Autoreferat dr med. Marcin Zaniew · Zoran Gucev, Dusan Paripovic, Rina Rus, Valerie Said-Conti, Lisa Sartz, Woo Yeong Chung, Se Jin Park, Seung Joo Lee, Yong Hoon Park, Przemysław

A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w

1

Załącznik 2

Spis treści

Imię i Nazwisko. str. 2

Wykaz posiadanych dyplomów i stopni naukowych

oraz tytuł rozprawy doktorskiej. str. 2

2.1. dyplomy i specjalizacje

2.2. rozprawa doktorska

Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych. str. 2

Przebieg pracy zawodowej. str. 3-5

Osiągnięcie naukowe i jego omówienie.

5.1. tytuł i cykl prac str. 5-7

5.2. omówienie prac będących podstawa osiągnięcia naukowego str. 7-14

5.3. implikacje i zastosowania w/w prac str. 14

Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo – badawczych.

6.1. analiza bibliometryczna str. 15

6.2. omówienie dorobku naukowego poza pracami stanowiącymi

osiągnięcie naukowe str. 15-23

6.3. kierowanie projektami badawczymi oraz udział w takich badaniach str. 23-24

6.4. międzynarodowe i krajowe nagrody za działalność naukową str. 24

6.5. wygłoszenie referatów na krajowych i międzynarodowych

konferencjach naukowych str. 24-25

Działalność dydaktyczna. str. 25-26

Inne osiągnięcia.

8.1. uczestnictwo w programach europejskich oraz innych programach

krajowych i międzynarodowych str. 26

8.2. udział w komitetach organizacyjnych konferencji naukowych str. 26

8.3. członkostwo w krajowych i międzynarodowych

organizacjach i towarzystwach naukowych str. 26-27

8.4. kursy i szkolenia krajowe i międzynarodowe str. 27

8.5. recenzowanie publikacji w krajowych i zagranicznych

czasopismach naukowych str. 27


2

1. Imię i Nazwisko.

Marcin Zaniew

SZOZ nad Matką i Dzieckiem, Oddział Obserwacyjno-Zakaźny (Kierujący Oddziałem:

prof. dr hab. med. Jacek Wysocki), ul. Nowowiejskiego 56/58, 63-734 Poznań

2. Wykaz posiadanych dyplomów i stopni naukowych oraz tytuł rozprawy doktorskiej.

2.1. dyplomy i specjalizacje

Dyplom ukończenia Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu,

26.07.2000 r.

Dyplom specjalisty w dziedzinie pediatrii, 20.04.2007 r.

Dyplom specjalisty w dziedzinie nefrologii, 04.04.2012 r.

2.2. rozprawa doktorska

Stopień naukowy doktora nauk medycznych na podstawie rozprawy pt: „Wpływ

witaminy E i N-acetylocysteiny na potencjał antyoksydacyjny, apoptozę i wybrane

parametry immunologiczne limfocytów krwi obwodowej u dzieci i młodzieży ze

schyłkową niewydolnością nerek” - Wydział Lekarski I, AM w Poznaniu, 22.06.2006,

promotor: prof. dr hab. med. Jacek Zachwieja

3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych.

Studium Doktoranckie, AM w Poznaniu, Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej,

1.10.2001-30.09.2005

Asystent, Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej AM w Poznaniu, 2006-2007

Adiunkt, Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej AM/Uniwersytetu Medycznego

w Poznaniu, 2007-2009

Rezydent z nefrologii, Oddział Pediatrii, Nefrologii i Toksykologii ze Stacją Dializ, SPS

ZOZ „ZDROJE”, Szczecin, 01.01.2010-31.12.2011

Konsultant nefrologii dziecięcej, SZOZ nad Matką i Dzieckiem, 07.05.2012 do chwili

obecnej

Starszy asystent, Oddział Wewnętrzny (Hematologiczny), SZOZ nad Matką i Dzieckiem,

Poznań, 07.05.2012-31.01.2015

Starszy asystent, Oddział Obserwacyjno-Zakaźny, SZOZ nad Matką i Dzieckiem, Poznań,

01.02.2015 do chwili obecnej


3

4. Przebieg pracy zawodowej.

Urodziłem się 4 grudnia 1975 r. W 1996 r. ukończyłem I Liceum Ogólnokształcące

w Zielonej Górze, a w roku 2000 r. Akademię Medyczną w Poznaniu.

Z pracą naukowo-badawczą miałem styczność od III roku studiów medycznych w związku

z moją działalnością w studenckim kole naukowym nefrologii dziecięcej działającym przy

Klinice Chorób Dzieci (przemianowanej następnie na Klinikę Kardiologii i Nefrologii

Dziecięcej) (opiekunowie koła: dr med. Tomasz Jarmoliński oraz dr med. Dariusz Runowski).

Już w tym czasie rozpocząłem badania naukowe pod kierunkiem śp. prof. Józefa

Stachowskiego. Przy jego wsparciu, będąc jeszcze studentem, odbyłem szkolenia w zakresie

technik genetycznych (PCR, RT-PCR), które wykorzystywałem w swojej pracy naukowej.

Byłem m.in. odpowiedzialny za oznaczenia ekspresji genu MDR1 w limfocytach krwi

obwodowej dzieci ze steroido-opornym zespołem nerczycowym. Współpraca z prof.

Stachowskim dała mi podstawy pracy laboratoryjnej oraz cytometrii przepływowej, których

znajomość okazała się przydatna w późniejszej pracy naukowej. Wyniki mojej „studenckiej”

działalności naukowej były prezentowane podczas studenckich konferencji naukowych za

które uzyskałem wyróżnienia i które zaowocowały pierwszymi publikacjami [Pediatric

Nephrology, 2000; Polski Merkuriusz Lekarski, 2000].

W 2000 r. ukończyłem z wyróżnieniem Akademię Medyczną w Poznaniu i rozpocząłem

staż podyplomowy w Centrum Medycznym HCP i Szpitalu Klinicznym nr 5 w Poznaniu,

kontynuując współpracę naukową z zespołem Kliniki Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej.

W 2001 r. w tejże Klinice rozpocząłem studia doktoranckie, które stanowiły kontynuację

moich zainteresowań naukowych. Pod kierunkiem prof. dr hab. med. Jacka Zachwieji

prowadziłem badania dotyczące zaburzeń antyoksydacyjnych i immunologicznych u dzieci

z zespołem nerczycowym, a następnie także u dzieci dializowanych. Ta ostatnia tematyka

była przedmiotem moich badań w ramach mojej pracy doktorskiej. Ich owocem była

rozprawa doktorska (z wyróżnieniem) oraz 3 rektorskie zespołowe nagrody naukowe za prace

opublikowanych w fachowych czasopismach [m.in. Nephron Clinical Practice, 2005;

Pediatric Nephrology, 2005]. Wyniki swoich badań prezentowałem także podczas

krajowych i międzynarodowych konferencji będąc dwukrotnie nagradzany za prace

prezentowane w sesjach plakatowych. Po uzyskaniu tytułu doktora nauk medycznych

(2006 r.) pracowałem w Klinice na stanowisku asystenta, a następnie od 2007 do 2009 r. na

stanowisku adiunkta. W tym ostatnim okresie moje zainteresowania koncentrowały się na

zagadnieniu powikłań sercowo-naczyniowych u dzieci z nadciśnieniem tętniczym

i przewlekłą chorobą nerek (PChN). Moją zasługą było m.in. wprowadzenie do praktyki


4

i upowszechnienie w Klinice 24-godzinnego monitorowania ciśnienia tętniczego krwi.

Poznałem także jeszcze wówczas nową technikę oceny sztywności naczyń (tonometrię

aplanacyjną), którą zacząłem wykorzystywać w swoich badaniach naukowych. Wykazałem

m.in. przydatność tej metody u dzieci dializowanych, co było zupełnie nowe w tamtym

okresie. Wynikiem moich badań w tym obszarze były publikacje w czasopismach naukowych

[Polski Merkuriusz Lekarski, 2008; Blood Pressure, 2012] oraz prezentacja ustna podczas

europejskiej konferencji nefrologów dziecięcych (43rd ESPN Conference, Birmingham, Wlk.

Brytania, 2009).

Równolegle w okresie pracy w Klinice byłem zaangażowany w pracę kliniczną

i dydaktyczną oraz realizowałem szkolenie specjalizacyjne z pediatrii. W 2007 r. zdałem

egzamin specjalizacyjny z pediatrii. W tamtym okresie nabyłem także wiele umiejętności

praktycznych w zakresie nefrologii dziecięcej.

W 2010 r. rozpocząłem specjalizację z nefrologii w ramach rezydentury w Oddziale

Pediatrii, Nefrologii i Toksykologii ze Stacją Dializ szpitala dziecięcego w Szczecinie

(kierownik specjalizacji: dr med. Dariusz Runowski). Początkowo kontynuowałem swoje

zainteresowania powikłaniami sercowo-naczyniowymi, biorąc udział w europejskim

projekcie 4C Study oraz zająłem się zaburzeniami kostnymi u dzieci z glomerulopatiamii

leczonych sterydami. Byłem autorem analizy dotychczasowego postępowania

profilaktycznego i leczniczego dotyczącego stosowania witaminy D3 i wykonywania

densytometrii kości [Advances in Medical Sciences, 2012]. Uzyskane wyniki były podstawą

wprowadzenia ujednoliconego standardu postępowania w ośrodku, w którym odbywałem

szkolenie specjalizacyjne.

