DERS 2

Aylin’in Eğitim Hikâyesi

DERS 2

Aylin’in Eğitim Hikâyesi*

Seviye: 3-4. sınıf

Süre: 40-60 dakika

Amaçlar:

1. Erişim sorunlarının toplumsal çevrenin herkes için tasarlanmamasından kay-naklandığını fark etmek

2. Eğitimin herkes için bir hak olduğunu bilmek

Malzemeler:

- Aylin’in eğitim hikâyesi (Ek 1)- Hayat Bilgisi 3. sınıf ders kitabı sayfası (Ek 2)- Görev kartı (Ek 3)

Hazırlık:

- İdil Işıl Gül’ün kitapta yer alan “Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi” başlıklı makalesini okumak

- Ek 1’deki hikâye ile Ek 2’deki ders kitabı sayfasını paylaşıma hazırlamak- Ek 3’teki görev kartını grup sayısı kadar çoğaltmak

____________* Buders,ilkokulçalışmagrubuöğretmenleri(AysunCan,AyzinÇelik,DidemÇiçek,SerhatAkdeniz,Sevtap

KaradayıveYeşimMertkil)tarafındangeliştirilmiştir.

Aylin’in eğitim hikâyesi 141

Süreç:

Görme engelli bir kızın eğitime erişimde kar- Küçük grup çalışmasında, yönergenizin anlaşıldığından emin olmalısınız! Grupları teker teker gezip yö-nergeyi anlayıp anlamadıkları-nı kontrol edebilir ve sorularını cevaplayabilirsiniz. Bu esnada, çalışmanın süresini ve bir sözcü belirlemelerini gruplara hatırlat-manızı öneririz.Sözcünün grup adına sunum yapacağını ve çalışma süresi içerisinde sunuma hazırlanması gerektiğini söylemeyi de sakın unutmayın.

şılaştığı sorunları anlatan bir hikâye okuna-cağı söylenerek öğrenciler küçük gruplara ayrılır. Ek 1’deki hikâye tahtaya yansıtılır veya öğrencilere dağıtılır ve okunur.

Gruplardan, Aylin’in eğitim hayatında ya-şadığı sorunları ve bu sorunların çözüm-lerini not etmeleri istenir.

Tahtaya aşağıdaki şekilde bir tablo çizi-lir ve gruplardan gelen bilgilerle bu tablo doldurulur.

Tahtada şöyle bir tablo olmalıdır:

Sorun Çözüm

Van’da uygun okul olmaması Ankara’ya taşınarak körler okuluna gitmesi

Uygun kitap ve malzeme bulunma-ması,

Braille kâğıtlarının çok pahalı olması

Annesinin kitapları Braille alfabesi ile tekrar yazması

Ailesinin Braille klavye ve bilgisayar alması

Tablonun oluşturulmasından sonraki tartışmalarda Aylin’in uygun kaynak bul-makta sorun yaşadığı ama ailesinin desteğiyle uygun eğitim materyallerine (an-nesinin Braille alfabesiyle tekrar hazırladığı kitaplar) ve bilgi teknolojilerine (Bra-ille klavye ve bilgisayar) erişimi sağlanınca eğitimini sürdürebildiği vurgulanır.

Ailesinin Aylin’in sınava hazırlanırken yaşayacağı zorluklar için kaygılandığı ha-tırlatılarak, “Bu zorlukların aşılmasından yalnızca Aylin’in ailesi mi sorumlu olmalı; başka kimler neler yapmalı?” soruları sorulur ve öğrencilerin görüşleri alınır.

Öğrencilerin görüşleri alındıktan sonra, Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin engelli bireylerin eğitim hakkını gü-vence altına aldığı ve bu hakkın hayata geçirilmesinde esas sorumluluğu taraf devletlere verdiğine dikkat çekilir.

