1

APUSTULKUNA RURASHQANGUNA(ICHUS)

¿Pitaq iskibrirqan kay librutaqa? Kay librutam chayduktur San Lukas iskibrirqan. Liyishunllapa punta partiSan Lukasta, masta yach'ananchiq San Lukaspaq.

¿Pikunapaqmi iskibrirqan kay librutaqa? SanLukasqam kay librunda iskibrishpa, kach'arqanyanasun (yanasan) Tiyufiluman, ichu Dyusta yumbaykuyaqkunaman. Liyishun chay punta parti San Lukasta,masta yach'ananchiq chay palabra “Tiyufilupaq”.

¿Imaraykum iskibrirqan kay librutaqa? Kay librupiqamSan Lukas iskibrirqan Jisukristupa apustulningunarurashqangunata, Jisukristu manana kay mundupikaptin. Chaqa Lukasqam ancha munarqan chayTiyufilu (ichu Dyusta yumbay kuyaqkuna) Jisukristupaapustulningunapaq ancha allita yach'ananllapa. DyuspaSantu Ispiritun chay apustulkunata ancha yanapaptinmi,achka nasyungunapi Jisukristupaq yach'achikuqllapa.Puntata isrraylinukunatalla yach'achirqanllapa.Chaymandaqam suq nasyungunamanda kaqkunatapisyach'achikuptinllapa, achka paykunapis Jisukristupikriyirqanllapa.

¿Imapaqmi yach'achiwanchiqllapa kay libruqa? Kaylibrupiqam San Lukas niwanchiq Jisukristupi kriyiqkunaachkayashpa, tukuy lugarkunapi Jisukristupaqyach'achikushqambaq.

Ich 1.1–7.60 niwanchiqllapa, Jisukristupi chay puntakriyiqkuna tandakashpa payta adurashqambaqllapa;Jirusalin llaqtapi Pintikustis fyistapim Jisuspikriyiqkunapa shunqonman Dyuspa Santu

ICHUS 1:1 2 ICHUS 1:3Ispiritun yaykushqambaq; chayshina SantuIspirituwan kashpa, ancha allita Jisukristupaqrimashqambaqllapa; chaymandaqam chay SantuIspiritu chay kriyiqkunata achkayachishpa,tukuy imapi yanapashqambaq, milagrukunatarurashpa, paykuna Dyuspa pudirninwanyach'achikushqambaq.

Ich 8.1–12.25 niwanchiq, Pidru suq lugarkunapi, Filipisuq lugarkunapi, Pablu suq lugarkunapi Jisukris-tupaq yach'achikuptinllapa, wakin isrraylinukuna,mana isrraylinukunapis kriyishqambaqllapa.

Ich 13.1–28.31 niwanchiq, apustul Pablu suqkunawanachka nasyungunaman rishpa, kada nasyumbiJisukristupaq yach'achikushqambaq.

Jisusmi nirqan: Dyuspa Santu Ispiritunmi rin shamuq,nishpa

1 Kuyashqay Tiyufilu, punta libruypim iskibrishurqaqJisus rurashqanda, yach'achikushqanda, qallarishqandiyamandapacha, 2 syiluman rishqan diyakaman.Paymi manaraq syiluman rishpa, akrarqan wakinrunakunata, apustulninguna kanambaq. PaykunatamSantu Ispiritunwan yach'achirqan, pay munashqandaruranambaqllapa. 3 Kuntraq runakunam SiñurninchiqJisusta wanchirqanllapa; piru kawsamushpaqam,pay kikin rikarimurqan chay apustulningunaman.Chaymandaqam 40 diyasta kutin kutin paykunamanshamurqan, pay kikinda rikashpa, ancha allitayach'ananllapa: Kawsamushqanam, nishpa. Kaytapismiapustulningunata yach'achirqan:

—Ancha achka runa, warmim Taytanchiq Dyusta shu-maqta rinllapa kasuq, nishpa.

ICHUS 1:4-5 3 ICHUS 1:114-5Paymi chay apustulningunawanpulla kaykashparaq,

yumbayta kamachirqan:—Amaraq lluqshiyllapachu Jirusalin llaqtamandaqa.

Ashwanri shuyayllapa, Dyus ufrisishushqandakumplinangaman. Jwan Shutichikuqqam yakuwanllashutichikurqan. Piru qamkunata nishushqayshinam,ashla diyakunamanda Tayta Dyusqa Santu Ispiritunwanrin shutichishuqllapa, nishpa.

Jisusmi syiluman rirqan6 Jisus manaraq riptin syilumanmi, chay apustulningu-

naqa kayshina tapurqanllapa:—¿Kananmandanachu ringi yanapawaqllapa, chay rru-

manu runakunata binsinanchiq, noqanchiqkunata amanakamachiwananchiq? nishpa.

7 Chaymi Jisusqa paykunata nirqan:—Chaytaqam Taytay Dyuslla yach'an, ima diya, ima

urasmi chaytaqa rin ruraq, nishpa. Chaytaqam qamku-naqa mana atingillapachu yach'ayta. 8 Piru DyuspaSantu Ispiritun qamkunaman shamushpam, pudirnindarin qoshuqllapa. Kanan pay qamkunata yanapashupt-inmi, ringillapa noqapaq yach'achikuq kay Jirusalimbi,tukuy kay prubinsya Judiyapi, chay prubinsya Samaryapi,kay mundupa mas karu kuchungunapi, nishpa.

9 Chaymandaqam yumbay chapaykaptinllapa, Jisusqakay pachamanda alsakarqan, syiluman rinambaq.Chaymi riykaptinqa, pukutayna pambarqan. Mananampaytaqa rikarqanllapachu. 10 Chaymi anaq syilumanyumbay chapakuykaptinqa, ishkay yuraq bistiduyuqpaykunaman rikarishpa, 11 nirqanllapa:

—Uyayllapa, galiliyanukuna, ¿imaraykutaq qamku-naqa chapakuykangi anaq syilumanqa? Waq Jisussyiluman riqqam rin kutirimuq. Chay rikashqaykishina

ICHUS 1:12 4 ICHUS 1:18riqtam, chayshinalla pay kikin syilumanda rin kutirimuq,nishpa.

Matiyastam numbrarqanllapa apustul kanambaq12ChaymandaqamUlibu lumamandaqa Jirusalinmanna

kutirqanllapa. Chay Ulibu lumamandaqam Jirusalin-manqa 800 mitrusllach'i karqan. Chay isrraylinuku-napa liyninqam kamachikurqan chayshina 800 mitruska-manlla samana diyapiqa purinanllapa. 13 Paykunaqamchay Jirusalinman ch'ayashpaqa, pusada wasipa altun-man lluqshirqanllapa. Paykunaqamkarqan: Simun Pidru,Jakubu, Jwan, Andris, Filipi, Tumas, Bartulu, Matiyu,suq Jakubupis. Chay suq Jakubuqam Alfiyupa churinkarqan. Chaypiqam karqan suq Simun. Payqam karqanchay isrraylinu Kananista partidumanda. Chaypiqamkarqambis suq Jakubupa masan Judas. (Payqam manamchay Judas Iskaryutichu karqan.) 14 Yumbay paykunamTayta Dyuspi yuyakushpa, suq shunqolla kashpa, tan-dakaqllapa Jisuspa masangunawan, maman Maryawan,wakin warmikunawan, Dyusman mañakunanllapa.

15 Chay tyimpupim tandakarqanllapa 120 kriyiqmasikuna. Chaymi paykunapa ch'awpimbi shayashpa,Pidruqa nirqan:

16—Kriyiq masitakuna, uyawayllapa. Dyuspa Santu Li-brumbi nishqanqam kumplishqana. Chaqa Dyuspa SantuIspiritunmi chay unay gubyirnu Dabidta yanaparqan,chay Santu Librupi iskibrinambaq Jisusta intrigakuq-paq. Kay diyakunapim chay Judasqa chay suldaduku-nata aparqan rikachiq, Jisusta prisunanllapa. 17 Chay Ju-dasqamnoqanchiqkunapa suqninchiq kashpa, pullanchiqpuriq. Chay imakunata ruraptinchiqmi, chaypi karqan.18 Piru chay Judasmi mana allita rurashpa, Washadurn-inchiqta randikurqan. Chay qellay ch'askishqanwanqam

ICHUS 1:19 5 ICHUS 1:25randirqan suq ch'akrata. Chaymandaqam anaq al-tumanda umamba sawan ishkiptin, pach'an pach'yarqan,chunchulinguna shikwakashtin. 19 Chaymi Jirusalimbitiyaqkuna chayta yach'ashpaqa, chay ch'akrataqa Asil-damata shutichirqanllapa. Chayqam rimaynimbiqa mu-nan niyta: “Yawar Pamba”. 20 Chay Santu Libru Salmus-pim chay Judaspaq kayshina nin:Wasinqam wichukushqa, chunchana kidanqa. Mananam

pipis wasimbiqa tiyanqachu, nishpa.*Nimbismi:Suqnam ch'askinqa paypa kargundaqa, nishpa.*

21 ’Kaypim noqanchiqkunawan tarikan allin runakuna.Jisukristu pullanchiq kaykaptinmi, kay runakunapis pay-wan purishqa, 22 chay Jwan shutichishqan diyaman-dapacha syiluman rinan diyakaman. Allich'i kanmanpaykunamanda suqninda numbrananchiq, dusi apus-tulkuna karinanchiqllapa, paypis ninambaq: “Noqam Jis-usta rikashqa kani wañushqanmanda kawsamushqata”,nishpa.

23 Chayshina yuyashpaqam, paykunamanda ishkayrunakunata akrarqanllapa. Suqtam akrarqanllapa Jusita.Payllam Barsabas, Justupis shutiq. Suqtaqam akrar-qan Matiyasta. 24 Chaymandaqam Dyusman kayshinamañakurqanllapa:

—Taytitu, qamqam yumbay runakunapa shunqondariqsingi. Chayri yach'achiwayllapa kay ishkaymandamayqannindam akrashqa kangi, 25 Judaspa kargundach'askishpa, suq apustulna kashpa, noqaykunata yana-pawanambaq. Chaqa chay Judasqam, uchanrayku kar-gunda dijashpa, rirqanna suq lugar paypaq kaqman.* 1:20 Salmo 69.25 * 1:20 Salmo 109.8

ICHUS 1:26 6 ICHUS 2:926 Chayshina mañakushpaqam, paykunaqa

surtiyarqanllapa. Swirtiqam Matiyaspi ishkirqan.Chaymi chay diyamandapacha Matiyasqa apustulkarguyuqna kashpa, chay unsi apustulkunawan pullanapurirqanllapa.

2Dyuspa Santu Ispiritunmi ch'ayamurqan

1 Jisuspi yumbay kriyiqkunam Pintikustis fyistach'ayaptin, tandakarqan suq wasiman. 2 Chaypikaykaptinllapam, qonqaylla uyarqanllapa ancha jwirtiwayrashina kunyaqta anaq syilupi. Chay kunyaqqamshamushpa, chay wasiman undarqan. 3 Kananumangunapa sawambim qallu laya ninakunashinarikakurqan kadunupi. 4 Dyuspa Santu Ispiritunqamyumbay paykunapa shunqonman yaykushpa, undarqan.Chaymandaqam chay Santu Ispiritu rimachiptin, achkalaya rimaykunapina rimarqanllapa.

5 Chay diyakunapim Jirusalinmanqa shamushqallapakarqan achka isrraylinukuna tukuy karu nasyunguna-manda. Paykunaqam duktrinanda ancha allita kasuql-lapa. 6Kanan chay kunyaqta uyashpaqam, chay wasimanqemikarqanllapa. Chaypi uyashpa achka laya rimayku-napi rimaptinllapaqam, paykunaqa ispantashqata anchayuyarqanllapa: ¿Imashinataq kay runakunaqa atinllaparimayta kadunupa kikin rimayninchiqpiqa? nishpa.

7 Kanan paykunaqam ancha ispantashqata suqninsuqnin nirqanllapa:

—Ima kay rimaqkunaqam prubinsya Galiliyamanda¿manachu? 8 Mana yach'akushpa nasyunninchiqkunaparimayningunata, ¿imashinataq atinllapa rimaytakay achka rimayninchiqkunapiqa? 9 Chaqa kaypimkanchiq achka nasyungunamanda: Partiyamanda,

ICHUS 2:10 7 ICHUS 2:17Midyamanda, Ilanmanda, Misuputamyamanda,Judiyamanda, Kapadusyamanda, Puntumanda,Asyamanda, 10Frijyamanda, Panfilyamanda, Ijiptumanda,Afrikapa lugarningunamanda. Chay lugarkunaqam Sirinillaqtamanda mas waq ladumbi kidan. Rrumanuku-napismi kay Isrrayilpi tiyanllapa. Chay rrumanukunapawakin wambrangunaqam kay Isrrayilpi nasiqkuna.Wakin rrumanukunaqam noqaykuna isrraylinukunapaqtikrakashqa, duktrinayllapapi kriyishqanllaparayku.11 Kambismi Krita nasyunmanda, Arabya nasyunmandarunakuna. Achka nasyungunamanda kashpapismi,ancha allita intyindinchiq kikin rimayninchiqkunapiDyuspaq niwaptinchiqllapa: Tayta Dyusmi ancha shumaqmilagrukunata rurashqa, nishpa.

12 Yumbay paykunam ancha ispantashqataapustulkunata chaparqanllapa. Manam atirqanllapachuintyindiyta:

—¿Imashinam atinllapa kaytaqa rurayta? nishpa.13 Piru wakinnataqmi burlashpa, yanqakunata

kayshina rimarqanllapa:—Chay runakunaqam mach'ashqa, nishpa.Pidrum achka runakunata yach'achirqan

14 Pidruqam chay unsi apustulkunawan shayashpa an-cha jwirtita rimarqan:

—Isrraylinu masikuna, tukuy kay Jirusalimbitiyaqkuna, allita uyawayllapa, kayta yach'anaykillapa.15 Manam chay yuyashqaykichu kanillapa. Manammach'ashqallapachu kani. Chaqa chayraqmi las nwibi.Manaraqmi punchawchu. ¿Chaychu mach'ashqakaymanllapa? 16 Ashwan kayshinaraqmi. Dyuspaq chayunay rimaq Juwilmi nirqan:17 Taytanchiq Dyusmi nin:

ICHUS 2:18 8 ICHUS 2:23Ushyakanan tyimpu ch'ayamuptinmi, Santu Ispirituyta

rini qoq yumbay laya runakunata. Chaymiwambraykikunaqa, ullqopis, warmipis noqamunashqayta rinllapa rimaq. Chulukunatammusqoypishina achka layakunata rini rikachiq.Byijukunatapismi rini rikachiq musqoynimbi.

18 Chay diyakunapim Santu Ispirituyta rini qoq chaykasuwaqkunata, ullqokuna warmikuna noqanishqayta suqkunata ninambaqllapa.

19 Anaq syilupipismi rurashaq mana rikashqanllapata,chaykunata rikashpa, ispantananllapa. Kaypachapipismi yawarta, ninata, qondayta rurashaq,runakuna rikashpa ispantananllapa.

20Rupayqam rinwañuq. Killaqam yawarshina kulurniyuqrin tikrakaq. Chayshinam rin kaq yaqqanashamuptin runakunapa Washadurnin. Chayman-daqam pay shamuptinqa, suq ancha shumaq diyarin kaq.

21 Chay diyapim noqapi yumbay kriyiqkunata riniwashaq, paykuna shutiyta myintashpa noqamanmañakushqanrayku, nishpa.*

22 Chayshina Dyus nishqanda nishpaqam, Pidruqanirqan:

—Isrraylinu masiykuna, kayta uyawayllapa: Tay-tanchiq Dyusmi chay Jisus Nasaritmanda kaqta akrar-qan, manaraq wañushpa, ancha shumaq milagruku-nata ruranambaq. Chay milagrukunatam ñawpaykil-lapapi rurarqan, rikashpa yach'anaykillapa: AllibmiDyusqa paywan, nishpa. 23 Piru chaykunata rikash-papismi, qamkunaqa mana allikunata rurarqaykillapa.Jisusta intrigashuptinllapam, prisushpa aparqaykillapachaymana allin runakunaman, paykuna kruspi klabashpa* 2:21 Joel 2.28-32

ICHUS 2:24 9 ICHUS 2:31wanchinanllapa. Dyusmi unaymandapacha yach'arqan:Churiy Jisustam chayshina rinllapa wanchiq, nishpa.24 Chayshina qamkuna wanchiptikipismi, TaytanchiqDyusqa wañuyta binsishpa, Jisusta kawsachimurqan.Manam dijarqanchu wañushqalla kidanambaq. 25Chaymichay unay gubyirnu Dabidqa Jisus ninambaq kaqtakayshina iskibrirqan:Tukuy tyimpum Taytay Dyus pullay kashqa. Chayshina

noqapa allin laduypi kaptinqam, mana pipis atin-qachu manchachiwaytaqa.

26Paypi yuyakushpa, tukuy shunqo ancha kushikushpam,payta alabashqa kani. Chaymi wañunaypaq kash-papis, mana nimata manchashpachu rini kawsaq.

27 Chaqa qamqam noqa kasushuqtaqa mana ringichu di-jawaq, wañuqkunapa lugarnimbi ismunaypaqqa.

28 Yach'achiwashqam kangi, qamwan tukuy tyimpukawsanaypaq. Kanan qam pullay kashpam, ancharingi kushichiwaq.*

29 Chaykunata yach'achishpaqam, Pidruqa nirqan:—Masitakuna, chayqam ancha klaru, noqanchiqkuna

yach'ananchiq. Chay unay agwilunchiq Dabidwañuptinmi, pambarqanllapa. Chaqa paypapantyunninqam kanangaman kay sirkanchiqpi.Chaypillam kwirpunqa. 30 Piru chay Dabidmi Dyuspaqrimaq kashpa, yach'arqan Dyus ufrisishqanda. ChaqaDyusqam paytaqa kayshina ufrisishqa karqan: “Noqakikiymi allipta niyki: Qamba karu willkaykimandamrin nasiq isrraylinukunapa Washadurninqa. Paymirin kamachikuq qamshina”, nishpa. 31 Chaymichay Dabidqa ancha unay tyimpupi Dyus AkrashqanWashadurpaq kayshina iskibrishqa karqan, payta* 2:28 Salmo 16.8-11

ICHUS 2:32 10 ICHUS 2:38rikashqa kanmanshina: Jisusqam mana rinchu kidaqwañuqkunapa lugarnimbiqa. Ashwanmi rin kawsamuq.Chaymi kwirpunqa mana rinchu ismuq, nishpa.32 Chay Dabid nishqanshinallam Tayta Dyusqa alliptaJisusta wañushqanmanda kawsachimushqa. Paytaqamnoqaykuna kikiy ñawiyllapawan rikashqallapa kani.Chaymi tistigukuna kanillapa. 33 Chaymandaqam TaytaDyusqa Jisusta aparqan anaq syiluman, paypa allinladumbi tiyanambaq. Kanan Jisus Tayta DyusmandaSantu Ispiritunda ch'askishpam, qowashqallapaufrisiwashqanshina. Chaymi kay achka rimaykunataatinillapa rimayta. 34-35 Chay unay gubyirnu Dabidwañushpaqam, manaraq kawsamushqachu, syilumanrinambaqqa. Ashwan Dyus Akrashqan Washadurpaqmikayshina iskibrirqan:Tayta Dyusmi Kamachikuqniyta nirqan: “Allin laduypi

tiyay, kuntrashuqkunata binsishpa, ch'akikipawaranman ruranaykaman (qamta kasushunanl-lapa)”, nishpa.*Nuta: Chay Dabidpa Kamachikuqn-inmi Jisusqa.

36 ’Llaqta masi isrraylinukuna, allita uyawayllapa.Manchu qamkuna chay Jisusta kruspi klabachirqaykil-lapa. Piru Taytanchiq Dyusqam payta numbrashqa,Washadurninchiq, Siñurninchiq, kanambaq.

37Chayshina Pidru niptinmi, yumbay chay uyaqkunaqaancha malayakushpa syintirqanllapa. Chaymi Pidrutatukuy chay wakin apustulkunata tapurqanllapa:

—¡Masitakuna! ¿Imatam kananqa atinillapa rurayta,washadu kanayllapaqa? nishpa.

38 Chaymi Pidruqa paykunata nirqan:—Tukuy ima mana allikunata rurashqaykirayku

syintishpa, chay uchaykikunata dijashpa, Jisukristupa* 2:34-35 Salmo 110.1

ICHUS 2:39 11 ICHUS 2:47shutimbi shutikuyllapa, Tayta Dyus uchaykillapatapirdunashunambaq. Chayshina ruraptikillapaqam,payqa Santu Ispiritunda rin qoshuqllapa. 39 Payqamchayta ufrisiwashqa kanchiq noqanchiqkunapaq,wambranchiqkunapaq, yumbay karupi kaqkunapaq,yumbay pay akrashqangunapaq.

40 Chayshina nishpam, Pidruqa masta yach'achishpa,paykunata kayshina ancha kunarqan:

—Amar kayllapachu chay malu llaqta masinchiqku-nashinaqa. Ashwanri washadu kayllapa, ama payku-nawan kastigadu kanaykillapa.

41 Chayshina Pidru yach'achikuptinmi, chaykunashqanda kasuqkunaqa shutikurqanllapa. Chaydiyaqam Jisuspi kriyiqkunamanqa kimsa mil mushuqkriyiqkuna tandakarqanllapa. 42 Kanan yumbaypaykunam ancha allita kasuqllapa chay dusi apustulkunayach'achishqanda. Paykunapuram ancha shumaqtakawsashpa tandakaqllapa, Dyusman mañakunambaq,tandata pitishpa, pulla mikushpa, Santa Mikunatamikunambaqllapa.

Jisuspi kriyiqkunaqam kayshina kawsaqllapa43Chay dusi apustulkunam ancha achkamilagrukunata

ruraqllapa. Chayta rikaqkunaqam ancha ispantashqatachaparqanllapa. 44 Jisuspi yumbay kriyiqkunaqam anchashumaqta kawsaqllapa. Tukuy ima kusasnimbismi yum-baypaq kaq. 45 Randikushpa wakin ch'akranda, wakinkusasnindapismi, chay qellaywanqa chay mas pubriku-nata yanapaqllapa. 46 Tukuy diyam Dyuspa adurana was-inman shumaqta tandanakuqllapa. Ancha umildi kash-pam, kushikushpa, wasingunapipis tandanakushpa, tan-data pitishpa, Santa Mikunata pulla mikuqllapa. 47Kanan

ICHUS 3:1 12 ICHUS 3:8Taytanchiq Dyustam ancha alabaqllapa. Chayshina shu-maqta kawsaptinllapam, yumbay rikaqkuna yuyaqllapa:Paykunaqam ancha allin runakuna, warmikuna, nishpa.Siñurninchiq Jisusmi diyapi diyapi mushuq kriyiqkunatawashashpa, masta achkayachiq chay kriyiqkunataqa.

3Pidrum Dyuspa pudirninwan kach'akachirqan suq kujuta

1 Suq diyam las tris di la tardi Pidruqa Jwanwanrirqanllapa Dyuspa adurana wasinman. Chay urasqamisrraylinukuna Dyusman mañakunan urasna karqan.2 Dyuspa adurana wasimba suq yaykunanmi “ShumaqPungu” shutiq. Chay pungupim suq kuju tiyaykarqan.Payqam nasishqan diyamandapacha mana ni atirqanchushayayta. Chaymi ayllunguna tukuy diya chay kujutaapashpa, chay Shumaq Pungupi dijaqllapa, adurana wasi-man yaykuqkunata limush'nata mañanambaq. 3 Chaykujuqam Pidruta Jwanda rikashpa Dyuspa adurana was-inman yaykuykaptinqa, rrugarqan:

—Qowayllapár limush'nitata, nishpa.4Chaymi paykunaqa kujuta chapashpa, Pidruqa nirqan:—Mayá, chapawayllapa, nishpa.5 Chaymi kujuqa das chaparqan: Rinnam qowaq

limush'nata, nishpa. 6 Piru Pidruqam nirqan:—Manam nima qellayniyuqchu ni uruyuqchu kani.

Piru kayshinam atini yanapashuyta: Jisukristu nasarin-upa shutimbim niyki, atarishpa puriy, nishpa.

7 Pidruqa chayshina nishpa, allin ladu makinmandarambashpa shayachiptinmi, chay kujupa ch'akinguna,ñudunguna jwirtina tikrakarqan. 8 Chaymi chay ku-juqa shayashpa, brinkarqan. Chay urasmandapachamatirqanna puriyta. Kanan Dyusta ancha alabashpam,chay apustulkunapa pullan Dyuspa adurana wasinman

ICHUS 3:9 13 ICHUS 3:15yaykurqan. 9 Chayshina chay kuju purishpa, Dyustaalabaykaptinqam, yumbay chaypi kaqkuna 10 ancha is-pantashqata chaparqan: ¿Imashinaraq kach'akashqaqa?nishpallapa. Chaqa chay kujutaqam unaymandapacharikashqallapa karqan, chay Shumaq Pungupi limush'natamañakuykaptin.

Pidrum yach'achikurqan Dyuspa adurana wasimbi11 Chay kujum kach'akashpa, Pidruta, Jwandaqa man-

ana dijarqanchu. Chaymi suq atun kurridurpi kaykaptin-llapa, ancha achka runakuna ispantashqata paykuna-man kallparqanllapa, chay kujuta rikanambaq. Chaykurridurmi shutiq “Gubyirnu Salumumba kurridurnin”,nishpa. 12 Chay runakunata rikashpam, Pidruqa nirqan:

—Isrraylinu masikuna, ¿imaraykutaq anchaispantashqata chapawangillapa? ¿Ima qamkunachunoqaykunapaq yuyangi: Ancha pudirniyuq kashpa,Dyusta kasuqkuna kashpam, paykuna kach'akachishqachay kujutaqa, nishpa? 13 Manam chayshinachu.Ashwanmi unay agwilunchiq Abrajamba, Isakpa,Jakubupa Dyusnin kay kujutaqa kach'akachishqa.Chaqa Dyusqam Churin Jisusta numbrashqakarqan, ancha pudirniyuq kanambaq, paytallakasunanchiqllapa. Piru qamkunaqam paytaqaaparqaykillapa awturidarkunaman. ChaymandaqamGubyirnu Pilatu munaptin kach'aytapis, qamkunaqamanamunarqaykillapachu. 14Ashwanmi chay ancha allinmana nima uchayuq Jisusta disprisyashpa, qamkunaqamañakurqayki, suq matansyiru runata kach'anambaq.15 Chaymandaqam qamkunaqa wanchichirqaykillapachay Jisus kawsachikuqtaqa. Piru Dyusqam paytaqawañushqanmanda kawsachimurqan. Chayshinakawsachimuptinmi, noqaykunaqa rikashqallapa kani.

ICHUS 3:16 14 ICHUS 3:25Chaymi tistigunguna kanillapa. 16 Chayrayku Jisuspikriyishpa “Kach'akay” niptiyllam, kay riqsishqaykikujuqa kach'akashpa, jwirsayuqna.

17 ’Masitakuna, yach'anim: Qamkuna mas kamachikuqrunakunawan Jisusta wanchichirqaykillapa, manayach'ashpa: Paymi Washadurninchiq, nishpa. 18 Chaytaruraptikillapam, Dyus nishqanqa kumplishqana.Chaqa unay tyimpupim Dyuspaq rimaqkuna Jisuspaqkayshina iskibrirqan: “Dyus Akrashqan Washadurmiancha rin ñakaq”, nishpa. 19 Chayri qamkunaqa manaallikunata dijashpana, Tayta Dyuspi yuyakuyllapa, chayuchaykikunamanda pirdunashunambaq. ChayshinaDyuspi kriyiptinchiqmi, payqa rin animachiwaqninchiqkushikunanchiq. 20Rinmi kach'amuq Churin Jisukristuta.Chaqamanaraq kaymundukaptinmi, Jisusta numbrashqakarqan, Washadurninchiq kanambaq. 21 Lukismi Jisusqamanaraq rinchu kutimuq. Ashwanmi syilupilla rinkaq, Tayta Dyus kay mundupi tukuy ima nishqandakumplinangaman. Chaqa Dyusqam paypaq ancha allinrimaqkunawan unay tyimpukunapi chayshina nishqakarqan. 22 Chaymi Dyuspaq chay rimaq Muysisqaagwilunchiqkunata Jisuspaq kayshina nirqan: “TaytaDyusmi nasyunninchiqpi rin nasichiq paypaq suqpudirniyuq rimaqta, noqata numbrawashqanshina.Chayri tukuy ima pay nishqanda kasuyllapa.23 Chay rimaqta mana kasuqkunataqam Dyusqawambrangunamanda akrashpa, rin chingachiq”, nishpa.*

24 ’Chaymi chay unay rimaq Samwilpatyimpunmandapacha, Dyuspaq yumbay rimaqkuna Jisuskay tyimpupi rurashqambaq rimashpa, iskibrirqanllapa.25Chaqa Tayta Dyus chay rimaqkunawan ufrisikushqanmi* 3:23 Deuteronomio 18.15, 18, 19

ICHUS 3:26 15 ICHUS 4:5noqanchiqkunapaq kashqa. Noqanchiqkunatayanapawananchiq yuyashpam, Dyusqa suq tratutarurarqan unay agwilunchiqkunawan. Chaymi Abrajandanirqan: “Karu willkaykiwanmi kay mundupi yumbayrunakunata rini yanapaq”, nishpa.* 26Chaymi Tayta DyusChurinda wañushqanmanda kawsachimushpa, puntatanoqanchiqkunaman kach'amurqan yanapawananchiq,chay mana alli rurashqanchiqta dijashpa, paypiyuyakunanchiqllapa, nishpa.

4Pidruwan Jwandam prisurqanllapa

1Pidru Jwanwan chay runakunata yach'achiykaptinmi,ch'ayarqanllapa isrraylinu kurakuna, sadusiyu duktri-nayuqkuna, Dyuspa adurana wasimba suldadungunapakamachikuqnimbis. 2 Pidruqam Jwanwan kayshinayach'achikuykarqan:

—Jisusqam wañushqanmanda, kawsamushqa. Chaymiyach'anchiq: Wañuqkunaqam rin kawsamuq, nishpa.

Chaypaqmi chay ch'ayamuqkunaqa ancha piñakurqan-llapa. (Chaqa chay sadusiyukunaqam kriyirqanllapa:Wañuqkunaqam mana rinllapachu kawsamuq, nishpa.)3 Chaymi Pidruta Jwanda prisushpa, aparqanllapa kar-silman. Chay diya tardina kaptinmi, karsilpi dijar-qanllapa qayandin diyakaman. 4 Piru Pidru Jwanwanyach'achikuptinmi, ancha achka runakuna Jisuspi kriy-ishqallapa karqan. Chaymi Jisuspi kriyiqkunaqa ullqoku-nallach'i 5.000na karqan.