Z czasem moje zainteresowania naukowe zaczęły kierunkować się na genetyczne aspekty

chorób układu moczowego. W 2011 r. nawiązałem współpracę z Kliniką Nefrologii

Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku oraz rozpocząłem trwającą do dziś współpracę

z dr hab. med. Przemysławem Sikorą (Klinika Nefrologii Dziecięcej w Lublinie). W 2012 r.

po uzyskaniu tytułu specjalisty nefrologii objąłem stanowisko konsultanta nefrologii

dziecięcej szpitala dziecięcego w Poznaniu. W tymże roku z mojej inicjatywy wspólnie

z dr hab. Sikorą powołaliśmy Polski Rejestr Uwarunkowanych Genetycznie Tubulopatii

(POltube). Od tego czasu pełnię rolę jego koordynatora. W tym samym czasie rozwinąłem

współpracę z Kliniką Nefrologii w Nowym Jorku, zostając koordynatorem projektów

genetycznych w Polsce (we współpracy z Panią dr hab. med. Anną Materną-Kiryluk

z Katedry Genetyki Medycznej w Poznaniu) oraz nawiązałem współpracę z prof. Michaelem

Ludwigiem, który stał się moim mentorem naukowym. Wynikiem naszej bliskiej współpracy


5

są publikacje tworzące osiągnięcie naukowe. W lutym 2016 r., po odbyciu stażu naukowego

w jego ośrodku, rozpoczęliśmy także współpracę, której celem jest określenia podłoża

genetycznego zastawek cewki tylnej. Za cykl prac powstałych w latach 2012-2014, dzięki

współpracy z wymienionymi ośrodkami w zakresie nefro-genetyki, otrzymałem nagrodę

naukową Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNefDz).

Poza działalnością naukową regularnie wzbogacałem także moją wiedzę i umiejętności

praktyczne. Uczestniczyłem w wielu konferencjach naukowych, kursach oraz szkoleniach

w kraju i za granicą. W czasie mojej wieloletniej pracy nabyłem praktycznych umiejętności

w zakresie ponadstandardowych badań/procedur, takich jak: ambulatoryjny pomiar ciśnienia

tętniczego krwi, badanie urodynamiczne, ultrasonograficzne obrazowanie układu

moczowego. Nawiązałem także współpracę z referencyjnym ośrodkiem urologicznym

leczenia kamicy moczowej u dzieci (dr Andrzejem Halińskim z Oddziału Klinicznego

Chirurgii i Urologii Dziecięcej w Zielonej Górze), zapewniając kompleksową opiekę

pacjentom z kamicą moczową z ośrodka, w którym aktualnie pracuję. W ramach rejestru

POLtube nawiązałem także wiele kontaktów naukowych z wiodącymi laboratoriami

genetycznymi na świecie, umożliwiając bezpłatne badania genetyczne u pacjentów

i członków ich rodzin. M.in. dzięki tej współpracy ośrodek, w którym pracuję, stał się

wiodącym w regionie i kraju w zakresie diagnostyki i leczenia nefrokalcynozy, kamicy

moczowej oraz tubulopatii. Aktualnie pod moją opieką znajduje się ~50 pacjentów

z molekularnym rozpoznaniem rzadkiej lub ultra-rzadkiej choroby układu moczowego

i kamicy układu moczowego. Zdobyta wiedza w zakresie rzadkich chorób nefrologicznych,

pozwala mi dzielić się swoim doświadczeniem z lekarzami z terenu całego kraju, którzy

zwracają się do mnie z prośbą o pomoc w diagnostyce trudnych przypadków. Ponadto

w ramach poradni nefrologicznej stworzyłem pracownię uroflowmetrii, w której prowadzimy

diagnostykę i terapię zaburzeń mikcji u dzieci.

5. Osiągnięcie naukowe i jego omówienie.

5.1. tytuł i cykl prac (kopie prac w załączeniu)

„Kliniczne i genetyczne aspekty wybranych tubulopatii proksymalnych - choroby

Denta i zespołu Lowe” na podstawie cyklu 4 spójnych tematycznie prac:

1/ Florian Recker*, Marcin Zaniew*, Detlef Bockenhauer, Nunzia Miglietti, Arend

Bokenkamp, Anna Moczulska, Anna Rogowska-Kalisz, Guido Laube, Valerie Said-Conti,

Belde Kasap-Demir, Anna Niemirska, Mieczysław Litwin, Grzegorz Siteń, Krystyna H.


6

Chrzanowska, Małgorzata Krajewska-Walasek, Sidharth K. Sethi, Velibor Tasic, Franca

Anglani, Maria Addis, Anna Wasilewska, Maria Szczepańska, Krzysztof Pawlaczyk,

Przemysław Sikora, Michael Ludwig#. Characterization of 28 novel patients expands the

mutational and phenotypic spectrum of Lowe syndrome.

Pediatr Nephrol 2015; 30:931-943 *równorzędny pierwszy autor, #autor korespondujący

IF: 2.338; MNiSW: 35 pkt.

Mój wkład w powstanie tej publikacji obejmował: nawiązanie współpracy z prof. Michaelem

Ludwigiem (autor senioralny; Uniwersytet w Bonn, Niemcy), rekrutacji części pacjentów do

badania, przeprowadzenie analizy klinicznej, napisanie części manuskryptu. Mój udział

oceniam na 40%.

2/ Maria Szczepańska*, Marcin Zaniew*#, Florian Recker, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Iga

Załuska-Leśniewska, Katarzyna Kiliś-Pstrusińska, Piotr Adamczyk, Jan Zawadzki, Krzysztof

Pawlaczyk, Michael Ludwig, Przemysław Sikora. Dent disease in children: diagnostic and

therapeutic considerations.

Clin Nephrol 2015 Oct; 84(4):222-230 *równorzędny pierwszy autor, #autor

korespondujący


Mój wkład w powstanie tej publikacji obejmował: zaprojektowanie badania, rekrutację

pacjentów do badania w ramach rejestru POLtube, stworzenie bazy danych, interpretację

wyników, napisanie części manuskryptu oraz jego poprawki zgodnie z zaleceniami

recenzentów. Mój udział oceniam na 45%.

3/ Marcin Zaniew# Arend Bökenkamp, Marcin Kołbuc, Claudio La Scola, Federico Baronio,

Anna Niemirska, Maria Szczepańska, Julia Bürger, Angela La Manna, Monika

Miklaszewska, Anna Rogowska-Kalisz, Jutta Gellermann, Argyroula Zampetoglou, Anna

Wasilewska, Magdalena Roszak, Jerzy Moczko, Aleksandra Krzemień, Dariusz Runowski,

Grzegorz Siteń, Iga Załuska-Leśniewska, Patrizia Fonduli, Franca Zurrida, Fabio Paglialonga,

Zoran Gucev, Dusan Paripovic, Rina Rus, Valerie Said-Conti, Lisa Sartz, Woo Yeong Chung,

Se Jin Park, Seung Joo Lee, Yong Hoon Park, Przemysław Sikora, Constantinos Stefanidis,

Velibor Tasic, Martin Konrad, Franca Anglani, Maria Addis, Hae Il Cheong, Michael

Ludwig, Detlef Bockenhauer. Long-term renal outcome in children with OCRL mutations

- retrospective analysis of a large international cohort.

Nephrol Dial Transplant. 2016 Oct 5. pii: gfw350. #autor korespondujący



7

Mój wkład w powstanie tej publikacji obejmował: stworzenie koncepcji i zaprojektowanie

badania, uzyskanie wsparcia Grupy Roboczej (Inherited Kidney Disorders) Europejskiego

Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej – ESPN, zainicjowanie współpracy międzynarodowej

i uzyskanie danych klinicznych i genetycznych badanych chorych z wielu krajowych

i zagranicznych ośrodków, stworzenie bazy danych, analizę i interpretację wyników,

napisanie manuskryptu oraz jego poprawki zgodnie z zaleceniami recenzentów. Mój udział

oceniam na 80%.

4/ Marcin Zaniew#, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Iga Załuska-Leśniewska, Piotr Adamczyk,

Katarzyna Kiliś-Pstrusińska, Adam Haliński, Jan Zawadzki, Beata S. Lipska-Ziętkiewicz,

Krzysztof Pawlaczyk, Przemysław Sikora, Michael Ludwig, Maria Szczepańska. Dent

disease in Poland – what we have learned so far?

Int Urol Nephrol. 2017; 49(11):2005-2017 #autor korespondujący


Mój wkład w powstanie tej publikacji obejmował: koncepcję i zaprojektowanie badania,

rekrutację pacjentów do badania w ramach rejestru POLtube, przygotowanie bazy danych,

analizę i interpretację wyników, napisanie manuskryptu oraz jego poprawki zgodnie

z zaleceniami recenzentów. Mój udział oceniam na 80%.

Sumaryczny Impact Factor cyklu prac wg JCR: 9.437

Punktacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW): 110 pkt

Liczba cytowań: 19 (bez autocytowań)

Powyższa punktacja potwierdzona została przez Dyrektora Biblioteki Głównej Uniwersytetu

Medycznego w Poznaniu w dniu 16.11.2017 r. (załącznik 6).

Uzyskano oświadczenia 4 współautorów każdej pracy dotyczące ich udziału

w powstaniu pracy oraz ich zgodę na włączenie w/w prac do cyklu stanowiącego podstawę

osiągnięcia naukowego. Uzyskano zgodę autorów równorzędnych oraz autora

senioralnego/korespondującego pierwszej pracy (załącznik 5).

