khc nhau? Lng tr li: G lnh nhy ln khung ci, vt lnh li xung nc. Khi Vn yn ni Vn mn nghe c ba cu ni y, cm thy qu hp mnh, bn ni (i 48, 313 thng): Ngy kia khi gi (k) lo tng, ch cn a ba cu chuyn ng y cng dng lo tng l !. BA LNG XUY MAO KIM

    Tn cng n trong Thin tng. Cn gi l Xuy mao kim. L mt trong ba chuyn ng ca ngi Ho gim Ba lng. Bch nham lc Tc 100 (i 48, 223 trung), ni: V tng hi Ba lng: Th no l xuy mao kim? Lng p: Cnh san h chng mt trng. Xuy mao kim, chi li gm sc bn, si lng, si tc t trn li gm y th ch cn thi mt ci rt nh cng c th t lm hai an. ng v phng din tm tnh m ni, th l d chi ci tc dng ca gm tr bt nh, li sc bn sng long ca n c th chiu ph mun tng, ct t cn khn. Cu tr li ca Ba lng hm l, khi ra sch ht v minh vng nim, th tm tnh sng rc, cng nh cc cnh san h mi mi phn chiu nh trng lng lng, tm mt lung linh, hin th sc vn dng t nh ca nh sng v cnh cng mt cng thu, ng l s s vt vt u l xuy mao kim. Cn ngoi li ni th mun nhc ngi ta phi nhn cho ra ci t tnh bt nh m ai ai cng sn c, ai ai cng y vy. BA LA XA TH B2 15 BA L D T LA QUC Ba l d t la, Phm: Priytra, Priptra, Prytra. Tn mt nc xa ti trung n . Nm v pha ty bc nc Mt nu la. C theo i ng ty vc k quyn 4 chp, th nc ny chu vi hn ba nghn dm, thnh rng mi by, mi tm dm, trng la, ng, kh hu nng bc, phong tc cng ci, khng chung vn hc, ngh thut, tin theo ngoi o. C tm ngi cha, nhng h hi nhiu, tng rt t, hc tp Tiu tha. C mi ngi n th tri, ngoi o hn nghn ngi. BA L O (BALI ISLAND) Cn gi l B l, B l. Nm v pha ng o Tro oa (Java), trong eo bin Ba li. Trn o c rt nhiu n cha, cho nn gi l Thin t o (The Island of the Thousand Temples, o nghn cha). L

  • hn o duy nht trong qun o n ni ty (Indonesia) cn vn gi c kiu x hi n . Tn gio c tnh a phng (tn gio nguyn thy), Pht gio (c truyn vo t trc th k IX), phi Thp b thuc n gio (c truyn vo khong th k XV), c dung hp vi nhau m hnh thnh nn vn ha kiu mu n , v th, tn gio, kin trc, vn hc v ch hn nhin l mt th, gi li sc thi n rt su m. [X. i ng ty vc cu php cao tng truyn; Ty th Nam man truyn; Goris: Bali, Religion and customs in Bali, Batavia, 1939; N. Sastri: South - Indian Influences in the Far East, Madras, 1949]. BA L CHT A TH Ba l cht a, Phm: prijtahoc prijtaka, priytraka, Pli: pricchattaka. L tn cy trn cung tri ao li. Cn gi l Ba li da t la cu la th, Ba l da a th, Ba l cht a la th, B l x a ca th, B nghi cht cu th, B l da t la cu la th, B l da t la cu t la th. Dch l Vin sinh th, Tr th, Hng bin th. V n l vua trong cc cy nn cn gi l Thin th vng. Thuc loi u, tn khoa hc l Erythrina indica, l dng nh lng chim, cnh hoa di v mu thm, hnh ging san h, nn c tn l cy san h (coral tree). Cy ny gc ng bc thnh Thin kin trn cung tri ao li, nm khong gia vn tp lon v vn hoan h, chu vi by do tun, cao mt trm do tun, cnh l tri ra bn pha ti nm mi do tun, thn cy cnh l hoa qu u tot ra mi thm,

    lan ta khp cung tri ao li, v th gi l Hng bin th. Cy ny c thn tn l Mn , thng ca ht t vui, thnh ra n cha trn o Ba Li Cy Ba l cht a BA L CHT A TH B2 16 cy y l ni vui chi ca ci tri Ba mi ba. [X. kinh Trng a hm Q.20 phm ao li thin; kinh i lu thn Q.1; kinh Khi th nhn bn Q.7; kinh Php hoa Q.6 phm php s cng c; lun Cu-x Q.11; Tu lm nht thit kinh m ngha Q.25]. BA L LUT TNG Pli: Vinaya-piaka. L tng Lut do Phn bit Thng ta b ca Tch lan truyn, c vit bng tingPli, l mt trong ba tngPli. Nhng qui tc lin quan n gii lut do c Pht ch nh c thut li trong k kt tp kinh in ln th nht, gi l Lut (Pli: vinaya). Sau , Gio on Pht gio nguyn thy pht trin, em chnh l thm m thnh l tng Lut. Tng, hm l cha ng, l t chc lut, dng t chc y biu th ni dung ca lut. Sau khi c Pht nhp dit khong mt trm nm, Gio on Nguyn thy chia thnh hai b Thng ta v i chng, th lutPli thuc v Thng ta b(Pli: Theravda), b ny cn gi l Phn bit thuyt b (Pli: Vibhajjavdin). Vo thi i vua A dc, th k th III trc Ty lch, Thi t Ma hi (Pli: Mahinda), mang lut ny truyn n Tch lan. Trong Pht gio b phi, tuy cc phi u c truyn tr tng Lut ring, nhng trong cc tng lut hin cn n ngy nay, th lut Plitng i cn gi c hnh thc c xa hn c. Ni dung ca tng LutPli c chia lm ba b phn l: - Kinh phn bit (Pli: Suttavibhaga). -Kin (Pli: Khandhaka). - Ph lc (Pli: Parivra). Kinh phn bit l trng tm ca tng Lut, thuyt minh gii bn (tng Lut gi

  • vn gii lut l kinh, kinh thu chp cc gii iu l Gii kinh); nhng l do thnh lp cc gii iu, s gii thch cc cu vn v nhng thc l vn dng vn ch, th c hai loi l i phn bit (Pli: Mahvibhaga) v T khu ni phn bit (Pli: Bhikkhun-vibhaga); loi trc ni v 227 (lut T phn c 250) gii t khu, loi sau th ni v 311 gii t khu ni. B phn Kin nu r cc qui nh v vic x l nhng vn trong Tng-gi, chia lm i phm (Pli: Mahvagga) v Tiu phm(Pli: Cullavagga); i phm gm mi Kin , Tiu phm c mi hai Kin . B phn Ph lc th ba th thuyt minh b sung cho hai b phn trn, li lit k nhng iu cng yu ca hai b phn trn, v phn loi, trch yu nhng s kin c lin quan n tng Lut, tng cng c mi chn chng. Kinh phn bit l Kin trong tng LutPli, tng ng vi lut Ng phn, lut T phn v lut Thp tng trong Hn dch, trong , tuy c cc chi tit khc nhau, nhng phn i cng th vn nht tr. Cn phn Ph lc trong tng LutPli, nu so vi T ni tng nht trong lut T phn quyn 55 tr xung, Tng nht php trong lut Thp tng quyn 40 tr i, u ba li vn php v.v... th hai t chc khc nhau rt ln. Thng thng, cc hc gi cho rng, ngi bin son b phn Ph lc, ph (Pli: Dpa), c th l mt t khu ngi Tch lan, v nin i bin son cng mi v sau ny. LutPli hin thnh hnh ti cc nc Tch lan, Min in, Thi lan, Cao min; trc nay c rt nhiu sch ch thch, ni ting nht trong s l Thin kin lut t b sa ca Pht m. Tng Lut Plihin nay, ngoi nguyn bn tingPli ra, cn c cc bn dch bng ting Anh, ting Nht, ting c (b phn) v ting n , song cho n nay, vn cha c bn dch ting Ty tng v ting Hn [X. B. C. BA L LUT TNG

    B2 17 Law: A History ofPli Literature; S. Dutt: Early Buddhist Monachism]. BA L NG Pli: pli-bhs. L ngn ng c dng trong cc Thnh in v ch s ca Pht gio phng nam. Thuc ng h n - u, mt th ting a phng (Phm: Prkrit) thi k u trong ngn ng li an - n .Ba l l dch m ca ch pli hocpi, pai, dch l tuyn (giy, ch), qui phm (khun, thc) chuyn dng thnh Thnh in. Trong lun Thanh tnh o vn Pli (Visuddhimagga), phn ch thch(Pli: ahakath), gi cn bn Thnh in lPli. Thi cn i mi gi ngn ng c dng trong ba tng v sch ch thch ti Tch lan lPli ng. Tng s ch ci gm c bn mi (c thuyt ni l ba mi chn), c tm mu m(a, , i, , u, , e, o), ba mi hai ph m (k, kh, g, gh, , c, ch, j, jh, , , h, , h, , t, th, d, dh, n, p, ph, b, bh, m, y, r, l, v, s, h, l. c thuyt cho l ba mi mt), cn c ring mt chm khng (). Cch pht m v vn php Pli n gin hn ting Phm, cch vit cng khng nht nh, l vi vit theo cch vit ca cc nc phng nam; nh c ba tng tingPli m Thnh in ca Pht gio nguyn thy c lu truyn. B phn ch yu trong tingPli c hnh thnh khong th k th III trc Ty lch. C thuyt cho ni pht sinh ra tingPli l nc Ma yt (Phm: Magadha) v nc x din na (Phm: Ujjayan), nhiu thuyt phn vn, hoc c thuyt cho l ngn ng Thnh in m, sau c Th tn nhp dit, Gio on Pht gio s dng khi dn dn truyn b gio php v pha ty. Nh hc gi ngi c l Ci cch nh (W. Geiger) cho rng, ting Pli c bn giai on pht trin, tc ngn ng ca cc bi k tng trong cc kinh, ngn ng vn xui trong kinh in, ngn ng vn xui mi ca cc sch v ngoi tng, v ngn ng th mi. Nm 1833 Ty lch,

  • Ng-lung (E. Upham) dch i thng s (Pli: Mahvasa) c vit bng th ng Tch lan ra ting Anh, ng thi, n hnh tc phm ca ng, nhan Tch lan Thn Thnh ch cp lch s ch tc phm (The sacred and historical works of Ceylon, Nhng tr tc lch s v tn gio ca Tch lan), m ra mt phong tro nghin cu tingPli. Nm 1855, Ho t bi nh (V. Fausbll) hiu nh v xut bn kinh Php c (Pli: Dhammapada) l n phm tin khu ca Thnh inPli. V sau, cc hc gi u chu, Tch lan, Nht bn lm cc vic hiu nh, phin dch nguyn in cng nhiu. Cc sch v vn php th c: Ba li vn php trch yu (Compendious Pli Grammar, 1824) ca Kh la (B. Clough), Xc tin khng c chu chi Pli ng (Beitrage Zur Kentnis der Pli- Sprache, 1867 - 1868) ca Mc lc (Fr.Mller),Pli ng vn in ca Lp hoa tun o,Pli ng vn php ca Thu d hong nguyn, c tpPli ng vn php ca Trng tnh chn cm v.v... V phn T in th c: Kinh Php c bng ting Pali (bn vit tay) BA L NG B2 18 Pli ng t in ca C l t t (R. C. Childers: Dictionary of thePliLanguage, 1875),Pli - Anh vn t in (Pli- English Dictionary, 1921 - 1925) ca i-vt (Rhys Davids) v S-i-c (W. Stede), Pli ng t in ca Thy d hong nguyn v.v... [X. u m ch Pht gio; Cn bn Pht in ch nghin cu]. BA L PHT GIO Chi Pht gio Nam truyn. Vua A dc n , sai cc nh truyn o i cc nc hong truyn chnh php, u tin, hong dng Phn bit Thng ta b ti Tch lan, ri v sau, ln lt truyn n cc nc Min in, Xim la, Tro-oa v cc bn o pha ng nam, trong h thng Pht gio, gi l Pht gio phng nam. H thng ny dng tingPli lm ng vn truyn tr ba tng, cho nn cn c gi l Pht gio

