0

AZƏRBAYCAN XALÇASI

BAKI - 2012

1

AZƏRBAYCAN XALÇASI

BİBLİOQRAFİYA

BAKI - 2012

2

Tərtibçi-müəllif: Kərim Tahirov,fəlsəfə doktoru,Əməkdar mədəniyyət işçisi

Redaktor: Gülbəniz Səfərəliyeva

Azərbaycan xalçası: biblioqrafiya /tərtibçi-müəllifK.Tahirov; red. G.Səfərəliyeva; M.F.Axundov ad. AzərbaycanMilli Kitabxanası.- Bakı, 2012.- 469 s.

© M.F.Axundov adına Milli Kitabxana, 2012

3

Göstərici haqqında

Аzərbаycаn dünyаnın әn qәdim xаlçаçılıq mәrkәzidir.Tәsаdüfi dеyil ki, lаp uzаq kеçmişlәrdәn Аzәrbаycаn xаl-

çаlаrı tәkcә vаlеhеdici bir әşyа оlаrаq qаlmаmış, еyni zаmаndаһәrtәrәfli tәdqiq еdilib öyrәnilmişdir. Аzәrbаycаn xаlçаlаrıһаqqındа ilk mәlumаtlаrа еrаmızdаn əvvəl V әsrdә yаşаmış qә-dim yunаn аlimi Ksеnоfоntun әsәrlәrindә rаst gәlinir. Sonralarxаlçаlаrımız hаqqındа qiymәtli mәlumаtlаrı оrtа әsrlәrdə Azər-baycanda оlmuş әrәb vә İrаn tаrixçilәri, dаһа sоnrа isә Аvrоpаsәyаһәtçilәri vеrirlәr.

XIX әsrin sоnlаrındа Аlmаniyаdа, Аvstriyаdа, Frаnsаdа,İngiltərədə və bаşqа ölkәlәrdә Şәrq incәsәnәtinә hәsr оlunmuşkitаb vә аlbоmlаrdа Аzərbаycаn xаlçаlаrının bәdii vә tеxnikixüsusiyyәtlәri һаqqındа әtrаflı mәlumаtlаr verilmişdir.Аzərbаycan xаlçа sәnәtinin tәdqiqi tаrixi böyük bir dövrü әһаtәеdir.

Ulu öndər Heydər Əliyevin şəxsi təşəbbüsü ilə 1983-cüildə Bakıda Şərq Xalça Sənəti üzrə I Beynəlxalq Simpoziumkeçirildi. Bununla əlaqədar M.F.Аxundоv аdınа KitаbxаnаyaAzərbaycan KP MK-nın tapşırığı ilə biblioqrafik göstərici tər-tib etmək həvalə olundu. Çox qısa bir müddətdə “Azərbaycanxalça sənəti” аdlı еlmi-bibliоqrаfik göstərici tərtib edildi.Bibliоqrаfiyаdа mаtеriаllаr 1776-cı ildən 1983-cü ilə qədərоlаn dövrü əһаtə еdirdi. Göstəriciyə Azərbaycan, rus və bəzixarici dillərdə olan materiallar daxil edilmişdi. Ancaq qeydetmək lazımdır ki, o zaman vaxt azlığı səbəbindən bir çoxmateriallar vəsaitdə öz əksini tapmamışdı.

M.F.Аxundоv аdınа Аzərbаycаn Milli Kitаbxаnаsı 2011-ci ildə həmin biblioqrafiyanı yenidən işləyərək, bu günə kimiAzərbaycanda və xarici ölkələrdə xalçaçılığa aid nəşr edilənmaterialları toplamış və “Azərbaycan xalçası” adlı yeni bibli-oqrafik göstərici nəşr etmişdir. Bu göstəricidə Azərbaycan xal-ça sənətinə aid kitablar, kitablarda çap olunan məqalələr, qəzet

4

və jurnal materialları toplanmış, oxucuların və mütəxəsislərinistədikləri məlumatı asan əldə edə bilmələri üçün vəsait bir çoxyarımbölmələrə ayrılmışdır:

Görkəmli şəxsiyyətlər Azərbaycan xalçaları haqqında;Qərar və sərəncamlar;Kitablar;Kitablarda və dövri mətbuatda çap olunmuş materiallar;Bakıda keçirilmiş Şərq xalça sənəti üzrə I BeynəlxalqSimpozium;Azərbaycan xalça sənəti üzrə II Beynəlxalq Simpozium;Dissertasiya və avtoreferatlar;Azərbaycan xalçaçılıq məktəbləri;Azərbaycanda süjetli xalçalar;L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq TətbiqiSənəti Dövlət Muzeyi;Azərbaycanın görkəmli xalça ustaları.Vəsaitdə Аzərbаycаnın bir çox görkəmli xalçaçı alim və

tədqiqatçılarının əsərləri, onlar haqqında materiallar ayrıca baş-lıq altında toplanmışdır. Göstəricidə ədəbiyyаt xrоnоlоjiardıcıllıqla əlifba sırası ilə düzülmüş, dövlətin xаlçaçılığа dаirqərаr və sərəncamları öz əksini tapmışdır.

Оxuculаrа tәqdim оlunаn bu bibliоqrаfik göstәrici çоxlаzımlı vә vаxtındа һаzırlаnmış qiymətli vəsaitdir.

Vəsаit xаlçаçılıqlа məşğul оlаn аlim vә mütəxəssislər,еyni zаmаndа bu sаhə ilə mаrаqlanan oxucular üçün nəzərdətutulub.

Biblioqrafiya haqqında rəy və təkliflərini MilliKitabxanaya göndərən mütəxəssis və oxuculara əvvəlcədən özminnətdarlığımızı bildiririk.

Ünvan: AZ-1000, Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi, 29E-mail: contact@anl.az

5

AZƏRBAYCAN XALÇASI

Hər xalqın mədəniyyət tarixində elə sənət sahəsi vardırki, orada onun zəngin mənəvi aləmi əks olunmuş, xarakteri, in-tellekti, dünyagörüşü, estetikası və həyat fəlsəfəsinə xas olanköklü xüsusiyyətlər öz təcəssümünü tapmışdır. Azərbaycanxalqı üçün belə sənət növü xalçaçılıqdır. Mübaliğəsiz deməkolar ki, min illər boyu Azərbaycan əkinçiləri və maldarları, şə-hər və kənd sakinləri xalı-xalça üstündə doğulmuş, yaşamış vədünyadan köçmüşlər. Xalça məmulatları isə onların məişətinindəyişməz atributu olmuşdur. Bu da təsadüfi deyildir. Toxucu-luq və xalçaçılıq bir çox xalqlara məlumdur. Öz tətbiqi təyina-tına uyğun olaraq o, lap qədim zamanlardan harmoniyanın,ritmin və rəngin estetikasını özündə təcəssüm edirdi. Ancaqmüəyyən coğrafi, iqtisadi və sosial şərtlərin bir növ sintezizəruri idi ki, xalçaçılıqda məhz bədii başlanğıc üstünlükqazansın və o, estetik dəyər kəsb etsin, xalq fəlsəfəsinin, millixarakterin mahiyyətini hərtərəfli əks etdirən həqiqi sənətəçevrilsin.

Xoşbəxtlikdən Azərbaycan bütün bu şərtləri özündə bir-ləşdirən bir diyardır: burada nisbətən kiçik ərazidə möhtəşəmdağlar, alp çəmənlikləri, ucsuz-bucaqsız meşə massivləri, çöl-lər, dərələr və Xəzərin xəfif nəfəsi üzvi şəkildə qaynayıb-qarı-şaraq, rəngarəng və orijinal landşaftlar, cürbəcür flora və faunailə zəngin təbii iqlim palitrası yaradır. Xalqın bədii təfəkkürübelə unikal mühitdə formalaşmış, bunun sayəsində xalçaçılıqdekorativ-tətbiqi sənətin digər növlərindən ayrılmış,Azərbaycan əhalisinin yaradıcılıq fəaliyyətinin mühüm birsahəsinə çevrilmişdir.

Azərbaycan xalçası: əsas tarixi mərhələlər

Azərbaycan xalçasında çoxəsrlik ənənələrin sabitliyi vəhəyat gerçəkliklərinin müxtəlifliyi üzvi surətdə birləşir. Xalça-

6

çılıq mahiyyətcə humanist və məişətdə istifadəsinə görə çox-funksiyalı sənətdir. Xalça insan üçün rahatlıq, səliqə yaradır,mənzilə hərarət gətirir, interyeri canlandırır, estetik cəhətdənzövq oxşayır. Xalçanın və xalı məmulatlarının (çuvalların,məfrəşlərin, xurcunların və s.) portativliyi səyyar həyat tərzişəraitində onları əvəzedilməz edir.

Azərbaycan xalçalarının forma, toxunma texnikası, süjet,ornament, rəng və kompozisiya rəngarəngliyi onların tədqiqiüçün geniş meydan açır. Xalça Azərbaycan xalqının ədəbiyya-tı, memarlığı, bədii miniatür və dekorativ-tətbiqi sənətinin di-gər növləri ilə çoxlu tellərlə bağlıdır. Azərbaycan xalçalarınıntədqiqi geniş məxəzşünaslıq bazasına əsaslanır. Buraya həmeneolit dövründən başlayaraq arxeoloji abidələr, həm antik vəorta əsrlərin müəllif və səyyahlarının məlumatları, həmepiqrafik abidələr, xalq folkloru və klassik ədəbiyyatnümunələri, miniatürlər, Avropa rəssamlarının əsərləri; tarixisənədlər, məmurların hesabatları, Avropa, Rusiya, Amerika vəən əsası, Azərbaycan alimlərinin elmi-tədqiqat işləri daxildir.

Eneolit dövrünün primitiv toxuculuq dəzgahlarının qalıq-ları, daha sonrakı abidələrdə isə xalça dəzgahlarının özünün qa-lıqlarının mövcudluğu güman edilir. Buradakı boyaq maddələ-rinin çox qədim vaxtlardan mövcudluğunu, parçaları boyamaqadəti haqqında Herodotun məlumatları təsdiq edir. Tədqiqatçı-ların fikrincə xalçalar hələ bizim eradan əvvəl tunc dövründə -II minillikdə mövcud olub. Belə ki, Maku şəhərində bitki orna-mentli xalça-çulla örtülmüş gil at heykəlciyi tapılıb. Yunan ta-rixçisi Ksenofont (bizim eramızdan əvvəl V əsr) bildirir ki,farslar xalçalardan istifadə etməyi midiyalılardan öyrənmişlər.VII əsr Alban tarixçisi Moisey Kalankatuyski Albaniyada xalçaistehsalı və zadəganların məişətində bunlardan istifadə edilmə-si barədə məlumat verir. Tarixçi Sebos Bizans hökmdarı He-rakliusun 628-ci ildə Naxçıvanda əldə etdiyi qənimətdən danı-şarkən qızıl və gümüş saplarla naxış vurulmuş çoxlu xalçalar-dan söz açır.

7

Orta əsrlər Şərq müəlliflərinin yazılarında da Azərbaycanxalçaçılığı haqqında zəngin məlumatlar vardır. VII əsr Çin səy-yahı Syuan Tszyan Azərbaycanı xalça istehsalının iri mərkəziadlandırmışdır. Bunu arxeoloji məlumatlar da sübut edir. VIIəsr mağaralarında toxuculuq dəzgahının, yun iplərin qalıqları,xalçaçılıqda istifadə olunan əmək alətləri, keçə, çürümüş xalıvə palaz parçaları tapılmışdır.

Şahənşah I Xosrova (531-579 cu illər) məxsus “Xosrovunbaharı” adlı xalçanı Şərq xalçalarının, demək olar ki, bütün təd-qiqatçıları təsvir etmişlər ki, həmin süjet sonrakı əsrlərdəinkişaf etdirilmiş və “Dörd fəsil” adlanan çoxsaylı Təbrizxalçalarında öz inkişafını tapmışdır. Orta əsr mənbələrində çoxvaxt Azərbaycan xalçalarının xüsusiyyətlərindən və tiplərindənbəhs edilir. Misal üçün, X əsrə aid “Hüdud-əl-aləm” adlıanonim mənbə qeyd edir ki, Azərbaycanın Mərənd, Gəncə,Şəmkir şəhərlərində yüksək keyfiyyətli yun məmulatlaristehsal edirdilər. Naxçıvanda, Xoyda, Muğanda, Səlmasda vəƏrdəbildə toxunan xalça və palazlar isə böyük şöhrətqazanmışdır. IX-X əsr ərəb tarixçisi Təbəri də yüksəkkeyfiyyətli Azərbaycan xalçaları barədə məlumat vermişdir. Xəsr ərəb səyyahı Əl-Məsudi də bunu qeyd edərək yazır ki,Mərənddə, Təbrizdə, Ərdəbildə “Məxfur” adlı xalçalar istehsaledilir. X əsr ərəb müəllifi Əl-Müqəddəsi gözəl Qarabağ xalça-ları, xüsusən “ ... misli-bərabəri olmayan” Bərdə xalçaları haq-qında məlumat vermişdir. Ərəb müəllifi Əl-İstəhri (X ə.).Bərdədən Hindistana ixrac edilən qızılı boyaq maddəsi(boyaqotu-marena) barədə Əl-Müqəddəsi, Gövhəl (X ə.) kimidigər müəlliflər isə al-qırmızı boya alınan və hətta Avropayaixrac edilən “qırmız” adlı xüsusi qurdlar barədə məlumatverirlər.

Xalça məmulatlarından götürülmüş ornamenetlərə epiq-rafik abidələrdə, xüsusən qəbir daşlarında tez-tez təsadüf edilir.Bunların bəzilərində hətta xalçaçılıqda istifadə olunan toxucu-luq dəzgahlarının, alətlərinin təsvirinə də rast gəlinir. Bunlar

8

Laçın rayonundan, Sisyan rayonunun Urud kəndindən və Ab-şeron rayonundan məlumdur. Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində XV-XVI əsrlərə aid bir neçəbelə qəbirdaşı saxlanılır.

Xalçalar haqqında məlumata xalq folklorunda, dastanlar-da, o cümlədən XI əsrin məşhur “Kitabi-Dədə-Qorqud” dasta-nında ipək xalçaların, böyük ölçülü xalçaların, xalıların və i. a.adlarına tez-tez rast gəlmək olur. XII əsr klassik Azərbaycanədəbiyyatında xalçalarımız haqqında çoxlu dəyərli məlumattapmaq olar: Qətran Təbrizi, Nizami və Xaqaninin əsərlərindəxalçalar və eləcə də qiymətli saplardan istifadə etməklə to-xunmuş ipək xalçalar xatırlanır. Nizami və Xaqaninin (XII əsr)əsərlərində də xalçalarla bağlı terminlərə tez-tez rast gəlinir.Misal üçün, Nizaminin “Xosrov və Şirin”, “İsgəndarnamə”poemalarında “həsir”, “kilim”, “gəbə” kimi xalça məmulatları-nın adları, “əriş”, “arğac”, “cəhrə” terminləri verilir.

“İsgəndərnamə” poemasında “kəndir”, “çuval”, “çul”,“xalı” terminlərinə rast gəlinir. Nizami bir yerdə hətta “xətayçullar” haqqında bəhs edir ki, bu da hələ o zamanlar “xətai”xalça kompozisiyasının mövcud olduğuna sübutdur. “Yeddigözəl” poemasında “palaz”, “fərş” adlarına rast gəlinir. Bu cürterminlərə, misal üçün, “ilmə”, “iplik”, “fərş”, “çuval” və s.Xaqani Şirvaninin əsərlərində də tez-tez təsadüf edilir.

Ümumiyyətlə, XI-XII əsrlər Azərbaycan xalqının tarixin-də xüsusi yer tutur. Bu, Azərbaycan iqtisadiyyatının və mədə-niyyətinin çiçəklənmə dövrü, “Azərbaycan İntibahı” dövrüolmuşdur.

Orta əsr Avropa səyyahlarının yazılarında da Azərbaycanxalçaları haqqında maraqlı məlumatlar vardır. Təbrizdə istehsalolunan unikal parçalar haqqında XIII əsrdə Marko Polo xəbərverir. Genuya tacirləri həmin parçaları Avropaya aparırdılar.Dərbənd, Şamaxı, Naxçıvan və digər şəhərlərdə olmuş fransızRubruk qeyd etmişdi ki, burada çox yaxşı xalçalar istehsaledirlər. Azərbaycan Ağqoyunlular dövlətinin (XV ə.) hökmdarı

9

Uzun Həsənin sarayında olan gözəl xalçalar barədə venesiyalıAmbrozio Kontarini xəbər verir. Səfəvi hökmdarı I Şah Abba-sın sarayında olmuş alman imperatoru II Rudolfun elçisi Tek-tander Təbrizi təsvir edərkən bildirmişdir ki, burada çoxlu məs-cid var və bunların döşəmələrinə gözəl xalçalar salınmışdır. IŞah Abbasın sarayındakı qəbulda söhbət əsnasında o yenə buxalçalardan bəhs etmişdir. Lakin orta əsr Azərbaycan cəmiyyə-tində təkcə yüksək təbəqələrin həyatı xalçalar əhatəsindəkeçmirdi. Belə ki, XVI əsrdə Şirvanda olmuş ingilislər -Bannister və Duket yazırlar ki, yerli sakinlərin evlərində xalçavə mis məmulatı istisna olmaqla ev əşyaları azdır. “Onlaryerdə, xalça üstündə, dərzilər kimi bardaş qurub otururlar. Ənsadə adamlar arasında da elə biri tapılmaz ki, yaxşı ya pisxalçası olmasın; onların evlərinə, yaxud da oturduqları otaqlarabaşdan-başa xalçalar döşənib”. Deyilənlər sübut edir ki, ortaəsrlərdə Azərbaycan əhalisinin bütün təbəqələri xalçalardan vəxalça məmulatından geniş istifadə etmişlər.

XVI əsrdə Volqa-Xəzər yolu ilə Azərbaycana, o cümlə-dən, Şirvana ingilis tacirləri - İngiltərənin “Moskva şirkəti”ninagentləri gəlib çıxmışdılar. İngilislər A.Cenkinson, R.Çini,A.Edvardes, T.Bannister, Y.Duket XVI əsr Azərbaycan haq-qında dəyərli məlumat qoyub getmişlər. Misal üçün, A.Cenkin-son Şirvan bəylərbəyi (hökmdarı) Abdulla xanın qəbulunu təs-vir edərək bildirir ki, “ ... onun çadırının bütün döşəməsi bahalıgözəl xalçalarla örtülmüşdü, onlar özləri isə qızıl və gümüşsaplarla naxışlanmış kvadratşəkilli xalçalar üstündə oturmuş-dular, yanlarında da həmin xalçalara uyğun iki ədəd qiymətliyastıq var idi. “Xalçalar haqqında dəyərli məlumatlara XVII-XVIII əsr səyyahlarının yazılarında da rast gəlinir. Belə ki, Dər-bənddən Bakıya, sonra isə Şamaxıya gəlmiş alman A.Oleariyqeyd edir ki, kəndlilərin evləri çox səliqəlidir və döşəmələrixalılarla örtülüdür. 1715-1718-ci illərdə Rusiyada işləyərkənDərbənddə, Bakıda, Şamaxıda və Təbrizdə olmuş şotlandiyalıhəkim Beldə də oxşar məlumatlara təsadüf edilir. Şirvan sakin-

10

lərinin məişətini təsvir edərkən o göstərmişdir ki, orada döşə-mələr xalça və həsirlərlə örtülür. O, həmçinin Təbrizdə parçavə xalça ticarətinin geniş vüsət aldığını bildirmişdir. XIX əsrdədə Azərbaycanda olmuş səyyahların, məmurların, mütəxəssis-etnoqrafların və digər tədqiqatçıların, demək olar ki, hamısındaəhalinin bütün təbəqələri tərəfindən işlədilən çoxlu miqdardagözəl xalçalar barədə məlumata rast gəlinir. Yazılı mənbələrintəhlili belə bir qənaətə gəlməyə imkan verir ki, bütün orta əsr-lər dövrü ərzində və sonrakı dövrdə də Azərbaycan xalçalarıixracat obyekti olmuşdur. Azərbaycan xalçaları başqa ölkələrə,həm də təkcə Şərqin yaxın ölkələrinə deyil, Avropaya da aparı-lır, tezliklə orada avropalıların məişətinə daxil olurdu.

Artıq XIV əsrdə Azərbaycan xalçaları kütləvi şəkildəAvropaya gedib çıxmağa başladı. Bu da təsadüfi deyildi, XIIIəsrdə monqol istilasından sonra Azərbaycan iqtisadiyyatı vəmədəniyyəti o zamanlar dirçəlir və Avropa ilə sıx ticarət əlaqə-ləri yaradılırdı. Həmin dövrdə Avropanın Şərqlə ticarətinə bü-tünlüklə nəzarət edən Venesiya və Genuya tacirləri Azərbay-can bazarına çox tez yiyələnmişdilər.

XV-XVI əsrlərdə avropalıların məişətinə nüfuz edənAzərbaycan xalçaları bir çox Avropa rəssamlarının tablolarındaəks olunmuşdur. Misal üçün, Qarabağın “Muğan” xalçasınıHans Memlinqin (XV ə.) “Məryəm körpəsi ilə” və “Bir gəncinportreti” tablolarında görürük. Azərbaycan xalçası venesiyalırəssam Karlo Krivellonun (XV ə.) “Müjdə” tablosunda və di-gər italyan rəssamı Antonello de Messinanın (XV əsr) “Mü-qəddəs Sebastyan” tablosunda əks etdirilib. Azərbaycan xalça-larının təsvirinə rəssam Domeniko de Bartolonun Siyena şəhə-rində Santa-Mariya kilsəsindəki (“Findlinqin toyu”) freskasın-da, Domeniko Moronenin “Müqəddəs Fomanın doğulması”rəsmində, Fransadakı “Gərgədanla xanım” (XV ə.) şpalerasın-da (tapissetrie), Avropa və rus rəssamlarının bir çox digər əsər-lərində də təsadüf edilir.

Azərbaycan xalçasının mühüm ixrac malına çevrilməsi,

11

şübhəsiz ki, xalçaçılığın inkişafına əlavə təkan vermişdi; həmdə bu zaman ixrac üçün nəzərdə tutulan xalçaların keyfiyyətinəvə bədii tərtibatına xüsusi diqqət yetirilirdi. Azərbaycan xalça-larının Avropaya kütləvi şəkildə ixrac edilməsi mədəniyyətdəAvropa intibahının başlanğıcı, Avropada antik mədəniyyət vəincəsənətə, ümumən qədim bəşər mədəniyyəti və incəsənətinəmaraq yaranması ilə eyni vaxta düşmüşdü. Buna görə də avro-palılar ornamentasiyası qədim bədii ənənələrlə bağlı olan xal-çalara xüsusi maraq göstərirdilər.

Azərbaycan xalçalarının yüksək populyarlığı, şübhəsiz,onların estetikası, güclü emosional təsir doğurmaq qabiliyyəti iləbağlı idi. Bu, İstambuldakı “Türk və islam əsərləri” muzeyindəsaxlanan XIII əsr Azərbaycan xalçalarında müşahidə edilir.

Azərbaycan xalçasının yüksək estetikası nəinki təkcəAvropa rəssamları tərəfindən, onlardan əvvəl Azərbaycanınminiatürçü rəssamları tərəfindən də qiymətləndirilmişdi vəAzərbaycan xalçalarının təsvirlərinə XIII-XIV əsrlərə aid Təb-riz miniatürlərində rast gəlinir. Miniatür rəssamlığı o cəhətdəndə maraq doğurur ki, burada dəqiq tarix göstərilir və bu dahəmin miniatürlərdə təsvir edilən, XIII-XIV əsrlərdə mövcudolmuş və zəmanəmizədək saxlanmamış xalçaları təhlil etməyəimkan verir. Bu miniatürlər xalça ornamentinin, kompozisiyaüslubunun inkişafını göstərir, Azərbaycan xalçaçılıq sənətindəvarisliyi nümayiş etdirir. Buradan görünür ki, miniatürlərdəəks etdirilmiş ornamentlər, kompozisiya prinsipləri, rəng həllibu gün də Şirvan, Qarabağ, Quba və Təbriz xalçalarının bir ço-xunun əsasını təşkil edir. Miniatür rəssamlığı eyni zamandagöstərir ki, xalçaçılıq sənəti artıq o dövrdə qədim ənənələri qo-ruyub saxlamaqla yanaşı, islam mədəniyyətinin formalaşmasıvə inkişafı ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan incəsənətində mey-dana çıxan bütün yeni təzahürləri də əks etdirirdi. Əgər avro-palıları Azərbaycan xalçalarının qədim, islamaqədərki orna-ment motivləri daha çox maraqlandırır və nəticə etibarilə Av-ropa rəssamlarının tablolarına məhz o cür ornamentli xalçalar

12

düşürdüsə, miniatür rəssamlığı çox zaman yeni ornamentalmotivlərə malik xalçaları əks etdirir. Bu, yeni və ənənəvi əsas-ların ahəngdar şəkildə uzlaşdırıldığı Azərbaycan xalçasınındaim inkişafda olduğunu göstərir.

XIII-XIV əsrlərin miniatür rəssamlığı Azərbaycan incə-sənətinə türk-uyğurlar tərəfindən gətirilmiş əjdaha, bulud təs-virləri, Çin-uyğur mifologiyasının fantastik obrazları kimiUzaq Şərq incəsənəti elementlərini də əks etdirir. Həmin ele-mentlərin bir çoxu sonralar Azərbaycan incəsənətinə, o cümlə-dən də xalçaçılığa daxil olur və yerli ənənələr ruhunda yaradı-cılıqla yenidən işlənilir.

Azərbaycan xalçaçılığının və bütünlükdə dekorativ tətbi-qi incəsənətinin klassik və ya “qızıl dövrü” XV-XVI əsrlər he-sab olunur. Xalçaçılıq sənətinə çox böyük təsir göstərmişTəbriz miniatür rəssamlığı həmin dövrdə ən yüksək çiçəklən-mə mərhələsinə çatır.

Təbrizdə o zamanlar üçün çox böyük saray emalatxana-ları fəaliyyət göstərirdi; burada xalça ustaları ilə sıx əlaqəli şə-kildə peşəkar miniatürçü rəssamlar da çalışır, mürəkkəb kom-pozisiyalı xalçalar üçün eskizlər hazırlayırdılar. Bu bir dahatəsdiq edir ki, Azərbaycanda məişət də, yüksək sənət də bütündövrlərdə daim xalça ilə bağlı olmuşdur. Təsadüfi deyil ki, hə-min dövr xalça sənətinin bizə gəlib çatmış üç min nümunəsininazı 200-ü şedevr hesab olunur. Bu, yalnız dövlətin iştirakı ilə,yüksək peşəkarlıq səviyyəsinə malik geniş istehsal şəraitindəmümkün ola bilərdi. XVI əsrdə Azərbaycan Səfəvilər dövləti-nin hökmdarları xalça ixracının xəzinə üçün mühüm gəlirmənbəyi olduğunu dərhal qiymətləndirdilər. Əhali vergiləriyüksək bədii səviyyəli xalçalarla ödəməyə başladı, dünyada ənzəngin monarx sayılan və deyildiyinə görə özü xalça toxumağıxoşlayan I Şah Abbas isə (XVI əsrin sonları - XVII əsrin əv-vəlləri) əmr etmişdi ki, bir çox mərkəzlərdə təsdiq olunmuş es-kizlər və kompozisiyalar üzrə xalçalar toxunan dövlət xalçaemalatxanaları yaradılsın.

13

Əyalət mərkəzlərində bu cür yüksək keyfiyyətli xalçalaristehsalını yalnız ciddi nəzarət şəraitində təmin etmək olardı.Həmin dövrdə Azərbaycan xalçaçılığında məhsulun əmtəəlilikdərəcəsi daim yüksəlirdi. Sifarişlə (bazar üçün) işləyən emalat-xanalarda dəb və bazar tələblərinə uyğun xalçalar toxunur,şəxsi istifadə və yaxud yerli regional bazar üçün məmulat is-tehsal edən, mərkəzi ticarət magistrallarından ucqarlarda yerlə-şən xalçaçılıq məskənlərində isə dekor, rəngseçmə və i.a. ənə-nəvi elementlər saxlanılırdı.

İran dövlətinin parçalanması nəticəsində Azərbaycandamüstəqil xanlıqların yarandığı dövrdə - XVIII əsrdə də xalça-çılıq mərkəzləri əslində dəyişməz qalır. Yerli hökmdarlar –xanlar bütün xarici ticarəti, o cümlədən xarici bazarda xalı-xal-ça ticarətini də tezliklə inhisara alırlar. XX əsrin əvvəllərindədiyarın qocaman xalçaçılarından məlumat toplamış olanM.D.İsayevin qeyd etdiyi kimi, Qarabağ xanları öz iqamətgah-larında ən yaxşı nümunələr əsasında xalça istehsalını təşkil et-məyə cəhd göstərirdilər. Bu məqsədlə çox vaxt digər xanlıqlar-dan, hətta İrandan (Cənubi Azərbaycandan) mütəxəssislər –ustalar gətirilirdi və onlar yerli xalçaçılara həmin kompozisiyavə xalça süjetlərini öyrədirdilər.

Azərbaycanın bir çox yerlərində XIX əsrin əvvəllərindədə yerli ustaların “xançeşni” adlandırdıqları xalça rəsmləri vəeskizləri saxlanılırdı. Şübhəsiz ki, bazar üçün xalça istehsalıXIX əsrdə də mövcud olmuş və çox geniş yayılmışdı, bunumanufaktura tipli xalça emalatxanalarının, karxanaların fəaliy-yəti təsdiq edir. Misal üçün, Moskva şəhərindəki Dövlət Tarixmuzeyində Bakı yaxınlığındakı Xilə kəndində toxunmuş xalçavardır, onun üzərində toxunduğu yer və tarix göstərilir –“1801. Karxane Xilə”.

XIX əsrin ortalarından etibarən Azərbaycan xalçalarıdaim müxtəlif beynəlxalq sərgilərdə nümayiş etdirilir. Onlarilk dəfə 1852-ci ildə Moskvada Ümumrusiya kənd təsərrüfatıvə kənd sənayesi sərgisində, sonra isə 1872-ci ildə Moskvada

14

politexnik sərgidə nümayiş etdirilmişdir. 1882-ci ildə Moskva-da Ümumrusiya sənaye və incəsənət sərgisində, 1889-cu ildəTiflisdə Qafqaz Kənd Təsərrüfatı və Sənaye Məmulatları sər-gisində Azərbaycan xalçaları böyük müvəffəqiyyət qazanmış-dı. Çar Rusiyasında Azərbaycan xalçaları sonuncu dəfə 1912-1913-cü illərdə Peterburqda keçirilən ikinci Ümumrusiya kus-tar sərgisində nümayiş etdirilmişdi.

XIX əsrin sonları - XX əsrin əvvəllərində AvropadaAzərbaycan xalçalarının nümayiş etdirildiyi beynəlxalq sərgi-lərdən 1872-ci ildə İtaliyada, 1911- ci ildə Berlində və 1913-cüildə Londonda keçirilmiş sərgiləri qeyd etmək olar.

Şərq, o cümlədən Azərbaycan xalçalarına artan maraqbunların ciddi elmi tədqiqi və sistemləşdirilməsi zərurətinişərtləndirdi. Bu məsələdə birincilik Qərbi Avropa alimlərinəməxsusdur. İlk əcnəbi tədqiqatçıların xidməti o idi ki, Azər-baycan xalçalarına ümumi marağı məhz, onlar oyatmış, ecaz-kar xalça aləmini, onun estetikasını və mürəkkəb fəlsəfəsiniAvropaya məhz onlar açıb göstərmişlər.

Xarici tədqiqatçıların daha bir şəksiz xidməti ondan iba-rətdir ki, Azərbaycanın əsas xalçaçılıq zonalarını (Təbriz, Ər-dəbil, Gəncə, Qazax, Quba, Şirvan, Bakı) birinci olaraq onlarfərqləndirmiş və bu bölgü Azərbaycan xalçaları növlərinin təs-nifatının əsasını təşkil etmişdir.

Bir çox Qərbi Avropa xalçaçıları XIII əsrdən indiyədəkAzərbaycan xalçaçılıq sənətinin dəyərli nümunələrini şəxsikolleksiyalarda aşkara çıxarıb geniş ictimaiyyətin diqqətinəçatdırmışlar.

Xarici alimlərin əsərləri arasında A.Rieqlin, R.Neuqeba-uer və A.Orendlin R.Neyqebauer və S.Trolun, A.Dileyin,V.Bodenin, A.Poupun, F.Kelli və M.Centlesin, Q.Lyuisin,K.Erdmanın tədqiqatlarını qeyd etmək olar.

Adları çəkilən əsərlər arasında Artur Poupun fundamen-tal tədqiqatı öz əhəmiyyətinə görə xüsusi yer tutur. Səfəvilərdövrünə aid yüksək bədii səviyyəli onlarca xalçanı tədqiq edən

15

müəllif müəyyənləşdirmişdir ki, XVI-XVII əsrlərdə belə xal-çaların istehsal mərkəzi Cənubi Azərbaycan olmuş və həmindövrün xalçaçılıq sənəti, mərkəzi Təbriz olan miniatür rəssam-lığının güclü təsirinə məruz qalmışdı. Bu iki məktəbin – xalça-çılıq və miniatür məktəblərinin nümayəndələri birbirinə qarşı-lıqlı təsir göstərərək və bir-birini tamamlayaraq, xalça orna-mentasiyası sənətini mükəmməlləşdirmişdilər.

M.Ropers, C.Melhover, U.Şurman, M.Bexazin, F.Let-tenmayer, Q.Ruedin, K.Larsen, C.Mey, M.Ağa-oğlu, Ç.Ellis,R.Rayt, T.Sabahi və b. kimi müasir xarici tədqiqatçıların əsər-ləri də böyük maraq doğurur.

Müxtəlif kataloqlarda, soraq-məlumat kitabçalarında,sərgilər üçün annotasiyalarda və illüstrasiyalı populyar jurnal-larda Azərbaycan xalçalarına tez-tez rast gəlmək olar.

Misal üçün, bunlardan Tekstil Muzeyindəki “Erkən Qaf-qaz xalçaları” (1975) sərgisinin kataloqunu xüsusi qeyd etməkolar. Bu kataloq, əsasən yüzlərlə erkən Qafqaz xalçalarını diq-qətlə öyrənmiş və bunların Azərbaycan (Şirvan, Quba, Qara-bağ) mənşəli olması barədə əsaslandırılmış qənaətə gəlmişQrand Çarlz Ellis tərəfindən tərtib edilmişdir.

Həmçinin qeyd etmək lazımdır ki, XIX əsrin sonları -XX əsrin əvvəllərində fəaliyyət göstərmiş rus tədqiqatçılarıyerli şəraitin spesifikasından yaxşı xəbərdar idilər, busəbəbdən də onların məlumatları xüsusi elmi dəyərə malikdir.

Rus alimlərinin tədqiqatları arasında xalça toxuculuğu-nun qoyun yetişdirmək və yun ip əldə etməkdən tutmuş boya-ma prosesinə, toxuculuq texnikasına, ornamentlərə və i.a. qə-dər bir çox məsələlərini müfəssəl şəkildə öyrənmiş olan K.Xa-tisovun əsərlərini qeyd etmək lazımdır. O göstərir ki, “Zaqaf-qaziyada Azərbaycanın Quba xalçaları daha yüksək qiymət-ləndirilir”. Azərbaycan xalçalarını Orta Asiya xalçaları ilə mü-qayisə edərkən o, rəngarənglik və rənglərin seçilməsi baxımın-dan sonuncuların əvvəlkilərdən zənginliyini bildirirdi. Digərtədqiqatçı - S.İ.Qulişambarov tərəfindən xalça yununun bo-

16

yanmasına dair qiymətli məlumatlar toplanmışdı. O, yerli usta-ların bitki və heyvan mənşəli boyalarının rəng davamlılığı vəintensivliyi ilə seçildiyini qeyd edərək yazırdı: “Yerli məhsulolan xalça çox zaman öz ilkin parlaq rənglərini itirmədən birneçə nəslə xidmət edir”.

Rus tədqiqatçılarının bir sıra əsərlərində Azərbaycanxalçalarının ilkin materiallarının ənənəvi boyanma üsulları -həmin xalçalara boya zənginliyi və təkrarolunmaz kolorit ve-rən üsullar açılıb göstərilmişdir. Tədqiqatçılar Azərbaycanəhalisinin bu məqsədlə bitki, heyvan və mineral mənşəli boya-lardan istifadə etdiyini göstərirlər (M.D.İsayev, V.A.Petrov,İ.P.Qrunskaya-Petrova).

Y.Zedqenidzenin yazılarında da Azərbaycan xalçalarıhaqqında maraqlı məlumatlar vardır. O, Şuşa xalça və palazla-rını tədqiq edərək göstərir ki, istehsal olunan xalça və palazla-rın kəmiyyəti və keyfiyyətinə görə bütün Qafqazda birinci yeriAzərbaycanın Şuşa şəhəri tutur. O, Şuşada azərbaycanlılardanbaşqa ermənilərin də yaşadıqlarını xatırladaraq göstərir ki, “ ...Şuşada xalça istehsalı, demək olar ki, bütünlüklə tatar (azər-baycanlılar – R.T) ailələrində təmərküzləşmişdir”. Tədqiqatçıbunun tarixi və sosial köklərini açıb göstərir, erməni xalçaları-nın nə üçün nisbətən aşağı keyfiyyətli olduğunu izah edir. O,açıqca yazır ki, “... ermənilər xalça toxumağı tatarlardanöyrənməlidirlər...” A.A.Felkerzamın Orta Asiya xalçalarınahəsr olunmuş əsərində də Azərbaycan xalçaları mövzusunatoxunulmuşdur. Həmin müəllifin bəzi müddəaları, xüsusənxalça istehsalının köçəri həyat tərzi ilə bağlılığı barədə fikirləribu gün də öz aktuallığını itirməmişdir. Qubaya, Şirvana, Qara-bağa mənsub xalçaların toxunma texnikası, ornamentləri,rəngləri, funksional təyinatı məsələləri A.A.Millerin əsərindəöz əksini tapmışdır. Azərbaycanlıların həyatında xalçaların ro-lundan danışarkən o qeyd edir ki, azərbaycanlılar arasında var-dövlət göstəricisi “onun bu qədər xalçası və kilimi var” ifadəsiilə müəyyənləşdirilə bilər. Azərbaycan xalçalarının ilk tədqi-

17

qatçılarından biri də V.M.Zummer olmuşdur. O, ilk dəfə ola-raq xalça istehsalının ayrı-ayrı lokal mərkəzlərini fərqləndir-miş və səciyyələndirmişdir.

Azərbaycan xalçalarının ilk tədqiqatçılarından biriA.S.Piralov olmuşdur. Azərbaycanın keçmiş İrəvan xanlığınınərazisində xalça istehsalını tədqiq edən M.V.Muçaidze vəA.S.Piralov qeyd edirdilər ki, burada bu peşə ilə əsasən mal-darlar məşğul olurlar. XX əsrin ortalarına aid Azərbaycan xal-çaları haqqında məlumat verən nəşrlər arasında S.Tülyayevinəsərini, N.İ.Sobolevin redaktorluğu ilə çap olunmuş “Xalçaistehsalı” toplusundakı məqalələri qeyd etmək olar. Zaqafqazi-ya xalçalarına həsr olunmuş əsərlərdən M.D.İsayevin tədqiqa-tını xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Müəllif göstərir ki, Zaqaf-qaziya xalçaçılarının əksər hissəsini məhz türk xalqlarının nü-mayəndələri təşkil edirlər. O, Azərbaycanda xalçaçılığın inki-şafını tarixi, təbii-iqlim, təsərrüfat və sosial amillər kontekstin-də nəzərdən keçirir. Azərbaycan xalçalarının Avropa və Ame-rika ölkələrində şöhrət qazanmasını onların yüksək bədii mə-ziyyətləri ilə izah edir. Zaqafqaziya xalçalarının lokal mərkəz-lər üzrə səciyyəsini də ilk dəfə o vermiş və bunların yayılmaarallarını (Quba, Şamaxı, Gəncə, Qazax, Qarabağ, Dağıstan,İrəvan) müəyyən etmişdir. M.D.İsayev Dağıstan xalçalarındanbəhs edərkən yerli xalçaçıların “Gəbə, yarımgəbə, xalça,sumax” və s. kimi Azərbaycan sözləri işlətdiklərini bildirir.M.Muçaidze qeyd edir ki, Ermənistanda xalçaçılıqla Azərbay-can xalçalarına (palaz, zili) tam oxşar xalçalar toxuyan kürdlərməşğul olurlar. Qazaxla qonşuluqda yerləşən Ermənistan ra-yonlarında (İcevan, Bambak) “Qazax” tipli xalçalar toxunur-du. Bunlardan “Qara-qoyunlu” xalçalarını qeyd etmək lazım-dır. M.D.İsayevin, habelə digər görkəmli rus alimlərinin əsər-lərində belə bir fikir üstünlük təşkil edir ki, Qafqazda qədimzamanlardan bəri xalçaçılıq, əsasən Azərbaycan ərazisində vəazərbaycanlılar arasında inkişaf etmişdir. Bu da səciyyəvidirki, Ermənistanda və Gürcüstanda da xalça istehsalı azərbay-

18

canlıların böyük qruplarla yığcam yaşadıqları rayonlarda mər-kəzləşmişdir. Müəlliflər bu nəticələri sübut-dəlillərlə, azər-baycanlı əhalinin məşğuliyyəti və həyat tərzi (köçəri mal-dar-lıq, qoyunçuluq), yəni xammal bazasının, müvafiq təbii şərai-tin və sabit məişət ənənələrinin mövcudluğu ilə əlaqələndirir-lər. Məsələn, B.P.Denike qeyd edir ki, Qafqaz xalçalarının ək-səriyyəti, onların naxışları və bədii ənənələri öz kökləri ilə kö-çəri türk tayfalarının sənəti ilə bağlıdır.

XIX əsrin sonları - XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycanxalçalarının əksəriyyəti, şübhəsiz ki, Azərbaycan (türk) əhalisitərəfindən toxunulmuşdur. Bunu nəinki yalnız həmin dövr Za-qafqaziya xalçalarının, əksər tədqiqatçıları açıqca bildirir,bunu həm də Rusiya imperiyası əhalisinin quberniyalar vəqəzalar üzrə 1897-ci ildə keçirilmiş siyahıyaalma nəticələri dətəsdiq edir. Belə ki, Bakı, İrəvan və Yelizavetpol quberniyala-rında, şəhərlər nəzərə alınmadan qəzalarda (xalça istehsalı əsa-sən kənd yerlərində təmərküzləşmişdi) əhalinin əksər hissəsini(Bakı quberniyasında 54 %-ni, İrəvan quberniyasında 76 %-ni,Yelizavtpol quberniyasında 82 %-ni) azərbaycanlılar təşkiledirdilər.

F.V.Qogelin əsərində də Azərbaycan xalçaları haqqındamaraqlı məlumatlar vardır. O, XVII-XVIII əsrlərə aid “ov” və“heyvan” ornamentli məşhur xalçaların bir qrupunu tədqiqedərək belə qənaətə gəlmişdir ki, bunlar Azərbaycanda istehsalolunmuşdur. Tədqiqatçının fikrincə I Pyotr özünün Xəzəryanıyürüşü zamanı məhz belə bir xalça əldə etmiş və sonra onuAvstriya imperatoruna bağışlamışdır. E.K.Kverfeldtin əsəriSəfəvilər dövrü Azərbaycan xalçalarına həsr edilmişdir.

Dekorativ-tətbiqi sənətin digər növləri ilə sıx bağlı olanxalçaçılığı tədqiq etmək üçün B.P.Deniki, L.S.BretanitskininAzərbaycan incəsənətinə dair bir sıra əsərləri də mənbəşünas-lıq əhəmiyyəti kəsb edir. Həmin müəlliflərin əsərlərində Azər-baycan xalqının incəsənətinin ümumi bədii inkişafı sistemindəxalçanın yeri izlənilir.

19

Azərbaycan xalçası uzun illərdən bəridir ki, Azərbaycanalimlərinin də hərtərəfli tədqiqat obyektidir. Respublikada buişin pioneri görkəmli xalçaşünas, alim Lətif Kərimov olmuş-dur. Onun “Azərbaycan xalçası” adlı üçcildliyi Azərbaycanxalçasının əsl ensiklopediyasıdır.

Lətif Kərimov Azərbaycan xalçaçılığının arealını cənubavə şimala bölmədən bütövlükdə Azərbaycan xalçasının inkişafgenezisini izləyərək, ilk dəfə olaraq xalça növlərinin dəqiq təs-nifatını vermiş, sırf Azərbaycan xalçalarını İran, Qafqaz və s.xalçalarından fərqləndirmişdir. Çoxlu faktiki materialı öyrən-mək əsasında o belə bir əsaslandırılmış nəticəyə gəlmişdir ki,“...Azərbaycan həmişə Qafqaz xalçaçılığı üçün məktəb olmuş-dur”. “Qafqaz” xalçaları kimi şöhrət qazanmış xalça kompozi-siyalarının 90%-ni Azərbaycan ustalarının kompozisiyalarıtəşkil edir”.

Lətif Kərimov xalça istehsalı texnikası ilə bağlı olan birçox sözlər (əriş, arğac, xalı, xalça, kilim, məfrəş, palaz və s.)toplayıb sistemləşdirmiş və onların türk mənşəli aşkar edilmiş-dir. “Carpet” sözünün genezisi də təhlil olunmuşdur (karvud,karpud, karped ... ). Göstərilmişdir ki, bütün bu terminlərdənbütövlükdə türkdilli xalqlar tərəfindən xalça istehsalında genişistifadə edilir.

A.Y.Qazıyevin əsərləri öz elmi yeniliyi, Azərbaycan xal-çalarının kompozisiya, rəng, dekor məsələlərinin orijinal həllibaxımından fərqlənir. Bu əsərlər Azərbaycan xalçasının birçox tədqiqatçıları üçün nəzəri əsas olmuşdur. Azərbaycanda,xüsusən XX əsrin ortalarında xalçaçılıq işinin ənənələri və in-kişafı ilə bağlı bir sıra məsələlər Azərbaycan xalçaçılıq sənə-tində qədim zamanlardan bizim günlərədək varisliyi izləmişolan N.Abdullayeva tərəfindən öyrənilmişdir.

Bütövlükdə Azərbaycan dekorativ-tətbiqi sənətinin öyrə-nilməsində, o cümlədən xalça istehsalının tədqiqi sahəsindəR.Əfəndiyevin böyük əməyi olmuşdur. Özünün çoxsaylı əsər-lərində o, əsas etibarilə VII-XIX əsrlərdə Azərbaycan xalçaçı-

20

lıq sənətinin inkişafını, digər dekortiv-tətbiqi sənət növləri iləgenetik bağlılığını, varisliyini izləmişdir. Misal üçün, onunLondondakı Viktoriya və Albert Muzeyində və Avropanındigər muzeylərində saxlanılan dekorativ-tətbiqi sənətməmulatlarına, o cümlədən xalçalara həsr olunmuş məqalələrimaraqlıdır. R.Əfəndiyev Azərbaycan xalçalarının ornamentmotivlərinin tədqiqinə də xüsusi əsər həsr etmişdir.

R.Tağıyevanın əsərlərində öz kökləri ilə qayaüstütəsvirlərdəki (Qobustan, ə. VIII-III minillik) qədim ovçuluqmotivlərinə, qədim ovçu tayfalarının və ilk əkinçilərin dini-mövhumi təsəvvürlərinə bağlanan məişət reallıqlarının Azər-baycan xalçalarının süjetlərində və bədii tərtibatında əks olun-ması ətraflı təhlil edilmişdir. K. Əliyevanın tədqiqatında Azər-baycan xovsuz xalçaların tədqiqi və təhlili verilmişdir.

Sənətşünas C.Mücirinin əsərləri Cənubi Azərbaycan xal-ça sənətinin təhlilinə, habelə Azərbaycan xalçaçılığının texno-loji üsullarına həsr olunmuşdur.

N.Tağıyevanın “Azərbaycan xalçası Amerika sənətşü-naslığında” əsərində Amerika sənətşünaslarının Azərbaycanxalçaları haqqında dəyərli məlumatlar verilmişdir.

Azərbaycan xalçasının hərtərəfli öyrənilməsi, onun məi-şətlə, təsərrüfat tərzi, ideologiya ilə əlaqələrinin aydınlaşdırıl-ması üçün Azərbaycan tarixçiləri, arxeoloqları və etnoqrafları-nın tədqiqatları mühüm əhəmiyyətə malikdir. Məsələn, H.Quli-yevin əsərində toxuculuğun təşəkkülü və inkişafı məsələləri,yun ipin boyanmasının xalq üsulları və digər məsələlər öyrə-nilmişdir.

Orta əsrlər keramikası və xalçalarının ornamentasiyasın-dakı paralellik V.İ.Leviatovun məqaləsində öz əksini tapmış-dır. Orta əsrlərin şəhərlərində sənət-peşə istehsalatının genezisiM.Heydərov tərəfindən tədqiq olunmuşdur. Müəllif xalça mə-mulatının ixracatı haqqında, ixtisaslaşdırılmış (dövlət və xüsu-si) peşə emalatxanaları barədə məlumat verir, həmin emalatxa-naların strukturunu, burada əməyin təşkili sistemini və digər

21

məsələləri açıqlayır. M.Heydərov göstərir ki, “kənd xalçaçılarışah torpaqlarından istifadəyə görə icarə haqqını çox zamanxalçalarla ödəyirdilər”. Vergilərin xalçalarla ödənilməsi sonra-kı əsrlərdə də davam etmişdir. Misal üçün, A.Sumbatzadəninverdiyi məlumata görə yerli xanlar XVIII əsrin sonları XIXəsrin əvvəllərində vergiləri xalçalarla alır, sonra həminxalçaları ixrac edirdilər.

S.A.Aşurbəyli alman səyyahı Kempferə (XVII ə.) vəLerxə (XVIII ə.) istinad edərək Azərbaycan xalçalarının Bakınövü barədə maraqlı məlumatlar verir. A.Hüseynovun əsərindəXV-XVII əsrlərdə Azərbaycan xalçalarının Rusiyaya ixracedilməsi barədə qiymətli məlumatlar vardır.

Azərbaycan xalçacılıq mərkəzləri, xalça növləri,tipləri

Mərkəzlər

Azərbaycanda xalçaçılığın təşəkkülünü şərtləndirən təbii-iqlim şəraiti, təsərrüfat və məişət amilləri tədricən Quba, Şir-van, Bakı, Gəncə, Qazax, Qarabağ, Təbriz kimi xalça və xalçaməmulatları istehsalı mərkəzlərinin yaranmasına səbəb oldu.Həmin mərkəzlərin hər birində xalça məmulatlarının bu və yadigər növünə, yaxud tipinə üstünlük verilir, istehsal edilən xal-çalar və xalça məmulatları öz kompozisiya-ornament və koloritxüsusiyyətləri ilə seçilirdi. Onlar XX əsrin ortalarınadək fəaliy-yətdə idi və bu günə kimi də qalmaqdadır.

Qubanın xalça məmulatları yüksək ilmə sıxlğı, nəfis tər-tibatı və incə koloriti ilə xarakterizə edilir. Həndəsiləşmiş orna-mentin əsasını stilizə edilmiş bitki, bəzən isə heyvan motivləritəşkil edir. Bu bölgədə medalyon kompozisiyaları da geniş ya-yılmışdır. Buna nümunə kimi parlaq kompozisiyalı “Qədimminarə”, “Qımıl”, ”Pirəbədil”, “Alpan”, “ Quba”, “Hacı Qaib”və s. xalçaları göstərə bilərik.

22

Şirvan xalçaları zəngin bədii bölümü, ilmə sıxlığı, yunla-rın parlaqlığı və yumşaqlığı ilə seçilir. “Qabıstan”, “Şamaxı”,“Şirvan”, “Ərciman”, “Cəmcəmli”, “Qarxun”, “Hacı-Qabul”,“Qəbələ”, “Səlyan” və s. ən geniş yayılmış xalça kompozisiya-larındandır. Şirvan özünün palaz, kilim, qədim zamanlardan isəsumax kimi xovsuz xalçaları ilə də çox məşhur idi.

Bakı xalçaları yumşaqlığı, rənglərin intensivliyi, özünə-məxsus bədii zövq və zərifliyi ilə xarakterizə edilir. Bakı xalça-larının əsasını həndəsi motivli medalyon və rapportlu kompozi-siya, stilizə edilmiş bitki elementləri təşkil edir. “Bakı”, “Sura-xanı”, “Goradil”, “Fındığan”, “Xilə-əfşan”, “Xilə-buta”, “Ab-şeron” daha geniş yayılan xalça kompozisiyalarındandır.

Gəncə xalçaçılıq mərkəzinin əsas istehsal ocaqları Gəncə,Gədəbəy, Goranboy, Şəmkir, Samux bölgələri sayılırdı. Gəncə-yə daxil olan “Gəncə”, “Köhnə Gəncə”, “Gədəbəy”, “Çıraqlı”,“Samux”, “Çaylı”, “Şadılı”,”Faxralı” kompozisiyalı xalçalardigər xalçalardan ənənəvi motivlərin özünəməxsus işlənməsiilə seçilirdi.

Qazaxın əsas istehsal ocaqları Qazax, Tovuz, Borçalı, vəGöyçə sayılırdı. Bu bölgədə xovlu xalçalardan – “Şıxlı”, “Də-mirçilər”, “Qaraçöp”, “Salahlı”, “Qara-qoyunlu”, “Qaçağan”,“Kəmərli”, xovsuz xalça və xalça məmulatlarından zili, şəddə,vərni, məfrəş, çul, heybə və s. toxunulurdu. Qazaxın bir neçətarixi xalçalılıq məntəqələri, o cümlədən Borçalı mahalı hal-ha-zırda azərbaycanlıların yığcam yaşadığı Gürcüstan Respublika-sının ərazisində yerləşir. XX əsrin axırlarına qədər ErmənistanRespublikasının ərazisində, Göyçədə, öz tarixi yurd-yuvaların-da yaşayan azərbaycanlıların da həmçinin bu əraziyə məxsusbelə xalçaçılıq mərkəzləri mövcud idi.

Qarabağ xalçaları iki əsas hissədə, dağlıq və aran hissədəistehsal olunurdu. XIX əsrdə Dağlıq hissənin aparıcı istehsalmərkəzləri Şuşa şəhəri və onun Daşbulaq, Dovşanlı, Malıbəyli,Çanaxça, Qasımuşağı, Xanlıq kəndləri idi. Burada “Çələbi”,“Aran”, “Qoca”, “Açma-yumma”, “Şabalıd-buta”, “Bəhmənli”,

23

“Muğan” kompozisiyalı xalçalar toxunulurdu. Qarabağın xalçaqrupuna həmçinin Zəngilan və Naxçıvan istehsal mərkəzləridaxil idi. Ermənistan Respublikasının ərazisində yaxın vaxtlaraqədər azərbaycanlıların yığcam yaşadığı Zəngəzur bölgəsindədə xalçaçılıq məntəqələri Qarabağ xalça toxuculuğu ənənəsindəfəaliyyət göstərirdi.

Qarabağda, eyni zamanda medalyonlu, süjetli və orna-mentli xalçalar da toxunurdu. Bunlardan “Buynuz”, “Balıq”,“Dəryanur”, “Baxçada güllər”, “Saxsıda güllər”, “Xanlıq”,“Xantirmə” və digər xalçalarını göstərmək olar.

Təbriz xalçaçılıq mərkəzinə Ərdəbil, Zəncan, Xalxal, Ur-miya, Qaradağ, Mərənd və Marağa xalçaçılıq məntəqələridaxildir. Bu mərkəzdə “Ləçək-türünc”, “Buta”, “Balıq”,“Əfşan”, “Ovçuluq”, “Sütunlu” “Şah-Abbası”, “Şeyx Səfi” xal-çaları istehsal olunur. Kompozisiyaların əksəriyyəti əyrixətlibitki ornamentli motivlərdən tərtib olunurdu. Bununla beləistehsal mərkəzlərində ənənəvi həndəsi ornamentlərdən dəzəngin isifadə edilirdi.

XV - XVI əsrlərdə məhz Təbrizə dünyəvi şöhrət gətirənbir çox xalça kompozisiyaları formalaşdı. Təbriz xalçaçılıqmərkəzi bütün Şərq xalçaçılığına öz təsirini göstərdi. Buradaorta əsrlər dövrü xalçaçılıq və tətbiqi-sənət yüksək professio-nallıqla inkişaf edərək, incəsənətin yüksək pilləsinə çatmışdır.

Təbriz xalçalarının gözəl və mürəkkəb ornamentli “Lə-çək- türünc” və “Əfşan” xalçaları dünya incəsənətində və ba-zarında yüksək məşhurluq qazanmışdı. Bu məktəbə daxil olanxalçalar arasında “Ağaclı”, “Dörd fəsil”, “Leyli və Məcnun”,“Dərviş” və s. kimi süjetli xalçaları da qeyd etmək olar.

Xalça növləri və tipləri

Xalça və xalça məmulatları sadə toxuculuğa əsaslananuzun bir təkamül yolu keçərək inkişaf etmişdir. Toxuculuğunilkin mərhələsini bitki mənşəli xammaldan (qamış, çətən və

24

s.) sadə keçirtmə üsulu ilə istehsal olunan müxtəlif məmulatlar-dan görmək olar. Bundan əlavə kətan və yun parçalar da xalça-çılığın formalaşması üçün əsas olub. Xalçaçılıq texnoloji əsas-ları toxuculuqdan götürdüyü halda, bitki mənşəli həsir, buriyavə s. xalçanın əsas təyinat funksiyasını müəyyən etmişdir.

Xalça sənətinin yaranması saysız-hesabsız müxtəlif funk-siya daşıyan xovsuz xalçaların meydana çıxması ilə əlaqəlidir.Palaz, kilim, cecim, şəddə, vərni, zili, sumax və bir sıra başqaxovsuz xalça nümunələrinin tarixi olduqca qədimlərə gedibçıxır. Bu növ xalçalar hələ insanın köçəri həyat sürdüyü dövr-lərə aid olub, köç arabalarının, çadırların üstünün, yan-yörəsi-nin örtülməsində istifadə olunmuşdur. Xovsuz xalçalar həmçi-nin pərdə, örtük, ayaqaltı kimi işlənmiş, döşəməyə salınmışdır.Gündəlık tələbatdan irəli gələn bu əşyaların hazırlanmasında dasözün əsl mənasında xalqın özünəməxsus obrazlı düşüncə tər-zi, onun təkzibedilməz düha sahibi olduğu özünü aydın göstə-rir. Hələ toxuculuq işinin yarandığı və yayıldığı ilk dövrlərdəAzərbaycanın xovsuz xalçaları kompozisiya dəqiqliyi, koloritəlvanlığı, toxuma işinin nəcibliyi ilə seçilirdi.

Sadə xovsuz xalça toxunuşundan, ağır xovlu xalça toxu-nuşuna keçilməsinin başlıca səbəbi iqlim şəraiti ilə əlaqədarolub. Lakin bu faktor da güman ki, əsassız deyil. Çox ehtimalki, bədiilik hissi, gözəllik duyğuları, insanın həyatda yaratdığıhər bir əşyada əbədiliyi görmək istəyi xalq ustalarını məcburedib ki, naxışların zərif nüanslarını verməyə imkan yaradan,təbiətin zəngin boyalarını, rəng çalarlarını canlandırmağa qadirolan, əşyaya davamlılıq keyfiyyəti gətirən toxunuş üslubuaxtarıb tapsınlar. Müəyyən tətbiqi sahəsi olan müxtəlif ölçülüxalçalar da belə toxunmuşdur.

Qədim zamanlardan müasir dövrümüzə qədər toxunan əlxalçalarını dördbucaqlı, bir-birinə paralel və əks tərəfləri olançox sadə dəzgahlarda toxuyurdular. Toxuculuqda ilkin olaraqüfüqi dəzgahlardan istifadə olunurdu. Bu sənət növü getdikcəgenişlənərək inkişaf etdikcə dəzgahların da quruluşu dəyişmiş

25

və təkmilləşmişdir. Belə ki, xalçalar üfüqi dəzgahlarla yanaşışaquli dəzgahlarda da toxunulurdu. Ənənəvi olaraq xovsuz xal-çalar üfüqi dəzgahlarda, xovlu xalçalar isə şaquli dəzgahlardatoxunurdu.

Bu qurğu və onların növləri, iş prinsipləri, demək olar ki,bu günə qədər dəyişilməyib.

Həsir. Əsasən bataqlıq bitkilərindən – qamışdan hazırla-nır. Üfüqi dəzgahda “keçirtmə” texnikası ilə ərişlə arğacın sadəkeçirməsindən əmələ gəlir. Həsirin naxışlarını bir-birini əvəzedən enli, rəvan, diaqonal zolaqlar təşkil edir. Onların rəng ça-larları, əsasən qızılı-parıltılı olur.

Həsir aşağıdakı adlarla adlanırdı: materialına görə - “Gəbə həsir”, “Buriya”; naxışlarına görə - “Güllü”, “Naxışlı”, “Giləni” və s.

Həsir qədim zamanlardan evlərin dekorativ bəzədilməsiilə yanaşı, divarların aşağı hissəsini rütubətdən qoruyan, döşə-mə üçün əvəzedilməz örtük vasitəsi olmuşdur. Həsirləri, adə-tən, kiçik ölçüdə toxuyub, müxtəlif naxışlarla bəzəyərdilər. On-ları bəzən evlərdə xalçanı qorumaq məqsədi ilə yerə döşənmişxalçanın altından sərərdilər.

Buriya. Həsirin sıx qalın formasına Buriya deyilir. Buri-yanın Azərbaycanda əsas istehsal mərkəzləri Kür və Araz sa-hilləri boyunca yerləşən Masallı, Lənkəran, Astara, Cəlilabadrayonları sayılır. Bu həsirin növü yabanı bitki sayılan lığdan to-xunur. Onun toxunuşu sadə, mürəkkəb, naxışsız və naxışlı olabilər. Sadə buriyanın naxışları şaquli xətlərlə, mürəkkəb isə irihəndəsi fiqurlarla bəzədilir.

Geniş şaquli xətlər sadə buriyanın əsas struktur kompozi-siyanın bir elementin ritmik əvəz etməsini təşkil edirdi. Mürək-kəb buriya iri və kiçik həndəsi elementlərin naxışlarından iba-rət olaraq üçbucaqlı yeganə forma təşkil edir. Elementlərin bə-rabər əvəz edilməsi naxışa dinamiklik verir.

26

Lənkəran rayonunun “Güllü-həsir” adlanan buriyası ikinaxışla toxunur. Orta əsrlərdə bu növ buriya “çavlı buriya” ad-landırılırdı.

“Çavlı buriya”nın toxunuşunun çox hissəsini qamış təşkiledirdi. “Çavlı buriya”nın əsas xüsusiyyətı ondan ibarətdir ki,orta əsrlərdə ondan ələk kimi istifadə edirdilər.

Azərbaycanın cənub rayonlarının bəzi kəndlərində buriyatoxuyan ustaların əl işləri xalq tərəfindən “həsiri”, “teymuri” vədigər adlar altında qorunub saxlanılır.

Çətən. Azərbaycanda naxışsız və ornamentləşdirilmişçətənlər istehsal olunurdu. Naxışlar iki üsulla tətbiq olunurdu.Birinci üsul ondan ibarətdir ki, naxış çubuqların ayrı-ayrı hissə-lərini müəyyən bir qaydada yandırmaq vasitəsilə yaradılırdı.Digər üsulla çubuqların ayrı-ayrı sahələri bir-bir müxtəlif rəng-li saplarla dolanır və beləliklə, müxtəlif rəngli və təsvirli kom-pozisiyalar əmələ gəlirdi. Belə çətənlərin hazırlanmasında həmyun, həm də ipək saplardan istifadə olunurdu. Çətən istehsalı-nın əsas mərkəzləri Azərbaycanın şimal-qərb zonası və Muğanəraziləridir. Bu texnikada hazırlanmış məhsul bəzən dik vəziy-yətdə çəpər düzəltmək məqsədilə istifadə edilərdi. Naxışlı çə-tənlər döşəmə, alaçıqdakı divar, arakəsmə, bəzən də pərdə kimiməqsədlərə xidmət edirdi. Kiçik çətənlər isə süzgəc kimi onlarıevlərin damında günəş şüası altında sərərək müxtəlif meyvələriqurutmaq üçün də istifadə edilirdi. Keçmişdə çətənin əsasistehsal mərkəzləri Kür və Araz boyunca yerləşən Qazax, Qa-rabağ və Muğan əraziləri olmuşdur.

Palaz. Azərbaycanda xovsuz xalça texnikasının ən genişyayılmış sadə növüdür. O, demək olar ki, ölkənin bütün ənə-nəvi toxuculuq mərkəzlərində istehsal olunurdu. Palazın isteh-salında həm yun, həm də pambıq iplərdən istifadə edilir. Lakinyazılı mənbələr göstərir ki, Azərbaycanda əvvəllər ipəkdənhazırlanmış palazlar da toxunurdu. Palazın toxunma texnikasısaya və ya tünd rəngli əriş iplərin arasından müxtəlif çalarlıarğac iplərinin ensiz zolaqlar şəklində keçirilməsindən ibarət-

27

dir. “Keçirtmə” texnikası ilə toxunmuş palaz məmulatdan evdöşəmələrinin, alaçıqların üstünün örtülməsində, müxtəlif əmə-li xarakterli məişət əşyalarının, hətta bəzən üst paltarların ha-zırlanmasında da istifadə olunurdu.

Azərbaycanda sadə palazların ilkin istehsalı “Kəndir-Pa-laz”ları olmuşdur. Sonralar palazları qoyun, dəvə yunundantoxuyardılar. Şirvanda Udulu və Paşalı kəndlərində ipək palaz-lar istehsal olunurdu. Palazlar, əsasən üfüqi istiqamətdə rap-portlu (təkrarlanan), müxtəlif enlikdə olan rəngli zolaqlarlabəzədilərdi. Onların rəng çalarları müxtəlif xalçaçılıqregionunun bitki zənginliyinə əsaslanırdı. Palazın zolaqlarınınrəngi tutumlu və parlaq: sürməyi, tünd qırmızı, qırmızı, tünd-qəhvəyi, ağ, sarı, rənglərdən ibarət olardı.

Palazlar aşağıdakı adlarla adlanırdı: materialına görə – “Bəryə tiftiyi”, “Kəndirlay”,

“Kəndir - palaz”, “Kiş”, “Künt”, Qalın palaz”, “Lay palaz”,“Pəmbə palaz”, “Tiftiyli palaz” ;

texnikasına görə – “Çiyi palaz”, “Daraqlı palaz”, “Qa-yıq palaz”;

ölçüsünə görə – “Yelən”, “Yelli”; istifadəsinə görə – “Bərək”, “Çadır örtüyü”, “Güllü

palaz”, “Dəstərxan”, “Fərş”, “Xirqə”, “Keyvənd”, “Külfəpalaz”, “Kündə palaz”, “Örtük”, “Parça palaz”, “Yer palazı”,“Yüküzü”, “Yük palazı”;

naxışlarına görə – “Ağ palaz”, “Qara palaz”, “Əbripalaz”, “Saya palaz”, “Zolaqsız palaz”, “Zolaqlı palaz” və s.

Məişətdə palaz toxunuşlu müxtəlif xalça məmulatların-dan da istifadə olunurdu. Göyçədə ümumi yataq dəstlərinə “pa-laz” deyirdilər. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində palazı“Hənə”, “Kəsa”, “Kilim” adlandırırdılar. Muğanda (Sabirabad-da) pambıqdan olan kiçik palazları “Şəddə” adlandırırlar. Dö-şəmə kimi istifadə etdikləri xovsuz xalçaların başqa növlərinidə, adətən palaz, cecim (“Keçirtmə palaz”, “Saya palaz”),kilim (“Güllü palaz”, “Naxışlı palaz”, “Şamaxı palazı”, “Zər

28

palaz”, “Zəvər palaz”), qədirqə (“Daraqlı palaz”), sumax(“Güllü palaz”, “Sumax palaz”), zili (“Güllü palaz”, “Yoxsulpalazı”) adlandırırlar. Yardımlıda üfüqi dəzgahda toxunulanxovsuz xalçaları da “palaz” adlandırırlar. Məişətdə palazıdöşəməyə sərir, alaçıqlarda və s. geniş istifadə edirdilər.Palazdan hazırlanmış parçalardan geyim, ev əşyaları dahazırlayardılar. Orta əsrlərdə bəzi ayinləri icra etmək üçün dinimərasimlərdə də palazlardan istifadə edirdilər. Belə adətlərdənbiri “Palaz geydi” adlanır ki, burada palazlardan geyim kimiistifadə edərdilər və yaxud, dövlət başçısının ailəsində dəfngünü şəhərin bütün minarələri palazla örtülərdi. Orta əsrlərdövrundə evlərin, karvansarayların, məscidlərin, saraylarınbəzədilməsində palazlar əsas bəzək elementi sayılırdı. Evsahibinin sosial vəziyyətindən asılı olmayaraq, palazı hər evdəgörmək olardı.

Abşeron özünün nəfis, incə toxunuşlu “Çiyi palaz”ları iləməşhur idi. Onlardan pərdə, süfrə, örtük kimi istifadə edərək,həmçinin divara vurardılar. Bu palazlar incə, zərif olduğu üçünonları yerə, döşəməyə sərməzdilər. Çiyi palazlar qız-gəlinlərinəsas cehiz komponentlərindən sayılırdı.

Palazların məşhur istehsal mərkəzləri Abşeron (Xızı, Fın-dığan, Qobu, Xocasən, Qala, Suraxanı və s.); Quba (Çiçi, Qo-naqkənd, Xudat, Alpan və s.); Şirvan (Şamaxı, Mərəzə, Paşalı,Udulu və s.); Gəncə-Qazax (Borçalı, Salahlı, Şıxlı və s.); Qara-bağ (Bərdə, Ağcabədi, Cəbrayıl və s.); Laçın, Lənkəran, Yar-dımlı bölgələri, eləcə də Göyçə gölünün şərq və şimal sahillərivə Cənubi Azərbaycandır.

Azərbaycanda (Quba, Şirvan, Muğan, Bakı, Qazax, Qara-bağ, Göyçə, Borçalı, Gəncə və Cənubi Azərbaycan) toxunulanpalazların ən qədim nümunələri Mingəçevir ərazisində aparılanqazıntılar zamanı tapılmışdır. Bu tapıntılar I-II əsrlərə aid edi-lir. Ərəb mənbələrində qeyd edilir ki, X əsrdə ən gözəl palazlarMuğanda toxunurdu.

29

CECİM. Yun, pambıq, xüsusən keci (yararsız barama-dan alınan kobud ipək sap) və keyfiyyətli ipəkdən əyrilmiş ip-lərdən toxunur. Cecimin strukturunu iki müxtəlif sistemli ip:əriş və arğac ipləri təşkil edir. Ərişləri rəngli (ağ, qırmızı, sarı,palıdı və s.) çəkilir və arasından “keçirtmə” texnikası ilə bir-rəngli arğac ipləri təkbir - çalkeçir keçirdilir. Əriş və arğac sıx-lığı bərabər olmur, əriş ipləri çox sıx çəkilir, rənglənməmişarğac ipləri bir alt, bir üst tarım çəkilir, ərişlərin arasında gizlə-nir və beləliklə, cecim ərişüzlü olur. Arğac ipləri əriş iplərinənisbətən qalın olduğundan cecimin üzü qabarıq olur. Cecim,əsasən üfüqi yer hanasında toxunur. Toxuma zamanı, adətənçöməlmə oturmuş toxucunun ayaqları arasında toxunan cecim,toxucu qadın ayaqlarını açdığı qədər en verə bilir. Buna görəcecimin eni 25-30 sm-dən artıq olmur, uzunluğu isə 15 m-dəkvə daha artıq olur. Beləliklə, ensiz toxunmuş cecimdən düzəldi-ləcək məmulatın (döşənəcək, pərdə, geyim və s.) ölçüsünəuyğun olaraq cecim hissə-hissə kəsilərək bir-birinə tikilir.Yundan və pambıqdan toxunan cecimlər döşənəcək və divarxalçası kimi Azərbaycan xalqının məişətində geniş istifadəolunur. Cecimdən vaxtilə parça kimi qadın və kişi geyimləri,döşəküzü, yük üzü, müxtəlif örtüklər, çanta, xurcun, yəhərqaşıvə s. əşyalar hazırlanırdı. Azərbaycanda cecimin əsas istehsalmərkəzləri Qarabağ, Qazax, Naxçıvan, Şəki, Şirvandır (Zər-dab). Göyçədə və Cənubi Azərbaycanda da toxunur. Şirvandacecim, əsasən ipəkdən, Qarabağda yundan, Göyçədə pambıq-dan toxunur. Cecimin bəzəkləri şaquli istiqamətli enli və ensizzolaqlardan ibarət olur, çox vaxt zolaqların üzəri müxtəlifformalı həndəsi naxışlarla bəzədilir. Naxışlar cecimə iki üsulla:toxuma zamanı “keçirtmə” və “qayıq” texnikasıyla sərbəst,yaxud toxunduqdan sonra tikmə üsulu ilə salınır. Texnikasınavə bədii xüsusiyyətlərinə görə cecimlər iki növə bölünür:Alaköynək cecimlər, ip cecimi cecimlər.

Cecimlər aşağıdakı adlarla adlanırdı:materialına görə – “Əmya”;

30

texnikasına görə – “Ladı-cecim”, “Şəddə-cecim”, “Yercecimi”;

məişətdə istifadəsinə görə – “Cecimi parça”, “Darayıcecim”, “Həyatı cecim”, “Qara cecim”, “Qəlibli cecim”,“Paltarlıq cecim” və s.;

bədii xüsusiyyətlərinə görə – “Çiçəkli cecim”, “Çobancecimi”, “Saya palaz” və s.

Üfüqi dəzgahda toxunan cecimlərə “Yer cecimi”, şaqulidəzgahda toxunan cecimlərə isə “Qara cecim” deyilir. Cecimlə-rə Qazaxda “Dərmə”, Cənubi Azərbaycanda “Cicmin” deyilir-di. Cecim orta əsrlərdən məlumdur, XVI əsr Təbriz miniatürlə-rində cecimin təsvirlərinə rast gəlirik. Orta əsrlərdə cecimlərcacem, palaz (pəlas) və s. adlarla tanınırdı.

KİLİM. Yun, pambıq və kənafdan əyrilmiş iplərdən to-xunur. Kilimin strukturunu iki müxtəlif sistemli ip: əriş vəarğac ipləri təşkil edir. “Keçirtmə” texnikası ilə arğac ipləri ərişiplərinin arasından təkbir - çalkeçir keçirilir, lakin boy və boydeyil, naxışın eninə görə məhdud toxunur. Əriş və arğac sıxlığıbərabər olmur, arğac çox sıx və bir alt tarım, bir üst tökə keçiri-lir, ərişləri tam örtür. Beləliklə, kilim arğac üzlü olur. Kiliminnaxışları müxtəlif rəngli arğac ipləri vasitəsilə alınır. Bir naxı-şın sərhədləri dəyişərkən arğaclar dəyişir və bu sərhədlərdə“dırnaq” adlanan dəliklər əmələ gəlir. Bununla belə “Dırnaqsızkilimlər” də toxunur. Məişətdə geniş tətbiq olunan kilim döşə-nəcək kimi yerə salınır, divardan asılır, alaçıqların üstünə döşə-nir, dəvə və qatırları bəzəyir, qapı əvəzi, pərdə, süfrə və s.məqsədlərlə istifadə edilir. Kilimin bir xarakterik xüsusiyyətidə onun hər iki üzündən istifadə edilməsidir (bəzən birüzlü dətoxunur). Əsas toxunma mərkəzləri Bakı, Qazax, Qarabağ, Şir-van və Təbrizdir.

Kilimlər aşağıdakı adlarla adlanırdı:materialına görə – “Kəndir kilim”, “Kənaf kilim”; texnikasına görə – “Dırnaqsız kilim”, “Gəzməli kilim”;

31

istifadəsinə görə – “Bucaq kilimi”, “Dal kilimi”, “Çadırörtüyü”, “Gərdəklik qırmızı kilim”, “Qara kilim”, “Qapılıq”,“Namazlıq”, “Pərdə”, “Sərinkeş”, “Taxtı kilim”, “Şəddə ki-lim”;

bədii xüsusiyyətlərinə görə – “Balçaxlı kilim”, “Göllükilim”, “Güllü kilim”, “Güllü palaz”, “Gülvəngli kilim”, “Kəs-mə kilim”, “Haşiyəli kilim”, “Xırdagöllü kilim”, “Xırdanaxışlıkilim”, “Xonçalı kilim”, “Zərpalaz”, “Naxışlı palaz”, “Sumaxkilim”, “Tirmə kilim”, “Zolaqlı kilim”, “Çaxmaxlı kilim”, “Sa-ya kilim”, “Sırğalı kilim”;

toxunduğu yerə görə – “Sənnə kilim”, “Şamaxı palazı”,“Şamt” və s.

Məişətdə müxtəlif məqsədlərlə işlədilən bir sıra əşyalarkilim toxunuşlu olur. Azərbaycanın Qərb bölgələri Gəncə, Qa-zax, Göyçə və digərlərində kilim sözü xovsuz xalça mənasındaişlənilir. Kilim sözünün orta əsrlərdə türk xalqları arasında ya-yılan Kərim sözünün təhrif olunmuş forması olması ehtimaledilir. Orta əsrlərdə kilim “Kurzin”, “Tevasi”, “Əndul” və s.kimi adlarla tanınırdı.

LADI. Yundan, pambıqdan əyrilmiş iplərdən toxunur.Ladının strukturunu üç müxtəlif sistemli ip: əriş, arğac ipləri vəəlavə “naxış ipi” təşkil edir. Ladı xalçaları “keçirtmə” texnikasıilə, “naxış ipi”nin ərişlərin arasından üfüqi istiqamətdə, müxtə-lif şəkildə keçirdilməsi ilə toxunur, nəticədə keçirtmələr - sırıq-lar əmələ gətirir. Bu toxunuş ladı texnikası adlanır. Ladı həmdə xovsuz xalça və xalça məmulatlarında geniş istifadə olunantexnikadır. Onun vasitəsilə digər xovsuz xalçalara: palazlara,ladı-cecimlərə, şəddələr naxışlar salınır. Ladı iki üsulla toxu-nur. Birinci üsulda ladılar dik hanada toxunur, yerliyi birrənglişal kimi həm əriş, həm də arğac üzlü, yaxud da ki, palaz kimiyalnız arğac üzlü olur, “naxış ipi” bir üst, iki alt ərişə keçirilirvə əmələ gələn narın, qabarıq keçirtmələr - sırıqlar formasındanaxışlar yaradır. İkinci üsulla toxunan ladının yer hanasında ce-cim kimi hissə-hissə, ensiz toxunur, ərişlər rəngli, lakin cecim-

32

dən fərqli olaraq birrəng-birrəng çəkilir və arğaclarda eynirəngdə olur. Nəticədə yerliyi birrəngli və cecim kimi əriş üzlüolur. “Naxış ipi” yalnız qabaq ərişlərdən naxışa uyğun 4/1, 3/1və s. keçirilir və əmələ gələn iri keçirtmələr, sərbəst üfüqisırıqlar formasında naxışlar yaradır. Xalçanın üzü ilə arxasınıyəni, dal ərişləri qabaq ərişlərlə hər cərgədən bir tarım keçirilənarğaclar birləşdirir.

Ladıdan məişətdə döşənəcək, divar örtüyü və s. kimi isti-fadə edirlər. Ladı xalçaları Azərbaycanın Qarabağ, Qazax, To-vuz, Yardımlı bölgələrində və Cənubi Azərbaycanda toxunur.Ladıya Qazaxda və Qarabağda zili, Göyçədə, Qazaxda vəQarabağda dərmə, Qazaxda, Göyçədə və Borçalıda dərməkilim, Lənkəranda keçirtmə palaz deyirlər.

ŞƏDDƏ. Yun, pambıq və ipəkdən əyrilmiş iplərdəntoxunur, şəddənin strukturunu iki sistemli ip: əriş və arğacipləri təşkil edir. “Keçirtmə” texnikası ilə arğac ipləri ərişlərinarasından təkbir - çalkeçir keçir. Əriş və arğac bərabər sıxlıqdaolur, alt və üst arğaclar doyumlu keçirilir. Nəticədə şəddə həməriş, həm də arğac üzlü olur. Əsasən, şəddələr bir-biri iləbirləşdirilmiş qırmızı, yaxud da qırmızı və göy rəngli hissələr-dən - “şaqqalardan” ibarət olurdu. Bununla yanaşı isə bir hissə-li qırmızı şəddələr, eləcə də qırmızı, göy rəngli, şaquli zolaqlışəddələr də toxunurdu. Bu zolaqlar iki üsulla salınır. Şəddəninəsas üç növü olur: birrəngli – “Şal”; damalı – “Dama-damaşəddə” və məzmunlu “Zili şəddə” və “Dəvəli şəddələr” də to-xunur. Məişətdə şəddədən mərasim pərdələri və örtükləri – zil-lə şəddəsi kimi, sonralar isə qalın toxunan şəddədən döşənəcək,divar örtüsü, nazik və zərif toxunan şəddədən isə parça kimiqadın və kişilərin geyiminin hazırlanmasında, həmçinin dəsüfrə-qabaq süfrəsi və s. kimi istifadə edilir, balaca, qırmızışəddələr ayaq altına salınır. Şəddənin əsas istehsal mərkəzləriQarabağ (Qubadlı, Cəbrayıl, Ağdam, Bərdə), Qazax, Naxçıvan,Cənubi Azərbaycan (Ərdəbil, Meşqin, Muğan) və Göyçədir.

Şəddələr aşağıdakı adlarla adlanırdı:

33

texnikasına görə – “Qədirqə”, “Şal”, “Şəddə cecim”; istifadəsinə görə – “Zillə şəddəsi”, “Bəy çadırı”, “Qodu

parçası”, “Şəddə kilim”;bədii xüsusiyyətlərinə görə – “Dəvəli şəddə”, “Dama-

dama şəddə”, “Kəsməli şəddə”, “Qaraqoyunlu şəddəsi”, “Şət-rənci”, “Zili quşlu”, “Zili şəddə” və s.

Bakıda şəddə qayıq-palaz, Qarabağda zili, Naxçıvandacecim, Cənubi Azərbaycanda bucaqqırağı, ocaqqırağı adlarlatanınır. Muğanda pambıqdan toxunan palaza və balaca palazaşəddə deyilir. “Şəddə” sözünün kökü “şətrənc”, “şadevərd” yəni“şahmat” sözündən olduğu ehtimal edilir. Azərbaycanda yaşamış“Şadılı” tayfaları da məlumdur. Ümumiyyətlə, Azərbaycanda indidə Şada (Şahbuz), Şadılı (Qasım İsmayılov) adlı kəndlər vardır.

VƏRNİ. Yundan, nadir hallarda isə ipəkdən və pambıqdanəyrilmiş iplərdən toxunur. Vərninin strukturunu üç müxtəlifsistemli ip: əriş, arğac ipləri və əlavə “naxış ipi” təşkil edir. “Na-xış ipi” ərişlərə “qayıq” texnikası (“sarıma dolama”) ilə üfüqiistiqamətdə 4/2 dolanır və beləliklə, ilmələr salınır. Hər bir ilməçinindən sonra alt, ya üst arğac “doyumlu” keçirilir. İlmələr bütünçinlərdə soldan sağa yanyana salınaraq paralel – birtərəfli düzülüşyaradır və vərninin üzünü tam örtür. Nəticədə vərninin üzünü“naxış ipi” təşkil edir. “Naxış ipləri”nin ucları arxa tərəfəçıxarılmır arğacların arasında itir. Vərnilər iki hissədən ibarəttoxunur (sol və sağ hissələr) və sonra bir-birinə tikilir. Busəbəbdən Qarabağda (Ləmbəran) vərni həmyan (iki yanlı, ikitərəfli) adlandırılır. Lənkəranda vərniyə qayıqlı kilim deyirlər.Vərnilərdən pərdə, yük üzü, döşənəcək, örtük, həmçinin dəyə vəçadırların dekorativ bəzəyi kimi istifadə olunur. Muğandavərnidən döşənəcək kimi istifadə etmək üçün altına keçə tikilirdi.Əsas istehsal mərkəzləri Qarabağ (Bərdə, Şuşa, Ağcabədi,Cəbrayıl, Ləmbəran), Qazax, Naxçıvan və Cənubi Azərbaycandır.Qarabağ vərninin ornamentinin əsas elementi demək olar ki,xalçanın bütün sahəsini tutan, S və ya Z formalı stilizə olunmuşəjdaha təsviridir. Əjdaha bolluq rəmzi kimi, eləcə də evin, ailənin,

34

qəbilənin qoruyucusu kimi tanınır. Bununla belə qədim dövrlərdəşər qüvvələrin rəmzi də sayılmışdır. Cənubi Azərbaycandatoxunmuş vərnilər quş və ağac təsvirləri ilə bəzədilir. Ortaəsrlərdə zərif toxunuşlu vərnilər bərnu, pərniyan, pərnu daadlanırdı. Eyni zamanda bunlar orta əsrlərdə xüsusi toxunan ensizipək parça - dibaya verilmiş adlardır. Bu parçanın bir neçə növümövcud idi və onlardan döşənəcək kimi istifadə olunurdu.

ZİLİ. Yundan, pambıqdan və ipəkdən əyrilmiş iplərdən to-xunur. Zilinin toxunuş üslubu, istifadəsi, rəngi, tərtibatı toxun-duğu yerdən asılıdır. Zilinin sabit strukturu mövcud deyil. Onuntoxunuşunda ladı, şəddə, vərni kimi xovsuz xalçaların strukturlarıüçün xarakterik olan texniki prinsiplərdən istifadə olunur. Zili üçüsulla toxunur. Birinci üsulla zili ladı kimi toxunur, yerliyi əriş vəarğac üzlü, yaxud yalnız arğac üzlü olur, əlavə “naxış ipi” iki altvə bir üst ərişdən ladı texnikası ilə keçirdilir. İkinci üsulla zilişəddə kimi toxunur, ərişi rəngli çəkilir, əriş və arğac üzlü olur,yerliyini enli, rəngli şaquli zolaqlar təşkil edir və üzərinə “naxışipi”, “qayıq” texnikası (“sarıma dolama”) ilə arabir naxışlarsalınır. Üçüncü usulla zili vərni kimi toxunur, “naxış ipi” ərişlərə“qayıq” texnikası (“sarıma dolama”) ilə 4/2 dolanaraq soldan sağatoxunur və nəticədə alınan ilmələr zilinin üzünü tam örtür. Buzaman ilmələr gözəl və səliqəli alınır. Xüsusilə Bakıda toxunanzilidə “naxış ipi” təkbir ərişə dolanıb “taynan” getdiyi üçünilmələr daha nazik və zərif olurlar. Bəzən toxumanı tezləşdirməküçün ikinci çin sağdan sola geri toxunur və bu zaman ilmələrinüzü bir sırada yuxarıya, ikinci sırada aşağıya doğruistiqamətlənərək hörüyəbənzər toxunuş yaradır. Zilidən ibadətxalçası, pərdə, divar örtüyü, döşənəcək kimi istifadə edilir. Zilihazırda da, əsasən məscidlər üçün toxunan xovsuz xalçalardır.Belə zili, adətən göy və ağ, yaxud da ağ və qırmızı rəngdə olur,haşiyəsində Namazlıq xalçaları üçün səciyyəvi olan kufi yazılarıverilir. Zilinin əsas istehsal mərkəzləri Qarabağ, Qazax, Bakı,Naxçıvan, Göyçə və Cənubi Azərbaycandır.

Zililər aşağıdakı adlarla adlanırdı:

35

texnikasına görə – “Qarımış fərş”, istifadəsinə görə – “Namazlıq”;bədii xüsusiyyətlərinə görə – “Damarlı” və “Zili quşlu”,

“Zili şəddə”, “Hacı Nağı zilisi”,keyfiyyətinə görə – “Yoxsul palazı” və s.Zili Bakıda qayıq-palaz, Qarabağda qayıq, ladı, şəddə, Qa-

zaxda qayıq, ladı, Tovuzda dərmə, Cənubi Azərbaycanda ladı,vərni, zilu və s. adlarla tanınmışdır. Göyçədə isə ölçüsündən asılıolaraq zililərə böyük xalı, gəbə və xalı deyirdilər. Ümumiyyətlə,zili yerə salınan hər bir döşənəcəyə, hətta həsirə də deyilir. Zilininbəzəklərini stilizə edilmiş quş və heyvan rəsmləri, rəmzi təsvirlər,müxtəlif formalı həndəsi və nəbati motivli ornamentlər təşkil edir.Bununla belə zilinin əsas naxışı quş təsviridir. Göyçədə zilişəddələr, əsasən quş təsvirləri ilə naxışlanırdı. Abşeronda (Xızı)ziliyə “Zili quşlu” və “Güllü palaz” deyilir. Qubada vaxtilə xovluxalçalar “zillu” adlanan quşlarla bəzədilirdi. Zili hələ ortaəsrlərdən namaz üçün istifadə olunub və bu dövrdə namazlıqxalçalarına zili deyilirdi. Bununla belə nax da adlandırılırdı. Xəsrdə Xoy, Bərgi, Ərcicə, Əxlate, Naxçivan, Bidlis zilinintoxunduğu məşhur məntəqələr idi. XVI-XVIII əsrlərdə Qarabağ(Cəbrayıl) ipək zilinin toxunduğu mərkəz idi.

SUMAX. Yundan, bəzən də ipəkdən əyrilmiş iplərdən to-xunur. Sumaxın strukturunu üç müxtəlif sistemli ip: əriş, arğacipləri və əlavə naxış ipi təşkil edir. “Naxış ipi” ərişlərə “qayıq”texnikası ilə üfüqi istiqamətdə 4/2 dolanır, beləliklə, ilmələryaranır. İlmələr çinlərdə sünbülvari düzülüş təşkil edir və Su-maxın üzünü tam örtür. Nəticədə sumaxın üzünü “naxış ipi”yaradır. İlmələr bir neçə üsulla salınır. “Qayıq” texnikasının ikiüsulundan müxtəlif variantlarda “sarıma dolama” və “halqalı do-lama” istifadə edərək müxtəlif formalı ilmə düzülüşü yaradır.Belə ki, bəzən, bütün çinlərdə ilmələr soldan sağa “sarıma do-lama”, yaxud da “halqalı dolama” üsulu ilə, bəzən isə bir çin sol-dan sağa “sarıma dolama”, digər çin isə sağdan sola “halqalı do-lama” üsulu ilə toxunur. İlmələrin üzü bir sırada yuxarıya, ikinci

36

sırada aşağıya doğru meyllənir və nəticədə buğda dənələrininsünbüldə düzülüşünü, yaxud saç hörüyünü xatırladan düzülüşyaranır. Hər bir ilmə çinindən sonra bir alt, bir üst arğac doyumlukeçirilir. Bəzi sumaxlar arğacsız toxunur, ərişlərin arasından arğacipi keçmir, “naxış ipi” ərişlərə “sarıma dolama” üsulu ilə şaquli vəüfüqi dolanaraq naxış əmələ gətirir. Sumaxdan məişətdədöşənəcək, divar örtüyü, balaca ölçülülərdən - sumaxçalardan isəibadət xalçası - namazlıq kimi istifadə edilir. İlk əsas istehsalmərkəzi Şirvan (Şamaxı) olmuş, həmçinin də Cənubi Azərbaycan(Əhər, Mərənd, Urmiya), Qarabağ (Cəbrayıl, Laçın) vəNaxçıvanda toxunmuşdur. Sonralar Sumaxın istehsal mərkəziQubaya keçmiş və XIX əsrdə artıq məşhurlaşaraq Azərbaycanındigər bölgələrində də geniş yayılmışdır. Sumaxın bədiitərtibatında Şirvan, Quba, Qarabağ, Gəncə xovlu xalçalarınınkompozisiyalarından istifadə edilir.

Sumaxlar aşağıdakı adlarla adlanırdı: texnikasına görə – “Qarımış fərş”; ölçüsünə görə – “Sumaxça”, “Sumax palaz”, “Göllü pa-

laz” və s.Sumaxın yerliyi, əsasən sumağı rəngdə olur və yerliyinin

sumağı rənginə görə bəzi kilimlərə sumaxı kilim deyilir. Tədqi-qatçılar “sumax” sözünü Şamaxı şəhərinin adı ilə əlaqələndirir,bəzi mənbələrdə isə maldar tayfalar olan “Kimak”ların adı iləbağlayırlar. Orta əsr ərəb tarixçisi əl-İstəxri “Kimak”ları türk tay-falarına aid edirdi. Xarici tədqiqatlarda sumax xalçasının adı to-xunduğu qayıq texnikasına verilmişdir, yəni “sumax texnikası”termini işlədilir. Halbuki yerli xalça ustaları bu günədək butexnikaya yalnız “qayıq” deyirlər.

Xovlu xalçalar müxtəlıf görünüşlü döşəmə və divar xalça-ları – xalı, xalça, gəbə, dəst-xəli-gəbə, puştu, namazlıq və müxtəlıftəyinatlı – pərdə, taxt üstü xalçalarını da qeyd etmək olar.

Xalı – uzunluğu – 3, eni – 2 metrə çatan böyük xalça.Xalça – orta ölçülü xovlu xalça, uzunluğu, adətən, 2-

2,5m, eni -1-1,5m.

37

Gəbə – böyük ölçülü, ensiz xovlu xalça. Adətən gəbəninuzunluğu 2,5 – 3,5 m, eni 1,5 dən-2,5 m.

