Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
0708092012
000002
SPOR TÜRK TAKIMLARININ OLİMPİYAT MACERASI
Evliya Çelebi’den İstanbul tlsmlar
Örme Sütun, Ylanl Sütun, Milion Taş
English Summary of Contents
KariyerGenetik mühendisliğiyaşamn kodlarn değiştiriyor
BaşarAtk kağt toplamaktansahaflğa giden yol
SOSYAL MEDYABİLGİSAYAR OYUNLARI
KİTAP-SİNEMAYAVAŞ KENTLER
MAGAZİN
TÜVTURK ailesinin değerli üyeleri ve saygdeğer TÜVTURK dostlar,
Kş aylarnda muayenelerini tamamlayamayan birçok müşterimiz tatil günlerinin de yaklaşmasyla istasyonlarmza gelerek hem yasal yükümlülüklerini yerine getiriyor hem de araçlarnn güvenliğinden bir kere daha emin oluyorlar. Yaz aylaryla birlikte başlayan ve devam edeceğini öngördüğümüz bu durum, istasyonlarmzda ciddi bir yoğunluk yaratyor; bu da, genel müdürlük ve tüm istasyon çalşanlarmz için daha odaklanmş, daha verimli bir çalşma temposu ihtiyacn beraberinde getiriyor. Bu dönemi, tüm çalşanlarmzn her zamanki özverili ve gayretli çalşmalar sonucu başaryla geçeceğimize olan inancmz ise elbette ki tam.
Değerli dostlar; geride braktğmz Mays aynda trafik güvenliğiyle ilgili çok önemli gelişmeler yaşand. İçişleri Bakanlğ Emniyet Genel Müdürlüğü, Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, Karayollar Genel Müdürlüğü, Polis Akademisi Başkanlğ, Gazi Üniversitesi Rektörlüğü, Bahçeşehir Üniversitesi Rektörlüğü ve TÜVTURK işbirliğinde 16-18 Mays 2012 tarihleri arasnda gerçekleştirilen 3. Karayolu Trafik Sempozyumu’nda ve sempozyumu takiben, Başbakanmz Recep Tayyip Erdoğan başkanlğnda 30 Mays 2012 günü yaplan Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu toplantsnda, Türkiye’de trafik güvenliğinin artrlmas ve trafik kazas kaynakl ölümlerin azaltlmasna yönelik son derece önemli kararlar alnd. Bu kararlarn etkilerini yakn gelecekte hep birlikte görüyor olacağz.
Biz de, TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar olarak ülkemizin trafik güvenliğine katk sağlamak için çalşmalarmz devam ettiriyoruz. Ülkemizde 2.3 milyonu bir kere bile istasyonlarmza uğramamş olan 3.5 milyon araç muayenesiz olarak trafikte geziyor; başka bir ifadeyle, beş araçtan biri muayenesiz... Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ ve Emniyet Genel Müdürlüğü ile işbirliği içinde bu sayy azaltacak yeni projeler üzerinde çalşyoruz.
Bunun yan sra, muayenesiz araçlar içinde motosiklet ve traktörlerin önemli bir yer tuttuğundan hareketle, ilk olarak motosiklet sahiplerine kolaylk sağlamak amacyla İstanbul’un merkezi iki noktas olan Maslak ve Kzltoprak’ta iki özel istasyonu hizmete açmak üzere olduğumuzun haberini vermekten büyük bir memnuniyet duyuyorum.
Ülkemizde trafik kazalarnn her geçen gün azalmas ümidiyle sizleri saygyla selamlyor, yaz aylarnn en güzel günleri beraberinde getirmesini diliyorum.
Daha güvenli trafiğe doğru
TRAFİK GÜVENLİĞİNİN ARTIRILMASI VE TRAFİK KAZASI KAYNAKLI ÖLÜMLERİN AZALTILMASI İÇİN ALINAN SON DERECE ÖNEMLİ KARARLARIN ETKİLERİNİ YAKINDA GÖRECEĞİZ.
KEMAL ÖRENTÜVTURK Genel Müdürü
TÜVTURK Kzltoprak Motosiklet Muayene İstasyonu
İSTASYON 3
İmtiyaz Sahibi TÜVTURK Kuzey Taşt Muayene İstasyonlar Yapm ve İşletim A.Ş. Adna Kemal Ören Yönetim Yeri Büyükdere Caddesi, No: 255 Kat: 17-18 Maslak-Şişli-İSTANBUL Yayn Yönetmeni Figen Kayralc Yayn Koordinatörü M. Koray Özcan (Sorumlu Müdür) Görsel Yönetmen Kemal Toğanç Kapak Tasarm Hasan Fehmi Bayramoğlu Yapm Yeri Doğuş Grubu İletişim Yaynclk ve Ticaret
A.Ş. Doğuş Power Center Ahi Evran Polaris Caddesi No: 4 Maslak 34398 İstanbul Tel: 0212 304 00 00 (Santral) Bask yeri Ömür Matbaaclk A.Ş. Haramidere Beysan Sanayii Sitesi Birlik Cad. No: 20 Avclar-İstanbul Tel: 0212 422 76 00 Yayn Türü Üç aylk yaygn süreli yayn, TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar kurumsal yayndr, parayla satlmaz. [email protected]
HaberlerDünya ve Türkiye’de öne çkan haberler
Hayatİstanbul’un tlsmlar
KariyerGenetik mühendisliği
Tarihten sayfalarMüslümanlarn kutsal aynda gelenekler, ibadet ve günlük hayata dair bir rehber
BaşarOktay Çetinkaya
Yeme-İçmeYaz günleri nin serinleten lezzetleri
SağlkSağlkla ilgili ilginç ve faydal bilgiler, sevindirici gelişmeler
SporTürk sporcularnn olimpiyat maceras
OtomotivOtomotiv dünyasndaki son gelişmeler
Uzman GözüyleSüspansiyon kontrolleri
Sosyal MedyaSosyal medyadaki gelişmeler
Popüler KültürSeyahat, festival, kitap, sinema...
ÇocukBu bilgiler sizi şaşrtacak
TÜVTURKTÜVTURK’ten haberler
English Summary
06
10
16
20
26
36
38
42
46
48
50
52
56
58
62
34
46
42
4 İSTASYON
İÇİNDEKİLER
■ Tarihler 25 Mays 2012’yi gösterirken dünyadan yüzlerce
kilometre yukarda insanlk adna küçük, ama ekonomi adna
büyük bir adm atld. Uluslararas Uzay İstasyonu’na (ISS)
bağlanan SpaceX şirketinin Falcon-Dragon kargo modülü
okyanusa düşerek görevini başaryla tamamlad. Kurduğu
SpaceX şirketiyle kendi roketlerini tasarlayp uzaya ilk ticari
uzay uçuşunu yapan girişimciyse Elon Musk oldu. Uzay
endüstrisi tarihinde bir devrim yapan Musk, Iron Man filmindeki
Tony Stark’a ilham verecek kadar ilginç bir karakter. Yirmili
yaşlarnda internette başlayan girişimciliğini uzaya kadar
taşyan Musk, teknoloji, finans, enerji, otomotiv ve havaclk
gibi devasa endüstrileri altüst eden, eskilerin mucit girişimci
karakteri gösteriyor. SpaceX dşnda, eBay’e sattğ PayPal
ile internette ödeme sistemi, Tesla Motors’la dünyann ilk
elektrikli spor otomobilini üretti. SolarCity şirketiyse enerji
sektöründe yenilikçi işlere imza atyor. İnsanlğn geleceğini
uzaya açlmasnda görüyor ve 2020 ylnda Mars’a insan
göndermeyi hedefliyor. 1971 ylnda Güney Afrika’nn Pretoria
şehrinde doğan Musk, birçok teknoloji dâhisi girişimci gibi
küçük yaşlarda bilgisayarlarla tanşmş. 17 yaşnda Kanada’ya
göç eden Musk, işletme ve fizik okumuş. Uzaya turistik gezi
anlayşnn ötesinde, uydu yerleştirme, uzay kargo taşmaclğ,
astronot görev uçuşlar gibi endüstriyel uçuşlar için yola çkan
Musk, Dragon roketiyle Uluslararas Uzay İstasyonu’na ilk
özel ticari uzay nakliye uçuşunu başaryla tamamlayarak uzay
tarihinde yeni bir kilometre taş koymuş oldu.
DERİN UZAYA İLK TİCARİ UÇUŞ
Geçen ay derin uzaya ilk ticari uçuşu başaryla tamamlayan uçuk fikirlerin girişimcisi Elon Musk, 41 yaşnda ve 2 milyar dolar servete sahip (altta sağda).
Mimarlk oscarna aday cami tasarm■ “Bugünün cami mimarisinin tasarm nasl olmal?” sorusu, son
dönemde üzerine bol düşünülen, tartşlan ve çalşlan konulardan biri.
Şakirin Cami’nin yanks dünyaya yayld, Tiran’da BIG’in tasarladğ cami
eleştiri almaya devam ediyor… Dünya çapnda birçok önemli mimari
ödülün sahibi Emre Arolat ve firmas Emre Arolat Architects (EAA) de,
Sancak Ailesi için Büyükçekmece’de bir cami tasarlad. EEA’dan Nil Aynal,
topoğrafyaya uygun 6 metre derinlikte, 500 kişilik mağaray andran,
minaresiz caminin tasarmn şöyle tanmlyor: “Cami buraya ibadete
gelenler için bir sğnak olarak görülebilir. Diğer yandan caminin kendisi
de sğnan bir yap, her şeyden önce bulunduğu yere sğnyor. Hakiki
olana ulaşmann gittikçe zorlaştğ, her şeyin pazarlanabilir olmasnn,
ideolojileri ve inançlar gittikçe erittiği bir dünyadan bahsediyoruz. Bu
dünyadan kopup bulunduğu yere sğnyor. Cami, kullanlan malzemelerin
kendilerini olduklar gibi ortaya koyduklar, süslemeden arnmş, sade bir
iç mekana sahip. Oldukça loş olan mekann içine mihrap duvarndan szan
şk, içeriye ruhani bir hava katyor.” Emre Arolat, bu tasarmyla bu yln
Mimari Oskar’na aday.
6 İSTASYON
HABERLER
Elmas Jübile ekonomisi
Gelirler Giderler1.1 milyar dolarTuristlerin İngiliz ekonomisine yaptğ katknn tutar.
823 milyon dolarJübileyle ilgili yaplan alşverişlerin tutar.
128 milyon dolarİngilizlerin ve ziyaretçilerin tükettiği alkollü içeceklerin tutar.
1.9 milyar dolarResmi tatilin ekonomiye maliyeti.
157 milyon dolarGüvenlik harcamalar.
5 milyon dolarResmi geçitlerin maliyeti.
■ Anadolu Ateşi, kaynağn Anadolu’nun binlerce yllk mitolojik ve kültürel
tarihinden alan ve Türkiye’nin her yöresinden derlenmiş yüzlerce halk dans
figürü ve halk müziğini içinde barndran Mustafa Erdoğan’n yarattğ özgün
bir proje. Anadolu Ateşi, ilk defa 1999’da, “Sultans of Dance” gösterisiyle
başlad. O günden bu yana aralarnda İsrail, Çin, Japonya, Lübnan, Katar,
Almanya, Hollanda, Belçika, Azerbaycan, Bulgaristan, Msr, Ukrayna ve
Fransa’nn da bulunduğu birçok ülkede sahne ald ve 85 ülkede 35 milyondan
fazla seyirciye ulaşt. En son Meksika’daki gösterileriyle büyük beğeni
toplayan Anadolu Ateşi, Meksika’nn Grammy Ödülleri saylan “Lunas 2012”ye,
dünyann en iyi dans gösterisi kategorisinde aday gösterildi. Lunas 2011’de
çesitli kategorilerde ödül alan sanatçlar ve gruplar arasnda U2, Black Eyed
Peas, Davit Guetta, Alejandro Fernandez, Emir Kustirica & The No Smoking
Orchestra yer alyordu. Anadolu Ateşi ayrca, sergiledikleri Karadeniz oyunuyla
dünyann en hzl dans eden grubu olarak Guiness Rekorlar Kitabna da girdi.
■ Bilim insanlarnn yaptğ bir
araştrma, dünyadaki yetişkin
insanlarn toplam ağrlğnn
316 milyon ton olduğunu ve bu
rakamn, insanlğn 17 milyon ton
aşr kilolu olduğuna işaret ettiğini
ortaya koydu. BMC Public Health
dergisinde yaymlanan araştrmaya
göre, Birleşmiş Milletler (BM) nüfus
tahminleri, 2050 yl itibariyle,
dünya nüfusunun 2.3 milyar
artacağ yönünde. Nüfus ve vücut
kütlesinin doğru orantl artş,
ekolojik etkilerin de daha fazla
hissedilmesine yol açacak. Avrupal
araştrmaclarn hazrladğ “En
kilolu 10 ülke/bölge” sralamasnda,
ABD birinci oldu. “En hafif 10 ülke/
bölge” sralamasnda ise Afrika ve
Asyal ülkeler öne çkt. Vücut kütlesi
arttkça, bu kütleyi korumak ve
hareket etmek için daha fazla enerji
harcyoruz. Ksaca, kilo aldkça,
almamz gereken kalori oran
da artyor. Araştrmaclar, enerji
kaynaklarna olan ihtiyacn sadece
nüfus artşna bağl olmadğn
belirtiyor. Bilim insanlar, nüfusla
beraber giderek artan toplam vücut
kütlesinin, ekstradan 473 milyon
insan için kullanlmas gereken
enerji ihtiyacna denk geldiğini ve
bu rakamn dünya kaynaklarn
fazlasyla tehdit ettiğini de belirtti.
An adolu Ateşi Meksika’da ‘Lunas 2012 Ödülü’ne aday gösterildi
TAHTTA 60 YIL■ İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, geçtiğimiz günlerde tahtta
60 yln geride brakmasn “Elmas Jübile” ile kutlad. Jübile
dört gün boyunca bütün dünyaya canl olarak yaynlanrken
İngiltere ile hükümdar sayldğ Kanada, Avustralya ve
Yeni Zelanda’nn da aralarnda olduğu 18 ülkeden oluşan
İngiliz Milletler Topluluğu’nda da çeşitli kutlamalarla
bayram havas yaşand. Kraliçe Elizabeth tahtta bulunduğu
60 yl zarfnda 12 başbakanla çalşt. Bu dönemde 12 ABD
başbakan gördü ve papalk alt kez el değiştirdi. Kraliyet
Ailesi, İngiltere’nin en değerli markas olarak kabul ediliyor,
marka değeri ise 42 milyar dolar.
Aşr kilo nüfus artşn gölgede brakyor
Suya darbeye dayankl■ Zorlu koşullara dayankl
fotoğraf makinelerinin says
giderek artyor. Olympus’un
yeni ürünü Tough TG-1, su
altnda 12 metre derinliğe
kadar çekim yapabiliyor.
IHS teknolojisi sayesinde
yüksek hzda canl renkler ve
zengin kontrastl görüntüler
kaydediyor. Yansma engelleme
özellikli OLED ekrann yan sra
GPS fonksiyonu ve elektronik
pusula özellikleriyle tam bir
outdoor ürünü. 12 megapiksellik
CMOS görüntü sensörle Full HD
video çekimi yaplabiliyor.
İSTASYON 7
Cepten yönetilen elektrikli bisiklet
Elektronik mobilya
Playbook geldi ■ ABD’li bilimadamlar, laboratuvar ortamnda “nöron” ad
verilen hafza hücrelerini üretmeyi başard. Hafza kayb olan
kişileri yeniden hafzalarna kavuşturabilecek bu yöntem
Alzeimer için umut olacak bir çalşma olarak kabul ediliyor.
Chicago’daki “Northwestern University Feinberg School of
Medicine’’ adl tp okulunda, Christopher Bissonnette’in yaptğ
bilimsel araştrmada laboratuvarda yeni üretilen nöronlar
(hafza hücreleri) farelere nakledildiğinde bu yeni hücrelerin
normal şekilde fonksiyon gösterdiklerini gözlemlendi.
Araştrmada, sradan deri hücreleri yeniden programlanarak
kök hücreye benzer hale getirildi. Bu kök hücreden üretilen hücreler de beyin hücreleri ve
nöronlara dönüştürüldü. Kullandğ teknikle neredeyse snrsz sayda nöron hücresi elde etmenin
mümkün olduğunu belirtiliyor ve teknoloji tam anlamyla kullanma hazr olduğunda, Alzheimer
hastalarna, kendi hafza hücrelerinin yerini alacak hafza hücrelerinin nakledilmesinin mümkün
olabileceği ifade ediliyor. Alzheimeris Association (Alzheimer Derneği) adl örgütün baş tp ve
bilim yetkilisi William Thies ise yaptğ açklamada, “Bu, kesinlikle bizim en çok ihtiyaç duyduğumuz
birinci derecede öneme sahip bir araştrma” dedi.
Sonunda hafza hücresi de üretildi
■ ABD ile Çin yllardr dünyann en hzl bilgisayarn üretmek için yarş halinde. Listenin başnda
Japonya’nn Fujitsu firmasnn bilgisayar bulunuyordu ancak ABD öncülüğü ele almakta gecikmedi
ve IBM şirketinin süper bilgisayar Sequoia, en hzl işlem yapma listesinde Fujitsu firmasn tahttan
indirdi. Sequoia, Fujitsu’nun bilgisayarndan 1.55 kat daha hzl. Sequoia 1.5 milyon işlemci kullanyor
ve bir saat içinde 6.7 milyar kişinin hesap makinesi kullanarak 320 ylda yapabileceği kadar hesap
yapabiliyor. İlk defa 1993 ylnda Thinking Machines tarafndan üretilmiş olan CM-5/1024 dünyann
en hzl bilgisayar ilan edilmişti. Sequoia bu bilgisayardan 273,930 kat daha hzl. 1993 ylnda
Thinking Machines’in bilgisayarnda üç günde ancak yaplacak bir hesap, bugün Sequoia tarafndan
bir saniyeden ksa bir sürede yaplabiliyor. Çin ve Almanya ikişer süper bilgisayara sahip. Japonya,
Fransa ve İtalya’da ise birer tane süper bilgisayar bulunuyor. Süper bilgisayar üretmede neredeyse
rakipsiz olan IBM ise dünyann en hzl on bilgisayarndan beşini üretti.
EN HIZLI BİLGİSAYAR YARIŞINDA ABD, TEKRAR ÖNDE
■ Audi e-tron elektrik
motorlu bisikleti e-bike’
tantt. Tamamen
karbon fiberden
üretilen bisikletin ana
iskeleti sadece 1,6 kg
ağrlğnda. Lastikler,
elektrikli motor ve şarj
edilebilir piller eklendiğinde bu ağrlk 21 kilograma
çkyor. Audi, otomobillerinde kullandğ uzaktan sürücü
kontrolüyle kilitlenme, yani immobilizer özelliğini de
eklemiş. Audi e-bike, 250 Nm tork üreten 3 beygirlik
elektrik motoruyla 80 km hza ulaşabiliyor.
■ Ünlü mobilya zinciri IKEA, akll televizyon üretimine
giriyor. Uppleva TV adn verdiği model, özel mobilya
tasarmyla birlikte satşa sunulacak. Televizyon Full HD
çözünürlük, 400 Hz tepki süresi, dahili blu-ray oynatc,
iPod/MP3 çalar girişi, FM radyo ve kablosuz subwoofer
özellikleri sunuyor. Bunlarn hepsini hiçbir karmaşaya
yer vermeden özel bölmelere yerleştiren IKEA Uppleva
TV’ye yeni bölmeler ekleyerek daha fazla elektronik
ürünü sisteme ekleyebiliyorsunuz.
■ BlackBerry’nin tableti PlayBook artk Türkiye’de.
Geçen yl dünyada piyasaya çkan ürün Türk Telekom
ve TTNET tarafndan satşa sunuldu. Ürün, 1 Ghz çift
çekirdekli OMAP 4400 işlemci kullanrken, 1 GB RAM, 16
GB depolama kapasitesi, 5 megapiksel kamera ve 1080p
HD video kayd özelliklerine sahip.
IBM Sequoia
8 İSTASYON
HABERLER
■ Samsung’un merakla beklenen akll telefonu Galaxy S3 piyasaya çkt. Bir hayli yoğun taleple karşlaşan şirket
ürün yetiştirmekte zorlanyor. Yeni Galaxy’nin en büyük özelliği ekrann artan kalitesi. HD kalitede SuperAMOLED
ekran 1280x720 piksel çözünürlükle iPhone 4’ün ötesinde geçti. Ekran boyutunda da ilginç
bir gelişme var. Şirket ilk defa 4.8 inçlik bir boyut kulland. Apple’n iPhone 5 ile ekran
büyütmeyi planladğn düşünürsek Samsung önden gitmiş oldu. Beyaz ve mavi
renk seçenekleriyle üretilen S3, tasarm açsndan yuvarlak kenarl forma
sahip. Donanm özelliklerine baktğmzdaysa ilk dikkati çeken Nvdia Tegra
3’e rakip olarak Samsung’un kendi dört çekirdekli 1.4 Ghz hzndaki
Exynos işlemcisini kullanmas. Dört çekirdeğin yanna eklenen ek
bir çekirdek ise cihazn ihtiyaç olmadğnda tek çekirdekle
çalşarak güç tasarrufu yapmasn sağlyor. 1.4 Ghz.
donanm ve tasarm özelliklerinin dşnda yazlmsal
yenilikler de var. Apple’n Siri’sine rakip S
Voice’u sunuyor. Ayrca akll bekleme
ad verilen özellikle, eğer ekran
kullanyorsanz, telefon bunu anlyor
ve otomatik tuş kilidine girmiyor.
Diğer yandan birine mesaj yazarken
telefonu kulağnza götürdüğünüzde, o
kişi otomatik olarak aranabiliyor. Kablosuz
şarj etme özelliğiyse oldukça ilgi çekecek.
SİLİKON VADİSİ KORSANLARI!■ Teknoloji ve iletişim son hzla gelişip yaşam devrimsel bir biçimde değiştirirken genel kabul gören hukuk
sistemlerinin de yeniden tartşlp düzenlenmesine ihtiyaç var. Bu düzenlemeler uluslararas platformlarda yaplana
kadar şirketler, ülkelerin kendine özgü hukuk sistemlerinin yarattğ skntlarndan kurtulmak için çeşitli yollar
aryorlar. Bunlardan bir tanesi de denize açlmak, tabii ki yüksek teknolojik imkanlar sağlayan bir platformla. Blueseed
isimli firma, 2013 ylnda San Fransisco sahilinin 12 mil açğnda, uluslararas sularda demirleyecek bir süper teknoloji
gemisi için çalşmalara başlad bile. Bu gemi, şirket tarafndan “yüzen Googleplex” olarak tanmlanyor. Bu özgür
platformun en büyük finansörü PayPal kurucularndan ve Facebook’un ilk yatrmclarndan olan ve teknolojiyle yeni
girişimlerin tamamen özgür, hükümetlerin kontrol ve düzenlemelerinden bağmsz olmas gerektiğine inanan Peter
Thiel. Projelendirmesi süren geminin plan ve donanmlar katlmc şirketlerden gelen talepler dikkate alnarak
gelişecek. Bu yüzen teknoloji kompleksinde yer almak için şimdiden, aralarnda iki Türk şirketinin de bulunduğu,
Amerika, Hindistan, Avustralya, İngiltere ve Kanada’dan 133 teknoloji girişimi başvuruda bulunmuş.
GALAXY ÜÇLEDİ
Ünlü fizikçinin beynini hack’leyecekler!■ ABD’li bilim insanlarnn
üzerinde çalştğ ‘iBrain’ adl
cihaz, gelecek ay Cambridge’de
düzenlenecek Francis Crick
Memorial konferansnda Stephan
Hawking üzerinde denenecek.
iBrain bu denemede başarl olursa,
ünlü fizikçinin beynine girebilmek
mümkün olacak. Dünyaca ünlü
fizikçi Stephan Hawking, henüz
21 yaşndayken Amyotrofik
lateral skleroz (ALS) hastalğna
yakalanmş ve konuşma yetisini de
kaybederek neredeyse tamamen
felç olmuştu. Beyin dalgalarn
bilgisayara aktararak, iletişim
kurulabilmeye olanak sağlayan
İBrain bu noktada Hawking ve
benzeri durumda olan diğer
hastalara müthiş yarar
sağlayabilir. Baş a taklan
siyah bir bant, çok
sayda sinir iletici (nöro
transmiter) bulunduruyor.
Beyin dalgas teknolojisi, kişinin
yapmaya niyetlendiği hareketleri
bir kelime kütüphanesine
bağlayarak niyetini kelimelere
dökebilecek. Böylece, tamamen
felç olan ve konuşamayanlar,
vücutlarndan çok beyinleri
araclğyla iletişim kurabilecek.
Bilim insanlar, bu proje başarl
olduğunda, iBrain ile depresyon
ve otizmle de ciddi bir şekilde
mücadele edebilmenin olanaklarna
sahip olacaklarna inanyorlar.
Samsung’un amiral gemisi Galaxy S3’ün Temmuz aynda 10 milyon satş barajn aşmas öngörülüyor.
Yüzen Googleplex, 2013 ylnda denize indirilerek San Fransisco’nun 12 mil açğnda demirleyecek.
İSTASYON 9
HAYAT
10 İSTASYON
Evliya Çelebi’nin “Seyahatname”sinden günümüze ulaşan gerçeküstü hikâyeler...
İstanbul’un tlsmlar
“Ne zaman ylgnlk doğsa, ahalinin ruhu daralsa, kerametiyle imdada koşup ahaliyi ferahlattğna” inanlan
Sultanahmet Meydan’ndaki Örme Sütun, Bizans döneminde farkl ölçülerde yontulmuş taşlardan yaplmş.
İSTASYON 11
Kş ş ş ş
İ ş
ş ş ş İ ş
Ş ş ş ş ş
İ ş
İğ ğ ş ş İ ş İş
İ ş ş ş
ğ ş İ ğ
şş ş ğ ğşğ
İ ş ş şş ş ş
Evliya Çelebi, Konstantinupolis’ten Avrupa’ya giden Via Egnetia’nn başlangç noktasn işaret eden Yerebatan Sarnc girişindeki Milion Taş’ndan da söz etmişti; “Srr ibret verici bir alametti” (solda). Seyahat-name’de ad geçen tlsmlar bugün Tarihi Yarmada olarak anlan bölge ve çevresindeki denizlerde yer alyor (üstte).