1.1. omówienie prac będących podstawa osiągnięcia naukowego

Wprowadzenie

Choroba Denta (ang. Dent disease - DD) oraz zespół Lowe (ang. Lowe syndrome - LS) są

rzadkimi (częstość tej drugiej określana na ~1/500,000), genetycznie uwarunkowanymi


8

chorobami sprzężonymi z chromosomem X, których cechą wspólną są zaburzenia czynności

kanalików proksymalnych o różnym nasileniu. Powikłaniem dysfunkcji cewek

proksymalnych są: kamica nerkowa, nefrokalcynoza, krzywica oraz postępujące uszkodzenie

nerek. W obu przypadkach chorują głównie mężczyźni, natomiast u kobiet, które są

nosicielkami zmutowanego genu, mogą być obecne łagodne objawy takie jak białkomocz

drobnocząsteczkowy, hiperkalciuria, kamica nerkowa oraz obwodowa zaćma w przypadku

nosicielek mutacji genu OCRL. W DD wyróżniamy dwa typy. W typie 1 (DD1) występują

mutacje genu CLCN5 (chromosom Xp11.22), który koduje nerkowy kanał chlorkowy

(CIC-5), podczas gdy w typie 2 (DD2), podobnie jak w LS, występują mutacje genu OCRL

(chromosom Xq25), które prowadzą m.in. do gromadzenia się w komórkach bisfosforanu

fosfatydyloinozytolu. Produkt genu OCRL zaangażowany jest w wiele procesów

komórkowych włącznie z szlakiem endocytarnym, dynamiką szkieletu aktynowego oraz

sygnalizacją komórkową, stąd defekt tego genu prowadzi do szeregu zaburzeń komórkowych.

Ekspresja tego genu w wielu narządach, powoduje że zmiany chorobowe mają manifestację

wieloukładową. Cechą typową dla tych chorych są: zaburzenia oczne (zaćma wrodzona,

jaskra), zaburzenia neurologiczno-psychiatryczne (obniżone napięcie mięśniowe, opóźnienie

rozwoju, padaczka, niepełnosprawność umysłowa, zachowania stereotypowe) i wiele innych

[Bockenkamp A.&Ludwig M. Pediatr Nephrol, 2016].

Rozpoznanie obu tubulopatii stawiane jest w oparciu o obserwowane zaburzenia cewkowe

oraz w/w objawy kliniczne. Jednakże w przypadku DD objawy (najczęściej białkomocz)

ograniczone są do nerek co skutkować może trudnościami w diagnostyce. Badanie

genetyczne w takich przypadkach pozwala na postawienie ostatecznego rozpoznania. Wynik

genetyczny u matek chorych pacjentów pozwala także na udzielenie porady genetycznej. Do

tej pory odnotowano ~230 mutacji genu CLCN5 [Mansour-Hendili i wsp., Human Mutation,

2015] oraz ~170 genu OCRL [Hichri H. i wsp., Human Mutation, 2011]. Nie udało się jednak

wykazać korelacji genotypowo-fenotypowej.

W obu chorobach prognoza związana jest z postępem PChN, pacjenci często osiągają

stadium schyłkowej niewydolności nerek (ang. end-stage renal disease – ESRD) w wieku

30-40 lat w LS [Charnas LR i wsp. NEJM, 1991] i między 3 i 5 dekadą życia w DD (u ok. 2/3

pacjentów) [Claverie-Martin F. i wsp. Pediatr Nephrol, 2010]. W przypadku LS chorobowość

i śmiertelność związane są także z zaburzeniami pozanerkowymi. Jednakże brak jest

szczegółowych danych na ten temat. Leczenie obu chorób obejmuje głównie leczenie

substytucyjne, zgodnie z profilem zaburzeń cewkowych. W przypadku LS pacjenci wymagają

wczesnego usunięcia zaćmy, kontrolę jaskry. Stosowane są także leki przeciwpadaczkowe,


9

uspokajające. Istnieje jednak wiele kontrowersji co do leczenia nefroprotekcyjnego,

hipokalciurycznego oraz stosowania hormonu wzrostu (GH).

Ad 1. Characterization of 28 novel patients expands the mutational and phenotypic

spectrum of Lowe syndrome. Pediatr Nephrol 2015; 30:931-943

Pierwsza praca z cyklu powstała we współpracy z prof. Ludwigiem, który jest uznanym

w świecie autorytetem w DD jak i LS. W jego laboratorium przeprowadzono diagnostykę

genetyczną polskich pacjentów z w/w tubulopatiami w ramach rejestru POLtube.

W przedstawionej pracy badaniem objęliśmy grupę 28 chorych (mediana wieku 7,75 lat),

wśród nich 19 pacjentów z Polski. Pozostali chorzy pochodzili z Wielkiej Brytanii,

Gibraltaru, Macedonii, Szwajcarii, Turcji i Indii. Analiza zaburzeń cewkowych ujawniła

występowanie białkomoczu cewkowego u 100% pacjentów, hiperkalciurii u 67,9%,

nefrokalcynozy/kamicy nerkowej u 42,9%, aminoacydurii u 72%, kwasicy cewkowej

u 78,6% oraz zwiększonej utraty fosforanów i potasu odpowiednio u 57,7% i 44%. Bardzo

rzadko występowała glikozuria (3,6%); u żadnego pacjenta nie stwierdziliśmy zespołu

Fanconiego, co jest zgodne z obserwacjami innych autorów [Bockenhauer D. i wsp. cJASN,

2008]. Średnia wartość oszacowanej filtracji kłębuszkowej (ang. estimated glomerular

filtration rate - eGFR) wynosiła 78 ml/min./1,73 m2 (zakres: 9-120). PChN (stadium 2-5)

dotyczyło aż 64,3% chorych, w tym PChN w stadium 4-5 występowało u 10,7%. Analiza

wykazała także częste występowanie małopłytkowości lub co najmniej niskich wartości

płytek krwi, bo aż u 21,4% chorych, co potwierdza, że to zaburzenie może nie być związane

wyłącznie ze stosowaniem leków przeciwpadaczkowych, jak do niedawna sądzono. Ponadto

z klinicznych obserwacji, powiązaliśmy po raz pierwszy występujące u 2 pacjentów

nadwrażliwość na dźwięki i hiperosmię z LS. Zaobserwowaliśmy także nasilenie zaburzeń

cewkowych z wiekiem, co ma istotne znaczenie praktyczne, tzn. minimalne zaburzenia we

wczesnym wieku nie powinny wykluczać LS.

W pracy tej szczegółowo opisaliśmy 10 pacjentów z nowymi mutacjami. Częstość

nosicielstwa określiliśmy na 34,5%, a mutacji de novo na 30,4%. Po raz pierwszy

wykazaliśmy korelację genotypowo-fenotypową w LS u chorego z mutacją p.Asp523Asn, co

było możliwe w oparciu o dokładną analizę przebiegu choroby u polskiego pacjenta oraz

2 chorych z Włoch (braci). Nasza obserwacja dotyczyła późnego wystąpienia zaćmy

(w wieku 10 lat) i łagodniejszych objawów ze strony innych narządów w porównaniu

z klasycznymi objawami LS. Wreszcie po raz pierwszy dokładnie zmapowaliśmy miejsce

delecji w genie OCRL.


10

Ad 2. Dent disease in children: diagnostic and therapeutic considerations. Clin Nephrol

2015 Oct; 84(4):222-230

Praca ta była pierwszym tego typu opracowaniem dotyczącym polskich pacjentów z DD.

Naszym celem było dokonanie ogólnej charakterystyki polskich pacjentów z tą tubulopatią.

W badaniu przeanalizowaliśmy dane 10 chłopców w wieku 11,7 lat (9 z rozpoznaniem

molekularnym), których dane zgromadziliśmy w rejestrze POLtube w latach 2012-2014.

Przeprowadzona analiza wykazała w momencie rozpoznania białkomocz oraz

hiperkalciurię u wszystkich chorych, a wapnicę nerek u 8/10 chorych. Mediana eGFR

wynosiła 90 ml/min./1,73 m2 (zakres: 70-149). PChN w stadium <2 występowało

u 5 pacjentów; nie obserwowano pogorszenia eGFR w okresie obserwacji, który wynosił 132

mies. (zakres: 55-192). Niskorosłość i krzywicę stwierdziliśmy odpowiednio u 3 i 2 dzieci.

W badaniu oceniliśmy wpływ podawania tiazydów (u 7 dzieci) na kalciurię, inhibitorów

konwertazy angiotensyny (ang. angiotensin-converting-enzyme inhibitors – ACE) na

białkomocz (u 3 chorych) oraz GH na wzrost (u 3 dzieci). Wykazaliśmy skuteczność

tiazydów w leczeniu hiperkalciurii (wydalanie wapnia z moczem przed: 8,95 mg/kg/24 h i po:

4,95 mg/kg/24 h); u 2 dzieci uzyskano normokalciurię. Nie stwierdzono wpływu ACE na

białkomocz (p=0,23). U 3 dzieci leczonych przez 3-6 lat GH zaobserwowano poprawę

wzrastania, jednakże nie uzyskano pełnej normalizacji wzrostu. U 1 pacjenta w trakcie

leczenia GH wystąpił spadek eGFR. Nie można w tym przypadku wykluczyć negatywnego

wpływu leczenia. Warto dodać, że w piśmiennictwie istnieją tylko pojedyncze opisy

przypadków leczenia GH. Ponadto po raz pierwszy opisaliśmy genotyp polskich pacjentów,

w tym 5 nowych, nieopisywanych dotychczas mutacji.

W tym opracowaniu podjęliśmy także próbę oszacowania liczby chorych z DD w Polsce.