142 ikinci kısım: örnek dersler

Türkiye’nin 30 Mart 2007’de imzaladığı Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin güvence altına aldığı haklardan biri, eğitim hakkıdır. Eğitim hak-kının düzenlendiği sözleşmenin 24. maddesine göre, taraf devletler bu hakkın yaşama geçirilmesi için aşağıda belirtilen tedbirleri almakla yükümlüdürler:

• Braille ve diğer biçemlerdeki yazıların okunmasının öğrenilmesi, beden di-linin ve alternatif iletişim araçları ve biçimleri ile yeni çevreye alışma ve bu çevrede hareket etme becerilerinin öğrenilmesi, akran desteği ve rehberlik hizmetlerinin kolaylaştırılması;

• İşaret dilinin öğrenilmesine, işitme ve konuşma engellilerin dilsel kimliğinin gelişimine yardımcı olunması;

• Görme, işitme veya hem görme hem işitme-konuşma engellilerin özellikle çocukların eğitiminin en uygun dille, iletişim araç ve biçimleriyle, onların aka-demik ve sosyal gelişimini artırıcı ortamlarda sunulmasının sağlanması.

Sözleşmeye ilişkin daha detaylı bilgiyi İdil Işıl Gül’ün kitapta yer alan “Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi” başlıklı makalesinde bulabilirsiniz.

Evrensel tasarım, fiziki düzenle-melerin ve hizmetlerin -özel bir tasarıma veya uyarlanmaya ge-rek duyulmaksızın herkesin kulla-nılabileceği şekilde tasarlanması esasına dayanır.Bu tasarım anlayışına en iyi ör-neklerden biri hareket algılayıcı (fotoselli) kapılardır. Elinde çan-ta olan, pusetli veya tekerlekli sandalyedeki birinin, bu kapılar-dan geçişi sırasında herhangi bir gayret göstermesine gerek olmaz.

İlk derste kullanılan ders kitabı sayfası (Ek 2) tahtaya yansıtılır veya öğrencilere dağıtılır ve Aylin’in hikâyesine referans verilerek bu araçların her birinin herkesin kullanabileceği şekilde tasarlanmasının önemi hatırlatılır.

Gruplara bu araçlardan birini seçecekleri ve herkesi düşünerek yeniden tasarlaya-cakları bilgisi verilerek Ek 3’teki görev kartı dağıtılır. Her bir grubun görev kartını tamamlayıp diğer gruplarla paylaşmasıyla ders sonlandırılır.

Bu doküman Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı kap-samında hazırlanmıştır. Bu belgenin içeriğinden sadece İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Uygulama ve Araş-tırma Merkezi (SEÇBİR) sorumludur ve bu içerik herhangi bir şekil-de Sabancı Vakfı’nın görüş veya tutumunu yansıtmaz.

Aylin’in eğitim hikâyesi 143

Ek 1 - Aylin’in eğitim hikâyesi

İlkokul birinci sınıfta har�leri öğren-

mek için önce Braille Alfabesi’ni öğ-

rendi. Aylin’e daha çok annesi destek

oluyordu. Bu yüzden o da Braille Al-

fabesi’ni öğrendi.

Aylin öğrenmeye meraklı bir çocuktu.

Annesi ona her akşam kitap okuyordu.

Bir süre sonra Aylin okuma yazmayı

öğrendiği için kitaplarını kendisi oku-

mak istedi. Fakat uygun kitap bula-

mıyordu. Bu yüzden annesi her hafta bir

kitabı Braille Alfabesi ile tekrar yazıyor

ve Aylin’in okuması için hazırlıyordu.

Aylin 17 yaşında. Van’da doğdu.

Doğuştan görme engelli. Van’da

görme engellilere eğitim verin bir

okul bulamadıkları için ailesiyle

birlikte Ankara’ya taşındı. İlkokula

Ankara’da körler okulunda başladı.

144 ikinci kısım: örnek dersler

Aylin zaman zaman arkadaşlarıyla dışarı çıkıyordu. Ailesi,

onu merak etmemek ve ona ulaşabilmek için Aylin’e cep

telefonu almıştı. Bu telefonun farklı bir özelliği vardı;

sesle çalışıyordu. Aylin, ailesinin ve arkadaşlarının tele-

fonlarını sesli olarak kaydetmişti ve aramak istediği

kişinin ismini söylemesi yeterli oluyordu.