12 İSTASYON
HAYAT
ğ ş
İ ğ ş ğ İ ş şğ ş ş ğ ş ğ İ ğ ş ş İ
İ
ş
İ ş
ş ş şş ğ ş ş ğ ş ş ş ş
İ ş ş ş ğğ ğ ğ ş ş
İ ğş ş ş ğ ğ ğ ğ ş İ
Yunanllarn Perslere karş kazandğ zaferi simgeleyen ve Constantinus tarafndan Delfi’deki Apollon mabedinden getirilip
Hipodrom’a diktirilen Ylanl Sütun için Evliya Çelebi, “Şehri ylanlardan, akreplerden, çiyanlardan korurdu” diyor. Orjinalinde
bulunan üç ylan başndan biri günümüzde Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
İSTASYON 13
İ
ş ş
ş ğ ş ş ş İ ş ş ş ş ş İ ş ş ş
ş şş ş ş ğ ş ş ğ ğ
İ ş ş ğ ş ş ğ ğ İ ş İ ş ş ş ş
ş ğ ğ ş ş ş
İstanbul’daki rivayetler ve inanşlar sadece Evliya Çelebi’nin sözünü ettiği tlsmlardan ibaret değildi. Ayvansaray’da yer alan ve bu fotoğrafta bir ayin srasnda görüntülenen 1500 yllk Meryem Ana Kilisesi’ndeki Bakire Meryem İkonu’nun da Bizans’ doğal afetlerden ve savaşlardan koruduğuna inanlyordu.
Evliya Çelebi, “Kş geceleri bu sarnçtan cadlar çkp rüyalara kâbuslar saçard” dediği Pantokrator Sarnc’nn suyunun çok lezzetli olduğunu da anlatyor.
14 İSTASYON
HAYAT
ğ ş ş
ğ ş ş ş ğ ş
İ İ ğ ş
ğ İ ğ ş
ğ İ
ş ş
ğ ğ ş ş ş ş ğ ş ş ş İ ş ş ş ş İ ş ğ ğ ş ş ş
ş ş ş ş İ ş ğ şğ ş ğ
ş ğ İ ğ ş ğ ğ ş İ ş
ş
ş ş ş ş ş ş ğ İ ş ğ ş ş İ ğ
ş ğ ğ ş İ ş
ş İ ş ş ş ğ ş ş ğ
BUGÜN DAHİ KİMİ İZLERİ GÜNDELİK HAYATIMIZDA GÖRÜLEBİLEN BU İNANIŞLAR, HEM BİZANS HEM DE OSMANLI DÖNEMLERİNDE İSTANBUL’UN HALKININ ORTAK ENDİŞE, KORKU, COŞKU VE UMUTLARINI İFADE EDER.
Evliya Çelebi’nin söz ettiği tlsml sütunlardan biri olan Çemberlitaş, İmparator Constantinus tarafndan 4. yüzyl başlarnda yaptrlmş.
Bu konu National Geographic Türkiye dergisinden özetlenerek alnmştr, NG Türkiye abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59 İSTASYON 15
İNSANLIĞIN GELECEĞİ ONLARIN ELLERİNDE
Ömrümüzü yüzde 50 uzatmaya biraz zaman var ama genetik biliminin tp alanndaki uygulamalar sağlğn anlamn değiştirdi bile. Genetik mühendisliği yakn geleceğin en parlak ve en önemli kariyerlerinden biri, belki de en önemlisi olarak kabul ediliyor.
GENETİKMÜHENDİSLİĞİ
YAZI: FİGEN KAYRALCI
KARİYER
16 İSTASYON
Yaşammz hayallerimizin ötesinde ve geri dönülmez bir biçimde değişiyor. Ço-cuk sahibi olmas imkansz çiftler tüp bebekle çocuk sahibi oluyor. Hayvan-
lar klonlanyor, deriden hafza hücresi üretili-yor, insanlarn genetik şifresine baklarak ileride geçirmeleri muhtemel hastalklar saptanyor ve hatta DNA’larna müdahale edilerek hasta gen-ler değiştiriliyor ve muhtemel hastalklarn önüne geçiliyor, yaşlanmaya neden olan gen bulunarak yaşamn uzatlmas için çok ciddi çalşmalar de-vam ediyor, adli tp alannda artk suçlularn orta-ya çkarlamamas neredeyse imkanszlaşyor. İn-san klonlamann, ölümsüzlüğe ulaşmann da çok uzak olmadğn iddia ediyor baz bilim adamla-r. Hatta Kaliforniya Üniversitesi’nden yaplan bir açklamada, insan hücrelerinde bulunan telo-merase enzimine karş geliştirilen bir aşnn, ba-ğşklk sistemini harekete geçirerek, kanser hüc-relerini yok ettiği öne sürüldü. Kaliforniya Buck Enstitüsü bilim insanlarnn araştrmalarnda ise insan ömrünü yüzde 50 uzatabilecek bir ilaç la-boratuvar denemelerinde olumlu sonuç verdi. İn-sanlarda uygulanmaya başlanmasnn süresi mi? Eskiden olsa, “Amaan canm, ben görmedikten sonra” gibi bir cevap verirdik. Şimdi ise o gelecek sadece birkaç ylla snrl artk.
Ömrümüzü yüzde 50 uzatmaya biraz zaman var ama genetik biliminin tp alanndaki uygula-malar, sağlğn anlamn değiştirdi bile. Dr. Os-man Müftüoğlu, “Sağlk, hastalklar erken teşhis ve tedavi etmek durumundan çkyor. Daha özel, daha önemli, daha doğru yeni anlamlar kazanyor. Dünya Sağlk Örgütü’nün ‘bedensel, ruhsal, moral
■ İnsandan insana ya da hayvandan insana doku
ve organ naklinin yaplmas.■ Canldan canlya veya hücreden hücreye gen
naklinin yaplmasyla veya genlerde yaplan
değişiklikler sonucu yeni canl türlerinin ve
üstün özellikli canllarn elde edilmesi.■ Daha verimli, zararl böceklere dirençli, besin
gücü daha yüksek olan hayvan ve bitki türlerinin
ve ürünlerinin elde edilmesi.■ Yaşam süresinin uzunluğunu belirleyen genlerin
değiştirilmesiyle canllarn yaşamlarnn
uzatlmas.■ Bedensel ve kaltsal hastalklarn tedavi
edilmesi.■ İnsanlarda cüceliğe sebep olan büyüme
hormonu eksikliğinin giderilmesi.■ Kanser, AIDS, şeker, yüksek–hiper–tansiyon,
renk körlüğü, hemofili gibi hastalklarn
DNA’daki gen dizilişi sayesinde ne zaman ortaya
çkacağnn bilinmesi ve hastalkl genlerin
önlenmesi.■ Antibiyotikler, hormonlar gibi kimyasal
maddelerin üretiminde kullanlmak üzere baz
bitkilerin genetik yaps değiştirilmesi.■ Alkolizm, madde bağmllğ, suça yatknlk
gibi sorunlarn, insann genetik yapsnn
değiştirilmesiyle ortadan kaldrlmaya
çalşlmas.■ Genetik kopyalama (klonlama) yaplmas.■ Gen tedavisi uygulamas.■ Yapay döllenme ve vücut dşnda döllenme (tüp
bebek) uygulamas.■ Yeni ekolojik enerji kaynaklarnn elde edilmesi.■ Çevre kirliliği nedenlerinin belirlenmesi ve yok
edilmesi (ekolojiyle bağlantl olarak).■ Canl vücudu için gerekli olan protein, vitamin
ve hormonlarn ucuz, kolay ve fazla miktarda
üretilmesi.
Çalşma alanlar
İSTASYON 17
da güçlü cevaplar verebilmek artk mümkün hale gelebilecek. Neredeyse “kaç yl ömrüm kald?” so-rusuna bile cevap alabileceğiz. 2009 ylnda No-bel Tp Ödülü’nü kazanan ünlü araştrmac Dr. Elizabeth Blackburn geliştirdiği “telomer testi”yle bu soruya yant aryor. Yaknda rutine girecek olan bu testi 200-300 dolar ödeyen herkes yaptrabile-cek. Kalan ömrünü ve sağlğn tehdit eden temel sorunlarn tahminini isteyebilecek.”
Bütün bunlar genetik mühendisliği alannn mucizeleri. Bilim adamlarnca insan gen hari-tasnn çkarldğ 2000, tüm zamanlarn bilim-de en önemli devrimsel yl olarak nitelendirildi. Dolaysyla genetik mühendisliği yakn geleceğin en parlak ve en önemli kariyerlerinden biri, bel-ki de en önemlisi olarak kabul ediliyor. Bunun-la beraber biyoteknolojinin hzl gelişimi, berabe-rinde birçok problemi de tartşmaya açt. Bilimsel tartşmalarla ahlaki ve hukuksal sorular birbirini takip ediyor. Bu nedenle genetik biliminin yara-tacaklar konusunda neredeyse bütün disiplinler-den bilim adamlaryla, nasl ve hangi etik değerler üstüne inşa edilecek bir gelecek istedikleri konu-sunda toplumun geniş kesimlerinin çok kapsaml bilgi alşverişi ve tartşmalarna ihtiyaç duyuluyor.
ve sosyal olarak, tam bir iyilik hali’ diye tarif ettiği sağlk, beden ve ruhunuzla barşk, keyifli, huzur-lu ve formda bir yaşam kurmanz için geleceğini-ze yönelik etkili ve kişiye özel önlemler almanz da kapsyor” diyor. Günümüzdeki sağlğn üç önem-li özelliğinin öngörücü, koruyucu ve kişiye özel ol-duğunu belirten Müftüoğlu devam ediyor: “Gene-tik konusu tbba olağanüstü bir ufuk açt. Modern tp, genetik araştrmalar ve farkl genetik testler-le kendi geleceğimiz hatta bizden sonraki nesiller için ciddi tahminlerde bulunabiliyor. Baz gene-tik testler, bağşklk sistemimizin (immunoge-nomik), kalbimizin (kardiyogenomik), detoks sis-temlerimizin (detoxigenomik), kemiklerimizin (osteogenomik) geleceği hakknda fikir verebili-yor. Modern tp daha pek çok soruya yant vere-biliyor. Mesela, “Diyabet olur muyum?”, “Obezite riskim var m?”, “Biyolojik yaşm kaç?” sorularna
Geleceğin tbbn oluşturan araştrmaclar arasnda iki Türk doktor da var. Dr. Murat Günel
ve ekibi anevrizma gelişme riskini arttran üç yeni gen keşfetti. Dr. Günel, dünyann en
saygn bilim dergilerinden Science tarafndan 2010 ylnn en büyük 10 buluşunu yapanlar
arasnda yer alrken bu çalşmasyla Nobel Tp Ödülü’nün en güçlü adaylarndan da biri oldu.
ABD, Yale Üniversitesi Tp Fakültesi, Beyin Cerrahisi Damar Hastalklar Bilim Dal Başkan
ve Beyin Genetiği Program Direktörü ve ayn zamanda Türk Amerikan Tp Birliği Başkan
olan Dr. Murat Günel, Prof. Dr. Gazi Yaşargil’den sonra, beyin cerrahisinin yeni dahisi olarak
tannyor. Bir başka Türk doktoru Dr. Gökhan Hotamşlgil ise Harvard’da
başkan olduğu genetik ve metabolizma araştrmalar merkezinde
yürüttüğü, özelikle obezite ve diyabet sorununu önceden tanmamz
sağlayacak genetik çalşmalaryla dünya çapnda tannr bir isim oldu.
İki dahi Türk
BİYOTEKNOLOJİNİN HIZLI GELİŞİMİ, AYNI ZAMANDA AHLAKİ VE HUKUKSAL SORUNLARI DA İÇEREN BİRÇOK PROBLEMİ TARTIŞMAYA AÇTI.
Dr. Murat Günel
18 İSTASYON
KARİYER
Moleküler biyoloji ve genetikçi (moleküler biyolog)
olmak isteyenlerin, yüksek akademik yeteneğe
sahip, fen bilimlerine, özellikle biyolojiye karş ilgili,
fizik, kimya ve matematik derslerinde başarl, bilimsel
alanda merakl, araştrmac, olaylar arasnda neden-
sonuç ilişkileri ve bağlantlar kurabilen, görme duyusu
ve belleği güçlü, ince ayrntlar görebilen, yoğun
konsantrasyon yeteneği olan dikkatli ve sabrl kimseler
olmalar gerekiyor.
Genetik mühendisleri fen, tp, ziraat, eczaclk
ve veterinerlik fakültelerinde hücre biyolojisi, bitki
mikrobiyolojisi, büyüme biyolojisi gibi alanlarda yüksek
lisans ve doktora yapabilir, araştrma görevlisi olabilir ve
akademik kariyer yapabilirler.
Akademik kariyeri seçmeyen genetik mühendisleri
ise, TÜBİTAK gibi resmi kurumlarda ve ilaç
endüstrilerinde araştrmac olarak, çeşitli sağlk
kuruluşlarnn laboratuvarlarnda ve çevre korumayla
ilgili biyoteknolojik çalşma yapan kuruluşlarda yönetici
olarak görev alabilirler. Ayrca;
■ İlaç ve hammaddelerin, kozmetik ürünlerin üretim
ve kalite kontrol aşamasnda,
■ Hastalk taşyan vektör canllarn mücadelesinde,
■ Adli tp ve kriminoloji laboratuvarlarnda suçlu
belirlenmesinde,
■ Tarm, hayvanclk ve sulama alanlarnda verimin
arttrlmas ve doğaya zararl nedenlerin ortadan
kaldrlmasna yönelik çalşmalarda Tarm, Orman,
Çevre ve Sağlk Bakanlğ’na bağl kuruluşlarda görev
yapabilirler.
Dört yllk olan genetik mühendisliği eğitimi, aşağdaki
üniversitelerin fen fakültelerindeki Moleküler Biyoloji
ve Genetik bölümlerinde veriliyor. Bu bölümlerin ÖSYM
saysal taban puanlar, üniversitesine ve giriş ylna göre
ortalama 430-530 arasnda değişiyor.
■ Atatürk Üniversitesi (Erzurum)
■ Bilkent Üniversitesi (Ankara)
■ Boğaziçi Üniversitesi (İstanbul)
■ Cumhuriyet Üniversitesi (Sivas)
■ Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü
■ Haliç Üniversitesi (İstanbul)
■ İstanbul Kültür Niversitesi
■ İstanbul Üniversitesi
■ İstanbul Teknik Üniversitesi
■ İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
■ Koç Üniversitesi (İstanbul)
■ Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara)
■ Sabanc Üniversitesi (İstanbul)
Kariyer alanlar
Eğitim veren üniversiteler
İstanbul’da Çemberlitaş civarnda bayram yeri. Ramazan ve Kurban bayramlarnda, Osmanl kentlerinde büyük
kutlamalar ve eğlenceler düzenlenirdi.
20 İSTASYON
AREFE/ARİFE Ramazan ve Kurban bayramlarn
önceleyen gün, bayrama hazrlk günü. Arefe
günü ikindi namazndan sonra kabristan ziyareti
yapmak sevap saylr.
BAYRAM ALAYI Ramazan ve kurban
bayramlarnn ilk günü sabah padişahn görkemli
bir kortej eşliğinde saraydan çkp büyük bir
camiye bayram namazna gidiş-dönüş töreni.
BAYRAM YERİ İstanbul’da ve başka büyük
kentlerde, bayram boyunca çocuklarn eğlenmesi
için, dönme dolap, atlkarnca, tahterevalli kurulan
eğlence yeri.
BEKÇİ BABA/DAVULCU MANİLERİ Ramazanda
sahur davulu çalanlarn, bayram sabah bahşiş
toplamak için dolaşrken okuduklar maniler.
Bir örnek: “Güle geldim kapnza /Selâm verdim
topunuza /Bahşişimi vermezseniz/Darlrm
hepinize...”
CAMİ GEZME Ramazan boyunca her gün
başka başka camilerde vakit namazlar klmak.
Kentlerde, semtleri ve camileri tanmak için, küçük
gruplarlarla cami gezme programlar yaparlar.
ÇEREZ İftar sofrasna küçük tabaklarla konulan
ceviz, badem, fndk, fstk, kays ve erik kurusu
türünden kuru yemişler.
DİREKLERARASI 20. yüzyl başna değin,
İstanbul’da Ramazan gecelerine mahsus eğlence
merkezi olmuş çadr-tuluat tiyatrolar, çayhane ve
cambazhaneleriyle ünlü semt.
DİŞ KİRASI Zengin konaklarna iftar davetine
gidenlere, ev sahibinin yemekten sonra verdiği
hediye veya para ödülü. II. Meşrutiyet’te,
yüksek kamu görevlilerinin diş kiras vermeleri
yasaklanmşt.
EZANÎ SAAT Güneşin doğuşuna, yükselmesine
ve batşna göre ayarlanan saat düzeni. Her gün,
güneşin battğ an, saat 12’ye ayarlanr. Namaz
vakitleriyle Ramazanda da imsâk ve iftar, bu saat
düzenine göre hesaplanp belirlenir.
FİDYE Oruç tutamayacak derecede hasta veya
yaşl Müslümanlarn, tutamadklar Ramazan
oruçlarnn her günü için yoksul Müslümanlara
vermesi gereken bir günlük yiyecek bedeli, erzak.
Her Ramazan fidye miktar önceden belirlenir.
A’dan Z’ye RamazanMüslümanlarn kutsal aynda gelenekler, ibadet ve günlük hayata dair bir rehber.
Müslümanlğn en özel ay, 11 ayn sultan Ramazan geldi. Ramazan, her ne kadar dünya Müslümanlar için ortak bir ay olsa da farkl coğrafyalarda pek çok ritüel değişiklik gösteriyor. Bir o kadar gelenek de zamanla unutulup ter-
kedilmiş. Ramazan Türkler için sadece oruç ay değildi. Ramazan’n gelişi günler öncesinden yaplan hazrlklarla karşlanrd. Mutfak hazrlklar, ev temizliği, alşveriş, her Müslüman evinin mutat te-laşyd. Eğlence hayat da Ramazan gecelerinde hareketlenirdi.
İstanbul’da Şehzadebaş’ndaki Direkleraras eğlence mekanlarnn başnda gelirdi. Çocuklar da bu düzende yer bulur, ortaoyunu ve ka-ragöz gibi gösteriler; Ramazan’n hemen ardndan gelen bayram günlerinde kurulan panayrlar onlara unutulmaz anlar yaşatrd. Zamanla pek çok âdet unutulup yerini başka alşkanlklara brak-sa da Ramazan günleri bugün de heyecan içinde yaşanyor. Müba-rek ay bu yl scak günlere geldi, ne diyelim? Eskilerin deyişiyle he-pimize “Kolay Ramazanlar”...
Ortaoyunu’nun son üstadlarndan Dümbüllü İsmail Efendi de yllarca Direkleraras’nda sahne almşt. İsmail Efendi, çrağ Münir Özkul ile, yl 1955.
Sokaklarda davul çalp mâni
okuyan davulcular Ramazan’n
sembolüdür.
TARİHTEN SAYFALAR
İSTASYON 21
FİTRE/FİTİR SADAKASI Ramazan’n son
günlerinde, en geç bayram namaz öncesinde
yoksullara verilmesi dinsel gereklilik (vacip) olan
bir günlük yiyecek bedeli.
FİTRE BAYRAMI NAMAZI Ramazan’ izleyen
Şevval aynn ilk günü sabah, kuşluk vakti
camilerde cemaatle klnan iki rekat namazla,
namazdan sonra okunan hutbe.
GÜNEŞTE UYUMAK AYDA UYANMAK Sahurdan
sonra iftara yakn vakte kadar uyuyup, iftardan
sahura kadar da yiyip içip eğlenerek oruç tutma
kolaylğn bulanlar için söylenmiş eleştirel söz.
Bunun gibi, “İftar topuyla uyanyor” da denir.
GUFRAN AYI Günahlarn bağşlandğ ay
anlamnda Ramazana denir. Eskiden bu anlamda
Ramazan- mağfiret-nişan da denilirmiş.
GÜLLAÇ Nişasta hamurundan açlan ince
yufkalara, kaymak, dövülmüş badem ve ceviz
sarlp üstüne şerbet dökülerek hazrlanan
Ramazana özel tatl.
HELE SÂ Eski ramazanlarda el ele tutuşup
teravihe giden çocuklarn, ellerinde renkli küçük
fenerler olduğu halde söyledikleri “hele sâ yele
sâ” nakaratl “Uzunçarş çamur olmuş/Baklavalar
hamur olmuş/ Tiryakiler mahmur olmuş” gibi
dizelerden oluşan ezgilermiş.
HIRKA-İ ŞERİF ZİYARETİ İstanbul Fatih’teki
Hrka-i Şerif Camii’nde saklanan Hz. Muhammed’in
ezann okumak için bekleyen müezzinlerle iftar
topu atacaklara işaret verilirmiş.
İFTAR TOPU Her yerleşim yerinin meridyen
konumuna göre iftar saatinde atlan top. Geceleyin
sahur bitiminde de imsâk topu atlr.
İFTARLIK İftar sofrasna oturmazdan önce
çerez tabaklarnda sunulan zeytin, peynir, Kâbe
hurmas, reçel; türlü yemişler ve şerbetlere
verilen genel isim.
İFTAR SOFRASI İftarlklarla oruç açp akşam
namaz klndktan sonra karn doyurmak için
oturulan sofra. Ramazan âdetleri gereği, önce
çorba içilir; ardndan etli, sebzeli, zeytinyağl scak
soğuk yemekler, en son tatllar yenir.
İMSÂKİYE Ramazan boyunca iftar saatlerini, her
geceki sahur süresinin bittiği saat ve dakikay
gösteren cetvel.
hrkasnn Ramazan cumalarnda ve Kadir gecesi
ziyaretine açlmas.
HİLAL-İ RAMAZAN Ramazan aynn
başladğn kantlayan Ay’n ilk görünüşü.
HUZUR DERSLERİ Ramazan’n ilk sekiz
gününde din bilginleri sarayda padişahn
önünde inanç ve ibadet konularn sesli
olarak tartşrlar, bu oturumlar tartşmalara
katlmadan izleyip dinleyen padişah ve sarayllar,
din bilgilerini yenilemiş olurlard.
IYD-İ FITIR Ftr/Fitre bayram. Ramazan
bitimindeki Ramazan bayramnn bir başka ad.
Fitre dağtldğndan yoksullarn bayram ettiği gün
anlamndadr.
İFTAR KAMERİYESİ Topkap Saray’nda, Bağdat
Köşkü’nün taşlğndaki balkon. Bu kameriyede asl
kandil, iftar vaktinde yaklarak minarelerde akşam
Ramazan’n vazgeçilmez lezzetlerinden biri de nar gibi kzarmş pidedir.
İSTANBUL FATİH’TEKİ HIRKA-İ ŞERİF CAMİİ’NDE SAKLANAN HZ. MUHAMMED’İN HIRKASI RAMAZAN CUMALARINDA VE KADİR GECESİ HALKIN ZİYARETİNE AÇILIR.
hhhhrkrkrkrkassssasasasnnnnnn
ziziziiziyayayayayyayayayyay rereeerer tititititiinnnn
HİLAbabaababaşşşbab ş
HUgügügügügü
önönönönönnönüüüüüüü
olololollolararararararrakakakakakakakaak tttttaaaaaa
kakakattt lmlmlmadadadadananan
22 İSTASYON
TARİHTEN SAYFALAR
İTİKÂF Bir din geleneği olarak Ramazan’n
son on beş günü boyunca, yaşl ve sabrl bir
Müslümann, toplumun ve dindaşlarnn gönenci,
doğal afetler yaşanmamas için camilerden
birinde hazrlanan kapal köşeye çekilip gece
gündüz ibadet etmesi.
İYDİYE Eski divan şairlerinin bayram öven
kasideleri. Bunlar dönemin büyüklerine sunar,
karşlğnda parasal ödüller alrlard.
KUTSAL EMANETLER Topkap Saray Hrka-i
Saadet Dairesi’nde saklanan peygamberlere,
sahabelere ait eşya ve klçlar. Ramazanda ziyaret
edilen bunlarn en kutsanan Hz. Peygamber’in
Kâab bin Züheyr’e armağan ettiği hrkadr.
KEFARET ORUCU İmsâkta niyet ettikten sonra ve
iftardan önce, bozmay gerektirir bir neden söz
konusu değilken söz gelişi, acktm, dayanamyorum
gibi bir bahaneyle ya da kasten oruç bozulursa,
bundan doğan günahtan arnmak amacyla bozulan
her oruç için 60 gün, 1 gün de kazâs olmak üzere
61 gün tutulmas gereken oruç.
KAZÂ ORUCU Hastalk, yolculuk, lohusalk,
kusmak gibi nedenlerle tutulamayan yahut
bozulan oruçlarn, Ramazan’dan sonra tutulmas.
KADİR GECESİ Kur’an’n, Ramazan aynn tarihi
kesin olarak bilinmeyen bir gecesinde indirilmeye
başlandğna ilişkin âyetle Hz. Peygamber’in kimi
sözlerine dayal olarak bunun, Ramazann 27.
gecesi olmas gerektiği kabul edilmiş ve o geceye
Kadir Gecesi denmiştir. O gece, nafile namaz
klmak, Kur’an okumak, dua etmek sevap saylr.
LEYÂLÎ-İ MÜBAREKE Üç Aylar denen Recep,
Şaban, Ramazan aylarndaki kutsal geceler:
Regaib, Berat, Miraç kandilleri ve Kadir gecesi. Bu
gecelerde sabaha dek ibadet edilir, minarelerde
kandil yaklr, mevlit okunur, gülsuyu, şeker,
şerbet, helva ikram edilirdi.
MUKABELE Ramazan boyunca camilerde,
hafzlarn her gün öğle ile ikindi arasnda yüksek
sesle Kur’an’dan bir cüz okumalar. Mukabele’ye
gidenler sessizce dinler; okuma bilenler kendi
Kur’an’larndan izler. Böylece otuz günde Kur’an
hatmedilmiş, yani baştan sona okunmuş olur.
MAHYA Ramazan geceleri camilerin çifte
minareleri arasna kurulan, şkl yazlar ve
betimlemeler. Eskiden iplere bağlanan kandillerle
yaplrken günümüzde elektrikle yaplmaktadr.
NARH PUSULASI Kadlar ihtisap ağalar
araclğyla Ramazan girerken narha tabî ana
başladğnn kant olan, Şaban aynn 29. ya da
30. akşam doğan ay.