    Pli. (xt. Nam Truyn Pht Gio). BA LI THNH IN HIP HI (The Pli Text Society, vit tt l P.T.S.) c thnh lp vo nm 1881, l c quan chuyn mn n hnh xut bn kinh inPli ca Pht gio nam truyn v cc tr tc nghin cu c lin h. Do nh hc gi Pht gio ngi Anh l i v t (T. W. Rhys Davids, 1843 - 1922) sng lp ti Lun n, mc ch ch yu l hiu nh xut bn nguyn inPli v cc bn dch ba tngPli ra ting Anh. Ngoi ng i v t ph trch lm ch s ra, k tip thay ng, c b i v t (Mrs. Rhys Davids, 1922 - 1942), Bc s La t (W. H. D. Rose, 1942 - 1950), Bc s S i c (William Stede, 1950 - 1958), N s H na (I. B. Horner, 1959) v.v... Hn mt trm nm qua, thnh qu xut bn ba tngPli v cc nguyn in ngoi tng, cng vi cc bn dch Anh vn rt l rc r. Hip hi c cc hc gi ng Ty duy tr v cc ni gip ti chnh, nh vua Thi lan l Lp ma ng (Rama V), cc doanh nghip Tam tnh, Bn tng ca Nht bn gip kinh ph to ln. Cc tr tc do Hip hi n hnh cc phong ph, nh: 1.Pli Thnh in hip hi hc bo (Journal of thePliText Society, 1882). 2. Ba la mc xoa (Pli: Ptimokkha). 3. i phm (Pli: Mahvagga). 4. Tiu phm (Pli: Cullavagga), ba b sch trn y do i v t v nh hc gi ngi c l o ng bch cch (H. Oldenberg, 1854 - 1920) cng dch. 5. Di lan vn kinh (Pli: Milindapaha, 1894), do i v t dch. 6. Pht gio (Buddhism, 1896), do i v t trc tc. 7. Trng b Ni kha da (Pli: Dghanikya, 1899), quyn 1, do ivt dch. 8. Php t lun (Pli: Dhammasagani, 1909) do b ivt dch. 9.Pli - Anh vn t in (Pli - English Dictionary, 1925), do i v t v S

  • i c son chung. 10. Ng b Ni kha da, nm 1930 in trn b, v sau tip tc xut bn cc ch thch. (Pli: Ahakath). 11. Lut tng ton quyn (1952), do H na dch. 12.Pli tam tng sch dn (Pli: Pli Tipaka Concordance. 1956). 13.Pli ng chuyn hu danh t t in (Dictionary of Pli Proper Names, 1960) bn in nh. BA M LA XUYN ........... Phm:Pamra. Vng t nm gia dy ni Thng lnh, tng ng vi ni m BA L PHT GIO B2 19 cc nh a l hc ngy nay cho l thuc cao nguyn Pamir. i ng ty vc k quyn 12 ghi rng, vng t y chiu ng ty di, chiu nam bc hp, nm kt gia hai dy ni tuyt, cho nn kh hu cc lnh, hon ton hoang vng, tuyt khng c du vt ca loi ngi. Cng trong quyn 12 sch dn, mc Thng di quc (i 51, 941 trung), ni: Trong Ba m la xuyn, c ao rng ln (...) nm kt gia dy i Thng lnh trong chu Thim b, a th cao nht (...). Pha ty ao c dng sng ln chy v ty n bin gii pha ng quc t ma tt thit, ri ha vo sng Phc s m tip tc chy v ty, cho nn t y v pha hu, nc u chy v ty. Pha ng ao cng c dng sng ln, chy theo hng ng bc n bin gii pha ty nc Kh sa, ri ha vo sng S a m chy v ng, cho nn t y v pha t, nc u chy v ng. S tng thut trn y l ni v cao nguyn Pamir nh pha nam, th nhng, v phm vi hi rng, nn khng c ph hp lm vi a hnh ngy nay. Ao rng ln lc y l chi h Ti li kh nh (Sirikul) ngy nay. [X. i t n t Tam tng php s truyn Q.5]. BA NA SA TH Ba na sa, Phm,Pli: Panasa. Cn gi

    l B na sa th, Nng gi kt th, A tt tha th, ao sinh qu, u m bt th. Thuc h nh du, c hai loi: 1. Jack-fruit tree, tn khoa hc l Artocarpus integrifolia, Li. Cy cao, c th cao ti chn n mi mt mt, l di cung, hnh trn v xanh lun, qu cng di cung v trn, to, khi chn trng p v ngt, ngi n thng ly lm thc n, g c th ng dng, li cy c th ch lm thuc nhum. Trung quc gi l cy Ba la mt (Phm:phalasa, dch l qu to). 2. Bread-fruit tree, tn khoa hc l Artocarpus incisa. Qu to bng u a tr (qu mt), xanh c th kho lm thc n vi cm, chn n th ngt; cy c th dng ng thuyn c mc, v cy c th c bin ch lm nguyn liu dt vi. Phn nhiu sn sinh n , Tch lan v cc o Nam dng. [X. Thin kin lut t b sa Q.14; i ng ty vc k Bn na pht n na quc; Tng qung bn tho cng mc Q.31]. BA NH (562 - 613) ..... V tng i Ty. Ngi nc Cao c li. L mt trong ba mi hai ngi theo hc ngi Tr khi ni Thin thai m c php. n Trung quc vo i Trn thuc Nam triu, u tin nghe cc bc i c ging hc ti Kim lng. Nin hiu Khai hong nm u, s i du hc khp bn phng. Nm Khai hong 16 (596), s vo ni Thin thai theo ngi Tr khi hc php Thin, ln chp ni Hoa phong, ngy m tinh cn, m bc kh hnh, sut mi su nm khng ra khi ni. Nm i nghip th 9,

  • thnh lnh s n cha Quc thanh, l Pht, t bit chng, ri nghim nhin ngi m ha, th nm mi hai tui. BA NH NI .......... Phm: Pini. Cn gi l Ba nh ni, Ba Cy Ba na sa BA NH NI B2 20 ni nh, Ba ni ni. L nh vn php tr danh ca n xa. Ngi Sa la la (Phm: Zaltura) nc Kin la, sinh t th k IV n th k III trc Ty lch. C theo i ng ty vc k quyn 2 mc Kin la quc chp, th Ba nh ni sinh ra bit rng hiu nhiu, thng i khinh bc, mun tiu tr ci ph phim, lc b ci phin h, nn lp ch tr thut, bn c T ti thin dy bo cho, t , suy ngh tm ti, thu nht tt c cc li m vit thnh T th. (sch ch). Sch ny cng sut xa nay, tm thu vn t, nh vua thy sch qu l, ra lnh cho ton quc phi truyn b hc tp, nu ai c thng sut th thng vng bc, v th, lc by gi, thy tr u trao truyn cho nhau, khin cho b sch cc thnh hnh. Tng truyn sch ny tc l vn in ca lun T gi la (Phm: Vykaraa) gm mt nghn bi tng ba vn hai nghn li, nguyn bn cun sch vn khng c tiu , thng thng ngi ta gi l m thanh gio (Phm: Zabdnuzsana), hoc l Bt chng thin (Phm: Awdhyy), lm phng tin tng c v ly php tc n thun ha v s biu hin gin d lm mc ch. Ni dung sch dng li ni d dng lm yu t phn gii, thuyt minh ngn ng c hnh thnh nh th no, trong trng hp no phi thm nhng li ni khc mi pht huy c cng nng, ng thi, i vi vn t bin ha trong vn chng, nu ra nhng qui tc nht nh, xc lp khun php xa nht trong ting Phm c in, l sch tp i thnh ng php trong vn chng, l sch vn php rt c uy tn t

    xa n nay ti n , phm cc nh vn hc s dng ng php u khng vt qua qui tc ny, v th cho n nay, n vn l b sch ng php vn chng c n cng ng s dng. Ngn ng m Ba nh ni sng ch chng phi l ting Phm Ph , cng chng phi l ting Phm c in v sau, m l ting Phm thuc thi k khong gia, v ting Phm ny cng li khng ging vi cc phng ngn khc. [X. i t n t Tam tng php s truyn Q.3; Du gi s a lun lc ton Q.6; Nam hi k qui ni php truyn Q.4]. BA THP PHT NA Phm: Przvantha. Tng truyn l t th 23 ca K na gio. Ci cng cha Ba la b ba (Phm: Pra-bhbat) nc A du lm v. Tng truyn khi ba mi tui ng lm thy tu kh hnh v sau tm mi ba ngy tu luyn th thnh o, ra bn gii khng git hi, khng ni di, khng trm cp, khng gi ca ring; i hng (tn v gio ch ca K na gio) li thm khng gian dm m thnh ra nm gii. BA THCH T QUC Ba thch t, Phm:Prasya. Cn gi l Ba t quc, Ba la tt quc. L mt nc ln min Ty t , tng ng vi Ba t (Iraq) sau ny. C theo i ng ty vc k quyn 11 chp, th nc ny chu vi vi vn dm, Th l T thch tt thng na, rt nhiu n th tri, l nhng ni tn th ca tn ngoi o na bt. C vi, ba ngi cha, tng vi trm, hc gio php ca Thuyt nht thit hu b Tiu tha. Trong cha cn gi bnh bt ca c Pht Thch Ca mu ni. Nc ny c sng lp vo khong gia th k VI trc Ty lch, tng tri qua s thng tr ca quc lch sn i, quc La m v quc Thnh ct t hn, li chu nh hng hc thut tn gio n v vn ha Trung quc (Hn, ng), nn vn ha pht t khc thng, Ma ni gio, Cnh gio, Thin BA THP PHT NA B2

  • 21 gio cng t y truyn sang ng m vo Trung quc. Ngoi ra, c theo Khai nguyn thch gio lc quyn 6 mc B lu chi dch kinh chp, th ngi B t ma tng n Lc dng, nhn thy ngi i thp cha Vnh ninh m pht kinh ngc v trm tr khen ngi khng ngt, chnh l ngi nc ny. BA T Ting dng trong Thin lm. Cng gi l B t, Ba t, B t. Ba, tc cm, nm; t, chi mi b. Tc x dy thng qua mi b dt iu khin. Sau chuyn thnh ngha ci ch c th nm gi c, nh ni ci gi ly lm gc (cn c), nm ly cn, chui. Bch nham lc Tc 3 (i 48, 142 h), ni: Ch nh M i s ni nh th th nm ch no? C k ni: im bnh v tn nht trn lai. C cn c g? (hu thm m ba t?) n y phi hiu th no mi bnh n? [X. Bch nham tp Ph chiu t]. BA TRA LI TH Ba tra li, Phm: pali. Cng gi l B tra la th, Ba la la th, Ba la li th, Ba la th. Dch l cy l kp, cy hoa kp, cy vng. Tn khoa hc l Bignonia sauveolens. Ging loi cy thu, thn cy cao, ma xun hoa n mu ta, mi rt thm. i ng ty vc k quyn 8, bo rng, lc bt u xy thnh Ba tra li t, Th ca nc Ma yt , loi cy ny c gi l cy n t th [X. kinh Tng nht a hm Q.45; kinh i ban Nit bn (bn Bc) Q.9; kinh i bo tch Q.37]. BA TRA LI T THNH Ba tra li t, Phm: Paliputra, Pli:

    Paliputta. L Th ca nc Ma yt thuc trung n .Pali, dch m l Ba tra li; putra, dch l t (con). Cn gi l Ba la li pht thnh, Ba tra la thnh, Ba ln thnh. Dch l Hoa th thnh. Nm v nam ngn sng Hng. Thnh ny do vua A x th xy dng. [X. lun i tr Q.3; i ng ty vc k Q.8; Huyn ng m ngha Q.25]. (xt. Hoa Th Thnh). BA TR (1918 - ? ) Ngi Vn huyn tnh T xuyn. Ham hc Pht t nh, nm Dn quc 27 (1938), ng sang i hc Quc t ti n nghin cu vn ha v ng vn n . Sau khi u vn bng Thc s, ng li chuyn n hc ti i hc Bombay. Nm Dn quc 37, ng lm lun n Tin s bng ting Anh vi ti So snh i chiu Ba la mc xoa gia Phm, Pli, Hn, Tng vn, v u Tin s ti i hc y. Trong thi gian nghin cu ti n , ng cng dy hc ti cc i hc Quc t v i hc A lp cp ba (Allahabad). Nm Dn quc 43, ng nhn chc gio th ti i hc Tch lan. Sau khi dy mi bn nm, ng sang nc M v nhn dy ti i hc i h hoa (Iowa), chuyn ging cc mn vn ha chu, tn gio, trit hc v Pht hc v.v... Ngoi vic ging dy ra, thi thong ng li i du kho ti cc nc trn th gii. Tng n Lun n, Ba l nghin cu cc bn vit tm c Cy Ba tra li n hong. BA TR B2 22 ng tr tc rt nhiu, ngoi lun n Tin s ra, cn c: Nghin cu so snh kinh i Nit bn v bn Hn dch, n hong vn vn tp, v bn dch Nam truyn i ban Nit bn kinh. Cc bi vit ca ng c cng b trong i Anh bch khoa ton th, Tch lan Pht gio i t in, Hoa hc nguyt san v Pht quang hc bo v.v... my ln ng tham d cc i hi v ng phng hc c tnh cch quc t. L nh hc Pht ni ting ca Trung quc

