65
ALLERJİK RİNİT Doç Dr Dane Ediger Uludağ Ün.Tıp Fakültesi Alerjik Göğüs Hastalıkları

ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

ALLERJİK RİNİT

Doç Dr Dane EdigerUludağ Ün.Tıp Fakültesi

Alerjik Göğüs Hastalıkları

Page 2: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Kursun amaçları

• Bu derste bir Göğüs Hastalıklarıuzmanının alerjik rinit hakkında bilmesi gerektiğini düşündüğümüz klinik ve pratik bilgiler aktarılacaktır.

• Alerjik rinit başlı başına bir antiteolmasının yanı sıra astıma olan etkileri yönünden de ele alınarak, bu konuda geçerli olan ARIA rehberi ana hatlarıyla özetlenecektir.

Page 3: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Sonunda…• Katılımcılar,• Burun anatomisini ve rinit semptomlarını tanımaları ve rinit

sınıflaması ile ayırıcı tanısını• Alerjik rinitin sıklığını ve ekonomik yükünü• Astımla ilişkisi ve astıma etkisini• Alerjik rinitin tetikleyicileri ve alerjenleri• Alerjik rinitin patogenezini• Alerjik rinite eşlik eden durumlar olan astım ve kronik rinosinüziti• Alerjik rinitin tanı yöntemlerini ve ağırlığını saptamayı• Alerjik rinit tedavisindeki ilkeleri, ilaç tedavisi ile basamak tedavisini• Spesifik alerjen immünoterapisinin alerjik rinit tedavisindeki yerini

öğrenmiş olacaklardır

Page 4: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Tarihçe- İlk tanımlamaJohn Bostock, Med Chir Trans, 1819; 10: 161

“Her yıl haziran ayının başında veya ortasında başlar…..Başta ağırlık duygusu ve gözlerde dolgunluk …. Bunu burnun irritasyonu sonrasıhapşırma atakları izler…. Hapşırmalara göğüste baskı hissi ve solunum güçlüğü eklenir….’

Page 5: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Burun Anatomisi

Page 6: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Tanımı• Alerjik rinit (AR) burun mukozasında IgE-aracılıklı bir inflamasyonun

varlığında, burnun alerjenle karşılaşma sonrası ortaya çıkan ve kendiliğinden veya tedaviyle gerileyen semptomlarla karakterize alerjik hastalığıdır

Normal Alerjik rinit

Page 7: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Sıklığı

• Diğer alerjik hastalıklar gibi genetik geçişi vardır ve çevresel faktörlerle ortaya çıkar

• AR’in prevalansı tüm dünyada bölgeye ve yaşa göre değişmekle birlikte %3-40 arasında olup prevalansının artış gösterdiği bildirilmiştir

• Mortalitesi olmamakla birlikte hastanın sosyal yaşamını, okul ve iş performanslarınıetkilemektedir ve ekonomik yükü fazladır

Page 8: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

≥20%10-20%<10%

Alerjik rinit prevalansı: 13-14 yaş- ISAACStrachan et al, Pediatr Allergy Immunology 1997

Page 9: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

1-Çocuklarda 7-17 yaşlarında 6 yıl arayla

- rinit %15’ten %22’ye artmışUlrik et al, Allergy 2000

2- Erişkinlerde 15-41 yaşlarında 8 yıl arayla

- rinit %25’ten %32’ye artmışLinneberg et al, J Allergy Clin Immunol 2000

Genelde IgE duyarlanmayla ilişkili

Rinit sıklığının artışı

Page 10: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Astım Rinit• Astım, rinite sıklıkla

eşlik eden ve mortalitesi bulunan bir komorbidite olup ikisi birlikte “tek havayolu tek hastalık”kavramı ile tanımlanırlar

Page 11: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

ARIA

• Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ) tarafından “Allergic Rhinitis andits Impact on Asthma(ARIA)” adlı kanıta dayalı bir kılavuz yayınlanmıştır