5 Chaymandaqam qayandin diyaqa tandakarqanllapachay Jirusalinman Isrrayilpa kamachikuqninguna,kamachikuq ansyanukuna, Muysispa liyningunata* 3:25 Génesis 22.18

ICHUS 4:6 16 ICHUS 4:13yach'achikuqkunapis. 6 Chaypiqam karqambis maskamachikuq isrraylinu kura Anas shutiq. Chay Anasqamayllun Kayfaswan, Jwanwan, Alijandruwan, yumbay ullqoayllungunawambis shamushqallapa karqan. 7 Yumbaychay awturidarkunaqam Pidruta, Jwanda karsilmandaapachimushpa, yumbaypa ch'awpinman pasachishpa,kayshina tapurqanllapa:

—¿Pitaq qamkunataqa kamachishushqa, chay kujutakach'akachinaykiqa? ¿Pipa shutinwanmi myintashpa,chaytaqa rurashqallapa kangi? nishpa.

8 Chaymi Pidruqa, Dyuspa Santu Ispiritun ancha yana-paptin, nirqan:

—Llaqta masiy isrraylinukunapa kamachikuqninguna,kamachikuq ansyanukunapis, 9 qamkunaqamtapuwangillapa yach'anayki: Kay runa kujuqa¿imashinam kach'akashqa? ¿Pim paytaqa yanapashqa?nishpa. 10 Mayá, nishqaykillapa, yumbay llaqtamasinchiq isrraylinukuna yach'ananllapa. Kayruna kujuqam kach'akashqa Jisukristu nasarinupapudirninwan. Qamkunam nirqaykillapa, Jisusta kruspiwanchinanllapa. Piru Tayta Dyusqam wañushqanmandapaytaqa kawsachimurqan. 11 Albañilkunam manabaliq rumikunata wichukunllapa. Chayshinallamqamkunapis Jisustaqa wichukurqaykillapa. Piru Jisusqamkananqa wasipa iskinambi mas baliq rumishina.*12 Chaqa Dyusqam mana qowashqachu kanchiq suqlaya washadurtaqa. Jisusllam atin washawayninchiqtaqa,nishpa.

13 Chayshina mana nimata manchashpachu allitarimaptinllapaqa, chay awturidarkunaqa anchaispantashqata paykunata chaparqanllapa. ChaqaPidruwan Jwanqam mana istudyashqachu karqan.* 4:11 Salmo 118.22

ICHUS 4:14 17 ICHUS 4:21Chaymi chay awturidarkunaqa kwintata qokarqanllapa:Kay mana baliq runakunaqam Jisuswan purishpa, anchayach'akushqallapa, nishpa.

14 Kanan chay runa kujupismi paykunapa ñawpambikach'akashqana shayaykarqan. Chaymi mana nima-paq atirqanllapachu kuntraytaqa. 15 Chaymi paykunaqaPidruta, Jwanda sawaman surqorqan, chay awturidark-unalla tukuy imata parlananllapa. 16 Chaymandaqampaykunapura kayshina parlarqanllapa:

—¿Imatam atinchiq rurayta kay runakunataqa? Chaqakay Jirusalimbiqam yumbayna yach'anllapa: Chay ku-jutaqam paykuna kach'akachishqa, nishpa. Chayminoqanchiqkunaqa mana atinchiqchu niyta “Yanqam”,nishpaqa. 17 Ashwan manchachishpalla, nutifikashunl-lapa, kananmandaqa amana pitapis willananllapa Jisuspashutimbiqa, amana chay faman masta shikwakanambaq,nishpa.

18 Chayshina kunanakushpaqam, Pidruta Jwandaqayachirqanllapa. Chaymandaqam jurapashpa,kamachirqanllapa, amana pitapis parlachinambaq, niyach'achinambaq, Jisuspa shutindamyintashpaqa. 19Piruchayshina kamachiptimbismi, Pidruwan Jwanqa kayshinanirqan:

—Mayá, allita yuyayllapa. ¿Imataqmas alli Tayta Dyus-paqqa? ¿Allichu qamkunata kasushunaypaq, ichumas alliDyusta kasunayllapa? 20 Chaqa noqaykunaqam mana ni-matapis atinillapachu uyaraytaqa. Ashwanmi rikashqayl-lapata, uyashqayllapata rinillapa yach'achikuq, nishpa.

21 Chayshina niptimbismi, chay awturidarkunaqa an-cha jurapashpa, dijarqanllapana rinambaq. Chaqachay kujuta kach'akachishqanraykum, yumbay runakuna

ICHUS 4:22 18 ICHUS 4:27Dyusta ancha alabarqanllapa. Chaymi chay awturidarku-naqa mana nimapaq atirqanllapachu kastigayta. 22 Chaykach'akashqa kujuqam masdi 40 watayuqna karqan.

Jisuspi kriyiqkunam Dyusman mañakurqan, ama man-chananllapa

23 Pidruwan Jwanqam chay kamachikuq kurakunapa,chay kamachikuq ansyanukunapa dispachunmandalluqshishpaqa, kriyiq masingunamanna rirqanllapa.Paykunataqam manyaqlla tukuy ima pasashqanllapatawillarqan. 24 Chaymi yumbay chay kriyiq masingunachayta yach'ashpaqa, tandanakushpa, kayshina Dyusmanmañakurqanllapa:

—Taytitu Dyus, qam rurashqa kangi anaq syiluta, kaypachata, mar yakuta, tukuy ima kaqkunata. 25 QamqamSantu Ispirituykiwan rimachirqayki chay unay sirbishuqagwilunchiq Dabidta. Chaymi payqa qambaq rimaqkashpa, Santu Libruykipi kayshina iskibrirqan:¿Imaraykutaq achka nasyungunapi tiyaqkunaqa ancha

piñakushpa alsakanllapa Dyuspa kuntranqa?¿Imaraykutaq chay runakuna, warmikunaqayanqakunata yuyanllapa, Dyusta binsinanllapaqa?

26 Chaqa kay mundupa gubyirnungunam Dyuspa kun-tran alsakarqanllapa. Kanan llaqtakunapa ka-machikuqningunam tandakashpa, Tayta Dyuspa,Akrashqan Washadurpa kuntran alsakarqanllapa,nishpa.*

27 ’Taytitu Dyus, allibraq chay Dabid iskibrishqanshinakashqa. Chaqa kay Jirusalin llaqtapi chay akrashqaykisantu Churiki Jisustam kuntrarqanllapa. Chaymi chaygubyirnu Irudis, chay gubyirnu Punsyu Pilatuwan,furastirukunawan, isrraylinukunawan tandakarqanllapa.* 4:26 Salmo 2.1-2

ICHUS 4:28 19 ICHUS 4:34-3528 Paykunam tandakashpa, rurarqan chay unaytyimpupi qam yach'ashqaykishina: “Churiytamrinllapa wanchiq”, nishpa. 29 Dyusitu, rikay,kananqam noqaykunatapis jurapawanllapa, qamtaama myintashushpa, yach'achikunayllapa. Chayrianimuta qowayllapa, ama nimata manchashpa, qambaqyach'achikunayllapa. 30 Pudirnikiwanri yanapawayllapa,qeshyaqkunata kach'akachinayllapa, santu ChurikiJisuspa shutimbi milagrukunata ruranayllapa, yumbayrikaqkuna yach'anambaq: Dyusmi ancha pudirniyuq,nishpa.

31 Ushyaptinllapa mañakuyta Dyusmanqam, chay tan-dakashqanllapa lugarqa ch'apsikarqan. Chay urasmiDyuspa Santu Ispiritun paykunapa shunqonda undashpa,masta animachirqan, ama nimata manchashpachu, Dyusnishqanda rimananllapa.

Kusasninllapaqam yumbaypaq karqan32 Jisuspi yumbay kriyiqkunam suq yuyayniyuqlla

kaqllapa. Tukuy shunqo allipta kuyanakuqllapa.Chaymi mana niqllapachu: “Kay imayqam noqapalla”nishpaqa. Ashwanmi tukuy ima kaqninwanyumbaynin yanapanakuqllapa. 33 Kanan Jisuspa chaydusi apustulningunam ancha pudirniyuq kashpa,kayshina yach'achikuqllapa: “Siñurninchiq Jisusmiwañushqanmanda allipta kawsamushqa”, nishpa. KananDyusqam ancha yanapaq paypi yumbay kriyiqkunata,shumaqta kawsananllapa. 34-35 Paykunaqammayqanninda iman faltaptinqa, wakin ch'akrayuq ichumayqan wasiyuqqa randikushpa, qellayninda apaqchay dusi apustulkunaman. Paykunaqam chay mananimayuqkunata qoqllapa. Chaymi paykunapiqa mana nimayqan pubriqa karqanchu.

ICHUS 4:36 20 ICHUS 5:736 Chaypim karqan suq libita runa Jusi shutiq.

Apustulkunaqam paypaq nishqa karqan: “Birnabishutinqa”, nishpa. Rimaynimbiqam Birnabiqa munanniyta “Kunswilakuq”. Payqam yakupa ch'awpimbiisla allpa Chipripi nasishqa karqan. 37 Chay Birnabimsuq ch'akranda randikushpa, qellayninda apamushpa,apustulkunata qorqan, paykunana kriyiq masingunatayanapanambaq.

5Ananiyasmi warminwan llullakurqanllapa

1 Karqanmi suq runa Ananiyas shutiq. Warmin-qam Safira shutiq. Chay Ananiyasmi warminwan, suqch'akranda randikushpa, 2wakin qellayta piskarqanllapa.Chaymandaqam Ananiyasqa wakindalla apashpa, apus-tulkunata qorqan, “Yumbaymi” nishpa. 3 Chayshinallullakuptinmi, Pidruqa nirqan:

—Uyay, Ananiyas. ¿Imaraykum dijarqayki dyablutayaykunambaq shunqoykimanqa? Qamqam chaych'akraykipa ch'aninda wakinda piskashpaqa,Dyuspa Santu Ispiritunda munarqayki ingañayta.4 ¿Ima manachu qamba kikikipa ch'akraykiqakashqa? Randikuptikiqam, qellayqa qambana kashqa.¿Imaraykum llullakushqaqa kangi? Chay layatallullakushpaqach'i, qamqa yuyarqayki: Runakunatallamrini ingañaq, nishpa. Manam chayshinachu kashqa.Ashwanmi Taytanchiq Dyusta munarqayki ingañayta.

5 Chayshina Pidru niptinmi, Ananiyasqa chaytauyashpa, chay uras pachaman bulakashpa wañurqanna.Chaymi chayta yach'ashpaqa, yumbay anchamancharqanllapa. 6 Chaymandaqam wakin wambrarunakuna shamushpa, almataqa suq trapuwanliyashpana, aparqanllapa pambaq. 7 Chayshina

ICHUS 5:8 21 ICHUS 5:14kimsa uras pasashqambinam, chay almapa warminqaapustulkuna kashqanman yaykurqan. Piru payqammananimatapis yach'arqanchu: Qosaymi wañushqa, nishpaqa.8 Chaymi Pidruqa paytapis tapurqan:

—Safira, ¿allipchu chay prisyupaqlla ch'akraykitaqarandikurqayki? nishpa.

Chaymi Safiraqa nirqan:—Arí. Chaysitupaqllam randikurqayllapa, nishpa.9 Chayshina niptinmi, Pidruqa chay warmita nirqan:—¿Imapaqmi qosaykiwanqa kunanakushpa

llullakushqallapa kangi, “Dyuspa Santu Ispiritunqammana yach'anqachu”, nishpach'i? Uyay, chay qosaykitapambaqkunaqam shamuykanllapana. Nam kaypungumanna ch'ayamuykanllapa apashunambaq,qamtapis pambashuq, nishpa.

10 Chayshina niptinllam, chay warmipis chayuras Pidrupa ñawpanman bulakashpa wañurqanna.Chaymi chay pambakuqkunaqa ch'ayamushpa,ukuman yaykushpa, chay warmitapis wañushqatanatarirqanllapa. Chaymi paytapis aparqanllapana pambaqrunamba ladunman. 11 Chaymi Jisuspi kriyiqkunaqa,tukuy chay wakin runakunawan chayta yach'ashpaqa,ashwamba mancharqanllapa.

Apustulkunam achka milagrukunata rurarqan12 Apustulkunaqam runakunapa ñawpambi achka

milagrukunata ruraqllapa. Kanan Jisuspi yumbaykriyiqkunam Dyuspa adurana wasinman tandakaqllapachay unay gubyirnu Salumumba kurridurnimbi. 13 Pirumana kriyiqkunaqam manchashpa, paykunawanqa manatandakaqllapachu. Piru mana tandakashpapismi, anchaalabaqllapa Jisuspi kriyiqkunataqa. 14 Chayshinamancha achka ullqokuna, warmikuna kriyirqanllapana

ICHUS 5:15 22 ICHUS 5:22Jisuspi. 15 Kanan achka runakunam qeshyaqningunatawasinmanda surqoshpa, parakunapi kamakunapiapamushpa, ñangunapi shuyachiqllapa, Pidru chay ñandapasaptin, ankisiya llandunllapis qeshyaqningunapasawanda pasaptin, kach'akanambaq. 16 Astachay sirka llaqtakunamandam achka runakunaqaJirusalinman apamurqan qeshyaqningunata, dyablupaispiritungunawan lukuyashqakunata, apustulkunakach'akachinambaq. Kanan yumbay paykunataqamkach'akachirqanllapa.

Apustulkunatam qesacharqanllapa17 Chaymi mas kamachikuq isrraylinu kura,

sadusiyu duktrinayuq runakuna apustulkunata anchaimbidyarqanllapa. 18 Chaymi paykunataqa prisushpa,karsilman wichurqanllapa. 19 Piru chay tutaqam TaytaDyuspa suq anjilnin, karsilpa pungunda kich'ashpa,paykunata surqoshpa, nirqan:

20 —Riyllapa Dyuspa adurana wasinman, chaypishayashpa, yumbay runakunata yach'achiq, Jisuspikriyishpa, kawsanambaqllapa.

21 Chayshina niptinqam, apustulkunaqa kasushpa,madrugadu Dyuspa adurana wasinman rishpa, waqpiyach'achikurqanllapa. Chaypina kaykaptinllapaqam,chay mas kamachikuq isrraylinu kura, yumbay paywankaqkunapis mas pudirniyuq isrraylinukunata qayarqan,tandakashpa, Mas Kamachikuq Tandakaq Juyiskunanakashpa, Pidruta, Jwanda jusgananllapa. Yumbaychay kamachikuqkunaqam parlashpa, suldadukunatakach'arqanllapa, karsilmanda apamunanllapa chayapustulkunata. 22 Piru suldadukuna karsilmanrishpaqam, manana tarirqanllapachu. Chaymi daskutimurqanllapa kayshina abisakuq:

ICHUS 5:23 23 ICHUS 5:2823 —Karsiltaqam tarishqallapa kani alli kirpashqata.

Chay kwidakuq suldadukunaqam karsilpa pungundaqaancha allita kwidaykarqanllapa. Piru pungutakich'ashpaqam, manana ni pitapis ukupiqatarirqayllapachu, nishpa.

24 Chayshina niptinllapaqam, chay isrraylinukurakunapa kamachikuqninqa, Dyuspa adurana wasimbasuldadungunapa kamachikuqninwan, yumbay chayancha kamachikuq kurakunawambis ancha yuyashpa,tapunakurqanllapa:

—Chayshinaqa ¿imaraq pasanqa? nishpa.25 Chayshina parlaykaptinqam, suq runa

ch'ayamushpa, nirqan:—Chay karsilashqaykillapa runakunaqam Dyuspa adu-

rana wasimbi runakunata yach'achiykan, nishpa.26 Chaymi suldadukunapa kamachikuqninqa

suldadungunawan chay uras chay adurana wasimanrirqanllapa piskaq. Apustulkunata chaypi tarishpaqam,shumaqlla apamurqanllapa, mana maqashpallapachu.Chaqa chay suldadukunaqam mancharqanllapa: Kayapustulkunata maqaptinchiqqach'i, runakunaqasitawanchiqman, nishpa. 27 Chaymandaqamapustulkunata ch'ayachimushpaqa, shayachirqanllapachay Mas Kamachikuq Tandakaq Juyiskunapañawpanman. Chaypi kaptinqam, chay kamachikuqkuraqa nirqan:

28 —Manchu noqaykunaqa qamkunata anchakamachishurqaq, amakish Jisuspa shutindamyintashpaqa yach'achikungichu, nishpa. Piruqamkunaqam mana kasuwashpachu, tukuy Jirusalinllaqtapi duktrinaykita yach'achikungillapa. Kananashwambam munangillapa wichupawayta chay Jisuswañushqambaq, nishpa.

ICHUS 5:29 24 ICHUS 5:3829Chaymi Pidruqa chay wakin apustulkunawan nirqan:—Noqaykunapaqqammasta balin Dyusta kasunayllapa,

runakunata kasunaymandaqa. 30 Manchu qamkunaqaJisusta kruspi klabachishpa, wanchichirqaykillapa.Piru paytaqam Taytanchiq Dyus kawsachimushpa,31 anaq syilupi allin ladumbi tiyachishpa, anchaKamachikuq Washadurninchiqta rurashqa.Chaymi uchanchiqkunata dijaptinchiqqa, payqapirdunawaqninchiq washawanchiqllapa. 32 Chay Jisusrurashqambaqmi Dyuspa Santu Ispiritun, noqaykunapististigukuna kanillapa. Chaqa Tayta Dyusmi chay SantuIspiritunda payta kasuqkunata qowashqallapa, nishpa.

33 Chay awturidarkunaqam chayta uyashpaqa, anchapiñakushpa, chay apustulkunataqa munarqanllapawanchiyta. 34 Piru chay awturidarkunamanda suqfarisiyu Gamayil shutiqmi ancha allin yach'achikuqkarqan. Chaymi paytaqa yumbay runakuna ancha allitauyaqllapa. Chay Gamayilmi shayashpa kamachikurqan,suq rratitu apustulkunata sawaman surqonanllapa.35 Chaymandaqam chay karguyuq masingunata nirqan:

—Uyawayllapa, isrraylinu masiykuna. Allita yuyayl-lapa. Kwidawkish mana allitachu rurangimanllapachay runakunata. 36 Yuyayllapa, manchu suq ty-impuqa chay runa Tiwdas nirqan, payshi ancha ka-machikuq. Kanan paytaqam 400 runakuna kasurqanllapa.Chaymandaqam suq runakuna Tiwdasta wanchiptinl-lapa, chay 400 sigiqkuna waqta kayta shikwakarqanllapa.37 Chaymandaqam suq tyimpu sinsuta ruraptin, alsakar-qan suq kamachikuq Judas prubinsya Galiliyamanda.Paytapismi achka runakuna kasurqanllapa. Chayman-daqam chay Judasta wanchiptinllapaqa, payta sigiqku-napis waqta kayta shikwakarqanllapa. Mananam mas-taqa tandakarqanllapachu. 38 Chaymi kayshina kunaykil-

ICHUS 5:39 25 ICHUS 6:3lapa: Dijayllapa chay runakunata. Ama mitikuyllapachupaykunamanqa. Chaqa chay duktrinan paykunapallakaptinqam, das rin ushyakaq. 39 Piru paykuna Dyuspaduktrinanda yach'achikuykaptinqam, qamkunaqa manaatingillapachu chingachiyta. Allita yuyayllapa. PaqtakishDyusta kuntraykangillapa, nishpa.

40 Chay Gamayil nishqanda kasushpam, mananawanchirqanllapachu. Chaymi chay apustulkunataqayachishpa, suq lastima asutichishpa, kamachirqan-llapa, amana masta Jisuspaq yach'achikunanllapa.Chaymandaqam paykunataqa kach'arqanllapana.41 Chayshina asutiptimbismi, chay apustulkunaqa anchakushikushpa, chay awturidarkunapa ñawpanmandalluqshirqanllapa, yuyashpa: Tayta Dyusmi akrawashqakanchiq, kayshina Jisuspaq yach'achikushpa,ñakananchiqpaq, nishpa. 42 Kanan paykunaqam tukuydiyakuna Jisukristupaq masta yach'achikurqanllapaDyuspa adurana wasimbi, achka wasikunapipis.

6Apustulkunam numbrarqan syiti yanapakuqninda

1 Chay tyimpuqam Jisuspi kriyiqkunaqa mastaachkayaqllapa. Piru chay grigu rimaypi rimaqkunapiñakushpam, kayshina rimarqanllapa ibriyu rimaypirimaq kriyiq masingunapaq:

—Grigupi rimaq biyudakunatash tukuy diya mana alli-tachu mikunata partinllapa, nishpa.

2 Chaymi chay dusi apustulkunaqa yumbay kriyiqku-nata tandashpa nirqanllapa:

—Noqaykunaqam Dyus nishqanda yach'achikuykani.Chaymi mana allichu, chay yach'achikuykashqaytadijashpa, mikunata partinayllapaqa. 3Chayrimasitakuna,qamkunamanda akrayllapa syiti allin yach'ayniyuq

ICHUS 6:4 26 ICHUS 6:10runakunata, Dyuspa Santu Ispiritunwan puriqkunata.Paykunata numbrayllapa, chay mikunata partinanllapa.4Noqaykunaqam tukuy diya Dyusman rinillapamañakuq.Pay nishqanda rinillapa yach'achikuq, nishpa.

5 Chaypaqmi Jisuspi yumban kriyiqkunaqa nirqan:—Allibmi chay nishqaykillapaqa, nishpa.Chaymandaqam akrarqanllapa suq runa Istiban shu-

tiqta. Payqam Tayta Dyuspi ancha yuyakuq. Paypa shun-qombim Dyuspa Santu Ispiritun kawsaq. Paykunaqamakrarqambis Filipita, Prukuruta, Nikanurta, Timunda,Parminastapis. Akrarqambismi Nikulasta Antyukiyallaqtamanda kaqta. Paymi yach'akushqa karqan isr-raylinukunapa duktrinanda.

6 Chaymandaqam chay syiti runakunata apamurqan-llapa apustulkunaman. Paykunaqam sawambi makindarurashpa, Dyusman mañakurqanllapa, tukuy imapi yana-panambaq.

7 Chayshinam Jisuspi kriyiqkunaqa Dyuspaq tukuymaypi masta masta yach'achikuqllapa. Chaymi Jirusalinllaqtapiqa paykunaqa masta achkayaqllapa. Chaqaasta isrraylinukunapa achka kurangunapismi Jisuspikriyirqanllapa.

Istibandam prisurqanllapa8 Dyus yanapaptinmi, Istibanqa ancha pudirniyuq

kashpa, achka milagrukunata rurarqan yumbaypa ñaw-pambi. 9 Piru wakin isrraylinukuna Istibanwan tan-dakashpam, taripanakurqan. Paykunaqam suq sinagugawasimanda karqanllapa. Chay wasiqam shutiq LibriRandishqa Kriyadukunapa sinagugan, nishpa. Chaykuntraqkunaqam Sirini llaqtamanda, Alijandriya llaqta-manda, prubinsya Silisyamanda, chay prubinsya Asya-mandapis karqanllapa. 10 Piru Istibanqam Dyuspa

ICHUS 6:11 27 ICHUS 7:2Santu Ispiritunwan kashpa, ancha yach'ayniyuq karqan.Chaymi chay kuntraqkunaqa mana atirqanllapachu bin-siyta paytaqa. 11 Chaymi pagararqanllapa wakin runaku-nata, llullakushpa ninambaqllapa: “Istibandam uyashqakani, ancha fiyutaMuysispaq, Dyuspaq rimaptin”, nishpa.

12 Chayshina llullakuptinllapa uyashpam, achka runa,kamachikuq ansyanukuna, Muysispa liyningunatayach'achikuqkuna chay nishqanda kriyishpa, anchapiñakurqanllapa. Chaymi Istibanda piskashpa,rrastrakushpa, aparqanllapa Mas Kamachikuq TandakaqJuyiskunapa ñawpanman. 13 Kanan aparqanllapapismichay llullakuq tistigukunata, Istibambaq kayshinarimanambaqllapa:

—Kay runaqam kutin kutin mana shaykuq anchafiyukunata riman Dyuspa adurana wasimbaq, Muysispaliyningunapaqpis. 14Chaqa noqaykunaqam kay Istibandauyashqallapa kani kayshina niptin: Chay Jisus Nasarit-manda kaqshi Dyuspa adurana wasindaqa rin bulaq. Mu-ysismanda yach'akushqanchiq kustumbrinchiqkunatashrin chingachiq, nishpa.

15 Chaymi chay Mas Kamachikuq Tandakaq Juyiskuna,yumbay chaypi tiyaqkunawan chapashpa, rikarqanllapaIstibamba qaqllanda anjilshina llipyaykaqta.

7Istibanmi allita rimarqan washakanambaq

1 Chay mas kamachikuq isrraylinu kuram Istibandatapurqan:

—¿Allipchur chayshina nishqa kangi? nishpa.2 Chaymi Istibanqa nirqan:—Taytakuna, masitakuna, allita uyawayllapa. An-

cha pudirniyuq llipyaykaq Tayta Dyusmi rikakurqan

ICHUS 7:3 28 ICHUS 7:8

chay punta agwilunchiq Abrajanman, chay nasyun Mis-uputamyapi tiyaykaptin, manaraq Aran llaqtaman riptintiyaq. 3 Kayshinam kamachirqan: “Llaqtaykita, yum-bay aylluykikunata dijashpa, riy suq lugarman. Noqamrini rikachishuq maypim kidan chay lugarqa”, nishpa.4 Chayshina Dyus niptinmi, Abrajanqa chay Kaldiyanasyunmanda lluqshishpa, rirqan Aran llaqtaman tiyaq.Chaymandaqam Abrajamba taytan wañuptinqa, Dyusqachay Abrajandaqa kay Isrrayil nasyunninchiqman apa-murqan. 5 Piru Dyusqam mana nima irinsyata ni suqpidasu ch'akritata qorqanchu Abrajandaqa. Payqamalayri kaypiqa tiyarqan. Mana qoshpapismi, Abrajan-daqa kayshina ufrisirqan: “Wañuptikiqam, karu willka-ykikunapaq kay pachaqa rin kaq”, nishpa. Chayshi-nam chay Abrajandaqa ufrisirqan, manaraq ni churiyuqkaptin. 6Tayta Dyusqam chay unay agwilunchiq Abrajan-daqa nirqambis: “Karu willkaykikunam kay llaqtamandarishpa, suq nasyumbi suq furastirushina rinllapa tiyaq.Ñakaq randishqa kriyadukunam rinllapa kaq. Payku-natam ancha rinllapa qesachaq 400 wata tukuyta”.

7 ’Tayta Dyusqam Abrajandaqa nirqambis: “Pirukastigaqmi rini chay nasyumbi qesachakuqkunataqa.Chaymandaqam chay karu willkaykikunaqa, chaynasyunmanda lluqshishpa, rinllapa kasuwaq kayIsrrayilpi”, nishpa. 8ChaymandaqamDyusqa Abrajanwansuq tratuta rurarqan. Paytam kamachirqan, kwirpumbisiñalta ruranambaq, ama qonqanambaq chay tratururashqanda. Chaymi Abrajanqa churin Isak nasiptinqa,uchu diyasniyuq kaptinlla, kwirpumbi chay siñaltarurarqan. Chayshinallam Isakpis churin Jakubutarurarqan. Chay Jakubupismi chayshinalla rurarqan dusichuringunata. Chay dusi churingunaqam nasyunninchiqIsrrayilpa chay dusi atun ayllungunapa taytanguna

ICHUS 7:9 29 ICHUS 7:15karqanllapa.

9 ’Chay Jakubupa dusi churingunaqam punta ag-wilunchiqkuna karqan. Paykunaqam masan Jusita im-bidyashpa randikurqanllapa, chay randiqkuna Ijiptunasyunman apanambaqllapa. Piru Dyusqam Jusipa pul-lan karqan. 10 Chaymi Jusi ñakaptinqa, Tayta Dyusyumbay chay ñakashqanmanda washashpa, yanaparqan,yach'ayniyuq kashpa, allita kawsanambaq. ChayshinaDyus Jusita yanapaptinmi, chay Ijiptupa gubyirnunFarunqa ancha gustarqan. Chaymi Jusita numbrarqan,Ijiptupa gubyirnun kanambaq. Paytaqam nirqambis:“Tukuy ima kaqniyta, wasiykunapi yumbay tiyaqkunat-apis qam kwiday”, nishpa.

11 ’Chaymandaqam Ijiptu nasyumbi Kanayannasyumbipis ancha jwirti ambruna karqan. Chaymimikunan mana aypaptin, chay punta agwilunchiqkunaqaancha ñakarqanllapa. 12 Chayshina ñakashpaqam,Jakubuqa yach'arqan: Ijiptupish kan trigu, nishpa.Chaymi chay punta bwiltata dyis churingunataIjiptuman kach'arqan, triguta randinanllapa. Chaychuringunaqam unay agwilunchiqkuna karqan.13 Chaymandaqam suq kutinda kutiriptinllapa Ijiptuman,triguta randirinambaqqa, Jusiqa masangunata nirqan:“Noqam masayki Jusi kani”, nishpa. Chayshinamasanguna Jusita riqsiptinqam, Ijiptupa gubyirnunFarunqa yach'arqan: Jusiqash isrraylinukunapa kastan,nishpa. 14 Chaymandaqam Jusiqa chay masangunatanirqan: “Riyllapa apamuy taytanchiqta, yumbayayllunchiqkunata”, nishpa. Chay tyimpupim 75karqanllapa. 15 Chayshinam karqan, Jakubu yumbayayllundin riptin Ijiptuman tiyaq. Waqpinam achkawatakunamanda payqa wañurqanna. Chaymandaqamtukuy chay punta agwilunchiqkunapis achka

ICHUS 7:16 30 ICHUS 7:25wambrangunata dijashpa, wañurqanllapa. 16 Jakubuwañuptinqam, kwirpunda aparqanllapa Sichin llaqtamanpambaq paypa pantyunnimbi. Chaqa Abrajanmi chaypantyundaqa randishqa karqan chay runa Jamurpachuringunamanda.

17 ’Tayta Dyusmi jurashpa, Abrajanda kayshina ufri-sishqa karqan: “Suq nasyundam rini qoq karu willka-ykikunata”, nishpa. Chay ufrisishqan tyimpu kumplinankaykaptinmi, chay Ijiptu llaqtapiqa isrraylinukuna an-chana achkayashqa karqan. 18 Chay tyimpupim Ijip-tupiqa suq mushuq gubyirnu kamachikurqan. Payqammana nimatapis yach'ashqachu karqan chay Jusipa allinfamambaqqa, ancha unayna wañushqa kaptin. 19 Chaymushuq gubyirnuqam chay agwilunchiqkunataqa tukuyimapi ingañashpa, ancha qesachaq. Chaymi paykunataqakamachirqan, ullqo wambritunguna nasiptin, wichuku-nanllapa wañunambaq.

20 ’Chayshina kamachikuptinmi, chay tyimpupi Muy-sis nasirqan. Paytaqam Dyusqa ancha kuyaq. Kanantaytanwan mamanqam kimsa killata wasimbi pakashpa,kriyarqan. 21 Chaymandaqam (chay gubyirnuta ka-sushpa) wichukuptinqa, chay gubyirnupa chinan chaywambrituta tarikushpa, tandashpa, wawandashina kri-yarqan. 22 Chaymi Muysis wiñashpaqa, tukuy imata ijipt-inu runakunashina yach'akurqan. Chaymi tukuy imatarimanambaq, ruranambaqqa ancha pudirniyuq karqan.