  • hi ngoi. BA TUN ..... Phm: Ppyas hoc Ppman, Pli: Ppiyahoc Ppimant. Cn gi l Ba t chuyn, Ba chuyn, Ba b, Ba t, B t. Trong cc kinh in cng thng gi Ma ba tun (Phm: Mra-ppman). Dch l c gi, c vt, c trung c, c i. Chi loi c ma dt mt s sng v gc lnh ca con ngi. Tn ma cha thi c Pht Thch ca cn ti th. C theo kinh Thi t thy ng bn khi quyn thng chp, th Ba tun tc l ch ci tri th su Dc gii. Lun i tr quyn 56 bo, ma tn l T ti thin vng. Ma vng ny thng theo di Pht v cc t, mu quy nhiu; m ti tri nghch Pht v nhiu lon tng l ti ln nht trong cc ti, cho nn ma ny cn c mnh danh l cc c. Li c ngi bo Ba tun l t dch sai ca ch Phm ppyn, vn dch m l ba ti d, ba ti din, ba tun du, ba tun. i tha php uyn ngha lm chng quyn 6 ca ngi Khuy c (i 45, 348 trung), ni: Ting Phm l Ma la, Hn dch l nhiu lon chng ngi, ph hoi; nhiu lon thn tm, chng ngi thin php, ph hoi vic tt. (...). Li ni Ba ti d, Hn dch l k c, tn ring ca Thin ma, ni Ba tun l ni sai; c gi l thnh tu c php, hoi bo c . Li c theo Tu lm nht thit kinh m ngha quyn 10 (i 54, 369 thng) th ni:Ch Tun.. gc t ch mc , m huyn, vit lm t ch nht lm ch tun.., nay xt trong bn ch Phm th khng c m tun, ch v vit lm ri truyn lm t lu. C ngha l t ng Ba tun b vit sai v truyn lm t lu i. [X. kinh Tp a hm Q.39; Trung a hm Q.30 kinh Hng ma; Trng a hm Q.2 kinh Du hnh; kinh Phng qung i trang nghim Q.7, Q.9]. (xt. c Ma, Ma). BA T NC VNG Ba t nc, Phm: Prasenajit, Pli:

    Pasenadi. Cn gi l Bt la t na th a vng, Bt la ty nng d na vng. Dch l Thng qun vng, Thng quang vng, Ha duyt vng, Nguyt quang vng, Quang minh vng. L vua nc Kiu tt la (Phm: Kauzla) thuc trung n , cng thi i vi c Th tn. Vua thnh X v (Phm: Zrvast), l nh ngoi h ln ca gio on c Th tn, kim lnh nc Ca thi (Phm: Kzi), l mt i cng quc ngang hng vi nc Ma yt . C theo kinh Tng nht a hm quyn 26 chp, th c Nh lai thnh o cha bao lu, vua Ba t nc ln ngi, mun ci con gi ging h Thch lm v, Ma ha nam (Phm: Mahn-ma), thuc ging Thch ca, bn chn mt ngi t n g cho, nh vua lp lm nht phu nhn, sinh ngi con t tn l T lu lc (Phm: Viabha). Nh vua lc u bo c, khng tin, sau khi qui y Pht, nh Pht gio ha lun, nn dc lng tin Pht php, tng cng vi phu nhn Ma li ca (Phm: Mallik, tc Mt li phu nhn) vn p, v rt ra c kt BA TUN B2 23 lun l ngi ta ai ai cng t yu mnh hn c. V sau, thnh c Th tn ch gio v cuc i thoi ca Ngi, cho n nay, vn cn c bit n i. Kinh Tng nht a hm quyn 26 chp, sau khi nh vua mnh chung, T lu lc ln lm vua. Nhng Hu b t ni da tp s quyn 8 v Ty tng Pht truyn th li chp khc, bo rng, nh vua b thi t T lu-lc cp ngi, phi chy trn v cht i gia ng. [X. kinh Tp a hm Q.42, Q.46; Trung a hm Q.60 kinh i sinh; Trng a hm Q.6 kinh Tiu duyn; kinh Tng nht a hm Q.18, Q.28, Q.43; kinh Xut diu Q.8; lut T phn Q.15, Q.16; Hu b t ni da tp s Q.7, Q.26]. B .. Ch Tt m (bha). L mt trong nm mi ch ci, mt trong bn mi hai

  • ch ci Tt m. Ngha tm tt nh sau: 1. V tng ch nng cn th gii ngha l Hu...(c), v ngha ch su kn th gii ngha l Hu bt kh c.... ..... (c chng th c). Kinh i nht quyn 2 v kinh Phng qung i trang nghim quyn 4 bo, ngha hu(c) l gii thch t ch Phmbhava (phin m b ph). 2. Kinh i phm bt nh quyn 5 v lun i tr quyn 48, gii ngha l ph hoi, l gii thch t ch Phm bhaga (phin m b gi) 3. Kinh Nit bn (bn Bc) quyn 8 gii ngha l gnh vc, l chuyn thch t ngha ch Phm bharam. 4. Kinh Hoa nghim (bn dch mi) quyn 76, gii thch l cung in, l theo ngha ca ch Phm bhavana. 5. Kinh i nht quyn 6 v kinh Th h quc gii ch la ni quyn 3, gii ngha l tu tp, qun tp, qun tng, l gii thch t ch Phm bhvan(phin m b ph na). [X. kinh Quang tn bt nh Q.7 Qun phm; i nht kinh s Q.7]. (xt. Tt m). B B HA HA ........... Ting dng trong Thin lm. Nguyn l bt chc trng thi ca ting tr con; chuyn dng th d li ni vic lm ca Nh lai khng thin v. Ting dng th d nh Anh nhi hnh c chp trong kinh Nit bn (bn Nam) quyn 18. Thy chu ng sn Lng gii thin s ng lc (i 47, 526 thng), ni: Nh tr con mi sinh, nm tng y , chng i, chng li, chng ng, chng ngi, a (b b ha ha), cu c cu chng, cui cng chng c ci g, v ni cha r. (xt. Anh Nhi Hnh). B A HA DI THI .............. Dch l v cn. Tc l khng c nm cn mt, tai, mi, li v thn. Lun Thch ma ha din quyn 10 (i 32, 664 h), ni: Mt lng chuyn nht, khng phn bit nn lm hay khng nn lm, nh ngi b

    a ha di thi. B I - B . Chi phong i (gi) mt thng bng trong bn i khng iu ha. Thn th ngi ta do bn i (bn yu t ln) t, nc, la, gi cu thnh, mt khi bn i mt iu ha , khng qun bnh th sinh ra bnh tt. Nam hi k qui ni php truyn quyn 3 mc Tin dc phng php, dn li trong kinh Y phng, bo rng, bn i mt qun bnh l: 1. L r, 2. Tip b, 3. Tt , B B2 24 4. B . B tc l phong i khng iu ha, mt qun bnh, hi th gp, mun nght, khin ngi kh chu. [X. kinh Kim quang minh Q.3; Php uyn chu lm Q.95]. (xt. T i Bnh Tng). II - B . Tn Trng gi. C theo kinh A dc Vng quyn 7 chp, th tn gi A nan lc sp vo Nit bn, c dn ngi X na b t rng, c Pht ni sau khi Ngi nhp dit mt trm nm, nn xy ngi cha trn ni u lu mn (ni i h) ti nc Ma thu la, v nhng ngi n vit ng h vic xy cha s l hai ngi con ca v Trng lo nc y tn l Na v B . B-t y theo li dn bo ca tn gi A nan, lin n ni cho hai ngi bit, Na v B bn h tr vic xy cha, khi dng xong, t tn cha l Na b . B T ..... Phm: vadana. Trong Thanh minh hc, B t chi ngha ting nhiu li. Nhn minh nhp chnh l lun s quyn thng (i 44, 94 thng), ni: Y theo Thanh minh, mt li gi l B tnam, hai li gi l Btn, nhiu li gi l Bt. B T LA BT

  • ......... Phm: Bhdrapada. Tn ca thng 6 theo lch n . Cn gi l B t la bt , Bt la bt , Bt ni la b na, B ni la b ni, B ni la b ni ma ty. Dch l hin tch, mnh thu. Tng ng t ngy 16 thng 6 n ngy 15 thng 7 theo m lch Trung quc. [X. kinh Thp nh duyn sinh tng thy Q.thng; kinh T diu Q.thng; i ng ty vc k Q.2]. (xt. Lch). B ..... I - B . Phm: Bhadrika, Pli: Bhaddiya. Cn gi l Bt l ca, Bt la, Bt . Dch l Tiu hin, Hin thin, Nhn hin, Hu hin. Gi tt l Hin. Mt trong nm v t khu. Sau khi c Th tn xut gia, cng vi nhm cc ng Kiu trn nh, B vng mnh vua Tnh phn, i hu h c Th tn, cng tu kh hnh. Sau c Th tn thnh o, khi chuyn php lun ln u tin ti vn Lc d, B l mt trong cc t ln c o. V chng tnh ca B th c nhiu thuyt khc nhau, kinh Phng qung i trang nghim quyn 6, bo s l hu du ca v i thn trong thnh Ca t la. Trung a hm quyn 8 kinh Th gi, lut T phn quyn 4, ni s l con vua Bt ging h Thch. Lun i t b sa quyn 182, i ng ty vc k quyn 7, trong mc B la n t quc, bo s thuc mt h vi c Th tn. (xt. Bt ). II - B . Phm: vana. Cn gi l B na, Phc ni. Dch l lm (rng). [X. Hoa nghim kinh thm huyn k Q.19; Phm ng tp danh]. B GI Phm: bhaga. Dch l ph, dit. Cn gi l B nga, Bc gi. Lun i tr quyn 48 (i 25, 408 h), ni: B gi, Hn dch l ph. Li Phm ng tp danh cng ni: B nga, hm l ph. [X. i nht kinh s Q.1]. B GI B Phm: bhagavat.

    I - B gi b. Mt trong cc hiu chung ca ch Pht. Cng gi l Bc gi phm, B T B2 25 B gi phm, B gi bn, Bc a phm, B nga ph , B nga ph , Bc gi bt . Dch l c c, c cng c ln, c thanh danh, gip mi ngi, kho phn bit, hay ph, Th tn. Tc hm l bc c y mi c, c ngi i tn trng cung knh. Cng tc l tn xng c Pht. V ng ngha ca B gi b, th trong cc kinh lun, nh lun i tr quyn 2, Pht a kinh lun quyn 1, lun Php un tc quyn 2 phm Chng tnh v.v... u c dn dng hoc gii ngha. Li c theo Pht a kinh lun quyn 1, Huyn ng m ngha quyn 3 chp, th B gi b (Bc gi phm) bao nhip mi c, bi th m c t u cc kinh. y tc chi ch Pht, dch t B gi b, trong Nh th ng vn, nht thi Pht ti... t u cc kinh. Nh th bit t ng B gi b c ngi ta bit rt rng ri. Ngoi ra, B gi b vn khng c ngha Th tn, ting Th tn thng thng ai ai cng hiu mt cch d dng, bi vy, t xa ti nay, cc nh phin dch phn nhiu u cho l dch t ting B gi b. Li c theo Pht a kinh lun quyn 1 chp, th Bc gi phm c su ngha, l: 1. Ngha t ti, 2. Ngha x thnh, 3. Ngha oan nghim, 4. Ngha danh xng, 5. Ngha ct tng, 6. Ngha tn qu. Li kinh Nit bn (bn Bc) quyn 18 th bo B gi b c by ngha, tc l: 1. Hay ph phin no, 2. Hay thnh tu cc php lnh, 3. Kho hiu cc php ngha, 4. C cng c ln, khng ai hn c, 5. C thanh danh ln, truyn khp mi phng,

  • 6. C th thc hin nhng vic hu th ln, 7. Trong v lng a tng k kip khng phi chu n cn, b ht sch cc phin no xu c. Ngoi ra, thng thng, ngi n cng dng t ng B gi b tn xng Thn tin, qu nhn, trong trng hp y, B gi b c su ngha: t ti, chnh ngha, li dc, ct tng, danh xng, gii thot v.v... (xt. Th Tn). II - B gi b. Mt trong ba mi by hiu ca c Pht A di . Trong Tn A di Pht k c cu: Ng nh l B gi b, tc ly hiu chung ca ch Pht m t tn, v B tt trong mi phng cung knh tn thn cng c rng ln v bin ca Pht A di , nn mi dng B gi b l t c y v ca cng c ln ca tng Pht A di . [X. kinh Tng nht a hm Q.14; Bch lun Q.thng; lun Du gi s a Q.38; i tha ngha chng Q.20 phn cui; D b tn lun lun thut k; Phin Phm ng Q.1]. B GI TIN B gi, Phm:Bhrgava. Cn gi l Bt gi b tin, B gi b tin, Bt gi tin. Dch l Nga s, V bt t. L ngi tin trong rng Kh hnh thuc nc T x li. Nh c Thi t Thch ca, sau khi vt thnh xut gia, n rng ny hi o ni ng mt m m ng tin ny ni ting. Tuy nhin, hc thuyt ca ng ny khng c r. Theo kinh Qu kh hin ti nhn qu quyn 2 tng thut, th ng tin ny v ng bn u tu kh hnh cu sinh ln tri, mnh che c, v cy, n hoa qu, hoc t nhn i, th nc la, ly mt tri mt trng, c ngi ch ng mt chn, nm trn bn t, chng gai v.v... Thi t xem php tu kh hnh y, bit ch c th t c qu bo sinh ln ci tri, ri cng m o vi tin Bt gi v cc tin khc, bit khng phi l o gii thot chn chnh, B GI TIN B2 26