Dəst-Xəli-Gəbə – özünəməxsus dəst-xalça, böyük evlərindöşəmələri üçün nəzərdə tutulub. Bu dəst üç, dörd və beş hissədənibarət olur: Mərkəzi hissədəki xalça “Xalı”, kənardakılar“Kənarələr” və ya “Yan”, baş hissədəki, “Başlıq”, aşağı hissədəkiisə “Ayaqaltı” adlanırdı. Bu xalçaların uzunluğu - 4,5m-dən 6 -7m. çatırdı.

PUŞTU – ölçüsünə görə kiçik olan, əsasən xovlu xalçadır.60x32 sm-dən 103x64 sm. Azərbaycanın bütün xalçaçılıq mər-kəzlərində istehsal olunurdu. Bu xalçaları divarın yarı hissəsinəkimi soyuqdan və rütubətdən qorunmaq üçün asardılar.

NAMAZLIQ – kiçik ölçüdə, 80x130 sm-dən, 100x50 sm-dək olurdu və dini ayinlərin keçirilməsi üçün istifadə edilirdi. Buxalçaların kompozisiyası XVI əsrdə Təbrizdə yaranıb, sonradanbütün müsəlman dünyasında geniş yayılıb. Adətən, bu xalçalarüzərində bir nəfərin oturub dua etməsi üçün nəzərdə tutulub. Çoxvaxt iki, üç və daha artıq insanı nəzərə alıb, bir az böyüknamazlıqlar da toxunulardı. Bu xalçalar bəzən “saf”, “səccadə”adlanardı.

Azərbaycanın bütün ərazisində, əhalinin məişətində ənənəviolaraq, xovlu və xovsuz xalça məmulatları – məfrəş (yataq dəstiüçün xalçadan hazırlanmış əşya), xurcun, heybə, qaşlıq (müxtəlifölçülü aşırmalı çanta), örkən (çadırları əhatələmək üçün ensizməmulat) qaşıqqabı, çömçədan, yəhər üzü, cuval, duzqabı, xaral,ləmiqabağı, corablar əsas yer tuturdu. Xalça ustaları xalçaçılığınənənəvi prinsiplərinə əsaslanaraq, bu əşyaların məqsədini təyinedərək, özünəməxsus kompozisiyalar yaradaraq, məmulatlarınformalarını aşkar edirdilər.

Azərbaycan xalçalarının yüksək bədii keyfiyyəti onları qiy-mətli muzey eksponatlarına çevirirdi. Bu gün dünyanın əsas mu-zeylərində və bir çox şəxsi kolleksiyalarda yüzlərlə unikal Azər-baycan xalçası saxlanılır. Onlardan bəzilərini xüsusi qeyd etməklazımdır. Misal üçün, Qazaxa aid (XV əsr) əjdahanın simurqla

38

döyüş süjetini əks etdirən unikal xalça Berlin muzeyinin Şərqşöbəsində saxlanılır. Ağacın sağ və sol tərəflərinə qonmuş iki quşkompozisiyalı Qazaxa aid bir ayrı XV əsr Azərbaycan xalçasıStokholm muzeyində saxlanılır. Ornamentlərinə görə xalqarasında “Quşlu” xalça adlandırılan bu növ xalçalar Qazaxda indidə istehsal olunmaqdadır. XVI-XIX əsr Azərbaycan xalçalarınınböyük bir qrupu Londondakı Viktoriya və Albert muzeyindədir.Onların arasında Təbriz, Quba, Gəncə, Qarabağ, Şirvan və Bakımərkəzlərinə aid xalçalar vardır. Nyu-Yorkun Metropolitenmuzeyinin, İstanbulda “Türk və İslam əsərləri” muzeyininkolleksiyaları arasında, Moskvada Şərq Xalqları Dövlət İncəsənətmuzeyində, Budapeşt muzeylərində, Filadelfiyadakı İncəsənətmuzeyində, Münxen muzeyində, Paris muzeyində, VyanadakıTekstil muzeyində və dünyanın bir çox digər muzeylərində dəAzərbaycan xalçaları nümayiş olunur.

Bakıdakı Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Döv-lət Muzeyi Azərbaycanın bir neçə min xalça və xalça məmu-latından ibarət dünyada ən böyük kolleksiyaya malikdir.

Azərbaycan xalça sənəti bu gün öz inkişafının yeni mərhə-ləsinə qədəm qoymuşdur. Azərbaycan xalqı öz ənənələrini vəmədəniyyətini misilsiz xəzinə kimi əziz tutmuş və qayğı ilə qoru-yub saxlamışdır. Bu xəzinə də dünya sivilizasiyasının mənəvi-mədəni sərvətlərinə samballı töhfə vermiş Azərbaycan xalçaçılıqsənəti beynəlxalq səviyyədə dəyərləndirilərək YUNESKO-nun“Bəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrsinin ReprezentativSiyahısı”na daxil edilmişdir. Azərbaycan xalça sənətinin də qeydolunan siyahıda yer alması bu sənətin qorunması və beynəlxalqmiqyasda tanıtdırılması istiqamətində çox mühüm hadisədir.

Röya Tağıyeva,sənətşünaslıq doktoru,

professor

39

GÖRKƏMLI ŞƏXSİYYƏTLƏRAZƏRBAYCAN XALÇALARI HAQQINDA

Hər bir xalqın mədəni irsi onun milli sərvəti, tarixi vəbugünüdür.

***

Bizim borcumuz, gələcək nəsillərin borcu tarixi keçmişi-mizə, ənənələrimizə, milli nailiyyətlərimizə hörmət etməkdən,onları qoruyub saxlamaqdan ibarətdir.

Heydər Əliyev,Azərbaycanın ümummilli lideri

Xalçaçılıq sənəti Azərbaycan mədəniyyətinin bir hissəsi-dir. Xalçaçılıq xalq sənətidir. Xalçaçılıq sənəti hər bir azərbay-canlı üçün çox doğma, əziz sənətdir və hər bir azərbaycanlı özhəyatını xalçasız təsəvvür edə bilmir! Qədim dövrlərdən xalça-çılıq sənəti Azərbaycanda yaşayır və inkişaf edir. Azərbaycan-da birinci xalçalar eramızdan əvvəl toxunmuşdur. Azərbaycanxalçası öz gözəlliyi, keyfiyyəti ilə həmişə seçilmişdir.

İlham Əliyev,Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Xalçalar hər bir azərbaycanlı üçün həyatın ayrılmazhissəsidir. Zənnimcə, qədim xalçalar muzeylərdə olmalıdır.

Mehriban Əliyeva,Heydər Əliyev Fondunun prezidenti,

YUNESCO və İSESCO-nun xoşməramlı səfiri

40

Dünyada Qafqaz adı ilə şöhrətlənən xalça və xalça mə-mulatı, xüsusilə xovsuz xalçaların 90%-ni Azərbaycan xalçala-rı təşkil edir.

Lətif Kərimov,xalçaşünas alim

İstər Qafqazda, istər Yaxın və Uzaq Şərqdə, istərsə dədünyanın başqa ölkələrində Türk soylu xalçaların tayı-bərabəriyoxdu. İlk xalçanı da toxuyan türklər olub.

Kamil Əliyev,xalçaçı rəssam

Demək olar ki, bütün xalçalar azərbaycanlı ailələrindəistehsal olunur. Ermənilər xalça toxumağı azərbaycanlılardanöyrənməlidir (1886- cı il. Şuşa).

Zergenidze,gürcü tədqiqatçısı

Qarabağ xalçaları misli-bərabəri olmayan əl işləridir.Əl-Müqəddəsi,

X əsr ərəb tarixçisi

Təbriz xalçası nə köşkdə qalar, nə də müştərinin evindəiltifatdan kənarda olar.

Təbrizlilərin ən məşhur deyimi

Qədim Azərbaycan xalçasının bir parçası tərəziyə qoyul-sa, o, bütün italyan intibahından ağır gələcək.

Naməlum romalı alim

41

Azərbaycanın müasir ustalarının toxuduqları xalçalarrənglərinin əlvanlığı, xovlarının zərifliyi, ipliyinin sıxlığı ilədiqqəti cəlb edir.

Ursel Erve,fransız sənətşünası

Müəllifin 1969-cu ildə tərtib etdiyi “Dünyanın xalçaxəritəsində” Cəbrayıl rayonu dünyada ən gözəl xalça toxuyanmərkəzlərdən biri kimi verilmişdir.

Günter Lettenmayer,alman şərqşünası

Azərbaycan ərazisində yaşayanların palaz və xalça sənətihaqqında qeydləri vardır. Assur və Parfan abidələrində də bunutəsdiq edən izlər tapılmışdır.

“Sui” adlı Çin salnaməçisi

Qafqazda çoxlu müxtəlif tayfalar yaşayır, onların əksəriy-yəti yabanı ağac meyvələri ilə qidalanır. Bu ölkədə, necə de-yərlər, qəribə yarpaqlı ağaclar var. Bu yarpaqları əzib su iləqataraq boya düzəldir, sonra bu boya ilə öz geyimlərinə naxışsalırlar. Bu naxışlar yuyulmaqla getmir, yalnız yun parça dağı-landa onunla birlikdə dağılır.

Herodot,Antik yunan tarixçisi

VII əsrin I yarısında (hicri 2-ci, miladi 642-ci ildə) Azər-baycanın şimal-şərqində yüksək çeşidli əla növlü xalçalaristehsal olunur.

Əbu Cəfər Təbəri,ərəb tarixçisi

42

Azərbaycan xalça istehsalının ən böyük mərkəzidir.Huan Tesank,

VII əsrdə yaşamış məşhur Çin səyyahı

Müəllif “Aqvan tarixi” əsərində yazır ki, Azərbaycanınşimal hissəsində ipək parçalar və müxtəlif rəngli parlaq xalça-lar hazırlanırdı.

Musa Kalankatlı,VII əsrdə yaşamış məşhur salnaməçi

Muğan öz çuval və palazları ilə, Naxçıvan, Xoy, Salmasöz zili xalçaları ilə, Ərdəbil və Şirvan öz ipək və yun məmulat-ları ilə şöhrətlənir.

“Hüludil-aləm” adlı əsərdə (982- ci il)

Azərbaycanda öz peşəsinin ustası olan çoxlu sənətkarlarvar, onların hazırladıqları parça, xalı və silah bütün dünyayayayılmışdır.

Marko Polo,venesiyalı səyyah

Qiymətli ipək parçadan tikilmiş paltarı ucuz, miskin pa-lazdan tikilmiş geyimlə müqayisə edərək yazır ki, “Hökmdarla-rın geydiyi sədrə və xara paltar əvəzinə bir palaz geyib daşlarüzərində əyləşərəm.”

Əfzələddin Xaqani Şirvani,Azərbaycan şairi

Azərbaycan xalçaları sadəcə xalça deyil, yun kitabələr-dir!

Lev Qumilyov,rus yazıcısı, tədqiqatçı

43

QƏRAR VƏ SƏRƏNCAMLAR

1920

1. İncəsənət аbidələrinin qоrunmаsı və qеydə аlınmаsıhаqqındа: Аzərbaycan SSR İnqilаb Kоmitəsinin 1920-ci il 7iyul tаrixli qərаrı [Mətn] //Kоmmunist.- 1920.- 8 iyul.- №56.

1959

2. Аzərbаycаn SSR-də xаlçа və xаlçа məmulаtı istеhsа-lını dаhа dа аrtırmаq və keyfiyyətini yаxşılаşdırmаq tədbirlərihаqqındа: Аzərbaycan SSR Nаzirlər Sоvеtinin 10 iyun 1959-cuil tаrixli qərаrı [Mətn] //Аzərbaycan SSR Höкumətinin Qərаrlа-rının Külliyyаtı, 1959.- №11.- S.3-5.

1968

3. Xаlq bədii pеşələrini dаhа dа inкişаf еtdirməktədbirləri hаqqındа: SSRİ Nаzirlər Sоvеtinin 1968-ci il 14аvqust tаrixli qərаrı [Mətn] //SSRİ Nаzirlər Sоvеtinin Qərаr vəGöstərişləri.- 1968.- №18.- S.6.

1975

4. Xаlq bədii sənətləri hаqqındа: Sоv. İКP MК-nınqərarı [Mətn] //Kоmmunist.- 1975.- 27 fevral.

1983

5. Аzərbаcаn SSR-də xalçaçılığın və xalça sənətinindaha da inkişaf etdirilməsi tədbirləri haqqında: Аzərbaycan KPMK və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı [Mətn]//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 27 may.- S.4.

44

1986

6. L.H.Kərimov yoldaşın Xalqlar Dostluğu ordeni ilətəltif edilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətininfərmanı. Moskva, Kreml. 14 noyabr, 1986-cı il [Mətn]//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 21 noyabr.- S.5.

1998

7. “Azərbaycan Xalçası” Naxçıvan Muxtar Respub-likası Dövlət Muzeyinin yaradılması haqqında. AzərbaycanRespublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı. Bakı, 16 mart 1998-ci il [Mətn] //Azərbaycan Respublikasının QanunvericilikToplusu.- 1998.- №3.- S.747-748.

1999

8. K.M.Əliyevin “İstiqlal” ordeni ilə təltif edilməsihaqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı.Bakı, 27 dekabr 1999-cu il //Azərbaycan.- 1999.- 28 dekabr.-S.1.

2005

9. Azərbaycan xalça sənətinin qorunması və inkişafetdirilməsi haqqında: Azərbaycan Respublikasının Qanunu.Bakı şəhəri, 7 dekabr 2004-cü il [Mətn] //Azərbaycan.- 2005.-11 fevral.- S.1.

10. Azərbaycan xalça sənətinin qorunması və inkişafetdirilməsi haqqında: Azərbaycan Respublikası Qanunununtətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası PrezidentininFərmanı. Bakı şəhəri, 7 fevral 2005-ci il [Mətn] //Azərbaycan.-2005.- 11 fevral.- S.1.

45

11. K.M.Əliyevin xatirəsinin əbədiləşdirilməsihaqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı.Bakı şəhəri, 19 oktyabr 2005-ci il [Mətn] //Azərbaycan.- 2005.-20 oktyabr.- S.1.

2006

12. Lətif Kərimovun 100 illik yubileyi haqqında Azər-baycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. Bakı şəhəri, 27oktyabr 2006-cı il [Mətn] //Azərbaycan Respublikası Qanunve-ricilik Toplusu.- 2006.- №10.- S.2180.

13. Azərbaycan xalça sənətinin qorunması və inkişafetdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun ic-rasının təmin edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezi-dentinin Fərmanı. Bakı şəhəri, 28 dekabr 2005-ci il [Mətn]//Azərbaycan.- 2006.- 7 yanvar.- S.2.

2007

14. Azərbaycanda muzey işinin yaxşılaşdırılmasıhaqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı.Bakı şəhəri, 6 mart 2007-ci il [Mətn] //Azərbaycan Respublika-sının Qanunvericilik Toplusu.- 2007.- №3.- S.627-629.

Qərarın şərhi: Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyətvə Turizm Nazirliyi, Bakı şəhər İcra Hakimiyyəti ilə birlikdəAzərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyininyeni binasının tikilməsi üçün Bakı şəhərində müvafiq sahəninayrılması və tikinti-quraşdırma işlərinin aparılması ilə bağlıtəkliflərini bir ay müddətində Azərbaycan RespublikasınınPrezidentinə təqdim etsin.

2010

46

15. “Azərbaycan Xalçaçılıq Sənəti” YUNESKO-nunBəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxiledilmişdir. YUNESKO, 19.11.2010-cu il. Nayrobi, Keniya.

KİTABLAR

1959

16. Həbibov, N. Azərbaycan SSR-in təsviri-incəsənəti[Mətn] /N.Həbibov.- Bakı: Azərnəşr, 1959.- 19 s.

Kitabın “Dekorativ tətbiqi sənət” bölməsində Azərbaycanxalçaları haqqında məlumat verilmişdir.

17. Tərlanov, M. Аzərbаycan xаlq yаrаdıcılığı nümunə-ləri [Mətn] /M.Tərlаnоv, R.Əfəndiyev.- Bakı, 1959.- 52 s.

Kitabın “Xalçaçılıq” bölməsində Azərbaycanın müxtəlifbölgələrində toxunan xalçalardan, dünya rəssamlarının əsərlə-rində xalçalarımızın təsvir olunmasından bəhs olunur [S.11-23].

1960

18. Əliyev, F. XVIII əsrin ikinci yarısında Şimali Azər-baycan şəhərləri [Mətn] /F.Əliyev.- Bakı: Azərbaycan SSR EAnəşriyyatı, 1960.- 134 s.

Kitabda “XVIII əsrin ikinci yarısında iqtisadi vəziyyət”başlıqlı yazıda Azərbaycan ipəyi, xalçaları haqqında məlumat-lar verilir [S.13-33].

19. Tərlаnоv, M. Аzərbаycаn xаlq sənəti [Mətn]/M.Tərlаnоv, R.Əfəndiyev.- Bakı: Uşаqgəncnəşr, 1960.- 122 s.

Kitabın “Xalçaçılıq” bölməsində Azərbaycan xalçalarınınyüksək keyfiyyəti, bədii xüsusiyyətləri, dünya rəssamlarınınəsərlərində təsviri haqqında məlumat verilir [S.63-78].

1961

47

20. Vahidov, R. Mingəçevir III-VIII əsrlərdə: arxeolojiqazıntı materialları əsasında [Mətn] /R.Vahidov.- Bakı: Azər-baycan SSR EA nəşriyyatı, 1961.- 160 s.

Kitabın “Sənətkarlıq” bölməsində Mingəçevirdə arxeolo-ji qazıntılar nəticəsində tapılmış materiallardan AzərbaycandaIII-VIII əsrlərdə də əhalinin toxuculuqla məşğul olması, əlanöv xalça, palaz toxuduqları aydın olur [S.82-86].

1963

21. Quliyеv, А. Xаlçа məmulаtı əmtəəşünаslığı [Mətn]:dərs vəsаiti /А.Quliyеv.- Bakı: Аzərtədrisnəşr, 1963.- 121 s.

Kitabda Azərbaycan xalçaları, onların keyfiyyəti, növləri,saxlanma metodları və xarici ölkələrdə istehsalı haqqında mə-lumat verilmişdir.

1964

22. Аzərbаycаn tаrixi [Mətn]: 3 cilddə.- Bakı: Аzər-baycan SSR ЕА, 1964.- C.2.- 990 s.

Kitabın “Tətbiqi incəsənət” fəslində Azərbaycanda toxu-nan xalçalar, onların keyfiyyəti, bədii xüsusiyyətləri, dünyasərgilərində nümayişi haqqında məlumatlara geniş yer verilib[S.935-937].

1974

23. Azərbaycan xalçaları [Mətn]: albom /mətnin müəll.H.Hüseynzadə; rəssam Y.Salnikov.- Bakı: İşıq, 1974.- 6 s.-Mətn Azərb., rus, ing. və ərəb dillərində.

24. Azərbaycan incəsənəti [Mətn] /tərt. ed.: Ə.Salamza-də, N.Rzayev, K.Kərimov, R.Əfəndiyev, N.Həbibov.- Bakı:Maarif, 1974.- 213 s.

48

25. Kərimоv, H. Аzərbаycаn xаrici mətbuаtdа. İncəsə-nət [Mətn]: (1960-1970) /M.F.Axundov adına AzərbaycanRespublika Dövlət Kitabxanası.- Bakı, 1974.- 50 s.

Kitabın “Tətbiqi incəsənət” bölməsində xalçalarımızdanbəhs olunur [S.43-45].

1980

26. Məmmədоv, Ə. Sеhirli nаxış [Аlbom].- Bakı: İşıq,1980.- 6 s.- Mətn Azərb. və rus dillərində.

Kitabda xalçaçı naxış ustası Əli Məmmədov haqqındaməlumat və onun yaratdığı naxış elementlərindən nümunələrverilib.

27. Vəliyev, K. Elimizdən, obamızdan [Mətn] /K.Vəli-yev.- Bakı: Gənclik, 1980.- 95 s.

Kitabın “Xalılı-xalçalı ellərimiz” adlı məqaləsində xalça-larımızdan bəhs edilir [S.89-95].

1981

28. Həvilov, H. İnsan, məişət, mədəniyyət [Mətn]/H.Həvilov - Bakı: Gənclik, 1981.- 76 s.

Xalçaların məişətdə əvəzsiz rolundan, onların toxunmatexnologiyasından bəhs edilir [S.68-73].

29. Məmmədov, X. Nаxışlаrın yаddаşı [Mətn] /X.Məm-mədov, İ.Əmiraslanov, H.Nəcəfov, A.Mürsəliyev.- Bakı: Аzər-nəşr, 1981.- 46 s.

Kitabda incəsənətimizin ən qədim və maraqlı qollarındanbiri olan naxış elementlərinin xalçaların, kilimlərin toxunma-sında tətbiqindən danışılır.

30. Zаmаnov, N. Düşündürən nаxışlаr [Mətn] /N.Zаmа-nov.- Bakı: Yazıçı, 1981.- 116 s.

Görkəmli xalçaşünas alim L.Kərimovun eskizi əsasındatoxunmuş xalça haqqında [S.15].

49

50

1982

31. Ürək sözləri [Mətn].- Bakı: Azərnəşr, 1982.- 147 s.Azərbaycan xalçaları haqqında fransız sənətşünası Ursel

Ervenin söylədiyi yüksək fikirlər [S.131].32. Haqverdiyev, T. Abidələr tarixin sirdaşıdır [Mətn]

/T.Haqverdiyev; rəy.: T.Bünyadov, H.İmanov.- Bakı: Gənclik,1982.- 88 s.

“Dörd fəsil” və “Şeyx Səfi” xalıları haqqında [S.37].

1983

33. Azərbaycan xalça sənəti [Mətn]: biblioqrafiya(1776-1983) /tərt. N.Nağıyeva; ön söz. müəl. sənətşünaslıqdoktoru R.Əfəndiyev.- Bakı: Yazıçı, 1983.- 99 s.

Göstəricidə Azərbaycan xalçaları haqqında qərar və sə-rəncamlar, qanunlar, kitablar, məqalələr Azərbaycan, ingilis,rus dillərində illər üzrə ardıcıllıqla verilmişdir.

34. Azərbaycan xalçaları [Mətn]: Şərq Xalça Sənətiüzrə Beynəlxalq Simpozium.- Bakı, 1983.- 110 s.

35. Nəbiyev, A. Azərbaycan folklorunun janrları [Mətn]:dərslik /A.Nəbiyev.- Bakı: ADU-nun nəşri, 1983.- H.1.- 84 s.

Kitabda bir çox məişət, o cümlədən, hana nəğmələri, xal-ça toxuyan sənətkarların söylədikləri nəğmələr, bayatılar veril-mişdir [S.28-29].

1985

36. Azərbaycan xalçası [Mətn] /tərt. və ön söz L.Kəri-mov; elmi red. M.Nəcəfov; rəs. N.Babayev.- Bakı: Yazıçı,1985.- 164 s.

37. Azərbaycan xalçası = Азербайджанский ковер =Azerbaijan CARP [Mətn]: albom.- Bakı, 1985.

51

38. Mahmudov, Y. Səyyahlar, kəşflər, Azərbaycan[Mətn].- Bakı: Gənclik, 1985.- 188 s.

Kitabda müxtəlif vaxtlarda Azərbaycana gəlmiş səyyah-ların mədəniyyətimiz, incəsənətimiz, xalçalarımız haqqındasöylədikləri fikirlər verilmişdir.

1986

39. Məmmədov, Ə. Sehirli naxışlar [Mətn] /Ə.Məmmə-dov, N.Məmmədov; ön söz M.Aslanov.- Bakı: İşıq, 1986.-68 s.

Kitab istedadlı xalça ustası Əli Məmmədovun yaradıcılı-ğına, sənət əsərlərinə həsr olunmuşdur.

1988

40. Azərbaycan etnoqrafiyası [Mətn]: 3 cilddə /red.:Ə.S.Sumbatzadə, T.Bünyadov, İ.Əliyev.- Bakı: Elm, 1988.-C.1.- 456 s.

“Sənətkarlıq” bölməsində Azərbaycan xalçaları, onlarıntarixi inkişafından bəhs edilir [S.422-428].

1989

41. Azərbaycan abidələri [Mətn].- Bakı: Azərnəşr,1989.- 125 s.- Mətn Azərb. və rus dillərində.

Kitabda xalçaçılıqdan da bəhs olunur [S.18-20].

1992

42. Azərbaycan incəsənəti [Mətn]: monoqrafiya.- Bakı:İşıq, 1992.- 344 s.

52

Kitabda Azərbaycan xalçalarının məzmunundan, bədiixüsusiyyətlərindən, XII-XIII əsrlərdə Azərbaycanda xalçasənətinin inkişafından danışılır [S.75-79].

43. Rzayev, N. Əcdadların izi ilə [Mətn] /N.Rzayev; red.M.Quliyeva.- Bakı: Azərnəşr, 1992.- 103 s.

Kitabın “Naxışlarımızın mənşəyi və inkişaf mərhələləri”fəslində illərdən bəri Azərbaycan xalçalarında istifadə olunannaxış elementlərindən bəhs edilir [S.65-75].

1993

44. Əliyev, Z. Sənətkar ömrü [Mətn] /Z.Əliyev.- Bakı:“Murad” cəmiyyəti, 1993.- 32 s.

Kitabda Xalq rəssamı Kazım Kazımzadənin el sənəti iləqırılmaz bağlılığından və yaratdığı süjetli xalçalardan da bəhsolunur [S.13].

1996

45. Mahmudlu, Y. Azərbaycan diplomatiyası [Mətn]/Y.Mahmudlu.- Bakı, 1996.- 291 s.

Kitabın “Avropa dövlətləri ilə diplomatik əlaqələrinidoğuran tarixi şərait” fəslində italyan səyyahı Marko PolonunAzərbaycan xalçaları haqqında söylədiyi fikirlər verilmişdir[S.40-49].

1997

46. Əziz, V. Dözmək olmur [Mətn]: şeirlər və poemalar/Vahid Əziz.- Bakı: Gənclik, 1997.- 212 s.

“Şeyx Səfi” xalısı haqqında poema [S.175-179].

53

1998

47. Abdullayeva, M. Azərbaycan dilində xalçaçılıq lek-sikası [Mətn] /M.Abdullayeva.- Bakı: Qismət, 1998.- 159 s.

Kitabda Azərbaycan dilinin xalçaçılıq leksikası araşdırı-lır. Kitabın sonunda “Naxış adları” sözlüyü təqdim edilir.

48. Xəlilov, A. Sənəti ellər yaşadar [Mətn] /A.Xəlilov,A.Tağıyev; red. O.Səmədov.- Bakı: Mütərcim, 1998.- 47 s.

Kitabda qədim el sənətini bu gün də yaşadanlar haqqındaməlumat verilmişdir [S.47].

2000

49. İsmayılqızı, V. Goranboy [Mətn]: ensiklopedik top-lu /V.İsmayılqızı; elmi red.: B.Budaqov, Q.Qeybullayev.- Bakı:İsmayıl Nəşriyyat-poliq. müəs., 2000.- 496 s.

Kitabda “Faxralı” və “Şadılı” xalçaları haqqında məlu-mat verilir [S.52-54].

2001

50. Azərbaycan müasir xalq sənəti inciləri [Mətn].-Bakı: İqbal fondu, 2001.- 20 s.

Kitabçada dekorativ tətbiqi sənət sahəsində çalışan sənət-karlardan və onların əl işlərindən bəhs edilir.

51. Qurbanov, B. Azərbaycan incəsənəti: Təriflər, təh-riflər [Mətn] /B.Qurbanov.- Bakı: Araz nəşriyyatı, 2001.- 192 s.

Azərbaycan xalçalarının inkişaf tarixindən, dünya bazar-larında xalçalarımızın dəyərindən, xarici rəssamların bir çoxəsərlərində zəruri təsvir və ifadə vasitəsi kimi Azərbaycan xal-ça naxışlarının istifadəsindən və “Namaz” xalçasından bəhsolunur [S.89-94].

54

2002

52. Abdullayeva, M. Xalçaçılıq terminlərinin izahlı lü-ğəti [Mətn] /M.Abdullayeva; red. Y.Seyidov.- Bakı: BDU nəş-riyyatı, 2002.- 56 s.

Kitabda xalçaçılıqda istifadə olunan söz və söz birləşmə-lərinin izahı verilir.

53. Əfəndiyev, T. Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənə-ti [Mətn] /T.Əfəndiyev.- Bakı, 2002.- 208 s.

Kitabın “Dekorativ-tətbiqi incəsənət” bölməsində xalça-çılıq tarixindən bəhs edilir [S.145-146].

54. Qasımov, X. Azərbaycan mədəniyyəti: [XVI-XVII][Mətn] /X.Qasımov; elmi red. O.Əfəndiyev.- Bakı, 2002.- 169s.

Kitabın “Dekorativ və tətbiqi incəsənət növləri” bölmə-sində Azərbaycan xalçaları, XVI əsrdə Azərbaycanda olmuşAvropa səyyahlarının xalçalarımızla bağlı fikirləri, “Şeyx Səfi”xalısı haqqında məlumatlar verilmişdir [S.108-110].

55. Mustafayev, C. Xanlıqlar dövründə Azərbaycandasənətkarlıq [Mətn]: monoqrafiya /C.Mustafayev; elmi red.İ.T.Mustafazadə.- Bakı: AMEA A.Bakıxanov adına Tarixİnstitutu, 2002.- 272 s.

Kitabda “Şeyx Səfi” xalısı, XVI-XVII əsrdə xalça isteh-salı, Şirvan, Təbriz xalçaları haqqında və Avropa səyyahlarınınAzərbaycan xalçaları haqqında fikirləri verilib [S.91-96].

2003

56. Azərbaycan qadınları [Mətn]: ensiklopedik toplu/layih. müəl. və baş red. L.Abbasova; topl. X.Bilal qızı.- Bakı:Mir Jenşinı, 2003.- 196 s.- Azərbaycan, ingilis, rus dillərində.

Azərbaycan xalçaları dünya muzeylərində [S.179-181].

55

2004

57. Məmmədov, Ə. Tətbiqi kulturologiya [Mətn]: dərs-lik /Ə.Məmmədov, S.Dadaşova, İ.Hüseynov; elmi red.G.Abdullazadə.- Bakı: Mars-Print, 2004.- 412 s.

Kitabda Təbriz, Quba, Şirvan xalçaçılıq məktəblərinə aidbir neçə xalça növləri haqqında məlumat verilmişdir [S.377].

2005

58. Abdulova, G. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərindəQarabağda sənətkarlıq [Mətn]: tarixi-etnoqrafik tədqiqat/G.Abdulova.- Bakı, 2005.- 174 s.

Xalçaçılıq [S.36].

2006

59. Göyüşov, N. Milli sənətin nəzəri təhlilinə giriş[Mətn] /N.Göyüşov.- Bakı: Nurlan, 2006.- 292 s.

“Güldan” adlı xalça haqqında məlumat verilib [S.110-111].

60. Süleymanov, N. Səfəvi dövlətinin təsərrüfat həyatı[Mətn] /N.Süleymanov.- Bakı: Elm,2006.- 400 s.

Kitabda Səfəvilərin hakimiyyəti dövründə inkişaf edənxalçaçılıq sənətindən, Azərbaycanda olmuş bir çox səyyahlarınburada toxunan xalçalar haqqında fikirləri verilmişdir [S.92-93].

2007

61. Azərbaycan etnoqrafiyası [Mətn]: 3 cilddə /red.T.Bünyadov.- Bakı: Şərq-Qərb, 2007.- C.1.- 543 s.

Kitabda Azərbaycan xalqının qədim xalçaçılıq sənəti ge-niş tədqiq olunur və xalçaçılığın təşəkkül tarixindən danışılır[S.279, 469-478].

56

62. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan[Mətn].- Bakı: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi mərkə-zi, 2007.- 883 s.

Azərbaycan xalçaları haqqında [S.118-120,238-240,249,257,277,279-280,781-788].

63. Azərbaycan tarixi [Mətn]: orta məktəblərin VIIIsinfi üçün dərslik /red.: V.Mahmudlu, B.Məmmədov, R.Tağı-yeva.- Bakı: Elm, 2007.- 150 s.

Vəsaitin “Tətbiqi incəsənət” bölümündə “Şeyx Səfi”xalçası və Təbriz ustalarının toxuduqları xalçalar haqqındaməlumat verilib [S.186-187].

64. Xoşməramlı səfir [Mətn] /tərt. Ə.Əliyev; elmi red.Q.Əliyev.- Bakı, 2007.- Kitab 4.- 212 s.

Kitabın “Azərbaycanın xalça sənəti Türkiyə Baş naziri-nin xanımında zəngin təəssürat yaratmışdır” məqaləsindəYUNESKO və İSESCO-nun Xoşməramlı səfiri, H.ƏliyevFondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyeva və Türkiyə Başnazirinin xanımı Əminə Ərdoğanın 2007-ci il martın 9-da“Azər-İlmə” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin “Azərbaycanxalçası” qalereyasında olmaları haqqında məlumat verilir[S.163-164].

65. Xoşməramlı səfir [Mətn] /elmi red. A.Naxçıvanlı;tərt. Ş.Əhmədov.- Bakı: Şəms, 2007.- Kitab 5.- 160 s.

Kitabın “Azərbaycanın xalça sənəti Türkiyə Baş nazirininxanımında zəngin təəssürat yaratmışdır” məqaləsində YUNESKOvə İSESCO-nun xoşməramlı səfiri, Heydər Əliyev Fondununprezidenti Mehriban xanım Əliyeva və Türkiyə Baş nazirininxanımı Əminə Ərdoğanın 2007-ci il martın 9-da “Azər-İlmə”Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin “Azərbaycan xalçası”qalereyasında olmaları haqqında məlumat verilir [S.83-84].

66. Quliyev, R. Azərbaycan incəsənətində rəmzi-obrazlıbədii şərhə yüksəlmə [Mətn] /R.Quliyev.- Bakı: Təknur, 2007.-160 s.

57

Kitabda Azərbaycan xalçalarının yaranma tarixi vəinkişafı haqqında ətraflı məlumat verilir [S.15-32].

2008

67. Heydər Əliyev və mədəniyyət: Müraciətlər,çıxışlar, müsahibələr, təbriklər, məlumatlar [Mətn]: 3 cilddə(1969-1982, 1993-1996) /layih. rəh. və ön söz. müəl. Ə.Qara-yev; tərt. ed. S.Məmmədəliyeva, T.Əhmədov; red. L.Məm-mədova.- Bakı: Nurlar, 2008.- C.1.- 504 s.

Kitabda “Bənzərsiz sənətin əlvan boyaları” adlı məqalədə1983-cü ildə Bakıda keçirilən Şərq xalçaları sənəti üzrə IBeynəlxalq Simpozium ilə əlaqədar Sov. İKP MK SiyasiBürosunun üzvü, SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müaviniHeydər Əliyevin, respublikanın rəhbərləri və simpoziumagəlmiş qonaqların “Azərxalça” Birliyinin “İncəsənət”xalçaçılıq fabrikində və Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyasın-da açılmış sərgidə iştirakından danışılır [S.171-172].

***

68. Beynəlxalq mədəni əlaqələr [Mətn]: dərslik /M.Ma-nafova və b.; elmi red. V.Məmmədova; Azərbaycan Respub-likası Təhsil Nazirliyi.- Bakı: Sabah, 2008.- 660 s.

Kitabda L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin gördüyü işlərdən,YUNESKO-nun Parisdəki mənzil-qərargahında “Azərbaycanxalçaları” sərgisindən, YUNESKO-nun yardımı ilə xalçamövzusunda Azərbaycanda keçirilən regional seminardandanışılır [S.207; 620-628].

69. Əmirxanov, S. Dünya muzeyləri və tarixi mədəniy-yət abidələri [Mətn]: dərslik /S.Əmirxanov, H.Hüseynov.- Ba-kı: Mars-Print, 2008.- 296 s.

58

Kitabda dünyanın məşhur muzeyləri ilə yanaşı, LətifKərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyi haqqında da məlumatlar öz əksini tapır [S.238-245].

70. Hüseynov, İ. Xarici ölkələrdə mədəni fəaliyyətintəşkili [Mətn]: dərslik /İ.Hüseynov, N.Əfəndiyeva.- Bakı:Mars-Print NPF, 2008.- 377 s.

Kitabda Azərbaycan xalçalarının dünya ölkələri muzeylə-rində, o cümlədən ABŞ-ın Metropoliten muzeyində“Namazlıq” xalçasının saxlanması haqqında məlumatverilmişdir [S.111-114; 158-160].

71. Qədirova, D. Azərbaycanın namazlıq xalçaları[Mətn] /D.Qədirova; red. T.İbrahimov.- Bakı: Şərq-Qərb,2008.- 183 s.

Kitab Azərbaycanda namazlıq xalçaların yaranmasına,müxtəlif regionlarda xalçaçılığın bədii-texnoloji xüsusiyyət-lərinə həsr olunub.

72. Qədim türk əlifbası [Mətn] /elmi red. N.Cəfərov.-Bakı: Azərbaycan Atatürk Mərkəzi, 2008.- 234 s.

Kitabda qədim türk əlifbası ilə xalça işarələriningenealoji və tipoloji uyğunluqlarından bəhs olunur [S.102-143].

73. Mehriban Əliyeva olduğu kimi [Mətn] /red.T.Şahbazova; ön söz. müəl. N.Cəfərov.- Bakı: Gənc liderlərUşaq Təşkilatı, 2008.- 96 s.

Kitabda YUNESKO və İSESCO-nun xoşməramlı səfiri,Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, millət vəkili Mehribanxanım Əliyevanın Azərbaycanda xalçaçılıq sahəsinə göstərdiyidiqqətin və qayğıdan danışılır [S.21-23].

74. Muradov, V. Azərbaycan xalçaları [Mətn] /V.Mura-dov; elmi red. K.Əliyeva.- Bakı: Elm, 2008.- 436 s.

Kitabda Azərbaycan xalçasının tarixindən, xalçaları bir-birindən fərqləndirən texniki xüsusiyyətlərindən bəhs edilmiş,

59

Quba, Bakı, Gəncə, Qazax, Qarabağ, Naxçıvan, Təbrizxalçaçılıq məktəblərinə aid məlumatlar verilmişdir.

75. Novruz bayramı ensiklopediyası [Mətn] /tərt. ed.:B.Abdulla, T.Babayev; elmi red. Q.Məhərrəm.- Bakı: Şərq-Qərb, 2008.- 208 s.

Kitabda xalçaçılıqdan, xalçaçılıq məktəblərindən, xalçahaqqında bayatılardan, nəğmələrdən, Azərbaycan xalçalarınındünya muzeylərində saxlanmasından, “Novruzgülü” naxış ele-mentindən və “Novbahar” adlı xalçadan bəhs olunur [S.95-97,145].

76. Təhməzov, M. Kəlbəcər [Mətn]: ensiklopedik məlu-matlar, toponimlər, fotoşəkillər, xəritələr /M.Təhməzov.- Bakı:Azərnəşr, 2008.- 400 s.

Ensiklopediyada Kəlbəcər rayonu haqqında geniş mə-lumat, o cümlədən orada toxunan “Milli kilim”, “Milli fərməş”,“Milli xalça və kilim”lərin fotoşəkilləri verilmişdir [S.276, 277,279].

2009

77. Baxşəliyev, A. Səfəvi dövlətinin sosial-iqtisadi həya-tı və beynəlxalq əlaqələri [Mətn] /A.Baxşəliyev.- Bakı: ADPU,2009.- 274 s.

Kitabda Səfəvilərin hakimiyyəti illərində (XVI-XVII əsr-lər) Azərbaycan şəhərlərində toxunan xalçalardan söhbətaçılmış və Avropa səyyahlarının Azərbaycan xalçaları haqqın-da fikirləri verilmişdir [S.32-33].

78. Erix Fayql. İpək yolu üzərində Odlar Yurdu [Mətn]:Azərbaycan tarixi /Erix Fayql; elmi red.: F.Vahabov, K.Şükü-rov; layih. rəh.: Y.Mahmudov, E.Mahmudov, A.Aslanov.-Bakı: AzərTAc, 2009.- 183 s.

Kitabın “Azərbaycanın mədəni sərvətləri və bütün dün-yada məşhur xalçaları” fəslində Azərbaycan xalçalarının Avro-

60

pa rəssamlarının əsərlərindəki təsvirindən bəhs edilir [S.164-166].

79. Talıbova, A. Azərbaycana daha yaxın olaq [Mətn]/A.Talıbova; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və TurizmNazirliyi.- Bakı: Baksel şirkəti, 2009.- 383 s.

Kitabda İçərişəhərdə xalça dükanı; Quba xalçaları; “Çiçi”xalçası; hana və onun quraşdırılması; İsmayıllı sənətkarlığı;Şəki ipəyi, ipək xalçalar; Qazax xalçaları; Naxçıvan XalçaMuzeyi; Ordubad ipəyi haqqında məlumatlar verilmişdir[S.23,57,60,61,137,151,257,349,371].

80. Vəzir, M. Azərbaycan adət-ənənələrində gender rol-ları [Mətn] /Mehriban Vəzir; Rasional İnkişaf uğrunda Qadın-lar Cəmiyyəti.- Bakı, 2009.- 239 s.- Mətn Azərb. və ing. dillə-rində.

Kitab Azərbaycan xalçalarının qədimliyindən, dünya mu-zeylərində qiymətli eksponat kimi saxlanmasından və onlarınnövlərindən bəhs edir [S.155-158].

2010

81. Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyi [Mətn].-Bakı, 2010.-351 s.

Kitabda Suraxanı [S.252, 253]; İlin fəsilləri [S.255];Ərcimanlı [S.257]; Qollu cici [S.259]; Ornamental xalça“Bahar” [S.260]; Zili [S.261]; Dərvişlər [S.263]; Əfşar [S.264];Tirmə sayağı [S.265]; Xurcun [S.266-267]; Divar xalçasınınşəkilləri verilmişdir [S.269].

82. Azərbaycan incəsənəti - təsviri sənət, dekorativ tətbi-qi sənət, memarlıq [Mətn]: uşaqlar uçun ensiklopedik məlumatkitabı /tərt. Z.Əliyev; red hey. A.Xəlilov; layih. rəhb.N.Mehdiyev.- Bakı: Letterpress nəşriyyat evi, 2010.- C.1.- 104 s.

Kitabda “Sufi” xalçası, çətən sənəti; “Gəncə-Qazax”xalçalarından danışılır [S.32,42,67-68].

61

83. Azərbaycan xalçaları [Mətn]: kataloq /HeydərƏliyev Fondu; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət vəTurizm Nazirliyi; L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi.- Bakı, 2010.- 20 s.

84. Azərbaycan qadını naminə [Mətn] /ön söz H.Hü-seynova; Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzi.- Bakı:Apostrof, 2010.- 371 s.

Kitabın titul və son səhifəsində Qazax qrupuna aid “Na-mazlıq” xovlu xalçanın, Qarabağ qrupuna aid “Kilim” xovsuzxalçanın, Quba qrupuna aid xovlu “Qonaqkənd”, Şirvan qrupu-na aid “Kilim”in şəkilləri verilmişdir.

85. Hüseynov, R. Nizami Muzeyinin xalçaları [Mətn]:izomaterial: [22 ədəd rəsmdən ibarət açıqca dəsti]/R.Hüseynov; Nizami Gəncəvi adına Milli AzərbaycanƏdəbiyyatı Muzeyi.- Bakı, 2010.

86. İrəvan xanlığı [Mətn] /elmi red. Y.Mahmudov;Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası A.Bakıxanov adınaTarix İnstitutu.- Bakı: Azərbaycan, 2010.- 616 s.

Kitabda “Memarlıq və incəsənət” fəslində İrəvan xanlığıdövründə toxunan Azərbaycan xalçalarının zaman-zaman xari-ci ölkələrə daşınıb aparılmasından və Azərbaycan xalçalarının“erməni xalçaları” adı altında dünya bazarlarına çıxarılmasın-dan danışılır [S.199]; “Qədim İrəvan” xalçasının fotoşəkiliverilmişdir [S.236-237].

87. Mustafayev, A. Azərbaycanın maddi-mədəni irsi[Mətn]: [etnotipoloji tədqiqat] /A.Mustafayev; elmi məsl.R.Əfəndiyev; elmi red. Y.Mahmudov.- Bakı: Adiloğlu, 2010.-640 s.

Kitabın “Xalça-palaz məmulatı” bölməsində Azərbayca-nın bir çox bölgələrində, xüsusən də Qarabağda toxunan xalça-lardan, onların növlərindən, xalça məmulatının məhəlli xüsu-siyyətlərindən və s. bəhs edilir [S.94-103].

62

2011

88. Təhməzov, M. Kəlbəcər [Mətn]: ensiklopedik məlu-matlar, toponimlər – fotoşəkillər, xəritələr /M.Təhməzov; red.:Ə.Ağalarov, H.Elvusal; elmi məsl. V.Ramazanov.- Bakı:Azərnəşr, 2011.- 544 s.

Kitabda “Milli kilim”in, Kəlbəcərdə toxunan xalça vəkilimlərin şəkilləri verilmişdir [S.406-407].

Dövri mətbuatda, məcmuələrdəvə kitablarda çap olunmuş materiallar

Ümumi xarakterli

1924

89. Pirаlоv, А. Xаlq istеhsаlаtının təşkilаtı və оnun xаri-ci ölkələrə göndərilməsi [Mətn] /А.Pirаlоv //Аzərbaycan Аliİqtisаdi Şurаsının əxbаrı.- 1924- №14.- S.19-23.

1926

90. Bаğırzаdə, M. Lənkərаn qəzаsı [Mətn]: [xаlçаçılıqsənəti hаqqındа] /M.Bаğırzаdə //Mааrif işçisi.- 1926.- №5-6.-S.105.

91. Tаlışinski, İ. Аzərbаycаndа xаlçаçılıq işi: iqtisаdinöqtеyi-nəzərdən [Mətn] /İ.Talışinski //Şərq qаdını.- 1926.-№2-3.- S.3.

63

1928

92. Zir Əsb. Bizdə xаlçаçılıq [Mətn]: [Аzərbаycаndаxаlçаçılığın inkişаfı hаqqındа] /Zir Əsb //İqtisаdi xəbərlər.-1928.- №2.- S.42-45.

1929

93. İsmаyıl, H. Bаkı qəzаsındа xаlçаçılıq [Mətn] /H.İs-mayıl //Bаkı şurаsı xəbərləri.- 1929.- №6.- S.11-13.

94. Yusifzаdə, B. Xаlçаçılığа dаir müxtəsər məlumаt[Mətn] /H.Yusifzаdə //İqtisаdi xəbərlər.- 1929.- №4.- S.98-99.

1931

95. Kаsаturоv, V. Kürdüstаndа xаlçаçılıq [Mətn]/V.Каsаturоv //Аzərbaycanı öyrənən cəmiyyətin xəbərləri.-1931.- №2-3.- S.27-31.

1934

96. Xаlçаçılığа diqqəti аrtırmаq [Mətn] //Kоmmunist.-1934.- 16 fеvral.

1940

97. İ.V.Stalinin yeni portreti [Mətn]: [AzərbaycanXalça İttifaqının Xalçatoxuyanlar briqadası Ümumittifaq KəndTəsərrüfatı sərgisində Azərbaycan pavilyonu üçün Stalinyoldaşın böyük portretini toxumuşlar] //Revolyusiya vəkultura.- 1940.- №4.- S.138.

64

1949

98. Qаzıyеv, А. Аzərbаycаn xаlçаlаrının rəng və kоm-pоzisiyа xususiyyətləri [Mətn]: [xülаsə] /А.Qаzıyеv //Аzərbay-can incəsənəti.- 1949.- C.1.- S.56-58.

1955

99. Abdullayeva, N. Moskva Universitetinə hədiyyə[Mətn]: [Azərbaycan Dövlət Universiteti tərəfindən hədiyyəverilən bədii, tematik xalça haqqında] /N.Abdullayeva //Ədə-biyyat və incəsənət; Kommunist.- 1955.- 7 may.

1956

100.Quliyev, A. Azərbaycan xalçalarının əmtəəşünaslıqtəsviri [Mətn] /A.Quliyev //Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnsti-tutunun Əsərləri.- 1956.- Bur. 1.- S.46-51.

1958

101.Qаsımоv, N. Xаlçаçı Аnаxаnım Cəbrаyılоvа [Mətn]/N.Qаsımоv //Kоmmunist.- 1958.- 13 fеvral.

1959

102.Аbdullаyеvа, N. Xаlçа оrnаmеntlərində müаsirlik[Mətn]: [rеspublikа xаlçаçılаrının tоxuduqlаrı bir nеçə çеşidоrnаmеntаl xаlçаlаr hаqqındа] /N.Аbdullаyеvа //Ədəbiyyаt vəincəsənət.- 1959.- 29 аvqust.

103.Аbdullаyеvа, N. İncə nаxışlаr, nəfis xаlçаlаr[Mətn]: [Аzərbaycan İncəsənəti və Ədəbiyyаtı Ongünlüyündəgöstəriləcək xаlçаlаr və qаdın bəzək əşyaları hаqqındа] /N.Аb-dullаyеvа //Аzərbaycan piоnеri.- 1959.- 20 fеvral.

65

104.Rəhimоv, H. Zərif butаlаr [Mətn]: [gənc rəssаmR.Аbıyеvin çəkdiyi xаlçа еskizləri hаqqındа] /H.Rəhimоv//Аzərbaycan gəncləri.- 1959.- 4 nоyаbr.

1960

105.Аbdullаyevа, N. Xаlçаçılıq hаqqındа bir nеçə söz[Mətn] /N.Аbdullаyevа //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1960.- 13аvqust.

1961

106.Аbdullayеvа, N. Yеni оrnamеntаl xаlçаlаr [Mətn]/N.Аbdullayеvа //Azərbaycan SSR ЕА Məruzələri.- 1961.-C.17.- №3.- S.263-268.

107.Bаğırоvа, А. Dаhа kеyfiyyətli, dаhа bədii [Mətn]/А.Bаğırоvа //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1961.- 28 yаnvar.

108.Əsədоv, B. Bizim xаlçаlаr [Mətn]: [Bаkının “İncəsə-nət” xalçaçılıq fаbriki haqqında] /B.Əsədоv //Kommunist.-1961.- 1 оktyabr.

109.Əsədullаyеvа, S. Yeni аlınmış əsərlər [Mətn]/S.Əsədullаyеvа //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1961.- 18 mаrt.

1963

110. Sərgiyə xаlçа göndərildi [Mətn]: [Tеhrаndа аçılа-cаq bеynəlxаlq sərgiyə Аzərbаycаn xаlçаlаrının göndərilməsihаqqındа] //Bаkı.- 1963.- 14 dеkabr.

111. Şərifov, Ə. Xalçaçılar [Mətn]: [Cəbrayıl xalçaçılarıhaqqında] /Ə.Şərifov //Kolxozçu.- 1963.- 30 iyul.- S.4.

66

1965

112.Аzərbaycаn xаlçаlаrı dünyа rəssаmlаrının əsərlə-rində [Mətn] //Bаkı.- 1965.- 21 аvqust.

113.Xalçalar bərpa olunur [Mətn]: [Azərbaycan SSRMəişət Xidməti Nazirliyi Xalçaçılıq İdarəsinin bədii xalçalaboratoriyasının fəaliyyəti haqqında] //Bakı.- 1965.- 9 iyul.

114.Xаlçаlаrımızın tаrixi qədimidir [Mətn] //Bаkı.-1965.- 9 aprel.

1966

115.Kərimov, Y. Dünyanı dolaşan xalçalar [Mətn]/Y.Kərimov //Azərbaycan qadını.- 1966.- №11.- S.8-9.

1967

116.Vəzirova, C. Naxışlar danışır [Mətn]: [Azərbaycanxalçaçılığı haqqında] /C.Vəzirova //Ədəbiyyat və incəsənət.-1967.- 23 dekabr.- S.16.

1968

117.Əliyeva, A. Bir ömrün qırx ili [Mətn]: [bacarıqlıxalça mütəxəssisi Mirsüleyman Seyidov haqqında] /A.Əliyeva//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1968.- 27 iyul.- S.16.

118.Əliyeva, A. 1889-cu il Qafqaz sərgisində Azərbay-can xalçası [Mətn] /A.Əliyeva //Azərbaycan SSR EA Xəbər-ləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası.- 1968.- №3.- S.92-104.

119.Əliyeva, A. XIX əsrdə və XX əsrin əvvəllərindəAzərbaycan xalçaçılıq sənətinin inkişafı tarixinə dair [Mətn]/A.Əliyeva //Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil vəincəsənət seriyası.- 1968.- №1.- S.94-108.

67

120.Quliyev, M. XV əsr Avropa rəssamlarının əsərlərin-də Azərbaycan xalçalarının təsviri [Mətn] /M.Quliyev //Elm vəhəyat.- 1968.- №8.- S.31-32.

121.Orucova, R. Xalçalarımız xaricdə [Mətn] /R.Oruco-va //Mingəcevir işıqları.- 1968.- 15 avqust.

122.Səfа, Ə. Nаxışlаr ustаsı [Mətn]: оçerk: [xаlçа ustаsıZəkiyyə Musаyеvа hаqqındа] /Ə.Səfа //Təşviqаtçı.- 1968.-№20.- S.23.

1969

123.Azərbaycan xalçaları [Mətn]: [Azərbaycan xalçala-rının Yaponiyada sərgisi haqqında] //İşıqlı yol.- 1969.- 10avqust.

124.Əliyеvа, А. XIX əsr Аzərbаycаn xаlçаlаrının bədiixüsusiyyətləri [Mətn]: [1913-cü ildə Pеtrоqrаddа аçılmış IIÜmumrusiyа kustаr sərgisi hаqqındа] /А.Əliyеvа //AzərbaycanSSR ЕА Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət sеriyası.- 1969.-№4.- S.125-137.

125.Həsənov, N. Azərbaycan xalçası [Mətn] /N.Həsənov//Sovet kəndi.- 1969.- 27 sentyabr.

126.Quliyеv, M. XV əsr iki Аvrоpа rəssаmının əsər-lərində Аzərbаycаn xаlçаlаrının təsviri [Mətn]: [xülаsə]/M.Quliyеv //Аzərbaycan SSR ЕА Məruzələri.- 1969.- C.25. -№7.- S.91.

127.Qurbаnоv, R. Xаlçаçılıqdа təbii bоyаlаr [Mətn]/R.Qurbаnоv //Sоvet kəndi.- 1969.- 4 sеntyabr.

128.Nəcəfov, M. Milli sənətimizin təbliği [Mətn]: [Аzər-baycan incəsənət еkspоnаtlаrı dünyа muzеylərində]/M.Nəcəfov //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1969.- 1 nоyаbr.- S.12.

129.Sidneyə Azərbaycan xalçaları [Mətn] //Bakı.-1969.- 2 iyun.

68

1970

130.Bağırova, A. Bütün dünyada məşhur olan naxışlar[Mətn]: [Azərbaycanda xalçaçılığın inkişafı] /A.Bağırova//Bakı.- 1970.- 12 yanvar.

131.Əliyeva, A. Azərbaycan xalçalarının texnologiyası[Mətn] /A.Əliyeva //Qobustan.- 1970.- №4.- S.37-39.

132.Əsgərova, N. Uğurlu sintez [Mətn] /N.Əsgərova//Qobustan.- 1970.- №4.- S.45.

133.İsveçrədəki sərgiyə Azərbaycan xalçaları [Mətn]//Bakı.- 1970.- 7 oktyabr.

134.Qasımov, M. Boya bitkiləri xalçaçılıq sənayesində[Mətn] /M.Qasımov //Şərq qapısı.- 1970.- 31 yanvar.

135.Quliyev, H. Ənənələri yaşatmalıyıq [Mətn]: [respub-likamızda xalq sənətini inkişaf etdirmək haqqında müzakirə]/H.Quliyev //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1970.- 22 avqust.- S.11.

136.Məmmədov, C. Xalq sənətinin nümayişi [Mətn]:[tətbiqi sənət həvəskarlarının və xalq ustalarının əsərlərindənibarət respublika müsabiqə-sərgisi haqqında] /C.Məmmədov//Bakı.- 1970.- 21 yanvar.

137.Nəsib, V. Üç buta [Mətn] /V.Nəsib //Qobustan.-1970.- №4.- S.36-37.

1971

138.Əsgərоvа, N. Gözəllikləri qоruyаq [Mətn]: [ŞəkininKunkud kəndində yаşayаn Qаrаqız xаlаnın xаlçаçılıq sənəti]/N.Əsgərоvа //Аzərbaycan qаdını.- 1971.- №4.- S.8-9.

139.Fərəcоv, F. Bədii xаlq sənətkаrlığının inkişаfınınbəzi iqtisаdi məsələləri [Mətn]: [Bədii xalq sənətkarlığının, ocümlədən xalçaçılığın inkişaf etdirilməsi, xalça istehsalınıngenişləndirilməsi haqqında] /F.Fərəcоv, T.Cаvаdоv //Аzərbay-can kоmmunisti.- 1971.- №4.- S.83-87.

69

140.Qasımov, M. Xalçaçılığın inkişafı naminə [Mətn]:[boyaqçılıq sənəti haqqında] /M.Qasımov //Ədəbiyyat və incə-sənət.- 1971.- 14 avqust.- S.7.

141.Quliyev, M. Azərbaycan xalçasının şöhrəti [Mətn]/M.Quliyev //Elm və həyat.- 1971.- №9.- S.24.

142.Kərimоv, H. Xаlçаlarımız tədqiq еdilir [Mətn]:[almаn prоfеssоru Jоzеf Güntеr Lettenmayer “Böyük Şərq xаl-çаlаrı kitаbı”ndа Аzərbаycan xаlçаçılığı hаqqındа] /H.Kərimоv//Ədəbiyyat və inçəsənət.- 1971.- 9 оktyabr.- S.12.

143.Kərimоvа, L. Mənаlı dəst-xətt [Mətn]: [xаlçаçılıqsənəti hаqqındа] /L.Кərimоvа //Qоbustаn.- 1971.- №2.- S.36-39.

144.Orucəlı, H. Açıq məktub [Mətn]: [Azərbaycan xal-çası muzeyinin vəziyyəti haqqında] /H.Orucəlı //Kommunist.-1971.- 19 may.

1972

145.Belyakov, V. Torpaq və insanlar [Mətn]: [Moskvadaaçılmış eyni adlı rəssamlıq sərgisi haqqında] /V.Belyakov//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1972.- 21 oktyabr.- S.13.

146.Əkbərоv, N. Sеhirli rənglər dünyаsı [Mətn]: [Аzər-baycаn xаlçаsı muzеyi hаqqında] /N.Əkbərоv //Mədəni-mааrifişi.- 1972.- №2.- S.16-18.

147. Xasay qızı Elmira. Barmaqlar “nəğmə” toxuyur[Mətn]: [“İncəsənət” xalça fabrikinin Nardaranda yerləşənsexinin qabaqcıl xalçaçısı Tamilla Nəbiyeva haqqında]/E.Xasay qızı //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1972.- 18 noyabr.-S.13.

148.Qədim sənətimizi dirçəldək! [Mətn]: [dəyirmi stоlаrxаsındа dеkоrаtiv tətbiqi sənət hаqqındа söhbətlər] //Ədəbiy-yаt və incəsənət.- 1972.- 22 аprel.- S.8-11.

149. Məhəmmədzadə, H. Bahar qüdrətli barmaqlar[Mətn]: [Qulam Babanın toxuduğu xalçalar haqqında]

70

/H.Məhəmmədzadə, İ.Cəfərpur //Ədəbiyyat və incəsənət.-1972.- 22 aprel.- S.14-15.

150.Nağıyeva, F. Naxışlar [Mətn]: [Leypsiqdə keçirilə-cək sərgi üçün toxunan Azərbaycan xalçaları haqqında]/F.Nağıyeva //Kommunist.- 1972.- 8 mart.

151.Saləddin, Ə. Nağıllar və dastanlardan lövhələrə[Mətn]: [nağıl və dastanlar mövzusunda yaradılan sənət əsərlərihaqqında] /Ə.Saləddin //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1972.- 28oktyabr.- S.12-13.

152.Tağızadə, Ş. Azərbaycan xalçası muzeyi [Mətn]/Ş.Tağızadə //Bakı.- 1972.- 28 aprel.

1973

153.Abbasov, Ə. Dünya sərgilərində Azərbaycan xalça-larının şöhrəti [Mətn]: [XIX əsrin ortalarından dünyanın birçox ölkələrində təşkil olunmuş sərgilərdə Azərbaycan xalçala-rının nümayiş etdirilməsi haqqında] /Ə.Abbasov //Qobustan.-1973.- №2.- S.33-34.

154.Salmanova, E. Sənəti ellər yaşadar [Mətn]: [1972-ciil aprelin 26-da Azərbaycan Xalça Muzeyinin açılmasıhaqqında] /E.Salmanova //Qobustan.- 1973.- №2.- S.31-32.

1974

155.Z.Şeydayeva yoldaşın Qırmızı Əmək Bayrağı orde-ni ilə təltif edilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyəti-nin Fərmanı [Mətn] //Sovet kəndi.- 1974.- 7 sentyabr.- S.2.

______________

156.Abbasov, Ə. Hədiyyə: Naxçıvan Respublikası – 50:[Mətn]: [Yubiley münasibətilə Cəbrayıl xalçaçılarının

71

toxuduqları Yusuf Məmmədəliyevin portreti olan xalçahaqqında] /Ə.Abbasov //Kolxozçu.- 1974.- 22 oktyabr.- S.4.

157.Əliyev, S. Sevinc paylayan nənə [Mətn]: [“QırmızıƏmək Bayrağı” ordeni ilə təltif olunmuş xalçaçı Zibeydə Şey-dayeva haqqında] /S.Əliyev //Azərbaycan qadını.- 1974.-№11.- S.8.

158.İsmаyılоvа, А. XIX əsrin sоnu və XX əsrin əvvəllə-rində Zаqаtаlа zоnаsının qаdın xаlq geyimi [Mətn]: [xulаsə]/А.İsmаyılоvа //Аzərbaycan SSR ЕА Xəbərləri. Tаrix, fəlsəfəvə hüquq sеriyası.- 1974.- №4.- S.92.

159.Kərimov, S. Ordenin mübarək, Zibeydə nənə![Mətn]: [ordenli xalçaçı Zibeydə nənə haqqında] /S.Kərimov//Sovet kəndi.- 1974.- 28 sentyabr.- S.4.

160.Musаzаdə, Ə. Nəğməyə çеvrilən ilmələr [Mətn]:[Bаkı “İncəsənət” fаbrikinin xаlçа ustası Qızbаlа Cavadovahаqqındа] /Ə.Musаzаdə //Bаkı.- 1974.- 11 sеntyabr.- S.1.

161.Nеmətzаdə, H. Xаlq sənətinin inciləri [Mətn]: [rеs-publika məktəblilərinin xаlq sənəti sərgisi hаqqındа] /H.Nе-mətzаdə //Аzərbaycan müəllimi.- 1974.- 5 iyul.

162.Nəsibli, Е. İlmələr, nаxışlar [Mətn]: [Bаkının xаlçа-çılıq fаbrikində çаlışаn ustа qızlаr hаqqındа] /Е.Nəsibli //Ədə-biyyаt və incəsənət.- 1974.- 21 dеkabr.- S.12.

1975

163.Həsənzаdə, M. Bаrmаqlаrın hərаrəti [Mətn]: [xаlçа-tоxuyаn Şəhlа Tаğıyеvа hаqqındа] /M.Həsənzаdə //Коmmu-nist.- 1975.-7 iyun.

164.Məmmədоv, X. Nəsildən-nəslə, еldən-еlə… [Mətn]:[xаlq bədii sənətləri hаqqındа] /X.Məmmədоv //Ədəbiyyаt vəincəsənət.- 1975.- 15 nоyаbr.- S.10.

165.Tərlаnоv, M. Xаlq sənətlərini unutmаyаq [Mətn]/M.Tərlаnоv //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1975.- 28 iyun.- S.4-5.

72

1976

166. Аslаnоv, Q. Mаddi mədəniyyət nümunələrimizdünyа muzеylərində [Mətn]: [dünyа muzеylərini bəzəyənАzərbаycаn xаlq sənəti nümunələri hаqqındа] /Q.Аslаnоv//Mədəni-mааrif işi.- 1976.- №4.- S.22-24.

167. Əliyеvа, H. Nənələrin yаdigаrı [Mətn]: [xаlq sənətinümunələri] /H.Əliyеvа //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1976.- 24yаnvar.- S.13.

168.Göyçayeva, G. Аzərbaycаn xаlçаlаrı [Mətn]: [xаlçа-çılıq idаrəsinin rəisi Аliyə Bağırоvа ilə söhbət] /G.Göyçayeva//Аzərbaycan qаdını.- 1976.- №2.- S.12-13.

169.Qаrаyеv, S. Xаlq sənətkаrlığının tərəqqisi [Mətn]:[xаrici ölkələrin muzеylərində sаxlаnılаn, dünyа bаzаrlаrındаşöhrət qаzаnmış, bеynəlxаlq Dəməşq yаrmаrkаsındа kеyfiyyətnişаnı аlmış Аzərbаycаn xаlçаsının istеhsаlı və şöhrətihаqqındа] /S.Qаrаyеv //Еlm və həyаt.- 1976.- №8.- S.14.

170.Salahzadə, Ə. Əlləri gül açan qızlar [Mətn]:[Qonaqkənd Qumaş xalça fabriki haqqında] /Ə.Salahzadə//Ulduz.- 1976.- №3.- S.33.

171.Vəzirоvа, C. Bir lövhə gülzаr [Mətn]: [“Şərəf” nişа-nı ordеni ilə təltif еdilmiş xаlçа ustаsı Şəfiqə Cəfərоvahаqqındа] /C.Vəzirоvа //Kоmmunist.- 1976.- 21 yаnvar.

1977

172.Bаbаyеv, B. Lаhıc xаlçаlаrı [Mətn]: [Lаhıc rаyоnuxаlçаçılıq аrtеlinin ustаlаrı hаqqındа] /B.Bаbаyеv //Sоvetkəndi.- 1977.- 29 nоyabr.

173.Kərimоv, K. Аzərbаycаn incəsənəti 60 ildə [Mətn]/K.Kərimоv //Аzərbaycan SSR ЕА Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil vəincəsənət sеriyası.- 1977.- №3.- S.73-80.

73

1978

174.Аxundоv, M. Qədim sənəti yаşаdаnlаr [Mətn]/M.Аxundоv //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1978.- 12 аvqust.- S.5.

175.Ələkbərov, C. Azərbaycan xalçası [Mətn]: [Azər-baycan xalçasının tarixi və müxtəlif növləri haqqında] /C.Ələk-bərov //Elm və həyat.- 1978.- №4.- S.28-30.

176.Həsənоv, А. Bаrmаqlаrın nəğməsi [Mətn]: [Lеrikxаlçаçılıq sеxi hаqqındа] /А.Həsənоv //Sоvet kəndi.- 1978.-2 nоyаbr.

177.Xuduzаdə, S. Sönməz оdum, qurumаz bulаğım...[Mətn]: [Rеspublikа Dövlət Şəkil Qаlеrеyаsındа xаlq sənətkаr-lаrının bədii yаrаdıcılıq sərgisi hаqqındа] /S.Xuduzаdə //Ədə-biyyаt və incəsənət.- 1978.- 21 yаnvar.

178.Nəcəfоvа, S. Аzərbаycаn xаlçаsının şöhrəti [Mətn]:[Аzərbаycаndа xаlçаçılığın inkişаf tаrixi hаqqındа] /S.Nəcə-fоvа //Аzərbaycan qаdını.- 1978.- №4.- S.11-13.

179.Rəhimоv, F. Xаlq sənətinin inciləri [Mətn]: [Аzər-baycan Dövlət Rəsm Qаlеrеyаsındа rеspublikаmızın xаlq-tətbi-qi sənət ustаlаrının əsərlərindən ibаrət sərginin аçılmаsı hаq-qındа] /F.Rəhimоv //Bаkı.- 1978.- 7 yаnvar.

180.Vəliyеv, К. Xаlılı-xаlçаlı еllərimiz [Mətn] /К.Vəli-yеv //Qоbustаn.- 1978.- №4.- S.47-49.

1979

181.Əliyеvа, T. İlmələrdə min hеkаyət... [Mətn]: [Bаkı-dаkı “İncəsənət” xаlçа fаbrikinin rəssаmı Mənzər Аğаyevаhаqqındа] /T.Əliyеvа //Bаkı.- 1979.- 24 fеvral.- S.3.

182.Xаlçаçılıq inkişаf еdir [Mətn] //Bаkı.- 1979.- 27аvqust.

183.Kаspаrоv, N. Аzərbaycаn xаlçаlаrı “Аpоllоn” jur-nаlının səhifələrində [Mətn]: [Lоndоndа] /N.Каspаrоv //Ədə-biyyаt və incəsənət.- 1979.- 6 аprel.- S.7.

74

184.Nаğıyеvа, F. Bаrmаqlаr dаnışır [Mətn]: [xаlçаçı qız-lаr hаqqındа] /F.Nаğıyеvа //Kоmmunist.- 1979.- 8 mаrt.

1980

185.Аbdullayеvа, N. Qədim sənətin yеni mövzulаrı[Mətn]: [rеspublikаmızdа xаlçа sənətinin inkişаfı] /N.Аbdulla-yеvа //Qоbustаn.- 1980.- №1-2.- S.117-120.

186.Mirzəyev, M. Zərif naxış ustası [Mətn]: [Qopaçkəndqəsəbəsindəki “Qumaş” xalça fabrikinin xalçaçısı SimzarəNəsirova haqqında] /M.Mirzəyev //Azərbaycan gəncləri.-1980.- 22 may.

187.Yusifov, B. Əlvan naxışlar [Mətn]: [Yardımlı Xalçafabrikinin fəaliyyəti] /B.Yusifov //Kənd həyatı.- 1980.- №9.-S.43-44.

1981

188.Abutalıbov, R. Fransa görüşləri [Mətn]: [ParisdəYUNESKO iqamətgahında təşkil edilmiş Azərbaycan xalçalarısərgisi haqqında] /R.Abutalıbov //Kommunist.- 1981.- 28oktyabr.

189.Əliyev, Z. Nаxışlаrdа yаşаyаn ürək [Mətn]: [xаlçаçıGilə Hаcıyеvа hаqqındа] /Z.Əliyev //Аzərbaycan qаdını.-1981.- №8.- S.21; Qobustan.- 1981.- №3.- S.27-29.

190.İbrаhimоv, Ə. Dеkоrаtiv-tətbiqi sənətimiz xаricimətbuаtdа [Mətn] /Ə.İbrаhimоv //Ədəbiyyаt və incəsənət.-1981.- 1 mаy.- S.7.

191.Nəfis xalçalar [Mətn]: [Parisdə YUNESKO iqamət-gahında keçirilmiş Azərbaycan xalçaları sərgisi haqqındafransız sənətşünası Əsədulla Şirvaninin qeydləri] //Azərbaycangəncləri.- 1981.- 26 dekabr; Bakı.- 1981.- 24 dekabr.

75

192.Pаrisə xаlçа sərgisinə [Mətn]: [Pаrisdə аçılаçаqАzərbаycаn xаlçаları sərgisi hаqqındа] //Ədəbiyyat və incə-sənət.- 1981.- 4 sentyabr.- S.5; Kоmmunist.- 28 аvqust.

193.Pаrislilər təqdir еdirlər [Mətn]: [Pаrisin Bеn-Vyаnsаlоnundа аçılmış “Аzərbaycаn xаlçа sənəti” sərgisi hаqqındа]//Kоmmunist.- 1981.- 16 sеntyabr.

194.Pоpоv, S. Yüzillik əmək yоlu [Mətn]: [bоlqаr jurnа-listi S.Pоpоv rеspublikаmızın qоnаğı оlаrkən xаlçа ustаsıZ.Şеydаyеvаyа həsr еtdiyi məqаləsini “Аntеnn” bоlqаrqəzеtində dərc etdirmişdir] /S.Pоpоv //Ədəbiyyаt və incəsənət.-1981.- 20 fеvral.- S.7.

195.Rzayeva, M. Xalça muzeyində [Mətn]: [Azərbaycanxalça muzeyi haqqında] /M.Rzayeva //Ədəbiyyat və incəsənət.-1981.- 18 sentyabr.- S.5.

196.Sirus. Paris minnətdarlığı [Mətn]: [Fransa paytaxtın-da Azərbaycan xalçaları sərgisinin açılışı haqqında] /Sirus//Bakı.- 1981.- 22 oktyabr.

197.Şаşкоv, V. Аzərbaycаn xаlçаlаrı [Mətn]: [PаrisdəYUNЕSKО iqаmətgаhındа аçılаn Аzərbaycаn xаlçаları sərgisihаqqındа] /V.Şаşkоv //Kоmmunist.- 1981.- 10, 22 sentyabr;Ədəbiyyat və incəsənət.- 1981.- 11 sentyabr.

1982

198.Azərbaycan xalçalarına maraq [Mətn]: [İsveçrəxalça kolleksiyaçıları V.Zollingeri və N.Ulmkenin “Qafqazxalçaları” adlı kitabında Azərbaycan xalçaları haqqında]//Bakı.- 1982.- 27 noyabr.

199.Əfəndiyeva, S. Nadir eksponatlar [Mətn]: [İçərişə-hər, Cümə məscidi və xalça muzeyində saxlanılan eksponatlaradair] /S.Əfəndiyeva //Elm və həyat.- 1982.- №2.- S.32-33.

200.Əliyev, Z. Xalçaçı rəssam [Mətn]: Arif İsmayılovhaqqında /Z.Əliyev //Qobustan.- 1982.- №2.- S.19-21.

76

201.Əliyev, Z. Naxış var ki, nağıldır… [Mətn]: [Azər-baycan xalçaçı rəssamı Arif İsmayılov haqqında] /Z.Əliyev//Bakı.- 1982.- 27 yanvar.

202.Hüseynova, S. Azərbaycan ornamentləri [Mətn]/S.Hüseynova, Ə.Əliyev //Elm və həyat.- 1982.- №7.- S.27-28.

203.Xalçalar evdə toxunur [Mətn]: [“İncəsənət” fabriki-nin xalça ustası Kamilova Bənövşə haqqında] //Bakı.- 1982.-7 yanvar.

204.Xalçanın dünəni, bu günü, sabahı [Mətn] //SovetAzərbaycanı.- 1982.- №1.- S.11-13.

205.Quliyev, M. Namazlıq xalça [Mətn]: [Azərbaycanxalça ustalarının toxuduqları namazlıq xalçalar haqqında]/M.Quliyev //Elm və həyat.- 1982.- №12.- S.24-25.

206.Misiroğlu, Y. Çəmən parçası [Mətn]: [Azərbaycanincəsənət xalça fabrikinin 4 №-li işçisi Nüşabə Eybalıyeva haq-qında] /Y.Misiroğlu //Sovet kəndi.- 1982.- 8 may.

207.Naragerol xalça toxuyan olacaqdır [Mətn]: [xariciölkələr üçün xalçatoxuyan kadrlar hazırlayan 84 №-li texnikipeşə məktəbi haqqında] //Kommunist.- 1982.- 1 iyun.

208.Nemət, K. Zəriflik nəğməsi [Mətn]: [xalça rəssamıK.Əliyevin fərdi yaradıcılıq sərgisi haqqında] /K.Nemət//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1982.- 16 aprel.- S.5.

209.Perşin, A. Azərbaycan xalq sənəti [Mətn]: [Varşava-da SSRİ-nin təşkilinin 60 illiyinə həsr olunmuş Azərbaycan de-korativ-tətbiqi sənəti sərgisi haqqında] /A.Perşin //Kom-munist.- 1982 .- 25 dekabr.

210.Rəhimova, M. Xalça fabrikində [Mətn]: [Bakının“İncəsənət” xalça fabrikinin fəaliyyəti] /M.Rəhimova //Ədəbiy-yat və incəsənət.- 1982.- 22 yanvar.- S.5.

211.Sayılov, Ə. Rəssamın yaradıcılıq sərgisi [Mətn]:[xalçaçı rəssam Kamil Əliyevin sərgisi haqqında] //Bakı.-1982.- 30 mart.

212.Vаrşаvаdа Аzərbаycаn sərgisi [Mətn]: [SSRİ-nin60 illiyi münаsibətilə Vаrşаvаdа Аzərbaycаn Sоvеt Sosiаlist

77

Rеspublikаsının dеkоrаtiv tətbiqi sənət sərgisi hаqqındа]//Bаkı; Аzərbaycan gəncləri.- 1982.- 4 dеkabr.

1983

213.Azərbaycan KP MK-da, Azərbaycan SSR NazirlərSovetində, Azərbaycan SSR-də xalçaçılığın və xalça sənətinindaha da inkişaf etdirilməsi tədbirləri haqqında məsələ müzakirəedilmişdir [Mətn] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 27 may.-S.4.

______________

214.Abdullayev, Ş. Xalça evi yaradılır [Mətn]: [Bakıdaxalça evi tikilir] /Ş.Abdullayev //Bakı.- 1983.- 6 iyul.

215.Abdullayeva, N. Bəzi təklif və mülahizələr [Mətn]:[xalça sənəti haqqında] /N.Abdullayeva //Qobustan.- 1983.-№3.- S.43-45.

216.Alxanoğlu, Z. Naxışların sehri [Mətn]: [xalçaçı rəs-sam Eldar Mikayılov haqqında] /Z.Alxanoğlu //Qobustan.-1983.- №3.- S.55-57.

217.Azərbaycan xəlçə növlərinin sxemi [Mətn] //Qo-bustan.- 1983.- №3.- S.3.

218.Azərbaycan xalça sərgisi haqqında [Mətn] //Ədə-biyyat və incəsənət.- 1983.- 9 sentyabr.- S.5-7.

219.Azərbaycan xalçaları [Mətn] //Bakı; Kommunist.-1983.- 10 sentyabr.

220.Azərbaycan xalçalarını kimlər tədqiq edib [Mətn]//Qobustan.- 1983.- №3.- S.14.

221.Azərbaycan xalçasının şöhrəti [Mətn]: [Moskvadaaçılmış “Azərbaycan xalçaları” sərgisi haqqında] //Kommu-nist.- 1983.- 15 sentyabr.

222.Bənzərsiz sənətin əlvan boyaları [Mətn]: [Azərbay-can Dövlət Rəsm Qalereyasında açılmış “Azərbaycan xalçala-

78

rı” sərgisi haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 9sentyabr.- S.1.

223.Diyarbəkirli, N. Pazırıq xalçası [Mətn]: [Altayda,beşinci Pazırıq kurqanında tapılan və türklərə məxsus olan ənqədim xalça haqqında] /N.Diyarbəkirli; çevirəni Elçin Aslanov//Qobustan.- 1983.- №3.- S.33-36.

224.Dünyanın hansı muzeylərində Azərbaycan xalçala-rı saxlanılır? [Mətn] //Qobustan.- 1983.- №3.- S.11-12

225.Əliyev, A. Xalça sənətimizin tarixindən [Mətn]/A.Əliyev //Qobustan.- 1983.- №4.- S.6-10.

226.Əliyeva, A. Ənənəyə bağlı sənət [Mətn] /A.Əliyeva//Kənd həyatı.- 1983.- №1.- S.46-47.

227.Əliyev, Z. Ənənə və müasirlik [Mətn]: [Azərbaycanxalçaları haqqında yaradıcılıq axtarışları] /Z.Əliyev //Ədəbiy-yat və incəsənət.- 1983.- 12 avqust.- S.2.

228.Əliyev, Z. İlmələrin nağılı [Mətn]: [xalçaçı rəssamE.Mikayılov haqqında] /Z.Əliyev //Bakı.- 1983.- 11 fevral.

229.Əliyeva, G. Azərbaycan bədii tikmələrinin bəzi mo-tiv və naxış kompozisiyaları xalça sənətimizdə [Mətn] /G.Əli-yeva //Qobustan.- 1983.- №3.- S.27-32.

230.Əsgərova, N. Nizami muzeyinin xalça kolleksiyası[Mətn] /N.Əsgərova //Qobustan.- 1983.- №3.- S.51-54.

231.Həsənova, Z. Xalı nəğməsi [Mətn]: şeir /Z.Həsəno-va //Qobustan.- 1983.- №3.- S.32.

232.Xalça sənətimizin dünyada əks-sədası [Mətn]:[G.Lettenmayerin “Şərq xalçalarının böyük məcmuəsi” vəD.Morisin “Şərq xalçalarının ensiklopediyası” kitablarındaAzərbaycan xalça sənətinə aid məlumatlar haqqında] //Qobus-tan.- 1983.- №3.- S.94.

233.Xalçaçılığa aid terminlərdən [Mətn]: [əbrəş; ilmə;islimi; yelən; kirkit; kirs; göl; gücü] //Qobustan.- 1983.- №3.-S.90-91.

234.Xalçalı bayatılar [Mətn] //Qobustan.- 1983.- №3.-S.22;42.

79

235.Xalçalarımız Avropa rəssamlarının əsərlərində[Mətn] //Qobustan.- 1983.- №3.- S.14.

236.Xalı-xalçalı bayatılarımız [Mətn]: şeir //Qobustan.-1983.- №3.- S.36.

237.İbrahimov, Ə. Həmişəbahar [Mətn]: [AzərbaycanDövlət Şəkil Qalereyasında təşkil edilmiş Azərbaycan xalçasərgisi haqqında] /Ə.İbrahimov //Ədəbiyyat və incəsənət.-1983.- 9 sentyabr.- S.5-7.

238.İlkin, Q. Sənət möcüzələri [Mətn]: [Sevastopoldayaşamış oyma və xalça sənətinin görkəmli nümayəndəsi C.Yu-sifov haqqında] /Q.İlkin //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 8iyul.- S.2.

239.Qasımov, M. Xalçaçılıqda xalq boyama üsulları[Mətn] /M.Qasımov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 19 av-qust.- S.7.

240.Qasımov, M. Qədim el boyama üsulları [Mətn]:[xalçaçılıqda boyaqlardan istifadə olunması haqqında] //Qobus-tan.- 1983.- №2.- S.29-31; Ədəbiyyat və incəsənət.- 19 avqust.-S.7.

241.Quliyev, H. Azərbaycan el məişətində və həyat gü-zəranında xalça məmulatlarının rolu [Mətn] /H.Quliyev //Qo-bustan.- 1983.- №3.- S.37-42.

242.Quliyev, H. Xalça və məişət [Mətn] /H.Quliyev//Sovet kəndi.- 1983.- 24 noyabr.

243.Paşayev, Q. Azərbaycan xalçaları Amerikada[Mətn] /Q.Paşayev //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 9 sen-tyabr.- S.7.

244.Prixodko, J. Azərbaycan xalçasının şöhrəti [Mətn]:[Moskvada açılmış Azərbaycan xalça sərgisi haqqında] /J.Pri-xodko //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 16 sentyabr.- S.3;Azərbaycan gəncləri.- 1983.- 17 sentyabr.

245.Rayevski, A. Xalçaçılıq sənətinə dair konfrans[Mətn]: [Azərbaycan Xalq rəssamı L.Kərimovun Londonda

80

keçirilən Şərq xalçalarına dair IV Beynəlxalq konfransında mə-ruzəsi] /A.Rayevski //Kommunist.- 1983.- 17 iyun.

246.Tarıyel, İ. Dünya şöhrətli xalçalarımız [Mətn] /İ.Ta-rıyel //Mədəni-maarif işi.- 1983.- №4.- S.14-15.

247.Vəkilova, G. Nağıllar aləmi [Mətn]: [rəssam E.Mi-kayılovun üç xalçası haqqında] /G.Vəkilova //Ədəbiyyat və in-cəsənət.- 1983.- 5 avqust.- S.6.

Bakıda keçirilən Şərq Xalça Sənəti üzrəBirinci Beynəlxalq Simpozium

(5 sentyabr 1983-cü il)

248.Arifcanov, R. İki əsrin inciləri [Mətn]: AzərbaycanDövlət Rəsm Qalereyasında “Azərbaycan Xalçaları” sərgisiaçılmışdır [Bakıda keçirilən Xalçaçılıq Simpoziumu ilə əlaqə-dar] /R.Arifcanov //Bakı.- 1983.- 5 sentyabr.

249. Azərbaycan torpağında görüşlər [Mətn] //Kom-munist.- 1983.- 10 sentyabr.

250.Danışır simpoziumun iştirakçıları [Mətn]: [xariciqonaqlarımız - macar Qanboş Karo, türk Oktay Aslanapa və İs-veçrədə yaşayan Maşallah Əliyev Azərbaycan xalçaçılıq sənətibarədə] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 9 sentyabr.- S.3.

251.Əliyev, T. Sapların möcüzə nəğməsi [Mətn] /T.Əli-yev //Azərbaycan qadını.- 1983.- №2.- S.14-15.

252.Xalça bayramına gəlin: Bu gün Bakıda Şərq XalçaSənəti üzrə Beynəlxalq Simpozium açılmışdır [Mətn] //Bakı.-1983.- 5 sentyabr.

253.Xalçaları öyrənmək dünyanı dərk etmək deməkdir[Mətn] //Bakı.- 1983.- 9 sentyabr.

254.Xalqın istedadı və əməksevərliyinin güzgüsü[Mətn] //Bakı.- 1983.- 12 sentyabr; Kommunist.- 11 sentyabr.

255.Xalqın ölməz irsi [Mətn] //Ədəbiyyat və incəsənət.-1983.- S.1-2.

81

256.İbrahimov, Ə. Dekorativ tətbiqi sənətimiz bu gün[Mətn]: [Şərq Xalça Sənəti üzrə Beynəlxalq Bakı Simpoziumuqarşısında] /Ə.İbrahimov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.-26 avqust.- S.2.

257. İbrahimov, Ə. Barmaqların nəğməsi [Mətn]: [Azər-baycan Dekorativ-Tətbiqi Sənəti və Xalça Muzeyində Şəkixalq sənətkarlarının əl işlərindən ibarət sərgi] /Ə.İbrahimov//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 20 may.- S.8.

258. Kərimov, L. Sənətin qüdrəti [Mətn]: [Sabah –sentyabrın 5-də Bakıda Şərq xalça sənəti üzrə Beynəlxalqsimpozium açılır] /Lətif Kərimov //Kommunist.- 1983.- 4sentyabr.

259. Qurbanov, B. Azərbaycan xalçası xarici mətbuatsəhifələrində [Mətn] /B.Qurbanov //Ədəbiyyat və incəsənət.-1983.- 16 sentyabr.- S.8.

260.Qədim sənətlər yaşayır [Mətn]: [Şəki şəhərinin elsənətkarları haqqında] //Bakı.- 1983.- 15 iyul.

261. Poliqrafçıların töhfəsi [Mətn]: Azərbaycan KP MK“Kommunist” nəşriyyatının kollektivi Şərq Xalça Sənəti üzrəBeynəlxalq Simpoziumla əlaqədar nəşr etdiyi çap məhsullarıhaqqında //Bakı.- 1983.- 5 sentyabr.

262. Prixodko, J. Azərbaycan xalçasının şöhrəti [Mətn]:[Şərq Xalça Sənəti üzrə Beynəlxalq simpozium] /J.Prixodko//Bakı.- 1983.- 15 sentyabr.

263. Rəhimli, İ. Xаlq sənətimizin şöhrəti [Mətn] /İlhamRəhimli //Kоmmunist.- 1983.- 21 iyun.

264. Rəssamlar deyirlər [Mətn]: [Bakıda keçirilən ŞərqXalça Sənəti üzrə Beynəlxalq Simpoziumla əlaqədar Xalq rəs-samı T.Nərimanbəyov, K.Kazımzadə, T.Tağıyev və Aslanovlamüsahibə] /müsahibəni apardı E.Qasımova //Qobustan.- 1983.-№3.- S.85-89.

265. Şahvəliyev, K. Xalça bayramı [Mətn]/K.Şahvəliyev //Bakı; Kommunist.- 1983.- 8 sentyabr;Azərbaycan gəncləri.- 1983.- 10 sentyabr.

82

266. Şərq Xalçaçılığı Beynəlxalq Simpoziumu [Mətn]/tərt.: V.Ternavski, S.Məmmədzadə; “Kirpi” jurnalının redaksi-yası və “Kommunist” nəşriyyatının birgə buraxılışı.- Bakı,1983.- 6 s.

267. Tağıyeva, R. Azərbaycan xalçaları [Mətn]: [ŞərqXalça Sənəti üzrə Beynəlxalq Bakı simpoziumu qarşısında]//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 5 avqust.- S.6.

268.Yüksək xalçaçılıq sənəti [Mətn] //Bakı.- 1983.-7 sentyabr.

1984

269.Azərbaycan xalçaları Moskvada [Mətn]: [Moskva-da “Azərbaycan xalça sənəti” sərgisi açılmışdır] //Bakı; Kom-munist.- 1984.- 1 noyabr.

270.Cəfərzadə, Ə. Xalçaçı qızlar anası [Mətn]: [Udulusovetliyinin Tağılı kəndində yaşayan Hökümə Haşımovanınqızları haqqında] //Azərbaycan gəncləri.- 1984.- 12 iyul.

271.Əliyeva, A. Azərbaycan xalçalarında təbii boyaqlar[Mətn] /A.Əliyeva //Kənd həyatı.- 1984.- №2.- S.29-30.

272.İsmayılov, İ. Çiçəklər nə vaxt açır? [Mətn]: [“Zili”xalçaçılıq fabrikinin toxucusu, SSRİ Ali Sovetinin deputatı Mi-nayə Allahverdiyeva haqqında] /İ.İsmayılov //Sovet kəndi.-1984.- 2 iyun.

273.Poladova, M. Ömrə bəzək naxışlar [Mətn]: [dekora-tiv-tətbiqi sənətin bəzi nümunələri haqqında] /M.Poladova//Elm və həyat.- 1984.- №2.- S.12-15.

274.Seyidov, M. Xalçalarımızdakı əjdaha motivinin mi-foloji kökləri [Mətn]: [Azərbaycan xalça sənətinin tarixinədair] /M.Seyidov //Elm və həyat.- 1984.- №3.- S.20-23.

275.Simpozium iştirakçıları deyirlər [Mətn]: [Bakıdakeçirilən Şərq Xalça Sənəti üzrə Beynəlxalq Simpozium işti-rakçıları Amadu Maxtar Mbou, O.Aslanapa, K.Qamboş, P.Kal-

83

fon, N.Diyarbəkirli, V.Salinger, T.Salahovla müsahibə] /müsa-hibəni apardı Y.Əliyev //Qobustan.- 1984.- №1.- S.42-43.

1985

276.Əliyev, Z. Tətbiqi sənətimizlə üz-üzə [Mətn]: [Azər-baycan Dövlət Rəsm Qalereyasındakı xalça sərgisi haqqında]/Z.Əliyev //Bakı.- 1985.- 29 mart.- S.4.

277.Əliyeva, A. Gözəllik ustası [Mətn]: [müasir Azər-baycanın xalçaçılıq sənəti haqqında] //Azərbaycan qadını.-1985.- №9.- S.10.

278.Xalça üzərində çiçəklər [Mətn]: [xalçaçı BənövşəKamilova haqqında] //Bakı.- 1985.- 11 mart.- S.3.

279.Xalça toxuyanların töhfələri [Mətn]: [Moskvadakeçirilmiş gənclərin XII festivalında Azərbaycan xalçalarınınnümayişi haqqında] //Bakı.- 1985.- 3 dekabr.- S.2.

280.Xalçalarımız Budapeşt sərgisində [Mətn]: [el sənə-timiz] //Bakı.- 1985.- 24 sentyabr.- S.3.

281.Rəcəbli, T. Xalçaçılarımızdan öyrənirlər [Mətn]:[Azərbaycana Vyetnamdan, Monqolustandan gəlmiş uşaqlaraAzərbaycan xalçalarının toxunması qaydasının öyrədilməsihaqqında] /T.Rəcəbli //Bakı.- 1985.- 4 dekabr.- S.3.

282.Sərdaroğlu, Ş. Xalça təsvirləri [Mətn]: şeir /Ş.Sər-daroğlu //Qobustan.- 1985.- №2.- S.95.

283. Teymurov, A. “Şeyx Səfi” xalçası [Mətn]: [Azər-baycan SSR Xalq rəssamı Kamil Əliyevin İngiltərəyə səfəri,Londonun “Viktoriya və Albert” muzeyində “Şeyx Səfi” xalısıilə görüşü haqqında] /A.Teymurov //Ədəbiyyat və incəsənət.-1985.- 22 noyabr.- S.7.

1986

284.Azərbaycan xalçaları Londonda [Mətn] //Bakı.-1986.- 1 avqust.

84

285.Əliyeva, A. Azərbaycan xalçalarında nəbati boyaqla-rı [Mətn]: [Xalq sənəti haqqında söhbətlər] /A.Əliyeva //Kəndhəyatı.- 1986.- №3.- S.32-34.

286.Kasparov, N. Azərbaycan xalçaları [Mətn] /H.Kas-parov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 10 yanvar.- S.3.

1987

287.Xalça [Mətn] //Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası:10 cilddə.- Bakı, 1987.- C.10.- S.45-46.

288.Xalçalarda bahar [Mətn]: [Leninqradın Etnoqrafiyamuzeyində qorunub saxlanan Azərbaycan xalçaları haqqında]//Kommunist.- 1987.- 2 dekabr.

289.Xəlilova, T. Xalçaçılıq terminləri [Mətn] /T.Xəlilova//Elm və həyat.- 1987.- №7.- S.25.

290.İsrafilzadə, C. Şərq xalçaçılıq sənəti problemlərininbeynəlxalq məclisdə müzakirəsi [Mətn] /C.İsrafilzadə//Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənətseriyası.- 1987.- 28 yanvar.

291.Qasımov, M. Xalça və boya [Mətn] /M.Qasımov//Qobustan.- 1987.- №3.- S.27-35.

292.Rzayev, N. Naxışlarımızın məqsədi və inkişaf mər-hələləri [Mətn] /N.Rzayev //Qobustan.- 1987.- №2.- S.79.

293. “Şeyx Səfi” xalçası [Mətn] //Azərbaycan Sovet En-siklopediyası: 10 cilddə.- Bakı, 1987.- C.10.- S.487.