23 ’Chaymandaqam 40 watayuqna kashpaqa, Muysisqamunarqanna riyta isrraylinu kastanda watukuq.24 Chaymi rishpaqa, rikarqan suq ijiptinu anchamaqaykaqta suq isrraylinuta. Chaymi Muysisqachay isrraylinuta washashpa, wanchirqan chayijiptinuta. 25 Chaqa Muysisqam yuyarqan: Isrraylinumasiykunach'i allita intyindinqallapa: Muysiswanmi

ICHUS 7:26 31 ICHUS 7:34Dyusqa rin yanapawaqninchiq, ama randishqakriyadukuna kananchiqllapa, nishpa. Piru chayisrraylinu masingunaqam mana intyindirqanllapachu.26 Qayandin diyaqam Muysisqa isrraylinukunamankutirishpa, ishkayta tarirqan paykunapura pilyaykaqta.Chaymi munashpa alliyachiyta, paykunataqa nirqan:“Qamkunaqam llaqta masipura kangillapa. ¿Imapaqmipilyaykangillapa? Ama pilyayllapachu”, nishpa.

27 ’Piru chay yanqa maqaqmi Muysista kumsashpa,nirqan: “¿Ima pitaq qamtaqa numbrashushqa, noqayku-napa kamachikuqniy, juyisniyllapa kanaykiqa? 28 ¿Imamunangichu noqatapis wanchiwayta qayna chay ijipt-inuta wanchishqaykishina?” nishpa. 29 Chayshinaniptinmi, Muysisqa manchashpa, mitikarqan nasyunMadyan shutiqman. Chaypiqam kasarashpa, ishkaywambrayuqna karqan. Piru chaypiqam furastirushinatiyarqan.

30 ’Chaymandaqam 40 watas pasaptinna, Muysisqachuncha lugar Sinayi urqqopa ladumbi kaykarqan.Chay chunchapim Dyuspa anjilninqa suq yura sach'apinina lumyaykaqpi Muysisman rikakurqan. 31 ChaymiMuysis ancha ispantashqata chapashpa, qemikashpamas allita rikanambaq, uyarqan Taytanchiq Dyustakayshina niptin: 32 “Noqam chay punta agwiluykikunaAbrajamba, Isakpa, Jakubupa Dyusnin kani”, nishpa.Chayshina niqta uyashpaqam, Muysisqa manchashpa,ch'apsikarqan. Chaymi manana munarqanchu mastachapaytaqa. 33 Kanan Tayta Dyusqam paytaqa nirqan:“Ch'akikikunamanda surqoy llanqeykita. Chaqa noqamkaypi kani. Chaymi ancha santu lugarpi shayaykangi.34 Noqam rikashqa kani wambraykunata Ijiptupiancha ñakaykaptinllapa. Uyashqam kani paykunataancha waqaptin. Chaymi syilumanda shamushqa kani,

ICHUS 7:35 32 ICHUS 7:40chay wambraykunata ñakashqanmanda washanaypaq.Kayman shamuy. Rinim qamtaqa kach'ashuq Ijiptuman”,nishpa.

35 ’Piru chay unay agwilunchiqkunaqam Muysistadisprisyashpa, nirqanllapa: “¿Pim qamtaqanumbrashushqa, noqaykunapa kamachikuqniy, juyisniykanaykiqa?” nishpa. Piru Tayta Dyusqam chay sach'apirikakuq anjilninwan Muysista numbrashqa karqan, chayunay agwilunchiqkunapa kamachikuqnin, washadurninkanambaq. 36 Muysismi achka milagrukunata,siñalkunata rurashpa, chay unay agwilunchiqkunataIjiptumanda surqorqan. Chaymandaqam ChupikaMar Yakupi, chunchakunapipis 40 watas tukuytamas milagrukunata rurarqan. 37 Chay kikinMuysismi unay isrraylinukunataqa nirqan: “Dyusnoqata numbrawashqanshinam, qamkunamanda suqrunata rin numbraq, paypaq rimanambaq. Chayripayta kasuyllapa”, nishpa.* 38 Chay Muysismiisrraylinukunawan chuncha lugarkunapi karqan. Chaypikaykaptinmi, Dyuspa anjilnin Sinayi urqqopa sawambiMuysista Dyus munashqanda nirqan, payna chay unayagwilunchiqkunataninambaq. ChaymandaqamMuysisqachay uyashqanda Dyuspa Santu Librumbi iskibrirqan,noqanchiqkunapis chayta kasushpa, tukuy tyimpukawsananchiqllapa.

39 ’Piru chay agwilunchiqkunaqammanamunarqanchuMuysista kasuytaqa. Ashwanmi payta disprisyashpa, mu-narqanllapa kutiyta Ijiptuman. 40Chaymi Arunda nirqan-llapa: “Masayki Muysisqam noqaykunata Ijiptu nasyun-manda surqowashpaqa, manana rikch'anchu. Chaymimunanillapa amitukunata ruranayki, ñawpanchiqta ri-* 7:37 Deuteronomio 18.15

ICHUS 7:41 33 ICHUS 7:45nambaqllapa”, nishpa. 41 Chaymi suq mishiru ami-tunda rurarqanllapa. Chaymandaqam animalkunatawanchishpa, rupachishpa, ancha kushikushpa, adurar-qanllapa chay rurashqanllapa amitunda. 42 ChaymiDyusqa paykunamanda akrakashpa, dijarqan, rupayta,killata, lusirukunata adurananllapa. Chaymi Dyuspaqrimaqkuna Dyus nishqanda Santu Librumbi kayshinaiskibrirqanllapa:¿Ima qamkuna isrraylinukuna chay 40 watasta chun-

chakunapi tiyashpachu, noqapaq wanchirqaykil-lapa chay animalkunata?

43 Manam noqapaqchu chaytaqa rurarqaykillapa.Ashwanmi qamkunaqa chay amitu laya Muluqpaandasninda purichishqallapa kangi. Chay amitulaya lusiru Rrifan shutiqtapismi purichishqallapakangi. Kanan qamkuna kikikim chay amitulayakunata rurashpa, adurashqallapa kangi.Chaymi noqaqa Isrrayilmanda surqoshushpa,rini kach'ashuqllapa chay nasyun Babiluñapa maswaq ladunman, nishpa.*

44 ’Chuncha lugarkunapiqam agwilunchiqkunaqachay karpamanda adurana wasita pullan purichiqllapa,chaypi Dyusta adurananllapa. Chay wasipimwaqaychaqllapa Dyuspa liyninda chay ishkayrumi tablapishina iskibrishqata. Chaqa chaykarpamanda adurana wasipaqmi Tayta Dyusqa Muysistarikachishpa nishqa karqan: “Kayshina ruray”, nishpa.Chaymi chay kamachishqanshina rurarqanllapa.45 Kanan agwilunchiqkunaqam chay karpamandaadurana wasitaqa irinsyatashina ch'askirqanllapa.Chaymandaqam chay Juswiwan shamuqkuna pullanapamurqanllapa chay karpamanda adurana wasita* 7:43 Amós 5.25-27

ICHUS 7:46 34 ICHUS 7:52kay (Kanayan) nasyunman. Kaypiqam kuntraqkunatabinsirqanllapa. Chay kuntraqkunataqam Dyus qatirqan,chay agwilunchiqkuna kaypi tiyanambaqllapa. Chaykarpamanda adurana wasiqam kay Isrrayilpi karqanDabid kamachikushqan tyimpukaman. 46 Dyusmi chayunay gubyirnu Dabidpaqqa ancha kushikurqan. ChaymiDabidqa munarqan Dyuspa adurana wasinda rurayta,chaypi Tayta Dyus tiyanambaq. 47 (Piru Dyusninchiqmimana dijarqanchu, chay gubyirnu Dabid wasindaruranambaqqa.) Ashwanmi Dabidpa churin SalumunDyuspa adurana wasindaqa rurarqan. 48 Piru anchapudirniyuq Tayta Dyusqam mana tiyanchu runakunarurashqan wasikunapiqa. Chaymi Dyuspaq rimaqIsayiyasqa Dyus nishqanda kayshina iskibrirqan:49 Syiluqam noqapa atun trunuy. Kay pachapiqam

ch'akiykunata samachini. Chayshina kaptinqa,¿ima laya wasiytaraq atinmanllapa rurayta noqa-paqqa, chaypi samanaypaq? (Manam nisitanichunima laya adurana wasita rurananllapa, chaypisamanaypaqqa.)

50 Chaqa noqam makiywan tukuy imata rurashqa kani,nishpa.*

51 Chayshina Dyus nishqanda nishpam, Istibanqajuyiskunata nirqan:

—Qamkunaqam unaymandapacha angu shunqoyuqllakashqallapa kangi. Mana baliq rinriyuq, shunqoyuqmikangillapa, Dyuspi mana kriyiq runakunashina. Chayunay agwilunchiqkunashinam Dyuspa Santu Ispiritundakuntrangillapa. 52 Mayá, ¿Dyuspaq mayqan rimaqtammana qesacharqanchu chay unay agwilunchiqkunaqa?Yumbandam qesacharqanllapa, ¿manachu? Chaqa* 7:50 Isaías 66.1-2

ICHUS 7:53 35 ICHUS 7:60chay rimaqkuna Dyus Akrashqan Washadurpaqyach'achikuptinmi, chay unay agwilunchiqkunapaykunataqa wanchirqanllapa. Chaymandaqam chayancha allin Washadurninchiq shamuptinqa, qamkunaqapaytapis wanchirqaykillapa. 53 Chaqa qamkunaqamDyuspa liyninda kikin anjilninguna yach'achishuptinqa,mana kasungillapachu.

Istibandam sitashpa wanchirqanllapa54 Chayshina Istiban niptinmi, chay juyiskunaqa an-

cha piñakurqanllapa. Chaymi qech'yachirqanllapa kirun-gunata. 55 Piru Istibanqam Dyuspa Santu Ispiritun-wan kashpa, syiluman chapakushpa, rikarqan Dyuspapudirninda llipyaykaqta. Rikarqambismi Jisusta, Dyuspaallin ladumbi shayaykaqta. 56 Chaymi nirqan:

—¡Chapayllapa! Rikanim syiluta kich'akashqata. Rika-nipismi Dyusmanda Shamuq Runata, Dyuspa allin lad-umbi shayaykaqta, nishpa.

57 Chayshina Istiban niptinmi, ama uyananllaparayku,chay runakunaqa rinrinllapata pambashpa, “¡A!”qayach'akushpa, kallparqanllapa Istibanda piskaq.58 Piskashpaqam, chay llaqtamanda sawaman surqorqan-llapa, rumikunawan sitashpa, wanchinambaqllapa.Kanan chay llullakuq tistigukunaqam sawanmandabistidungunata surqoshpa, suq chulu Sawlu shutiqtamingarqanllapa. [Nuta: Chay Sawlullam Pablupisshutirqan.] 59 Chayshina paykuna sitaykaptinmi,Istibanqa mañakushpa nirqan:

—Siñursitu Jisus, tandayri ispirituyta, nishpa.60 Chaymandaqam qonqorikushpa, ancha jwirtita ri-

mashpa, nirqan:—Siñursitu Jisus, yush'ayku ama kastigaychu kay kun-

trawaqkunataqa, kayshina rurawaptinllapa, nishpa.

ICHUS 8:1 36 ICHUS 8:7Chayshina nishpaqam, Istibanqa wañurqanna.

8Sawlum ancha qesacharqan Jisuspi kriyiqkunata

1 Chay Sawlum rikashpa Istibanda wanchiptinllapaqa,yuyarqan: Allitam ruraykanllapa, nishpa.

Chay diyamandapacham Jisuspi kriyiqkunata anchaqesacharqanllapa Jirusalimbiqa. Chaymi yaqqa yumbaychay kriyiqkunaqa waqta, kayta shikwakashpa, rirqan-llapa prubinsya Judiyapa, prubinsya Samaryapa lugar-ningunaman. Piru chay dusi apustulkunam kidarqanchay Jirusalimbiqa. 2 Jisuspi wakin kriyiqkunaqam anchawaqashpa, alma Istibanda pambarqanllapa. 3 Piru chaySawluqam ancha qesachaq Jisuspi kriyiqkunataqa. Wasinwasin yaykushpam, rrastrashpa, runakunata, warmiku-nata surqoq karsilanambaq.

Filipim Jisuspa shumaq nutisyanda prubinsya Samaryapiyach'achikurqan

4 Chay Jirusalinmanda mitikaqkunaqam may rishqan-gunapi masta Jisuspaqqa yach'achikurqanllapa:

—Jisusqam shamushqa washawananchiqllapa, nishpa.5 Chay riqkunamandam suqnin Filipi shutiq.

Paymi prubinsya Samaryapa suq llaqtanmanrishpa, Jisukristupaq yach'achikurqan. 6 Chayshinayach'achikuptinmi, ancha achka runakuna tandakashpa,ancha allita uyaqllapa. Kanan milagrukunataFilipi ruraptinmi rikaqllapa. 7 Chaqa payqamDyuspa pudirninwan ancha achka runakunamandadyablukunata qatirqan. Chay dyablukunaqam Filipikamachiptinlla, qayach'akushpa runakunamandalluqshirqanllapa. Kanan achka wañushqashinakwirpuyuqkunata, kujukunatam kach'akachirqan.

ICHUS 8:8 37 ICHUS 8:178 Chayshina kaptinmi, chay llaqtapiqa yumbay runakunaancha kushikurqanllapa.

9 Piru karqambismi suq runa Simun shutiq. Unayqamchay Samaryapi tiyaqkunata brujiyashpa, kriyichishqakarqan: Chay Simunqash ancha pudirniyuq runa, nishpa.10 Chaymi wambrakuna, byijukuna paytaqa ancha allitakasuqllapa. Paypaqmi niqllapa:

—Dyusmi kay brujupiqa. Chaymi ancha pudirniyuqkashpa, achka laya milagrukunata atin rurayta, nishpa.

11 Chaqa ancha unaymandapacham paykunataqa bru-jiyashqa karqan. Chaymi payta kriyishpa, ancha kasuql-lapa. 12 Piru Filipiqam yach'achikurqan:

—Tayta Dyusmi shamushqa, payta kasushpakawsananchiqllapa. Jisukristum Washadurninchiqqa,nishpa.

Chayshina yach'achikuptinmi, achka runakuna,warmikuna Jisukristupi kriyishpa shutikurqanllapa.13 Asta chay bruju Simumbismi kriyishpa shutikurqanna.Chaymandaqam Filipipa pullanna puriq. Chaymi achkamilagrukunata Filipi ruraptinqa, chaykunata rikashpa,chay Simunqa ancha ispantarqan.

14 Jirusalimbim apustulkunaqa yach'arqanllapa:Samaryanukunaqash kriyishqallapana Jisuspi,nishpa. Chaymi chay prubinsya SamaryamanPidruta, Jwanda kach'arqanllapa. 15 PaykunaqamSamaryaman ch'ayashpaqa, Dyusman mañakurqanllapa,Santu Ispiritunda qonambaq chay mushuqkriyiqkunata. 16 Chaqa Dyuspa Santu Ispiritunqammanaraq paykunamanqa shamushqachu karqan.Ashwan paykunaqam Jisuspa shutimbi yakuwanllashutikushqallapa karqan. 17 Chaymi Pidruwan Jwanqapaykunapa sawambi makingunata rurashpa, Dyusmanmañakuptinllapa, Santu Ispiritundaqa ch'askirqanllapa.

ICHUS 8:18 38 ICHUS 8:2718Chayta rikashpaqam, chay bruju Simunqa chay apus-

tulkunataqa nirqan:—Pagarashqayki qellayta. 19 Yanapawayllapar qamku-

nashina runakunapa sawambi makiyta ruraptiy, DyuspaSantu Ispiritunda ch'askinambaq, nishpa.

20 Chaymi Pidruqa, Simunda nirqan:—¿Ima qamqachu yuyangi: Atinim randiyta Dyuspa

Santu Ispiritunda, nishpa? Chayshina yuyashpaqam,ringi chingaq qellaynindiki. 21 Qamba shunqoykiqammana balinchu Dyuspaqqa. Chaymi qamqa mana nimadirichuyuqchu kangi ruranayki noqaykuna rurashqay-taqa. 22-23 Riqsiykim ancha malu kashqaykita. Chaqamana allin yuyaynikikunam karsilashushqashina, Dyuspiama yuyakunayki. Chayri mana alli yuyashqaykita di-jashpa, Dyusman mañakuy pirdunashunambaq. Paqtapayqa pirdunashungiman, nishpa.

24 Chayshina Pidru niptinmi, Simunqa nirqan:—Siñurninchiq Jisusmanri mañakuyllapa, ama chay

niwashqaykishina chinganaypaq, nishpa.25 Chaymandaqam Pidruwan Jwanqa Tayta

Dyus nishqanda yach'achikushpa, Jisuspa shumaqnutisyandapis yach'achikurqanllapa. Chaymandaqamchay prubinsya Samaryapa suq llaqtangunapi chayshumaq nutisyata yach'achikushpa, kutirqanllapaJirusalin llaqtaman.

Filipim parlarqan suq runa Ityupiya nasyunmanda kaqwan26 Chaymandaqam Dyuspa suq anjilnin Filipita nirqan:—Atarishpa, sur laduman riy suq ñanda. Chay ñanqam

Jirusalinmanda uran rin chuncha lugarkunata pasashpa,chay Gasa llaqtaman ch'ayashtin, nishpa.

27 Chaymi Filipiqa chay kach'ashqan ñanda riqshina,tingunakurqan suq runa Ityupiya nasyunmanda kaqwan.

ICHUS 8:28 39 ICHUS 8:34Chay runaqam suq inuku ancha kamachikuq karqan.Chaqa Ityupiyapa gubyirnan Kandasipa tisurirunmipayqa karqan. Payqam rishqa karqan JirusalinmanDyusta aduraq. 28 Chaymandaqam chutana karrumbillaqtanmanna kutiriykarqan. Payqam Dyuspaq unayrimaq Isayiyaspa librunda liyiqshina riykarqan.29 Chaymi Dyuspa Santu Ispiritun Filipitaqa nirqan:

—Qemikay chay runapa chutana karrunman, nishpa.30 Chaymi Filipiqa chay karruman qemikashpa, chay

runata rikarqan Isayiyaspa librunda liyiykaqta. Chaymitapurqan:

—¿Chay liyishqaykitachu intyindingi? nishpa.31 Chaymi chay runaqa nirqan:—¿Imashinam atishaq intyindiyta, mana pipis in-

tyindichiwaptinqa? nishpa.Chayshina nishpaqam, Filipita kumbidarqan, karrun-

man lluqshishpa, ladumbi tiyashpa, chay liyishqandaintyindichinambaq. (Chaymi Filipiqa chay karrumannalluqshirqan.) 32 Chay runaqam Dyuspa Santu Librumbiqakayshina nishqanda liyiykarqan:Wishatashinampaytaqa aparqanllapawanchiq. Rutuqku-

napa ñawpambiqam uñitaqa uyaritap kaykarqan.Chayshinallam paypis mana nimata rimarqanchu.

33 Paytaqam ancha penqachirqanllapa. Chaqa allindimandataqa manam rurarqanllapachu. Kaypachapiqam paytaqa wanchirqanllapa, mana niwarmiyuq ni wambrayuqchu kaptin, nishpa.*

34 Chay kamachikuq runaqam Filipita tapurqan:—Dyuspaq chay rimaqqa ¿pipaqmi chayshinaqa nin?

¿Paypaqllachu ichu suq runapaq chayshinaqa nin? Mayá,niwayri yush'ayku, nishpa.* 8:33 Isaías 53.7-8

ICHUS 8:35 40 ICHUS 9:235 Chaymi Filipiqa chay liyishqanda intyindichishpa,

Jisuspa shumaq nutisyanda yach'achirqan:(“Chay wishashinam wañushqa, noqanchiqkunatawashawananchiq”, nishpa). 36 Chaymandaqampasaqshina suq lugarpi yakuta tarirqan. Chaymi chayityupiyanuqa Filipita nirqan:

—Kaypiqam kan yaku. ¿Manachu kaypi atingimanshutichiwayta? nishpa.

˻ 37 Chaymi Filipiqa nirqan:—Tukuy shunqoykiwan Jisuspi kriyiptikiqam, atini

shutichishuyta, nishpa.Chayshina niptinqam, chay runaqa nirqan:—Kriyinim: Jisukristuqam Dyuspa Churin, nishpa.˼38Chaymandaqam chay chutana karruta shayachishpa,

ishkandinna ishkirqanllapa. Ishkishpaqam yakumanyaykushpallapa Filipiqa chaypina shutichirqan.39 Yakumanda lluqshiptinllapaqam, Dyuspa SantuIspiritunqa Filipitaqa dasna aparqan. Chaymi chayityupiyanuqa Filipitaqa manana rikarqanchu. Piruñannindaqam kushikushpana rirqan. 40 Kanan Filipiqamdas rikakurqan Asutu llaqtapina. Chay Asutumandaqamllaqtan llaqtanna rirqan yach'achikuq Jisuspa shumaqnutisyanda. Chayshinam rirqan Sesarya llaqtamanch'ayashtin.

9Chay Sawlum Jisuspi kriyirqan

1 Chaykamanqam chay Sawluqa mana shaykuqjuraparqan, Jisuspi kriyiqkunata wanchinambaq.Chaymi rirqan mas kamachikuq isrraylinu kuraman,2 urdingunata surqoshpa, Damasku llaqtaman rinambaq.Chaqa chay urdingunawanqam yuyarqan yaykuytasinaguga wasikunaman, Jisuspi kriyiq ullqokunata,

ICHUS 9:3 41 ICHUS 9:9warmikunata prisushpa, Jirusalinman apamushpa,chaypi dimandanambaq. 3 Piru urdingunata ch'askishpa,riykaptin Damaskumanqam, yaqqana ch'ayaptin, chayñambiqa qonqaylla syilumanda suq ancha jwirti michalliwyashpa, paypa rridurninda limpu achikcharqan.4 Chaymi payqa pambaman bulakashpa, uyarqansyilumanda kayshina qayaqta:

—¡Sawlu, Sawlu! ¿Imapaqmi qesachawaykangi?nishpa.

5 Chaymi payqa tapurqan:—¿Pimir kangi, Taytitu? nishpa.Chay qayakuqqam nirqan:—Noqam kani Jisus. Noqatam qesachawaykangi.

˻Manchu buyis yapukushpaqa, ikiman garruchatamatqashpaqa, paylla chuqrikan. Chayshinallam qambisdañakaykangi, kayshina qesachawashpaqa, nishpa.

6 Chaymi Sawluqa ancha manchaywan ch'apsikashpa,tapurqan:

—Taytitu, ¿imatamir munangi ruranaypaq? nishpa.Chaymi Siñurninchiq Jisusqa nirqan:˼—Atarishpa riy chay Damasku llaqtaman. Waqpim

rinllapa nishuq, imata ruranayki, nishpa.7 Sawluwan riqkunapismi uyarqanllapa chay

qayakuqtaqa. Piru manam pitapis rikarqanllapachu.Chaymi ancha mancharqanllapa. 8 Sawluqampambamanda atarishpa, manana atirqanchu nimatapisrikakuyta. Chaymi chay pullan riqkunaqa, rambashpana,aparqanllapa chay Damasku llaqtaman. 9 Chaypimkimsa diyata karqan. Chay kimsa diya tukuytam mananimatapis rikakurqanchu, ni mikurqanchu, ni imatapisupyarqanchu.

ICHUS 9:10 42 ICHUS 9:1710 Chay Damaskupiqam suq runa Ananiyas shutiq ti-

yarqan. Paymi Jisuspi ancha yuyakuq. Chaymi Siñurn-inchiqqa payman rikakushpa suq musqoypishina nirqan:

—¡Ananiyas! nishpa.Chaymi Ananiyasqa nirqan:—¿Imamiri, Taytitu? Kaypim kani, nishpa.11 Chaymi Siñurninchiqqa Ananiyasta nirqan:—Atarishpa, riy chay kalli “Dirichu” shutiqman.

Chay Judaspa wasinman ch'ayashpa, tapukuy suqruna Sawlu shutiqpaq. Payqam Tarsu llaqtamanda.Noqamannammañakuykan. 12Paymi suq musqoypishinarikashushqa, pusadanman ch'ayaykaqta, makikitasawambi ruraykaqta, mushuqmanda rikakunambaq,nishpa.

13 Siñurninchiq nishqanda uyashpaqam, Ananiyasqanirqan:

—Taytitu, achka runakunam parlachiwashqachay runapaqqa: “Chayqam ancha malu”, nishpa.Jirusalimbiqash qambi kriyiqkunata ancha qesachashqa.14 Kananqash chay runaqa kamachikuq isrraylinukurakunamanda urdingunata surqoshpa, kayDamaskumanna shamushqa, noqaykuna qambikriyiqkunata prisuwananllapa, nishpa.

15 Chayshina niptimbismi, Siñurninchiqqa nirirqan:—Riylla. Noqam chay runataqa akrashqa kani, chay

furastiru runakunata gubyirnundinda, Isrrayilmandakaqkunatapis noqapaq yach'achikunambaq. 16 Noqampaytaqa rini yach'achiq: Kayshinam ringi ñakaq noqapikriyishqaykirayku, nishpa.

17 Chayshina Siñurninchiq niptinqam, Ananiyasqarirqanna Sawluman. Ch'ayashpaqam, chay wasimanyaykushpa, Sawlupa sawambi makinda rurashpa, nirqan:

ICHUS 9:18 43 ICHUS 9:24—Masita Sawlu, ñanda shamuykaptikim, Siñurninchiq

Jisus qaman rikakurqan, ¿manachu? Paymikach'amuwashqa, mushuqmanda rikakurinayki, DyuspaSantu Ispiritunda ch'askinayki, nishpa.

18 Chayshina niptinqam, Sawlupa ñawinmandaishkirqan piskadupa qarachangunashina. Chayshinaishkiptinqam, rikakurqanna. Chaymi Sawluqa chayuras atarishpa, shutikurqanna. 19 Chaymandaqammikushpaqa, jwirsayuqna karqan. Kanan wakindiyakunam Jisuspi kriyiqkunawanna kidarqan chayDamasku llaqtapi.

Sawlum yach'achikurqan Damaskupi20 Chaymandaqam Sawluqa chay Damaskupiqa

sinaguga wasikunapina kayshina yach'achikurqan:—Taytanchiq Dyuspa Churinmi Jisusqa, nishpa.21Chayshina yach'achikuptinmi, yumbay chay uyaqku-

naqa ancha ispantashqata ninakuqllapa:—¿Manachu kay runaqa Jirusalimbi Jisuspi kriyiqku-

nata qesachashpa puriq? ¿Manachu kay Damaskumanshamurqan, Jisuspi kriyiqkunata prisushpa, chay ka-machikuq isrraylinu kurakunaman apanambaq? nishpa.

22Piru Sawluqam ancha animakashpa, chay Damaskupiyach'achikurqan, chay isrraylinukunata binsinangaman:

—Tayta Dyusmi Akrashqan Washadurtakach'amushqana. Paymi Jisus, nishpa.

Ancha shumaqta yach'achikuptinmi, mana pipisatirqanchu nimata niyta Sawlutaqa.

Sawlum washakarqan isrraylinukunamanda23 Chaymanda achka diyakuna pasaptinnam,

wakin isrraylinukunaqa Damaskupi tandakashpa,parlarqanllapa Sawluta wanchinanllapa. 24 Chaymi chaych'iqniqkunaqa chay llaqtapamurallamba pungungunapi

ICHUS 9:25 44 ICHUS 9:31chishyashtin yuraqashtin shuyaqllapa, Sawlu lluqshiptin,chaypi wanchinanllapa. Piru chayshina paykunashuyaykaptinqam, Sawluqa yach'arqanna. 25 ChaymiJisuspi kriyiqkunaqa Sawlutaqa tutap aparqanllapa,murallapa sawanda surqoq. Chaymi chay altumurallapa sawanmanda waskakunawan suq atunkanastapi ishkichirqanllapa sawa laduman. Chayshinamwashakarqan Sawluqa.

Sawlum rirqan Jirusalin llaqtaman26 Sawluqam Jirusalin llaqtaman ch'ayashpaqa, munar-

qan Jisuspi kriyiqkunaman tandakayta. Piru chay kriy-iqkunaqam Sawlutaqa ancha mancharqanllapa. Chaqamanam kriyirqanllapachu: Sawlum allipta Jisuspi kriy-ishqa, nishpaqa. 27 Piru chay runa Birnabim Sawlutaapustulkunaman apashpa, nirqan:

—Kay Sawluqam ñambi rikashqa Siñurninchiq Jis-usta. Chay Siñurninchiqmi payta parlachishqa. KananDamaskupim mana pitapis manchashpachu, payqa Jisus-paq yach'achikurqan, nishpa.

28 Chaymi Sawluqa chay apustulkunawanna puriqJirusalimbiqa. 29 Kanan manam nimata manchashpachu,Sawluqa rirqan Siñurninchiq Jisuspaq yach'achiq grigupirimaq isrraylinukunata. Piru paykunaqam Sawluwantaripanakushpa, paytaqa munarqanllapana wanchiyta.30 Chayta yach'ashpaqam, Jisuspi kriyiqkunaqa Saw-luta Sesarya llaqtaman aparqanllapa. Waqmandaqamkach'arqanllapa, Tarsu llaqtanman kutinambaq.

31 Chaymi chay prubinsya Judiyapi, Galiliyapi,Samaryapi Jisuspi kriyiqkunaqa manana qesachaduchukawsaqllapa. Paykunaqam Dyuspi ancha yuyakushpa,payta ancha rrispitashpa ancha animakarqanllapa.

ICHUS 9:32 45 ICHUS 9:39Kanan Dyuspa Santu Ispiritunmi paykunataqa anchayanaparqan, masta achkayananllapa.

Iniyasmi kach'akarqan32 Pidruqam puriq Jisuspi kriyiqkunata watukushpa.

Chaymi rirqan watukuq Lida llaqtapi tiyaq kriyiq masin-gunata. 33 Waqpim tingunakurqan suq runa Iniyas shu-tiqwan. Chay Iniyasqam wañushqashina kwirpuyuq kar-qan. Chaymi mana atishpa kuyuyta, uchu watas tukuytakamapilla kashqa karqan. 34 Pidruqam payta nirqan:

—Iniyas, Jisukristum kach'akachishungi. Mayá, atar-ishpa, kamaykita allichay, nishpa.

Chayshina niptinqam, Iniyasqa kach'akashpa, dasnaatarirqan. 35 Chaymi Lida llaqtapi, Sharun llaqtapitiyaqkuna chayta rikashpaqa, unay duktrinanda dijashpa,Jisuspina kriyirqanllapa.