RAMAZAN SERGİSİ Günümüzdeki marketlerin,
olmadğ eski dönemlerde, büyük camilerin iç
avlularnda, ramazana ve bayrama özgü türlü
yiyeceklerin, hediyelik, bayramlk öteberinin
satldğ tezgâhlardan oluşan geçici pazarlard.
RAMAZAN SİMİDİ Kastamonu simidi, iyice
kzartlp kurutulmuş susamsz ince simit. Desteler
halinde alnp kaynar suda haşlandktan sonra
üzerine süt dökülerek ya da kavrulmuş kyma ve
soğanla karştrlarak sahurda yenir.
RÜYET-İ HİLAL Kameri aylardan her birinin
başlamasnn, ayn ilk hilal biçiminde gözle
görülmesiyle saptanmas. Ramazan hilali
görülünce buna genel geçerlilik kazandrmak
için kad huzurunda göstermelik bir de mahkeme
düzenlenir, ayn görüldüğü resmen belgelenirdi.
SAKAL-I ŞERİF ZİYARETİ Camilerde minber
şerefesindeki çekmece içinde saklanan Hz.
Muhammed’in sakalndan telin Kadir gecesi ve
Arife akşam tekbirlerle ziyaret edilmesi.
SEFERİ Oturma yerinden en az 2 merhale (yaklaşk
90 km) uzaktaki bir yere gitmek üzere yola çkan,
seferi, yani yolcu sayldğndan dönüşüne değin
gda maddelerinin fiyatlarn tespit ettirir, narh
pusulasn sicil defterine yazdrdğ gibi çarşlarda
da ilân ettirirlerdi. Bir örnek: 1832 Ramazan’
girerken, şekerin okkas beş kuruş, yumurtann yüz
adedi 14 kuruş, güllacn okkas alt, kaşarpeynirinin
okkas üç, zeytinin okkas bir kuruş, Rumeli balnn
okkas ise üç kuruş ilân edilmiş.
ON İKİ AYIN BİR SULTANI İnanşa göre Kameri
aylardan bazlar veya kimi gün veya geceleri
kutsal olmakla birlikte Ramazan’n tamam kutsal
sayldğndan aylarn sultan denilmiştir.
ORUÇ KEYFİ Ramazanda oruç tutan tiryakilerin,
ikindi sonrasndaki sinirli, huysuz, fevri, esrik
halleri. Eski Ramazanlarda oruç keyfindekileri
türlü şakalarla kzdrmak, canlarn burunlarna
getirtmek âdetmiş.
PİDE Çarş frnlarnda mayal hamurdan
hazrlanan oval biçimli, parmaklarla nakşlanmş,
çörek otlu, susaml, daha ekstralarna da yumurta
sars sürülmüş iftara özgü yass taze ekmek.
RAMAZAN DAVULCUSU Gelenek uyarnca davul
çalp maniler okuyarak oruç tutanlar sahur için
uyandran davulcular. Eskiden bu işi mahalle
bekçileri yapard.
RAMAZAN HİLALİ Ramazan, yani oruç aynn
Ramazan gecelerinde camilerin süsü mahyalardr. Arap harfleriyle son mahyalar 1928 Ramazan’nda kurulmuştu. Ayn yl çekilen fotoğrafta Şehzadebaş Camii’ne kurulan “Re’sü’l-hikmete Mehafetullah” mahyas, fotoğraftaki kayda göre mahyac Süleyman Efendi’nin tertibidir.
RAMAZAN’IN SON ON BEŞ GÜNÜ BOYUNCA, YAŞLI VE SABIRLI BİR MÜSLÜMAN, TOPLUMUN VE DİNDAŞLARININ GÖNENCİ
İÇİN CAMİLERDEN BİRİNDE GECE GÜNDÜZ İBADET EDERDİ.
İSTASYON 23
19. yüzyl başlarnda veziriazam konağnda devlet ricâline verilen iftar ziyafeti.
SAHURA KALKMAYA, ORUÇ TUTMAYA HEVESLENEN ÇOCUKLARA, CUMALARDA VE AREFE GÜNÜ, ÖĞLENE DEĞİN YARIM GÜN TEKNE ORUCU TUTTURULUR.
oruç tutmayabilir. Ramazan’dan sonra tutamadğ
gün says kadar kazâ orucu tutar.
ŞEHR-İ SİYAM Oruç tutulan ay anlamnda
Ramazana verilen adlardan.
ŞERİFE GÜNÜ Dinî bayramlardan iki, arifeden bir
önceki gün. Anadolu kentlerinde o gün ikindiden
sonra tellallar topluca çarş arastalarn dolaşarak
“Bugün şerife, yarn arife öbür gün bayram, Allah
sevabna nail etsin!” diye seslenirler, esnaf da
dükkan önlerinde dikilip “Âmin!” der.
ŞETARET-İ MİLLİYE Ulusal sevinç. Ramazan
akşamlar, iftardan sonraki coşkulu kaynaşma.
Cenap Şahabettin, İstanbul’da bir Ramazan adl
yaptnda: “Ramazana mahsus bir şetaret-i milliye
vard.. . Biraz hususi bir şetâret... Otuz Ramazan
gecesi otuz bayram manzarasyd” diyor.
ŞEVVAL Ramazan’dan sonraki Kameri ay. İlk üç
günü Ramazan-Şeker bayramdr.
saçak ya da penceresinden aşağdaki bir halkaya
makaral ip bağlanr, bu ipe asl kutucuğa
da mum yaklp konur. Makara çevrildikçe
karanlkta ip ve kandil görülmez ama yanan
mumun şğ havada uçuyormuş izlenimi verir.
Bu eski Ramazan gecesi oyunu, çocuklar “kandil
uçurtma” hevesiyle camiye, teravihe alştrmak
için yaplrmş.
VAAZ Ramazanda ikindi namazndan sonra, vaiz
denen din görevlileri camilerde, söyleşi üslubuyla
din konularn açklarlar.
YEVM-İ ŞEKK Kuşkulu gün anlamnda, Şaban
aynn 29. günü. Ay takviminin, rüyet denen, ayn
çplak gözle görünüşüne göre hesaplandğ eski
dönemlerde, Ramazanda hilalin görünmesiyle
başlard. Bir önceki Şaban aynn 29 mu 30 mu
çektiği hilalin doğmasndan anlaşlacağndan
kapal havalarda hilal görülmezse bir “şek”
yaşanr; kimi o gece sahura kalkar, kimi de
Şaban’n 30 çekeceğini hesapla ertesi akşam
beklerdi.
ZİYARET Arefe günü ikindi namazndan, bayram
sabah da bayram namazndan sonra mezarlklar,
aile kabirleri ziyaret edilir, dualar okunur.
TERAVİH Sözcüğün anlam “esenlik”tir. Ramazan
akşamlar yats namazndan sonra cemaatle
klnan 20 rekâtlk sünnet namaz. Camilerde
imamlarca ve her dört rekatta selam verilip
ara dinlenmeli kldrlr. Kaygusuz Abdal bir
dörtlüğünde: “Efendi sarğn değirmi / İşit kulağn
sağr m? / Teravih namaz yirmi / Dahi namaz
sorar msn?” demiş.
TEKNE ORUCU Sahura kalkmaya, oruç tutmaya
heveslenen çocuklara, Cumalarda ve arefe günü,
öğlene değin tutturulan yarm gün orucu. Tekne
orucu tutan çocuklara hediye alnmas, istediği
yiyeceklerin hazrlanmas sevap saylr.
TEŞRIK TEKBİRİ Arefe günü sabah namazndan
başlanarak bayramn son ikindi namazna kadar
her vakit namaznn farzndan sonra sesli olarak
getirilen tekbir.
TÖVBE AYLARI Ay takviminin Recep, Şaban,
Ramazan aylar. Regaip, Berat, Miraç, Kadir
gecelerini de kapsayan bu aylarda, nafile oruç,
nafile namaz, hatim indirme gibi ibadetler
yoğunlaşr, tövbe istiğfar edilir.
UÇURTMA Akşamlar cami minaresinden, evlerin
Hoca Ali Rza’nn frçasndan iftar tepsisi.
Bu konu NTV Tarih dergisinden alnmştr, NTV Tarih abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 5924 İSTASYON
TARİHTEN SAYFALAR
Geniş kitleler, Oktay’n hayat hikâyesini ünlü belgeselci Enis Rza’nn çektiği “Çöp-te Dostoyevski Buldum” adl belgesel-le öğrendi. Belgesel 30. İstanbul Film
Festivali’nde ve birçok üniversitede gösterildi, 16. Boston Türk Kültür ve Sanat Festivali ve Corinthi-an Peloponnesian Uluslararas Film Festivali’nde “En İyi Belgesel” ödüllerini ald. Belgeselin yapm-cs Enis Rza, “Oktay, hayatn kysnda durup bu-lunduğu yeri değerli klan, kendisi gibileri anlayan, sahiplenen içten bir davranşa sahipti. Bu insanla-rn hikâyeleri bir araya geldiğinde, hayatn özünde olan ve hayat değiştirecek olan bir ruh hali çkyor ortaya… Oktay’la tanşma ve filmi gerçekleştirme sürecinde hayatla hesaplaşabildiğimi, hayata karş herkesin zihninde olan birtakm ‘pislikleri’ temiz-leyebildiğimi fark ettim… Çöpte Dostoyevski’yi bu-lan aslnda bendim, Oktay değil.” diyor.
Hayatta başarl olmak, biraz da hayat içinde-ki duruşla, yenilmemekle, koşullardan dolay ezik hissetmemekle ilgili galiba. Baz insanlar var; ko-şullar Oktay’nkinden çok daha elverişli olsa bile kendilerini ezik ve şanssz hissedip o fasit dairenin dşna çkamyorlar. Peki, Oktay’ bu tür insanlar-dan ayran ve başarya götüren ne acaba?
“Başarl olmak nedir ki?” diye başlyor konuş-maya. “Başar, çoğunlukla sistemin belirlediği bir şey. İnsanz sonunda, birimiz bir işte başarl olu-ruz, diğerimiz bir başkasnda. Şartlara o kadar
Oktay Çetinkaya çocukluğunu ve gençliğini kağt toplayarak, sokaklarda yatp kalkarak geçirmiş. Bu süre zarfnda hayattan vazgeçmek
bir yana, her ann çok sevmiş. Bugün bir sahaf olan Oktay’n büyük bir emek, dirayet ve neşeyle inşa edilmiş hikayesi önyarglarmz
sorgulatrken yaşamla ilgili umutlarmz artryor.
Oktay çok sevdiği, geçim kaynağ olarak gurur duyduğu kağt arabasyla (üstte), sokak arkadaşlaryla bir somun ekmeği paylaşyorlar (ortada), sokakta yaşarken dünyaya gelen ve “hayatmdaki en değerli varlk” dediği kzyla (altta).
eği a
k”
RÖPORTAJ: FİGEN KAYRALCI FOTOĞRAFLAR: DİNÇER DİNÇ
Her insan bir kahramandr
BAŞARI
bağl bir durum ki bu. Yaşamak doğal, akan bir şey ama başarl olmaya çalşmak çok zorlama-l. Sokakta çalşan insann başka bir insandan bir fark yok. Mesela ben kağt topluyordum, bir baş-kas da bankada çalşyor. Bir fark varsa, bu sade-ce bilinçle, bulunduğun yeri nasl algladğnla ve kendine güveninle ilgili. Herkes aslnda bir kah-raman ve herkesin söyleyecek bir sözü var.”
BENİM HİKAYEMİN YARATICISI ANNEMAnnesi ve babas Diyarbakrl. Oktay Adana’da doğmuş, dört kardeşler. Çocukluğu kumarbaz ve alkolik bir baba ve zor bir anneyle geçmiş. “Ma-dem bu bir başar hikayesi, benim bütün hikaye-min yaratcs annem. Hayatla ilgili ne öğrendiy-sek annemden öğrendik. Annem bizi çok döverdi ama öte yandan bizi çok sevdiğini de bir şekilde bilirdik. O belgeselde yönetmen anneme soruyor, çocuklarnz döver miydiniz diye. Annem de “Ta-bii döverdim. Hayata kzardm, öfkemi çocuk-lardan çkartrdm” diye cevap veriyor. Evde an-nemin sözü geçerdi. Bizim aile düzeni tamamen anaerkildi. Etraftaki ailelerden en büyük farkmz bence oydu, evde kadnn sözü geçerdi. Annem çok ama çok zor bir insand ama onu anlyordum. Ko-şullar çok zordu, sokakta kağt bile toplayp satt. İlkokula giderken ben de sokakta su sattm. Sonra
ortaokula başladm ama hemen kaçp kaportacda çalşmaya başladm. O da 11 ay sürdü çünkü ba-şmda bir ustam vard ve kapal bir yerde çalşyor-dum. Bu ikisi de beni çok skt. Sokaktaki kağt-çlara gpta ediyordum. En önemlisi onlara emir veren patronlar yoktu, bir de sokakta hem öz-gürdüler hem de eğleniyorlard. Bir gün gidip ka-ğt toplamak istedim, bir daha da geri dönmedim. Elime para geçmeye başlad, bir miktarn anneme vermeye başladm. Adam olmuş gibi hissediyor-dum. Bir akşam eve gitmedim, kağt deposunda kaldm, o gün daha bir güçlenmiş hissettim ken-dimi. Bu birey olmamzn gücünü, ayaklarmzn üstünde durmamzn önemini, kendimize her ko-şulda güvenmemizi ve korkusuz olmamz bize an-nemin işlediğini çok iyi biliyorum.
Bu kadar çok takdir ettiği annesinin yaşadğ bunca zorluklara, hayata karş biriktirdiği bun-ca öfkeye isyan etmemiş mi, insanlar veya siste-mi suçlayp kin duymamş m? Bunu sorduğumda verdiği cevap bir sosyoloji dersi gibi adeta: “Be-nim annem için söz konusu olamaz bu söyledik-leriniz. Bu koşullardaki tek kadn annem değil ki. Bu konuda ancak bütün toplum için bir değerlen-dirme yapabilirim. O zaman da sistem meselesi gündeme geliyor. Bir sistem geliştirip paray meta olmaktan çkartabilirsiniz ama iş iktidara gelip dayandğnda, hangi sistem olursa olsun, neticede benzer sömürüler üretilmeye başlyor.”
BEN KAĞITÇILIĞI ÇOK SEVDİMHiçbir zaman okumak, adam olmak, meslek sa-hibi olmak gibi bir düşüncesi, hayali olmamş. “Tabii hayallerim vard ama bunlar hiçbir zaman okumakla, meslek sahibi olmakla ilgili değildi. Zaten etrafmda öyle bir örnek oluşturacak kimse de yoktu. Benim tek hayalim kaçmakt.”
94 ylnda bir arkadaşyla İstanbul’a kaçan Oktay, önce çok çirkin bulduğu İstanbul’a gide-rek alşmş. Sokaklarnda dolaştkça, insanlar-n tandkça ve kağt topladkça da kopamamş İstanbul’dan. Bu süre zarfnda Oktay hayatn çe-şitlendirmiş, yeniden inşa etmiş, bugünkü dün-ya görüşünü oluşturacak yaşantlar biriktirmiş. “Tophane, Beyoğlu’na çok yakn olduğu için sk sk Beyoğlu’na çkyorduk. Çok enteresan, çok özel hikayeleri olan insanlar tandm. Her biri önem-liydi benim için. Sokakta tinerci çocuklarla birlik-te yaşadm. Biz de, onlar da sokağa aittik. Onlar anlyordum, hiç yabanclk çekmedim onlarn ya-nnda. O dönemde sokak insnalaryla birlikte ça-lşan Pnar Selek’le ahbap oldum, onun vastasy-la ÖDP’yi tandm ve üye oldum. O zamana kadar politik bir duruşum yoktu, olamazd da. Bizim durduğumuz yer toplumun en dibiydi. Çoğu insa-nn hiç olmak istemeyeceği, hatta korkacağ yerler ama benim hiçbir şikayetim yoktu. Gelecekle ilgili hiçbir yükselme hayalim olmadğ için ne bir der-
Oktay mahallesinde kağt yğnlar arasnda dolaşyor (en üstte). Çok sevdiği ve çok iyi anladğ
sokak çocuklaryla beraber (ortada). Oktay artk İstanbul’da, özgürlüğüne kavuşmuş mutlu bir delikanl (sağda).
28 İSTASYON
BAŞARI
dim vard, ne de kin ve öfke hissediyordum, hiçbir zaman da hissetmedim. O zamanlar bunun felse-fesini yapabilecek noktada değildim. Duygularm böyleydi sadece, içinde hiçbir zorlama olmayan gerçeğimdi bu. Size samimi gelmeyebilir ama ger-çekten çok mutluydum ben sokaklarda. Kağtçl-ğ çok sevdim; geri dönüşümü kavradktan son-ra da çok önemli bir iş yaptğm düşündüm hep.
OKUMAK İNSANI HER ZAMAN ADAM YAPMIYORŞimdi kitapçlk yapyorum, akademisyeninden ya-zarna kadar çok insan tanyorum, snfsal olarak da başka bir yerdeyim ama bu işte, hiç sevmediğim şeyler de gördüm. Bir sürü okumuş cahil tandm. Yazarlar, yaynevi sahipleri, gazeteciler bana borç taktlar. Bunlar çok skc, çok kötü geldi bana. O çevrenin bir ksm bana hiç umut vermedi, hiç ne-şeli değildi, tam tersine çok yalanc geldi. Anladm ki; okumak insan her zaman adam yapmyor. Vic-dannz yoksa, bir bilinç geliştirmiyorsanz, oku-mak ne işe yaryor ki? Yer yer, insanlğn kötülü-ğüne bile çalşabiliyor. Nükleer silahlar yapanlar da okumuş insanlar, insanlar sömürenler de. Ben-ce o ahlaki duruş, insann kendisiyle olan meselesi-dir. Kendinle ve dünyayla ilgili soru sorabiliyorsan kitaplar başka şekilde soru sorman sağlyor, farkl pencereler açyor ama onlar ancak dünya görüşün ve mesele ettiklerinle değerlendirebilirsin.”
Sokakta yaşayanlar arasnda bilge insanlar var m diye soruyorum. “Biliyor musunuz hayat çok
gerçek bir şey. Yaşadklarmz şekillendiriyor bizi. Benim sokakta tandklarm, hep sokaklardan kurtulmak isteyen insanlard. İnsan yaşadğ ha-yattan sürekli şikayetçiyse, orada kendi adna bir problem vardr. Bilge adam hayal kurarken ‘ah keşke şurada olsaydm, şuna sahip olsaydm’ diye düşünmez. Zaten her anlamda tüketim bu kadar pompalanrken, günümüz insannn sokakta bilge olarak varlğn sürdürebilmesi artk çok zor. Ama sokakta yaşayanlar arasnda çalşan, kimsenin malnda mülkünde gözü olmayan ve en önemlisi; had bilenler var. Had bilmek o kadar önemli bir şey ki. Hayat için çok da yeterli ayrca.
Bir dönem ÖDP ile başlayan politik çalşma-lar başka bir zemine taşmş. “Bence bir insann politik olarak yapabileceği en önemli şey somut olarak yakn çevresiyle ilgilenmesi. Ben yan ba-şmdaki arkadaşmla ilgilenmezsem, politik ola-rak daha büyük alanda kimseye hayrm dokun-maz. İstediğim kadar alanlarda bağrp çağraym, yanmda aç arkadaşm varsa ve ben onu fark etmi-yorsam, ne işe yarar ki? Hepimizin her gün önün-den geçip gittiğimiz, bazen biraz para verdiğimiz ama hiçbir zaman isimlerini sormadğmz insan-lar var. Para vererek yardm ettiğimizi düşündük-çe onlar bulunduklar yere daha fazla gömüyo-ruz. Oysa onlarla beş dakika konuşsak, isimleriyle hitap etsek, hatrlarn sorsak, onlar da bir insan olarak bu topluma ait olduklarn hissedecekler. Ve o zaman belki çabalamaya başlayacaklar.”
20 yaşnda kitap okumaya başlayan Oktay en çok Dostoyevski’yi, Albert Camus’yu, bir de Kafka’y sevmiş. Beyoğlu’nda araştrmaclarn, gazetecilerin, üniversite öğrencilerinin, akademisyenlerin uğrak yeri olan sahaf dükkannn ad Lamelif.
İSTASYON 29
Duydunuz zilin sesini yarşma başlad... Er-kan Yolaç’n evet-hayr yarşmasyla te-levizyon tarihine kazandrdğ bu repliği hatrlamayanmz yoktur herhalde. Er-
kan Yolaç bu programla seyirciyi yarşmaya ka-tlma korkusundan uzaklaştrmay başarmşt. Şimdiki ilgiyi görünce inanmak zor geliyor ama o zamanlarda “bilemezsem rezil olurum” korku-suyla başvurular çok düşük saylarda kalyormuş. Türkiye’nin ilk yarşma program Talih Kuşu 1963 ylnda izleyiciyle buluştuğunda yarşmac bul-makta bir hayli zorlanlmş. Halit Kvanç’n sunu-culuğunu yaptğ yarşmann jürisi için düşünülen ünlü isimler bile yayna katlmaya çekinmişler. O günlerin üzerinden yllar geçti. Bugün milyonlar-ca yarşmac aday, jüri koltuğunda oturmaya can atan ünlüleri, zenginlik vaat eden ödülleriyle de-vasa bir sektör oluşturdu yarşmalar...
Daha yakn döneme gelelim. 2009 ylnda do-kuz ulusal kanalda 12 yarşma yaynlanrken bu-gün bu say 17 kanalda 32 yarşmaya ulaşmş du-rumda. Milyon dolarlk bütçeleri, geniş kitleleri ekrana çekecek ilginç formatlaryla yarşma sektö-rü dizilerin tahtn sallamaya aday. Popülariteleri giderek artyor. Diziler gibi günlerce konuşuluyor, yarşmaclar twitter’da trending topic oluyor, hi-kayesiyle, sorularyla, ödülleriyle sohbetlerin baş malzemesi haline geliyor. Esasl bir yarşmann tekrar bile iş yapyor, dizilere meydan okuyabi-
Hayatmz yarşma17 ulusal televizyon kanalnda 32 yarşma, para, şöhret, eğlence dağtyor. Yarşmaclara vaat ettikleri bir tarafa bu programlar, dekorcusundan soru yazarna kadar giderek genişleyen bir ekonomi yaratyor.
Survivor (solda), Eyvah Düşüyorum (üstte), Kim Milyoner olmak ister (altta solda) ve obeziteyle savaşmak üzere kurgulanan Yeni Bir Hayat (altta sağda).
YAZI: ÇİĞDEM SUBAŞI
MEDYA
30 İSTASYON
Dizi yapmclar, format şirketleri, televizyon kanallar
gelirlerine önemli bir pay eklediler yarşmalar sayesinde.
Üç binden fazla formatla 2008’de Türkiye operasyonunu
kuran Endemol hem format satyor, hem de yapmclk
yapyor. Öte yandan, Türkiye’de oluşturulmuş formatlar da
yurtdşnda alc buluyor.
İSTASYON 31
liyor. Baz yarşmalarn dizilerden fazla izlenmesi TV patronlar ve yapmclarn değişim yapmaya zorluyor. Ve çok izleneceği düşünülen bir dizinin yerini bir yarşma alabiliyor. Örneğin “Yemekte-yiz” yarşmas baz dizilerin yayndan kalkmasna neden olmuş, prime time’n yldz olup çkmşt.
BÜTÇEYİ 1 DAKİKA DÜŞÜNMEMBütçeler ülkeden ülkeye farkllk gösteriyor. Dün-yann her yerinde geçerli olan tek bir gerçek var, o da dizilere göre daha ucuz olmalar. Türkiye’de ol-duğu gibi... Türkiye’de yarşma program bütçele-ri 30 bin liradan başlyor. Dağttğ ödüllerle bir-likte bütçesi 1 milyon liralara çkyor.
Yüksek bütçeli yarşmalara imza atan Acun Ilcal’ya soruyoruz. Acaba o format satn alma-ya karar verirken bütçeye ne kadar önem veriyor? “Bütçeyi bir dakika düşünmem” diye yant veri-yor. “Önemli olan beğendiğim işi hayata geçir-mektir. Hiçbir zaman hiçbir projemde bütçe he-sab yapmadm.”
Programlarn bütçesini belirleyen en önemli kalemlerden biri sunucu... Bir de ünlülerden olu-şan bir jüri heyeti varsa iş tamamen değişiyor. Bu konuda kesin bilgi edinmek çok zor ama deşif-re olanlardan birkaç örnek verelim. 2007 ylnn popüler yarşmas Popstar’da Bülent Ersoy, Ebru Gündeş, Orhan Gencebay’dan oluşan jürinin al-dklar ücretler epeyce gündeme gelmişti. Bülent Ersoy’un bölüm başna 55 bin, Ebru Gündeş’in 30 bin, Orhan Gencebay’n ise 40 bin lira aldğ iddia edilmişti. Bugün ise tannmş isimlerin yer ald-
ğ jürilerin aldklar ücretin basna szmamas için çok daha titiz davranlyor. Sektörde konuşulan-lara göre birkaç yl önceki popüler ünlü ücretleri-nin geçerli olduğunu öğrenebiliyoruz sadece.
Survivor geçen yl ilk kez ünlüleri yarşmac olarak ald. Bu ilk seri, ses sanatçs Nihat Doğan, oryantal Asena gibi popülerliklerini görece yitir-miş isimlerle gerçekleştirilmişti. Ama program adeta talih kuşu etkisi yaratmş bu isimler şöhre-te yeniden kavuşmuştu. Survivor Ünlüler 2’de de yine ayn format uyguland, bu senenin en ünlü-sü Mustafa Topaloğlu idi. Sektöre yakn kaynak-lara göre bu programda görev alan ünlüler Acun Medya’nn bütçesini şişirmiyor. Tam aksine ye-niden gündeme gelmek için Acun Medya’ya para teklif edenlerin bile olduğunu söyleyenler var.
Diğer taraftan yarşmalarn vaat ettiği ödül-ler de bütçeyi belirliyor. Henüz kimseyi milyoner yapmad ama Kim Milyoner Olmak İster yarş-masnn bugüne kadar dağttğ ödüllere baklr-sa, stüdyoda yaplanlar arasnda en yüksek büt-çeye sahip olduğu tartşma götürmeyecek. Alt ay içinde toplam 4 milyon lira ödül dağtt. Bir kişi 125 bin lira kazand. Yarşmann İç Yapmlar Ya-pmcs Mehmet Çam “Hâlâ milyonerimizi aryo-ruz” diyor. Her programa ‘bu kez milyoneri bula-cağz’ hevesiyle başladklarn söylüyor Çam. “Her çekim için konfeti makinesi kiralyor fakat kulla-namadan geri gönderiyoruz.”