Page 12: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

– Klinisyenlerin AR hakkında bilgisini artırmak– AR’in astıma etkisini vurgulamak– Tanı ve tedavide kanıta dayalı düzenleme

yapmak– Hastalığın tedavisinde basamaklı tedavi

yaklaşımını önermek

ARIA Amaçları

Page 13: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Rinit- Klinik

• Burun akıntısı (rinore)• Burun tıkanıklığı

(nazal obstrüksiyon)• Burun kaşıntısı• Hapşırma

• Alerji yanı sıra başka rinit nedenleri de bulunmaktadır

Page 14: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Rinit sınıflandırması• İnfeksiyöz• Viral• Bakteriyel• Diğer infeksiyöz ajanlar• Alerjik• İntermitan• Persistan• Mesleksel (alerjik, nonalerjik)• İntermittan• Persistan• İlaca bağlı• Aspirin• Diğer ilaçlar

• Hormonal• Diğer nedenler• Atrofik• Emosyonel• Gıdalar• Gastoözofageal reflü• İrritanlar• NARES (Nonallergic rhinitis

with eosinophilic syndrome)

• Sebebi bilinmeyenler

Page 15: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Rinit ayırıcı tanısı

• Nazal polipler• Mekanik faktörler• Septum eğriliği• Adenoid hipertrofisi• Yabancı cisim• Koanal atrezi• Tümörler (Benign,

Malign)

• Granülomlar• Wegener’s gr.• Sarkoid• İnfeksiyöz• Siliya defektleri• Serebrospinal burun

akıntısı

Page 16: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Rinoskopi • Rinit yakınmalarına neden olabilen diğer durumlar ayırıcıtanıda göz önünde bulundurulmalı

• Kronik yakınmalı hastalar diğer tanılar yönünden anterior ve posterior rinoskopik muayeneleri yapılmak üzere Kulak Burun Boğaz Uzmanı tarafından değerlendirilmelidir

Alerjik rinit Akut rinit Kokaine bağlı rinitKronik rinosinüzit

Page 17: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Eski sınıflama• 1-Mevsimsel: İlkbahar, yaz mevsimlerinde ortaya çıkar (polen ve küf

alerjenleri)

• 2-Perennial: Yıl boyu sürer; (ev tozu akarları, küf, hamamböceği, ev hayvanı alerjenleri)

• 3-Mesleksel: İş ortamında karşılaşılan maddelerle temas sonrasıortaya çıkar; (lateks, izosiyanatlar vb. )

• Eski AR sınıflamasının güçlük yarattığı durumlar– Hastaların yıl boyu veya mevsimsel semptomları ayırt edememesi– Bazı polene alerjk hastaların semptomlarının nisandan eylüle kadar

uzun sürebilmesi– Kapalı ortam alerjenleriyle tüm yıl ancak farklı düzeylerde karşılaşılması– Hastaların çoğunda hem polen hem kapalı ortam alerjen duyarlılığının

bir arada bulunması

Page 18: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

• 1-İntermittan (aralıklı) – Haftada 4 günden az veya– Yılda 4 haftadan az

• 2-Persistan (devamlı) – Haftada 4 günden fazla ve– Yılda 4 haftadan uzun

Yeni sınıflama

Page 19: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjik rinitin ciddiyeti ve sınıflaması

‘4’ rakamı anahtardır

HAFİF

Normal uyku veGünlük etkinlikler/sporetkilenmezNormal iş/okul ortamıSemptomlar yoğun değil

İNTERMİTTAN<4 gün/haftaveya < 4 hafta/yıl

PERSİSTAN>4 gün/haftave >4 hafta/yıl

ORTA-AĞIR

Bir veya fazlası varsaUyku düzensizliğiGünlük etkinlikler/sporetkilenmişİş/okul etkilenmişSemptomlar yoğun

Page 20: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

• I-Alerjenler• İç ve dış ortam

aeroalerjenleri (ev tozu akarları, ev hayvanları, böcekler, polenler ve küf mantarları)

• II- Mesleksel tetikleyiciler• Lateks • Uçucu kimyasalların

solunduğu meslek ortamlarında

Page 21: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Tetikleyiciler• III- İç ve dış ortam hava kirliliği• Dizel gazları IgE oluşumunu ve alerjik

inflamasyonu arttırabilme potansiyeli taşımaktadır. Hava kirliliği rinit semptomlarınıartırmaktadır