Durkasmi wañushqanmanda kawsamurqan36 Chay tyimpupiqam Jupi llaqtapi tiyarqan suq warmi

Tabita shutiq. Grigu rimaypiqam chay shutinqa munanniyta “Durkas”. Chay warmiqam Jisuspi ancha kriyiq.Chaymi payqa tukuy laya allikunata rurashpa, pubriku-nata yanapaq. 37 Piru chay tyimpupiqam chay Durkastananay piskaptin, wañurqanna. Chaymi kwirpundamayllachishpa, aparqanllapa suq wasipa altunman ka-makachishpa bilanambaqllapa. 38 Lida llaqtaqam Jupillaqtapa sirkambi karqan. Chaymi chay alma Durkaspakriyiq masinguna yach'ashpa: Pidruqash Lidapi, nish-paqa, ishkay runata kach'arqanllapa, Pidruta apamunan-llapa. Chay riqkunaqam paytaqa nirqan:

—Yush'ayku kanalitan aku Jupiman, nishpa.39 Chayshina niptinmi, Pidruqa paykunawanna

shamurqan. Ch'ayamuptinqam, aparqanllapa chay almaDurkasta bilaykashqanman. Chaypina kaptinqam, achka

ICHUS 9:40 46 ICHUS 10:3biyudakuna Pidrupa rridurninman tandakashpa, anchawaqashpa, payta rikachishpa, nirqanllapa:

—Kay mudanaytam qowarqan almita Durkas, nishpa.40Chaymandaqam Pidruqa ukumanda surqorqan yum-

bay chay almapi kaqkunata. Kanan payqam qon-qorikushpa, Dyusman mañakurqan. Chaymandaqamchay almitataqa chapashpa, nirqan:

—Tabita, atariy, nishpa.Chaymi Durkasqa suq puñuymandashina

rikch'akamushpa, wañushqanmanda kawsamurqan.Pidruta rikashpaqam, tiyamurqanna. 41 ChaymandaqamPidruqa, makinmanda piskashpa, Durkastaqashayachirqanna. Chay biyudakunata, suq kriyiqmasingunatapis qayashpam, Durkastaqa kawsaqtanarikachirqan. 42Chaymi rikaqkuna chay famata suqkunataparlachiptin, tukuy Jupipi tiyaqkuna yach'arqanllapa.Chayraykum achka runakuna, warmikuna Jisuspikriyirqanllapa. 43 Kanan Pidruqam achka diyata Jupillaqtapi tiyarqan Simumba wasimbi. Chay Simunqamkush'tyimbripi trabajaq qarakunata allichashpa, amaanguta chakinambaq.

10Pidrum kamachikuq suldadu Kurnilyuwan parlarqan

1 Sesarya llaqtapim tiyaq suq runa Kurnilyu shutiq.Paymi achka rrumanu suldadukunapa kamachikuqninkarqan. Paypa trupanmi Italyanu Trupa shutiq. 2 ChayKurnilyuqam warminwan, wambrangunawan Dyusta an-cha allita kasushpa, aduraqllapa. Payqam Dyusta an-cha rrispitashpa, mana nima maluta munarqanchu ru-rayta. Chaymi tukuy diya Dyusman mañakuq. Kanan an-cham yanapaq mana nimayuq isrraylinukunata, qellaytaqoshpa. 3 Suq diyam las tris di la tarditach'i, Kurnilyuqa

ICHUS 10:4 47 ICHUS 10:12suq musqoypishina rikarqan Dyuspa anjilninda. Paykashqanman yaykushpam, chay anjilqa nirqan:

—¡Kurnilyu! nishpa.4 Chaymi Kurnilyuqa ancha manchashqata chapashpa,

anjiltaqa nirqan:—¿Imamir Taytitu? nishpa.Chaymi anjilqa nirqan:—Tayta Dyusmi uyashushqa, payman mañakuptiki.

Pubrikunata yanapaptikim, ancha gustashqa. 5 Kach'ayrunakunata Jupi llaqtaman, apamunambaq suq runaSimun shutiqta. Payllam Pidrupis shutin. 6 TukayunSimumba wasimbim tiyaykan. Chay tukayunqam tra-bajan qarakunata allichashpa, ama anguta chakinam-baq. Wasinqam mar yakupa manyambi. Chay Pidruqamshamushpa, rin yach'achishuq: “Kaykunata ruray”,nishpa.

7 Chaymi chay anjil chayshina nishpa riptinqa, Kurni-lyuqa suq yanapaq suldadunda, ishkay kriyadunda qa-yarqan. Chay suldadunmi Dyuspi kriyishpa, Kurnilyutaancha allita yanapaq. 8 Chaymi chay anjil nishqandamanyaqlla parlachishpa, paykunataqa kach'arqan rinanl-lapa Jupiman, Simun Pidruta apamunanllapa.

9Qayandinqam yaqqana Jupiman ch'ayaykaptinqa, lar-rdusinach'i karqan. Chay urasmi Pidruqa lluqshirqanwasipa sawanman, Dyusman mañakuq. 10 Payqam an-cha mallaqnashpa, munarqanna mikuyta. Yanushpaallichanangaman mikunataqa, Pidruqa musqoypishina11 rikarqan syiluta kich'akaykaqta. Kanan anaqman-dam kay pachaman ishkimurqan atun jirgashina, wataduch'usku manyangunamanda. 12 Ukumbiqam karqantukuy laya mana mikuypaq animalkuna: wakinqamch'usku ch'akiyuqkuna karqan; wakinqam kulibrakuna;

ICHUS 10:13 48 ICHUS 10:22wakinnataqmi pishqokuna karqan. 13 Chaykunata cha-paykaptinmi, uyarqan suq rimaq kayshina niqta:

—Pidru, atarishpa, wanchishpa, chaykunata mikuy,nishpa.

14 Chaymi Pidruqa nirqan:—Taytitu, manam nunka chay laya mapa animalku-

nataqa mikushqachu kani, nishpa.15 Chaymi chay niqqa nirqan:—Taytanchiq Dyus pichashqandaqa, ama “mapam”

niychu, nishpa.16 Chayshinam pasarqan kimsa kutinda. Chayman-

daqam syilumanna kutirirqan chay jirgashina ukumbikaq animalkunawan. 17 Piru Pidruqam ancha munar-qan yach'ayta chay musqoypishina rikashqambaq: ¿Ima-paqraq chayshinaqa kashqa? nishpa. Chayshina anchayuyaykaptinmi, Kurnilyu kach'ashqan runakunaqa Si-mumbawasimbaq tapukuykarqan. Simumbapungunmanch'ayashpam, 18 paykunaqa kayshina qayakurqanllapa:

—¿Kay wasipichu tiyan Simun Pidruqa? nishpa.19 Kanan Pidru chay rikashqambaq yuyaykaptinmi,

Dyuspa Santu Ispiritunqa nirqan:—Chapakuy. Kimsa runakunam maskashuykangi.

20 Atarishpa, ishkishpa, (chay mana isrraylinu kaqku-nawan) riy, ama nimatapis yuyashpachu. Chaqa noqampaykunataqa kach'amushqa kani, qaman shamunanllapa,nishpa.

21 Chaymi Pidruqa wasipa sawanmanda ishkimushpa,Kurnilyu kach'ashqan runakunata nirqan:

—Noqam kani Simun Pidru. ¿Imapaqmi shamushqal-lapa kangi? nishpa.

22 Chaymi paykunaqa nirqan:

ICHUS 10:23 49 ICHUS 10:29

—Noqaykunaqam shamuni, Kurnilyu kach'amuwaptin.Paymi suldadukunapa kamachikuqnin. Pay Dyusta an-cha kasuptinmi, yumbay isrraylinukuna paytaqa allinrunapaq riqsinllapa. Chaymi Dyuspa suq anjilninKurnilyuta kayshina nishqa karqan: “Kurnilyu, SimunPidruta qayachiy, kay wasikiman shamushpa, Dyuspaqyach'achishunambaq”, nishpa.

23 Chayshina niptinllapam, Pidruqa paykunatapusadanman ch'ayachirqan. Chaymi chay tutaqachay pusadapina kidarqanllapa. Qayandinqampaykunawanna Pidruqa rirqan. Wakin jupinukriyiq masingunam yapachashpa, pullan rirqanllapa.24 Jupi llaqtamanda lluqshishpaqam, qayandinraqSesarya llaqtamanqa ch'ayarqanllapa. Kurnilyuqamayllungunata, yanasungunata (yanasangunata)tandashpa, Pidruta shuyaykarqanllapa. 25 Pidruch'ayaykaptinqam, Kurnilyuqa wasinmanda lluqshirqanch'ayachinambaq. Chaymi ñawpambi qonqorikurqan,Pidruta aduranambaq. 26 Piru Pidruqam Kurnilyutaqaatarichishpa nirqan:

—Shayay. Ama adurawaychu. Chaqa noqapismiqamshina runalla kani, nishpa.

27 Chaymandaqam Pidruqa Kurnilyuwan parlaqshina,wasinman yaykushpa, achka runakunata tarirqan.28 Chaymi Pidruqa yumbayta nirqan:

—Qamkunaqam yach'angillapa, noqaykuna isrraylin-upa duktrinayllapam kamachiwan, noqaykunapurallatandakanayllapa. Manam dijawanchu, qamkunawan tan-dakanayqa. Chaqa kamachiwanllapam, ama ni wasikipapungunman ch'ayanaypaq. Piru Tayta Dyusmi kayshinayach'achiwashqa: “Pidru, ama pipaqpis ‘mapa’, niy-chu”, nishpa. 29 Chaymi qayachiwaptiki, utqay maya

ICHUS 10:30 50 ICHUS 10:37shamushqa kani, mana nimatapis nishpachu. Mayá,¿imapaqmir qayachiwashqa kangi? nishpa.

30 Chaymi Kurnilyuqa nirqan:—Kananwanqam ch'usku diyana kay urasch'i no-

qaqa kay wasiypi ayunashpa, Dyusman mañakuykar-qay. Las tris di la tardich'i ñawpaypi rikakurqansuq runa llipyaykaq bistiduyuq. 31 Chay runam ni-warqan: “Kurnilyu, Dyusman mañakuptikim, payqauyashushqa. Pubrikunata yanapaptikim, ancha gus-tashqa. 32 Kach'ay runakunata Jupi llaqtaman, apamu-nambaq Simunda. Payllam shutin Pidrupis. Payqamch'ayamushpa, rin kunashuq. Mar yakupa manyambimtukayun Simumba wasimbi tiyaykan. Chay tukayunqamtrabajan qarakunata allichashpa, ama anguta chakinam-baq”, nishpa. 33 Chayshina niwaptinmi, utqay mayakach'arqay paykunata maskashunambaq. Shamush-paqam ancha allita rurashqa kangi. Kananqam yumbaykaypi kanillapa Dyuspa ñawpambi. Ancham munanillapaqamta uyashuyta, noqaykunata yach'achiwaptiki TaytaDyus nishushqanda, nishpa.

Pidrum yach'achikurqan Kurnilyupa wasimbi34 Chaymi Pidruqa paykunata nirqan:—Kananqam ancha allita yach'ani: Tayta Dyusqam

mana ni pitapis sawachanchu. 35 Ashwanmi yumbaylaya runakuna payta rrispitashpa kasuptinllapaqa,wambrambaq riqsin, mayqan nasyunmanda kaptimbis.36 Jisukristuqam yumbaypa Kamachikuqninchiq. Dyusmipuntata paytaqa kach'amurqan isrraylinukunaman,shumaq nutisyanda paykunata yach'achishpa,Dyuswan alliyananllapa. 37 Qamkunaqam ancha allitayach'angi noqaykuna isrraylinukunapa nasyunniypipasashqanda. Puntatam Jwan Shutichikuq Dyus

ICHUS 10:38 51 ICHUS 10:45-46Akrashqan Washadurpaq yach'achikushpa, achkakriyiqkunata shutichirqan. Chaymandaqam Jisukristuqaprubinsya Galiliyapi puntata yach'achikurqan, nishpa.38 Qamkunaqam yach'angillapapis: Taytanchiq DyusmiChurin Jisus Nasaritmanda kaqta Santu Ispiritundaqoshpa, ancha pudirniyuqta rurarqan. Chay Jisusqamallikunatalla rurashpa kawsarqan. Kanan Tayta Dyusyanapaptinmi, achka padisiq runakunata dyablumandawasharqan, nishpa. 39 Jisus rurashqandaqam Jirusalimbi,tukuy prubinsyan Judiyapi rikashqallapa kani.Chaymi noqaykunaqa tistigun kanillapa. Paytamkruspi klabashpa, wanchirqanllapa. 40 Piru TaytaDyusqam kimsa diyamanda kawsachimushpa, dijarqannoqaykunaman rikakunambaq. 41 Manam yumbayrunakunamanqa rikakurqanchu. Ashwanmi Dyusqanoqaykunata akrawarqan, tistigunguna kanayllapa.Chaymi noqaykunamanlla rikakurqanqa. Chaqa alliptakawsamushqa kaptinmi, pay kikinwan mikushqallapakani, (ubaspa yakunda) upyashqallapa kani. 42 Payminoqaykunata kamachiwashqa, runakunata kayshinayach'achinaypaq: “Dyusmi Jisusta kach'amushqa,wañuqkunapa, kawsaqkunapa juyisnin kanambaq”,nishpa. 43 Kanan ancha unay tyimpupim Dyuspaqrimaqkuna Jisuspaq kayshina nishqallapa karqan:“Mayqan paypi kriyiqqam, uchangunamanda pirdunadurin kaq”, nishpa.

Dyusmi furastirukunata Santu Ispiritunda qorqan44 Pidru paykunata yach'achiykaptinmi, Dyuspa Santu

Ispiritunqa shamurqan chay yumbay uyaqkunaman.45-46 Chaymi chay isrraylinu kriyiq masinguna chaytarikashpaqa, ancha ispantarqanllapa. Chaqa chay runaku-natam uyarqanllapa dasitu mushuq laya rimaykunapi

ICHUS 10:47 52 ICHUS 11:6parlaptinllapa, Dyusta ancha alabaptinllapa. Chaymipaykunaqa yach'arqan: Tayta Dyusqam jwirakunatapisSantu Ispiritunda qoshqa, nishpa. 47Chaymi Pidruqa chaykriyiq isrraylinukunata nirqan:

—Kay runakunataqam mana atinchiqllapachu niyta:“Ama shutikuyllapachu”, nishpaqa. Rikay, payku-napismi noqanchiq isrraylinukunashina Santu Ispiritutach'askishqallapa, ¿manachu? nishpa.

48 Chayshina nishpaqam, Pidruqa kamachikurqan,shutikunanllapa Jisukristupa shutimbi. ChaymandaqamPidruta ancha rrugarqanllapa, paykunawan mas diyaku-nata kidanambaq. Chayshinam karqan.

11Pidrutam anyarqanllapa

1 Apustulkunaqam Judiyapi tiyaq isrraylinu kriyiqmasingunawan yach'arqanllapa: Chay mana isrraylinukaqkunapisshi Tayta Dyus nishqambi kriyishqallapa,nishpa. 2 Wakin isrraylinu kriyiq masingunaqam anchamunarqanllapa, yumbay kriyiqkunapa kwirpumbi siñaltarurananllapa, isrraylinukunashina kanambaq. ChaymiJirusalinman kutiriptinqa, Pidruta kayshina anyarqanl-lapa:

3 —¿Imapaqmi rishqa kangi chay mana isrraylinukaqkunamanqa? ¡Atatay! ¿Ima paykunawanchumikushqa kangi? nishpa.

4 Chayshina anyaptinllapam, Pidruqa chaypasashqanda manyaqlla nirqan:

5 —Jupi llaqtapim kashqa kani. Chaypi Dyusmanmañakuykashpam, suq musqoypishina rikarqaysyilumanda ishkimuqta suq atun jirgatashina, ch'uskupuntanmanda watashqata. Ishkimurqanqam noqakashqayman. 6 Ukunman allita chapakushpam,

ICHUS 11:7 53 ICHUS 11:16rikarqay achka laya mana mikuypaq animalkunata:ch'usku ch'akiyuq animalkunata, kita animalkunata,kulibrakunata, pishqokunata. 7 Chaymandaqamuyarqay suq rimaq kayshina niwaqta: “Pidru, atarishpa,wanchishpa, mikuy”, nishpa. 8 Chaymi noqaqa nirqay:“Taytitu, manam atinichu kay laya animalkunataqamikuyta. Chaqamanamnunka kaymapa animalkunataqamikushqachu kani”, nishpa. 9 Chaymi chay syilumandaqayawaqqa niwarqan: “Dyus pichashqandaqa ama ‘mapa’niychu”, nishpa. 10 Chayqam chayshinalla kimsa kutindakarqan. Chaymandaqam chay jirgashinaqa kutirirqannasyiluman.

11 ’Chay urasmi kimsa runakuna ch'ayamurqan chaywasi kashqayman. Paykunatam suq furastiru runaSesarya llaqtamanda kach'ashqa karqan apawanambaq.12 Awnki paykuna furastirukuna kaptimbismi, DyuspaSantu Ispiritun niwarqan paykunawan rinaypaq, amanimatapis yuyashpachu. Chaymi noqapa pullay rishqal-lapa kay sayis kriyiq masikuna. Yumbay paykunawanmich'ayashpa, yaykushqallapa kani suq runapa wasin-man. 13 Chay runaqam noqaykunata kayshina parlachi-warqan: “Wasiypim rikashqa kani Dyuspa anjilninda,ñawpambi shayaykaqta. Chay anjilmi noqata niwar-qan: ‘Kach'ay runakunata, rinambaq Jupi llaqtaman,apamuq suq runa Simun shutiqta. Payllam Pidrupisshutin. 14 Paymi shamushpa yach'achishunqa, imatamalli ruranayki, tukuy ayllundiki washadu kanaykillapa’”, nishpa. 15 Chaymandaqam noqa ch'ayashpa, payku-nata yach'achiykaptiy, Dyuspa Santu Ispiritun payku-naman shamurqan, noqanchiqkunaman shamushqan-shina. 16 Chaymi yuyashqa kani Siñurninchiq kayshinanishqanda: “Alliptam Jwan Shutichikuqqa yakuwan-lla shutichikushqa. Piru Dyusmi qamkunataqa rin

ICHUS 11:17 54 ICHUS 11:21shutichishuqllapa Santu Ispiritumba pudirninwan, chaySantu Ispiritunwanna purinaykillapa. Manam yakuwanl-lachu”, nishpa. 17 Chaqa noqanchiqkunam SiñurninchiqJisukristupi kriyiptinchiq, Santu Ispiritunda qowashqakanchiq, ¿manachu? Chayshinam chay jwira runakunat-apis kikin Tayta Dyus Ispiritunda qoptinqa, ¿pitaq noqaqakani ninaypaq Tayta Dyusta “Ama qoychu”, nishpaqa?

18 Chayshina Pidru niptinmi, chay jirusaliniru kriyiqmasingunaqa uyashpa, uyararqanllapana. Chayman-daqam Dyusta ancha alabarqanllapa:

—¡Tayta Dyusqam chay mana isrraylinu kaqkunatapisyanapashqana, uchangunata dijashpa, tukuy tyimpupaqpaywanna kawsananllapa! nishpa.

Antyukiya llaqtapim Jisuspi kriyiqkunata qesacharqanl-lapa

19 Kuntraqkuna Istibanda wanchishpaqam, Jisuspiachka kriyiqkunatapis qesachaqllapa. Chaymi wakinkriyiqkunaqa Jirusalinmanda mitikashpa, rirqanllapaprubinsya Finisyaman, prubinsya Chipriman, Antyukiyallaqtamambis. Waq prubinsyakunapim paykunaqayach'achiqllapa Dyuspa shumaq nutisyanda isrraylinumasingunatalla. Manaraqmi yach'achiqllapachuchay mana isrraylinu kaqkunataqa. 20 Jisuspiwakin kriyiqkunaqam chay prubinsya Chiprimanda,chay suq prubinsya Sirinipa kapitalninmandaAntyukiya llaqtaman rirqanllapa. Chaypiqampaykunaqa Jisuspa shumaq nutisyanda yach'achirqanisrraylinukunata, tukuy chay mana isrraylinukaqkunatapis. 21 Siñurninchiq chay yach'achikuqkunatayanapaptinmi, achka runakuna unay duktrinangunatadijashpa, Jisuspina kriyirqanllapa.

ICHUS 11:22 55 ICHUS 11:3022 Kriyiq masinchiq Jirusalimbi tandakaqkunam

chay famata yach'ashpaqa, Birnabita kach'arqan,rinambaq Antyukiyaman, chay mushuq kriyiqkunatarikaq. 23 Birnabiqam waqman ch'ayashpaqa, rikashpaDyus paykunata yanapashqanda, ancha kushikurqan.Chaymi paykunataqa shumaqta kunarqan, tukuy shunqoJisusta kasushpa kawsanambaqllapa. 24 Chay Birnabiqamancha allin runa karqan. Chaqa Jisuspim ancha allitayuyakurqan. Chaymi Dyuspa Santu Ispiritun chayBirnabitaqa ancha yanaparqan, allita yach'achikuptin,achka runakuna, warmikuna Jisuspi kriyinanllapa.

25ChaymandaqamBirnabiqa rirqannaTarsu llaqtaman,Sawluta maskaq. [Nuta: Chay Sawlullam Pablupis shutiq.]Tarishpaqam aparqan Antyukiya llaqtaman. 26Waqpiqamsuq watata Jisuspi kriyiqkunawan tiyashpa, achkarunakunata, warmikunata yach'achirqanllapa. WaqAntyukiya llaqtapim Jisukristupi kriyiqkunapaqqapuntata “Kristyanukuna”, nirqanllapa, Kristupikriyishqanllaparayku.

27 Chay tyimpupim Dyuspaq wakin rimaqkuna, Jirusal-inmanda rirqan Antyukiyaman. 28 Suqninmi shutirqanAgabu. Paymi rishpa, kriyiq masingunapa ch'awpimbishayashpa, Dyuspa Santu Ispiritun yanapaptin, nirqan:

—Tukuy maypim ambruna rin kaq, nishpa.Chaqa allibmi ambrunaqa karqan Rrumapa gubyirnun

Klawdyu kamachikushqan tyimpupi. 29 Chaymi Jisuspikriyiqkunaqa chay Antyukiya llaqtapi parlashpa, tandar-qanllapa qellayta, kach'anambaqllapa prubinsya Judiyapitiyaq kriyiq masinchiqkunaman. Yumbaymi atishqanga-man qellayta qorqanllapa. 30 Chayshina ufrinda qellaytatandashpam, Birnabita, Sawluta qoshpa, kach'arqanllapa,prubinsya Judiyapi tiyaq kriyiqkunapa yach'achikuq an-syanungunata qonambaq.

ICHUS 12:1 56 ICHUS 12:712

Gubyirnu Irudis Jakubuta wanchishpam, Pidruta karsilar-qan

1 Chay tyimpupim gubyirnu Irudisqa anchaqesacharqan Jisuspi wakin kriyiqkunata. 2 JwambamasanJakubutam atun kuchilluwan wanchichirqan. 3 Chaymana kriyiq isrraylinukunaqam ancha gustarqan chaywanchishqanqa. Chaymi chay Irudisqa kamachikurqanPidrutapis prisushpa, karsilman apananllapa.Chayshinam Irudisqa rurarqan Paskwa fyistapatyimpumbi. Chay fyistapiqam mana libadurayuq tandatamikuqllapa. 4 Chay Irudismi Pidruta prisuchishpa,karsilman wichushpa, 16 suldadukunata kamachirqan,ch'usku ch'usku kambyanakushpa, punchawnindin,tutapnindin allita kwidanambaqllapa. ChaqaIrudisqam yuyarqan Paskwa fyista pasaptin, yumbaypañawpanman Pidruta apanambaq, chaypi diklarachishpa,wanchinambaq. 5 Chayshina karsilpi suldadukuna allitakwidaykaptinmi, Jisuspi kriyiqkunaqa Dyusman manashaykuq tukuy shunqo mañakuykarqanllapa Pidrupaqqa.

Dyusmi Pidruta karsilmanda surqorqan6 Chaymandaqam Pidruta diklarachinan diya

ch'ayamuykaptinqa, chay ultimu tuta Pidruqa karsilpipuñuykarqan ishkay suldadukunapa ch'awpimbi. Allialli ishkay kadinawan chay suldadukunapi watadukarqan. Wakin suldadukunaqam karsilpa pungundakwidaykarqanllapa.

7 Piru Dyuspa suq anjilninmi rikakurqan chay karsilpi.Chaymi limpu achikchakurqan ukupiqa. Chay anjilqamPidruta kustillanmanda kuyuchishpa, rikch'achishpa,nirqan:

—Kanalitan atariy, nishpa.

ICHUS 12:8 57 ICHUS 12:15Chayshina niptinllam, Pidrupamakingunamanda kadi-

nakunaqa das ishkirqan. 8Chaymandaqamanjilqa nirqan:—Wach'ukuykita allichay; llanqekita rurakuy, nishpaChayshina Pidru allichakaptinqam, anjilqa nirqan:—Kapaykita rurakushpa, shamuy ikiyta, nishpa.9 Chaymi Pidruqa anjilpa ikindana lluqshirqan. Piru

payqam mana yach'arqanchu: ¿Alliptachu lluqshiykaniichu musqoypishina rikaykani? nishpa. 10 PiruPidruqam chay anjilwanqa suldadukunapa ch'awpindapasarqan. Chaymandaqam mas ñawpaman rishpaqa, suqsuldadukunapa ch'awpindapis pasarqan. Chayshinamch'ayarqanllapa karsilpa sawa pungunman. Chayjirrumanda atun punguqam gustunlla kich'akarqan.Chaymi lluqshishpaqa, chay anjilqa Pidruwan sawañandana rirqan. Ashla karukaq apashpaqam,sapalandana Pidrutaqa dijarqan. 11 Chaymi Pidruqayuyarqan:

—Kananqam yach'ani: Alliptam Dyusqa anjilnindakach'amushqa, Irudismanda, yumbay chay isrraylinumasiykunamanda washawanambaq, nishpa.

12 Chayshina ancha yuyashpaqam, Pidruqa rirqanJwamba maman Maryapa wasinman. Chay JwanllamMarkuspis shutiq. Chay wasipim ancha achka kriyiqmasikuna tandakashpa, Pidrupaq Dyusman mañakuykar-qan. 13 Pidruqam chay wasiman ch'ayashpaqa, pungutatakarqan. Chayta uyashpaqam, suq china Rrudi shu-tiq kallparqan chapakuq: ¿Piraq punguta takaykan?nishpa. 14 Chay chinaqam rimayninmandalla Pidruta riq-sishpa, ancha kushikurqan. Chaymi manaraq ni pungutakich'ashpachu, kallparqan Jisuspi kriyiqkunata abisaq:

—¡Kaypinam Pidruqa! nishpa.15 Chaymi chinataqa mana kriyishpachu nirqanllapa:—Luka imash' kangi, nishpa.

ICHUS 12:16 58 ICHUS 12:20Piru chinaqam nirirqan:—Allibmiri kaypina Pidruqa, nishpa.Paykunaqa nirqanllapa:—Manam paychu. Chayqach'i anjilnin ima, nishpa.

[Nuta: Paykunaqam yuyarqanllapa: Pidruta kwidaq anjil ichuPidrupa almanch'i shamushqa, nishpa.]

16 Chayshina paykuna ninangamanqam, Pidruqapungutaqa takaykarqanlla. Chaymi paykuna pungutakich'ashpa, payta rikashpaqa, ancha ispantarqanllapa.17 Chaymi Pidruqa makinwan siñiyarqan uyarananllapa.Chaymandaqam paykunataqa nirqan:

—Kayshinam Tayta Dyusqa karsilmanda surqowashqa.Kay nishushqayllapata niyllapa Jakubuta, yumbay kriyiqmasinchiqkunata, nishpa.

Chayshina nishpaqam, Pidruqa suq lugarmanna rirqan.18 Chaymandaqam achikyaykaptinna, chay

suldadukunaqa Pidru chunchana kaptinqa, manaimanayta atishpallapaqa, paykunapura anyanakurqan.Chaqa manam atirqanllapachu yach'ayta: MaypinamPidruqa, nishpa. 19Chaymi chay Irudisqa kamachikurqan,Pidruta maskanambaqllapa. Manana atiptinllapatariytaqam, Irudisqa kamachikurqan, wanchinanllapachay kwidakuq suldadukunata, Pidru chingashqanrayku.Chaymandaqam chay gubyirnu Irudisqa chay prubinsyaJudiyamanda lluqshishpa, ura Sesarya llaqtaman rirqantiyaq.

Irudismi wañurqan20 Chay gubyirnu Irudispa nasyunnimba ladumbim

ishkay llaqtakuna karqan. Suqmi shutirqan Tiru. Suqqamshutirqan Sidun. Chay llaqtakunapi tiyaqkunawanmiIrudisqa piñakushqa karqan. Piru chay ishkay llaqtapi

ICHUS 12:21 59 ICHUS 13:1tiyaqkunaqam ancha munarqanllapa paymanda miku-nata randiyta. Chaymi Irudispa suq yanapakuqninBlastu shutiqwan yanasakarqanllapa, pay yanapaptin,atinanllapa Irudiswan alliyayta. 21 Chaymi Irudisqachay kuntrangunata “ari” nirqan, suq diya paywan par-lanambaqllapa. Chay diya ch'ayaptinqam, payqa an-cha shumaqta mudakushpa, dispachumbi kamachikunantrunumbi tiyaykarqan. Chaymandaqam ancha unaytarimarqan, yumbay paykuna uyanambaq. 22 Chaymi chayuyaqkunaqa ancha jwirtita nirqanllapa:

—¡Kay Irudisqam mana yanqa runallachu! ¡Ashwanmipayqa suq dyus! nishpa.

23 Chayshina niptinllapaqam, Irudisqa Dyusta manaalabashpachu, payna ancha pudirniyuqpaq tukurqan.Chaymi Dyuspa anjilninqa suq nanayta Irudista qoptin,kurushpana, wañurqan.

24 Piru chay tyimpupim Dyuspa shumaq nutisyanqaancha shikwakarqan, tukuy maypi Jisuspaqyach'achikuptinllapa.

25ChaymandaqamBirnabi Sawluwan chayufrindata in-trigashpa, Jirusalin llaqtamanda lluqshishpa, Antyukiyallaqtamanna kutirirqanllapa, pullan apashpa Jwanda.Payllam Markuspis shutiq.

13Birnabi Sawluwanmi rirqan karu nasyungunaman

yach'achikuq1 Antyukiya llaqtapi tandakaq kriyintikunamandaqam

karqan Dyuspaq rimaqkuna, yach'achikuqkunapis.Paykunaqam shutiqllapa: Birnabi, Simun. ChaySimunllam Yanitapis shutiq. Karqambismi suq runaSirini llaqtamanda Lusyu shutiq. Suqqam shutiqManayin. Payqam Galiliyapa gubyirnun Irudispa

ICHUS 13:2 60 ICHUS 13:8pullan uywakashqa karqan. Suqqam karqan Sawlu(Pablu). 2 Suq diyam paykunaqa ayunashpa, Tayta Dyustaaduraykarqanllapa. Chaypim Dyuspa Santu Ispiritunqapaykunata nirqan:

—Akrayllapa Birnabita, Sawlutapis, noqapaqyach'achikunan. Chaqa noqam paykunata akrashqakani, nishpa.

3 Chaymi chay karguyuqkuna masta ayunashpa, Dyus-man mañakushpa, Birnabipa, Sawlupa sawambi makin-llapata rurashpa, paykunapaq Dyusman mañakurqanl-lapa. Chaymandaqam paykunata dispidirqanllapa, rinan-llapana yach'achikuq.