    Thi t bn t bit my ng m n ni tin A la la (c thuyt ni khi Thi t n T x li th gia ng gp ng tin ny). [X. kinh Pht bn hnh tp Q.20 phm Qun ch d o; lun i tr Q.1]. B HA ..... Phm: vha. Dch l ci va la. Tc dng c th cha c hai mi kh l. Kh l, tc mt hc, tng ng vi mi u. Li c t b ha ma, b ha l tn dng; cn ma.., chi cho h ma ......(vng, m). Phin dch danh ngha tp quyn 3 (i 54, 1107 thng), ni: Cu x bo th lng ca t b nh mt B ha vng (m), c mi trm nm b ra mt ht, khi no ht vng th th lng cng ht. Hn dch l mt va, hai mi hc vng, c mt trm nm ly ra mt ht, bao gi vng ht th th lng ca t b mi ht. [X. Cu x lun quang k Q.11; Huyn ng m ngha Q.24]. B HA ..... Chi s pht ting (oa oa) ca tr con. Kinh Nit bn (bn Bc) quyn 20 (i 12, 485 trung), ni: Ci gi l b ha, ha l hu vi, b l v vi, y l tr con. (xt. a B Ha). B K X Pli: Vagsa. L mt trong cc t ca Pht. Cn gi l B k sa, Bng k x. L nh th ni ting nht trong hng ng t Pht, thng xut khu thnh th tn thn c Pht v cc v t Thng ta. Ngoi ra, ngi cn gii li l bin lun, khng b vp vp. Tng lm Ym li k t khch l; n khi chng c lu tn minh th lm th tn thn tam minh (Tc mnh minh, Thin nhn minh, Lu tn minh). V sau, khi bnh nng, ngi ngm V thng k m ban Nit bn. Kinh Tng nht a hm quyn 3 (i 2, 557 trung), ni: Ti l t khu th nht trong hng Thanh vn, (...) hay lm th tn thn c Nh lai, l t khu Bng k x; li l bin lun

  • khng vp vp, cng l t khu Bng k x. B LA .... . I - B la. Phm: vihrapla. Ni l T-ha-la-ba-la. Dch l th , h t (h cha), l gi ring chc Duy-na. Tc l chc v trng nom sp t th t tng chng trong Thin lm. i ng ty vc cu php cao tng truyn quyn thng, c ghi ch cha ti cha Na lan nh sau (i 51, 5 h): Nu n phin trc th trng nom ca cha v ha Tng bch vic, gi l T ha la ba la, dch l h t. [X. T phn lut san phn b khuyt hnh s sao Q.h on 2]. (xt. Duy Na). II - B la. Phm: Bla. Dch l tr con mi sinh, ngu. y l dch ng, cn c ngi dch l lng, l do lm ln vi ch PhmVla (ph la), c ngha l lng, m dch sai. [ X. Duy thc xu yu Q.thng phn u]. (xt. Phm Phu). III - B la. Phm Blha . Gi l B la ha, l nga my. Tn vua nga. Ch nga qu bu ca Lun vng. Nga ny c kh nng i trong h khng mt cch nhanh chng, khng tr ngi, v th gi l nga my. [X. Hoa nghim kinh thm huyn k Q.8; Huyn ng m ngha Q.12 ]. B LA A IT A VNG B la a it a, Phm: Blditya, dch l Tn nht, o nht. Cn gi l B la dt d vng. C theo i ng ty vc k B HA B2 27 quyn 9 chp, th ng ny l vua nc Ma yt n , thm tn Pht php, xy dng rt nhiu cha thp, tng can gin bo cha nc Trch ca v chit phc bo cha ny, sau xut gia lm sa mn. Nhng c theo B tu bn u php s truyn chp, th ng ny l vua cai tr nc A du x vo thi i ngi Th thn (cn gi l Thin thn), khi cn l Thi t th gii ni Th thn, b m cng xut gia lm t Th thn. Sau khi ln ngi, rc Th thn

    v nc Adux cng dng. V cuc i ca ng vua ny, theo Smtt (V. A. Smith) cho rng, vua Tn nht chnh l vua Sa mu la cp a (Phm Samudragupta) thuc ging vua Cp a (Phm Gupta), lc ng ti v, gm hp c nc Adux v Mayt, v th gi l Adux quc vng, Mayt quc vng, Tht laphttt quc vng [X. Thch Ca phng ch Q.h; Ch qut dch th tp Q.19; M. A. Stein: Kalhanas Chronicle of the Kings of Kazmr; V. A. Smith: The Early History of India]. (xt. Tn Nht Vng). B LA B XOA ........... Phm: blabhakwa.Mt loi qu i. Dch l thc tiu nhi (n tr con). C theo kinh Chnh php nim x quyn 16 ni, th tt c qu i u v kip trc hay sinh c tm, ghen ght, ph hoi, thn, khu, to cc nghip c c, nn phi sinh vo ng qu i, b nghip c dt dn, chu tt c kh no, khng thot khi c sng cht. Nhng mn m loi qu i ny n, cng l cc chng sinh gy nghip git hi m sinh vo ci ngi. Li qu i c ba mi su loi, loi th hai mi bn tc l Blabxoa, l qu i n tht tr con. [X. kinh Chnh php nim x Q.27]. B LA A BT X Phm: Bharadvja I - B la a bt x. Chi ci tri B la a bt x. Mt trong tm mi ci tri. Dch l Trng ng thin. L mt trong tm mi ci tri tng p m B tt, v ha chng sinh, tu hnh. C theo kinh i ban Nit bn (bn Bc) quyn 24 chp, th B tt ma ha tt tu tr v lng phc c, sau khi thnh tu y ba mi hai tng, li tu tm mi th v p. l v th gian c nhng ngi phng th tm mi th thn, tc l mi hai v Nht thn, mi hai v i thin, B la a bt x thin, Cng c thin v.v..., v nhng loi

  • chng sinh y m B tt tu tng p ca tm mi tri trang nghim thn mnh. B tt ma ha tt, nh s tu thn thanh tnh y m khin chng sinh tin, thy li cng tng thm knh tn, m pht tm A nu a la tam miu tam b . II - B la a bt x. Chi B la a, mt v tng B la mn. C theo kinh Trng a hm quyn 6 chp, th khi c Pht tr ti ging ng Lc mu, trong vn Thanh tn lm nc X v, c hai ngi B la mn, v lng tin vng chc, n ni Pht cu xin xut gia tu o. Hai ngi B la mn y tc l B tt tra v B la a vy. B LA LU CHI Phm: Balaruci. Cn gi l Bluchi. L tn gi ring ca vua A x th. Dch l Chit ch (b gy ngn tay), V ch (khng c ngn tay). Khi vua A x th mi sinh, thy tng on s hung c, vua cha bn sai ngi nm t trn lu xung m khng cht, ch gy mt ngn tay, v vy m c tn ring l B la lu chi. [X. B LA LU CHI B2 28 Php hoa vn c Q.h phn di]. (xt. A x th Vng). B LA MN Phm: brhmaa. Cn gi l B la ha ma n, B la hp mt n, Mt la hm ma. Dch l Tnh hnh, Phm hnh, Phm ch, Tha tp. L tng l a v cao nht trong bn giai cp n , giai cp hc gi. L giai cp lng on tt c tri thc n xa, t nhn l giai cp hn ht trong x hi n . Trng a hm quyn 6 kinh Tiu duyn, quyn 15 kinh Chng c, Tu lm m ngha quyn 29, u chp l giai cp ny t ming Phm thin sinh ra, hnh tng p , trong sch cao thng, ly vic hc tp kinh Ph v trng nom vic t t lm ngh nghip. Theo qui nh ca Ma n php in, B la mn trong bn chng tnh c su php, l hc tp kinh Ph , dy kinh Ph , t l cho mnh, t

    l cho ngi khc, b th, nhn ca b th. Trong bn chng tnh, tr chng tnh Th la thp nht ra, cn ba chng tnh kia u c tng kinh Ph , t t l cho mnh, nhng lm thy t l cho ngi khc, dy Ph cho ngi khc v nhn ca b th, th ch c B la mn c quyn lm m thi. Mt i ca ngi B la mn chia lm bn thi k: 1. Thi k Phm hnh (Phm: brahma-crin), tm tui i theo thy, sau , trong mi hai nm, hc kinh Ph , tp cc nghi thc t l. 2.Gia tr(Phm: gfha-stha), l thi k v nh ly v sinh con, th t tin, lo vic i. 3. Thi k th lm (Phm: vnaprastha), lc tui gi, giao gia sn li cho con v vo rng tu kh hnh, chuyn tm t duy, sng cuc i tn gio. 4.Thi k n th(Phm: sanysin), dt s ham m th tc, mc o th, mang bnh nc, chu du khp ni. Nhng hnh php ca B la mn trong thi k n th (trn i), v sau c Pht gio thu dng rt nhiu, nh du hnh, kht thc, yn trong ma ma (h an c) v.v..., bng chng l nhng ngi B la mn trong thi k ny c gi l t khu (Phm: bhikwu), sa mn (sramaa), ngi du phng (parivrjaka). Kinh Tp a hm quyn 17, quyn 19, Trung a hm quyn 48 kinh M-p, kinh Tng nht a hm quyn 47, li cho sa mn v B la mn l ng ngha. Trng a hm quyn 16 kinh Tam minh, c lit k nhng ngi B la mn tng tr kinh Ph , l: A tra ma, B ma, B ma b, B b tt, T b thm, Y ni la t, X b gi, Ca dip, A lu na, C m ma, Th chi, B la tn v.v... Lun Du gi s a quyn 29, li chia B la mn thnh ba loi: 1. Ngi sinh vo nh B la mn chng, gi l Chng tnh B la mn. 2. Ngi gi xng B la mn, gi l Danh

  • tng B la mn. 3. Ngi tr b cc php c m lm cc iu thin, gi l Chnh hnh B la mn. [X. kinh Tp a hm Q.4; Trng a hm Q.5 kinh in tn; kinh Tng nht a hm Q.11, Q.46; Kim cng chm lun; lun Thnh tht Q.7 phm Tam nghip; lun i t b sa Q.77; Huyn ng m ngha Q.18]. (xt. T Tnh, Phm Ch). B LA MN GIO (BRAHMANISM) L tn gio n c i ly giai cp B la mn lm trung tm m pht trin. L gio phi bt ngun t tn ngng Ph xa, hnh thnh vo khong th k XII trc Ty lch, tn sng Ph , tin a thn, tun B LA MN B2 29 th ch T tnh, ch trng B la mn l cao nht, coi trng vic t l, k vng c sinh ln Nit bn trn ci tri, gio phi ny sau din tin thnh n gio. Ngi Nh-li-an (Aryan) t min Trung xm nhp n , nh c ti cc a phng Ng h thuc min thng du sng n , by gi phn ln l nhng ngi sng bi cc thn t nhin, tin rng nh n hu ca nhiu thn m c th c hnh phc, ri nhng li ca tng cc thn c bin tp thnh L-cu-Ph (Phm: Fgveda). Cc thn ni trong L-cu-Ph c chia lm ba ci (tam gii) Tri, H khng v t, Athtb- Ph th lp ring mt ci gi l Quang gii (ci nh sng) trn ba ci, mi ci c mi mt tng tri, m thnh l ba mi ba tng tri. Do , tri trong B la mn gio cng nh trong Pht gio, khng nhng l ch cho thn tri, m cng chi thn h khng v thn t na. I. Cc thn ci tri tng i tr danh th c: 1. c-vu-t (Phm:Dyaus), l thn c hnh thi nguyn thy nht trong dn tc Nhlian, xut hin t thi i cc dn tc n - u sng chung, l nh sng c thn cch ha. i vi m t m

    ni th v thn ny c gi l cha tri. Hnh tng ca thn ny l dng con b mng, cng vi m my trt ma xung cng c gi l b mng, c quan h. 2. B lu na (Phm:Varua), l thn mnh nht trong thn gii Ph , c ngun gc rt sm, l thn t php y uy quyn, cng l thn cch ha ca tri, v th, ly tri lm ta ngi, ly thn la lm mt, ly n thn thi dng lm mt, ly thn gi lm hi th; thn ny l i vng ca v tr, l ngi bo h cc qui lut (Phm: fta). T tng Chuyn lun vng trong Pht gio tc c din ha t c tnh ca v thn ny. 3. Mt c la (Phm: Mitra), i biu cho n hu ca Thi dng, n thn T li da (Phm: Srya), i biu cho s th hin c th ca Thi dng, Sa du c li (Phm: Savitf), i biu sinh hot ca Thi dng, B hm (Phm:Pwan), i biu s dng dc ca Thi dng, T tu n b (Phm: Vaiw-ava), i biu s mc ng ng, ln gia tri v ln ng ty ca Thi dng. 4. x(Phm: Uwas), l n thn i biu lc m m sng, l con gi ca thn tri (cha) c vu t, l em gi ca thn m Lp thot li (Phm: Rtri), l m ca thn ngy T li da. Tui tuy gi, nhng ngy ngy tr li, mi nh con gi, l n thn p nht trong Ph . 5. A tu vn (Phm: Azvin), l thn ng bin v thn y dc, cu vt loi ngi mt cch ph bin, nu ngi no b tri dt vo ni bin c en ti th lp tc c thuyn ln n cu. Li hay cho ngi m c mt, ngi gy chn c chn, ngi ga v c v, ngi ga chng c chng. II. Cc thn ni ting trong ci h khng th c: 1. Nhn la (Phm: Indra), l thn hng mnh nht trong ci thn Ph , l thn cch ha ca sm st, thn ny x hng ca m l thn my