294.Şıxəlıyev, Q. Xalçaçı rəssamın “məhəbbət dünyası”[Mətn]: [gənc xalçaçı rəssam Gülmurad Bəbirov haqqında]/Q.Şıxəlıyev //Bakı.- 1987.- 24 sentyabr.

295.Vəliyev, R. Əlvan naxışlı xalçalar [Mətn]: [Lənkəranxalça sexində çalışan xalça ustası Qöncə Nuriyeva haqqında]//Kommunist.- 1987.- 4 senytabr.

296.Zeynallı, X. Xalq sənətkarı [Mətn]: [müxtəlif sahə-lərdə çalışan xalq sənətkarları haqqında] /X.Zeynallı //Ədəbiy-yat və incəsənət.- 1987.- 30 oktyabr.- S.5.

85

1988

297. Abdullayev, M. Dövlət Ermitajına – Sovet Azər-baycanından [Mətn]: Azərbaycan incəsənəti və “Şeyx-Səfi”xalısı haqqında /M.Abdullayev //Kommunist.- 1988.- 30 aprel.

298.Abdullayev, M. Dövlət Ermitajına – Sovet Azərbay-canından [Mətn]: [məqalədə Azərbaycan incəsənətindən, ocümlədən “Şeyx-Səfi” xalısından bəhs edilir] /M.Abdullayev//Kommunist.- 1988.- 30 aprel.

299.Abdullayeva, N. Çeşnilər ürəyinin telləridir [Mətn]:[xalçaçılıq sənətində bədii ənənələrin qorunub saxlanılmasıhaqqında] /N.Abdullayeva //Kommunist.- 1988.- 27 oktyabr.

300.Azərbaycan xalçaları İtaliyada [Mətn]: [İtaliya fir-ma muzeylərində qədim Azərbaycan xalçalarının nümayiş etdi-rilməsi və satılması haqqında] /L.Kərimov //Bakı.- 1988.- 4oktyabr.

301.Azərbaycanın xalça sənəti [Mətn]: [Tunisdə keçiri-lən sərgi haqqında] //Bakı.- 1988.- 6 dekabr.

302.Etibarlı, E. Hər ilmədə bir tarix [Mətn]: [Sofiyadaaçılacaq Azərbaycan xalçaları sərgisi haqqında] /E.Etibarlı//Kommunist.- 1988.- 26 yanvar.

303.Əliyev, Z. Nə gözəldir vətənimin xalçaları [Mətn]:[Bolqarıstan Xalq Respublikasının paytaxtı Sofiya şəhərindəkeçirilmiş, “Azərbaycan dekorativ tətbiqi sənəti” sərgisihaqqında] /Z.Əliyev //Bakı.- 1988.- 22 sentyabr.

304.Fərzəliyeva, Ə. Xalq sənətini yaşadanlar [Mətn]:[Şəki şəhərindəki 8 nömrəli “Bacarıqli əllər” dərnəyi haqqında]//Azərbaycan müəllimi.- 1988.- 3 iyun.

305.Heydərova, Y. Xalçaçı qız [Mətn]: [“Azərxalça”birliyinin xalça toxucusu Nüşabə Eybalıyeva haqqında]/Y.Heydərova //Azərbaycan gəncləri.- 1988.- 23 avqust.

306.Kərimov, L. Beynəlxalq xalça simpoziumu [Mətn]:[Bakıda keçirilən Azərbaycan xalçasına dair BeynəlxalqSimpoziumla əlaqədar Lətif Kərimov və sənətşünaslıq

86

namizədi Kübra Əliyeva ilə söhbət] /Lətif Kərimov, KübraƏliyeva //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1988.- 13 may.- S.5.

307.Məmmədova, A. Xalq sənətinə marağı artırmalı[Mətn]: [xalçaçılıq sənətinin ümumtəhsil və peşə məktəblə-rində öyrənilməsi haqqında] /A.Məmmədova //Azərbaycanmüəllimi.- 1988.- 26 oktyabr.

308.Teymurov, A. “Azərbaycanlılar” salonunda [Mətn]:[Leninqraddakı SSRİ Xalqlarının Etnoqrafiya MuzeyindəAzərbaycan xalçalarının nümayişi haqqında] /A.Teymurov//Kommunist.- 1988.- 11 may.

Azərbaycan Xalça Sənəti üzrə İkinci BeynəlxalqSimpozium

309.Azərbaycan xalçasına dair Beynəlxalq Simpoziu-ma ləyaqətlə hazırlaşaq [Mətn] //Bakı.- 1988.- 5 may;Ədəbiyyat və incəsənət.- 6 may.- S.3.

310.Azərbaycan xalçasının dünya şöhrəti [Mətn]:[Azərbaycan Xalça Sənəti üzrə İkinci Beynəlxalq Simpoziumiştirakçılarının təəssüratı] //Azərbaycan qadını.- 1988.- №8.-S.17.

311.Beynəlxalq Xalça Simpoziumu [Mətn] //Kommu-nist; Bakı.- 1988.- 29 aprel.

312.Beynəlxalq simpozium başa çatdı [Mətn] //Ədəbiy-yat və incəsənət.- 1988.- 3 iyun.- S.2.

313.Əhmədova, E. Xalım, xalçam – dünyam mənim[Mətn]: [Azərbaycan xalça sənətinə dair İkinci BeynəlxalqSimpozium haqqında] //Mədəni-maarif işi.- 1988.- №3.- S.2-4.

314.Əhmədzadə, Z. Əbədi naxışlar [Mətn]: [Bakıda ke-çirilmiş xalçaçılıq sənətinə dair İkinci Beynəlxalq Simpoziumhaqqında] /Z.Əhmədzadə //Kənd həyatı.- 1988.- №10.- S.45.

315.Əliyeva, K. Bakıda Azərbaycan xalçalarının İkinciBeynəlxalq Simpoziumu [Mətn] /Kübra Əliyeva //Qobustan.-1988.- №4.- S.74-78.

87

316.Hər xalı bir əsərdir [Mətn]: [simpozium iştirakçıla-rından Rober Pinif (London), Nicat Diyarbəkirli (Türkiyə) iləmüsahibə] //Kommunist.- 1988.- 28 may.

317.İbrahimov, Ə. Mənəvi sərvətimız [Mətn]: [Bakıdaaçılmış Azərbaycan Xalça Sənəti üzrə II Beynəlxalq Simpozi-umda qonaqların fikirləri] /Ə.İbrahimov //Ədəbiyyat və incəsə-nət.- 1988.- 27 may.- S.2.

318.İlmələrdə tariximiz yaşayır [Mətn] //Kommunist.-1988.- 21 may.

319.Qogina, İ. Azərbaycan xalçasının dünya şöhrəti[Mətn]: [Simpozium iştirakçıları ilə söhbət] /İ.Qogina; söhbətiyazdı Təranə Nuriyeva //Azərbaycan qadını.- 1988.- №8.- S.17.

320.Naxışların nəğməsi [Mətn] //Bakı.- 1988.- 28 may.

1989

321.Abdullayeva, N. Xalçalarımızın tarixinə qayğı vədiqqət [Mətn] /N.Abdullayeva //Bakı.- 1989.- 9 avqust.

322.İbrahimov, A. Xalı-xalça, qala-qalaca [Mətn] /A.İb-rahimov //Gənclik.- 1989.- №3.- S.12-16.

323.Xalçaçılığın inkişafına diqqəti artırmalı [Mətn]:[Respublika Yerli Sənaye Nazirliyində qədim xalq sənəti xal-çaçılığın Azərbaycanda daha da inkişaf etdirilməsi problem-lərinə həsr olunmuş müşavirə haqqında] //Bakı.- 1989.- 1 iyun.

324.Mehdiyev, Q. Qədim sənətə yeni münasibət [Mətn]:[Cəlilabadda xalçaçılıq sənəti haqqında] /Q.Mehdiyev //Azər-baycan gəncləri.- 1989.- 15 iyul.

325.Nəzirova, S. Rəssamın gözəlləmələri [Mətn]: [rəs-sam Qəyyur Yunusov haqqında] /S.Nəzirova //Qobustan.-1989.- №2.- S.21-24.

326.Vəliyev, A. “Firuzə” işə başlayır [Mətn]: [“Azərxal-ça” İstehsalat Birliyində eyni adlı kooperativin yaradılmasıhaqqında] /A.Vəliyev //Kommunist.- 1989.- 8 mart.

88

1990

327.Anar. Xalçanın hikməti [Mətn] /Anar //Qobustan.-1990.- №3.- S.73-86.

328.Əhmədov, A. Azərbaycan xalçaları İzmirdə [Mətn]:[Azərbaycan xalçaçılıq sənəti sərgisinin keçirilməsi haqqında]/A.Əhmədov, A.Cahangirov //Bakı.- 1990.- 15 iyun.

329.Qasımova, E. Ömür bir yoldur [Mətn]: [AzərbaycanSSR Xalq rəssamı Kazım Kazımzadə haqqında] /E.Qasımova//Qobustan.- 1990.- №1.- S.45-49.

330.Nərimanbəyov və onun “Xalçalar” əsəri [Mətn]//Qobustan.- 1990.- №3.- S.41-44.

331.Tağıyev, A. Acı bir duyğu... [Mətn]: [xalçaçı Gülnə-nə Mustafayeva haqqında] /A.Tağıyev //Azərbaycan qadını.-1990.- №11-12.- S.11-12.

1991

332.Biyer, K. Vaşinqton Tekstil Muzeyində Qafqaz xal-çaları [Mətn] /K.Biyer //Qobustan.- 1991.- №1.- S.77-80.

333.Hüseynov, Ə. Azərbaycan xalçası Almanıyanı fəthedir [Mətn]: [“Azərxariciticarət” idarəsinin baş müdiri ilə mü-sahibə] /Ə.Hüseynov //Kommunist.- 1991.- 1 fevral.

1992

334.Hüseyn, N. İlmələrdə çiçək açır arzular [Mətn]: [xal-çaçılıq sənəti üzrə metodist müəllim Nisəxanım Cavadova haq-qında] /N.Hüseyn //Azərbaycan müəllimi.- 1992.- 10 yanvar.

335.Xalçalarımızın uzaq səfəri [Mətn]: [İsraildəaçılacaq sərgi haqqında] //Bakı.- 1992.- 9 may.

336.Qasımova, E. Özümü axtarıram [Mətn]: [rəssam Tə-ranə Məmmədovanın yaradıcılığında Azərbaycan xalçaçılığı]/E.Qasımova //Qobustan 1992.- №1.- S.24-26

89

337.Qurbanov, A. Xalça əməliyyatı... [Mətn] /A.Qurba-nov //Azərbaycan.- 1992.- 23 dekabr.

338.Mustafayeva, Z. Xalça muzeyi təqib olunur? [Mətn]/Z.Mustafayeva //Azadlıq.- 1992.- 6 avqust.- S.6.

339.Səfərova, T. Sənətə biganəlik və ya xalçaların fərya-dı [Mətn]: [Azərbaycan Xalçası Dövlət Muzeyinin bağlanmasıhaqqında] /T.Səfərova //İncəsənət.- 1992.- 19 avqust.- S.3.

340.Zeynallı, İ. İlmələrin nəğməsi [Mətn]: [“İnkişaf So-vet German” birgə kiçik xalçaçılıq müəssisəsi haqqında]/İ.Zeynallı //Azərbaycan gəncləri.- 1992.- 19 fevral.

1993

341.Abdullayeva, M. Ulu keçmişdən gələn səs [Mətn]:[Azərbaycan xalçaçılığının inkişaf tarixindən] /M.Abdullayeva//Azərbaycan qadını.- 1993.- №7-8-9.- S.18-19.

342.Bilirsinizmi? Xalçalarımızın tarixindən [Mətn]//Elm və həyat.- 1993.- №3.- S.11.

343.Eldarın ilmələr dünyası [Mətn]: [xalçaçı rəssamE.Mikayılov haqqında] //Bakı.- 1993.- 5 yanvar.

1995

344.Bərpa edilmiş xalçalar sərgisi [Mətn]: [Bakı Xalça-ların Elmi-Bərpa Mərkəzində açılan xalça sərgisi haqqında]//Azərbaycan.- 1995.- 5 sentyabr.

345. Əziz Vahid. “Şeyx Səfi” xalısı [Mətn] /Vahid Əziz//Mədəniyyət.- 1995.- 15 mart.

1996

346.Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Brüsseldərəssam Eldar Mikayılovun xalça sərgisində olmuşdur [Mətn]//Azərbaycan.- 1996.- 2 may.

90

______________

347.Azərbaycan xalça sərgisi Brüsseldə [Mətn] //Xalqqəzeti.- 1996.- 2 may.

348.Ən qədim xalça barədə nə bilirik? [Mətn] //Azər-baycan.- 1996.- 1 oktyabr.

349.Firdovsi qızı, K. 19 yaşlı xalça ustası [Mətn]: [gəncrəssam Könül Yaqub qızının fərdi sərgisi açılmışdır] /K.Fir-dovsi qızı //Azadlıq.- 1996.- 29 oktyabr.

350.Füzuli ilmələrin işığında [Mətn]: [respublikanınXalq rəssamı Kamil Əliyevin eskizi əsasında Məhəmməd Fü-zulinin portret xalçasının işlənməsi haqqında müəlliflə söhbət]/söhbəti yazdı B.Bəybalayev //Yeni Azərbaycan.- 1996.- 6noyabr.

1997

351.Mikayılov, E. İstəyim Azərbaycanı daha cox tanıt-maqdır [Mətn]: [xalçaçı rəssam “Xalı” şirkətinin prezidentiHacı Eldar Mikayılovla müsahibə] /E.Mikayılov; müsahibəniapardı Z.Bəşirqızı //Xalq qəzeti.- 1997.- 26 dekabr; 1998.- 1yanvar.- S.10-11.

352.Əkbərzadə, Ş. Özünükiçiltmə bəlası və yaxud qarta-lımızı necə sərçə eləmişik [Mətn]: [xalçaçılıq tariximizdən]/Ş.Əkbərzadə //Panorama.- 1997.- 13 may.

353.Əliyev, Z. Naxışların hekayəti [Mətn]: [Nizamiadına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində gənc xalçaçı rəssam]Afaq Kərimovanın fərdi sərgisi haqqında /Z.Əliyev //Panora-ma.- 1997.- 4 iyun.- S.3.

354.İsmayılova, K. Buta məhəbbət rəmzidir [Mətn]:[xalçaçı rəssam Səbinə Əli ilə müsahibə] //Çağ.- 1997.- 16dekabr.

91

355.Mətanət. Xalçalı palazlı Fərid [Mətn]: [Bakı Uşaqİncəsənət Qalereyasında gənc xalçaçı rəssamlar Fərid vəZaurun işləri haqqında] /Mətanət //De-fakto.- 1997.- 26 mart.

356.Tağızadə, Ş. İlmələrdə yaşayan ömür [Mətn]: [xal-çaçı rəssam Afaq Kərimova] //Azərbaycan.- 1997.- 26 iyun.

357.Tağızadə, Ş. Dahilərin portreti ilmələrdə [Mətn]:[Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində xalçaçırəssam Afaq Kərimovanın ilk fərdi sərgisinin açılması haq-qında] /Ş.Tağızadə //Bakı.- 1997.- 13 iyun.

358.Ülvi, A. İlmələrin nağılı [Mətn]: [xalça toxuyan Ma-hirə İsmayilova haqqında] /A.Ülvi //Xalq qəzeti.- 1997.- 25may.

1998

359.“Azərxalça” Beynəlxalq mükafata layiq görülmüş-dür [Mətn]: [İspaniyanın Madrid şəhərindəki Azərbaycan xal-çalarının satışı sərgisi] //Azərbaycan.- 1998.- 19 dekabr.

360. “Azərxalça” Beynəlxalq mükafata layiq görül-müşdür [Mətn]: [“Azərxalça” Elm-Yaradıcılıq İstehsalat Birliyiİspaniyanın Madrid şəhərində “Beynəlxalq Ticarət LiderləriKlubu”nun təsis etdiyi “Qızıl Amerika prizi” və “Qızıl döşnişanı” ilə mükafatlandırılmışdır] //Azərbaycan.- 1998.- 15avqust.- S.6.

361.Əskərli, Ç. Azərbaycan xalçalarına verilən yüksəkbeynəlxalq qiymət [Mətn]: [İsveçrənin Cenevrə şəhərində“Azərxalça” Elmi Yaradıcılıq İstehsalat Birliyi BeynəlxalqTicarət Liderləri Klubunun “Ən yaxşı Ticarət Markası” adlımükafatına layiq görülməsi haqqında] /Ç.Əskərli //Azərbay-can.- 1998.- 2 aprel.

362.Məmmədova, T. Xalça ilmədən, ilmə eskizdən baş-layır [Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Mu-zeyində gənc rəssam Samir Hüseynovun xalça mozaikasından

92

ibarət sərgisinin açılması haqqında] /T.Məmmədova //Panora-ma.- 1998.- 15 yanvar.

363.Rüfətoglu, Z. Azərbaycanlılar Britaniyada [Mətn]:[Londonun Albert və Viktoriya muzeyində saxlanılan “ŞeyxSəfi” xalçası” fars xalçası kimi yox, Azərbaycan xalçası kimitəqdim olunur] /Z.Rüfətoglu //Panorama.- 1998.- 6 yanvar.

364.Tağızadə, Ş. Azərbaycan xalçası mozaikada [Mətn]:[gənc rəssam Samir Hüseynov haqqında] /Ş.Tağızadə //Azər-baycan.- 1998.- 14 yanvar.

365.Yoloğlu, G. Xalılarımızın soragı [Mətn]: [AtatürkKültür Mərkəzi Başqanlığının 1997-ci ildə nəşr etdiyi “MoskvaŞərq Sənətləri Dövlət Muzeyi: Türk, azəri və türkmən səccadə-ləri” kitabı haqqında] /G.Yoloğlu //Ədəbiyyat qəzeti.- 1998.-13 mart.- S.6.

1999

366.Azərbaycan xalçaları Fransa jurnalının səhifələrin-də [Mətn] //Azərbaycan.- 1999.- 15 iyul.

367.Əliyev, Z. Xalçanı yerdən göyə qaldıran sənətkar[Mətn]: [xalçaçı rəssam Hacı Eldar Mikayılov haqqında]/Z.Əliyev //Panorama.- 1999.- 23 fevral.- S.4.

368.Əsədova, X. Orta əsrlər türk xalqlarının xalça sənə-tində təsvir elementləri [Mətn] /X.Əsədova //Qobustan.- 1999.-№1.- S.53-55.

369.Xəlilov, J. Berlin “Azərbaycan Xalçaları” salonu[Mətn]: [Berlində Azərbaycan xalçalarına baxış sərgisinin açıl-ması haqqında] /J.Xəlılov //Azərbaycan.- 1999.- 2 iyul.

370.İbrahimov, T. Nailənin rənglər dünyası [Mətn]:[xalçaçı rəssam Nailə haqqında] /T.İbrahimov //Qobustan.-1999.- №1.- S.19-21.

371.İlkin, Q. Böyuk sənət əsəri [Mətn]: [Ş.Qurbanovadına Musiqili Komediya Teatrının səhnəsində açılmış, 16 nə-

93

fər incəsənət və mədəniyyət xadiminin portretləri əks olunmuşxalça haqqında] /Q.İlkin //Respublika.- 1999.- 26 iyun.

372.Kərimov, G. Qürbətdə qalan Göytürk eli - Göyçəhaqqında düşüncələr [Mətn]: [etnoqrafik-folklor yazısı; Göyçəxalçaçılıq ənənələri haqqında] /G.Kərimov //Xalq qəzeti.-1999.- 10 aprel.- S.4.

373.Məmmədli, T. Tarixə dönən ilmələr [Mətn]: [xalça-çılıqla məşğul olan “Aydın-H” kiçik müəssisəsi haqqında]/T.Məmmədli, K.Şamil oglu //Fəryad.- 1999.- 25-30 may.

374.Şirəliyeva, A. 1960-1990-cı illərdə Azərbaycan de-korativ tətbiqi sənəti [Mətn] /A.Şirəliyeva //Mədəniyyət qəze-ti.-1999.- Yanvar.- S.4.

2000

375.Bayramov, S. İlmələrə köçən ömür [Mətn]: [xalçaçırəssam Gülmurad Bəbirov haqqında] /S.Bayramov //Respubli-ka.- 2000.- 10 oktyabr.

376.Əbədiyaşar xalçalarımız [Mətn] //Mədəni-maarif.-2000.- №3.- S.52.

377.Qədirova, D. Seçilən naxış və rənglər [Mətn] /D.Qə-dirova //Elm.- 2000.- 28 yanvar.- S.14.

378.Məmmədli, H. Xalçalarımız dünyanı gəzir [Mətn]/H.Məmmədli //Mədəni-maarif.- 2000.- №1.- S.12.

2001

379.Əriş-arğaclarda gəzişən barmaqların möcüzəsi[Mətn] //Respublika.- 2001.- 17 noyabr.

380.Xəlilzadə, F. Bəşər mədəniyyətinin zirvəsi [Mətn]/F.Xəlilzadə //Azərbaycan.- 2001.- 28 noyabr.- S.5.

381.Qədirova, D. Azərbaycanın xovsuz xalçaları [Mətn]//Elm.- 2001.- 14 mart.- S.13.

94

382.Nuriyeva, T. Ömrün qızılı naxışları [Mətn] /T.Nuri-yeva //Xalq qəzeti.- 2001.- 10 noyabr.- S.5.

383.Sadıq, İ. Ürək də qoymaq olsaydı [Mətn]: [xalçaçırəssam Fərman Əliyev haqqında] /İ.Sadıq //Qobustan.- 2001.-№1.- S.57-58.

384.Tağızadə, Ş. İlmələrin sirli-sehirli nağılı və yaxudmuzeyləri bəzəyən sənət nümunələri [Mətn]: [xalçaçı rəssamAfaq Kərimova haqqında] /Ş.Tağızadə //Azərbaycan.- 2001.-20 fevral.- S.6; Bakı.- 2001.- 26 yanvar.- 1 fevral.

2002

385.Azərbaycan xalçaları Nyu-Yorkda [Mətn] //Azər-baycan.- 2002.- 22 dekabr.- S.5.

386.Elxan Elçin Muxtar (Aslanov). Hər xalça bir qala-ca, bu qalacanı kim aça [Mətn] /E.Aslanov //Qobustan.- 2002.-№3.- S.31-36.

387.Qədirova, D. Namazlıq xalçaları [Mətn] /D.Qədiro-va //Bilgi. Təhsil. Mədəniyyət, İncəsənət.- 2002.- Təhsil.- №3.-S.106-109.

388.Quliyev, Z. Xalça incəsənət əsəri və həyat mühiti ki-mi [Mətn]: [elmi-praktiki konfrans] /Z.Quliyev //Azərbaycan.-2002.-1 oktyabr.- S.8.

2003

389.Azərbaycanın qədim xalçaları muzeylərdə [Mətn]:[Azərbaycan xalçalarının ermənilər tərəfindən mənimsənilməsivə özününküləşdirilməsi niyyətləri haqqında] //Vəfa.- 2003.-№1.- S.12-13.

390.Bakıda III Beynəlxalq Simpozium [Mətn]: [“Azər-baycan xalçası və xalq tətbiqi sənəti” mövzusunda] //Azərbay-can.- 2003.- 21 may.- S.8.

95

391.Bəbirov, G. Adları dəyişdirilmiş Azərbaycan xalça-ları [Mətn] /G.Bəbirov //Azərbaycan.- 2003.- 10 iyul.- S.8.

392.XX əsr Azərbaycan qadınları [Mətn]: III ensiklo-pedik toplu /toplayanı X.Bilalqızı.- Bakı, 2003.- 196 s.

Kitabda Azərbaycan xalçaları haqqında qısa məlumat vəxalça nümunələri verilmişdir [S.179-181].

393.Qacar, Ç. Azərbaycan incəsənəti [Mətn]: [XVIII-XIX əsrin birinci yarısı] /Ç.Qacar //Azerbaijan. İRS.- 2003.-№14-15.- S.80-129.

394.Qədirova, D. Azərbaycan tikmələri [Mətn] /D.Qədi-rova //Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin Əsər-ləri.- Bakı, 2003.- C.12.- S.125-128.

2004

395.Xalça sənəti Şərq xalqlarının mədəni irsinin ayrıl-maz hissəsidir [Mətn]: [Bakıda xalçaçılığa həsr olunmuş bey-nəlxalq konfrans keçirilir] //Yeni Azərbaycan.- 2004.- 1 de-kabr.- S.5.

396.Lerikin naxışlı xalçaları [Mətn] //Azərbaycan.-2004.- 24 oktyabr.- S.6.

397.Şirəliyeva, A. Azərbaycanın cənub bölgələrindəkənd yaşıl turizminin inkişafında xalça sənətinin yeri [Mətn]/A.Şirəliyeva //Kənd yaşıl turizmi.- Bülleten.- 2004.- S.10-13.

2005

398.Alarlı, B. Toxucu nəğmələri [Mətn]: [xalça toxuyan-ların iş zamanı oxuduqları nəğmələr] /B.Alarlı //Qobustan.-2005.- №2.- S.21-26.

399.Qədirova, D. Mehrabın mənşəyi və təşəkkülü[Mətn] /D.Qədirova //Elmi axtarışlar.- 2005.- XIV toplu.-S.150-154.

96

400.Sultanova, G. XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində Ab-şeronda yun ipin xalq üsulları ilə boyadılması [Mətn] /G.Sul-tanova //Azərbaycan xalçası və xalq tətbiqi sənəti mövzusundaIII Beynəlxalq Simpoziumun materialları.- 2005.- S.169-173.

401.Tağıyeva, N. Azərbaycan xalça sənəti Amerika sə-nətşünaslığında [Mətn] //“Azərbaycan xalçası və xalq tətbiqisənəti” mövzusunda III Beynəlxalq Simpozium.- 2005.- S.93-99.

2006

402.Azərbaycan xalçaları Estoniyada [Mətn] //Azad-lıq.- 2006.- 2 sentyabr.- S.15.

403.Bayramov, A. Azərbaycan xalçası: milli və ümum-bəşər sərvət [Mətn] /A.Bayramov //Mədəniyyət.- 2006.- 23sentyabr.- S.8.

404.Əliyev, Z. Bənzərsiz xalça rəssamı: rəssam Hacı El-dar Mikayılzadə – 50 [Mətn] /Z.Əliyev //Qobustan.- 2006.-№4.- S.34-37.

405.Əliyeva, K. Gənc xalça rəssamı [Mətn]: [SalehəKamilzadə haqqında] /K.Əliyeva //Qobustan. 2006.- №1.-S.14-18.

406.Güneyli, O. Əqli mülkiyyət milli strateji məsələkimi [Mətn]: [xarici düşmənlərin bizim musiqi əsərlərini, xal-çaçılığı, incəsənəti erməni sənəti kimi təqdim etmələrihaqqında] /O.Güneyli //Olaylar.- 2006.- 7 iyun.- S.5.

407.Xaçınçaylı, Q. Əlillər evində istedadlar yaşayır[Mətn]: [xalçaçı Qənirə Əbdülovanın əl işləri] /Q.Xaçınçaylı//Həftə içi.- 2006.- 9 avqust.- S.6.

408.Xalçaçılıq [Mətn] //Azadlıq.- 2006.- 3-4 sentyabr.-S.11.

409.Xalçalarımızın üstünlüyü həndəsi fiqurla toxunma-sıdır: Nəhayət, bu əşyaların ölkədən çıxarılması üçün sənəd-ləşmə tətbiq etməyə başlayıblar [Mətn] //Vətəndaş həmrəyliyi.-2006.- 16-19 iyul.- S.12.

97

410.İnterpol xalçalarımızı axtarır: Azərbaycanın 100-dən artıq mədəni sərvəti oğurlanaraq ölkədən çıxarılıb [Mətn]:[İnterpolun Azərbaycan Milli Mərkəzi Bürosunun rəisi Məm-məd Mikayılovun məlumatı] //Ekspress.- 2006.- 23-25 dekabr.-S.10.

411.Qədim xalçalarımız guya xaricə aparılmır?: İçəri-şəhərin mənzərəsi isə bunu inkar edir [Mətn] //Şərq.- 2006.- 20iyul.- S.14.

412.Litva Respublikası Prezidentinin xanımı AlmaAdamkiene “Azərbaycan Xalçası Qalereyası”nda olmuşdur[Mətn] //Yaddaş.- 2006.- 10 iyun.- S.1.

413.Samir, Ə. Azərbaycan xalça texnikası və mauritayfası [Mətn] /Ə.Samir //Həftə içi.- 2006.- 21 iyun.- S.8.

414.Samirə. Müasir Azərbaycan xalçaçılığı yeni kataloq-da [Mətn]: [“Azər-İlmə” MMC-nin təşəbbüsü ilə TürkiyədəAzərbaycan xalçaçılıq sənətinin tarixindən və bu günündənbəhs edən yeni kataloqun işıq üzü görməsi haqqında] /Samirə//Həftə içi.- 2006.- 28 sentyabr.- S.8.

415.Tarixi ilmə-ilmə toxuyuruq [Mətn]: [1996-cı ildənfəaliyyətə başlayan “Azər-İlmə” MMC-nin fəaliyyəti haqqın-da] //Zaman.- 2006.- 15 dekabr.- S.4.

416.Turqut, Ə. Tarix və mədəniyyətimizə qəsd: Azər-baycan xalçaçılıq məktəbinin nümunələri İran xalçaları adı iləxaricə satılır [Mətn] /Ə.Turqut //Olaylar.- 2006.- 22 noyabr.-S.7.

417.Şirəliyeva, A. Azərbaycanın şimal bölgələrində xal-çaçılıq sənəti və onun turizmin inkişafında rolu [Mətn] /A.Şirə-liyeva //Kənd yaşıl turizmi, bülleten, “TS”.- 2006.- 1(5).- S.12-13.

418.Sultanova, G. Unudulmuş el sənəti [Mətn] /G.Sulta-nova //İncəsənət və mədəniyyət problemləri.- 2006.- Bur. 16.-S.70-76.

98

2007

419.“Azər-İlmə” xalçaçılıq sənətinin qədim ənənələrinidavam etdirir [Mətn]: [“Azər-İlmə” Məhdud MəsuliyyətliCəmiyyətin direktoru Vidadi Muradovun söhbəti] //Respub-lika.- 2007.- 22 iyun.- S.4.

420.“Azər-İlmə”nin xalçaları beynəlxalq mükafatlaralmışdır: müəssisənin baş direktoru Vidadi Muradova AvropaBiznes Assambleyasının qərargahında qurumun ən yüksək“Kraliça Viktoriya adına mükafat”ı təqdim olunmuşdur [Mətn]//Azərbaycan.- 2007.- 3 aprel.- S.8; Xalq qəzeti.- 2007.- 3 ap-rel.- S.3.

421.Ana dilimiz xalça [Mətn] //Pəncərə.- 2007.- №4.-S.58-66.

422.Azərbaycan xalça sənətinin şöhrətini dünyayayayan “Azər-İlmə” MMC Avropa Biznes Assambleyası “Krali-ça Viktoriya adına mükafat”a layiq görülmüşdür [Mətn]: [Oks-fordda] //Azərbaycan.- 2007.- 14 mart.- S.7; Xalq qəzeti.-2007.- 14 mart.- S.5.

423.Azərbaycan xalçaları “Persian Carpet” markasıaltında satılır [Mətn] //Xalq cəbhəsi.- 2007.- 14 fevral.- S.4.

424.Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyinə yeni bina tikiləcək: Prezident İlham Əliyev muzeyişinin yaxşılaşdırılması haqqında sərəncam imzalayıb [Mətn]//Səs.- 2007.- 7mart.- S.2.

425.Azərbaycanın xalçaçılıq sənəti Türkiyə Başnazirinin xanımında zəngin təəssürat yaratmışdır [Mətn]:[martın 9-da Türkiyə Baş nazirinin xanımı Əminə Ərdoğan vəAzərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyevanın “Azər-İlmə” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin “Azərbaycan xalça-sı” qalereyasında olmaları haqqında] //Azərbaycan.- 2007.- 10mart.- S.6; Xalq qəzeti.- 2007.- 10 mart.- S.7; Respublika.-2007.- 10 mart.- S.6.

99

426.Banu. Xalça bazarında inkişaf ləng gedir: Xalçalarınistehsalı və satışı arasında nəzərəçarpacaq fərq yaranıb [Mətn]:[PROCON GTK İnternational Resarch GROUP-un 2006-cı iliyunun 6-dan avqustun 26-dək əllə toxunan xalça bazarı iləbağlı marketinq tədqiqatları haqqında] /Banu //Ayna.- 2007.-13 yanvar.- S.20.

427.Bayramov, V. Azərbaycan xalçalarının cazibəsi[Mətn]: [“Azər-İlmə” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətin “İxracyönümlü istehsalın inkişafına töhfəsinə görə”, “Uğur-2006”milli mükafatına layiq görülməsi və cəmiyyətin fəaliyyətihaqqında ] /V.Bayramov //Xalq qəzeti.- 2007.- 13 fevral.- S.4.

428.Böyük Britaniyada çıxan “Halı” jurnalında Azər-baycan xalça sənətinə geniş yer ayrılmışdır [Mətn] //Xalqqəzeti.- 2007.- 15 iyul.- S.3; Respublika.- 2007.- 15 iyul.- S.3;Palitra.- 2007.- 17 iyul.- S.13.

429.Ermənilər Qarabağ xalçalarını Avropada satır[Mətn] //Xalq cəbhəsi.- 2007.- 10 avqust.- S.6; Həftə içi.- 10avqust.- S.8; Səs.- 14 avqust.- S.12.

430.Əliyev, B. Azərbaycan etnoqrafiya elmində toxucu-luğun tədqiqi [Mətn] /B.Əliyev //Mədəni-maarif.- 2007.- №8.-S.43-44.

431. Əliyev, Z. “Şeyx Səfi” möcüzəsi [Mətn]:[Londonun Viktoriya və Albert muzeyində saxlanılan eyni adlıxalı haqqında] /Z.Əliyev //Yaddaş.- 2007.- 14 iyun.- S.9.

432.Fuad, E. Afaq Kərimova xalça sənətində öz cığırınıaçıb [Mətn] /E.Fuad //Şərq.- 2007.- 10 avqust.- S.13.

433.Fuad, E. Muzeylərin daimi ekspozisiyasındaəsərlərinin nümayiş etdirildiyini görmək hər sənətkara nəsibolmur: Ömrünü 25 il xalçaçılıq sənətinə həsr edən rəssam AfaqKərimovanın əsərləri bu gün muzeylərimizin bəzəyidir [Mətn]/E.Fuad //Respublika.- 2007.- 31 iyul.- S.7.

434.Həsənqızı, E. Peşəyə sevgi sonsuz olanda [Mətn]:[L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq-Tətbiqi Sənəti

100

Dövlət Muzeyinin bərpaçı rəssamı Bəsti Əliyeva haqqında]/E.Həsənqızı //Mədəni-maarif.- 2007.- №6.- S.16-18.

435.Hyustonda Azərbaycan xalçaçılıq sənətinə dairsərgi keçirilib [Mətn]: [Əli Muğanlının əsərlərinin nümayişi]//Xalq cəbhəsi.- 2007.- 16 mart.- S.15; Səs.- 2007.- 16 mart.-S.16.

436.Xalça muzeyinin layihəsi Avstriyada hazırlanıb[Mətn] //Yeni Azərbaycan.- 2007.- 15 mart.- S.8.

437.Xanım Bricit Birleyn: Azərbaycanın zəngin xalça-çılıq sənəti vardır [Mətn]: [Azərbaycanda səfərdə olan AvstriyaKonstitusiya Məhkəməsinin sədr əvəzi, xanım Bricit Birleyn“Azər-İlmə” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin “Sehirli ilmə-lər” Qalereyasında olmuşdur] //Azərbaycan.- 2007.- 21 aprel.-S.7.

438.İbrahimova, S. Ermənilər 2 eradan çox yaşı olanxalçamızı mənimsəyib: Firudin Cəlilov məsələnin həllindəköməyə ehtiyac görür [Mətn] /S.İbrahimova //Kaspi.- 2007.- 23noyabr.- S.17; Ayna.- 2007.- 23 noyabr.- S.8.

439.Kərimli, S. Azərbaycan xalçaları: Onlar otaqları,sarayları yox, həm də böyük mütəxəssislərin çıxış və məruzə-lərini bəzəyir [Mətn] //Mədəniyyət.- 2007.- 23 fevral.- S.8.

440.Qafarlı, Ə. İlmələrin nağılı: Vaxtilə bütün dünyadaməşhur olan Azərbaycan xalçalarının söhrəti bərpa edilməlidir[Mətn] /Ə.Qafarlı //Xəzər.- 2007.- 20 yanvar.- S.9.

441.Qaliboğlu, E. Seyfəddin Mənsimoğlunun “Metafo-ra”sı [Mətn]: [tanınmış xəttatın əsərləri haqqında] /E.Qaliboğlu//Xalq cəbhəsi.- 2007.- 15 iyun.- S.15.

442.Leyla. Xalçalarımız “Azər-İlmə”yə “Kraliça Viktori-ya” adına mükafat qazandırıb [Mətn]: [Oksfordda] /Leyla//Yaddaş.- 2007.- 15 mart.- S.5.

443.Mikayılzadə, E. Rəssamlığımız milli kökdə kök-lənməyib... [Mətn]: [xalçaçı-rəssam Hacı Eldar Mikayılzadə iləmüsahibə] /E.Mikayılzadə; müsahibəni aldı Tofiq //Ekspress.-2007.- 28 dekabr.- S.13.

101

444.Mirzə, M. “Azər-İlmə” MMC xalçaçılıq ənənələriniinkişaf etdirir [Mətn]: [müəssisənin baş direktoru Vidadi Mu-radovun söhbəti] /M.Mirzə //Respublika.- 2007.- 1 noyabr.-S.6.

445.Mükərrəmoglu, M. Azərbaycan xalçası parisliləriheyran qoydu [Mətn]: [Parisdə keçirilən IV Beynəlxalq Simpo-zium haqqında] /M.Mükərrəmoglu //Xalq qəzeti.- 2007.- 24fevral.- S.7.

446.Mükərrəmoglu, M. İstanbulda Şərq xalçalarına həsrolunmuş XI Beynəlxalq Konfrans [Mətn] /M.Mükərrəmoglu//Xalq qəzeti.- 2007.- 26 aprel.- S.5.

447. Mükərrəmoğlu, M. Bakıda 468 yaşlı dünya şöhrətli“Şeyx Səfi” xalısının eynisinin toxunmasına başlanmışdır[Mətn]: [“Azər-İlmə” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət tərəfin-dən] /M.Mükərrəmoglu //Xalq qəzeti.- 2007.- 1 sentyabr.- S.4;Respublika.- 2007.- 2, 4 sentyabr.- S.2, 15.

448.Oruc, M. Adsız rənglərin nizamı [Mətn]: [xalça us-tası Elşən Hacızadənin əsərləri haqqında] /M.Oruc //Ədəbiyyatqəzeti.- 2007.- 25 may.- S.4.

449.Ramiz. Müasir xalçalarımız təbliğ olunmalıdır[Mətn]: [Əbülfəs Qarayev: “Tarixi əhəmiyyət kəsb edənəşyalar Azərbaycandan kənara çıxarıla və satıla bilməz”]/Ramiz //Xalq cəbhəsi.- 2007.- 21 iyun.- S.13; Yeni Azərbay-can.- 2007.- 21 iyun.- S.8.

450.Rüstəmli, B. Uçan xalçanı özümdə axtarıram[Mətn]: [Rəssamlıq Akademiyasının Dekorativ Tətbiqi Sənətkafedrasının baş müəllimi Məmmədhüseyn Hüseynovla müsa-hibə] /B.Rüstəmli //Reytinq.- 2007.- 14 yanvar.- S.22-23.

451.Sevil. Xalçalarımız şöhrətini itirir: Səbəb süni boya-lardan istifadədir [Mətn] /Sevil //Həftə içi.- 2007.- 18-20 av-qust.- S.6.

452.Səlimqızı, C. Oğurlanmış xalılar: yaxud “Pazırıq”xalçasını ermənilər necə mənimsəyiblər? [Mətn] /C.Səlimqızı//Mərkəz.- 2007.- 28-30 noyabr.- S.11.

102

453. Şərif, A. Dünyanın səkkizinci möcüzəsi: “ŞeyxSəfi” xalısı: İngiltərənin Milli Muzeyində [Mətn] /A.Şərif//525-ci qəzet.- 2007.- 21 aprel.- S.12.

454.Şirinova, Ü. Keçmişdən gələn yaddaş karvanı[Mətn]: [xalça üzrə bərpaçı-rəssamlar haqqında] /Ü.Şirinova//Mədəni-maarif.- 2007.- №10.- S.55.

455.Tagızadə, Ş. Xalçalı ömrün naxışları [Mətn]: [AfaqKərimovanın əsərləri haqqında] /Ş.Tagızadə //Bakı.- 2007.- 22-28 fevral.- S.3.

456.Tağıyeva, N. Azərbaycan və türkmən xalçalarınınornamental motivlərinin müqayisəli təhlili [Mətn] /N.Tağıyeva//“Azərbaycan xalça sənəti” mövzusunda IV Beynəlxalq Sim-poziumun materialları.- Paris, 2007.- S.136-141.

457.Tağızadə, Ş. İlmələrin sirli dili [Mətn]: [xalça ustasıAfaq Kərimovanın əsərləri haqqında] /Ş.Tağızadə //Bakı.-2007.- 16-22 noyabr.- S.3.

458.Tağızadə, Ş. Ömrün naxışları: xalçacı rəssamlar[Mətn]: [Afaq Kərimovanın yaradıcılığı haqqında] /Ş.Tağızadə//Azərbaycan.- 2007.- 22 may.- S.8

459.Təsviri və dekorativ tətbiqi sənətlər: Xalçaçılıq[Mətn] //Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan.-Bakı, 2007.- S.781-790.

460. Vüqarqızı, G. Tariximizi, mədəniyyətimizi yaşadansənət məbədi [Mətn]: [“Azər-İlmə”də dünya şöhrətli “ŞeyxSəfi” xalısı toxunur] /G.Vüqarqızı //Azad Azərbaycan.- 2007.-28 oktyabr.- S.6.

461.Yaqubzadə, M. Azərbaycan xalçaçılıq sənəti yeniinkişaf dövrünü yaşayır [Mətn]: [“Azər-İlmə” Məhdud Məsu-liyyətli Cəmiyyətinin uğurları] /M.Yaqubzadə //Xalq qəzeti.-2007.- 27 dekabr.- S.10.

462.Yaqubzadə, M. Xalqımızın ilmələrdə yaşayan mə-nəvi dünyası [Mətn]: [“Azər-İlmə” MMC-nin baş direktoru Vi-dadi Muradovun söhbəti] /M.Yaqubzadə //Xalq qəzeti.- 2007.-14 aprel.- S.6.

103

463.Yasəmən. Dünyanı heyran edən al-əlvan xalılarımız:Xalçalarda ən qədim motiv və obraz “ovçuluq”dur [Mətn]/Yasəmən //Üç nöqtə.- 2007.- 23 iyun.- S.17.

464. Zümrüd. Milli-mənəvi dəyərlərimizə hörmətlə ya-naşmalıyıq [Mətn]: [“Azərxalça” elmi istehsalat mərkəzininbaş direktoru Əlisəfa Nuriyevlə söhbət] /Zümrüd //Səs.- 2007.-30 noyabr.- S.13.

2008

465.Ağazadə, Z. Kiyevdə nadir “Azərbaycan xalçaları”sərgisi böyük uğurla keçmişdir [Mətn] /Z.Ağazadə //Azərbay-can.- 2008.- 31 yanvar.- S.6.

466.Azərbaycan xalçaları heyranedicidir: YUNESKO-nun baş direktoru Koişiro Matsuuranın Azərbaycana səfəri[Mətn]: [Bakıda keçirilən “Avropada subregional çərçivədəsavadlılıq problemlərinə baxış: tərəfdaşlıq əlaqələrinin qurul-ması və innovativ yanaşmaların tətbiqinə dəstək” mövzusundakonfransın iştirakçılarının bir qrupu “Azər-İlmə” Məhdud Mə-suliyyətli Cəmiyyətində olmuşlar] //Azərbaycan.- 2008.- 16may.- S.4; Xalq qəzeti.- 16 may.- S.4; Respublika.- 16 may.-S.2; Palitra.- 16 may.- S.3; Yeni Azərbaycan.- 16 may.- S.3.

467.Azərbaycan xalçaları Küveyt Dövləti Əmiri Apara-tının rəhbərini valeh etmişdir [Mətn]: [Şeyx Nasir Sabah əl-Əh-məd əl-Sabahın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti “Azər-İlmə”Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətdə olmuşdur] //Azərbaycan.-2008.-26 iyun.- S.9; Xalq qəzeti.- 26 iyun.- S.6; Respublika.-26 iyun.- S.8.

468.Azərbaycan xalçaları Türkiyə Böyük Millət Məcli-si sədrinin xanımını valeh etdi [Mətn]: [Sayimə Toptana]//Azərbaycan.- 2008.- 18 iyun.- S.8; Xalq qəzeti.- 18 iyun.-S.3.

104

469.Həyatdan nakam getmiş xalçaçı-rəssam Arzu Haşı-mova: O, qısa və mənalı həyat yaşadı [Mətn] //Xalq cəbhəsi.-2008.- 10 iyul.- S.14.

470.Hidayətoğlu, Y. Şuşa xalça muzeyi [Mətn]: [ŞuşaRayon Mədəniyyət və Turizm şöbəsinin müdiri Zahid Abba-sovla söhbət] /Y.Hidayətoğlu //Yeni Mədəni-maarif jurnalı.-2008.- №3.- S.31-32.

471.Xalçamız YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irssiyahısına daxil ediləcək: Sevda Məmmədəliyeva: Azərbaycanxalçaları dünyanın bəzi muzeylərində “İran xalçası”, “Qafqazxalçası” və digər adlarla təqdim olunur [Mətn] //Səs.- 2008.- 3sentyabr.- S.12.

472.Xalçalarımız informasiya sistemində [Mətn]:[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Kibernetika İnstitu-tunda] //Mədəniyyət.- 2008.- 21 fevral.- S.7.

473.Qaliboğlu, E. Azərbaycan xalçasının dünyada analo-qu yoxdur: Aydın Rəcəbov: “Dünyanın müxtəlif ölkələrindəki,Azərbaycan xalçalarının dəqiq kataloqlaşdırılması zəruridir”[Mətn] /E.Qaliboğlu //Xalq cəbhəsi.- 2008.- 15 mart.- S.14.

474.Mehparə. Azərbaycan xalçaları dünya muzey-lərində: Amma “Qafqaz”-“İran” adı ilə [Mətn] /Mehparə//Mədəniyyət.- 2008.- 12 aprel.- S.10.

475.Novruzoğlu, V. Üç pərdəli müsahibə [Mətn]: [Sül-murad Bəbirov – xalçaçı rəssam; Qorxmaz Şıxalıoğlu – publi-sist; Vəli Novruzoğlu – müəllif] /V.Novruzoğlu //Mədəniyyət.-2008.- 25 sentyabr.- S.10.

476.Orxan. Azərbaycan xalçası haqqında... sevgiylə...[Mətn] /Orxan //Mədəniyyət.- 2008.- 13 fevral.- S.7.

477.Sarıyeva, İ. Dünya muzeylərində xalçalarımızınüzərində “erməni damğası” hələ davam edir: Ekspertlər isə buməlumata şübhə edir [Mətn] /İ.Sarıyeva //Bakı xəbər.- 2008.- 4sentyabr.- S.10.

478.Sarıyeva, İ. Yeni Xalçaçılıq Fondu xalçaçılarımızıqoruya biləcəkmi? [Mətn]: [Lətif Kərimov adına Xalçaçılığın

105

İnkişafı Fondu İctimai Birliyinin vitse-prezidenti Ənvər Qara-yevin məlumatı] /İ.Sarıyeva //Bakı xəbər.- 2008.- 23 yanvar.-S.15.

479.Tağıyeva, R. Şəmkir xalçaları: Şəmkir arxeoloji irsi,tarixi və memarlığı [Mətn] /R.Tağıyeva //I Respublika elmipraktiki konfransın materialları (28-24 noyabr 2007).- Bakı,2008.- S.325-337.

480.Tağıyeva, S. 10 yaşlı xalça muzeyi [Mətn]: [Naxçı-van Dövlət Xalça Muzeyi haqqında] /S.Tağıyeva //Yeni Mədə-ni-maarif jurnalı.- 2008.- №4.- S.30-31.

481.Yaqubzadə, M. Qədim Azərbaycan xalçalarınınikinci ömrü [Mətn]: [“Azər-İlmə” MMC-də XVI əsrin yadigarıolan “Şeyx-Səfi” xalısının yeni variantı toxunmuşdur] /M.Ya-qubzadə //Xalq qəzeti.- 2008.- 29 iyun.- S.5.

482.Yusifova, S. Azərbaycan xalçaları Tatarıstanda sər-gilənir [Mətn]: [Tatarıstan Dövlət Təsviri İncəsənət Muze-yində] /S.Yusifova //525-ci qəzet.- 2008.- 20 dekabr.- S.22.

2009

483.Abdullayev, İ. Qızılbarmaq Fazil [Mətn]: [xalçaçı-rəssam Fazil Abasquluzadə haqqında] /İ.Abdullayev //Mədə-niyyət.- 2009.- 6 noyabr.- S.9.

484.Azərbaycan xalçasının YUNESKO-nun “Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə reprezentativ siyahısı”na daxil edilmə-sinə dair “dəyirmi masa” keçirilmişdir [Mətn] //Azərbaycan.-2009.- 14 iyul.- S.15.

485.Günay. Dəyişən zamanda dəyişməyən dəyərlər:Xalça muzeyində ustad dərsi və “dəyirmi masa” keçirilib[Mətn] /Günay //Paritet.- 2009.- 15-16 sentyabr.- S.16.

486.Xalçalarımız Tatarıstanda nümayiş etdirilir[Mətn]: [Tatarıstan Dövlət Təsviri İncəsənət Muzeyində] //Pa-litra.- 2009.- 14 yanvar.- S.16.

106

487.Mikayılzadə, E. Yük üstə güllü xalça [Mətn]: [xal-çaçı-rəssamla söhbət] /E.Mikayılzadə //Mədəniyyət.- 2009.- 18sentyabr.- S.14.

488.Muradov, V. Xalçaçılıq xalqımızın zəngin irsə ma-lik olduğunun göstəricisidir [Mətn]: [“Azər-İlmə”nin direktoruVidadi Muradov ilə söhbət] /V.Muradov //İki sahil.- 2009.- 25iyul.- S.8.

489.Turan. Çinlilər xalçalarımızı saxtalaşdırır [Mətn]/Turan //Mədəniyyət.- 2009.- 10 iyun.- S.14.

2010

490.Ayxan. Azərbaycan xalçası [Mətn]: payızdaYUNESCO-nun Mədəni İrs siyahısına düşə bilər /Ayxan//Ekspress.- 2010.- 6 iyul.- S.14.

491.Azərbaycan Respublikasının ayırdığı yardım LuvrMuzeyinin xalçalar kolleksiyasının bərpa edilməsinə sərfolunmuşdur [Mətn] //Azərbaycan.- 2010.- 19 yanvar.- S.11.

492.Azərbaycan xalçaları Rusiyanın birinci xanımınıvaleh etmişdir [Mətn]: [Rusiya Prezidentinin xanımı SvetlanaMedvedeva sentyabrın 3-də “Azər-İlmə” Məhdud MəsuliyyətliCəmiyyətinin “Sehrli ilmələr” qalereyasında olmuşdur]//Azərbaycan.- 2010.- 4 sentyabr.- S.5.

493.Azərbaycan xalçaları Türkiyə Baş nazirinin xanı-mını valeh etmişdir [Mətn] //Azərbaycan.- 2010.- 18 may.- S.6.

494.Bayramov, A. Azərbaycan xalçası: milli və ümum-bəşəri sərvət [Mətn] /A.Bayramov //Mədəniyyət.- 2010.- 26noyabr.- S.8.

495.Əbülfəs Qarayev: “Azərbaycan xalçaçılıq məktəbidünya tərəfindən tanındı” [Mətn]: [Azərbaycan xalçasınınYUNESCO tərəfindən Qeyri-maddi Mədəni İrs siyahısınasalınması haqqında] //525-ci qəzet.- 2010.- 25 noyabr.- S.7.

496.Ələddinqızı, N. Xalçaçılıq sənətimiz YUNESCO-nun dünyanın şah əsərləri sırasına daxil ediləcək [Mətn]:

107

[“Çində və Pakistanda istehsal olunan xalçalar Azərbaycanıtəmsil edə bilməz”: Azərxalça yaradıcılıq İstehsalat Birliyinindirektoru Əlisəfa Nuriyevin müsahibəsi] /N.Ələddinqızı //Səs.-2010.- 24 iyul.- S.12.

497.Əlövsətqızı, V. Azərbaycan və Təbriz xalçalarıerməni adıyla rus vikipediyasında: Azərbaycanın tarixi-mədənidəyərlərinin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi artıq adəthalını alıb. İndi də hədəfdə qədim xalçalarımızdır [Mətn]/V.Əlövsətqızı //Kaspi.- 2010.- 13 aprel.- S.11.

498.Əliyeva, B. Qara, qırmızı və qızılı rənglər... [Mətn]:[xalça üzərində əl işi sənəti ilə məşğul olan Bədirə Əliyevanınsöhbəti] /B.Əliyeva //Ekran-efir.- 2010.- 12 noyabr.- S.10.

499.Xəlilzadə, F. Azərbaycan xalçası YUNESCO-nunQeyri-maddi Mədəni İrs siyahısına daxil olub [Mətn] /FloraXəlilzadə //Azərbaycan.- 2010.- 28 noyabr.- S.6; 525-ci qəzet.-2010.- 19 noyabr.- S.7; Xalq qəzeti.- 2010.- 19 noyabr.- S.8.

500.İtaliyalı mütəxəssis Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin dəvəti ilə ölkəmizdə səfərdə-dir [Mətn] //Azərbaycan.- 2010.- 8 oktyabr.- S.8.

501.Məhəbbətoğlu, Q. “Əsas ad deyil, işdir” [Mətn]:[Xalçaçı-rəssam Eldar Mikayılzadənin yaradıcılığı haqqında]/Q.Məhəbbətoğlu //Zaman.- 2010.- 13-14 may.- S.9.

502.Mükərrəmoğlu, M. Azərbaycanın xalça sənəti vətarixi-mədəni abidələri italiyalı alimi heyran etdi: Xalça sənətiüzrə tanınmış mütəxəssis, İCOC-un Akademik Komitəsininsədri, italiyalı Alberto Boralevi Azərbaycanda [Mətn] //Xalqqəzeti.- 2010.- 15 oktyabr.- S. 8.

503.Mükərrəmoğlu, M. Tahir Salahovun əsərlərixalçalarda [Mətn]: [Moskvanın M.İ.Qlinka adına MusiqiMədəniyyəti Mərkəzi Dövlət Muzeyində dünya şöhrətli rəssamTahir Salahovun əsərlərini əks etdirən xalçaların sərgisininkeçirilməsi haqqında] /M.Mükərrəmoğlu //Xalq qəzeti.- 2010.-3 dekabr.- S.7.

108

504.Muradov, V. Azərbaycan xalıları avropalılarınqəlbini fəth edir [Mətn]: [Azərbaycanın tanınmış xalça tədqi-qatçısı, sənətşünas alimlə söhbət] /V.Muradov //Xalq qəzeti.-2010.- 7 dekabr.- S.6.

505.Nərimanoğlu, M. Sənət inciləri sərgisi [Mətn]:[Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyindəkeçirilən “Ulu xalq – Ulu sənət” sərgisində rəssam RaufƏbdülhüseynoğlunun növbəti satış-sərgisi bir daha nümayişetdirildi] /M.Nərimanoğlu //Azərbaycan.- 2010.- 4 iyun.- S.8.

506.Rəğbətoğlu, M. Ruhu göylərə qaldıran xalçalar[Mətn]: Bizim tarix: Mədəniyyətimiz: [xalçaçılıq sənətinintarixi haqqında] /M.Rəğbətoğlu //Ədalət.- 2010.- 23 aprel.- S.5.

507.Səfəvi xalçaları erməni muzeyində... [Mətn]:Amma fars xalçası kimi təqdim olunur //Ekspress.- 2010.- 3dekabr.- S.13.

508.Talıbzadə, A. “Azərbaycan xalçası” dünya ekranla-rında [Mətn]: [eyni adlı sənədli filmin ssenari müəllifi AydınTalıbzadə ilə söhbət] //Ekran-efir.- 2010.- 15 oktyabr.- S.12.

509.Yaqubqızı, K. İpəklə toxunmuş xalı [Mətn] /K.Ya-qubqızı //Respublika.- 2010.- 1 may.- S.7.

510.Zərbəliyev, C. Xalçalarımız maddi-mədəni irsimiz-dir [Mətn] /C.Zərbəliyev //Mədəniyyət.- 2010.- 9 iyul.- S.15.

511.Zümrüd. Xalçaçılıq Azərbaycan incəsənətinin ənqədim və geniş yayılmış növlərindən biridir [Mətn]:Azərbaycan xalçasının YUNESCO-nun mədəni irs siyahısınadaxil edilməsi istiqamətində komitələrdə müzakirələr keçirilib/Zümrüd //Səs.- 2010.- 8 iyul.- S.12.

2011

512.Abdullayeva, F. “Azərbaycan xalçaçıları” İctimaiBirliyi təqdim edildi [Mətn] /F.Abdullayeva //Mədəniyyət.-2011.- 30 mart.- S.3.

109

513.Ayxan. Azərbaycanın ənənəvi xalçaçılıq sənəti:Azərbaycan xalçaları haqqında fayl, film və sayt təqdim edildi[Mətn] /Ayxan //Ekspress.- 2011.- 8 fevral.- S.23; 525-ciqəzet.- 2011.- 8 fevral.- S.7.

514.Azərbaycan ənənəvi xalçaçılıq sənəti dünyada təb-liğ olunur [Mətn]: [Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi MuzeyMərkəzində Azərbaycan xalçaçılıq sənətinin YUNESKO-nunBəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrsin Reprezentativ siyahısı-na daxil edilməsi ilə bağlı təqdimat mərasimi keçirilmişdir]//Azərbaycan.- 2011.- 8 fevral.- S.7.

515. Azərbaycan xalçaları: Qarabağ qrupu [Mətn]:[“Azərilmə” tərəfindən 6 dildə yenicə çapdan çıxmış eyni adlıkitab haqqında] //Azərbaycan.- 2011.- 6 sentyabr.- S. 5;Mədəniyyət.- 2011.- 2 sentyabr.- S. 3.

516. “Azərbaycan xalçaları” kitabı Qahirədə ərəbdilində nəşr edilmişdir [Mətn]: [Azərbaycan Dövlət Xalçaçılıqvə Tətbiqi Sənət Muzeyinin direktoru Röya Tağıyevanın eyniadlı kitabı] //Azərbaycan.- 2011.- 27 sentyabr.- S. 7.

517. Ceyhun. Təbiətdən ilmələrə [Mətn]: [AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində eyni adlıtədbirin keçirilməsi haqqında] /Ceyhun //Mədəniyyət.- 2011.-20 aprel.- S.5.

518.Əliqızı, Ş. Xalçaçılıq ənənələri yaşadılır: Müasirgənclərimiz xalqımızın qədim və zəngin sənət növlərindənolan xalçaçılıq sənətini qorumaqla yanaşı ona yeni-yeniçalarlar verirlər [Mətn]: [L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçasıvə Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində keçirilən “Xalçadayeni nəfəs” adlı sərgi haqqında] /Ş.Əliqızı //İki sahil.- 2011.- 3fevral.- S.16.

519. Əlioğlu, N. Azərbaycanın “yun kitabələri” dünyamuzeylərində [Mətn] /N.Əlioğlu //Qobustan.- 2011.- №2.-S.93-95.

110

520.Əsgərova Ş. Xalça sənəti sehrli dünyadır [Mətn]:[Xalçaçı-rəssam Şəhla Əsgərova ilə söhbət] //Mədəniyyət.-2011.- 17 avqust.- S. 15.

521.Günay. Xalçada yeni nəfəs [Mətn]: [Gənclər Günümünasibətilə L.Kərimov adına Xalça Muzeyində keçirilən eyniadlı sərginin keçirilməsi haqqında] /Günay //Paritet.- 2011.-3-4 fevral.- S.16.

522.Günel. Gənc rəssamların xalça eskizləri sərgilənib[Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində keçirilən “Xalçada yeni nəfəs” adlı sərgi haqqında]/Günel //525-ci qəzet.- 2011.- 5 fevral.- S.17.

523. İsabalayeva, H. Azərbaycanda toxuculuğun tarixi[Mətn] /H.İsabalayeva //Kaspi.- 2011.- 16 fevral.- S.17.

524.Məhərrəmova, T. Xalça sənəti – Azərbaycanxalqının mədəni nailiyyəti [Mətn] /T.Məhərrəmova //Kaspi.-2011.- 26 yanvar.- S.12.

525. “Min yerdə ala xalısı döşənmiş...”: Uzaq tarixinsənət abidəsi-xalçalarımız [Mətn] //Azadlıq.- 2011.- 16sentyabr.- S. 14.

526. Muradov, V. Azərbaycan xalçaları qiymətli sərvətəçevrilir: Bu gün xalçalarımız dünyanın bir çox muzeylərini,şəxsi qalereyalarını bəzəyir [Mətn]: [“Azər-İlmə” MəhdudMəsuliyyətli Cəmiyyətin fəaliyyəti haqqında] /V.Muradov//Respublika.- 2011.- 8 fevral.- S.6.

527.Nərimanoğlu, M. Xalçaçılıq ənənələri yaşadılır[Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində keçirilən “Azərbaycan xalçaçılıq ənənələri muzeytəhsilində” adlı iki günlük seminar haqqında] /M.Nərimanoğlu//Azərbaycan.- 2011.- 13 yanvar.- S.5.

528. Nərimanoğlu, M. İlmələnmiş naxışlarda zamanınvə rənglərin harmoniyası [Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində keçirilən “Xalçada yeninəfəs” adlı sərgi haqqında] /M.Nərimanoğlu //Azərbaycan.-2011.- 4 fevral.- S.7.

111

529. Nuriyev, Ə. Xalçaçılıq milli-mədəni irsimizin canlıtəcəssümüdür [Mətn]: [“Azərxalça” Yaradıcılıq İstehsalatBirliyinin direktoru Əlisəfa Nuriyevin müsahibəsi] /Ə.Nuriyev//Azad Azərbaycan.- 2011.- 18 may.- S. 3.

530.Sarıyeva, İ. “Azər-İlmə” müxtəlif yollarla xaricəaparılmış xalçalarımızın təkrar nüsxələrini toxuyur [Mətn]:[“Analar gərək ərə gedən qızlarına əldə toxunan xalçalarversin”: “Azər-İlmə”nin əməkdaşı Əlövsət Qəribovun fikirləri]/İ.Sarıyeva //Bakı xəbər.- 2011.- 17 fevral.- S.15.

531.Sarıyeva, İ. Xalçalarımızın acı və şirin taleyi...[Mətn]: [“Azər-İlmə” MMC-nin rəhbəri Vidadi Muradovunmüsahibəsi] /İ.Sarıyeva //Bakı xəbər.- 2011.- 3 mart.- S.15.

532. Sultanova, P. Azərbaycanda xalçaçılığın inkişafına“Azər-İlmə” töhfəsi [Mətn] /P.Sultanova //525-ci qəzet.- 2011.-27 aprel.- S.6.

533.Sultanova, P. Keçmişimizi və mənəviyyat dünyamı-zı ilmə-ilmə yaşadan sənət inciləri [Mətn] /P.Sultanova //525-ciqəzet.- 2011.- 7 aprel.- S.6.

534.Şükufə. Xalçalarımızın dünya şöhrəti [Mətn]/Şükufə //Bakı.- 2011.- 22 fevral.- S.3.

535.Vahid, T. Azərbaycan xalçaçılıq ənənələri muzeytəhsilində [Mətn]: [L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində eyni adlı təlim-seminarkeçirilmişdir] /T.Vahid //Mədəniyyət.- 2011.- 16 fevral.- S.4;Səs.- 2011.- 15 fevral.- S.12.

536.Vahid, T. Azərbaycan xalçası ilə bağlı yeni təqdi-matlar [Mətn]: [“Bu gün Azərbaycan xalçası tək bizə yox,bəşəriyyətə məxsusdur” : Muzey Mərkəzində keçirilən tədbirdəƏbülfəs Qarayevin müsahibəsi] /T.Vahid //Mədəniyyət.- 2011.-9 fevral.- S.3.

537.Vahid, T. Sənətkarın ömrü yaratdığı əsərlərin ömrüqədərdir [Mətn]: [xalçaçı rəssam Baladayı Hüseynov haqqında]/T.Vahid //Mədəniyyət.- 2011.- 1 aprel.- S.8.

112

538.Zümrüd. Azərbaycan xalçaçılıq ənənələrinə dairtəlim-seminar keçirilir [Mətn] /Zümrüd //Səs.- 2011.- 14yanvar.- S.12.

539.Zümrüd. Azərbaycan xalçası ilə bağlı hazırlanmışfilmin və saytın təqdimatı keçirildi [Mətn]: [Mədəniyyət vəTurizm Nazirliyi tərəfindən hazırlanmış filmin və saytıntəqdimatı Muzey Mərkəzində keçirildi] /Zümrüd //Səs.- 2011.-8 fevral.- S.12.

DİSSERTASİYA VƏ AVTOREFERATLAR

1993

540.Mustafayev, A. Azərbaycanda sənətkarlıq [Mətn]:tarix elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdimedilmiş dissertasiya /A.Mustafayev.- Bakı, 1993.- 306 s.

1996

541.Abdullayeva, M. Azərbaycan dilində xalçaçılıq ter-minləri [Mətn]: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsialmaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya. İxtisas 10.02.02./M.Abdullayeva; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1996.- 266 s.

1997

542.Abdullayeva, M. Azərbaycan dilində xalçaçılıq ter-minləri [Mətn]: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsialmaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı. İxtisas10.02.02 /M.Abdullayeva; Azərbaycan Elmlər Akademiyası.Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu.- Bakı, 1997.- 32 s.

113

2003

543.Tağıyeva, R. Azərbaycan xalçası [Mətn]: sənətşü-naslıq doktoru dərəcəsi almaq məqsədilə məruzə üçün təqdimedilmiş dissertasiya. İxtisas: 17.00.04 /R.Tağıyeva; AMEA.Memarlıq və İncəsənət İnstitutu.- Bakı, 2003.- 80 s.

2004

544.Mustafayev, C. Xanlıqlar dövründə sənətkarlıq[Mətn]: tarix elmlər doktoru dərəcəsi almaq üçün təqdimedilmiş dissertasiyanın avtoreferatı /C.Mustafayev; AMEAA.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu.- Bakı, 2004.- 340 s.

114

AZƏRBAYCAN XALÇAÇILIQ MƏKTƏBLƏRİ

NAXÇIVAN

Kitablar

1979

545. Əliyev, V. Qədim Naxçıvan [Mətn] /V.Əliyev.-Bakı: Elm, 1979.- 76 s.

Naxçıvan ərazisində aparılan qazıntı zamanı aşkar edil-miş toxuculuqda istifadə edilən alət (kirkit) haqqında [S.36].

2002

546.Naxçıvan ensiklopediyası [Mətn].- Bakı: AMEA,2002.- 596 s.

Ensiklopediyada Naxçıvan Xalça Kombinatı, NaxçıvanXalça Muzeyi haqqında məlumatlar verilmişdir [S.355].

2004

547.Naxçıvan Dövlət Xalça Muzeyi [Mətn]: qısa bələd-çi kitabçası /mətn. müəl. A.Qədim.- Naxçıvan: Fujifilm, 2004.-24 s.

2005

548.Naxçıvan ensiklopediyası [Mətn]: 2 cilddə /AMEANaxçıvan bölməsi //Naxçıvan.- 2005.- C.2.- 380 s.

Kitabda Naxçıvanda xalçaçılığın inkişafından, K.Əliye-vin müəllifi olduğu “Heydər Əliyev” xalçası (1998), “Naxçı-van” xovlu xalçaları və s. xalça nümünələrindən bəhs edilir[S.144-145].

115

2008

549.Naxçıvan abidələri ensiklopediyası [Mətn].- Naxçı-van, 2008.- 521 s.

“Heydər Əliyev” və “Naxçıvan” xalçaları haqqında[S.353-356].

2009

550.Bağırov, F. Tarixin yaddaşı [Mətn]: kitab NaxçıvanMuxtar Respublikasının 85 illiyinə həsr edilib /F.Bağırov; red.:T.Əliyev, V.Vəliyev.- Bakı: Naxçıvan, 2009.- 420 s.

Kitabda Naxçıvanda “Azərbaycan xalçası” Dövlət Muze-yinin yaranması və oradakı eksponatlar haqqında məlumat ve-rilmişdir [S.256].

2010

551.Nuh peyğəmbər, dünya və Naxçıvan [Mətn] /24-25aprel 2009-cu ildə keçirilmiş Beynəlxalq Simpoziumun materi-alları.- Naxçıvan: Əcəmi, 2010.- 300 s.

Kitabda Y.Qəmbərovun “Orta əsr Azərbaycan memarlıqvə xalça bəzəyində Gəmiqaya təsvirlərinin surəti [S.181-195];Xalça üzərində “Ovçuluq”, “Əjdaha”, “İlan” rəsmi, “Ağac” təs-virləri verilmişdir.

116

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablardaçap edilmiş materiallar

1975

552.Qurbanov, A. Naxışlarda, ürəklərdə... [Mətn]: [Nax-çıvan MSSR İliç rayonu, Mahmudkənddə yaşamış məşhur xal-ça ustası Mina Rüstəmova haqqında] /A.Qurbanov //Ədəbiyyatvə incəsənət.- 1975.- 22 fevral.- S.5.

1979

553.Quliyev, Ə. Şahbuz şivələrində işlənən toxuculuqterminləri [Mətn] /Ə.Quliyev //ADU-nin Elmi əsərləri. Dil vəədəbiyyat ser.- 1979.- №2.- S.47-54.

1985

554.Əliyeva, A. Naxçıvan xalça sənətinin inkişafı tari-xindən [Mətn] //Az.SSR EA-nın xəbərləri. Ədəbiyyat, dil vəincəsənət seriyası.- 1985.- №3.- S.114-125.

1997

555.Məmmədov, M. “Xan evi”ndə xalça muzeyi [Mətn]:[Naxçıvanda açılan xalça muzeyi haqqında] /M.Məmmədov//Azərbaycan.- 1997.- 30 dekabr.

1998

556. “Azərbaycan xalçası” adına Naxçıvan MuxtarRespublikası Dövlət Muzeyi yaradılacaq [Mətn] //Azərbaycan.-1998.- 18 mart.

117

1999

557.Kərimov, G. Mən bir qədim xalıyam [Mətn]: [xroni-kal etnoqrafik yazı] /G.Kərimov //Mədəni-maarif.- 1999.- №4.-S.20-21.

2006

558.Seyidov, T. Xalçalar xalqımızın sərvətidir: Naxçıvanmuzeyində saxlanılan bu sənət incilərində millətin tarixi var[Mətn] /T.Seyidov //Azad Azərbaycan.- 2006.- 30 iyun.- S.6.

2007

559.Qədim, A. Naxçıvanda xalçaçılığın tarixi: Təbrizxalçaçılıq məktəbi ilə Naxçıvan xalçaçılıq məktəbi eynidir[Mətn] /A.Qədim //Azad Azərbaycan.- 2007.- 10 oktyabr.- S.6.

2011

560. “Naxçıvan xalçaçılıq ənənəsi bu gün”: Elmi-praktik konfrans keçirilir [Mətn] //Mədəniyyət.- 2011.- 14sentyabr.- S. 4; Səs. - 2011.- 14 sentyabr.- S. 12.

118

QARABAĞ

Kitablar

1989

561.Rüstəmxanlı, S. Ömür kitabı [Mətn] /S.Rüstəmxan-lı, red. T.Muxtarova; rəy. O.Əfəndiyev, R.Hüseynov.- Bakı:Gənclik, 1989.- 368 s.

Kitabda Qobu xalçaları, Təbriz xalçaları, Qarabağ xalça-ları və xalçaçılıq haqqında məlumatlar verilmişdir [S.128-132;214,216,244].

1993

562.Quliyev, T. Cəbrayıl [Mətn]: tarixi oçerk /T.Quli-yev, F.Abasov; red. K.Vəliyev.- Bakı: İşıq, 1993.- 112 s.-Azərb. və rus dillərində.

Kitabda Azərbaycan torpağının qədim bir parçası olanCəbrayıl rayonunda inkişaf edən xalçaçılıq sənəti, orada to-xunan “Qasımuşağı”, “Xanlıq”, “Kürd”, “Bəhmənli” və s. xal-ça növləri, ən məşhur xalça ustaları haqqında məlumatlar özəksini tapmışdır [S.33-34].

1996

563.Qarabağlı, L. Şuşa və Hindistan xatirələrim [Mətn].- Bakı: Azərbaycan, 1996.- 71 s.

Şuşa xalçalarının xarici ölkə sərgilərində nümayişi haq-qında [S.9].

119

2000

564.İsmayılqızı, V. Goranboy [Mətn]: ensiklopedik top-lu.- Bakı: İsmayıl Nəşriyyat-Poliqrafiya Müəssisəsi, 2000.-496 s.

Kitabda “Faxralı” və “Şadılı” xalçaları haqqında məlu-mat verilmişdir [S.52-54].

2004

565.Tapdıqoğlu, N. Qarabağın tacı Şuşam [Mətn] /N.Tapdıqoğlu; elmi red. B.Budaqov.- Bakı, 2004.- 264 s.

Kitabda Qarabağ xalçaçılıq məktəbi, xovlu və xovsuzxalçalardan bəhs edilir [S.93-94].

2005

566.Qarabağ: Suallar və faktlar [Mətn] /red. A.Əhmə-dov.- Bakı: Qismət, 2005.- 156 s.

Kitabda Azərbaycan xalçalarının dünya muzeylərindəsaxlanması haqqında məlumat və “Çələbi” xalısı (1897); Qara-bağın süjetli xalısı (XIX əsr); “Qarabağ xalısı”nın (XIX əsr)şəkilləri verilmışdir [S.11;71-73].

2007

567.Mahmudov, Y. Qarabağ: real tarix, faktlar, sənədlər[Mətn] /Y.Mahmudov, K.Şükürov.- Bakı: Təhsil, 2007.- 380 s.

Sənətkarlıq xüsusiyyətləri və gözəlliyi ilə dünyada şöhrətqazanmış Qarabağ xalçaları və xalça məmulatları haqqında mə-lumat verilir [S.41-45].

120

2009

568.Qarabağ abidələri [Mətn] /Azərbaycan Respublika-sının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına DövlətDəstəyi Şurasının maliyyə dəstəyi ilə “Qarabağ abidələri dü-nən, bu gün” layihəsi çərçivəsində çap olunmuşdur.- Bakı,2009.- 184 s.: şəkilli.- Mətn Azərbaycan, rus, ingilis dillərində.

Kitabda “Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin maddi-mədə-niyyət tarixindən” fəslində azərbaycanlı sənətkarların toxuduğu“Çələbi”, “Balıq”, “Açma-yumma”, “Xanlıq”, “Qasımuşağı”,“Qarabağ”, “Malıbəyli”, “Bəhmənli”, “Qubadlı” və s. xalçalarhaqqında geniş məlumat verilir [S.5,12, 15,18].

569.Mahmudov, Y. Qarabağ: Real tarix, faktlar, sənəd-lər [Mətn] /Y.Mahmudov, K.Şükürov.- Bakı, 2009.- 144 s.

Sənətkarlıq xüsusiyyətləri və gözəlliyi ilə dünyada şöhrətqazanmış Qarabağ xalçaları və xalça məmulatları haqqında[S.39-43].

570.Şuşa sənət inciləri [Mətn]: Şuşa Azərbaycanın mə-dəniyyət və tarix incisidir //Elmi praktik konfransın materialla-rı.- Bakı, 2009.- 6 s.

571.Tapdıqoğlu, N. (Vəlişov). Xocavənd ensiklopediya-sı [Mətn] /N.Tapdıqoğlu.- Bakı: Zərdabi LTD-MMC, 2009.-544 s.

“Qarabağ xalçaları”, “Qarabağ kilimi” adlı yazıda Qa-rabağda toxunan xalçalardan, onların növlərindən, dünya mu-zeylərində ən yaxşı sənət abidəsi kimi saxlanılmasından bəhsedilir [S.282-284].

2010

572.Azərbaycan xalçaları [Mətn]: Qarabağ inciləri/Heydər Əliyev Fondu.- Bakı, 2010.- 155 s.

573.Əliyev, E. Nəcəfalılara gedən yol [Mətn] /E.Əliyev,A.Həmid, A.Dəlidağlı.- Bakı: EL Nəşriyyat və poliqrafiyaşirkəti MMC, 2010.- 424 s.

121

Kitabın “Sənətkarlıq” bölməsində Kəlbəcər rayonundatoxunan qədim xalçalar haqqında məlumat verilir [S.88-89].

574.İsmayılqızı, V. Beyləqan [Mətn]: ensiklopedik toplu/V.İsmayılqızı; məsl. İ.Əliyev; elmi red.: B.Budaqov,V.Əliyev, S.Aşurov.- Bakı: İsmayıl, NPM, 2010.- 680 s.

Kitabda “Qarabağ xalçaçılıq məktəbi” [S.242], “HeydərƏliyev” xalçası [S.227] haqqında məlumatlar verilmişdir.

575.Muradov, V. Azərbaycan xalçaları. Qarabağ qrupu[Mətn]: “Azərbaycan xalçaları bütün məktəbləri ilə” layihəsi/V.Muradov; elmi red. K.Əliyeva; tərc. Y.Səlimov; H.ƏliyevFondu; “Azər-İlmə” MMC: “Sehrli ilmələr” AzərbaycanXalçaları Qalereyası.- Bakı: Elm, 2010.- 272 s.

576.Mustafayev, A. Azərbaycanın maddi-mədəni irsi[Mətn]: [etnotipoloji tədqiqat] /A.Mustafayev; elmi məsl.R.Əfəndiyev; elmi red. Y.Mahmudov.- Bakı: Adiloğlu, 2010.-640 s.

Kitabın “Xalça-palaz məmulatı” bölməsində Azərbayca-nın bir çox bölgələrində, xüsusən də Qarabağda toxunanxalçalardan, onların növlərindən, xalça məmulatının məhəllixüsusiyyətlərindən və s. bəhs edilir [S.94-103].

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə vəkitablarda çap olunmuş materiallar

1963

577. Şərifov, Ə. Xalçaçılar [Mətn]: [Cəbrayıl xalçaçılarıhaqqında] /Ə.Şərifov //Kolxozçu.- 1963.- 30 iyul.- S.4.

122

1968

578.Axundov, M. Zərif ilmələr ustası [Mətn]: [Ağdamxalçaçılıq fabrikinin ustası Kifayət Əfəndiyeva haqqında]/M.Axundov //Azərbaycan qadını.- 1968.- №5.- S.5.

579.Əkbərov, M. Zərif naxışlar [Mətn]: [Ağdam xalçafabriki haqqında]/M.Əkbərov //Sovet kəndi.- 1968.- 28 dekabr.

580.Mahir xalça ustası [Mətn]: [Ağdam Məişət XidmətiKombinatının işçisi, istedadlı xalça ustası Əli Fərruxi haq-qında] //Sovet kəndi.- 1968.- 3 sentyabr.

1971

581.Axundov, M. Xalçaçılar [Mətn]: [Ağdam xalçaçılıqfabriki haqqında] /M.Axundov //Kommunist.- 1971.- 24 yan-var.

1974

582. Abbasov, Ə. Hədiyyə: Naxçıvan Respublikası – 50:[Mətn]: [Yubiley münasibətilə Cəbrayıl xalçaçılarınıntoxuduqları Yusuf Məmmədəliyevin portreti olan xalçahaqqında] /Ə.Abbasov //Kolxozçu.- 1974.- 22 oktyabr.- S.4.

1978

583.Quliyеv, Ə. Uçаn xаlçаlаr [Mətn]: [Stеpаnаkеrt(Xankəndi) Xаlça fаbriki hаqqındа] /Ə.Quliyеv //Sоvet kəndi.-1978.- 2 dеkabr.

584.Qədirov, F. Bərdə xalçası [Mətn]: [Bərdə Xalça fab-rikinin tikintisi haqqında] /F.Qədirov //Kommunizm yolu.-1978.- 13 iyul.

123

1979

585.Qarabağ xalçaçılıq məktəbi [Mətn] //AzərbaycanSovet Ensiklopediyası: 10 cilddə.- Bakı, 1979.- C.3.- S.47.

1980

586. Kərimov, L. Şuşa məni çox düşündürür [Mətn]:[Şuşa xalça sexi haqqında] /L.Kərimov //Şuşa.- 1980.- 26avqust.

1981

587.Kərimov, L. “Buynuz” adlı xalçaların mənşəyi[Mətn]: [Qarabag xalçasının tarixinə dair] /Lətif Kərimov//Elm və həyat. 1981.- №2.- S.34-36.

1984

588.İmanova, U. Arazbar naxışları [Mətn]: [Cəbrayılrayonunda yaşayan xalçaçı N.Həsənova haqqında] /U.İmanova//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1984.- 3 fevral.- S.2.

589.Quliyev, B. Malıbəyli xalçası [Mətn]: [məqalədəxalçanın tarixindən söhbət açılır] /B.Quliyev //Ədəbiyyat vəincəsənət.- 1984.- 13 aprel.- S.5.

1988

590.Muxtarova, B. Bu xalı, gözəl xalı [Mətn]: [məqa-lədə Şuşa xalça sexinin açılmasında L.Kərimovun rolundanbəhs olunur] /B.Muxtarova //Şuşa.- 1988.- 10 sentyabr.

124

1989

591. Qədirova, Z. Nəfis eksponatlar [Mətn]: [Azərbay-can Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində saxlanı-lan IX əsrin əvvəllərində toxunmuş Qarabağ xalçaları haqqın-da] /Z.Qədirova //Bakı.- 1989.- 5 iyun.

1992

592.Qarabağ xalçaları sərgisi [Mətn]: [AzərbaycanDövlət Xalça və Xalq Dekorativ Sənəti Muzeyində xalçasərgisi haqqında] //Həyat.- 1992.- 22 aprel.

593.Rəhimova, A. Bənzərsiz naxışlar [Mətn]: [Ağdamrayonu xalça istehsalat müəssisəsi haqqında] /A.Rəhimova//Bərəkət.- 1992.- 21 fevral.

1995

594.Əzizli, B. Yaddan çıxmaz Qarabağ... [Mətn]:[Ağdam xalça istehsalat müəssisələrinin kollektivi haqqında]/Bəxtiyar Əzizli //Azərbaycan.- 1995.- 23 may.

1997

595.Əliyeva, S. Mərmi gurultusunda da xalı toxunurdu[Mətn]: [Ağdam xalça istehsalat müəssisəsi haqqında] /S.Əli-yeva //Azərbaycan.- 1997.- 27 avqust.

2000

596. Alınmaz sənət qalası [Mətn]: [Şuşa şəhərinin xalçasənətinə həsr оlunur] //Şuşa şəhərinə həsr оlunmuş elmi kоn-fransın matеrialları.- Bakı, 2000.- S.67-74.

125

2006

597. Qarabağ xalçaları ABŞ-da və Kanadada satılır[Mətn] //Xalq cəbhəsi.- 2006.- 7 sentyabr.- S.15.

2008

598. Ağasıoğlu, F. 2500 il öncə Qarabağda toxunmuş“Bərdə” xalısı [Mətn]: [Saqa-oğuz] //Füyuzat.- 2008.- №1.-S.16-22.

599.Qarabağ xalçaları xarici qonaqların marağına sə-bəb olmuşdur [Mətn]: [dünya şöhrətli Pyer Karden və digər qo-naqlar Bakı Nobel Xeyriyyə Fondunda olmuşlar] //Azərbay-can.- 2008.- 30 noyabr.- S.2.

2009

600.İsmayılov, S. “Xalça evində” IX-XIII əsrlərə aidolan Qarabağ xalçaları sərgilənir: Səid İsmayılov: “Xalça hərbir zaman sülh niyyətini ifadə edib” [Mətn]: [Fransada yerləşəndiaspor təşkilatlarından biri olan “Azərbaycan evi”nin rəhbəriSəid İsmayılovun söhbəti] /S.İsmayılov //Paritet.- 2009.- 28-29iyul.- S.10.

2010

601. Qarabağ xalçaları təqvimdə [Mətn]: [“Qarabağ”xalçaları adı altında nəşr olunmuş 2010-cu ilin təqvimi haqqın-da] //Ayna.- 2010.- 20 fevral.- S.20.

602. Zümrüd. “Qarabağ” xalçaları adlı təqvim nəşr edi-lib [Mətn] /Zümrüd //Səs.- 2010.- 16 fevral.- S.12.

603.“Azərbaycan xalçaları bütün məktəbləri ilə” adlılayihə üzrə növbəti kitab çapdan çıxıb [Mətn]: [Vidadi

126

Muradovun “Azərbaycan xalçaları. Qarabağ qrupu” kitabıhaqqında] //525-ci qəzet.- 2010.- 4 dekabr.- S.17.

604.Xatun. “Azərbaycan xalçaları. Qarabağ qrupu”: Buadda kitab çapdan çıxıb [Mətn]: [Heydər Əliyev Fondunundəstəyi ilə Azərbaycan, rus və ingilis dillərində nəşrəhazırlanan kitab barədə] /Xatun //Ayna.- 2010.- 18 dekabr.-S.20.

605.Qarabağ xalçaları təqvimdə [Mətn]: [“Qarabağxalçaları” adı altında nəşr olunmuş 2010-cu ilin təqvimihaqqında] //Ayna.- 2010.- 20 fevral.- S.20.

2011

606. Azərbaycan xalçaları: Qarabağ qrupu [Mətn]:[“Azərilmə” tərəfindən 6 dildə yenicə çapdan çıxmış eyni adlıkitab haqqında] //Azərbaycan.- 2011.- 6 sentyabr.- S. 5;Mədəniyyət.- 2011.- 2 sentyabr.- S. 3.

607.Əliyeva, K. Əsrlərin şahidi – Qarabağ xalçaları[Mətn]: erməni işğalı Azərbaycan mədəniyyətinin və incəsənə-tinin bu misilsiz sahəsinə ağır zərbələr vurub /K.Əliyeva //YeniMüsavat.- 2011.- 14 aprel.- S.11.

127

QAZAX-GƏNCƏ

Kitablar

1964

608. Azərbaycan tarixi [Mətn]: 3 cilddə.- Bakı: Az.SSREA, 1964.- C.1.- 1001 s.

Kitabda Azərbaycanda xalçaçılığın inkişaf tarixi, XIXəsrin əvvəllərində toxunan Gəncə-Qazax xalçaları haqqındaməlumatlar verilmişdir [S.65].

1977

609.Azərbaycan incəsənəti [Mətn] /red.: Ə.Salamzadə,N.Rzayev, K.Kərimov, R.Əfəndiyev, N.Həbibov.- Bakı: Maa-rif, 1977.- 213 s.

Kitabın “Dekorativ-tətbiqi sənət” bölməsində görkəmlixalçaçı rəssam Lətif Kərimov və başqa xalçaçı rəssamlar haq-qında, XII-XIII əsrlərdə Azərbaycanda olmuş alim və səyyah-ların xalçalarımız haqqında fikirləri; Kirovabad (Gəncə)toxuculuq fabriki, “Azərxalça” haqqında məlumatlarverilmişdir [S.72-78; 206-207].

1978

610.İsayev, Ə. Kirovabad (indiki Gəncə) xalçasının şöh-rəti [Mətn] /Ə.İsayev.- Bakı: Azərnəşr, 1978.- 44 s.

Kitabça M.D.Hüseynov adına Kirovabad (indiki Gəncə)Xalça-Mahud Kombinatından, orada xalça toxuyan insanlar-dan, xalçaların dünya bazarlarında şöhrət qazanmasından, sər-gilərdə nümayişindən bəhs edir.

128

2006

611.Azərbaycan Qazax xalçaçılıq məktəbi [Mətn]/R.Əfəndi, T.Əfəndi; AMEA.- Bakı: Elm, 2006.- 103 s.-Azərbaycan və ingilis dillərində.

Kitab Qazax xalçaçılıq məktəbi, onların bədii texnolojixüsusiyyətləri və dünya muzeylərində qorunub saxlanması haq-qında məlumat verilir.

612.Turan, F. Doğma evdən başlanır vətən [Mətn]/F.Turan /rəy. və elmi red. N.Cəfərov; rəs. Q.Sarıvəlli.- Bakı:Çaşıoğlu, 2006.- 288 s.

Qazax xalçaçılıq məktəbi haqqında məlumat [S.14-18].

2010

613.Azərbaycan incəsənəti – təsviri sənət, dekorativtətbiqi sənət, memarlıq [Mətn]: uşaqlar üçün ensiklopedikməlumat kitabı /tərt.: Z.Əliyev, A.Xəlilov.- Bakı: Letterpress,2010.- 104 s. Kitabda “Gəncə-Qazax” xalçaları; Dekorativ-tət-biqi sənət; “Sufi” xalçası haqqında ensiklopedik məlumatlarverilmişdir [S.35;44-45;67-68].

2011

614. Fəridə, Z. İncilər [Mətn]: ensiklopedik toplu/Z.Fəridə, S.Əhmədli; red. Ş.Bünyadova, Q.Xəlilova.- Bakı:İncilər, 2011.- 283 s.

Qazax-Ağstafa xalçaçılığı [S.266-269].

129

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə vəkitablarda çap edilmiş materiallar

1963

615.Cəfərov, M. Kirovabad (Gəncə) xalça fabriki yed-dilliyin tikintisidir [Mətn] /M.Cəfərov //Ədəbiyyat və incə-sənət.- 1963.- 12 oktyabr.

1968

616.Abdullayev, A. Xalçaçılar [Mətn]: [Qazax Xalçafabriki haqqında] /A.Abdullayev //Azərbaycan qadını.- 1968.-№7.- S.10-11.

1969

617.Gəncə xаlılаrı [Mətn]: [M.Hüsеynоv аdınа Кirоvа-bаd (Gəncə) Xаlça kоmbinаtı hаqqındа] //Sоvet kəndi.- 1969.-18 yаnvar.

618.Qаlаyеv, Y. Hədiyyə xаlçаsı [Mətn]: [Kirоvаbаd(Gəncə) günlərinin yеkun kоnsеrtində Bаkı zəhmətkеşlərinətəqdim оlunаcаq xаlçа hаqqındа] /Y.Qаlаyеv //Bаkı.- 1969.-17 dеkabr.

619.Mütəllimоv, X. Əlvаn nаxışlаr [Mətn]: [Kirоvаbаd(Gəncə) xalçа kоmbinаtı hаqqındа] /X.Mütəllimоv //Kоm-munist.- 1969.- 30 mаrt.

1971

620.Əliyev, M. Naxışların söhbəti [Mətn]: [Qazax rayo-nundakı “Zili” xalçaçılıq fabriki haqqında] /M.Əliyev //Ədə-biyyat və incəsənət.- 1971.- 6 mart.- S.15.

130

1972

621.Əfəndi, R. Azərbaycan Qazax xalçaçılıq məktəbi[Mətn] /R.Əfəndi, T.Əfəndi //Qobustan.- 1972.- №1-2.- S.51.

1973

622.Əfəndi, R. Qazax yadigarları [Mətn]: [xalçalar haq-qında] /R.Əfəndi //Qobustan.- 1973.- №1.- S.16-19.

1974

623.Həsənоv, N. Rənglərin tərаnəsi [Mətn]: [Kirоvаbаd(Gəncə) xаlçаlаrı hаqqındа] /N.Həsənоv //Sоvet kəndi.- 1974.-12 mаrt.- S.4.

624. Qəni, A. Ürəklərin hərarəti naxışlara dönəndə[Mətn]: [Kirovabad (Gəncə) Xalça-Mahud Kombinatı haqqın-da] /A.Qəni //Azərbaycan gəncləri.- 1974.- 19 dekabr.- S.2.

1976

625. Аğаyev, H. Əlvаn nаxışlаr аləmində [Mətn]: [MirzəDavud Hüseynov аdınа Kirоvаbаd (Gəncə) Xаlçа-MahudKombinatının işi hаqqındа] /H.Аğаyev //Еlm və həyаt.- 1976.-№3.- S.25-26.

1977

626.İsаyеv, Ə. Xаlçаnın şöhrəti [Mətn]: [M.Hüsеynоvаdınа Kirоvаbаd (Gəncə) Xаlçа-Mаhud Kоmbinаtının fəаliy-yəti hаqqındа] /Ə.İsаyеv //Аzərbaycan gəncləri.- 1977.- 5 mаy.

131

1979

627.Qulаm qızı, L. Nаxışlаrın şöhrəti [Mətn]: [Qаzаx rа-yоnundакı “Zili” xаlçаçılıq fаbrikinin tоxucusu Zərbi Məm-mədiyеvа hаqqındа] /L.Qulаm qızı, S.Məmmədоv //Sоvet kən-di.- 1979.-11 yаnvar.

1980

628.Rzayev, B. Nəğməli naxışlar [Mətn]: [M.Hüseynovadına Kirovabad (Gəncə) Xalça-Mahud Kombinatının işi haq-qında] /B.Rzayev //Azərbaycan gəncləri.- 1980.- 7 iyun.

629.Seyidov, M. Bərdə xalçaçılıq fabriki [Mətn]: [fabri-kin istifadəyə verilməsi haqqında] /M.Seyidov //Kommunizmyolu.- 1980.- 17 iyul.

1982

630.İskəndərov, R. Xalçalar Rəhilənin şöhrətidir[Mətn]: [Qazax şəhərinin “Zili” xalça fabrikinin toxucusuR.Zeynalova haqqında] /R.İskəndərov //Sovet kəndi.- 1982.- 9sentyabr.

631.Gəncə-Qazax xalçaçılıq məktəbi [Mətn] //Azərbay-can Sovet Ensiklopediyası: 10 cilddə.- Bakı, 1982.- C.4.- S.85.

1984

632.Mustafayeva, F. Xalçaçılıq [Mətn]: [Qazax xalçalarıhaqqında] /F.Mustafayeva //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1984.-26 oktyabr.- S.5.

132

1989

633.Xalçaların yeni süjetləri [Mətn]: [M.Hüseynov adı-na Kirovabad (Gəncə) Xalça-Mahud Kombinatının işi haqqın-da] //Kommunist.- 1989.- 21 iyun.

1992

634.Azərbaycan Qazax xalçaçılıq məktəbi [Mətn]/R.Əfəndiyev, T.Əfəndiyev //Qobustan.- 1992.- №1.- S.50-54.

1998

635.Əliyeva, Ə. Qədim sənətin Gəncə sənətçisi [Mətn]:[Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muze-yində] /Ə.Əliyeva //Azərbaycan.- 1998.- 19 fevral.

2006

636. Qədirova, D. Qazaxın nadir “Namazlıq” xalçası[Mətn] /D.Qədirova //Elmi axtarışlar.- 2006.- Toplu 19.- S.180-181.

637.Tağızadə, T. Gəncə xalçaçılığı süqut astanasında[Mətn] /T.Tağızadə //Ayna.- 2006.- 9 dekabr.- S.16,19.

2008

638.Abdullaoğlu, K. Kənddə xalçaçılıq sənəti [Mətn]:[Qazaxın Qaymaqlı kəndi] /K.Abdullaoğlu //Yeni Mədəni-maarif jurnalı.- 2008.- №3.- S.23.

639. Tağıyeva, R. Şəmkir xalçaları [Mətn] /RöyaTağıyeva //Şəmkir arxeoloji irsi tarixi və memarlığı IRespublika elmi praktiki konfransın materialları (28-24 noyabr2007).- Bakı, 2008.- S.325-337.

133

2010

640.Gəncədə dekorativ-tətbiqi sənət əsərləri sərgisiaçılıb [Mətn]: [Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşəbbüsüilə] //Mədəniyyət.- 2010.- 28 iyul.- S.3.

641.Sara. Gəncədə xalçaçı rəssam Cavanşir Əliyevinsərgisi açılıb [Mətn] /Sara //525-ci qəzet.- 2010.- 19 iyun.-S.16.

642.Zümrüd. III Respublika Dekorativ Tətbiqi Sənətəsərləri sərgisi [Mətn]: [Gəncə şəhərində] /Zümrüd //Səs.-2010.- 30 iyul.- S.12.

2011

643. İtalyan rəssamına “Müjdə” verən Qazax xalçası:Az rənglərlə yaradılan ahəngdar kolorit: [Qazax xalçaları haq-qında] //Azadlıq.- 2011.- 2 avqust.- S.14.

134

QUBA

Kitablar

2005

644. Mustafazadə, T. Quba xanlığı [Mətn] /T.Mustafa-zadə; elmi red. V.Piriyev; AMEA A.Bakıxanov adına Tarixİnstitutu.- Bakı: Elm, 2005.- 479 s.

Kitabın “Sənətkarlıq və ticarət” fəslində Qubada toxun-muş xalçalardan, boyanma üsullarından danışılır [S.58-60].

2006

645.Xoşməramlı səfir [Mətn] /tərt. ed. A.Qasımov; rəy.L.Məmmədova.-Bakı: Şəms, 2006.- Kitab 2.- 208 s.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev vəxanımı Mehriban Əliyevanın “Qədim Quba” Özəl XalçaçılıqMəhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin yeni sexində olmalarıbarədə [S.46-47].

2007

646.Ağamalı, F. XVIII əsrin II yarısı - XIX əsrin əvvəl-lərində Quzey Azərbaycan xanlıqlarında sosial-iqtisadi münasi-bətlər [Mətn]: dərs vəsaiti /F.Ağamalı.- Bakı: BDU nəşriyyatı,2007.- 280 s.

Kitabda xalçaçılığın inkişafından, tarixindən, Quba,Şamaxı xalçalarından da bəhs edilir [S.209-210, 221].

135

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə vəkitablarda çap edilmiş materiallar

1963

647.Xаlçа ustаlаrı [Mətn]: [Qubа xаlçаçılаrı hаqqındа]//Аzərbaycan qаdını.- 1963.- №2.- S.16.

1968

648.Qaçabəyov, B. Zərif ilmə ustaları [Mətn]: [QusarXalça fabriki haqqında] /B.Qaçabəyov //Kommunist.- 1968.-3 dekabr.

1969

649. Məmmədоv, X. Xаlçаçılаr [Mətn]: [Dəvəçi rаyоnmərkəzində yеrləşən fаbrikin işi hаqqındа] /X.Məmmədоv//Sоvet kəndi.- 1969.- 4 yаnvar.

1975

650.Qonaqov, M. Zibeydə Şeydayevanın poçtu [Mətn]:[Qubada yaşayan 115 yaşlı xalçaçı Zibeydə Şeydayeva haqqın-da] /M.Qonaqov //Kommunist.- 1975.- 19 fevral.- S.4.

651.Zibeydə Şeydayeva Macarıstan xalçaçılıq briqada-sının fəxri üzvüdür [Mətn]: [115 yaşlı Quba xalçaçısı] //Kom-munist.- 1975.- 28 yanvar.

1976

652.Məmmədli, X. Bir аilə vаr [Mətn]: [Dəvəçi rаyоnu-nun “Pirаbədil” xаlçа fаbrikində işləyən, dəfələrlə dövlət mü-kаfаtlаrı аlаn qаbаqcıl Həkimоvlаr аiləsi hаqqındа] /X.Məm-

136

mədli, А.Məmmədоv //Аzərbaycan qаdını.- 1976.- №7- S.18-19.

1977

653.Mеhrəliyеv, Е. Gözəllik yаrаdаnlаr [Mətn]: [Qubаxаlçа еmаlаtxаnаsı hаqqındа] /Е.Mеhrəliyеv //Аzərbaycangəncləri.- 1977.- 19 mаy.

1978

654.Mustаfаyеv, F. Zərif nаxış ustаsı [Mətn]: [QubаXаlçа fаbrikinin tоxucusu Cəmilə Hümmətоvа hаqqındа]/F.Mustаfаyеv //Аzərbaycan gəncləri.- 1978.- 10 iyun.

1979

655.Quba-Şirvan xalçaçılıq məktəbi [Mətn] //Azərbay-can Sovet Ensiklopediyası.- Bakı, 1979.- C.3.- S.256.

1980

656.Fərəcullаyеv, F. Xаlçа fаbrikində [Mətn]: [QubаXаlça fаbrikinin fəаliyyəti] /F.Fərəcullаyеv //Ədəbiyyаt vəincəsənət.- 1980.- 29 fеvral.- S.5.

1983

657. Məmmədkərimоv, Z. Gözəl nаxışlаr, gülər bаxışlаr[Mətn]: [Pirəbədil Xаlçа fаbriki hаqqındа] /Z.Məmməd-kərimоv //Аzərbaycan gəncləri.- 1983.- 3 mаrt.

658.Rüstəmоv, V. Xаlçаnın yüz yаşı vаr [Mətn]: [Qubаrаyоnunun Söhüb kəndinin qоcаmаn xаlçа ustаsı Tümən Əli-yеvа hаqqındа] //Kоmmunist.- 1983.- 28 yаnvar.

137

1989

659.Tağıyev, A. Xalça ustası [Mətn]: [Dəvəçi rayonununBeynəlmiləl kəndində yaşayan, SSRİ Dövlət mükafatı laureatıGülnənə Mustafayeva haqqında] /A.Tağıyev //Ədəbiyyat vəincəsənət.- 1989.- 31 mart.- S.5.

2005

660.Regionların sosial-iqtisadi inkişafı dövlətin siya-sətinin əsas istiqamətidir və bu siyasət gələcəkdə də davametdiriləcəkdir [Mətn]: [Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev“Qədim Quba” Özəl Xalçaçılıq Məhdud Məsuliyyətli Cəmiy-yətinin yeni sexi ilə tanış olmuşdur] //Azərbaycan.- 2005.-26 iyul.- S.3.

____________

661.Nəcəfov, H. El sənətini yaşadanlar [Mətn]: [Qubaşəhərində fəaliyyət göstərən “Aygün” tədris-istehsalat xalça fir-ması haqqında] /H.Nəcəfov //Azərbaycan.- 2005.- 30 iyun.-S.8.

2007

662.Əziz, R. Quba xalçaçılığı çətin sınaq qarşısındadır[Mətn]: [Mərkəzin direktoru Fatimət Həmzəyevanın fikirləri]/R.Əziz, S.Teyyuboğlu //Zaman.- 2007.- 10-11 aprel.- S.9.

2008

663. Xalçaçılıq sənəti... və boya qıtlığı [Mətn]: [qubalıxalça ustası Fatimə Ağamirzəyevanın söhbəti] //Mədəniyyət.-2008.- 11 sentyabr.- S.3.

138

664.Tağıyev, A. İlmələrin nəğməsi [Mətn]: [DəvəçidəkiPirəbədil Xalça fabrikinin direktoru Məleykə Xəlilovanınfabrikin fəaliyyəti haqqında söhbəti] /A.Tağıyev //Respublika.-2008.- 4 dekabr.- S.5.

2011

665. Ayxan. Qubanın sənət inciləri [Mətn]: [Qubadakeçirilən eyni adlı sərgi və “Quba xalça məktəbinin ənənələrivə onun digər sənət sahələrinə təsiri” mövzusunda keçiriləntədbir haqqında] /Ayxan //Ekspress.- 2011.- 12-14 mart.- S.31.

666. Xaçmazda xalça muzeyi [Mətn]: muzeydəAzərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinəməxsus unikal eksponatlar nümayiş olunur //Səs.- 2011.- 19avqust.- S.12.

667. İlmələrin naxışı [Mətn]: [məşhur Quba xalçasıhaqqında] //Azərbaycan.- 2011.- 16 yanvar.- S.1.

139

ABŞERON

Kitablar

2005

668.Əliyev, İ. Suraxanı [Mətn]: [tarixi-publisistik oçerk-lər, tərcümə, şəcərələr, sənədlər) /İ.Əliyev, K.Həmzəyev.-Bakı, 2005.- C. 1.- 390 s.

Kitabın “Təsərrüfat və həyat tərzi” fəslində SuraxanıdaXVIII-XIX əsrlərdə toxunmuş xalçalardan, “Suraxanı” xalça-sından (XIX əsr) görüntülər verilmişdir [S.22-23].

2008

669.Ağarzaoğlu, M. Sənin övladlarınıq Qobu [Mətn]/M.Ağarzaoğlu, E.Qafarov.- Bakı: Təhsil, NPM.- 2008.- 68 s.

Qobu xalçaları haqqında [S.36].

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə vəkitablarda çap edilmiş materiallar

1961

670. Şаbаnоv, Ş. Nаrdаrаn xаlçаçılаrı [Mətn] /Ş.Şаbа-nоv //Bаkı.- 1961.- 18 yаnvar.

1977

671.Əliyeva, H. İlmələrlə, nаxışlаrlа [Mətn]: [Bаkı xal-çaçılıq fаbrikinin xаlçа ustаsı Ş.Cəfərоvа hаqqında] /H.Əliyeva//Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1977.- 7 mаy.- S.5.

140

1979

672.Həsənоv, Е. Gözəllik yаrаdаnlаr [Mətn]: [Qоbu “İn-cəsənət” xаlçа fаbrikinin kоllеktivi hаqqındа] /Е.Həsənоv//Аzərbaycan gəncləri.- 1979.- 21 iyul.

1981

673. Abdullayev, P. İlk ilmələr vurulur, amma... [Mətn]:[Bakının Türkan qəsəbəsindəki “İncəsənət” xalça fabrikinin ye-ni sexi haqqında] /P.Abdullayev //Kommunist.- 1981.- 10 no-yabr.

674. Rzаyеv, А. Qızıl mеdаllı xаlçаlаr [Mətn]: [Nаrdаrаnqəsəbəsinin 3 №-li xаlçа sеxi hаqqındа] /А.Rzаyеv //Bаkı.-1981.- 21 sеntyabr.

1983

675.Süleymanov, İ. Xalça sənətinə məhəbbət [Mətn]:[Bakının Lenin rayonundakı 2 №-li xüsusi rejimli, xalçaçılıqtəmayüllü internat məktəbi haqqında] /İ.Süleymanov //Azər-baycan müəllimi.- 1983.- 7 sentyabr.

1988

676.Sərdarov, Q. Xalçaçı bacılar [Mətn]: [Qobu qəsəbə-sinin 12 nömrəli xalça sexində çalışan Natəvan və Xalidə Aşu-rova, Sevil və Rəsmiyyə İlyasova bacıları haqqında] /Q.Sər-darov //Kommunist.- 1988.- 21 aprel.

141

ŞİRVAN

Kitablar

2006

677.Quliyeva, N. Azərbaycan incəsənəti [Mətn] /N.Quli-yeva, Z.Əliyev /red.: M.İsayeva, S.Ağabalayeva.- Bakı: Butadizayn şirkəti, 2006.- 101 s.

Kitabda “Dekorativ-tətbiqi sənət” bölməsində Azərbay-can xalçalarından, bir çox xalçaçılıq məktəblərindən nümunə-lər, Niderland rəssamı Hans Memlinqin (1433-1494) “Məyrəmöz körpəsi ilə” tablosunda Şirvan xalçasının təsviri verilmişdir[S.80-85].

2009

678.Məhyəddinqızı, Ş. Qəbələ Qafqazın incisi [Mətn]/Ş.Məhyəddinqızı.- Bakı: Oğuz Eli, 2009.- 256 s.

Kitabda Qəbələdə toxunan xalçalardan və onların texno-logiyalarından bəhs edilir [S.180-181].

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə vəkitablarda çap edilmiş materiallar

1969

679. Mustafayev, A. Bir toxuculuq aləti haqqında[Mətn]: [İsmayıllı rayonunun Lahıc kəndində istifadə olunan“şalabəndçü” toxuculuq aləti haqqında] /A.Mustafayev//Az.SSR EA Məruzələri.- 1969.- C.25.- S.75-78.

142

1970

680.Hüseynov, Ə. Şamaxı xalçaları [Mətn] /Ə.Hüseynov//Kommunist.- 1970.- 8 sentyabr.

1975

681. Bəkirоvа, R. Mаrаqlı sənət nümunəsi [Mətn]: [Şir-vаndа tоxunulаn xurcun və çullаrın tоxunmа tеxnikаsı və klаs-sik kоmpоzisiyаlаrı hаqqındа] /R.Bəkirоvа //Еlm və həyаt.-1975.- №12.- S.27.

1979

682. Əliyеv, Z. Ürəyimin şəkli... [Mətn]: [ŞаmаxınınÇətirli kəndində yаşаyаn xаlçаçı Gilə Hаcıyеvа hаqqındа]/Z.Əliyеv //Ədəbiyyаt və incəsənət.-1979.- 6 iyul.- S.8.

683.Zаmаnоv, F. Sərgilərin bəzəyi [Mətn]: [İsmаyıllı rа-yоnunun Qаlаcıq kəndinin xаlçа ustаlаrı hаqqındа] /F.Zаmа-nоv //Аzərbaycan gəncləri.- 1979.- 30 оktyabr.

1982

684.Əliyeva, A. Lahıc xalça fabrikində [Mətn] /A.Əliye-va //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1982.- 26 fevral.- S.5.

1983

685.Nağıyeva, H. Əllərin qüdrəti [Mətn]: [Vartaşenrayonunun (Oğuz rayonu) Baş Daşağıl kəndində yaşayanxalçaçı M.Dəftəzənova haqqında] /H.Nağıyeva //Azərbaycanqadını.- 1983.- №6.- S.17.

143

1992

686.Baxşıyev, C. Kürdəmir xalçası öz yerini tapmalıdır[Mətn] /C.Baxşıyev //Mədəniyyət.- 1992.- 16 yanvar.

1997

687.Aslanov, E. Hər xalça bir qalaca... [Mətn]: [“Şama-xı” yarpaq çeşnili qədim xalça haqqında] /E.Aslanaov //Ədə-biyyat qəzeti.- 1997.- 12 dekabr.- S.6-7.

2008

688.Şirəliyeva, A. Azərbaycanın Şirvan bölgəsinin xal-çaçılıq mərkəzləri və onların bəzi etnoqrafik xüsusiyyətləri[Mətn] /A.Şirəliyeva //AMEA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu.İncəsənət və Mədəniyyət problemləri.- Bakı, 2008.- S.103-109.

2010

689. İsmayıllı xalçalarının albom-kataloqu hazırlanmış-dır [Mətn] //Azərbaycan.- 2010.- 20 aprel.- S.11; 525-ci qəzet.-2010.- 21 aprel.- S.7.

144

TƏBRİZ

Kitablar

2000

690. Əliyeva, K. XVI-XVII əsrlər Təbriz xalça məktəbi[Mətn] /K.Əliyeva.- Bakı: Elm, 2000.

2007

691.Azərbaycan tarixi [Mətn]: orta məktəblərin VIIIsinfi üçün dərslik /red.: V.Mahmudlu, B.Məmmədov, R.Tağı-yeva.- Bakı: Elm, 2007.- 150 s.

Vəsaitin “Tətbiqi incəsənət” bölümündə “Şeyx Səfi”xalısı və Təbriz ustalarının toxuduqları xalçalar haqqındaməlumat verilib [S.186-187].

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə vəkitablarda çap edilmiş materiallar

1981

692.Həsənzadə, C. Təbriz miniatür sənəti monqol istilasıdövründə [Mətn] /C.Həsənzadə //Qobustan.- 1981.- №2.- S.87-90.

1983

693.Kərimov, L. Miniatür və xalca [Mətn]: [Təbrizminiatür məktəbi, bu məktəbin yaradıcıları olan professionalnəqqaşlar, xalça sənəti, xalça və miniatür sənətinin qarşılıqlıəlaqəsi haqqında müəlliflərlə söhbət] /L.Kərimov, C.Həsənzadə//Qobustan.- 1983.- №3.- S.8-9.

145

1986

694.Təbriz xalçaçılıq məktəbi [Mətn] //AzərbaycanSovet Ensiklopediyası:10 cilddə.- Bakı, 1986.- C.9.- S.235.

1989

695. Babək Xürrəmidin xatirəsinə həsr olunmuş fərş[Mətn]: [təbrizli şair, xalçaçı Mehrəbaninin Lətif Kərimovaməktubu və toxuduğu fərş haqqında] /fars dilindən çevirəniA.Həsənov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 14 iyul.- S.5.

1996

696.Mustafayeva, A. “Şeyx Səfi”ni çəkmək çətindir, an-caq mümkündür və lazımdır [Mətn]: [XVI əsrdə Şah İsmayılXətainin oğlu Təhmasibin zamanında Ərdəbil sarayı üçünTəbrizdə toxunmuş “Şeyx Səfi” xalısının çəkilməsinə dair]/A.Mustafayeva //Panorama.- 1996.- 27 iyul.

1997

697.Əliyev, Z. “Şeyx Səfi” xalısı İngiltərədən İrana qay-tarılıb! [Mətn]: söhbət eyni adlı üçüncü xalıdan gedir /Z.Əliyev//Panorama.- 1997.- 29 iyul.

2010

698.Əlövsətqızı, V. Azərbaycan və Təbriz xalçaları er-məni adıyla rus vikipediyasında [Mətn] /V.Əlövsətqızı //Kas-pi.- 2010.- 13 aprel.- S.11.

146

2011

699. Dünya sənətinə incilər bəxş edən Təbriz xalçaçılıqməktəbi: Azərbaycan xalçaçılığının ilk mərkəzlərindən biri[Mətn] //Azadlıq.- 2011.- 17 sentyabr.- S. 14.

147

AZƏRBAYCANDA SÜJETLİ XALÇALAR

Kitablar

1970

700.Tərlanov, M. Azərbaycan təsviri incəsənətində Le-nin obrazı [Mətn] /M.Tərlanov.- Bakı: Elm, 1970.- 17 s.

Kitabda görkəmli xalçaçı rəssam Lətif Kərimovun eskiz-ləri əsasında 1930-cu illərdə toxunmuş V.İ.Leninə həsrolunmuş xalça haqqında məlumatlar verilmişdir [S.15-16].

701.V.İ.Lenin Azərbaycan sovet incəsənətində [Mətn]/Az.SSR EA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu.- Bakı: Elm,1970.- 123 s.

Kitabın “Leninə həsr olunmuş rəssamlıq əsərləri” başlıqlıməqalədə L.Kərimovun, K.Kazımzadənin və İsmayıl Axundo-vun eskizləri əsasında toxunmuş Leninə həsr olunmuş xalçalarhaqqında məlumat və xalçadan görüntülər verilmişdir [S.27-34].

1981

702.Zаmаnоv, N. Nizаmi pоеziyаsı və təsviri sənət[Mətn] /N.Zаmаnov.- Bakı: Еlm, 1981.- 192 s.

Kitabın “Nizami süjetləri qədim və müasir dekorativ-tətbiqi sənətdə” adlı bölmədə Nizaminin əsərlərinə çəkilmişsüjetli xalçalardan söhbət açılır [S.71-108,168,184-188].

1988

703.Tağıyeva, R. Azərbaycan süjetli xalçaları [Mətn]/Röya Tağıyeva.- Bakı: İşıq, 1988.- 143 s.- Azərbaycan, ingilisvə rus dillərində.

148

1991

704.Tağıyeva, R. Nizami obrazları xalçalarda [Mətn]:albom /Röya Tağıyeva; red.: M.Əmirova, S.Quliyev, B.Ağa-rzayev.- Bakı: İşıq, 1991.- 148 s.- Azərbaycan, rus, ingilis vəfransız dillərində.

Dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin anadan olma-sının 850 illiyinə həsr edilmiş bu kitabda dünya şöhrətli qədimAzərbaycan süjetli xalçalarında həkk olunmuş Nizami obrazlarıəks olunmuşdur.

1995

705. Füzuli dünyası rəsmlərdə [Mətn] /tərt. ed. və önsöz. müəl.: K.Kərimov, N.Həbibov.- Bakı: Azərbaycan Ensik-lopediyası Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyi, 1995.- 80 s.

L.H.Kərimovun eskizləri əsasında toxunmuş “Şəbi-hic-ran”; K.M.Əliyevin “Füzuli” xalçaları haqqında [S.78-79].

2001

706. Mənalı ömür [Kataloq]: “Laza” xalça sexi.- Bakı,2001.- 36 s.

“Laza” xalça sexində toxunmuş Heydər Əliyevin və onunailə üzvlərinin əksi olan xalçaların fotoşəkilləri, ona həsredilmiş şeirlər.

2003

707.Şirəliyeva, A. Azərbaycanın Şirvan qrupuna daxilolan xalçalarda insan və heyvan təsvirləri [Mətn] /A.Şirəliyeva//III Beynəlxalq Simpoziumun tezisləri.- Bakı, 2003.- 8 s.

149

2005

708.Şirəliyeva, A. Azərbaycanın Şirvan qrupuna daxilolan xalçalarda insan və heyvan təsvirləri [Mətn] /A.Şirəliyeva//“Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti” mövzusunda IIIBeynəlxalq Simpoziumun materialları.- Bakı: Elm, 2005.

709.Vəkilov, M. Azərbaycanda mədəni inqilab [Mətn]:1920-1940-cı illər /M.Vəkilov.- Bakı: Əbilov, Zeynalov vəoğulları, 2005.- 312 s.

Kitabda xalçaçı rəssam L.Kərimovun eskizləri əsasında30-cu illərdə toxunan “Firdovsi”, “Rustavelli” və Nizami Gən-cəvinin poemalarına həsr edilmiş süjetli xalçalardan bəhs edilir[S.282-283].

2006

710.Manafova, M. Mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsi[Mətn]: dərslik /M.Manafova; elmi red. V.Məmmədova.- Bakı:Təbib, 2006.- 402 s.

Kitabda XIX əsrdə xalça sənətinin inkişafından, “Dördfəsil” süjetli xalça haqqında məlumat verilir [S.389].

2007

711. Heydər Əliyev və Azərbaycan qadını [Mətn] /elmired. və ön söz. müəl. H.Hüseynova.- Bakı: Adiloğlu, 2007.-236 s.

Kitabda YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri,Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın xalçaçırəssam Kamil Əliyevin toxuduğu “Mir Möhsün Ağa” xalçasınıməscidə bağışlaması haqqında məlumat verilir [S.214].

150

2010

712.Abdullayeva, S. Azərbaycan musiqisi və təsvirisənət [Mətn] /S.Abdullayeva; red.: R.Zöhrabov, C.Həsənzadə.-Bakı: Oğuz eli, 2010.- 416 s.

Kitabın “On söz”ündə Azərbaycan xalçalarının tarixin-dən, süjetli xalçalar haqqında məlumatlar və xalçalarınfotoşəkilləri verilmişdir [S.4-12,15,133,156,176,192,273,274,303, 323].

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablardaçap olunmuş materiallar

1925

713.V.İ.Lеninə və N.Nərimаnоvа həsr оlunmuş ilk Аzər-bаycаn xаlçаlаrı hаqqındа [Mətn] //İnqilаb və mədəniyyət.-1925.- №7.

1928

714.N.Nərimanоvun portreti toxunmuş xаlçа [Mətn]//Kоmmunist.- 1928.- 2 iyul.

1949

715. Xalidə, H. Xalça [Mətn]: [Cənubi azərbaycanlıqızın xalça üzərində Stalinin əksini toxuması haqqında hekayə]/H.Xalidə //İnqilab və mədəniyyət.- 1949.- №12.- S.218-220.

716.İ.Stalinə həsr edilmiş böyuk bədii xalca [Mətn]:[Stalinin anadan olmasının 70 illiyi münasıbətilə Azərbaycanxalqı tərəfindən toxunub hədiyyə göndərilən xalının təsviri]//Kommunist.- 1949.- 27 noyabr.- S.1.

151

1950

717.Kərimov Lətif Hüseyn oğluna…[Mətn]: [İ.Stalinin70 illiyinə həsr edilmiş bədii xalı üçün Stalin mükafatı laureatıadı verilmişdir] //Kommunist.- 1950.- 10 may.- S.3.

1954

718.Devitt, V. Nizaminin “Xəmsə”sinə həsr edilmiş beşxalça [Mətn]: [xülasə] /V.Devitt //Az.SSR EA Xəbərləri.Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası.- 1954.- №9.- S.108-109.

1956

719.S.Vurğunun anadan olmasının 50 illiyi ilə əlaqədarolaraq Azərbaycan EA-nın yubilyara hədiyyə hazırladığı,üzərində şairin portreti toxunmuş xalça [Mətn]: [xalça L.Kəri-movun eskizi əsasında toxunmuşdur] //Ədəbiyyat və incəsə-nət.- 1956.- 12 may.

1957

720.Abdullayeva, N. V.İ.Leninə həsr edilmiş bədii xalça[Mətn] //Kommunist.- 1957.- 30 iyun.

721.Böyük Leninə Azərbaycan xalqından: Böyük Ok-tyabr sosialist inqilabının 40 illiyinə həsr edilmiş bədii xalı[Mətn] //Kommunist.- 1957.- 11 oktyabr.

722.Göyçayeva, G. Təsviri incəsənətimizin yeni nailiy-yəti [Mətn]: [Böyük Oktyabr sosialist inqilabının 40 illiyinəhəsr edilmiş bədii xalı] /G.Göyçayeva //Azərbaycan qadını.-1957.-№10.- S.14.

723.Nəcəfov, M. Gözəl sənət əsəri [Mətn]: [Böyük ok-tyabr sosialist inqilabının 40 illiyinə həsr edilmiş bədii xalı]/Mürsəl Nəcəfov //Kommunist.- 1957.- 13 oktyabr.

152

1960

724.Аbdullаyеvа, N. Оrnаmеntаl “Qırız” xаlçаsı [Mətn]:[xülаsə] /N.Аbdullаyеvа //Аzərbaycan SSR ЕА Məruzələri.-1960.- №6.- S.624.

725.Hаcıyеvа, İ. Xаlçаçılаrın hədiyyəsi [Mətn]: [Аzər-bаycаnın 40 illiyi münаsibətilə tоxunаn xаlçаlаr hаqqındа]/İ.Hаcıyеvа //Аzərbaycan gəncləri.- 1960.- 10 аprel.

726.Qаzıyеv, A. V.İ.Lеninə həsr оlunmuş bədii xаlçа[Mətn]: [xülаsə] /А.Qаzıyеv //Аz.SSR ЕА Xəbərləri. İctimаielmlər sеriyası.- 1960.- №2.- S.59-60.

1961

727.Dеvitt, V. “Lеyli və Məcnun” mövzusundа tоxunul-muş süjеtli bir xаlçа hаqqındа [Mətn]: [xülаsə] /V.Dеvitt//Nizami аd. Аzərbaycan Ədəbiyyat Muzeyinin əsərləri.-1961.- C.1.- S.68-69.

1963

728.Аbdullаyеvа, N. Аzərbаycаnın süjеtli xаlçаlаrı[Mətn]: [xülаsə] /N.Аbdullаyеvа //Аzərbaycan incəsənəti.-1963.- C.9.- S.163-164.

1965

729.Məmmədоv, S. Lеninin ilk pоrtrеt xаlçаsı [Mətn]:[Zеynəb İsmаyılzаdənin 1926-cı ildə tоxuduğu xalça hаqqındа]/S.Məmmədоv //Bаkı.- 1965.- 15 mаy.

153

1968

730. Kərimov, L. “Quşçulаr” аdlı xаlçа diqqətimizinələrə cəlb еdir? [Mətn] /Lətif Kərimov //Bаkı.- 1968.- 12dеkabr.

1969

731.Lеninə və Аzərbаycаnа həsr оlunаn xаlçаlаr [Mətn]//Bаkı.- 1969.- 19 dеkabr.

1971

732.Əsədullаyеvа, S. Mаrаqlı xаlçа [Mətn]: [Humаy Hə-sənzаdə tərəfindən 1909-cu ildə tоxunulmuş İrаn kəndlisininhəyаtını təsvir еdən xаlçа hаqqındа] /S.Əsədullаyеvа //Еlm vəhəyаt.- 1971.- №3.- S.6.

733.Kərimov, L. Mənalı dəst-xətt [Mətn]: [məqalədə“İslimi” və “Xətai” xalça kompozisiyaları haqqında] /LətifKərimov //Qobustan.- 1971.- №2.- S.36-39.

1974

734.Şərifоvа, G. Süjеtli xаlçаlаrımız [Mətn] /G.Şərifоvа//Qоbustаn.- 1974.- №3.- S.42.

1976

735.Nəcəfоv, M. Dərin məhəbbətlə [Mətn]: [Vurğun оb-rаzı təsviri incəsənətdə] /Mürsəl Nəcəfоv //Ədəbiyyаt və incə-sənət.-1976.- 4 dеkabr.

154

1977

736.Bəkirоvа, R. Əbədi qəhrəmаnlаr xаlçаlаrımızdа[Mətn]: [süjеtli xаlçаlаrın öyrənilməsi tаrixindən] /R.Bəkirоvа//Еlm və həyаt.- 1977.- №9.- S.37-38.

737.“Xətаi” xаlçаsı [Mətn]: [L.Kərimovun еskiziəsasında tоxunmuş xаlçа hаqqındа] //Ədəbiyyаt və incəsənət.-1977.- 10 dеkabr.- S.1.

1980

738.Kərimov, L. Lеnin xаlçаsı [Mətn]: [Lеnin оbrаzınınxаlçаdа tоxunmаsı hаqqındа müəlliflə söhbət] /Lətif Kərimov//Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1980.- 18 аprel.- S.3.

1981

739.Аzərbaycаn süjеtli xаlçаlаrı tаrixindən [Mətn]:[“Dörd fəsil” xаlçаlаrı] //Qоbustаn.- 1981.- №2.- S.50-52.

740.Kərimov, L. “Buynuz” adlı xalçanın mənşəyi[Mətn]: [Qarabag xalçasının tarixinə dair] /Lətif Kərimov//Elm və həyat.- 1981.- №2.- S.34-36.

741.Kərimov, L. Kosmos fatehləri... xalçalarda [Mətn]/L.Kərimov //Bakı.- 1981.- S.15.

742.Kоsmоs fаtеhləri xаlçаlаrdа [Mətn]: [birinci sоvеtkоsmоnаvtı Y.Qаqаrinə və dünyаdа ilk təyyаrəçi-kоsmоnаvtqаdın V.Tеrеşkоvаyа həsr оlunmuş xаlçаlar hаqqındа] //Bаkı.-1981.- 15 аprel.

1982

743. Həsənəliyev, N. Leninin surəti toxunmuş xalça[Mətn]: [1922-ci ildə Kərbəlayı Cabbar Əlizadə tərəfindəntoxunulmuş xalçanın tarixindən] /N.Həsənəliyev //Ədəbiyyatvə incəsənət.- 1982.- 26 fevral.- S.5.

155

744.Tağıyeva, R. Azərbaycan süjetli xalçaları tarixindən[Mətn] /Röya Tağıyeva //Qobustan. 1982.- №2.- S.11-16.

1983

745.Əliyev, Z. İlmələrin nağılı [Mətn]: [xalçaçı rəssamE.Mikayılovun eskizi üzrə toxunmuş “Şəbi-hicran” xalçasıhaqqında] /Z.Əliyev //Bakı.- 1983.- 11 fevral.

746.Əliyev, Z. “Şəbi-hicrаn” xаlçаsı [Mətn]: [xаlçаçırəssаm Еldаr Mikаyılоv hаqqındа] /Z.Əliyev //Аzərbaycantəbiəti.- 1983.- №1.- S.24-26; Bakı.- 1983.- 11 fevral.

747.Məmmədоvа, P. “Nizаmi”, “Şəbi-hicrаn” [Mətn]:[Е.Mikаyılоvun tоxuduğu xаlçаlаr hаqqındа] /P.Məmmədоvа//Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1983.- 5 аvqust.- S.6.

748.Mirzəliyеv, C. “Bicо” xаlçаsı Mоskvаdа [Mətn]:[Аğsu rаyоnundа yаşаyаn Ərkinаz Şahverdiyеvаnın tоxuduğuxаlçа Mоskvаdа SSRİ XTNS-də nümаyiş еtdirilmişdir] /C.Mir-zəliyеv //Azərbaycan qadını.- 1983.- №2.- S.16-17; Коmmu-nist.- 1983.- 24 mаrt.

749.“Şəbi-hicran” xalçası [Mətn]: [xalçaçı rəssam EldarMikayılov haqqında] //Azərbaycan təbiəti.- 1983.- №2.- S.25-26.

750.Zamanov, N. Nizami motivli xalçalar [Mətn] /N.Za-manov //Qobustan.- 1983.- №3.- S.46-49.

1984

751.Vəkilova, G. Azərbaycanın süjetli xalçaları [Mətn]/G. Vəkilova //Qobustan.- 1984.- №3.- S.59-61.

156

1985

752.Axundov, B. Qiymətli eksponat [Mətn]: [Lətif Kəri-movun “Hüseyn Cavid” xalçası haqqında] /B.Axundov //Bakı.-1985.- 11 yanvar.- S.3.

753. Zamanov, N. Nizami süjetli xalçaların bədii-estetikxüsusiyyətləri [Mətn] /N.Zamanov //Azərbaycan SSR EA Xə-bərlər. Ədəbiyyat, dil, incəsənət seriyası.- 1985.- №3.- S.89-94.

1988

754. Əsədullayeva, S. Süjetli xalçalar muzeylərimizinabidəsidir [Mətn] /S.Əsədullayeva //Elm və həyat.- 1988.-№10.- S.45; №11.- S.18-19.

1989

755.Babək Xürrəmidin xatirəsinə həsr olunmuş fərş[Mətn]: [təbrizli şair, xalçaçı Mehrəbaninin Lətif Kərimovaməktubu və toxuduğu fərş haqqında] /Fars dilindən çevirəniAbdulla Həsənov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 14 iyul.-S.5.

756.Əhmədova, A. Nadir xalçanın surəti toxunacaqdır[Mətn]: [1539-1540-cı illərdə Təbrizdə toxunmuş “Şeyx Səfi”xalçası haqqında] /A.Əhmədova //Bakı.- 1989.- 15 may.

1991

757.Saleh, N. “Yusif və Züleyxa” xalçası [Mətn]: [Azər-baycan EA Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyindəkixalça haqqında] /N.Saleh //Elm və həyat.- 1991.- №11-12.-S.37-39.

157

1993

758.Tağızadə, Ş. İran rəhbərlərinin portretlərini yaradır[Mətn]: [görkəmli xalça ustası, Xalq rəssamı K.Əliyevin ikiyeni əsəri haqqında] /Ş.Tağızadə //Bakı.- 1993.- 24 avqust.- S.3

1996

759.Azərbaycan xalçası Ginnesin rekordlar kitabınadüşüb [Mətn]: [Azərbaycanın görkəmli ədəbiyyat və incəsənətxadimlərinin portretləri, Bakının panoramı və digər rəmzi işa-rələr olan “Azərbaycan ulduzları” xalçası haqqında] //YeniAzərbaycan.- 1996.- 27 mart.

1997

760. Tağızadə, Ş. Müqəddəs ziyarətgahda Azərbaycanxalçası [Mətn]: [K.Əliyevin eskizləri əsasında Səudiyyə Ərə-bistanının Kralı Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudun portreti toxun-muş xalçanın təqdimatı haqqında] /Ş.Tağızadə //Bakı.- 1997.-28 fevral.

1998

761.Məlikzadə, S. Olimpiya xalçası ilə görüş [Mətn]:[rəssam Tariyel Bəşirov haqqında] //Zaman.- 1998.- 5 mart.

1999

762.Mükərrəmoğlu, M. Bu bizim imperiyaya etirazımızidi [Mətn]: [fəlsəfə elmləri doktoru, peşəkar diplomat, öz xərciilə “Şəhidlər” xalçasını toxutduran (rəssam Fəxrəddin Əliyev),“Azərbaycan milli naxışları” elm istehsalat şirkətinin yaradıcısı

158

Əziz Əbdüləzizovla söhbət] /M.Mükərrəmoğlu //Xalq qəzeti.-1999.- 16 yanvar.- S.5.

763.Məmmədov, M. “Heydər Əliyev” xalçası nadir sə-nət nümunəsidir [Mətn]: [Kamil Əliyevin yaratdığı xalçanınNaxçıvanda təqdimat mərasimi haqqında] /M.Məmmədov//Azərbaycan.- 1999.- 10 yanvar.

764.Tağıyev, A. Yaşamaq ümidli işdir... [Mətn]: portret:[Azərbaycanın xalça ustası Mustafayeva Gülnənə haqqında]/A.Tağıyev //Ulduz.- 1999.- №2.- S.82-84.

2002

765.Bünyadov, S. Nizami Gəncəvinin əsərlərində Azər-baycan xalçaçılığının əksi [Mətn] /S.Bünyadov //Azərbaycanarxeologiyası.- 2002.- №1-2.- S.72-74.

2003

766.Teymur, K. Füzuli mifinin rəngləri və ilmələri[Mətn]: [Afaq Kərimovanın Füzuli mövzusunda yaratdığı əsər-lər haqqında] /K.Teymur //Yeni Azərbaycan.- 2003.- 16 mart.

2004

767.Rövşənqızı, İ. Cecim [Mətn]: [xalq sənətinin əngözəl nümunələrindən biri haqqında] /İ.Rövşənqızı //Elm vəhəyat.- 2004.- №6.- S.33-34.

2006

768.Qədirova, D. Namazlıq xalçanı yaradan elementlər[Mətn] /D.Qədirova //Elm.- 2006.- 24 may.- S.13.

769.Qurbanqızı, Z. İlmələrdə əbədiləşən alim ömrü[Mətn]: [rəssam Hacı Baladayının Aida xanım İmanquliyevaya

159

həsr etdiyi xalça-portreti] /Zümrüd Qurbanqızı //Respublika.-2006.- 13 oktyabr.- S.7.

770.Mükərrəmoğlu, M. İlk dəfə rəssamlıq akademiya-sında [Mətn]: [Akademiyada keçirilən qobelen (“bədii toxucu-luq”) sənəti sərgisi haqqında] /M.Mükərrəmoğlu //Xalq qəzeti.-2006.- 16 aprel.- S.6.

771.Nizamiqızı, N. İlmələrin nağılı [Mətn]: Pavel Kuz-menko – 70: [Məşhur qobelen ustası, Azərbaycan Rəssamlarİttifaqının üzvü Pavel Kuzmenkonun V.Səmədova adına SərgiSalonunda, Rəssamlar İttifaqı, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyitərəfindən təşkil edilmiş sərgisi haqqında] /N.Nizamiqızı//Mədəniyyət.- 2006.- 15 aprel.- S.10.

772.Oruc, M. Azərbaycan rus xalçası [Mətn]: [PavelKuzmenkonun V.Səmədova ad. Sərgi Salonunda açılan sərgisi]/M.Oruc //Ədəbiyyat qəzeti.- 2006.- 21 aprel.- S.8.

773.Tağızadə, Ş. Azərbaycanın bahar oğlu: Səməd Vur-ğun – 100: Gözəl xalçaları ilə tanınan, istedadlı rəssam AfaqKazımovanın hazırladığı “Azərbaycan” xalçası şairin yubile-yinə böyük töhfədir [Mətn] /Ş.Tağızadə //Bakı.- 2006.- 7-14mart.- S.4.

2007

774.Əliyev, Z. Xalça sənətimizə layiqli töhfə [Mətn]:[Hacı Eldar Mikayılzadənin “Şəbi-hicran” xalçası haqqında]/Z.Əliyev //Azərbaycan.- 2007.- 10 iyun.- S.6.

775.Qədirova, D. Namazlıq xalçalarındakı “Həyat ağa-cı” motivləri [Mətn] /D.Qədirova //İncəsənət və mədəniyyətproblemləri.- 2007.- №2-3.- S.55-59.

2008

776.Qurbanqızı, Z. Xalçaçı rəssamın daha bir uğuru[Mətn]: [Hacı Baladayı Hüseynovun Zərifə xanım Əliyevaya

160

həsr etdiyi əsəri haqqında] /Z.Qurbanqızı //Respublika.- 2008.-4 noyabr.- S.3.

777.Mükərrəmoğlu, M. Akademik Kamal Talıbzadənin85 illik yubileyi ilə əlaqədar tədbir keçirilib [Mətn]: [AbdullaŞaiqin mənzil-muzeyində Abdulla Şaiqlə Kamal Talıbzadəninportreti həkk olunmuş süjetli xalçanın təqdimatı olub] /M.Mü-kərrəmoğlu //Xalq qəzeti.- 2008.- 6 noyabr.- S.8; Mədəniyyət.-2008.- 6 noyabr.- S.2.

778.Seyidov, T. “Dağkəsəmən” xalçası Azərbaycanaməxsusdur: Bu fakt Kiyev şəhərində ermənilərə sübut edilib[Mətn] /T.Seyidov //Azad Azərbaycan.- 2008.- 2 mart.- S.5.

779.Yaqubzadə, M. Qədim Azərbaycan xalçalarınınikinci ömrü [Mətn]: [“Azər-İlmə” MMC-də XVI əsrin yadigarıolan “Şeyx-Səfi” xalısının yeni variantı toxunmuşdur] /M.Ya-qubzadə //Xalq qəzeti.- 2008.- 29 iyun.- S.5.

780.Zümrüd. “Dağkəsəmən” Qazax xalısı [Mətn]:[Kiyev İncəsənət Muzeyində erməni xalısı kimi nümayişolunan xalı haqqında] /Zümrüd //Səs.- 2008.- 8 fevral.- S.12;Ədalət.- 2008.- 8 fevral.- S.6.

781.Zümrüd. Azərbaycan xalça sənətinin şah əsəri:“Pazırıq xalısı” haqqında [Mətn] /Zümrüd //Səs.- 2008.- 10yanvar.- S.12.

2009

782.Sara. “Leyli və Məcnun” iyul ayının xalçası seçilib[Mətn] /Sara //525-ci qəzet.- 2009.- 3 iyul.- S.7; Olaylar.-2009.- 7 iyul.- S.16.

783.Tağızadə, Ş. Xalqın qəlbində daim yaşayan dahişəxsiyyət [Mətn]: [xalçaçı rəssam Afaq Kərimovanın ümum-milli lider Heydər Əliyevə həsr etdiyi əsərlər haqqında]/Ş.Tağızadə //Bakı.- 2009.- 11-17 dekabr.- S.3.

161

2010

784.Axundov, B. Cavid obrazı milli təsviri və tətbiqisənətimizdə [Mətn] /B.Axundov //525-ci qəzet.- 2010.- 21aprel.- S.7.

162

L.KƏRİMOV ADINA AZƏRBAYCANXALÇASI VƏ XALQ TƏTBİQİ SƏNƏTİ

DÖVLƏT MUZEYİ

Kitablar

1983

785.Tağıyeva, R. Azərbaycan xalça muzeyi [Mətn]:kataloq.- Bakı, 1983.- 12 s.

1988

786.Azərbaycan Dövlət Xalça Muzeyi [Mətn] /Azər-baycan SSR Mədəniyyət Nazirliyi.- Bakı: Kommunist, 1988.-24 s.- Azərb. və rus dillərində.

2003

787.Azərbaycan [Mətn]: bələdçi kitabı /layihənin rəhbə-ri Əbülfəs Qarayev.- Bakı: “Azərolimpik İnterneşnl” şirkəti,2003.- 256 s.

Kitabda “Tətbiqi Xalq Sənəti” fəslində Azərbaycan xal-çaları; L.Kərimov adına Xalçaçılıq və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyindən söhbət açılır [S.40-46].

2004

788.Amanova, S. İnsan iz qoyur [Mətn]: kitab ümum-milli lider Heydər Əliyevin əziz xatirəsinə həsr olunub /S.Asla-nova; elmi red. Y.Kərimov; məsl. F.Qoca; tərc. S.Nuruqızı.-Bakı: Oskar NPM, 2004.- 272 s.

Kitabda Xalça muzeyi və muzeyin zəngin eksponatlarıhaqqında məlumatlar verilib [S.178,181-185].

163

789.Azərbaycanda mədəniyyət siyasəti [Mətn] /Azər-baycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi.- Bakı: Nağıl evi,2004.- 232 s.

L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq TətbiqiSənəti Dövlət Muzeyinin yaranması və fəaliyyəti haqqındaməlumat verilir [S.96-99].

2006

790.Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi [Mətn]: kitab görkəmli xalçaçırəssam, alim Lətif Kərimovun anadan olmasının 100 illiyinəhəsr edilmişdir.- Bakı: Elm, 2006.- 152 s.

2007

791. Bayram, A. Tariximiz, yaddaşımız, sərvətimiz[Mətn] /A.Bayram.- Bakı: “E.L” Nəşriyyat və PoliqrafiyaŞirkəti MMC, 2007.- 140 s.

Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq TətbiqiSənəti Dövlət Muzeyi və Azərbaycan xalçaları haqqında genişməlumat verilir [S. 3-68].

792.Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi [Mətn] /Azərbaycan Respubli-kası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- Bakı: Digital Ageproduction, 2007.- 8 s.

2008

793.Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət [Mətn]: 2cilddə.- Bakı: İdeal-Print, 2008.- C.1.- 506 s.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev Xaç-maz rayon Xalça Muzeyinin açılışında olmuş və BakıdaL.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti

164

Dövlət Muzeyinin yeni binasının təməlqoyma mərasimindəiştirak etmiş və nitq söyləmişdir. 15 may 2008-ci il [S.249,396-398].

794.Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin Elmi əsərlərinin toplusu[Mətn] /baş red. R.Tağıyeva, red. hey.: R.Əfəndi və b./Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi,Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq TətbiqiSənəti Dövlət Muzeyi.- Bakı: Təknur, 2008.- 100 s.

2010

795. Azərbaycan xalçaları [Mətn]: kataloq /HeydərƏliyev Fondu; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət vəTurizm Nazirliyi, L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi.- Bakı, 2010.- 20 s.

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1965

796.Əsədullаyеvа, S. Nаdir xаlçа muzеyin еkspоzisiya-sında [Mətn]: [1909-cu ildə Qаrаbаğdа yаşаmış Humаy Həsən-zаdə (Kərimоvа) tərəfindən tоxunmuş xаlçа AzərbaycanDövlət İncəsənət muzеyində] /S.Əsədullаyеvа //Bаkı.- 1965.-19 iyun.

1966

797.Əfəndi, R. Azərbaycan xalq dekorativ sənəti nümu-nələri London muzeylərində [Mətn] /Rasim Əfəndi //Elm vəhəyat.- 1966.- №11.- S.22-23.

165

1967

798.Kərimov, L. Bakıda xalça muzeyi [Mətn] /LətifKərimov //Bakı.- 1967.- 15 fevral.

1969

799.Qаrаyеv, T. Yеni muzеydə görüşənədək [Mətn]:[Аzərbаycаn xаlçаsı hаqqındа söhbət] /T.Qаrаyеv //Ədəbiyyаtvə incəsənət.-1969.- 27 sеntyabr.- S.11.

1977

800.İbrahimov, T. Rənglər, ilmələr səltənəti [Mətn]:[Azərbaycan xalça muzeyi haqqında] /T.İbrahimov //Ədəbiyyatvə incəsənət.- 1977.- 6 avqust.- S.4.

801.Vəzirоvа, M. Hər ilmədə bir tаrix [Mətn]: [İçərişə-hərdəki Аzərbаycаn Xаlçаsı və Xаlq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzеyindəki xаlçаlаr hаqqındа] /Mehriban Vəzirоvа //Bаkı.-1977.- 5 iyul.

1980

802.Məmmədоv, İ. Dünyа şöhrətli muzеy [Mətn]:[Аzərbаycan Xаlçаsı və Xаlq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzеyihаqqındа] /İ.Məmmədоv //Azərbaycan gəncləri.- 1980.- 21аvqust.

803.Vinоqrаdоv, А. Nеvа sаhillərində Аzərbаycаn incə-sənəti [Mətn]: [Azərbaycan Xаlçа və Dеkоrаtiv-Tətbiqi SənətMuzеyinin Lеninqrаddа təşkil еtdiyi sərgi hаqqındа] /А.Vinоq-rаdоv, V.Qаnşin //Bаkı.- 1980.- 18 mаrt.

166

1982

804.Əhmədzadə, G. El sənətkarlarının yadigarları[Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyinin eksponatları haqqında] /G.Əhmədzadə //Bakı.-1982.- 3 sentyabr.

1983

805.Əliyev, Z. Xalçalar aləmində [Mətn]: [AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyindən reportaj]/Z.Əliyev //Kommunist.- 1983.- 3 sentyabr.

806.Tağızadə, Ş. Xalça muzeyi ünvanını dəyişir [Mətn]/Ş.Tağızadə //Bakı.- 1983.- 23 mart.

1984

807.Şıxəliyev, Q. Uzaq keçmişin yadigarları [Mətn]:[muzeyin yeni eksponatları haqqında] /Q.Şıxəliyev //Bakı.-1984.- 13 oktyabr.

1985

808.Mustafayeva, Z. Keçən əsrin yadigarı [Mətn]:[xalça muzeyinin yeni eksponatları] /Z.Mustafayeva //Bakı.-1985.- 21 dekabr.

1986

809.Vəkilova, G. Muzeydə xalça ekspozisiyası [Mətn]/G.Vəkilova //Bakı.- 1986.- 27 avqust.

167

1987

810.Balaşov, Z. El sənəti və bərpaçılıq [Mətn]: [Azər-baycan Dövlət Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muze-yinin ekspozisiyasında nümayiş etdirilən “Qaraqaşlı” xalçasıhaqqında] /Z.Balaşov //Qobustan.- 1987.- № 2.- S.7-10.

811.Xalça muzeyi [Mətn] //Azərbaycan Sovet Ensiklo-pediyası.- Bakı, 1987.- C.10.- S.46.

1988

812.Muzeyə fəxri diplom: Azərbaycan Xalça və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi SSRİ Dövlət Xarici TurizmKomitəsinin diplomuna layiq görülmüşdür [Mətn] //Kommu-nist.- 1988.- 5 noyabr.

1989

813.Qədirova, Z. Nəfis eksponatlar [Mətn]: [AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində saxlanılanIX əsrin əvvəllərində toxunmuş Qarabağ xalçaları haqqında]/Z.Qədirova //Bakı.- 1989.- 5 iyun.

1998

814.İran qadınlarının əl işləri sərgisi [Mətn]: [LətifKərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyində] //Azərbaycan.- 1998.- 13 mart.

2000

815.Azərbaycan xalçası məişətdə [Mətn]: [Lətif Kəri-mov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət

168

Muzeyində “Beynəlxalq muzeylər gününə” həsr olunmuş sərgi]//Azərbaycan.- 2000.- 20 may.- S.6.

816.Qədirova, D. Muzeyin xalça kolleksiyasında [Mətn]/D.Qədirova //Zəngəzur.- 2000.- 4 aprel.- S.6.

2002

817.Zakirqızı, G. Şöhrətimiz, qüdrətimiz... [Mətn]: [xal-ça muzeyində] /G.Zakirqızı //Mədəni-maarif.- 2002.- №1-2.-S.11-12.

2004

818.Keçmişi öyrədən, gələcəyi tanıdan ünvan [Mətn]:[Dövlət Xalçaçılıq Muzeyi haqqında] //Azərbaycan.- 2004.- 28avqust.- S. 4.

2005

819.Məmmədxanova, M. Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin kolleksiyasından bir xalçahaqqında [Mətn] /M.Məmmədxanova //İncəsənətin və mədə-niyyətin problemləri.- Bakı, 2005.- Bur. 15.- S.128-133.

820.Rzalı, R. Azərbaycan xalçaları əcnəbi uşaqların gö-zü ilə [Mətn]: [Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində 18 may BeynəlxalqMuzeylər Gününə həsr olunmuş “Muzeylər mədəniyyətlərarasında körpüdür” mövzusunda tədbir haqqında] /R.Rzalı//Azərbaycan.- 2005.- 18 may.- S.8.

2006

821.Lətif Kərimovun anadan olmasının 100 illiyinəhəsr edilmiş sərginin açılışı olub [Mətn]: [Azərbaycan Dövlət

169

Xalça Muzeyində] //Vətəndaş həmrəyliyi.- 2006.- 15-19 no-yabr.- S.16.

822.Mənəvi zənginləşməyə doğru [Mətn]: [LətifKərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyində “İncəsənət və zaman: qarşılıqlı təsir və qar-şılıqlı mənəvi zənginləşmə” adlı sərgi açılmışdır] //Mədəniy-yət.- 2006.- 24 iyun.- S.1.

823.Rəssamın 100 illiyinə həsr olunmuş sərgi açılmışdır[Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində Xalq rəssamı Lətif Kərimova həsr olunmuş sərgi]//Xalq qəzeti.- 2006.- 15 noyabr.- S. 6.

824. Turanə. Azərbaycan xalçalarının sirli nağılı:Uşaqların əl işlərindən ibarət sərgi açıldı [Mətn]: [L.Kərimovadına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində “Xonçalı Novruz gəlir” adlı tədbirin keçirilməsihaqqında] /Turanə //Yeni Azərbaycan.- 2006.- 18 mart.- S.8.

2007

825.Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyinə yeni bina tikiləcək: Prezident İlham Əliyev muzeyişinin yaxşılaşdırılması haqqında sərəncam imzalayıb [Mətn]//Səs.- 2007.- 7mart.- S.2.

______________

826.Orxan. Xalça muzeyində [Mətn]: [Lətif Kərimovadına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyindətoplanan 15 mindən çox eksponat haqqında] /Orxan //Yenixəbər.- 2007.- 8 dekabr.- S.13.

2008

827.Əliyev, İlham. Bakıda Lətif Kərimov adınaAzərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi

170

binasının təməlqoyma mərasimində Azərbaycan Respub-likasının Prezidenti İlham Əliyevin nitqi [Mətn] //Azərbaycan.-2008.- 16 may.- S.1; Xalq qəzeti.- 2008.- 16 may.- S.1;Respublika.- 2008.- 16 may.- S.1.

828.Bakıda Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi binasının təməli qoyulmuş-dur [Mətn]: [təməlqoyma mərasimində Azərbaycan Respub-likasının Prezidenti İlham Əliyev və YUNESKO-nun baş katibiMatsuura Koişiro iştirak etmişlər] //Azərbaycan.- 2008.- 16may.- S.2; Xalq qəzeti.- 2008.- 16 may.- S.2; Respublika.-2008.- 16 may.- S.2.

829.Matsuura, Koişiro. Bakıda Lətif Kərimov adınaAzərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyibinasının təməlqoyma mərasimində YUNESKO-nun başdirektoru Koişiro Matsuuranın nitqi [Mətn] //Azərbaycan.-2008.- 16 may.- S.1; Xalq qəzeti.- 2008.- 16 may.- S.1;Respublika.- 2008.- 16 may.- S.1.

______________

830.Xalça ustası Lətif Kərimov anılıb [Mətn]: [L.Kəri-mov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində] //Xalq cəbhəsi.- 2008.- 18 noyabr.- S.13.

831.Xalçaçılar ictimai birlikdə: Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində keçirilən dəyirmimasada bu barədə qətnamə qəbul olunub [Mətn] //Mədəniyyət.-2008.- 4 sentyabr.- S.3.

2009

832.L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində Azərbaycanın dekorativ sənətustası, ornamentçi rəssam L.Kərimovun anadan olmasınınildönümünə həsr olunmuş, “Keçmişdən gələcəyə aparan sənət

171

körpüsü” mövzusunda sərgi açılmışdır [Mətn] //Pəncərə,Mədəniyyətə baxış.- 2009.- №21.- S.8.

833.Mehparə. Xalçalarımızı bütün dünya tanıyacaq[Mətn]: [Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə LətifKərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyi tərəfindən keçirilən “dəyirmi masa”] /Mehparə//Mədəniyyət.- 2009.- 15 iyul.- S.3.

834.Yusifqızı, S. Sənət körpüsü [Mətn]: [AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində görkəmlixalçaçı-rəssam, muzeyin yaradıcılarından biri olan LətifKərimovun ad gününə həsr edilmiş “Keçmişdən gələcəyəaparan sənət körpüsü” adlı ənənəvi sərginin açılışı oldu]/S.Yusifqızı //Azərbaycan.- 2009.- 19 noyabr.- S.8.

2010

835. Nərimanoğlu, M. Sənət inciləri sərgisi [Mətn]:[Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyindəkeçirilən “Ulu xalq – Ulu sənət” sərgisində rəssam RaufƏbdülhüseynoğlunun növbəti satış-sərgisi bir daha nümayişetdirildi] /M.Nərimanoğlu //Azərbaycan.- 2010.- 4 iyun.- S.8;525-ci qəzet.- 2010.- 28 may.- S.26.

2011

836.Ceyhun. Təbiətdən ilmələrə [Mətn]: [AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində eyni adlıtədbirin keçirilməsi haqqında] /Ceyhun //Mədəniyyət.- 2011.-20 aprel.- S.5.

837.Gülər. Xalça Muzeyində ABŞ-dakı QarabağFondunun rəhbərliyi ilə görüş [Mətn /Gülər //Mədəniyyət.-2011.- 8 iyul.- S. 5.

838.Günay. Xalçada yeni nəfəs [Mətn]: [Gənclər Günümünasibətilə L.Kərimov adına Xalça Muzeyində keçirilən eyni

172

adlı sərginin düzənlənməsi haqqında] /Günay //Paritet.- 2011.-3-4 fevral.- S.16.

839. Günel. Azərbaycan xalçaçılıq sənəti dünyameridianlarında [Mətn]: Lətif Kərimov adına AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi bu misilsizsənətin təbliğində mühüm rol oynayır /Günel //525-ci qəzet.-2011.- 21 iyun.- S. 7.

840.Günel. Gənc rəssamların xalça eskizləri sərgilənib[Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində keçirilən “Xalçada yeni nəfəs” adlı sərgi haqqında]/Günel //525-ci qəzet.- 2011.- 5 fevral.- S.17.

841.İlyasoğlu, R. III Beynəlxalq türk toxuculuq vəənənəvi sənətkarlığı konfransı [Mətn]: [Türkiyədə keçirilən eyniadlı konfransda L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin direktoru Röya Tağıyevaməruzə ilə çıxış etmişdir] /R.İlyasoğlu //Respublika.- 2011.- 22iyun.- S. 7.

842.Nərimanoğlu, M. Xalçaçılıq ənənələri yaşadılır[Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində keçirilən “Azərbaycan xalçaçılıq ənənələri muzeytəhsilində” adlı ikigünlük seminar haqqında] /M.Nərimanoğlu//Azərbaycan.- 2011.- 13 yanvar.- S.5.

843.Nərimanoğlu, M. İlmələnmiş naxışlarda zamanın vərənglərin harmoniyası [Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində keçirilən “Xalçada yeninəfəs” adlı sərgi haqqında] /M.Nərimanoğlu //Azərbaycan.-2011.- 4 fevral.- S.7.

844.Vahid, T. Azərbaycan xalçaçılıq ənənələri muzeytəhsilində [Mətn]: [L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində eyni adlı təlim seminarkeçirilmişdir] /T.Vahid //Mədəniyyət.- 2011.- 16 fevral.- S.4.

173

AZƏRBAYCANIN GÖRKƏMLİXALÇA USTALARI

LƏTİF KƏRİMOV

Kitablar

1961

845.Аzərbaycаn xəlçəsi [Mətn] /L.Kərimov; Azərbay-can SSR EA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu.- Bakı-Leninqrad,1961.- 30 s.: şəkilli.- Azərb. və rus dillərində.

1983

846.Azərbaycan xalçalarının naxış elementlərindənnümunələr [Mətn] /L.Kərimov.- Bakı: Elm, 1983.- 130 s.

1985

847.Azərbaycan xalçası [Mətn] /L.Kərimov /tərt. və önsöz L.Kərimov; elmi red. M.Nəcəfov.- Bakı: Yazıçı, 1985.

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1946

848.Xalq yaradıcılığına rəhbərliyi unutmamalı [Mətn]/L.Kərimov //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1946.- 22 iyul.

174

1953

849.Xаlçаçılıq sənətinin vəziyyəti hаqqındа [Mətn]/L.Kərimov //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1953.- 6 iyun.

850.Yeni zərif xalçalar [Mətn] /L.Kərimov //Kommu-nist.- 1953.- 3 dekabr.

1954

851.Azərbaycan xalçaçılıq sənətinin öyrənilməsinədair: Təbriz növü [Mətn]: [xülasə] /L.Kərimov //Az.SSR EAxəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası.- 1954.- №7.-S.143-145.

1956

852.Ornament sənətimizin saflığı uğrunda [Mətn]/L.Kərimov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1956.- 28 oktyabr.

853.Partiyamızın tarixı qərarlarına ləyaqətlə cavabverək [Mətn]: [Sovet İKP-nin XX qurultayı münasibətilə]/L.Kərimov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1956.- 4 mart.

1957

854. Böyük Leninə Azərbaycan xalqından [Mətn]:Böyük Oktyabr Sosialist İnqilabının 40 illiyinə həsr edilmişbədii xalı /L.Kərimov //Kommunist. 1957.- 11 oktyabr.

1959

855.Danışır ongünlük iştirakçıları [Mətn]: [Moskvadakeçirilən Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti dekadasınıniştirakçısı olmuş müəllifin ürək sözləri] /L.Kərimov //Ədəbiy-yat və incəsənət.- 1959.- 22 may.

175

856.İsmayıllı sənətkarlarının yanında [Mətn]: [rayonəhalisinin çoxunun tətbiqi incəsənətlə - xalça, kəlağayı, zərifnaxışlı mis qablar istehsal etməklə məşgul olması haqqında]/L.Kərimov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1959.- 17 yanvar.

1960

857.Dekorativ incəsənətimizin vəziyyəti haqqında[Mətn] /L.Kərimov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1960.- 24 de-kabr.

1961

858.Siz də fillümenist ola bilərsiniz [Mətn] /L.Kərimov//Azərbaycan gəncləri.- 1961.- 8 oktyabr.

1965

859.Xаlçаçılıq sənətimiz yеni inkişаf mərhələsindədir[Mətn]: [Kirоvаbаd (Gəncə) Xаlçа fаbriki hаqqındа] /L.Kəri-mov //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1965.- 14 аvqust.

1967

860.Bakıda Xalça Muzeyi [Mətn] /L.Kərimov //Bakı.-1967.- 15 fevral.

1968

861.Gözəl sənətkarlarla görüşlər [Mətn] /L.Kərimov//Bakı.- 1968.- 6 fevral.

862.“Quşçulаr” аdlı xаlçа diqqətimizi nələrə cəlb еdir?[Mətn] /L.Kərimov //Bаkı.- 1968.- 12 dеkabr.

176

1969

863.Dеkоrаtiv sənətimiz bаrədə düşüncələr [Mətn]/L.Kərimov //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1969.- 29 nоyаbr.

864.Xalçalar Azərbaycanda toxunmuşdur [Mətn]:[L.Kərimovun amerikalı sənətşünasa Azərbaycan xalçaları haq-qında məlumatı] /L.Kərimov //Bakı.- 1969.- 20 may.

1970

865.Böyük sənət tarixinə qısa nəzər [Mətn]: [xalçaçılıqsənətinin tarixi haqqında] /L.Kərimov //Qobustan.- 1970.- №4.-S.34-36.

866.Buta anlayışı və onun formaları [Mətn] /L.Kəri-mov //Qobustan.- 1970.- №3.- S.58-60.

867.“Simnar” yoxsa “Simar”? [Mətn]: [dekorativsənətində işlənən naxış elementi haqqında] /L.Kərimov//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1970.- 26 dekabr.- S.11.

868.Tükənməz yaradıcılıq çesməsi [Mətn] /L.Kərimov//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1970.- 20 iyun.

1971

869.Mənalı dəst-xətt [Mətn]: [məqalədə dekorativ vətətbiqi sənət nümunələrində ornament (naxış) sənəti haqqında]/L.Kərimov //Qobustan.- 1971.- №2.- S. 36-39.

1972

870.Qədim sənətimizi dirçəldək [Mətn] /L.Kərimov//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1972.- 22 aprel.

177

1973

871.Bizim yeni il sorğumuz, redaksiyanın suallarına ca-vab [Mətn] /L.Kərimov //Ədədiyyat və incəsənət.- 1973.- 29dekabr.- S.8.

1975

872.Qаyğı, tələbkаrlıq, məsuliyyət [Mətn]: [rеspublikа-dа xalçaçılıq, zərgərlik sənətinin inkişаfı və bu sаhədəkаdrlаrın hаzırlаnmаsı prоblеmi hаqqındа] /L.Kərimov//Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1975.- 19 iyul.- S.4-5.

1980

873.Lеnin xаlçаsı [Mətn]: [Lеnin оbrаzının xаlçаdа tо-xunmаsı hаqqındа müəlliflə söhbət] /L.Kərimov //Ədəbiyyаt vəincəsənət.- 1980.- 18 аprel.- S.3.

874.Şuşa məni çox düşündürür [Mətn] /L.Kərimov//Şuşa.- 1980.- 26 avqust.

1981

875.“Buynuz” adlı xalçaların mənşəyi [Mətn]:[Qarabag xalçasının tarixinə dair] /L.Kərimov //Elm və həyat.-1981.- №2.- S.34-36.

876.Həmkarlarına qonaq olmuşdur [Mətn]: [Azərbay-can SSR Xalq rəssamı, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, xalça-şünas alimin Qərbi Berlində (Hamburqda) xalça sənəti mütə-xəssisləri ilə görüşü haqqında söhbəti] /L.Kərimov //Bakı.-1981.- 13 noyabr.

877. Xalça dilə gəlsə [Mətn] /L.Kərimov //Azərbaycangəncləri.- 1981.- 11 iyul.

178

1982

878.Azərbaycan xalçalarına maraq [Mətn]: [İsveçrəkolleksiyaçılarının nəşr etdirdikləri “Qafqaz xalçaları” adlı ki-tab haqqında Azərbaycan SSR Xalq rəssamı ilə müsahibə]/L.Kərimov //Bakı.- 1982.- 27 noyabr.

879.Azərbaycanda xalq sənətinin nümunəsi olan corab-çılıq işinin təşkili haqqında [Mətn] /L.Kərimov //Ədəbiyyat vəincəsənət.- 1982.- 3 dekabr.- S.5.

880.El sərvəti: Xalça sənətimizin dünəni, bu günü və sa-bahı [Mətn] /L.Kərimov; söhbəti yazdı İ.Rəhimli //Kommu-nist.- 1982.- 8 aprel.

881. Naxış var ki, nağıldır [Mətn] /L.Kərimov //Bakı.-1982.- 27 yanvar.

882.Şuşanı sevməmək olmaz [Mətn] /L.Kərimov //YeniOrdubad.- 1982.- 10 sentyabr.

1983

883.Azərbaycan xalçaçılıq məktəbi [Mətn]: [Bakıda ke-çirilən Birinci Beynəlxalq Xalça Simpoziumu haqqındaL.Kərimovla söhbət] /L.Kərimov//Ədəbiyyat və incəsənət.-1983.- 16 sentyabr.- S.5.

884.Azərbaycan xalçaları [Mətn] /L.Kərimov //Bakı.-1983.- 8 aprel.

885.Azərbaycanın xalça sənəti [Mətn]: Namazlıqxalçalar; Şuşa xalçaları /L.Kərimov //Qobustan.- 1983.- №3.-S.4-7.

886.Miniatür və xalca [Mətn]: [Təbriz miniatür məktə-bi, bu məktəbin yaradıcıları olan professional nəqqaşlar, xalçasənəti, xalça və miniatür sənətinin qarşılıqlı əlaqəsi haqqındamüəlliflərlə söhbət] /L.Kərimov, C.Həsənzadə //Qobustan.-1983.- № 3.- S.8-9.

179

887.Sabah – sentyabrın 5-də Bakıda Şərq xalça sənətiüzrə Beynəlxalq simpozium açılır [Mətn] /L.Kərimov //Kom-munist.- 1983.- 4 sentyabr.

888.Sənətin qüdrəti [Mətn]: [Sabah – sentyabrın 5-dəBakıda Şərq xalça sənəti üzrə Beynəlxalq simpozium açılır]/L.Kərimov //Kommunist.- 1983.- 4 sentyabr.

1985

889. Qiymətli eksponat [Mətn]: [Lətif Kərimovun“Hüseyn Cavid” xalçası haqqında rəssamla söhbət]/L.Kərimov; söhbəti yazdı B.Axundov //Bakı.- 1985.- 11yanvar.- S.3.

1986

890.Gənc qalmağın sirri [Mətn]: [xalça ustası ilə müsa-hibə] /L.Kərimov //İdman.- 1986.- 26 noyabr.

1988

891.Azərbaycan xalçaları İtaliyada [Mətn]: [İtaliya fir-ma muzeylərində qədim Azərbaycan xalçalarının nümayiş etdi-rilməsi və satılması haqqında] /L.Kərimov //Bakı.- 1988.-4 oktyabr.

892.Beynəlxalq xalça simpoziumu [Mətn]: [Bakıdakeçiriləcək Azərbaycan xalçasına dair Beynəlxalq Sim-poziumla əlaqədar Xalq rəssamı Lətif Kərimov və sənət-şünaslıq namizədi Kübra Əliyeva ilə söhbət] /L.Kərimov,K.Əliyeva; söhbəti yazdı Ə.İbrahimov //Ədəbiyyat və incəsə-nət.- 1988.- 13 may.- C.5.

893.El sənətinin müdrikliyi [Mətn]: [Beynəlxalq Sim-poziumla əlaqədar olaraq Xalq rəssamı Lətif Kərimovunfikirləri] /L.Kərimov //Kommunist.- 1988.- 24 may.

180

HAQQINDA

Kitablar

1983

894. Rayevski, A. Xalçaçılıq sənətinə dair konfrans[Mətn]: [Azərbaycan Xalq rəssamı L.Kərimovun Londondakeçirilən Şərq xalçalarına dair Dördüncü Beynəlxalqkonfransında iştirak etməsi haqqında] /A.Rayevski //Kommu-nist.- 1983.- 17 iyun.

1995

895.Füzuli dünyası rəsmlərdə [Mətn] /tərt. ed. və önsöz. müəl.: K.Kərimov, N.Həbibov.- Bakı: Azərbaycan Ensik-lopediyası Nəşriyyiat-Poliqrafiya Birliyi, 1995.- 80 s.-Azərbaycan və ingilis dillərində.

L.Kərimovun eskizləri əsasında toxunmuş “Şəbi-hicran”;K.Əliyevin “Füzuli” xalçaları haqqında [S.78-79].

2005

896.Vəkilov, M. Azərbaycanda mədəni inqilab [Mətn]:(1920-1940-cı illər).- Bakı: Əbilov, Zeynalov və oğullar,2005.- 312 s.

Kitabda xalçaçı rəssam L.Kərimovun eskizləri əsasında30-cu illərdə toxunan “Firdovsi”, “Rustaveli” xalçaları, NizamiGəncəvinin poemalarına həsr edilmiş süjetli xalçalardan bəhsedilir [S.282-283].

181

2006

897.L.Kərimovun 100 illik yubileyinin keçirilməsi iləəlaqədar kitabxanaların görəcəyi işlər [Mətn]: metodik vəsait/tərt. M.Məmmədov; red. N.Alışova; M.F.Axundov adınaAzərbaycan Milli Kitabxanası.- Bakı, 2006.- 19 s.

898.Tağıyeva, R. Lətif Kərimov fenomeni = The Geniusof Latif Kerimov = Феномен Летиф Керимова [Mətn] /R.Ta-ğıyeva; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Na-zirliyi; Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbi-qi Sənəti Dövlət Muzeyi.- Bakı: Elm, 2006.- 152 s.-Azərbaycan, ingilis və rus dillərində.

Görkəmli xalçaçı-rəssam, alim Lətif Kərimovun anadanolmasının 100 illiyinə həsr olunur.

2007

899. Azərbaycan xalçası [Mətn]: Lətif Kərimovun 100illiyinə həsr olunur /tərt. R.Tağıyeva; ön söz Ə.Qarayev;Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- Bakı: TUTU Design, 2007.-150 s.- Azərbaycan və ingilis dillərində.

900. Əliyeva, K. Lətif Kərimov: həyat və yaradıcılığı[Mətn] /K.Əliyeva, E.İbrahimov; red. Ç.Əlioğlu.- Bakı:Aspoliqraf, 2007.- 247 s.- Azərbaycan, rus və ingilis dillərində.

Kitabda müəllif görkəmli rəssamın həyatının geniş oxucukütləsinə məlum olmayan məqamlarını, yaradıcılığının mühümcəhətlərini işıqlandırıb.

901.Fəxri Xiyaban [Mətn] /Heydər Əliyev Fondu.-Bakı, 2007.- 208 s.

Kitabda xalçaşünas alim L.Kərimov haqqında məlumatverilmişdir [S.109].

182

2008

902.Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət [Mətn]: 2cilddə.- Bakı: İdeal-Print, 2008.- C.2.- 568 s.

Kitabda Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əli-yevin xalçaçılıq haqqında söylədiyi fikirlər; Azərbaycandaxalça sənətinin inkişafı haqqında Qanun 7 dekabr 2004-cü il;Xalça sənətinin qorunması haqqında Fərman. 7 fevral 2005-ciil; xalçaçı rəssam K.Əliyevin xatirəsinin əbədiləşdirilməsihaqqında Sərəncam. 19 oktyabr 2005-ci il; Lətif Kərimovun100 illik yubileyi haqqında Azərbaycan RespublikasıPrezidentinin Sərəncamı. 27 oktyabr 2006-cı ildə verilmişdir[S.19-20;107-110;183-184;315;].

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1946

903.İsmayıloğlu, H. Xalça və naxış ustası [Mətn] /H.İs-mayıloğlu //Azərbaycan gəncləri.- 1946.- 2 iyul.- S.2.

1949

904.İ.Stalinə həsr edilmiş böyuk bədii xalca [Mətn]:[Stalinin anadan olmasının 70 illiyi münasıbətilə Azərbaycanxalqı tərəfindən toxunub hədiyyə göndərilən xalının təsviri]//Kommunist.- 1949.- 27 noyabr.- S.1.

1950

905.Kərimov Lətif Hüseyn oğluna…[Mətn]: [İ.Stalinin70 illiyinə həsr edilmiş bədii xalı üçün Stalin mükafatı laureatıadı verilmişdir] //Kommunist.- 1950.- 10 may.- №49.- S.3.

183

1953

906.Miklaşevskaya, N. Görkəmli xalça ustası [Mətn]/N.Miklaşevskaya //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1953.- 8 avqust.

1954

907.Devitt, V. Nizaminin “Xəmsə”sinə həsr edilmiş beşxalça [Mətn]: [xülasə] /V.Devitt //Az.SSR EA Xəbərləri.Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası.- 1954.- №9.- S.108-109.

908.Temerin, S. Moskvada Lətif Kərimovun əsərlərininsərgisi [Mətn] /S.Temerin //Kommunist.- 1954.- 17 avqust.

1956

909.Quliyev, A. Azərbaycan xalçalarının əmtəəşünaslıqtəsviri [Mətn] /A.Quliyev //Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnsti-tutunun Əsərləri.-1956.- bur. 1.- S.46-51.

1957

910.Ornamentalist rəssam L.Kərimovun “QırmızıƏmək Bayrağı” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında SSRİ AliSoveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı [Mətn] //Kommunist.-1957.- 3 mart.

______________

911.Görkəmli sənətkar: tətbiqi incəsənət sahəsindəxalça ustası kimi tanınan incəsənət elmləri namizədi Lətif Kə-rimovun görkəmli xidmətlərinə və anadan olmasının 50 illiyiilə əlaqədar olaraq “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltifolunması münasibətilə [Mətn] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1957.- 14 mart.

184

1964

912.Əhmədov, Ə. Evdə muzey [Mətn]: [rəssam LətifKərimovun xalça ev-muzeyi haqqında] /Ə.Əhmədov //Bakı.-1964.- 4 sentyabr.

1966

913.L.Kərimov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali SovetininFəxri Fərmanı ilə təltif olunması haqqında: Azərbaycan SSRAli Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı [Mətn] //Ədəbiyyat vəincəsənət.- 1966.- 26 noyabr.

______________

914.Nəcəfov, M. Görkəmli nəqqaş [Mətn]: [rəssamın 60illiyi] /M.Nəcəfov //Kommunist.- 1966.- 23 noyabr.

915.Salamzadə, Ə. Mahir sənətkar [Mətn] /Ə.Salamzadə//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1966.- 26 noyabr.

1967

916.Kərimzadə, F. Uzaq ellərdən məktublar gəlir[Mətn]: [rəssamın 1961-ci ildə çap edilmiş “Azərbaycan xalça-ları” əsərinin bir çox xarici ölkələrdə də şöhrət qazanması haq-qında] /F.Kərimzadə //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1967.- 24 iyun.

1970

917.Mehdiyev, İ. Dünyaya açılan pəncərə [Mətn]:[Azərbaycan Xalq rəssamı, Dövlət mükafatı laureatı LətifKərimov haqqında] /İ.Mehdiyev //Azərbaycan gəncləri.- 1970.-24 sentyabr.

185

1973

918.Məmmədzadə, S. İlmələr, naxışlar ustadı [Mətn]/S.Məmmədzadə //Qobustan.- 1973.- №2.- S.24-28.

919.Sənət dostları onun haqqında [Mətn]: [ƏbdülvahabSalamzadə, Kərim Kərimov, Əkrəm Cəfər, MikayılAbdullayev, Kazım Kazımzadə] //Qobustan.- 1973.- №2.-S.28-30.

920.Lətif Kərimova [Mətn]: dünyanın bir çoxölkələrindən ünvanlanan məktublar: ekspert Georq Saakyan(Brüssel); doktor Robert Mauer (İllinoys ştatı, ABŞ); doktorLeon Perkis (Kaliforniya ştatı, ABŞ); doktor Lixterbek(Franqfurt, ADR) //Qobustan.- 1973.- №2.- S.27-28.

1976

921.Аslаnоv, Q. Mаddi mədəniyyət nümunələrimiz dün-yа muzеylərində [Mətn]: [dünyа muzеylərini bəzəyən Аzərbаy-cаn xаlq sənəti nümunələri hаqqındа] /Q.Аslаnоv //Mədəni-mааrif işi.- 1976.- №4.- S.22-24.

922.Rəssam L.Kərimovun “Qırmızı Əmək Bayrağı”ordeni ilə təltif edilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət He-yətinin Fərmanı [Mətn] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1976.-27 noyabr.- S.6.

1977

923.Gözəllik аləmində [Mətn]: [Аzərbаycаn Xаlçаsı vəXаlq Tətbiqi Sənəti Muzеyində Аzərbаycаnın Xаlq rəssаmıL.Kərimоvun 70 illiyinə həsr еdilmiş sərginin аçılmаsı hаqqın-dа] //Kоmmunist.- 1977.- 12 nоyаbr.

924.Xаlçаçılıq tədqiq еdilir [Mətn]: [xаlçаçılığın tari-xindən, inkişаf yоllаrındаn bəhs еdən L.Kərimovun “Azərbay-

186

can xalçası” kitabı haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1977.-5 mart.-S.5.

925.“Xətаi” xаlçаsı [Mətn]: [rəssamın еskizi əsasındatоxunmuş xаlçа hаqqındа] //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1977.- 10dеkabr.- S.1.

926.Mirzəzаdə, О. Nаxışlаrdа döyünən ürək [Mətn]:[Аzərbаycаn xаlça muzеyində rеspublikаnın Xаlq rəssаmı,Dövlət mükаfatı lаurеаtı L.Кərimоvun yubilеy sərgisihаqqındа] /О.Mirzəzаdə //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1977.- 12nоyаbr.- S.2.

927.Mirzəzadə, O. Naxışlar dil açır [Mətn]: [Dövlətmükafatı laureatı Lətif Kərimovun yaradıcılığına həsr olunmuşyubiley sərgisi haqqında] /O.Mirzəzadə //Sovet kəndi.- 1977.-15 dekabr.

1979

928.Bəhmənli, V. Burdаn bir аtlı kеçdi... [Mətn]: LətifKərimov haqqında /V.Bəhmənli //Sоvet kəndi.- 1979.- 10 iyul.

1981

Lətif Kərimov – 75

929.L.Kərimov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali SovetiRəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqındaAzərbaycan SSR Ali Sovet Rəyasət Heyətinin Fərmanı [Mətn]//Kommunist.- 1981.- 17 noyabr; Ədəbiyyat və incəsənət.-1981.- 20 noyabr.- S.5.

______________

930.Abdullayeva, N. Görkəmli alim və rəssam: LətifKərimov – 75 [Mətn] /N.Abdullayeva //Ədəbiyyat və incəsə-nət.- 1981.- 18 dekabr.- S.5.

187

931.Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının idarə heyəti:Əziz və hörmətli Lətif Hüseyn oglu! Lətif Kərimov – 75[Mətn] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1981.- 18 dekabr.- S.5.

932.Kosmos fatehləri... xalçalarda [Mətn]: [Azərbayca-nın Xalq rəssamı L.Kərimovun eskizləri əsasında toxunmuşxalçalar haqqında] /L.Kərimov //Bakı.- 1981.- 15 mart.

1983

933.Əliyev, Z. Dünya şöhrətli sənətkar [Mətn] /Z.Əliyev//Bakı.- 1983.- 3 sentyabr.

934.Əliyeva, K. Londonda Ümumdünya xalça konfransı[Mətn]: SSRİ nümayəndə heyətinə Azərbaycan SSR Xalqrəssamı, Dövlət Mükafatı laureatı, xalçaşünas alim L.Kərimovbaşçılıq etmişdir /Kübra Əliyeva //Qobustan.- 1983.- №3.- S.9-10.

935.Xalça sənətinin ağsaqqalı [Mətn] //Odlar yurdu.-1983.- 7 avqust.- S. 3.

936.Mədəni irsimizin tədqiqi [Mətn]: [Xalq rəssamının“Azərbaycan xalçaları” kitabı haqqında] //Kommunist.- 1983.-6 mart.

937.Rayevski, A. Xalçaçılıq sənətinə dair konfrans[Mətn]: Azərbaycan rəssamı L.Kərimovun Londonda keçirilənŞərq xalçalarına dair IV Beynəlxalq konfransında məruzəsi[Londonda keçirilən konfransda SSRİ nümayəndə heyətinəLətif Kərimov başçılıq etmişdir] /A.Rayevski //Kommunist.-1983.- 17 iyun; Bakı.- 1983.- 15 iyun.

1985

938.Axundov, B. Qiymətli eksponat [Mətn]: [Lətif Kəri-movun “Hüseyn Cavid” xalçası haqqında] /B.Axundov //Bakı.-1985.- 11 yanvar.- S.3.

188

1986

Lətif Kərimov – 80

939.Xalçaçı alim L.Kərimovun 80 illik yubileyi müna-sibətilə “Xalqlar Dostluğu” ordeni ilə təltif edilməsi haqqındaSSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı. Moskva, Kreml.14 noyabr, 1986 [Mətn] //Kommunist.- 1986.- 16 noyabr;Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 21 noyabr.- S.5.

______________

940.Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının İdarə Heyətinintəbriki! [Mətn] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 21 noyabr.

941.Əliyeva, K. Müqtədir sənətkarımız [Mətn] /KübraƏliyeva //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 21 noyabr.- S.5.

942. Xalçalarımız Londonda [Mətn]: [rəssamın anadanolmasının 80 illiyi münasibətilə Londonda açılan xalça sərgisihaqqında] //Kommunist.- 1986.- 7 avqust.

943.Xalq rəssamı L.Kərimovun anadan olmasının 80 il-liyi [Mətn] //Kommunist.- 1986.- 16 noyabr.

944.İbrahimov, Ə. Bir ovuc mirvari damlası [Mətn]:[Londonda açılmış fərdi yaradıcılıq sərgisi haqqında] /Ə.İbra-himov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 21 noyabr.- S.5.

945.İlmələrin ucunda açılır sabah... [Mətn] //Sovetkəndi.- 1986.- 18 noyabr.

946.İsrafilzadə, C. Xalçaçılıq sənətimizin korifeyi[Mətn] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 21 noyabr.- S.5.

947.Kazımzadə, K. Müdrik sənətin ağsaqqalı [Mətn]/K.Kazımzadə, Z.Əliyev //Bakı.- 1986.- 17 noyabr.

948.Kərimov, K. Sənətinin vurğunu [Mətn] /K.Kərimov//Kommunist.- 1986.- 16 noyabr.

949.Quliyev, V. Şöhrət çələngi [Mətn]: [rəssamın anadanolmasının 80 illiyi münasibətilə] /V.Quliyev //Azərbaycangəncləri.- 1986.- 18 noyabr.

189

950.Londondan məktub [Mətn]: [İngiltərənin tanınmışsənətşünası Levi Kelatinin L.Kərimovun 80 illik yubileyi iləbağlı göndərdiyi təbrik məktubu haqqında] //Ədəbiyyat vəincəsənət.- 1986.- 21 noyabr.- S.5.

951.Müciri, C. Görkəmli sənətkar, təcrübəli pedaqoq[Mətn] /C.Müciri //Azərbaycan müəllimi.- 1986.- 19 noyabr.

952.Salmanov, E. Sənətkarlığa yuksək qiymət [Mətn]:[L.Kərimovun xalçası YUNESKO-nun iqamətgahında] /E.Sal-manov //Qobustan.- 1986.- №3.- S.95.

953.Sənətkar ömrü [Mətn] //Azərbaycan televiziyası vəradiosunun proqramları.- 1986.- 12 dekabr.

954.Sənətkarın zəngin palitrası [Mətn]: [Londonda rəs-samın yaratdığı xalçalardan ibarət sərginin açılışı haqqında]//Kommunist; Bakı.- 1986.- 19 sentyabr.

1987

955.Fətəliyev, N. Yanır xalılar [Mətn]: şeir [LətifKərimovun 80 illiyinə] /N.Fətəliyev //Ədəbiyyat və incəsənət.-1987.- 31 iyul.- S.8.

956.Sərgiyə dəvət [Mətn]: [Lətif Kərimovun yaratdığıxalçaçılıq sənəti əsərlərindən ibarət fərdi sərgi haqqında]//Kommunist.- 1987.- 6 yanvar.

1988

957.Abdullayev, M. Dövlət Ermitajına – Sovet Azərbay-canından [Mətn]: [məqalədə Azərbaycan incəsənətindən, ocümlədən “Şeyx-Səfi” xalısından bəhs edilir] /M.Abdullayev//Kommunist.- 1988.- 30 aprel.

958.Beynəlxalq xalça simpoziumu [Mətn]: [Xalq rəssa-mı Lətif Kərimov və sənətşünaslıq namizədi Kübra Əliyeva iləmüsahibə] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1988.- 13 may.- S.5.

190

959.Əliyev, C. Xalq sənəti məbədi [Mətn]: [Şuşa şəhə-rində L.Kərimova həsr edilmiş sərgi haqqında] /C.Əliyev//Şuşa.- 1988.- 20 oktyabr.

960.Əliyev, R. Xalça ensiklopediyası [Mətn]: [Lətif Kə-rimovun “Azərbaycan xalçaları” adlı çoxcildli kitabı haqqında]/R.Əliyev //Bakı.- 1988.- 5 avqust.

961.Əsrlərin nəğməsi [Mətn]: [Azərbaycan xalça sənəti-nə dair Xalq rəssamı ilə söhbət] //Bakı.- 1988.- 21 may.

962.Quliyev, V. Elim xallı-xalçalıdır [Mətn] /V.Quliyev//Ucalığa gedən yol.- Bakı, 1988.- S.54-60.

963.Quliyev, V. Uzun ömrün çağları [Mətn] /V.Quliyev,Y.İsmayılov //Azərbaycan gəncləri.- 1988.- 5 yanvar.

964.Muxtarova, B. Bu xalı, gözəl xalı [Mətn]: [məqa-lədə Şuşa xalça sexinin açılmasında L.Kərimovun rolundanbəhs olunur] /B.Muxtarova //Şuşa.- 1988.- 10 sentyabr.

1989

965.Babək Xürrəmidin xatirəsinə həsr olunmuş fərş[Mətn]: [təbrizli şair, xalçaçı Mehrəbaninin Lətif Kərimovaməktubu və toxuduğu fərş haqqında] /fars dilindən çevirəniAbdulla Həsənov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 14 iyul.-S.5.

966.Muxtarova, T. Hər naxışı bir nağıl [Mətn] /T.Mux-tarova //Şuşa.- 1989.- 24 iyun.

1991

967.Lətif Hüseyn oğlu Kərimov [Mətn]: nekroloq//Xalq qəzeti.- 1991.- 10 sentyabr.

968.Sultanlı, İ. Vətəndə bulaq suyu içmək... [Mətn]:[müxbirin Lətif Kərimovun emalatxanasından müsahibəsi]/İ.Sultanlı //Qarabağ.- 1991.- 8 avqust.

191

1992

969.Əliyeva, K. Xalçalarımız qədər uzun ömürlü rəssam[Mətn] /Kübra Əliyeva //Qobustan.- 1992.- №1-2.- S.79.

1995

970.İnanc, G. Ülviyyətə qovuşan sənətkar [Mətn]/G.İnanc //Liberal.- 1995.- 21 dekabr.

1998

971.Qurbanlı, R. Fəxri Xiyabanda bir məzarın gözü yolçəkir [Mətn]: [sənətşünas L.Kərimov haqqında] /R.Qurbanlı//7 gün.- 1998.- 17 noyabr.

1999

972.Xalq rəssamının xatirə günü [Mətn]: [AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində xalçaşünasL.Kərimovun xatirə gününə həsr olunmuş yığıncaq haqqında]//Azərbaycan.- 1999.- 12 dekabr.- S.6.

2000

973.Kərimli, K. Ornamentin Allahı, dünya xalçaçılıqaləminin Bibliyasını yaratdı [Mətn]: [Azərbaycanın Xalq rəssa-mı Lətif Kərimov haqqında] /K.Kərimli //Azadlıq.- 2000.- 16noyabr.- S.14.

2003

974.Ələkbərova, A. (Abbasova, A.) Azərbaycan xalçasənətində Lətif Kərimovun yaradıcılıq yolu [Mətn] /A.Ələkbə-

192

rova //“Azərbaycan xalçası və xalq tətbiqi sənəti” mövzusundaIII Beynəlxalq Simpoziumun materialları.- Bakı, 2003.- S.9-11.

2005

975.Ələkbərova, A. (Abbasova, A.) Azərbaycan xalçasənətində Lətif Kərimovun yaradıcılıq yolu [Mətn] /A.Ələkbə-rova //“Azərbaycan xalçası və xalq tətbiqi sənəti”mövzusundaIII Beynəlxalq Simpoziumun materialları.- Bakı: Elm, 2005.-S.154-155.

976.Mehdixanlı, T. İlmələrin nağılı [Mətn] /TelmanMehdixanlı //Azərbaycan.- 2005.- 16 yanvar.- S.4.

2006Lətif Kərimov – 100

977.Lətif Kərimovun 100 illik yubileyi haqqında Azər-baycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. Bakı şəhəri, 27oktyabr 2006-cı il [Mətn] //Azərbaycan Respublikası Qanun-vericilik Toplusu.- 2006.- № 10.- S.2180.

______________

978.Beynəlxalq Xalça Simpoziumu [Mətn]: [Lətif Kəri-movun 100 illik yubileyinə ithafdır] //Olaylar.- 2006.- 15 av-qust.- S.16; Həftə içi.- 2006.- 15 avqust.- S.8.

979.Hacızadə, A. Xalça ustasının 100 illiyinə həsr olun-muş simpozium [Mətn] /A.Hacızadə //Vətəndaş həmrəyliyi.-2006.- 27-30 avqust.- S.16.

980.İlmələrin nəğməsi [Mətn] //Mühakimə.-2006.- 16-23 noyabr.- S.16.

981.Lətif Kərimovun anadan olmasının 100 illiyinəhəsr edilmiş sərginin açılışı olub [Mətn]: [Azərbaycan DövlətXalça Muzeyində] //Vətəndaş həmrəyliyi.- 2006.- 15-19 no-yabr.- S.16.

193

982.Mükərrəmoglu, M. YUNESKO Lətif Kərimovun100 illiyini qeyd edəcək: Röya Tağıyevanın “Lətif Kərimov fe-nomeni” kitabının da həmin tədbirdə təqdimat mərasimi ke-çiriləcək [Mətn] /M.Mükərrəmoglu //Xalq qəzeti.- 2006.- 29noyabr.- S.5.

983.Rəssamın 100 illiyinə həsr olunmuş sərgi açılmışdır:[Mətn]: [Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində Xalq rəssamı Lətif Kərimova həsr olunmuş sərgi]//Xalq qəzeti.- 2006.- 15 noyabr.- S. 6.

984.Rəsulova, T. Gözəl xalça canlı salnamədir [Mətn]:[rəssamın yaradıcılığı haqqında] /T.Rəsulova //Yaddaş.- 2006.-4 noyabr.- S.5.

2007

985.Əkbər, E. Yeni ilin ən möhtəşəm layihəsi [Mətn]:[dünya şöhrətli xalçaçı Lətif Kərimovun anadan olmasının 100illiyinə həsr olunmuş tədbirlə əlaqədar nəvəsi Zöhrab Ağayevinmüsahibəsi] /E.Əkbər //İmpuls.- 2007.- 12 yanvar.- S.14.

986.Əliyev, Ə. YUNESKO-da Lətif Kərimovun 100 illi-yi qeyd olunmuşdur [Mətn] /Ə.Əliyev //Azərbaycan.- 2007.- 17fevral.- S.5; Xalq qəzeti.- 2007.- 17 fevral.- S.2; Respublika.-2007.- 17 fevral.- S.3.

987. Kərimli, S. Azərbaycan xalçaları [Mətn]:[YUNESKO-da Lətif Kərimovun 100 illik yubileyi haqqında]/S.Kərimli //Mədəniyyət.- 2007.- 23 fevral.- S.8.

988.Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçaçılıq Fonduyaradılıb [Mətn]: [Bakıda] //Palitra.- 2007.- 21 noyabr.- S.15;Mərkəz.- 2007.- 21 noyabr.- S.15; Mədəniyyət.- 2007.- 23noyabr.- S.3.

989.Lətif Kərimov yad edilib [Mətn]: [Azərbaycan Xal-çası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində] //Kaspi.- 2007.-20 noyabr.- S.17.

194

990.Sadıqova, A. Lətif Kərimovun yaradıcılığında orna-mentalizm [Mətn] /A.Sadıqova //Mədəni-maarif.- №3.- 2007.-S.23-24.

2008

991.Xalça ustası Lətif Kərimov anılıb [Mətn]: [L.Kəri-mov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyində] //Xalq cəbhəsi.- 2008.- 18 noyabr.-S.13.

2009

992.İsmətqızı, H. “Keçmişdən gələcəyə aparan sənətkörpüsü” açılıb [Mətn]: [xalçaçı-rəssam Lətif Kərimovundoğum gününə həsr edilmiş eyni adlı sərgi haqqında] /H.İsmət-qızı //525-ci qəzet.- 2009.- 18 noyabr.- S.7.

993.Quliyev, V. Azərbaycan xalçasının vurğunu: Xalqrəssamı Lətif Kərimov haqqında [Mətn] /V.Quliyev //Xalqqəzeti.- 2009.- 17 iyul.- S.7.

994.L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tət-biqi Sənəti Dövlət Muzeyində Azərbaycanın dekorativ sənətustası, ornamentçi rəssam L.Kərimovun anadan olmasının ildö-nümünə həsr olunmuş, “Keçmişdən gələcəyə aparan sənətkörpüsü” mövzusunda sərgi açılmışdır [Mətn] //Pəncərə.Mədəniyyətə baxış.- 2009.- №21.- S.8.

995.Yusifqızı, S. Sənət körpüsü [Mətn]: [AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində görkəmlixalçaçı-rəssam, muzeyin yaradıcılarından biri Lətif Kərimovundoğum gününə həsr edilmiş “Keçmişdən gələcəyə aparan sənətkörpüsü” adlı ənənəvi sərginin açılışı oldu] [Mətn] /S.Yusifqızı//Azərbaycan.- 2009.- 19 noyabr.- S.8.

195

2010

996. İlmələri və naxışları danışdıran adam [Mətn]:Xalçaçılıq sənətində Lətif Kərimov imzası... //Azadlıq.- 2010.-11 dekabr.- S.13.

997.Gülər. Unudulmaz sənətkar [Mətn]: [MuzeyMərkəzində görkəmli xalçaçı-rəssam Lətif Kərimova həsrolunmuş sərgi-tədbir keçirildi] /Gülər //Mədəniyyət.- 2010.- 19noyabr.- S.3.

196

RASİM ƏFƏNDİ

Kitablar

1971

998.Аzərbаycаn еl sənəti [Mətn] /R.Əfəndi.- Bakı:Аzərnəşr, 1971.- 77 s.

Kitabın “Xalçaçılıq” bölməsində Azərbaycan xalçalarınıntexnoloji xüsusiyyətlərinə görə növlərindən, yüksək keyfiyyət-lərindən və xarici ölkə muzeylərində ən qiymətli sənət əsərlərikimi saxlanmasından bəhs edilir [S.41-57].

1976

999.Аzərbаycаn dеkоrаtiv-tətbiqi sənətləri [Mətn]: оr-tа əsrlər /R.Əfəndi.- Bakı: İşıq, 1976.- 190 s.- Azərbaycan, rusvə ingilis dillərində.

Kitabın “Xalçaçılıq” bölməsində, XII əsrdə dahi Azər-baycan şairi Nizami Gəncəvinin Azərbaycan xalçalarını özəsərlərində vəsf etməsindən, xalçaların inkişaf tarixindən, növ-lərindən, şöhrətindən, bir çox xarici ölkə rəssamlarının əsərlə-rində Azərbaycan xalçalarının naxış elementlərindən istifadəolunması haqqında geniş məlumatlar verilmişdir [S.30-33].

1980

1000. Аzərbaycаnın bədii sənətkаrlığı dünyа muzеy-lərində [Mətn] /R.Əfəndi.- Bakı: İşıq, 1980.- 167 s.

1984

1001. Azərbaycan xalq sənəti [Mətn] /R.Əfəndiyev.-Bakı: İşıq, 1984.- 203 s.

197

“XIX-XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan xalq sənəti”fəslində Azərbaycan xalq sənəti, xalçaçılığın inkişafı, tarixi,XIX-XX əsrlərdə yaşamış xalçaçı sənətkarlar haqqında məlu-matlar verilmişdir [S.127-176].

1992

1002. Azərbaycan incəsənəti [Mətn]: monoqrafiya/R.Əfəndi, K.Kərimov, N.Rzayev, N.Həbibov.- Bakı: İşıq,1992.- 338 s.

2001

1003. Azərbaycan incəsənəti [Mətn] /R.Əfəndi.-Bakı: Çaşıoğlu, 2001.- 247 s.

Kitabda XVIII-XIX yüzillikdə Azərbaycanın bir çox böl-gələrində toxunmuş xalçalar, xalçalarımızda təsadüf edilənbəzək motivləri, dünya muzeylərində saxlanılan xalçalarımızhaqqında geniş məlumat verilir [S.175-179].

2002

1004. Azərbaycan bəzək sənəti [Mətn] /R.Əfəndi,Ə.Toğrul.- Bakı, 2002.- 80 s.- Azərbaycan və ingilis dillərində.

Kitabın “Həndəsi naxışlar”, “Nəbati naxışlar” bölməsin-də naxış elementlərinin sənət əsərlərində istifadə olunmasındanbəhs edilir [S.12-28].

2006

1005. Azərbaycan Qazax xalçaçılıq məktəbi [Mətn]/R.Əfəndi, T.Əfəndi //AMEA.- Bakı: Elm, 2006.- 103 s.-Azərbaycan və ingilis dillərində.

198

Kitab Qazax xalça məktəbi, onların dünya muzeylərindəsaxlandığı yer, xalçaların bədii və texnoloji xüsusiyyətləri haq-qında məlumat verir.

2007

1006. Azərbaycan incəsənəti [Mətn]: qədim dövr vəorta yüzilliklər /R.Əfəndi //Azərbaycan Respublikası Mədəniy-yət və Turizm Nazirliyi.- Bakı: Şərq-Qərb, 2007.- 157 s.

2009

1007. Azərbaycan incəsənəti dünya muzeylərində[Mətn] /mətnin müəl. və tərt. ed.: R.Əfəndi, T.Əfəndiyev;AMEA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu.- Bakı, 2009.- 231 s.

Kitabda bir çox dünya muzeylərində saxlanılan Azər-baycan xalçaları haqqında məlumat verilir [S.12,187].

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1963

1008. Gözəllik məişət üçün də şərtdir [Mətn]:[dеkоrаtiv-tətbiqi sənətin bir növü olan xalçalar hаqqındа]/R.Əfəndiyеv //Аzərbаycаn.- 1963.- №12.- S.154-157.

1964

1009. Аzərbаycаnın mаddi-mədəniyyət nümunələriЕrmitаjdа [Mətn] /R.Əfəndiyеv //Аzərbаycаn.- 1964.- №12.-S.213-216.

199

1966

1010. Azərbaycan xalq dekorativ sənəti nümunələriLondon muzeylərində [Mətn] /R.Əfəndiyev //Elm və həyat.-1966.- №11.- S.22-23.

1011. Azərbaycan xalq dekorativ sənəti nümunələriSSRİ muzeylərində [Mətn] /R.Əfəndiyev //Elm və həyat.-1966.- №11.- S.30-32.

1012. Dekorativ-tətbiqi incəsənətimizin bəzi mə-sələləri [Mətn] /R.Əfəndiyev //Azərbaycan kommunisti.-1966.- №2.- S.76-81.

1013. Azərbaycan xalq dekorativ sənəti nümunələriLondon muzeylərində [Mətn] /R.Əfəndiyev //Elm və həyat.-1966.- №11.- S.22-23.

1969

1014. XVIII əsr Аzərbаycаn xаlçаlаrı və оnlаrın оr-nаmеnt mоtivlərinin öyrənilməsinə dаir [Mətn]: [xülаsə]/R.Əfəndi //Аz.SSR ЕА Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənətsеriyası.- 1969.- №3.- S.117-118.

1970

1015. El sənəti örnəklərində emblem və rəmz mahiy-yətli bəzəkləri [Mətn] /R.Əfəndi //Qobustan.- 1970.- №3.-S.54-57.

1972

1016. Azərbaycan Qazax xalçaçılıq məktəbi [Mətn]/R.Əfəndi, T.Əfəndi //Qobustan.- 1972.- №1-2.- S.51.

200

1973

1017. Qazax yadigarları [Mətn]: [xalçalar haqqında]/R.Əfəndi //Qobustan.- 1973.- №1.- S.16-19.

1975

1018. İsvеçrədə Аzərbaycan sənətkаrlığı nümunələri[Mətn]: [müəllifin İsvеçrə muzеylərində və antikvаr mаğаzаlа-rındа rаst gəldiyi Аzərbaycan xаlq incəsənəti nümunələri hаq-qındа] /R.Əfəndiyеv //Qоbustаn.- 1975.- №2.- S.46-49.

1979

1019.Xаlq sənəti ənənələri və müаsir tаmаşаçı [Mətn]/R.Əfəndiyеv //Qоbustаn.- 1979.- №1.- S.2-5.

1980

1020.Böyük Britаniya muzеylərində Аzərbаycаn sənət-kаrlığı nümunələri [Mətn] /R.Əfəndiyеv //Qоbustаn.- 1980.-№4.- S.35-39.

1021.Türkiyədə Аzərbаycаn sənətkаrlığı nümunələri[Mətn] /R.Əfəndiyеv //Qоbustаn.- 1980.- №3.- S.4-46.

1982

1022. Azərbaycan xalçası [Mətn]: [Azərbaycan xalçala-rının Parisdəki YUNESKO sərgi salonunda nümayiş etdirilmə-si haqqında] /R.Əfəndiyev //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1982.- 26fevral.- S.5.

201

1983

1023.Azərbaycan xalçaları dünya muzeylərində[Mətn] /R.Əfəndiyev //Qobustan.- 1983.- №3.- S.20-22.

1990

1024.XI-XV yüzillikdə Azərbaycanda bədii metalişləmə sənəti [Mətn]: [Azərbaycan xalçalarında bəzəkelementləri] /R.Əfəndiyev //Qobustan.- 1990.- №4.- S. 20-24.

1992

1025.Azərbaycan Qazax xalçaçılıq məktəbi [Mətn]/R.Əfəndiyev, T.Əfəndiyev //Qobustan.- 1992.- №1.- S.50-54.

1999

1026.Abdullayev, M. Azərbaycan xalça sənətinə aidfundamental tədqiqat [Mətn]: [sənətşünas R.Tağıyevanın“Azərbaycan xalçası” monoqrafiyası haqqında] /M.Abdulla-yev, R.Əfəndiyev //Respublika.- 1999.- 24 noyabr.

2000

1027.İncəsənət və etnos [Mətn]: [Azərbaycan xalça-larındakı naxışların ümumi kompozisiyası] /R.Əfəndi //Qobus-tan.- 2000.- №2.- S.3.

202

2006

1028.Xalça alanların sayı azalıb [Mətn]: [qədim xalça-ların ölkədən çıxarılmasına icazə verilmir] /R.Əfəndiyev //Üçnöqtə.- 2006.- 1 iyul.- S.11.

HAQQINDA

1998

1029.Novruzov, C. Xalının da öz dili var [Mətn]: [sənət-şünaslıq doktoru Rasim Əfəndi və sənətşünaslıq namizədi Küb-ra Əliyevanın xalı və xalçaçılıq terminləri lüğətinin çapdan çıx-ması haqqında] /C.Novruzov //Panorama.- 1998.- 24 oktyabr.

203

CƏFƏR MÜCİRİ

Kitablar

1977

1030.Аzərbаycаn xаlçаçılığı [Mətn] /C.Müciri.- Bakı:Аzərnəşr, 1977.- 99 s.

Kitabça Azərbaycan xalçaçılığının texnoloji üsulları, to-xunmada istifadə olunan alətlər, qurulan dəzgahlar, xalça mə-mulatının saxlanma qaydaları haqqında məlumat verir.

1981

1031.Azərbaycan xalçaları [Mətn] /C.Müciri.- Bakı:İşıq, 1981.- 34 s.- Azərbaycan, rus, fransız dillərində.

Kitabça Azərbaycan xalçalarının tərtibatından, keyfiyyə-tindən, bölgələrdə xalçaçılığın inkişafından, bir çox dünya mu-zeylərində saxlanmasından bəhs edir.

1987

1032.Azərbaycan xalçaçılığının texnoloji üsulları[Mətn] /C.Müciri; rəy.: Ü.Cabbarlı, R.Tağıyeva.- Bakı: Maarif,1987.- 200 s.

Kitab xalçaların texnoloji üsulları: toxunması, toxunmazamanı istifadə edilən alətlər, onların növləri haqqında məlu-mat verir.

204

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1967

1033.Azərbaycan xalçası [Mətn] /C.Müciri //Elm və hə-yat.-1967- №2.- S.1.

1970

1034.Dörd fəsil [Mətn]: [R.Mustafayev adına Azər-baycan İncəsənət Muzeyindəki “Dörd fəsil” xalçası haqqında]/C.Müciri //Elm və həyat.- 1970.- №12.- S.20-21.

1977

1035.Аzərbaycаn xаlçаçılıq mədəniyyəti, mütərəqqitеxnikа və tеxnоlоgiya [Mətn] /C.Müciri //Bаkı.- 1977.- 23mаy.

1983

1036.El sənətini yaşadanlar [Mətn]: [“Azərxalça”İstehsalat Birliyinin 4 nömrəli sexinin fəaliyyəti haqqında]/C.Müciri //Bakı.- 1983.- 4 avqust.

1037.Xalçaçılıq məktəbinin nadir nümunəsi [Mətn]:[Təbriz xalçaçılıq məktəbi haqqında] /C.Müciri //Elm vəhəyat.- 1983.- №8.- S.24.

1984

1038. Müasir mədəniyyətmiz və xalça məmulatları[Mətn] /C.Müciri //Elm və həyat.- 1984.- №7.- S.18-19.

205

1986

1039.Görkəmli sənətkar, təcrübəli pedaqoq [Mətn]:Lətif Kərimov – 80 /C.Müciri //Azərbaycan müəllimi.- 1986.-19 noyabr.

1989

1040.Cənubi Azərbaycan xovsuzlarından nümunələr[Mətn] /C.Müciri //Qobustan.- 1989.- №3.- S.43-46.

1993

1041.Cənubda Milli Azadlıq hərəkatı tarixindən[Mətn]: [Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin portreti toxunmuşxalça] /C.Müciri //Qobustan.- 1993.- №4.- S.38-40.

HAQQINDA

1964

1042.Əsgərov, Е. İncə naxışlar ustası [Mətn]: [xalçaustası C.Müciri haqqında] /Е.Əsgərov //Bakı.- 1964.- 3 iyul.

1978

1043.Musayev, Y. Azərbaycan xalçaçılıgı [Mətn]:[Cəfər Mücirinin “Azərbaycan xalçaçılığı” əsəri haqqında]/Y.Musayev //Bakı.- 1978.- 16 may.

206

1980

1044.Əliyеv, Z. Nаdir xаlçа [Mətn]: [xаlçа ustаsı CəfərMücirinin tоxuduğu “Sаib Təbrizi” xаlçаsı hаqqındа incəsənətаdаmlаrının fikirləri] /Z.Əliyеv //Ədəbiyyаt və incəsənət.-1980.- 12 sеntyabr.- S.5.

1981

1045.Əliyеv, Z. Nаdir xаlçа [Mətn]: [C.Mücirinin yununancаq öz təbii rənginin müxtəlif çаlаrlаrındаn istifаdə еdərəktоxuduğu xаlçа] /Z.Əliyеv //Еlm və həyаt.- 1981.- №5.- S.37.-39.

1046.Əsgərоvа, N. Görkəmli xаlçа ustаsı [Mətn]: C.Mü-ciri /N.Əsgərоvа //Qоbustаn.- 1981.- №4.- S.46-50.

207

KAMİL ƏLİYEV

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1971

1047.Azərbaycan xalçaları Avropa rəssamlarının əsər-lərində [Mətn] /K.Əliyev //Qobustan.- 1971.- №1.- S.30-36.

1982

1048.Yaratmağa çağıran qiymət [Mətn]: [yeni il müna-sıbətilə] /K.Əliyev, G.Məmmədov, Z.Quliyeva, Z.Məhərrəmov//Bakı.- 1982.- 31 dekabr.

1996

1049.Milli xalçalarımız dünya bazarında mövqeyinimöhkəmlətməyə qadirdir [Mətn]: [rəssamla söhbət] /K.Əliyev;söhbəti apardı R.Bağırpur //Azərbaycan.- 1996.- 26 aprel.

1999

1050.Azərbaycan Respublikasının Prezidenti HeydərƏlirza oğlu Əliyevə [Mətn]: “İstiqlal” ordeninə layiq görülməsimünasibətilə K.Əliyevin təşəkkür məktubu /K.Əliyev//Azərbaycan.- 1999.- 31 dekabr.- S.1.

208

2000

1051.Ömrün min bir naxışı [Mətn]: “İstiqlal” ordeninəlayiq görülmüş rəssamın söylədikləri /K.Əliyev; söhbəti apardıF.Xəlilzadə //Azərbaycan.- 2000.- 19 fevral.- S.6.

HAQQINDA

Kitablar

1998

1052.Azərbaycan abidələri [Mətn].- Bakı: Azəri, 1998.-125 s.- Azərbaycan və rus dillərində.

Sənətşünaslıq doktoru Mürsəl Nəcəfovun “V.Leninə, in-qilaba həsr olunmuş sənət” başlıqlı məqaləsində xalçaçı alimL.Kərimovun Böyük Vətən müharibəsi illərində Leninə həsr et-diyi xalçadan, “Böyük bədii xalı”dan, Kamil Əliyevin toxudu-ğu xalçalardan bəhs olunur [S. 18-21].

2001

1053.Kamil Əliyevin xalça sənəti [Mətn]: portretxalçalar /müəl. və tərt. N.İbrahimov; red. N.Əliyev; rəs.:Z.Əliyev, N.Əliyeva; ingilis dilinə tərcümə Q.Bayramov.-Bakı: Azərnəşr, 2001.- 266 s.

2006

1054.Fuad Esmira (Şükürova). Azərbaycan xalça sənə-tinin Kamili [Mətn] /elmi red.: A.Dadaşov, T.Əhmədov; red.Z.Abdullayeva.- Bakı: Altunkitab, 2006.- 125 s.

209

2008

1055.Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət [Mətn]: 2cilddə.- Bakı: İdeal-Print, 2008.- C.2.- 568 s.

Kitabda Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əli-yevin mədəniyyət, ədəbiyyat tarixi, mədəni irs və milli-mənəvidəyərlər, xalçaçılıq haqqında söylədiyi fikirlər verilmişdir[S.19,20]; Azərbaycanda xalça sənətinin inkişafı haqqındaQanun 7 dekabr 2004-cü il [S.107,110]; Xalça sənətininqorunması haqqında Fərman 7 fevral 2005-ci il [S.183,184];Xalçaçı rəssamlar K.Əliyevin xatirəsinin əbədiləşdirilməsihaqqında Sərəncam 19 oktyabr 2005 [S.315]; Lətif Kərimovun100 illik yubileyi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezi-dentinin Sərəncamı 27 oktyabr 2006-cı il verilmişdir.

______________

1056.Əliyev, Z. Heydər Əliyev: Səhnəarxası görüşlər[Mətn] /Z.Əliyev.- Bakı: Uni-Print, 2008.- 98 s.

Kitabda ümummilli lider Heydər Əliyevin xalçaçı rəssamKamil Əliyevin 80 illik yubileyində iştirakı haqqında [S.85].

1057.Səlimzadə, S. Nağıl ilmələr [Mətn] /S.Səlimzadə;red. A.İsabəyli.- Bakı: Şirvannəşr, 2008.- 182 s.

Kitabda K.Əliyevin toxudugu “Heydər Əliyev portreti”n-dən bəhs olunur.

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1973

1058. Tərlanov, M. Əlvan ilmələr [Mətn]: [Respublika-nın Əməkdar rəssamı Kamil Əliyevin Nəsimiyə həsr etdiyi“Nəsimi” xalçası haqqında] /M.Tərlanov //Ədəbiyyat və incə-sənət.-1973.- 13 sentyabr.- S.5.

210

1981

1059.Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının İdarə heyətinintəbriki! [Mətn]: Kamil Əliyev – 60 //Ədəbiyyat və incəsənət.-1981.- 4 dekabr.- S.7.

1060.Tərlanov, M. Yaradıcılıq aləmi [Mətn]: Kamil Əli-yev – 60 /M.Tərlanov //Ədəbiyyat və incəsənət.-1981.- 4 deka-br.- S.7.

1982

1061.Nemət, K. Zəriflik nəğməsi [Mətn]: [K.ƏliyevinXalçaçılıq və Dekorativ Tətbiqi Sənət Muzeyində nümayişetdirilən fərdi yaradıcılıq sərgisi haqqında] /K.Nemət//Ədəbiyyat cvə incəsənət. -1982.- 16 aprel.- S.5.

1062.Sayılov, Ə. Rəssamın yaradıcılıq sərgisi [Mətn]:[Əməkdar rəssam Kamil Əliyevin Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Muzeyində açılmış sərgisi haqqında] /Ə.Sayılov//Bakı.- 1982.- 30 mart.

1063.Seyfəddinqızı, R. Qədim sənətin vurğunu [Mətn]/R.Seyfəddinqızı //Qobustan.- 1982.- №2.- S.17-18.

1983

1064.Əliyeva, Ə. Ənənəyə bağlı sənət [Mətn]: [K.Əliye-vin tətbiqi sənət ustalığı haqqında] /Ə.Əliyeva //Kənd həyatı.-1983.- №1.- S.46-47.

1985

1065.O illəri unutmarıq [Mətn]: [xalçaçı rəssam KamilƏliyevin bir qrup rəssamla fotoşəkli] //Bakı.- 1985.- 4 mart.-S.3.

211

1066.Teymurov, A. “Şeyx Səfi” xalçası [Mətn]: [Azər-baycan SSR Xalq rəssamı Kamil Əliyevin İngiltərəyə səfəri,Londonun “Viktoriya və Albert” muzeyində “Şeyx Səfi” xalısıilə görüşü haqqında] /A.Teymurov //Ədəbiyyat və incəsənət.-1985.- 22 noyabr.- S.7.

1986

1067.Əskərov, Ə. “İndira Qandi” xalçası [Mətn]/Ə.Əskərov //Kommunist.- 1986.- 28 noyabr.

1987

1068.Abdullayeva, N. Taqora həsr edilmiş xalça [Mətn]:[rəssamın Hindistan silsiləsindən olan üç xalçası haqqında]//Ədəbiyyat və incəsənət.- 1987.- 21 avqust.- S.5.

1069.Qasımov, T. Naxışların işığı [Mətn]: [R.Mustafa-vev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyində Kamil Əli-yevin hind xalqına həsr edilmiş “Üç xalça” sərgisi haqqında]/T.Qasımov //Bakı.- 1987.- 2 sentyabr.

1070.Pirəliyev, Q. Unuda bilmədiyim əsər [Mətn]: [“İn-dira Qandi” portret xalçası haqqında] /Q.Pirəliyev //Ədəbiyyatvə incəsənət.- 1987.- 17 aprel.- S.2.

1990

1071.Azərbaycan xalçası milli sərvətdir [Mətn]: [Azər-baycan Xalq rəssamının Ankarada açılacaq fərdi sərgisi haq-qında məlumat] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 25 may.- S.2.

212

1992

1072.Xalçaçı rəssamın yeni əsəri [Mətn]: [K.Əliyevineskizləri üzrə toxunan Məmməd Əmin Rəsulzadə portreti haq-qında] //Bakı.- 1992.- 23 may.

1993

1073.Tağızadə, Ş. İran rəhbərlərinin portretlərini yaradır[Mətn]: [görkəmli xalça ustası, Xalq rəssamı K.Əliyevin ikiyeni əsəri haqqında] /Ş.Tağızadə //Bakı.- 1993.- 24 avqust.-S.3.

1995

1074.Qutlu, E. Rəssamın əsgər taleyi: Qələbə – 50[Mətn] /E.Qutlu //Azərbaycan.- 1995.- 2 may.

1996

1075.Behbudzadə, H. Sənətkar haqqında söz: KamilƏliyev – 75 [Mətn] /H.Behbudzadə //Naxçıvan.- 1996.- 16 okt-yabr.

1076.Füzuli ilmələrin işığında [Mətn]: xalçaçı rəssamK.Əliyevin eskizi əsasında toxunmuş xalça haqqında //YeniAzərbaycan.- 1996.- 6 noyabr.

1997

1077.Atatürkün portreti ilə bəzədiyim xalça TürkiyəParlamentini bəzəyir [Mətn]: [Xalq rəssamı ilə söhbət] //Pano-rama.- 1997.- 8 may.

1078.Nəfis xalça qardaş xalqa ehtiramın ifadəsidir[Mətn]: [K.Əliyevin toxuduğu Səudiyyə Ərəbistanının Kralı

213

Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudun portret xalçanın təqdimatmərasimi haqqında] //Azərbaycan.- 1997.- 22 fevral.

1079.Tağızadə, Ş. Müqəddəs ziyarətgahda Azərbaycanxalçası [Mətn]: [K.Əliyevin eskizləri əsasında Səudiyyə Ərə-bistanının Kralı Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudun portretitoxunmuş xalçanın təqdimatı haqqında] /Ş.Tağızadə //Bakı.-1997.- 28 fevral.

1998

1080.Tağızadə, Ş. Xalılarımızı dünyaya tanıdan rəssam[Mətn]: [Respublikanın Xalq rəssamı K.Əliyevin BeynəlxalqTicarət Lideri Klubunun 23-cü təqdimat mərasimində iştirakıhaqqında] /Ş.Tağızadə //Azərbaycan.- 1998.- 14 iyul.

1081.Şükufə. Xalılarımızı dünyaya tanıdan rəssam:K.Əliyev [Mətn] /Şükufə //Bakı.- 1998.- 26 iyun.

1999

1082. K.M.Əliyevin “İstiqlal” ordeni ilə təltif edilməsihaqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı.Bakı, 27 dekabr 1999 //Azərbaycan.- 1999.- 28 dekabr.- S.1.

____________

1083. Əliyev Heydər. Xalq rəssamı Kamil Əliyevə[Mətn]: [yaradıcılığının 60 illik yubileyi münasibətilə təbriki]/H.Əliyev //Azərbaycan.- 1999.- 28 dekabr.- S.1.

2000

1084. Xəlilzadə, F. Naxışların pərvanəsi, çeşnilərinəfsunu [Mətn] /F.Xəlilzadə //Yeni Azərbaycan.- 2000.- 13dekabr.

214

2001

1085. Xalq rəssamı Kamil Əliyevin 80 illiyi [Mətn]:[“Gülüstan” sarayında keçirilən mərasim haqqında] //Xalqqəzeti.-2001.- 28 dekabr.- S.6.

1086. Nuriyeva, T. Ömrün qızılı naxışları [Mətn]/T.Nuriyeva //Xalq qəzeti.- 2001.- 10 noyabr.- S.5.

1087. Rüstəmli, N. Əriş arğaclarda gəzişən barmaqlarınmöcüzəsi [Mətn] /Nərgiz Rüstəmli //Respublika.- 2001.- 17noyabr.

2002

1088.Bülbüloğlu, P. Naxışlara dönən ömür [Mətn]/P.Bülbüloğlu //Xalq qəzeti.- 2002.- 5 yanvar.

1089.Qasımova, E. İstedadın qüdrəti [Mətn]: [MikayılAbdullayevin, Kamil Əliyevin, Böyükaga Mirzəzadənin vəOqtay Sadıxzadənin 80 illik yubileylərinə həsr olunmuş sərgi]/E.Qasımova //Azərbaycan.- 2002.- 6 yanvar.- S.14.

1090.Qutlu, E. İlmələr simfoniyası [Mətn]: [K.Əliyevhaqqında “Xalça sənəti” kitabı haqqında] /E.Qutlu //Xalqqəzeti.- 2002.- 1 mart.- S.5.

1091.Məmmədov, N. Xalçamızın şöhrət tacı: Kamil Əli-yev – 80 [Mətn] /N.Məmmədov //Mədəni-maarif.- 2002.- №1-2.- S.20.

2003

1092.Xalıqverdiyev, Ə. Könlüm keçir İrəvandan...[Mətn]: [Azərbaycan xalq dekorativ tətbiqi sənət dünyasınınəzəmətli nümayəndəsi Kamil Əliyev haqqında] /Ə.Xalıqverdi-yev //Respublika.- 2003.- 10 may.- S.14.

215

2004

1093.Fuad, E. (Şükürov, E.). Rənglər və ilmələr sehir-karı K.Əliyev [Mətn] /E.Fuad //Respublika.- 2004.-16 aprel.-S.3.

2005

1094.Əhməd, T. Qurban olum mən, cəhrə əyirir nənəm[Mətn]: şeirlər: [K.Əliyevə ithaf olunur] /T.Əhməd //Azərbay-can mədəniyyəti və incəsənəti.- Bakı, 2005.- 7 aprel.- S.2.

1095.Əhməd, T. Müqəddəsliyə qovuşan Kamil ömrü[Mətn] /T.Əhməd //Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti.-Bakı, 2005.- 7 aprel.- S.2.

1096.Görkəmli xalçaçı-rəssamın şəxsi muzeyi açılmış-dır [Mətn]: [İçərişəhərdə K.Əliyevin yaratdığı şəxsi xalça mu-zeyinin açılış mərasimi haqqında] //Azərbaycan.- 2005.- 6 yan-var.- S.5.

1097.Xəlilzadə, F. Xalça sənətinin canlı klassiki [Mətn]:K.Əliyevə “İstiqlal” ordeninin verilməsi münasibətilə /F.Xəlil-zadə //Azərbaycan.- 2005.- 9 fevral.- S.6.

2006

1098.Fuad, E. Ustad xalçaçının son ilmələri [Mətn]/Esmira Fuad //Respublika.- 2006.- №1.- S.5.

2007

1099.“Azərbaycan xalça sənətinin Kamili” kitabınıntəqdimatı olmuşdur [Mətn]: [Azərbaycan Milli Elmlər Akade-miyasında] //Azərbaycan.- 2007.- 23 iyun.- S.5; Xalq qəzeti.-2007.- 24 iyun.- S.5; Respublika.- 2007.- 29 iyun.- S.6.

216

1100.Xalq rəssamı Kamil Əliyev – naxışlarda əbədilə-şən ömür [Mətn]: [rəssamın vaxtilə yaşadığı evin qarşısında xa-tirə lövhəsi və ev-muzeyi açılmışdır] //Xalq qəzeti.- 2007.- 27oktyabr.- S.5.

1101.Kamil Əliyev barelyefinin açılış mərasimi keçiri-lib [Mətn] //Səs.- 2007.- 27 oktyabr.- S.2.

1102.Rüstəmli, N. Azərbaycan xalça sənətinin Kamili[Mətn]: [M.F.Axundov adına Milli Kitabxanada keçirilən təd-bir] /N.Rüstəmli //Respublika.- 2007.- 10 mart.- S.10; Səs.-2007.- 3 mart.- S.12.

1103.Turanə. Azərbaycan xalça sənətinin Kamili[Mətn]: [M.F.Axundov adına Milli Kitabxanada Esmira Fuadınsənətkarın həyat və yaradıcılığına həsr etdiyi “Azərbaycanxalça sənətinin Kamili” kitabının təqdimatı] /Turanə //YeniAzərbaycan.- 2007.- 6 mart.- S.8.

2008

1104.Tağıyeva, S. Kamil Əliyev və xalçalarımız: Xalqrəssamının muzeyimizə hədiyyəsi çox olub... [Mətn]: [Xalqrəssamı K.Əliyevin xatirəsi Naxçıvan Dövlət Xalça Muzeyindəyad edildi] /S.Tağıyeva //Yeni mədəni-maarif jurnalı.- 2008.-№6.- S.43-45.

2011

1105.Kamil Əliyev – 90: Azərbaycanın görkəmliportret-xalı sənətkarı [Mətn] //Səs.- 2011.- 7 yanvar.- S.12.

217

KÜBRA ƏLİYEVA

Kitablar

2000

1106. XVI-XVII əsrlər Təbriz xalça məktəbi [Mətn]/K.Əliyeva.- Bakı: Elm, 2000.

2003

1107.Azərbaycan tarixi və Mədəni irs problemləri elmikonfransın materialları (20 mart, 2003) [Mətn].- Bakı: Azər-baycan Respublikası “Təhsil” Cəmiyyəti, 2003.- 30 s.-Azərbaycan və ingilis dillərində.

Kitabda sənətşünaslıq namizədi K.Əliyevanın “Azərbay-can xalçaları və ermənilər”, “Azərbacanlıların göydəndüşməvarisləri” başlıqlı məqalələrində Azərbaycan xalçalarının bugün də ermənilər tərəfindən öz adlarına çıxmalarından bəhsedilir [S.13-18].

2007

1108. Lətif Kərimov. Həyat və yaradıcılığı [Mətn]/K.Əliyeva, E.İbrahimov; red. Ç.Əlioğlu.- Bakı: Aspoliqraf,2007.- 247 s.- Azərbaycan, rus, ingilis dillərində.

Kitabda müəllif görkəmli rəssamın həyatının geniş oxucukütləsinə məlum olmayan məqamlarını, yaradıcılığının mühümcəhətlərini işıqlandırıb.

218

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1968

1109.Еkspеdisiyа xаlçаlаrın sirrini аçdı [Mətn] /К.Əli-yеvа //Bаkı.- 1968.- 13 yаnvаr.

1110.Xаlçа ustаlаrının məclisi [Mətn]: [Kirоvаbаddа(indiki Gəncə) Azərbaycan SSR Yüngül Sənаye Аssоrtimеntİnstitutunun bədii və tеxniki sоvеtinin müşаvirəsi hаqqındа]/Kübra Əliyеvа //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1968.- 5 оktyabr.-S.14-15.

1970

1111.Xovsuz xalçalar [Mətn] /K.Əliyeva //Qobustan.-1970.- №4.- S.38-43.

1972

1112.Аzərbаycаn xаlçаlаrı Аvrоpа rəssаmlаrının əsər-lərində [Mətn] /К.Əliyеvа //Qоbustаn.- 1972.- №1.- S.30-36.

1113.Аzərbаycаn xаlçаlаrı dünyа muzеylərində [Mətn]/К.Əliyеvа //Mədəni-mааrif işi.- 1972.- №2.- S.20-23.

1114.Аzərbаycаn Xаlçаsı Muzеyi [Mətn] /К.Əliyеvа//Еlm və həyаt.- 1972.- №9.- S.16-18.

1115.Azərbaycan xovsuz xalçalarının öyrənilməsinədair [Mətn] /K.Əliyeva //Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Ədə-biyyat, dil və incəsənət seriyası.- 1972.- №3.- S.119-125.

219

1981

1116.Аzərbаycаn xalçаlаrı: mülаhizələr, prоblеmlər[Mətn] /K.Əliyеvа //Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1981.- 23 oktya-br.- S.7.

1983

1117.Azərbaycan xalçaçılığının inkişaf problemlərihaqqında [Mətn] /K.Əliyeva //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.-12 avqust.- S.2.

1118.Azərbaycan bədii tikmələrinin bəzi motiv vənaxış kompozisiyaları xalça sənətimizdə [Mətn] /K.Əliyeva//Qobustan.- 1983.- №3.- S.27-32.

1119.Azərbaycan xovsuz xalçaları [Mətn]: [qısa xüla-sə] /K.Əliyeva //Qobustan.- 1983.- №3.- S.15-19.

1120.Güləndam nənə [Mətn]: [Kəlbəcər rayonunun 140yaşlı xalçaçısı haqqında] /K.Əliyeva //Ədəbiyyat və incəsənət.-1983.- 2 sentyabr.- S.5.

1121.Xalçaçılıq terminləri [Mətn] /K.Əliyeva //Qobus-tan.- 1983.- №3.- S.92-93.

1986

1122.Müqtədir sənətkarımız [Mətn]: [Lətif Kərimovhaqqında] /K.Əliyeva //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 21noyabr.- S.5.

1123. “Sənsiz” xalçası [Mətn]: [Afaq KərimovanınÜ.Hacıbəyova həsr etdiyi “Sənsiz” xalçası haqqında]/K.Əliyeva //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 24 yanvar.- S.5.

220

1988

1124.Bakıda Azərbaycan xalçalarının II BeynəlxalqSimpoziumu [Mətn] /K.Əliyeva //Qobustan.- 1988.- №4.-S.74-78.

1125.Beynəlxalq xalça simpoziumu [Mətn]: [Xalq rəs-samı Lətif Kərimov və sənətşünaslıq namizədi Kübra Əliyevailə müsahibə] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1988.- 13 may.- S.5.

1126.Xalçaçı rəssam [Mətn]: [Eldar Mikayılovhaqqında] /K.Əliyeva //Qobustan.- 1988.- №2.- S.26-32; 59-60.

1127.“Şeyx Səfi” xalısı və onun kiçik qardaşı: Yenitapıntılar, yeni araşdırmalar [Mətn]: [Los-Ancelosun Kauntay(qraf) muzeyində saxlanılan Ərdəbil xalısının ikinci nüsxəsihaqqında] /K.Əliyeva //Qobustan.- 1988.- №3.- S.7-11.

1992

1128.Xalçalarımız qədər uzun ömürlü rəssam [Mətn]:[Lətif Kərimov haqqında] /K.Əliyeva //Qobustan.- 1992.- №1-2.- S.79.

1993

1129.Xalçaçılıq terminləri [Mətn] /K.Əliyeva //Qobus-tan.- 1993.- №3.- S.9.

1995

1130.Xalçaçılıqda iki termin haqqında [Mətn] /K.Əli-yeva, M.Abdullayev //Elm və həyat.- 1995.- S.1.

221

2005

1131.Tərəkəmələr öz mədəniyyətlərinin daşıyıcılarıdır-lar [Mətn]: [sənətşünas alimlə müsahibə] /K.Əliyeva //İdeal.-2005.- 23 dekabr.- S.13.

2006

1132.Gənc xalça rəssamı [Mətn]: [Saleh Kamilzadə]/K.Əliyeva //Qobustan.- 2006.- №1.- S.14-18.

1133.Xalçaçılar ittifaqı yaradıla bilər [Mətn]:[müəllifin xalça sənəti haqqında fikirləri] /K.Əliyeva //Paritet.-2006.- 17-19 iyun.- S.11.

2011

1134.Əsrlərin şahidi – Qarabağ xalçaları [Mətn]:erməni işğalı Azərbaycan mədəniyyətinin və incəsənətinin bumisilsiz sahəsinə ağır zərbələr vurub /K.Əliyeva //YeniMüsavat.- 2011.- 14 aprel.- S.11.

HAQQINDA

1998

1135.Novruzov, C. Xalının da öz dili var [Mətn]: [sənət-şünaslıq doktoru Rasim Əfəndi və sənətşünaslıq namizədiKubra Əliyevanın xalı və xalçaçılıq terminləri lüğətinin çapdançıxması haqqında] /C.Novruzov //Panorama.- 1998.- 24 ok-tyabr.

222

2000

1136.Təbriz xalça məktəbi haqqında [Mətn]: [sənətşü-naslıq namizədi Kübra Əliyevanın XVI-XVII əsrlər “Təbrizxalça məktəbi” kitabının nəşr olunması haqqında] //Azərbay-can.- 2000.- 16 yanvar.- S.6.

223

RÖYA TAĞIYEVA

Kitablar

1982

1137.Kamil Əliyev [Mətn]: kataloq /R.Tağıyeva.- Bakı,1982.- 8 s.

1983

1138.Azərbaycan Xalça Muzeyi [Mətn]: kataloq /R.Ta-ğıyeva.- Bakı, 1983.- 12 s.

1987

1139.“Azərbaycan Xalçaçılıq Sənəti” sərgisi [Mətn]:kataloq /R.Tağıyeva.- Bakı,- 1987.- 4 s.

1988

1140.Azərbaycan süjetli xalçaları [Mətn] /R.Tağıyeva.-Bakı: İşıq, 1988.- 143 s.- Azərbaycan, ingilis, rus dillərində.

1991

1141.Nizami obrazları xalçalarda [Mətn]: albom/R.Tağıyeva; red.: M.Əmirova, S.Quliyev, B.Ağarzayev.- Bakı:İşıq, 1991.-148 s.- Azərbaycan, rus, ingilis, fransız dillərində.

224

1999

1142.Azərbaycan xalçası [Mətn]: mоnоqrafiya /R.Tağı-yeva.- Bakı: Еlm, 1999.- 347 s.

1143.Azərbaycan xalçası [Mətn] /R.Tağıyeva; red.R.Əfəndiyev; elmi nəşr.: R.Tağıyeva.- Bakı: Undp, BP Amoco,Baku Art Culture Helpers, 1999.- 263 s.

Kitab xalqımızın mədəniyyəti tarixində mühüm yer tutanAzərbaycan xalçasının çoxəsrlik inkişaf yolundan bəhs edir.

2002

1144.Azərbaycan xalçası dünya mədəniyyəti xəzinəsi-nə töhfədir [Mətn]: “Mədəni irs xalçalarda” elmi-praktiki kоn-frans /R.Tağıyeva.- Bakı, 2002.- 5 s.

2003

1145.Azərbaycan xalçası [Mətn]: sənətşünaslıq doktorualimlik dərəcəsi almaq üçün elmi məruzə şəklində təqdimedilmiş dissertasiya /R.Tağıyeva.- Bakı, 2003.- 80 s.

2004

1146.Azərbaycan Respublikasının 1954-cü il HaaqaKonvensiyasının implementasiyası (həyata keçirilməsi) üzrəkomissiyanın fəaliyyəti: gələcək perspektivlər [Mətn]: 1954-cüil YUNЕSKО-nun silahlı münaqişə zamanı milli sərvətlərinqоrunmasına dair Haaqa Kоnvеnsiyasının 50 illiyinə həsr оlun-muş dəyirmi masa /R.Tağıyeva.- Bakı, 2004.- 4 s.

225

2006

1147.Azərbaycan xalçası məişətdə [Mətn]: mоnоqrafi-ya /R.Tağıyeva.- Bakı, 2006.- 143 s.

1148.Azərbaycan xalçası məişətdə [Mətn] /red.:R.Əfəndiyev, T.Bünyadov; Lətif Kərimov adına AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi.- Bakı, 2006.-120 s.

Kitabda bütün bəşəriyyətin nadir incilərindən olan Azər-baycan xalçalarının etnomədəni tarixi araşdırılır, xalçalarınmaddi mədəniyyətin əvəzsiz elementlərindən biri kimi azərbay-canlıların adət-ənənəsində və məişətində rolu, əhəmiyyəti gös-tərilir.

1149.İncəsənət və zaman [Mətn]: kataloq /R.Tağıyeva.-Bakı, 2006.- 10 s.

1150.Lətif Kərimоv fеnоmеni [Mətn]: mоnоqrafiya/R.Tağıyeva.- Bakı: TUTU nəşriyyatı, 2006.- 149 s.

1151.Lətif Kərimov fenomeni = The Genius of LatifKerimov = Феномен Лятифа Керимова [Mətn] /R.Tağıyeva;Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi; Lə-tif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyi.- Bakı: Elm, 2006.- 152 s.- Azərbaycan, ingilisvə rus dillərində.

Görkəmli xalçaçı-rəssam, alim Lətif Kərimovun anadanolmasının 100 illiyinə həsr olunur.

2007

1152.Azərbaycan xalçası [Mətn]: Azərbaycan xalça sə-nəti mövzusunda IV Beynəlxalq Simpoziumun materialları/tərt. R.Tağıyeva; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət vəTurizm Nazirliyi; L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi.- Paris, 2007.- fevral.

226

1153.Azərbaycan xalçası [Mətn]: Lətif Kərimovun 100illiyinə həsr olunur /tərt. R.Tağıyeva; ön söz Ə.Qarayev;Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- Bakı: TUTU Design, 2007.-150 s.

2008

1154.Şəmkir xalçaları [Mətn]: Şəmkir arxeoloji irsi, ta-rixi və memarlığı /R.Tağıyeva //I Respublika elmi praktikikonfransın materialları (28-24 noyabr 2007).- Bakı, 2008.-S.325-337.

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1974

1155.Оvçuluq xalçası [Mətn] /R.Tağıyeva //Еlm vəhəyat.- 1974.- №3.- S.30.

1975

1156.Maraqlı sənət nümunəsi [Mətn] /R.Tağıyeva//Еlm və həyat.- 1975.- 12 dеkabr.- S.27.

1977

1157.Əbədi qəhrəmanlar xalçalarımızda [Mətn]/R.Tağıyeva //Еlm və həyat.- 1977.- №9.- S.37-38.

227

1980

1158.Milli sənətimizin inciləri [Mətn]: [xalçaçılığa dairBakıda keçiriləcək Beynəlxalq Simpozium qarşısında] /R.Tağı-yeva //Bakı.- 1980.- 20 avqust.

1159.Vaq-vaqı [Mətn] /R.Tağıyeva //Azərbaycan ElmlərAkademiyasının Məruzələri.- 1980.- C.36.- №8.- S.89.

1981

1160.Аzərbaycаn süjеtli xаlçаlаrı tаrixindən [Mətn]:[“Dörd fəsil” xаlçаlаrı] /R.Tağıyeva //Qоbustаn.- 1981.- №2.-S.50-52.

1982

1161.Azərbaycan süjеtli xalçaları tarixindən [Mətn]/R.Tağıyeva //Qоbustan.- 1982.- №2.- S.11-16.

1983

1162.Аzərbаycаn xаlçаlаrı [Mətn]: [Şərq xalça sənətiüzrə Beynəlxalq Bakı simpoziumu qarşısında] /R.Tağıyeva//Ədəbiyyаt və incəsənət.- 1983.- 5 аvqust.- S.6.

1163.El qəlbinin aynası [Mətn]: [Azərbaycan Xalça vəDekorativ Tətbiqi Sənət Dövlət Muzeyi haqqında] /R.Tağıyeva//Qobustan.- 1983.- №3.- S.76-79.

1992

1164.Nizami obrazları xalçalarda [Mətn] /R.Tağıyeva//İncəsənət.- 1992.- №15.- 23 iyul.

228

1993

1165.Qədim el sənətinə diqqət artırılmalıdır [Mətn]/R.Tağıyeva //Ana.-1993.- 19 noyabr.

1996

1166.Azərbaycan xalçaları dünya mədəniyyəti xəzinə-sində [Mətn] /R.Tağıyeva //Xalq qəzeti.- 1996.- 26 avqust.

1999

1167.Azərbaycan xalçaları dünya sərgilərində [Mətn]/R.Tağıyeva //Mədəni-maarif.- 1999.- №1.- S.16-18.

1168.Miniatür Azərbaycan xalçaları XIII-XV əsrdə[Mətn] /R.Tağıyeva //Qоbustan.- 1999.- №1.- S.80-82.

1169.Parisdə işğal altında qalan muzeylərimizdən danı-şılır [Mətn]: [Fransada keçirilən Beynəlxalq Muzeylər Şura-sının əlli doqquzuncu sessiyasının iştirakçısı Xalq TətbiqiSənəti Muzeyinin direktoru R.Tağıyevanın söhbəti] /R.Tağı-yeva //Xalq qəzeti.- 1999.- 25 iyun.

2000

1170.Alınmaz sənət qalası [Mətn] /R.Tağıyeva //Şuşaşəhərinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları.- Bakı,2000.- S.67-74.

2001

1171.Azərbaycan xalçasının hər ilməsi bir tarixdir: hərnaxışın öz mənası var [Mətn] /R.Tağıyeva //Ekspress.- 2001.-17 iyun.- S.8.

229

1172.Xalça tariximizin yaddaşıdır [Mətn] /R.Tağıyeva//Azad Azərbaycan.- 2001.- 6 iyul.- S.11.

2002

1173.Alınmaz sənət qalası [Mətn]: [Şuşa xalçaları haq-qında] /R.Tağıyeva //Mədəni-maarif.- 2002.- iyul.- №7.- S.10-12.

1174.Hеydər Əliyеv оbrazı Azərbaycan xalçasında[Mətn] /R.Tağıyeva //Mədəni-Maarif.- 2002.- №11.-S.13-14.

1175.“Qayıdış” xalçasının təqdimat mərasimi [Mətn]/R.Tağıyeva //Azərbaycan.- 2002.- 13 iyul.-S.2-4.

1176.Mədəni sərvətlər necə qorunur? [Mətn] /R.Tağı-yeva //Paritet.- 2002.- 30-31may.

1177.Sovet dövründə xalçaçılıq ənənələrdən kənarlaşdı-rılmışdır [Mətn] /RTağıyeva //Xalq cəbhəsi.- 2002.- 25 may.-S.14.

1178.Şöhrətimiz, qüdrətimiz [Mətn] /R.Tağıyeva //Mə-dəni-Maarif.- 2002.- №1-2.- S.11-12.

2003

1179.Azərbaycan xalça sənəti elmi araşdırmalarda[Mətn] /R.Tağıyeva //Xalq.- 2003.- 22 may.

1180.Azərbaycan xalça sənətinin şöhrəti solmazdır[Mətn] /R.Tağıyeva //Xalq qəzeti.- 2003.- 21 may.

2004

1181.Xalça Azərbaycan xalqının səslənən simləridir[Mətn] /R.Tağıyeva //Mədəniyyət.- 2004.- 17 yanvar.- S.4.

230

2005

1182.Azərbaycan xalçasını öz adı ilə tanıtmalıyıq[Mətn] /R.Tağıyeva //Gömrük xəbəri.- 2005.- 19 avqust.- S.8.

2006

1183.Azərbaycan xalçası: Milli və ümumbəşəri sərvət[Mətn] /R.Tağıyeva //Mədəniyyət.- 2006.- 23 noyabr.- S.8.

1184.Azərbaycan xalçası xalqın mənəvi sərvətidir[Mətn] /R.Tağıyeva //Xalq qəzeti.- 2006.- 27 sentyabr.- S.6.

1185.Azərbaycan xalçası tarixin yaddaşıdır [Mətn]/R.Tağıyeva //Mühakimə.- 2006.- 3-13 iyul.-S.12.

1186.Xalçalarımız dünyanın diqqətini çəkir [Mətn]/R.Tağıyeva //Müsavat.- 2006.- 1 iyul.-S.11.

1187.İlmələrin hikməti [Mətn] /R.Tağıyeva //İki sahil.-2006.- 28 noyabr.- S.6.

2007

1188.Azərbaycan xalçası parisliləri heyran qoydu[Mətn] /R.Tağıyeva //Xalq qəzeti.- 2007.- 24 fevral.

1189.Azərbaycan xovsuz xalçası – Şəddə [Mətn]/R.Tağıyeva //Folklor və Etnoqrafiya jurnalı.- №3-4.- 2007.-S.42-51.

1190.L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi [Mətn] /R.Tağıyeva //Azərbay-can Milli Ensiklopediyası.- Bakı, 2007.- S.718-721.

2008

1191.Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyinin elmi əsərlər toplusu [Mətn]: ön söz /R.Tağıyeva.-Bakı, 2008.

231

1192.Şəmkir xalçaları [Mətn] /R.Tağıyeva //Şəmkir ar-xeoloji irsi tarixi və memarlığı I Respublika elmi-praktiki kon-fransın materialları (28-24 noyabr 2007).- Bakı, 2008.-S.325-337.

2009

1193. Beynəlxalq Muzeylər Şurası Azərbaycan MilliKomitəsi fəaliyyətini genişləndirir: 18 May Beynəlxalq Mu-zeylər Günüdür [Mətn] //Xalq qəzeti.- 2009.- 17 may.- S.5.

1194. Xalçaçılıq Azərbaycan mədəniyyətinin ən qədimincilərindəndir [Mətn] /R.Tağıyeva //İki sahil.- 2009.- №155.-S.6.

1195. Nəfis naxışlar dünyasına səyahət [Mətn] /R.Ta-ğıyeva //Odlar yurdu.- 2009.- 1 yanvar.

1196. Şəddə – Azərbaycanın xovsuz xalçası [Mətn]/R.Tağıyeva //Mədəni maarif.- 2009.- №4.-S.34-38.

1197. Şuşa sənət inciləri [Mətn] /R.Tağıyeva //ŞuşaAzərbaycanın mədəniyyət və tarixi incisidir. Elmi-praktikkonfrans.- Bakı, 2009.- 6 s.

2010

1198.Azərbaycan Xalçaçılarının İctimai Birliyi adlıyeni qurum yaradılıb: “Azərbaycan xalça sənətinin təhsilproqramına salınması yaxşı olardı” [Mətn] /R.Tağıyeva//Paritet.- 2010.- 14-15 dekabr.- S.13.

1199.Dəyişən zamanda dəyişməyən dəyərlər [Mətn]:[2009-cu il L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi üçün uğurlu nailiyyətlər dövrüoldu] /R.Tağıyeva //Xalq qəzeti.- 2010.- 28 yanvar.- S.6.

1200.Məni xalçaya bağlayan genetik yaddaş olub[Mətn] /R.Tağıyeva //Zaman.- 2010.- 25-27 sentyabr.- S.8.

232

HAQQINDA

Kitablar

2002

1201.Azərbaycanın tanınmış xanımları [Mətn].- Bakı:Adiloğlu, 2002.- 249 s.

2006

1202.Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadim-lərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublika-sı Prezidentinin Sərəncamı [Mətn]: [L.Kərimov adına Azər-baycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinindirektoru, sənətşünaslıq doktoru Röya Tağıyevaya “Əməkdarmədəniyyət işçisi” fəxri adının verilməsi] //Azərbaycan.-2006.- 17 may.- S.1.

2009

1203.Tapdıqoğlu, N. (Vəlişov). Zərdab ensiklopediyası[Mətn] /N.Tapdıqoğlu.- Bakı: Gənclik, 2009.- 288 s.

Sənətşünaslıq doktoru L.Kərimov adına AzərbaycanXalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin direktoruRöya Tağıyeva haqqında [S.244].

233

Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapedilmiş materiallar

1999

1204. “Azərbaycan xalçası” kitabının təqdimatı: nəşrinmüəllifi sənətşünaslıq namizədi Röya Tağıyevadır [Mətn]//Azərbaycan.- 1999.- 26 oktyabr.- C. 6.

2000

1205.“Azərbaycan xalçası” kitabının Parisdə təqdimatmərasimi [Mətn]: [Parisdəki məşhur Luvr Muzeyinin KitabSərgisi Salonunda Röya Tağıyevanın Azərbaycan və ingilis dil-lərində nəşr edilmiş monoqrafiyasının təqdimat mərasimi haq-qında] //Azərbaycan.- 2000.- 12 mart.

1206.Bu orden əslində mədəniyyətimizə verilən qiy-mətdir [Mətn]: [sənətşünaslıq doktoru Röya Tağıyevanın Rusi-ya Federasiyası Prezidentinin 1770 saylı, 30 dekabr 1999-cu iltarixli Sərəncamı ilə “Dostluq” ordeni ilə təltif edilməsihaqqında] /T.Zahidoğlu //Mədəniyyət qəzeti.- 2000.- 8 aprel.-S.2.

1207.Xalça sənətinə dair [Mətn]: [Röya TağıyevanınAzərbaycan və ingilis dıllərində Türkiyədə çap olunmuş “Azər-baycan xalçası” kitabı haqqında] //Azərbaycan.- 2000.- 28oktyabr.- S.6.

2006

1208.Mükərrəmoğlu, M. Azərbaycan xalçası xalqınmaddi və mənəvi sərvətidir [Mətn]: [sənətşünaslıq doktoru,Əməkdar mədəniyyət işçisi Röya Tağıyevanın “Azərbaycanxalçası məişətdə” kitabı haqqında qeydlər] /M.Mükərrəmoğlu//Xalq qəzeti.- 2006.- 27 sentyabr.- S.6.

234

2007

1209.Babayeva, T. İlmələrin melodiyası [Mətn]: [LətifKərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyinin direktoru Röya Tağıyeva ilə söhbət] /T.Ba-bayeva //Xəzər.- 2007.- 15 iyun.- S.18.

1210.Mükərrəmoğlu, M. Vaşinqtondakı Tekstil Muze-yinin təcrübəsindən bəhrələnmək olar [Mətn]: [L.Kərimovadına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Mu-zeyinin direktoru, sənətşünaslıq doktoru Röya Tağıyeva ilə sə-fərlə bağlı müsahibə] /M.Mükərrəmoglu //Xalq qəzeti.- 2007.-17 may.- S.7.

2008

1211.Muradova, N. Kadrları özümüz hazırlayacağıq:Röya Tağıyeva: “Gənc muzeyşünasların bilikləri bizi qaneetmir” [Mətn]: [L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin direktoru, sənətşünaslıqdoktoru ilə müsahibə] //Paritet.- 2008.- 18-19 sentyabr.- S.12.

2009

1212.Samirə. “Konya xalçaları” Aşqabad konfransında[Mətn]: [Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin direktoru Röya TağıyevaTürkmənistanın paytaxtı Aşqabad şəhərində keçirilən “Səlcuqi-lər dövrünün ədəbiyyatı və mədəniyyəti” mövzusuna həsrolunmuş beynəlxalq konfransda Azərbaycanı təmsil etmişdir]/Samirə //Həftə içi.- 2009.- 15 aprel.- S.6.

235

2010

1213.Mehparə. Xalçalarımız auksionlarda geri alınabilər [Mətn]: [Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası vəXalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinin direktoru RöyaTağıyevanın söylədikləri] /Mehparə //Mədəniyyət.- 2010.- 3fevral.- S.2.

2011

1214. “Azərbaycan xalçaları” kitabı Qahirədə ərəbdilində nəşr edilmişdir [Mətn]: [Azərbaycan Dövlət Xalçaçılıqvə Tətbiqi Sənət Muzeyinin direktoru Röya Tağıyevanın eyniadlı kitabı] //Azərbaycan.- 2011.- 27 sentyabr.- S. 7.

1215. “Azərbaycan xalçası” kitabı Macarıstanda böyükmaraq doğurub: Macarıstanın Milli Sərvətlər naziri kitablabağlı Azərbaycanın bu ölkədəki səfirinə məktub göndərib[Mətn]: [sənətşünaslıq doktoru Röya Tağıyevanın macardilində nəşr olunmuş eyni adlı kitabı haqqında] //Mədəniyyət. -2011.- 27 iyul.- S. 4.

236

НА РУССКОМ ЯЗЫКЕ

Указы и Постанoвления

1920

1216.Об учете и охране памятников искусства[Текст]: [Приказ революционного комитета Аз.ССР от 7июня 1920 г.] //Собрание узаконений и распоряженийПравительства Аз.ССР.- 1920.- №9.- С.803-804.

1959

1217.О мероприятиях по улучшению качества иувеличению производства ковров и ковровых изделийАзербайджанской ССР [Текст]: [Постановление СоветаМинистров Аз.ССР от 10 июня 1959 г.] //Собраниепостановлений правительства Азербайджанской ССР.-1959.- №11.- С.29-31.

1970

1218.О мерах по дальнейшему развитию народныххудожественных промыслов [Текст]: [Постановление Со-вета Министров СССР от 14 августа 1968 г.] //Решенияпартии и правительства по хозяйственным вопросам.-Москва, 1970.- Т.7.- С.45.

1975

1219.О народных художественных промыслах[Текст]: [Постановление ЦК КПСС] //Бакинский рабочий.-1975.- 27 февраля.

237

1983

1220.О мерах по дальнейшему развитию ковроде-лия и коврового искусства в Азербайджанской ССР [Текст][Постановление ЦК КП Азербайджана и Совета Минис-тров Аз.ССР] //Вышка.- 1983.- 18 мая.

1221.ЦК КП Азербайджана, Совет МинистровАз.ССР. О мерах по дальнейшему развитию ковроделия иковрового искусства в Азербайджанской ССР. ИзложениеПостановлении [Текст] //Бакинский рабочий; Вышка.-1983.- 18 мая.

2005

1222.Указ Президента Азербайджанской Республи-ки. О применении закона Азербайджанской Республики“О сохранении и развитии искусства азербайджанскогоковра” [Текст] //Бакинский рабочий.- 2005.- 28 июля.- С.1.

238

КНИГИ

1781

1223.Чулков, М. Историческое описание Российскойкоммерции при всех портах и границах от древних времендо ныне настоящего и всех преимущественных узаконенийпо оной государя императора Петра Великого и нынеблагополучно царствующей государыни императрицыЕкатерины Великой [Текст] /М.Чулков.- СПб, 1781.- Т.1,кн.2.

Гл.: О торге через Каспийское море [С.14;619].

1890

1224.Описание Кавказской выставки предметовсельского хозяйства и промышленности в г. Тифлисе, 1889г. [Текст].- Тифлис, 1890.- Вып. I. (Каталог)

1903

1225.Кустарная промышленность на Кавказе.Кoвровой промысел курдов [Текст].- Тифлис, 1903.- ВыпII.- 135 с.

Гл.: III посвяшена исследованию ковровому промыс-лу Эриванской губернии. В очерке дается исследованиекаврового прoизводства в Эриванской губернии средикурдов-кочевников и полукочевников [С.83-135].

1904

1226.Книга персидских товаров [Текст]: о торгово-экономических отношениях России с Азербайджаном с1663 по 1675 гг. /Русская историческая библиотека (РИБ),

239

издаваемая Импер. Археограф. комиссией //СПб, 1904.-Т.XXIII: Дела тайного приказа. Кн.3.

1910

1227.Собрание государственных грамот и догово-ров (СГГиД) [Текст]: о торгово-дипломатических отноше-ниях России с Азербайджаном.- СПб, 1910.- Т.V-VI.

1228.Хелимский, Г. О кустарной промышленностиЗакавказья [Текст] /Г.Хелимский.- Москва, 1910.

1912

1229.Отчет о деятельности Кавказского кустарногокомитета 1911 года [Текст].- Тифлис, 1912.

1923

1230.Деннике, Б. Искусство Востока [Текст]: очеркиистории мусульманского искусства /Б.Деннике.- Казань,1923.- 249 с.

Из содерж.: В разделе декоративное искусство му-сульманских народов различают группу кавказских ков-ров: восточную (Ширван, Куба, Баку), южную и юго-западную (Гянджа), восточную и северо-восточную (уЧеченски и др.). Они очень разнообразны. Контрастностьюколорита отличается южная и восточная группа, а севернаяотличается сдержанностью [С.203-223].

1924

1231.Ковровые изделия Востока [Текст]: выставкаэтнографического отдела Русского музея.- Л., 1924.- 36 с.

240

1928

1232.Образцы Закавказских ковров [Текст]: Азер-байджан.- Тифлис: Закгосторг, 1928.- 50 с.

1929

1233.Музей восточных культур: Выставка “Азер-байджанский ковер” [Текст]: путеводитель.- М., 1929.-14 с.

1931

1234.Зуммер, В. Вехи развития искусства Азербай-джана [Текст] /В.Зуммер /Художественная культура Совет-ского Востока.- М.-Л., 1931.- 232 с.

Из содерж.: В разделе крестянское искусства даетсяабстрактно-геометрическая оброботка персидских расти-тельных мотивов в ковре [С.100-102].

Инструкция по приеме ковров, номенклатуре ковров,таблицы размеров ковров [С.97-101].

1235.Производство ковров [Текст] /под ред. Н.Со-болева; сб. статей по технике ковроткачества.- М.: КОИЗ.-1931.-106 с.

Из содерж.: Соболев, Н. Художественное оформле-ние ковра [С.5-28]; Доливо, А. Добровольская и Е.Моро-зова. Оброботка шерсти для производство ковров [С.29-70]; Воронков, Н. Крашение шерстяной ковровой пряжипрочноми красками [С.71-96].

241

1932

1236.Исаев, М. Ковровое производство Закавказии[Текст].-Тифлис: Изд-во НИИ Кавказаведение АН ССР,1932.- 224 с.

Содерж.: В монографии рассказывается о развитииковрового производство, ковровых изделий, дается техни-ческая характеристика, художественные особенности ков-ров.

1934

1237.Адамов, А. Советские ковры и их экспорт[Текст] /А.Адамов.- М.: Л., Внешторгиздат, 1934.- 102 с.

1238.Соболев, Н. Очерки по истории украшениятканей [Текст] /Н.Соболев.- М., 1934.- 210 с.

Гл.: Об азербайджанских коврах [С.117-155].

1938

1239.Английские путешественники в московскомгосударстве в XVI веке [Текст].- Л., 1938.- 308 с.

Из содерж.: Английский путешественник АнтонийДженкинсон посищая Азербайджан в XVI веке даетописании об азербайджанских коврах [С.203].

1240.Зевакин, Е. Очерки по истории Азербайджанаи Ирана [Текст]: XVI-XVII вв. /Е.Зевакин.- Баку, 1938.-Ч.I.- 190 с.

1948

1241.Бабенчиков, М. Народное декоративное искус-ство Закавказья и его мастера [Текст] /М.Бабенчиков.-Гос. архитектурное изд-во.- М., 1948.- 92 с.

242

Из содерж.: Азербайджанские ковры живописны, ко-лоритны, декоративны. Производятся ковры в основномженщинами. Из мастериц ковровщиц Азербайджана из-вестны: С.Сункунсарова, Д.Алиева, А.Мирзоева, Алес-керова, Мурадова, Сафарова и др. [С.84-86].

1950

1242.Гогель, Ф. Ковры [Текст]: в книге дается опи-сание азербайджанских орнаментальных ковров XVII-XIXвв. /Ф.Гогель.- М.: Госиздат архитектура и градосраитель-ство, 1950.- 209 с.

Гл.:Ковры Азербайджанской ССР [С.45-48].Гл.: Ковры Иранского Азербайджана [С.80-81].

1951

1243.Технические условия на ковры ручной выра-ботки производства артелей промысловой кооперацииТуркменской ССР, Азербайджанской ССР, АрмянскойССР и Дагестанской АССР [Текст].- М.: Всесоюз. кооп.изд-во, 1951.- 148 с.

1952

1244.Ковры Азербайджанской ССР [Текст]: Ката-лог.- М.: Центрпромсовет, 1952.- 7 с.- 77 л. ип.

1954

1245.История Азербайджана [Текст].- Баку: Изд-воАН Аз.ССР, 1954.- Т.1.- 422 с.

243

Содерж.: В главе хозяйственная жизнь говорится оразвитии ковроткачества, ковровых изделий [С.133; 213;243; 245; 271; 361; 362; 366].

1957

1246.Гугушвили, П. Развитие промыщленности вГрузии и Закавказьи в XIX-XX вв. [Текст] /П.Гугушвили.-Тбилиси: изд-во АНГруз. ССР, 1957.- 343 с.

Из содерж.: В разделе “Кустарная промышленость” вГрузии и Закавказьи рассматривается вопросы ковра-ткачества [С.146-152].

1960

1247.Измайлова, Т. Культура и искусство ПереднегоВостока [Текст] /Т.Измайлова.- Л.: Изд-во Государствен-ного Эрмитажа, 1960.- 70 с.

1248.История Азербайджана [Текст].- Баку: Изд-воАН Аз.ССР, 1960.- Т.2.- 952 с.

Содерж.: В XIX веке широкое распространениеполучило ковроткачество. Во всех уездах Азербайджанапроизводились ковры с богатой отделкой. Азербайджан-ские ковры с того времени хранятся в коллекцияхотечественных и европейских музеев [С.63; 236; 238; 240;245; 686; 687; 690; 692].

1249.Левин, Л. Ковры и ковровые изделия [Текст]/Л.Левин, В.Свердлин.- М.: Госиздат, 1960.- 142 с.

Из содерж.: Народный ковровый орнамент постоянносовершенствовался поколениями мастеров, которые созда-вали классические произведения декоративно-прикладногоискусства. В разделе “Ковры Азербайджана” входят груп-па ковров: Казах, Гянджа, Куба, Ширван, Хила и др.

244

Орнаменты этих ковров сложились в результате многове-кового опыта народных мастеров [С.68,69,71,72,74,75].

1961

1250.Всеобщая история искусств [Текст]: в 6 т.- М.:Искусство, 1961.- Т.2, кн.2.- 380 с.

В главе “Искусство Азербайджана” значительной от-раслью прикладного искусства является ковроделия.Ковры занимали особое место в быту. Коврами украшалидворцы, мечети [С.124-125].

1251.Канитор, В. Искусство и быт [Текст]/В.Канитор.- М.: Сов. Художник, 1961.- 37 с.

Из содерж.: Книга рассказывает о декоративно при-кладном искусстве, где ковры, ковровые изделия играютбольшую роль в повседневной бытовой жизни народа[С.12,29].

1252.Путешественники об Азербайджане [Текст].-Баку: Изд-во АН Аз.ССР, 1961.- 499 с.

Из содерж.: Заподноевропейские и русские путешест-венники XV-XVIII вв. составили ценные сведения о коврахи ковровых изделиях Азербайджана.

Дженкинсон, А. Английский купец и мореплавательXVI в. [С.109]; Олеарий, А. Немецкий ученый XVII в.[С.267]; Стрейс, Я. Голландский мореплаватель XVII в.[С.355]; Бел. Шотландский путешественник [С.401,402];Бакунина, В. Русская путешественница [С.432].

1962

1253.Народы Кавказа [Текст].- М.: Изд-во АНСССР, 1962.- Т.2.- 340 с.

Из содерж.: Большое место среди кустарных промыс-лов Азербайджана является огромное мастерство, богат-

245

ство творческих мыслей и вкус народных мастеров [С.92;94-95].

1963

1254.Гусейнов, А. Азербайджано-русские отноше-ния XV-XVII вв. [Текст] /А.Гусейнов.- Баку: Изд-во АНАз.ССР, 1963.- 239 с.

Из содерж.: В XVI веке видное место в торговле за-нимали знаменитые азербайджанские ковры.

1964

1255.Каракашлы, К. Материальная культура азер-байджанцев в Северо-Восточной и центральных зонахМалого Кавказа [Текст]: историко-этнографическоеисследование /К.Каракашлы.- Баку: Изд-во АН Аз.ССР,1964.- 282 с.

Гл.: Изделия из шерсти. Ковроделия в декоративно-прикладном искусстве северо-западном части Азербайджа-на занимает особое место. Ковры, ковровые изделия ис-ключительны простатой ритмичных узоров, богатствомцветовой гаммы [С.190-208].

1256.Сумбатзаде, А. Промышленность Азербай-джана в XIX в. [Текст] /А.Сумбатзаде.- Баку: Изд-во АНАз.ССР, 1964.- 499 с.

Из содерж.: В монографии говорится о ковротка-честве в Азербайджане [С.25-33;36-43;62].

1967

1257.Гейдаров, М. Ремесленное производство в го-родах Азербайджана в XVII в. [Текст] /М.Гейдаров.- Баку:Изд-во АН Аз.ССР, 1967.- 190 с.

246

Гл.: О коврах [С.65-70].

1968

1258.Искусство народов Востока [Текст].- М.:Советский художник, 1968.- 112 с.

Из содерж.: В разделе искусство советского Востокаговорится о коврах Азербайджана [С.20].

1259.Тарланов, М. Декоративно-прикладное искус-ство Советского Азербайджана [Текст] /М.Тарланов.- Баку:Госиздат, 1968.-133 с.

Из содерж.: В книге рассказывается о коврах Азер-байджана с 1920 по 1945 г. [С.33-44; 101-108; 111].

1971

1260.Абдуллаева, Н. Ковровое искусство Азербай-джана [Текст] /Н.Абдуллаева.- Баку: Элм, 1971.- 149 с.

Содерж.: В монографии рассматривается развитиековроделия, художественные технические особенностиорнаментальных и сюжетно-тематических ковров Азербай-джана на протяжении 40 лет.

1261.Абдуллаева, Н. Ковровое искусство Азербайд-жана [Текст] /Н.Абдуллаева.- Баку: Элм, 1971.- 150 с.

1974

1262.Азербайджанские ковры [Фотоальбом] /фотоХ.Гусейнзаде; пред. Ф.Гашимова.- Баку: Ишыг, 1974.- 31 с.

247

1976

1263.Бретанецкий, Л. Искусства Азербайджана[Текст] /Л. Бретанецкий, Б.Витмары.- М.: Изд-во “Искус-ство”, 1976.- 272 с.

О ковровом искусстве Азербайджана [С.241-242; 244-247; 250].

1264.История искусства народов СССР [Текст].-М.: Изд-во Изобразительное искусство, 1976.- Т.4.- 480 с.

Из содерж.: Декоративно-прикладное искусствоАзербайджана XVIII в. [С.399-412].

В XVIII веке ковровыми изделиями славились Куба,Баку, Шемаха, Карабах, Гянджа, Тебриз, Ардебиль. Произ-водились они как для нужд насиления, так и для экспорта.Об этом свидетельствуют письменные источники и ковры,хранящейся в собраниях различных европейских и восточ-ных музеев [С.407; 409].

1977

1265.Мамедов, О. Развитие народных художествен-ных промыслов в Азербайджане [Текст] /О.Мамедов,Т.Джавадов.- Баку: Аз.НИИНТИ, 1977.- 24 с.

Из содерж.: В книге освещенны актуальные вопросыразвития народных художественных промыслов в Азер-байджане.

1981

1266.Чирков, Д. Декоративно-прикладное искусствоКавказа и Закавказье [Текст] /Д.Чирков.- М.: Наука, 1981.-32 с.

Из содерж.: Ковроткачество Азербайджана занимаетодно из ведущих мест. Особую популярность преобретаютворсовые ковры. Музейная коллекция распологает прек-

248

расными образцами ворсового ковроткачество Азербай-джана [С.15-16].

1982

1267.Гейдаров, М. Города и городское ремеслоАзербайджана XIII-XVII веков [Текст]: ремесло и ремесло-вые центры /М.Гейдаров.- Баку: Элм, 1982.- 281 с.

Из содерж.: Настоящее исследование посвященно го-родскому ремесленному производству, основа которого яв-ляется ковроткачество Азербайджана [С.178-183].

1268.Румянцева, О. Государственный музей ис-скуства народов Востока [Текст] /О.Румянцева.- М.: Изо-бразительное искусство, 1982.- 221 с.

В книге говорится и об искусстве Азербайджана.

1983

1269.Азербайджанские ковры в Музее Виктории иАльберта в Лондоне [Текст] /Л.Керимов.- Баку: Элм, 1983.-62 с.

Содерж.: В альбом включены 53 ковра, хранящиеся вМузее Виктории и Альберта в Лондоне.

1270.Алиева, К. Безворсовые ковры [Текст] /К.Али-ев.- Баку: Язычы, 1983.- 46 с.

1271.Аскерова, Н. Мастера декоративно-прикладно-го искусства Азербайджана XII-XIX вв. [Текст] /Н.Аскеро-ва.- Баку: Язычы, 1983.- 68 с.

Из содерж: Создатели коврового искусства являютсяпростые выходцы из народа. У них не было специальногообразования. По традиции усваивали ремесло от отцов идедов, мастеров, их помощников и учеников. Их имена:Уста Бахар, Хуршудбану Натаван, Аише Ибрагим кызы,

249

Саялы Сулейман кызы, Захра Алиева, Асмер Самед кызы ит.д.

1272.Гулиев, Г. Ткачество: Заметки этнографа[Текст]: к Междунородному Симпозиуму по искусствувосточных ковров /Г.Гулиев.- Баку: Язычы, 1983.- 34 с.

Содерж.: Книга посвящено ткачеству Азербайджана сдревнейших времен.

1273.Керимов, К. Миниатюрная живопись [Текст]: кМеждунородному Симпозиуму по искусству восточныхковров /К.Керимов.- Баку: Язычы, 1983.- 42 с.

Из содерж: Гасанзаде, Н. Древний вид азербайджан-ского ковроделия «Циновки» [С. 28-29]; Гусейнова, Ф.Подготовка специалистов коврового искусства в Совет-ском Азербайджане [С.30]; Исрафилзаде, Дж. Проблемысоздания многотомника “Азербайджанcкий ковер” ЛятифаКеримова [С.37-39]; Мамедова, Т. Азербайджанкий ков-ровый сувенир [С.35]; Муджири, Д. Художественныеособенности ковраделия Южного Азербайджана (XIX-XXвв.) [С.16-17]; Наджафов, М. Ковер в искусстве Азер-байджана [С.82-83]; Наджафова, Н. Общность декоратив-ных особенностей художественной керамики и ковровыхизделий [С.21].

1274.Междунородный симпозиум по исскуствувосточных ковров = International symposium on the art oforiental carpets [Текст]: I Beynəlxalq Simpoziumun tezisləri.-Баку, 5-10 сентября 1983 г.- Баку: Элм, 1983.- 204 с.

1275.Муджири, Д. Технологические приемы азер-байджанского ковроделия [Текст] /Д.Муджири.- Баку:Ишыг, 1983.- 87 с.

1276.Нагиева, Н. Ковровое исскуство Азербайджана[Текст]: к Междунородному Симпозиуму по искусствувосточных ковров /Н.Нагиева.- Баку: Язычы, 1983.- 99 с.

250

1277.Наджафов, М. Живопись [Текст]: к Междуна-родному Симпозиуму по искусству восточных ковров/М.Наджафов.- Баку: Язычы, 1983.- 40 с.

1278.Назирова, С. Терракота [Текст]: к Междуна-родному Симпозиуму по искусству восточных ковров/С.Назирова.- Баку: Язычы, 1983.- 38 с.

1279.Тезиси международного симпозиума по ис-кусству восточных ковров [Текст].- Баку: Элм, 1983.-260 с.

Из содерж.: Статьи на международном симпозиумепо искусству восточных ковров, проходившем в городеБаку в 1983 году.

Гл. Азербайджанские ковры на полотнах художников[С.99-100].

1280.Челеби, Э. Книга путешествия [Текст]: извле-чения из сочинения турецкого путешественника XVIIвека.- М.: Наука, 1983.- Вып. 3.

Земли Закавказья и сопредельных областей МалойАзии и Ирана [C.220].

1985

1281.Азербайджанский ковер [Текст] /сост., авт.пред. и анатаций Л.Керимов; фото: И.Рубенчика, Ф.Маме-дова; худож.: Н.Бабаев, Ю.Сальников.- Баку: Язычы,1985.- 236 с.

1987

1282.Алиева, А. Ворсовые ковры Азербайджана ХIXначала XX века [Текст] /А.Алиева; АН Аз.ССР, Ин-тархитектуры и искусства.- Баку: Элм, 1987.- 142 с.

251

Из содерж.: В книге просматривается развитие произ-водства ворсовых ковров, дается анализ их изготовления, атакже классификация по территориальным зонам [С.3-93].

1283.Материалы международного симпозиума поискусству восточных ковров [Текст].- Баку: Элм, 1987.-444 с.

В книге представлены доклады, посвященные проб-лемам развития искусства азербайджанского ковра и взаи-мосвязи с ковровым искусством народов Ближнего и Сред-него Востока: Аббасов, А. Азербайджанские ковры навнутренных и внещных рынках в конце XIX- начале XXвека [С.17-23]; Абдуллаева, Н. Место ширванской школыковрового искусство в развитии ковроделия Азербайджана[С.24-30]; Алиев, З. Классические ковровые композицииАзербайджана и их современные интерпретации [С.30-39];Алиева, А. Ковроделие Азербайджана XIX начало XX вв.[С.39-46]; Алиева, Г. Некоторые идентичные мотивы икомпозиции художественных тканей и вышивок Азербай-джана в ковровых изделиях [С.46-51]; Алиева, К. Основ-ные технологические приемы выделки азербайджанскихбезворсовых ковров и ковровых изделий [С.52-64];Асадова, С. Ювелирные мотивы в ковровом искусствеАзербайджана [С.61-65]; Асадуллаева, С. Сюжетные коврыАзербайджана в собрании Государственного Музея Ис-кусств им. Р.Мустафаева [С.65-70]; Аскерова, Н. Влияниеархитектуры на ковровые композиции [С.70-76]; Бунятов,Т. Азербайджан-родина древного ткачества [С.89-93];Гейдаров, М. О ковроткачестве в социально-экономичес-кой жизни Азербайджана в средние века [С.93-97];Голубкина, Т. Археология и ковровый орнаментАзербайджана [С.97-104]; Гомбош, Ш. Азербайджанскаявышивка в Музее Прикладных Искусств в Будапеште[С.104-109]; Гордиева, О. Восточные ковры в собрании Го-сударственного Исторического Музея [С.109-115];

252

Григолия, Г. Азербайджанские ковры в коллекции Госу-дарственного Музея Искусств Грузии [С.115-119];Исмайлова, Т. Ворсовые ковры Азербайджана в собранииАзербайджанского Государственного Музея Искусств им.Р.Мустафаева [С.132-140]; Касумов, М. Красильныерастения Азербайджана и их использывание в ковровомпроизводстве [С.141-150]; Керимов, К. Миниатюрнаяживопись Тебризской школы XVI века как источник поизучению коврового искусства [С.151-155].

1988

1284.Алиева, К. Безворсовые ковры Азербайджана[Текст] /К.Алиева.- Баку: Ишыг, 1988.- 89 с.

Из содерж.: В монографии представлены основныенаправления развития безворсовых ковров Азербайджана вXVII-XX вв. [С.3-77].

1285.Анар. Мудрость ковра [Текст]: эссе /Анар.-Баку: Язычы, 1988.- 72 с.

Содерж.: В своей книге автор размышляет о первоис-точниках ковра, как он проходил многосложные этапы об-работки и становится материалом рождения ковра - искус-ством, передаваемым из поколения в поколение.

1286.Исскуство восточных ковров: Материалымеждународного симпозиума по исскуству восточных ков-ров 5-11 сентября 1983 г. [Текст] /редкол.: М.Усейнов идр.; АН Аз.ССР, Инс-т архитектуры и исскуства; М-воКультуры Аз.ССР.- Баку: Элм, 1988.- 441 с.

1287.Муджири, Д. Технологические приемы азер-байджанского ковроделия [Текст] /Д.Муджири.- Баку:Ишыг, 1988.- 87 с.

Содерж.: В книге говорится об истории развитии ков-роткачества и технологии ковроделия.

253

1288.Нахичеванские ковры [Текст].- Баку: Ишыг,1988.- 28 с.

Содерж.: В книге рассказывается о зарождении ков-рового искусства в Нахичевани. Дается анализ отдельныхвидов ковров и их особенности.

1289.Нахичеванские ковры [Текст] /автор текста исос. А.Алиев.- Баку: Ишыг, 1988.- 24 с.

1989

1290.Архитектура и искусство Ближнего и Сред-него Востока [Текст]: материалы конференции.- Баку: Элм,1989.- 263 с.

Гусейнова, А. «Ковровое начало» в творчестве не-которых современных художественников Азербайджана[С.244-246].

Эфендиев, Р. Проблемы художественного образа вдекоративно-прикладном искусстве Азербайджана [С.180-182].

1992

1291.Ашурбейли, С. История города Баку [Текст]:период средневековье /С.Ашурбейли.- Баку: Азгосиздат,1992.- 402 с.

Из содерж.: В главах II, III, IV даны сведения о разви-тии ковроткачества, торговле ковров и ковровых изделий[С.72; 111; 121; 236-239; 254].

1993

1292.Мамедов, Т. Кавказская Албания в IV-VII вв.[Текст] /Т.Мамедова.- Баку: Маариф, 1993.- 210 с.

254

Содерж.: В монографии на основе письменных ис-точников и археологических материалов показывает что вIV-VII вв. в Кавказской Албании ткачество ковра являлосьодной из развитых отраслей ремесла [С.56; 57; 83].

1998

1293.Исскуство восточных ковров: Материалымеждународного симпозиума по исскуству восточныхковров. 5-11 сентября 1983 г. [Текст].- Баку: Элм, 1998.-441 с.

1999

1294.Алиева, К. Тебризская ковровая школа XVI-XVII вв. [Текст] /К.Алиева.- Баку: Элм, 1999.- 194 с.

Содерж.: В монографии говорится об истории ков-роткачество южного Азербайджана, о развитии тебризскойковровой школы, расцвет которой связан с эпохой прав-ления азербайджанской династии Сафевидов конец XV-XVII вв. [С.3-5; 7; 10-12; 16-17; 19; 21; 31; 43-47; 57; 88;104-105; 110-111; 129; 134].

2000

1295.Гусейнов, Р. История Азербайджана [Текст]/Р.Гусейнов, Х.Вердиев.- Баку: Озан, 2000.-180 с.

Книга излагает историю Азербайджана с древнейшихвремен. Знакомит читателя о ковровом искусстве Азербай-джана [С.58; 76; 109; 112; 165].

255

2003

1296.Тагиева, Н. Ковровое искусство Азербайджанав американском искусствоведении [Текст] /Н.Тагиева.-Баку: Элм, 2003.- 239 с.

Содерж.: В книге представлены анализ научныхработ американских искусствоведов об азербайджанскихковрах.

2006

1297.Зариф, М. Ковры [Текст] /М.Зариф.- М.: АСТ:Астрель, 2006.- 319 с.

Содерж.: В книге рассказывается о развитии вос-точных ковров с начала их возникновения до наших дней[С.188; 198-202; 204; 206-209; 212-213; 215-221].

2008

1298.Азербайджан: 100 вопросов и ответов [Текст].-Баку: Англо-азербайджанское молодежное об-во, 2008.-200 с.

Содерж.: В книге дана обзорная информация оковроткачестве в Азербайджане [С.139-142].

2010

1299.Азербайджан [Текст]: путеводитель.- М.: Изд-во “Вокруг света”, 2010.- 259 с.

Гл.: О коврах Азербайджана [С.155].

256

Книжно, газетно-журнальные материалы

1776

1300.Белевы. Путешествия через Россию в разныеазиaтские земли, а именно: в Испаган, Пекин, Дербент иКонстантинополь [Текст] /Белевы //Заметки английскогопутешественника Джона Белля.- СПб, 1776.- С.68.

1861

1301.Каганкатваци, М. История агван [Текст]/М.Каганкатваци.- СПб, 1861.- С.181.

1868

1302.Кавказский календарь на 1869 г. [Текст].-Тифлис, 1868.- III отд.- С.40.

1872

1303.Описание политехнической выставки в Мос-кве и экспонированных на ней азербайджанских ковров[Текст].- Кавказ.- 1872.- №134, 145, 147.

1889

1304.Кавказский календарь на 1890 г. [Текст].-Тифлис, 1889.- С.8.

1891

1305.Зедгенидзе, Я. Производство ковров и паласовв г. Шуше [Текст] /Я.Зедгенидзе //Сб. материалов для

257

описания местностей и племен Кавказа (СМОМПК).-Тифлис, 1891.- Вып. XI, отд. I.- С. 8-51.

1306.Степанов, И. Закатальский округ [Текст]:[шерстяное производство] /И.Степанов //Сб. материаловдля описания местностей и племен Кавказа (СМОМПК).-Тифлис, 1891.- Вып. XI.- С.270-271.

1893

1307.Гласко, А. Описание Кавказской выставкипредметов сельского хозяйства и промышленности вгороде Тифлисе 1889 г. [Текст] /А.Гласко.- Тифлис, 1893.-Вып. I.- С.198. (Каталог)

1308.Материалы для изучения экономическогобыта государственных крестьян закавказского края[Текст].- Тифлис, 1893.- Т.I.- С.523.

1309.Шавров, Н. Описание Кавказской выставкипредметов сельского хозяйства и промышленности вгороде Тифлисе в 1889 г. [Текст] /Н.Шавров.- Тифлис,1893.- С.67-72.- (Каталог)

1894

1310.Хатисов, К. Кустарные промысла Закавказско-го края [Текст] /К.Хатисов //Отчеты и исследования покустарной промышленности в России.- 1894.- Т.2.- С.255-334.

1898

1311.Памятники дипломатических и торговыхотношений Московской Руси с Персией... [Текст].- СПб,1898.- Т.3.- С.118-119; 168-169; 240-241; 640-641.

258

1312.Шавров, Н. Ковровое производство в МалойАзии [Текст] /Н.Шавров.- Тифлис, 1898.

1902

1313.Исследование кустарных промыслов на Кав-казе [Текст] //Кавказское сельское хозяйство.-1902.- С.385-388.

1314.О способах крашения шерсти и о мерах под-нятия коврового производства на Кавказе [Текст] //Труды Iсъезда деятелей по кустарной промышленности Кавказа.-1902.- Вып. I.

1903

1315.Вишин, Р. Производство ковров на Кавказе и вЗакаспийском краю [Текст] /Р.Вишин //Живописная Рос-сия.- 1903.- №113.

1904

1316.Султанабадское ковровое производство[Текст] //Кавказское сельское хозяйство.- 1904.- №28.-С.417-418.

1912

1317.Кавказские ковры [Текст]: альбом исполни-тельных рисунков для кустарей.- СПб, 1912.- Вып. I.

1913

1318.Пиралов, А. Краткий очерк кустарных промыс-лов Кавказа [Текст] /А.Пиралов.- СПб, 1913.- С.21, 26, 119.

259

1914

1319.Отчет о деятельности Кавказского кустарногокомитета 1912 года [Текст] //Тифлис, 1914.- С.3,14.

1915

1320.Шпаковский, А. Торговля Московской Руси сПерсией в XVI-XVII вв. [Текст] /А.Шпаковский //Сб.историко-этнографического кружка при университетеСв.Владимира.- Киев, 1915.- Вып. VII.- С.50.

1920

1321.Кустарная промышленность в Азербайджане[Текст] //Бакинский рабочий.- 1920.- №32.

1925

1322.Исаев, М. Экспортные товары Закавказья иусловия их производства и добывания [Текст] /М.Исаев//Тифлис, 1925.- Ч.2.- С.14, 166.

1928

1323.Ахмедов, С. Ковроткачество в Азербайджане[Текст] /С.Ахмедов //Экономический вестник Азербайджа-на.- 1928.- №5-6.- С.12-16.

Из содерж.: О ковровом производстве Азербайджанадо военное время.

1324.Бакланова, Н. Привозные товары в Москов-ском Государстве во второй половине XVIII в. [Текст]/Н.Бакланова //Очерки по истории промышленностиРоссии в XVII и в начале XVIII в.- М., 1928.- С.46- 47.

260

1930

1325.Калугин, И. Исследование современного состо-яния животноводства Азербайджана [Текст]: [о произ-водстве шерсти] /И.Калугин //Тифлис, 1930.- Т.IV.- С.229.

1937

1326.Ковры Азербайджана [Текст] /подпись: Б.К.//Бакинский рабочий.- 1937.- 8 августа.

1938

1327.Зевакин, Е. Очерки по истории Азербайджанаи Ирана: XVI-XVII вв. [Текст] /Е.Зеваккн //Баку.- 1938.-C. 1.

1328.Россиков, Е. Выставка народного творчестваАзербайджанской ССР [Текст] /Е.Россиков //Народноетворчество.- 1938.- №1.

1940

1329.Василенко, В. Народное изобразительное твор-чество Азербайджана [Текст] /В.Василенко //Искусство.-1940.- №3.- С.149,153.

Из содерж.: В народном искусстве самым интерес-ным является ковроделие. Для азербайджанских ковровтипичны геометризовынные мотивы. Они очень типичныпо содержанию, яркой колоритностью и богаты по орна-менту [С.152-153].

261

1945

1330.Выставка ковров [Текст]: [в Кировабаде,Шуше и Кубе] //Советское искусство.- 1945.- 8 июня.- С. 1.

1331.Гик, Я. Ковровые мастера и азербайджанскоеискусство [Текст]: [ковроткачества] /Я.Гик //Известия.-1945.- 5 января.