Birnabiwan Pablum Chipripi yach'achikurqanllapa4 Chaymandaqam Dyuspa Santu Ispiritun paykunata

kamachiptin, Birnabiqa Sawluwan rirqanna Silusyallaqtaman. Waqmandaqam yakupi puriq barkupi maryakupa ch'awpinda pasarqanllapa yakupa ch'awpimbiisla allpa Chipri shutiqman. 5 Chay prubinsyaChipripa Salamina llaqtanman ch'ayashpaqam, sinagugawasikunaman rishpa, chaypi Dyuspa shumaq nutisyandayach'achikurqanllapa. Jwan Markusmi pullanllaparirqan paykunata yanapashpa. 6 Chay Chipripayumbay llaqtangunaman rishpam, yach'achikushpa,ch'ayarqanllapa Pafus llaqtaman. Chaypiqam paykunaqatingunakurqan suq isrraylinu Barjisus shutiqwan.Payqam bruju karqan. Dyuspaq rimaq tukushpam,llullakushpa rimaq. 7 Chay brujuqam kaykarqangubirnadur Sirjyu Pawluwan. Chay gubirnadurqamanchayach'ayniyuq runa karqan. Paymi Birnabita, Sawlutamunarqan uyayta, Dyuspaq yach'achikuptin. Chaymipaykunataqa qayachirqan. 8 Chay bruju Barjisusmigrigu rimaypi Ilimas shutiq. Paymi Birnabita Sawluta

ICHUS 13:9 61 ICHUS 13:17kuntrarqan, chay gubirnadur ama kriyinambaq Jisuspi.9 Chaymi Sawlu (payllam Pablupis shutiq), Dyuspa SantuIspiritunwan kashpa, chay brujuta ancha chapashpa,nirqan:

10 —¡Qam mana allin runa llullakuqqam dyablupachurin kangi! ¡Allin kaqkunatam kuntrangi! ¿Imapaqmiqamqa Dyus nishqandaqamunangi dañachiyta? 11Chaytarurashqaykiraykum, kananqa Dyus rin kastigashuq. Suqtyimpupaqmi manana ringichu rikaq ni rupayta, nishpa.

Chayshina niptinllam, chay brujuqa sarkuna kidarqan.Chaymi maskarqan suq runata, rambashpa apanambaq.12 Pablu rurashqanda rikashpaqam, chay gubirnadurqaJisuspina kriyirqan. Kanan Dyuspaq yach'achikuptinqam,ancha ispantashqata uyarqan.

Pablum Birnabiwan rirqanllapa Pisidya llaqtaman13 Pafus llaqtamandam Pabluqa paywan kaqkunawan

yakupi puriq barkuman lluqshishpa, rirqan prubinsyaPanfilyapa Pirji llaqtanman. Piru Jwan Markusqampaykunamanda akrakashpa, kutirqanna Jirusalinman.14 Chaymandaqam paykunaqa chay Pirji llaqtamandarirqanllapa prubinsya Pisidyapa Antyukiya llaqtanman.Chaypim samana diyapi sinaguga wasiman yaykushpatiyarqanllapa. 15 Chaypi kaqkunaqam Muysispa librun-gunata Dyuspaq suq rimaqkunapa librungunata liyiykar-qanllapa. Chaymandaqam chay sinaguga wasipa ka-machikuqninguna Pabluta, Birnabita nirqanllapa:

—Masitakuna, munashpa imata kunawaytaqar kanali-tanna niwayllapa, nishpa.

16 Chayshina niptinllapam, Pabluqa atarishpa makin-wan siñiyashpa uyanambaqllapa, nirqan:

—Uyawayllapa, llaqta masiy isrraylinukuna, Dyustaaduraq furastirukunapis. 17 Taytanchiq Dyusmi

ICHUS 13:18 62 ICHUS 13:25unay isrraylinukunata akrarqan, suq atun nasyunkanambaqllapa. Paykuna Ijiptu nasyumbi furastirushinatiyaptinllapam, ancha achkayachirqan. Chaymandaqamchay Ijiptumanda paykunata pudirninwan surqorqan.18 Chuncha lugarkunapim chay agwilunchiqkunata40 watakunata agwantarqan, mana allikunataruraptinllapapis. 19 Kanayambim syiti nasyungunakarqan. Chay nasyungunatam Tayta Dyusqachingachirqan, unay agwilunchiq isrraylinukunatapartinda qonambaq, chaypi tiyanambaqllapa.20 Chaymandaqam juyiskunata numbrarqan, 450watakunata chay unay isrraylinukunata rikanambaq,Dyuspaq rimaq Samwil kamachikunangaman.21 Chaymandaqam Dyusman mañakurqanllapa,akranambaq suq gubyirnuta, paykunata kamachinambaq.Chaymi Dyusqa gustunllapata rurashpa, numbrarqanSawul shutiqta, 40 watapaq gubyirnun kanambaq. ChaySawulqam Binjamin atun ayllumanda karqan. PayqamSispa churin karqan.

22 ’Chaymandaqam Tayta Dyusqa Sawultakargunmanda surqoshpa, Dabidta numbrarqan, gubyirnukanambaq. Dyusqam chay Dabidpaq nirqan: “Tarishqamkani Isayipa churin Dabidta. Payqam noqawan suqyuyayniyuq. Chaymi paywan ancha kushikuni. Tukuyima munashqaytam rin ruraq”, nishpa. 23 Chay kikinDabidpa karu willkangunamandam Jisusqa nasirqan,noqanchiqkunata washawananchiq. ChayshinamTayta Dyusqa chay unaymandapacha ufrisikushqandakumplishqana. 24Manaraq Jisus yach'achikuptinmi, JwanShutichikuq isrraylinukunata puntata yach'achirqan,tukuy ima uchangunata dijashpa, shutikunanllapa.25 Yaqqana wañunan tyimpu ch'ayamuptinmi, Jwanqakayshina yach'achikurqan: “Manam qamkuna

ICHUS 13:26 63 ICHUS 13:33yuyashqaykishina Washadurchu kani. Kanangunaraqmichay ancha pudirniyuq Washadurqa rin shamuq. Paypañawpambiqam mana nimachu kani. Chaymi niykillapa:Manam balinichu ni kriyadunshina llanqemba watundapaskanaypaq” nishpa.

26 Pabluqam nirqambis:—Abrajamba karu willkan masitaykuna, yumbay

qamkuna Taytanchiq Dyusta aduraqkunatam kayshinaniykillapa, washadu kanaykillapa: 27 Jirusalin llaqtapakamachikuqninguna achka llaqta masingunawambismimana yach'arqanllapachu: Jisusmi Washadurninchiq,nishpaqa. Chaqa tukuy samana diyapim sinagugawasikunapi Dyuspaq rimaqkuna iskibrishqandaliyishpapis, paykunaqa mana intyindirqanchu. ChaymiJisusta sintinsyarqanllapa wanchinanllapa. Piruchayshina ruraptinllapaqam, kumplirqan Dyuspaqrimaqkuna iskibrishqanqa. 28 Chaqa chay kuntraqkunammana nima uchata tarishpapis, Pilatuta mañarqanllapa,Jisusta wanchinambaq. 29 Chayshinam DyuspaSantu Librumbi Jisuspaq nishqa karqan: “DyusAkrashqan Washadurtam rinllapa wanchiq”, nishpa.Allibmi chay nishqan kumpliptin, Jisuspa kwirpundakrusmanda ishkichishpa pambarqanllapa. 30 Chayshinapaykuna wanchiptimbismi, Tayta Dyusqa Jisustawañushqanmanda kawsachimurqan. 31 ChaymandaqamJisusqa kutin kutin yach'akuqningunaman rikakurqan.Paykunaqam Galiliyamanda Jirusalinman Jisuswanshamushqallapa karqan. Kananqam runakunata,warmikunata Jisuspaq yach'achinllapa.

32 ’Chaymi noqaykuna shamushqallapa kaniyach'achishuqllapa kay shumaq nutisyata, Tayta Dyusunay agwilunchiqkunata ufrisishqanda. 33 Paykunapakaru willkangunam kanchiqllapa. Chaymi Tayta

ICHUS 13:34 64 ICHUS 13:41Dyusqa paykunata ufrisishqanda noqanchiqkunatakumpliwanchiq, Jisusta wañushqanmandakawsachimushpa. Chayraykum Salmu ishkaypiTaytanchiq Dyusqa Jisusta kayshina nin: “QamqamChuriy kangi. Noqaqam kananqa kamashushqakani, kwirpuyuq nasinayki”, nishpa.* 34 DyusmiChurin Jisusta wañushqanmanda kawsachimurqan,kwirpun ama ismunambaq. Chaymi Dyuspa SantuLibrumbi kayshina nin: “Qamkunatam rini qoshuqchay Dabidta ufrisishqaytaqa”, nishpa.* 35 Chayraykumsuq salmupipis Dabidqa Dyusta nirqan: “Manamringichu dijaq chay ancha kuyashqayki sirbishuqpakwirpun ismunambaqqa”, nishpa.* 36 Dabidmi chaytyimpumbi Dyus nishqanda kasushpa, achka runakunatayanaparqan. Chaymandaqam wañuptinqa, kwirpundapambarqanllapa agwilungunapa ladumbi. ChaypinamDabidpa kwirpunqa ismurqan. 37 Piru Jisusqammana chayshinachu karqan. Ashwanmi TaytanchiqDyus payta kawsachimuptin, paypa kwirpunqa manaismurqanchu. (Chaymi yach'anchiq: Dabidmi iskibrirqanJisuspaq, nishpa.) 38 Masitakuna, kay shumaq nutisyataniykillapa: Jisusmi wañushqa, uchaykikunamandapirdunashunan, nishpa. 39 Piru Muysispaliyningunataqam mana atishqallapachu kanchiqkumpliyta, uchanchiqkunamanda washakananchiqqa.Piru kananqam Jisuspi kriyiptinchiqllapa, payqapirdunawanchiqllapa. 40 Kwidawkish Tayta Dyusqaqamkunata kastigashungiman chay unay malurunakunatashina. Chaqa Dyuspaq rimaqkunam chayuchayuqkunapaq kayshina iskibrishqa Dyus nishqanda:41 Uyakuyllapa qamkuna mana kriyiqkuna, grasyapi* 13:33 Salmo 2.7 * 13:34 Isaías 55.3 * 13:35 Salmo 16.10

ICHUS 13:42 65 ICHUS 13:46pasaqkuna. Noqam milagrukunata rurashaqqamkuna mana nunka rikashqaykita, rikashpaispantanaykillapa. Piru mayqan runa chayrurashqaypaq yach'achishuptimbismi, manaringillapachu kriyiq. Chaymi ringillapa chingaq,nishpa.*

42 Chaymandaqam Pabluqa yanasungunawan(yanasangunawan) sinaguga wasimanda lluqshiptinqa,chay mana isrraylinu kaqkunaqa paykunatarrugarqanllapa:

—Qaya samana diyapis noqaykunata yach'achiriway,nishpa.

43 Ushyakaptin chay rriyuñun, achka isrraylinukuna,furastirukunapis tandakarqanllapa Pabluman Birnabi-man. Chay furastirukunaqam isrraylinukunapa duktri-nambi ancha allita kriyishqallapa karqan. Yumbay chaytandakaqkunatam Pabluwan Birnabiqa ancha kunarqan,Dyuspi mana shaykuq yuyakunanllapa: “Ancha allinkashqanraykum kuyawanchiqllapa” nishpa.

44 Qayandin samana diyapiqam chay llaqtapi yaqqayumbay tiyaqkunaqa tandakarqanllapa, Dyus nishqandauyanambaq, Pabluwan Birnabi yach'achikuptin. 45 Chayyach'achikuq isrraylinukunaqam, achka runakuna tan-dakaqta rikashpaqa, Pabluwan Birnabita ancha im-bidyarqanllapa. Chaymi ancha kuntrashpa, Pablutamusyarqanllapa:

—Manam chayshinachu. Kayshinaraqmi. Qamqammana nimatapis yach'angichu, nishpa.

46 Chaymi Pabluqa Birnabiwan mana nimata man-chashpachu, paykunata nirqan:

—Allim kashqa, Dyus nishqanda puntata qamkunaisrraylinu llaqta masiykunata yach'achishunaypaq.* 13:41 Habacuc 1.5

ICHUS 13:47 66 ICHUS 13:52

Lukismi qamkunaqa Dyuspa shumaq nutisyambaqyach'achishuptiyqa, malpaq piskangillapa. Chayshinarurashpaqam, qamkunaqa alabis niykangillapa: “Manammunanichu mushuq bidapi Dyuswan tukuy tyimpukawsayta” nishpa. Chaymi kananqa chaymana isrraylinukaqkunata rini yach'achiq. 47 Taytanchiq Dyusminoqaykunata kayshina kamachiwashqa:Noqam qamta suq michatashina rurashushqa kani.

Chayri riy yumbay nasyungunaman, shumaqnutisyayta yach'achikuq, noqapi kriyiptinllapa,uchangunamanda washanaypaq, nishpa.*

48 Chayta uyashpaqam, chay mana isrraylinu kaqku-naqa ancha kushikushpa nirqanllapa:

—Tayta Dyus nishqanqam ancha allin, nishpa.Chaymi paykunaqa ancha kriyirqanllapa Dyus

nishqanda. Chaqa Dyusmi paykunata akrashqa karqan,mushuq bidapi paywan tukuy tyimpu kawsananllapa.49 Chayshinam Dyuspa shumaq nutisyanda paykunayach'achikurqan tukuy chay llaqtakunapi. 50 Piru chayisrraylinukunaqam wakin warmi Dyuspi kriyiqkunata,wakin karguyuq runakunatapis llullakushpa willarqan-llapa, piñakunambaq Pabluwan Birnabiwan. Chaymipaykunataqa ancha qesacharqanllapa, chay llaqtamandaqatinangaman. 51 Qatiptinllapaqam, Pabluwan Birnabiqachay llaqtamanda lluqshishpa, llanqenllapamandachay llaqtapa allpanda ch'apsirqanllapa. (Chaytamrurarqanllapa, yumbay yach'anambaq: Mananamnima kwintayuqchu kanillapa qamkunawanqa, nishpa.)Chaymandaqam rirqanllapa Ikuñu llaqtamanna. 52 PiruJisuspi chay mushuq kriyiqkunaqam Dyuspa SantuIspiritunwan shunqonllapapi unda kashpa, anchakushikurqanllapa.* 13:47 Isaías 49.6

ICHUS 14:1 67 ICHUS 14:8-914

Pablum Birnabiwan Ikuñu llaqtapi yach'achikurqan1 Ikuñu llaqtapiqam Pabluqa Birnabiwan yaykurqan

sinaguga wasiman. Chaypi paykuna yach'achikuptinmi,achka isrraylinukuna, furastirukunapis Jisuspikriyirqanllapa. 2 Piru wakin mana kriyiqisrraylinukunaqam yanqakunata rimashpa,ingañarqanllapa chay furastirukunata, Jisuspikriyiqkunata kuntranambaqllapa. 3 Piru PabluwanBirnabiqam mana pitapis manchashpachu, ashwanTayta Dyuspi allita yuyakushpa, achka diyakunatakidarqanllapa yach'achikushpa. Kanan TaytaDyusqam paykunata ancha yanaparqan, milagrukunataruranambaq, yumbay runakuna yach'anambaq: AllibmiTaytanchiq Dyusqa kuyawanchiq. Allibmi Dyusqapaykunata yanapan, paypaq yach'achikunanllapa,nishpa. 4 Lukismi chay Ikuñupi tiyaqkunaqa wakinqaisrraylinukunawan piskakarqanllapa. Wakinnataqmiapustulkunata sawacharqanllapa. 5 Chaymandaqamchay isrraylinukuna wakin furastirukunawantandakarqanllapa awturidarkunawan, Pabluta, Birnabitaanyashpa, rumikunawan sitashpa wanchinanllapa.6 Piru chayta yach'ashpaqam, chay apustulkunaqamitikashpa, rirqanllapa prubinsya Likuñapa kayllaqtangunaman: Listraman, Dirbiman, tukuy rridurninkasiriyungunaman. 7 Yumbay chay llaqtakunapimpaykunaqa yach'achikurqanllapa Dyuspa shumaqnutisyanda.

Pablutam sitarqanllapa Listra llaqtapi8-9 Listra llaqtapim tiyarqan suq kuju runa. Na-

sishqan diyamandapacham mana nimatapis atirqanchupuriyta. Chaymi Pablu yach'achikuptinqa, tiyashpalla

ICHUS 14:10 68 ICHUS 14:15payqa uyakuykarqan. Kanan Pabluqam chay kujuta cha-pashpa yuyarqan: Kay runaqam Dyuspi ancha kriyin.Chaymi atin kach'akayta, nishpa. 10 Chayshina yuyash-paqam, jwirtita rimashpa nirqan:

—¡Mayá, dirichu shayay! nishpa.Chaymi chay kujuqa das brinkashpa, shayashpa,

purirqanna. 11 Chaymi chaypi kaqkunaqa Pablururashqanda rikashpa, ancha jwirtita rimaynimbinirqanllapa:

—Dyuskunam runakunapaq tikrakashpa, syilumandashamushqallapa noqanchiqkunaman, nishpa.

12 Chaymi Birnabipaq nirqanllapa:—Payqam mas pwidiq dyusninchiq Jupitir.Pablupaqqam, ancha rimashqanrayku, nirqanllapa:—Payqam dyusninchiqkunapaq rimaq dyus Mirkuryu,

nishpa.13 Chay Listra llaqtapa yaykunambim karqan chay

dyusnin Jupitirpa adurana wasin. Chaymi chay dyusJupitirpa kuranqa turukunata, tuktukunata aparqan chayadurana wasiman, chay turukunata wanchishpa, Pabluta,Birnabita adurananllapa. 14 Chaymi Birnabiwan Pabluqachayta yach'ashpa, ancha malaganayashpa, mudananrurakuykashqanda llikirqanllapa. Chaymandaqamchay runakunapa ukunman kallpashpa, ancha jwirtitakayshina nirqanllapa:

15 —¡Taytitukuna, imapaqmi kaytaqa munangillaparurawayta! Noqaykunaqam qamkunashina runaku-nalla kanillapa. Shamushqallapam kani qamkunatawillashuq chay amitu layakunapaq. Paykunaqam mananimapaq balinllapachu. Chay mana baliq dyusku-nata dijashpana, Tayta Dyus kawsaqtalla kasuyllapa.Chaqa payqam syiluta, kay pachata, yakukunata, tukuy

ICHUS 14:16 69 ICHUS 14:22

ima kaqkunata rurashqa. Chayri paytalla adurayl-lapa. 16 Unay tyimpukunapim Tayta Dyusqa runaku-nata dijarqan, paykuna munashqanda rurashpa puri-nanllapa. 17 Chayshina dijashpapismi, paykunataqa al-likunata rurashpa, yach'achirqan: Kayshinam anchaallin kani, nishpa. Chaymi tamyata kach'amun; miku-nanchiqta puqochin, ama mallaq kawsananchiqllapa,ashwan kushikushpa, kawsananchiqllapa, nishpa.

18 Chayshina nishpapismi, ancha trabajus karqan,paykunata dijachinambaq, ama chay turukunata wan-chishpa adurananllapaqa.

19 Chaymandaqam wakin isrraylinukunaAntyukiyamanda, Ikuñumanda ch'ayashpa chay Listrallaqtaman, inkitarqanllapa chay listranukunata, Pablutach'iqninanllapa. Chaymi chay runakunaqa kuntrannaalsakashpa, rumikunawan ancha sitarqanllapa,Pabluta wanchinanllapa. Chaymandaqam “Pabluqamwañushqana” nishpa, rrastrakushpa, aparqanllapa chayllaqtapa sawa chunchanman wichukuq. 20 Wichukushpariptinllapaqam, Jisuspi kriyiqkunaqa tandakarqan chayPablu kashqanman. Rridurnimbi kaykaptinllapam,Pabluqa atarirqan. Chaymandaqam kutirqanna chayllaqtaman. Qayandinqam Birnabiwan Dirbi llaqtamanrirqan.

21 Waq Dirbipiqam Pablu Birnabiwan Dyuspa shu-maq nutisyanda yach'achikuptinqa, achka runakuna,warmikuna Jisukristupi kriyirqanllapa. Chaymandaqamchay apustulkunaqa kutirqanllapa Listraman, Ikuñuman,Antyukiyaman. 22Chay llaqtakunapiqam kriyiq masingu-nata kunashpa animachirqan, Dyusta allita kasunanllapa,paypi allita yuyakushpa kawsananllapa. Paykunatamnirqambis:

ICHUS 14:23 70 ICHUS 14:28—Syiluman rinanchiq Dyuswan tiyaqqam, kay bidapiqa

ancha rinchiqllapa padisiq, nishpa.23Chay purishqanllapa llaqtakunapim allin runakunata

numbrarqanllapa, Jisuspi kriyiqkunapa yach'achikuqansyanunguna kanambaqllapa. Chaymandaqamayunashpa, Jisukristuman mañakurqanllapa,chay ansyanukunata yanapanambaq, shumaqtakawsananllapa. Chaqa paypi kriyishqallapa karqan.

Pablum Birnabiwan kutirirqan prubinsya Siryamanda An-tyukiya llaqtaman

24 Chaymandaqam prubinsya Pisidyata pasashpa,ch'ayarqanllapa prubinsya Panfilyaman. 25 Pirjillaqtapipismi yach'achikurqan Dyuspa shumaqnutisyanda. Chaymandaqam Atalyamanna rirqanllapa.26 Waqmandaqam yakupi puriq barkupi mar yakutapasashpa, prubinsya Siryapa Antyukiya llaqtanmanch'ayarqanllapa. Chay llaqtapi tiyaq kriyiq masingunamPabluta, Birnabita numbrashqallapa karqan, chaykaru nasyungunaman rinanllapa, Dyus nishqandayach'achikuq. Chayshina numbrashpaqam, Dyusmanmañakushqallapa karqan, tukuy imapi paykunatayanapanambaq. Chaymi chay tariyata ushyashpaqakutirqanllapana.

27 Chaymandaqam chay Antyukiyaman ch'ayashpaqa,Jisuspi kriyiqkunata tandashpa, manyaqlla parlachirqanpaykunawan tukuy ima Dyus rurashqanda.Parlachirqambismi Dyus chay mana isrraylinu kaqkunatayanapashqanda, paypi kriyinanllapa. 28 ChaymandaqamPabluqa Birnabiwan chay Antyukiyapina Jisuspikriyiqkunawan tiyarqan achka tyimputa.

ICHUS 15:1 71 ICHUS 15:515

Apustulkuna ansyanukunawanmi Jirusalimbi tandakar-qanllapa

1 Chay tyimpuqam wakin runakuna rishqa karqan pru-binsya Judiyamanda Antyukiya llaqtaman. WaqpiqamJisuspi kriyiqkunata kayshina yach'achirqanllapa:

—Muysis kamachikushqanda kasushpa, kwirpuykipichay siñalta rurayllapa, atinaykillapa washakayta,nishpa.

2 Chaymi chayshina paykuna yach'achikuptinqa,Pabluwan Birnabiqa chay siñalta ruraqkunawananyanakurqanllapa. Chaypaqmi chay Antyukiyanu kriyiqmasikunaqa tandanakushpa, Pabluta, Birnabita, wakinkriyiqkunatapis kach'arqanllapa, rinambaq Jirusalinman,apustulkunata, yach'achikuq ansyanukunata tapuqchay siñalpaq. 3 Kach'aptinllapaqam, Jirusalinmanriqshinaqa, prubinsya Finisyapi, prubinsya Samaryapikriyiq masingunata watukushpa, nirqanllapa:

—Chay mana isrraylinu kaqkunapismi unay kriy-ishqanllapata dijashpana, kananqa Siñurninchiq Jisus-pina kriyishqallapa, nishpa.

Chayta yach'ashpaqam, chay Finisyapi, Samaryapitiyaq kriyiqkunaqa ancha kushikurqanllapa.

4 Chaymandaqam Pabluwan Birnabi Jirusalinmanch'ayaptinllapaqa, chaypi tandakaq kriyiq masinguna,chay apustul masinguna, chay yach'achikuqansyanukunapis ancha allita ch'ayachirqanllapa.Chaymandaqam Pabluqa Birnabiwan manyaqllapaykunata parlachirqan: “Kayshinam Tayta Dyus tukuyimapi ancha yanapawashqallapa”, nishpa. 5 Piru wakinfarisiyu duktrinayuqkunaqam Jisuspina kriyishqallapakarqan. Paykunaqam das shayashpa, nirqanllapa:

ICHUS 15:6 72 ICHUS 15:11—Chay mana isrraylinu kriyiq masinchiqkunaqam

kwirpunllapapi chay siñalta ruranqallapa. Kanan ka-machishun, Muysispa yumbay liyningunata kasunanl-lapa, nishpa.

6 Chayshina niptinllapaqam, apustulkunaqayach'achikuq ansyanukunawan tandakashpa,parlarqanllapa chay farisiyukuna nishqambaq.7 Chaymi suqnin suq layata, suqnin suq layata anchaninakuptinllapa, Pidruqa atarishpa nirqan:

—Masitakuna, qamkunaqam noqapaqqa anchaallita yach'angillapa: Tayta Dyusmi akrawarqan, chaymana isrraylinu kaqkunaman rishpa, yach'achinaypaqpaypa shumaq nutisyanda, paykunapis Jisuspikriyishpa washadu kananllapa. 8 Tayta Dyusqamyumbaypa shunqonda riqsin. Payqam ch'askishqanachay mana isrraylinu kaqkunatapis. Chaytayach'ananchiqllapam, paykunatapis Santu Ispiritundaqoshqa noqanchiqkunatashina. 9 Dyusqam mananoqanchiqkunapaqllachu. Payqam noqanchiqkunatakuyawashqanchiqshina, chay suq nasyungunamandakaqkunatapis kuyan. Chaymi chay furastirukunapaypi kriyiptinllapa, paykunapa shunqondapisuchangunamanda pichashqana. 10 Chayshinakikin Taytanchiq Dyus chay furastirukunatach'askiptinqa, ¿imaraykum qamkunaqa paykunatamana munangillapachu ch'askiytaqa? ¿Chayshinaqachuqamkunaqa Dyusta munangillapa kuntrayta?Chaqa Muysispa liyningunaqam suq ancha llashaqtrastishina kashqa noqanchiqkunapaq chay unayagwilunchiqkunapaqpis. Chaymi mana atishqallapachukanchiq kumpliyta. Chayshina kaptinqa, ¿imaraykumchay ancha llashaqta munangillapa qoyta Jisuspi chaymushuq kriyiqkunataqa? 11 Ashwanmi noqanchiqkuna

ICHUS 15:12 73 ICHUS 15:20Jisuspi kriyiptinchiqqa, payqa ancha allin kashpa,dibaldilla washawanchiq, ¿manachu? Chayshinallamchay mana isrraylinu kaqkunatapis dibaldilla washan.

12 Chayshina Pidru niptinmi, paykunaqa yumbayuyararqanllapa. Kanan allita uyarqanllapa BirnabiPabluwan kayshina parlashqanda:

—Tayta Dyusmi noqaykunawan kay milagrukunatarurashqa chay mana isrraylinu kaqkunapi, nishpa.

13 Chayshina parlayta ushyaptinllapaqam, Jakubuqanirqan:

—Masitakuna, uyawayllapa. 14 Simun Pidruqam par-lachiwashqana kanchiq imashinam Tayta Dyus puntatachaymana isrraylinu kaqkunata akrashqa, wambrangunakanambaq, nishpa. 15 Dyuspaq rimaqkuna nishqanshi-nam allip kashqa. Chaqa Santu Librumbiqam Dyusqakayshina nin:16 Tukuy ima pasaptinmi, kutirishpa allicharishaq unay

gubyirnu Dabidpa bulakashqan wasinda, paypakaru willkan kamachikunan Isrrayilpi. Ashla ki-dashqanmandam mushuqmanda alsarishaq.

17 Chay mana isrraylinu kaqkunatapismi animachishqakani, noqata maskawananllapa. Chaqa payku-napismi noqapi rinllapa kriyiq, nishpa.

18 Chayshinam Tayta Dyusqa chaykunatayach'achiwashqa kanchiq unay tyimpumanda-pacha, nishpa.*

19 ’Chaymi noqaqa nini, chay mana isrraylinu kaqkuna,unaymana baliq kriyishqangunata dijashpa, Tayta Dyustakasuptinllapaqa, amana piñachishunllapachu. Amanakamachishunchu, yumbay liyninchiqkunata kasunanl-lapaqa. 20 Ashwan suq kartata iskibrishpa, paykuna-man kach'ashun, kamachishpa, ama mikunambaq amitu* 15:18 Amós 9.11-12

ICHUS 15:21 74 ICHUS 15:25layakunapaq mikuna rurashqanda; warmikuna runan-wanlla puñunanllapa, ullqokunapis warminwanlla puñu-nanllapa, ama ni mikunanllapa chay urkakashpa ichuch'uqashpa wañushqa animalkunapa aychanda; ani-malkunata wanchishpa, ama yawarninda mikunanllapa.21 Chaqa Muysis chayshina kamachikushqanda sinagugawasikunapiqamunaymandapacha yumbay samana diyapiyach'achikushqallapa.

22 Chaymi Jakubu chayshina niptinqa, chay apus-tulkunaqa, chay yach'achikuq ansyanukunawan, yum-bay chaypi tandakaq kriyiq masingunawan akrarqanl-lapa wakin kriyiqmasingunata, rinambaqllapa Pabluwan,Birnabiwan Antyukiya llaqtaman. Suqtam akrarqanllapaJudasta. Payllam Barsabaspis shutiq. [Nuta: Payqammana Judas Iskaryutichu karqan.] Suqtaqam akrarqanllapaSilasta. Chay ishkay runakunaqam kriyiq masingunapaqancha baliqkuna karqan. 23 Kanan paykunawanqam kaykartata iskibrishpa kach'arqanllapa:

“Kuyashqay kriyiq masitakuna Antyukiyapi, Siryapi,Silisyapi tiyaqkuna, qamkuna mana isrraylinu kaqkunatanapaykuykillapa kay Jirusalin llaqtamanda noqaykunaapustulkuna, yach'achikuq ansyanukuna, Jisuspiyumbay kriyiqkunawan. 24 Yach'ashqallapam kani kayJirusalinmandash wakin kriyiq masinchiqkuna gustunllashamushqa qamkunaman, mana kach'amuptiyllapachu.˻Paykunash qamkunata kamachishushqa, noqaykunaisrraylinukunapa siñalniyllapata kwirpuykillapapiruranaykillapa, Muysis kamachikushqandakasunaykillapa.˼ Chayshina rurashpaqam, paykunaqamkunataqa ancha piñachishushqallapa, nishpa.25 Chaymi noqaykunaqa yumbayniy, allita yuyashpa,akrashqallapa kani wakin allin kriyiq masinchiqkunata,kay ancha kuyashqanchiq masitanchiq Birnabiwan,

ICHUS 15:26 75 ICHUS 15:34Pabluwan shamunanllapa qamkunata watukushuq.26Kay masitanchiqkunaqam wañun kawsan SiñurninchiqJisukristupaq yach'achikushpa. 27 ShamushpaJudas Silaswanmi qamkunata masta rinllapa nishuqkay kartayllapapi kunashushqaypaq. 28 DyuspaSantu Ispiritunqam mana munanchu qamkunañakanaykillapa. Chayshinallam noqaykunapis manamunanillapachu ñakanaykillapa. Chaymi manakamachiykillapachu, Muysispa yumbay liyningunatakasunaykillapaqa. Ashwanri kaykunatalla kasuyllapa:29 Amar mikuyllapachu yanqa amitu layakunapaqufrisishqan mikunataqa. Animalkunata wanchishpa,yawarnindaqa ama mikuyllapachu. Urkakashqaanimalkunapa aychandapis ama mikuyllapachu.Qamkuna runakuna, warmikiwanlla puñuyllapa.Qamkuna warmikunapis runaykiwanlla puñuyllapa. Kayiskibrishushqayta kasushpaqam, allita ringillapa ruraq.Mayá masitakuna, rikanakushun. Dyus qamkunatayanapashunqa. Chaytallam niykillapa”, nishpa.