  • b mng (Phm: Gfwi) m sinh ra, va sinh ra hng dng, chn ng tri t, trong tay thng cm chy kim cng lm v kh, v th nn cn gi l Kim cng th. 2. La c la (Phm: Rudra), thn cch ha ca sn lam, chng kh v in lc, 3. M nh th(Phm: Muruts), ly La c la lm cha, b khe (thn my) lm m, thng thng hot ng tp th, hai mi mt hoc mt trm tm mi, thc ra l thn cch ha ca cung phong. B LA MN GIO B2 30 4. Oa vu (Phm: Vyu), l thn i biu cho gi cun. 5. Ba nh cng da (Phm: Parjanya), l thn i biu cho ma ro. III. Cc thn ni ting ci t th c: 1. A k ni (Phm: Agni), l thn cch ha ca la. 2. Bt li cp t ph (Phm: Bfhaspati), l thn t-n. 3. T ma (Phm: Soma), l thn ru, v sau din bin thnh thn mt trng, trong L cu ph c truyn thuyt thn T ma kt hn vi n thn Thi dng T li da. 4. Tt la t pht (Phm: Sarasvat), nguyn l n thn sng ngi, hay tr s nh bn cho loi ngi, cho ngi ta c giu c, mnh m v con chu. V sau li c coi l thn ca ngn ng, ri li pht trin m thnh v ca Phm thin, Thin n Ct tng, Bin ti thin v.v... Ngoi cc thn trong ba ci, cn c thn cch ha ca ng vt, nh thn nga, thn d hoang, thn ln (heo) hoang, thn chim, thn rn v.v...; thn cch ha thc vt, nh Cha rng rm, n thn ton th rng rm. Li c thn ma A tu la (Phm: Asura), La st (Phm: Rakwas), Tt x gi (Phm: Pizca). Ngoi ra, kinh in Ph cho loi ngi u l con chu ca thn, thn t chia thnh hai ci l ci sng v ci cht; thn t ci sng l Ma nu (Phm: Manu),

    nhng ngi cht u tin l hai ngi anh Da ma (Phm: Yama) v em gi Da di (Phm: Yam), thnh l thn t ca ci cht, cng vi Ma nu u do con gi ca thn Bin chiu T b t pht c (Phm: Vivasvat) v thn Cng xo, l Sa lang vu (Phm: Sarayu) sinh ra, Ma nu tc l ng t u tin ca loi ngi. C theo Nguyn nhn ca trong L cu ph chp, th chng tnh B la mn l t u Nguyn nhn Phm m sinh ra, chng tnh St li t vai sinh ra, chng tnh Ph x t bp v sinh ra, chng tnh Th la t bn chn sinh ra, bn chng tnh ny tc l bn giai cp ln: t s, v s, cng thng v n l, v mi giai cp u i i cha truyn con ni. thi i thn quyn, ngi trng coi vic t thn l nhiu quyn lc nht, d c l giai cp v s cng phi tun theo s ch o ca thy t, n ni ngi ta tin rng nhng k tin tri tin gic u xut thn t giai cp t s, ri dn dn sn sinh quan nim giai cp t s l quyn uy ti thng, do hnh thnh ci c s gio ch ca B la mn gio. Qui nh ca B la mn gio l ly giai cp B la mn lm trung tm m thit lp ba giai cp kia, xc nh ch T tnh, qui nh a v v ngha v ca mi tnh. Trong T tnh, giai cp B la mn c coi nh thn thnh u vit, c c quyn ch dy, trao truyn kinh Ph , v coi cc nghi l t t ca h c th chi phi v tr vn tng. Do , D nhu ph (Phm: Yajurveda) v cc loi Phm th (Phm: Brhmaa) li c bin thnh gii thch ngha t t v xc lp ba cng lnh ln ca B la mn gio: 1. Ch ngha Ph thin khi, tc cho cc iu c ghi chp tng thut trong bn Ph l do i Phm thin m by ra. 2. Ch ngha B la mn ti thng, tc l chng tnh B la mn l giai cp cao nht, khng ai hn. 3. Ch ngha t t vn nng. Nhng Thnh in kinh th (Stra)

  • ca B la mn gio c thnh lp t khong th k VI n th k II trc Ty lch, c ba loi lin quan n Ph : 1. Php kinh (Phm: Dharma Stra), trong , ghi chp cc qui nh v ngha v x hi ca bn tnh khc nhau v nhng qui nh sinh hot hng ngy. B LA MN GIO B2 31 2. Thin khi kinh (Phm: Zrauta Stra), sch i t ni r cc vic m t quan trng coi. 3. Gia nh kinh (Phm: Gfhya), ni r cc nghi thc trong gia nh do ngi gia trng thc hnh. y l ch tn gio ca B la mn gio trong sinh hot thc t, m sinh hot thc t ly vic t l lm trng tm, mi ngy c kha l t vo gi nht nh, mi thng c l t u thng v ht thng, mi nm c l lm nin t v nhiu t l bt thng, ri li vi nm mt ln i t. Nhng nghi thc t t, i th chia lm ba loi: 1. Gia nh t, bao gm cc vic th thai, sinh n, t tn, dt sa, i chi, bi tc, co tc, nhp hc, v nh, kt hn, tang tng. 2. Cng dng t, bao gm t u thng, t cui thng, t la, t t tin, t la mi, t thng t, t cng th. 3. T ma t, ngoi gia nh t v Cng dng t ra, cc i t khc u thuc loi ny, nh t khi vua ln ngi, t n la, t ngi. i xa dng ngi lm vt hy sinh t, t nga khi nh vua mu vic thn tnh cc nc nh ln cn. Ngi ch t trong Gia nh t l gia trng; Cng dng t v T-ma t u l Thin khi t, cho nn ngi ch t phi l t quan chuyn mn. Xem th bit, ngoi nhng ngi giai cp B la mn ra, khng c chc t t c quyn li no, cho nn phm c vic t t u phi mi giai cp B la mn lm l. cao Phim thn lun ca a thn

    gio, ng thi vi tn ngng cc thn trong L cu v , li nhn nh mt thn ti thng ca phim thn lun trn cc thn v ly lm nguyn l thng nht m thuyt minh v tr vn hu. Lc u ly Sinh ch (Phm: Prajpati) lm thn ti thng, k ly Phm thin (Phm: Brahman) thay th, n thi i o ngha th (Phm: Upaniwad) li ly Ng (Phm: tman) lm nguyn l sinh thnh ca v tr, sau li ch trng lun hi chuyn sinh, dng php th la mong c sinh ci tri. Trong cc kinh in Pht, nh Trng a hm quyn 13 kinh A ma tr, quyn 16 kinh Kin c, kinh Tp a hm quyn 4, quyn 44, kinh Ma ng gi quyn thng phm Th chn thc v.v... u c ghi chp v tn ngng v cc php tu hnh ca tn B la mn gio thi by gi. C theo kinh Trng a hm quyn 6 chp, th giai cp B la mn t cho chng tnh B la mn l nht, cn ba chng tnh kia l thp km, chng tnh B la mn l trong trng, ba chng tnh kia u en bn; ging B la mn t Phm thin m ra, sinh t ming Phm thin, trong hin php c thanh tnh, sau cng thanh tnh. Li nh kinh Trng a hm quyn 15 chp, giai cp B la mn c nm php thnh tu: 1. By i tr li, cha m chn chnh, khng b ngi khc khinh r. 2. c tng thng sut cc loi sch ca cc hc phi bt ng, gii phn bit, hiu thu ch su kn ca cc sch i, bit ht tng php ca cc i nhn, thy r cc l nghi t t lnh d. 3. Dung nhan oan chnh. 4. Gi gii y . 5. Tr tu siu vit. Bi th, php in Ma n (Phm: Mnava-dharma-zstra) qui nh ch c ging B la mn mi c th lm thy t, c th dy Thnh in Ph cho ngi khc, c th nhn s b th cm o t ngi khc, ng thi, c c quyn ci mt ngi con gi ca bn giai cp lm v v nng hu.

  • Cn con trai ca giai cp ny, em chia mt i lm bn thi k, mi thi k u c mt ngha v nht nh. B-LA-MN GIO B2 32 Li na, c theo lun Thnh tht quyn 7 phm Tam nghip chp, theo quan im ca B la mn gio, trong th gian c bn hng ngi, mi hng u c cc php tc khc nhau: 1. B la mn c su php: t lm n th tri, lm thy t t tri, t c Ph , dy ngi khc c Ph , b th, nhn s b th. 2. St li c bn php: t lm n th tri, nhng khng c lm thy t tri, nhn Ph t ngi khc ch khng c truyn trao Ph cho ngi khc, b th ch khng c nhn s b th, bo h nhn dn. 3. Ph xc ba php: t lm n th tri m khng c lm thy t t tri, t c Ph nhng khng c dy ngi khc, t b th ch khng c nhn s b th. 4. Th la c mt php: l ngi cung cp cc th nhu yu cho ba chng tnh trn. Do ch giai cp ca B la mn gio bt bnh ng, m ci s mc ly v nui nng hu, cng c ng cp khc nhau. Khong trc sau thi i c Pht, v cc hc thuyt chng B la mn bt pht, nn gii B la mn bn bin tp cc loi kinh sch qui nh ni dung t t, nh Thin khi kinh, Php kinh v Gia nh kinh tng thut trn, u c hon thnh vo thi k ny, ng thi, nghim khc nhn mnh s sai khc gia cc ng cp trong ch bn chng tnh. V sau, do s bin thin ca thi i, dn dn t tng trit hc phn ha m a n s xut hin cc hc phi S lun, Du gi, Thanh lun (Di mn tha, Ph n a), trong , phi Di mn tha, Ph n a tha k Phim thn lun, xng Ph l tuyt i thng tr, thuc B la mn

    chnh thng. ng thi vi t tng ny, cc tn ngng sng bi thn nhn cch Phm thin, T st n (Na la din thin) v Thp b cng hng khi. V sau, s sng bi hai thn T st n v Thp b dn dn thnh t m hnh thnh hc thuyt Tam thn ng v (tc cng mt th m chia lm ba), ri sau li phn ha thnh phi T st n ly T st n lm thn ti thng v phi Thp b ly Thp b lm thn cao nht. Thng thng, ngi ta gi B la mn gio nguyn thy l B la mn gio c, hoc ch gi l B la mn gio; cn gi hai phi T st n v Thp b l B la mn gio mi; hoc l n gio (Hinduism). Thi i ngi Long th, B la mn gio mi c xc lp. C theo Trung lun quyn 1 chp, th c thuyt ch trng vn vt do tri i t ti (tc Thp b) sinh ra, hoc c ngi ch trng do tri Vi nu (tc T st n) sinh. Bch lun quyn thng ca ngi b, trong phm X ti phc, cng ni n tri Vi nu, tri Ma h th la (i t ti), Ca t la, u lu ca, Lc sa b v.v... Trong hai mi loi ngoi o c ni n trong lun Ngoi o Tiu tha Nit bn, th lun s Vi , lun s Na la din, lun s Y xa na, lun s N nhn quyn thuc, lun s Ma la, lun s Ma h th la, tc l cc phn phi ca B la mn gio mi. Li trong ba mi loi ngoi o c cp trong kinh i nht quyn 1 phm Nhp chn ngn tr tm v i nht kinh s quyn 1, th ngoi o Tn qu v ngoi o Nho ng tc l cc chi phi ca phi T st n, cn cc ngoi o Thi, Kin lp, Lu xut, T ti thin, Bin nghim v sinh, tc l cc chi phi ca phi Thp b. Ngoi ra, trong ton b i ng ty vc k ca ngi Huyn trang c nhiu ch ni n tn ngng i t ti thin ang thnh hnh ti cc nc n vo thi y, nh vy, ta c th bit chc l sau th k VI, VII tr i, th lc phi Thp b cc k hng B-LA-MN GIO B2