W oparciu o analizę danych z piśmiennictwa określiliśmy liczbę opisanych przypadków DD

w innych krajach szacując częstość tej choroby na ~1/400,000 mieszkańców. Ekstrapolując te

dane na naszą populację, wg naszych wyliczeń liczba pacjentów DD w Polsce powinna

wynosić w dużym przybliżeniu ok. 28 chorych. Dane te, mimo że bardzo szacunkowe,

pozwoliły wywnioskować, że w naszym kraju wielu pacjentów pozostaje nierozpoznanych.

Podjęliśmy dyskusję na ten temat. Jako przyczyny wymieniliśmy m.in. rzadko wykonywane

oznaczenie białek cewkowych. Wśród naszych chorych, u 8 nie wykonano oznaczenia

w chwili stwierdzenia białkomoczu, a u 2 wogóle w trakcie diagnostyki, przez co rozpoznanie

kliniczne było znacznie opóźnione (średnio o 3 lata).


11

Ad 3. Long-term renal outcome in children with OCRL mutations - retrospective

analysis of a large international cohort. Nephrol Dial Transplant. 2016 Oct 5. pii: gfw350.

Praca stanowi kontynuację pracy 1 w aspekcie stwierdzonej znacznej liczby pacjentów

z PChN wśród chorych z LS. Celem badania była próba poszukiwania czynników ryzyka

postępu PChN u dzieci z mutacjami genu OCRL. Aby zrealizować ten cel, uzyskałem

wsparcie Grupy Roboczej Europejskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej – ESPN

Inherited Kidney Disorders Working Group, a następnie w latach 2014-2015 zgromadziłem

dane z wielu krajowych i zagranicznych ośrodków (Korea, Włochy, Wlk. Brytania, Niemcy,

Grecja, Macedonia, Kazachstan, Serbia, Malta, Słowenia, Szwecja), co pozwoliło na

przeprowadzenie wiarygodnej, retrospektywnej analizy w grupie 106 dzieci (z 97 rodzin)

(mediana wieku 10 lat; 88 dzieci z LS i 18 z DD2), z których 27 pochodziło z rejestru

POLtube. Analiza obejmowała szereg szczegółowych danych klinicznych, laboratoryjnych,

genetycznych oraz danych dotyczących leczenia. Dzięki temu ta praca stała się

najobszerniejszym opracowaniem klinicznym w tej grupie chorych.

W badanej grupie stwierdziliśmy: białkomocz (u 100%, w tym nerczycowy u 64%),

nefrokalcynozę (u 52%), hiperkalciurię (u 80%), hipofosfatemię (u 44%), hipokaliemię (u

20%), kwasicę metaboliczną (u 68%) oraz zespół Fanconiego (u 5,7%).

U 82% występowała PChN w stadium 2-5 (ESRD u 3 dzieci z LS). Mediana eGFR dla LS

wynosiła 58,8 ml/min/1,73 m2 i była niższa w porównaniu z DD2 (87,4 ml/min./1,73 m2,

p<0,01). PChN (stadium 3-5) było częstsze w LS (58%) vs DD2 (28%). Stwierdzono istotną

korelację eGFR z wiekiem (b= -0,46, p<0,001). W pracy wykazaliśmy szybszy postęp PChN

do stadium 3 u chorych z LS w porównaniu z chorymi z DD2 (p<0,01; analiza metodą

Kaplana-Meiera). Wśród całej grupy pacjenci z mutacjami eksonów 20-24 wykazywali

tendencję do szybszego postępu PChN (p<0,05). Typ mutacji nie miał wpływu na eGFR.

Pogorszenie czynności nerek zaobserwowaliśmy w wieku 10 lat; spadek eGFR był widoczny

w grupie LS, podczas gdy w grupie DD2 eGFR był stabilny. Bardzo istotną obserwacją było

brak wpływu obecności nefrokalcynozy, hiperkalciurii i nasilenia białkomoczu oraz liczby

epizodów ostrego uszkodzenia nerek, odwodnienia, zakażeń układu moczowego, zabiegów i

badań radiologicznych/kontrastowych na eGFR. Nie wykazano również negatywnego

wpływu leczenia GH na ten parametr. Ponadto u znacznego odsetka stwierdzono niskorosłość

(84%). Pacjenci z LS byli znacznie niżsi niż chorzy z DD2 (p<0,001). Wzrost korelował ze

stężeniem wodorowęglanów (r=0,35, p<0,0001), a pacjenci z niewyrównaną kwasicą byli

zdecydowanie niżsi w odniesieniu do chorych z wyrównaną kwasicą (p<0,0001). Ponadto

w tej pracy szczegółowo opisaliśmy 17 nowych mutacji u 21 pacjentów wraz ze szczegółową


12

ich charakterystyką. Wreszcie dokonaliśmy szczegółowej oceny prowadzonego leczenia.

W analizowanej grupie wykazaliśmy bardzo zróżnicowane leczenie oraz sub-optymalną

terapię u części chorych. M.in. kwasica metaboliczna była leczona tylko u 57% pacjentów,

podczas gdy stwierdzano ją u 68% i pomimo leczenia u 49,5% była nadal niewyrównana.

Podobnie, suplementację fosforanów stosowano u 23% chorych przy 33% chorych

z hipofosfatemią. Bez leczenia pozostawało aż 34% pacjentów.

W oparciu o uzyskane wyniki wyciągnęliśmy następujące wnioski główne: PChN jest

częstym powikłaniem u dzieci z defektem genu OCRL, a jej postęp zależy od wieku oraz

rozpoznania. Natomiast, nefrokalcynoza ani białkomocz nie mają wpływu na progresję

PChN. Ponadto uzyskane wyniki skłoniły nas także do sformułowania kilku hipotez: 1/ Brak

korelacji wskaźnika białkowo-kreatyninowego w moczu z czynnością nerek wskazuje, że nie

jest on dobrym parametrem w tej grupie chorych z uwagi na ich niską masę ciała i tym

samym niskim wydalaniem kreatyniny (wskaźnik zawyżony), 2/ Wysoki odsetek

hospitalizacji z powodu odwodnienia (17%) i ostrego uszkodzenia nerek (10,4%) sugeruje, że

powinniśmy być bardzo ostrożni w stosowaniu tiazydów i ACE, 3/ Niskorosłość u pacjentów

z LS może wynikać (częściowo) z braku wyrównania kwasicy.

Ad 4. Dent disease in Poland – what we have learned so far? Int Urol Nephrol. 2017;

49(11):2005-2017

Praca ta jest kontynuacją wcześniejszego opracowania (praca 2). Z uwagi na zebranie

dużo większej grupy chorych zdecydowaliśmy się na bardziej szczegółową analizę chorych

z DD niż w pracy wcześniejszej.

Celem pracy była re-ocena fenotypowo-genotypowa pacjentów z DD w populacji polskiej.

W tym celu przeprowadziliśmy analizę danych klinicznych, parametrów laboratoryjnych,

wyników genetycznych oraz sposobu leczenia 24 mężczyzn z DD (pochodzących

z 19 rodzin), których dane zgromadzono w latach 2012-2016 w ramach rejestru POLtube

(10 pacjentów tj. 9 z mutacjami CLCN5 i 1 z mutacją OCRL opisano we wcześniejszych

pracach – odpowiednio w pracy 2 i 3).

Mediana wieku analizowanych chorych dzieci w chwili ustalenia rozpoznania klinicznego

i molekularnego wynosiła odpowiednio 5,75 i 7 lat. U większości chorych wykazano mutację

genu CLCN5; tylko u 1 dziecka wykryto mutację genu OCRL. U 1 z pacjentów diagnozę DD

postawiono dopiero po uzyskaniu wyniku badania genetycznego metodą sekwencjonowania

następnej generacji. Opisany przypadek jest przykładem tzw. reverse phenotyping. Wcześniej

u tego pacjenta podejrzewano steroido-oporny zespół nerczycowy. Oceniając charakter


13

dysfunkcji cewek proksymalnych, najczęściej występował białkomocz (100%), podczas gdy

hiperkalciuria (86%) i wapnica nerek/kamica nerkowa (66%) nie były stałym objawem. Dane

polskie w zakresie częstości poszczególnych zaburzeń porównano w tabeli z danymi

francuskimi (n=108). W momencie rozpoznania, PChN (min. stadium 2) występowało

u 45%; w czasie obserwacji wykazano pogorszenie czynności nerek u kolejnego pacjenta.

U 1 chorego wystąpiło ESRD w wieku 14 lat, który był leczony dializą otrzewnową. Nie

obserwowaliśmy różnic w zakresie eGFR u pacjentów z i bez nefrokalcynozy. Białkomocz

dobowy wynosił 39,5 mg/kg/24 h (n=15); u 3 dzieci (20%) przekraczał wartość białkomoczu

nerczycowego. Analizę w moczu białek drobnocząsteczkowych przeprowadzono tylko u 67%

dzieci. U 5 dzieci (21%) wykonano biopsję nerki podejrzewając glomerulopatię (pomimo

normoalbuminemii), 2 z tych dzieci było leczonych immunosupresyjnie. Analiza leczenia

wykazała, że najczęściej w terapii stosowane były tiazydy (42%) i ACE (37,5%), co do

stosowania których są duże kontrowersje z uwagi na ich działania uboczne i brak

potwierdzonych korzyści. Tylko u 1 pacjenta podawano cytrynian potasu, którego pozytywny

wpływ na spowolnienie progresji PChN został udokumentowany na modelu mysim tej

choroby. Część pacjentów była leczona sub-optymalnie, dotyczyło to głównie leczenia

kwasicy, hipofosfatemii oraz hipowitaminozy D3.