30 Chayshina paykuna iskibriptinqam, chaykach'adungunaqa Antyukiya llaqtaman rirqanllapa.Waqman ch'ayashpaqam, kriyiq masingunatatandachishpa, chay kartata qorqanllapa. 31 Chaymi chaykartata liyishpa, chay antyukiyanu kriyiq masingunaqaancha kushikurqanllapa. 32 ChaymandaqamJudasqa Silaswan Dyuspaq rimaqkuna kashpa,paykunata kunswilashpa, ancha animachirqanllapa.33 Kanan Judas Silaswanqam achka diyakunata chayAntyukiyapi kriyiq masingunawan tiyarqanllapa.Chaymandaqam kutirinanllapa diyapiqa chay kriyiqmasingunaqa paykunata ancha shumaqta abyarqanllapa,kutirinanllapa Jirusalinman chay kach'ashqangunaman.˻ 34 Piru Silasqam munashpa kidayta, chay Antyukiyapi

ICHUS 15:35 76 ICHUS 15:41kidarqan.˼ 35 Pablupismi Birnabiwan chay Antyukiyapikidarqanllapa. Chaypiqam achka kriyiq masingunawanyach'achikurqanllapa Jisuspa shumaq nutisyanda.

Pablum akrakashpa Birnabimanda suq kutinda rirqanyach'achikuriq

36 Chaymandaqam suq diyakuna pasaptinqa, PabluqaBirnabita nirqan:

—Masita Birnabi, aku watukuriq kriyiq masinchiqku-nata yumbay chay yach'achikushqanchiq llaqtakunaman.Mayá, aku rikaq imashinaraq puriykanllapa, nishpa.

37 Birnabiqam munarqan pullanllapa Jwan Markustaapayta. 38 Piru Pabluqam yuyarqan: Mananam allichukay Jwan Markusta apananchiqqa, nishpa. Chaqasuq kutinmi paykunawan riykashpa, Panfilyamanch'ayaptinllapaqa, paykunamanda akrakashpa, kutishqakarqan. Mananam rirqanchu paykunata yanapaqqa.Chaymi Pabluqa manana munarqanchu pullanllaparinambaqqa. 39 Chaypaqmi Pabluqa Birnabiwananyanakurqan akrakanangaman. ChaymandaqamBirnabiqa Jwan Markusta apashpa, yakup sawanda puriqbarkupi rishpa, ch'ayarqanllapa yakupa ch'awpimbiisla allpa Chipriman. 40 Pablunataqmi Silasta akrarqan,pullan rinambaq. Chaymi chay antyukiyanu kriyiqmasinchiqkunaqa Dyusta ancha rrugarqan, Pabluta,Silasta yanapanambaq tukuy may rishqangunapi.41 Chayshina ishkandin prubinsya Siryata, prubinsyaSilisyata pasaqshinam, achka lugarkunaman rirqan,kriyiq masingunata animachinanllapa.

16Timutiyum Pabluwan, Silaswan rirqan

ICHUS 16:1 77 ICHUS 16:71Pabluwan Silas rishpaqam, ch'ayarqanllapa Dirbi llaq-

taman, Listra llaqtaman. Listrapiqam paykunaqa tin-gunakurqan kriyiq masin Timutiyu shutiqwan. ChayTimutiyupa mamanmi unaymandapacha Jisuspi kriy-ishqa karqan. Chay mamanmi nasyun Isrrayilmandakarqan. Taytanqam nasyun Grisyamanda karqan. 2 ChayListrapi, Ikuñupi tiyaqkunaqam Timutiyupaqqa nirqan-llapa: “Payqam ancha allin”, nishpa. 3 Piru chayllaqtakunapi tiyaq isrraylinukunaqam yach'arqanllapa:Taytanqash nasyun Grisyamanda. (Manam nasyun-ninchiq isrrayilmandachu), nishpa. Piru Pabluqam Timu-tiyuta munarqan apayta yapachanambaq. Chaymi is-rraylinukuna ama piñakunanllapa, paykunapa kustum-brinda rurashpa, Pabluqa Timutiyupa kwirpumbi isr-raylinukunapa siñalninda rurachirqan. 4 Chaymi Timu-tiyupis Pabluwanna rirqan. Kanan yumbay llaqtaku-naman ch'ayashpaqam, Jisuspi kriyiqkunata shumaqtakayshina yach'achirqanllapa:

—Jirusalinmanda apustulkuna, yach'achikuqansyanukuna kay kartapi kayshina kunawashqa kanchiq,nishpa.

5 Chay llaqtakunapi paykuna yach'achikuptinqam, Jis-uspi kriyiq masingunaqa mas allita kriyirqanllapa. Achkamana kriyiqkunapismi, tandakashpa uyakuq, Jisuspikriyirqanllapa. Chayshinam Jisuspi kriyiqkunaqa yumbaydiya masta achkayarqanllapa.

Pablum musqoypishina rikarqan suq runata6 Dyuspa Santu Ispiritunmi mana munarqanchu Pablu

Silaswan Timutiyuwan prubinsya Asyaman rinanllapayach'achikuqqa. Chaymi Asyaman manana rishpa,pasarqanllapa prubinsya Frijyata, prubinsya Galasyata,7 prubinsya Misyapa manyanman ch'ayashtin. Chay

ICHUS 16:8 78 ICHUS 16:13prubinsyamanda munaptinllapa riyta prubinsya Bitiña-manmi, Jisuspa Santu Ispiritunqa nirqan: “Ama riylla-pachu chay prubinsyamanqa”, nishpa. 8 Chaymi payku-naqa chay prubinsya Misyata pasashpa, ura Truwasllaqtaman rirqanllapa. Chay Truwasqam barkukunapashayanan lugar karqan. 9 Chay llaqtapiqam chay tu-taqa suq musqoypishina Pabluqa suq runa prubinsyaMasiduñamanda kaqta rikarqan. Chay runaqam ñaw-pambi shayashpa, ancha rrugashpa nirqan:

—Yush'ayku, shamuyri kay chimba Masiduñaman, no-qaykunata yanapawanayki, nishpa.

[Nuta: Chay Truwas llaqtapim kay libruta iskibriq Lukastandakarqan Pabluwan, Silaswan Timutiyuwan.]

10 Chayshina Pablu chay musqoypishina rikaptinmi,noqaykunaqa utqay maya rirqayllapa Masiduñaman.Chayshinam yach'arqayllapa: Dyusmi qayawanchiq,waqpipis yach'achikunanchiq shumaq nutisyanda,nishpa.

Pablum Silaswan Filipus llaqtaman rirqanllapa11 Truwas llaqtamandaqam yakupi puriq barkupi

mar yakuta pasarqayllapa yakupa ch'awpimbi islaallpa Samutrasya shutiqman. Qayandinqam chaybarkupi ch'ayarqayllapa Napulis llaqtaman. 12 Chayllaqtamandaqam ch'akipna rirqayllapa Filipus llaqtaman.Chay Filipusqam prubinsya Masiduñapi kashpapis,Rrumamanda kaq runakunapa llaqtan karqan. Chaymichay Filipus prubinsya Masiduñapa mas kamachikuqllaqtan karqan. Chay llaqtapim wakin diyakunatatiyarqanillapa. 13 Yach'arqayllapa: Isrraylinukunamsuq rriyupa ladunman rinllapa, Dyusman mañakuq,nishpa. Chaymi suq samana diyapi chay llaqtamandalluqshishpa, chay lugarman rirqayllapa, paykunawan

ICHUS 16:14 79 ICHUS 16:18Dyusman mañakuq. Ch'ayashpaqam, tarirqayllapawakin warmikuna tandakashqata. Chaymi noqaykunaqatiyashpa, paykunata Jisuspaq yach'achirqayllapa. 14 Chaywarmikunamanda suqninmi shutirqan Lidya. PayqamTiyatira llaqtamanda karqan. Randikuqmi granati sidatrapukunata. Chay Lidyaqam Taytanchiq Dyustallaaduraq. Pablu yach'achikushqanda uyaykaptinmi,Dyusqa Lidyapa shunqonda kambyarqan, shumaqtach'askinambaq Pablu nishqanda. 15 Chaymi chay Lidyaqatukuy ayllundin munaptin shutikuyta, noqaykunaqashutichirqayllapa. Chaymandaqam chay Lidyaqakayshina rrugawarqanllapa:

—Qamkuna riqsiwashpa: Kay Lidyam allipta Siñurn-inchiqpi kriyin, nishpaqa, aku wasiyman, pusadataqoshunayllapa, nishpa.

Chayshina kutin kutin niwaptinllapaqam, noqayku-naqa wasinman rishpa, paywan kidarqayllapa.

Filipus llaqtapim Pabluta Silasta prisurqanllapa16 Suq diyam riykashpallapa Dyusman mañakunan lu-

garman, suq chinawan tingunakurqayllapa. Chay chinapashunqombim dyablupa ispiritun tiyaq. Chaymi dyablurimachiptin, payqa brujashina swirtipaq rimaq. Kananchay chinaqam randishqa kriyada karqan. Chaymi swirti-paq rimaptin, patrunningunaqa qellayta ancha ganaql-lapa. 17 Chaymandaqam chay chinaqa Pablupa, noqayku-napa ikiyta purirqan, qayach'akushpa:

—¡Kay runakunaqam syilupi tiyaq Dyusta kasunllapa!¡Chaymi shamushqallapa, qamkunata yach'achishuq,uchaykikunamanda washakanaykillapa! nishpa.

18 Chayshinam qayach'akushpa, tukuy diya ikiyllapatapuriq. Chaymi Pabluqa chay dyabluwan piñakushpa,tikrakashpa nirqan:

ICHUS 16:19 80 ICHUS 16:27—Jisukristupa shutinwanmi kamachiyki, lluqshiy kay

chinamanda, nishpa.Chaymi chayta niptinlla, chinamandaqa das

lluqshirqan dyabluqa. 19 Kanan chay chinapapatrunningunaqam manana atirqanllapachu chaykriyadanmanda qellayta ganaytaqa. Chaymi Pabluta,Silasta piskashpa, aparqanllapa llaqtapa plasanman,awturidarkunapi dimandanambaq. 20 Chay juyiskunapañawpambim kayshina nirqan:

—Kay isrraylinu runakunaqam kaymanshamushpa, llaqta masinchiqkunata piñachishpa,ancha sh'uqyachiykan. 21 Chaqa mana baliqkustumbringunatam kaypiqa yach'achiwaykanchiq.Piru rrumanukuna kashpam, mana atinchiqchu chayyach'achikushqanda ruraytaqa, nishpa.

22 Chaymi yumbay chay runakuna Pablupa Silaspakuntran alsakaptinllapa, chay juyiskunaqa kamachirqan,Pabluta, Silasta llushtichishpa, maqananllapa qeruku-nawan. 23 Suq lastima maqashpaqam, aparqanllapa kar-silaq. Chaymandaqam chay karsiliruta jurapashpa, ka-machirqanllapa:

—Amakish dijangichu lluqshinanllapa, nishpa.24 Chayshina kamachiptinllapam, chay karsiliruqa

Pabluta, Silasta karsilpa uku kuchunman apashpa,ush'kuyuq qerukunapa ch'awpimbi ch'akingunataapritarqan, ama mitikananllapa.

25 Piru ch'awpi tutatach'i Pablu Silaswan Dyusmanmañakushpa, imnukunata kantaqllapa. Chay wakinprisukuna uyaykaptin, 26 qonqaylla ancha jwirti timblurkarqan. Chaymi timblurwanqa chay karsilpa pirqan-gunaqa pachan pachan partikarqan. Pungungunapismikich'akarqan. Kanan chay prisukunamandam kadi-nakuna pitikashpa, ishkirqan. 27 Chaymi chay karsiliru

ICHUS 16:28 81 ICHUS 16:36rikch'akashpa, pungukunata kich'araykaqta rikashpaqa,yuyarqan: Prisukunaqach'i mitikashqana. ¿Imanashaq-nar kananqa? nishpa. Chaymi atun kuchillundasurqorqan wanchikanambaq. 28 Piru Pabluqam das qa-yarqan:

—Ama wanchikaychu. Kaypim yumbayniy kanillapa,nishpa.

29 Chaymi chay karsiliru, Pabluta uyashpaqa yana-pakuqninda nirqan:

—Michata apamuy, nishpa.Chaymandaqam ancha manchaywan ch'apsikashpa,

michawan uku karsilman kallpashpa, Pablupa, Silaspañawpanman piratarqan. 30 Chaymi paykunata uku karsil-manda surqoshpa, tapurqan:

—Taytitukuna, ¿imatam rurashaq, uchaykunamandawashadu kanayqa? nishpa.

31 Chaymi paykunaqa nirqan:—Qam yumbay aylluykikunawan washakanaykillapaqa

Jisukristupi kriyiyllapa, nishpa.32 Chaymandaqam paytaqa, yumbay ayllundinda

yach'achirqanllapa Siñurninchiq Jisus rimashqanda.33 Kanan chay tutam chay karsiliruqa Pablupa, Silaspayawarlla chuqringunata mayllarqan. Kanan chaytutallam yumbay ayllungunawan shutikurqanllapa.34 Chaymandaqam Silaswan Pabluta wasinman apashpa,qararqan. Kanan chay karsiliruqam yumbay ayllundinancha kushikurqanllapa, Jisuspi kriyishqanllaparayku.35 Achikyaptinqam, chay juyiskunaqa kach'arqansuldadukunata, karsiliruta ninambaq:

—Chay ishkay prisukunataqa surqoyna rinambaqllapa,nishpa.

36 Chaymi karsiliruqa Pabluta nirqan:

ICHUS 16:37 82 ICHUS 17:2—Juyiskunam kamachiwashqa, qamkunata

kach'ashunaq. Chayri riyllapana ama nimatamanchashpachu, nishpa.

37Piru Pabluqam chay kach'adu suldadukunata nirqan:—Yach'ayllapa, noqaykunapismi lijitimu rrumanukuna

kanillapa. Piru qamkunaqa mana ni dimandatarurashpachu, yumbaypa ñawpambi suq lastimamaqawashpa, karsilman wichuwarqaykillapa. ¿Imakananqachu uyarapllana (uyarallana) munangillapasurqowayta karsilmanda? ¡Manam uyarapllaqalluqshishaqllapachu! Ashwan chay kikin juyiskunashamushpa, pirdunda mañawashpa surqowanqallapa,nishpa.

38 Chaymi suldadukuna rishpa, juyiskunata chayshinaniptinqa, paykunaqa ancha mancharqanllapa,yach'ashpa: Pabluqam Silaswan rrumanukuna kashqa,nishpa. 39 Chaymi chay juyiskunaqa karsilmanshamushpa, Pabluta, Silasta ancha rrugarqanllapapirdunananllapa. Chaymandaqam karsilmandasurqoshpa, shumaqta parlachishpa, rrugarqanllapa,chay llaqtamanda rinanllapa. 40 Piru Pabluqam Silaswankarsilmanda lluqshishpaqa, chay llaqtamanda manaraqrishpachu, Lidyapa wasinman rirqanllapa, Jisuspi kriyiqmasingunata watukuq. Paykunata animachishparaqmi,chay llaqtamandaqa rirqanllapa.

17Tisalunika llaqtapim runakuna ancha sh'uqyarqanllapa

1 Pabluqam Silaswan Anfipulis llaqtata, Apuluña llaq-tata pasashpa, ch'ayarqanllapa Tisalunika llaqtaman.Chay llaqtapim sinaguga wasi karqan. 2 Pabluqam kus-tumbriyuq karqan, samana diyakunapi yaykunan chaysinaguga wasikunaman yach'achikuq. Chaymi kimsa

ICHUS 17:3 83 ICHUS 17:9simanata chay Tisalunikapi kashpa, rirqan sinaguga wasi-man, isrraylinukunata yach'achinambaq. 3Chaymi payqapaykunata kayshina yach'achirqan:

—Dyuspa Santu Librumbim nin: “Dyus AkrashqanWashadurmi rin ñakaq. Wañushpaqam rin kawsamuq”,nishpa.

Chaymandaqam Pabluqa nirqan:—Dyus chay Akrashqan Washadurmi shutin Jisus. Pay-

paqmi yach'achiykillapa, nishpa.4 Chayshina yach'achikuptinmi, wakin isrraylinuku-

naqa kriyishpa, Pabluman, Silasman tandakarqanllapa.Tayta Dyuspi achka grisyanu kriyiqkunam achkapwidiq warmikunapis Jisuspina kriyirqanllapa.5 Chaymandaqam chay isrraylinu mana kriyiqkunachayta rikashpaqa, Pabluta Silasta imbidyarqanllapa.Chaymi chay imbidyakuqkuna achka pirbirsu qellakallijiru runakunata tandashpa, ancha sh'uqyarqanllapa.Chaymandaqam kurralarqanllapa Jasumba wasinda,Pabluta, Silasta maskashpa, surqoshpa yumbaypañawpambi dimandananllapa. 6 Piru paykunata manatarishpaqam, Jasunda, wakin kriyiq masingunatarrastrashpa, awturidarkunapa ñawpanman apashpa,kayshina qayach'akurqan:

—Kay runakunaqam tukuy llaqtakunaman rishpa,runakunata suq laya duktrinata yach'achishqa.Rikayllapa, kaymambis shamushqallapana,dañachiwananchiq. 7 Jasunqam chay runakunatapusadata qoshqa. Yumbay paykunam gubyirnunchiqSesar kamachikushqanda kuntranllapa. Kananqamninllapa: “Kanshi suq gubyirnu. Jisusshi shutin”, nishpa.

8 Chayta uyashpaqam, yumbay chay runakuna, chayawturidarnindin ashwamba sh'uqyarqanllapa. 9Piru chayJasunmi kriyiq masingunawan garantita pagarakurqan.

ICHUS 17:10 84 ICHUS 17:15Chaymi paykunataqa kach'arqanllapa. [Nuta: Suq runatamunaptinllapa karsilaytam, payqa qellayninda atirqan dijayta,suq garanti kanambaq, amaraq karsilman kach'anambaq. Pirumanam prisintakaptin dimandanda allichaq, chay qellayninkidarqan istadupaq. Dimandanman prisintakaptinqam, chayqellayninda payta kutichirqanllapa. Kastillanupiqam shutin“fianza” ichu “garantía”.]

Pabluqam Silaswan Biriya llaqtaman rirqanllapa10 Kach'aptinllapaqam, chay kriyiqkunaqa das

Pabluta, Silasta Tisalunika llaqtamanda surqoshpa, tutapkach'arqanllapa Biriya llaqtaman. Paykunaqam waqmanch'ayashpaqa, yaykurqan sinaguga wasiman. 11 ChayBiriyapim tiyaq isrraylinukuna ancha allin karqanllapa.Manam chay Tisalunikapi tiyaqkunashinachukarqanllapa. Chaymi Pablu yach'achikuptinqa, allitauyarqanllapa. Chaymandaqam paykunaqa tukuydiya Dyuspa Santu Librunda ancha allita liyiqllapayach'ananllapa: ¿Dyus nishqanshinachu Pabluqayach'achikun ichu mana? nishpa. 12 Chaymi Dyusnishqanshina yach'achikuptin, chay Biriyapi achkaisrraylinukuna, achka kamachikuq grisyanu warmikuna,achka grisyanu ullqokunapis Jisuspi kriyirqanllapa.

13 Piru chay Tisalunikapi tiyaq isrraylinukunayach'ashpa: Biriyapinash Pabluqa Jisuspaqyach'achikuykan, nishpaqam, chay uras ikindarirqanllapa. Ch'ayashpaqam chay biriyanukunatakunsijarqanllapa, Pablupa kuntran tikrakananllapa.14 Chaymi wakin kriyiq masikunaqa utqay mayaPabluta kach'arqanllapa kustaman. SilasqamTimutiyuwanlla chay Biriya llaqtapiqa kidarqanllapa.15 Chay apaqkunaqam Pablutaqa Atinas llaqtakaman

ICHUS 17:16 85 ICHUS 17:20ch'ayachirqanllapa. Waqmandaqam paykunaqa Biriyallaqtaman kutirishpa, Silasta Timutiyuta nirqan:

—Pabluqam noqaykunata kach'akumuwashqa,utqana rinaykillapa waq Atinas llaqtaman. Waqpinashshuyashungillapa, nishpa.

Pablum Atinas llaqtapi16Chay Atinas llaqtapiqam Pabluqa Silasta, Timutiyuta

shuyaqshina, ancha achka amitu layakunata rikashpa,ancha malaganayarqan. 17 Chaymi Pabluqa rirqansinaguga wasiman Jisuspaq yach'achiq isrraylinukunata,Dyusta aduraq furastirukunatapis. Plasamambis tukuydiya rishpam, tinguqkunata parlachirqan Jisuspaq.18 Chay Atinas llaqtapiqam Pabluqa tingunakurqanwakin yach'aq runakunawan. Paykunaqamduktrinangunarayku shutirqan Ipikuryanukuna,Istuykukuna. Pabluqam paykunata parlachirqan Jisuspabidambaq, wañushqambaq, kawsamushqambaq. Chaymipaykunaqa chayta uyashpa, ninakurqanllapa:

—¿Imataraq kay lurushina rimaqqa niwanchiq?nishpa.

Wakinnataqmi nirqanllapa:—Kay runaqach'i suq dyuskunapamushuqduktrinanda

yach'achiwaykanchiq, nishpa.19 Chaymandaqam Pablutaqa aparqanllapa suq lugar

Ariyupagu shutiqman. Chaypim yach'ayniyuq runakunatandakaqllapa kunanakunambaq. Chaymi paykunaqaPabluta nirqan:

—Mushuq duktrinatam yach'achikungi, ¿manachu?Chaypaqmi munanillapa yach'ayta. 20 Chaqa chay layaduktrinapaqmi manaraq uyashqallapachu kani. Chaymichaypaq munanillapa yach'ayta, nishpa.

ICHUS 17:21 86 ICHUS 17:2921 Chay Atinaspi yumbay tiyaqkunam, chaypi tiyaq

furastirundin ancha gustaqllapa tiyayta uyakushpa, par-lashpa mushuq yuyaykunapaq. 22 Chaymi Pabluqa chayAryupagu lugarpi paykunapa ch'awpimbi shayashpa,nirqan:

—Taytitukuna, kay Atinas llaqtapi qamkunatarikashushqa kani, achka dyuskunata anchaaduraptikillapa. 23 Kay llaqtaykillapapi purishpam,rikashqa kani achka dyusnikikunapa pata altarningunata.Kanan suq dyusnikipa altarnimbim tarishqa kanilitrakunata kayshina iskibrishqata: “Kay altarmi manariqsishqa Dyuspa altarninqa”, nishpa. Chaqa qamkunamadurangillapa suq Dyus mana riqsishqaykita. ChayDyuspaqmi rini yach'achishuqllapa.

24 ’Chay Dyusmi anaq syilupa, kay pachapa dwiñun.Paymi kay munduta tukuy imandinda rurashqa. Payqammana tiyanchu runakuna rurashqan adurana wasiku-napiqa. 25 Paymi samayninchiqta qowanchiq. Tukuyimata qowanchiq. Chayshina pay ancha pudirniyuq kash-pam, mana nisitanchu nimata qonanchiqqa.

26 ’Chaymi pay suq runamandalla achkayachishqayumbay laya kastakunata, tukuy maypi kay mundupiundananchiqllapa. Chaqa pay munashqanshinamrurawashqa kanchiq, noqanchiqkuna ima tyimpupi,mayqan lugarpi tiyananchiqllapa. 27 Piru rurawashqamkanchiq, maypi kashpapis, payta maskananchiqllapatarinanchiqkaman. Piru allipta maskaptinchiqqam,payqa mana karupichu noqanchiqmandaqa. 28 Chaqapaymi kawsachiwanchiq, kay mundupi purinanchiqqa.Unay yach'ayniyuq llaqta masikikunam kayshinaiskibrishqallapa: “Dyuspa wambrangunam kanchiq”,nishpa. 29 Chayshina Dyuspa wambranguna kashpaqa,ama yuyashunchu: Noqanchiqkuna allita yuyashpa,

ICHUS 17:30 87 ICHUS 18:2Tayta Dyusta atinchiq rurayta urumanda, qellaymanda,rumimanda, nishpaqa. 30 Unay tyimpukunapiqamrunakunaqa manaraq yach'arqanllapachu: ¿Imam alli?¿Imam mana allichu? nishpa. Chaymi mana allitaruraptinllapapis, Tayta Dyusqa paykunataqa manakastigarqanchu. Piru kananqam tukuy maypi yumbayrunakunata, warmikunata kamachiwanchiq, chayuchanchiqkunata dijashpa, paytana kasunanchiqllapa.31 Tayta Dyusmi akrashqana suq diyata. Chay diyach'ayamuptinmi, pay numbrashqan juyiswan yumbayrunakunata, warmikunata ancha allita rin jusgaq.Chay juyistaqam unaymandapacha Taytanchiq Dyusqaakrashqa karqan. Chaymandaqam ñawpayllapapi chayjuyistaqa wañushqanmanda kawsachimurqan, nishpa.

32 Chayshina kawsamushqa runapaq Pablu niptinmi,wakin chay uyaqkunaqa grasyapi pasarqanllapa. Piruwakinqam nirqan:

—Suq diyanam chaytaqa uyashqaykillapa, nishpa.33ChaymandaqamPabluqapaykunamandaqa rirqanna.

34 Piru wakingunaqam Pabluwan tandakashpa, Jisuspikriyirqanllapa. Chay kriyiqkunamanda suqninmi shutiqDunisyu. Paymi chay Ariyupagu kunsijupiqa kashqa kar-qan. Kriyirqambismi suq warmi Damaris shutiq. Wakinchaypi kaqkunapismi Jisuspi kriyirqanllapa.

18Pablum rirqan Kurintu llaqtaman

1 Chaymandaqam Pabluqa chay Atinas llaqtamandalluqshishpa, Kurintu llaqtamanna rirqan. 2 Waqpimtingunakurqan suq isrraylinu runa Akilas shutiqwan.Paymi Puntu llaqtapi nasishqa karqan. ChaymandaqamItalya nasyunman rishpa, Rruma llaqtapi tiyarqan. PiruRrumapa gubyirnun Klawdyum kamachikurqan:

ICHUS 18:3 88 ICHUS 18:8—Yumbay isrraylinukunaqa Rruma llaqtaymanda

lluqshinqallapa, nishpa.Chaymi Akilasqa warmin Prisilawan, waq Italyamanda

shamushpa, chayraq ch'ayashqa karqan chay Kurintullaqtaman tiyaq. 3 Paykunaqam trabajaqllapa karpaku-nata rurashpa. Chaymandaqam Pabluqa rirqan payku-nata watukuq. Chaymi paypis chay laya trabajutayach'ashqanrayku, paykunapa pullanna tiyashpa traba-jaq. 4 Piru tukuy samana diyapim Pabluqa riq sinagugawasiman, chay isrraylinukunata, chay mana isrraylinukaqkunatapis yach'achiq, Jisuspi kriyinambaqllapa.

5 Chay tyimpupim prubinsya Masiduñamanda SilasTimutiyuwan shamurqanllapa chay Kurintu llaqtaman.Pabluqam manana karpakunata rurashpachu, anchayach'achiq isrraylinukunata:

—Jisusmi Dyus Akrashqan Washadurqa, nishpa.6 Piru chay isrraylinukunaqam kuntran alsakashpa,

mana allikunata Pabluta willarqanllapa. Chaymi Pabluqamudanan rurakushqanda ch'apsirqan, yach'ananllapa:Qamkunapaqqam manana kwintayuqchu kani, nishpa.Kanan paykunataqam nirqan:

—Mana munashpa uyawaytaqam, qamkunanauchayuqqa kangillapa. Chingaptikillapaqam mananauchayuqchu kani. Noqaqam kananqa chay manaisrraylinu kaqkunata rini yach'achiq Jisuspaq.

7 Chayshina nishpaqam, sinaguga wasimandalluqshishpa, Pabluqa suq runa Justu shutiqpa wasinmanrirqan kidaq. Chay Justuqam Dyusta aduraq. Wasinqamsinaguga wasimba ladumbilla karqan. 8 Chaysinagugapa kamachikuqninmi Krispu shutiq. Paymiwasimbi yumbay kaqkunawan Jisuspi kriyirqan. Pabluyach'achikuptinqam, achka kurintinukunapis kriyishpa,shutikurqanllapa.

ICHUS 18:9 89 ICHUS 18:179 Suq tutaqam suq musqoypishina Jisukristuqa Pabluta

nirqan:—Ama manchashpachu yach'achikuylla. Ama uyaray-

chu. 10 Chaqa noqam qamwan kashaq. Manam pipisnimata rurashunqachu. Chaqa kay llaqtapiqam achkarunakuna, warmikuna noqapi rinllapa kriyiq, nishpa.

11 Chaymi Pabluqa suq wata y midyuta chay Kurintupitiyarqan, yach'achikushpa Dyus nishqanda.

12 Chay tyimpupiqa chay prubinsya Akayapa prifiktunGalyun kaptinmi, Jisuspi mana kriyiq isrraylinukunaqatandakashpa, Pablupa kuntran alsakarqanllapa. Chaymipayta dimandarqanllapa chay prifiktupi. 13Prifiktutaqamkayshina nirqanllapa:

—Kay runaqamMuysispa liyninda kuntrashpa, runaku-nata yach'achin, suq laya duktrinanwan Dyusta adu-rananllapa, nishpa.

14 Chaymi Pablu rimaqna puriykaptin, chay prifiktuGalyunqa isrraylinukunata nirqan:

—Kay runa mana allita rurashqa kaptinqam, noqaqaqamkuna isrraylinukunata agwantashushpa, uyashuy-man. 15 Piru kay niwashqaykiqam mana nima liypa kun-tranchu. Yanqa duktrinaykipaqlla, kustumbrikipaqllamniwaykangillapa. Chaypaqqa qamkunapuralla parlayl-lapa. Manam noqaqa chaypaqqa munanichu juyis kayta.

16 Chayshina nishpaqam, chay dimandakuqkunataqadispachunmanda sawaman qatirqan. 17 Chay diman-dakuqkunapa sinaguga wasimba kamachikuqninmi Susti-nis shutiq. Chay mana isrraylinu kaqkunaqam chay Sus-tinistaqa piskashpa, chay prifiktupa ñawpambi maqar-qanllapa. Piru chay Galyunqa mana ni ashlita llakipar-qanchu.

Pablum kutirqan Antyukiya llaqtaman

ICHUS 18:18 90 ICHUS 18:2518 Pabluqam Kurintupiqa achka diyakunata

tiyarqan. Chaymandaqam kriyiq masingunata:“Rishaqna”, nishpa, Prisilawan, Akilaswan rirqanSinkriya llaqtamanna. Chaypiqam Dyusman jurashpa,Pabluqa aqchanda ruturqan, yumbay rikaqkunayach'anambaq: Rinmi kumpliq Dyusta ufrisishqanda,nishpa. Chaymandaqam yakupi puriq barkupi maryakupa sawanda rirqanllapa prubinsya Siryamanna.19 Ifisu llaqtaman ch'ayashpaqam, Pabluqa PrisilataAkilasta dijashpa, rirqan sinaguga wasiman. Chaymiisrraylinukuna tandakaptinllapa, Jisuspaq yach'achirqan.20 Pablu yach'achiptinmi, chay isrraylinukunaqarrugarqanllapa, tiyanambaq chay Ifisupi. Piru Pabluqammana munarqanchu kidayta. 21 Chaymi paykunataqanirqan:

—˻Manam atinichu kidayta. Chaqa Jirusalimbim kayshamuq fyistapi rini kaq.˼ Piru Tayta Dyus munaptinmi,kutimushpa, qamkunata watukurishqayki.

Chayshina nishpaqam, chay Ifisumandaqa barkupirirqan mar yakupa sawandana.

22 Sesarya llaqtaman ch'ayashpaqam, Pabluqa anaqJirusalinman rirqan, chaypi tiyaq kriyiq masingunatanapaykuq. Chaymandaqam urangumurqan Antyukiyallaqtaman.

23Chay Antyukiyapi suq tyimputa kidashpam, rirqannaprubinsya Galasyapa prubinsya Frijyapa llaqtan, llaq-tanna, Jisuspi kriyiqkunata animachishpa.

Apulusmi Ifisu llaqtapi Jisuspaq yach'achikurqan24 Chay diyakunam suq isrraylinu Apulus shutiq

ch'ayarqan Ifisu llaqtaman. Payqam Alijandriyallaqtamanda karqan. Payqam Dyuspa Santu Librundaallita intyindishpa, ancha yach'ayniyuq karqan. Chaymiancha shumaqta rimashpa, yach'achikurqan. 25 Chaqa

ICHUS 18:26 91 ICHUS 19:2Jisuspaq yach'akushpam, ancha animadu, kushikushpa,shumaqta yach'achikurqan. Lukismi payqa JwanShutichikuqmandalla Jisuspaqqa yach'akushqa karqan.26 Chay runa Apulusqam mana nimata manchashpachu,sinaguga wasipi yach'achikuq. Payta uyashpam, PrisilaqaAkilaswan chay Apulustaqa aparqanllapa wasinman,payta mas allita yach'achinanllapa:

—Kayshinam Tayta Dyus munan Churin Jisukristuwanwashawayninchiqta, nishpa.

27ChaymandaqamApulusqamunarqan riyta prubinsyaAkayaman, Jisuspaq yach'achikuq. Chaymi kriyiq masin-gunaqa paytaqa ancha animachishpa, yanaparqan. Suqkartatam kriyiqmasingunapaq iskibrirqanllapa, Apulustashumaqta ch'ayachinanllapa. Chaymandaqam Apulusqaprubinsya Akayaman ch'ayashpaqa, ancha yanaparqanDyuspi kriyiqkunata. Paykunaqam Jisukristupi kriy-ishqallapa karqan, Tayta Dyus yanapaptin. 28 Apulusqamancha yach'ayniyuq kashpa, yumbaypa ñawpambi isr-raylinukunataqa nirqan:

—Qamkunaqam Dyuspa Santu Librundaqa mana alli-tachu intyindishqallapa kangi. Rikayllapa, Jisusmi TaytaDyus Akrashqan Washadur. Paytam shuyaykashqallapakangi, nishpa.

Chayshinam binsirqan yumbay chay isrraylinuku-nataqa.

19Pablum rirqan Ifisu llaqtaman

1Apulus Kurintu llaqtapi kaykaptinqam, Pabluqa jalka-kunata rishpa, Ifisu llaqtaman kutirishpa, Jisuspi wakinkriyiqkunawan tingunakurqan. 2 Kanan paykunataqamkayshina tapurqan:

ICHUS 19:3 92 ICHUS 19:9—¿Jisuspi kriyishpaqachu, ch'askirqaykillapa Dyuspa

Santu Ispiritunda ichu mana? nishpa.Paykunaqam nirqan:—Manam nimatapis yach'ashqallapachu kani: Santu

Ispiritu kan, nishpaqa.3 Chaymi Pabluqa paykunata tapurqan:—¿Imapi kriyishpam, qamkunaqa shutikushqallapa

kangi? nishpa.Paykunaqam nirqan:—Jwan Shutichikuq yach'achikushqanda kriyishpam,

shutikushqallapaqa kani, nishpa.4 Chaymi Pabluqa paykunata nirqan:—Jwanqam shutichirqan uchangunata dijaqkunata.

Qamkunataqam nishurqan: “Shamuqnam rin suq anchapudirniyuq. Paypi kriyiyllapa”, nishpa. Chay anchapudirniyuqmi Dyus Akrashqan Washadur Jisusqa.

5 Chayshina Pablu niptinmi, chay uyaqkunaqa Jisuspashutimbi shutikurqanllapa. 6 Pablu makingunata chayshutikuqkunapa sawanman ruraptinmi, Dyuspa SantuIspiritun paykunaman shamurqan. Chayshina shamush-paqam, paykunataqa mushuq rimaykunapi rimachirqan.Rimachirqambismi Dyus nishqanda. 7 Paykunaqam dusirunakuna karqan.

8 Kimsa killa tukuytanam Pabluqa riq sinaguga wasi-man. Chaypim Dyuspaq yach'achikuq, mana ni pitapismanchashpachu. Chaqa chay isrraylinukunataqam anchamunarqan kriyichiyta:

—Tayta Dyusmi shumaqta rin kamachiwaqninchiq.Payta kasushunllapa, nishpa.

9 Piru wakinqam angu shunqoyuq kashpa, manamunarqanllapachu Jisuspi kriyiytaqa. Paykunaqamrunakunapa ñawpambi Pablu yach'achikushqandakuntrarqanllapa. Chaymi paykunamanda akrakashpa,

ICHUS 19:10 93 ICHUS 19:16

Pabluqa kriyiq masingunata apashpa, rirqan suqiskwilaman. Chay iskwilaqam suq runa Tiranushutiqpa karqan. Chaypim Pabluqa tukuy diyakunayach'achikurqan. 10 Chayshinam ishkay watatachay prubinsya Asyapi tiyaq isrraylinukuna, manaisrraylinukunapis uyarqanllapa Siñurninchiq Jisuspaq.

11 Taytanchiq Dyus yanapaptinmi, Pabluqa anchaispantaypaq milagrukunata rurarqan. 12 KananPablupa pañundalla ichu trapun rurakushqandallaapaptinllapa qeshyaqkunamanmi, chay qeshyaqkunaqakach'akarqanllapa. Dyablukuna kamachishqanrunakunapismi chay trapunda piskaptinllapalla, chaydyablukuna runakunamandaqa lluqshirqanllapa.

13 Piru wakin isrraylinukunam qellayta ganananraykupuriqllapa, dyablukunata qatishpa runakunamanda.Paykunapismi mas pudirniyuq kanambaq,munarqanllapa Siñur Jisuspa shutinwanna dyablukunatarunakunamanda qatiyta. Chaymi dyablukunata kayshinanirqanllapa:

—Chay Pablu yach'achikushqan Jisuspa shutinwanmikamachiykillapa, lluqshinayki kay runamanda, nishpa.

14 Chaytaqam rurarqanllapa suq runa Isiba shutiqpasyiti churinguna. Chay Isibaqam isrraylinukunapa suqka-machikuq kuran karqan. 15 Chaymi chay churinguna Jis-uspa shutinwan chayshina qatiptinqa, dyabluqa nirqan:

—Jisustaqam riqsini. Yach'anim pim Pabluqa, nishpa.Piru ¿pitaq qamkunaqa kangillapa noqata kamachi-wanaykiqa? nishpa.

16 Chaymi chay luku runa dyablupa ispiritunwanpuriqqa paykunapa kuntran alsakarqan. Kanan anchajwirsayuq kashpam, chay syiti runakunata binsishpa,

ICHUS 19:17 94 ICHUS 19:23-24¡ay! suq lastima rurashpa, chuqri chuqri rurashpa, mu-danangunata llikishpa, sipratalla chay wasimanda kall-pachirqan.

17 Chay Ifisu llaqtapi tiyaq isrraylinukuna, mana isr-raylinukunapis chaypaq yach'arqanllapa. Chaymi anchamanchashpa, Siñurninchiq Jisusta ancha alabarqanllapa:“Pudirniyuqmi”, nishpa.

18 Jisuspi wakin kriyiqkunapismi chayta yach'ashpa,shamushpa, nirqanllapa:

—Noqaykunapismi uchayuq kanillapa. Manam alliku-natachu rurashqallapa kani, nishpa.

19 Wakingunaqam brujiyayta yach'akushqa karqan li-brukunamanda. Chay brujiyanan librungunata apamush-pam, yumbaypa ñawpambi rupachirqanllapa. Chay li-brungunaqam ancha ch'aniyuq karqan. 50.000 ch'aniyuqblanku qellaykunam balirqan. 20 Chayshina Jisuspashumaq nutisyanda tukuy maypi yach'achikuptinllapam,Tayta Dyusqa achka milagrukunata rurarqan. Chaymimas runakuna, warmikuna Jisuspi kriyirqanllapa.

21 Chaymandaqam Pabluqa yuyarqan pasayta prubin-sya Masiduñata, prubinsya Akayata, Jirusalinman rinam-baq. Nirqanmi:

—Dyusmi munan Jirusalinmanda Rrumaman rinaypaqyach'achikuq, nishpa.

22Chaymi payqa kach'arqan yanapakuqnin Timutiyuta,Irastuta, rinambaqllapa chay prubinsya Masiduñaman.Piru payqam chay prubinsya Asyapilla wakin diyakunatakidarqan.

Ifisu llaqtapim ancha sh'uqyarqanllapa23-24 Chay tyimpuqam suq runa Demetru shutiq achka

runakunata willarqan, Pabluta kuntrananllapa. ChaymiPablu Jisuspa shumaq nutisyanda yach'achikuptin,

ICHUS 19:25 95 ICHUS 19:29chay runakunaqa piñakushpa sh'uqyarqanllapa. ChayDemetruqam qellaymanda ruraq shumaq aduranawasisitukunata, chay yanqa dyusnin Diyanapa atunadurana wasindashina. Chaymi paywan trabajaqkunataallita pagaraq. [Nuta: Chay dyusnin Diyanallam Artimisapisshutiq.] 25 Chayraykum chay trabajaqningunatatandashpa, tukuy chay suq platiru masingunatapisnirqan:

—Taytitukuna, yach'angillapam kay traba-junchiqwanmi allita ganashpa kawsanchiq. 26 Piruqamkuna rikashqaykishina, uyashqaykishinam, chayPabluqa purin yach'achikushpa kay rurashqanchiqamitunchiqkunash mana dyuskunachu, nishpa. Kananchayshina rimashpam, achka runakunata kriyichishqana.Chayshinam rurashqa yaqqa tukuy kay prubinsyaAsyapipis. Manam kay Ifisu llaqtanchiqpillachu.27 Pablupa duktrinambi kriyiqkunaqam dyusninchiqDiyanapiqa manana rinllapachu kriyiq. Chayshinakaptinqach'i, chinganman trabajunchiqqa. Chaqadyusninchiq Diyanapa adurana wasimba famanch'ichinganman. Kanangaman kay Asyapi tiyaqkunamanda,tukuy mundupi tiyaqkunamandapis ancha achkaaduranllapa dyusninchiq Diyanata, ¿manachu? ¡Imaqonqanmanllapach'i dyusninchiq Diyanataqa! ¡Amarchayqa kanqachu! nishpa.

28 Chayta uyashpaqam, ancha piñakushpa, paykunaqamana shaykuq kunyarqanllapa:

—¡Biba ifisyanukunapa dyusninchiq Diyana! nishpa.29 Chay llaqtapi tiyaqkunaqam ancha piñakushpa

kunyarqanllapa. Chaymi Jisuspi ishkay kriyiqkunatapiskashpa, aparqanllapa suq pamba istadyu layaman,yumbaypa ñawpambi dimandananllapa. Chaqa chay

ICHUS 19:30 96 ICHUS 19:37ishkay runaqam Pablupa pullan puriqllapa. Suqmi shu-tiq Gayu. Suqqam shutiq Aristarku. PaykunaqamMasiduñamanda karqan. 30 Chaymi Pablu munarqanyaykuyta, chay piñakushqa runakunawan parlaq. Pirukriyiq masingunaqam mana dijarqanllapachu. 31 Chayprubinsya Asyapa wakin awturidarningunam Pablupayanasunguna (yanasanguna) kashpa, abisuta kach'arqan,ama rinambaq chay kuntraqkunaman. 32 Achka runaku-nam mana yach'arqanllapachu: Imapaqmi tandakashqakanchiq, nishpaqa. Piru paykunaqam ancha kunyarqanl-lapa. Wakinmi suq layata niq. Wakinqam suq layata niriq.33 Chaymi wakin isrraylinukunaqa suq runa Alijandrushutiqta ñawpanllapaman kumsarqanllapa, isrraylinuku-nata sawachanambaq. Chaypaqmi chay Alijandruta wak-inqa parlachirqan tukuy ima pasashqambaq. Chaymichay Alijandruqa munashpa rimayta, makinwan siñi-yarqan, yumbay payta uyanambaq. 34 Piru paykunaqamAlijandruta riqsishpa: Waqqam dyusninchiq Diyanapimana kriyiq isrraylinu, nishpa, mana kasurqanllapachu.Ashwambam mana shaykuq kunyarqanllapa ishkay uras-tach'i:

—¡Biba ifisyanukunapa dyusninchiq Diyana! nishpa.35 Chaynam chay llaqtapa sikritaryun, uyarachishpa,

nirqan:—Ifisyanukuna, tukuy mundupim yach'anllapa:

Ifisyanukunatam mingashqallapa, kwidananllapachay pudirniyuq dyusnin Diyanapa adurana wasinda,syilumanda ishkimushqan Diyanapa chay rritratundapis,nishpa. 36 Manam pipis chaytaqa atinchu ñigayta.¿Imapaqnamiri piñakungillapa? Manaraq nimataallita yach'ashpaqa, amaraq kunyayllapachu. 37 Kayapamushqaykillapa runakunaqam mana nima malutarurashqachu. Manam ni dyusninchiq Diyanapa

ICHUS 19:38 97 ICHUS 20:4kuntranda rimashqallapachu. 38 Chay Demetruqapaywan trabajaqkunapis dimandata munashparurayta, atinllapa riyta juyiskunaman, justisyatarurananllapa. 39 Suq laya dimandata munashparurayta, suq lijitimu rriyuñunda rurashpa, shumaqtaalliyayllapa. 40 Chay altu karguyuq rrumanukunakishkuntranchiqta rimanmanllapa. Ninmanllapakish“Manam yach'anllapachu kamachikuyta. Yanqa manauyakuqkunashinam ruranllapa”, nishpa. Kay tukuyimapaq noqanchiqkunata tapuwaptinchiqqa, ¿imatamrinchiq niq? nishpa.

41 Chayshina nishpaqam, paykunataqa dispidirqanna,rinanllapa chay rriyuñunmanda.

20Pablum rirqan Masiduñaman, Grisyaman

1 Chay alburutu ushyakaptinqam, Pabluqa Jisuspikriyiq ifisyanukunata qayachimushpa kunarqan,Dyusta mana shaykuq kasunanllapa. Chaymandaqam“Rishaqnari”, nishpa, rirqanna prubinsya Masiduñaman.2 Waqpipismi kriyiq masingunata watukushpa,yach'achishpa, ancha animachirqan. Chaymandaqamrirqanna nasyun Grisyaman. 3 Waqpim kimsakillata kidashpa, munarqanna riyta prubinsyaSiryaman. Chaymi yaqqana yakupi puriq barkupirishpa, yach'arqan: Isrraylinukunaqash jurapawaykanwanchiwanambaqllapa, nishpa. Chaymi payqa allitayuyashpa, ch'akipna kutirirqan prubinsya Masiduñaman.4 Yapachashpam pullan rirqanllapa kay kumpañirukuna:Supatir; payqam Biriya llaqtamanda karqan; Aristarku,Sigundu. Paykunaqam Tisalunika llaqtamanda karqan.Suqnataqmi Gayu karqan. Payqam Dirbi llaqtamandakarqan. Suqqam Timutiyu. Suqkunaqam Tikiku,

ICHUS 20:5 98 ICHUS 20:12

Trufimuwan. Paykunaqam prubinsya Asyamandakarqanllapa. 5 Paykunaqam ñawpashpa, noqaykunatashuyawarqanllapa Truwas llaqtapi.

6 Chay mana libadurayuq kachangata mikunan fyis-tatam chay Filipus llaqtapi pasarqayllapa. Chayman-daqam noqaykunaqa rirqayllapa yakupi puriq barkupichay Truwas llaqtamanna. Sinku diyasmanda chaymanch'ayashpam, tandanakurqayllapa chay ch'akip riqku-nawan. Waqpiqam syiti diyasta karqayllapa.

Pablum yach'achikurqan Truwas llaqtapi7 Chaymi dumingutaqa tandakarqayllapa,

tandata pitishpa, Santa Mikunata mikunayllapa.Tandakaptiyllapaqam, Pabluqa noqaykunata chaypiyach'achiwaykarqan. Kanan payqam qayandinyuyashpa riyta, mana shaykuq ch'awpi tutakamanyach'achikurqan. 8 Tandakashqallapa karqay suqwasipa mas altu pisumbi. Chaypiqam achka michakunaachikchakuq. 9 Suq chulu Iwtiku shutiqmi chaypiqakarqan. Payqam bintanapi tiyaykarqan. Ancha unaytaPablu yach'achikuptinmi, uyakuykaptin, chay chulutaqapuñuy binsirqan. Chaymi chay kimsa pisumandabulakarqan ura pachakaman. Chaymi wañushqatanatandarqanllapa. 10 Piru Pabluqam ishkimushpa,kumurashpa, chay almata abrasarqan. Chaymandaqamnirqan:

—Amar manchayllapachu. Kawsaykanmi kay chuluqa,nishpa.

11 Chayshina nishpaqam, Pabluqa kutirirqanna chaymas altu pisuman. Chaymandaqam tandata pitishpa,mikushpaqa, yach'achikurirqan achikyanangaman.Chaymandaqam rirqanna. 12 Chay Iwtikutaqamkawsaqtana wasinman aparqanllapa. Chaymi chayllakiqkunaqa anchana kushikurqanllapa.

ICHUS 20:13 99 ICHUS 20:19Truwasmandam rirqanllapa Militu llaqtaman

13 Pabluqam munarqan riyta ch'akip Asun llaqtaman.Chaymi niwarqanllapa:

—Qamkunaqa yakupi puriq barkupi riyllapa. Noqaqamch'akip rini riq, nishpa.

Chaymi noqaykunaqa puntata ch'ayashpa, Pablutaqashuyarqayllapa waq Asun llaqtapina. 14 Chaymandaqamwaqpi paywan tingunakushpaqa, barkupina rirqayllapaMitilini llaqtaman. 15 Waqmanda lluqshishpaqam,qayandinqa pasarqayllapa yakupa ch'awpimbi islaallpapa ñawpanda. Chay isla allpaqam shutiq Kiyu.Qayandin suq punchawraqmi ch'ayarqayllapa Samusllaqtaman. Waqmanda rishpaqam, Trojiliyu llaqtapisamarqayllapa.

Qayandin chay llaqtamanda lluqshishpam,ch'ayarqayllapa Militu llaqtaman. 16 Pabluqam anchautqana munarqan ch'ayayta Jirusalinman, waqpikanambaq Pintikustis fyistapaq. Chaymi payqa manamunaptin Asyaman riyta, chay prubinsya Asyatapasarqayllapa. Mananam chay Asyapa Ifisu llaqtanmanqach'ayarqayllapachu.

Pablum Militu llaqtapi ifisyanu ansyanukunatayach'achirqan

17 Militu llaqtaman ch'ayashpaqam, Pabluqakach'akurqan Ifisu llaqtaman:

—Yach'achikuq ansyanukuna shamunqallapa kayman,nishpa.

18 Chaymi shamuptinllapa, paykunataqa nirqan:—Qamkunaqam yach'angillapa imashina

kashqayta chay punta bwilta Asyaman ch'ayashqaydiyamandapacha. 19 Tukuy tyimpum qamkunawankashpa, ancha umildi kashpa, waqashpa, Siñurninchiqta

ICHUS 20:20 100 ICHUS 20:28kasushqa kani. Ancham ñakashqapis kani, chay manakriyiq isrraylinukuna munaptinllapa imanachiwayta.20 Chayshina ñakashpapismi, mana uyarashpachu,ashwan tukuy imata qamkunata yach'achishushqakani byinnikipaq. Chayshinam rurarqay yumbaypañawpambi, qamkunapa wasikikunapi. 21 Chaqaisrraylinukunata, mana isrraylinu kaqkunatapisminishqana kani, chay mana alli rurashqanda dijashpa,kriyinanllapa Taytanchiq Dyuspi, SiñurninchiqJisukristupipis. 22 Kananqam Jirusalin llaqtamannariykani, Dyuspa Santu Ispiritun apawaptin. Piru manamyach'anichu: ¿Imam rin pasawaq? nishpaqa. 23Kaytallamyach'ani: Yumbay chay llaqtakunaman riptiymi, DyuspaSantu Ispiritun niwashqa: Rinllapam karsilashuq,ñakachishuq, nishpa. 24 Chaykunata yach'ashpapismi,mana llakinichu. Chaqa kay bidayqam mana nimachunoqapaqqa. Ashwanmi munani, ˻kushikushpa˼ allitaSiñurninchiq Jisuspaq yach'achikuyta wañunaykaman.Paymi kamachiwashqa, paypaq kayshina yach'achikunay:Dyusmi ancha allin. Paymi kuyawaqninchiq munanwashawayninchiqta, nishpa.

25 ’Purishqam kani, qamkunata yach'achishushpa:Kayshinam Tayta Dyus shumaqta rin kamachiwaqn-inchiq, nishpa. Piru allitam yach'ani: Kananmandaqammanana ringillapachu rikawaq. 26-27 Qamkunatamyach'achishushqa kani Tayta Dyus tukuy imamunashqanda. Manam nimata pakashqachu kani.Chaymi qamkuna chingaptikiqa, noqaqa manauchayuqchu rini kaq ni mayqannikipaq. 28 Allitarkwidakayllapa. Jisuspi kriyiq masinchiqkunatapisallita kwidayllapa allin michidurkunashina. Chaqapaykunataqam Siñurninchiq Jisukristu randishqa,yawarninda ich'ashpa. Dyuspa Santu Ispiritunmi Dyuspa

ICHUS 20:29 101 ICHUS 20:37chay wambrangunata mingashushqa, ubispungunakashpa, kwidanaykillapa. 29 Chaqa noqaqam yach'ani:Riptiyqam, qamkunaman rinllapa shamuq llullakuqyach'achikuqkuna, nishpa. Paykunaqam chay saqralubukunashina ancha rinllapa munaq dañachishuyta.30 Kanan qamkunamandam wakinnikiqa mana allinrunakunapaq ringillapa tikrakaq. Wakinnikiqamringillapa yach'achikuq mana baliq duktrinakunata,kriyiq masinchiqkuna kriyinambaq. 31 Uyakuyllapar,kaykish kimsa wata tukuyta punchawnindintutapnindin ancha kuyashushpa, waqashpa, qamkunatayach'achishushqa kani. ¡Amar qonqayllapachu chayyach'achishushqaytaqa!

32 ’Kananqa masitakuna, Tayta Dyusmanmingakuykillapa, payna qamkunata kwidashunambaq.Paymi ancha kuyashushpa, shumaq kunayningunata rinyach'achishuqllapa, ancha pudirniyuq wambrangunakanaykillapa. Chayshina paypaqlla kashpam, paymandaatingillapa ch'askiyta suq shumaq irinsyata. 33 Manamnoqaqa munashqachu kani suqkunapa qellaynindani urunda ni mudananda. 34 Qamkunaqam anchaallita yach'angillapa: Pabluqam kikin makingunawantrabajashqa mantyinikanambaq, yumbay pullanpuriqkunatapis mantyininambaq, nishpa. 35 Chayshinarurashpam, qamkunata yach'achishushqa kani,qamkunapis trabajashpa, yanapanaykillapa chaymana nimayuqkunata. Chayshina yanapashpam,kasuykangillapa Siñurninchiq Jisus kay nishqanda:“Noqanchiq ch'askinanchiqmandaqam mas alli,suqkunata qonanchiq. Chaqa chayshina qoshpaqam,masta rinchiqllapa kushikuq”, nishpa.

36 Chaykunata nishpaqam, Pabluqa qonqorikushpa,yumbaywan Dyusman mañakurqan. 37 Chaymandaqam

ICHUS 20:38 102 ICHUS 21:5yumbay paykunaqa ancha waqashpa, Pablutaqaabrasashpa, muchashpa, dispidirqanllapa. 38 Chaqaancham llakirqanllapa Pablu kayshina nishqanrayku:“Mananam mastaqa ringillapachu rikawaq”, nishpa.Chaymandaqam yapachashpa, rirqanllapa yakupi puriqbarkukaman.

21Pablum rirqan Jirusalinman

1 Jisuspi kriyiq masinchiqkunata dijashpam,rirqayllapa yakupi puriq barkupi Kus llaqtaman.Chaymandaqam qayandinqa rirqayllapa Rrudasllaqtaman. Waqmandaqam rirqayllapa Patarallaqtamanna. 2 Patarapiqam tarirqayllapa suq barkutaprubinsya Finisyaman riykaqta. Chay barkupinamwaqmandaqa rirqayllapa. 3 Riqshinaqam rikarqayllapayakupa ch'awpimbi isla allpa Chipri shutiqta, barkupaichuq ladumbi kaqta. Chayta pasashpaqam rirqayllapaprubinsya Siryaman, ch'ayashtiyllapa Tiru llaqtakaman.Chaqa chay barkuqam Tiru llaqtapi trastingunatadijarqan. Chaymi noqaykunaqa chay barkumandaqaishkishpa, yaykurqayllapa Tiru llaqtaman. 4 ChayTiruman yaykushpaqam, tarirqayllapa Jisuspi kriyiqmasinchiqkunata. Chaymi syiti diyasta paykunawantiyarqayllapa. Paykunataqam Dyuspa Santu Ispiritunnishqa karqan: Pablutaqam rinllapa imanachiq, nishpa.Chaymi paykunaqa Pabluta nirqanllapa:

—Amar riychu Jirusalin llaqtamanqa, nishpa.5Chayshina niptinllapapismi, chay syiti diyasmandaqa,

chay Tiru llaqtamanda lluqshirqayllapa, Jirusalinllaqtamanna rinayllapa. Chaymi yumbay chaykriyiq masinchiqkunaqa warmindin, wambrandinyapachawashpa apawarqanllapa mar yakupa

ICHUS 21:6 103 ICHUS 21:13manyangaman. Chayman ch'ayashpaqam,qonqorikushpa, Dyusman mañakurqayllapa.6 Chaymandaqam abrasanakushpa, dispidinakushpa,barkuman yaykurqayllapa. Paykunaqam wasinmannakutirqanllapa.

7Chayshina Tiru llaqtamanda lluqshishpam, barkupinamar yakupa sawanda rirqayllapa Tulimayda llaqtaman.Chaypim kriyiq masinchiqkunata napaykushpa,paykunapa pullanna suq diyata kidarqayllapa.8 Chaymandaqam qayandinqa Pabluqa noqaykunawanbarkupi rirqayllapa Sesarya llaqtamanna. Waqmanch'ayashpaqam, rirqayllapa Dyuspaq yach'achikuqFilipipa wasinman. Payqam apustulkunapa chay syitiyanapakuqninmanda suqnin karqan. Chaymi paywannawasimbi kidarqayllapa. 9 Chay Filipiqam ch'uskuchinayuq karqan. Paykunaqam mana runayuqchukarqanllapa. Chay chinakunaqam Dyuspaq rimaqllapa,Dyuspa Santu Ispiritun yanapaptin.

10Waqpi paykunawan achka diyata tiyaykaptiyllapam,prubinsya Judiyamanda Dyuspaq suq rimaqch'ayamurqan. Paymi Agabu shutiq. 11 Payminoqaykunaman shamushpa watukuwaq, Pablupawach'ukunda surqoshpa, chaywan ch'akingunata,makingunata ch'aqnakashpa, nirqan:

—Dyuspa Santu Ispiritunmi nin: “Jirusalimbiqashisrraylinukunaqa kay wach'ukupa dwiñundaqakayshina ch'aqnashpa, furastiru runakunaman rinllapaintrigakuq”, nishpa.

12 Chayshina niptinmi, noqaykunaqa tukuy chaysesaryanu kriyiq masinchiqkunawan Pablutaqa ancharrugarqayllapa, ama rinambaq Jirusalinmanqa.

13 Piru Pabluqam niwarqanllapa:

ICHUS 21:14 104 ICHUS 21:21—¿Imapaqmir ancha waqashpa llakichiwangillapa?

Siñurninchiq Jisusta kasunayraykum noqaqa listu kanich'aqnawashpa, wanchiwananllapa waq Jirusalimbiqa,nishpa.

14 Chayshina noqaykunata niwaptinmi, mananaatishpa arkayta, dijarqayllapana rinambaq:

—Dyus munashqanshina kanqa, nishpa.15 Chaymandaqam noqaykunaqa kamakashpa, anaq

Jirusalinmanna rirqayllapa. 16 Wakin sesaryanu kriyiqmasikunam yapachawashpa, pullayllapa rirqanllapa.Rirqambismi suq chiprinu kriyiq masinchiq Minasunshutiq. Payqam unaymandapacha Jisuspi kriyishqakarqan. Kanan ch'ayashpa Jirusalin llaqtamanqam,paypa wasimbi kidarqayllapa.

Pablum rirqan watukuq Jakubuta17 Jirusalinman ch'ayaptiyllapaqam, kriyiq

masinchiqkunaqa kushikushpa, shumaqtach'ayachiwarqanllapa. 18 Chaymandaqam qayandinnaPabluqa noqaykunata apawashpa, rirqan parlaqJakubuwan. [Nuta: Chay Jakubullam Santyagupis shutiq.]Waqpim karqan yumbay yach'achikuq ansyanukuna.19 Ch'ayashpaqam Pabluqa paykunata napaykushpa,manyaqlla parlachirqan Dyus paywan rurashqambaqwaq mana isrraylinu kaqkunawan kaykaptin. 20 Chaytauyashpaqam, Tayta Dyusta ancha alabashpa, Pablutaqanirqanllapa:

—Masita, rikashqaykishinam, achka mil isrraylinumasinchiqkunapis Siñurninchiq Jisuspi kriyishqallapa.Paypi kriyishpallapam, ancha kamachiwanchiq,kasunanchiq Muysispa liyningunata. 21Piru paykunaqamqambaq mana allip kaqkunata uyashqallapa: Pablushchay karupi tiyaq isrraylinukunata yach'achishqa,

ICHUS 21:22 105 ICHUS 21:26amana kasunanllapa Muysis kamachikushqanda.Yach'achikumbisshi amana wambrangunapakwirpumbi siñalta ruranambaqllapa, amana chaysuq kustumbrinchiqkunata siginanllapa, nishpa.22 Chayshina uyashqallapa kaptinqa, ¿imatamatinchiq rurayta, paykuna yach'ananllapa: Manachayshinachu kashqa, nishpaqa? Ch'ayamushqaykitayach'ashpaqach'i, chay kuntrashuqkuna kaymantandakamunman. 23 Chayri kay kustumbrinchiqtaruray. Kaypim noqaykunawan kan ch'usku runakuna.Paykunaqam tratukushqa Dyuswan, suq dibusyundarurananllapa. 24Paykunata pullayki apay Dyuspa aduranawasinman. Chaypi paykunawan dibusyunda ruray.Mayllakuna kustumbritapis ruray, limpyakanaykipaq.Pagarakuy kay ch'usku runakunapaq, atinanllapasipralla umanda rutuyta, yumbay yach'ananllapa:Chay runakunam Taytanchiq Dyusta ufrisishqandakumplishqana, nishpa. Chayshina ruraptikiqam,yumbayna qambaqqa yach'anqallapa: YanqakunatamPablupaqqa rimashqallapa. Rikay, payqa Muysispaliyningunata allita kasun, nishpa. 25 Kaytapis yach'ay:Chay furastiru kriyiq masinchiqkunatam noqaykunaqamana kamachishqachu kani, chay kustumbrinchiqkunatarurananllapaqa. Paykunamanqam kaykunatallaiskibrishqallapa kani: “Ama mikuyllapachu amitulayakunaman ufrisishqan aychataqa, ni yawarta, ni chayurkakashpa wañuq animalkunapa aychandaqa”, nishpa.Nishqallapapismi kani, warminwanlla ichu runanwanllakananllapa, ama suqkunawanqa, nishpa.