Akla gelmeyen birçok masraf kalemiyle bütçe-si epey yüksek olan bir diğer yarşma Çarkfelek... Türkiye’de birkaç kez el değiştirerek yaynland. Uzun yllar Mehmet Ali Erbil’in sunuculuğun-da ilerledi yoluna ama bir süredir Petek Dinçöz’le hayatn sürdürüyor. Bütçesinde sunucu ücreti önemli bir kalem. Ama ödül de küçümsenmeye-cek büyüklükte. Ödüller nakit para, eşya, otomo-bil olabiliyor. Yapm şirketinden Volkan Öksüz “Prime time kuşağndayz. Bütçemiz yüksek ama program 10 kuşak reklam alabiliyor” diyor.
Rakamlarla yarşmalar500 binKim Milyoner Olmak İster’in 6 ayda aldğ başvuru says
8 milyon 500 bin TLEndemol Türkiye’nin yarşma programlarnda şimdiye kadar dağttğ toplam ödül
125Çarkfelek’in 7 ayda yaynlandğ bölüm says
1 milyon liraÇarkfelek’in nakit, otomobil, eşya gibi dağttğ tüm ödüllerin yedi aylk toplam
319 bin TLEyvah Düşüyorum’un bir aylk ödül miktar
959 bin 769Acun Medya’ya ait Yetenek Sizsiniz’in Facebook’taki fan says
BÜTÇELER ÜLKEDEN ÜLKEYE FARKLILIK GÖSTERİYOR. DÜNYANIN HER YERİNDE GEÇERLİ OLAN TEK BİR GERÇEK VAR O DA DİZİLERE GÖRE DAHA UCUZ OLMALARI.
(Üstte soldan sağa) Wipe-Out, Yetenek Sizsiniz Türkiye ve Bugün Ne Giysem.
32 İSTASYON
MEDYA
YÜKTE HAFİF PAHADA AĞIRPeki ‘yüksek bütçe eşittir iyi gelir’ diye bir denk-lem kurabilir miyiz? Araştrmamza göre, böyle bir denklemin çoğu zaman tuttuğu aşikâr. Ödül büyüdükçe, iddia da heyecan da artyor. Ama bü-yük bir ödül iddias olmadan, eğlence dozu yük-sek yarşmalarn iyi gelir getirmesi de mucize de-ğil. Örnek mi? Bu grubu en iyi temsilcisi Show TV’de üç yl yaynda kalan ve reyting rekorlar k-ran Yemekteyiz program. Bir yapmc şirket değil kanaln kendi hazrlyordu bu yarşmay. Stüdyo kiras, yapmc pay, oyuncu ücreti yoktu. Şov, bir kamerayla ve doğal akşnda ilerliyordu. Sonuç-ta, Yemekteyiz, bölüm başna beş bin liralk bir masrafla hayatn sürdürdü ve buna karşlk ald-ğ reklam ve reytingle kanal ihya etti. Yükte hafif, pahada ağr tam da bu programlar için kullanla-bilecek bir deyim. Son dönemin beş bin lira ödül-lü Şansl Masa’s gibi.
ACUN DALGASIBu ekonominin ortaya çkmasnda Acun etkisi yok mu? Var, hem de yarşma dünyasnda taşla-r yerinden oynatacak kadar. Her yaptğ yarşma program en çok izlenenler arasna girdi, üzerin-de günlerce konuşuldu, hayata geçirilmesi zor formatlar Türkiye’ye getirdi. Sanki elinde bir si-hirli değnek var ve dokunduğu her program al-tna dönüştürüyor. Var Msn Yok Musun yarş-mas ondan önce iki kez denenmiş ama başarl olmamşt. Formata Acun etkisi değince, izleyi-ci ekrana kilitlendi. Birbirlerinin kazanmas için dua eden yarşmaclara onlarn safnda olduğunu gösterip, hissettirmesiyle ortaya çkardğ daya-nşmadan herkes etkilenmişti. Vahşi doğaya ün-lüleri götürüp açlkla, geceleri soğukta uyumaya, gündüzleri scakta yaşamaya raz edecek bir or-ganizasyonu gerçekleştirmesiyle de takdir topla-d. Seçtiği formatlar başarnn kapsn açt ona. Peki bunlar nasl seçiyor, tutacağna nasl ka-
Bilgi yarşmalar en çok izlenen yarşma türlerinden...
Peki izleyiciyi programa bağlayan, tiryakilik yaratan
sorular kimin elinden çkyor? Yarşmalar çoğaldkça artan
soru ihtiyac bir iş kolu yaratmş durumda. “Yarşmalara soru
hazrlanr” ilanlar geziyor web dünyasnda. İşi profesyonelce
yapan, referans kuvvetli şirketleşmiş bir girişime göz
atyoruz. Sorushop yarşmalarn soru ihtiyacna yant vermek
üzere kurulmuş. Kurucusu eski gazeteci Fahri Alakent 2006
ylnda deneyimli bir editör grubuyla işe başlamş. Ekip
her gün “hiçbir yerde yaynlanmamş” iddial yüzlerce soru
hazrlyor. Fatih Işd ise hobisi yarşmaclğ işe çevirmiş.
1996 ylnda Bülent Özveren’in Joker yarşmasna katldğnda
17 yaşndaymş. Bu başlangcn arkasndan saysn kendisinin bile hatrlamadğ kadar
çok yarşmaya katlmş. Kazandğ ödüllerin toplam 400 bin liraya ulaşmş. Ve bir gün iş
teklifi alarak soru yazarlğna başlamş. Bugüne kadar birçok yarşmaya soru hazrlamş.
Boğaziçi Ekonomi mezunu olan Işd için soru hazrlamak aslnda baba mesleği. Avukat
olan babas zamannda yarşmalara katlmş, sonra da soru yazar olmuş. İyi bir soru için
ne gerekiyor acaba? Fatih Işd “İyi bir birikim, Türkçeye hakimiyet, birçok alana ilgi ve
merak duymak, çağrşm gücüne sahip olmak” diyor.
Soru fabrikatörleri
rar veriyor? Formülü oldukça basit. “Formatla-r tamamen kendi hislerimle seçerim. Zevk alma-dğm format yapmam. Eğer ben zevk alyor ve mutlu oluyorsam izleyicinin de mutlu olacağn düşünüyorum. Kendimi halkn içinden biri ola-rak görüyorum. O nedenle benim sevdiğimi her-kes seviyor.”
Yayna koyduğu böylesine yüksek bütçeli ve çok ayakl programlar sektörün sahip olduğu ekonomiyi büyüttü. 2005 ylnda kurduğu Acun Medya sadece yarşma programlaryla var oldu. Ksacas Acun Ilcal, kendi de kazand sektöre de kazandrd. 10 ylda 21.7 milyon lira gelir elde et-miş Acun Ilcal. Buna karşlk da 3.1 milyon lira vergi ödemiş.
Fatih Işd
İSTASYON 33
34 İSTASYON
SAĞLIK
Yazn gelmesini iple çekerdik. Güneşin altnda saatlerce yatp kitap okur, uyur, uyanp suya atlar, tekrar kumlara uza-nrdk. Bütün gün güneşin altnda ge-çerdi. Ama çoğu şeyi olduğu gibi güne-
şimizi de elimizden aldlar. Ozon tabakas delindi, o delik büyüdükçe büyüdü ve artk güneşin zarar-l şnlar filtrelenemiyor. O çok sevdiğimiz güneş artk çok zararl, yaydğ ultraviyole şnlar deri-nin yaşlanma sürecini hzlandryor, ağr güneş yanklarna ve cilt kanserinin oluşmasna neden oluyor. Ayrca, güneşe maruz kalan ciltte benlerin ve güneş lekelerinin says artyor. Bu benlerin ve çillerin sürekli gözetim altnda tutmak, şekillerin-de değişiklik olup olmadğn kontrol etmek gere-kiyor zira bu değişiklikler cilt kanserinin belirtisi olabilir. Özellikle açk tenli ve renkli gözlü kişiler-de kanser riski daha fazla ancak bu koyu tenlilerin riski yok demek değildir. Melonomlar (kanser-li benler); koyu tenli kişilerin avuç içlerinde, ayak tabanlarnda ve trnak altlarnda gelişebiliyor.
Deniz kenarnda güneşten kaçp gölgede otur-mak da; güneşin zararl etkilerini engellemiyor. Kum, taş ve deniz yüzeyinden yansyan şk, göl-gede de etkili oluyor. Güneş şnlarnn yansma oranlar kardan yüzde 85, kumdan yüzde 17, su-dan ise yüzde 50.
Memorial Etiler Tp Merkezi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Zerrin Baysal, sağlkl bir cilt için yaz mevsiminde nelere dikkat edilmesi gerek-
tiğini anlatt: “Yaz aylarnda dağda ve deniz kena-rnda en az 30 faktörlü bir koruyucu kullanlmal. 30 faktör ile 90 faktör arasnda; koruyuculuk de-ğeri açsndan büyük bir fark yoktur. Koruyucu-yu güneşe çkmadan yarm saat önce ve daha son-ra iki-üç saat aralklarla sürmek gerekiyor. Ayrca güneş kremi yüzdükten sonra da tazelenmelidir. Deniz ve havuz suyu ile temas; saçta, trnaklarda ve ciltte kurumaya yol açar. Denizden ve havuzdan sonra, temiz tatl suyla, yumuşak şampuanlarla ve sabunlarla banyo yapn ve vücudunuzu ve yüzünü-zü nemlendirin. Güneş şnlar bulutlardan ve pen-cereden de geçebilmekte olduğu için kş aylarnda da koruyucu krem kullann. Kş aylarnda ve çok esmer tenlilerde ise 15 faktörlü olanlar yeterlidir. Hzl bronzlaşmak için kullanlan kakao yağ, ha-vuç yağ, kola ve zeytinyağ da koruma faktörsüz ol-duğu için cildin erken yaşlanmasna, kalc lekelen-melere ve deri kanserine neden olabilir.”
Ola ki tedbiri elden brakr ve koruma faktör-süz güneşe çkarsanz, cildinizde sizi çok rahat-sz edebilecek güneş yanklar oluşabilir. Eskiden halk arasnda güneş yanklarna yoğurt ve diş ma-cunu sürmek gibi yanlş bir uygulama vard. Bir başka yanlş ise yanan yere doğrudan buz koymak çünkü buz yanğ artrr. Buzu bir havlu ya da tül-bente sararak uygulamak ise yarar sağlayabilir. Bu durumda yaplacak en iyi şey; yank oluşan bölgeye soğuk su uygulamak. Güneş yanğ olann bol su içmesi ve de istirahat etmesi gerekiyor.
GÜNEŞ artk çok zararl
Güneş, gözde katarak yapyorAnadolu Sağlk Merkezi
Göz Hastalklar Uzman Dr.
Naci Sakaoğlu, ultraviyole
şnlarnn göz kapağ
kanserine, konjoktiva
(gözün üst tabakas ve
göz kapaklarnn iç yüzeyi)
kanserine, kornea yanğna
ve uzun dönemde kornea
yüzeyinde bozulmaya sebep
olabileceğini söylüyor.
Ayrca, katarakt oluşumuna
da, görme keskinliğini ve
yaşam kalitesini bozan
ciddi bir hastalk olan
makula dejeneransna da
sebep oluyor. Ultraviyole
etkisiyle gözlerde yanma,
batma, sulanma, şktan
aşr rahatszlk, göz
kapaklarn açmakta zorluk
da oluşabiliyor. Güneş
gözlüğü, göz sağlğ için
gerekli bir aksesuar. Güneş
gözlüklerinin güneşe
doğrudan bakldğnda
gözü koruduğu gibi bir
yanlgya düşmeyin.
Böyle bir durumda görme
noktasnda geriye dönüşü
olmayan hasar oluşabiliyor.
Kullanacağnz güneş
gözlüğünün cam yüzde
99 UV filtreleme özelliğine
sahip olmal. Bu özelliği
olmayan güneş gözlükleri,
özellikle koyu renkli camlar
olanlar takldğnda göz
bebeği küçülmez, böylece,
zararl ultraviyole şnlarn
gözünüzün içine alr.
Güneş bir zamanlar en sevdiğimiz dostumuzdu. Belki de onun için günümüzde güneş şnlarnn çok
zararl olduğunu kabul etmekte zorlanyoruz.
Yaz günleri nin serinleten lezzetleri
KARPUZ/KAVUN
Hazr meyve sular ve gazl içecekler
çkmadan önce limonata baş
içeceklerimizdendi. Yllar sonra bu
nefis içeceği tekrar keşfettik. İşte o
günlerin limonata tarifi: İki limonu
iyice ykayp rendenin ince
gözüyle üst sar kabuklarn
rendeledikten sonra sularn
skn. Bir kabn içinde
limon kabuklarn bir çay
bardağ toz şekerle bir güzel ovun. Üzerine limon suyu
ve beş su bardağ su ilave edin. Kabn ağzn tülbentle
örtün ve buzdolabna kaldrn. Limonatay soğuduktan
sonra süzün ve cam bir sürahiye koyun, bolca taze nane
yapraklaryla… Hemen şimdi içmek istiyorsunuz değil mi?
Çocukluğumuzda dut ağacnn altna temiz çarşaf serilirdi.
Biz de ağaca trmanp dallar sallardk, dutlar çarşafn
üstüne dökülsün diye. Hatta yarşrdk, hangimiz daha
kuvvetli sallayacak, daha fazla dut dökecek diye. Sonra da
o dökülen dutlar toplar, afiyetle yerdik. Hep öyle kalacak
zannettik. Yanlmşz… Barş Manço’nun Dut Ağac’nda
dediği gibi, “Bu sabah doğup büyüdüğüm mahallenin
sokaklarnda dolaştm... Birden Rza amcay gördüm yine
o dut ağacnn altnda oturuyordu... Smscak ellerinde
çocukluğumu yeniden yaşamaya başladm.”
İstanbul’da deniz
mevsiminin açldğn
nasl anlarz? Karpuz
kabuğunun denize
düşmesiyle tabii ki!
Kavun, karpuz, beyaz
peynir… Yaz günlerinin
ayrlmaz üçlüsü.
İkisi de ayn şekilde
seçiliyor, ellenerek.
Kavun daha tatl, hazm
daha zor. Karpuzun ise
neredeyse tamam su
ama bol su içeriğine
bakp da karpuzun masum olduğunu zannetmeyin. Zira
hatr saylr miktarda şeker içeriyor. Bir lokma bir şey
yiyemeyecek kadar scaktan bezdiğimiz günlerde ideal
kavun, karpuz, beyaz peynir üçlüsü imdada yetişiyor.
Çok eski çağlardan beri Avrasya’da yetiştirildiği biliniyor.
Çok mütevazi;toprak seçmiyor. Çok çeşidi var. Bahçe
bezelyesi var örneğin, ağac bodur olan. Srk bezelyesi
ise ad gibi uzun. Baz bezelye çeşitlerinin sadece taneleri
yeniyor. Sultani bezelye ise kabuğuyla birlikte yeniyor.
Taneleri iri olanna araka bezelyesi deniyor. Mis gibi
kokan domatesli pilav, cack ve bezelye… İşte size ideal
bir yaz yemeği.
BEZELYE
LİMONATA
DUT
Yazn bunaltc scaklarn soğuk çorbalar, buzdolabndan yeni çkmş yaz meyveleri ve vazgeçilmez içeceğimiz limonatayla hafifletebilirsiniz.
36 İSTASYON
YEME-İÇME
Zahter, Doğu Akdeniz’e özgü bir kekik türünün Arapça
ad, biberiyeye çok benziyor. Antakya ve Gaziantep’te
taze soğan, maydanoz, zeytinyağ, limon ve nar
ekşisiyle yaplan bir salatas var ki ağznza layk. O
bölgede boğaz rahatlatma konusunda hlamur, nane
limon gibi rakiplerinden bile güçlü olan ve ilk dozdan
itibaren bağmllk yaptğ iddia edilen çay da içiliyor.
Zahterin bir de baharat çeşidi var. 40 küsur baharatn
karştrlmasyla yaplan zahter, özellikle kahvaltlarda
zeytinyağyla yeniliyor. Küçük bir ekmek parçasnn
arasna tulum peyniri koyun ve ekmeği önce has
zeytinyağna, sonra da zahtere bandrn. Yedikçe daha
fazla yemek isteyeceksiniz.
Eski zamanlarda hastalk tedavisinde kullanldğ
söylenen maş fasulyesi, Çin mutfağnn da baş
aktörlerinden. Bizler tanşal çok olmasa da maş,
Güneydoğu Anadolu mutfağnda yllardr kullanlyor,
Toroslardaki ismi ise cin börülcesi. İçerdiği protein ve
lifle çok sağlkl olan maş fasulyesi hücre yenileyici ve
kan şekeri düşürücü özelliklere sahip. Soğan, sumak,
közlenmiş biber, kornişon, nar ekşisi ve zeytinyağyla
yaplan salatas çok lezzetli. Ayrca bulgur pilavna da
çok yakşyor.
TAZE ZAHTER
MAŞ FASULYESİ
Bereketin ve doğurganlğn sembolü incir ağac Anadolu
kültürlerini derinden etkilemiş. İncir, antik çağlarda
buğdayn ve ekmeğin de tanrças olan Demeter’le
ilişkilendirilmiş. Bat Anadolu’da ekmek pişiren kadnlar
bugün bile yeni pişen ekmeklerin üzerini hâlâ incir
yapraklaryla örter. Muğla yöresinde yaşamş olan
Karya uygarlğnda ise Anatanrça’nn armağan olarak
görülmüş. Kadn imgesini çağrştrmas ve sapndan
çkan süt nedeniyle doğurganlkla ilişkilendirilmesi bir
rastlant değil. İncir’in kökü öyle güçlü ki, duvarlarn
içinden yürüyor, evlerin temelini sarsyor. “Evime incir
ağac diktin” sözü de buradan geliyor.
Sapsar kabak çiçekleri
ancak sabaha karş
toplanabiliyor.
Yemekleri Ege’de çok
meşhur, bir de İtalya’da.
Kabak çiçeğiyle iki çeşit dolma
yaplyor. Birincisinde marul,
dereotu, nane, taze soğan, maydanoz
ve pirinçten bir içle yaplyor. Diğerinde
ise çiçekler, peynir, yumurta, soğan, taze nane ile
dolduruluyor ve mayal yumurtal hamura bulanarak
kzgn zeytinyağnda kzartlyor.
Scak günler için besleyici de olan ideal bir soğuk çorba!
Bir kase buğday bir gece önceden slatn. Buğdaylar
iyice haşlayn. Ayr kapta hazrladğnz yoğun ayran
buğdayn haşlandğ tencereye yavaş yavaş dökün.
Tencereyi tekrar ocağa koyun, kaynamadan indirin ve tuz
ekleyin. Çorba koyu
olursa lk suyla
açabilirsiniz. Üstüne
ince doğranmş
dereotu ve naneyle
buzdolabna koyun
ve soğuk servis
edin.
İNCİRİNCİR
KABAK ÇİÇEĞİ DOLMASI DOLMASI
AYRAN AŞI
İSTASYON 37
YOGURT
>UZUN ÖMRÜN SIRRI
ATALARIMIZIN SAĞLIK İKSİRİ
■ Geçmişi M.Ö. 6 binli
yllara dayanan sirke,
aslnda, baz özelliklerini
yitirip yenilerini kazanan
bir tür “ekşimiş şarap”.
Sirkenin kireç çözmekten
saç parlatmaya, frn
yağlarn temizlemekten
sivrisinek kovmaya
kadar günlük yaşam
kolaylaştran saysz
faydalarnn yan sra bir
o kadar da sağlkla ilgili
faydalarn sayabiliriz.
Kolesterolü azaltr,
sindirimi kolaylaştrr,
kan basncn düşürür,
kan şekerini düzenler,
güçlü antiseptik
özelliğiyle boğaz
enfeksiyonlarnn
geçmesini çabuklaştrr.
Koltuk altna ve kasklara
yerleştirilen sirkeli
pamuk ise ateş düşürür. ■ Daha önce yoğurtta mucizevi zayflatc bir enzim keşfeden bilim adamlar şimdi de, yoğurdu
oluşturan yararl bakterilerin, kanserin oluşumunu ve gelişimini önlediğini tespit etti. Yoğurt
mayasndaki bakteriler antibiyotik madde üreterek mikroplarn faaliyetini durduruyor. Öte
yandan, antibiyotik tedavisiyle bağrsaklarn bozulan doğal dengesini düzeltiyor, zehirlenmelere
karş panzehir görevini üstleniyor. İçerdiği yüksek orandaki kalsiyum osteoporoza karş güvenli
bir koruyucu olduğu gibi özellikle süt şekerine hassasiyetleri nedeniyle süt içemeyen çocuklarn
kemik ve diş gelişimi için çok önemli. Uzun yaşamn srr olduğu söylenen yoğurdun mutlaka her
gün düzenli olarak tüketilmesi öneriliyor. Özellikle yedi tür antibiyotik içeren sarmsakla birlikte
tüketirseniz güçlü bir bağşklk sistemine kavuşabilirsiniz.
Proteze ‘kök’ten çözüm■ Kkrdaklarnda sorun olan 45 yaş altndaki hastalar
çok yaknda protez kullanmaktan kurtulabilecek.
Uygun hastalardan alnan kkrdak parçalar yurt
dşndaki bir laboratuvarda çoğaltlyor ve 1-1,5
ay sonra geri gönderilen bu yeni canl hücreler
hastann sorunlu kkrdak dokusuna yerleştiriliyor.
Bu yöntemle, 45 yaş altndaki hastalarn aktif
sportif ve diğer travmalarla oluşan ve genetik ya da
yapsal kkrdak sorunlar proteze gerek kalmakszn
gideriliyor. Yeni yöntem, Ankara Yldrm Beyazt
Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştrma Hastanesi’nde
10 hastaya başaryla uyguland. Şimdilik yalnzca 45
yaşn altndaki hastalarda kullanlan bu yöntem, gelecek
yllarda geliştirilerek özellikle kadnlarn menopoz sonras
ortaya çkan kalça ve diz sorunlarnda da kullanlabilir.
100 BİN KMBalarlarnn
bir peteği
doldurmak
için kanat
çrptklar
mesafe
SICAK ÇARPMASI ÖLÜMCÜL OLABİLİR
■ Hava scaklğnn 32
derecenin, nemin yüzde
60’n üzerine çktğ
durumlarda görülen
scak çarpmas acil
tedavisi gereken, hayat
tehdit eden bir tablodur.
Yaşllar, damar sertliği ve
kalp yetersizliği olanlar,
şeker hastalar, alkolikler
ve idrar söktürücü ilaç
kullananlarda daha sk
rastlanr. Vücut ssnn 41
derece üzerine çkmas,
ani olarak ortaya çkan
baş ağrs, baş dönmesi,
konuşma bozukluğu,
baygnlk, halüsinasyon
(hayal görme) ve havale
gibi merkezi sinir sistemi
belirtileriyle başlar. Ksa
sürede komaya girilebilir.
Müdahale edilmezse kalp,
beyin, böbrek, karaciğer
gibi birçok hayati organn
fonksiyonlar bozulabilir.
Scak çarpanlar hemen
gölge bir yere alnmal
ve elbiseleri tamamen
çkarlmaldr. Vücut
yüzeyi (hortumla, soğuk
suya batrlmş süngerle,
duş altnda, vb.) slatlmal
ve vantilatör tutularak
suyun buharlaşmas
sağlanmaldr. Bunlar,
hemen uygulanrsa baz
hastalarn kendilerine
gelmeleri mümkündür.
Bu sürede hastaya su
vermek çok tehlikelidir.
İlk müdahaleden
sonra hasta, klimal
ambulanslarla en ksa
zamanda bir hastaneye
ulaştrlmaldr.
38 İSTASYON
SAĞLIK
Köşe başlarnda satlan haşlanmş veya közde kzarmş msra dayanmak çok zor ama genetiğiyle oynanmş olabileceğini de unutmayn.
YAZ ENFEKSİYONLARINA DİKKAT■ Yaz aylarnda
en sk yaşanan ve
bulant, kusma ve
ishalle seyreden
enfeksiyonlar çoğunlukla
iyi temizlenmemiş
meyve ve sebzeler
ile scakta bozulan
yemeklerden, özellikle
etten kaynaklanyor.
Bu gibi enfeksiyonlarn
önlenmesi için açkta
satlan yiyecek
ve içeceklerin
tüketilmemesi, evde
yiyeceklerin uygun
sda saklanmas ve el
temizliğine çok dikkat
edilmesi gerekiyor.
Bu enfeksiyonlarn
en büyük tehlikesi su
kayb olacağ için hafif
gdalarla beslenin ve bol
bol sv tüketin. Özellikle
ishal iki gün sonra hala
geçmemişse, doktora
görünmekte fayda var.
Vücudunuzun uzun süre
susuz kalmas başka
ciddi komplikasyonlara
yol açabilir. Yaz
aylarnda karşlaşlan
bir diğer enfeksiyon
grubu ise gerekli
ve uygun klorlama
yaplmayan havuzlardan
geçen enfeksiyonlar.
Bunlarn başlcalar;
cilt, göz ve dş kulak
enfeksiyonlar ile kl
kökünün iltihaplanmas.
Havuzun temizliğinden
emin olmak ve
havuzdan çknca duş
alarak temizlenmek bu
enfeksiyonlarn önüne
geçmede çok yararl.
KOKUSUYLA RAHATLATAN FESLEĞEN
HEM HAZ VERİYOR HEM DE SAĞLIKLI
■ Akdeniz mutfağnda
yemeklere lezzet katan
fesleğen, insan sağlğn
da olumlu etkiliyor.
Fesleğen, yüksek
kolesterolü düşürücü,
hatta gelişimini
engelleyici özelliğiyle
kalp sağlğna; ödemlere,
diyabete, DNA hasarna
iyi geldiği, hatta gündelik
stresle savaştğ biliniyor.
Bir başka araştrmaya
göre fesleğen, akciğer
enfeksiyonuna yol açan
bakterilerin büyümesini
de engelliyor. Yüksek
antioksidan da içeren
fesleğen yapraklarnn
taze görünümlü, parlak
ve yeşil olmasna
dikkat edin.
■ Özellikle Çin ve
Hindistan dolaylarnda
4 bin yldr kullanlan
ve tropikal bölgelerin
bütün dünyaya armağan
olarak kabul edilen
zencefil, kan temizleyen,
kalp ritmini düzenleyen
ve sindirim sistemini
rahatlatan bir bitki.
Zencefil bitkisinin
soğuk algnlklarna
çok iyi geldiği tüm
dünyada bilinen bir
gerçek. Romatizmal
rahatszlklarda ise bin
yllardr kullanlmakta.
Son yllarda antioksidan
özelliğiyle birçok bilim
adamnca, kanserle
savaşta “destekleyici
tedavi olarak” kabul
ediliyor.
MISIR ŞURUBU BİR ZEHİR Mİ?■ Dünyada ve Türkiye’deki bütün tp otoriteleri uyaryor: Obezite
ve bununla ilgili hastalklarn bir numaral sebebi, yüksek früktoz
ihtiva eden “msr şurubu”. Tatlandrlmş tüm yiyecek ve içecekler,
işlenmiş besinlerdeki (bisküvi, şekerleme, hazr tatllar, ketçap,
soslar, poşetli unlu mamüller vs.) msr şurubu, yağ depolarmz
ciddi anlamda çoğaltyor. Msr şurubunun sebep olduğu sağlk
tehditleri şunlar: İnsülin direnci, tip 2 diyabet, kan basncnn
yükselmesi, karaciğer hasar, kalp-damar hastalklar, gut, arterit,
kanser. Genetiğiyle oynanmş msrdan üretilen msr şurubu alerji
ve ksrlğa da sebep oluyor.
■ Scaklarda bol bol sv tüketmek gerekiyor.
Zaten yazn tek istediğimiz, sürekli buz gibi bir şey
içmek. Öte yandan şeker ve msr şurubu içeren ve
vücudumuzda neredeyse zehir etkisi yaptğ belirtilen
hazr içecekler yerine ayran, buzlu kahve ve buzlu
çay, içine meyve parçalar atacağnz maden suyu
ile naneli limonata ideal yaz içecekleri olabilir. İçine
şeker katmamak şartyla tabii.
YAZ İÇECEKLERİ
İSTASYON 39
■ Hava scaklğnn artmasyla piknik mevsimi açld. Aman, mangalda pişirilen etlerin tüketimine
dikkat! Etin mangal veya zgara üzerinde yanmasyla ve ete temas eden dumanla, yemek
borusu kanserine neden olan iki değişik kanserojen madde ortaya çkyor. Üstelik yemek
borusu kanserinin erken teşhisi de çok zor. Mangal keyfimizi sağlkl yapmak için etleri çok fazla
pişirmeyin ve yakmayn. Az yağl etler seçin veya etin yağlarn temizleyin. Izgaray s kaynağna
arada yeterli bir mesafe brakarak yerleştirin. Izgaralarn üzerindeki et ve yağ kalntlarn
temizleyin. Etlerin yannda antioksidan özellikleriyle toksinlerin elimine edilmesinde yaral olan
maydanoz, tere, roka, marul gibi koyu yeşil yaprakllar ve domatesi bol miktarda tüketin.
MANGALDA YANIK ETE DİKKAT
STRESSAVAR YİYECEKLER: BALIK, CEVİZ, NAR
DİŞ FIRÇALAMANIN DOĞRU SAATİ
SARI MUCİZE ZERDEÇAL
■ Stres hayatmzn
bir parças ve stresle
baş edebilmenin nefes
tekniklerinden bedeni
gevşetmeye kadar çok
çeşitli yöntemlerini
hemen her gün
gazetelerde okuyoruz.
Buna rağmen stresli
dönemleri baz sağlkl
yiyeceklerle daha rahat
geçirebileceğimizi
çoğumuz bilmiyor. Stresle
savaşnzda Omega 3, C
vitamini ve magnezyum
sizi çok iyi destekleyecek.
Diyetinizde Omega
3 deposu balk,
ceviz, semizotuna ve
magnezyum açsndan
zengin krmz et, tam
tahl ve bademe yer
verin. En iyi C vitamini
kaynaklar ise nar ve
turunçgiller.
■ Diş sağlğmz
korumann ilk kural
dişlerimizi günde iki
defa frçalamak. Hatta
çocuklarmza bile
lavaboya ulaşabildikleri
günden başlayarak diş
frçalama alşkanlğn
vermeye çalşyoruz.
Ancak özellikle asitli
yiyecek ve içeceklerin
hemen ardndan diş
frçalamak zararl
bile olabilir. Zira diş
minesini ve altndaki
dentin katmann eriten
asit frçalamayla daha
derinlere işleyebiliyor.
Onun için dişleri, asitli
yiyecek ve içecek
tükettikten en az yarm
saat sonra frçalamak
gerekiyor. Dişlerinizi
frçalayana kadar asitten
temizlemek için ağz
gargaras veya karbonatl
suyla ağznz çalkalayn.
■ Zerdeçaln içerdiği
“kurkimin”in çok yüksek
orandaki antioksidan
ve iltihabi reaksiyonlar
azaltma özellikleriyle
her türlü kanser
hastalklar, diyabet ve
enfeksiyon hastalklarna
iyi geldiği, hatta
bunlardan bazlarn
gen seviyesindeyken
engellediği tespit edildi.
Bilhassa çocuklara
sabah ve akşam bir tatl
kaşğ zerdeçal eklenmiş
bir bardak süt içirmek
bağşklk sistemlerini
kuvvetlendiriyor.
Amerikal bir grup
bilim adam, kurkiminin
inme geçiren hastalarn
beyin hücrelerinin
yenilenmesinde etkili
olabileceğini hayvanlar
üzerinde gözlemledi.
Bu araştrma sonuçlar,
özellikle inmelerde
kullanlacak yeni bir
ilacn geliştirilmesi için
umut veriyor.
Karotenden A vitamini
sentezler.
Lenf yapmnda
görev alr
Embriyo döneminde kan hücrelerinin
üretimini sağlar.
Antikorlarn önemli bir ksmn üretir
Phtlaşmada rol oynayan protrombin ve fibrinojeni üretir.
Cinsiyet hormonlarnn fazlasn yok eder
Vücudun ssn ayarlar
Karaciğerin yaşamsal rolüKaraciğerin çok önemli bir organ olduğunu biliyoruz. Aşağdakiler de ne kadar yaşamsal görevler üstlendiğini gösteriyor.
Vücuda su üretir
Kandaki şeker miktarn ayarlar.
Yağ, protein, şeker ve kan yapm için gerekli olan maddeleri depolar.
Mangalda etinizi pişirirken ateşin direk olarak ete temas etmemesine ve eti yakmadan pişirmeye özen gösterin.
40 İSTASYON
SAĞLIK
■ M.Ö. 3000’de Çinliler
tarafndan kullanld.
Avrupa’da 16.’dan
18.yy’a kadar en değerli
ve pahal baharatlardan
biri sayld. Bizde de
Osmanllardan itibaren
özellikle tatllarda yoğun
olarak kullanlyor.
Geniş spektrumlu doğal
bir anti bakteriyel
olan tarçn ayrca en
güçlü antioksidan
baharatlardan birisi.
Son araştrmalar
tarçnn çok iyi bir kan
şekeri düzenleyicisi
de olduğunu ortaya
koydu; özellikle Tip
2 diyabetliler için bu
çok önemli. Zengin bir
potasyum deposu ve
bir mide dostu olan
tarçn ayn zamanda ses
tellerini koruyor, zihinsel
ve fiziksel yorgunluğu
gideriyor. Tarçn balla
birlikte kullanmak
etkisini kuvvetlendiriyor.
TARÇIN SADECE BİR BAHARAT DEĞİL
KLİMALARIN DOĞRU KULLANIMI■ Klimalarn çalşmaya
başlamasyla kas ağrlar
ve tutulma şikayetleri de
çoğald. Klimay doğru
kullanarak bunun önüne
geçebiliriz. Öncelikle,
klimann s ayar
ortalama 24–25 derece,
nem ayar ise yüzde
40– 50 arasnda olmal.
Soğutulacak ortam
yavaş yavaş, 5’er derece
aralklarla soğutulmal.
Dşardan terli terli
klimal bir ortama
girdiğimizde çoğumuzun
ilk yaptğ şey, klimann
karşsna geçip
serinlemeye çalşmak
oluyor. Oysa ki, klimann
üflediği serin havaya
direk maruz kalmak terli
iken klima çarpmasna,
diğer zamanlarda ise
boyun tutulmasna ve
göğüste bçak batar
gibi ağrlara neden
olabiliyor. Bunlardan
korunmak için klima
kapaklarnn hareketli
çalşmas gerekiyor.
Bakm yaplmamş veya
yetersiz yaplmş klimalar
da farenjit, nezle,
bademcik, zatürree ve
astmn tetiklenmesine
neden oluyor. Klimann
tüm cazibesine rağmen
mekanlarn, pencerelerin
açlarak serinletilmesi
en sağlkl yöntem.
Araçlarda ise aksine,
pencereler kapal olmal
ve klima çalştrlmal.
KENEDEN KORUNMA YOLLARI■ Scaklarn başlamasyla birlikte gazetelerde kene srğ kaynakl ölüm
haberlerini de okumaya başladk. Her ne kadar,“Ya, bunlar bizim yllardr
bildiğimiz kene, bunlar birşey yapmaz” desek de kene srğyla öldürücü
bir hastalk gelişebiliyor. Bundan korunmak için özellikle mays, haziran, temmuz ve ağustos
aylarnda krsala giderken kenenin vücuda yapşmasn engelleyecek şekilde ve açk renk giysiler
giymek çok önemli. Eve döndükten sonra özellikle kol altlar, kulak çevresi, kemer bölgesi, diz
arkalar, saç, bacak arkalarnda bene benzeyen küçük siyah nokta seklinde
görülen kene kontrolü yapn. Kene tespit ederseniz hemen bir sağlk
kuruluşuna gidin, yoksa çok fazla zaman geçirmeden önce üstüne
yağ dökün ve v şeklinde bir kartonla, tarlada iseniz yaprakla
keneyi koparmadan sökün. Kenenin üzerine asla alkol, sabun
gibi kimyasallar sürmeyin. Hiçbir şekilde keneyi çplak elle
tutmayn. Keneler çamaşr makinesinde ölmüyor ama kurutucu
ssnda 15 dakikada ölüyor.
DONDURMAVİTAMİN VE MİNERAL DEPOSU
■ Eskiden yazn gelmesini iple çekerdik dondurma yiyebilmek
için. Şimdilerde her mevsim dondurma var. Haz vermesinin yan
sra dondurma çok da sağlkl bir besin; A, C, D, E ve B grubu
vitaminler ile kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum,
çinko ve demir gibi mineralleri içeriyor. Kalorisi çok düşük değil
ama ayn çikolata, kadayf, tahin helvas ve hamur tatllar, ayn
miktar dondurmadan 3-4 kat daha kalorili. Dikkat etmemiz gereken
önemli bir nokta var: Bir yaşn altndaki bebeklere ve inek sütüyle
yumurtaya alerjisi olan çocuklara dondurma vermemek gerekiyor.
100 MİLYON
Balarlarnn
bir peteği
doldurabilmek
için nektarn
emdikleri
çiçek miktar
HIŞILTILI ÖKSÜRÜK ASTIM HABERCİSİ
■ Bahar ve yaz
aylarndaki alerjik
astma dikkat çekilirken
çocuklarda tekrarlayan
hşltnn astm
olabileceği belirtiliyor.
Çocuk hşltl ve sk nefes
alp veriyorsa hemen
bir doktora götürülmeli.
Uzmanlara göre sürekli
ve ayn şekilde devam
eden hşlt, doğuştan
gelen bozukluklar
düşündürebiliyor. Arada
iyileşen fakat tekrarlayan
hşlt, hşltyla birlikte
üç haftadan fazla devam
eden, öksürük kesici
ve antibiyotiğe rağmen
geçmeyen öksürükte
mutlaka astm ihtimalinin
hesaba katlmas
gerekiyor. Hşltda en
önemli tetikleyiciler,
polenler, hava kirliliği
ve sigara.Çocuk sigara
içilmiş alana uzun
zaman sonra girse bile
etkileniyor.
İSTASYON 41
Milattan önce 776’da başlayan ve mi-lattan sonra 394’e kadar devam eden Antik Olimpiyatlar, katlmann ka-zanmaktan önemli sayldğ, sporcu-larn onurunun her şeyin önünde ol-
duğu bir kültürün Güneydoğu Avrupa’da ortaya çkmasna neden olmuş ve Fransz Baron Pierre de Coubertin Modern Olimpiyatlar’n oluşturul-mas srasnda bu kültür idealini benimsemişti. 1896’da başlayan macerada, 2012’ye gelene kadar bu ideallerle yarşan birçok sporcu yer ald.
27 Temmuz-12 Ağustos tarihleri arasnda dü-zenlenecek olan Londra Olimpiyat Oyunlar yine tüm dünyann ilgisini üzerine çekecek. Türkiye, bu yl rekor bir katlmla Londra Olimpiyatlar’nda temsil edilecek. Olimpiyatlara katlmas kesinle-şen 88 sporcuya Kadn Basketbol Milli Takm-mz da eklendi.
Bu oyunlar, Türkiye için birçok ilkleri barnd-ryor. Baz dallarda ilk kez Türk sporcular Olim-piyat heyecan yaşayacak. Bunlardan birisi de jim-nastik. Olimpiyat oyunlarnn ana branşlarndan birisi olan artistik jimnastikte Göksu Üçtaş’ iz-leme frsat bulacağz. Göksu Üçtaş’n yarşacağ kadnlar bireysel yarşmalar 2-7 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.
Uzakdoğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinin ağr-lkl olarak başarl olduğu badminton’da dünya sralamasnda 52 numaraya kadar yükselen Nes-lihan Yiğit, Londra’da yarşma hakk elde etti. 18 yaşndaki Neslihan, gençlerde de dünya sralama-snda 7 numarada bulunuyor. Londra Olimpiyat Oyunlar’nda badminton müsabakalar 28 Tem-muz-5 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.
Yol bisikleti, uzun yllardr Olimpiyat Oyun-lar’nda temsil edilmediğimiz bir dald. Bisiklet
Türk sporcularnn İlk defa 1936 ylnda olimpiyat
madalyas sahibi olduk. Ardndan özellikle güreş ve halterde efsane
sporcularmz ard ardna altn madalya kazanrken baz dallarda
2012 Olimpiyatlar’na kadar hiç temsil edilemedik. Bu yl
Londra’da, baz dallarda ilk defa olmak üzere, 88 kişilik kalabalk bir ekiple Olimpiyat heyecann
bir kez daha yaşayacağz. YAZI: MERT AYDIN
SPOR
42 İSTASYON
Federasyonu’nun çalşmalar sonucunda 2008 Pekin Olimpiyat Oyunlar’na dağ bisikletinde sporcu yollayabildik. Londra’da ise yol bisikletin-de üç bisikletçiyle temsil edileceğiz. Yol bisikleti müsabakalar ise 28 Temmuz-1 Ağustos tarihleri arasnda büyük bir rekabete sahne olacak ve spor-cularmz önemli bir tecrübe edinecekler.
Geçmişte erkekler futbol ve basketbol branşla-rnda Olimpiyat Oyunlar’na katldk. Ancak 1960 ylndan sonra takm sporlarnda böyle bir şans ya-kalayamadk ve takmlarmz, elemeleri geçerek oyunlara katlamad. Nihayet bu 52 yllk özlem sona erdi; hem de bugüne kadar Olimpiyat göre-memiş bir takm sporu sayesinde. Kadn Voleybol Milli Takmmz, Ankara’da düzenlenen olimpi-yat elemelerinde gösterdiği performansla Lond-ra vizesini ald. 12 takmn katlacağ Olimpiyat Oyunlar’nda milli takmmzn hiç de az olmayan
bir madalya şans bulunuyor. Kadnlarda 28 Tem-muz-11 Ağustos tarihleri arasnda madalya müca-delesi verilecek. Naz, Eda, Neslihan ve arkadaşla-r, tarihte yeni bir sayfa açmak için çaba gösterecek.
Ata sporumuz güreş, Olimpiyat tarihinde en çok madalya kazandğmz dal. Bu yl tabii ki yine önemli güreşçilerimizle madalyalar kovalayacağz ama Türk güreşi, Londra’da bir ilkle tanşacak. İlk kez bir kadn güreşçimiz Olimpiyat tecrübesi ya-şayacak. 26 yaşndaki Elif Jale Yeşilrmak 63 kilo-da madalya için mindere çkacak. Rusya doğumlu olan ve 2011’de vatandaşlğa geçen Yeşilrmak bu yl Avrupa Şampiyonas’nda ülkemize bronz getir-meyi başarmşt. Bakalm kadnlar da erkekler ka-dar madalya getirmeye başlayacak m güreşte? Ka-dnlar 63 kilo müsabakalar 8 Ağustos’ta yaplacak.
Atletizm, Olimpiyat Oyunlar’nn her zaman en prestijli daldr. Tarihte bu dalda sadece iki gü-
olimpiyat maceras
İSTASYON 43
müş, iki bronz madalya kazanabildik. 1948’de üç adm atlamada Ruhi Saralp ve 2004’te çekiç at-mada Eşref Apak, bronz madalya sahibi atletle-rimiz oldu. 2008 Pekin Olimpiyat Otunlar’nda Elvan Abeylegesse 5 bin ve 10 bin metrede 2 gü-müş madalya elde etti. Londra’ya hayli kalabalk bir kadroyla gidiyoruz. Bu durum final koşma, atma ve atlama şansmzn hayli fazla olduğu-nu gösteriyor. İstanbul’da düzenlenen Dünya Sa-lon Atletizm Şampiyonas’nda iki madalya kaza-nan atletlerimiz, Olimpiyat Oyunlar öncesinde, Helsinki’de Avrupa Atletizm Şampiyonas’nda ter dökecek. Londra’daki atletizm müsabakalar ise 3-12 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.
Her Olimpiyat Oyunu’nda temsil edildiğimiz atclkta bu kez beş sporcumuz birden yer ala-cak. Üç erkek, iki kadn sporcumuz, Londra’da en iyi atşlar yapabilmek için çaba gösterecek. Ske-et kadnlarda Çiğdem Özyaman, 10 metre haval tabanca erkeklerde İsmail Keleş, trap dalnda ka-dnlarda Nihan Kantarc ve erkeklerde Oğuzhan Tüzün ile tabancada Yusuf Dikeç, ülkemizi tem-sil edecek isimler. Atclk müsabakalar 28 Tem-muz-5 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.
Dört yl önce Pekin’de Türkiye, Melek Hu ile masa tenisinde olimpiyat tarihindeki ilk galibiyet-lerini almş, Çin kökenli sporcumuz, 3. tura kadar yükselmişti. Londra’da Melek’ten daha önemli şeyler bekleniyor. Tpk erkeklerde mücadele ede-cek olan Bora Vang gibi. Uzakdoğu hakimiyetin-deki bu spor dalnda belki de çeyrek final oynaya-
bilmek çok büyük bir başar olarak addedilecek. Masa tenisi müsabakalar 28 Temmuz-8 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak.
Tabii ki halter, boks, judo, tekvando, yelken ve yüzmede de varz. Ne kadar çok değişik dal-da sporcu gönderebilirsek sporumuz o kadar ge-lişmiş demektir. Madalya beklediğimiz ve dokuz sporcuyla temsil edileceğimiz halterde madalya mücadelesi 28 Temmuz-7 Ağustos tarihleri ara-snda yaplacak. 1988 Seul’den bu yana halterde madalya alamadğmz bir Olimpiyat olmad.
Alt sporcuyla madalya arayacağmz boks maç-larnda kyasya bir mücadele olacak. Çok büyük başarlara imza attğmz ve bu yl ilk kez progra-ma alnan kadnlar boksunda şu anda sporcumuz bulunmuyor. Az sayda skletin programa alnma-s ve dünya şampiyonu Gülsüm Tatar’n talihsiz bir şekilde kotay alamamas üzüntü yaratt. Tatar için wild card peşinde koşuluyor.
Son üç Olimpiyat Oyunu’nda da madalya al-dğmz tekvandoda Bahri Tanrkulu’nun baş-n çektiği bir sporcu grubu var. 2004 Olimpiyat Oyunlar ikincisi Tanrkulu, dört yl önce talihsiz bir şekilde madalyay kaçrmşt. Londra’da tek-vando müsabakalar 8-11 Ağustos tarihleri ara-snda yer alacak.
Yeni bir ivme kazanmak isteyen Türk sporu için Londra Olimpiyat Oyunlar’nda alnacak so-nuçlarn önemi büyük. Son dönemde 8-10 madal-yayla tamamladğmz Olimpiyat’tan çkarabile-ceğimiz 15 madalya çok önemli olacak.
Londra Olimpiyat Oyunlar’nda 88 sporcu ülkemizi temsil edecek. Tekvandoda Bahri Tanrkulu ve ilk kadn güreşçimiz olarak Elif Jale Yeşilrmak, ilk kez olimpiyat tecrübesi yaşayacak. Melek Hu masa tenisinde, Çiğdem Özyaman ise skeet kadnlarda olimpiyatlarda ter dökecek sporcularmzdan bazlar (üstten saat yönünde).
44 İSTASYON
SPOR
■ NAİM SÜLEYMANOĞLU: 1988 Seul Olimpiyat Oyunlar’nda,
güreş dşnda ilk altnmz halter dalnda kazandrd. 4 yl sonra
Barselona’da seriye devam etti. Peş peşe 3. altnn almas 1996’da
Olimpiyat şampiyonluğunu elde ettiği Atlanta’da gerçekleşti.
■ YAŞAR ERKAN: 1936 Berlin Olimpiyat Oyunlar’na gelindiğinde
madalyas olmayan genç Türkiye Cumhuriyeti’ne Ahmet Kireççi
bronz madalya kazandrarak güreşimizin altn çağn başlatt.
24 yaşndaki Yaşar Erkan, Grekoromen 61 kiloda Berlin’de ilk
Olimpiyat altnmz kazand. Cumhurbaşkan Mustafa Kemal Atatürk’ün
tebrik telgraf, “Kendin küçüksün ama memleket için çok büyük iş
yaptn. Artk adn Türk spor tarihine geçti. Çok yaşa Yaşar” diyordu.
■ YAŞAR DOĞU: Ata sporumuz güreş yllar boyunca Olimpiyat
sahnesinde tek gururumuz oldu. Yaşar Doğu da güreş sporunun
efsanelerinden biri olarak ülkemize büyük başarlar kazandrd. 1948
Londra Olimpiyat Oyunlar’nda 31 yaşnda müthiş güreşler atarak
altn madalyay elde etti. Milli takm formasyla yaptğ 47 maçta tek
yenilgi almş, galibiyetlerinin 33’ü tuşla gelmişti.
■ HÜLYA ŞENYURT: 1992 Barselona Olimpiyat Oyunlar’na kadar
Türk kadn sporcularnn madalyas yoktu. Judocu Hülya Şenyurt,
Barselona’da bir tarih yazacakt... Bir yl önce Avrupa Gençler
Şampiyonu olan 19 yaşndaki sporcumuz 48 kiloda Türk kadn
sporcularnn aldğ ilk madalya olan bronz madalyaya ulaşt.
■ HAMZA YERLİKAYA: 17 yaşnda dünya şampiyonu oldu. 20’sinde
ise 1996 Atlanta Olimpiyat Oyunlar’nda şampiyon olarak Uluslararas
Güreş Federasyonu’ndan “Asrn Güreşçisi” unvann, 2000’de de
Sidney’de ikinci Olimpiyat altnn kazand.
■ HALİL MUTLU: Ülkemize geldiğinde henüz 15 yaşnda olan Halil
Mutlu’ya Naim Süleymanoğlu antrenörlük yapt ve bir yldz ortaya
çkard. 1992 Barselona Olimpiyat Oyunlar’nda 5’inci olarak Olimpiyat
kariyerine giriş yapt. 1996 Atlanta’da altn madalyay boynuna
geçirdi. 2000’de Sidney’deki ikinci altnnn ardndan Atina’daki altn
madalyasyla peş peşe üç kez Olimpiyat şampiyonu olmay başard.
■ RUHİ SARIALP: 1948 Londra Olimpiyat Oyunlar’da 3 adm
atlamada Wembley Stad’nda 24 yaşndaki Saralp bronz madalya
kazand. Bu başarnn ardndan bu spor dalnda bir Olimpiyat
madalyas için 56 yl daha bekleyecektik. Ruhi Saralp 1950 ylnda
bir ilke daha imza att ve Avrupa Şampiyonas’nda bronz elde etti. Bu
başarnn devam için de 52 yl bekleyecektik.
■ EŞREF APAK: 21. yüzyla Dünya Gençler Şampiyonu unvanyla
giren çekiççimiz 2004 ylnda Atina’da yaplan Olimpiyat Oyunlar’nda
müthiş bir final çkard. Aslnda yarşma bittiğinde Eşref Apak
4. srada yer alyordu. Ancak 3. olan Macar atlet Adrian Annus’un
dopingli çkmas üzerine bronz madalya alma hakkn kazandğnda
56 yllk süreç bitti ve atletizmde Olimpiyat madalyasna kavuştuk.
■ MUSTAFA DAĞISTANLI: Türk spor tarihinin en büyük
efsanelerinden biri. Serbest stil 57 kiloda 1954’te dünya şampiyonu
oldu. 1956 Melbourne Olimpiyat Oyunlar’nda altn madalyaya ulaşt.
1957 ve 1959’da bu kez 62 kiloda dünyann en iyisi oldu. 1960 Roma
Olimpiyat Oyunlar’nda güreş milli takmmz muhteşem bir sonuç
alarak 7 altn ve 2 gümüş madalyann sahibi oldu.
Olimpiyat efsanelerimiz
Artistik jimnastik branşnda başarl
sporcu Göksu Üçtaş’ izleyeceğiz.
İSTASYON 45
■ Lancia’nn amiral
gemisi unvann taşyan
ve ilk olarak 1984 ylnda
üretilen Thema’nn
yeniden yollara
dönüşünü simgeleyen
yeni modeli satşa
sunuldu. Chrysler’in 300 modeli
baz alnarak geliştirilen arkadan itişli Lancia Thema, geniş boyutlar ve
konfor gibi tipik Amerikan öğelerini, İtalyan iç/dş tasarm detaylar ve lüks
detaylarla birleştiriyor. Thema’da 5 ileri otomatik şanzman, 239 beygir
gücündeki 3.0 litrelik V6 Multijet II dizel motorla birleştirildi. Beş metre
uzunluğundaki Thema’nn donanmlarn şöyle sralayabiliriz: 7 hava yastğ,
ESP, ABS, TCS, Yokuş Kalkş Destek Sistemi, yağmur sensörü, Acil Fren
Destek Sistemi, çift bölmeli panoramik açlr tavan, ön/arka park sensörü,
anahtarsz giriş ve çalştrma sistemi, nem sensörü, pusula, adaptif Bi-Xenon
farlar, 18 inç alaşm jantlar, deri döşeme, havalandrmal ve hafzal ön
koltuklar, stmal ön/arka koltuklar, elektrikli hz sabitleme sistemi, 276 vat
gücünde 6 hoparlörlü müzik sistemi, Garmin navigasyon, Bluetooth ve 8.4
inçlik dokunmatik ekran. 0-100 km/s hzlanmasn 7.8 saniyede tamamlayan
ve 232 km/s maksimum hza erişen Thema, 100 km’de ortalama 7.1 litrelik
yakt tüketiyor.
LANCIA’DAN YENİ MODEL
301 en çok satan Peugeot olacakUzay servisi■ Doğuş Otomotiv–Audi, sadece A8, S, RS
ve R8 sahiplerine özel bir servis atölyesi
açt. Doğuş Oto Esenyurt’ta tasarlanan ve
adeta uzay laboratuvarn andran Audi
Exclusive Atölye’ye araçlar tek tek alnyor.
Bunun nedeni, hem araç sahiplerine
ayrcalkl bir ortam ve servis sunmak hem
de bu modellerin gelişmiş teknolojilerinin
özel inceleme gerektirmesi. Her birinin
ayr motor özelliği, elektrik donanm
ve bilgisayar yazlmlar olan A8, R8, S ve RS modelleriyle, özel olarak
geliştirilen cihazlar ve Audi A.G Eğitim Merkezi’nde özel eğitimlerden geçen
teknisyenler ilgileniyor. Araç sahiplerinin gerçekleştirilmekte olan servis
işlemlerini yakndan görmelerine olanak tanyan Audi Exclusive Atölye’de
Audi Butik ürünleri de sergileniyor.
■ Kasm aynda düzenlenecek olan İstanbul Auto Show Fuar’nda ilk
olarak sergilenmesinin ardndan satşa sunulacak olan Peugeot 301
modelinin, satş hacmi açsndan markann en önemli modellerinden
biri olmas bekleniyor. 301, geniş arka koltuklar, ESP, ABS, dört
hava yastğ, acil fren yardmndan oluşan güvenlik donanm ve 506
litrelik bagaj hacmiyle dikkat çekiyor. Yeni modelde 1.2 VTi (72 hp),
1.6 HDi (92 hp) ve 1.6 VTi (115 hp) olmak üzere yeni nesil benzinli ve
dizel motor seçenekleri var.
301 modelinde konfora yönelik
özellikler ise elektronik klima,
Bluetooth kit, USB
bağlantl MP3-radyo
çalar, uzaktan kumandal
bagaj kapağ ile park
sensöründen oluşuyor.
46 İSTASYON
OTOMOTİV HAZIRLAYAN: EDMON BEKYAN
CRAFTER’A ÇİFT TURBOLU 2.0 TDI DOPİNGİ
■ Volkswagen, ticari araçlarnda
kullandğ çift turbolu 2.0 TDI
motoru, yeni Crafter’da da
sunmaya başlad. Eskisine kyasla
yüzde 14 daha fazla tork ve yüzde
12 daha az yakt tüketimi sunan
yeni motor, kullanm maliyetini
önemli ölçüde azaltyor. Bir önceki
versiyonu tamamen geliştirilerek
yeniden tasarlanan; teknoloji,
tasarm, güvenlik, konfor ve iç
hacmindeki yenilikleriyle dikkat
çeken yeni Crafter’n, Transporter
ve Amarok modellerinde de
kullanlan ve Euro 5 egzoz emisyon
standartlarna uygun yeni motoru,
100 kilometrede 7.9 litre gibi düşük
yakt tüketim değerleri sunuyor.
2.0 TDI, 163 PS ve 400 Nm tork
üretiyor.
FİAT - MAZDA İTTİFAKI
■ Alfa Romeo ve Mazda, yeni bir
roadster üretmek için el skşt.
Mazda’ya ait olan ve dünyada en
çok satan roadster ünvann elinde
bulunduran MX-5 modelinin yeni
nesli baz alnarak geliştirilecek
olan yeni model, her markann
kendine özgü stil ve özellikleri göz
önüne alnarak şekillendirilecek;
buna, kullanlacak olan motorlar
da dahil. Projeye göre, iki otomobil
de Mazda’nn Hiroşima, Japonya
fabrikasnda üretilecek. Fiat ve
Mazda’nn daha fazla işbirliği
konusunda görüşmelere devam
etmesi bekleniyor.
■ Kia, yeni üst segment sedan modeli K9’u Kore’de satşa sundu. Yln son
çeyreğinde dünya genelinde de farkl isimlerle satşa sunulmas beklenen
K9’un Türkiye’ye ne zaman ithal edileceği ise şimdilik kesinlik kazanmad.
Marka için dönüm noktasn anlamna gelen K9, 10 yl aşkn bir süredir
Kia’nn piyasaya sürdüğü ilk arkadan
itişli sedan özelliğini de taşyor. K9’da
290 HP 3.8 lt. V6 benzinli ve 334 HP
3.8 lt. dizel motor seçenekleri, sekiz
vitesli yeni otomatik şanzmanla
birleştirildi. Adaptif LED farlar, Şerit
Takip Sistemi (LDWS), radar tabanl
Kör Nokta Tespit Sistemi (BSD) ve
dört kamerayla çalşan Around View (AVM-Tam Görüşlü)
monitör yer alyor. Ayrca 12.3 inç LCD gösterge paneli, arka koltuklardaki
yolcular için iki adet 9.2 inç monitör ve 17 hoparlörlü Harman ses sistemi
gibi konfora yönelik özellikler de yer alyor.
Kia üst segmente geçti
ASTRA SEDAN YILSONUNDA GELİYOR
■ Opel’in en çok tercih edilen
modeli Astra’nn sedan versiyonu,
Ağustos aynda ön satş yöntemiyle
satşa sunulacak. Otomobillerin
yln son çeyreğinde teslim
edilmeye başlanacağ ve güçleri
100-180 HP arasnda değişen 4
benzinli ve 95 beygir gücündeki
1.3 lt dizel motor seçeneklerinin
sunulacağ gelen bilgiler
arasnda. Abisi Insignia’ya olan
benzerliğiyle dikkat çeken yeni
sedan modelinde; sürüşe duyarl
Bi-Xenon farlar, otomatik olarak
yol ve sürüş dinamiklerine uyum
gösteren ve üç sürüş modundan
birini seçme olanağ sunan sürüşe
duyarl FlexRIDE şasi sistemi, yeni
bilgi-eğlence sistemi, ve entegre
navigasyon sistemi yer alyor.
YENİ A3 AĞABEYLERİNE ÖZENDİ■ Lüks snfn özelliklerini kompakt
segment de sunmay amaçlayan Audi,
yeni A3 modeliyle bu hedefine ulaşt.
Teknoloji ve güvenlik alanlarnda
büyüklerinden geri kalmayan yeni
model, alüminyum gövde panellerinden
süspansiyona, klima sisteminden
kabinde kullanlan malzemelere kadar
bir çok noktada hafifletilerek eski nesline
kyasla 80 kg avantaj elde edildi. Bu da yüzde 12
orannda azaltlan yakt tüketimine önemli ölçüde katk
sağlad. Yeni A3’de LED gündüz farlaryla birlikte xenon
plus sistemi de isteğe bağl olarak sunuluyor.
İnternet erişimi ve Audi Phone Box
özelliği sayesinde cep telefonlarn
araca ksa sürede entegre etme
imkan sunan A3’ün Bang & Olufsen
ses sistemi, ses kalitesine katkda
bulunuyor. Elektronik diferansiyel
sistemini barndran ESC denge
kontrol sistemi, viraj kabiliyetini ve
güvenliği artryor. Türkiye’de yln son
çeyreğinde satşa sunulacak olan yeni
A3, ilk etapta üç kapl gövde tipi ve 100
km’de 3.8 litre yakt tüketen 1.6 TDI, gerekmedikçe dört
silindirin ikisini devreden çkartan 140 beygir gücündeki
1.4 TFSI ve 1.2 TFSI motor seçenekleri yer alacak.
İSTASYON 47
Süspansiyon kontrolleriYoldan kaynaklanan titreşimleri en aza indirgeyip, yola tutunmay sağlayarak araçlarda sürüş güvenliği ve konforunu tesis etmek için tasarlanan süspansiyon sistemlerinin görevlerini ve muayene admlarnn neler olduğunu TÜVTURK Teknik Eğitmeni Hakan Burçin Uluçay anlatyor.
ÇEŞİTLİ SÜSPANSİYON DONANIMLARI
AMORTİSÖRÜN GÖREVLERİ
Süspansiyon sistemi, lastiklerle birlikte yol yüzeyinden kaynaklanan titreşimleri
ve ani şoklar sönümleyerek yumuşatr. Böylece sürüş konforunun yan sra
aktif güvenliği de sağlarken, şasi ve kaportay da korumuş olur. Aracn sürüş ve
fren kuvvetini yola iletirken güvenli dönüş yaplmasn da sağlar. Süspansiyon
sistemleri, serbest ve sabit olmak üzere ikiye ayrlrlar. Tekerleklerin yukar
aşağ, sağa sola hareketlerinin birbirlerinden bağmsz olarak yaplabilmesi
serbest süspansiyon sistemiyle mümkün olmaktadr. Bu sistemde
tekerleklerin birbirlerinden bağmsz hareket edebilmesi gövdenin daha az
harekete zorlanmasna yol açar. Böylece aracn yönlendirme kabiliyetini
artrmak ve gövdeye iletilen sarsnt miktarn azaltmak mümkün olur.
Araç içinde sarsntnn daha az hissedilmesini sağladğ için binek
araçlarda serbest süspansiyon sistemi tercih ediliyor.
Sabit süspansiyon sisteminde aracn ön ya da
arka ksmnda bulunan sağ ve sol tekerlekler
bir aks veya aks kovanyla birbirlerine
bağlanr. Bu durumda yoldan gelen
darbeler ayn aks üzerindeki tekerlekler
tarafndan birlikte karşlanr. Otobüs,
kamyon gibi ağr hizmet tipi araçlarn
ön ve arka akslarnda sabit süspansiyon
sistemi yaygn olarak kullanlmaktadr.
Süspansiyon sisteminin başlca parçalar yaylar, amortisörler, denge (viraj) çubuğu,
salncak kollar ve rotillerdir. Yaylarn çeşitleri ise yaprak yaylar, helezon (helisel)
yaylar, burulma çubuklu yaylar, pnömatik (hava yastkl)
süspansiyon ve hidro pnömatik
yaylardr. Süspansiyon
sisteminde lastiklerden sonra
darbeleri sönümlemek yaylarn
ve amortisörlerin görevidir.
Amortisörler ve yaylarn en önemli görevi
tekerleklerin yere en iyi şekilde basmalarn
sağlamaktr. Amortisörler yaylardan daha çok titreşim
sönümleyerek konfor ve güvenliği artrrlar. Tekerleğin
yoldan temasnn kesilmesi ve aracn sürücüsünün kontrolü dşna
çkmas, çekiş gücünün yola aktarlamamas anlamna gelir.
UZMAN GÖZÜYLE
48 İSTASYON
SALINCAK GRUBU VE AMORTİSÖR
Sabit süspansiyon sistemlerinde yaprak yay, helezon yay ve burulma
çubuklu yay kullanlabilmektedir. Ağr yük altnda çalşan ticari
araçlarn ön ve arka süspansiyonlarnda yaprak yaylar (altta) tercih
edilirken binek otomobil, minibüs ve küçük çapl kamyonetlerin ön ask
donanmnda helezon yaylar (üstte) tercih edilmektedir.
Süspansiyon sistemi aracn kontrolüne direkt etki eden önemli
sistemlerden biridir. Darbeleri sönümleme görevleri nedeniyle ayn
zamanda darbelere de maruz kalr. Darbeler neticesinde sistemin
özellikle bağlant ksmlarnda gevşeme ya da aşnma skça oluşur. Araç
muayenesinde süspansiyon sistemi parçalarnn aşnma, gevşeme,
szdrma, eksilme ya da hasar görme gibi kusurlarnn olup olmadğ
değerlendirilir ve tespit edilen kusurlar hakknda araç sahibi bilgilendirilir.
SABİT AKS HELEZON YAY
YAPRAK YAY
Süspansiyon sisteminin bir parças olan salncak
kollar, ön süspansiyon sistemlerindeki aks taşycs,
direksiyon sistemi elemanlar, denge
çubuğu, yay ve amortisörlerle bir bütün
oluşturur. Salncaklar, tekerlekleri düzgün
konumda tutar, çeşitli yönlerden gelen
kuvvetlere karş hareketlerini snrlar,
yalnzca yukar ve aşağ yöndeki hareketlere
izin verir. Her tekerlek için, aracn boyuna
olan eksenine dik bir üst bir de alt salncak
bulunur. Genel olarak üst salncak tek, alt salncak ise iki koldan
oluşmaktadr ve araç ekseni boyunca uzanan bir gergi çubuğu
tarafndan desteklenmektedir. Rotiller tekerleklere gelen düşey ve
yatay kuvvetleri taşr ve viraj alnrken direksiyon çatallarna pim
vazifesi görür. Direksiyon sisteminin hareketlerini rot kolundan alr
ve direksiyon mafsalna iletir. Binek otomobillerde kullanlan rotiller
genelde yağlanmayan tiptir. Bu nedenle aşnty azaltmak için toz
kapağnn szdrmaz
olmas gerekmektedir.
Rotiller direksiyon
mafsaln alt ve üst
salncaklara bağlar. Her
rotilin bir ucu ayarlanabilir
durumdadr. Bu bakmdan
rotillerin boylar değişebilir.
YAY ÇEŞİTLERİ
SÜSPANSİYON KONTROLLERİ
Viraj (denge) çubuğu (demiri) stabilizatör olarak da bilinir. Viraj alrken
oluşan merkez kaç kuvvetinin etkisiyle aracn savrulmasn engellemek
için kullanlr. Virajn iç tarafnda kalan tekerleği yola bastrarak
kontrolün kaybedilmemesini sağlar.
VİRAJ (DENGE)DEMİRİ
PNÖMATİK SÜSPANSİYON
VİRAJ ÇUBUĞU
ROTİL
İSTASYON 49
■ Google+ Hangouts, Mays aynda kullanma açlan Hangouts on Air
özelliğiyle markalara sosyal medya pazarlamas adna pek çok frsat sunuyor.
Hangouts on Air, Hangouts’tan farkl olarak kullancy tam anlamyla canl
yayna alyor. Hangouts on Air üzerinden kullanclar yaynlarn izleyici
saysnda Hangouts’taki gibi bir limit olmakszn gerçekleştirebiliyor. Eğer
kullanclar YouTube hesaplaryla Google hesaplarn birbirine bağlamşsa,
tamamlanan Hangouts on Air seanslar kullancnn YouTube kanalna taslak
olarak yükleniyor. Kullanclar buradan videolarn düzenleyip YouTube üzerinden paylaşabiliyor. Elbette
Hangouts on Air, pazarlama çalşmalar için de yeni bir mecra olarak önemli frsatlar sunuyor. Canl müşteri
hizmetleri, ürün tantmlar veya yarşmalar gibi etkinliklerle markalar ve müşteriler ortak bir platformda bir
araya gelerek birbirlerini daha iyi tanma şans yakalyor. Marka-müşteri ilişkilerine yeni bir boyut getiren
Hangouts on Air’in markalar için pazarlama adna ne kadar faydal olacağn ise zamanla göreceğiz.Kerem Başar, Sosyal Medya Stratejisti, Likeable Istanbul
Müziğin dijital hali ■ Son yllarda insan
hayatndaki pek çok
şey gibi müzik de
hzla dijitalleşmeye
başlad. Artk pek çok
müziksever müzik
marketleri gezip albüm almak yerine sevdiği
sanatçlarn çalşmalarn internet üzerinden
takip ediyor, albümleri dijital olarak satn
alyor. En önemlisi ise bu amaca hizmet eden
legal kanallarn hzla yaylmakta olmas.
Artk pek çok paylaşm sitesinde resmi
dağtmclar tarafndan paylaşlan şarklara ve
video kliplere ulaşmak mümkün. Elbette bu
konuda baş çeken platform da YouTube. Pek
çok kullanc için YouTube, müziğe kolayca
ulaşabilecekleri bir kaynak görevi görüyor.
Dünyann dört büyük plak şirketinden üçü
(Sony Music Entertainment, Universal Music
Group, EMI) tarafndan kurulan Vevo da
YouTube üzerinden yaynladğ resmi kliplerle
bu kitlenin ihtiyacn karşlyor. Türkiye
içinse bu durumun farkl bir önemi var
çünkü Vevo web sitesi üzerinden Türkiye’ye
yayn yapmyor. Neyse ki YouTube kanal
araclğyla bu açğ kapatyor. Yapmclar
da bu durumun sunduğu frsatlarn farknda
ki son yllarda dijital lansman çalşmalarna
başladlar. Rihanna, Justin Bieber gibi
isimlerin kliplerinin milyonlarca kez izlenmiş
olmasnda popülaritelerinin yan sra bu
kampanyalarn da önemli bir rol oynadğ
yadsnamaz. Dijital ortamda çok daha fazla
dinleyiciye ulaşma şans yakalayan yapmclar
için dijital pazarlama, çok daha önemli bir
hale geliyor.
SEVDİĞİNİZ MARKALARLA CANLI TAKILMA ŞANSI
■ Dijital pazarlama trendlerindeki değişim, hayatmz
da şekillendiriyor. Konum tabanl servisleri
kullanan işletmeler de bu trendlere uyuyor ve
işletmeleri için özel kampanyalara imza atyor.
Konum tabanl servislerin en önemli özelliği çok
başarl bir online-offline entegrasyonu sağlamas.
Uygulama mobilken, fiziksel mekanlara bu uygulamalar
üzerinden belli bir bağllk sağlanyor. Bu da müşteri kitlesinde sadakat oluşmasna sebep oluyor.
Son zamanlarda pek çok firma, Foursquare gibi konum tabanl servislerde yaptklar kampanyalarla
birlikte müşteri kitlesini “dükkana” çekmeye çalşyor. Akll telefonunuzdan Foursquare uygulamasn
çalştrdğnzda, çevrenizdeki özel kampanyalar görebiliyorsunuz. Örneğin bir spor salonu ya da
restoranda, oraya özel yazlmş önerileri görebiliyor, o mekana yaplmş yorumlar okuyabiliyorsunuz.
Konum tabanl servisler bu yorumlar ve önerilerle mekan seçiminde önemli rol oynuyor. Böylece ciddi
bir pazarlama frsat doğuyor ve özellikle tüketicilerin markaya bakşnda ciddi bir etki brakyor.
Konum tabanl servisler ve pazarlama frsatlar
tmz
s.
er ve
50 İSTASYON
SOSYAL MEDYA
■ Facebook, 2012 ilk çeyreğinin en önemli satn almalarndan birini
gerçekleştirerek mobil fotoğraf uygulamas Instagram’ tam 1 milyar dolara
satn ald. Şu anda 50 milyondan fazla kullancs olan Instagram, Facebook
satn almasndan çok ksa bir süre önce sadece iOS’a özgü bir uygulamayd.
Uygulamann Android versiyonunun da piyasaya sürülmesi ile birlikte
Instagram çok daha geniş kitlelere hitap etmeye başlad. Giderek yaygnlaşan
ve kullanm alan artan uygulamayla birlikte, Instagram kampanyalar da
son zamanlarda oldukça popüler hale geldi. Her gün yeni bir kampanyasn
duyduğumuz Instagram’n böylesine popüler olabilmesinin sebebi, öncelikle
sahip olduğu filtrelerin kolayca fotoğraflara uygulanabilmesinde yatyor.
Instagram’n böyle gelişmesine en büyük katk ise tabii ki teknolojinin geldiği
nokta ve artk “mobil fotoğrafçlğn” da bir hayli yaygnlaşmas. Sosyal ağ
entegrasyonu sayesinde çektiğiniz fotoğraflar Facebook ya da Twitter gibi
ağlara direkt olarak yükleyebilmeniz ve bu ağlarda paylaşabilmeniz mümkün.
Facebook satn almas ile birlikte Instagram, artk çok daha güçlü bir
Facebook entegrasyonu içerecek. Ayda 3 milyar fotoğrafn yüklendiği
Facebook, bu satn alma ile fotoğraf konusunda doğru bir hamle yapmş oldu.Sami Eyidilli, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul
■ Profesyonellerin sosyal ağ LinkedIn’de halen
yerinizi almadnz m? Yoksa “profilim var ama ayda
1-2 kez giriyorum” diyenlerden misiniz? Bu yazda
LinkedIn’i profesyonel kullanmanz ve profilinizi güncel
tutmanz için baz öneriler hazrladk. Öncelikle hesabnz yoksa, güncel
bilgilerinizi girdiğiniz bir LinkedIn hesab açn. Kendinizle ilgili her bilgiyi
vermek zorunda değilsiniz. Ancak verdiğiniz her bilgi doğru olmaldr.
Unutmayn, profesyonellerin olduğu bir ağdasnz ve “hatal” bilgiler başnz
derde sokabilir. Belirli aralklarla durumunuzu güncellemeyi, sektörünüzle
ya da ilgilendiğiniz konularla ilgili paylaşm yapmay unutmayn.
LinkedIn’in başlca amac profesyonel ağnz genişletmektir. Özellikle ortak
tandklarnzn olduğu kişilere davet göndermek konusunda çekingen
olmayn. Ama ağnz genişletmekte agresif davranmayn. Israrc ve alakasz
bağlant davetlerinden kimse hoşlanmaz. İşinizle ya da ilgi alannzla ilgili
gruplara katln ve paylaşmda bulunun. LinkedIn’i canl yapan ve size değer
katacak yer gruplardr. Ancak çok fazla grup üyeliği, takibi imkansz hale
getirebilir ve bu da bir anlam ifade etmeyecektir. Ayrca üye olduğunuz
gruplarn e-posta bildirim ayarlarn da kontrol etmeyi unutmayn. Sizin tam
aradklar kişi olduğunuzu söyleyen her iş görüşmesi talebine aldanmayn.
Size güven vermeyen hiç kimseye özel bilgilerinizi vermeyin. Unutmayn,
çalşacağnz şirket sizin hakknzda ne kadar çok şey bilmek zorundaysa siz
de onlar hakknda o kadar bilgi sahibi olmalsnz.
■ Sosyal medyann toplumsal bilinci geliştirmede ne kadar önemli olduğunu söylemeye gerek
yok. Örneğin trafikte sorumluluk bilincini geliştirmeyi amaçlayan Trafikte Sorumluluk Hareketi,
yola çktğ günden beri sosyal medya iletişimine özel bir önem veriyor. Dünyann
en büyük sosyal ağ Facebook, 2012 Mays’nda kullanclarna profillerinden organ
bağşçs olduklarn duyurma imkan verdi. Organ bağşna dikkat çekmeyi amaçlayan
bu küçük düzenleme ABD’de günlük ortalama 400 olan bağşç saysn 6.000’e
çkarmay başard. Ayrca geçtiğimiz yl sosyal medya, felaket anlarnda da etkili
bir şekilde kullanld. 11 Mart 2011 tarihinde Japonya’da meydana gelen deprem ve
tsunami felaketi sonras Twitter’da kullanlmaya başlanan #Pray4Japan etiketi, dünya
kamuoyunun dikkatini felakete çekmede oldukça etkili oldu. 23 Ekim 2011 tarihinde ise bu
kez Türkiye’nin doğusu, Van salland. Depremin ilk saatlerinde ABD’li şarkc Rihanna’nn “Hepiniz
için dua ediyoruz Türkiye” tweet’i çok konuşuldu. Kurumlar ve kişiler de insanlar birbirine bağlayan
sosyal medyann, sosyal sorumluluk kampanyalarndaki öneminin farknda ve çalşmalarn
merkeze insan koyarak yürütmeye devam ediyor.İsmail Kayacan, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul
LinkedIn’i bir profesyonel gibi kullann
Sosyal medyada sosyal sorumluluk kampanyalar
INSTAGRAM DA ARTIK FACEBOOK’UN
Facebook, bu satn alma ile fotoğraf konusunda doğru bir hamle yapmş oldu.Sami Eyidilli, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul
U
d
y
L
ta
o
b
g
g
a
S
ç
d
gerek
areketi,
bu
İSTASYON 51Sosyal medya sayfalar ve tarafndan hazrlanmştr.
■ Efsanevi oyunlardan
bahsetmişken God of War’un da
ad geçmese olmaz. İlk olarak
2005 ylnda tandğmz oyunun,
şimdi de yeni bir versiyonu çkmak
üzere. God of War: Ascension
(Yükseliş) adn taşyan yeni oyun,
sadece PlayStation 3 platformunda
oynanabiliyor olacak. Oyunun
detaylarna girmeden önce
vermek istediğimiz müjdeli bir
haber de yeni oyunun çoklu
oyuncu desteğinin olmas. Serinin
yedinci oyunu olan Ascension,
bu sefer Kratos’un hikayesinin
temellerine bizleri götürüyor. Daha
tanrlaşmamş olan Kratos, Ares
tarafndan kandrlarak eşini ve
çocuğunu öldürüyor. Bu olaydan
alt ay sonra kendini devasa
bir hapishanede bulan Spartal
kahramanmz, bir yandan delilikle
mücadele ederken diğer yandan
Ares’e olan bağn koparmann
yolunu buluyor. Sonrasnda da
Kratos, imzas haline gelen çift
zincirli klcn kullanarak Ares’den
intikam alyor. Oyunda karşnza
çkan bulmacalar çözmeniz de
oyunu bitirmenizde önemli rol
oynuyor. Yeni oyunun en büyük
özelliğiyse en çok sekiz kişiyle
birlikte oynayabilecek olmanz. Bu
modda karakterinizi avatar, zrh
ve değişik silahlarla istediğiniz
hale getirebiliyorsunuz. Ayrca
Zeus, Ares, Poseidon ve Hades’in
saflarndan birisine geçerek
onlarn rzasn kazanmak için
de savaşabiliyorsunuz. Oyunun
yeni teknolojilerle daha gerçekçi
bir görselliğe sahip olduğunu da
söyleyelim.
■ Diablo serisinin sonuncu oyunu Diablo III, ksa bir
süre önce sevenleriyle buluştu. İlk olarak 1996 ylnda
tanştğmz seri, karanlk atmosferi ve sadece karşsna
çkan yaratklar kesmek üzerine olan oyununa rağmen
arkasndaki derin hikayesiyle ilk gününden bu yana
milyonlarca kişiyi peşinde sürüklüyor. Yeni oyun, Diablo
II’den 25 sene sonrasnda geçiyor. İlk oyundan bu
yana tandğmz Deckard Cain, yeğeni Leah’la birlikte
eski bir kehaneti araştrrken gökyüzünden düşen bir
yldz,Tristram Katedralinde bir krater oluşturuyor.
Nephalem isimli kahraman tarafndan kurtarlan Cain ve
Leah, düşen yldzn bir insan olduğunu fark ediyorlar.
Üç parçaya bölünmüş klc dşnda başka bir hatras
olmayan bu adam, Maghda isimli bir büyücü tarafndan
kaçrlyor. Maghda’nn işkencelerinden dolay ölmek
üzere olan Cain, son gücüyle klc tamir ediyor ve
Nephalem yabancy Maghda’dan kurtardktan sonra
klc ona teslim ediyor. Klc eline almasyla hatralar
geri dönen yabanc kendini melek Tyrel olarak tantyor.
İkinci oyunda tanştğmz Tyrel, dünyaya Belial and
Azmodan isimli iki şeytann gelişini haber vermek ve
insanlarn safnda savaşmak için geldiğini söylüyor. Bu
noktadan Diablo’yu yok edene kadarki bölümü öğrenmek
içinse oyunu oynamanz gerekiyor. Oyunda birini
önceden tandğmz beş farkl snf bulunuyor. İkinci
oyundan tandğmz Barbarian 25 sene yaşlanmş olarak
karşmza çkyor. Barbarian’la birlikte oyuncular, Witch
Doctor, Monk, Deamon Hunter ve Wizard karakterleri
arasnda seçim yapabiliyor. Her snfn kendine ayr
özellikleri bulunuyor. Oyunu oynadkça bu karakterlerin
yeni özellikleri ortaya çkyor. Yaratklardan düşen
eşyalar da Diablo oynamann en eğlenceli öğelerinden
biri. Diablo III’ü Battle.net üzerinden diğer insanlarla da
oynayabiliyorsunuz.
BEKLENEN OYUN DIABLO III
iPHONE OYUN
SPY Mouse
God of War yükseliyor
■ Hem Android hem de
iOS yüklü cihaznzda
oynayabilen SPY Mouse’un
ana karakteri Squeak
isimli bir ajan fare. Gizli
bir organizasyonun üyesi
olan ve her yerde farelerin ihtiyaçlarna hizmet etmeyi
kendine amaç edinen Squead’a, oyunu oynarken yardm
ediyorsunuz. Oyun yedi farkl bölümlük 80 seviyeden
oluşuyor. Oyunda parmağnzla çizdiğiniz çizgileri
takip ederek kedilere yakalanmadan tüm peynirleri
toplamanz gerekiyor. Bölümlerde ayrca küçük snavlar
da yer alyor. Oyunun sesleri ise çok eğlenceli.
TripleTown■ TripleTown’da en
büyük şehri kurmaya
çalşyorsunuz. 6x6
karelik alanda üç
adet ayn obje yan
yana gelerek daha
büyük bir objeye dönüşüyor. Böylece, çallardan
ağaçlara, ağaçlardan evlere ve evlerden kalelere doğru
ilerliyorsunuz. Arada srada devasa aylar sizi engelliyor.
6x6 karelik alan bittiği zaman şehriniz en son haline
geliyor. Oyun Android ve iOS yüklü cihaza ücretsiz
kuruluyor. 1500 kadar olan hamle saynz bittiğinde
kredilerinizle hamle satn almanz gerekiyor.
52 İSTASYON
OYUN
YAVAŞ ŞEHİRLER1999 ylnda ‘yavaş’ felsefesine ve kendi özelliklerine sahip çkan şehirler bir araya gelerek Cittaslow Birliği’ni
kurdu. Cittaslow’a Türkiye’den Seferihisar, Akyaka, Gökçeada, Tarakl ve Yeni Pazar üye oldu, Yalvaç, Vize,
Perşembe ve Halfeti ise adaylklarnn kabul edilmesini bekliyorlar.
EN
ÜS
TT
E:
NE
JDE
T D
ÜZ
EN
/GE
TT
Y I
MA
GE
S;
OR
TA
DA
: K
AA
N U
ĞU
RL
U;
AL
TT
A:
LU
CA
DR
UI
■ Ruhen ve bedenen tüketici yaşamlar
sürdürmeye çalşyoruz. İş stresi, trafik kabusu,
ekonomik zorluklar, şehirlerin gürültüsü
ve kalabalğ, birbirimizle gittikçe zorlaşan
iletişimimiz bize neredeyse hayatn normal ritmini
unutturdu. Tatil zaman geldi, gidebileceğimiz tatil
yerleri de artk ayn yoruculuğu taşyor. Gelin, bu
yaz, eşinizi ve çocuklarnz aln, hayatn doğal
ritminde aktğ, saatin farknda olmayacağnz,
huzurlu ve telaşsz yavaş şehirlerden birinde
geçirin tatilinizi. Yavaş şehirlerde doğal enerji
kaynaklar kullanlyor, kentler araç trafiğine
kapatlyor, organik veya doğal ürünlerin
kullanldğ restoranlar çalşyor, fast food
ve büyük alşveriş merkezleri bulunmuyor.
Nostaljik, tarihsel, kültürel varlklarn korunduğu
ve sade yaşamn sürdürüldüğü bu şehirlerden
döndüğünüzde gerçekten dinlendiğinizi,
arndğnz, yaşamn ve hayatnzdaki güzelliklerin
daha bir farkna vardğnz hissedeceksiniz. İşte
size Türkiye’deki üç yavaş kent:
AKYAKA: Muğla’nn Akyaka kasabas srtn yeşil
dağlara, eteklerini mavi sulara yaymş sessiz, sakin,
huzur dolu bir kasaba. Çevre ve gürültü kirliliği
yok. Etrafnzda gözü rahatsz eden bir yaplaşma
yok. Kendine has mimari özellikteki ahşap evleri,
binlerce yldr Güney Bat Anadolu’da yaşayan
çeşitli medeniyetlerin izlerini taşyan tarihi dokusu
ile Türkiye’nin yeni sakin şehri. Antik çağlardan
beri var olageldiğine inanlan Akyaka son yllara
kadar ufak bir balkç kasabasyd. “Kadn Azmağ”
boyunca yer alan balkç lokantalarnn ünü
Türkiye’yi sarmş durumda. “Kadn Azmağ”nn
bir başka atraksiyonu ise su samurlar. Nefes
kesici koylar ve denizi ile Gökova, Akyaka’nn
güneyinde yer alyor. Su samurlarnn yan sra
Gökova sazlğnn göçmen kuşlar, flamingolar ve
pelikanlar da Akyaka’ya ayr bir güzellik katyor.
Akyaka’nn kuzeyinde ise yamaç paraşütçülerinin
gözde mekan Sakartepe yer alyor.
GÖKÇEADA: Bir başka yavaş şehir ise Gökçeada.
Çorak topraklarda bereket tanrs olarak
adlandrlan Imbrasos’un bolluk diyar olarak
bilinen İmroz, bugünkü adyla Gökçeada,
Homeros’un İlyada destannda deniz tanrs
Poseidon’un adas olarak geçiyor. Çanakkale’den
feribotla ulaşabileceğiniz Türkiye’nin en büyük
adas Gökçeada’da yllar yl Türk ve Rum kültürü
iç içe yaşamş. Ancak Rumlarn Türkiye’yi
terk etmesinin ardndan adadaki Rum nüfus
ne yazk ki çok azalmş. Taş Rum evleri ise
adeta eski sahiplerini bekliyor. Gökçeada’nn
balğn, peynirini, baln, üzümünü, sabununu
ve Rumlara özgü leziz Efibadem kurabiyesini
başka yerde bulmak pek mümkün değil. Adann
karakterini çok iyi yanstan iki kişi var; kendi
markasyla ürettiği şaraplar, tavernas ve işlettiği
Gökçeada Türk-Rum kültürünü çok iyi yanstan,
tertemiz pansiyonuyla dünyann bütün keyfini
adeta kendinde toplamş “Barba Yorgo” ve taş
kahvesinde sunduğu orta şekerli kahvenin nam
adann çok ötesine yaylmş olan Madam. Adaya
giderseniz, bu iki kişiyle mutlaka tanşn.
SEFERİHİSAR: Üçüncü yavaş şehir, İzmir’in 44
kilometre güneyinde yer alan 49 kilometrelik sahil
şeridiyle Seferihisar. Seferihisar, yerel yemekler
yapan lokantalar, ilçeye özgü ürünlerin satldğ
pazarlar, güneş enerjili aydnlatmann kullanldğ
peyzaj projeleri, bedelsiz bisiklet kiralanabilen
garaj ve bisiklet yollar, pazarda kullanlan file
torbalar ve 75 yaş üstü kadnlardan toplanan
tariflerle eski yemeklerin yapldğ Seferihisar
lokantasyla adeta kaybolan cennetiniz.
İSTASYON 53
SEYAHAT
• Mümkünse hiç dizi çekmesin, hep tiyatroda izleyelim, ayakta
alkşlayalm bu mükemmel yeteneği.
• Minimum 80 oyunda, onlarca usta oyuncuyu, yüzlerce genç yeteneği,
yine yüzlerce yeteneği henüz fark edilememiş sanatçy izledim. Lakin,
tiyatro sahnesine ömrünü vakfetmiş en mühim sanatçlar dahil olmak
üzere hiçbiri senin kadar muazzam değildi.
• Bunu naçizane Londra, New York ve Paris’te tiyatro izleyebilme
şansna sahip olmuş bir izleyici olarak söylüyorum. Sen benim şimdiye
kadar izlediğim en muhteşem, en ihtişaml, en muazzam sanatçsn!
• Bir oyuncu düşünün ki en zayf karakterlerde dahi bütün salonu
kendine kitleyebiliyor! Bir oyuncu düşünün ki en bçak srt rollerde
hiç sallanmadan, bir saniye dahi düşmeden ve seyirciyi düşürmeden
devam edebiliyor! Bir oyuncu ki bir hafta içinde hem sahnelerin
gelmiş geçmiş en romantik ve melankolik adamn hem de alelade bir
bar soytarsn ayn başaryla demeyeceğim, birbirinden bambaşka
şekillerde, bambaşka bir ihtişamla canlandrabiliyor!
Bütün bunlar yalnzca 1980 doğumlu olan, tiyatrocu olabilmek için
tam 11 kez konservatuar snavna giren, 11. Sadri Alşk en iyi yardmc
erkek oyuncu ödülü ve iki kez Afife Jale en iyi erkek oyuncu ödülü
sahibi Mert Turak için söylenmiş. Mert Turak çoğumuzun henüz
tanmadğ bir dev oyuncu. İlk işimiz
gidip kendisini izlemek olmal.
SAHNEDE DEVLEŞİYOR
DİKTATÖRSİNEMA
■ Müthiş bir komedi filmi olan
ve her dakikada kahkahalar
atacağnzdan emin olduğumuz
Diktatör, aslnda bize çok aşina
olan, Arap Bahar ve en sonunda
Suriye ile birlikte bir yldr
gündemimizin başnda yer alan
diktatörleri anlatyor. Zengin petrol
yataklarna sahip Wabiya, babadan
oğula geçen bir diktatörlükle
yönetiliyor, ancak artk halkn
dayanma gücü kalmamş. Bu
arada zalim ve zorba lider General
Aladeen’in en yaknndakiler de
ona ve ülkeye başka türlü bir ihanet
içindeler. Amaçlar, diktatörü
devirmek ve ülkeye demokrasi
getiriyormuş gibi gösterip yeralt
ve yerüstü zenginliklerini yabanc
güçlere teslim etmek. Bu amaçlarn
gerçekleştirmek için Birleşmiş
Milletler toplants sebebiyle
Wabiya heyetinin ABD’ye gitmesini
frsat biliyorlar. Ancak General
Aladeen’in, batnn demokrasi
anlayş üzerine Birleşmiş Milletler
toplantsnda ettiği laflarn olduğu
bir sahne var ki... Kahkaha ve
eğlence bu sahnede zirve yapyor.
İ.B.B. Şehir Tiyatrolar’ndasahnelenen Romeo ve Juliet oyununda, Mert Turak Romeo’yu, Ece Özdikici de Juliet’i canlandrd.
Masumiyet Müzesi■ Önce 2008’de Masumiyet
Müzesi roman yaynland, Füsun
ile Kemal’in 1970’lerde geçen
aşk hikayesinin merkezde olduğu
ve müthiş detaylaryla o günleri
yaşatan bir dönem roman.
Romanla birlikte Orhan Pamuk
romanda yer alan bütün eşyalar,
giysileri, günlük yaşamda kullanlan
her şeyi en ufak detayna kadar
roman adeta hayata geçirecek
bir müzede sergilemek üzere
biriktirmeye başlad. On yllk bir
çabann ardndan bir romandan
esinlenen ilk müze olma özelliğini
taşyan Masumiyet Müzesini 28
Nisan’da İstanbul Çukurcuma’da
açt. Orhan Pamuk’un Masumiyet
Müzesi’ni Washington Post ‘bir
yazarn dünyada eşi benzeri
görülmemiş projesi’ olarak
değerlendirirken, The Wall
Street Journal, Orhan Pamuk’un
muazzam bir zafere imza attğn
ve yazarn belki de en iddial bu
projesiyle bütün edebiyata yeni
bir yön verdiğini belirtti. Financial
Times ise müzeyi “Postmodern
bir harikalar dolab” olarak
nitelendirdi. Müzede neler mi
var? 1970’lerden günümüze kadar
İstanbul’un eski otobüs ve sinema
biletleri, banka defterleri, belgeler,
resimler, fotoğraflar, tuzluğundan
meyvesine, giysiden mutfak
eşyasna günlük eşyalar... Bu
müze Kemal ve Füsun’un hayatn
belgeliyor. Müzede dolaşrken
ayn zamanda kendi hayatnzn
yansmalarn da göreceksiniz.
54 İSTASYON
SİNEMA-TV
İKSV 40. YILINI KUTLUYOR■ Dünyann ileri gelen
ülkelerinden birisi olmak için
kültür ve sanat platformunda
önemli ve ismi geçen bir şekilde
yer almak şart. Türkiye’nin
bu anlamda çok şey borçlu
olduğu Dr. Nejat F. Eczacbaş
da 1973 ylnda “dünyadaki
kültür ve sanat üretiminin
seçkin örneklerini, yeni
girişimleri ve değişik akmlar
İstanbul’daki sanatseverlere
sunmak, Türkiye’nin kültürel
zenginliğini dünyaya tantmak
ve İstanbul’u uluslararas
kültür-sanat platformunun
önemli merkezlerinden biri
haline getirmek amacyla”
İstanbul Kültür Sanat Vakf’n
kurdu. İlk olarak düzenlenen
İstanbul Festivali uzun yllar
bizi dünya kültür ve sanatyla
buluşturan en önemli platformdu.
İKSV, geçtiğimiz 40 yl içinde
uluslararas nitelikte dört festival,
iki bienal ve yl boyunca özel
etkinlikler gerçekleştiren bir
kurum haline gelerek İstanbul’un
kültür ve sanat yaşamnda
öncülük görevini üstlenmeye devam ediyor.
Nejat Eczacbaş’nn vefatnn ardndan oğlu
Bülent Eczacbaş’nn başkanlğn üstlendiği vakf,
bu yl kuruluşunun 40. yln dünyaca ünlü sanat
etkinlikleriyle kutluyor. Bunlardan bir tanesi, 14 ve
15 Haziran akşamlar iki özel gösteri sunan Çağdaş
dansn Avrupa’daki en önemli ve dünyadaki en
başarl temsilcilerinden biri olan Nederlands
Dans Theater–Hollanda Dans Tiyatrosu’ydu. Bu
grubu 21 ve 22 Haziran geceleri görkemli sokak
tiyatrosu etkinliklerinin yan sra tiyatro ve opera
yorumlaryla dünya çapnda tannan gösteri
topluluğu La Fura dels Baus’un İKSV tarafndan
özel olarak sipariş edilen yeni projesinin müthiş
dünya prömiyeri takip etti.
İKSV’nin 40. ylnda ev sahipliği yapacağ
bir diğer önemli etkinlik ise dünyann en
prestijli orkestralarndan olan ve 130 yldr her
bir konseri tüm dünyada dikkatle takip edilen
Berlin Filarmoni Orkestras’nn daimi şefi Sir
Simon Rattle yönetiminde
vereceği konser olacak. 27 Eylül
Perşembe akşam Haliç Kongre
Merkezi’nde gerçekleştirilecek
konserin solistleri ise dünya
çapnda adlarndan övgüyle
bahsedilen Türk sanatçlar,
çellist Efe ve kardeşi kontrbas
sanatçs Fora Baltacgil.
Etkinlikler tabii ki bunlarla
snrl değil. 14 Eylül Cuma akşam
İstanbul’daki müzik severler
Santralistanbul’da, yllardr dört
gözle bekledikleri bir müzik
devini ağrlayacaklar. İstanbul’da
ilk konserini verecek olan
popüler müziğin bu büyük ismi 25
Grammy ödüllü Stevie Wonder.
Etkinlikler kapsamnda
bir başka özel sanatç, dört
defa Grammy ödülüne aday
gösterilmiş, Indie-folk müziğinin
ipek sesli, güçlü gitar yorumu
ve şark yazarlğyla dünyadaki
en sevilen isimlerinden biri
olan Feist 25 Ağustos’ta,
Santralistanbul’da sahne alacak.
İKSV bütün bu etkinliklerin
yan sra 40. ylna özel bir
koleksiyon da hazrlad. Vakfn Şişhane’deki
görkemli binasnda yer alan İKSV Tasarm
Mağazas’nda satşa sunulan bu koleksiyonda
20’ye yakn Türk tasarmcnn İKSV için özel olarak
hazrladğ cam, seramik, kâğt gibi ürünlerden
yaplmş aksesuar ve taklardan oluşan 40 parça
ürün yer alyor. Hem bu koleksiyonu görmek,
hem o ihtişaml binay gezmek ve en üstteki nefes
kesici manzaral restorannda keyif yapmak için
biran evvel İKSV’yi ziyaret etmenizi öneririz.
MEMLEKET HİKÂYELERİ NAMUS CİNAYETLERİ■ Ayfer Tunç Memleket Hikayeleri isimli kitab
için, “Türkiye’ye derin bağllğm anlatmak,
ezeli ve ebedi meselelerimizin beni-bizi
nasl yaraladğn, nasl geleceksiz ve ümitsiz
braktğn anlatmak istiyordum” diyor ve
soruyor: “Memleketimi sevmek için elimde ne
kald?” Neler mi var bu kitapta? Bizi biz yapan
hikayeler, çocukluğumuzun değişik kültürlerin
izlerini barndran anlar, kaybettiklerimizle
birlikte bizden eksilenler…
■ Bir eleştirmenin “Lanetli bir kutsal kitap”
dediği “Namus Cinayeteri”, Ayşe Önal’n kendi
tabirleriyle “kader kurban” dokuz kişiyle
yaptğ görüşmelerin hikâyelerinden ibaret.
‘Namus Cinayetleri’, kolay okunacak bir kitap
değil, adeta içiniz yrtlyor okurken. Öte
yandan, bu irini toplumumuzdan aktmak için
yllardr bildiğimiz halde çok ac verdiği için yok
saydğmz kadn cinayetleriyle artk yüzleşmek
zorundayz.
KİTAP
Stevie Wonder
Berlin Filarmoni Orkestras
Feist
İSTASYON 55
AKTİVİTE
Timsahlarn eskiyen dişlerinin yerine sürekli yenileri çkar.
yyyyyyyTTTTTT rrrrhh kkiiTTTTTTTTTTTiiiiiimmmmmmmmmmssssssssssaaaaaaaaaahhhhhhhhhhllllllaaaaaaaaaarrrrrrrrrnnnnnnnnn eeeeeeeeeeesssssssssskkkkkkkkkkkkiiiiiiiyyyyyyyyyyyeeeeeeeeeeennnnnnnnn
yyyyyyy rrrr rrri ü kk iyyyyyyyyyyyeeeeeeeeeeerrrrrrrrriiiiiinnnnnnnnneeeeeeeeeee ssssssssssüüüüüüüüürrrrrrrrreeeeeeeeeeekkkkkkkkkkkkllllllliiiiii r yyyyyyy rrrr ...kk rrrrrr.çççççççi iyyyyyyyyyyyeeeeeeeeeeennnnnnnnniiiiiiilllllleeeeeeeeeeerrrrrrrrriiiiii ççççççççççkkkkkkkkkkkkaaaaaaaaaarrrrrrrrr....
Timsahlarn eskiyen dişlerinin yerine sürekli yenileri çkar.
Üzerinde barkod olan ilk ürün bir sakzd.
Üzerinde barkod olan ilk ürün bir sakzd.
Kirpiler dikenleri
sayesinde suda batmaz.
Kirpiler dikenleri
sayesinde suda batmaz.
Sibirya’da 19. yüzyln sonuna kadar para yerine çaydan yaplmş bloklar kullanlyordu.
Bir Boeing 747
Hayatn boyunca günde ortalama 13 kez kahkaha atarsn.
yolcu
yaklaşk
6 milyonparçadan oluşur.
uçağ
Himalayalar ylda yaklaşk 5 cm
büyümeye devam ediyor.
Himalayalar ylda yaklaşk 5 cm
büyümeye devam ediyor.
Himalayalar ylda yaklaşk 5 cm
büyümeye devam ediyor.
ÇİN SEDDİİNŞA
EDİLİRKENTUĞLALARI
SAĞLAMLAŞTIRMAKİÇİN PİRİNÇ UNUKULLANILMIŞTI.
56 İSTASYON
,
GaripGercek
AMA
AŞAĞIDAKİ BİLGİLER SENİ ŞAŞIRTACAK
ÇOCUK
ALASKA’DA 30 METRE
YER ALIR.
ALASKA’DA 30 METRE
YER ALIR.
ALASKA’DA 30 METRE
YER ALIR.
153km153km153km
ABD’Y BA TAN SONA KAT EDEN
LK UÇA IN YOLCULU U
49 GÜN SÜRDÜ.ABD’Y BA TAN SONA KAT EDEN
LK UÇA IN YOLCULU U
49 GÜN SÜRDÜ.ABD’Y BA TAN SONA KAT EDEN
LK UÇA IN YOLCULU U
49 GÜN SÜRDÜ.
ABD’DE YAPTI.ABD’DE YAPTI.
FİLDIŞKISINDAN
ELEKTRİKÜRETMEKMÜMKÜNDÜR.
BUGÜNE KADAR SATILAN
400 MİLYONDANFAZLA
HARRY POTTER KİTABI YAN YANADİZİLSE DÜNYA’YIİKİ KEZ TURLAR.
150015001500
500,000500000500000
MISIR’DA MISIR’DA MISIR’DA
4000 YILLIK
4000 YILLIK
4000 YILLIK
LYONDANA
İSTASYON 57Bu konu National Geographic Kids Türkiye dergisinden alnmştr, NG Kids abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59
KARAYOLU TRAFİK GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ
16 Maysta Ankara’da başlayan 3. Karayolu Trafik Güvenliği
Sempozyumu ve Sergisi’nin açlşna İçişleri Bakan Sn. İdris
Naim Şahin ve T.C. Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan
Sn. Binali Yldrm da katld. İçişleri Bakanlğ Emniyet Genel
Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlğ, Ulaştrma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlğ Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü,
Karayollar Genel Müdürlüğü, Polis Akademisi Başkanlğ, Gazi
Üniversitesi Rektörlüğü, Bahçeşehir Üniversitesi Rektörlüğü ve
TÜVTURK işbirliğinde gerçekleştirilen sempozyum 18 Mays’a
kadar devam etti. Sempozyumda Koray Özcan tarafndan
Trafikte Sorumluluk Hareketi, Fadile Paksoy tarafndan Can Dostlar Hareketi ve Hakan Burçin Uluçay tarafndan
“TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar’nda Karma Eğitim” konulu üç ayr bildiri de sunuldu. İlk iki bildiri de
her iki proje örnek vaka olarak anlatlrken; TÜVTURK ve Karma Eğitim konulu bildiride TÜVTURK’ün
sürdürülebilir gelişiminin en önemli ögelerinden biri olan, snf eğitimleri, uygulamal eğitimler
ve elektronik eğitimlerden oluşan karma yöntemle verilen teknik eğitimler anlatld.
Teknik ve yasal gelişmelerin öğretilmesiyle personelin sürekli gelişimini sağlayan,
mesleki bilgilerin davranşa dönüşmesini hedefleyen teknik eğitimlerin
yan sra, TÜVTURK’ün eğitim sisteminde son derece etkin bir
şekilde kullanmakta olduğu e-öğrenme portali TÜVTURK
Akademi hakknda da detayl bilgi verildi.
TÜVTURK VE İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ İŞBİRLİĞİ
Kurumsal Gelişim Direktörü Emre Büyükkalfa ile Bölge Müdürleri Alper Demirel,
Serdar Torman ve Murat Barn; Konya, Osmaniye, Bolu, Gaziantep, Şanlurfa, Yalova ve Düzce
İl Emniyet Müdürlükleri’nde, emniyet mensuplar ve kolluk güçleriyle işbirliğini güçlendirmek ve
sahte muayeneler konusunda ekipleri bilinçlendirmek amacyla sunumlar yapt. TÜVTURK’ün tantldğ
ve modern araç muayene sistemiyle ilgili detayl bilgilerin verildiği sunumlarda, sahtecilik konusunda
gerçek örnekler üzerinden bilgilendirmeler yapld ve araç kusurlarndan kaynaklanan kazalardaki azalma
rakamlarla anlatld. 2011 ylnda her yüz araçtan 25’inin muayeneye gelmediği için trafikte potansiyel
tehlike oluşturduğu ve bunlarn yol denetimleriyle tespit edilmesinin önemi vurguland. Sunumlara, emniyet
mensuplarnn yan sra Emniyet Müdür Yardmclar ve Trafik Denetleme Şube Müdürleri de katld. Emniyet
Müdürlükleri’yle işbirliğinin geliştirilmesi amacyla Polis Haftas etkinlikleri kapsamnda, Polis Radyosu’na
konuk olan Emre Büyükkalfa, araç muayenesi konusunda sorular yantlad ve programn sunucusu
Muhammed Tan ile beraber vatandaşlara sorular sorarak hediyeler dağtt.
Yln Profesyonel
Sürücüsü IRU/UND Onur Ödülü ald
Bu ylki “IRU-UND Profesyonel Sürücü Ödülleri Töreni”, İstanbul
Üniversitesi Konferans Binas Oditoryumu’nda, 9 Mays
tarihinde gerçekleştirildi. TÜVTURK sponsor olduğu 2 bin 500
TL’lik yln en iyi profesyonel sürücüsü ödülü törende TÜVTURK
adna İş Geliştirme ve Müşteri Tecrübesi Yönetimi Müdürü
Özcan Saka tarafndan verildi. Törende ayrca UND Özel
Ödülü olarak Yln Tepe Yöneticisi ödülü de verildi.
Talat Aydn, Ylmaz Klavuz
ve Kemal Ören gezici istasyon
hakknda Ulaştrma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakan Binali Yldrm
ve İçişleri Bakan İdris Naim Şahin’e
bilgi verirken...
Emniyet Genel Müdür Yardmcs İsmail Baş, TÜVTURK Kamu İşleri
Direktörü Ahmet Bulut’a katlm plaketi verirken...
58 İSTASYON
TÜVTURK
KISA FİLM, KISA FİLM SENARYO VE AFİŞ YARIŞMASI SONUÇLANDI
Trafik bilgi ve bilincini artrmak amacyla Emniyet Genel Müdürlüğü tarafndan her yl düzenlenen ‘Ksa
Film, Ksa Film Senaryosu ve Afiş Tasarm’ yarşmas bu yl, TÜVTURK sponsorluğunda gerçekleşti.
Yarşmaya 163 ksa film, 403 ksa film senaryosu ve 570 afiş tasarm katld ve Cemal Bağdu’nun
yönettiği “Akln Kullan” filmi, 15 bin TL’lik birincilik ödülünün sahibi oldu. 10 bin TL’lik ikincilik ödülü “Sen
Hangisisin” filmiyle Zeliha Ylmaz’n, 5 bin TL’lik üçüncülük ödülü ise “Makaslama” adl filmle Selin Süar’n
oldu. Ksa film dalnda jüri özel ödülünü Banu Svac’nn “Savaş Alan” filmi, Teşvik Ödülü’nü ise Halit Cihan
Şengezer, Melih Bilici ve Aykut Ağraş’n birlikte yönettiği “Kemerinizi Taknz” adl film ald. Ksa
film senaryosunda da 5 bin TL’lik büyük ödül Mürüvet Özcan’n “Büyüklük” eserine, 3 bin
TL’lik ikincilik ödülü Saadettin Koyuncal’n “Onlar da Farknda” eserine ve bin TL’lik
üçüncülük ödülü ise Önder Kenez’in “Çarpşma” adl eserine gitti. Afiş dalnda
da 5 bin TL’lik büyük ödül Mustafa Horuş’un “Kaplumbağa”sna, 4 bin
TL’lk ikincilik ödülü İbrahim Dinçer’in “Park yeri” eserinin, 3 bin
TL’lik üçüncülük ödülü ise İsmail İnan-Orkun Özbinici’ye
ait “Trafik SES” isimli eserin oldu.
20 MİLYON MUAYENE SONUNDA ARAÇLAR EN ÇOK
FRENDEN KALDITÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar’nn 20 milyonuncu muayenesine
Çanakkale Merkez istasyonunda ulaşld. Çanakkale Merkez istasyonunda
Mustafa Bayar’a ait motosiklete verilen 20 milyonuncu muayene hizmetinin
ardndan, araç sahibine an olarak TÜVTURK COO’su Aykut Özgülsün tarafndan
plaket ve ödül takdim edildi. Plaket törenine Çanakkale İş Ortağ 2K Araç
Muayene İstasyonlar A.Ş yöneticileri de katld. 24 yaşndaki Bayar, 2008
model motosikletini ilk kazandğ parayla aldğn söyledi. Aykut Özgülsün ise,
“Tarafsz, dürüst ve bağmsz bir muayene kuruluşu olarak ülkemizdeki trafik
ve araç güvenliğinin artmasna katk sağlamay amaçlyoruz. TÜVTURK’ün
hizmet vermeye başladğ tarihten bugüne kadar gerçekleştirdiği muayenelerin
yüzde 50’sini binek araçlar oluşturdu. Bu rakam yüzde 35 ile minibüs,
kamyonet gibi hafifi ticari araçlar; yüzde 10 ile otobüs, kamyon, tanker,
TIR gibi ağr vastalar ve yüzde 5 ile de traktör ve motosikletler takip etti.
Toplam muayene says, ücretsiz muayene tekrarlar, egzoz gaz emisyon
ölçümleri ve tespit işlemleriyle birlikte 32 milyonu geçti. Böylece, 7
milyondan fazla tehlikeli aracn yola çkmas engellendi. Bugüne kadar muayeneye gelen
20 milyon araçta periyodik muayeneden kalma oran yüzde 38 olarak gerçekleşti.
Muayeneden kalma nedeninde fren, lastik gibi yürüyen aksamlar ve
aydnlatma sorunlar ilk sralarda yer ald” dedi.
TÜVTURK e-öğrenme
projesİ CITA News’deAraç muayeneleri konusunda dünya çapnda bir kuruluş
olan ve TÜVTURK’ün de üyesi olduğu Uluslararas Motorlu
Taşt Muayene Komitesi CITA’nn dergisi CITA News’ün
Nisan saysnda, TÜVTURK Kurumsal Gelişim Direktörü Emre
Büyükkalfa ve Teknik Eğitim Yetkilisi Hakan Burçin Uluçay
tarafndan hazrlanan “E-Öğrenme’nin TÜVTURK’e Adapte
edilmesi ve Uygulanmas” başlkl makale yaynland.
50’den fazla ülkeden yaklaşk 200 kurum ve
kuruluşa ulaştrlan makalede, e-öğrenmenin
sadece bir proje değil, bir zorunluluk
olduğu da vurguland.
Ödüller 3. Karayolu Trafik Güvenliği Sempozyumu ve Sergisi’nin açlşnda İçişleri Bakan İdris Naim Şahin ve Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan Binali Yldrm tarafndan verildi.
Motosikletiyle 20 milyonuncu muayeneye gelen Mustafa Bayar,” Ben motosikletime bakyorum, muayenesini ve bakmn eksik etmiyorum. O da bana bakyor” dedi.
İSTASYON 59
Mardin İstasyonu’na
ek kanalMardin Merkez İstasyonu’nda inşaatna
Acarsan A.Ş tarafndan ek kanal ve idari bina
genişletme inşaat başlatlmşt. Bu proje
tamamland ve 14 Mays’ta Mardin
Merkez İstasyonu’nun ek kanal
hizmete sunuldu.
GEZİCİ İSTASYONLARLA OKUL
ZİYARETLERİ
Can Dostlar Hareketi kapsamnda Mays 2012’nin ilk günlerinde başlayan bu uygulama için
Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Denizli, Elazğ, Erzurum, İstanbul, Krkkale, Kocaeli, Manisa,
Nevşehir, Ordu ve Sivas’tan okullar seçildi. Bir ay boyunca, seçilen her okulun temsilci
öğretmeninin snf öğrencilerine yönelik gezici araç muayene istasyonu uygulamas
gerçekleştirildi. Uygulamada, TÜVTURK’e ait gezici araç muayene istasyonu okullarn
bahçesine getirildi, örnek bir muayene uygulamas yapld. Böylece, taşt
güvenliğinin önemi gerçek örneklerle çocuklara tekrar vurguland.
Meslek Okulu Ziyaretleri
İstanbul istasyonlarnda araç muayene teknisyeni olarak
çalşacak adaylara ulaşmak amacyla, 16 Nisan – 4 Mays
tarihleri arasnda, Küçükyal, Bağclar, Güllübağlar İMKB,
Samandra, Şişli, Taşdelen ve Çatalca Arif Nihat Asya Teknik
ve Endüstri. Meslek Liseleri ile Yldz Teknik Üniversitesi,
İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Meslek
Yüksek Okullar ziyaret edildi. Yaklaşk 600 öğrenciye
TÜVTURK’ün tantmnn yapldğ bu ziyaretlerin
sonunda toplam 500 öğrenci iş başvuru
formu doldurdu.
Panayrda şişme oyuncaklar ve çeşitli şovlarla eğlenen
çocuklara keyifleri yüzlerinden okunuyor.
İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE ÖZEL TRAFİK PANAYIRI
Bu yl 7-13 Mays arasnda kutlanan Trafik Haftas kapsamnda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve
Trafikte Sorumluluk Hareketi projesinin güç birliğiyle, 11 Mays’ta Topkap Kültür Park’nda Trafik
Panayr düzenlendi. Projenin ilköğretim dört ve beşinci snf öğrencilerine yönelik eğitim program ve
en geniş katlml ayağ olan Can Dostlar Hareketi’nin uygulandğ İstanbul’daki 10 okulun katldğ
panayrda binden fazla çocuk, sihirbaz gösterileri, şişme oyuncaklar, karaoke şovu ve jonklör
gösterileriyle eğlendi. Dört bir yanda “trafik” konulu eğitici pankartlarn asldğ
panayrda öğrencilere, oyuncak arabalarla uygulamal trafik kurallar eğitimi
de verildi. Can Dostlar Hareketi kapsamnda, 2010’dan beri Türkiye
genelinde 37 ildeki yaklaşk 300 okulda, öğrencilere, öğrenci
ailelerine, ilköğretim öğretmenlerine ve servis şoförlerine
trafikte sorumluluk bilinci oluşturmak için
eğitimler veriliyor.
60 İSTASYON
TÜVTURK
Dünyann en eğlenceli ralli organizasyonlarndan biri
olarak kabul edilen ve bu yl yedincisi düzenlenen
Allgau Orient Rally - Dostluk ve Barş Rallisi’nin Türkiye
etab TÜVTURK’ün sponsorluğunda gerçekleştirildi.
Aralarnda klasik kategorisine girebilecek ‘oldtimer’
olarak adlandrlan araçlarn da bulunduğu 111 takm,
Türkiye’de dokuz gün boyunca rallinin 4 bin km’lik
en uzun parkurunu katetti. Avrupa Birliği tarafndan
desteklenen, Dünya Gda Örgütü ve Birleşmiş
Milletler’in de ortak olarak yer aldğ, ‘Allgau
Orient Rally - Dostluk ve Barş Rallisi’nin yedincisi 28 Nisan’da
Almanya’da başlad 14 ülkeyi kapsayan yaklaşk 9 bin km’lik parkurun sonu olan Bakü’de, 16 Mays’ta
son buldu. 17 Mays tarihinde Amman›da düzenlenen ‘Dostluk ve Kardeşlik Partisi’nin ardndan tüm
araçlar, Birleşmiş Milletler’e bağl hayr kurumlarna bağşland. TÜVTURK de rallinin Türkiye etabnn
belirli bir bölümünde iki otomobille yarşt. Ralli süresince yol, hava, şartlar ve rakipleriyle mücadele eden yarşmaclar, ayn zamanda, pit stoplarda
organizasyon gereğince çeşitli özel görevleri ve sosyal sorumluluk ödevlerini yerine getirdi.
ALLGAU ORIENT DOSTLUK VE BARIŞ RALLİSİ
Türkiye ilk defa Avrupa Kamyon Sporlar
Şampiyonas’ndaTürkiye’nin ilk kez 2012 ylnda katldğ Avrupa Kamyon Yarşlar
Şampiyonas’nn bu yl 11 yarştan oluşan ilk yars İstanbul’da, 11-
13 Mays tarihleri arasnda yapld. Şampiyona kapsamnda, İstanbul
Park’ta, TÜVTURK’ün de sponsor olarak yer aldğ Motorsporlar
Festivali düzenlendi. Festivalde yarşlar, pitwalk, test sürüşleri ve çeşitli
gösteriler gerçekleşti. Çocuklarn özellikle büyük ilgi gösterdiği
ve Formula 1 yarşlarndan sonra en yüksek izleyici
saysna ulaşan bu şampiyonada minimum 30
bin seyirci üç gün boyunca Motorsporlar
Festivali’ni ziyaret etti.Şampiyonann İstanbul ayağnda, kamyonlar İstanbul Park’ta yarşt.
İSTASYON 61
The witches strolling around the city un-der the full moon during winter nights, the monuments protecting the city from
the snakes and the earthquakes, giant sculptures spouting flames to the enemy boats… The surre-al stories based on the old Istanbul’s beliefs and hearsay reach us through the pages of Evliya Çele-bi’s Seyahatname (travel book).
In the age of the emperors who reigned pow-er at the immemorial times and whose names are forgotten among the reality and hearsay, the ex-pert architects coming from seven climates, skill-ful engineers, clairvoyants and astrologists gath-ered in İstanbul.
The city in those days was so joyful, frolicsome and well-kept that many scientists were as if in a race to show off their know-how and skills. They got together and built 24 talismans on the seven hills of the city to protect the people of Istanbul from the disasters of the sea and the land, from the barbarians, epidemics and the fires.
However, the Roman Emperor Constantine,
the first emperor who had legitimately accepted Christianity, destroyed many omens dating back to the pagan tyrants of the hearsay history as he was establishing the Byzantium Kingdom. But they were so beautiful; he couldn’t sacrifice some of them and left them in their places. In fact, he had built a sculpture of himself riding a horse on the top of one of these talismans. Thus, some of the talismans were kept intact until today.
There were some voyagers who had visited İstanbul and wrote down their impressions before Fatih Sultan Mehmet converted Constantino-ple into İstanbul. Most of these memoires con-tained explanations of the city’s monuments and hearsay regarding them. Following 1453, İstanbul was nearly invaded by voyagers. When we com-pare the memoires of these voyagers with the ear-lier narratives, we realize that the protective talis-mans of the city decrease one by one while their meanings change from one age to the other.
One of these voyagers who strolled through İstanbul inch by inch and wrote down what he
Talismans of Istanbul
The surreal stories from Evliya Çelebi’s travel book, “Seyahatname”.
The masonry stone column at the Sultanahmet Square was believed to relieve the people in the times of distress and depresion with its spell. The column is made of different size stones in the Byzantium era.
ENGLISH SUMMARY
62 İSTASYON
According to Evliya Çelebi, the Column Of The Snakes symolising the victory of the Greek against the Persians and brought by Contantinus from the Temple of Apollon in Delphi and put up in the Hippodrome was protecting the city from the snakes, the centipedes and the scorpions. One of the three original snake heads is being exibited at the İstanbul Archeological Museum.
witnessed and heard was our “first local tourist”, Evliya Çelebi. And like all other voyagers, Çelebi also looked for these monuments. He wrote about his exaggerated impressions with spirit of the age as of 1650 which was also the date of his travel book, “Seyahatname”.
One of the talismans believed to protect İstanbul was at Avratpazar, still called with the same name, was a column with stairs inside ris-ing on a white marble square pedestal. According to Çelebi, this monument which was 40 meters long and taller than a minaret, contained spiral bronze depictions of Yanko bin Madyan’s Per-sia, Horasan and India expeditions. On top of it, there was monolith marble chamber containing a sculpture of a fairy looking beauty of the times. Whenever she saw an enemy on the borders, she would scream so sharply that all the birds would leave their roosts and start flying towards İstanbul. While they were circling on the monu-ment, thousands of them would be destroyed and fall down to be picked up and eaten by the people of İstanbul. According to Evliya Çelebi, the sculp-ture of the fairy faced beauty was removed from the chamber by the Emperor Constantine and placed by bells. Clergy would climb up the mon-ument to watch for enemies and would ring the bells in case of danger.
The monument stayed that way for ages until Emperor Arcadius cleared the surroundings and had his sculpture built on top of it. From then on, the monument was called as the Arcadius Col-umn. As years passed, the talisman lost its pow-er completely and as a result of numerous earth-quakes, Arcadius’s sculpture fell down and broke. The column was erect until the Ottoman Sultan Ahmet’s time but was tired after numer-ous fires and wars. Eventually, thinking it would harm its surroundings, the column was taken down. But they couldn’t take down its pedestal which was nearly eight meters long. The saints of the times interpreted this as the power of the talisman.
One other talisman was on the Tauri square, today named as “Beyazt”, had been built by Em-peror Theodosius, in front of Beyazt Hamam. This column was spelled by a clairvoyant called Gezbazya to protect the city from the plague. In fact, as long as the talisman was there, no inci-dents of plague was witnessed in the city. One day, Sultan Bayezid took it down and had made a refreshing hamam using its stones. But on the day the monument was taken down, Sultan’s son died of the plague.
On the Sultanahmet square, there was anoth-er talisman made of a square monolith red stone with frescos on it. These frescos were made and
spelled by an expert clairvoyant showing what happened to İstanbul and what was expected to happen in the city. If you would look at these carefully, you could see everyone from Yanko bin Madyan to Sultan Fatih’s janissary. What you would see but not recognize were the omens of the future events. According to Evliya Çelebi, in one of the frescos, Yanko bin Madyan, in reality Emperor Theodosius was pictured sitting on his throne facing the East his back to the West. On the other side of the pedestal, the erecting of the column with 300 soldiers and a lifting jack was pictured. In fact, the column was brought from Egypt by Emperor Theodosius. The column be-longed to Pharaoh Tutmosis the Third but its pedestal was made during Byzantium period.
It was beleived that the icon of Virgin Mary in the 1500 year old Church of Virgin Mary at Ayvansaray was protecting Byzantium from the wars and the natural disasters The above photo shows a service at the Church of Virgin Mary.
İSTASYON 63
Our life is changing beyond our dreams and in an irreversible manner. Infertile couples are having babies by test-tube method, an-
imals are being cloned, memory cell is produced from skin, probable future illnesses are detected by examining genetic codes and probable illness-es are prevented through DNA intervention, genet-ic cause of ageing is discovered and serious stud-ies are carried out to extend the human life… And some scientists even assert that cloning the human being and reaching immortality is not so far away. In a statement made by the University of Califor-nia, it is alleged that a vaccine developed against telomerase enzyme contained in human cells has destructed cancer cells by activating immune sys-tem. Researches for extending the human life by 50 percent years carried out by California Buck Institute scientists gave positive results in labora-tory tests. When will it be ready to be applied to humans? In the old times, our answer would be, “Who cares? I won’t be able to witness it anyway.” But now, the time needed is limited with decades.
Extending the life span by 50 percent will take some time but the genetic science applications in the medical area have already changed the mean-ing of health. Dr.Osman Müftüoğlu referring to the World Health Organization’s definition of health as “A state of complete physical, mental and social well-being” says, “it also includes taking effi-cient and customized measures oriented to organ-izing your life in peace with your body and spirit, pleasant, peaceful and in form”. After pointing out
to the three important aspects of modern health applications as preventive, protective and custom-ized, Dr. Müftüoğlu continues by saying: “Genetics has provided an extraordinary horizon for the med-icine. Some of the genetic tests are able to provide implications regarding our immunogenomic, car-diogenomic, detoxigenomic, osteogenomic future. Even further questions such as, “May I become di-abetic?” “Do I have any obesity risk?” “What is my biological age?” can be answered by modern med-icine. Famous researcher Dr. Elizabeth Blackburn awarded with Nobel Medicine Prix in 2009, look for an answer to this question through the ‘telom-er test’. Soon the test will become routine. Any-one paying 200-300 dollars will be able to get this test and ask for an appraisal about basic problems threatening his remaining life and health.” And the day when we’ll learn about the number of years left in our life span doesn’t seem far away.
All these are the miracles of genetic engineer-ing field. Year 2000, when human gene map was drawn, is qualified as the most important revo-lutionary year in science of all times by scientists. Therefore, genetic engineering is accepted as being one of the most brilliant and most important careers of the future, maybe even the most important one.
However, fast developments in biotechnolo-gy have also revealed many problems. They are accompanied by scientific discussions, legal and ethical questions. Thus, there is a need for a com-prehensive discussion of large groups of people with multidisciplinary scientists about the ethical values we want our future shaped by the genetic revolutions to be based on.
Humanity’s future is in their handsThere is still some time to reach immortality but genetic science applications in medicine already changed the meaning of health. Genetic engineering is one of the most brilliant and important careers of the future.
TEXT: FİGEN KAYRALCI
Legal and ethical questions are stilll to be answered regarding the genetic revolutions.
64 İSTASYON
ENGLISH SUMMARY
TÜVTURK E-LEARNING PROJECT AT CITA NEWS■ The article,“Adaptation and Implementation of E-Learning to TÜVTURK” prepared by Mr. Emre Büyükkalfa, TÜVTURK Corporate Devel-opment Director and Mr. Hakan Burçin Uluçay, Technical Training Responsible, is published in CITA News’ April issue, the periodical magazine of CITA, International Motor Vehicle Inspection Committee. CITA is a worldwide recognized or-ganization in vehicle inspection adhered by TÜV-TURK also. The article reaching around 200 corporations and institutions in more than 50 countries underlines the fact that e-learning is not only a project but also a necessity for TÜVTURK.
HIGHWAY TRAFFIC SAFETY SYMPOSIUM AND EXHIBITION■ The opening of 3rd Highway Traffic Safety Symposium and Exhibition which took place on 16-18 May in Ankara was attended by the Minis-ter of Internal Affairs, Mr. Idris Naim Şahin and the Minister of Transport, Maritime and Com-munications, Mr. Binali Yldrm. During the symposium, three reports; Traffic Responsibility Action by Koray Özcan, Bosom Buddies Action by Fadile Paksoy and “Combined Trainings at TÜV-TURK Stations” by Hakan Burçin Uluçay were presented. While in the first two reports both projects were described as sample cases; the re-
port on TÜVTURK and Combined Training con-tained technical trainings given with a combined method of class trainings, practical trainings and electronic trainings, the method being one of the most important elements of sustainable develop-ment at TÜVTURK. Besides technical trainings which assure the continuous development of the personnel through conveying the latest technical and legal developments and aim at trasforming the professional knowledge into action, detailed information was provided about the e-learning portal, TÜVTURK Academy, used very efficiently by the TÜVTURK training system.
COOPERATION OF TÜVTURK AND CITY SECURITY DIRECTORATE■ Corporate Development Director Mr. Emre Büyükkalfa and Regional Managers Mr Alper Demirel, Serdar Torman and Murat Barn made presentations at City Security Directorates aiming to strengthen the cooperation with security mem-bers and law enforcement agencies and to raise the teams’ attention regarding fake inspections in of Konya, Osmaniye, Bolu, Gaziantep, Şanlurfa, Yalova and Düzce. During these presentations where TÜVTURK was introduced and detailed information were given about modern vehicle in-spection system, information was also provid-ed regarding forgery by using genuine examples and decrease of accidents causes by vehicle failure are explained with figures. It is underlined that in 2011, 25 vehicles upon one hundred constitute potential danger in traffic because they have not been shown for inspection and importance of de-tection of the same through road controls.
TÜVTURK news
İSTASYON 65
VEHICLES MOSTLY FAILED FOR BRAKES DURING 20 MILLION INSPECTIONS■ 20 millionth inspection of TÜVTURK Vehicle Inspection Stations was performed in Çanakkale Center Station. Following 20 millionth inspec-tion service provided to the motorcycle owned by Mustafa Bayar, a plate and a prize was presented to the vehicle owner by TÜVTURK COO, Mr. Ay-kut Özgülsün as a souvenir. Çanakkale Business Associate 2K Vehicle Inspection Stations Inc. managers also participated at the prize ceremony. 24 year old Mr. Bayar said that he purchased his 2008 make motorcycle with the first money he earned. Mr. Aykut Özgülsün made a speech say-ing “We aim to contribute to the increase of the vehicle and traffic safety in our county as an inde-pendent, reliable and impartial vehicle inspection body. 50 percent of inspections made by TÜV-TURK from the beginnig of our services until to-day consist of Passanger Vehicles. This figure is followed by light commercial vehicles like mini-buses and delivery vehicles with 35 percent; heavy vehicles like busses, lorries, tankers and TIR with 10 percent; and farm tractors and motorcycles with 5 percent. The inspections prevented more than 7 million dangerous vehicles from the traf-fic. Of 20 million vehicles inspected until today, failure rate from periodical inspection is 38 per-cent. Moving parts like brakes, tires and lighting problems are classified in the first rank as causes of failure in inspection.”
ALLGAU ORIENT RALLY■ Turkish leg of Allgau Orient Rally, one of the funniest rally organizations of the world and or-ganized for the seventh time this year, was per-formed under the sponsorship of TÜVTURK. 111 teams included “oldtimers” that might be deemed as classics, covered the four thousand kilometer lap of the rally during nine days in Turkey. The Allgau Orient Rally, supported by European Un-ion, in which World Food Organization and Unit-ed Nations were jointly present, started on the 28th of April in Germany and ended on the 16th of May in Baku, the end point of 9 thousand kil-ometers covering 14 countries. After the “Friend-ship and Peace Party” organized in Amman on the 17th of May, all the vehicles were donated to char-ity organizations allied to United Nations. TÜV-TURK competed with two vehicles in a given part of Turkey leg of the rally. Competitors fighting with road, weather conditions and their rivals also completed special duties at the pit stops.
SCHOOL VISITS WITH MOBILE STATIONS■ The mobile inspection station visits within the context of Bosom Buddies Action were made to the selected schools in Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Denizli, Elazğ, Erzurum, İstanbul, Krkkale, Kocaeli, Manisa, Nevşehir, Ordu and Sivas in the the first week of May. In this imple-mentation, TÜVTURK’s mobile vehicle inspec-tion station is brought to the schoolyards and a representative inspection practice is performed underlining the importance of vehicle safety.
TÜVTURK news
66 İSTASYON
ENGLISH SUMMARY
‹ inizin hep yolunda gitmesi içinTraktörünüzü TÜVTURK’te muayene ettirin!‹ inizin demirba lar ndan traktörünüzün sizi yar yolda b rakmamas için muayenesini aksatmay n.Traktörünüzü TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlar ’na getirerek muayene i lemlerinidüzenli olarak mutlaka yapt r n.
TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlar
Güven verir.De¤er katar.