We wnioskach zawarliśmy następujące stwierdzenia: 1/ W populacji polskiej defekt genu

CLCN5 jest główną przyczyną DD, 2/ Jedynym stałym objawem jest białkomocz (cewkowy),

3/ Obecność izolowanego białkomoczu, bez względu na jego nasilenie, jest wskazaniem do

oznaczenie białek drobnocząsteczkowych w moczu, których obecność może wskazywać na

DD.

W pracy podjęliśmy się analizy przyczyn nieprawidłowego/opóźnionego rozpoznania DD.

Uznaliśmy, że prawdopodobną główną tego przyczyną mogą być trudności z wykonaniem

oznaczenia białek cewkowych (w Polsce tylko 3 laboratoria wykonują oznaczenia). Celem

ułatwienia diagnostyki przyszłych pacjentów i uniknięcia niepotrzebnej biopsji nerki

i toksycznego leczenia immunosupresyjnego, stworzyliśmy algorytm diagnostyczny, który

uwzględnia poczynione obserwacje, tj. brak hiperkalciurii, nefrokalcynozy czy też zespołu

Fanconiego nie wyklucza DD. Wystarczającym objawem, aby podjąć decyzję o diagnostyce

w kierunku tubulopatii jest białkomocz (cewkowy), który jest jedynym stałym objawem.

W badaniu wykazaliśmy duże rozbieżności terapeutyczne. Z tego powodu podjęliśmy

w pracy dyskusję na temat aspektów terapeutycznych. W tym celu przeanalizowaliśmy

dostępne piśmiennictwo dotyczące leczenia pacjentów z DD. Aby ułatwić czytelnikowi

prześledzenie wskazań do leczenia, mechanizm działania poszczególnych leków oraz ich


14

działania uboczne przygotowaliśmy zbiorczą tabelę, która może być pomocna dla lekarzy

w podjęciu decyzji terapeutycznych. Wg naszej wiedzy jest to pierwsze tego typu zbiorcze

zestawienie wszystkich opcji leczenia farmakologicznego.

1.2. implikacje i zastosowania w/w prac

1/ Uzyskaliśmy dane epidemiologiczne dla DD i LS dotyczące częstości ich występowania

w naszej populacji (prace 1, 2, 4).

2/ Określiliśmy genotypy polskich pacjentów oraz przedstawiliśmy charakterystykę kliniczną

pacjentów z nowymi mutacjami (prace 1, 2, 3).

3/ Wykazaliśmy po raz pierwszy korelację genotypowo-fenotypową w LS, co pozwala na

określenie prognozy u przyszłych pacjentów z tą samą mutacją (praca 1).

4/ Ujawniliśmy trudności diagnostyczne w DD (prace 2, 4), co wymaga m.in. podjęcia

działań edukacyjnych.

5/ Określiliśmy średni wiek pogorszenia funkcji nerek u dzieci z LS. Wykazaliśmy czynnik

ryzyka progresji PChN (praca 3), co może mieć znaczenie prognostyczne.

6/ Wykazaliśmy duże rozbieżności terapeutyczne zarówno w DD jak i LS (prace 2, 3, 4), co

wymaga podjęcia działań edukacyjnych, przeprowadzenie badań oceniających korzyści ze

stosowania określonego leczenia oraz stworzenia standardów terapeutycznych.

W uznaniu mojego zainteresowania powyższą tematyką, zostałem zaproszony przez Grupę

Roboczą Europejskiego Towarzystwa Nefrologii (ERA-EDTA Inherited Kidney Disease

Working Group) oraz Europejską Sieć Chorób Rzadkich (ERKNet) do przedstawienia

wykładu pt: „Lowe Syndrome and Dent tubulopathies: long-term outcome” podczas

planowanego kursu organizowanego przez w/w organizacje (10 maja 2018 r, Heidelberg,

Niemcy).

Dalsze kierunki badań w/w tematyce:

a. analiza przyczyn śmiertelności u pacjentów z LS – analiza retrospektywna (współpraca

z prof. M. Ludwig, Bonn, Niemcy oraz Lowe Syndrome Asscociation)

(w toku),

b. poszukiwanie korelacji fenotypowo-genotypowej i czynników ryzyka rozwoju PChN

u pacjentów z DD (planowane międzynarodowe badanie wieloośrodkowe, wspólnie

z prof. D. Bockenhauer, prof. M. Ludwig).


15

2. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo – badawczych.

2.1. analiza bibliometryczna dorobku naukowego poza pracami wyszczególnionymi

w cyklu prac stanowiącego „osiągnięcie naukowe” sporządzona przez Dyrektora

Biblioteki Głównej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w dniu 16.11.2017 r.

(załącznik 6).

Mój dorobek naukowy, poza cyklem prac stanowiących osiągnięcie naukowe, obejmuje:

37 prac o łącznym IF 149,660 (MNiSW 493 pkt.) – wykaz prac w załączeniu. Jestem autorem

lub współautorem 32 prac oryginalny (15 prac z IF). W 12 pracach jestem 1 lub 2 autorem.

Ponadto w skład mojego dorobku wchodzą: 4 prace – opisy przypadków, 2 prace

opublikowane w suplementach, 1 rozdział w podręczniku oraz 3 prace wieloośrodkowe

(jestem wymieniony jako współautor w appendix). Jestem także autorem/współautorem wielu

doniesień zjazdowych w kraju (47) i za granicą (57).

Sumaryczny Impact Factor razem z cyklem prac: 159,097 (MNiSW 603 pkt.)

Liczba cytowań wg bazy Web of Science (WoS) wynosi: 352 (bez autocytowań)

Indeks Hirscha wg WoS wynosi: 9

2.2. Omówienie dorobku naukowego poza pracami stanowiącymi osiągnięcie

naukowe (wykaz publikacji w załączeniu)

Moja aktywność naukowa (po doktoracie) w znacznej mierze koncentrowała się na

zagadnieniach związanych z uwarunkowanymi genetycznie chorobami układu moczowego.

W mojej pracy naukowej (w ostatnich 5 latach) można wyróżnić 2 główne nurty, które

opisuję poniżej:

1/ Uwarunkowane genetycznie tubulopatie

Wrodzone choroby cewek nerkowych stanowią rzadką lub często ultra-rzadką grupę

schorzeń. Skutkuje to brakiem danych dotyczących częstości ich występowania w polskiej

populacji oraz niewielkim doświadczeniem nefrologów w diagnostyce i leczeniu.

Moje zainteresowanie tymi chorobami zaczęło się w 2011 r., kiedy to nawiązałem

współpracę z dr hab. Przemysławem Sikorą, korzystając wówczas z jego doświadczenia

klinicznego w diagnostyce i leczeniu moich pacjentów z tymi problemami. Początkowo

naukowo współpracowaliśmy w ogólnopolskim projekcie, którego dr hab. był kierownikiem

(„Polski pacjent pediatryczny z nefrokalcynozą”). Mój udział w tym badaniu polegał na

włączeniu wszystkich chorych z mojego ośrodka (~30 dzieci) z dokładnie określoną

charakterystyką kliniczną. Przeprowadzona analiza zebranych danych w tym projekcie


16

pozwoliła określić liczbę chorych (n=124) oraz przyczynę nefrokalcynozy u dzieci w Polsce,

której podłożem w dużym odsetku okazały się być wrodzone tubulopatie i idiopatyczna

hiperkalciuria. Ten projekt stał się punktem wyjścia dalszych badań nad zagadnieniem

tubulopatii w naszym kraju.

W kolejnym badaniu, którym kierowałem, była ocena występowania wrodzonych

tubulopatii w Polsce, zastosowania badań genetycznych w ich diagnostyce oraz sposobu

leczenia. W tym celu przeprowadziliśmy wieloośrodkowe badanie ankietowe, które pozwoliło

na zidentyfikowanie łącznie 156 przypadków dzieci z podejrzeniem lub potwierdzoną

tubulopatią, które były leczone w 12 ośrodkach nefrologii dziecięcej. Istotnym wnioskiem

z tej analizy był fakt rzadko wykonywanej diagnostyki genetycznej (tylko w 25%). Badania

genetycznego nie przeprowadzono u żadnego pacjenta z moczówką nerkopochodną oraz

cystynurią, pomimo ich częstego występowania, co prawdopodobnie wynikało z małej/braku

dostępności do takich badań w kraju. Ponadto analiza sposobu leczenia ujawniła rozbieżności

w terapii niektórych tubulopatii. Wyniki tej pracy były prezentowane podczas ogólnopolskiej

konferencji [Zaniew M. i wsp. Wrodzone tubulopatie w polskich ośrodkach nefrologii

dziecięcej. XII Ogólnopolska Konferencja PTNefDz, Lublin, 2013]. Wyniki tego badania

spowodowały podjęcie przeze mnie tego tematu i zainicjowaniu wspólnie z dr hab. Sikorą

projektu pod patronatem PTNefDz, mającego na celu poprawę opieki nad pacjentami

z tubulopatiami w Polsce. Naszym celem było: identyfikacja i monitorowanie chorych,

pomoc w diagnostyce klinicznej i genetycznej, gromadzenie danych epidemiologicznych

i klinicznych oraz promowanie tej problematyki w środowisku medycznym. Część tych

planów udało się już zrealizować.