• Sigara ve kokular iç ortam, ozon, nitrojen oksit ve sülfür dioksit dış ortam kirleticilerdir

• IV- Aspirin • Aspirin ve diğer NSAİ ilaçlar rinit ve astıma

neden olabilir

Page 22: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

ÖYKÜBurun akıntısıBurun tıkanıklığıHapşırma/kaşınma

Çoğu günler>1 saat süreyle>2 semptom varsa

RİNİT

Hapşırma Nöbet halinde Nadir

Burun akıntısı Sulu, Kıvamlı mukusAnteiyor ve posteriordan Posteriordan

Kaşıntı Var Yok

Burun tıkanıklığı Değişken Ciddi

Diürnal değ. Gündüz daha kötü Gündüz devamlıGece düzelir Gece daha kötü

Konjonktivit Sıklıkla var Nadir

HAPŞIRANLAR

Sneezers/runners

BURNU TIKANANLAR

Blockers

ALERJİK RİNİTTE KLİNİK

Page 23: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjik Rinitin Mekanizması

Page 24: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Polenler nasıl burun yakınmalarına neden olur?

1- Polenler göz, burun ve akciğerlere girerek immun sistemde duyarlanmayaneden olur

2- Polene karşı spesifik antikor üretilir

3- Antikor dokudaki masthücresine bağlanır

4- Polenler vücuda tekrar girdiklerinde antikora bağlanarak mediatör salınımını başlatır

Alerjik reaksiyon tetiklenmesi ile burunda hapşırma, akıntı, tıkanıklık yanı sıra göz ve astım semptomları da gelişebilir

Page 25: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

AR mekanizmasıNonspesifik nazal hiperreaktiviteAlerjik inflamasyon

(IgE aracılıklı)

Alerjen

RİNİT SEMPTOMLARI

İrritanlar

Page 26: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

‘Minimal persistan inflamasyon’

• Persistan AR’te çok düşük düzeyde alerjen teması devam ettiğinde hastada semptom olmasa bile nazal mukozada inflamasyon bulunmaktadır

• Minimal persistan inflamasyon nedeniyle tedavi ilkelerinde inflamasyonun varlığının esas alınması önerilmektedir

Page 27: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjik rinite eşlik eden durumlar

AstımKronik rinosinüzit

Konjonktivit

Page 28: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Eşlik eden durumlar Astım

• Epidemiyolojik çalışmalar astım ve rinitinbir çok hastada birlikte bulunduğunu göstermiştir

• Rinit genelde astımdan önce başlamaktadır ve AR astım için bir risk faktörüdür

Page 29: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Burun ve havayolu mukozalarıFarklarI-Burunda yoğun kan dolaşımı olup

damarlanmada değişimler yoğun burun tıkanıklığına neden olmaktadır

Trakea ve bronşlarda ise düz kasların uyarılmasıastımdaki bronş spazmıyla sonuçlanır

II- Havayolu yeniden yapılanması (remodelling) astımda rastlanan bir bulgu iken rinitlilerdebulunmaz

III- Epitelyal dökülme bronş mukozasında görülürken burun mukozasında rastlanmamaktadır

Page 30: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E
Page 31: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Burun ve havayolu mukozalarıBenzerlikler• Patofizyolojik çalışmalar astım ve rinit

arasındaki birlikteliği desteklemektedir: hem nazal hem de bronşiyalinflamasyonda

• Aynı inflamatuvar hücreler (masthüresi,eozinofiller,Th2 lenfositler)

• Pro-inflamatuvar mediatörler (histamin, Cys LT),

• Kemokinler ve adhezyon molekülleri etkilidir

Page 32: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Burun ve havayolu mukozalarıBenzerlikler• Rinitli hastalarda nazal alerjen verilmesi

havayolu aşırıduyarlılığına• Endobronşiyal alerjen verilmesi

bronkospazma (astım yanıtına) neden olmaktadır

• Kontrol altında olmayan rinit astımıkötüleştirmektedir

Page 33: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

• Alerjik rinitin optimal tedavisi beraber bulunan astımı düzeltebilir

• AR’in erken tedavisinin astım gelişmesini önleyebileceği ya da astımın şiddetini azaltabileceği düşünülmektedir, ancak bu konuda da veriler yetersizdir