1946

1332.Казиев, А. Цвет и композиция азербайджан-ских стенных ковров [Текст] //Докл. АН Аз.ССР.- 1946.-Т.11- №7.- С.315-318.

Из содерж.: Азербайджанские ковры XIX в. основанына классических традициях декоративного искусстваВостока. Стенные ковры различаются богатством и разно-образным композиционного ностроения, колоритностью,яркостью цветов.

1333.Мастерская художественных ковров [Текст]:[Азерхалчасоюз] //Бакинский рабочий.- 1946.- 5 ноября.

1947

1334.Альтман, М. Из истории торгово-дипломати-ческих связей Москвы и Ширвана в XV веке [Текст]/М.Альтман //Труды ин-та истории им. А.Бакиханова АНАз.ССР.- 1947.- Т.I.- С.150-164.

Из содерж.: При правлении Ширваншаха Ибрагима иего приемниках в XV в. развивалось ковровое искусство ирасцвела торговля [С.155].

1335.Веймарн, Б. Ковры Советского Востока [Текст]/Б.Веймарн //Искусство.- 1947.- №2.- С.60.

Из содерж.: О художественных особенностях орна-ментальных ковров Азербайджана.

262

1948

1336.У бакинских ковроткачихах [Текст]: [о подго-товке к 30-летию республики] //Вышка.- 1948.- 11 декабря.

1949

1337.Казиев, А. Цвет и композиция азербайджан-ских ковров [Текст] /А.Казиев //Искусство Азербайджана.-Баку, 1949.- Т.1.- С.38-56.

Из содерж.: В статье говорится о технологическихособенностях ковров.

1338.Хромов, К. Портрет [Текст]: [об искусстве азер-байджанских ковроткачих] /К.Портрет //Комсомольскаяправда.- 1949.- 19 мая.

1950

1339.Усейнов, М. Шедевр ковроткаческого искус-ства [Текст]: [о присуждении Государственной премии-группе художников и ковроткачих Азербайджана]/М.Усейнов //Вышка.- 1950.- 9 марта.

1952

1340.Руденко, С. Горноалтайские находки и скифы[Текст] /С.Руденко.- М.-Л., 1952.- С.17.

1953

1341.Азербайджанские ковры [Текст]: [о производ-стве ковров Азхалчасоюзом] //Молодежь Азербайджана.-1953.- 20 ноября.

263

1954

1342.Казиев, А. О видах народного бытового искус-ства [Текст] /А.Казиев //Искусство Азербайджана.- Баку,1954.- Т. IV.- С.200.

Ковровый промысел Азербайджана получил широкоераспространение. Ковроделием занимались широкие слоикрестьянства и скотоводческое насиление. Ворсовые коврыочень разнообразны как по рисунку, так и по расцветке.Главные центры ворсовых ковров: Куба, Шамаха, Баку,Гянджа, Карабах, Казах и т.д.

Гл. 2: Ворсовые ковры [С.17-23].

1956

1343.Ковры очаровывают [Текст]: [об экспонирова-нии азербайджанских ковров на двенадцати международ-ных выставках и ярмарках, организованных ВсесоюзнойТорговой Палатой] //Молодежь Азербайджана.- 1956.-18 марта.

1957

1344.1000 оттенков и полутонов [Текст]: [о круп-нейшем в мире ковре Лятифа Керимова, посвященном 40-летию Великой Октябрьской социалистическойреволюции] //Молодежь Азербайджана.- 1957.- 13 октября.

1958

1345.Азербайджанские ковры на зарубежных яр-марках и выставках [Текст] //Вышка.- 1958.- 5 января.

264

1959

1346.Ашурбейли, С. Некоторые материалы по ис-кусству Азербайджана в XVI веке [Текст] /С.Ашурбейли//Ученые записки Института Востоковедения АН Азербай-джанской ССР.- 1959.- Т.1.- С.65-79.

1347.Багирова, А. Азербайджанские ковры [Текст]/А.Багирова //Промысловая кооперация.- 1959.- №4.- С.22.

Из содерж.: О признании азербайджанских ковров вовсех странах мира.

1348.Хромов, К. Сельские ковровщицы [Текст]:[село Чирахлы Дашкесанского района АзербайджанскойССР] /К.Хромов //Сельское хозяйство.- 1959.- 15 февраля.

1960

1349.Очерки общей этнографии: Азиатская частьСССР [Текст] /под ред. С.П.Толстова //М.: Изд. АН СССР,1960.- С.71-94.

1961

1350.Абдуллаева, Н. К истории развития ковровогоискусства в Советском Азербайджане (1920-1929 гг.)[Текст] /Н.Абдуллаев //Изв. АН Аз.ССР. Сер. обществ.наук.- 1961- №8.- С.89-97.

Из содерж.: Об истории развития ковроткачества вАзербайджане.

1351.Азербайджанские ковры на зарубежных выс-тавках [Текст] //Вышка.- 1961.- 18 января.

1352.Кулиев, Г. О ткаческом ремесле в Азербайджа-не [Текст] /Г.Кулиев //Изв. АН Аз.ССР. Сер. Обществ.наук.- 1961.- №7.- С.42.

265

1963

1353.Гаджибеклинский, К. Нардаранские искусст-ницы [Текст]: [о ковроткачихах] /К.Гаджибеклинский //Ба-ку.- 1963.- 24 июля.

1354.Измайлова, Т. Закавказье XVII-XIX вв. [Текст]/Т.Измайлова //Советский Восток.- Л., 1963.- С.138-143.

Из содерж.: В Государственном Эрмитаже выстав-лены образцы азербайджанского ковров в XVIII веке.

1355.Сумбатзаде, А. Об общей тенденции развитииремесла в городах Азербайджана в середине ХIX в. [Текст]/А.Сумбатзаде //Изв. АН Аз.ССР. Сер. Обществ. наук.-1963.- №3.- С.27-38.

1356.Тарланов, М. Выставка в Баку [Текст]: [о пер-вой республиканской выставке произведений декоративно-прикладного искусства Азербайджана] /М.Тарланов //Де-коративное искусство СССР.- 1963.- №5.- С.35-36.

1964

1357.Таирова, Я. Искусство Чимназ [Текст]: [о ков-роткачихе Ч.Ибадовой] /Я.Таирова //Баку.- 1964.- 10 ап-реля.

1358.Хромов, К. Портрет: О ковроткачихе А.Диль-шад [Текст] //Сельская жизнь.- 1964.- 8 февраля.

1965

1359.Молодость древнего искусства [Текст]: [худо-жественное ковроделие] //Баку.- 1965.- 8 апреля.

266

1966

1360.Каладжугские ковры [Текст]: [об умельцахгорного села Каладжуг] //Бакинский рабочий.- 1966.-25 февраля.

1361.Тихомирова, Т. Вечное искусство [Текст]: [опредставлении азербайджанских ковров во Всесоюзноминституте Легпрома] /Т.Тихомиров //Баку.- 1966.- 19 ян-варя.

1967

1362.Багирова, А. Ковры Азербайджана [Текст]/А.Багирова //Декоративное искусство СССР.- 1967.- №7.-С.24-27.

1363.Елистратов, П. Размышления о народном ис-кусстве [Текст]: [Азербайджанская ССР] /П.Елистратов//Декоративно-прикладное искусство СССР.- 1967.- №7.-С.1-3.

1364.Ковры Азербайджана [Текст] //Вышка.- 1967.-1 марта.

1365.Ковры, известные всему миру [Текст]: [обазербайджанских коврах] //Баку.- 1967.- 11 декабря.

1366.На выставку в Канаду [Текст]: [о демонстра-ции азербайджанских ковров на Международной выставкев Монреале] //Баку.- 1967.- 13 января.

1367.Рождается музей [Текст]: [о создании в Бакумузея азербайджанских ковров и народного прикладногоискусства] //Вышка.- 1967.- 14 ноября.

267

1968

1368.Асланов, К. Перевоплощения ковра [Текст]: [оковроделии в Азербайджане] /К.Асланов //Молодежь Азер-байджана.- 1968.- 9 января.

1369.Демьяненко, И. Во-вторых против! [Текст]: [оковроткачестве] /И.Демьяненко //Молодежь Азербайджа-на.- 1968.- 25 января.

1370.Кулиев, М. К истории ковроткачества в Азер-байджане [Текст] /М.Кулиев //ДАН Аз.ССР.- 1968.- Т.24.-№3.- С.64-67.

1371.Эльчин. О древнем и вечном [Текст]: [о ковро-ткачестве] /Эльчин //Молодежь Азербайджана.- 1968.- 15февраля.

1969

1372.Азербайджанские ковры [Текст] //Маяк.-1969.- 9 августа.- С.3.

1373.Багирова, А. Узоры, прославивщие Азербай-джан [Текст]: [об азербайджанских коврах] /А.Багирова//Бакинский рабочий.- 1969.- 13 февраля.- С.4.

1374.“Голлы-Чичи” едут в Ливан [Текст]: [об экс-порте азербайджанских ковров] //Вышка.- 1969.- 20 фев-раля.

1375.Гумиров, Н. Золотые руки ковровщицы[Текст]: [о талантливой ковроткачихе Ш.Алипанаховой]/Н.Гумиров //Бакинский рабочий.- 1969.- 6 апреля.- С. 4.

1376.Кулиев, М. Азербайджанские ковры на двухполотнах европейских художников XV века [Текст] /М.Ку-лиев /Докл. АН Аз.ССР.- 1969.- Т.25.- №7.- С.89-91.

1377.Мадатов, Ф. Ковры Азербайджана [Текст]/Ф.Мадатов //Баку.- 1969.- 28 октября.- С. 2.

268

1378.Мадатов, Ф. Ковры благосостояние: Спрос[Текст]: [о подъеме ковроткачества в Азербайджане]/Ф.Мадатов //Баку.- 1969.- 13 июня.- С. 2.

1379.Путешествие красок и узоров [Текст]: [попу-лярность азербайджанских ковров за рубежом] //Баку.-1969.- 7 июля.- С. 3.

1970

1380.Ковры в Измир, Париж, Осаку… [Текст]: [обазербайджанских коврах] //Баку.- 1970.- 12 марта.- С.2.

1381.Кулиев, М. К генезису и развитию ткацкихстанков [Текст] /М.Кулиев //ТД СПИПАЭИ Аз. 1969.-1970.- С.28-29.

1971

1382.Базель, В. На международную выставку[Текст]: [о международных маршрутах азербайджанскихковров] /В.Базель //Баку.- 1971.- 21 апреля.

1383.Еше о бронзовом веке [Текст]: [о монографии“Ковровое искусство Азербайджана” Н.Абдуллаевой, из-данной “Элмом”] //Баку.- 1971.- июня.- С. 3.

1384.Мушайлов, Н. “Врачеватель” ковров [Текст]:[о реставраторе ковров Авнил даи Юсуфове] /Н.Мушайлов//Вышка.- 1971.- 30 октября.- С.3.

1385.На всемирную выставку в США [Текст]: [обазербайджанских коврах] //Баку.- 1971.- 10 июля.- С.3.

1386.Рагимханова, Н. Декоротивно-приклодное ис-кусство Ирака [Текст]: [выставка в Азербайджанскоммузее искусств] /Н.Рагимханова //Баку.- 1971.-2 июня.- С.3.

269

1972

1387.На этот раз - в Прагу [Текст]: [на экспозицию,посвященную Азербайджану] //Баку.- 1972.- 20 сентября.

1974

1388.Алиев, А. Азербайджанский ковер и краски израстений [Текст]: [исследование молодого ученого МаисаКасумова] /А.Алиев //Баку.- 1974.- 15 июля.- С.3.

1975

1389.Азербайджанские ковры за рубежом [Текст]//Баку.- 1975.- 30 июля.- С.2.

1390.Алиев, А. Азербайджанский ковер на зарубеж-ных ярмарках [Текст]: [о коврах, представленных на Да-масской ярмарке] /А.Алиев //Баку.- 1975.- 30 июля.

1391.В поисках старинных узоров [Текст]: [пятнад-цать новых ковровых композиций “Азерхалчи”] //Баку.-1975.- 26 ноября.- С.3.

1392.Гонагов, М. Юбилейный ковер З.Шейдаевой[Текст] /М.Гонагов //Вышка.- 1975.- 4 апреля.- С.4.

1393.Крепнут дружеские связи [Текст]: [графикиАзербайджана во Франции. Выставка ковров] //Вышка.-1975.- 23 мая.- С.3.

1976

1394.Азербайджанский ковер в Вашингтоне[Текст]: [фотография ковра XVIII в.] //Баку.- 1976.- 21 ав-густа.- С.3.

270

1395.Доминов, Б. Ожившие узоры [Текст]: [о рестав-рации старинных азербайджанских ковров] /Б.Доминов//Сельская жизнь.- 1976.- 27 марта.- С. 4.

1396.Закиев, Ф. Яркие краски выставки [Текст]: [ореспубликанской выставке самодеятельных художников имасстеров декоративно-прикладного искусства республики]/Ф.Закиев //Вышка.- 1976.- 2 декабря.- С.3.

1397.Таиров, Л. Радужные узоры [Текст]: о произ-водственном управлении “Азерхалча” /Л.Таиров //Правда.-1976.- 14 ноября.- С.6.

1398.Эти великолепные восточные ковры [Текст]:об экспорте азербайджанских ковров ручной работы зарубеж //Бакинский рабочий; Вышка.- 1976.- 5 декабря.-С. 4.

1977

1399.Багирова, А. Индустрия и искусство [Текст]: вуправлении “Азерхалча” /А.Багирова //Бакинский рабо-чий.- 1977.- 30 января.

1400.Талышинский, Р. Ковер в музее [Текст]: [оковрах Азербайджана] /Р.Талышинский //Известия.- 1977.-22 сентября.- C.6.

1401.Файбисович, Р. Чудо Нардарана [Текст]: [онардаранском ковровом предприятии “Инджесенет”]/Р.Файбисович, К.Хромов //Баку.- 1977.- 9 сентября.- С.3.

1978

1402.Зарбалиев, Ф. Искусство древних мастеров[Текст]: [о выставке ремесленных изделий азербайджан-ских мастеров IX-XIX веков в Музее истории Аз.ССР]/Ф.Зарбалиев //Бакинский рабочий.- 1978.- 3 июня.

271

1979

1403.Афанасьева, З. Традиции и современность[Текст]: [о выставке в Государственном Музее Этнографиинародов СССР в Ленинграде, отражающий быт и культурународов Азербайджана] /З.Афанасьева //Бакинский рабочий1979.- 14 января.

1404.Мастерство ковровщиц [Текст]: [о работе уп-равления “Азерхалча”] //Бакинский рабочий.- 1979.- 26 ав-густа.

1405.Фаррухи, С. Узоры на ковре [Текст]: [письмоматери-героини в редакцию о своей семье] /С.Фаррухи//Советская культура.- 1979.- №24.- 23 марта.- С.3.

1980

1406.Григорьев, В. Ковер на ладони [Текст]: [обАзербайджанских коллекционерах и их коллекциях]/В.Григорьев //Молодежь Азербайджана.- 1980.- 4 марта;Строитель.- 1980.- 14 февраля.- С.4.

1407.Зарбалиев, Ф. Узоры, напетые песней [Текст]:[о мастере-реставраторе по коврам и ковровым изделиямРагиме Гулам оглы Панахи] /Ф.Зарбалиева //Бакинский ра-бочий.- 1980.- 2 марта.- С.3.

1408.Султанов, М. Ковры долгожительницы [Текст]:[о 139-летней Афруз нене Гасановой из села Агайры Пуш-кинского района] /М.Султанов //Бакинский рабочий.-1980.- 9 февраля.- С.4.

1409.Шашков, В. Азербайджанские ковры-подлин-ные произведения искусства [Текст]: [о выставке ковровАзербайджана в Париже] /В.Шашков //Вышка.- 1980.-20 сентября.- С.3.

272

1981

1410.Абдуллаева, Н. Мировая слава ковра [Текст]:[искусство Азербайджана на меридианах планеты] /Н.Аб-дуллаева //Бакинский рабочий.- 1981.- 16 августа.- С.4.

1411.Абуталыбов, Р. Выставка азербайджанскихковров в ЮНЕСКО [Текст] /Р.Абуталыбов //НовостиЮНЕСКО.- 1981.- № 9-10.- С.25-27.

1412.Большой успех. Дни СССР в Иордании[Текст]: [о выставках декоративно-прикладного искусстваАзербайджана в Иордании] //Вышка.- 1981.- 21 июня.

1413.В Париж на выставку [Текст]: [о выставкеАзербайджанского ковра] //Бакинский рабочий.- 1981.- 21августа.

1414.Выставка в Париже [Текст]: [о выставке“Азербайджанское ковровое искусство” в залах Бон Вянпри штаб-квартире ЮНЕСКО в Париже] //Вышка.- 1981.-28 августа.- С.4.

1415.Каграманова, Г. Старинных узоров нетленнаякрасота [Текст]: [об азербайджанских коврах] /Г.Каграма-нов //Баку.- 1981.- 7 сентября.- С.3.

1416.Красочный мир ковров [Текст]: [выставкаазербайджанских ковров в Париже] //Вышка.- 1981.- 24 де-кабря.- С. 3.

1417.Мирзоева, С. Эхо парижской выставки [Текст]:[экспозиция азербайджанского коврового искусства воФранции] /С.Мирзоева //Бакинский рабочий.- 1981.- 21 но-ября.

1418.Мустафаев, Ф. 100 лет и мгновений [Текст]/Ф.Мустафаев //Силуэты времени.- Баку, 1981.- С.44-49.

Об известной ковроткачихе Автаб Ибрагим кызыАскеровой.

273

1419.Садых, Ф. Тысяча один узор [Текст]: [стихи омузее ковра в Баку] /Ф.Садых //Литературный Азербай-джан.- 1981.- №5.- С.61-64.

1420.Сирус. Благодарность Парижа - Баку [Текст]:[выставка Азербайджанского коврового искусство в Пари-же] /Сирус //Баку.- 1981.- 26 октября.- С.3.

1421.Усейнов, А. Из покаления в покаление [Текст]:[о ковроткачестве Азербайджана] /А.Усейнов //Учитель-ская газета.- 1981.- 10 ноября.- С.4.

1422.Шашков, В. Всплеск красок в Париже [Текст]:[о выставке ковров Азербайджана] /В.Шашков //Бакинскийрабочий.- 1981.- 10 сентября.- С.4.

1423.Шашков, В. Выставка ковров Азербайджана[Текст]: [в Париже] /В.Шашаков //Бакинский рабочий.-1981.- 20 сентября.- С.3.

1982

1424.Абдуллаев, Н. Мастерство и труд [Текст]: [насоискание Государственной премии Аз.ССР] /Н.Абдуллаев//Бакинский рабочий.- 1982.- 19 марта.

1425.Асадов, Ю. Ковровые узоры [Текст]: [о ковро-ткачихе объединения “Азерхалча” А.Зейналовой] /Ю.Аса-дов //Бакинский рабочий.- 1982.- 30 января.- С. 4.

1426.Будет Нарангэрэл ковроткачихой! [Текст]: [оподготовке кадров ковроткачих из Монголии в Бакинскомпроф. тех. училище №84] //Бакинский рабочий.- 1982.-1 июня.- С.3.

1427.Мирзоева, С. Урок мастерства и вдохновения[Текст]: [выездное заседание художественного совета понародным промыслам “Бакинского рабочего” в Агдамепосвященное производству ковров] /С.Мирзоева, Г.Кагра-манова //Бакинский рабочий.- 1982.- 9 апреля.

274

1428.Народному искусству, забота и внимание[Текст]: “Круглый стол” редакции “Бакинского рабочего”:[о проблемах развития в республике народных художест-венных промыслов] //Бакинский рабочий.- 1982.- 12 фев-раля.

1983

1429.Абдуллаева, Н. Ковры, сотканные из солнца[Текст] /Н.Абдуллаева //Вышка.- 1983.- 25 август.

1430.Алиева, А. Дошедшие через века [Текст]: [изистории азербайджанского ковроделия] /А.Алиева //Баку.-1983.- ноября.- С.3.

1431.Анар. Мудрость ковра [Текст]: [об искусствевосточных ковров] /Анар //Бакинский рабочий.- 1983.-31 августа.

1432.Арифджанов, Р. “Гобустан” - специальный вы-пуск [Текст]: [о коврах] /Р.Арифджанов //Баку.- 1983.- 10сентября.- С. 3.

1433.Арифджанов, Р. Ковры двух веков [Текст]: [от-крытие выставки “Ковры Азербайджана”] /Р.Арифджанов//Баку.- 1983.- 5 сентября.- С. 3.

1434.Арифджанов, Р. На открытках-ковры [Текст]/Р.Арифджанов //Баку.- 1983.- 8 мая.

1435.Арифджанов, Р. Мир изучает ковры [Текст]: [оразвитии ковроделия и коврого искусства в Азербайджане]/Р.Арифджанов //Баку.- 1983.- 20 мая.- С.3.

1436.Бабаева, А. (Ширалиева, А.) Ковры Шеки-За-катальской и Кахи-Белоканской зоны [Текст] /А.Ширалие-ва //I Международный Симпозиум по Искусству Восточ-ных Ковров: Тезиси.- Баку, 1983.- С.36.

Бабаева, А. Ковры Щеки-Закатальской и Кахи-Бело-канской зон [С.36-37]; Бабаева, И. Безворсовые ковры иковровые изделие Азербайджана в собрании Азербайджан-

275

ского Государственного Музея Искусств им. Р.Мустафаева[С.37]; Векилова, Г. Коллекция Государственного МузеяАзербайджанского Ковра и Народно-Приклодного Искус-ства [С.31-32].

1437.Бабаева, И. Древо народного творчества[Текст]: [выставка мастеров народных промыслов Шеки]/И.Бабаев //Баку.- 1983.- 3 мая.

1438.Гулиев, Г. Азербайджан – страна ковров[Текст] /Г.Гулиев //Баку.- 1983.- 26 августа.- С. 3.

1439.Дар английского ученого [Текст]: [диапозити-вы восточных ковров, хранящихся в Лондонском музееВиктории и Альберта-Р.Ченсинером] //Вышка.- 1983.-11 сентября.- С.3.

1440.Мустафазаде, Р. Деколь с орнаментом [Текст]:[подготовлено специально к Международному симпозиумупо искусству восточных ковров] /Р.Мустафазаде //Баку.-1983.- 3 сентября.

1441.Мустафаев, Ф. Маки цветут вечно [Текст]: [ис-кусство азербайджанаского ковра] /Ф.Мустафаев //Совет-ская культура.- 1983.- 13 сентября.- С.8.

1442.Нуриева, Э. Цветные чудеса [Текст]: [о цехепроизводственного объединения “Азерхалча”] /Э.Нуриева//Молодежь Азербайджана.- 1983.- 8 сентября.- С.3.

1443.Показывают народные мастера [Текст]:[выставка народно-художественного промысла Шеки в Го-сударственном музее азербайджанского ковра] //Вышка.-1983.- 24 апреля.

1444.Полонский, Л. Красоту творят руки и сердце[Текст]: [о ковраткачихе, лауреате Госпремии СССР СонаАхмедовой] /Л.Полонский //Бакинский рабочий.- 1983.-12 октября.- С.4.

1445.Помещены фотографии ковроткачих Нарда-ранской ковроткацкой фабрики, ткут под руководством

276

Л.Керимова ковры по его эскизам [Текст] //Труд.- 1983.-24 мая.

1446.Приходько, Е. На встречу с азербайджанскимковром [Текст]: [выставка азербайджанского ковра в Мос-кве] /Е.Приходько //Молодежь Азербайджана.- 1983.- 17сентября.- С.3; Бакинский рабочий.- 1983.- 15 сентября.-С.4.

1447.Торба, М. Дом ковра в Ичеришехер [Текст]: [обудущей новостройке] /М.Торба //Баку.- 1983.- С.3.

1448.Эйвазова, М. Призвание [Текст]: [очерк о ков-роткачихе из производственного объединения “Азерхалча”Алмаз Зейналовой] /М.Эйвазова //Вышка.- 1983.- 8 сентяб-ря.- С.2.

Международный симпозиум по исскуствувосточных ковров

Баку 5-10 сентября 1983 года

1449.Айрапетова, Н. Небесный ковер, расстеленныйна пути твоем [Текст]: [о работе симпозиума] /Н.Айрапето-ва //Баку.-1983.- 7 сентября.- С.3.

1450.Беспалова, Е. Ковры Азербайджана [Текст]:[встреча ученых в Баку: О работе Международного симпо-зиума по искусству восточных ковров] /Е.Беспалова //Со-ветская культура.- 1983.- 6 сентября.- С. 8.

1451.Векилова, Г. Богатое прошлое, прекрасное бу-дущее [Текст]: [о выставках посвященных азербайджан-скому прикладному искусству] /Г.Векилова //Баку.- 1983.-7 сентября.- С.3.

1452.Вечно живое наследие народа [Текст]: [Меж-дународный Симпозиум по исскуству восточных ковров](Азеринформ) //Бакинский рабочий.- 1983.- 6 сентября.-С.3; Молодежь Азербайджана.- 1983.- 8 сентября.- С.3.

277

1453.Встречи на земле Азербайджана [Текст]: [ознакомстве участников симпозиума с достопримечатель-ностями республики] //Бакинский рабочий.- 1983.-9 сентября.

1454.Встречи на земле Азербайджана: участниковМеждународного симпозиума по восточным коврам[Текст] //Бакинский рабочий.- 1983.- 10 сентября.- С.4.

1455.Встречи на земле Азербайджана [Текст]://Вышка.- 1983.- 10 сентября.- С.3.

1456.Высокое искусство торжество [Текст]: [коткрытию Международного Симпозиума по искусствувосточного ковра] //Бакинский рабочий.- 1983.- 4 сен-тября.- С. 3.

1457.Высокое искусство ковра [Текст]: [о работеМеждународного Симпозиума по искусству восточныхковров] //Баку; Бакинский рабочий; Вышка.- 1983.-7 сентября.- С.3.

1458.Высокое искусство [Текст] //Молодежь Азер-байджана.- 1983.- 8 сентября.- С. 3.

1459.Диалог о ковре [Текст]: [участники Междуна-родного Симпозиума по восточным коврам] //Баку.- 1983.-10 сентября.- С.3.

1460.Закиев, Ф. Ковры рождаются, как песни[Текст]: [к открытию Международного симпозиума поискусству восточного ковра] /Ф.Закиев //Вышка.- 1983.-4 сентября.- С.3.

1461.Изучение ковров-достижение мира [Текст]:Международный симпозиум по восточным коврам (Азер-информ) //Молодежь Азербайджана.- 1983.- 10 сентября.-С. 3.

1462.Изучение ковров-достижение мира [Текст]//Вышка.- 1983.- 9 сентября.- С.3.

1463.Каменкович, И. “Полпред” из Венгрии [Текст]:[участник Международного симпозиума по восточным

278

коврам Карой Гамбош] /И.Каменчиков //Вышка.- 1983.-3 сентября.- С.3.

1464.Керимов, К. Разговор о прекрасном [Текст]: [опредстоящем Международном симпозиуме по исскуствувосточных ковров г. Баку] /К.Керимов //Бакинский рабо-чий.- 1983.- 2 сентября.- С.4.

1465.“Ковер” на всех языках [Текст]: [выступлениина Международном Симпозиуме по восточным коврамРоберта Пиннера, Элена Лярроша, Роберта Маурера]//Баку.- 1983.- 6 сентября.- С.3.

1466.Кузьменко, П. Родина - народной мудрости[Текст]: [о выставке декоративно-прикладного и народногоискусства Азербайджана] /П.Кузменко //Вышка.- 1983.-21 августа.- С.3.

1467.Мирзазаде, О. О выставке декоративно-прик-ладного искусства Азербайджана, приуроченной к Между-народному симпозиуму по ковроделию [Текст]: [хроника]/О.Мирзазаде //Литература Азербайджана.- 1983.- №11.-С.127.

1468.Мирзазаде, О. Звучный, красочный мир[Текст]: [о передвижной выставке самодеятельных худож-ников и мастеров декоративно-прикладного искусствабратских республик Закавказья в Баку] /О.Мирзазаде//Вышка.- 1983.- 24 июля.- С.3.

1469.Рукотворный гимн таланту и трудолюбиянарода [Текст]: [в Баку завершился Международныйсимпозиум по искусству восточных ковров] (Азеринформ)//Бакинский рабочий.- 1983.- 11 сентября.- С.3.

1470.С думой о прекрасном [Текст]: [интервью сучастниками Международного симпозиума по восточнымковрам] //Бакинский рабочий.- 1983.- 8 сентября.- С. 3.

1471.Садырханова, С. И ты увидишь - мир прекра-сен… [Текст]: [передвижная выставка самодеятельных ху-дожников и мастеров декоративно-прикладного искусства

279

братских республик Закавказья в Баку] /С.Садырханова//Баку.- 1983.- 7 июля.- С. 3.

1472.Узоры Востока [Текст] /записала Ф.Гусейнова//Молодежь Азербайджана.- 1983.- 10 сентября.- С.3.

1473.Шахвалиев, К. Праздник ковра [Текст]/К.Шахвалиев //Молодежь Азербайджана.- 1983.- 10 сен-тября.- С.3.

1474.Шедевры народного промысла [Текст]//Баку.- 1983.- 10 сентября.- С. 3.

1475.Яркий, красочный мир ковра [Текст]: [откры-тие выставки в Картинной Галерее “Азербайджанские ков-ры”] (Азеринформ) //Бакинский рабочий.- 1983.- 6 сен-тября.- С.3.

1984

1476.Агаева, Р. Вышивала Натаван [Текст]: [попол-нение Государственного музея ковра предметами тысяче-летней давности] /Р.Агаева //Баку.- 1984.- 2 апреля.- С.3.

1477.Анар. Есть на свете ковры-самолеты [Текст]:[праздник ковра в Баку] /Анар //Советская культура.-1984.- 5 апреля.- С.6.

1478.Аскерова, Н. Этот чудесный азербайджанскийковер… [Текст]: [о некоторых насушных проблемах,волнующих специалистов ковроделия] /Н.Аскерова //Выш-ка.- 1984.- 8 апреля.- С.3.

1479.Ахмедов, А. Тысяча и одно ремесло [Текст]: [опразднике народных ремесл Азербайджана-Ковротка-чества, чеканки] /А.Ахмедова, В.Корш //Бакинскийрабочий.- 1984.- 26 августа; Баку.- 1984.- 27 августа.

1480.Заманов, Н. Художественно-эстетическое осо-бенности ковров на сюжеты произведений Низами [Текст]/Н.Заманов //Изв. АН Аз.ССР. Сер. лит., яз. и искусства.-1984.- №3.- С.94-95.- Резюме на русском языке.

280

1481.Зохрабекова, Д. Узоры из сказок [Текст]: [оруководителе кружка ковроделия Бакинской художест-венной галереи детского творчества Сусан Музаффаровой]/Д.Зохрабекова //Вышка.- 1984.- 29 января.

1482.Ковры Минаи Аллахвердиевой [Текст]: [оковрах азербайджанского ковроткацкого предприятия«Зили»] //Бакинский рабочий.- 1984.- 4 февраля.

1483.Международный симпозиум по искусству вос-точного ковра [Текст]: [место произведения – Баку] //Деко-ративное искусство.- 1984.- №2.- С.2-15.

1484.Мухтаров, Н. О чем рассказывает ковер…[Текст]: [о художнике по ковру Арифе Исмайлове] /Н.Мух-таров //Баку.- 1984.- 30 мая.- С. 3.

1485.Тагиева, Р. Международный симпозиум по ис-кусству восточных ковров: [Текст]: [информационныйбюллетень] /Р.Тагиева.- М., 1984.- Вып. 6.- С.15-18.- Текстна азерб. и на русском языке.

1985

1486.Аскерова, Л. Волшебная музыка ковра [Текст]:[о сопоставлении мугама ковровому искусству] /Л.Ас-керова //Молодежь Азербайджана.- 1985.-27 апреля.

1487.Бекирзаде, Г. Если дело по душе…[Текст]: [оковровщице Сальми Эйнуллаевой] /Г.Бекирзаде //Вышка.-1985.- 17 октября.- С.4.

1488.Векилова, Г. Азербайджанские ковры [Текст]:[о сюжетно-тематических коврах] /Г.Векилова //Декора-тивное искусство.- 1985.- № 2.- С.21-22,24.

1489.Кузьменко, П. Развивая народные традиции[Текст]: [заметки с выставки декоротивно-прикладногоискусства Азербайджана] /П.Кузьменко //Вышка.- 1985.-3 марта.

281

1490.Раджабли, Т. Бакинские уроки ковроткачества[Текст]: [о монгольских девушках изучающих в ПТУгорода Баку] /Т.Раджабли //Баку.- 1985.- 4 декабря.- С.3.

1491.Раджабли, Т. Бакинские уроки ковроткачества[Текст]: [помогают девушкам из Монголии быстро постичьсложное мастерство] /Т.Раджабли //Баку.- 1985.- 29 де-кабря.- С.3.

1492.Светлова, С. Домашний тепло ковра [Текст]: [онародном труде в объединении “Азерхалча”] /С.Светлова//Баку.- 1985.- 21 ноября.- С. 2.

1493.Серчиенко, А. Судьбы ее простое полотно[Текст]: [о ковроткачихе из Кировабада Земфире Керимкызы Кулиевой] /А.Серчиенко //Вышка.- 1985.- 4 июня.-С.1.

1986

1494.Исрафилзаде, Д. Проблемы коврового искус-ства Востока становятся предметом обсуждения на между-народном форуме: Баку сентябрь 1983 [Текст] /Д.Исрафил-заде //Изв. АН Аз.ССР. Сер. лит., языка и искусства.-1986.- №4.- С.116-119.

1987

1495.Аграновская, М. Быть ли гобелену в странековров [Текст]: [о гобеленах Азербайджана] /М.Агронов-ская //Декоративное искусство.- 1987.- №4.- С.11-12; 24-25.

1496.Азербайджанские ковры в Анкаре [Текст]:[выставка азербайджанских ковров] //Бакинский рабочий.-1987.- 25 октября.- С.4.

1497.Выставка азербайджанского ковра [Текст]: [вТурции] //Молодежь Азербайджана.- 1987.- 8 сентября.-С.3.

282

1498.Закиев, Ф. Живые краски выставки: [Текст]:[произведении самодеятельных художников и мастеровдекоративно-прикладного искусства] /Ф.Закиев //Вышка.-1987.- 8 мая.- С.4.

1499.Касумова, Т. …и чудо рождения ковра [Текст]:[об экспонировании в Берлине в Доме советской науки икультуры выставки “Декоративно-прикладное искусствоАзербайджана”] /Т.Касумова //Бакинский рабочий.- 1987.-22 декабря.- С.3.

1500.Мустафаев, А. Народные таланты [Текст]: [овыставке произведений самодеятельных художников имастеров декоративно-прикладного искусства] /А.Муста-фаев //Вышка.- 1987.- 6 июня.- С.4.

1501.Открылась выставка [Текст]: [ковровое ис-кусство Азербайджана в Стамбуле] //Вышка.- 1987.- 5 сен-тября.- С.2.

II Международный симпозиум по искусствуАзербайджанского ковра

1988

1502.Авдеева, С. Необычные ковры Самира Гусей-нова [Текст] /С.Авдеева //Вестник.- 1988.- 22 января.

1503.Алямовская, С. Узоры, вышитые иглою[Текст]: [выставка “Азербайджанская вышивка”, состояв-щаяся рамках II Международного симпозиума по искус-ству азербайджанского ковра] /С.Алямовская //Вышка.-1988.- 5 июня.- С.3.

1504.Вагабова, Д. Выставка удалась [Текст]: [о выс-тавке произведений мастеров декоративно-прикладногоискусства Азербайджана в ГДР] /Д.Вагабова //Баку.- 1988.-15 декабря.- С.3.

283

1505.Вечно молодое искусство [Текст]: [беседа с за-ведующим сектора музея декоративно-прикладного искус-ства народов СССР, кандидатом искусствоведения ЭрикойТашлицкой и ковроведом Сеид Таир Сабахи о впечетлени-ях по поводу II Международного симпозиума по искусствуковра] /беседу вела Т.Гаджиева //Баку.- 1988.- 26 мая.

1506.Гаджиева, Т. Гимн труду и таланту [Текст]:[впечетления о работе симпозиума Т.Мацаеврой и Н.Диар-бекирли] /Т.Гаджиева //Баку.- 1988.- 25 мая.- С.3.

1507.Гергова, П. Теплые тона Азербайджана:[Текст]: [выставка коллекции ковров и декоративныхтканей Азербайджана в Софии] /П.Гергова //МолодежьАзербайджана.- 1988.- 3 сентября.- С.3.

1508.Завершился Международный симпозиум поискусству азербайджанского ковра [Текст]: (Азеринформ)//Бакинский рабочий.- 1988.- 29 мая.- С.2; 30 мая.- С.3.

1509.Искендерли, С. Азербайджанский гобелен[Текст]: [о выставке “Современный текстиль Азербай-джана”] /С.Искендерли //Бакинский рабочий.- 1988.- 21сентября.- С.4.

1510.Из дальных странствий возвращаясь [Текст]:[выставка изделий народных умельцев г. Шеки в Аддис-Абебе] //Вышка.- 1988.- 25 сентября.- С.3.

1511.Кузьменко, П. На положении пасынка [Текст]:[о дискредитированном отношении к гобеленам] /П.Кузь-менко //Вышка.- 1988.- 10 января.- С. 3.

1512.Международному симпозиуму по азербай-джанскому ковру-достойную подготовку [Текст] (Азерин-форм) //Бакинский рабочий.- 1988.- 5 мая.- С.2.

1513.Мирзоева, С. Красота ковра - для человека[Текст]: [к открытию II Международного симпозиума поискусству ковра, который будет проводится в Баку]/С.Мирзоева //Бакинский рабочий.- 1988.- 18 мая.- С.4.

284

1514.Мирзоева, С. “Мы – единный коллектив…”[Текст] /С.Мирзоева //Бакинский рабочий.- 1988.- 26 мая.-С.3.

1515.Ордуханова, Х. Такие полезные встречи…[Текст] //Х.Ордуханова //Бакинский рабочий.- 1988.- 25мая.- С.4.

1516.Ордуханова, Х. Праздник у древних ворот[Текст] /Х.Ордуханова //Бакинский рабочий.- 1988.- 26мая.- С.3.

1517.Орханова, Х. Такие полезные встречи [Текст]/Х. Орханова //Бакинский рабочий.- 1988.- 25 мая.

1518.Пиннер, Р. Такие полезные встречи [Текст]/Р.Пиннер //Бакинский рабочий.- 1988.- 25 мая.- С.4.

1519.Пиннер, Р. Спасибо вам, друзя! [Текст]/Р.Пиннер, О.Гордаева, Т.Григолия; записала Р.Гусейнова//Вышка.- 1988.- 29 мая.- С. 3.

1520.Познавая мудрость ковра [Текст]: [об откры-тии в Азгосфилармонии II Международного симпозиумапо искусству ковра] //Бакинский рабочий.- 1988.- 24 мая.

1521.Ремесла Кашмира [Текст]: [выставка декора-тивно-прикладного искусства в Баку] //Бакинский рабо-чий.- 1988.- 16 марта.- С.3.

1522.Садырханова, С. Увидеть в обыденном прек-расное [Текст]: [о выставке самодеятельных мастеров де-коративно-прикладного искусства сотрудников научно-производственного объединения космических исследова-ний] /С.Садырханова //Баку.- 1988.- 5 января.- С.3.

1523.Ташицкая, Э. Вечно молодое искусство[Текст]: [о II Международном симпозиуме по искусствуазербайджанского ковра] /Э.Ташицкая, С.Сабахи //Баку.-1988.- 26 мая.- С.3.

1524.Тема дискуссии - азербайджанский ковер[Текст]: [в Баку пройдет II Международный симпозиум поискусству ковроткачества] //Баку.- 1988.- 5 мая.- С.3.

285

1525.Шамчиева, А. Искусство древнее и неувядае-мое [Текст]: [интервью с ученым секретарем музея ковраАйгюль Шамчиевой о предстоящем II Международногосимпозиума по искусству ковра] /Записала Т.Гаджиева/А.Шамчиева //Молодежь Азербайджана.- 1988.- 17 мая.

1526.Шамчиева, А. Взаимообогащение - главныйитог [Текст] /А.Шамчиева //Молодежь Азербайджана.-1988.- 31 мая.- С.3.

1527.Шамчиева, А. Праздник, застывший в узорах[Текст] /А.Шамчиева //Вышка.- 1988.- 26 мая.- С.4.

1989

1528.Алексеев, В. Есть ли будущее у старинного ре-месла? [Текст]: [ковроткачества] /В.Алексеев //Вышка.-1989.- 17 октября.- С. 1-2.

1529.Велиева, А. Ковры - на экспорт [Текст]: [об эк-спортируемых коврах кооператива “Фируза” при объеди-нении “Азерхалча”] /А.Велиева //Вышка.- 1989.- 5 марта.

1530.Закиев, Ф. Баяты о бабушкином ковре [Текст]:[о персональной выставке произведений художника АрифаМагеррамова в Баку] /Ф.Закиев //Вышка.- 1989.- 25 ап-реля.- С.4.

1531.Мамедова, С. Из бабушкиного сундука [Текст]:[о работах и коллекции по декоративно-прикладномуискусству Мелек Гаджиевой] /С.Мамедова //Баку.- 1989.-7 февраля.

1532.Ордуханова, Х. Ковры на Эрзерумском фести-вале [Текст]: [о выставке старинных и современных азер-байджанских ковров в Турции] /Х.Ордуханова //Бакинскийрабочий.- 1989.- 16 августа.- С. 4.

1533.Чурилова, Г. Если даже гобелен миниатюрен…[Текст]: [I Республиканская Выставка миниатюрного гобе-

286

лена] /Г.Чурилова //Бакинский рабочий.- 1989.- 9 августа.-С. 4.

1990

1534.Абдуллаев, М. Неповторимые узоры [Текст]: [оковрах, которые ткет Марал Рустамова] /М.Абдуллаев//Бакинский рабочий.- 1990.- 31 марта.

1535.Агадов, Ф. Есть ли будущее у старинного ре-месла? [Текст]: [ответ на одноименную статью о недостат-ках в развитии коврового искусства] /Ф.Агадов //Вышка.-1990.- 10 января.

1536.Ах “вернисаж”, какой ковер, какой пейзаж…[Текст] //Баку.- 1990.- 22 ноября.

1537.Гольдштейн, Л. Вторая жизнь ковра [Текст]:[об экспозиции ковров в залах Музея АзербайджанскогоКовра] /Л.Гольдштейн //Бакинский рабочий.- 1990.- 30мая; Вышка.- 1990.- 3 июня.

1538.Ковровое искусство Азербайджана [Текст]: [овыставке, открывщейся на Бакинской бисквитной фабрике]//Баку.- 1990.- 27 марта.

1539.Ковровое искусство Азербайджана… [Текст]:[по книге “Азербайджанский ковер”] //Русский язык и ли-тература в азербайджанской школе.- 1990.- №7.- С.24-25.

1540.Курбанова, Г. Экскурсия в сказочный мир…[Текст]: [об бакинской фирме “Халы” научной лаборато-рии национального ковра] /Г.Курбанова //Вышка.- 1990.-16 сентября.- С.8.

1541.Курбанова, Ч. Праздник ковра [Текст]: [о необ-ходимости улучшения работы музея ковра] /Ч.Курбанова//Молодежь Азербайджана.- 1990.- 14 июня.- С.3.

1542.Хайкин, Л. Ковер за станок… [Текст]: [о науч-ном произведении объединении “Тарачи” изготовляющим

287

ковроткацские станки и продающем в кредит] /Л.Хайкин//Правда.- 1990.- 12 сентября.- С.3.

1991

1543.Ковры Азербайджана в Ташкенте [Текст]: [овыставке ковров] //Бакинский рабочий.- 1991.- 22 июня.-С.3.

1544.Стадник, В. Палитрой красок блистая…[Текст]: летом 1992 г. в Баку пройдет III Международныйсимпозиум по искусству азербайджанского ковра /В.Стад-ник //Вышка.- 1991.- 6 февраля.

1545.Стадник, В. Встреча с древним ковром…[Текст]: [о выставке Азербайджанских ковров в туркмен-ском городе Небит-Даг] /В.Стадник //Вышка.- 1991.- 25июня.- С.6.

1992

1546.Алескероглу, Ф. Ковров загадочная связь…[Текст]: [Азербайджанские ковры] /Ф.Алескероглу //Азер-байджан.- 1992.- 28 ноября - 4 декабря.- С.2.

1547.Бабаев, К. Рукотворные сюжеты… [Текст]: [обискусстве азербайджанского ковра] /К.Бабаев //Вышка.-1992.- 26 декабря.- С.8.

1548.В хождение за три моря… [Текст]: [о выставкеазербайджанских ковров в Израиле] /Азеринформ //Бакин-ский рабочий.- 1992.- 14 апреля.- С. 3.

1549.Кебирли, Ю. Ярче радуги, дороже злата…[Текст]: [об истории азербайджанского ковра] /Ю.Кебирли//Культура.- 1992.- 16 апреля.

1550.Краснова, С. Азербайджанские ковры в Тур-ции… [Текст]: [о выставке риаритетов азербайджанскогоковроткачество] /С.Краснова //Баку.- 1992.- 18 июня.- С.3.

288

1551.Мирзоева, С. Так рождается образ… [Текст]/С.Мирзоева //Бакинский рабочий.- 1992.- 28 мая.

1552.Сафарова, А. Когда был выткан первыйковер?… [Текст] /А.Сафарова //Молодежь Азербайджана.-1992.- 14 января.- С.3.

1993

1553.Асадуллаева, С. Фантазий народных умел-цев… [Текст]: [о экспозициях музея искусств Азербайджа-на] /С.Асадуллаева //Вышка.- 1993.- 10 июля.- С.9.

1554.Ильвина, В. Чудо-ковры Микаилова… [Текст]:[художник по коврам] /В.Ильвина //Баку.- 1993.- 13 июля.-С. 3.

1555.Искендерова, В. Старинная улочка выводит вмир… [Текст]: [о творчестве молодого художника поковру Э.Микаилова] /В.Искендерова //Азербайджан.-1993.- 10 июля.- С.3.

1556.Об Азербайджане – рассказали ковры…[Текст]: [о выставке азербайджанских ковров в Лондоне]//Баку.- 1993.- 17 июля.- С. 3; Вышка.- 1993.- 17 июля.

1996

1557.Исмаилов, А. Сильные духом творцы [Текст]:[о II Общереспубликанском выставке-конкурса творчестваинвалидов (живопись, скульптура, ковроткачество и вяза-ние)] /А.Исмаилов //Бакинский рабочий.- 1996.- 18 ок-тября.- С.3.

1558.Исмаилов, А. Ковры: Симпозиумы и диссер-тации [Текст]: [о взаимовлиянии коврового искусстваАзербайджана и Турции] /А.Исмаилов, Фаик Султан-Закиф //Бакинский рабочий.- 1996.- 6 августа.- С.3.

289

1559.Махмудова, Н. Азербайджанские ковры завое-вывают мировой рынок [Текст]: [открытие Концерном“Азерхалча” в Ичеришехер фирменного магазина для реа-лизации ковров ручной работы] /Н.Махмудова //Бакинскийрабочий.- 1996.- 26 декабря.- С.3.

1560.Парсаданова, М. Еще раз о ковре [Текст]: [овыходе в свет книги альбома “Азербайджанский ковер”]/М.Парсаданова //Молодежь Азербайджана.- 1996.- 20 мар-та.- С.4.

1561.Праздник народных умельцев [Текст]: [от-крытие республиканской выставки-ярмарки “Народное ис-кусство и самозанятость”. В открытии принял участиеПрезидент Гейдар Алиев] //Бакинский рабочий.- 1996.-1 марта.- С.1.

1562.С днем рождения, уста! [Текст]: [открытиеюбилейной выставки ковров Д.Муджири] //Бакинский ра-бочий.- 1996.- 4 апреля.- С.4.

1997

1563.Мустафаева, А. Не ковром, так книгой [Текст]:[о выставке “Древности-XIX века” в музее имени Р.Муста-фаева] /А.Мустафаева //Панорама.- 1997.- 20 февраля.

1564.Правительство Азербайджана запретиловывоз из страны ковров ручной работы и предметов народ-ного искусства [Текст] //Бакинский рабочий.- 1997.-12 февраля.- С.3.

1565.Продолжаются добрые традиции… [Текст]:[ковровое искусство Азербайджана] //Бакинский рабочий.-1997.- 28 августа.- С.4.

1566.Тагиева, Н. Ковровое искусство Азербайджанав американском искусствоведении [Текст] /Н.Тагиева;AMEA. Институт Архитектуры и искусства.- Баку, 1997.-С.65-67.- Текст на азерб. и на русском языке.

290

1998

1567.Исмаилов, С. Строится дом ковра [Текст]: [вИчеришехер] /С.Исмайлов //Бакинский рабочий.- 1998.-28 октября.- С. 4.

1568.Мирзоева, С. Богатство возвращенное Нахичы-вану [Текст]: Музей ковра начинает жизнь /С.Мирзоева//Бакинский рабочий.- 1998.- 20 марта.- С.3.

1569.Старинные ковры [Текст]: опасайтесь подде-лок //Зеркало.- 1998.- 28 марта.- №12.- С.15.

1570.Своебразие и традиция [Текст]: [выставка,открывщаяся в Государственном Музее Ковра и Народно-Прикладного Искусства им. Лятифа Керимова молодогоазербайджанского художника по коврам СамираГусейнова] //Бакинский рабочий.- 1998.- 16 января.- С. 3.

1571.Тагиева, Н. Ричард Райт - исследователь азер-байджанских ковров [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Me-marlıq və İncəsənət İnstitutu; Abidələr və Diqqətəlayiq yerlərüzrə Beynəlxalq Şuranın Azərbaycan Komitəsi (İKOMOS);Şərq ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyası; Memarlıq vəİncəsənət Xəbərləri.- 1998.- №1.- S.79-84.- Текст на азерб. ина русском языке.

1572.Тагиева, Н. Азербайджанский ковер - в прош-лом, настоящем и будущем [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nınMemarlıq və İncəsənət İnstitutu; Abidələr və Diqqətəlayiqyerlər üzrə Beynəlxalq Şuranın Azərbaycan Komitəsi(İKOMOS); Şərq ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyası;Memarlıq və İncəsənət Xəbərləri.- 1998.- №2.- S.76-83.-Текст на азерб. и на русском языке.

1999

1573.Авдеева, С. Рядом компьютер и ткацкий станок[Текст]: [о применении компьютерной технологии Гани-

291

рой Аскеровой в ковровом деле] /С.Авдеева //Бакинскийрабочий.- 1999.- 20 июля.- С. 4.

1574.Алиева, К. Тебризская ковровая школа и еероль в развитии коврового искусства Средней Азии[Текст] /К.Алиева //Азербайджан в многовековых много-гранных взаимосвязях.- Баку, 1999.- С.185-188.

1575.Бердичевский, Т. И малая страна может бытьвеликой [Текст]: [о руководящих научно-производст-венной фирмы “Azərbaycan milli naxışları” АзизеАбдулазизова] /Т.Бердичевский, А.Абасов //Бакинскийрабочий.- 1999.- 16 января.- С.3.

1576.Джафаров, З. Директор школы за ткацкимстанком [Текст]: [директор ж/д Газимагомедской школы№10 Земфира Алекперова ткет ковры] //Бакинскийрабочий.- 1999.- 29 июня.- С.4.

1577.Мамедханова, М. Мотив буты в народномтворчестве Азербайджана [Текст] /М.Мамедханова//Azərbaycan İncəsənətinin Avropa mədəniyyəti ilə qarşılıqlıəlaqələri.- Баку, 1999.- S.14-18.

1578.Мирзоева, С. Музей славит нахичыванскуюженщину [Текст]: [о нахичыванском музее ковра] /С.Мир-зоева //Бакинский рабочий.- 1999.- 6 января.- С.3.

2000

1579.Тагиева, Н. Азербайджанский ковер в быту[Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsənətİnstitutu; “Qafqazın Arxeoloqiya və Etnoqrafiyası” BeynəlxalqElmi Konfrans.- Баку, 2000.- С.215-216.

292

2002

1580.Ахундзаде, Д. Вы решили купить ковер?[Текст]: [о ковроткачестве в Азербайджане] //Эхо-плюс.-2002.- 17 августа.- С.6.

1581.Бабаев, Х. Посвящается великому норвежцу[Текст]: [выставка работ художника Юсифа Мирзы. Посвя-щается памяти Тура Хейердала] /Х.Бабаев //Бакинский ра-бочий.- 2002.- 7 декабря.- С.3.

1582.Тагиева, Н. Американский искусствовед АртурПоп и азербайджанские ковры [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitutu; Azərbaycan Mentaliteti vəİncəsənəti; Məqalələr toplusu.- Баку, 2002.- С.62-69.- Текстна азерб. и на русском языке.

2003

1583.Тагиева, Н. О древнетюркских истоках азер-байджанских и турецких ковров [Текст] /Н.Тагиева//AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitutu; Ənənə və bədiiforma məqalələr toplusu.- Баку, 2003.- S.37-42.- Текст наазерб. и на русском языке.

1584.Тагиева, Н. Ковры Сельджукского периуда:Сравнительный анализ азербайджанских и турецких ков-ров [Текст] /Н.Тагиева //Müqayisəli sənətşünaslıq: nəticələrvə perspektivlər. Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənətUniversitetinin 80 illiyinə həsr edilən I elmi-tədqiqat konfran-sı.- Баку, 2003.- С.37-42.- (на азерб. и на русском языке).

2004

1585.Азербайджанский ковер должен вернуть себебылую славу [Текст] //Зеркало.- 2004.- 6 июня.- С.7.

293

1586.Тальская, Д. Сохранить узоры ковров: Этойцели было посвящена прошедщая в Баку Международнаянаучная конфереция [Текст] /Д.Тальская //Эхо-плюс.-2004.- 3 декабря.- С.8.

1587.Тагиева, Н. О некоторых сходствах орнамен-тальных мотивов в азербайджанских и туркменских коврах[Текст] /Н.Тагиева //AMEA Xəbərləri. Humanitar elmlərseriyası.- 2004.- № 2.- С.37-42.- Текст на азерб. и нарусском языке.

2005

1588.Бабаев, Х. Картины можно и вышивать: выс-тавка в Бакинском центре миниатюры “Вышитыекартины” Зои Кадымбековой, Бурбулы, Земфиры Салимо-вой и Гюльнары Гаджизаде [Текст] /Х.Бабаева //Бакинскийрабочий.- 2005.- 6 января.- С.4.

1589.Издан каталог художника - ковровшика: Ай-дына Раджабова [Текст] //Бакинский рабочий.- 2005.- 10февраля.- С.5.

1590.Мурсалова, М. История в коврах [Текст]: [ков-роткачества Азербайджана] /М.Мурсалов //Эхо.- 2005.-3 сентября.- С.9.

2006

1591.Алиева, Г. О некоторых сюжетных коврах вмузейной экспозиции выставленных в АзербайджанскомГосударственном Музее Искусств [Текст] /Г.Алиева //Эхо.-2006.- 5 мая.- С.8.

1592.Амаль. Азербайджан в видении русских худож-ников: открылась выставка в которой нашли свое отроже-ние наша культура, быт и природа [Текст]: [о выставке го-беленов, панно, изделий в виде - “гурама” приуроченной к

294

“году России в Азербайджане”] /Амаль //Зеркало.- 2006.-8 июня.- С.8.

1593.Ковров драгоценный узор [Текст] //Азербай-джанский Конгресс.- 2006.- №5.- 31 мая.- С.23, 24.

1594.Ковровые притязания армян [Текст] //ЭХО.-2006.- 13 сентября.- С.1,5

1595.Лена. Азербайджанское ковроткачество самоековрокачественна в мире [Текст]: [экскурс в историю]/Лена //Зеркало.- 2006.- 1 июля.- С.25.

1596.Мамедова, И. Диалог цивилизации. Открыласьвыставка, посвященные азербайджана-российским куль-турным связам [Текст]: [выставка работ наших мастеровдекоративно-прикладного творчества] /И.Мамедова //Кас-пий.- 2006.- 22 июня.- С.5.

1597.Сулейманова, Ф. Ковры Крейга Рауландса[Текст]: [о выставке ковров новозеландского художника]//Бакинский рабочий.- 2006.- 22 июня.- С.4.

1598.Тагиева, Н. К классификации азербайджанскихковров [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsə-nət İnstitutu. İncəsənət və mədəniyyət problemləri.- Баку,2006.- Вып. XVIII.- С.211-215.- (на азерб. и на русскомязыке).

1599.Тагиева, Н. Колористические особенностиазербайджанских традиционных ковров [Текст] /Н.Тагиева//AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitutu; İncəsənət vəmədəniyyət problemləri.- Баку, 2006.- Вып. XVII.- С.180-187.- (на азерб. и на русском языке).

1600.Тагиева, Н. Общие особенности анатолийскихи туркменских ковров [Текст] /Н.Тагиева //AMEA, Memar-lıq və İncəsənət İnstitutu; İncəsənət və mədəniyyət problem-ləri.- Баку, 2006.- Вып. XVI.- S.93-104.- (на азерб. и нарусском языке).

295

1601.Тагиева, Р. Ковровых кудесник дел [Текст]/Р.Тагиева //“IRS” Azərbaycan Beynəlxalq jurnalı.- 2006.-№5.- С.23-29.- (на азерб. и на русском языке).

2007

1602.Азербайджанское ковровое искусство произ-вело на первую леди Польши большое впечетление [Текст]//Бакинский рабочий.- 2007.- 31 марта.- С.4.

1603.Алиев, Н. На Sotheby`s выставлен азербай-джанский ковер [Текст]: [о необходимости наличия разре-шения Министерства Культуры и Туризма Азербайджанапри продаже азербайджанских ковров на аукционах мира]/Н.Алиев, Р.Манафлы //Эхо.- 2007.- 17 марта.- С.1,4.

1604.Бабаев, Б. Книга о нас [Текст]: [ковроткацкоеискусство Азербайджана в книге украинских авторовЮ.Кочубея и Е.Циганковой “Восточное искусствоведениев Украине в 20-30-х годах XX столетия”] /Б.Бабаев//Бакинский рабочий.- 2007.- 5 октября.- С. 4.

1605.Каракмазли, Д. Работа над ошибками: Made inAzerbaijan – отныне должен знать весь мир [Текст]:[декоративно-прикладное искусство Азербайджанскогомузея ковра] /Д.Каракмазли //Каспий.- 2007.- 5 мая.- С. 3.

1606.Ковровое искусство Азербайджана произвелона супругу премьер-министра Турции глубокое впечатле-ние [Текст]: [о посещении А.Эрдоган “Галереи азербай-джанского ковра”] //Бакинский рабочий.- 2007.- 13 марта.-С.4.

1607.Ковровый плагиат [Текст]: [армяне присвоилиузоры карабахских ковров] //Зеркало.- 2007.- 18 августа.-С.24.

1608.Кязимова, С. Красота вечного ремесла [Текст]:[Азербайджанские ковры продолжают завоевывать мир]

296

/С.Кязимова //Азербайджанские известия.- 2007.- 23 авгус-та.- С.4.

1609.Мамедов, М. Рынок национальных ковров раз-вивается нединамично [Текст] /М.Мамедов //Зеркало.-2007.- 12 января.- С.7.

1610.Назирова, С. Великое чудо ковроткачества[Текст]: [экскурс в историю ковроткачества] /С.Назирова//Азербайджанские Известия.- 2007.- 13 декабря.- С. 4.

1611.Рубаи, А. В Эстонии думают, что наши ковры -армянские [Текст]: [творческий портрет и планы худож-ника-ковроткача Р.Гулиева] /А.Рубаи //Каспий.- 2007.-25 января.- С.6.

1612.Рубаи, А. День ремесленников в Шеки [Текст]:[об экспозиции 70 работ всех видов ремесл] /А.Рубаи//Каспий.- 2007.- 23 июня.- С. 8.

1613.Супруга Президента Турции ХайруннисаГюль ознакомилась с азербайджанским искусством ковро-ткачества [Текст] //Бакинский рабочий.- 2007.- 7 ноября.-С.3.

1614.Тагиева, Н. Ковровая терминология как источ-ник единства ковровой культуры тюркских народов[Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnsti-tutu; İncəsənət və mədəniyyət problemləri.- 2007.- №4 (22).-С.120-124.- Текст на азерб. и на русском языке.

1615.Я восхищаюсь красотой и богатством азер-байджанского коврового искусства [Текст]: [о визите пре-зидента Фонда Науки и Культуры Катара Музы бинт На-сир аль-Мисну в “Азерильме”] //Бакинский рабочий.-2007.- 2 ноября.- С.3.

2008

1616.Алиев, И. Речь Президента Азербайджана[Текст]: [на церемонии закладки фундамента здания Госу-

297

дарственного Музея Азербайджанского Ковра и Народно-Прикладного Искусства им. Лятифа Керимова] /И.Алиев//Бакинский рабочий.- 2008.- 16 мая.- С. 1.

______________

1617.Керимов, Р. День Азербайджана на аукционеSotheby`s [Текст]: [о декоративных ковриках и вышивкахXVII-XVIII веков] /Р.Керимова, Н.Алиев //Эхо.- 2008.-24 мая.- С.1,3.

1618.Отечественные ковры популяризируют[Текст]: [о создании информационной системы в Институ-те Кибернетики по популяризации и идентификацииковров] //Зеркало.- 2008.- 19 февраля.- С.8.

1619.Первая леди Азербайджана Мехрибан Алиеваи первая леди Египта Сюзан Мубарак посетили “Азериль-ме” [Текст] //Бакинский рабочий.- 2008.- 26 сентября.- С.6.

1620.Тагиева, Н. Художественная культура тюрк-ских народов [Текст]: [исторические этапы, региональныеособенности и основные тенденции развития туркменскогоковра] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitu-tu; İncəsənət və mədəniyyət problemləri.- 2008.- №1 (23).-С.92-97.- Текст на азерб. и на русском языке.

1621.Шедевры искусства [Текст]: [в Киеве прошлавыставка уникальных азербайджанских ковров] //Каспий.-2008.- 31 января.- С.8.

2009

1622.Абасов, М. Азербайджанские ковры [Текст]: [осоздании определенных условий для охраны нашихтрадиций ковроткачества] /М.Аббасов //Бакинский рабо-чий.- 2009.- 23 июля.- С. 4.

1623.Тагиева, Н. Загадки Пазырыкского ковра[Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət

298

İnstitutu; İncəsənət və mədəniyyət problemləri.- 2009.- № 1-2(27-28).- С.241-249.- (на азерб. и на русском языке).

1624.Тагиева, Н. Сравнительный анализ орнамен-тальных мотивов в азербайджанских и туркменских коврах[Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsənətİnstitutu; İncəsənət və mədəniyyət problemləri.- 2009.- №3(29).- С.161-166.- (на азерб. и на русском языке).

1625.Тагиева, Н. Влияние культуры шелкового путина декоративно-прикладное искусство Азербайджана XIII-XIV веков [Текст] /Н.Тагиева //Вселенная Культурa.Ежеквартальный международный журнал общественныхнаук (Анкара).- 2009.- №3.- С.166-173.

2010

1626.Агаджанова, Дж. Азербайджан: на летающихковрах в мир сказки [Текст]: В Лондоне открыласьвыставка азербайджанского ковра /Дж.Агаджанова //Неде-ля.- 2010.- 19 ноября.- С.2.

1627.Агаджанова, Дж. Ковры Азербайджана призна-ны ЮНЕСКО [Текст]: [о 5-ом заседании ЮНЕСКО повопросам образования, науки и культуры] /Дж.Агаджанова//Комсомольская правда.- 2010.- 23-29 ноября.- С.4.

1628.Ализаде, Д. Азербайджанские ковры армянеприписывают себе [Текст]: Это, по словам директора Госу-дарственного музея ковра и прикладного искусства РоиТагиевой, доказывают многосчисленные исследованиязарубежных ученых /Д.Ализаде //Эхо.- 2010.- 27 ноября.-С.7.

1629.Боралиева, А. Искусство ковра важная частьдревней азербайджанской культуры [Текст]: [о визитеитальянского специалиста по восточным коврам А.Бараве-ли; беседу вела А.Алиева] /А.Боравели //Каспий.- 2010.-30 октября.- С.11.

299

1630. В Лондоне открылась выставка «Азербай-джан: на коврах-самолетах в мир сказки» [Текст]//Бакинский рабочий.- 2010.- 19 ноября.- С.8.

1631.Джеваншир, Л. Азербайджанский ковер – всписках ЮНЕСКО [Текст]: [о 5-ом заседании ЮНЕСКО повопросам образования, науки и культуры] /Л.Джеваншир//Бакинский рабочий.- 2010.- 3 декабря.- С.3.

1632.Издана книга из цикла «Все школы азербай-джанского ковра» [Текст]: [автор В.Мурадов] //Каспий.-2010.- 7 декабря.- С.8.

1633.Кязимова, С. В списке всемирного наследия[Текст]: [Азербайджанские ковры] /С.Кязимова //Азербай-джанские известия.- 2010.- 19 ноября.- С.1.

1634.Кямалгызы, Дж. Ковроткачество в Азербай-джане [Текст]: Пополнило список объектов Всемирногонаследия ЮНЕСКО /Дж.Кямалгызы //Эхо.- 2010.- 20ноября.- С.6.

1635.Масель, С. Новый дом для ковров [Текст]: ВБаку совсем скоро завершится строительство новогоздания Музея ковра /С.Масель //Зеркало.- 2010.- 6 мая.-С.8.

1636.Нагиев, Р. Живет старинное ремесло [Текст]: [осохранении традиций ковроткачества] /Р.Нагиев //Бакин-ский рабочий.- 2010.- 20 февраля.- С.4.

1637.Путешествие в сказочный мир [Текст]: ВЛондоне проходит выставка азербайджанского ковра//Каспий.- 2010.- 19 ноября.- С.8.

2011

1638.Абасов, М. Новое дыхание ковра [Текст]: [обэскизах для ковровых изделий студентов АкадемииИскусств] /М.Абасов //Бакинский рабочий.- 2011.- 5февраля.- С.4.

300

1639.Абасов, М. Традиции азербайджанского ковро-ткачества [Текст]: [о семинаре на тему «Традиции азербай-джанского ковроткачества в музейном образовании»]/М.Абасов //Бакинский рабочий.- 2011.- 17 февраля.- С.4.

1640.Азербайджанские ковры пропангандируетсяв США [Текст] //Каспий.- 2011. - 9 июля -С.12.

1641.Наши ковры – в списке наследия ЮНЕСКО[Текст]: в Музейном Центре состоялась презентации сайтаазербайджанских ковров //Неделя.- 2011.- 11 февраля.-С.20.

301

ДИССЕРТАЦИИ И АВТОРЕФЕРАТЫ

1964

1642.Абдуллаева, Н. Ковровое искусство Совет-ского Азербайджана [Текст]: автореферат диссертации насоискание ученой степени кандидата искусствоведения/Н.Абдуллаева.- Баку, 1964.- 19 с.

1643.Муджири, Д. Искусство ковроделия ИранскогоАзербайджана (XIX-XX вв.) [Текст]: автореферат диссер-тации на соискание ученой степени кандидата искусство-ведения /Д.Муджири.- Баку, 1964.- 20 с.

1965

1644.Тарланов, М. Декоративно-прикладное ис-кусство Советского Азербайджана (1920-1965 гг.) [Текст]:автореферат диссертации на соискание ученой степеникандидата искусствоведения /М.Тарланов.- Баку, 1965.-21 с.

1972

1645.Эфендиев, Р. Декоративно-прикладное искус-ство Азербайджана (XII- XIX вв.) [Текст]: авторефератдиссертации на соискание ученой степени доктораискусствоведения /Р.Эфендиев.- Баку, 1972.- 41 с.

1973

1646.Алиева, А. Ворсовые ковры Азербайджана ХIXначала XX в. [Текст]: автореферат диссертиции на соиска-

302

нии ученной степени кандидата искусствоведения/А.Алиева.- Баку: Элм.- 1973.- 41 с.

1982

1647.Тагиева, Р. Сюжетно-тематические коврыАзербайджана: XIX - начало XX вв. [Текст]: авторефератдиссертации на соискание ученой степени кандидатаискусствоведения /Р.Тагиева.- Тбилиси, 1982.- 27 с.

1984

1648.Алиев, К. Безворсовые ковры Азербайджана(ХVII- начало XX в.) [Текст]: автореферат диссертациикандидата искусствоведения /К.Алиев.- М., 1984.- 26 с.

1991

1649.Мамедова, Т. Ковры в художественной струк-туре национального интеръера Азербайджана [Текст]:автореферат диссертации кандидата искусствоведения/Т.Мамедова.- М., 1991.- 23 с.

1993

1650.Гюль, Э. Взаимосвязи коврого искусства Азер-байджана и Средней Азии [Текст]: автореферат диссерта-ции кандидата искусствоведения /Э.Гюль.- Баку, 1993.-26 с.

1651.Гюль, Э. Взаимосвязи коврового искусстваАзербайджана и Средней Азии [Текст]: диссертация кан-дидата искусствоведения /Э.Гюль.- Баку, 1993.-178 с.

303

1994

1652.Мамедова, А. Ковровое искусство Азербай-джана (1950-1990 гг.) [Текст]: диссертация кандидатаискусствоведения /А.Мамедова.- Баку, 1994.- 175 с.

1995

1653.Мамедова, А. Ковровое искусство Азербайджа-на (1950-1990 гг.) [Текст]: автореферат диссертациикандидата искусствоведения (17.00.04) /А.Мамедова.-Баку, 1995.- 28 с.

2002

1654.Тагиева, Н. Ковровое искусство Азербайджанав американском искусствоведении [Текст]: диссертациякандидата искусствоведения /Н.Тагиева.- Баку.- 2002.

1655.Тагиева, Н. Ковровое искусство Азербайджанав американском искусствоведении [Текст] /Н.Тагиева//AMEA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu. Sənətşünaslıqnamizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmişdissertasiyanın avtoreferatı /Н.Тагиева.-Баку, 2002.- 28 с.-Текст на азерб. и на русском языке.

2005

1656.Азизова, А. Азербайджанский костюм ХIХ векав контексте развития декоративно-прикладного искусства[Текст]: автореферат диссертации кандидата искусствове-дения /А.Азизова.- Баку, 2005.- 26 с.

304

2007

1657.Меликова, Ш. Художественные ткани и вы-шивки Азербайджана XVI-XVIII веков [Текст]: авторефе-рат диссертации кандидата искусствоведения. 17.00.14.Изобразительное и декоративно-прикладное искусство/Ш.Меликова //Азербайджанский Государственный Уни-верситет Культуры и Искусства.- Баку, 2007.- 26 с.

305

АЗЕРБАЙДЖАНСКИЕ КОВРОВЫЕШКОЛЫ

КАРАБАХСКАЯ КОВРОВАЯ ШКОЛА

Книги

2007

1658.Каджар, Ч. Старая Шуша [Текст] /Ч.Каджар.-Баку: Şərq-Qərb, 2007.- 344 с.

Содерж.: В книге рассказывается о роле ковров вжизни шушинцев и карабахцев. Карабахские ковры выде-ляются высоким качеством, художественностью и боль-шими размерами [С.144-149].

2010

1659.Азербайджанские ковры. Жемчужины Караба-ха [Текст] /Фонд Гейдара Алиева.- Баку, 2010.- 155 с.

1660.Мурадов, В. Азербайджанские ковры. Карабах-ская группа [Текст] /В.Мурадов.- Баку: Элм, 2010.- 155 с.

Книжно, газетно-журнальные материалы

1988

1661.Гулиев, В. Если бы заговарил ковер… [Текст]:[о коврах “Малыбейли”; о ковре шушинской группы,сотканный и подаренный слушательницами женскойгимназии в селе Малыбейли просветителю Мамеду Кара-еву (1888-1913)] /В.Гулиев //Вышка.- 1988.- 27 марта.- С.3.

306

1662.Кулиев, В. Шушинские ковры [Текст]: [о музеековра в Шуше] /В.Кулиев //Бакинский рабочий.- 1988.- 14мая.- С.4.

1663.Шушинские ковры [Текст] //Бакинский рабо-чий.- 1988.- 14 мая.- С.4.

1996

1664.Турьялай, С. Ковровая летопись Карабаха[Текст]: [самые большие, самые цветные, самые искуст-ные] /С.Турьялай //Огонек.- 1996.- май (специальныйвыпуск).- С.78-79.

1997

1665.Тагиева, Н. Шушинские ковры в американскомискусствоведении [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıqvə İncəsənət İnstitutu. İncəsənətin aktual problemləri.- Баку,1997.- С.26-29.- Текст на азерб. и на русском языке.

1998

1666.Тагиева, Н. Об одном Шушинском ковре 1809года [Текст] /Н.Тагиева //Azərbaycan Milli EA Memarlıq vəİncəsənət İnstitutu; Azərbaycan Sənətşünaslığının Öncülİstiqamətləri. Məqalələr toplusu.- Баку: Çaşıoglu, 1998.-С.101-110.-Текст на азерб. и на русском языке.

2007

1667.Баннаева, Н. Венецианская маска на Карабах-ском килиме [Текст]: [творческий портрет керамисткиН.Султан] /Н.Бананаева //Азербайджанские Известия.-2007.- 6 июля.- С.4.

307

2008

1668.Тагиева, Н. Шушинские ковры в трудахДжорджа О’Баннона [Текст] /Н.Тагиева //Azərbaycan Res-publikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi; Lətif Kərimovadına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti DövlətMuzeyinin elmi əsərlərinin toplusu.- Баку, 2008.- С.19-26.-Текст на азерб. и на русском языке.

КУБИНСКАЯ КОВРОВАЯ ШКОЛА

Книги

1902

1669.Кустарная промышленность на Кавказе.Ковровый промысел [Текст].- Тифлис, 1902.- Вып I.- 66 с.

III главе посвящен ковровому производству Кубин-ского уезда Бакинской губернии [С. 27-66].

Книжно, газетно-журнальные материалы

1903

1670.Кара-Мурза, И. Ковровый промысел в кубин-ском уезде [Текст] /И.Кара-Мурза //Труды Кавказскогокустарного комитета.- Тифлис, 1903.

308

1904

1671.Кара-Мурза, И. Ковровый промысел в кубин-ском уезде [Текст] /И.Кара-Мурза //Кавказское сельскоехозяйство.- 1904.- №28.

1926

1672.Зуммер, В. Современные Кубинские ковры[Текст]: [о ковровой выставке 23-24 марта 1926 в городеКубе] /В.Зуммер //Известия общества обследования иизучения Азербайджана.- 1926.- №3.- С.185-193.

1928

1673.Мирнее, М. Кубинское ковроткачество [Текст]/М.Мирнее //Экономический вестник Азербайджана.-1928.- № 5-6.- С. 76-78.

Из содерж.: Ковроткачество развивалось в Кубин-ском уезде издавна. В некоторых селах: Перебедиль, Зейва,Крыз и др. ткутся самые изяшные и тонкие ковры.Ковроткачи обладают природным даром художественноговкуса, ковры отличаются высоким качеством и дорогоценятся.

1965

1674.Петрова, Э. Пирабедильские ковры в Девичах[Текст] /Э.Петрова //Вышка.- 1965.- 22 декабря.

19671675.Лагичские умельцы [Текст]: [о ковроделии

Исмаилинского района] //Бакинский рабочий.- 1967.- 25февраля.

309

1976

1676.Логосов, Г. Узоры Кубы [Текст]: [о Кубинскойковровой мастерской] /Г.Логосов //Вышка.- 1976.- 10 сен-тября.

1986

1677.Колкун, Н. Творящие красоту [Текст]: [оделегате XXXI съезда КП Азербайджана, ковроткачихеДевичинской ковровой фабрики “Перебедиль” СадагатАлиевой] /Н.Колкун //Молодежь Азербайджана.- 1986.-30 января.- С. 1.

1987

1678.Сафаров, М. Неугамонный характер [Текст]: [оковроткачихе Ф.Гаибова, мастере Кубинской фабрики“Азерхалча”] /М.Сафарова //Вышка.- 1987.- 3 декабря.-С.3.

1989

1679.Керимов, Ф. Как продолжить традиции[Текст]: [о коврах вытканные кубинскими умельцами]/Ф.Керимов //Молодежь Азербайджана.- 1989.- 1 апреля.-С.2.

2006

1680.Рагимов, Т. Экологически чистые ковры[Текст]: [о проблемах и достижениях кубинских ковротка-

310

чей сообщила директор “Гедим Губа” Хумай Мамедова]/Т.Рагимова //Эхо.- 2006.- 21 июня.- С. 5.

2008

1681.Баннаева, Н. Узоры северного края [Текст]: [окубинских ковроткачах из фирмы “Айгюн”] /Н.Баннаева//Азербайджанские Известия.- 2008.- 15 января.- С. 4.

2011

1682. Мамедов, А. Мастерицы ковра [Текст]: [Ков-роделие традиционное искусство в древней Кубе]/А.Мамедов //Бакинский рабочий.- 2011.- 29 января.- С.4.

ШИРВАНСКАЯ КОВРОВАЯ ШКОЛА

1946

1683.Полонский, Л. Ковроткачихи [Текст]: [о шема-хинских ковроткачихах] /Л.Полонский //Молодежь Азер-байджана.- 1946.- 13 апреля.

1966

1684.Бадалов, К. Ширванские ковры [Текст]: [о ков-роделах Ширвана] /К.Бадалов //Молодежь Азербайджана.-1966.- 16 декабря.

311

1970

1685.Джафаров, Д. Ковры села Хыллы [Текст]: [ра-йон Кази-Магомед] /Д.Джафаров //Вышка.- 1970.- 2 де-кабря.- С.4.

1975

1686.Назаров, Э. Ковры Кази-Магомеда [Текст]/Э.Назаров //Бакинский рабочий.- 1975.- 4 июня.- С.4.

1977

1687.Шахвалиев, К. Ковроткачихи Шемахи [Текст]/К.Шахвалиев //Молодежь Азербайджана.- 1977.- 19 фев-раля.- С.4.

1978

1688.Доминов, Б. Шемахинские искусстницы[Текст]: [о ручном ковроткачестве] /Б.Доминов //Сельскаяжизнь.- 1978.- 1 сентября.- С. 4.

1979

1689.Хромов, К. Ковры горянок [Текст]: [о мастерахшемахинской ковроткачей в мастерской “Ширван”]/К.Хромов //Бакинский рабочий.- 1979.- 8 апреля.

1980

1690.Гаджиева, Л. Родословная ковра, год 1980[Текст]: [история гянджинского ковра] /Л.Гаджиева //Мо-лодежь Азербайджана.- 1980.- 6 ноября.

312

1981

1691.Кулиева, Ф. Новые ковры [Текст]: [о новыхработах Кировабадского коврово-суконного комбината им.Л.Гусейнова] /Ф.Кулиев //Вышка.- 1981.- 9 сентября.

1997

1692.Гобелен с ширванским ковром [Текст]: [Азер-байджанские ковры во Франции] //Бакинский рабочий.-1997.- 11 января.- С.3.

1998

1693.Орлова, Е. Там, где рождается красота [Текст]:[о гянджинском ковровом предприятии по выделке ковровручной работы] /Е.Орлова //Вышка.- 1998.- 23 января.- С.5.

2006

1694.Возрождаются традиции народного промысла[Текст]: [о гянджинском коврово-суконном комбинате]//Вышка.- 2006.- 2 июня.- С.10.

2007

1695.Баннаева, Н. Книга жизни в медальонах ковра[Текст]: [о работах гянджинского мастера-ковроткачаМ.Имамвердиева] /Н.Баннаева //Азербайджанские Извес-тия.- 2007.- 10 января.- С.3.

313

КАЗАХСКАЯ КОВРОВАЯ ШКОЛА

1926

1696.Шилин, Г. Казахские ковры [Текст]: [о первойковровом выставке в Закавказье 28 января 1926 г. в Казахе]/Г.Шилиг //Бакинский рабочий.- 1926.- 1 февраля.

1964

1697.Кировабадские ковры [Текст] //Баку.- 1964.-24 октября.

1966

1698.Казахские ковры [Текст]: [об успехах казах-ских ковров за рубежом] //Вышка.- 1966.- 9 июня.

1971

1699.Ковровый орнамент “Зили” [Текст]: [о Казах-ских коврах] //Бакинский рабочий.- 1971.- 27 октября.- С.4.

1700.Хромов, К. Молодые ковры древней Гянджи[Текст] /К.Хромов //Баку.- 1971.- 10 июня.- С. 3.

1982

1701.Ковры казахских мастериц [Текст] //Бакин-ский рабочий.- 1982 .- 4 апреля.- С.3.

314

1988

1702.Орлова, Е. Чтоб не иссяк родник [Текст]: [делаи заботы казахских ковроткачих] /Е.Орлова //Вышка.-1988.- 18 февраля.- С. 3.

2001

1703.Тагиева, Н. Ковры казахской школы в трудахамериканских ученых [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Me-marlıq və İncəsənət İnstitutu. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seri-yası.- 2001.- №1-2.- C.161-169.- Текст на азерб. и на рус-ском языке.

2008

1704.Тагиева, Н. Казахские ковры в трудах Р.Че-булла [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsənətİnstitutu; İncəsənət və mədəniyyət problemləri.- Баку: Təknur,2008.- № 2 (24).- С.198-205.- Текст на азерб. и на русскомязыке.

2010

1705.Гулиев, Ф. Гянджинские вернисажи [Текст]:Две крупные выставки – фото и ковров – стали событием вкультурной жизни древнего города /Ф.Гулиев //Азер-байджанские Известия.- 2010.- 3 июля.- С.3.

315

ТЕБРИЗСКАЯ КОВРОВАЯ ШКОЛА

Книги

1999

1706.Алиева, К. Тебризская ковровая школа XVI-XVII вв. [Текст] /К.Алиева.- Баку: Элм, 1999.- 194 с.

Содерж.: В монографии говорится об истории ков-роткачество южного Азербайджана, о развитии тебризскойковровой школы, расцвет которой связан с эпохой правле-ния азербайджанской династии Сефевидов конец XV-XVIIвв. [С.3-5; 7; 10-12; 16-17; 19; 21; 31; 43-47; 57; 88; 104-105;110-111; 129; 134].

1707.Тебризская ковровая школа XVI-XVII вв. и еесвязь с ковровым искусством Ближнего и Средного Восто-ка [Текст] /НАН Азербайджана. Институт Архитектуры иИскусства.- Баку: Элм, 1999.- 194 с.

Книжно, газетно-журнальные материалы

1954

1708.К изучению азербайджанского коврового ис-кусства [Текст]: [тебризский тип ковров] /Л.Керимов //Изв.АН Аз.ССР.- 1954.- №7.- С.121-143.

1999

1709.Алиева, К. Тебризская ковровая школа и еероль в развитии коврового искусства Средней Азии[Текст] /К.Алиева //Азербайджан в многовековых много-гранных взаимосвязях //Баку.- 1999.- С.185-188.

316

АЗЕРБАЙДЖАНСКИЕ СЮЖЕТНЫЕ КОВРЫ

Книги

1987

1710.Ковер “Времена года” [Текст].- Баку: Азгосму-зей искусства, 1987.- 11 с.

Из содерж.: Азербайджанские ковры известные вмире с древнейших времен. Больше места занимаютсюжетно-тематические ковры. Одним из лучщих ковровявляется ковер “Времена года”, отличающийся высокимкачеством работы.

2005

1711.Тагиева, Н. Символика противоборства Драко-на и Птицы Симург на ковре ХV века хранящегося вБерлинском Музее Искусств [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitutu. İncəsənət və mədəniyyətproblemlərinin toplusu.- Bakı: Səda, 2005.- С.101-112.- Текстна азерб. и на русском языке.

2008

1712.Тагиева, Н. Возрождение и инновация тради-ционных узоров азербайджанских сюжетно-тематическихковров [Текст] /Н.Тагиева //AMEA-nın Memarlıq vəİncəsənət İnstitutu. İncəsənət və mədəniyyət problemləri.-Bakı: Təknur, 2008.- №3-4 (25-26).- С.210-215.- Текст наазерб. и на русском языке.

317

2010

1713.Каджар, Ч. Искусство Азербайджана [Текст]:средние века /Ч.Каджар.- Баку, 2010.- 348 с.

Содерж.: При Сефевидах расцветает декоративно-прикладное искусство, в частности, производство дорогихковров. Очень популярны были сюжетные ковры. Изобра-жения азербайджанских ковров встречаются на многихкартинах европейских художников [С.153-154].

Книжно, газетно-журнальные материалы

1934

1714.Ремпель, Р. Ленин в искусстве народов Восто-ка [Текст] /Р.Ремпель, В.Чепелев. //Искусство.- 1934.- №1.-С. 117-123.

Из содерж.: Образ Ленина в творчестве националь-ных художников оказал большое влияние на развитие ху-дожественных представлений.

1940

1715.Кверфельдт, Э. Черты реализия в рисунках, натканях и коврах времени Сефевидов [Текст] /Э.Кверфельдт//Труды отдела Востока.- 1940.- Т.3.- С.263-272.

Из содерж.: Об орнаментальных коврах Сефевидско-го периода.

1947

1716.Деннике, Б. Сюжеты Низами Гянджеви и ис-кусство Азербайджана и Востока в XV-XVII вв. [Текст]

318

/Б.Деннике //Низами.- Баку: Азернешр, 1947.- Сб.4.- С.87-90.

1954

1717.Девитт, В. Пять ковров, посвященных “Хамсе”Низами [Текст] /В.Девитт //Изв. АН АзербайджанскойССР.- 1954.- №9.- С.97-98.

Из содерж.: К 800 летнему юбилею Низами было вы-пушено 5 ковров “Хамсе”.

1957

1718.Великому Ленину азербайджанский народ[Текст]: [о ковре, созданном Лятифом Керимовым и масте-рами-ковроделами Азербайджанской ССР к 40-летиюВеликой октябрьской социалистической революции]//Советская культура.-1957.- 29 октября.

1958

1719.Чудесный ковер [Текст]: [о создании ковра вмастерской “Азхалчасоюза”, посвященного 400-летию Фи-зули] //Вышка.- 1958.- 26 октября.

1959

1720.Абдуллаева, Н. Сюжетные ковры Азербайджа-на [Текст] /Н.Абдуллаева //Декоративное искусствоСССР.- 1959.- №8.- С.29-31.

319

1960

1721.Абдуллаева, Н. Орнаментальный ковер “Гы-рыз” [Текст] /Н.Абдуллаева //Доклад АН АзербайджанскойССР.- 1960.- Т.6.- С.621-624.

1722.Евстигнеева, А. Золотой ковер [Текст]: [о юби-лейном подарке к 40-летию победы Советской власти вАзербайджане] /А.Евстигнеева //Вышка.- 1960.- 7 февраля.

1723.Казиев, А. Художественный ковер, посвящен-ный В.Ленину [Текст]: [к 40-летию Великой октябрьскойсосиалистической ревалюции был выпущен ковер, посвя-щенный В.Ленину] /А.Казиев //Изв. АН АзербайджанскойССР. Сер.обществ. наук.- 1960.- №2.- С.45-50.

1961

1724.Девитт, В. Сюжетный ковер на тему “Лейли иМеджнун” [Текст] /В.Девитт //Труды Музея азербай-джанской литературы.- Баку, 1961.- Т.1.- С.57-68.

1963

1725.Абдуллаева, Н. Сюжетные ковры Азербайджа-на [Текст] /Н.Абдуллаева //Искусство Азербайджана.- Ба-ку, 1963.- Т.IX.- С.135-163.

Из содерж.: Ковер является одним из наиболеелюбимых видов народного искусства. Сказание о “Лейли иМеджнуне” послужило темой для сюжетного ковра.

1965

1726.Ахмедов, А. Ковры Азербайджана на полотнаххудожников мира [Текст] /А.Ахмедов //Баку.- 1965.- 21 ав-густа.

320

1727.Багирова, М. Ковер-портрет Ильича [Текст]:[из истории азербайджанского прикладного искусства]/М.Багирова //Баку.- 1965.- 15 мая.

1969

1728.Вольский, А. Лениниана ковроткача [Текст]: [оработах искусстного мастера из Агдама Али Фаррухи]/А.Вольский //Вышка.- 1969.- 11 февраля.- С.4.

1729.Эфенди, Р. К изучению азербайджанскихковров XVIII века и их орнаментальных мотивов [Текст]/Р.Эфенди //Изв. АН Аз.ССР. Сер. лит., яз. и искусства.-1969.- №3.- С.106-117.

Из содерж.: О ковроткачестве в XVIII веке зани-мавшие ведущее место среди других видов декоративно-прикладного искусства Азербайджана.

1973

1730.Великому Насими посвящается [Текст]: [оковре, сотканном к 600-летию Насими] //Бакинский рабо-чий; Вышка.- 1973.- 5 сентября.- С.4.

1731.Юбилейные ковры [Текст]: [в честь 600-летияИ.Насими] //Бакинский рабочий.- 1973.- 15 сентября.- С.4.

1976

1732.Бабаев, Ф. С портретом С.Вургуна [Текст]: [оковрах с изображением поэта] /Ф.Бабаев //Вышка.- 1976.-24 октября.- С. 3.

321

1977

1733.Гонагов, М. Праздничный подарок 117-летнейковроткачихи [Текст]: [новый ковер З.Шейдаевой “60весен”] /М.Гонагов //Бакинский рабочий.- 1977.- 6 апреля.-С.4.

1982

1734.Гасанова, С. “Отзвуки” прошлых времен[Текст]: [о книге Р.Эфендиева “Художественное ремеслоАзербайджана в музеях мира”] /С.Гасанова //Баку.- 1982.-7 мая.

1983

1735.Векилова, Г. Сказочний мир ковра [Текст]: [оновом ковре молодого художника Э.Микаилова на темуазербайджанского народного фольклора “Сказочний мир”]/Г.Векилова //Баку.- 1983.- 22 июля.- С.3.

1736.Рагимханова, Н. Сокровища бакинских музеев[Текст]: [о ковре “Времена года”, сотканный в конце XIXвека в Тебризе и хранящийся в Музее Искусств им.Р.Мустафаева] /Н.Рагимханова //Баку.- 1983.- 8 сентября.-С.3.

1984

1737.Эфендиев, Т. Сюжетные мотивы в памятникахдекоративно-прикладного искусства средневекового Азер-байджана (IX-XV вв.) [Текст] /Т.Эфендиев //Изв. АНАз.ССР. Сер. Лит., яз. и искусства.- 1984.- №2.- С.13-120.

322

1986

1738.Абдуллаев, К. Посвящается Индире Ганди[Текст]: [о композиционном ковре Народного художникаКямиля Алиева] /К.Абдуллаев //Баку.- 1986.- 8 мая.- С.3;Вышка.- 1986.- 8 мая.

1739.Мирзоева, С. Символ любви и дружбы [Текст]:[о создании и передаче мемориалу ковра посвященной Ин-дире Ганди азербайджанскими мастерами Народного ху-дожника Аз.ССР К.Алиевым] /С.Мирзоева //Бакинский ра-бочий.- 1986.- 29 ноября.- С.4.

1987

1740.Нафталиев, Л. Возвращение “Шейх Сафи”[Текст]: [визит в мастерскую художника Камиля Алиева]/Л.Нафталиев //Баку.- 1987.- 18 августа.

1741.Песнь веков [Текст]: [о Народном художнике,ковроведе Лятифе Керимове и о его знаменитом ковре. Нанем изображено более тысячи ни разу не повторяющихсястилизованных фигурок людей и животных] //Советскийсоюз.- 1987.- 2 июня.

1742.Рагимханова, Н. Ковер “Времена года”[Текст]: [об искусстве ковроткачества в Азербайджане]/Н.Рагимханова //Минестерство культуры Аз.ССР.Азербайджанский Государственный Музей Искусств им.Р.Мустафаева.- Баку, 1987.- С.7.

1743.Экзамен на зрелость [Текст]: [статья посвяще-на сюжетному ковру “Мехсети”, автор молодой ковроведЭльдар Гаджиев первым своим наставником он считаетНародного художника Лятифа Керимова. В статье выска-зывает Л.Керимов о работе молодого художникаковроведа] //Баку.- 1987.- 14 ноября.

323

1990

1744.Вдохновенная песня веков [Текст]: [о ковре“Песнь веков”] //Бакинский рабочий.- 1990.- 16 октября.

1993

1745.Ильвина, В. “Форд” на ковре… [Текст]: [отворчестве из жизни азербайджанского художника Э.Ми-каилова] /В.Ильвина //Баку.- 1993.- 16 марта.- С.1.

1746.Шихалиева, С. “Форд”- на ковре Азербайджа-на и изображении портрета Г.Форда на ковре художникаЭ.Микаилова [Текст]: [о презентации работы Э.Микаилова– ковра посвященному 100-летию всемирно известной ав-томобильной компании “Форд”] /С.Шихалиева //Бакин-ский рабочий.- 1993.- 10 июля.- С.3.

1997

1747.Алиев, К. Сотканной мной ковер с изображени-ем Ататюрка украшает зал заседаний парламента Турции[Текст] /К.Алиев //Панорама.- 1997.- 8 мая.

1748.Ковер и жизнь [Текст]: [о ковре сотканном впамять о шехидах в мрачные дни января 1990 г.] //Бакин-ский рабочий.- 1997.- 19 января.- С. 4.

1749.Мирзоева, С. Герой ковра-кароль [Текст]: [осотканном в мастерской объединения “Азерхалча” ковраНародного художника К.Алиева, посвящается правителюСаудовской Аравии] /С.Мирзоева //Панорама.- 1997.- 22февраля.- №5.- С.3.

1750.Тофик кызы, К. Гобилен Адиля Шихалиева[Текст] /К.Тофик кызы //Günay.- 1997.- 11 января.- С.5.

324

1998

1751.В Лондоне в музее Альберта и Виктории повсемирно известным тебризским ковром “Шейх Сафи”табличка с надписью “Персидский ковер” заменен на“Азербайджанский ковер” [Текст] //Панорама.- 1998.- 6сентября.