Głównym narzędziem służącym realizacji celu w tym projekcie miał być polski,

genetyczny rejestr tubulopatii (POLtube; http://ptnfd.org/poltube). W ramach tego rejestru

nawiązałem współpracę z zagranicznymi laboratoriami genetycznymi, co umożliwiło

wykonanie bezpłatnych badań genetycznych u polskich pacjentów. Moja rola, jako

koordynatora tego rejestru, polegała na przygotowaniu kwestionariuszy danych klinicznych,

gromadzeniu danych oraz zbieraniu materiału biologicznego, a następnie weryfikacji

zasadności/kierunku diagnostyki genetycznej, przesyłaniu materiału do odpowiedniego

laboratorium. Jestem także odpowiedzialny za okresowe analizy danych z rejestru i ich

raportowanie. Również wspólnie z dr hab. Sikorą świadczymy fachową pomoc w diagnostyce

laboratoryjnej i leczeniu pacjentów z tymi rzadkimi chorobami. Do tej pory udało nam się

nakłonić do współpracy wszystkie ośrodki nefrologii dziecięcej w kraju oraz kilka ośrodków

endokrynologii dziecięcej, chorób metabolicznych i nefrologii dorosłych. Aktualne dane

http://ptnfd.org/poltube


17

z rejestru przedstawiające liczbę chorych z rozpoznaniem molekularnym są przedstawione na

poniższej rycinie (dane na dzień 11.11.2017 r.).

Łącznie zebraliśmy do tej pory dane 871 chorych reprezentujących większość znanych

tubulopatii, w tym w pojedynczych przypadkach „odkryliśmy” chorych z tubulopatiamii,

które stanowią wyjątkową rzadkość (pojedyncze przypadki w literaturze), np. mutacje genów

CLDN10, CNNM, HNF4A. Na chwilę obecną rozpoznanie molekularne zostało ustalone

u 322 chorych. U wielu pacjentów wyniki badań pozostają w opracowaniu. U części nie

wykazaliśmy patogennej mutacji co może wykluczać rozpoznanie tubulopatii i zmieniać

sposób postępowania. Ponadto dzięki diagnostyce genetycznej, u części krewnych pacjentów

(> 100 osób) stwierdzono nosicielstwo określonych mutacji genetycznych, co pozwoliło na

udzielenie porady genetycznej. Osoby będące nosicielami do tej pory nie ujawniły objawów

klinicznych, jednakże w świetle naszych badań wymagają stałej, dalszej obserwacji

lekarskiej.

Rejestr POLtube stał się dla nas źródłem istotnych informacji i stanowi cenne narzędzie

służące poprawie opieki nad chorymi z wrodzonymi tubulopatiami. Dzięki funkcjonowaniu

rejestru uzyskaliśmy m.in.:

1/ dane epidemiologiczne, które pozwalają na określenie kierunków dalszych działań

edukacyjnych mających na celu poprawę diagnostyki,

2/ określiliśmy mutacje typowe dla polskiej populacji (Leu151Phe genu CLDN16, Ala147Thr

genu AQP2 oraz V91del7 genu SLC34A1), co tłumaczy duży odsetek występowania

niektórych tubulopatii w naszym kraju w porównaniu z innymi regionami/krajami


18

[Nephrology, Dialysis and Transplantation, 2015]. Dane te pozwalają na stworzenie

algorytmu diagnostyki genetycznej w naszej części Europy,

3/ odkryliśmy u naszych chorych nowe mutacje genetyczne, które poszerzają naszą wiedzę na

temat korelacji genotypowo-fenotypowej,

4/ ujawniliśmy duże rozbieżności terapeutyczne, co skłania nas do stworzenia zaleceń

terapeutycznych (aktualnie brak),

5/ ujawniliśmy niepełny fenotyp kliniczny niektórych tubulopatii (w hipomagnezemii,

hiperkalciurii z nefrokalcynozą – ang. hipomagnesemia, hypercalciuria and nephrocalcinosis

- FHHNC, u pacjentów z hiperkalciurią i mutacjami genów SLC34A1/SLC34A3 oraz

w DD); pozwoli to na opracowanie algorytmów diagnostycznych uwzględniających brak

klasycznych objawów (do tej pory algorytm opracowano dla DD [International Urology and

Nephrology, 2017]),

6/ dzięki rozpoznaniu genetycznemu umożliwiliśmy postawienie prawidłowego ostatecznego

rozpoznania choroby u niektórych chorych [Familial Juvenile Hyperuricemic Nephropathy as

rare cause of dialysis dependent chronic kidney disease a series of cases in two families.

Renal Failure, 2016; Zespół Lowe’a (oczno-mózgowo-nerkowy) – problemy diagnostyczne

i lecznicze w warunkach opieki medycznej w Polsce. Ann. Acad. Med. Siles., 2017;

Wrodzona biegunka chlorowa pierwotnie traktowana jako zespół Barttera – opis przypadku.

Ann. Acad. Med. Siles., 2017],

7/ dzięki naszej inicjatywie przeprowadzono warsztaty tubulopatyczne dla młodych

nefrologów podczas konferencji PTNefDz w Toruniu (2016 r.)

Wyniki naszej pracy były prezentowane na krajowych i zagranicznych konferencjach oraz

były publikowane w liczących się czasopismach naukowych. Nasze działania przyniosły nam

uznanie za granicą, co czyni nas równorzędnym partnerem w przyszłych projektach

międzynarodowych. Do tej pory oprócz włączenia naszej grupy chorych z LS do

międzynarodowego badania wieloośrodkowego, którym kierowałem [Nephrology, Dialysis

and Transplantation, 2016], uczestniczyłem także w wieloośrodkowych badaniach

dotyczących kwasicy cewkowej dystalnej (badanie pod patronatem ESPN/ERA-EDTA,

główny badacz prof. Detlef Bockenhauer z GOSH w Londynie) oraz nefropatii HNF1b

(„Follow-up study in patients with HNF1b nephropathy”), które prowadzone jest

w ośrodkach niemieckich (ośrodek koordynujący w Essen, Niemcy). Wyniki tych badań

pozostają w opracowaniu.

Dane z rejestru posłużyły do szczegółowej analizy niektórych tubulopatii. Pierwsza z prac

w zakresie tubulopatii, w której brałem czynny udział, dotyczyła chorych z FHHNC. W tej


19

pracy przeanalizowaliśmy dane 25 chorych, co stanowiło wówczas najliczniejszą, opisaną

grupę pacjentów pochodzących z jednego kraju. Wykazaliśmy m.in. dużą częstość mutacji

założycielskiej (Leu151Phe genu CLDN16), tj. u 52% i 20% odpowiednio homozygotyczna

i heterozygotyczna mutacja. Fakt ten może tłumaczy dużą częstość tej rzadkiej choroby

w naszym kraju. Oryginalną naszą obserwacją było wykazanie normomagnezemii u 24%

chorych, podczas gdy u wszystkich stwierdziliśmy hipermagnezurię. Obserwacja ta ma

istotne implikacje praktyczne, gdyż może ułatwić rozpoznanie FHHNC u osób, które nie

spełniają dotychczasowych kryteriów. Dotychczas uznanym kryterium diagnostycznym była

hipomagnezemia. Wreszcie potwierdziliśmy skuteczność tiazydów w obniżaniu hiperkalciurii

w tej chorobie. Wyniki tej pracy opublikowaliśmy w uznanym czasopiśmie nefrologicznym

[Nephrology, Dialysis and Transplantation, 2015].

Na podstawie danych zebranych w rejestrze powstała także praca pt: „Moczówka prosta

nerkopochodna uwarunkowana genetycznie u dzieci w Polsce”. Celem pracy była ocena

fenotypowo-genotypowa dzieci z moczówką w naszej populacji. Przeprowadziliśmy analizę

danych klinicznych oraz genetycznych 30 dzieci (24 chłopców, 6 dziewczynek).

U 19 chorych (63%) wykazaliśmy mutację genu AVPR2, a u pozostałych chorych

stwierdzono mutacje genu AQP2. Analiza haplotypów (przeprowadzona w laboratorium

kierowanym przez Dr. Daniela Bicheta w Kanadzie), wykazała obecność mutacji

założycielskiej (p.Ala147Thr genu AQP2). Głównym wnioskiem wynikającym z tej pracy jest

relatywnie częste (37%) występowanie defektu genu AQP2 w populacji polskiej

w porównaniu z częstością w innych rejonach (10%), co prawdopodobnie spowodowane jest

odkrytą „polską” mutacją.

Kolejnym opracowanie pochodzące z rejestru dotyczyło cystynurii („Profil kliniczny

i genetyczny pacjentów z cystynurią w Polsce – analiza danych z rejestru POLtube”).

Celem tego badania była ocena profilu genetycznego i początkowej prezentacji klinicznej

dzieci z tą chorobą. Grupa badana składał się z 22 chorych zgłoszonych z 8 ośrodków

w Polsce w latach 2013-2016. Analizę genetyczną (techniką MLPA oraz sekwencjonowania

genów) wykonano we współpracy z Uniwersytetem w Kolonii (Dr Bodo Beck). W badanej

grupie objawy kliniczne ujawniły się w wieku 3-207 miesięcy, a diagnozę cystynurii

postawiono w większości przypadków w oparciu o testy przesiewowe (próba Branda

w moczu), podczas gdy dobowe wydalanie cystyny oznaczono u 10 chorych. Mutacje genów

SLC3A1 i SLC7A9 stwierdzono odpowiednio u 9 i 10 chorych, u 2 pacjentów defekty

dotyczyły obu genów (tzw. digenic mutations). Z objawów przy rozpoznaniu występowały

najczęściej: kamica moczowa (u 20/22) oraz zakażenie układu moczowego (u 13/22). We


20

wnioskach stwierdziliśmy, że dzieci chorujące na cystynurię w Polsce są diagnozowane

w większości poniżej 10 roku życia, wykazując najczęściej objawy kamicy i zakażeń układu

moczowego. Defekty genetyczne obu genów odpowiedzialnych za wystąpienie cystynurii

występują z podobną częstością w polskiej populacji.