Page 34: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Tek havayolu tek hastalık

• Bu bulgular üst ve alt solunum yollarının inflamatuvar süreçlerden birlikte etkilenen ve birbirlerini etkileyebilen tek bir antiteolarak algılanmasını sağlamıştır

Sonuç olarak tanıda rinit veya astım düşünüldüğünde hem üst hem alt solunum

yolları araştırılmalıdır

Page 35: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Atopi varlığı akut ve kronik RS için hazırlayıcı faktördür

Steroidbağımlı astım

Sinüs patolojisi

Orta şidetteastım

%100

Kronik Rinosinüzit

%88

Sinüs patolojisiAstım

%39

Eşlik eden durumlar Kronik rinosinüzit (RS)

Page 36: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Nazal mukoza ödemi

Sinüs ostiumlarınıntıkanması

Mukus retansiyonu

İnfeksiyon gelişimine eğilim

Alerjik Rinit

Sinüzit

Page 37: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

“Kronik rinosinüzit/nazal polipozis’’ kriterleri:Hastalığın süresi >12 hafta 1- Burun ve sinüslerde inflamasyonu gösteren iki veya daha

fazla semptom;Tıkanıklık/ konjesyonAkıntı: önden veya geniz akıntısıYüz ağrısı/ bası hissiKoku alma duyusunun kaybolması

VEYA2-Endoskopik bulgular;

PoliplerOrta meatustan mükopürülan akıntıOrta meatusta ödem/ mukozal tıkanıklık

VE/ VEYA3-Paranazal sinüs tomografi bulguları;Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler

EPOS Document position paper EAACI 2005

Eşlik eden durumlar Kronik rinosinüzit

Page 38: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

• Alerjik rinit ve astımlılara büyük oranda ancak genelde daha hafif şiddette eşlik etmektedir

• Yoğun polen alerjeni ile artan – Gözlerde kaşınma– Kızarma– Sulanma– Göz kapaklarında ödem bulguları vardır

Eşlik eden durumlar Alerjik konjonktivit

Page 39: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjik rinittanı ve ciddiyetin değerlendirilmesi

Page 40: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

AR tanısıRUTİN

ÖyküGenel KBB muayenesiAlerji testleri

Cilt testleriSerum spesifik IgE

EndoskopiRijitFleksibl

RadyolojParanazal sinüs BTMR

Nazal sekresyonSitoloji

ÖZEL TESTLERNazal karşılaşma (challenge)

AlerjenLizil aspirin

Mukosiliyer fonksiyonNazal mukosiliyer klirensSiliyer vuru frekansıElektron mikroskopi

Nazal havayolu değerlendirmesiNazal inspiratuvar zirve akımıRinomanometri (anterior, posterior)Akustik rinometri

OlfaksiyonNitrik oksit ölçümü

Page 41: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Öykü ve KBB muayenesi• Klinik öykü AR’in

– Tanısı– Ağırlığını değerlendirme– Tedaviye yanıtı belirlemede önemlidir

• Burun muayenesi – Hafif intermittent rinitte normal olabilir– Persistan riniti olan tüm hastalara muayene

yapılmalıdır– Anterior rinoskopi sınırlı bilgi verir– Uzman tarafından nazal endoskopi yapılması

faydalıdır

Page 42: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerji Tanısı• Deri testleri: • Alerjik hastalıkların tanısında IgE

aracılıklı reaksiyon gösterilmesi esastır

• Standardize genel aeroalerjenlerleuygulanır

• Bu testler alerji uzmanı tarafından yapılıp yorumlanmalıdır

• Oral antihistaminik kullanan hastalarda yanıt yetersiz bulunur

• Serum spesifik IgE deri testlerine göre daha düşük duyarlıktadır

• Total IgE ölçümünün tanı değeri sınırlıdır

Çoklu prick test

Prick deri testi

Page 43: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

- Mendil?

HAP

ŞUUUUU!

Tedavi

Page 44: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjenden kaçınmaMümkün

olduğunda uygulanmalıdır

İmmünoterapiEtkililik

Uzman önerisiHastalığın doğal

seyrini değiştirebilir

İmmünoterapiEtkililik

Uzman önerisiHastalığın doğal

seyrini değiştirebilir

İlaç tedavisiGüvenlikEtkililik

Kolay kullanım

Hastanın eğitimiDaima yapılmalıdır

MALİYETCerrahi yöntemler

Endikasyonuolan hastalarda

Page 45: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjenden kaçınma

Tekstil ürününde bulunan ev tozu akarları

Nevresimlerin 60 °C de sık yıkanması ve

Alerjen geçirgen olmayan kılıf

Page 46: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjik Rinitte İlaç Tedavisi

Page 47: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

İlaçlarPersistan rinitte düzenli ilaç tedavisi endikasyonu vardır

• 1- H1-antihistaminler: oral, intranazal, intraoküler• 2- Kortikosteroidler: intranazal, oral, intraoküler• 3- Kromonlar: intranazal (ülkemizde yok), intraoküler, oral • 4- Dekonjestanlar: oral ve intranazal ve H1-reseptörle

antagonistiyle kombine • 5- Lökotrien resepör antagonistleri: oral• 6- Antikolinerjikler: intranazal (ülkemizde yok)

Page 48: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

• Kortikosteroidler• Antilökotrienler

• H1-antihistaminikler• Alfa-adrenerjik agonistler

(dekonjestan)

• Beta agonistler

hem rinit hem de astımda

rinitte

astımda

Page 49: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

AR’de ilaç kullanım yolları• Oral alınan ilaçlar

– Olumlu yan: • Tüm hedef organlara etkisi vardır

– Olumsuz yan: • Etkinliği daha az• Sistemik yan etkiler

• İntranazal yolla– Olumlu yan:

• Hedef organa yüksek konsantrasyon• Minimal sistemik yan etki

– Olumsuz yan: • Her bölge için lokal tedavi uygulanması gerekir • Bazı hastalarda da intranazal uygulamada burun içi dağılım eşit

olmamaktadır

Page 50: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Hapşırma Burun akıntısı

Burun Tıkanıklığı

BurunKaşıntısı

Göz semptomları

H1-AntihistaminOralİntranazalİntraoküler

++++0

++++0

++0

+++++0

++0+++

Kortikosteroidİntranazal +++ +++ +++ ++ ++

Kromonİntranazalİntraoküler

+0

+0

+0

+0

0++

DekonjestanİntranazalOral

00

00

+++++

00

00

Antikolinerjik(intranazal) 0 ++ 0 0 0

Antilökotrienler 0 + ++ 0 ++

Rinitte farmakolojik tedavinin semptomlara etkisi

Page 51: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Erişkinlerde rinit tedavisinde kullanılan ilaçların kanıt gücü

Mevsimsel Perennial

Alerjen kaçınma D

H1-AntihistaminOralİntranazalİntraoküler

AAA

AA

KortikosteroidİntranazalOral

AA

A

Kromonİntranazalİntraoküler

AA

AA

Dekonjestan

Dekonjestan +Antihistamin (oral) A A

Antikolinerjik (intranazal) A

Antilökotrienler A

Spesifik immünoterapiSubkutanİntranazalSublingual

AAA

AAA

Page 52: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjik rinitte basamak tedavisi

Page 53: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjik rinitin ciddiyeti ve sınıflaması• Rinitin şiddetini belirlemede astım ve atopik dermatiti gibi

objektif kriterler bulunmamaktadır

HAFİF

Normal uyku veGünlük etkinlikler/sporetkilenmezNormal iş/okul ortamıSemptomlar yoğun değil

İNTERMİTTAN<4 gün/haftaveya < 4 hafta/yıl

PERSİSTAN>4 gün/haftave >4 hafta/yıl

ORTA-AĞIR

Bir veya fazlası varsaUyku düzensizliğiGünlük etkinlikler/sporetkilenmişİş/okul etkilenmişSemptomlar yoğun

Page 54: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Hafifİntermittan

Orta-Ağırİntermittan

HafifPersistan

Orta-AğırPersistan

Oral H-1 blokerİntranazal H-1 blokerve/veya dekonjestan

Oral H-1 blokerİntranazal H-1 bloker ve/veyadekonjestanİntranazal steroid (kromon)

Persistan rinitse2-4 hafta sonra kontrol et

Yanıt var Yanıt yok

1 ay tedavi Basamak çık

İntranazal steroid

2-4 hafta sonra kontrol et

Yanıt var Yanıt yok

Basamak düş Tanıyı gözden geçirTedavi 1 ay Tedavi uyumsuzluğu?