Aylin kendi çabası ve annesinin desteğiyle ilkokulu başarıyla bitirdi. Şimdi

lisede. Ailesi Aylin’in üniversitede okuması için neler yapmaları gerektiğini

düşünüyor. Aylin’e, evde yaptığı araştırmalarda kullanması için Braille klavye ve

bilgisayar almışlardı. Böylece Aylin bazı konuları araştırıp dinleyebiliyordu ve

öğreniyordu; fakat bunlar tek başına yeterli olmuyordu. Sınavlara hazırlanmak,

uygun dershane ve kaynak kitapları bulmak çok kolay değildi.

Braille Alfabesi için kabartma baskı yapılabilen Braille kağıdı kullanılmakta-

dır. Bu kağıt, diğer kağıtlardan farklı ve piyasada çok kolay bulunmadığı için

pahalı da... Kitap oluşturmak, Aylin’in ailesini maddi olarak zorlasa da, ailesi

onun öğrenme isteğini ellerinden geldiğince destekliyordu. Annesi bazen

araştırmalarını yeteri kadar yapamamanın rahatsızlığını duyuyordu. Çünkü

bütün kitapları çevirmesi mümkün değildi.

Aylin’in eğitim hikâyesi 145

Ek 2 - Hayat Bilgisi 3. sınıf ders kitabı sayfası

DÜN, BUGÜN, YARIN, ,DÜDÜDÜÜÜÜÜÜDÜDÜÜDÜÜDÜDÜDÜDDÜÜDDÜDDÜÜÜDDÜDÜDÜDÜDÜDDÜDDÜDÜDDÜÜÜDÜÜDDÜNNN,NN,NNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN,NNNNNNNNNNN, BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBUGUGUGUGUGUGUGUGGUGUGUUUGUGUUGGGUGUUGUGGGUUUGGUGGUUGUGGUUUGGUGGUGUGÜNÜNÜNÜÜNÜÜÜÜÜNÜÜÜNÜNÜNÜNÜNNÜNÜÜÜNÜNÜNÜNÜNÜNÜNNÜNÜNÜNNNNNÜNNÜNÜNNÜNNÜÜÜNNN,,,,,, YAYAYAYYYAAAYYAAYAYYYAAAYAYAYYAAYYAYAAAAAAYYAAARIRRIRIRIIRIRIRIRRRIRRIIRIRIRRIIRIIIIIRRRRIIRRIIRIRIRRIIINNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN

İnsanlar, eskiden iletişimde gücervinlerden niçinve nasıl yararlanırlardı? Öğreniniz.

İletişimde hayvanlardan yararlanılıp yarar-lanılamayacağını tartışınız.

Resimdeki kişi hangiyöntemle iletişim

kurmaya çalışmaktadır?

Resimlerdeki iletişim araçlarını inceleyiniz. İlk kullanım zamanlarınagöre defterinize sırayla adlarını yazınız. Bunlara başka hangi iletişimaraçlarını ekleyebilirsiniz? Geçmişten günümüze doğru iletişim tekno-lojisinde ne gibi değişiklikler olduğunu tartışınız.

Bildiğiniz iletişim araçlarının bir listesini yapınız. Listenizde-ki iletişim araçlarından birini belirleyiniz. Bu alanda geçmiştengünümüze teknolojik değişimi araştırınız. Resim ve fotoğraflar-la desteklediğiniz araştırmanızı arkadaşlarınıza sununuz.

Sizce, geçmişten günümüze kadar iletişim teknolojisindeki enönemli değişim nedir? Niçin?

İletişim Teknolojileriİnceleyiniz, anlatınız.

İlköğretim Hayat Bilgisi 3 Ders Kitabı ve Öğrenci Çalışma Kitabı (2. Kitap) Ankara: Koza Yayın Dağıtım A.Ş. 2014. s.108.

146 ikinci kısım: örnek dersler

Ek 3 - Görev kartı

Göreviniz, aşağıdaki iletişim araçlarından birini seçmek ve bu aracı herkesin kullanabileceği şekilde yeniden tasarlamak.

Tasarımınızda olan tüm özellikleri not etmeyi unutmayın!

Seçtiğiniz araç: …………………………………………………………………………………………..

Sizin tasarımınız: