1

ASPEKTY ETYCZNE

BADAŃ NAUKOWYCH

NA ZWIERZETACH

Krzysztof Turlejski

Krajowa Komisja Etyczna

Instytut Biologii Doświadczalnej PAN

Wydział Biologii

Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Zmiana prawa europejskiegoo doświadczeniach na zwierzętach

(Dyrektywa EU 2010/63)

• 10 lat negocjacji, walka o kształt nowego kompromisu

• Zasady nadrzędne: 3R, unifikacji prawa europejskiego („even

playground”)

• Zmiana w ostatniej chwili: możliwość stawiania wyższych

wymagań tam, gdzie były, po wcześniejszej notyfikacji Rady

Europy.

• Uznanie oceny etycznej doświadczeń na zwierzętach za

obowiązkowy i nieodłączny ich składnik. Jednocześnie

oddalenie skrajnych akcji zmierzających do wprowadzenia

zakazu takich doświadczeń (n.p. Inicjatywa Europejska na

rzecz delegalizacji doświadczeń na zwierzętach, oddalona w

czerwcu 2015).

Konflikty wartości, konieczność

kompromisu• ISTNIEJE WIELE RÓŻNYCH WARTOŚCI ETYCZNYCH,

CZĘSTO KOLIDUJĄCYCH ZE SOBĄ.

• ZASPOKOJENIE ICH WSZYSTKICH I W PEŁNI NIE JEST MOŻLIWE.

• Nie jest możliwe takie działanie, które by zaspokajało wszystkie istotne wartości jednocześnie.

• Wobec tego, musimy dokonywać wyborów - najczęściej na drodze kompromisu.

• Kształt takiego kompromisu zmienia się, gdy zmienia się sytuacja społeczna i waga przykładana do pewnych wartości.

• Reguła: dobry kompromis, to taki kompromis, który nikogo całkowicie nie zadowala, ale pozwala społeczeństwu funkcjonować.

Sympatia do zwierząt

• Zwierzęta są z nami ewolucyjnie związane. Różnią się

między sobą więcej, niż my od niektórych z nich.

• Układy emocji są ewolucyjnie stare i wykazują wiele

międzygatunkowych podobieństw. Łatwiej jest nam

zrozumieć emocje zwierząt, niż ich procesy myślowe.

• Kto nie odczuwa potrzeby obecności zwierząt,

obserwowania ich swobodnego zachowania i radości z takiej

obserwacji, nie będzie dobrym naukowcem w tej dziedzinie.• Łagodne i nacechowane empatią zachowanie badacza i

opiekunów sprawia, że i zwierzęta i badacz są mniej

zestresowani, a cała interakcja mniej etycznie

problematyczna.

2

Niezbywalna wartość życia• Stwierdzenie takie zapisane jest w preambule Dyrektywy

• Życie biologiczne jednostki oczywiście MA dla niej wartość.

• Jednak życie jednostkowe nie jest i nie może być jedyną

wartością, gdyż życie na ziemi jest współzależnym systemem;

• Każdy osobnik jest zależny od innych (rozmnażanie drogą

płciową, łańcuchy troficzne). Konflikty różnych wartości.

• Ta sama Dyrektywa wyłącza spod oceny Komisji Etycznej

doświadczenie, w którym zwierzę jest jedynie uśmiercane.

• To, że reguły etyczne obowiązują jedynie ludzi stanowią

potwierdzenie wyjątkowości naszego gatunku.

• Jednak: odebranie życia MA WARTOŚĆ ujemną, jest

KOSZTEM także wtedy, gdy zabicie jest usprawiedliwione

realizacją innego ważnego dobra.

Kultura troski o zwierzęta

• Europejskie instrukcje wprowadzania Dyrektywy o

doświadczeniach na zwierzętach w krajach

członkowskich podkreślają potrzebę tworzenia

„culture of care” – kultury (atmosfery, obyczaju) troski

o zwierzęta doświadczalne powierzone naszej opiece.

• Każdy badacz powinien czuć się osobiście

odpowiedzialny za zapewnienie zwierzętom

doświadczalnym odpowiednich warunków i za

odpowiednie ich traktowanie w czasie doświadczenia.

• Osobą osobiście odpowiedzialną za taki stosunek

wszystkich pracowników instytucji do zwierząt i

doświadczeń na nich jest kierownik placówki.

Ewolucja etyki

• Tak jak społeczeństwa, etyka też ewoluuje.

• Zmiany społeczne (np. urbanizacja) i

technologiczne (zmiana systemu rolnictwa)

sprawiają, że zmienia się ocena wielu

działań, które miały akceptację społeczną i

nie wywoływały wątpliwości etycznych.

• Dotyczy to także akceptowanego sposobu i

zakresu użycia zwierząt do celów i potrzeb

ludzkich.

Rozwój nauki stwarza konflikty

etyczne• Każda działalność ludzka stwarza sytuacje, w

których pojawiają się konflikty różnych wartości.

• Rozwój nauki stwarza wciąż nowe konflikty etyczne.

• Dzieje się tak dlatego, że wiedza naukowa ujawnia wcześniej nie znane fakty i zależności, co umożliwia sposoby działania, o których wcześniej nie pomyślano, lub były niemozliwe.

• Postęp nauki inicjuje i przyspiesza zmiany status quo, a więc stwarza ciągle nowe, wcześniej nie znane konflikty wartości.

• Zmusza to do coraz częstszego negocjowania coraz nowych kompromisów etycznych.

3

Ważniejsze konflikty wartości

stworzone przez postęp nauki• - sekcja trupów ludzkich

• - doświadczenia na żywych zwierzętach

• - energia jądrowa, jej użycie do celów cywilnych i wojskowych

- wpływ zwierząt i roślin GMO na rolnictwo i środowisko

- użycie leków zmieniających świadomość i emocje

- zapłodnienie in vitro u ludzi

- eutanazja ludzi na ich życzenie

- sztuczna inteligencja

- ….. (n>100)

Kwestionowanie użycia zwierząt do doświadczeń jest przejawem jednego z wielu konfliktów etycznych dotyczących prowadzenia i wykorzystania wyników badań naukowych.

Konflikty wartości związane z

doświadczeniami na zwierzętach• Doświadczenia na zwierzętach stwarzają konflikty moralne.

• Są to konflikty dotyczące kosztów realizacji pewnych wartości, na przykład:

- z jednej strony etyczna zasada pomocy cierpiącym ludziom i zwierzętom, oraz wartość poszerzania wiedzy;

- z drugiej zasada nie krzywdzenia, nie zadawania śmierci

i cierpienia nikomu, zarówno ludziom i zwierzętom.

• Wartości tych jednocześnie i w całości zrealizować się nie da.

• Toteż doświadczenia na zwierzętach nie mogą być prowadzone bez żadnych ograniczeń, musi być zawarty pewien społecznie zaakceptowany kompromis.

Społeczeństwo, etyka i nauka

• Badania naukowe rozwinęły się w społeczeństwach zaawansowanych w rozwoju. Społeczeństwa takie zaakceptowały pewne wspólne wartości, takie (między innymi) jak wartość poznania i komunikowania prawdy, wartość wiedzy i badań naukowych dla funkcjonowania społeczności.

• Toteż przestrzeganie umowy społecznej, określającej, co jest, a co nie jest postępowaniem etycznym jest kluczowe dla rozwoju tych społeczeństw, a więc dla rozwoju nauki.

• Destrukcja wartości moralnych i etyki zagraża istnieniu zarówno nauki, jak i rozwiniętych społeczeństw.

Aspekt społeczny doświadczeń na

zwierzętach• Podstawowe badania naukowe, w tym badania na

zwierzętach, są finansowane przez rządy państw -ze środków budżetowych, czyli z podatków. Reprezentanci społeczeństwa mają wpływ na ustanawianie prawa regulującego takie badania.

• Nie jest więc możliwe prowadzenie badań naukowych (w tym badań na zwierzętach) bez społecznego przyzwolenia na takie badania.

• Często jednak demokratyczna debata o realnych problemach i zasadach jest dominowana przez grupy aktywistów z obu stron o skrajnych poglądach, usiłujących działać na emocje źle poinformowanej opinii publicznej.

4

Oczekiwania obywateli UE odnośnie

standardów etycznych naukowców• Eurobarometr 2014 - raporty „Odpowiedzialna Nauka” i

„Percepcja Nauki”

• 70% obywateli UE sądzi, że respektowanie zasad etycznych jest gwarancją, iż badania naukowe i innowacje spełnią ich oczekiwania;

• 84% uważa, że wszyscy naukowcy powinni przechodzić obowiązkowe kursy etyki;

• 83% uważa, że wszyscy młodzi naukowcy powinni składać przysięgę, że będą przestrzegać zasad etycznych i prawa, podobną do Przysięgi Hipokratesa;

Czy obywatele Unii Europejskiej

akceptują badania na zwierzętach?

• Wnioski raportu Science and Technology Eurobarometer na temat badań na zwierzętach (czerwiec 2010):

• 44% obywateli EU zgadza się z opinią, żenależy pozwolić naukowcom na badania na zwierzętach, 37% nie zgadza się;

• 44% uważa, że można zaakceptować badania na takich zwierzętach, jak pies, czy małpa

• 66% uważa, że naukowcom powinno się zezwolić na badania na zwierzętach takich, jak mysz, jeśli te badania mogą wyjaśnić przyczyny chorób ludzkich (18% nie zgadza się).

Zastrzeżenia społeczeństwa do

doświadczeń na zwierzętach• Tylko mniejszość obywateli EU bez zastrzeżeń popiera

prowadzenie doświadczeń na zwierzętach.

• Bardzo często wyrażane są negatywne opinie:

- to, że wykonuje się doświadczenia na zwierzętach jest godne ubolewania/potępienia;

- doświadczenia na zwierzętach nic nie wnoszą do naukiani do sposobów leczenia ludzi i zwierząt, są robione dla kariery i pieniędzy;

- wszystkie zwierzęta poddawane doświadczeniom straszliwie cierpią;

- ogólna liczba zwierząt użytych do doświadczeń jest „niezwykle duża”.

- naukowcy używają do badań nadmiernej liczby zwierząt i niepotrzebnie powtarzają doświadczenia.

Doświadczenia na zwierzętach• Opinia publiczna coraz częściej

kwestionuje potrzebę i moralne prawo

prowadzenia doświadczeń naukowych na

zwierzętach.

• Czy takie badania są wciąż potrzebne?

Jakie jest ich miejsce pośród innych badań

naukowych?

• Jak dużym problemem moralnym są takie

badania?

5

Konkluzja części opinii społecznej:

Z doświadczeń na zwierzętach wyniknęło

wiele ich cierpień, nie było natomiast

żadnego pożytku, ani dla ludzi, ani dla

zwierząt. Obecnie takie badania są

całkowicie zbędne.

Gdyby tych doświadczeń

zakazano, cierpienie zwierząt

znacząco by się zmniejszyło.

Źródła sprzeciwu wobec badań na

zwierzętach• XIX-wieczne metody badań na zwierzętach (Claude Bernard)

• Biologicznie uwarunkowany, instynktowny lęk i awersja do scen spostrzeganych jako zagrażające, w tym do widoku krwi. Mylenie etyki i estetyki.

• Niemożność zrozumienia celu i wyników badań naukowych przez szerokie kręgi społeczeństwa.

• Brak wiedzy i zrozumienia szerszego kontekstu kontaktów człowieka z innymi gatunkami zwierząt. Abstrahowanie od realiów życia biologicznego. Hipokryzja i podwójne standardy.

• Przemiany kulturowe: obecnie znaczna większość ludzi (a więc wyborców w systemach demokratycznych) kontaktuje się głównie, lub jedynie ze zwierzętami towarzyszącymi.

• Jednowymiarowy maksymalizm etyczny. Zawodowy antywiwisekcjonizm.

Wpływ filozofii KartezjuszaRene Descartes (1595 – 1650)

Francuski filozof i matematyk.

Był inżynierem wojskowym.

„Myślę, więc jestem”.

Dowodem na nasze istnienie

jest myślenie i świadomość (dusza).

• KARTEZJUSZ dowodził, że funkcje psychiczne i świadomość należą do sfery duszy. Do funkcji duszy należy także zdolność odczuwania, w tym odczuwanie bólu i emocji - lęku, przyjemności, smutku.

• Ciało, zarówno ludzkie jak zwierzęce, jest nieświadomym automatem (mechanizmem).

• Zgodnie z Biblią, jedynie ludzie mają duszę daną od Boga, zatem zwierzęta są automatami, niezdolnymi do odczuć i uczuć. Sprawiają tylko pozory istnienia tych procesów.

• Błędy z niewiedzy. Centralnie w mózgu położona szyszynka steruje przepływami duszy, jest więc jego najważniejszą częścią.

Wczesne poglądy i badania

fizjologów - źródło ruchów

antywiwiskcjonistycznych• Claude Bernard – skończył medycynę, pracował z fizjologiem

F. Magendie. 1847 - profesor Wydziału Fizjologii na Sorbonie. 1864 roku laboratorium przy Musée National d’Historie Naturelle. W 1868 r. wybrany na członka AkademiiFrancuskiej.

• Bernard zdał sobie sprawę, że w medycyna nie jest nauką, żenie jest oparta na naukowo potwierdzonych faktach. Prowadził i propagował eksperymenty na zwierzętach. Ponieważ nie było wtedy środków znieczulających i narkozy, doświadczenia te często były według dzisiejszych standardów bardzo okrutne.

• Bernard odkrył zasadę i wprowadził pojęcie homeostazy. Zbadał rolę trzustki, ślinianek i wątroby, etapy utleniania w organizmie i zasady reakcji odruchowych. Odkrył glikogen i biochemiczne podstawy działania kurary.

6

Wczesne poglądy i badania

fizjologów - źródło ruchów

antywiwiskcjonistycznych

• Claude Bernard (być może dla uspokojenia sumienia) podzielał poglądy Kartezjusza. Wykonywał prawdziwe wiwisekcje na psach (wówczas pladze Paryża). Radził uczniom ignorować wycie rozcinanych zwierząt i skupiać się na przebiegu badania. W ślad za nim, postępowało tak wielu fizjologów Europy.

• Próby zastosowania do narkozy eteru: 1836-1946, chloroformu: od 1847 (USA). Europa – 1870-80.

• W 1845 Claude Bernard ożenił się z Fanny Martin, która nie mogła znieść widoku doświadczeń męża. Ona i ich córka stały się obrończyniami praw zwierząt(antywiwisekcjonistkami). W 1869 roku Fanny rozwiodłasię z mężem.

Wiwisekcja jako grzech• W Anglii najwcześniej protestowano przeciw

okrucieństwu wobec koni.

• Te protesty dały początek zorganizowanym

ruchom obrony zwierząt przed okrucieństwem.

• Doświadczenia na zwierzętach (wówczas

rzeczywiście często wiwisekcje) uznano za

„grzech”.

BUAV – the British Union for the

Abolition of Vivisection• BUAV powołała do życia w 1898 roku Frances Power Cobbe

(1822 to 1904), bojowniczka o prawa kobiet i filantropka.

• Cobbe zetknęła się z doświadczeniami na zwierzętach

podczas podróży po Europie w roku 1863.

• Głęboko poruszona cierpieniem zwierząt, zaczęła pisać

artykuły do prasy i wygłaszać przemówienia przeciw

‘torturowaniu’ zwierząt.

• Opinia publiczna była poruszona jej wystąpieniami. Królowa

Wiktoria uznała wiwisekcje za “hańbę dla Chrześcijaństwa i

ludzkości”. W końcu XIX wieku powstało wiele organizacji

nazywających się „antywiwisekcjonistycznymi”. Pięć takich

organizacji połączyło się w roku 1898 tworząc BUAV.

MISJA BUAV

• ‘To keep unalterably before its members

and the public the fundamental principle of

their warfare with scientific cruelty,

namely, that it is a great Sin – which can

only be opposed effectively when opposed

absolutely, and without attempts at

delusive comprises of any kind.’

• Jest to do tej pory maksyma BUAV.

• POJĘCIE GRZECHU JEST POJĘCIEM

RELIGIJNYM

7

BUAV• BUAV jest największą, najbardziej wpływową i

najbogatszą organizacją anty-wiwisekcjonistyczną

w Europie.

• W roku 1947 utracił status organizacji pożytku

publicznego, gdyż rząd Wielkiej Brytanii uznał, że jej

misja została wypełniona, że obecne doświadczenia

na zwierzętach nie są wiwisekcjami. BUAV nigdy

się z tym nie zgodził.

• BUAV szkoli działaczy i finansuje ruchy

antywiwisekcjonistyczne w całej Europie, także w

Polsce

Widok płynącej krwi wywołuje

instynktowny lęk• Ciało migdałowate przodomózgowia, struktura odpowiedzialna

za generowanie emocji lęku, strachu i awersji reaguje

automatycznym, nieświadomym pobudzeniem na szereg

bodźców potencjalnie uszkadzających, takich jak:

widok ran i krwi

widok węży, pająków

widok ostrych przedmiotów zbliżanych do ciała

widok trupów, kału

• Są to reakcje instynktowne, wrodzone, które sprawiają, że sami

odczuwamy ból poszkodowanego, a więc unikamy miejsc, w

których i my moglibyśmy doznać urazu. W wielu zawodach, na

przykład w ratownictwie medycznym, chirurgii wymagane jest

przezwyciężenie, stłumienie tych odruchowych reakcji.

• Koszty etyczne: zobojętnienie, brak reakcji na cierpienie.

Czy liczba zwierząt używanych do

doświadczeń jest „ogromna”?

Jak się ta liczba ma do liczby

zwierząt używanych do innych

celów?

Czy liczba zwierząt używanych do

badań naukowych jest ogromna?

• Na całym świecie corocznie około 50-100

mln zwierząt jest używanych do

doświadczeń i testów. Udokumentowane jest

użycie 27 milionów zwierząt. Nic nie wiemy o

liczbach zwierząt użytych w Chinach,

Indiach, Rosji, Japonii.

• W najbardziej rozwiniętych krajach świata co

roku do doświadczeń używa się milionów

zwierząt (2-4 mln w największych krajach

Wspólnoty Europejskiej, w sumie 12 mln).

8

Liczba zwierząt używanych co roku

do celów naukowych (badania i

testy) w Unii Europejskiej• W UE corocznie używa się około 12-13 milionów zwierząt do

doświadczeń i testów (ESLAV Bulletin November 2010)

• Zjedn. Królestwo – 3.6 mln (2010)

• Niemcy – 3.2 mln

• Francja – 2.3 mln (2004; w 1984 - 4.8 mln)

• Hiszpania – 1.4 mln (2009)

• Włochy – 1.1 mln

• Holandia – 0.5 mln

• Belgia – 0.4 mln

• Skandynawia – 0.5 mln

• Europa Wschodnia – poniżej 1 mln

• (Polska – 0.2 mln w 2013, liczba użytych zwierząt stale spada)

Miliony ludzi, miliony zwierząt i

relacje między nimi• Biorąc pod uwagę liczby obywateli różnych

państw i liczby użytych tam zwierząt doświadczalnych, dochodzimy do wniosku, że każdy obywatel rozwiniętego państwa musi się zgodzić na to, by raz na 20-40 latw jego imieniu poświęcono życie jednego zwierzęcia doświadczalnego.

• A więc, by w ciągu całego jego życia 2-4 zwierzęta zostały użyte do celów naukowych w jego imieniu.

Ile zwierząt obciąża sumienie obywatela

rozwiniętego państwa UE w ciągu całego

jego życia?

Każdy obywatel - 2 myszy i jeden szczur.

Dla 50% obywateli czwartym zwierzęciem będzie rybka akwaryjna Danio rerio.

Dla 20% - jednodniowe kurczę.

Dla 10% - inny mały gryzoń.

Dla 10% - inny kręgowiec.

Mniej niż jedna osoba na 10 000 musi się zgodzić na to, że w ciągu jego całego życia, w jego imieniu do celów naukowych zostanie użyty jeden pies, kot lub małpa.

Naukowcy

systematycznie

redukują liczbę

najbardziej

problematycznych

doświadczeń

Stały spadek liczby psów i kotów

używanych do doświadczeń w UE

Jednocześnie w Anglii co roku usypia się około 100 000 2-letnich

greyhoundów, które w poprzednim sezonie przegrywały w wyścigach

psów. Jest to jeden z częstych przypadków hipokryzji w stosunku ludzi

do zwierząt.

9

Liczba ssaków naczelnych użytych

do doświadczeń w Unii Europejskiej

rok 2009• Cała Europa – 9-10 000

• Zjednoczone Królestwo 4100 (stały wzrost liczby)

• Francja – 3789 w 2004 (ostatnie dostępne dane)

• Niemcy – ? 2000

• Włochy – 502

• Hiszpania – 430

• Belgia – ca. 50 rocznie

• Europa Wschodnia – tylko Węgry (10-20 rocznie)

Czym biedniejsze państwo, tym

mniej zwierząt używa do badań

naukowychKoszt zwierzęcia to zawsze zaledwie kilka procent całkowitych

kosztów prowadzenia badań na nim. Zależnie od kraju i rodzaju doświadczeń, jest to w przeliczeniu suma 3 – 100 TYSIĘCY złotych.

Z tego powodu już w państwach o średnim stopniu rozwoju, używa się do celów naukowych proporcjonalnie 10-100 razy mniej zwierząt, niż w państwach rozwiniętych.

Polska (38 mln ludzi) używa do badań i testów 0.2 mln zwierząt, zamiast około 1.9 mln, których używała by jako państwo rozwinięte.

Zatem w Polsce tylko 50% ludzi musi się zgodzić na to, żeby w ciągu całego ich życia jedno zwierzę zostało użyte do celów naukowych.

Ile zwierząt zjadają psy i koty• Psy i koty utrzymywane są głównie jako zwierzęta

towarzyszące, dla zaspokojenia ludzkich potrzeb

emocjonalnych.

• Psy są wszystkożerne i mogą jeść niewiele mięsa.

Koty muszą otrzymywać jako karmę mięso innych

zwierząt.

• 5-7 mln psów, średnio 200 g mięsa na dzień. 4-6

mln kotów, średnio 200 g. mięsa na dzień.

Ile zwierząt zjadają psy i koty• Zapotrzebowanie na karmę psów i kotów w Polsce: co

najmniej 1500 TON mięsa dziennie, 500 tys ton rocznie.

• Tyle karmy dla zwierząt można uzyskać- zabijając:

• - 350 mln kurcząt, lub

• - 10 mln świń, lub

• - 4 mln sztuk bydła.

• Konkluzja: Obywatele państw akceptujących

posiadanie zwierząt towarzyszących, zgadzają się

na hodowanie i zabijanie na ich karmę co najmniej

stukrotnie większej liczby zwierząt, niż jest

poświęcane na potrzeby nauki. 10-15%

hodowanych przez człowieka zwierząt jest

zjadanych prez psy i koty.

10

Szersza perspektywa

• Kręgowce używane do doświadczeń stanowią co najwyżej 0.1% wszystkich ptaków i ssaków używanych przez człowieka do różnych celów.

• Roczna konsumpcja na całym świecie:

• Ryby –nieznana. Co najmniej 200 mld sztuk większych ryb (nie licząc sardynek itp.).

• Drób – powyżej 100 mld.

• Świnie – 1 mld.

• Bydło – 0.1 mld.

Konkluzja:• Uśmiercanie zwierząt do celów badań

naukowych to wąski margines całości akceptowanych powodów uśmiercania zwierząt przez człowieka do jego celów.

• Przy tym: znaczna część zwierząt doświadczalnych to zwierzęta użyte do testów wymaganych przez prawo, do których wyeliminowania skutecznie się dąży.

• Myszy, szczury, inne gryzonie, kurczęta i ryby to ponad 90% zwierząt używanych do badań naukowych.

• „Bardziej rozwinięte” zwierzęta są używane bardzo oszczędnie (1-3%) i tylko do specjalnych celów.

Problem bólu i cierpienia zwierząt

doświadczalnych

• Warunki utrzymania zwierząt

doświadczalnych są z reguły dobre a

standardy są systematycznie podwyższane

(także mocą nowej Dyrektywy UE 2010/63).

• Nie jest prawdą, że każde zwierzę

doświadczalne cierpi. Odwrotnie, relatywnie

niewiele zwierząt doświadczalnych odczuwa

znaczny ból, stres lub dyskomfort na skutek

zastosowania procedur doświadczalnych.

Większość zwierząt jest poddawanych

bezbolesnym doświadczeniom albo

odczuwa tylko niewielki, krótkotrwały ból.

• W badaniach prowadzonych w Europie, tylko około 7% zwierząt doświadczalnych kiedykolwiek odczuwa ból lub stres o średnim lub silnym natężeniu. Ta proporcja stale spada.

• W przypadku około 50% zwierzątjedyną procedurą jest uśmierceniew celu pobrania tkanek (ta proporcja stale rośnie z powodu rozwoju badań in vitro).

• Ponadto, 10-15% zwierząt jest obserwowanych, bezboleśnie testowanych lub trenowanych przed zabiciem.

• Prawie 30% zwierząt jest operowanych pod narkozą, a następnie dostają środki przeciwbólowe po operacji.

11

Najtrudniejsze do uniknięcia

przypadki zadawania bólu i

cierpień:

- badania mechanizmów bólu i działania nowych środków przeciwbólowych;

- badania nad nowotworami

- badania nad sposobami postępowania po zawale serca

- okres pooperacyjny w doświadczeniach chronicznych;

- badania nad stresem, wymagające uciążliwego stresowania;

Bezsensowne badania?200 lat temu wiedzieliśmy o budowie i

funkcjonowaniu organizmów niewiele więcej niż greccy medycy i filozofowie 2000 lat wcześniej.

Ten postęp wiedzy zawdzięczmy systematycznym badaniom naukowym, w tym badaniom na zwierzętach, prowadzonych w ciągu ostatnich dwóch wieków.

Postęp wiedzy w ciągu ostatnich 10 lat jest większy niż wcześniej przez stulecia.

W ciągu ostatnich 3-4 pokoleń życie człowieka wydłużyło się o ponad 20 lat (o całe pokolenie!). Prawie całe to przedłużenie życia i lepsze zdrowie zawdzięczamy wiedzy zdobytej w doświadczeniach, prowadzonych w którejś fazie także na zwierzętach.

Zyski z badań na zwierzętach trafiają

z powrotem do zwierząt

•Miliony psów, kotów i innych ulubieńców, a także

zwierząt gospodarskich umierałoby na ponad 200

chorób, które są obecnie uleczalne, albo którym

zapobiega się przez szczepienia.

•Obecnie medycyna weterynaryjna w ciągu kilku

lat adaptuje do leczenia chorób zwierząt nowe

metody, które pierwotnie opracowano

eksperymentując na zwierzętach dla leczenia

ludzi. Ostatnio – wymiana zastawek serca.

NIERACJONALNE ZAKAZY

BADAŃ SZKODZĄ ZWIERZĘTOM• Domagamy się

• - wprowadzenia zakazu eksperymentów na zwierzętach naczelnych,

zwierzętach dzikich oraz zwierzętach bezdomnych z wyłączeniem

przypadków WYJĄTKOWYCH, …

• - dopuszczenia prowadzenia badań w celu ochrony środowiska

naturalnego JEDYNIE jeśli prowadzone są one w interesie zdrowia ludzi

lub zwierząt;

• - zapewnienia udziału w KAŻDEJ komisji etycznej,…. minimum 3

przedstawicieli organizacji humanitarnej (nie gatunkowej) ochrony

zwierząt.

• Ochrona przyrody wymaga monitoringu populacji i osobników, który

kwalifikuje się jako doświadczenia na zwierzętach. Ekolodzy są przerażeni

tą perspektywą. Stronnicy „ekologii głębokiej” triumfują.

• Chronić rzadkie zwierzęta dzikie (n.p. niedźwiedzie) będzie bardzo trudno.

12

Badania na zwierzętach przynoszą ogromne

TRWAŁE korzyści poznawcze i

ekonomiczne.

Coraz rzadziej badania te powodują

poważne zagrożenia dobrostanu żyjących

zwierząt.

Jednocześnie przepisy dotyczące użycia

zwierząt do doświadczeń naukowych są

najbardziej restrykcyjne spośród wszystkich

przepisów dotyczących użycia zwierząt do

potrzeb ludzkich i są stale zaostrzane.

Problemy medyczne dotąd nie rozwiązane

i niemożliwe do rozwiązaniabez dalszych badań na zwierzętach

Nowotwory

Usuwanie bólu chronicznego

Zapobieganie cukrzycy

Nadciśnienie

Degeneracje nerek i wątroby

Psychozy, depresja

Choroba Alzheimera, Parkinsona

Choroby zakaźne, nowe antybiotyki

Testowanie nieszkodliwości leków, poprawności procedur i

technik chirurgicznych. Uczenie umiejętności zawodowych.

W tych kierunkach badań i szkoleń, doświadczenia na

zwierzętach są nadal niezbędne jako jedna z metod.

Wiedza naukowa jest jednością• Analiza prac cytowanych przez noblistów z

dziedziny fizjologii i medycyny, oraz prac

cytowanych w tych pracach pokazuje, że każde

odkrycie opiera się na bardzo szerokiej bazie

naukowej, praktycznie wymaga rozwoju wszystkich

gałęzi wiedzy.

• Badania na zwierzętach potrzebne są nie tylko w

medycynie czy ekologii. Badania neurofizjologiczne

bardzo wiele wniosły do rozwoju informatyki.

Badania aerodynamiki lotu ptaków pozwoliły

poprawić właściwości płatów nośnych samolotów.

Niezbędny jest dialog naukowców ze

społeczeństwem

• Musimy ze społeczeństwem prowadzić dialog.

• Musimy zaakceptować, że czasem będziemy pozostawać w sporze z opinią społeczną i nie będziemy rozumiani.

• Opinia społeczna musi być przekonana, że mimo to, jesteśmy zdecydowani respektować prawo.

• Nie rezygnując z własnych racji, musimy uważnie słuchać, co mówi opinia społeczna i próbować zrozumieć dlaczego.

• Musimy się nauczyć wyjaśniać opinii społecznej cel i znaczenie naszych badań, przedstawiać nasz system wartości i naszą perspektywę.

• Bez akceptacji społecznej nie jest możliwe uprawianie nauki, także badań na zwierzętach.

13

Państwo prawa czy państwo

ideologii

• Współczesne państwa funkcjonują mając za

fundament zbiór praw i egzekwując wynikające

z nich obowiązki, a nie ideologię (ideę) i

wynikającą z niej moralność.

• W pierwszym przypadku mamy państwo prawa

w drugim mamy rządy ideologii

(komunistycznej, religijnej czy

nacjonalistycznej).

Naukowcy, konflikty etyczne,

społeczne kompromisy i prawo

• Naukowcy mają prawo i obowiązek brać udział w negocjowaniu kompromisu dotyczącego obowiązujących standardów etycznych, natomiast nie mogą ignorować istnienia konfliktów etycznych i prawa społeczeństwa do wyrażania opinii i negocjowania kompromisu wartości, który ma obowiązywać w danym miejscu i czasie – jako prawo.

Bądźmy świadomi zagrożeń

etycznych

• Życie jest nierozłącznie związane z cierpieniem i kończy

się śmiercią. Mimo tego, nikt normalny nie tylko nie cieszy

się ze śmierci i cierpienia, ale też nie jest na nie obojętny.

• Zadanie śmierci lub cierpienia nie może być rutyną nie

wymagającą refleksji. W czasie wykonywania takich

czynności, lepiej (także dla zwierząt) abyśmy nie działali w

stanie napięcia emocjonalnego. Zawsze jednak w takich

sytuacjach powinniśmy być świadomi, że kończymy życie

zwierzęcia, albo zadajemy mu cierpienie.

• Refleksja nad celem i skutkami działania powinna nam

zawsze towarzyszyć.

•