İnf. vd. nedenler?

1- İntranazal Steroid dozunu arttır2-Kaşıntı/hapşırık varsa Oral H-1 bloker ekle3-Burun akıntısı varsa ipratropium ekle4-Burun tıkanıklığı varsa dekonjestan veya kısasüreli oral steroid ekle

Yanıt yok

Cerrahi

Konjonktivit varsaOral H-1 bloker, İntraoküler H-1 bloker, İntraoküler kromon (veya salin) ekle

Spesifik İmmünoterapi Düşün

*Herhangi biri

* Herhangi biri

Alerjen korunma önlemleri

Page 55: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjenle Spesifik İmmünoterapi• Alerjene bağlı IgE-aracılıklı reaksiyon

bir multi-organ hastalığı olarak görülmelidir

• SİT’i bir organ hastalığının tedavisinden çok alerjen duyarlılığının tedavisi gibi düşünmelidir

• Bir çok astımlı hastanın eşlik eden rinit veya rinokonjonktiviti bulunmakta ve SİT ile tüm hedef organlar tedavi edilmektedir

Page 56: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Alerjenle Spesifik İmmünoterapi• Subkutan immünoterapi alerjik hastalığın seyrini

değiştiren bir tedavidirWHO ve EAACI rehberi

• Subkutan immünoterapi (SCIT) – Optimal aşı dozu ve uygun biyolojik ünitelerin kullanımı, majör

alerjen miktarının optimal olması önerilmektedir • Yüksek dozlu sublingual immünoterapi (SLIT)

– Özellikle akar ve polen duyarlı rinit; konjonktivit ve/veya astımıolanlarda

– İlaç tedavisi ile hasta tam rahatlamıyorsa– SCIT’le sistemik reaksiyon gelişmişse veya – Hasta injeksiyonu reddediyorsa önerilebilir– SLIT’in erişkinlerde ve çocuklardaki güvenliliği çok sayıda

çalışmada gösterilmiştir

Page 57: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Olgu örneği-1• 25 yaşında kadın hasta • Yakınma ve öykü: Burunda akıntı, kaşıntı, hapşırma

atakları, zaman zaman gözlerde kaşıntı sulanma• Bu yakınmalar her sene nisan ayında ortaya çıkıyor ve

haziran sonuna kadar 2 ay sürüyor• Geçen yıl ilkbaharda düzenli ilaç kullanmış ancak

yakınmaları tam baskılanmamış• İlk kez bu sene pikniğe gittiği gün göğsünde baskı hissi

duymuş• Hapşırıklar sabahları 15-20 kez oluyor• Açık havada burun akıntısı ile bir paket mendili

tüketebiliyor

Page 58: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Olgu örneği-1• Tanı: Yapılan prick deri testinde çimen poleni, tahıl

polenleri, ev tozu akarına karşı alerjik bulundu • Hastanın polene bağlı persistan alerjik riniti var• Tedavi: • 1- Korunma: İlkbaharda zorunlu haller dışında açık

havada bulunmaması önerildi• 2- İlaç: İntranazal steroid profilaktik olarak başlanıyor• Rinit ataklarında oral veya intranazal antihistaminik

öneriliyor• 3- Alerji aşısı: Önceki yıl ilaç kullanmasına rağmen

semptomları devam etmiş bu nedenle polenle spesifik immünoterapi düşünülebilir

Page 59: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Olgu örneği-2• 20 yaşında erkek hasta • Yakınma ve öykü: Gözlerde, burunda, kulak ve

damakta kaşıntı, hapşırma ve burun akıntısı• Bu yakınmalar kedisi olan arkadaşına gittikten

15 dakika sonra ortaya çıkıyor ve 2 saatte düzeliyor

• Yakınmalarda mevsim farkı yok, kedi olan eve her gittiğinde tekrarlıyor ve kediyle aynı odada bulunmasa bile ortaya çıkıyor

• Her atak daha uzun sürüyor ve kuru öksürük de yakınmalara ekleniyor

Page 60: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Olgu örneği-2• Tanı: Yapılan testlerde kedi alerjenine karşı güçlü

pozitiflik saptanıyor• Hastanın kediye bağlı persistan alerjik riniti bulunuyor• Tedavi: • 1- Korunma: Arkadaşını sık ziyaret ediyor ve kedi

uzaklaştırılamıyor• 2- İlaç: İntranazal steroid ve intraoküler sodium

kromoglikat profilaktik olarak başlanıyor• Rinit ataklarında intranazal antihistaminik öneriliyor• 3- Alerji aşısı: yakınmalar ilaçla kontrol altına alınabildiği

için bu aşamada düşünülmez• Ancak temas azaltılamadığı için yakınmalar ilaçla kontrol

edilemezse yapılabilir

Page 61: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Olgu örneği-3• 35 yaşında erkek hasta, beden eğitimi öğretmeni • Yakınma ve öykü: Burunda tıkanıklık, sık sık yüzde ağrı,

koyu kıvamlı akıntı, sabahları hapşırma atakları, eforla nefes darlığı ve hırıltı atakları

• Burun yakınmaları mevsim farkı olmaksızın 10 yıldır devamlı var, burun bazen tam tıkanıyor ve koku almasıazalıyor

• Nefes darlığı yeni başlamış, ayda 4-5 kez olmuş• Okulda tozlu ortamlarda da hapşırıyor• Tanı: Ev tozu ve depo akarlarına karşı duyarlılık bulunuyor • Solunum fonksiyon testi FEV1 beklenenin %85’i

Page 62: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

Olgu örneği-3• Hastanın akara bağlı orta-ağır şidette persistan alerjik riniti ve hafif

persistan astımı mevcut• Tedavi: • 1- Korunma: Evde ve iş yerinde toz önlemleri• 2- İlaç:

– İntranazal steroid başlandı, lüzum halinde oral / intranazal antihistaminik– İnhaler steroid 400 mcg budesonid ve lüzum halinde çabuk etkili beta-

agonist– Hastanın kontrolde yapılan SFT’de FEV1 beklenenin %110’u ölçüldü

• 3- KBB muayenesi: Septum deviasyonu, alerjik rinit ve kronik sinüzit bulgularıyla sinüzit tedavisi verildi. Tedavi sonrası deviasyonameliyatı önerildi

• 4- Alerji aşısı: İzole akar duyarlılığı nedeniyle düşünülebilir. Hastanın ilaç tedavisi ve önlemlerle izlemi sonrası karar verilir.

Page 63: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

• 1-AR, sık görülmesi, yaşam kalitesini, iş/okulyaşamını etkilemesi, ekonomik boyutu, astımlailişkisi, sinuzit ve konjonktivit gibi diğer klinikdurumlarla olan birlikteliği nedeniyle önem taşır

• 2- AR astım için bir risk faktörü olarak kabuledilmelidir

• 3- AR’in yeni sınıflandırması “İntermittan” (aralıklı) ve“Persistan” (devamlı) olarak, ağırlığı ise hafif veorta/ağır olarak yapılmaktadır

• 5- AR tedavisi; alerjen korunma önlemleri, ilaçtedavisi ve alerjen immünoterapisi şeklinde kombineolup, ilaç tedavisi ağırlığına göre basamak tedavisişeklindedir

ARIA Özet

Page 64: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

• 6- Hastanın normal yaşamını sürdürebilmesiiçin çevre ve sosyal şartlar düzenlenmelidir

• 7- Persistan AR olan hastalar astım varlığıyönünden , astım hastaları da rinit varlığıyönünden sorgulanmalıdır

• 8- Üst ve alt solunum yolunun birlikte tedaviedilmesi ideal yaklaşımdır

• 9-Gelişmekte olan ülkelerde tedavininmaliyeti ile ilgili stratejiler oluşturulmalıdır

ARIA Özet (devam)

Page 65: ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma)...Ostiomeatal kompleks ve/veya sinüslerde mukozal değişiklikler EPOS Document position paper EAACI 2005 E

TEŞEKKÜR EDERİM