Wyniki powyższych 2 badań prezentowaliśmy podczas ostatniej konferencji PTNefDz

w Zabrzu (2017 r.). Obie prace były najwyżej ocenione w sesji prezentacji ustnych. Aktualnie

przygotowujemy publikacje dotyczące w/w tubulopatii. We wszystkich pracach jestem

autorem senioralnym. W obu badaniach mój udział polegał na: zaprojektowaniu badań,

rekrutacji pacjentów, umożliwieniu diagnostyki genetycznej, stworzeniu bazy danych,

analizie i interpretacji danych. Biorę także udział w przygotowaniu manuskryptów.

Poczynione obserwacje w obu badaniach mogą mieć istotne znaczenie dla diagnostyki

genetycznej przyszłych polskich pacjentów. Poprawie wymaga diagnostyka laboratoryjna

cystynurii.

Dalsze kierunki badań w/w tematyce:

a. zaburzenia wapniowo-fosforanowe i powikłania kostne u pacjentów z FHHNC (wspólnie

z dr hab. med. P. Sikorą – główny badacz; w toku),

b. analiza zbiorcza danych z rejestru POltube; epidemiologia, profil genetyczny oraz obraz

kliniczny tubulopatii w Polsce,

c. szczegółowe analizy pozostałych tubulopatii.

2/ Podłoże genetyczne wad układu moczowego i nefropatii IgA

Od 2011 r. uczestniczę również aktywnie w badaniach prowadzonych przez Klinikę

Nefrologii Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Badania te dotyczą określenia podłoża

genetycznego wad układu moczowego, które są najczęstszą przyczyną PChN, często

schyłkowej niewydolności u dzieci i młodych dorosłych.

W pracy opublikowanej w American Journal of Human Genetics (2012 r.), której jestem

współautorem dokonano po raz pierwszy oceny zmienności liczby kopii (ang. copy-number

variations - CNVs) met. mikromacierzy u 192 chorych (tzw. discovery group) oraz

u kolejnych 330 (tzw. replication group) z agenezją/hipoplazją nerki pochodzących z wielu

krajów europejskich. Grupa polska w tej jak i w kolejnych pracach powstałych we

współpracy z tym ośrodkiem była licznie reprezentowana. U 16,6% pacjentów

zidentyfikowano znane (10,5%; najczęściej delecja genu HNF1b oraz zespół diGeorge’a), jak

i nowe (6,1%) delecje i duplikacje. Istotnym odkryciem jest stwierdzenie niewielkich


21

mikroaranżacji genomu u 22,5% pacjentów z zespołem wad, ale również u 14,5% chorych

z izolowaną wadą nerek. Badanie to wykazało udział czynników genetycznych w etiologii

wymienionych wad nerek. Przyczyniło się to także do poszerzenia listy loci i genów

kandydujących biorących udział w patogenezie wad układu moczowego. Badanie to

w dalszym etapie umożliwiło określenie 9 genów kandydujących w loci zespołu diGeorge’a

(najczęstszym zespole mikrodelecyjnym), z których po przeprowadzeniu badań

funkcjonalnych na myszach okazało się, że genem krytycznym jest gen CRKL, którego defekt

odpowiada za wystąpienie wady układu moczowego w tym zespole. Zostało to dokładnie

opisane w kolejnej publikacji, w której miałem swój udział [New England Journal of

Medicine, 2017]. W tej pracy przebadano łącznie 2666 chorych z różnymi wadami układu

moczowego. Kluczowe dla pracy badania, które pozwoliło na dokonanie odkrycia, wykonano

u 14 chorych z delecją 22q11.2, w tym u mojej pacjentki z hipoplazją nerki (P8 w tabeli 1).

W tej pracy oprócz rekrutacji pacjentów, dokonałem szczegółowej analizy klinicznej opisanej

pacjentki.

W kolejnej pracy [American Journal of Human Genetics, 2017], w której

uczestniczyłem, przeprowadzono sekwencjonowanie całego eksomu (ang. whole exome

sequencing - WES) u 202 chorych z agenezją i hipoplazją nerki. Ponadto przeprowadzono

analizę sekwencyjną u 410 kolejnych chorych, jak również badania histologiczne

i funkcjonalne, co pozwoliło na zidentyfikowanie kilku genów (SLIT3, WNT5A, SETBP1, T,

HSPA4L), w tym przede wszystkim genu GREBL1, który okazał się odgrywać kluczową rolę

w rozwoju układu moczowego i którego mutacje mogą prowadzić do w/w wad.

Kolejnym wspólnym projektem z Uniwersytetem Columbia są badania dotyczące

określenia genetycznego podłoża nefropatii IgA, która jest najczęstszą przewlekłą

glomerulopatią i najczęstszą przyczyną ESRD u młodych dorosłych. W pracy opublikowanej

w Nature Genetics w 2014 r., przeprowadzono badanie asocjacyjne całego genomu - GWAS

(ang. genome-wide association studies) na grupie > 20 tys. osób pochodzenia europejskiego

i azjatyckiego, które pozwoliło na zidentyfikowanie 6 nowych istotnych genomowych

asocjacji, tj. czterech związanych z ITGAM-ITGAX, VAV3 i CARD9 oraz dwóch nowych

sygnałów/polimorfizmów w znanych loci HLA-DQB1 i DEFA. Wykazano związek

wykrytych alleli z wiekiem zachorowania oraz ich zaangażowanie w wystąpienie zapalnej

choroby jelit lub utrzymanie bariery jelitowej. Dystrybucja geograficzna odkrytych alleli

sugeruje związek z różnorodnością patogenów jelitowych, co może tłumaczyć większą

zachorowalność na nefropatię IgA w Azji.


22

W tej chwili kontynuujemy naszą współpracę w projekcie pt: „The GIGA-kids Study

(Genomics of IgA-related disorders in kids Study)”, który obejmuje wyłącznie dzieci.

Rekrutacja do badania jest prowadzona w wielu ośrodkach europejskich i amerykańskich.

Wymienione powyżej odkrycia są bardzo ważne dla poznania przyczyn w/w chorób i nie

byłyby możliwe bez udziału grupy specjalistów z wielu dziedzin. Mój wkład w pracach

powstałych we współpracy z Klinika Nefrologii w Nowym Jorku obejmował przede

wszystkim stworzenie sieci polskich ośrodków nefrologii dziecięcej współpracujących w w/w

projektach (wspólnie z dr hab. med. Anną Materną-Kiryluk) i koordynowanie rekrutacji. Do

tej pory nasza grupa zebrała 1608 pacjentów z wadami układu moczowego i 400 z nefropatią

IgA/nefropatią Schoenlein-Henocha, co stanowi najliczniejszą kohortę spośród innych

krajów. Ponadto moja rola polegała na weryfikacji rozpoznań klinicznych i bezpośredniej

współpracy/kontakcie z badaczami. Ponadto osobiście włączyłem do badań 347 pacjentów

z różnymi wadami układu moczowego oraz 20 z nefropatią IgA/nefropatią

Schoenlein-Henocha (dane z dnia 21.09.2017).

Ostatnio rozpocząłem także badania mające na celu określenie genetycznego podłoża

zastawek cewki tylnej (ZCT). Do tej pory nie udało się określić etiologii tej wady, chociaż

w piśmiennictwie opisywane są pojedyncze przypadki rodzinnego jej występowania.

Wspólnie z badaczami z Bonn, przeanalizowałem dane z piśmiennictwa (26 par bliźniąt ze

zwężeniem cewki moczowej, głównie z ZCT) uzupełniając je o 2 przypadki bliźniaczych

ZCT zebranych w naszej bazie. W tej pracy pt: „A Classical Twin Study of patients with

lower urinary tract obstruction (LUTO)” (praca w recenzji), w oparciu

o analizę wskaźników tzw. pairwise concordance, który wyniósł 45,5% vs. 0% (p=0,123) oraz

probandwise concordance 62,5% vs. 0%, odpowiednio dla bliźniąt monozygotycznych

i dwuzygotycznych (p=0,014), wysunęliśmy hipotezę, że ZCT mogą być uwarunkowane

genetycznie.

Będąc na stażu naukowym w laboratorium kierowanym przez prof. Ludwiga miałem

możliwość poznania techniki WES, którą aktualnie używamy w poszukiwaniu genów

kandydujących. Brałem także udział o analizie rodzinnych przypadków tej wady (m.in.

rodziny zrekrutowanej przeze mnie), czego wynikiem było znalezienie 3 genów, których

patogenność będzie dalej analizowana. Do tej pory, jako koordynator projektu w Polsce,

nawiązałem współpracę w kilkoma ośrodkami nefrologii i urologii dziecięcej tworząc sieć

współpracujących ze sobą osób. Udało się nam zgromadzić już dane jak i DNA ponad 150

dzieci w tym 4 przypadki rodzinnego występowania ZCT. M.in. u jednej z tych rodzin, udało

nam się potwierdzić patogenność znalezionego wcześniej genu w badaniu WES, którego


23

mutacja może stanowić podłoże ZCT. Będzie to prawdopodobnie pierwszy w piśmiennictwie

opis genu odpowiedzialnego za wystąpienie tej wady (praca w przygotowaniu). W najbliższej

przyszłości planujemy rozszerzenie naszych badań o inne techniki tj. GWAS i met.

mikromacierzy, co wymaga zebrania dużej ilości chorych z tą wadą. Mój udział w tym

projekcie polega głównie na koordynowaniu rekrutacji chorych i analizie danych klinicznych.