  • 33 thnh. Li Thnh in Ph lan na (Phm: Pura)ca n gio cng c bin son vo khong trc hoc sau thi i ngi Huyn trang, trong sch tng thut v s sng to v ph hoi ca v tr, v h thng cc thn, cc tin, v trng thi cc thi k ca th gii, v Vng triu i xa v v cc nghi thc tng ngha ca n gio v.v... Khong th k VIII Ty lch, trong hc phi Ph n a, c Thng yt la (Phm: Zakara) ra i, xng Nht nguyn lun tuyt i, mu phc hng t tng B la mn chnh thng, cc lc cng kch Pht gio, do , cuc gio vn ca B la mn gio li mt ln ny mm. V sau, s phn phi tip tc din tin, c ngi ch trng Ch hn nht nguyn lun, k ch trng Bt nht bt d lun, ngi ch trng Thn nhn nh nguyn lun, k ch trng Thanh tnh bt nh lun v.v... Kp n th k XIX, Lam mu hn la y (Rm Mohan Roy) sng lp Phm hip hi (Brhma-samj) chu nh hng ca C c gio, mu ci chnh n gio, li c Sa-nhit t b a (Daynanda Sarasvati) c xy t tng phc c, ch trng ly ch ngha Ph lm ct cn, nhn mnh tn gio dn tc n thun ty. [X. Trng a hm Q.14 kinh Phm ng, Q.15 kinh Cu la n u; lun i t b sa Q.4, Q.77, Q.199; lun Thnh duy thc Q.1; i ng ty vc k Q.2, Q.4, Q.7, Q.11; n s cng yu (L ch thun); B la mn gio thn quan (Thnh nghim); B la mn gio gio ch (Thnh nghim); E. W. Hopkins: The Religions of India; J. N. Fargurar: Outline of the Religions Literature of India]. (xt. T Tnh, n Gio, Ph , B La Mn). B LA MN QUC Phm: Brhmana-deza. L tn gi khc ca n . Trung quc cng gi Tch lan l B la mn quc. Ngy xa, cc chng tnh n chia lm nhiu tc loi, c

    bit coi B la mn l thanh qu, v s thanh qu c truyn lu thnh tc, m khng cn phn bit ranh gii na, nn gi chung l nc B la mn. Li Thch ca phng ch quyn thng chp, t ni Tuyt v phng nam, gi l nc B la mn, cch tuyt hn vi cc nc H. Ch thch trong Nam hi k qui ni php truyn quyn 3 (i 54, 222 thng), ni: Cc t nam Thin trc u gi l nc B la mn. [X. i ng ty vc k Q.2]. B LA MN TNG Chi ngi tu hnh thuc ging B la mn n , hoc chi ngi nguyn trc kia tin theo B la mn gio m chuyn sang qui y c Pht v xut gia theo Pht hc o. Chng hn nh tn gi X li pht l tr tu bc nht trong hng t Pht, thn mu l con gi ca mt ngi B la mn thnh Vng x nc Ma yt , lc u theo ngoi o San x da t la chi t xut gia hc o, sau gp t Pht l A thuyt th (t khu M thng), ni php nhn duyn ca Pht cho nghe, bn quay v xut gia B LA MN TNG L T ca B La Mn GIo B2 34 theo Pht, vo Tng on Pht gio. Li nh tn gi Mc kin lin l thn thng bc nht trong hng t Pht, cng l con ca ngi con gi B la mn, lc u cng vi X li pht xut gia tu hc theo ngoi o San x da, sau c X li pht ni php nhn duyn ca Pht cho nghe tc th cng vi X li pht cng v qui y c Pht. Ngoi ra, sau khi Pht gio c truyn sang ng, trong cc tng nhn n Trung quc, c B la mn tng Pht ba li t nc K tn, B la mn tng Cu na bt t nc Vu in, B la mn tng t ma cp a t nc Thin trc v.v... u c s truyn ghi chp v B la mn tng c t trc tn ngi (sa mn). [X. kinh Tp a hm Q.16, Q.23; kinh Trung a hm Q.5 n Q.7, Q.9; Pht nh tn thng la ni kinh t; Lch i Tam bo k Q.10,

  • Q.12]. B LA MN THNH .. c Pht tng vo lng xm B la mn ny kht thc m khng c, bn mang bt khng tr v. l mt trong chn ci phin no m c Pht to nghip nhn trong cc kip trc v i nay phi chu qu bo. C theo lun i tr quyn 8 chp, th sau khi c Pht ri khi nc X b , ngi A nan theo Pht du hnh cc nc, n thnh B la mn, nh vua bit thn c ca Pht hay cm ha mi ngi, s sau khng ai tn phc nh vua na, ng ta bn ra lnh cho dn chng trong thnh, khng c cho cm Pht n, khng c nghe theo li Pht ni, n ni Pht phi mang bt khng m v. (xt. Cu No). B LA MN T T KINH C mt quyn. Do ngi An th cao i ng Hn dch vo nm Kin ha 2 n nm Kin ninh 3 (148 - 170). Cng gi l T t kinh, thu vo i chnh tng tp th 2. Kinh ny tng ng vi kinh A hm phm 30 kinh th 4. Ni dung tng thut bn ngi tin B la mn tu hnh tinh tin, c nm thn thng, lun lun s cht, mt ngi ln gia h khng, mt ngi ln xung bin ln, mt ngi i vo hang ni, mt ngi chui xung t trn ci cht, nhng u cht ngay ti cc ni . Ri ch dy nu mun gii thot sng cht th phi t duy cc hnh l v thng, cc hnh l kh, cc hnh l v ng, Nit bn tch tnh. Xut tam tng k tp quyn 4, Chng kinh mc lc (php kinh) cng c ghi kinh ny, nhng khng ghi tn ngi dch. B LA MN TIN Cn gi l Bn thin B la mn. L mt qu o. L mt trong cc i tng c cho n trong hi Th ng qu. C theo kinh Cu bt dim khu ng qui la ni chp, th b th cho trm nghn na do tha hng h sa s qu i v trm nghn B la mn tin, mi qu, mi tin mt hc thc n ung, ng thi, v chng m cng

    dng Tam bo, th c th khin chng thot khi ci kh ca loi qu i m sinh ln ci tri. Thch mn chnh thng quyn 4 (Vn tc 130, 401 di), ni: Ci gi l khong d qu v Ha li mu, nay l ngi v t Pht, mi ba n sinh ra cm; ci gi l Dim khu qu v B la mn tin, nay l ngi v t Pht dc lng sa son thc n. (xt. Th Ng Qu Hi). B LA MN T MNH CHUNG I NIM BT LI KINH .. C mt quyn. Cn gi l B la mn t B LA MN THNH B2 35 mnh chung i nim kinh, i nim bt li kinh. Do ngi An th cao i ng Hn dch vo nm Kin ha 2 n nm Kin minh 3 (148 - 170), thu vo i chnh tng tp 1. Kinh ny vi Trung a hm phm 216 kinh i sinh, Trung b bn Pli kinh 87 Piyajtika Sutta, Tng nht a hm phm 13 kinh 3, Sinh kinh phm 15 T mnh qu v.v... l nhng bn ng loi. Ni dung tng thut, khi c Pht ti vn Cp c c, thnh X v, c ngi Phm ch v con cht m au bun thng nh mi khng thi, c Pht bo ng ta nu c sinh i nim th au bun kh no cng nhiu. Vua Ba t nc nghe c li ni y, bn sai B la mn Na l ng gi n xin c Pht ch dy, nhn , c Pht gii thch rng ra, vua Ba t nc lin tn th v xin qui y lm u b tc. [X. Lch i Tam bo k Q.4; Khai nguyn thch gio lc Q.1]. B LA NA ........... Phm: Varanda, Pranda. L tn D xoa c ni n trong kinh Khng tc vng ch quyn h. Cn gi l Ba la na . i Lng thuc Nam triu dch l i thanh (ting to). L mt trong cc anh em T sa vng. Anh em h u c sc thn thng, c nh sng ln. Thng lnh ch qun, bo h chng sinh trong th gian,

  • dit tr tt c tai hi, no lon, v nhip th gio ha m chu du khp th gian. Li Bt la n dc xoa (Phm: Prada, l i thanh) c chp trong kinh i khng tc vng ch quyn trung, tn ting Phm ging vi B la na . B LA PH (BOROBUDUR). .......... . Dch l Tinh x trn ni. Cng gi l Ba la ph , X b la ph . L Thnh a Pht gio cc k trng l, thn B la ph thuc M ct lng, trung b o Java ca n ni (Indonesia), c th snh ngang vi Vn l trng thnh Trung quc, Kim t thp ca Ai cp, thin thch Cao min, lng Thi c ma cp (Taj Mahal) n , l mt trong nhng kin trc v i ca th gii. Cng trnh ny c xy dng vo th k th IX Ty lch, di triu vua Ti lng lp t, tri tm mi nm mi hon thnh. Bn thn kin trc l mt bc thm ging nh Kim t thp. B di b ngang u mt trm hai mi ba mt, cao bn mi hai mt, sau v ngn thp nhn i Pht khm b st nh , nn nay cao ch cn l ba mi mt mt ri, chia thnh mi tng. Hnh thc kin trc biu l s kt hp gia Pht gio i tha v Mt gio, ton b kin trc cng nh mt Mn la v i, di rng trn nhn, khng c ca ra vo, n t v ch ngi c nh. L cha l thin, phn bit tng trn, tng gia, tng di, tng trng cho V sc gii, Sc gii, Dc gii: tng nn bng vi mt t, do mt trm su mi khi bn iu khc ni miu t Dc gii cu thnh, dng th php c tnh h kch biu hin s lm c h tng, m v qu bo thin c khuyn rn ngi i. Thun theo phng hng, quanh co trng Ton cnh Thp Pht B La Ph B LA PH B2 36 ip, i vng thang nn m ln, cng l nm tng; trn vch ng hnh lang

    ca mi tng, tri khp hn mt nghn ba trm tm khi chm ni, i biu Sc gii, trn khc hai nghn su trm bc tranh s tch bn sinh ca Pht, v tng Pht chm tr, ly th ti khc nhau trong cc kinh in i tha, nh kinh i nghip phn bit, kinh Ph diu, kinh Bn sinh man, cng tt c di n nm cy s v ch c ba qu, th thn mi c th ni ht c ci trn qu ca ngh thut iu khc. C cch vi bc li c mt Pht khm, trong t mt tng Pht ngi Thin, tt c c bn trm hai mi v. Li hng thng i ln, cha t nhin t vung bin ra trn, phong cch chm tr cng t m l chuyn sang cht phc. Trn nn ba tng hnh trn, c by mi hai ta thp Pht nh bng ging nh ci ch, trong mi thp u c mt tng Pht ngi xp bng, cc Pht thp ny, nh cc v tinh t chu v mt trng, i vng quanh c Pht Thch ca mu ni ngi trong thp mt tng hnh lng cao nht, tt c cu thnh V sc gii. Ton b kin trc, cng tt c c nm trm l nm pho tng Pht ln nh, th php chm tr phn nhiu noi theo cch thc t thi i Cp a, nt chm tr rt tinh kho. ng v phng din qui m m ni, th khng nhng thi by gi, m c ngy nay na, y l mt kin trc Pht gio ln nht th gii. Nm 1006, ni la Ma lp tht bc pht, a n ng t c tnh hy dit, tro bi ni la ri xung che lp B la ph khin b b qun trong tm trm nm, nhng cng may, nh th m trnh c tai ha b cp bc p ph khi Hi gio truyn vo Java. Nm 1814, ph Tng c Java l Thang ma s lai pht s bt u sa sang trn qui m nh, cng vic sa sang tuy ko di hn mt trm nm, nhng v qui m khng ln nn khng c hiu qu r rt. Nm 1973, c t chc vn ha, gio dc v khoa hc ca Lin hip quc ti tr kinh ph, mi bt u trn qui m ln sa cha bo tr ci di sn vn ha qu bu ny ca nhn loi, n nay cng vic

  • hon thnh v m ca ton b cho du khch tham quan. Nhng rt bt hnh, ngy 21-1-1985, bn cn chng chnh ph Indonesia, t mi mt qu lu n trong thp Pht, chn qu pht n, ph hy chn ta tng Pht ngi rt qu. B LA S TH B la s, Phm: balka, balkik. Cn gi l Sa la s th. Dch l c trng. Sc sng ca loi cy ny rt mnh, cnh v thn d b cht t vn c th sinh trng, khng ging nh cy Sa la, sau khi b cht, khng th no sinh li c na. C theo kinh i ban Nit bn (bn Bc) quyn 9 ni, th c rng nga, cy sa la s, cy ni ca la tuy thn cy v cnh b cht, nhng vn c kh nng tip tc sinh trng. c Pht dng cy ny th d chng sinh cho d phm bn gii trng cm v nm ti v gin, nhng nu c nghe kinh Nit bn th nhn duyn B cng c th ti sinh. [X. Tu lm m ngha Q.25]. B LA TT LT THC NGT NA Phm: blapfthagjana. Dch l ngu Tranh khc ni trn Thp Pht (Tng Ma Da Phu Nhn Th Thai) B LA S TH B2 37 d sinh. Cn gi l B la tt l tha ngt na, B la tt li tha gi x na.Bla, dch l ngu;pfthagjana, dch l d sinh (phm phu). V phm phu ngu di m ti, khng c tr tu, ch khi ng kin, khng pht c tr v lu, theo nghip chu bo, ri vo cc ng, cc loi sc tm u c sai bit, cho nn gi l d sinh (sinh ra khc nhau). Li cc nh dch c gi l Tiu nhi bit sinh, Tiu nhi phm phu, Anh ngu phm phu, bi v phm phu di kh nh tr con, nn khc vi Thnh sinh. [X. lun i t b sa Q.45; i nht kinh s Q.1; Huyn ng m ngha Q.24, Q.25]. (xt. Phm Phu, D Sinh). B LT NOA Phm:Vrafa. Cng gi B la na. Hn dch: Lu chuyn. ng tng lm vua nc

    Mi hi la, sau theo t khu Ca chin din xut gia, vo ni thuc nc A ban a tu hnh. By gi, vua nc A ban a em cung nhn vo rng sn bn, v B lt noa c dng vc p nn cung nhn vy quanh ngm. Nh vua thy th sinh lng ghen ght bc tc, nh B lt noa cht i sng li my ln khin ng mun tr v nc dy binh phc th. Sau nh t khu Ca chin din dng sc phng tin khin ng thy cn c mng b thua v b bt, t ng b nim dy binh phc th. T khu Ca chin din nhn th mi ging ni cho ng nghe tt c cc php nh t nc ch l gi danh ch khng c thc, nu b ht nh ca th khng c t nc, ri ngi phn tch cc th nhn duyn ha hp cho n mt cc vi cng khng tht c, th lm g c mnh, ngi v on, thn. Sau khi nghe php, ng lin ng o chng qu. [X. Duy thc xu yu Q.thng phn cui; Nh thp duy thc thut k Q.h]. B LU NA LONG VNG. B lu na, Phm: Varua. Cn gi l Phc r noa long vng. Dch l Thy thin. L cha cc loi c v rng. Mt trong mi hai thin, mt trong H th bt phng thin, l thn th h phng Ty. Trong Thai tng gii mn la ca Mt gio, thn ny c t cnh bc ca pha ty vin ngoi ca Kim cng b, thn hnh mu , trn u c by u rng, tay phi cm Lun sch, tay tri nm li, chng vo cnh sn. [X. kinh i phng ng i tp Q.58; Hoa nghim kinh thm huyn k Q.2]. (xt. Ng i Long Vng, Thy Thin). B L DA Phm: bhry. Dch l ph (n b). Cn gi l B l d, B du. Tc chi v, n b, nng hu, con gi, phu nhn v.v... C theo kinh Khi th quyn 10 chp, th lc kip s, trn qu t c mi v t, c v t, rng cy, la, bp v.v..., ln lt t nhin sinh, sc hng v y , chng sinh theo nhau n cc mi v y, nn hnh sc

  • hin hin, ng mn dn sinh, ri m ty, da tht, gn xng, mu m, mch mu lu thng khp mnh, hnh dng nam n cn hin r, tm i dc cng theo m sinh, v c i trai gi r nhau n ch vng v lm vic dm dc bt tnh, ngi khc trng thy ch ci, lc chng sinh (nam) lin xu h, ri vo cc php bt thin, c ci tn l Ba . V sau, ngi n b cng lm dm dc a cm n cng n, nhng v Ba b ri vo cc php c nn h thn khng vui, thy ngi n b kia lin ni (i 1, 362 thng): Ngi n i! Ngi n i!, bn t tn l B l da. B l da hm l n cm, m thi i nh B L DA B2 38 Ty (tc thi i kinh Khi th c phin dch), t ng n cm tc l n b. [X. kinh Khi th nhn bn Q.10]. B L Phm: bali. Dch l th thc, t t, t thc. L tn n kh Th d nht thit thc php n trong Mt gio. Khi kt n kh ny, ming tng i tm ch n t l cu tri cu tri ha. V php kt n, c theo kinh lani tp quyn 5 chp (i 18, 830 trung), th: Nga hai tay, dui tm ngn, hai ngn t sp nhau, hai u ngn ci co li t gia lng bn tay, l Nht php n, trong n ng cc thc n, em b th cho cc thn h php v ht thy chng sinh, tt c c n u sinh vui mng. Nm n trc u tng chung i tm ch trn y, rt hiu nghim. B LI ..... I - B li. Phm: vadiza, valiza. Cn gi l ng c xa. Dch l ci mc cu. [X. Phin dch danh ngha tp Q.3]. II - Ba li. Phm: vri. Cn gi l B l, Ba li, B da. Tn ring ca nc. Phin Phm ng quyn 9 (i 54, 1045 h), ni: Ba li, dch l nc. [X. kinh Nit bn (bn Bc) Q.12].

    B LI A TU LA Phm: Vadizasura. Cn gi l B l a tu la. L mt trong cc cha A tu la. C theo kinh Pht bn hnh tp quyn 23 chp, th xa kia, khi c Pht cn l B tt, mt ngy n, Ngi i vo thnh Vng x, cc quan dn nc y thy ngi uy nghi hin hch, lin bo nhau l Thin vng, Long vng, hoc c ngi khen ngi m cho l B l a tu la vng. [X. kinh Pht bn hnh tp Q.24]. B LI MA NI ........... Phm: Balimai hoc Valimai. Dch l Chu lc (sc ngc). Cn gi l Btr mtnh. Mt i D xoa bo h chng sinh. i D xoa ny thng lnh cc on qun, c sc thn thng, c nh sng ln, hay i khp th gian, tr kh ht thy tai ha no hi. [X. kinh Khng tc vng ch Q.h]. B LI S CA HOA Blisca, Phm: vrwika. Dch l v thi sinh (n khi ma), v thi, h sinh (sinh vo ma h), h ch, v. Cn gi l bs hoa, bls hoa, bsca hoa, mt sca hoa, mtltsaca hoa, bltsca hoa, blscala hoa. Tn khoa hc l Jasminum sambac, sinh sn n , thuc khoa thc vt mc t (cy hoa mc), hoa mu trng, rt thm. L do m hoa ny c t tn nh trn, l v c n ma ma th chng n, hoc c n ma h th sinh hoa. [X. Tu lm m ngha Q.25; Tu uyn m ngha Q.thng; Hi ln m ngha Q.5]. B NA B T QUC B na b t, Phm: Vanavsin, Pli: Vanavsi. Tn mt nc xa thuc nam n . Vua A-dc tng sai Lc kh a (Pli: Rakkhita) n y truyn b Pht php. V tr nc ny, nay l a phng Tch nh tch t l khc (Sirsi Taluk) nam n . [X. Thin kin lut t b sa Q.2; V. A. Smith: Early History of India; S. N. Majumdar: Cunninghams Ancient Geography

  • of India]. B L B2 39 B NH LA BA A X L PHI B nh la ba a x l, Phm: Vallabhacrya. L phn phi ca phi T thp n (Phm: Viwu)trong n gio. Ngi m u l B nh la ba a x l. Lut tha k qui nh ch c con trai ca ng t sng lp l Uy t l np t (Phm: Vitthalntha) v con trai ca ngi ny, tc chu ni ca ng t khai sng, mi c cm u phi ny v ch qun Tng vin (ch th tp cha truyn con ni mi mi). c sc ca phi ny l, i vi ng gio t, phi qui y mt cch cung nhit, tn phi tn xng gio t l A x l (Phm: crya), sau li tn l i vng (Mahrja), cung knh tn th nh thn ti cao Ct lt st n (Phm: Kfwa). Mt c trng na ca phi ny l lu truyn th tn gio c lm bng cch dng cc tc ng. Bi th, ly nh th m l T nh t t (Phm: Sr Ds) hu bn th k XVI lm u, xut hin nhiu nh th tr tnh. Khu vc c nhiu ngi sng tn gio phi ny hin nay l cc a phng C gia thp c (Gujarat). B nh la ba (1479 - 1531), t xng l ha thn ca thn la A k ni (Phm: Agni), c s m by trc tip ca thn Ct lt st n, ri nh ti bin lun vi cc hc gi thuc phi Thng yt la m ni ting. Hc thuyt ca ng ny l Thanh tnh bt nh thuyt, cho rng nh ci bit m c gii thot, nhn mnh phi ly nim tin yu (Phm: bhakti) m sng bi thn ti cao Ct lt st n v thn phi ngu (v) l Lat (Phm: Rbh). Nhng tr tc ch yu ca B nh la ba l: Anubhwya, Subhodin, Tattvadpa-nibandha, Prakza, Siddhntarahasya. B NI ..... Phm: Bni. L quan i thn ca nc Yt nh cc x (tc nc Khc n thnh)

    thuc trung n c i. Cn gi l Bin liu. C theo i ng ty vc k quyn 5 chp, th vua nc Yt nh cc x b nc Yt la n t pht thch na (nc Kim nh) ng n d ri git, lc i thn Ba ni quyn cao chc trng, bn lp ngi em ca nh vua ln ngi, hiu l Thi la a it a, tc l vua Gii nht ni ting. B PH SA Phm: prabhsa. Dch l Quang minh (sng sa), Quang. Cn gi l B b ta, Phc b sa. Kim quang minh ti thng vng kinh s quyn 1 (i 39, 180 trung), ni: Nay ni l T bt na b b sa ut a ma la x t t lm. T bt na (dch l kim - vng) b b sa (dch l quang - sng), ni quang minh cng l ni cho tin. B SA T I LUN S Cn gi l B-sa t bnh gia, T bnh gia. Thi vua Ca n sc ca cai tr nc Ca thp di la, vua triu tp nm trm v La hn bnh gii lun Pht tr, bin son lun i t b sa, trong , bn lun s ln l cc ngi Php cu (Phm: Dharmatrta), Diu m B Nh La Ba v cc t B SA T I LUN S B2 40 (Phm: Ghowa), Th hu (Phm: Vasumitra) v Gic thin (Phm: Buddhadeva), xa nay c coi l bn nh bnh gii lun B sa. Bn lun s ny lp php th hng hu, m khi bn v ba i ring bit th li c nhng kin gii bt ng. C theo lun i t b sa quyn 77 chp, th Thuyt nht thit hu b c bn lun s ln u kin lp ring ba i c khc: Php cu ni loi c khc, Diu m ni tng c khc, Th hu ni v c khc v Gic thin bo i (i) c khc. (xt. Tam Th Thc Hu). B SAN B DIN CH D THN ....................... B san b din , Phm: Vsanta-vayanti. Cn gi l B tn a b din thn, B la b tt na thn, B ta b thn, Bt tng-a thn.

  • Dch l Xun ha thn, Xun sinh thn, Xun ch thn, hoc Y ch bt y chi thn. Ni tt l Ch d thn (thn lm ch ban m), Th d thn (thn trng gi ban m). L thin tri thc th ba mi hai trong s nm mi lm thin tri thc m ng t Thin ti n tham hi, l thn tr s s hi trong m ti, cu h chng sinh v la m, hay sinh mun vt. C theo kinh Hoa nghim (bn dch mi) quyn 68 phm Nhp php gii chp, th thn m ny gia h khng, ngi trn ta s t trong Bo lu cc hng lin hoa tng, mnh mu vng rng, mt bic tc xanh, hnh dng oan nghim, trang sc bng cc th anh lc qu bu, mnh mc o , u i m Phm, sng rc nh tt c tinh t, cc l chn lng trn mnh u hin hnh tng ha v lng v s chng sinh trong c o, khin cho thot khi him nn. Tc truyn, nu thy c mng, c tn thn ny th ht s hi. [X. kinh Hoa nghim (60 quyn) Q.1; kinh Hoa nghim (40 quyn) Q.17; Hoa nghim kinh s Q.58; Hoa nghim kinh thm huyn k Q.19]. B S ...... 1 - Tn gi tt ca hoa B li s ca. Hoa mu trng, rt thm. (xt. B Li S Ca Hoa). 2 - Ngha tn thn, l chuyn m ca Bi nc. (xt. Bi). B S BA ........ Phm: Vwpa, Pli: Vappa. Cn gi l B thp b, B sa ba, B phu, B ph, B ph, B phm, Ha ph. Dch l Khi

    kh, Trng kh, L xut, Chnh ng. L mt trong nm v t khu c trc nht khi c Pht chuyn php lun ln u tin vn Lc d. Kinh Tng nht a hm quyn 3 phm t, khi lit k cc loi t khu bc nht trong hng ng t Pht, bo (i 2, 557 thng): Thm lng gio ha, khng mong vinh d, l t khu B ph. Li sau c Pht nhp dit, cng vi tn gi i ca dip, khi kt tp ti hai ni qut ngoi (bn ngoi hang), qut ni (bn trong hang), B s ba l thng th ca i chng qut ngoi, t lnh o i chng ngoi gii kt tp ba tng, tr thnh ng t ca i chng b. V La hn ny thng v thng xt ni kh ca chng sinh m lun lun ri nc mt, do Thn B San B San B Din B SAN B DIN CH D THN B2 41 gi l L xut (nc mt trn ra). Trung a hm quyn 3 kinh Ha ph chp, nc Ca duy la v c mt ngi ging h Thch, tn l Ha ph, lc u theo Ni kin t, sau c c Th tn gio ha m qui y ca Pht, y c th l mt ngi khc vi B s ba. [X. kinh Pht bn hnh tp Q.34 phm Chuyn diu php lun; kinh T ni mu Q.1; Tam lun huyn ngha Q.h; i tha php uyn ngha lm chng Q.2 phn u]. B TC YT LA PHT MA VNG Btcytlaphtma, Phm: Bhskaravarman. L vua nc Gi malba ng n vo th k VII Ty lch. C theo i ng ty vc k quyn 10 chp, th vua Btcytlaphtma hiu hc, knh ngi hin, tuy khng thun tn Pht php, nhng rt mn m cc sa mn bc hc; nghe ting samn Chi na quc (tc ngi Huyn trang) tu hc Pht php ti cha Nalan, nc Mayt, nh vua n cn mi mc hai ba ln, ng thi, by t lng mong c c triu cng nh i ng. B TU

  • ...... Phm: Vasu. Cn gi l Btuphc t. L ngi tin th B la mn gio. Xa kia ng l vua nc Mayt, sau xut gia lm tin, thng theo li tn thn php Ph , ch trng st sinh t tri, sau ri vo a ngc; li nh s rn dy ca Pht mi qui y Tam bo, ri dng am c di chn ni Blc cng phng Quan m. ng v phng din tin B tu tun theo hc thuyt B la mn gio m ni, th tng ng vi thuyt B ttra l ging B la mn i biu tnh tin, cho nn, thng thng ngi ta cho tin B tu tc l tin Bttra. Li Mt gio em t ngi tin ny pha ng trong vin Kim cng b ngoi trn Thai tng gii mnla. [X. kinh i phng ng lani Q.1; lun i tr Q.3]. (xt. B T Tra). B TU BN U PHP S TRUYN .................... C mt quyn. Do ngi Chn dch vo i Trn thuc Nam triu. B tu bn u l dch m t ting Phm Vasubandhu, cn gi l B tu bn , Pht t bn u, B tu bn . B tu dch l thin hoc th, Bn u dch l thn, tc l Thin thn, Th thn. Thu vo i chnh tng tp 50. Ni dung sch ny chp: quc s ca nc Ph lu sa ph la thuc bc n xa l Kiu thi ca c ba ngi con u gi l B tu bn u, tn ring ca ngi con c l A tng gi (dch l V trc), tn ring ca ngi con th ba l T ln tr bt b, ch mt mnh ngi th hai (Th thn) l gi theo tn chung B tu bn u m c ni ting. C ba anh em u xut gia theo Thuyt nht thit hu b, v sau V trc, Th thn chuyn sang i tha v tr nn nhng ngi khai sng Du gi hnh phi ca Pht gio i tha. Sch ny ch yu tm tt truyn v hai ngi V trc v Th thn. B TU THIN Phm: Vasu-deva. Dch l Th thin. Tu lm m ngha quyn 26 dch l thc,

    a, vt. C theo B tu bn u php s truyn chp, th tri ny l con ca tri T nu, B tt Th thn (B tu bn u) tc do cu t ni thn ny m sinh, v th t tn l B tu bn u. n gio gi tri ny l cha ca thn Ct lt st n (Kfwa). (xt. T-Nu Thin). B TU THIN B2 42 B THA I - B tha. L mt trong cc t ca c Pht. Cn gi l B ta. B tha thng tu kh hnh, c c Pht tn thn. Kinh Tng nht a hm quyn 3 (i 2, 557 h), ni: T khu bc nht trong chng Thanh vn ca ta, (...) kh thn ngi ngoi tri, khng trnh ma gi, l t khu B ta vy. II - B tha. L ngi cng thi i vi c Pht. C theo kinh in A hm chp, th ngi ny tng nhiu ln thnh c Pht v ngi Mc kin lin v cc vn , nh: s quan h gia thn v mnh, sau khi cht, Nh lai c hay khng c, c ng hay khng ng, th gian l thng hay v thng v.v... Kinh Tp a hm quyn 34, khi chp v s tch ca ngi ny, gi l B tha chng xut gia(Pli: Vacchagotta pribbjaka). B tha, nguyn l tn ca mt ngi thuc chng tc n , nhng y li bo l ngi xut gia tu hnh thuc ging B tha, m s qui y xut gia cng khng phi theo Pht gio, nhng l mt ngi xut gia ngoi o. III - B tha. Gi tt tn Phm Vtsputrya. Cng gi l Phit tha. Ni l B tha ph lu, Bt t pht l d. Dch l c t b. Tc l mt trong hai mi b phi Tiu tha. B phi ny l t Thuyt nht thit hu b m phn tch ra, ch trng Phi tc phi li un ng (ci ta chng phi chnh l un cng chng phi la un), ng thi, Bt kh thuyt php tng ca b phi ny nm trong nm Php tng, tr thnh mt c sc ln ca gio ngha b ny. C theo kin ca Xch chiu

  • tr thin, mt hc gi Nht bn, th nguyn do tn gi ca b phi ny l v cc s trong b phi y phn nhiu l cc t khu thuc nc Phit tha (Phm: Vatsa), mt trong mi su nc ln n thi by gi, cho nn tn gi ca b phi mi l Vtsiputrya. Li tn B tha, hoc chi b phi ny, hoc chi rng ra mt t khu no thuc trong b phi ny, nu l chi t khu th cn gi l Phit tha phm ch, Phit -tha t. (xt. c T B). B THA NA B Phm: vastsanbha. L mt loi thuc c, dc tnh rt mnh. C theo kinh i bo tch quyn 110 ni, th c Pht tng bo con ca i dc vng rng, nu ly mt lng nh thuc c b tha na b v ha la ha la (Phm: halahala) ch bng ht ci thi m cho hai i long vng Nan v u ba nan ni Tu di ung, th cng c th cht ngay tc khc. Bi th, chuyn ny c dng th d thn thc tuy nh xu, nhng nu nhn duyn ha hp, sc nghip hin hin, th cng c th thnh tu qu bo ln. B TH IU Tc chim ct, ging con diu hu nhng nh hn, mu hong th, m cng vng, l loi chim d, n tht. Chim ny c cch giu mnh; n cng vi qu, v d can u vy chung quanh Dim ma thin trong Phong mn la [X. kinh i nht Q.5 phm B mt mn la; i nht kinh s Q.16]. B THI LA ........ L v thin tri thc th hai mi ba trong s nm mi lm thin tri thc m ng t Thin ti n tham vn, l Thuyn s ca Lu cc thnh. Cn gi l Thuyn s, T ti hi s (Phm:Vairocana, tc trong bin Pht php, bin sng cht, thng B THA B2 43 sut ht, cho nn ni l t ti).


Cách bắn Senuke

Cách bắn Senuke

Documents
BANGLADESH - Rohingya Refugee Crisis - Cox's Bazar … 205-047 205-048 205-049 205-050 205-051 205-052 205-053 205-054 ... 046 171 172 525 295 1015 1016 1019 1077 1 08 1092 ... 1319

BANGLADESH - Rohingya Refugee Crisis - Cox's Bazar … 205-047 205-048 205-049 205-050 205-051 205-052 205-053 205-054 ... 046 171 172 525 295 1015 1016 1019 1077 1 08 1092 ... 1319

Documents
Tinh cách mbti

Tinh cách mbti

Documents
CÁCH TU HÀNH

CÁCH TU HÀNH

Documents
Cách trình bày

Cách trình bày

Documents
vl cách nhiệt.pptx

vl cách nhiệt.pptx

Documents
Luyện cách hỏi

Luyện cách hỏi

Education
Cách đọc và cách viết tên Latin

Cách đọc và cách viết tên Latin

Documents
13 HR 205/AP HR 205 - Georgia's Governor

13 HR 205/AP HR 205 - Georgia's Governor

Documents
Bói Tính Cách Qua Cách Vuốt Tóc Của 12 Cung Nữ

Bói Tính Cách Qua Cách Vuốt Tóc Của 12 Cung Nữ

Documents
Table des matières - ddata.over-blog.comddata.over-blog.com/4/23/45/11//Schema-Electriques-205--88a90-.pdf · Montre digitale (205 essence, 205 diesel, 205 GTI) Climatiseur (205

Table des matières - ddata.over-blog.comddata.over-blog.com/4/23/45/11//Schema-Electriques-205--88a90-.pdf · Montre digitale (205 essence, 205 diesel, 205 GTI) Climatiseur (205

Documents
223 south 4719b9b6e6951f8719a6c-631724108d5e0fc8d9845c22c9729297.r71.… · 205 south 4 Bullock Vernon D. 205 south 3 Bullock Vernon D. 205 south 6 unsold 205 south 5 unsold 205 north

223 south 4719b9b6e6951f8719a6c-631724108d5e0fc8d9845c22c9729297.r71.… · 205 south 4 Bullock Vernon D. 205 south 3 Bullock Vernon D. 205 south 6 unsold 205 south 5 unsold 205 north

Documents
Cách v sinh

Cách v sinh

Documents
Cách chải răng

Cách chải răng

Education
CÁCH GIẢI RUBIK

CÁCH GIẢI RUBIK

Documents
cách viết cv

cách viết cv

Documents
§ 205-1. § 205-2. § 205-3. § 205-4. § 205-5

§ 205-1. § 205-2. § 205-3. § 205-4. § 205-5

Documents
205 - O Segundo Homem (Julia 205)

205 - O Segundo Homem (Julia 205)

Documents
CÁCH VIẾT CV

CÁCH VIẾT CV

Documents
Bàng Thái Cách (Giả Định Cách)

Bàng Thái Cách (Giả Định Cách)

Documents
Telephone (855) 205-1427 Fax: (855) 205-1428

Telephone (855) 205-1427 Fax: (855) 205-1428

Documents
2014€¦ · 205-384654 205-1210679 205-366348 205-299230 205-2073890210 alko 90 s/3 v eti 811 062 205-384654 205-1210679 205-366348 205-220094 205-2073890210

2014€¦ · 205-384654 205-1210679 205-366348 205-299230 205-2073890210 alko 90 s/3 v eti 811 062 205-384654 205-1210679 205-366348 205-220094 205-2073890210

Documents
cách dùng VOM

cách dùng VOM

Technology
DataKeeper Cluster Edition for Windows Technical Documentation · 2016. 8. 17. · Answer 205 ResizeorGrowMirroredVolumes 205 Question 205 Answer 205 Server2012:ServerManager“FileandStorageServices”DiskStatus

DataKeeper Cluster Edition for Windows Technical Documentation · 2016. 8. 17. · Answer 205 ResizeorGrowMirroredVolumes 205 Question 205 Answer 205 Server2012:ServerManager“FileandStorageServices”DiskStatus

Documents
NHÂN CÁCH, SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH

NHÂN CÁCH, SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH

Documents
CÁCH VẬN DỤNG TCXD 205:1998 ĐỂ DỰ BÁO SỨC CHỊU TẢI … van dung TCXD du... · 3 2. Cách vận dụng Phụ Lục A: 2.1 Đặc điểm chung: Dự báo sức chịu

CÁCH VẬN DỤNG TCXD 205:1998 ĐỂ DỰ BÁO SỨC CHỊU TẢI … van dung TCXD du... · 3 2. Cách vận dụng Phụ Lục A: 2.1 Đặc điểm chung: Dự báo sức chịu

Documents
Cách viết headlines

Cách viết headlines

Social Media
R 1:150 OSNOVA SUTERENA · OSNOVA PRIZEMLJA. 100/205 70/205 80/205 90/205 90/205 100/205 80/230 80/230 80/230 80/230 80/205 70/205 100/205 70/205 80/205 90/205 100/205 90/205 80/230

R 1:150 OSNOVA SUTERENA · OSNOVA PRIZEMLJA. 100/205 70/205 80/205 90/205 90/205 100/205 80/230 80/230 80/230 80/230 80/205 70/205 100/205 70/205 80/205 90/205 100/205 90/205 80/230

Documents
Cách vứt tài nguyên và rác đúng cách - Atsugi

Cách vứt tài nguyên và rác đúng cách - Atsugi

Documents
Cách nối tóc

Cách nối tóc

Self Improvement