2001

1752.Гусейнов, А. Памятник нашей скорби, нашейгордости [Текст]: [о ковре “Шехидлер”, автором которогоявляется Азиз Абдулазизов] //Баку.- 2001.- 19-25 января.-С. 2.

2002

1753.Презентация ковра “Возвращение” [Текст]: [сизображением портрета Гейдара Алиева] //Бакинскийрабочий.- 2002.- 14 июня.- С.4-5.

2004

1754.Тагиева, Н. Зороастрийские образы в символи-ке азербайджанских ковров [Текст] /Н.Тагиева //AMEA.Memarlıq və İncəsənət İnstitutu. İncəsənət və mədəniyyətproblemləri.- Баку, 2004.- С.143-153.- Текст на азерб. и нарусском языке.

2007

1755.Керимова, З. Возрождение “Шейх Сафи”[Текст]: [о создании копии знаменитого ковра в “Азер-

325

ильме”] /З.Керимова //Азербайджанские Известия.- 2007.-6 сентября.- С.4.

1756.Шариф, А. “Шейх Сафи” - восьмое чудо света[Текст]: [о редком экспонате Музея Виктории и Альбертатебризском ковре “Шейх Сафи”- в Лондоне] /А.Шариф//Зеркало.- 2007.- 21 апреля.- С.43.

2010

1757.Асадова, И. Портреты на коврах [Текст]: ВГяндже проходит выставка одного из самых известныхмастеров Азербайджана – Джаваншира Алиева /И.Асадова//Эхо.- 2010.- 18 июня.- С.8.

326

ГОСУДАРСТВЕННЫЙ МУЗЕЙАЗЕРБАЙДЖАНСКОГО КОВРА И

НАРОДНО-ПРИКЛАДНОГО ИССКУСТВАим. Л.КЕРИМОВА

Книжно, газетно-журнальныематериалы

1968

1758.Еще один музей в Баку [Текст]: [музей азер-байджанского ковра и народного прикладного искусства]//Баку.- 1968.- 31 августа.

1969

1759.Петрова, О. Сокровищница национальных ков-ров [Текст]: [Государственный Музей АзербайджанскогоКовра и Народно-Прикладного Исскуства] /О.Петрова //Ба-ку.- 1969.- 2 января.- С.3.

1970

1760.Шарифова, Г. Приобретения нового музея[Текст]: [уникальный портретный ковер в Азербайджан-ском Музее Ковра и Народно-Прикладного Искусства]/Г.Шарифова //Баку.- 1970.- 28 декабря.- С.3.

1972

1761.Мадатов, К. Музей ковров [Текст]: [в Азербай-джане] /К.Мадатов //Известия.- 1972.- 21 июня.

327

1762.Мирзоева, С. Единственный в мире [Текст]: [омузее азербайджанского ковра в Баку] /С.Мирзоева //Со-ветская культура.- 1972.- 10 июня.

1763.Мосешвили, Ю. Радуга в музее [Текст]: [обэкспонатах Музея Азербайджанского Ковра и Народно-Прикладного Искусства в Баку] /Ю.Мосешвили //Совет-ская культура.- 1972.- 9 декабря.

1764.Торба, М. Уникальный музей уникальных экс-понатов [Текст]: [об открытии музея азербайджанскогоковра] /М.Торба //Баку.- 1972.- 28 апреля.- С.4.

1973

1765.Таиров, Л. Солнечные орнаменты [Текст]: [ре-портаж из музея азербайджанского ковра] /Л.Таиров//Правда.- 1973.- 23 октября.- С.6.

1977

1766.Доминов, Б. Изделия древних заргаров [Текст]:[об экспозициях музея Азербайджана Ковра и НародногоИсскуства] /Б.Доминов //Сельская жизнь.- 1977.- 2 марта.-С. 4.

1979

1767.Векилова, Г. Искусство высшей зрелости[Текст]: [о Государственном Музее АзербайджанскогоКовра и Народного Прикладного Искусства] /Г.Векилова//Баку.- 1979.- 26 июля.- С. 3.

1768.Кадымбеков, З. Чудесный ковер [Текст]: о Го-сударственном Музее Азербайджанского Ковра и Народ-ного Прикладного Искусства /З.Кадымбеков //Известия.-1979.- 15 февраля.

328

1980

1769.Микеладзе, Г. Дыхание восточной старины[Текст]: [о Государственном Музее Ковра и Народно-Прикладного Искусства Азербайджана] /Г.Микеладзе //Со-ветская торговля.- 1980.- 11 декабря.- С. 4.

1982

1770.Алиева, 3. Уникальный ковер [Текст]: [в Госу-дарственном Музее Азербайджанского Ковра и Народно-Прикладного Искусства] /З.Алиева //Вышка.- 1982.- 28 ав-густа.- C. 4.

1983

1771.Гусейнов, Р. Сказка, живущая в веках [Текст]:[об экспозициях в музее азербайджанского ковра] /Р.Гу-сейнов //Молодежь Азербайджана.- 1983.- 4 января.- С.3.

1772.Закиев, Ф. Ковры-легенды [Текст]: [выставкаковров в Государственном Музее Азербайджанского Коврав Ичеришехер] /Ф.Закиев //Вышка.- 1983.- 10 сентября.-С. 3.

1773.Каменкович, И. Судьба ковра [Текст]: [изго-товлен в середине XVI столетия азербайджанским масте-ром Султаном Мухаммедом из Тебриза и хранящейся в Бу-дапештской музее декоративно-прикладного искусства]/И.Каменкович //Вышка.- 1983.- 25 сентября.- С.3.

1987

1774.Закиев, Ф. Ковры, как песни… [Текст]: [оГосударственном Музее Азербайджанского Ковра] /Ф.За-киев //Панорама.- 1987.- 18 октября.- С.8.

329

1992

1775.Азербайджанские ковры в Израиле… [Текст]:[о выставке художественной изделий из коллекции Госу-дарственного Музея Азербайджана Ковра и Народно-Прикладного Искусства] //Бакинский рабочий.- 1992.-19 августа.- С.4.

1776.Асадуллаева, С. Фантазия узоров и форм…[Текст]: [о коллекции ковров в Азербайджанском Государ-ственном Музее Искусств им. Р.Мустафаева] /С.Асадулла-ева // Вышка.- 1992.- 18 июля.- С.8.

1777.Аскеров, Л. Родина лучших ковров… [Текст]:[о музее ковра в Баку] /Л.Аскеров //Жизнь.- 1992.- №4.-С.19.

1778.Краснова, С. Азербайджанские ковры в Тур-ции… [Текст]: [о предстоящей выставке из коллекцииАзербайданского Государственного Музея Ковра и Народ-но-Прикладного Искусства] /С.Краснова //Бакинский рабо-чий.- 1992.- 16 июня.- С.3.

1779.Объязательно посмотрите!: - говорили в Траб-зоне по поводу выставки из Азербайджана… [Текст]: [про-изведений народно-прикладного искусства из фондовАзербайджанского Государственного Музея Ковра и Худо-жественного салона Министерства Культуры Азербай-джанской Республики] //Бакинский рабочий.- 1992.-14 июля.- С.3.

1993

1780.Прокопенко, С. Мудрость веков в узорах икрасках… [Текст]: [о музее Азербайджанского Ковра]/С.Прокопенко //Вышка.- 1993.- 7 августа.- С. 3,4.

330

1996

1781.Тагиева, Р. Культурные наследия неприкосно-венно [Текст]: [беседа с директором Музея Ковра] /Р.Та-гиева; беседовала Р.Ализаде //Баку.- 1996.- 17 мая.- С.3.

1998

1782.Выставка в музее ковра [Текст] //Вышка.-1998.- 27 ноября.- С. 11.

1783.Своебразие и традиция [Текст]: [выставка, от-крывщаяся в Государственном Музее Ковра и Народно-Прикладного Искусства им. Лятифа Керимова молодогоазербайджанского художника по коврам СамираГусейнова] //Бакинский рабочий.- 1998.- 16 января.- С.3.

2006

1784.В Государственном Музее АзербайджанскогоКовра и Народно-Прикладного Искусство в рамках ГодаРосиии в Азербайджане [Текст] //Эхо.- 2006.- 24 мая.- С.13.

2007

1785.Касумзаде, Д. В коврах - душа народа [Текст]:[о первом музее ковра в мире - Государственном МузееАзербайджанского Ковра] /Д.Касумзаде //Известия.- 2007.-28 февраля.- С.11.

1786.Манафлы, Р. На Sotheby′s выставлен карабах-ский ковер [Текст]: [беседа с директором Музея КовровР.Тагиевой] /Р.Манафлы, Н.Алиев //Эхо.- 2007.-6 октября.-С.1,4.

1787.Нагиев, Р. “Узоры жизни” Лятифа Керимова[Текст]: [о выставке в музее ковра, приуроченной к 100-

331

летию Л.Керимова] /Р.Нагиев //Бакинский рабочий.- 2007.-23 ноября.- С. 4.

2008

1788.Алиев, И. Речь Президента Азербайджана[Текст]: [на церемонии закладки фундамента здания Госу-дарственного Музея Азербайджанского Ковра и Народно-Прикладного Искусства им. Лятифа Керимова] /И.Алиев//Бакинский рабочий.- 2008.- 16 мая.- С.1.

______________

1789.Егяна, Р. Сборник научных работ готовитМузей Ковра и Народно-Прикладного Искусства [Текст]/Р.Егяна //Эхо; Каспий - 2008.- 25 декабря.- С.8.

1790.Рзаханова, Е. Ковры Лятифа Керимова славят-ся во всем мире [Текст]: [о вечере памяти Народногохудожника Л.Керимова в музее ковра] /Е.Рзаханова //Эхо.-2008.- 18 ноября.- С.8.

1791.Состоялся вечер памяти Лятифа Керимова[Текст]: [в Музее Ковра] //Каспий.- 2008.- 19 ноября.- С.8.

2009

1792.Егяна, Р. Ковер месяца [Текст]: [о но-вом одноименном проекте Государственного Музея Ков-ра] /Р.Егяна //Эхо.- 2009.- 31 января.- С. 12.

332

МАСТЕРА АЗЕРБАЙДЖАНСКОГОКОВРОВОГО ИСКУССТВО

ЛЯТИФ КЕРИМОВ

Книги

1961

1793.Азербайджанский ковер [Текст] /Л.Керимов.-Баку: Ленинград, 1961.- 58 с.

Содерж.: В монографии даны главы, посвященныеклассификации тонов азербайджанских ковров, дан крат-кий обзор всех типов и групп. В книге анализируется свы-ше 1300 мотивов национального коврового орнамента, атакже даны бытующие в народе местные наименование ор-наментальных мотивов.

1983

1794.Азербайджанский ковер - Azerbaijan carpet[Текст].- Баку: Гянджлик, 1983.- 29 с.

1795.Азербайджанский ковер [Текст] /Л.Керимов.-Баку: Гянджлик, 1983.- Т.2.- 241 с.

Из содерж.: Книга знакомит с историей возникнове-ния и развития ковроделия в Азербайджане. Автор освеща-ет орнаментальные композиции, используемые в ковровомискусстве Азербайджана.

1796.Азербайджанский ковер [Текст] /Л.Керимов.-Баку: Гянджлик, 1983.- Т.3.- 303 с.

Содерж.: III том охватывает географические, техни-ческие и художественные аннотации, присущие каждойгруппе ковров. Дан краткий словарь ковровой терминоло-гии.

333

1797.Азербайджанскии ковры в Музее Виктории иАльберта в Лондоне [Текст] /Л.Керимов.- Баку: Элм, 1983.-62 с.

Содерж.: В альбом включены 53 ковра, хранящиеся вМузее Виктории и Альберта в Лондоне.

1985

1798.Азербайджанский ковер [Фотоальбом] /сост. иавтор предисловий и аннотации Л.Керимов.- Баку: Язычы,1985.- 179 с.

Содерж.: В книге дан краткий обзор истории ковро-ткачества Азербайджана.

1799.Азербайджанский ковер [Текст] /сост., авт.пред. и аннотации Л.Керимов; Фото: И.Рубенчика,Ф.Мамедова; Худож.: Н.Бабаев, Ю.Сальников.- Баку: Язы-чы, 1985.- 236 с.

Из содерж.: Книга знакомит с историй возникновенияи развития ковроделия в Азербайджане. Автор освещаеторнаментальные композиции, используемые в ковровомискусстве Азербайджана [С.7-60].

Книжно, газетно, журнальные статьи

1954

1800.Важная задача работников декоративногоискусства [Текст] //Бакинский рабочий.- 1954.- 24 декабря.

1801.К изучению азербайджанского коврового ис-кусства [Текст]: [тебризский тип ковров] /Л.Керимов //Изв.АН Аз.ССР.- 1954.- №7.- С.121-143.

334

1955

1802.Украсят быт советского человека [Текст]/Л.Керимов //Бакинский рабочий.- 1955.- 14 декабря.

1958

1803.Развивать все формы декоративно - приклад-ного искусства [Текст] /Л.Керимов //Бакинский рабочий.-1958.- 12 ноября.

1968

1804.Впечатление-отличное [Текст] /Л.Керимов//Баку.- 1968.- 6 февраля.

1805.О чем говорит ковер [Текст] /Л.Керимов //Ба-ку.- 1968.- 12 декабря.

1972

1806.Из музея - в жизнь [Текст] Л.Керимов //Бакин-ский рабочий.- 1972.- 23 мая.

1981

1807.Нет равных коврам, вытканным здесь...[Текст]: [о выставке “Азербайджанское ковровое искус-ство” в Париже] /Л.Керимов //Баку.- 1981.- 28 августа.

1982

1808.Высокое посвящение [Текст] /Л.Керимов//Бакинский рабочий.- 1982.- 13 января.

1809.Звездная книга народа [Текст]: [интервью сНародным художником Азербайджана о роли декоратив-

335

но-прикладного искусства в деле развития и пропагандытрадиционного народного исскуства] /Л.Керимов; беседувела Г.Каграманова //Бакинский рабочий.- 1982.- 10 сен-тября.- С.4.

1810.Народному искусству – заботу и внимание[Текст] //Бакинский рабочий.- 1982.- 12 февраля.

1811.Урок мастерства и вдохновения [Текст]//Культура и жизнь.- 1982.- 9 сентября.

1983

1812.За этим стояло нечто большее... [Текст]: [обучастии Л.Керимова в IV Международной конференции повосточным коврам в Лондоне] /Л.Керимов //Бакинскийрабочий.- 1983.- 7 июля.- С. 3.

1813.На первой странице даны фотографии На-родного художника Лятифа Керимова, директора Госу-дарственного Музея Азербайджанского Ковра Р.Тагиевойв период подготовки к I Международному Симпозиуму поискусству восточных ковров, где Л.Керимов дает ейнаучную консультацию по ковру [Текст] //Бакинскийрабочий.- 1983.-19 августа.

1985

1814.Предисловие: О ковровом искусстве Азербай-джана [Текст] //Л.Керимов. Азербайджанский ковер.- Баку,1985.- С.7-16.

1988

1815.Азербайджанские ковры в Италии [Текст]/Л.Керимов //Баку.- 1988.- 4 октября.- С. 3.

336

1816.Вечно молодое исскуство [Текст]: [навстречуII Международному Симпозиуму по искусству азербай-джанского ковра] /Л.Керимов; беседу вела А.Зейналова//Вышка.- 1988.- 21 мая.- С. 4.

1817.Мост взаимопонимания [Текст]: [II Междуна-родный Симпозиум по искусству азербайджанского ковра]/Л.Керимов //Бакинский рабочий.- 1988.- 22 мая.- С.3.

1818.Это – песни веков [Текст]: [навстречу IIМеждународному Симпозиуму по искусству азербайджан-ского ковра] /Л.Керимов //Баку.- 1988.- 21 мая.- С. 3.

О НЕМ

Книги

1951

1819. Л.Керимов [Текст]: [художник-орнамента-лист].- М.: Советский художник, 1951.- 8 с.

1952

1820.Тарланов, М. Лятиф Гусейн оглы Керимов[Текст]: [художник, мастер коврового искусства] /М.Тарла-нов.- М.: Искусство, 1952.- 27 с.

1954

1821.Керимов Лятиф. Выставка произведений:Москва 1954 [каталог]: [выставка произведений лауреатаГосударственной премии художника-орнаменталистаЛятифа Керимова] /предисл. М.Тарланова.- М., 1954.- 32 с.

337

1955

1822.Лятиф Керимов [Текст]: [о творчестве худож-ника-орнаменталиста и репродукции с его произведений].-М.: Советский художник, 1955.- 32 с.

1823.Тарланов, М. Лятиф Керимов [Текст] /М.Тар-ланов.- М.: Советский художник, 1955.- 57 с.

Из содерж.: Одним из наиболее распространенныхвидов декоративно-прикладного искусства Азербайджанаявляется ковроделие. Создание сложных ковров в Азербай-джане тесно связано с именем выдающегося мастерамирового искусства, художника-орнаменталиста ЛятифаКеримова. Лятиф Керимов также является собирателем,исследователем и знатоком искусства своего народа.

Книжно, газетно-журнальные материалы

1957

1824.Великому Ленину азербайджанский народ[Текст]: [о ковре, созданном Лятифом Керимовым и масте-рами-ковроделия Азербайджанской ССР к 40-летию Вели-кой Октябрьской социалистической революции] //Совет-ская культура.-1957.- 29 октября.

1958

1825.Лятиф Керимов: Заслуженный деятель ис-кусств Аз.ССР [Текст] /Министерство культуры Аз.ССР.-Баку, 1958.- 8 с.

1826.Советский Азербайджан [Текст]: Баку: Изд-воАН Аз.ССР, 1958.

Содерж.: В разделе декоративно-прикладное искус-ство рассматривается о большом мастере коврового искус-

338

ства является художник-орнаменталист Л.Керимов. Вос-стонавливая традиции коврового искусства прошлого,Л.Керимов создает сюжетно-тематические ковры [С.451-452].

1965

1827.Лятиф Керимов: Народный художник Азер-байджанской ССР [Текст].- М.: Сов. художник.- 1965.- 8 с.

1983

1828.Керим, К. Лятиф Керимов: Народный худож-ник Аз.ССР [Текст].- Баку: Язычы, 1983.- 33 с.

1985

1829.Азербайджанский ковер [Текст] /сост., авт.пред. и аннотаций Л.Керимов; фото: И.Рубенчика,Ф.Мамедова; худож.: Н.Бабаев, Ю.Сальников.- Баку:Язычы, 1985.- 236 с.

1830.Азербайджанский ковер [Текст]: фотографии/сост. и автор предисловий и аннотаций Л.Керимов.- Баку:Язычы, 1985.- 179 с.

Содерж.: В книге дан краткий обзор истории коврот-качества Азербайджана.

1960

1831.Абдуллаева, Н. “Гара хат”, “Cерная линия”[Текст]: [о рационализаторском предложении Л.Керимоваи упрощении труда ковроделов] /Н.Абдуллаева //Промыс-ловая кооперация.-1960.- № 8.- С.31.

339

1967

1832.Саламзаде, А. Лятиф Керимов: художник-орна-менталист [Текст]: [к 60-летию со дня рождения /А.Салам-заде //Декоративное искусство СССР].- 1967.- №7.- С. 42.

1968

1833.Рачук, Е. Хранитель орнамента [Текст]/Е.Рачук //Молодежь Азербайджана.- 1968.- 25 июля.- С.3.

1971

1834.Гашимов, Ф. Азербайджанский ковер [Текст]:[о Народном художнике Азербайджана Лятифе Керимове иазербайджанском ковроделии] /Ф.Гашимов, А.Касумова//Молодежь Азербайджана.- 1971.- 20 марта.- С. 4.

1977

1835.В мире прекрасного [Текст]: [о выставке пос-вященной 70-летию Л. Керимова] //Вышка.- 1977.- 12 но-ября.

1836.Тагиева, Р. Узоры жизни [Текст]: [о творчествеЛ.Керимова] /Р.Тагиева //Баку.- 1977.- 4 ноября.- C.3.

1978

1837.Выставка художника [Текст]: [о выставкеЛ.Керимова в Тбилиси] //Бакинский рабочий.- 1978.- 5 мая.

1838.Юбилей художника [Текст] //Декоративное ис-кусство СССР.- 1978.- №10.- С.43.

340

1981

1839.Верховный Совет Азербайджанской ССР.Указ Президиума Верховного Совета АзербайджанскойССР о награждении тов. Л.Керимова “Почетной грамотой”Президиума Верховного Совета Азербайджанской ССР[Текст]: Народный художник Аз.ССР Л.Керимов //Ба-кинский рабочий.- 1981.- 17 ноября.- С.3.

______________

1840.Гусейнов, В. Возвышенное и земное [Текст]: [охудожнике орнаменталисте Лятифе Керимове] /В.Гусейнов//Вышка.- 1981.- 18 апреля.- С. 4.

1983

1841.Конференция по восточным коврам [Текст]//Бакинский рабочий.- 1983.- 16 июня.

Большой вклад в развитие мирового искусства ков-роткачества внесла состоявщаяся в Лондоне IV Междуна-родная конференция по восточным коврам, в которым при-нял участие народный художник Азербайджана Л.Кери-мов.

1842.Помещены фотографии ковроткачих Нарда-ранской ковроткацкой фабрики, ткут под руководствомЛ.Керимова ковры по его эскизам [Текст] //Труд.- 1983.-24 мая.

1984

1843.Ковры Лятифа Керимова [Текст] //Советскаяторговля.- 1984.- 28 апреля.

341

1986

1844.Верховный Совет СССР. Указ ПрезидиумаВерховного Совета СССР о награждении тов. КеримоваЛ.Г. орденом “Дружбы народов” [Текст] //Баку.- 1986.- 17ноября.- С.3; Бакинский рабочий; Вышка.- 1986.- 16ноября.

______________

1845.Абдуллаев, М. Неиссякаемый родник вдохнов-ления [Текст]: [к 80-летию со дня рождения Лятифа Кери-мова, Народного художника Аз.ССР] /М.Абдуллаев,М.Тарланов //Бакинский рабочий.- 1986.- 16 ноября.- С.3.

1846.Азербайджанские ковры в Лондоне [Текст]:[выставка ковров и эскизов ковровых композиций Народ-ного художника Аз.ССР Л.Керимова] //Бакинский рабо-чий.- 1986.- 1 августа.

1847.Алиев, К. Песня азербайджанского ковра[Текст]: [о творчестве художника Л.Керимова в канун его80-летия] /К.Алиев //Баку.- 1986.- 17 ноября.- С.3.

1848.Орнаменты его судьбы [Текст]: [к 80-летию содня рождения Народного художника Аз.ССР Лятифа Кери-мова] /Н.Абдуллаева //Вышка.- 1986.- 16 ноября.- С. 3

1849.Щедрая палитра [Текст]: [о выставке ковровЛ.Керимова в Лондоне] (Азеринформ) //Вышка.- 1986.-7 августа.- С.3.

1987

1850.Л.Керимов [Текст]: [о Народном художникеАзербайджана, авторе эскиза орнаментального ковра –Лятифе Керимове] //Правда.-1987.- 1 марта.

1851.Песнь веков [Текст]: [о Народном художнике,ковроведе Лятифе Керимове и о его знаменитом ковре. Нанем изображено более тысячи ни разу не повторяющихся

342

стилизованных фигурок людей и живртных] //Баку.- 1987.-14 ноября; Советский союз.- 1987.- 2 июня.

1852.Экзамен на зрелость [Текст]: [статьяпосвящена сюжетному ковру “Мехсети”, автор молодойковровед Эльдар Гаджиев первым своим наставником онсчитает Народного художника Лятифа Керимова. В статьевысказывает Л.Керимов о работе молодого художникаковроведа] //Баку.- 1987.- 14 ноября.

1988

1853.Выдвинуты Академией Художеств СССРимена кандидатов в действительные члены корреспонден-тов. Среди них - Керимов Лятиф Гусейн оглу [Текст]//Баку; Советская культура.- 1988.- 4 октября.

1854.Научная командировка в Италию [Текст]: [оНародном художнике республики, лауреата Государствен-ной премии СССР Лятифа Керимова] //Баку.- 1988.- 4 ав-густа.- С.3.

1990

1855.Вдохновенная песня веков [Текст]: [о ковре“Песнь веков”] //Бакинский рабочий.- 1990.- 16 октября.

1991

1856.Возвышенное и земное [Текст]: [статья посвя-щена I тому книги “Азербайджанский ковер”] //Вышка.-1991.- 18 апреля.

1857.Мировая слава ковра [Текст] //Бакинскийрабочий.- 1991.- 16 августа.

1858.Некролог. Народный художник Азербайджанапо коврам [Текст] //Бакинский рабочий.- 1991.- 10 сен-тября.- С.3.

343

1992

1859.Мирзоева, С. Судьба таланта, или размышле-ния, навеянные выставкой ковров Лятифа Керимова…[Текст] /С.Мирзоева //Бакинский рабочий.- 1992.- 25 ян-варя.

1860.Октай кызы, Т. Чародей ковра… [Текст]: [оковрах Народного художника Азербайджана Лятифа Кери-мова] /Т.Октай кызы //Баку.- 1992.- 29 января.- С. 3.

2006

1861.Распоряжение Президента АзербайджанскойРеспублики о 100-летнем юбилее Лятифа Керимова[Текст]: [Народному художнику, лауреату Государствен-ной премии СССР которому пренадлежал большие заслугив развитии азербайджанского коврового искусства] //Ба-кинский рабочий.- 2006.- 28 октября.- С.3.

2007

1862.Алиева, Б. Тонкое сплетение нитей [Текст]: [оIV Международом симпозиуме “Ковровое искусство Азер-байджана, посвященный 100-летнему юбилею Л.Керимова,состоявщемся в Париже”] /Б.Алиева //Зеркало.- 2007.-28 февраля.- С.8.

1863.Гасан кызы, Н. Азербайджанские ковры де-монстрируются в 1300 музеях мира [Текст]: [во Франциипрошел симпозиум, посвященный 100-летнему юбилеюЛ.Керимова] /Н.Гасан кызы //Вышка.- 2007.- 8 марта.-С.10.

1864.Мамедова, И. Творчество Лятифа Керимова –в ЮНЕСКО [Текст]: [в Париже пройдет выставка ковров

344

азербайджанского художника] /И.Мамедова //Каспий.-2007.- 14 февраля.- С.5; Эхо.- 2007.- 22 февраля.- С.8.

1865.Нагиев, Р. “Узоры жизни” Лятифа Керимова[Текст]: [о выставке в музее ковра, приуроченной к 100-ле-тию Л.Керимова] /Р.Нагиев //Бакинский рабочий.- 2007.-23 ноября.- С. 4.

2008

1866.Рзаханова, Е. Ковры Лятифа Керимова славят-ся во всем мире [Текст]: [о вечере памяти Народного ху-дожника Л.Керимова в Музее Ковра] /Е.Рзаханова //Эхо.-2008.- 18 ноября.- С. 8.

1867.Состоялся вечер памяти Лятифа Керимова[Текст]: [в Музее Ковра] //Каспий.- 2008.- 19 ноября.- С. 8.

345

РАСИМ ЭФЕНДИ

Книги

1971

1868.Азербайджанские сувениры [Текст] /Р.Эфен-ди.- М.: Изд-во Всесоюзного объединения “Внешторг”,1971.- На русск., анг., фран. и немец. яз.

1976

1869.Декоративно-прикладное искусство Азербай-джана [Текст]: средние века /Р.Эфенди.- Баку: Ишыг,1976.- 190 с.

Содерж.: Азербайджанские ковры XVIII начало XIXвека продолжают развивать традиции предудищие веков.Богатством и разнообразием отличались орнаментальныековры с растительными узорами и геометрическими фигу-рами. В работе описываются наиболее интересные образцыорнаментальных и сюжетно тематических ковров Азербай-джана [С.176,177].

1977

1870.Государственный Музей АзербайджанскогоКовра и Народно-Прикладного Искусства [Текст] /Р.Эфен-ди.- Баку: Изд-во Министерства культуры Аз.ССР.- 1977.

1978

1871.Доктор искусствоведения [Текст]: каталог ос-новных научных работ и публикации /Р.Эфенди.- Баку,1978.- 14 с.

346

Из содерж.: Эфендиев Расим известен своими иссле-дованиями в области декоративно-прикладного искусства.С 1966 г. он посвящает себя к изучению азербайджанскихковров XVIII века и их орнаментальных ковров.

Книжно, газетно, журнальные статьи

1969

1872.К изучению азербайджанских ковров XVIIIвека и их орнаментальных мотивов [Текст] /Р.Эфенди//Изв. АН Аз.ССР. Сер. лит., яз. и искусства.- 1969.- №3.-С.106-117.

Из содерж.: О ковроткачестве в XVIII веке занимав-шие ведущее место среди других видов декоративно-прик-ладного искусства Азербайджана.

1971

1873.Словно ожила сказка… [Текст] [Азербай-джанские экспонаты в музеях Европы] /Р.Эфенди //Баку.-1971.- 15 сентября.- С.3.

1980

1874.Древнее и новое [Текст]: [о декоративно-прик-ладном искусстве] /Р.Эфендиев.- Баку: Азернешр, 1980.-С.105-115.

1875.Художественное ремесло Азербайджана в му-зеях мира [Текст] /Р.Эфендиев //Резюме.- Баку: Ишыг,1980.- С.155-156.

347

1981

1876.Рассказывающие сказки [Текст]: [ковры Азер-байджана] /Р.Эфендиев//Мувезет.- 1981.- №1.- С.36-41.-(на венгер. яз.).

1877.Эхо парижской выставки [Текст]: [об экспози-ции азербайджанского коврового искусства в Париже]/Р.Эфендиев //Бакинский рабочий.- 1981.- 21 ноября.

1878.Эхо парижской выставки [Текст]: [к итогамэкспозиции азербайджанского искусства] /Р.Эфендиев:Рассказ директора искусствоведения /записала С.Мирзоева//Бакинский рабочий.- 1981.- 21 ноября.

1982

1879.Азербайджанские ковры [Текст] /Р.Эфенди//Конесанс де Зар.- 1982.- №12.- С.80-85.- (на фран. яз.).

1880.Азербайджанские ковры [Текст] /Р.Эфенди//Букусо Бунко.- 1982.- № 10.- С. 64-69.- (на япон. яз.).

1985

1881.Монументальное и декоративно-прикладноеискусство [Текст] /Р.Эфендиев //Расцвет азербайджанскогосоветского искусства.- Баку: Язычы, 1985.- 179 с.

Из содерж.: В статье рассказывается о развитии ков-роткачетва Азербайджана за 100 лет [С. 44; 46; 50; 53].

2007

1882.Ковры Западного Азербайджана [Текст]/Р.Эфенди //İRS-Наследие.- 2007.- №2 (26).- С.28-29.

348

О НЕМ

Книги

1978

1883.Саламзаде, А. Вступительное слова [Текст]/К.Керимов. Расим Эфендиев.- Баку, 1978.- С. 4-5.

Книжно, газетно-журнальные материалы

1982

1884.Гасанова, С. “Отзвуки” прошлых времен[Текст]: [о книге Р.Эфендиева “Художественное ремеслоАзербайджана в музеях мира”] /С.Гасанова //Баку.- 1982.-7 мая.

1885.Керимов, К. Япония знакомится с коврами[Текст]: [“Ковровое искусство Азербайджана” новая рабо-та Расима Эфендиева, опубликованная в десятом номережурнала “Букусо Бунка”, издающегося в Токио]/К.Керимов //Баку.- 1982.- 28 декабря.- С.4.

1989

1886.Велиханлы, О. Высоким искусством восхища-ется мир [Текст]: [о работах искусствоведа Расима Эфен-диева, пропагандирующих декоративно-прикладное искус-ство Азербайджана за рубежом] /О.Велиханлы //Баку.-1989.- 30 мая.

349

КЯМИЛЬ АЛИЕВ

1981

1887.Тагиева, Р. Вдохновенный образ [Текст]: [оковровой Низамиане в исполнении художника КямиляАлиева] /Р.Тагиева //Бакинский рабочий.- 1981.- 6 ок-тября.- С.3.

1982

1888.Векилова, Г. Искусство, уходящее в глубьвеков [Текст]: [о персональной выставке Заслуженного ху-дожника К.Алиева в Государственном Музее Азербай-джанского Ковра и Народно-Прикладного Искусства]/Г.Векилова //Вышка.- 1982.- 31 марта.- С. 4.

1889.Гасанзаде, Н. Молодость древнего искусства[Текст]: [о персональной выставке работ К.Алиева в Госу-дарственном Музее Азербайджанского Ковра] /Н.Гасан-заде //Баку.- 1982.- 30 марта.- С. 3.

1890.Гасанзаде, Н. В гостях у художника [Текст]:[персональная выставка работ Заслуженного художникаАзербайджана Кямиля Алиева в Государственном МузееАзербайджанского Ковра и Народно-Прикладного Искус-ства] /Н.Гасанзаде //Баку.- 1982.- 15 апреля.- С.3.

1983

1891.Возраждение старинной ткани Народным ху-дожником Азербайджанской ССР Кямилем Алиевым[Текст] //Бакинский рабочий; Вышка.- 1983.- 3 сентября;Баку.- 1983.- 2 сентября.

350

1986

1892.Абдуллаев, К. Посвящается Индире Ганди[Текст]: [о композиционном ковре Народного художникаКямиля Алиева] /К.Абдуллаев //Баку.- 1986.- 8 мая.- С.3;Вышка.- 1986.- 8 мая.

1893. Алиев, К. Песня азербайджанского ковра[Текст]: [о творчестве художника Л.Керимова в канун его80-летия] /К.Алиев //Баку.- 1986.- 17 ноября.- С.3.

1987

1894.Нафталиев, Л. Возвращение “Шейх Сафи”[Текст]: [визит в мастерскую художника Кямиля Алиева]/Л.Нафталиев //Баку.- 1987.- 18 августа.

1895.Мирзоева, С. Рукопожатие народов, рукопожа-тие искусств [Текст]: [о Народном художнике Аз.ССР Кя-миле Алиеве представшем свои ковры на персональнойвыставке в Индии] /С.Мирзоева //Бакинский рабочий.-1987.- 21 ноября.- С.3.

1992

1896.Рашид кызы, С. Жемчужина в царстве ков-ров… [Текст]: [о новой работе Народного художникаАзербайджана Кямиля Алиева. О ковре с портретомМамед Эмина Расулзаде] /С.Рашид кызы //Баку.- 1992.- 20мая.

1897.Эльчибей, А. Народ жив своим искусством…[Текст]: [о посещении Президента Азербайджана мастер-ской Народного художника Республики Кямиля Алиева]/А.Эльчибей //Вышка.- 1992.- 16 сентября.

351

1993

1898. Абдуллаев, К. На ковер приглашаются иранскиемастера… [Текст]: [о художнике по ковру Кямиле Алиеве]/К.Абдуллаева //Баку.- 1993.- 22 июня.- С.3.

1996

1899. Мирзоева, С. Художник ковра – в честь великогоюбилея [Текст]: [о Народном художнике Азербайджана, гене-ральном директоре объединения “Азерхалча”, автора ковраКямиле Алиеве в честь 500-летия Физули] /С.Мирзоева//Бакинский рабочий.- 1996.- 6 ноября.- С.4.

1900. Мирзоева, С. Ковер – моя судьба [Текст]: [о твор-честве Народного художника Азербайджана Кямиле Алиеве]/С.Мирзоева //Бакинский рабочий.- 1996.- 28 февраля.

1997

1901. Мирзоева, С. Герой ковра – король [Текст]: [о сот-канном в мастерской объединения “Азерхалча” ковра На-родного художника К.Алиева, посвящается правителю Сау-довской Аравии] /С.Мирзоева //Панорама.- 1997.- 22 февраля.-№5.- С.3.

1902. Мирзоева, С. В дар президенту США от Прези-дента Азербайджана [Текст]: [о ковре созданном мастерамК.Алиевым] /С.Мирзоева //Бакинский рабочий.- 1997.- 29июля.

1998

1903. Алиева, К. Симметричная и ассиметричная техни-ка узлов вязания в ворсовых коврах Востока [Текст]:(основная характеристика и отличительные особенности)

352

/К.Алиева //Изв. АН Азербайджана. Сер. лит. яз. и искусства.-1998.- № 34.- С.144-146.

1904. Приз и диплом – объединению “Азерхалча”.Лучшее в мире признаны азербайджанские ковры [Текст]: [обэтом рассказывает генеральный директор “Азерхалча” КямильАлиев] /Записала С.Мирзоева //Бакинский рабочий.-1998.- 4апреля.- С. 4.

1999

1905. Мирзоева, С. Презентация ковра с изображениемПрезидента Азербайджана Гейдара Алиева [Текст]: автор На-родный художник Кямиль Алиев /С.Мирзоева //Бакинскийрабочий.- 1999.- 26 февраля.- С.2.

1906. Мирзоева, С. Ковры Кямиля Алиева в Лондоне[Текст]: [на выставке его произведении в центре культуры припосольстве Азербайджанской Республики в Англии] /С.Мир-зоева //Бакинский рабочий.-1999.- 4 августа.- С.4.

1907. Тагизаде, Ш. Кямиль Алиев: “Это подарок от всехнас, ковроделов” [Текст]: [о ковре сотканном к 75-летиюГ.Алиева] //Баку.- 1999.- 12 февраля.- С.3.

2005

1908. Открылся личный музей выдающегося худож-ника-ковродела: Кямиля Алиева в Ичеришэхэр [Текст] //Ба-кинский рабочий.- 2005.- 6 января.- С.2.

2008

1909. Мирзоева, С. Достойный наследник знаменитогохудожника Кямиля Алиева [Текст]: [творческий портретхудожника ковроткача Д.Алиева] /С.Мирзоева //Бакинскийрабочий.- 2008.- 7 июня.- С.4.

353

РОЙЯ ТАГИЕВА

Книги

1982

1910.Сюжетно-тематические ковры АзербайджанаХIХ-начала ХХ вв. [Текст]: автореферат диссертации насоискание ученой степени кандидата искусствоведения/Р.Тагиева.- Тбилиси, 1982.- 27 с.- Текст на азерб. и нарусском языке.

1983

1911.Азербайджанские ковры [Текст]: каталог выс-тавки Международного симпозиума по искусству восточ-ных ковров /Р.Тагиева.- Баку, 1983.- 5 с.- Текст на азерб. ина русском языке.

1986

1912.Декоративно-прикладное искусство Азербай-джана [Текст] /Р.Тагиева.- Баку: Елм, 1986.- 21 с.- Текст наазерб. и на русском языке.

1987

1913.Азербайджанское ковровое искусство [kата-лог] /Р.Тагиева.- Баку, 1987.- 4 с.

1914.Этнографические материалы ГМАК и прик-ладного искусства и их научно-пропагандическое значение[Текст] /Р.Тагиева /Всесоюзная Научная Конференция“Этнографическая наука и пропаганда” этнографическихзнаний.- Омск, 1987.- Текст на азерб. и на русском языке.

354

1988

1915.Сюжетные ковры Азербайджана [Текст]/Р.Тагиева.- Баку: Ишыг, 1988.- 114 с.

Из содерж.: В книге дается систематический научныйанализ сюжетно тематических азербайджанских ковровXIX-начало XX вв. [С.3-48].

1916.Сюжетные ковры Азербайджана [Текст]/Р.Тагиева.- Баку: Ишыг, 1988.- 150 с.

Из содерж.: В книге дается систематический научныйанализ сюжетно-тематических азербайджанских ковровXIX-начало XX вв. [С.3-48].

1917.Азербайджанский сюжетный ковер – наци-ональное в общечеловеческом [Текст] /Р.Тагиева//Материалы I Международного Симпозиума по искусствувосточных Ковров.- Баку, 1988.- С.228-232.- Текст наазерб. и на русском языке.

2008

1918.К классификации азербайджанских безвор-совых ковров [Текст] /Р.Тагиева.- Украина: Киев, 2008.-8 с.- Текст на азерб. и на русском языке.

Книжно, газетно-журнальные статьи

1977

1919.Узоры жизни [Текст]: [о творчестве Л.Керимо-ва] /Р.Тагиева // Баку.- 1977.- 4 ноября.- C.3.

355

1981

1920.Вдохновенный образ [Текст]: [о ковровой Ни-замиане в исполнении художника Кямиля Алиева] /Р.Таги-ева //Бакинский рабочий.- 1981.- 6 октября.- С.3.

1983

1921.Азербайджанский сюжетный ковер – наци-ональное в общечеловеческом [Текст] /Р.Тагиева //I Bey-nəlxalq Simpozimun tezisləri.- Баку, 1983.- С.22-23.- Текстна азерб. и на русском языке.

1989

1922.Ковры “Самолеты” [Текст]: [о проблемах, свя-занных с сохранностью уникальных азербайджанских ков-ров в республике] /Р.Тагиева //Бакинский рабочий.- 1989.-7 июля.- С.4.

1998

1923.Не только хранители… [Текст]: [о Государст-венном Музее Азербайджанского Ковра] /Р.Тагиева//Баку.- 1998.- 17 мая.- С.3.

1999

1924.Немеркнущие узоры ковра [Текст] /Р.Тагиева//Бакинский рабочий.- 1999.- 26 ноября.

356

2001

1925.Ковер – товар рыночный, считает директорМузея Азербайджанского Ковра и Народно-ПрикладногоИскусство Ройя Тагиева [Текст] /Р.Тагиева //ЭХО.- 2001.-14 июля.- №112.- С.15.

2003

1926.Азербайджан в структуре Великого Шелково-го пути в Древности и Средневековьe [Текст] /Р.Тагиева//Böyük ipək yolu. Avrasiya mədəniyyətlərinin dialoqu.Beynəlxalq elmi konfransın materiаlları.- Баку, 2003.- С.73-78.- (на азерб. и на русском языке).

2004

1927.Ковры на ВШП – на извечно возрождающейсядороге бытия [Текст] /Р.Тагиева; Xalça təsvirlərinin rəqəmlitexnologiyalardan istifadə etməklə etibarlı və aid mənbələrdəqorunub saxlanılması. Tədris Seminarı – PİCASOR.- Баку,2004.- С.14-16.- (на азерб. и на русском языке).

1928.Отсуствие помещения создает угрозу сущест-вованию “Музея Ковра” [Текст]: На вопросы виртуальнойаудитории отвечает директор Музея АзербайджанскогоКовра /Р.Тагиева //Эхо-плюс.- 2004.- 26 июня.- С. 19.

2005

1929.Ковровое искусство Карабаха [Текст] /Р.Таги-ева //“İRS” Azərbaycan Beynəlxalq jurnalı.- 2005.- №2-3.-S.96-99.- (на азерб. и на русском языке).

357

2007

1930.Манафлы, Р. На Sotheby′s выставлен карабахс-кий ковер [Текст]: [беседа с директором музея ковров Р.Та-гиевой] /Р.Манафлы, Н.Алиев //Эхо.- 2007.- 6 октября.-С.1,4.

1931.Отзыв на книгу Мехди Зарифа “Ковры. Спра-вочник” [Текст] /Р.Тагиева //Зеркало.- 2007.- 3 ноября.-С.23.

1932.Сегодня – Междунородный День Музеев[Текст]: [беседа с директором Государственного МузеяКовра и Прикладного Исскуства Азербайджана, председа-телем Азербайджанского национального комитета Между-нородного Совета Музеев (КОМ)] /Р.Тагиева //Каспий.-2007.- 18 мая.- С.8.

1933.Этноидентичность азербайджанского ковра[Текст] /Р.Тагиева //İCANAS, Uluslararası Asya və QuzeyAfrika çalışmaları Konqresi.- Турция: Анкара, 2007.- С.603.-(на азерб. и на русском языке).

2009

1934.Искусство азербайджанского ковроткачествав контексте межцивилизационного диалога [Текст] //Кав-каз и Глобализация, журнал социально-политических иэкономических исследований.- Швеция, 2009.- Том 3, вып.2-3.- СА&СС Press.- С.153-169.- (на азерб. и на русскомязыке).

1935.Ковер месяца [Текст]: [стартовала выставкалучших образцов отечественного ковроткачества] /Р.Таги-ева //Каспий.- 2009.- 6 февраля.- С. 8.

1936.Традиция сельджукских ковров [Текст]:[сравнительный анализ среднеазиатских, азербайджанскихи турецких ковров] /Р.Тагиева //“Selcuk dövrünün ədəbiyyat

358

və mədəniyyəti Türkmənistan”.- Туркменистан: Ашкабад,2009.- С.150.- (на азерб. и на русском языке).

1937.История Азербайджанского ковра неразрыв-но связана с историей его народа [Текст] /Р.Тагиева //Зер-кало.- 2009.- 7 марта.- №44.- С.25.

2011

1938.Энергия жизни: Или магия ковра [Текст]/Р.Тагиева //Зеркало.- 2011.- 19 марта.- С.8.

359

AZƏRBAYCAN XALÇALARI HAQQINDAXARİCİ DİLLƏRDƏ

İngilis dilində

1800

1939.Мартин, А. Древневосточный ковер [Текст]/А.Мартин //1800-1908 гг.

1931

1940.Дилей, А. Восточные ковры, пледы [Текст]/А.Дилей.- Нью-Йорк, 1931.

1941.Элвангер, В. Восточные пледы [Текст] /В.Эл-вангер.- Нью-Йорк, 1931.

1935

1942.Исфаганский ковер [Текст] //Аполло (журн.).-1935.- сентябрь.- С.XXI.

1938

1943.Вильсон, К. История промышленности Ирана[Текст] /К.Вильсон.- Тегеран.- 1938.- С.190.

1939

1944.Попе, А. Обзор персидского искусства [Текст]/А.Попе.- Лондон; Нью-Йорк, 1939.

360

1942

1945.Кубинский ковер, вытканный в 1730 году[Текст] //Аполло (журн.).- 1942.- ноябрь.- С.3.

1943

1946.Кубинский ковер, вытканный в 1730 году[Текст] //Аполло (журн.).- 1943.- январь.- С.2.

1947.Лагичский ковер, вытканный в 1750 году[Текст] //Аполло (журн.).- 1943.- февраль.- С.2.

1944

1948.Книга о Мухамеддинском искусстве [Текст]:Метрополитенский Музей Искусств.- Нью-Йорк, 1944.

1946

1949.Ковер Куба, Кобыстан [Текст] //Аполло(жур).- 1946.- март.- С.2.

1958

1950.Ширванский ковер [Текст] //Аполло (жур.).-1958.- ноябрь.- С.XI.

1965

1951.Лятиф Керимов [Каталог] /Л.Керимов.- М.:Сов. Художник.- 1965.- 8 с.

1952.Макмиллан, Дж. Исламские ковры [Текст]/Исследовательский центр по искусству Ближнего Востока/Дж.Макмиллан.- Нью-Йорк, 1965.- 385 с.

361

1970

1953. Эрдман, К. 700-летие восточных ковров[Текст] /К.Эрдман.- Лондон, 1970.

1971

1954.Абдель Азиз Садек. Азербайджанские ковры[Текст] /Абдель Азиз Садек //Лотус, Афро-Азия Райтингз.-1971.- № 9.- С.112-130.

В статье Восточные ковры автор характеризует ис-кусство ткачей Перси и Турции.

В журнале представлен ряд иллюстраций с коврамииз разных стран. Есть среди них и ковры из Азербайджана.

Ковер с Кавказа, характеризующийся геометриичес-ким узором. Используютса символы: паук и жук.

Существовало древнее поверье о том, что присуствиетаких форм в ковре предназначено для ограждения еговладельца от пресмыкающихся и вредных насекомых.

Ковeр из Карабаха. Скупое использование зеленогоцвета, которой является священным для представителейрелигии ислама. Рисунок строится на геометрическихпропорциях, в светлых тонах. Для кавказских ковров такоеисполнение является преобладающим.

1955.Казахские ковры: (Аз.ССР) [Текст] /вступ.слово Дж. Макмиллана.- Нью-Йорк, 1971.- 104 с.

Ковры, макеты кораблей, ткани, ювелирные изделия,народные музыкальные инструменты и сувениры – все этопробудит больщой интерес у посетителей выставки.

362

1973

1956.Frances, J. Европейские и восточные ковры[Текст] /J.Frances //European and oriental rugs. For pleasureand investment. London.- John Gifford.- 1973.- 180 p.

Гл.: Азербайджанские ковры [С.34-55].

1974

1957.Керимов, Л. Народные узоры Кавказа в ткаче-стве и вышивке [Текст] /Л.Керимов.- Нью-Йорк: Издатель-ство Довер.- 1974.- 121 с.: с ил.

1977

1958.Гомбош, К. Выставка старинных азербайджан-ских ковров в Музее Востока в Венгрии [Текст] /К.Гамбош//Будапешт, 1977.- 31 с.- (на англ. и венгер. яз.).

1978

1959.Исламские ковры и ткацкие изделия в кол-лекции Кейра [Текст].- Лондон, 1978.

Гл.: Кавказские ковры [С.131-138].1960.Шераре Еткин. Ранние кавказские ковры в

Турции [Текст] /Ш.Еткин.- Лондон, 1978.

1980

1961.Гомбош, К. Ручные ковры из Будапештскогособрания Эстергази [Текст]: [об азербайджанских коврах]/К.Гомбош //Хали (жур.).- 1980.- №3.

1962.Что говорит Лятиф Керимов об Азербай-джанских коврах [Текст] //Хали.- 1980.- №1.- P.27-30.

363

1963.Rugs and flatweaves of the Transcaucasus [Text]//A commentary by R.E.Wright.-Pittsburgh, 1980.- 123 p.il.

Ковры и паласы Закавказья. Большое место в книгеотведено коврам Азербайджана.

1983

1964.Восточные ковры [Текст]: программа IVМеждународной Конференции о коврах в Лондоне.- Лон-дон, 1983.

1965.Керимов, Л. Выступление Лятифа Керимова наМеждународной конференции о коврах в Лондоне 1983 г.[Текст] /Л.Керимов //Восточные ковры.- Лондон, 1983.

1966.Прекрасные ковровые и текстильные изделия[Текст]: прейскурант.- Лондон, 1983.- 154 с.

1967.Taghiyeva, R. Vag-vag [Text] /R.Taghiyeva//Hali. The International Magazine of Antique Carpet andTextile Art.- London.- Vol 6.- №1.- 1983.- 36-37 p.

1988

1968.The Museum of oriental art Moscow [Text] /per.N.Sychova; trans. A.Mikoyan, 1988.- 230 p.- photo.

Имеется раздел азербайджанских ковров.

1992

1969.Taghiyeva, R. National Costumes [Text] /R.Tag-hiyeva //Museum of Music and Etnology.- Haifa Summer,1992.- P.99.

1993

1970.Taghiyeva, R. Catalogue [Text] /R.Taghiyeva //Acollection of Carpets from the State Museum of Azerbaijan on

364

display at the Mall Galleries.- London.- SW1-6.- 10 july.-1993.- 12 p.

1996

1971.Taghiyeva, R. Azerbaijan carpets the contributionin treasury of world culture [Text] /R.Taghiyeva //“SigmaJounal”.- 1996.- №39.- October 17.- P.20.

1972.Taghiyeva, R. “The Significance of AzerbaijanCarpets for world Culture”. Teppich Welt [Text] /R.Taghiyeva//Carpet World International Magazine for Oriental Carpets.-1996.- .- December.- №23.

1997

1973.Taghiyeva, R. “The Significance of AzerbaijanCarpets for world Culture”. Teppich Welt [Text] /R.Taghiyeva//Carpet World International Magazine for Oriental Carpets.-1997.- January.- P.30.

1999

1974.Taghiyeva, R. Traditions of Azerbaijani Carpet[Text] /R.Taghiyeva //“ERDEM” Halı Özəl Sayısı III.- Ankara,Dumat Ofset.- Cilt 10.- Ekim.- 1999.- S.615-626.

2001

1975.Taghiyeva, N. Revival And Re-Use of the Traditi-onal Patterns in Modern Azerbaijan Narrative Carpets [Text]Analysis on the Base of the World Museum and PrivateCollections /R.Taghiyeva.- 2001.

365

2003

1976.Taghiyeva, R. Azerbaijan Carpets and the Greatsilk Road Prosedings of the Nara Simposium for Digital SilkRoads [Text] /R.Taghiyeva.- Nara.- Japon.- 2003.- December.-10-12.- P.63-68.

2004

1977.Taghiyeva, R. Traditional Art of Azerbaijan[Text]: сatalogue /R.Tagiyeva //Five part's.- Baki: Preface,2004.- 2 p.

1978.Taghiyeva, N. Faр East Motives in Desingns ofAzerbaijani Carpets (Azərbaycan xalça ornamentlərində UzaqŞərq Motivləri) [Text] //Training Workshop on Preservation ofImages of Carpets as Sustainable Open Resources /R.Taghiye-va.- Baku, 2004.- С.34-35.

1979.Taghiyeva, R. Carpet production in Azerbaijan[Text] /“ETN”.- Textile Forum Journal.- 2004.- No.1.- P.9.

2005

1980.Taghiyeva, R. Azerbaijan Ritual Shadda Carpetsas Guarder of the People’s Oral Heritage [Text]: “Şifahi irsəşyaları danışdıra bilərmi?” /R.Taghiyeva.- Yunanıstan: Napo-leon.- 2005.- 4 p.

2006

1981.Taghiyeva, R. Intangible heritage: a new look atthe museum [Text] /R.Taghiyeva.- İsveç: Qotenburq.- 2006.-2 p.

1982.Taghiyeva, R. “Folklore as the Means of Self ex-pression of a people under Globalization: its Preservation andDevelopment in Museums of Azerbaijan”. The 7 th Regional

366

Assembly of the Asia Pacific. Organization. [Text] /R.Taghiye-va.- China: Shanghai, 2006.- P.25-28.

1983.Shiraliyeva, A. Traditional Handicrafts of Azerbai-jan. Organization of the Islamic Conference, Research. Centrefor Islamic History, Art and Culture King Abdulaziz Centre,Riyadh [Text] /R.Taghiyeva.- Türkiye: “Plato” Basın evi,2006.

2007

1984.Taghiyeva, R. Carpet in the Context of Azerbaija-nian Ethno-Culture [Text]: “Azərbaycan xalça sənəti” mövzu-sunda IV Beynəlxalq Simpoziumun materialları /R.Taghiyeva.-Paris, 2007.

1985.Taghiyeva, N. On the terminology of Azerbaijanflat woven rugs [Text]: Uluslararası türk el dokumaları kon-gresi bildirileri /N.Taghiyeva //Selçuk Üniversitesi; SelçukluAraştırmaları Merkezi Başkanlığı Yayınları.- Konya, 2007.-S.212-215.

2008

1986.Taghiyeva, R. “Azerbaijan National Culture underGlobalization and the Problems of its Preservation”. Internatio-nal Conference on the Inclusive Museum [Text] /R.Taghiyeva.-Netherland: Leiden, 2008.- 5 p.

2009

1987.Тагиева, Р. “Искусство Азербайджанского ков-роткачества в контексте межцивилизационного диалога”[Текст]: Кавказ и Глобализация.- СА&СС Press, Швеция.-2009.- Журнал социально-политических и экономическихисследований: Том 3, вып. 2-3.- С.153-169.

367

1988.The Azeri Times. “A person was born on a Carpet;the Carpet Attended that Person Funeral” [Text].- 2009.-november 13.

Alman dilində

1877

1989.Лессинг, И. Образцы старинных восточныхковров по изображениям и оригиналам XV-XVIII вв.[Текст] /И.Лессинг.- Берлин.- 1877.

1881

1990.Карабаcек, И. Персидские художественныековры [Текст] /И.Карабасек.- Лейпциг.-1881.

1891

1991.Ригл, А. Старинные восточные ковры [Текст]/А.Ригл.-Лейпциг.-1891.

1921

1992.Неугебауэр, Р. Восточные ковры [Текст] /Р.Не-угебауэр, И.Оренди.- Лейпциг.-1921.

1922

1993.Боде, В. Азиатские ковры [Текст] /В.Боде,Э.Кюнел.- Лейпциг, 1922.

368

1924

1994.Бимонт, Р. Ковры и пледы [Текст] /Р.Бимонт.-Лейпциг.- 1924.

1955

1995.Эрдман, К. Восточные ковры [Текст] /К.Эрд-ман.- Лейпциг.- 1955.

1969

1996.Леттенмейр, Й. Большая книга о восточныхковрах [Текст] /Й.Леттенмейр.- Мюнхен: Вельсермюль,1969.- 416 с.

1972

1997.Общественно-политическоая жизнь Азербай-джана [Текст] //Фрайе Вельт.- 1972.- №52.- С.34.

1976

1998.Фриш, Г. Музей ковра в Баку [Текст] /H.Frisch//Was wissen sie von tappichen.- Frelo Welt.- 1976.- Nr.12.-S.38-39.

1999.Фриш, Г. Что вы знаете о коврах [Текст]: [оМузее Ковров в Баку] /Г.Фриш //Фрайе вуелт (жур.).-1976.- №12.- С.38-39.

1977

2000.Древнее искусство азербайджанского народа[Текст]: [ковроткачество] //Attraktive alte handwerkskunst.-Mobel und Wohuraum.- 1977.- Mr.10.- P.22.

369

2001.Привлекательное древнее прикладное искус-ство азербайджанского народа [Текст]: [ковроткачество]//Мебел унд вохенраум (жур.).- 1977.- №10.- С.22.

1978

2002.Гомбош, К. Кавказские ковры [Текст] /К.Гом-бош //Хейм текс (жур.).- 1978.- март.- P.142-154.

Türk dilində

1950

2003.İslam ensiklopediyası [Mətn]: [хalçalar haqqında]//İstanbul.- 1950.- Т.5.- S.129-141.

1973

2004.Əfəndi, R. Azərbaycan xalçaları [Mətn] /R.Əfəndi//Atatürk ad. Ərzurum Univer. Ədəbiyyat fak. Əsərləri.- 1973.-№5.- С.143-162.

1974

2005.Lətif bəy Rusiyada türk xalçalarını şöhrətləndirdi[Mətn] //Həyat (жур.).- 1974.- №30.- 18 iyul.

1977

2006.Oqtay Aslanapa. XIV əsr türk incəsənəti [Mətn]/O.Aslanapa //İstanbul.- 1977.

Azərbaycan xalçaları haqqında [S.49-52].

370

1979

2007.İstanbul xalça muzeyi [Mətn].- İstanbul, 1979.

1996

2008.Tağıyeva, R. Azerbaycanın Halı sembollerindehalkın tesevvürleri [Mətn]: Тürk Soylu Halkların Halı, Kilimve Cicim Seneti Uluslararası bilgi Şöleni bildirelileri /R.Taghi-yeva.- Kayseri.- 1996.- 27-31 маy.- S.301-306.

1997

2009.Tağıyeva, R. Мiniatür rеssаmlığında (sanatta)[Mətn] /R.Taghiyeva; Аzerbaycan halıları Derneyi Тürk Кül-türü Коonqresi.- Türkiyə: Ankara.- 1997.- S.231-237.

2005

2010.Tağıyeva, R. Amerika Kızılderililerinin Kültürün-de Türklerin İzleri [Mətn]: VI Uluslararası Türk Kültür Kon-gresi Bildirileri /R.Taghiyeva.- Türkiyə: Ankara, 2005.-S.2565- 2570.

2011.Tağıyeva, N. Avrupa Rönesansı İçeriğinde TürkHalı Sanatı türk dilində məruzə [Mətn] //“Türk kültürünündünya kültürlerine etki ve katkıları” adlı IV Türk KültürüKonqresi /R.Taghiyeva.- Ankara, 2005.- S.2493-2507.

2006

2012.Tağıyeva, R. Amerika Kızılderililerinin Medeniy-yetinde Türklerin İzleri [Mətn] //TÜRKSOY. Тürк DünyasıКültür və Senet Dergisi /R.Taghiyeva.- Тürkiye: Ankara,2006.- S.40-45.

371

2007

2013.Tağıyeva, R. Azerbeycan hovsuz halisi “Şedde”nintesnifine dair [Mətn] //XI Международная Конференция повосточным коврам (ICOC) /R.Taghiyeva.- Турция: Стамбул,2007.- 3 s.

İlləri məlum olmayan məqalələr

2014.Qergünay, Н. Şərq xalçaları [Mətn] /H.Qergünay//Ankara.

2015.Cəlal Əsəd Arsevan. Türk incəsənəti [Mətn]:Azərbaycan xalçaları haqqında /C.Ə.Arsevan //İstanbul.

2016.Oqtay Aslanapa. Səlcuq xalçaları [Mətn]/О.Aslanapa, Yusuf Durul //İstanbul.- 93 s.

Fransız dilində

1967

2017.Калатши, Р. Восточные ковры [Текст] /Р.Ка-латши; Библиотека искусств.- Париж, 1967.- 238 с.

1970

2018.Кубалова, Л. Восточные ковры [Текст] /Л.Ку-балова.- Париж, 1970.- 61 с.

1977

2019.Кавказские ковры [Текст] //Конесанс де Зар(жур.).- 1977.- апрель.- №302.- С.56-65.

372

1981

2020.Меликян-Ширвани, А. Много веков и многокомпозиций привез Азербайджан!.. [Текст] /А.Меликян-Ширвани //Новости ЮНЕСКО.- 1981.- №7.- С.18-20.

1982

2021.Эфенди, Р. Азербайджанские ковры [Текст]/Р.Эфенди //Конесанс де Зар (жур.).- 1982.- №12.- С.80-85.

1984

2022.Искусство ковроткачства [Текст] L’art du tapis//France-URSS magazine.-1984.- №171.- P.52. il.

2023.L’universe de Latif Kerimov [Текст] //FranceURSS magazine.- 1984.- P.53. il.

О школе художника ковров Лятифа Керимова.

Çex dilində

1974

2024.Прекрасные краски мира [Текст]: [о коврахАзербайджана, Грузии и Дагестана] //Свет социализму.-1974.- №5.- С.25.

1980

2025.Hejcova, H. Za tajematvim ázerbajdźánskéhokoberce [Текст] /Н.Hejcova //Svet v obrazech.- 1980.- №33.-P.14-15.

373

За тайной азербайджанских ковров. Из истории ков-ров и создателе национальных орнаментов - художникеЛ.Керимове.

Macar dilində

1976

2026.Король, К. Азербайджан [Текст] /К.Кароль,И.Туранский //Будапешт.- 1976.- 64 с.: ил. л. 132.

2027.Kybalova, L. Имеется раздел азербайджанскихковров [Текст] /L.Kybalova //Kelsti azonyegei.- Budapest:Korvins Kiado.- 1976.- 60 p: 74 pl.

1977

2028.Азербайджанские ковры [Текст] //Azerbajdsanmuzeszete.- Bök Leja, 1977.- №44.- С.16-17.

1978

2029.Ковры народов Кавказа в Музее искусств вБудапеште [Текст]: [о паласах, джеджимах Азербайджана]//Мувезет.- 1978.- №1.- P.22-25.

1981

2030.Эфенди, Р. Рассказывающие сказки коврыАзербайджана [Текст] /Р.Эфенди //Мувезет.- 1981.- №1.-С.36-41.

374

Müxtəlif dillərdə

1970

2031.Верзейсхи, Т. Восточные ковры [Текст] /Т.Вер-зейсхи, М.Каламайска.- Варшава, 1970.- 165 с.- (polşadilində).

1971

2032.Гольденбер Арон. Советский Азербайджан напловдивской ярмарке [Текст] /Г.Арон //Ени Ишык, 1971.-21 сентября.- (bolqar dilində).

1973

2033.Азербайджанские ковры [Текст] //МатичнэЧитане.- 1973.- №6.- С.8.- (slovak dilində).

Представители делегации из Словакии-библиотечныеи полиграфические работники, побывали в конце прош-лого года в Москве, Ереване, Тбилиси и Баку.

Среди подарков, переданных гостям, были ценныекниги, которые вошли в фонд словацкой библиотеки. В ихчисле-книга о знаменитых азербайджанских коврах. Кото-рую гостям подарил Сулейман-заде К.Р. директор Азер-байджанской республиканской библиотеки им. М.Ф. Ахун-дова.

1978

2034.Веселинова, М. Ах, эти ковры... [Текст] /М.Ве-селинова //Болгарская женщина (жур.).- 1978.- №5.- С.18-19.- (bolqar dilində).

375

1982

2035.Эфенди, Р. Азербайджанские ковры [Текст]/Р.Эфенди //Букусо Бунко (жур.).- 1982.- №10.- С.64-69.-(yapon dilində).

376

Xalçalar haqqında İnternet resurslarında

www.anl.azwww.azercarpetmuseum.azeurotel.comen.wikipedia.org/Carpets of Azerbaijan /Karabakh_carpeten.wikipedia.org/wiki/Latif_Karimovwww.azeri-culture.azeriblog.comwww.elibrar.azwww.gunaz.tvwww.az.apa.azwww.az.wikipedia.orgwww.abwww.btal.edu.az/www.hafta-ichi.comwww.xalqqazeti.comwww.azerbaijan-news.azwww.science.az/www.az.baku-art.comwww.azerbaijan.tourism.azwww.azadliq.orgwww.muzesunasliq.azeriblog.comwww.mct.gov.azwww.forum.azeri.netwww.taxes.caspel.com

377

ƏLAVƏLƏR

Əlavə 1.

Azərbaycan xalçaçılıq məktəbləri

Azərbaycan xalçaları sənət sahəsi kimi həm coğrafi möv-qeyinə, həm də naxış, kompozisiya, rəng həlli və texniki xüsu-siyyətlərinə görə şərti olaraq aşağıdakı xalçaçılıq məktəblərinəbölünür:

1.Quba xalçaçılıq məktəbi2.Şirvan xalçaçılıq məktəbi3.Dərbənd xalçaçılıq məktəbi4.Bakı xalçaçılıq məktəbi5.Gəncə xalçaçılıq məktəbi6.Qazax xalçaçılıq məktəbi7.Borçalı xalçaçılıq məktəbi8.Göyçə xalçaçılıq məktəbi9.Qarabağ xalçaçılıq məktəbi10. Naxçıvan xalçaçılıq məktəbi11. Təbriz xalçaçılıq məktəbi12. Ərdəbil xalçaçılıq məktəbi13. Zəncan xalçaçılıq məktəbi14. Xalxal xalçaçılıq məktəbi15. Urmiya xalçaçılıq məktəbi16. Qaradağ xalçaçılıq məktəbi17. Mərənd xalçaçılıq məktəbi18. Marağa xalçaçılıq məktəbi

378

Əlavə 2.

Azərbaycan xalçaları XV-XVI əsr rəssamlarınınəsərlərində

Niderland rəssamı Hans Memlinqin “Məryəm öz körpə-si ilə” əsərində Məryəmin ayağının altında Qubanın “Zeyvə”xalçası təsvir olunmuşdur.

Niderland rəssamı An Van Ekin “Ruhani və Məryəm”əsərində “Zeyvə”; “Mehrab” əsərində “Şirvan”; “Madonna Vander Pole” əsərində isə fon olaraq Azərbaycanın “Quba” tiplixalçası təsvir edilmişdir.

Venesiyalı rəssam Karlo Krivello (XVI) “Müjdə” əsə-rində Talış-Muğan zonasına aid xalçalardan istifadə etmişdir.

İtaliyalı rəssamlar (XV) Domeniko Morolenin “Vinsen-zo fererio”, “Müqəddəs Romanın təvəllüdü” əsərlərində vəDominiko de Bortolokun (XV) “Findlikqin toyu” əsərindəTəbrizdə və Şirvanda toxunmuş “Əjdaha” və “Simurq” motivlixalçalar zövqlə çəkilmişdir.

Hans Holbenin (XV) “Səfirlər” əsərində “Şirvan” xalça-sını təsvir etmişdir.

İtaliyalı rəssam (XVI əsr) Lorenso Lotto “Ailə” adlı tab-losunda Quba-Şirvan tipli xalçalarda tez-tez təsadüf olunan“kaşı” adlı bəzək ünsüründən istifadə etmişdir.

Rəssam Atonello de Mesina özünün “Müqəddəs Sebasti-an” əsərinin sağ və sol küncündə Quba xalçasını təsviretmişdir.

379

“Eşitmə alleqoriyası” (XVI) adlı, müəllifi məlum olma-yan qobelendə Mərəzə və Qobustan xalçalarına aid olan “bən-de-rumi” kompozisiyası təsvir edilmişdir.

İtaliya rəssamı Pinturikkonun (XVI əsr) “Silvio Pikolo-mini Elein həyatından bir səhnə” əsərində “Borçalı” xalçasıtəsvir olunmuşdur.

380

Əlavə 3.

Xalçaçı rəssamlar

1. Abasquluzadə Fazil2. Abbasi Rza (Təbriz)3. Abiyev R.4. Ağayeva Mənzər5. Axundov İ.6. Allahverdiyev Əhəd7. Bəbirov Gülmurad8. Bəbirov Silmurad9. Eynullaqızı Dilavər10. Əfşar Sadıq bəy11. Əliyev Kamil12. Əliyev Ziyadxan13. Əliyeva Mənzər14. Hacıyev Ə.15. Hacıyev Tofiq16. Haşımova Arzu17. Hüseynov Eldar18. Hüseynov Hacı Baladayı19. Hüseynov Vaqif20. Hüseynova Minaxanım21. Xalıqov Q.22. İsgəndərova Ruqiyyə23. İsmayılov Arif24. İsrafilov İlqar25. Kamilzadə Salehə26. Kaşiyeva Qeysər (ilk xalçaçı qadın rəssam) XX yüzillik27. Kazımzadə K.28. Kərimov Lətif29. Kərimova Afaq30. Klimov Anotolo

381

31. Qarayeva Lətifə32. Mikayılov Eldar33. Mir Seyid Əli (Təbriz)34. Muğanlı Əli35. Müciri Cəfər36. Müzəffər Əli (Təbriz)37. Ramazanova (Tarıverdieva) Cəmilə38. Rəcəbov Aydın39. Soltan Məhəmməd Ağa Mirək ( Təbriz )40. Şeydayeva Zibeydə41. Şirinov M.

382

Əlavə 4.

Xalçaçılıq sənətində istifadə olunan söz vəsöz birləşmələri

1. Aclıq (seyrəklik)2. Ağız çubuğu3. Ağızaçma (xalçanın uzununa doğru enlənməsi)4. Ağıztutma (xalçanın ilk sırasının sünbülvari toxunma-

sı)5. Alınlıq (atın alnına taxılan xalça)6. Alt arğacın ağarması (üst arğacın əskik verilməsi)7. Ana güllər (naxış elementi)8. Ana haşiyə9. Ara haşiyə10. Ara sahə11. Aradansalma12. Arğac (Əlqac) (xalçanın eninə gedən ipləri)13. Arğacın çırtdaması (arxadan arğac çıxıntılarının

görünməsi)14. Arğacın quruluğu15. Arğackeçmə16. Atıcı (xalça xammallarını kaman vasitəsilə təmizləyən

adam)17. Bala haşiyə18. Balıq (qədim naxış)19. Balış (xovsuz xalçadan hazırlanmış yastıq)20. Başaltı (uzunsov toxunma balış)21. Beş oğul (beşlik) (dəst xalı-gəbə)22. Biti (qədim naxış)23. Bitki elementləri24. Boşluq (xalçanın boş toxunması)25. Boy kirçi26. Boyaq

383

27. Boyaqçı (yunu, ipi boyayan adam)28. Böyük xətkeş (xalçanın qıraqlarının düz olmasını yox-

layan 100; 200 sm-lik xətkeş)29. Buta (Azərbaycanın milli ornamenti)30. Bükdərmə (əyrilmiş bir neçə ipin qatlanıb burulması)31. Cağ (elementlər silsiləsi)32. Can kisəsi (12x20-25 sm ölçüsündə palaz toxunuşlu

kisə)33. Canamaz (namazlıq)34. Canlıların təsviri (xalçanın boş qalmış yerlərini dol-

durmaq üçün istifadə olunur)35. Cecim (sadə üsulla toxunan xovsuz xalça)36. Cəhrə, əlçim (yunu əyirən alət)37. Cütarğac (hər çindən sonra iki arğaç keçirilən xalça)38. Çeşni (xalça toxuyarkən istifadə edilən layihə)39. Çeşni pozulmaları (ornament ünsürlərin öz yerində ol-

maması)40. Çin (sıra)41. Çitəmə (ilmələrin tökülməməsi üçün xalçanın “ağzı”-

nın parça ilə tikilməsi)42. Çoxbucaqlılar (naxış)43. Çökə verilmə (üst arğacın çox dartılması)44. Çömçədan (15x40 sm ölçülü zili toxunuşlu torba)45. Çömçəmədaxil (mollabaşı)46. Çubuq (yay)47. Çul (atın üstünə salınan P şəkilli xovsuz xalça)48. Çuval (kisə)49. Daraq (əlçim yunu daramaq üçün istifadə olunan alət

və naxış adı)50. Darama (hər çindən sonra ilmələrin xalça darağı ilə

həvə ilə daranması)51. Dəhnə (xalçanın bünövrəsi)52. Dərmə (birləşdirmə)

384

53. Dəst xalı-gəbə (bir neçə hissədən ibarət olan toxucu-luq məmulatı)

54. Dəst xalı-gəbənin hissələri55. Dəvə (qədim naxış adı)56. Dəvəboynu (ərişçəkmə zamanı ilmə sıxlığına düzgün

riayət edilmədikdə toxuma prosesində işin ağzında yaranannahamvarlıq)

57. Dəzgahqurma (hananın qurulması)58. Dilikli itibucaqlılar59. Dolama (xalçanın hər iki kənarında yun ipin iki qoşa

ərişə dolanması)60. Doldurucu və köməkçi naxışlar61. Düymə (qıraq ipinin növbə ilə hər iki qıraq ərişlərə

ayrı- ayrılıqda çarpaz dolanması)62. En kirsi (əriş sıxlığının pozulması ilə endə yaranan

nöqsan)63. Enlənmə (ilmə sıxlığının pozulması)64. Eşmək (ipin burulması)65. Əbrəş (ipin üzü ilə daxilinin eyni boyanmaması)66. Əjdaha (naxış)67. Əlçim yun (əl içi boyda təmiz yun)68. Əlqac (arğac)69. Əriş (hanada şaquli çəkilən iplər, xalçanın əsası)70. Ərişçəkmə (hananın alt və üst oxlarının ətrafına iplə-

rin dolanması)71. Ərişin axması (ilmə sıxlığının pozulması)72. Ətək (xalçanın əvvəlindən 1m-ə qədər toxunan hissə)73. Əyirmə74. Əyri xətli elementlər (naxışlar, yonca, istiot, zanbağı

və.s)75. Farsbaf (farssayağı toxuma, baftən toxumaq)76. Gəbə (təbii yundan hazırlanmış kobud toxuculuq mə-

mulatı)

385

77. Gərnəşmə (toxuculuq dəzgahının ayağının yerdənqalxması)

78. Gəzəyən kirs (xalçada sıxlığın pozulması ilə yarananhərəkət edən nöqsan)

79. Göl (xalçanın ortasında yerləşdirilən ən böyük naxış)80. Gördəst (türkbaf) (yandansalma)81. Gücüaltı ağac (ərişlərin qarışmaması üçün arasından

keçirilən nazik çubuq)82. Gücükeçirmə (ərişlərin çarpazlaşdırılması)83. Hana (toxuculuq dəzgahı)84. Haşiyə qurşağı85. Heybə (çiyinə salınan kiçik xurcun)86. Həllac (pambıq, yun atan adam)87. Həvə (xovlu və xovsuz xalçalarda arğacları və çinləri

bir-birinin üzərində oturdub yatırmaq üçün istifadə olunan alət)88. Xalça (müxtəlif rəng çalarlı naxış elementləri ilə bəzə-

dilən toxuculuq məmulatı)89. Xalçanın sınması (arğacların ritmik və ardıcıl döyül-

məsi nəticəsində yaranan nöqsan)90. Xalı (orta ölçülü xovlu toxuculuq məmulatı)91. Xaral (ərzaq saxlanılan böyük torba)92. Xətkeş (10 sm-lik xətkeş)93. Xurcun (heybə)94. İkəmləmə (iki əyrilmiş ipin burulması)95. İlan əyrisi (xalçada əvvəldən axıra qədər davam edən

dalğavari əyri)96. İləməsalma97. İlmə98. İplik (pambıq ip)99. İy100. İyçi (iy düzəldən)101. Kətəbə (naxış)102. Kiçik xətkeş (50 sm-lik xətkeş)103. Kilim (mürəkkəb toxunuşlu xovsuz xalça)

386

104. Kilim elementləri (damğa, kilimgülü, dilikli, tökmə,quş, paşalı gülü)

105. Kirs (əriş sıxlığının pozulması)106. Qapılıq (qapının üstündən asmaq üçün gödək toxunan

xalça)107. Qarmaqlılar (ən qədim naxış elementi)108. Qaşıqdan109. Qaşlıq (yol çantası)110. Qayçı (alət)111. Qıraq nöqsanı112. Qırxım nöqsanı (ölçü normalarının pozulması)113. Qırxlıq torba (40 kq əşya tutan torba)114. Qırxma115. Qolçaq (iş vaxtı qola keçirilən 10x70 sm ölçüsündə

palaz toxunuşlu məmulat)116. Qorxuluq ipi (2-3 qat ərişdən ibarət ip)117. Qubda (əsas xalça elementi)118. Qumaşlıq (sıxlıq)119. Quyruq və bel bəzəkləri (zınqırovlar asılmış xalça

parçaları)120. Ladi (Qarabağda mürəkkəb üsulla toxunan xovsuz

xalça)121. Ləçək (naxış)122. Ləməqabağı (rəfin qabağı üçün toxunmuş pərdə)123. Lulubafı (ən qədim və ən sadə ilmədüyün forması)124. Meandr (naxış)125. Medalyon (göl, padnos)126. Mehrabi (namazlıq xalça)127. Mədaxil (ensiz haşiyə)128. Məfrəş (yorğan-döşək yığmaq üçün toxunan böyük

sandıq)129. Məişət əşyaları (naxışlar)130. Mollabaşı (qədim naxış)131. Naxış (sənətkarların xalçalara saldıqları elementlər)

387

132. Namazlıq (namaz vaxtı istifadə olunan xalça)133. Ocaqbaşı (ocaqın baş tərəfindən yerə salmaq üçün

toxunan kiçik xalça)134. Oxlar (hananın hissəsi)135. Ornament (bəzək, naxış)136. Otuz-otuza (xalçanın ilmə sıxlığı)137. Ölçü pozğunluğu (çeşninin düzgün hesablanmaması)138. Örəng (Cənubi Azərbaycanda çeşniyə verilən ad)139. Palan (heyvan üçün hazırlanmış məmulat)140. Palaz (xovsuz xalça)141. Palaz elementləri142. Pardaqlama (xalçanın üzünün xüsusi alətlərlə təmizlə-

nib hamarlanması)143. Paz (konusvari taxta parçası)144. Pilləlilər (ən qədim çeşni)145. Rəngvermə və solma146. Rəyə (ipin düzgün boyanmaması)147. Rişə (ilmə)148. Rişəndə (Cənubi Azərbaycanda sap, ip tovlayan şəxs)149. Riştə (ip)150. Sabit kirs (sıxlığın pozulması)151. Saçaq nöqsanı152. Sadə daraq153. Sennə (aradansalma,farsbat)154. Səkkizguşəli ulduzlar (naxış)155. Səkmə (ustanın şagirdlərinə naxışın başlanmasının

öyrətməsi)156. Siçandişi157. Sığır (naxış)158. Sıxlıqölçən159. Simmetriyanın pozulması160. Sintetik liflər161. Sırğa (naxış)162. Su (bütün haşiyələri bir-birindən ayıran düz xətt)

388

163. Sumax (birüzlü xovsuz xalça)164. Sumax (birüzlü xovsuz xalça)165. Şahabbası (XV-XVI əsrlərə aid edilən xalça)166. Şəddə167. Şüy (gücüaltı ağac)168. Taxçaqabağı (palazça)169. Tayqulaqlıq (ərişin əyri getməsi)170. Təkarğac xalça (bir arğaç keçirilən xalça)171. Təkqanad (təkqat)172. Tərlik (çul)173. Tikanlılar və ya saçaqlılar (naxış)174. Toxuma bıçağı175. Tökəverilmə176. Türkbaf (yandansalma)177. Udullu (xalçaçılıq məntəqəsi)178. Uqah (xalça)179. Üçəmləmək (üç ipin burulması)180. Ülgü (xalça çeşnisinə verilən ad)181. Ülulgöl (böyük ölçülü göl)182. Vərs (dəvənin boynuna taxılan ip)183. Yanlıq184. Yay185. Yelən (ara haşiyə)186. Yerlik (haşiyədən kənarda qalan hissə)187. Yəhəraltı188. Yun189. Yüküzü190. Zaği (qırmızı rəng)191. Zəncirə (köhnə naxış adı)192. Zili (mürəkkəb toxunan xovsuz xalça)193. Zili naxışları

389

Əlavə 5.

Azərbaycanda toxunan xalçaların adları

1. Heydər Əliyev2. Açma-yumma3. Afurğa4. Ağ çiçəklər5. Ağaclı6. Ağqoyunlu7. Aida İmanquliyeva8. Alçagülçiçi

9. Alpan10. Aran11. Arç12. Arsalan13. Atatürk14. Bağ-behişt15. Bağça16. Bağçadagül17. Bahar18. Baxşayış19. Bakı20. Balıq21. Beşlik22. Bəhmənli23. Bəhram Gur ovda24. Bəhram Gur və Fit-

nə ovda25. Bəndi Rumi26. Bərdə27. Bəy gəbəsi28. Bico29. Bide Məcnun

30. Bilici31. Borçalı32. Bulut33. Burma buynuz34. Butalı35. Buynuz36. Canamaz37. Cecim38. Cek39. Ceyranlı40. Cəğəmli41. Cəmcəmli42. Cəyirli43. Cimi44. Cütarğac45. Cütgöl46. Çalı47. Çarax48. Çaykənd49. Çələbi50. Çərxigül51. Çiçəkli muğan52. Çiçi53. Çini-çeşni54. Çıraqlı55. Çobankərə56. Çrax57. Çuxanlı58. Dağkəsəmən

390

59. Damğalı60. Danalı61. Dəmirçi Həsən62. Dəmirçilər63. Dəryanur64. Dəst-xalı65. Diba66. Dilikli67. Doruyə68. Dörd fəsil69. Dördbuynuz70. Dördlük71. Düyməniçək72. Əcəmi73. Əfşar74. Əjdaha75. Əl-ələ76. Əlixanlı77. Əməli Cəmşid Hacı78. Ənuşirəvan və

bayquşların söhbəti79. Ərciman80. Ərdəbil81. Əsrlərin nəğməsi82. Farxalı83. Fatmai84. Fərəhli85. Fərhad və Şirin86. Fındığan87. Firdovsi88. Füzuli89. Gəcə buta90. Gədəbəy91. Gəncə

92. Gəncə-buta93. Golkənd94. Göllü-guşəli95. Görədil96. Göyçəli97. Göygöl98. Gül99. Güllü100. Hacı Qaib101. Hacıqabul102. Hacıqayıb103. Heart Pirəbədil104. Heris105. Heydər Əliyev və

ailə üzvləri106. Heykəl107. Heyvanat108. Heyvanlar

aləmində109. Həddad110. Həsir111. Xalxal112. Xalı113. Xan114. Xan Qərvənd115. Xan qonaqkənd116. Xanlıq117. Xantirmə118. Xaşı119. Xəmsə120. Xətai121. Xəyyam122. Xilə buta123. Xilə əfşan

391

124. Xiləbuta125. Xırdagülçiçi126. Xırdagüllü127. Xonçalı qabıstan128. Xosrovun baharı129. İndira Qandi130. İran kəndlisinin

həyatını təsvir edənxalça

131. İslimi132. İsrafil133. Karvansaray134. Kaşan135. Kədi136. Kəllayı137. Kəmərli138. Kilim139. Kollama140. Korəvan141. Köhnə Quba142. Kürd143. Kürdəmir144. Qala145. Qarabağ146. Qaraca147. Qaraçöp148. Qaraqaşlı149. Qaraqoyunlu150. Qaraman151. Qarayazı152. Qarxun153. Qarmaqlı154. Qasımuşağı155. Qaymağlı

156. Qazax157. Qazaxça158. Qəbələ159. Qədi160. Qədim Bakı161. Qədim Əfşan162. Qədim Gəncə163. Qədim Minarə164. Qədim zeyvə165. Qəədi166. Qəməd167. Qərəcə168. Qəşəd169. Qımıl170. Qırız171. Qızqarıdan172. Qobustan173. Qoca174. Qollu-Çiçi175. Qonaqkənd176. Qoşagöl177. Quba178. Qullabduzluq179. Qurbağalı180. Qurbağaoğlu181. Quşçular182. Quşlu183. Ladı184. Lenin185. Leyli-Məcnun186. Ləcədi187. Ləçəkturunc188. Ləmpə189. Maxfur

392

190. Malıbəyli191. Marağa192. Mehrabsız193. Məlair194. Məmmədağalı195. Mərənd xalçaları196. Mərəzə197. Məzahir198. Minaxanım199. Mir200. Miyanə201. Molla kamallı202. Muğan203. Mun204. Nabur205. Nağıllar aləmi206. Naxçıvan207. Nəcaqlı208. Nəlbəkigül209. Nəriman

Nərimanov210. Nəsimi211. Nizami212. Norşar213. Orduc214. Ovçuluq215. Öysüzlü216. Palas217. Payəndaz218. Pazırıq219. Pirəbədil220. Sacayağı221. Saxsıdagüllər222. Saib Təbrizi

223. Salahlı224. Salyan225. Salyan xiləsi226. Səccadə227. Səf səccadə228. Səfiəddin Urməvi229. Səlməsöyüd230. Səməd Vurğun231. Sərabi232. Sərvistan233. Silsiləvi ləçək234. Simurq235. Sinigöllü236. Sirlər xəzinəsi237. Sirtçiçi238. Sor-sor239. Stalin240. Sultani241. Sumax242. Suraxanı243. Sütunlu244. Şabalıdbuta245. Şadlı246. Şah Nəzərli247. Şahabbası248. Şamaxı249. Şeyx Səfi250. Şəbi-hicran251. Şıxlı252. Şilan253. Şirəlibay254. Şirvan255. Şirvançiçi256. Şuşa

393

257. Taxta258. Talış259. Taruş260. Təbriz261. Təkgöl262. Uqah263. Urmiya264. Üçlük265. Vağ-vağı266. Vaqif267. Valentina

Tereşkova268. Vərni

269. Yuri Qaqarin270. Yanlıq271. Yerfi272. Yusif və Züleyxa273. Zağlı274. Zehvənişah275. Zeyvə276. Zəncan277. Zəngəzur278. Zərxara279. Zərifə Əliyeva280. Zili281. Zinətnişan

394

Əlavə 6.

Toxuma prosesi ilə əlaqədar əsas dəzgah və alətadları

Hana və onun hissələrinin adları:

1. Hana2. Paz3. Kücü ağacı4. Alt ox5. Üst ox6. Kücüaltı ağac7. Qorxuluq ipi8. Ağız çubuğu

Alət adları:

1. Həvə2. Dəfə-daraq3. Kirgit4. Daraq5. Toxuma bıçağı6. Sökmə bıçağı

7. Dəstəyi ölçülü bıçaq8. Qayçı9. Tapalaq (ən qədim

alət)

Köməkçi alət adları:

1. Pardaqlayıcı bıçaq2. Pardaqlayıcı qayçı

Ölçü aləti adları:

1. Xovölçən2. Sıxlıqölçən3. Böyük xətkeş4. Kiçik xətkeş

395

Əlavə 7.

Xalça məmulatlarının adları

1. Alınlıq2. Balış3. Başaltı4. Can kisəsi5. Çömçəd6. Çul7. Çuval8. Duz torbası9. Heybə10. Məfrəş11. Ocaqbaşı12. Palan13. Qapılıq14. Qaşıq torbası

15. Qaşıqdan16. Qaşlıq17. Qırxlıq torba18. Qolçaq19. Quruq və bel bəzək-

ləri20. Taxçaqabağı21. Tərlik22. Xaral23. Xurcun24. Yəhəraltı25. Yem torbası26. Yüküzü

396

Əlavə 8.

XI-XX əsrlərdə Azərbaycanın müxtəlifbölgələrində xalça toxuyanlar

1. Aftab Qasım qızı (Şuşa)2. Aişə xanım Qayıbova (Qazax rayonu, Salahlı kəndi)3. Aişə İbrahim qızı (Qazax rayonu, Qaymaqlı kəndi)4. Anabacı Adilova5. Anaxanım Cəbrayılova6. Asya İsmayıl qızı (Zaqatala rayonu)7. Bahar Allahverdi qızı (Qazax rayonu)8. Balaqız Yusif qızı (Qazax rayonu, Dəmirçilər kəndi)9. Bənövşə Kamilova10. Cavahir Nəbi qızı (Qazax rayonu, Qaymaqlı kəndi)11. Cəfər Müciri (Təbriz)12. Cəmilə Hümmətova (Quba rayonu)13. Cəmşid Hacı (Bakı şəhəri)14. Dilarə Hüseynova Yaqub qızı15. Dilarə Məmmədova Məmmədalı qızı16. Elşən Hacızadə17. Ə.Kərimova (Qazıməmməd)18. Əminə xanım Şirin qızı (Xaçmaz rayonu)19. Ərkinaz Şeydayeva (Ağsu rayonu)20. Fatimə Ağamirzəyeva21. Fatma Hüseyn qızı (Borçalı mahalı, Qaçağan kəndi)22. Fərqanə (Cəbrayıl rayonu)23. Gilə Hacıyeva (Şamaxı rayonu, Cəirli kəndi)24. Gühar Məhəmməd qızı Cənətzadə (Qazax rayonu)25. Gülarə Hümbətova Topuş qızı (Cəbrayıl)26. Güləndam nənə (Kəlbəcər)27. Gülər Əfəndiyeva (Quba rayonu, Çiçi kəndi)28. Gülnənə Mustafayeva (Quba)29. Gülövşə Rüstəmova Şahsuar qızı (Cəbrayıl)

397

30. Gülzadə Baxşəliyeva (Cəbrayıl)31. Gülzar Həsənova (Cəbrayıl)32. Heyran Kəlbəliyeva (Cəbrayıl)33. Həcər Rüstəmova İbrahim qızı (Cəbrayıl)34. Həkimovlar ailəsi (Dəvəçi rayonu)35. Həqiqət Ağakişiyeva Səfqulu qızı (Cəbrayıl)36. Hökümə (Şamaxı şəhəri)37. Humay Həsənzadə (Kərimova) (Şuşa, 1909- cu il)38. Xalidə Aşurova39. Xatirə Dadaşova40. İbrahimxəlil Əfəndiyev (Quba rayonu)41. K.Şükürova (Şamaxı şəhəri)42. Kərbəlayi Cabbar Əlizadə43. Kifayət Əfəndiyeva (Ağdam rayonu)44. Kişkinə Məcid qızı (Bakı şəhəri, Novxanı kəndi)45. Kübra Rüstəmova (Gəncə)46. Qaraqız. Şəki rayonu (Künküd kəndi)47. Qaratel Rüstəmova Üzeyir qızı (Cəbrayıl)48. Qərib İbrahimov49. Qızbala Cavadova (Bakı şəhəri)50. Qulam Babain51. M.Dəftəzənova (Oğuz rayonunu, Baş Daşağıl)52. Maral Həmidova (Gəncə)53. Mədinə Həsənova (Cəbrayıl)54. Mərcan xanım (Ordubad rayonu, Biçənək kəndi)55. Minarə Hüseynova Məhəmməd qızı (Cəbrayıl)56. Mirsüleyman Seyidov57. N.Həsənova58. Nabat Molla Mahmud qızı Əfəndiyeva (Qazax

rayonu, Dağ Kəsəmənli kəndi)59. Natəvan Aşurova60. Naznaz Nəbiyeva (Gəncə)61. Nənəxanım Şirəli qızı (Şamaxı)62. Nisəxanım Cavadova (Ağdam)

398

63. Nüşabə Eybalıyeva64. Pəri Quliyeva (Cəbrayıl)65. R.Zeynalova (Qazax)66. Rayisa Çernikova (Gəncə)67. Rəxşəndə Teymurova68. Rəsmiyə İlyasova69. Ruqiyyə İsgəndərova70. Sayalı Süleyman qızı (Qazax rayonu, Qaymaqlı kəndi)71. Sevil İlyasova72. Simzarə Nəsirova73. Sitarə Hacıyeva Məhəmməd qızı (Cəbrayıl)74. Sitarə Rəhimova75. Sona Əhmədova76. Südabə Məlikova (Cəbrayıl)77. Şahzadə Həsənova (Cəbrayıl)78. Şəfiqə Cəfərova (Bakı şəhəri)79. Şəfiqə Hüseynova (Gəncə)80. Şəhla Tağıyeva81. Şövkət (Cəbrayıl rayonu)82. Tamilla Nəbiyeva (Bakı şəhəri, Nardaran kəndi)83. Telli Hacı Nəsib qızı (Şuşa)84. Tərlan Əliyeva (Gəncə)85. Tovuz Quliyeva (Gəncə)86. Töhfə Ədilova (Quba rayonu)87. Tükəzban Hüseynova Hüseyn qızı (Cəbrayıl)88. Tümən Əliyeva (Quba rayonu, Söhüb kəndi)89. Zeynəb İsmayılzadə (1926 cı il)90. Zeynəb Məmmədova (Cəbrayıl)91. Zəhra Quliyeva (Cəbrayıl)92. Zəkiyyə Musayeva93. Zənginar Vəliyeva (Gəncə)94. Zərbi Məmmədiyeva (Qazax rayonu)95. Zərdabi-Məlikova (Göyçay rayonu)96. Zibeydə Şeydayeva

399

Əlavə 9.Naxış adları

1. Adam2. Adam və at3. Aftafa4. Ağac5. Ağçiçək6. Ağçiçəkli7. Ağgül8. Alaqapı9. Alçagülü10. Alma11. Almaələm12. Almagülü13. Almakaşı14. Altıçaxmaq15. Arı16. Arvad-uşaqlıbuta17. Aşıq18. At19. Atdili20. Aynabənd21. Bababuta22. Baca23. Badamı buta24. Baftalıgül25. Bağa26. Bağlı ulduz27. Bala kətəbə28. Bala qıvrım29. Balabuta30. Balıq

31. Balıqqulağı32. Baş33. Başlıq34. Başmaq35. Bayraq36. Bayramgülü37. Bazıbənd38. Belbağı39. Beşbarmaq40. Beşik41. Bəhli42. Bəhligilas43. Bəlcə44. Bəndi-rumi45. Bəşirqızı46. Bəzək47. Bibar48. Bığ49. Bilərzik50. Bitik-pitik51. Biti-piti52. Boranı53. Böyük xal54. Bulut55. Burma56. Buta57. Butaq58. Butalı59. Butalı islimi60. Buynuz61. Bükmə

400

62. Bülbül63. Büzmə64. Cağ65. Ceynəmaz66. Ceyran67. Cəci68. Cəftə69. Cəngəlli70. Cıqqa71. Cıqqa buta72. Cincilim73. Cücə74. Cücözü75. Cüt qoşa su76. Cütbuynuz77. Cütdaraq78. Çadır79. Çaxmaq80. Çaxmaqlı

qızılgül81. Çalağan82. Çalğı83. Çanağlı bağa84. Çarıq85. Çaynik86. Çəllək87. Çəltik88. Çəng89. Çəngəl90. Çərkəzi91. Çiçək92. Çiçəkli93. Çiçəkli buta94. Çinar

95. Çıraq96. Çoxayaq97. Çoxzolaq su98. Çömçəmədaxil99. Çörək100. Çörək gülü101. Damğa102. Daraq103. Daraqcıq104. Dev105. Dəmir106. Dəmirmaşa107. Dəstəgül108. Dəvə109. Dəvəgözü110. Dəvələpiri111. Dəyirmilər112. Dik buta113. Dilik114. Dilikli115. Dilinkli buta116. Diş-diş117. Dişlipərə118. Divargülü119. Dolama120. Dolamaqıynaq121. Dolamaquyrum122. Dolanqaç123. Dördtoxmaq124. Düymə125. Düyməli126. Düyün127. Enlisu128. Evlibuta

401

129. Əfşan130. Əfşangülü131. Əl132. Əl-ələ133. Ərsalan134. Ərsin135. Əvəlik136. Əyributa137. Fərə138. Fətir139. Fətir buta140. Fır141. Fırfıra142. Gəlincehizi143. Gənc144. Gəncə buta145. Gərdəkbaşı146. Gərdəkqabağı147. Gilas148. Göbələk149. Göl150. Göl içi151. Göl ortası152. Göz153. Gözlü154. Gül155. Gülabdan156. Gülabdan buta157. Gülabgülü158. Gülbudaq159. Güldan160. Güldəstə161. Güldüymə162. Güləbətin

163. Güllü yaylıq164. Güzgü165. Haçalı islimi166. Heykəlbaşı167. Heyva168. Heyvagülü169. Heyvanləpiri170. Həmənkəmənci171. Həmli buta172. Həştərxan173.Həştərxantoyuğu174. Hoqqa175. Hörmə176. Hörmə islimi177. Hörümçək178. Xaç179. Xal180. Xəlbir181. Xərçəng182. Xətai183. Xilə buta184. Xırdagül185. Xonça186. Xonçagülü187. Xonçaqırağı188. Xoruz189. İçiqıynaq190. İçlisu191. İlanqaç192. İldırım193. İldız194. İldızlı195. İnək196. İslimi

402

197. İslimibəndlik198. Kamandar199. Kasa200. Kaşı201. Kaşıkərpic202. Keçi203. Keçidabanı204. Keçirtmə205. Kəklik206. Kəlbətin207. Kəmər208. Kəmərbəzəyi209. Kəpənək210. Kərpic211. Kəsməsu212. Kətəbə213. Kətəbəhaşiyə214. Kilimgülü215. Kisə216. Kişi217. Kitab218. Kotan219. Kotəb220. Köhnə naxış221. Köhnə su222. Köhnənaxış223. Kökə224. Köynək225. Kuvan226. Küçük227. Künc228. Küpə229. Küsülü buta230. Qab

231. Qabırğa232. Qanadlı islimi233. Qapı naxışı234. Qaragöz235. Qaraqurd236. Qarmaq237. Qarmaqlı238. Qarmaqlı buta239. Qarmaqlıdamğa240. Qarmaqlıkətəbə241. Qarnaxım242. Qaytarma243. Qaz244. Qeyçi245. Qeyçibalıq246. Qeysi247. Qeysibişax248. Qəbir249. Qədim buta250. Qəjələ251. Qələmdan252. Qəndil253. Qıf254. Qıfılgah255. Qımıl256. Qırxayaq257. Qırxlan258. Qırqovul259. Qıvrım260. Qıynağı261. Qıynaq262. Qızılbuta

403

263. Qızılgül264. Qızqarıdan265. Qoç266. Qoğal267. Qollu268. Qoluq269. Qoşa270. Qoşa buta271. Qoşaarvadlıbuta272. Qoşabuynuz273. Qoşaiç274. Qoşakaman275. Qoşaqarmaq276. Qoşaqıynaq277. Qoşaquş278. Qoşaquyrum279. Qoşalar280. Qoşapitik281. Qoşasu282. Qotaz283. Qotazlı buta284. Qovuşan buta285. Qoyun286. Qoz287. Qozalı288. Qubba289. Qurbağa290. Quş291. Qutu292. Quyrum293. Quyrumlunaxış294. Quyu295. Quyuçarxı

296. Quzu297. Lalə298. Ləçək299. Lələk buta300. Ləpir301. Lobya yarpağı302. Lozu303. Manqal304. Maral305. Meşəgülü306. Meşəyarpağı307. Meym308. Mədaxil309. Məhəccər310. Mərəzə311. Məşəl312. Minarə313. Minarəbaşı314. Mismar315. Mişar316. Mollabaşı317. Möhür318. Muncuq319. Müjələr320. Naxış321. Naqqaş322. Nal323. Nar324. Nargül325. Nəlbəki326. Nəlbəkigül327. Nişan328. Ocaq329. Oxbaşı

404

330. Otaylı331. Ördək332. Örtük333. Paxlava334. Paşalıgülü335. Pəncə336. Pəncərə337. Pərvanə338. Pətə339. Pilək340. Pişik341. Pişikayağı342. Pitik343. Pitikli344. Pul345. Puşqu346. Sacayaq347. Sadə islimi348. Sağsağan349. Saqqaldarağı350. Salxım351. Sallama352. Sarıbülbül353. Sarmaşıq354. Saya buta355. Səkkizbucaq356. Səkkizdırnaq357. Səkkizguşəliulduzlar358. Səlmə359. Sərmə360. Siçandişi361. Siçanizi362. Sığır

363. Sığısidiyi364. Simar365. Simavar366. Sini367. Sırğa368. Sırıq369. Sular370. Sumax gülü371. Sünbül372. Sünbüldaraq373. Sürmədan374. Sütun375. Sütunbaşı376. Süzəninaxış377. Şabalıd buta378. Şaha379. Şaxaəgülü380. Şamdan381. Şamdanlı382. Şami383. Şana384. Şanakotan385. Şanapipik386. Şarlama387. Şəbəkə388. Şəbəkənaxış389. Şirni390. Şirpəncəsi391. Tağalaq392. Tağqabağı393. Taxt394. Taxtamüjə395. Taya396. Təhəng

405

397. Təhəngyarpağı398. Təndir399. Tikanlı400. Tilov401. Tirməsayağı402. Tısbağa403. Toxmaq404. Toqqa405. Toqqabağı406. Tovuz407. Toybəzəyi408. Toyuq409. Toyuqayağı410. Tökmə411. Tuğ412. Tuğbaşı413. Tula414. Tutuquşu415. Ulduzlu416. Urusu417. Uşaq418. Vəl419. Yadelligül

420. Yağdan421. Yanar buta422. Yarpaq423. Yaylıqgülü424. Yazılı buta425. Yazılı kətəbə426. Yelkən427. Yelpik428. Yonca429. Yüyrük430. Zanbağı431. Zanbaq432. Zanbaqgülü433. Zəncir434. Zəncirə435. Zərxara buta436. Zığ437. Zorxana438. Zülfələm

406

KÖMƏKÇİ GÖSTƏRİCİLƏR

Qərar və sərəncamlar

Azərbaycan xalça sənətinin qorunması və inkişaf etdirilməsihaqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun icrasının təminAzərbaycan xalça sənətinin qorunması və inkişaf etdirilməsihaqqında ..... 9Azərbaycan xalça sənətinin qorunması və inkişaf etdirilməsihaqqında: Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsibarədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ..... 10“Azərbaycan Xalçaçılıq Sənəti” YUNESKO-nun BəşəriyyətinQeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilmişdir ..... 15“Azərbaycan Xalçası” Naxçıvan Muxtar Respublikası DövlətMuzeyinin yaradılması haqqında. Azərbaycan RespublikasıNazirlər Kabinetinin qərarı ..... 7Azərbaycanda muzey işinin yaxşılaşdırılması haqqında:Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı .....14edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fər-manı ..... 13Xаlq bədii pеşələrini dаhа dа inкişаf еtdirmək tədbirlərihаqqındа .....3Xаlq bədii sənətləri hаqqındа ..... 4İncəsənət аbidələrinin qоrunmаsı və qеydə аlınmаsı hаqqındа..... 1K.M.Əliyevin “İstiqlal” ordeni ilə təltif edilməsi haqqındaAzərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ..... 8K.M.Əliyevin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi haqqında ..... 11L.H.Kərimov yoldaşın Xalqlar Dostluğu ordeni ilə təltifedilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı..... 6Lətif Kərimovun 100 illik yubileyi haqqında AzərbaycanRespublikası Prezidentinin Sərəncamı ..... 12

407

Аzərbаycаn SSR-də xalçaçılığın və xalça sənətinin daha dainkişaf etdirilməsi tədbirləri haqqında ..... 5Аzərbаycаn SSR-də xаlçа və xаlçа məmulаtı istеhsаlını dаhаdа аrtırmаq və keyfiyyətini yаxşılаşdırmаq tədbirləri hаqqındа..... 2

Müəlliflərin əlifba göstəricisi

Abbasov, Ə. ..... 153,156Abbasov, Ə. .....582Abdullaoğlu, K. .....638Abdullayev, A. .....616Abdullayev, İ. .....483Abdullayev, M. ..... 297,298,1026Abdullayev, P. .....673Abdullayev, Ş. ..... 214Abdullayeva, F. .....512Abdullayeva, M. ..... 47,52,341,541,542Abdullayeva, N. ..... 99, 102,103,105,106,185,215,299,321,720,724,728Abdullayeva, S. .....712Abdulova, G. .....58Abutalıbov, R. ..... 188Ağamalı, F. ....646Ağarzaoğlu, M. .....669Ağasıoğlu, F.....598Аğаyev, H. .....625Ağazadə, Z. .....465Axundov, B. .....752,784Axundov, M. ..... 174, 578,581Alarlı, B. .....398Alxanoğlu, Z. ..... 216Amanova, S. .....788Anar .....327

408

Arifcanov, R. ..... 248Aslanov, E. .....687Аslаnоv, Q. ..... 166Ayxan .....490,513,665Bağırov, F. .....550Bağırova, A. ..... 130,107Baxşəliyev, A. ..... 77Baxşıyev, C. .....686Balaşov, Z. .....810Banu.....426Bayram, A. .....791Bayramov, A. .....403,494Bayramov, S. .....375Bayramov, V. .....427Belyakov, V. ..... 145Bəbirov, G. ..... 391Bəkirоvа, R. .....681,736Biyer, K. ..... 332Bünyadov, S. .....765Bаbаyеv, B. ..... 172Bаğırzаdə, M. ..... 90Ceyhun ..... 517,836Cəfərov, M. .....615Cəfərzadə, Ə. ..... 270Devitt, V. .....718,727Diyarbəkirli, N. ..... 223Elxan Elçin Muxtar (Aslanov) ..... 386Erix Fayql ..... 78Etibarlı, E. ..... 302Əfəndi, R. ...... 621,622,797Əfəndiyev, T. ..... 53Əfəndiyeva, S. ..... 199Əhmədov, A. .....328Əhmədova, A. .....756

409

Əhmədova, E. .....313Əhmədzadə, G. .....804Əhmədzadə, Z. .....314Əkbərov, M. .....579Əkbərzadə, Ş. .....352Əkbərоv, N. .....146Ələddinqızı, N. .....496Ələkbərov, C. ..... 175Əliqızı, Ş. .....518Əlioğlu, N. .....519Əliyev, A. ..... 225Əliyev, B. .....430Əliyev, E. .....573Əliyev, F. ..... 18Əliyev, İ. .....668Əliyev, İlham .....827Əliyev, M. .....620Əliyev, S. .....157Əliyev, T. ..... 251Əliyev, V. .....545Əliyev, Z. ..... 44,189,200,201,227,228,276,303,353,367,404,431, 682,697,745,746,774,805Əliyeva, A. ..... 117,118,119,124,131,226,271,277,285,544,684Əliyeva, B. .....498Əliyeva, Ə. .....635Əliyeva, G. ..... 229Əliyeva, H. ..... 167,671Əliyeva, K. .....315,405,607,690Əliyeva, S. ......595Əliyеvа, T. ..... 181Əlövsətqızı, V. .....497,698Əmirxanov, S. ..... 69Əsədova, X. .....368

410

Əsədullayeva, S. ...... 109, 732,754,796Əsədоv, B. ..... 108Əsgərova Ş. .....520Əsgərova, N. ..... 132, 138,230Əskərli, Ç. .....361Əziz Vahid .... 46,345,662Əzizli, B. .....594Fərəcullаyеv, F. .....656Fərəcоv, F. ..... 139Fəridə, Z. .....614Fərzəliyeva, Ə. ..... 304Firdovsi qızı, K. .....349Fuad, E. .....432,433Göyçayeva, G. ..... 168,722Göyüşov, N. ..... 59Gülər .....837Günay .....485,521,522,838Günel .....839,840Güneyli, O. ..... 406Haqverdiyev, T. .....32Heydərova, Y. ..... 305Həbibov, N. .....16Həsənəliyev, N. .....743Həsənqızı, E......434Həsənоv, А. ..... 176Həsənоv, Е. .....672Həsənov, N. ..... 125,623Həsənova, Z. ..... 231Həsənzadə, C. .....692Həsənzаdə, M. ..... 163Həvilov, H. ..... 28Hidayətoğlu, Y. .....470Hüseyn, N. .....334Hüseynov, Ə. .....333,680

411

Hüseynov, İ. ..... 70Hüseynov, R. .....85Hüseynova, S. ..... 202Hаcıyеvа, İ. .....725Xaçınçaylı, Q. .....407Xalidə, H. .....715Xasay qızı Elmira. .....147Xatun .....604Xəlilov, A. ..... 48Xəlilov, J. .....369Xəlilova, T. ..... 289Xəlilzadə, F. .....380,499Xuduzаdə, S. ..... 177İbrahimov, A. .....322İbrahimov, Ə. ..... 190,256,257,317,237İbrahimov, T. .....370,800İbrahimova, S. .....438İlkin, Q. ..... 238,371İlyasoğlu, R. .....841İmanova, U. .....588İsabalayeva, H. .....523İsayev, Ə. .....610,626İskəndərov, R. .....630İsmаyıl, H. ..... 93İsmayılqızı, V. .....49,564,574İsmayılov, İ. ..... 272İsmayılov, S. .....600İsmаyılоvа, А. ..... 158İsmayılova, K. .....354İsrafilzadə, C. ..... 290Kаsаturоv, V. .....95Kasparov, N. ..... 183,286Kərimli, S. .....439Kərimov, G. .....372,557

412

Kərimov, L. ..... 258,306,586,587,693,730,733,738,740,741,798Kərimov, S. ..... 159Kərimov, Y. .....115Kərimоv, H. ..... 25,142Kərimоv, K. ..... 173Kərimоvа, L. ..... 143Qacar, Ç. .....393Qaçabəyov, B. .....648Qafarlı, Ə. .....440Qaliboğlu, E. .....441,473Qarabağlı, L. .....563Qasımov, X. ..... 54Qasımov, M. ..... 134, 140,239,240,291Qasımova, E. .....329,336Qədim, A. .....559Qədirov, F. .....584Qədirova, D. ..... 71,377,381,387,394,399, 636, 768,775,816Qədirova, Z. .....591,813Qəni, A. .....624Qogina, İ. .....319Qonaqov, M. .....650Quliyev, A. ..... 21,100Quliyev, B. .....589Quliyev, Ə. .....553,583Quliyev, H. ..... 135,241,242Quliyev, M. ..... 120, 126,141,205Quliyev, R. .....66Quliyev, T. .....562Quliyev, Z. .....388Quliyeva, N. .....677Qulаm qızı, L. .....627Qurbanqızı, Z. .....769,776Qurbanov, A. .....337,552

413

Qurbanov, B. ..... 51,259Qurbаnоv, R. ..... 127Qаlаyеv, Y. .....618Qаrаyеv, S. ..... 169Qаrаyеv, T. .....799Qаsımоv, N. .....101Qаzıyеv, A. ..... 98,726Leyla .....442Mahmudlu, Y. .....45Mahmudov, Y. ..... 38,567,569Manafova, M. .....710Matsuura, Koişiro. .....829Mehdiyev, Q. ..... 324Mehparə ..... 474,833Məhəbbətoğlu, Q. ..... 501Məhəmmədzadə, H. ..... 149Məhərrəmova, T. ..... 524Məhyəddinqızı, Ş. .....678Məlikzadə, S. .....761Məmmədxanova, M. .....819Məmmədkərimоv, Z. .....657Məmmədli, H. .....378Məmmədli, X. .....652Məmmədli, T. .....373Məmmədov, C. ..... 136Məmmədov, Ə. ..... 26,39,57Məmmədov, X. ..... 29,164,649Məmmədоv, İ. .....802Məmmədov, M. .....555,763Məmmədоv, S. .....729Məmmədova, A. ..... 307Məmmədova, T. .....362Məmmədоvа, P. .....747Mətanət .....355

414

Mikayılov, E. .....351Mikayılzadə, E. ..... 443,487Mirzə, M. .....444Mirzəliyеv, C. .....748Mirzəyev, M. ..... 186Misiroğlu, Y. ..... 206Muxtarova, B. .....590Muradov, V. ..... 74,488,504,526,575Musаzаdə, Ə. ..... 160Mustafayev, A. ..... 55,87,540,544,576,679Mustаfаyеv, F. .....654Mustafayeva, A. .....696Mustafayeva, F. .....632Mustafayeva, Z. .....338,808Mustafazadə, T. .....644Mükərrəmoglu, M. .....445,446,447,502,503,762,770,777Mütəllimоv, X. ......619Mеhrəliyеv, Е. .....653Nağıyeva, F. ..... 150Nаğıyеvа, F. .....184Nağıyeva, H. .....685Nemət, K. ..... 208Nеmətzаdə, H. ..... 161Nəbiyev, A. .....35Nəcəfov, H. .....661Nəcəfov, M. ..... 128,723,735Nəcəfоvа, S. ..... 178Nərimanoğlu, M. ..... 505,527,528,835,842,843Nəsib, V. .....137Nəsibli, Е. ..... 162Nəzirova, S. .....325Nizamiqızı, N. .....771Novruzoğlu, V. .....475Novruzov, C. . .....1029

415

Nuriyev, Ə. .....529Nuriyeva, T. .....382Orxan .....476,826Oruc, M. .....448,772Orucəlı, H. .....144Orucova, R. ..... 121Paşayev, Q. ..... 243Perşin, A. ..... 209Pirаlоv, А. .....89Poladova, M. ..... 273Prixodko, J. ..... 244,262Pоpоv, S. ..... 194Ramiz .....449Rayevski, A. ..... 245Rəcəbli, T. ..... 281Rəğbətoğlu, M. .....506Rəhimli, İ. ..... 263Rəhimоv, F. ..... 179Rəhimоv, H. .....104Rəhimova, A. .....593Rəhimova, M. ..... 210Rövşənqızı, İ. .....767Rüfətoglu, Z. .....363Rüstəmxanlı, S. .....561Rüstəmli, B. .....450Rüstəmоv, V. .....658Rzalı, R. .....820Rzаyеv, А. .....674Rzayev, B. .....628Rzayev, N. ..... 43,292Rzayeva, M. ..... 195Sadıq, İ. .....383Salahzadə, Ə. .....170Saleh, N. .....757

416

Saləddin, Ə. ..... 151Salmanova, E. .....154Samir, Ə. .....413Samirə .....414Sara. .....641,782Sarıyeva, İ. .....477,478,530,531Sayılov, Ə. ..... 211Sevil .....451Seyidov, M. ..... 274,629Seyidov, T. .....558,778Səfərova, T. .....339Səfа, Ə. .....122Səlimqızı, C. .....452Sərdaroğlu, Ş. ..... 282Sərdarov, Q. .....676Sirus ..... 196Sultanova, G. .....400,418Sultanova, P. .....532,533Süleymanov, İ. .....675Süleymanov, N. .....60Şahvəliyev, K. ..... 265Şərif, A. .....453Şərifov, Ə. ..... 111,577Şərifоvа, G. .....734Şıxəlıyev, Q. ..... 274,807Şirəliyeva, A. .....374,397,417, 688, 707,708Şirinova, Ü. .....454Şükufə .....534Şаbаnоv, Ş. .....670Şаşкоv, V. ..... 197Tagızadə, Ş. .....455Tağıyev, A. .....331,659,664,764Tağıyeva, N. .....401,456Tağıyeva, R. ..... 267,479,543,639,703,704,744,785

417

Tağıyeva, S. .....480Tağızadə, Ş. .....152,356,357,364, 384,457,458,758,760,773,783,806Tağızadə, T. .....637Talıbova, A. .....79Talıbzadə, A. .....508Tapdıqoğlu, N. (Vəlişov). ..... 565,571Tarıyel, İ. ..... 246Teymur, K. .....766Teymurov, A. .....283,308Təhməzov, M. ..... 76,88Tərlanov, M. ..... 17,19,165,700Turan ..... 489Turan, F. .....612Turanə .....824Turqut, Ə. .....416Tаlışinski, İ. ..... 91Ülvi, A. .....358Vahid, T. .....535,536,537,844Vahidov, R. .....20Vəkilov, M. .....709Vəkilova, G. .....247,751,809Vəliyev, A. .....326Vəliyev, K. .....27,180Vəliyev, R. ..... 295Vəzir, M. ..... 80Vəzirova, C. .....116,171Vəzirоvа, M. .....801Vinоqrаdоv, А. .....803Vüqarqızı, G. .....460Yaqubqızı, K. .....509Yaqubzadə, M. .....461,462,481,779Yasəmən ..... 463Yoloğlu, G. .....365

418

Yusifqızı, S. .....834Yusifov, B. .....187Yusifova, S. .....482Yusifzаdə, B. .....94Zakirqızı, G. .....817Zаmаnоv, F. ..... 683Zamanov, N. ..... 30,702,750,753Zeynallı, X. .....296Zeynallı, İ. ..... 340Zərbəliyev, C. .....510Zir Əsb .....92Zümrüd ..... 464, 511,538,539,602,642,780,781

419

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

Alınmaz sənət qalası .....596Ana dilimiz xalça .....421Azərbaycan .....787Azərbaycan abidələri .....41Azərbaycan Dövlət Xalça Muzeyi ..... 786Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyi ..... 81Azərbaycan etnoqrafiyası ..... 40,61Azərbaycan ənənəvi xalçaçılıq sənəti dünyadatəbliğ olunur ..... 514Azərbaycan xalça sənəti ..... 33Azərbaycan xalça sənətinin şöhrətini dünyaya yayan “Azər-İlmə” MMC Avropa Biznes Assambleyası “Kraliça Viktoriyaadına mükafat”a layiq görülmüşdür .....422Azərbaycan xalça sərgisi Brüsseldə .....347Azərbaycan xalça sərgisi haqqında ..... 218Azərbaycan xalçaları .....23,34,83,123,219,515, 606,572,795Аzərbaycаn xаlçаlаrı dünyа rəssаmlаrının əsərlərində ..... 112“Azərbaycan xalçaları” kitabı .....516Azərbaycan xalçaları “Persian Carpet” markası altında satılır.....423“Azərbaycan xalçaları bütün məktəbləri ilə” adlı layihə üzrənövbəti kitab çapdan çıxıb .....603Azərbaycan xalçaları Estoniyada ..... 402Azərbaycan xalçaları Fransa jurnalının səhifələrində .....366Azərbaycan xalçaları heyranedicidir .....466Azərbaycan xalçaları İtaliyada ..... 300Azərbaycan xalçaları Küveyt Dövləti Əmiri Aparatının rəhbəri-ni valeh etmişdir .....467Azərbaycan xalçaları Londonda ..... 284Azərbaycan xalçaları Moskvada ..... 269Azərbaycan xalçaları Nyu-Yorkda .....385

420

Azərbaycan xalçaları Rusiyanın birinci xanımını valeh etmişdir.....492Azərbaycan xalçaları Türkiyə Baş nazirinin xanımını valehetmişdir .....493Azərbaycan xalçaları Türkiyə Böyük Millət Məclisi sədrininxanımını valeh etdi .....468Azərbaycan xalçalarına maraq ..... 198Azərbaycan xalçalarını kimlər tədqiq edib ..... 220Azərbaycan xalçası ..... 36,37“Azərbaycan xalçası” adına Naxçıvan Muxtar RespublikasıDövlət Muzeyi yaradılacaq .....556Azərbaycan xalçası Ginnesin rekordlar kitabına düşüb .....759Azərbaycan xalçası məişətdə .....815Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinəyeni bina tikiləcək .....424Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyinəyeni bina tikiləcək: .....825Azərbaycan xalçasına dair Beynəlxalq Simpoziuma ləyaqətləhazırlaşaq ..... 309Azərbaycan xalçasının dünya şöhrəti ..... 310Azərbaycan xalçasının şöhrəti ..... 221Azərbaycan xalçasının YUNESKO-nun “Qeyri-Maddi Mədəniirs üzrə reprezentativ siyahısı”na daxil edilməsinə dair“dəyirmi masa” keçirilmişdir .....484Azərbaycan xəlçə növlərinin sxemi ..... 217Azərbaycan incəsənəti ..... 24,42,609Azərbaycan incəsənəti - təsviri sənət, dekorativ tətbiqi sənət,memarlıq ..... 82,613Azərbaycan KP MK-da, Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetində,Azərbaycan SSR-də xalçaçılığın və xalça sənətinin daha dainkişaf etdirilməsi tədbirləri haqqında məsələ müzakirə edil-mişdir .....213Azərbaycan qadını naminə .....84Azərbaycan qadınları .....56

421

Azərbaycan Qazax xalçaçılıq məktəbi .....611,634Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan ..... 62Azərbaycan müasir xalq sənəti inciləri ..... 50Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Brüsseldə rəssam EldarMikayılovun xalça sərgisində olmuşdur .....346Azərbaycan Respublikasının ayırdığı yardım Luvr Muzeyininxalçalar kolleksiyasının bərpa edilməsinə sərf olunmuşdur.....491Аzərbaycаn süjеtli xаlçаlаrı tаrixindən .....739Azərbaycan tarixi ..... 22,63,608,691Azərbaycan torpağında görüşlər ..... 249Azərbaycanda mədəniyyət siyasəti .....789Azərbaycanın xalça sənəti ..... 301Azərbaycanın xalçaçılıq sənəti Türkiyə Baş nazirininxanımında zəngin təəssürat yaratmışdır .....425Azərbaycanın qədim xalçaları muzeylərdə .....389Azərxalça” Beynəlxalq mükafata layiq görülmüşdür.....359,360“Azər-İlmə” xalçaçılıq sənətinin qədim ənənələrini davam etdi-rir .....419“Azər-İlmə”nin xalçaları beynəlxalq mükafatlar almışdır:müəssisənin baş direktoru Vidadi Muradova Avropa BiznesAssambleyasının qərargahında qurumun ən yüksək “KraliçaViktoriya adına mükafat”ı təqdim olunmuşdur .....420Babək Xürrəmidin xatirəsinə həsr olunmuş fərş .....695,755Bakıda III Beynəlxalq Simpozium .....390Bakıda Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi binasının təməli qoyulmuşdur.....828Beynəlxalq Xalça Simpoziumu ..... 311Beynəlxalq mədəni əlaqələr ..... 68Beynəlxalq simpozium başa çatdı .....312Bənzərsiz sənətin əlvan boyaları ..... 222Bərpa edilmiş xalçalar sərgisi .....344

422

Bilirsinizmi? .....342Böyük Britaniyada çıxan “Halı” jurnalında Azərbaycan xalçasənətinə geniş yer ayrılmışdır .....428Böyük Leninə Azərbaycan xalqından: .....721Danışır simpoziumun iştirakçıları ..... 250Dünya sənətinə incilər bəxş edən Təbriz xalçaçılıq məktəbi:.....699Dünyanın hansı muzeylərində Azərbaycan xalçaları saxlanılır?..... 224Eldarın ilmələr dünyası .....343Ermənilər Qarabağ xalçalarını Avropada satır .....429Əbədi yaşar xalçalarımız .....376Əbülfəs Qarayev: “Azərbaycan xalçaçılıq məktəbi dünyatərəfindən tanındı” .....495Ən qədim xalça barədə nə bilirik? .....348Əriş-arğaclarda gəzişən barmaqların möcüzəsi..... 379Füzuli dünyası rəsmlərdə ......705Füzuli ilmələrin işığında .....350Gəncə xаlılаrı .....617Gəncədə dekorativ-tətbiqi sənət əsərləri sərgisi açılıb .....640Gəncə-Qazax xalçaçılıq məktəbi .....631Heydər Əliyev və Azərbaycan qadını .....711Heydər Əliyev və mədəniyyət ..... 67Hər xalı bir əsərdir .....316Həyatdan nakam getmiş xalçaçı-rəssam Arzu Haşımova: O,qısa və mənalı həyat yaşadı .....469Hyustonda Azərbaycan xalçaçılıq sənətinə dair sərgi keçirilib.....435Xaçmazda xalça muzeyi .....666Xalça ..... 287Xalça bayramına gəlin ..... 252Xalça muzeyi .....811Xalça muzeyinin layihəsi Avstriyada hazırlanıb .....436

423

Xalça sənəti Şərq xalqlarının mədəni irsinin ayrılmaz hissəsidir.....395Xalça sənətimizin dünyada əks-sədası ..... 232Xalça toxuyanların töhfələri ..... 279Xalça ustası Lətif Kərimov anılıb .....830Xalça üzərində çiçəklər ..... 278Xalçaçılar ictimai birlikdə: .....831Xalçaçılığa aid terminlərdən ..... 233Xalçaçılığın inkişafına diqqəti artırmalı .....323Xalçaçılıq .....408Xalçaçılıq sənəti... və boya qıtlığı .....663Xalçalar bərpa olunur ..... 113Xalçalar evdə toxunur ..... 203Xalçalarda bahar ..... 288Xalçaları öyrənmək dünyanı dərk etmək deməkdir .....253Xalçalarımız Avropa rəssamlarının əsərlərində ..... 235Xalçalarımız Budapeşt sərgisində ..... 280Xalçalarımız informasiya sistemində .....472Xalçalarımız Tatarıstanda nümayiş etdirilir .....486Xalçalarımızın uzaq səfəri .....335Xalçalarımızın üstünlüyü həndəsi fiqurla toxunmasıdır .....409Xalçaların yeni süjetləri .....633Xalçalı bayatılar ..... 234Xalçamız YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısınadaxil ediləcək ..... 471Xalçanın dünəni, bu günü, sabahı ..... 204Xalı-xalçalı bayatılarımız ..... 236Xalqın istedadı və əməksevərliyinin güzgüsü ..... 254Xalqın ölməz irsi ..... 255Xanım Bricit Birleyn: Azərbaycanın zəngin xalçaçılıq sənətivardır .....437“Xətаi” xаlçаsı .....737XX əsr Azərbaycan qadınları .....392Xoşməramlı səfir ..... 64,65,645

424

Xаlçа ustаlаrı .....647Xаlçаçılığа diqqəti аrtırmаq .....96Xаlçаçılıq inkişаf еdir ..... 182Xаlçаlаrımızın tаrixi qədimidir .....114İ.Stalinə həsr edilmiş böyuk bədii xalca .....716İ.V.Stalinin yeni portreti .....97İlmələrdə tariximiz yaşayır .....318İlmələrin naxışı .....667İnterpol xalçalarımızı axtarır: Azərbaycanın 100-dən artıqmədəni sərvəti oğurlanaraq ölkədən çıxarılıb .....410İran qadınlarının əl işləri sərgisi .....814İrəvan xanlığı .....86İsmayıllı xalçalarının albom-kataloqu hazırlanmışdır .....689İsveçrədəki sərgiyə Azərbaycan xalçaları ..... 133İtaliyalı mütəxəssis Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyinin dəvəti ilə ölkəmizdə səfərdədir .....500İtalyan rəssamına “Müjdə” verən Qazax xalçası .....643Keçmişi öyrədən, gələcəyi tanıdan ünvan .....818Kərimov Lətif Hüseyn oğluna… .....717Kоsmоs fаtеhləri xаlçаlаrdа .....742Qarabağ abidələri .....568Qarabağ xalçaçılıq məktəbi .....585Qarabağ xalçaları ABŞ-da və Kanadada satılır .....597Qarabağ xalçaları xarici qonaqların marağına səbəb olmuşdur.....599Qarabağ xalçaları sərgisi .....592Qarabağ xalçaları təqvimdə ..... 601,605Qarabağ ......566Qədim xalçalarımız guya xaricə aparılmır?: .....411Qədim sənətimizi dirçəldək! ..... 148Qədim sənətlər yaşayır ..... 260Qədim türk əlifbası ..... 72Quba-Şirvan xalçaçılıq məktəbi ......655

425

L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyində Azərbaycanın dekorativ sənət ustası,ornamentçi rəssam L.Kərimovun anadan olmasının ildönümünəhəsr olunmuş, “Keçmişdən gələcəyə aparan sənət körpüsü”mövzusunda sərgi açılmışdır .....832Lerikin naxışlı xalçaları .....396Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq TətbiqiSənəti Dövlət Muzeyi .....790,792Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq TətbiqiSənəti Dövlət Muzeyinin Elmi əsərlərinin toplusu .....794Lətif Kərimovun anadan olmasının 100 illiyinə həsr edilmişsərginin açılışı olub .....821Litva Respublikası Prezidentinin xanımı Alma Adamkiene“Azərbaycan Xalçası Qalereyası”nda olmuşdur .....412Lеninə və Аzərbаycаnа həsr оlunаn xаlçаlаr .....731Mahir xalça ustası .....580Mehriban Əliyeva olduğu kimi ..... 73Mənalı ömür .....706Mənəvi zənginləşməyə doğru .....822“Min yerdə ala xalısı döşənmiş...” .....525Muzeyə fəxri diplom: .....812N.Nərimanоvun portreti toxunmuş xаlçа .....714Naxçıvan abidələri ensiklopediyası .....549Naxçıvan Dövlət Xalça Muzeyi .....547Naxçıvan ensiklopediyası ...... 546,548“Naxçıvan xalçaçılıq ənənəsi bu gün” .....560Naxışların nəğməsi .....320Naragerol xalça toxuyan olacaqdır ..... 207Nəfis xalçalar ..... 191Nərimanbəyov və onun “Xalçalar” əsəri .....330Novruz bayramı ensiklopediyası ..... 75Nuh peyğəmbər, dünya və Naxçıvan .....551Poliqrafçıların töhfəsi ..... 261Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət .....793

426

Pаrisə xаlçа sərgisinə ..... 192Pаrislilər təqdir еdirlər ..... 193Regionların sosial-iqtisadi inkişafı dövlətin siyasətinin əsasistiqamətidir və bu siyasət gələcəkdə də davam etdiriləcəkdir.....660Rəssamın 100 illiyinə həsr olunmuş sərgi açılmışdır .....823Rəssamlar deyirlər ..... 264S.Vurğunun anadan olmasının 50 illiyi ilə əlaqədar olaraqAzərbaycan EA-nın yubilyara hədiyyə hazırladığı, üzərindəşairin portreti toxunmuş xalça .....719Səfəvi xalçaları erməni muzeyində... .....507Sərgiyə xаlçа göndərildi ..... 110Sidneyə Azərbaycan xalçaları .....129Simpozium iştirakçıları deyirlər .....275“Şeyx Səfi” xalçası ..... 293“Şəbi-hicran” xalçası .....749Şərq Xalçaçılığı Beynəlxalq Simpoziumu ..... 266Şuşa sənət inciləri .....570Tarixi ilmə-ilmə toxuyuruq .....415təbliğ olunur .....514Təbriz xalçaçılıq məktəbi .....694Təsviri və dekorativ tətbiqi sənətlər ..... 459Ürək sözləri ..... 31V.İ.Lenin Azərbaycan sovet incəsənətində .....701V.İ.Lеninə və N.Nərimаnоvа həsr оlunmuş ilk Аzərbаycаn xаl-çаlаrı hаqqındа .....713Vаrşаvаdа Аzərbаycаn sərgisi .....212Yüksək xalçaçılıq sənəti .....268Z.Şeydayeva yoldaşın Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə təltifedilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı.....155Zibeydə Şeydayeva Macarıstan xalçaçılıq briqadasının fəxriüzvüdür .....651

427

Azərbaycanın görkəmlixalça ustaları

Lətif Kərimov

Azərbaycan xalçaçılıq məktəbi .....883Azərbaycan xalçaçılıq sənətinin öyrənilməsinə dair: Təbriznövü .....851Azərbaycan xalçaları .....884Azərbaycan xalçaları İtaliyada ....891Azərbaycan xalçalarına maraq .....878Azərbaycan xalçalarının naxış elementlərindən nümunələr.....846Azərbaycan xalçası .....847Аzərbaycаn xəlçəsi .....845Azərbaycanda xalq sənətinin nümunəsi olan corabçılıq işinintəşkili haqqında .....879Azərbaycanın xalça sənəti .....885Bakıda Xalça Muzeyi .....860Beynəlxalq xalça simpoziumu .....892Bizim yeni il sorğumuz, redaksiyanın suallarına cavab .....871Böyük Leninə Azərbaycan xalqından .....854Böyük sənət tarixinə qısa nəzər .....865Buta anlayışı və onun formaları .....866“Buynuz” adlı xalçaların mənşəyi .....875Danışır ongünlük iştirakçıları .....855Dekorativ incəsənətimizin vəziyyəti haqqında .....857Dеkоrаtiv sənətimiz bаrədə düşüncələr .....863El sənətinin müdrikliyi .....893El sərvəti .....880Gənc qalmağın sirri .....890Gözəl sənətkarlarla görüşlər .....861Həmkarlarına qonaq olmuşdur .....876Xalça dilə gəlsə .....877

428

Xalçalar Azərbaycanda toxunmuşdur .....864Xalq yaradıcılığına rəhbərliyi unutmamalı .....848Xаlçаçılıq sənətimiz yеni inkişаf mərhələsindədir .....859Xаlçаçılıq sənətinin vəziyyəti hаqqındа .....849İsmayıllı sənətkarlarının yanında .....856Qədim sənətimizi dirçəldək .....870Qiymətli eksponat ....889“Quşçulаr” аdlı xаlçа diqqətimizi nələrə cəlb еdir? .....862Qаyğı, tələbkаrlıq, məsuliyyət .....872Lеnin xаlçаsı .....873Mənalı dəst-xətt .....869Miniatür və xalca .....886Naxış var ki, nağıldır .....881Ornament sənətimizin saflığı uğrunda .....852Partiyamızın tarixı qərarlarına ləyaqətlə cavab verək .....853Sabah – sentyabrın 5-də Bakıda Şərq xalça sənəti üzrəBeynəlxalq simpozium açılır .....887Sənətin qüdrəti .....888“Simnar” yoxsa “Simar”? .....867Siz də fillümenist ola bilərsiniz .....858Şuşa məni çox düşündürür .....874Şuşanı sevməmək olmaz .....882Tükənməz yaradıcılıq çesməsi .....868Yeni zərif xalçalar .....850

HaqqındaMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Abdullayev, M. .....957Abdullayeva, N. .....930Axundov, B. .....938Аslаnоv, Q. .....921Bəhmənli, V. .....928Devitt, V. .....907

429

Əhmədov, Ə. ....912Əkbər, E. ..... 985Ələkbərova, A. (Abbasova, A.) ..... 974,975Əliyev, C. ..... 959Əliyev, Ə. ..... 986Əliyev, R. ..... 960Əliyev, Z. .....933Əliyeva, K. .....900,934,941,969Fətəliyev, N. .....955Gülər .....997Hacızadə, A. ..... 979İbrahimov, Ə. .....944İnanc, G. .....970İsmayıloğlu, H. .....903İsmətqızı, H. ..... 992İsrafilzadə, C......946Kazımzadə, K......947Kərimli, K. .....973Kərimli, S. ..... 987Kərimov, K......948Kərimzadə, F. .....916Quliyev, A. .....909Quliyev, V. ..... 962,963,993,949Qurbanlı, R. ..... 971Mehdixanlı, T. .....976Mehdiyev, İ. .....917Məmmədzadə, S. .....918Mirzəzadə, O. ..... 926,927Muxtarova, B. .....964Muxtarova, T. .....966Müciri, C. .....951Mükərrəmoglu, M. ..... 982Nəcəfov, M. .....914Rayevski, A. .....894,937

430

Rəsulova, T. ..... 984Sadıqova, A. .....990Salamzadə, Ə. .....915Salmanov, E. .....952Sultanlı, İ. ..... 968Tağıyeva, R. .....898Temerin, S. .....908Vəkilov, M. .....896Yusifqızı, S. ..... 995

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

Azərbaycan xalçası .....899Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının idarə heyəti ....931Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının İdarə Heyətinin təbriki!.....940Babək Xürrəmidin xatirəsinə həsr olunmuş fərş ..... 965Beynəlxalq Xalça Simpoziumu ..... 958,978Əsrlərin nəğməsi ..... 961Fəxri Xiyaban .....901Füzuli dünyası rəsmlərdə .....895Görkəmli sənətkar: ....911Gözəllik аləmində .....923Xalça sənətinin ağsaqqalı .....935Xalça ustası Lətif Kərimov anılıb .....991Xalçaçı alim L.Kərimovun 80 illik yubileyi münasibətiləXalqlar Dostluğu” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında SSRİ AliSoveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı ..... 939Xаlçаçılıq tədqiq еdilir .....924Xalçalarımız Londonda .....942Xalq rəssamı L.Kərimovun anadan olmasının 80 illiyi .....943Xalq rəssamının xatirə günü ..... 972“Xətаi” xаlçаsı .....925İ.Stalinə həsr edilmiş böyuk bədii xalca .....904

431

İlmələri və naxışları danışdıran adam ..... 996İlmələrin nəğməsi ..... 980İlmələrin ucunda açılır sabah... .....945Kərimov Lətif Hüseyn oğluna.....905Kosmos fatehləri... xalçalarda .....932L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyində Azərbaycanın dekorativ sənət ustası,ornamentçi rəssam L.Kərimovun anadan olmasının ildönümünəhəsr olunmuş, “Keçmişdən gələcəyə aparan sənət körpüsü”mövzusunda sərgi açılmışdır ..... 994L.Kərimov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti RəyasətHeyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azər-baycan SSR Ali Sovet Rəyasət Heyətinin Fərmanı .....929L.Kərimov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin FəxriFərmanı ilə təltif olunması haqqında: Azərbaycan SSR AliSoveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı .....913L.Kərimovun 100 illik yubileyinin keçirilməsi ilə əlaqədarkitabxanaların görəcəyi işlər .....897Lətif Hüseyn oğlu Kərimov ..... 967Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçaçılıq Fondu yaradılıb..... 988Lətif Kərimov yad edilib .....989Lətif Kərimova .....920Lətif Kərimovun 100 illik yubileyi haqqında, AzərbaycanRespublikası Prezidentinin Sərəncamı. .....977Lətif Kərimovun anadan olmasının 100 illiyinə həsr edilmişsərginin açılışı olub ..... 981Londondan məktub .....950Mədəni irsimizin tədqiqi .....936Miklaşevskaya, N. .....906Ornamentalist rəssam L.Kərimovun “Qırmızı Əmək Bayrağı”ordeni ilə təltif edilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət He-yətinin Fərmanı .....910Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət .....902

432

Rəssam L.Kərimovun “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltifedilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı.....922Rəssamın 100 illiyinə həsr olunmuş sərgi açılmışdır..... 983Sənət dostları onun haqqında .....919Sənətkar ömrü .....953Sənətkarın zəngin palitrası .....954Sərgiyə dəvət .....956

Rasim Əfəndi

Azərbaycan bəzək sənəti . .....1004Аzərbаycаn dеkоrаtiv-tətbiqi sənətləri .....999Аzərbаycаn еl sənəti ..... 998Azərbaycan xalça sənətinə aid fundamental tədqiqat ..... 1026Azərbaycan xalçaları dünya muzeylərində .....1023Azərbaycan xalçası .....1022Azərbaycan xalq dekorativ sənəti nümunələri Londonmuzeylərində .....1010,1013Azərbaycan xalq dekorativ sənəti nümunələri SSRİmuzeylərində ..... 1011Azərbaycan xalq sənəti . .....1001Azərbaycan incəsənəti .... 1002, 1003,1006Azərbaycan incəsənəti dünya muzeylərində . .....1007Azərbaycan Qazax xalçaçılıq məktəbi ..... 1005,1016,1025Аzərbaycаnın bədii sənətkаrlığı dünyа muzеylərində .....1000Аzərbаycаnın mаddi-mədəniyyət nümunələri Еrmitаj-dа.....1009Böyük Britаniya muzеylərində Аzərbаycаn sənətkаrlığınümunələri ..... 1020Dekorativ-tətbiqi incəsənətimizin bəzi məsələləri ..... 1012El sənəti örnəklərində emblem və rəmz mahiyyətli bəzəkləri.....1015Gözəllik məişət üçün də şərtdir .....1008

433

Xalça alanların sayı azalıb ..... 1028Xаlq sənəti ənənələri və müаsir tаmаşаçı ..... 1019İncəsənət və etnos ..... 1027İsvеçrədə Аzərbaycan sənətkаrlığı nümunələri .....1018Qazax yadigarları ..... 1017XI-XV yüzillikdə Azərbaycanda bədii metal işləmə sənəti.....1024XVIII əsr Аzərbаycаn xаlçаlаrı və оnlаrın оrnаmеntmоtivlərinin öyrənilməsinə dаir .....1014Türkiyədə Аzərbаycаn sənətkаrlığı nümunələri .....1021

Cəfər Müciri

Аzərbаycаn xаlçаçılığı ..... 1030Azərbaycan xalçaçılığının texnoloji üsulları .....1032Аzərbaycаn xаlçаçılıq mədəniyyəti, mütərəqqi tеxnikа vətеxnоlоgiya .....1035Azərbaycan xalçaları ..... 1031Azərbaycan xalçası .....1033Cənubda Milli Azadlıq hərəkatı tarixindən .....1041Cənubi Azərbaycan xovsuzlarından nümunələr .....1040Dörd fəsil .....1034El sənətini yaşadanlar .....1036Görkəmli sənətkar, təcrübəli pedaqoq .....1039Xalçaçılıq məktəbinin nadir nümunəsi .....1037Müasir mədəniyyətmiz və xalça məmulatları ......1038

Haqqında

Əliyеv, Z. ......1044,1045Əsgərov, Е. .....1042Əsgərоvа, N. .....1046Musayev, Y. ......1043

434

Kamil Əliyev

Azərbaycan xalçaları Avropa rəssamlarının əsərlərində .....1047Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əlirza oğluƏliyevə .....1050Milli xalçalarımız dünya bazarında mövqeyini möhkəmlətməyəqadirdir .....1049Ömrün min bir naxışı ..... 1051Yaratmağa çağıran qiymət .....1048

HaqqındaMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Abdullayeva, N. ..... 1068Behbudzadə, H. ..... 1075Bülbüloğlu, P. ..... 1088Əhməd, T. ..... 1094,1095Əliyev Heydər ..... 1083Əliyev, Z. ..... 1056Əliyeva, Ə. ..... 1064Əskərov, Ə. ..... 1067Fuad, E. (Şükürov, E.). ..... 1054,1093,1098Xalıqverdiyev, Ə. ..... 1092Xəlilzadə, F. ..... 1084,1097Qasımov, T. ..... 1069Qasımova, E. ..... 1089Qutlu, E. ..... 1074,1090Məmmədov, N. ..... 1091Nemət, K. ..... 1061Nuriyeva, T. ..... 1086Pirəliyev, Q. ..... 1070Rüstəmli, N. ..... 1087,1102Sayılov, Ə. ..... 1062Seyfəddinqızı, R. ..... 1063

435

Səlimzadə, S. ..... 1057Şükufə ..... 1081Tağıyeva, S. ..... 1073, 1079, 1080,1104Teymurov, A. ..... 1066Tərlanov, M. ..... 1058,1060Turanə ..... 1103

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

Atatürkün portreti ilə bəzədiyim xalça Türkiyə Parlamentinibəzəyir ..... 1077Azərbaycan abidələri ..... 1052“Azərbaycan xalça sənətinin Kamili” kitabının təqdimatıolmuşdur ..... 1099Azərbaycan xalçası milli sərvətdir ..... 1071Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının İdarə heyətinin təbriki! .....1059Füzuli ilmələrin işığında ..... 1076Görkəmli xalçaçı-rəssamın şəxsi muzeyi açılmışdır ..... 1096Xalçaçı rəssamın yeni əsəri ..... 1072Xalq rəssamı Kamil Əliyev – naxışlarda əbədiləşən ömür .....1100Xalq rəssamı Kamil Əliyevin 80 illiyi ..... 1085K.M.Əliyevin “İstiqlal” ordeni ilə təltif edilməsi haqqındaAzərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ..... 1082Kamil Əliyev – 90: Azərbaycanın görkəmli portret-xalısənətkarı ..... 1105Kamil Əliyev barelyefinin açılış mərasimi keçirilib ..... 1101Kamil Əliyevin xalça sənəti ..... 1053Nəfis xalça qardaş xalqa ehtiramın ifadəsidir ..... 1078O illəri unutmarıq..... 1065Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət ..... 1055

436

Kübra Əliyeva

Azərbaycan bədii tikmələrinin bəzi motiv və naxış kom-pozisiyaları xalça sənətimizdə ..... 1118Azərbaycan xalçaçılığının inkişaf problemləri haqqında .....1117Аzərbаycаn xаlçаlаrı Аvrоpа rəssаmlаrının əsərlərində .....1112Аzərbаycаn xаlçаlаrı dünyа muzеylərində ..... 1113Аzərbаycаn xalçаlаrı: mülаhizələr, prоblеmlər ..... 1116Аzərbаycаn Xаlçаsı Muzеyi ..... 1114Azərbaycan xovsuz xalçaları ..... 1119Azərbaycan xovsuz xalçalarının öyrənilməsinə dair ..... 1115Azərbaycan tarixi və Mədəni irs problemləri elmi konfransınmaterialları (20 mart, 2003) ..... 1107Bakıda Azərbaycan xalçalarının II Beynəlxalq Simpoziumu .....1124Beynəlxalq xalça simpoziumu ..... 1125Еkspеdisiyа xаlçаlаrın sirrini аçdı ..... 1109Əsrlərin şahidi – Qarabağ xalçaları ..... 1134Gənc xalça rəssamı ..... 1132Güləndam nənə ..... 1120Xаlçа ustаlаrının məclisi ..... 1110Xalçaçı rəssam ..... 1126Xalçaçılar ittifaqı yaradıla bilər ..... 1133Xalçaçılıq terminləri ..... 1121,1129Xalçaçılıqda iki termin haqqında ..... 1130Xalçalarımız qədər uzun ömürlü rəssam ..... 1128Xovsuz xalçalar ..... 1111Lətif Kərimov. Həyat və yaradıcılığı ..... 1108Müqtədir sənətkarımız ..... 1122“Sənsiz” xalçası ..... 1123“Şeyx Səfi” xalısı və onun kiçik qardaşı ..... 1127XVI-XVII əsrlər Təbriz xalça məktəbi ..... 1106

437

Tərəkəmələr öz mədəniyyətlərinin daşıyıcılarıdırlar ..... 1131

Haqqında

Novruzov, C. ..... 1135Təbriz xalça məktəbi haqqında ..... 1136

Röya Tağıyeva

Alınmaz sənət qalası ..... 1170,1173Azərbaycan Xalça Muzeyi ..... 1138Azərbaycan xalça sənəti elmi araşdırmalarda ..... 1179Azərbaycan xalça sənətinin şöhrəti solmazdır ..... 1180Azərbaycan Xalçaçılarının İctimai Birliyi adlı yeni qurumyaradılıb: “Azərbaycan xalça sənətinin təhsil proqramınasalınması yaxşı olardı” ..... 1198“Azərbaycan Xalçaçılıq Sənəti” sərgisi ..... 1139Аzərbаycаn xаlçаlаrı ..... 1162Azərbaycan xalçaları dünya mədəniyyəti xəzinəsində ..... 1166Azərbaycan xalçaları dünya sərgilərində ..... 1167Azərbaycan xalçası ..... 1142,1143,1145,1152,1153Azərbaycan xalçası dünya mədəniyyəti xəzinəsinə töhfədir .....1144Azərbaycan xalçası xalqın mənəvi sərvətidir ..... 1184Azərbaycan xalçası məişətdə ..... 1147,1148Azərbaycan xalçası: Milli və ümumbəşəri sərvət ..... 1183Azərbaycan xalçası parisliləri heyran qoydu ..... 1188Azərbaycan xalçası tarixin yaddaşıdır ..... 1185Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyininelmi əsərlər toplusu ..... 1191Azərbaycan xalçasını öz adı ilə tanıtmalıyıq ..... 1182Azərbaycan xalçasının hər ilməsi bir tarixdir: hər naxışın özmənası var ..... 1171Azərbaycan xovsuz xalçası – Şəddə ..... 1189

438

Azərbaycan Respublikasının 1954-cü il Haaqa Konvensiya-sının implementasiyası (həyata keçirilməsi) üzrə komissiyanınfəaliyyəti: gələcək perspektivlər ..... 1146Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxriadların verilməsi haqqında Azərbaycan RespublikasınınPrezidentinin Sərəncamı ..... 1202Azərbaycan süjetli xalçaları ..... 1140Аzərbaycаn süjеtli xаlçаlаrı tаrixindən ..... 1160,1161Beynəlxalq Muzeylər Şurası Azərbaycan Milli Komitəsifəaliyyətini genişləndirir: 18 May Beynəlxalq MuzeylərGünüdür ..... 1193Dəyişən zamanda dəyişməyən dəyərlər ..... 1199El qəlbinin aynası ..... 1163Əbədi qəhrəmanlar xalçalarımızda ..... 1157Hеydər Əliyеv оbrazı Azərbaycan xalçasında ..... 1174Xalça Azərbaycan xalqının səslənən simləridir ..... 1181Xalça tariximizin yaddaşıdır ..... 1172Xalçaçılıq Azərbaycan mədəniyyətinin ən qədim inci-lərindəndir ..... 1194Xalçalarımız dünyanın diqqətini çəkir ..... 1186İlmələrin hikməti ..... 1187İncəsənət və zaman ..... 1149Kamil Əliyev ..... 1137“Qayıdış” xalçasının təqdimat mərasimi ..... 1175Qədim el sənətinə diqqət artırılmalıdır ..... 1165L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi SənətiDövlət Muzeyi ..... 1190Lətif Kərimov fenomeni = The Genius of Latif Kerimov =Феномен Лятифа Керимова ..... 1150,1151Maraqlı sənət nümunəsi ..... 1156Mədəni sərvətlər necə qorunur? ..... 1176Məni xalçaya bağlayan genetik yaddaş olub ..... 1200Milli sənətimizin inciləri ..... 1158Miniatür Azərbaycan xalçaları XIII-XV əsrdə ..... 1168

439

Nəfis naxışlar dünyasına səyahət ..... 1195Nizami obrazları xalçalarda ..... 1141,1164Оvçuluq xalçası ..... 1155Parisdə işğal altında qalan muzeylərimizdən danışılır ..... 1169Sovet dövründə xalçaçılıq ənənələrdən kənarlaşdırılmışdır .....1177Şəddə – Azərbaycanın xovsuz xalçası ..... 1196Şəmkir xalçaları ..... 1154,1192Şöhrətimiz, qüdrətimiz ..... 1178Şuşa sənət inciləri ..... 1197Vaq-vaqı ..... 1159

HaqqındaMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Babayeva, T. ..... 1209Mehparə ..... 1213Muradova, N. ..... 1211Mükərrəmoğlu, M. ..... 1208,1210Samirə ..... 1212Tapdıqoğlu, N. (Vəlişov) ..... 1203

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

“Azərbaycan xalçaları” kitabı Qahirədə ərəb dilində nəşredilmişdir ..... 1214“Azərbaycan xalçası” kitabı Macarıstanda böyük maraqdoğurub: Macarıstanın Milli Sərvətlər naziri kitabla bağlıAzərbaycanın bu ölkədəki səfirinə məktub göndərib ..... 1215“Azərbaycan xalçası” kitabının Parisdə təqdimat mərasimi .....1205“Azərbaycan xalçası” kitabının təqdimatı: nəşrin müəllifisənətşünaslıq namizədi Röya Tağıyevadır ..... 1204Azərbaycanın tanınmış xanımları ..... 1201

440

Bu orden əslində mədəniyyətimizə verilən qiymətdir ..... 1206Xalça sənətinə dair ..... 1207

441

НА РУССКОМ ЯЗЫКЕ

Указы и Постанoвлении

О мерах по дальнейшему развитию ковроделия и ков-рового искусства в Азербайджанской ССР ..... 1220О мерах по дальнейшему развитию народныххудожественных промыслов ..... 1218О мероприятиях по улучшению качества и увеличениюпроизводства ковров и ковровых изделий Азербай-джанской ССР ..... 1217О народных художественных промыслах ..... 1219Об учете и охране памятников искусства ..... 1216Указ Президента Азербайджанской Республики. О приме-нении закона Азербайджанской Республики “О сохране-нии и развитии искусства азербайджанского ковра” .....1222ЦК КП Азербайджана, Совет Министров Аз.ССР. О мерахпо дальнейшему развитию ковроделия и ковровогоискусства в Азербайджанской ССР. Изложение Постанов-лении ..... 1221

АЛФАВИТНЫЙ УКАЗАТЕЛЬ АВТОРОВ

Абасов, М. ..... 1622,1638,1639Абдуллаев, К. ..... 1738Абдуллаев, М. ..... 1534Абдуллаев, Н. ..... 1424,1260,1261,1350,1410,1429,1642,1720,1721,1725Абуталыбов, Р. ..... 1411Авдеева, С. ..... 1502,1573Агаджанова, Дж. ..... 1626,1627Агадов, Ф. ..... 1535Агаева, Р. ..... 1476

442

Аграновская, М. ..... 1495Адамов, А. ..... 1237Азизова, А. ..... 1656Айрапетова, Н. ..... 1449Алексеев, В. ..... 1528Алескероглу, Ф. ..... 1546Алиев, А. ..... 1388,1390Алиев, И. ..... 1616,1788Алиев, К. ..... 1648,1747Алиев, Н. ..... 1603Алиева, А. ..... 1282,1430,1646Алиева, Г. ..... 1591Алиева, 3. ..... 1770Алиева, К. ..... 1270,1284,1294,1574,1706,1709Ализаде, Д. ..... 1628Альтман, М. ..... 1334Алямовская, С. ..... 1503Амаль ..... 1592Анар ..... 1285,1431,1477Арифджанов, Р. ..... 1432,1433,1434,1435Асадов, Ю. ..... 1425Асадова, И. ..... 1757Асадуллаева, С. ..... 1553,1776Аскеров, Л. ..... 1777Аскерова, Л. ..... 1486Аскерова, Н. ..... 1271,1478Асланов, К. ..... 1368Афанасьева, З. ..... 1403Ахмедов, А. ..... 1479,1726Ахмедов, С. ..... 1323Ахундзаде, Д. ..... 1580Ашурбейли, С. ..... 1291,1346Бабаев, Б. ..... 1604Бабаев, К. ..... 1547

443

Бабаев, Ф. ..... 1732Бабаев, Х. ..... 1581,1588Бабаева, А. (Ширалиева, А.) ..... 1436Бабаева, И. ..... 1437Бабенчиков, М. ..... 1241Багирова, А. ..... 1347,1362,1373,1399Багирова, М. ..... 1727Бадалов, К. ..... 1684Базель, В. ..... 1382Бакланова, Н. ..... 1324Баннаева, Н. ..... 1667,1681,1695Бекирзаде, Г. ..... 1487Бердичевский, Т. ..... 1575Беспалова, Е. ..... 1450Боралиева, А. ..... 1629Бретанецкий, Л. ..... 1263Вагабова, Д. ..... 1504Василенко, В. ..... 1329Веймарн, Б. ..... 1335Векилова, Г. ..... 1451,1488,1735,1767Велиева, А. ..... 1529Вишин, Р. ..... 1315Вольский, А. ..... 1728Гаджибеклинский, К. ..... 1353Гаджиева, Л. ..... 1690Гаджиева, Т. ..... 1506Гасанова, С. ..... 1734Гейдаров, М. ..... 1257,1267Гергова, П. ..... 1507Гик, Я. ..... 1331Гласко, А. ..... 1307Гогель, Ф. ..... 1242Гольдштейн, Л. ..... 1537Гонагов, М. ..... 1392,1733

444

Григорьев, В. ..... 1406Гугушвили, П. ..... 1246Гулиев, В. ..... 1661Гулиев, Г. ..... 1272,1438Гулиев, Ф. ..... 1705Гумиров, Н. ..... 1375Гусейнов, А. ..... 1254,1752Гусейнов, Р. ..... 1295,1771Гюль, Э. ..... 1650,1651Девитт, В. ..... 1717,1724Демьяненко, И. ..... 1369Деннике, Б. ..... 1230,1716Джафаров, Д. ..... 1685Джафаров, З. ..... 1576Джеваншир, Л. ..... 1631Доминов, Б. ..... 1395,1688,1766Евстигнеева, А. ..... 1722Егяна, Р. ..... 1789,1792Елистратов, П. ..... 1363Закиев, Ф. ..... 1396,1460,1498,1530,1772,1774Заманов, Н. ..... 1480Зарбалиев, Ф. ..... 1402,1407Зариф, М. ..... 1297Зевакин, Е. ..... 1240,1327Зедгенидзе, Я. ..... 1305Зохрабекова, Д. ..... 1481Зуммер, В. ..... 1234,1672Измайлова, Т. ..... 1247,1354Ильвина, В. ..... 1745,1554Исаев, М. ..... 1236,1322Искендерли, С. ..... 1509Искендерова, В. ..... 1555Исмаилов, А. ..... 1557,1558Исмаилов, С. ..... 1567

445

Исрафилзаде, Д. ..... 1494Каганкатваци, М. ..... 1301Каграманова, Г. ..... 1415Каджар, Ч. ..... 1658,1713Кадымбеков, З. ..... 1768Казиев, А. ..... 1332,1337,1342,1723Калугин, И. ..... 1325Каменкович, И. ..... 1463,1773Канитор, В. ..... 1251Каракашлы, К. ..... 1255Каракмазли, Д. ..... 1605Кара-Мурза, И. ..... 1670,1671Касумзаде, Д. ..... 1785Касумова, Т. ..... 1499Кверфельдт, Э. ..... 1715Кебирли, Ю. ..... 1549Керимов, К. ..... 1273,1464Керимов, Р. ..... 1617Керимов, Ф. ..... 1679Керимова, З. ..... 1755Колкун, Н. ..... 1677Краснова, С. ..... 1550,1778Кузьменко, П. ..... 1466,1489,1511Кулиев, В. ..... 1662Кулиев, Г. ..... 1352Кулиев, М. ..... 1370,1376,1381Кулиева, Ф. ..... 1691Курбанова, Г. ..... 1540Курбанова, Ч. ..... 1541Кязимова, С. ..... 1608,1633Кямалгызы, Дж. ..... 1634Левин, Л. ..... 1249Лена ..... 1595Логосов, Г. ..... 1676

446

Мадатов, К. ..... 1761Мадатов, Ф. ..... 1378,1377Мамедов, А. ..... 1682Мамедов, М. ..... 1609Мамедов, О. ..... 1265Мамедов, Т. ..... 1292Мамедова, А. ..... 1652,1653Мамедова, И. ..... 1596Мамедова, С. ..... 1531Мамедова, Т. ..... 1649Мамедханова, М. ..... 1577Манафлы, Р. ..... 1786Масель, С. ..... 1635Махмудова, Н. ..... 1559Меликова, Ш. ..... 1657Микеладзе, Г. ..... 1769Мирзазаде, О. ..... 1467,1468Мирзоева, С. ..... 1514,1417,1427,1513,1551,1568,1578,1739,1749,1762Мирнее, М. ..... 1673Мосешвили, Ю. ..... 1763Муджири, Д. ..... 1275,1287,1643Мурадов, В. ..... 1660Мурсалова, М. ..... 1590Мустафаев, А. ..... 1500Мустафаев, Ф. ..... 1418,1441Мустафаева, А. ..... 1563Мустафазаде, Р. ..... 1440Мухтаров, Н. ..... 1484Мушайлов, Н. ..... 1384Нагиев, Р. ..... 1787,1636Нагиева, Н. ..... 1276Наджафов, М. ..... 1277Назаров, Э. ..... 1686

447

Назирова, С. ..... 1278,1610Нафталиев, Л. ..... 1740Нуриева, Э. ..... 1442Ордуханова, Х. ..... 1515,1516,1532Орлова, Е. ..... 1693,1702Орханова, Х. ..... 1517Парсаданова, М. ..... 1560Петрова, О. ..... 1759Петрова, Э. ..... 1674Пиннер, Р. ..... 1518,1519Пиралов, А. ..... 1318Полонский, Л. ..... 1444,1683Приходько, Е. ..... 1446Прокопенко, С. ..... 1780Рагимов, Т. ..... 1680Рагимханова, Н. ..... 1386,1736,1742Раджабли, Т. ..... 1490,1491Ремпель, Р. ..... 1714Рзаханова, Е. ..... 1790Россиков, Е. ..... 1328Рубаи, А. ..... 1611,1612Руденко, С. ..... 1340Румянцева, О. ..... 1268Садырханова, С. ..... 1471,1522Садых, Ф. ..... 1419Сафаров, М. ..... 1678Сафарова, А. ..... 1552Светлова, С. ..... 1492Серчиенко, А. ..... 1493Сирус ..... 1420Соболев, Н. ..... 1238Стадник, В. ..... 1544,1545Степанов, И. ..... 1306Сулейманова, Ф. ..... 1597

448

Султанов, М. ..... 1408Сумбатзаде, А. ..... 1256,1355Тагиева, Н. ..... 1623, 1296, 1566, 1571, 1572, 1579, 1582,1583, 1584, 1587, 1598, 1599, 1600, 1614, 1620, 1624, 1625,1654, 1655, 1665, 1666, 1668, 1703, 1704, 1711, 1712, 1754Тагиева, Р. ..... 1485,1601,1647,1781Таиров, Л. ..... 1397,1765Таирова, Я. ..... 1357Талышинский, Р. ..... 1400Тальская, Д. ..... 1586Тарланов, М. ..... 1259,1356,1644Ташицкая, Э. ..... 1523Тихомирова, Т. ..... 1361Торба, М. ..... 1447,1764Тофик кызы, К. ..... 1750Турьялай, С. ..... 1664Усейнов, А. ..... 1421Усейнов, М. ..... 1339Файбисович, Р. ..... 1401Фаррухи, С. ..... 1405Хайкин, Л. ..... 1542Хатисов, К. ..... 1310Хелимский, Г. ..... 1228Хромов, К. ..... 1338,1348,1358,1689,1700Челеби, Э. ..... 1280Чирков, Д. ..... 1266Чулков, М. ..... 1223Чурилова, Г. ..... 1533Шавров, Н. ..... 1309,1312Шамчиева, А. ..... 1525,1526,1527Шариф, А. ..... 1756Шарифова, Г. ..... 1760Шахвалиев, К. ..... 1473,1687Шашков, В. ..... 1409,1422,1423

449

Шилин, Г. ..... 1696Шихалиева, С. ..... 1746Шпаковский, А. ..... 1320Эйвазова, М. ..... 1448Эльчин. ..... 1371Эфенди, Р. ..... 1729,1645Эфендиев, Т. ..... 1737

Алфавитный указатель заглавий

Азербайджан ..... 1299Азербайджан: 100 вопросов и ответов ..... 1298Азербайджанские ковры ..... 1372,1262, 1341,1659Азербайджанские ковры в Анкаре ..... 1496Азербайджанские ковры в Израиле… ..... 1775Азербайджанские ковры в Музее Виктории и Альберта вЛондоне ..... 1269Азербайджанские ковры за рубежом ..... 1389Азербайджанские ковры на зарубежных выставках .....1351Азербайджанские ковры на зарубежных ярмарках ивыставках ..... 1345Азербайджанские ковры пропангандируется в США .....1640Азербайджанский ковер ..... 1281Азербайджанский ковер в Вашингтоне ..... 1394Азербайджанский ковер должен вернуть себе былую славу..... 1585Азербайджанское ковровое искусство произвело напервую леди Польши большое впечетление ..... 1602Английские путешественники в московском государстве вXVI веке ..... 1239Архитектура и искусство Ближнего и Среднего Востокa..... 1290

450

Ах “вернисаж”, какой ковер, какой пейзаж… ..... 1536Белевы ..... 1300Большой успех..... 1412Будет Нарангэрэл ковроткачихой! ..... 1426В Государственном Музее Азербайджанского Ковра иНародно-Прикладного Искусство в рамках Года Росиии вАзербайджане ..... 1784В Лондоне в музее Альберта и Виктории по всемирноизвестным тебризским ковром “Шейх Сафи” табличка снадписью “Персидский ковер” заменен на “Азербайджан-ский ковер” ..... 1751В Лондоне открылась выставка «Азербайджан: на коврах-самолетах в мир сказки» ..... 1630В Париж на выставку ..... 1413В поисках старинных узоров ..... 1391В хождение за три моря… ..... 1548Вдохновенная песня веков ..... 1744Великому Ленину азербайджанский народ ..... 1718Великому Насими посвящается ..... 1730Вечно живое наследие народа ..... 1452Вечно молодое искусство ..... 1505Возрождаются традиции народного промысла ..... 1694Всеобщая история искусств ..... 1250Встречи на земле Азербайджана ..... 1453,1455,1454Высокое искусство ..... 1458Высокое искусство ковра ..... 1457Высокое искусство торжество ..... 1456Выставка азербайджанского ковра ..... 1497Выставка в музее ковра ..... 1782Выставка в Париже ..... 1414Выставка ковров ..... 1330Гобелен с ширванским ковром ..... 1692«Голлы-Чичи» едут в Ливан ..... 1374Дар английского ученого ..... 1439

451

Диалог о ковре ..... 1459Еше о бронзовом веке ..... 1383Еще один музей в Баку ..... 1758Завершился Международный симпозиум по искусствуазербайджанского ковра ..... 1508Из дальных странствий возвращаясь ..... 1510Издан каталог художника - ковровшика: АйдынаРаджабова .... 1589Издана книга из цикла «Все школы азербайджанскогоковра» ..... 1632Изучение ковров-достижение мира ..... 1461,1462Искусство народов Востока ..... 1258Исскуство восточных ковров: Материалы международногосимпозиума по исскуству восточных ковров 5-11 сентября1983 г. ..... 1286,1293Исследование кустарных промыслов на Кавказе ..... 1313История Азербайджана ..... 1245,1248История искусства народов СССР ..... 1264К изучению азербайджанского коврового искусства .....1708Кавказские ковры ..... 1317Кавказский календарь на 1869 г. ..... 1302Кавказский календарь на 1890 г. ..... 1304Казахские ковры ..... 1698Каладжугские ковры ..... 1360Кировабадские ковры ..... 1697Книга персидских товаров ..... 1226Ковер “Времена года” ..... 1710Ковер и жизнь ..... 1748“Ковер” на всех языках ..... 1465Ковровое искусство Азербайджана ..... 1538Ковровое искусство Азербайджана произвело на супругупремьер-министра Турции глубокое впечатление ..... 1606Ковров драгоценный узор ..... 1593

452

Ковровое искусство Азербайджана… ..... 1539Ковровые изделия Востока ..... 1231Ковровые притязания армян ..... 1594Ковровый орнамент “Зили” ..... 1699Ковровый плагиат ..... 1607Ковры Азербайджана ..... 1326,1364Ковры Азербайджана в Ташкенте ..... 1543Ковры Азербайджанской ССР ..... 1244Ковры в Измир, Париж, Осаку… ..... 1380Ковры казахских мастериц ..... 1701Ковры Минаи Аллахвердиевой ..... 1482Ковры очаровывают ..... 1343Ковры, известные всему миру ..... 1365Красочный мир ковров ..... 1416Крепнут дружеские связи ..... 1393Кустарная промышленность в Азербайджане ..... 1321Кустарная промышленность на Кавказе. Кoвровой промы-сел курдов ..... 1225Кустарная промышленность на Кавказе. Ковровый промы-сел ..... 1669Лагичские умельцы ..... 1675Мастерская художественных ковров ..... 1333Мастерство ковровщиц ..... 1404Материалы для изучения экономического быта государ-ственных крестьян закавказского края ..... 1308Материалы международного симпозиума по искусствувосточных ковров ..... 1283Международному симпозиуму по азербайджанскомуковру-достойную подготовку .....1512Международный симпозиум по искусству восточногоковра ..... 1483Междунородный симпозиум по исскуству восточныхковров=International symposium on the art of oriental carpets..... 1274

453

Молодость древнего искусства ..... 1359Музей восточных культур: Выставка “Азербайджанскийковер” ..... 1233На всемирную выставку в США ..... 1385На выставку в Канаду ..... 1366На этот раз - в Прагу ..... 1387Народному искусству, забота и внимание ..... 1428Народы Кавказа ..... 1253Нахичеванские ковры ..... 1288,1289Наши ковры – в списке наследия ЮНЕСКО ..... 1641О способах крашения шерсти и о мерах поднятияковрового производства на Кавказе ..... 1314Об Азербайджане – рассказали ковры… ..... 1556Образцы Закавказских ковров ..... 1332Объязательно посмотрите!: - говорили в Трабзоне поповоду выставки из Азербайджана… ..... 1779Описание Кавказской выставки предметов сельскогохозяйства и промышленности в г. Тифлисе, 1889 г. .....1224Описание политехнической выставки в Москве иэкспонированных на ней азербайджанских ковров ..... 1303Отечественные ковры популяризируют ..... 1618Открылась выставка ..... 1501Отчет о деятельности Кавказского кустарного комитета1911 года ..... 1229Отчет о деятельности Кавказского кустарного комитета1912 года ..... 1319Очерки общей этнографии: Азиатская часть СССР ..... 1349Памятники дипломатических и торговых отношений Мос-ковской Руси с Персией... ..... 1311Первая леди Азербайджана Мехрибан Алиева и перваяледи Египта Сюзан Мубарак посетили “Азерильме” .....1619Песнь веков ..... 1741

454

Познавая мудрость ковра ..... 1520Показывают народные мастера ..... 1443Помещены фотографии ковроткачих Нардаранскойковроткацкой фабрики, ткут под руководством Л.Керимо-ва ковры по его эскизам ..... 1445Правительство Азербайджана запретило вывоз из страныковров ручной работы и предметов народного искусства..... 1564Праздник народных умельцев ..... 1561Презентация ковра “Возвращение” ..... 1753Продолжаются добрые традиции… ..... 1565Производство ковров ..... 1235Путешественники об Азербайджане ..... 1252Путешествие в сказочный мир ..... 1637Путешествие красок и узоров ..... 1379Ремесла Кашмира ..... 1521Рождается музей ..... 1367Рукотворный гимн таланту и трудолюбия народа ..... 1469С днем рождения, уста! ..... 1562С думой о прекрасном ..... 1470Своебразие и традиция ..... 1783,1570Собрание государственных грамот и договоров (СГГиД)..... 1227Состоялся вечер памяти Лятифа Керимова ..... 1791Старинные ковры ..... 1569Султанабадское ковровое производство ..... 1316Супруга Президента Турции Хайрунниса Гюль ознакоми-лась с азербайджанским искусством ковроткачества .....1613Тебризская ковровая школа XVI-XVII вв. и ее связь сковровым искусством Ближнего и Средного Востока .....1707Тезиси международного симпозиума по искусствувосточных ковров ..... 1279

455

Тема дискуссии - азербайджанский ковер ..... 1524Технические условия на ковры ручной выработки произ-водства артелей промысловой кооперации ТуркменскойССР, Азербайджанской ССР, Армянской ССР иДагестанской АССР ..... 12431000 оттенков и полутонов ..... 1344У бакинских ковроткачихах ..... 1336Узоры Востока ..... 1472Чудесный ковер ..... 1719Шедевры искусства ..... 1621Шедевры народного промысла ..... 1474Шушинские ковры ..... 1663Экзамен на зрелость ..... 1743Эти великолепные восточные ковры ..... 1398Юбилейные ковры ..... 1731Я восхищаюсь красотой и богатством азербайджанскогоковрового искусства ..... 1615Яркий, красочный мир ковра ..... 1475

456

Мастера азербайджанского ковровогоискусство

Лятиф Керимов

Азербайджанские ковры в Италии ..... 1815Азербайджанский ковер - Azerbaijan carpet ..... 1794Азербайджанский ковер ..... 1793,1795,1796,1798,1799Азербайджанскии ковры в Музее Виктории и Альберта вЛондоне ..... 1797Важная задача работников декоративного искусства .....1800Вечно молодое исскуство ..... 1816Высокое посвящение ..... 1808Впечатление - отличное ..... 1804За этим стояло нечто большее... ..... 1812Звездная книга народа ..... 1809Из музея - в жизнь ..... 1806К изучению азербайджанского коврового искусства .....1801Мост взаимопонимания ..... 1817На первой странице даны фотографии Народногохудожника Лятифа Керимова, директора ГосударственногоМузея Азербайджанского Ковра Р.Тагиевой в период под-готовки к I Международному Симпозиуму по искусствувосточных ковров, где Л.Керимов дает ей научнуюконсультацию по ковру ..... 1813Народному искусству – заботу и внимание ..... 1810Нет равных коврам, вытканным здесь... ..... 1807О чем говорит ковер ..... 1805Предисловие: О ковровом искусстве Азербайджана .....1814

457

Развивать все формы декоративно - прикладного искусства..... 1803Украсят быт советского человека ..... 1802Урок мастерства и вдохновения ..... 1811Это – песни веков ..... 1818

О нем

Алфавитный указатель авторов

Абдуллаев, М. ..... 1845Абдуллаева, Н. ..... 1831Алиев, К. ..... 1847Алиева, Б. ..... 1862Гасан кызы, Н. ..... 1863Гашимов, Ф. ..... 1834Гусейнов, В. ..... 1840Керим, К. ..... 1828Мамедова, И. ..... 1864Мирзоева, С. ..... 1859Нагиев, Р. ..... 1865Октай кызы, Т. ..... 1860Рачук, Е. ..... 1833Рзаханова, Е. ..... 1866Саламзаде, А. ..... 1832Тагиева, Р. ..... 1836Тарланов, М. ..... 1820,1823

Алфавитный указатель заглавий

Азербайджанские ковры в Лондоне ..... 1846Азербайджанский ковер ..... 1829,1830В мире прекрасного ..... 1835Вдохновенная песня веков ..... 1855

458

Великому Ленину азербайджанский народ ..... 1824Верховный Совет Азербайджанской ССР. Указ Президи-ума Верховного Совета Азербайджанской ССР о награжде-нии тов. Л.Керимова “Почетной грамотой” ПрезидиумаВерховного Совета Азербайджанской ССР ..... 1839Верховный Совет СССР. Указ Президиума ВерховногоСовета СССР о награждении тов. Керимова Л.Г. орденом“Дружбы народов” ..... 1844Возвышенное и земное ..... 1856Выдвинуты Академией Художеств СССР именакандидатов в действительные члены корреспондентов.Среди них - Керимов Лятиф Гусейн оглу ..... 1853Выставка художника ..... 1837Керимов Лятиф. Выставка произведений: Москва 1954 .....1821Ковры Лятифа Керимова ..... 1843Конференция по восточным коврам ..... 1841Л.Керимов ..... 1819,1850Лятиф Керимов ..... 1822Лятиф Керимов: Заслуженный деятель искусств Аз.ССР..... 1825Лятиф Керимов: Народный художник АзербайджанскойССР ..... 1827Мировая слава ковра ..... 1857Научная командировка в Италию ..... 1854Некролог. Народный художник Азербайджана по коврам..... 1858Орнаменты его судьбы ..... 1848Песнь веков ..... 1851Помещены фотографии ковроткачих Нардаранскойковроткацкой фабрики, ткут под руководством Л.Керимо-ва ковры по его эскизам ..... 1842Распоряжение Президента Азербайджанской Республики о100-летнем юбилее Лятифа Керимова ..... 1861

459

Советский Азербайджан ..... 1826Состоялся вечер памяти Лятифа Керимова ..... 1867Щедрая палитра ..... 1849Экзамен на зрелость ..... 1852Юбилей художника ..... 1838

Расим Эфенди

Азербайджанские ковры ..... 1879,1880Азербайджанские сувениры ..... 1868Государственный Музей Азербайджанского Ковра иНародно-Прикладного Искусства ..... 1870Декоративно-прикладное искусство Азербайджана .....1869Доктор искусствоведения ..... 1871Древнее и новое ..... 1874К изучению азербайджанских ковров XVIII века и ихорнаментальных мотивов ..... 1872Ковры Западного Азербайджана ..... 1882Монументальное и декоративно-прикладное искусство .....1881Рассказывающие сказки ..... 1876Словно ожила сказка… ..... 1873Художественное ремесло Азербайджана в музеях мира .....1875Эхо парижской выставки ..... 1877,1878

460

О нем

Алфавитный указатель авторов

Велиханлы, О. ..... 1886Гасанова, С. ..... 1884Керимов, К. ..... 1885Саламзаде, А. ..... 1883

Кямиль Алиев

Алфавитный указатель авторов

Абдуллаев, К. ..... 1892,1898Алиев, К. ..... 1893Алиева, К. ..... 1903Векилова, Г. ..... 1888Гасанзаде, Н. ..... 1889,1890Мирзоева, С. ..... 1901,1895,1899,1900,1902,1905,1906,1909Нафталиев, Л. ..... 1894Рашид кызы, С. ..... 1896Тагиева, Р. ..... 1887Тагизаде, Ш. ..... 1907Эльчибей, А. ..... 1897

Алфавитный указатель заглавий

Возраждение старинной ткани Народным художникомАзербайджанской ССР Кямилем Алиевым ..... 1891Открылся личный музей выдающегося художника-ковродела: Кямиля Алиева в Ичеришэхэр ..... 1908

461

Приз и диплом – объединению “Азерхалча”. Лучшее вмире признаны азербайджанские ковры ..... 1904

Ройя Тагиева

Азербайджан в структуре Великого Шелкового пути вДревности и Средневековьe ..... 1926Азербайджанские ковры ..... 1911Азербайджанский сюжетный ковер – национальное вобщечеловеческом ..... 1917,1921Азербайджанское ковровое искусство ..... 1913Вдохновенный образ ..... 1920Декоративно-прикладное искусство Азербайджана .....1912Искусство азербайджанского ковроткачества в контекстемежцивилизационного диалога ..... 1934История Азербайджанского ковра неразрывно связана систорией его народа ..... 1937К классификации азербайджанских безворсовых ковров .....1918Ковер – товар рыночный, считает директор МузеяАзербайджанского Ковра и Народно-Прикладного Искус-ство Ройя Тагиева ..... 1925Ковер месяца ..... 1935Ковровое искусство Карабаха ..... 1929Ковры “Самолеты” ..... 1922Ковры на ВШП – на извечно возрождающейся дорогебытия ..... 1927Не только хранители… ..... 1923Немеркнущие узоры ковра ..... 1924Отзыв на книгу Мехди Зарифа “Ковры. Справочник” .....1931Отсуствие помещения создает угрозу существованию“Музея Ковра” ..... 1928

462

Сегодня – Междунородный День Музеев ..... 1932Сюжетно-тематические ковры Азербайджана ХIХ-началаХХ вв. ..... 1910Сюжетные ковры Азербайджана ..... 1915,1916Традиция сельджукских ковров ..... 1936Узоры жизни ..... 1919Энергия жизни: Или магия ковра ..... 1938Этнографические материалы ГМАК и прикладногоискусства и их научно-пропагандическое значение .....1914Этноидентичность азербайджанского ковра ..... 1933

463

Azərbaycan xalçaları haqqında xarici dillərdə

İngilis dilindəMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Frances, J. ..... 1956Shiraliyeva, A. ..... 1983Taghiyeva, N. ..... 1975,1978,1985Taghiyeva, R. ..... 1972,1986,1967,1969,1970,1971,1973,1974,1976,1977,1979,1980,1981,1982,1984,1987Абдель Азиз Садек. ..... 1954Вильсон, К. ..... 1943Гомбош, К. ..... 1958,1961Дилей, А. ..... 1940Керимов, Л. ..... 1957,1965Макмиллан, Дж. ..... 1952Мартин, А. ..... 1939Попе, А. ..... 1944Шераре Еткин. ..... 1960Элвангер, В. ..... 1941Эрдман, К. ..... 1953

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

Rugs and flatweaves of the Transcaucasus ..... 1963The Azeri Times ..... 1988The Museum of oriental art Moscow ..... 1968Восточные ковры ..... 1964Исламские ковры и ткацкие изделия в коллекции Кейра .....1959Исфаганский ковер ..... 1942Казахские ковры: (Аз.ССР) ..... 1955Книга о Мухамеддинском искусстве ..... 1948

464

Ковер Куба, Кобыстан ..... 1949Кубинский ковер, вытканный в 1730 году ..... 1945, 1946Лагичский ковер, вытканный в 1750 году ..... 1947Лятиф Керимов ..... 1951Прекрасные ковровые и текстильные изделия ..... 1966Что говорит Лятиф Керимов об Азербайджанских коврах..... 1962Ширванский ковер ..... 1950

Alman dilindəMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Бимонт, Р. ..... 1994Боде, В. ..... 1993Гомбош, К. ..... 2002Карабаcек, И. ..... 1990Лессинг, И. ..... 1989Леттенмейр, Й. ..... 1996Неугебауэр, Р. ..... 1992Ригл, А. ..... 1991Фриш, Г. ..... 1998,1999Эрдман, К. ..... 1995

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

Древнее искусство азербайджанского народа ..... 2000Общественно-политическоая жизнь Азербайджана ..... 1997Привлекательное древнее прикладное искусство азербай-джанского народа ..... 2001

465

Türk dilindəMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Cəlal Əsəd Arsevan ..... 2015Əfəndi, R. ..... 2004Qergünay, Н. ..... 2014Oqtay Aslanapa. ..... 2006,2016Tağıyeva, N. ..... 2011Tağıyeva, R. ..... 2009,2008,2010,2012,2013

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

İslam ensiklopediyası ..... 2003İstanbul xalça muzeyi ..... 2007Lətif bəy Rusiyada türk xalçalarını şöhrətləndirdi ..... 2005

Fransız dilindəMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Калатши, Р. ..... 2017Кубалова, Л. ..... 2018Меликян-Ширвани, А. ..... 2020Эфенди, Р. ..... 2021

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

L’universe de Latif Kerimov ..... 2023Искусство ковроткачства ..... 2022Кавказские ковры ..... 2019

466

Çex dilində

Hejcova, H. ..... 2025Прекрасные краски мира ..... 2024

Macar dilindəMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Kybalova, L. ..... 2027Король, К. ..... 2026Эфенди, Р. ..... 2030

Sərlövhələrin əlifba göstəricisi

Азербайджанские ковры ..... 2028Ковры народов Кавказа в Музее искусств в Будапеште .....2029

Müxtəlif dillərdəMüəlliflərin əlifba göstəricisi

Верзейсхи, Т. ..... 2031Веселинова, М. ..... 2034Гольденбер Арон. ..... 2032Эфенди, Р. ..... 2035

Азербайджанские ковры ..... 2033

467

M Ü N D Ə R İ C AT

Göstərici haqqında ............................................................. 3Azərbaycan xalçası ............................................................ 5Görkəmli şəxsiyyətlər Azərbaycan xalçaları haqqında ..... 39Qərar və sərəncamlar ......................................................... 43Kitablar ............................................................................. 46Dövri mətbuatda, məcmuələrdə və kitablarda çapolunmuş materiallar ........................................................... 61Bakıda keçirilən Şərq xalça sənəti üzrə I BeynəlxalqSimpozium ........................................................................ 79Azərbaycan xalq sənətinə dair II BeynəlxalqSimpozium......................................................................... 85Dissertasiya və avtoreferatlar ........................................... 111

AZƏRBAYCAN XALÇAÇILIQ MƏKTƏBLƏRİ

Naxçıvan............................................................................ 113Qarabağ ............................................................................. 117Qazax-Gəncə ..................................................................... 126Quba .................................................................................. 133Abşeron ............................................................................. 138Şirvan ................................................................................ 140Təbriz ................................................................................ 143

Azərbaycanda süjetli xalçalar ........................................... 146L.Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və XalqTətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi ........................................... 161

AZƏRBAYCANIN GÖRKƏMLİ XALÇA USTALARI

Lətif Kərimov..................................................................... 172Rasim Əfəndi ..................................................................... 195Cəfər Müciri....................................................................... 202

468

Kamil Əliyev ..................................................................... 206Kübra Əliyeva.................................................................... 216Röya Tağıyeva................................................................... 222

НА РУССКОМ ЯЗЫКЕ

Указы и Постанoвления .................................................. 235Книги ................................................................................ 237Книжно, газетно-журнальные материалы ..................... 255Международный симпозиум по исскуству восточныхковров ............................................................................... 275II Международный симпозиум по искусствуАзербайджанского ковра ................................................ 281Диссертации и авторефераты ......................................... 300

АЗЕРБАЙДЖАНСКИЕ КОВРОВЫЕ ШКОЛЫ

Карабахская ковровая школа ......................................... 304Кубинская ковровая школа ............................................ 307Ширванская ковровая школа ......................................... 309Казахская ковровая школа ............................................. 312Тебризская ковровая школа ........................................... 314

Азербайджанские сюжетные ковры ……….................. 315Государственный Музей АзербайджанскогоКовра и Народно-Прикладного Исскустваим. Л.Керимова ………………………………………… 325

МАСТЕРА АЗЕРБАЙДЖАНСКОГО КОВРОВОГОИСКУССТВО

Лятиф Керимов................................................................ 331Расим Эфенди .................................................................. 344Кямиль Алиев ................................................................. 348

469

Ройя Тагиева..................................................................... 352

AZƏRBAYCAN XALÇALARI HAQQINDA XARİCİDİLLƏRDƏ

İngilis dilində .................................................................... 358Alman dilində .................................................................. 366Türk dilində ....................................................................... 368Fransız dilində ................................................................... 370Çex dilində ........................................................................ 371Macar dilində .................................................................... 372Müxtəlif dillərdə ................................................................ 373Xalçalar haqqında İnternet resurslarında ........................... 375

ƏLAVƏLƏR

Azərbaycan xalçaçılıq məktəbləri .................................... 376Azərbaycan xalçaları XV-XVI əsrrəssamlarının əsərlərində .................................................. 377Xalçaçı rəssamlar .............................................................. 379Xalçaçılıq sənətində istifadə olunan sözvə söz birləşmələri............................................................. 381Azərbaycanda toxunan xalçaların adları ....................... 388Toxuma prosesi ilə əlaqədar əsas dəzgah və alət adları ... 393Xalça məmulatlarının adları ............................................. 394XI-XX əsrlərdə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindəxalça toxuyanlar ............................................................... 395Naxış adları ..................................................................... 398

K Ö M Ə K Ç İ A P A R A T

Qərar və sərəncamlar ....................................................... 405Müəlliflərin əlifba göstəricisi ............................................ 406Sərlövhələrin əlifba göstəricisi.......................................... 418

470

Azərbaycanın görkəmli xalça ustaları

Lətif Kərimov..................................................................... 426Rasim Əfəndi .................................................................... 431Cəfər Müciri....................................................................... 432Kamil Əliyev .................................................................... 433Kübra Əliyeva.................................................................... 435Röya Tağıyeva................................................................... 436

На русском языке

Указы и Постанoвления ............................................... 440Алфавитный указатель авторов .................................... 440Алфавитный указатель заглавий ................................... 448

Мастера азербайджанского коврового искусство

Лятиф Керимов................................................................ 455Расим Эфенди .................................................................. 458Кямиль Алиев ................................................................. 459Ройя Тагиева..................................................................... 460

Azərbaycan xalçaları haqqında xarici dillərdə

İngilis dilində .................................................................... 462Alman dilində .................................................................. 463Türk dilində ....................................................................... 464Fransız dilində ................................................................... 464Çex dilində ........................................................................ 465Macar dilində .................................................................... 465Müxtəlif dillərdə ................................................................ 465

471

AZƏRBAYCAN XALÇASI

(biblioqrafiya)

Vəsaitin hazırlanması üzrə işçi qrupu:

Nəzirə NağıyevaJalə Məmmədova

Tamella Musayeva

Nəşriyyat redaktoruvə korrektor: Mehriban Cəfərova

Kompyuter yığımı: Könül İmanova

Ünvan: AZ-1000 Bakı ş., Xaqani küç. 29;E-mail: contact@anl.az.

M.F.Axundov ad. Milli Kitabxananınmətbəəsində ofset üsulu ilə

çap olunmuşdur.Çapa imzalanmışdır: 28.12.2011

Sifariş 7Tirajı: 500

Pulsuz