W załączeniu (załącznik 8) przedstawiam listy polecające od osób kierujących projektami,

określające mój udział w w/w badaniach (prof. M. Ludwig oraz prof. K. Kiryluk).

2.3. kierowanie projektami badawczymi oraz udział w takich badaniach

główny badacz (Studenckie Badania Naukowe), projekt pt: „Oporność na leczenie

w przebiegu pierwotnego zespołu nerczycowego: wpływ aktywności genu MDR1”

(1999/2000)

wykonawca (badania statutowe Kliniki Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej UM

w Poznaniu, dotyczące zaburzeń immunologicznych i antyoksydacyjnych u dzieci

z zespołem nerczycowym i przewlekłą chorobą nerek (2000-2007)

wykonawca-koordynator w Polsce rekrutacji pacjentów do badań genetycznych (Polish

Kidney Genetics Network – POLYGENES; główny badacz: prof. Krzysztof Kiryluk) we

współpracy z Kliniką Nefrologii, Columbia University w Nowym Jorku, USA

(2012-nadal)

główny badacz-koordynator rejestru POLtube pod patronatem PTNefDz (2012-nadal)

wykonawca-koordynator w Polsce, projekt dot. podłoża genetycznego zastawek cewki

tylnej (współpraca z Instytutem Genetyki Uniwersytetu w Bonn, Niemcy – główny

badacz: prof. Heiko Reutter) (2016-nadal)

główny badacz, projekt pt: „Analiza przyczyn śmiertelności u pacjentów z zespołem

Lowe” (współpraca z prof. M. Ludwig, Bonn, Niemcy oraz Lowe Syndrome

Asscociation) (2016-nadal)

Poza w/w wymienionymi naukowymi laboratoriami genetycznymi, współpracuję także z:

Dr. Daniel Bichet, Hôpital du Sacré-Coeur, Université de Montréal, Montréal, Kanada

Dr. Rosa Vargas-Poussou, Département de Génétique, Hôpital Européen Georges Pompidou,

Paryż, Francja

Prof. Hae Il Cheong, Department of Pediatrics, Seoul National University Children's Hospital,

Seul, Korea Poł.


24

Dr. Bodo Beck, Institute of Human Genetics, University of Cologne, Kolonia, Niemcy

Prof. Martin Konrad i Dr. Karl P. Schlingmann, Department of General Pediatrics, University

Hospital Münster, Münster, Niemcy

2.4. międzynarodowe i krajowe nagrody za działalność naukową

Wyróżnienie w sesji prezentacji ustnych – Ogólnopolski Kongres Studentów Medycyny,

Poznań, 2000 (I autor, prelegent)

Medal za osiągnięcia w nauce i pracy społecznej przyznany przez JM Rektora AM

w Poznaniu, 2000

Wyróżnienie w sesji plakatowej (I autor, prelegent) - Kongres Europejskiego

Towarzystwa Nefrologicznego, Dializoterapii i Transplantacji (Lizbona, Portugalia, 2004)

Wyróżnienie za pracę doktorską, 2005

Naukowa nagroda zespołowa przyznana przez JM Rektora UM w Poznaniu w roku

akademickim 2004/2005





Wyróżnienie („Blue Ribbon Award”) w sesji plakatowej (I autor, prelegent) – Kongres

Międzynarodowego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (Budapeszt, Węgry, 2007)

Nagroda PTNefDz - Wybitny Młody Naukowiec (< 40 r.ż.); za cykl prac w latach

2012-2014

I i II miejsce w sesji prezentacji ustnych (autor senioralny) – Konferencja PTNefDz,

Zabrze, 2017

II miejsce w sesji plakatowej (współautor) - Konferencja PTNefDz, Zabrze, 2017

2.5. wygłoszenie referatów na krajowych i międzynarodowych konferencjach

naukowych

Jestem autorem/współautorem wielu doniesień zjazdowych w kraju (47) i zagranicą (57).

Wiele z nich prezentowałem podczas corocznych krajowych konferencji PTNefDz

(prezentacje ustne 9 razy) oraz podczas międzynarodowych konferencji (prezentacje ustne

4 razy) – w załączeniu. Ponadto byłem wykładowcą podczas ogólnopolskich konferencji,

szkoleń:


25

Nadciśnienie tętnicze u dzieci; II Ogólnopolska Konferencja Naukowa – Nowoczesna

Pediatria, Poznań, 2008

Wskaźniki sztywności tętnic u dzieci wysokiego ryzyka powikłań

sercowo-naczyniowych; zebranie naukowe Oddziału Małopolskiego Polskiego

Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Kraków, 2009

Nadciśnienie tętnicze u dzieci – zasady rozpoznawania i diagnostyki różnicowej;

I Lubuskie Kolokwium Pediatryczne, Międzyrzecz, 2014

Tubulopatie – nowości diagnostyczne i terapeutyczne; 16. Katowickie Seminarium

„Postępy w nefrologii i nadciśnieniu tętniczym”, Katowice, 2016

Działalność dydaktyczna.

Od początku (tj. od okresu studiów medycznych) uczestniczę w szkoleniu studentów.

W okresie studenckim jako przewodniczący Studenckiego Koła Naukowego przy Instytucie

Pediatrii AM w Poznaniu oraz sekcji nefrologii dziecięcej organizowałem cykl seminariów

oraz wykładów dla studentów medycyny. Następnie już jako lekarz (w ramach Studiów

Doktoranckich, a następnie jako asystent/adiunkt Kliniki Kardiologii i Nefrologii UM

w Poznaniu) prowadziłem zajęcia (ćwiczenia, seminaria, wykłady) z nefrologii dziecięcej,

pediatrii i semiotyki dla studentów medycyny, stomatologii i pielęgniarstwa/analityki

medycznej w programie polsko- i anglojęzycznym w latach 2001-2009 na AM/UM

w Poznaniu. W tym okresie byłem także opiekunem koła naukowego nefrologii dziecięcej.

W czasie mojej pracy poza ośrodkiem akademickim (od 2010 r.) nadal byłem

zaangażowany w nauczanie nefrologii dziecięcej (umowa o dzieło) w ramach nauczania

pediatrii dla studentów medycyny w programie polsko- i anglojęzycznym w latach 2011/2012

na Wydziale Lekarskim Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie oraz w roku

2015 na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu (fakultet – praktyczna pediatria dla

studentów anglojęzycznych). Ponadto w okresie pracy w Klinice Kardiologii i Nefrologii

Dziecięcej w Poznaniu byłem opiekunem studentów zagranicznych odbywających praktyki

wakacyjne pod patronatem IFMSA.

Aktualnie (od 2016 r.) jestem koordynatorem szkolenia podyplomowego w zakresie

pediatrii (SZOZ nad Matką i Dzieckiem) oraz jestem kierownikiem specjalizacji z pediatrii

2 lekarzy. Praca prezentowana przez mojego podopiecznego (lek. med. Marcin Kołbuc)

dotycząca nefropatii HNF1b, została wyróżniona podczas corocznej konferencji nefrologów

dziecięcych (Zabrze, 2017).


26

W 2015 r. byłem wykładowcą podczas kursu wprowadzającego do specjalizacji

z nefrologii dziecięcej (temat: Genetyka chorób nerek), organizowanego przez Klinikę

Nefrologii, Transplantologii i Nadciśnienia Tętniczego Centrum Zdrowia Dziecka

w Warszawie.

Inne osiągnięcia.

8.1. uczestnictwo w programach europejskich oraz innych programach krajowych

i międzynarodowych

Europejskie badanie dotyczące powikłań sercowo-naczyniowych w populacji dziecięcej

z przewlekłą chorobą nerek (The Cardiovascular Comorbidity in Children with Chronic

Kidney Disease Study; 4C Study; http://www.4c-study.org), w latach 2011-2012, funkcja:

site coordinator

Międzynarodowy Rejestr Recesywnej Wielotorbielowatości Nerek (ARegPKD;

https://www.aregpkd.org), od 2015 r. – nadal, funkcja: site coordinator

8.2. udział w komitetach organizacyjnych konferencji naukowych

Nie brałem udziału.

8.3. członkostwo w krajowych i międzynarodowych organizacjach i towarzystwach

naukowych

Studenckie Koło Naukowe przy Instytucie Pediatrii AM w Poznaniu (1996-2000);

przewodniczący w latach 1998-2000 oraz przewodniczący sekcji nefrologii dziecięcej

(1998-2000)

Studencki przedstawiciel w Radzie Wydziału Lekarskiego I AM w Poznaniu w roku


Członek Zarządu Studenckiego Towarzystwa Naukowego przy AM w Poznaniu w latach

1999-2000

Polskie Towarzystwo Pediatryczne, członek w latach 2006-2009

Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej, członek od 2004-nadal; członek Komisji

Rewizyjnej od 2015 r.

Europejskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej (ESPN), od 2009-nadal; od 2015 r.

członek Grup Roboczych CAKUT i Inherited Kidney Disorders

http://www.4c-study.org/

https://www.aregpkd.org/


27

Documents

Autoreferat dr med. Marcin Zaniew · Zoran Gucev, Dusan Paripovic, Rina Rus, Valerie Said-Conti, Lisa Sartz, Woo Yeong Chung, Se Jin Park, Seung Joo Lee, Yong Hoon Park, Przemysław