Pablutam Dyuspa adurana wasimbi prisurqanllapa26 Chaymi Pabluqa chay ch'usku runakunata apashpa,

qayandinqa pullanllapa mayllakuna kustumbrita rurar-

ICHUS 21:27 106 ICHUS 21:32qanllapa. Chaymandaqam Pabluqa Dyuspa adurana was-inman yaykushpa, chaypi kaqkunata nirqan:

—Tal diyam rinillapa mayllakuriq. Tal diyam rinillapaufrindayllapata ruraq, nishpa.

27 Chay syiti diyas ushyakaykaptinmi, Pabluqa ku-tirqan Dyuspa adurana wasinman. Piru wakin isr-raylinukuna prubinsya Asyamanda kaqkunam paytaqaDyuspa adurana wasimbi rikarqanllapa. Chaymi chaypikaqkunata tukuy imata nirqanllapa, Pablupa kuntrantikrakananllapa. 28-29 Chaqa chay rimaqkunaqam unayqaPabluta rikashqallapa karqan, suq ifisyanu runa Trufimushutiqwan puriykaqta. Chaymi yanqa yuyarqanllapa:Chay furastiru runataqam Pabluqa Dyuspa santu aduranawasinman apamushpa, mapachashqa, nishpa. ChaymiPabluta piskashpa, ancha qayach'akurqanllapa:

—¡Llaqta masi isrraylinukuna! ¡Yanapawayllapa kayrunata piskananchiqllapa! ¡Payqam tukuy mayta pur-ishpa, runakunata yach'achin, noqanchiqkunata kun-trawananchiq, Muysispa liyningunata kuntranan, kayadurana wasinchiqtapis kuntrananllapa! ¡Imanandaqkay runaqaGrisyamanda jwira runakunatapismi irpushqakay santu adurana wasinchiqman! ¡Santu lugartam ma-pachashqa! nishpa.

30 Chayshina chay llaqtapi kunyaykaptinllapam, yum-bay runakuna waqmanda kaymanda kallpashpa, tan-dakarqanllapa. Kanan Pablutaqam piskashpa, rras-trakushpa, Dyuspa adurana wasinmanda surqoshpa, daspungukunata kirparqanllapa. 31 Chaymandaqam suq las-tima maqashpa, wanchiykaptinllapana, suldadukunapakamachikuqnin yach'arqan: Tukuy Jirusalimbish anchash'uqyaykanllapa, nishpa. 32 Chaymi payqa suldadungu-nata tandashpa, kallparqan Pablu kashqanman. Chaymi

ICHUS 21:33 107 ICHUS 21:39chay maqakuqkunaqa chay kamachikuqta, suldadungu-natapis rikashpa, ashla qasillarqanllapa. 33 Chaymich'ayashpa, chay mas kamachikuq suldadu Pabluta pris-ushpa, kamachikurqan:

—Ishkay kadinawan payta piskayllapa, nishpa.Chaymandaqam yumbayta tapurqan:—¿Pitaq kay runaqa? ¿Imatam rurashqa? nishpa.34 Kanan chay runakunaqa qayach'akushpa

sh'uqyarqanllapa. Piru wakinmi suq layata niq.Wakinnataqmi suq layata niriq. Chaymi chay kamachikuqsuldaduqa mana atirqanchu yach'ayta: ¿Imam kashqa?nishpaqa. Chaymi suldadungunata kamachirqan, Pablutaapanambaq kwartilninman. 35 Chay kwartilnimbagradangunaman ch'ayachishpaqam, utqaymaya Pablutaalayrilla alsashpa, irpurqanllapa uku kwartilman, amachay kuntraqkuna qoch'ishpa wanchinanllapa. 36 Chaqapaykunaqam ikinllapata rirqan qayach'akushpa:

—¡Wanchiyllapa chay Pabluta! ¡Wanchiyllapa chayPabluta! nishpa.

Pablum rimarqan, washakanambaq37Suldadukunaqa kwartilninman irpuqna puriykaptin-

llapam, Pabluqa chay kamachikuqninda grigu rimaypitapurqan:

—¿Atinichu imatapis rimayta? nishpa.Chaymi chay kamachikuqqa nirqan:—¿Qamqachu yach'angi grigupi rimayta? 38 ¡A! No-

qaqam yuyarqay: Chay wapu ijiptinuch'i kangi, nishpa.Chaqa payqam 4.000 matansyirukunata chunchamansurqoshpa, munarqan binsiyta gubyirnunchiqta. ¿Man-achu chay wapu runa kangi? nishpa.

39 Chayshina tapuptinmi, Pabluqa nirqan:

ICHUS 21:40 108 ICHUS 22:5

—Noqaqam isrraylinu runa kani. Piru manam kayIsrrayilpichu nasishqa kani. Waq prubinsya Silisyapachay ancha kamachikuq Tarsu llaqtambim nasishqa kani.Dijawayri yush'ayku willanay kay runakunata, nishpa.

40 Chaymi chay kamachikuq “Mayá” niptinqa, Pabluqachay pungupa gradangunapi shayashpa, makingunawansiñiyarqan, chay runakuna uyaranambaq. Uyaraptinlla-paqam, ibriyu rimaypi nirqan:

221—Masitakuna, taytitukuna, uyawayllapa. Kaytam rini

nishuqllapa yach'anaykillapa noqa kashqayta, nishpa.2 Pabluta uyashpa ibriyu rimaypi rimaptinqam, masta

uyararqanllapa. Chaymi Pabluqa paykunataqa nirqan:3 —Noqaqam isrraylinu llaqta masikillapa kani. Pru-

binsya Silisyapa chay Tarsu llaqtambim nasishqa kani.Chaymandaqam kay Jirusalinman shamushpa, kaypiwiñashqa kani. Chay ancha yach'ayniyuq Gamayil-wanmi istudyashqa kani. Payqam yach'achiwarqan, an-cha allita kasunaypaq unay agwilunchiqkunapa liyningu-nata. Noqaqam qamkunashina Tayta Dyustalla mu-nashqa kani kasuyta. Chaymi tukuy shunqo TaytanchiqDyuspi kriyishpa, 4 (mana kriyirqaychu: Jisusmi DyusAkrashqan Washadur, nishpaqa.) Chaymi unayqa Jisuspikriyiqkunata qesachashqa kani wanchinaykaman. Ul-lqokunata, warmikunata prisushpam, apamushqa kanikarsilman. 5 Chay mas kamachikuq isrraylinu kuramtukuy chay kamachikuq ansyanukunawan tistiguykuna.Chaqa paykuna kikinmi urdingunata qowarqanllapa,apanaypaq Damasku llaqtaman, pwidiq isrraylinukunatarikachishpa, Jisuspi kriyiqkunata prisushpa, apamunay-paq kay Jirusalinman kastiganayllapa, nishpa.

ICHUS 22:6 109 ICHUS 22:14Pablum rimarqan: “Kayshinam Jisuspi kriyishqa kani”,

nishpa6 ’Damaskuman riykaptiy, yaqqana ch'ayaptiymi,

larrdusinach'i karqan. Chay ñanda riykaptiymi,qonqaylla syilumanda suq ancha jwirti michallipyashpa, tukuy rridurniyman achikchakurqanlimpu pambawashtin. 7 Chaymi noqaqa bulakarqaypambakaman. Chay urasmi uyarqay kayshina qayawaqta:“¡Sawlu! ¡Sawlu! ¿Imapaqmi qesachawaykangi?”niwaqta. 8 Chaymandaqam tapurqay: “¿Taytitu, pimirkangi?” nishpa. Chaymi niwarqan: “Noqam JisusNasaritmanda kani. ¡Noqa kikiytam qesachawaykangi!”nishpa. 9 Chay pullay kaqkunaqam chay michatarikashpaqa, ancha mancharqanllapa. Piru manamallitachu uyarqanllapa chay qayawaqtaqa. 10 Noqaqamchay qayawaqta kayshina tapurqay: “Taytitullay,¿imatam munangi ruranaypaq?” nishpa. Chaymichay Siñur Jisusqa niwarqan: “Atarishpa, riy Damaskullaqtaman. Waqpim nishunqallapa: ‘Kayshina ruray’ ”,nishpa. 11 Rupaymanda chay mas jwirti llipyaq michasarkuyachiwaptinmi, manana atirqaychu rikakuyta.Chaymi chay pullay riqkunaqa, rambawashpana,apawarqanllapa Damaskuman.

12 ’Waqpim karqan suq runa Ananiyas shutiq. Paymiancha allita kasuq Muysispa liyningunata. Chaymichay damaskinu isrraylinukunaqa paypaqqa anchashumaqta parlaqllapa. 13 Chay Ananiyasqam shamurqanrikawaq. Ch'ayashpaqam niwarqan: “Masita Sawlu,mushuqmanda rikakuy”, nishpa. Chayshina dikiniwaptinllam, dasna rikakurqay. Chaymi paytapisrikarqayna. 14 Kanan chay Ananiyasqam niwarqan:“Sawlu, punta agwilunchiqkunapa Dyusninmi qamtaqaunaymandapacha akrashushqa, pay munashqanda

ICHUS 22:15 110 ICHUS 22:22ruranaykipaq, ancha allin Washadurninchiqtarikashpa, pay rimashqanda kikin shiminmandauyanaykipaq. 15 Qamqam paypaq ringi rimaq yumbayrunakunapa ñawpambi kay mundupiqa. Ringimparlaq chay rikashqaykita, uyashqaykita. 16 Chayshinamunaptinqa ¿imaraykutaq unayaykangiqa? SiñurninchiqJisuspi tukuy shunqo yuyakuy, uchaykikunamandapirdunashunambaq. Atarishpa, shutikuy”, niwarqanmiAnaniyasqa.

Pablum nirqan: “Dyusmi kach'awarqan furastirukuna-man”, nishpa

17 ’Kay Jirusalinman kutimushpam, Dyuspa aduranawasinman rirqay, payman mañakuq. Chaypim suqmusqoypishina 18 rikarqay Siñur Jisusta. Payqamniwarqan: “Utqa lluqshiy kanalitan kay Jirusalinmanda.Chaqa noqapaq imata rimaptikiqam, mana rinllapachukasushuq”, nishpa. 19 Chaymi noqaqa nirqay: “Taytitu,paykunaqam yach'anllapa saqra kashqayta. Chaqayumbay sinaguga wasikunaman rishpam, qambikriyiqkunata prisushpa, maqashpa, karsilashqa kani.20Qambaq rimaq Istibanda wanchiptinllapam, noqa kikiychaypi shayashpa, chapashpa, ‘Allitam ruraykanllapa’nirqay. (Chaymi chay wanchikuqkunapa kapangunatanoqa kwidarqay. Yumbay isrraylinukunam chaykunatayach'an. Chaymi qambaq yach'achikuptiy, rinllapakriyiwaq)”, nishpa. 21 Piru Siñur Jisusqam niwarqan:“Riylla Jirusalinmanda. Chaqa noqam karuman rinikach'ashuq chay mana isrraylinu kaqkunata noqapaqyach'achinayki”, nishpa.

Pablutam kwartilman irpurqanllapa22 Chaykamanllam Pablutaqa allita uyarqanllapa.

Piru payqam chay furastirukunapaq rimaptin, das

ICHUS 22:23 111 ICHUS 22:28

sh'uqyarirqanllapa. (Chaqa paykunaqam anchadisprisyarqanllapa yumban furastirukunata.) Chaymiancha jwirtita nirqanllapa:

—¡Chay Pabluqa wañunqa! ¡Manam allichu kawsanam-baqqa! nishpa.

23 Chayshinam, ay, mana shaykuq anchash'uqyarqanllapa. Kanan ancha piñakushpam,kapangunata surqorqanllapa. Allpatapismi altukunamansitakurqanllapa pulbu alsakashtin. 24 Chayshinaruraptinllapam, chay mas kamachikuq suldaduqa nirqan:

—Pablutaqa uku kwartilman wichuyllapa. Alli alliasutiyllapa diklaranambaq, nishpa.

Chaqa chay kamachikuq suldaduqam munarqanyach'ayta: ¿Imaraykush chay runakunaqa anchash'uqyashpa, payta kuntranllapa? nishpa. 25 Chaymich'aqnaptinllapa asutinanqa, Pabluqa chay kamachikuqsuldaduta nirqan:

—¿Ima kanchur dirichuyki suq rrumanu runata asuti-naykillapa, manaraq ni sintinsyadu kaptin?

26 Chayshina niptinmi, chay kamachikuq suldaduqa,mana asutishpachu, rirqan chay mas kamachikuqnindawillaq:

—Mana imakish allitachu rurangiman. ¡Rrumanu kas-tanchiqshi chay runaqa! nishpa.

27 Chaymi chay mas kamachikuqqa shamushpa, Pablu-taqa kayshina tapurqan:

—¿Allipchur qamqa rrumanu kangi? nishpa.Chaymi Pabluqa “Arí” nirqan.28 Chaymi chay kamachikuqqa nirqan:—Noqaqam ancha achka qellayta pagarakushqa kani,

rrumanu kasta kanaypaq.Chayshina niptinmi, Pabluqa nirqan:

ICHUS 22:29 112 ICHUS 23:3

—Piru noqaqam rrumanukunapa ayllumbinasishqayrayku, mas lijitimu rrumanu kani.

29 Chayshina niptinmi, chay asutinambaq kaqkunaqaPablumandaqa ashurqanllapana. Asta chay mas ka-machikuq suldaduqam yach'ashpa: “Kay runaqam rru-manu kasta kashqa” nishpaqam, anchamancharqan, pris-ushqanrayku.

PablutamMas Kamachikuq Juyiskunapi dimandarqanllapa30 Qayandinqam chay mas kamachikuq suldaduqa mu-

narqan yach'ayta: Mayá, imapaqshi chay isrraylinuku-naqa Pabluta kuntranllapa, nishpa. Chaymi Pablu-taqa ch'aqnadu kashqanmanda paskachishpa, kwartil-manda surqorqan. Chaymandaqam tandachishpa chaykamachikuq isrraylinu kurakunata tukuy chay mas ka-machikuq juyiskunata, paykunapa ñawpanman Pablutarurarqan.

231 Pabluqam chay Mas Kamachikuq Tandakaq Juyisku-

nata chapashpa nirqan:—Masitakuna, uyawayllapa. Tayta Dyusmi rikawaykan.

Noqaqam paypa ñawpambi kanangaman allin shunqoyuqkawsashqa kani.

2 Chayshina niptinmi, mas kamachikuq isrraylinu kuraAnaniyasqa ñawpambi kaqkunata kamachirqan, shim-imbi Pabluta maqananllapa.

3 Chayshina nishqambaqmi, Pabluqa chay Ananiyastanirqan:

—¡Dyusmi qamtaqa rinmaqashuq, shimikiwanlla paytakasuptiki! Chaypim tiyaykangi suq juyisshina, justisy-ata ruranayki. Liyninchiq nishqanshina ruray, al-lita yach'anayki, dilituyuqchu kani ichu mana, nishpa.

ICHUS 23:4 113 ICHUS 23:9¿Imaraykum qamqa liyninchiqta mana kasushpa, mu-nangi maqachiwaytaqa?

4Uyashpa, chaypi kaqkunaqam Pabluta nirqan:—¿Ima wapuyaykangichu Dyuspa mas kamachikuq ku-

randa? nishpa.5 Pabluqam nirqan:—Masitakuna, manamir yach'ashqachu kani: Payqam

mas kamachikuq kura, nishpaqa. Chayta yach'ashpaqam,mana chayshinachu rimanayta. Chaqa Dyuspa SantuLibrumbiqam nin: “Amakish llaqtaykipa awturidarnimbakuntrandaqa rimangichu”, nishpa.

6 Pabluqam chay tandakaq kamachikuq juyiskunatachapashqanshina, kwintata qokarqan: Wakin juyisku-naqam sadusiyu duktrinayuq kashqa, wakin juyisku-naqam farisiyu duktrinayuq kashqa. Chaymi jwirtitarimashpa, nirqan:

—Masitakuna, farisiyukunapa duktrinandam kriyini.Farisiyupa churinmi kani. Chaymi kriyini: Wañuqkunammushuqmanda rin kawsamuq, nishpa. Chayraykum mu-nanllapa kastigawayta. Manam imapaqchu, nishpa.

7 Chayshina Pablu niptinmi, farisiyukunaqasadusiyukunawan anyanakurqan paykunapura. Chaypudirniyuq juyiskunaqam akrakarqanllapa, manachay layalla duktrinayuq kashqanllaparayku. 8 Chaqasadusiyukunaqam ninllapa: Wañuqkunaqam manarinchu kawsamuq. Manam ni anjilkuna, ni almakunakanchu, nishpa. Piru farisiyukunaqam ninllapa: Kanmianjilkuna, kanmi almakuna. Wañuqkunapismi rinkawsamuq, nishpa.

9 Chaymi yumbay ancha kunyarqanllapa.Wakin farisiyukunaqam Muysispa liyningunatayach'achikuqkuna karqan. Paykunaqam das atarishpa,nirqanllapa:

ICHUS 23:10 114 ICHUS 23:15—Kay runaqam mana nima maluta rurashqachu. Kin-

sapch'i suq alma ichu suq anjil paytaqa parlachishqa.Chaymi mana balinchu payta kastigananchiqqa. Dyuspakuntrangish tikrakanchiqman.

10 Chayshina Pablupaq niptinllapam, yumbay chaysadusiyukunaqa farisiyukunawan ancha kunyarqanllapa,suqta suqta ninakushpa. Pilyaq layana kaptinllapam,chay mas kamachikuq suldaduqa ancha mancharqan:Pablutakish chillpinmanllapa qoch'inakushpa, nishpa.Chaymi payqa kamachirqan suldadungunata, chaysh'uqyaqkunapa ch'awpinmanda Pabluta surqoshpa,apananllapa uku kwartilman. Chaymi chayshinarurarqanllapa.

11 Qayandin tutaqam Siñurninchiq Jisusqa Pablumanrikakushpa, nirqan:

—Pablitu, ama manchashpachu, animakay. Chaqa kayJirusalimbi noqapaq rimashqaykishina, waq Rruma llaq-tapipis noqapaqqa ringi rimaq, nishpa.

Pabluta wanchinambaqmi parlarqanllapa12-13 Qayandinqam mas di 40 isrraylinukuna

tandanakushpa, Pabluta wanchinambaq parlarqanllapakayshina jurashpa:

—Ama nimatapis mikushunchu ni upyashunchu,Pabluta wanchinanchiqkaman. Mana wanchipt-inchiqqam, Tayta Dyus kastigawashun, nishpa.

14 Paykunaqam kamachikuq isrraylinu kurakunaman,kamachikuq ansyanukunaman rishpa, nirqanllapa:

—Noqaykunaqam jurashqa kani Pablutawanchinayllapa, manaraq nimata mikushpa. Mananoqaykuna wanchiptiyqach'i, Taytanchiq Dyusyumbayniyta kastigawanqa. 15 Chayri qamkunaqatukuy chay Mas Kamachikuq Tandakaq Juyiskunawan

ICHUS 23:16 115 ICHUS 23:21mañayllapa chay mas kamachikuq suldaduta, qayaapamunambaq Pabluta kay ñawpaykillapaman:“Paypaqmi munanillapa mas allita yach'ayta”, nishpa.Noqaykunaqam ñambi pakakushpa, rinillapa shuyaqwanchinayllapa, manaraq kayman ch'ayamuptin, nishpa.

16 Piru Pablupa panimba wambranmi chayjurapashqanda yach'arqan. Chaymi chay subrinunqadas rirqan kwartilman tiyunda abisaq. 17 ChayraykumPabluqa suq kamachikuq suldaduta qayashpa, nirqan:

—Apay kay chulituta kamachikuqnikiman. Munanshipayta parlachiyta, nishpa.

18 Chaymi chay uraslla chay suldaduqa chulitutaapashpa, chay mas kamachikuq suldadutaqa nirqan:

—Jifisitu, chay prisu Pablum qayawashpa, rrugawar-qan, kay chulituta apamunaypaq qaman. Anchashmunanqamta parlachishuyta, nishpa.

19 Chay kamachikuqqam ama pipis uyanambaq, chaychulituta makinmanda rambashpa, apashpa suq laditu-man, tapurqan:

—¿Imatamir munangi willawayta? nishpa.20 Chaymi chulituqa nirqan:—Achka isrraylinukunash kunanakushqa, qamta in-

gañashushpa, nishunanllapa: “Noqaykunapa mas ka-machikuq juyisniykunash munanllapa Pabluta tapuyta,allita yach'ananllapa diklarashqanda”, nishpa. Chay-paq tumbanllash rinllapa mañashuq, qaya apanaykipaqtiyuyta chay Mas Kamachikuq Juyiskunaman. 21Amakishqamqa paykunataqa kriyingichu. Chaqa mas di 40runakunash ñambi pakakushpa shuyaykanllapa, tiyuyPabluta wanchinanllapa. Paykunash jurashqallapa, ma-naraq nimata mikushpachu ni upyashpachu, tiyuyta

ICHUS 23:22 116 ICHUS 23:30wanchinanllapa. Isi mana wanchishpaqash, Dyus-manda kastiguta rinllapa ch'askiq, nishpam, jurashqal-lapa. Chaymi shuyakuykanllapa: Imatash ringi niq,nishpa.

22Chayshina niptinmi, chay kamachikuqqa chulitutaqakach'arqanna kunashpa:

—Mayá, riynari. Amakish pitapis chay niwashqayki-taqa ningichu, nishpa.

Mas kamachikuq suldadum Pabluta kach'arqan prifiktuFilisman

23 Chay chulitu riptinqam, chay kamachikuqqa ishkayyanapakuq suldadunda qayashpa, nirqan:

—Sigurayllapa 200 ch'akip puriq suldadukunata, 70suldadu bistyayuqkunata, 200 garruchiru suldaduku-nata, rinaykillapa kay tuta las nwibi Sesarya llaqtaman.24 Pablupaqpis bistyakunata sigurayllapa, muntakushparinambaq, allita ch'ayanambaq waq prifiktu Filisman,nishpa.

25 Chay kamachikuqqam paykunawan kach'arqan suqkartata, kayshina nishpa:

26 “Kuyashqay kamachikuq prifiktu Filis,noqa Klawdyu Lisyasmi qamta napaykuyki.27 Yach'anaykipaqmi kaykunata iskibriyki: Kay runatamisrraylinukuna prisurqanllapa. Wanchinanllapakaptinmi, noqaqa yach'ashpa: Rrumanush payqaniptinllapa, suldaduykunawan rishpa, washashqakani. 28 Yach'anayrayku imapaqshi kuntranllapa,nishpa, aparqani Mas Kamachikuq Tandakaq IsrraylinuJuyiskunaman. 29 Chaypim yach'arqay: Paykunapaduktrinanmi mana igwalchu, nishpa. Chaysitupaqmikuntranllapa. Piru chaysitupaqllam mana dirichuyuqchuwanchinanllapa ni karsilananllapa. 30 Noqaqamyach'arqayna: Chay isrraylinukunaqam rinllapa shuyaq

ICHUS 23:31 117 ICHUS 24:2ñambi, Pabluta wanchinanllapa, nishpa. Chaymi paytaqaqaman kach'amuni. Payta kuntraqkunatapismi nishqakani, qaman shamunanllapa, justisyata ruranayki.Chaytallam iskibriyki. Mayá, rikanakushun”, nishpa.

31 Chay kartata suldadungunata qoshpam, nirqanrinanllapa. Chaymi nishqanda kasushpa, Pablutaapashpa, tutap rirqanllapa Antipatris llaqtakaman.32 Qayandinqam chay ch'akip riq suldadukunaqaAntipatrismanda kutimurqan kwartilninman. Chaybistyayuq suldadukunallam Pabluwanqa mas waqmanrirqanllapa. 33 Chaymi Sesarya llaqtaman ch'ayashpaqa,chay kartata qorqanllapa prifiktu Filista. Pablutapismiintrigakurqanllapa. 34 Chaymandaqam chay kartataliyishpaqa, chay prifiktuqa Pabluta tapurqan,yach'anambaq: Maymandash, nishpa. Chaymi Pabluwillaptinqa, yach'arqanna prubinsya Silisyamandakashqanda. 35 Chaymi Pablutaqa nirqan:

—Kuntrashuqkuna shamuptinnam, uyashaqniwashqaykita, nishpa.

Chaymandaqam chay suldadukunata kamachirqan,Pabluta kwidananllapa gubyirnu Irudis atun wasirurashqambi.

24Pablutam kuntrarqanllapa prifiktu Filispa ñawpambi

1 Sinku diyas pasaptinnam, chay mas kamachikuqisrraylinu kura Ananiyasqa Jirusalinmandach'ayarqan chay Sesarya llaqtaman. Wakinkamachikuq ansyanukuna suq abugadupismi paywanshamurqanllapa. Chay abugaduqam Tirtulu shutiq.Paykunaqam chay prifiktu Filisman ch'ayarqan,Pablupa kuntran dimandata rurananllapa. 2 Pabluta

ICHUS 24:3 118 ICHUS 24:10apamuptinllapaqam, chay abugadu Tirtuluqa paytakuntrashpa, chay prifiktu Filista kayshina willarqan:

—Qam ancha allin Taytitu Prifiktu Filis, dyusilu-pagi. Chaqa qam ancha yach'ayniyuq kashpam, yum-bay llaqtayllapapi allita kamachikuptiki, ancha shumaqtakawsanillapa, mana nimatapis pilyashpachu. 3Chayshinaancha allita kamachikuptikim, tukuymaypi kushikushpa,qamta ancha agradisiykillapa. 4 Piru ama masta un-ayachishunay, ancha rrugayki suq faburta noqaykunatarurawanayki. Uyawayri das suq palabritata willashunaykay Pablupaq.

5 ’Riqsinillapam: Kay runaqam suq plaga, nishpa.Chaqa kay mundupi tukuy mayman rishpa, suqlaya duktrinata yach'achikuptinmi, isrraylinukunaqapiñachinakushpa, paykunapura akrakashpa,gubyirnunchiq Sesarta kuntranllapa. Payqam nasarinuduktrinayuqkunapa suq kamachikuqnin. 6 ¡Ima!Dyuspa santu adurana wasindam disprisyashpa,munashqa mapachayta. ˻Chaymi noqaykunaqaprisushpa, munashqallapa kani liy kamachishqanshinajustisyata rurayta. 7 Piru chay kamachikuq suldaduLisyasmi mitikushpa, wapuyashpa, suldadungunawanqoch'iwashqallapa. 8 Chaymandaqam niwashqallapa,qaman shamunaypaq.˼ Chaymi kananqa qam kikikiatingi kay nishushqaypaq tapuyta kay Pabluta, allitayach'anayki yumbay rurashqambaq, nishpa.

9 Chayshina chay abugadu niptinmi, chay kamachikuqisrraylinukunapis Pablupaqqa nirqan:

—Arí, chayshinam kashqa, nishpa.10 Chaymandaqam chay prifiktuqa makinwan Pabluta

siñiyarqan rimanambaq. Chaymi Pabluqa nirqan:—Siñur Prifiktu, noqaqam yach'ani: Unayman-

dapacham kay nasyunniypa juyisnin qam kashqa

ICHUS 24:11 119 ICHUS 24:20kangi. Chaymi mana manchashpachu, rimani kayñawpaykipi. 11 Qam kikikim suqkunata tapushpa,atingi yach'ayta. Chayraqmi dusi diyas kananwan chayJirusalinman ch'ayarqay, Dyusta aduranaypaq. 12Manampipis tariwashqachu, suqkunawan anyanakuykaptiy.Manam ni Dyuspa adurana wasimbi ni sinagugawasikunapi, ni Jirusalimbi pitapis anyashqachu kani.13 Chaymi kay runakunaqa tukuy laya llullangunawankuntrayta rimashpapis, mana atinllapachu ishkichiwayta.14 Piru allita yach'anaykipaqmi, klaruta niyki,unay agwiluykunapa Dyusnindam kasuni. Lukismimushuq duktrinata sigini. Chay duktrinaypaqmiyuyanllapa: Manash balinchu, nishpa. Piru kriyinimyumbay liyninllapapi. Kriyinim Dyuspaq rimaqkunaiskibrishqambi. 15 Paykunashinallam noqapis Dyuspiallita yuyakuni: Wañuqkunatam rin kawsachiq, chayalli ruraqkunata tukuy chay uchayuqkunatapis, nishpa.16 Chayraykum noqaqa sujitakani, allita rurashpa, allinshunqoyuq kanaypaq Dyuspa ñawpambi, runakunapañawpambipis.

17 ’Suq nasyungunaman rishpam, achkawatakunamanda kutimushqa kani nasyunniymanqa,limush'nata, ufrindakunata kay Jirusalinman apamushpa.18 Chaymi Dyuspa adurana wasimbi mayllakunakustumbrita rurashpa, chay ufrindakunata ruraykaptiy,wakin isrraylinu prubinsya Asyamanda kaqkunatariwarqan. Piru manam achka runakuna pullayqakarqanchu. Manam ni pitapis anyarqaychu. 19 Manaallikunata rurashqa kaptiyqa, chay Asyamandakaqkuna munashpa kuntrawaytaqa, shamunqallapakay ñawpaykipi shimbiwaq. 20 Piru kaypi kaqkunaqamDyuspa adurana wasimbiqa mana karqanllapachu.Paykunaqam rikawashqallapa chay Mas Kamachikuq

ICHUS 24:21 120 ICHUS 24:26Tandakaq Juyiskunapa ñawpambi kaykaptiy. Chaypifaltashqa kaptiyqar, kariyawanqallapa. 21 Chaymas kamachikuq juyiskunapa ñawpambim jwirtitarimashpa, nirqay: “Kananqam kayshina dimandadukani, kriyishqayrayku: Wañuqkunam mushuqmanda rinkawsamuq”, nishpa. Kinsapch'i paykunataqa chayshinanishpa faltashqa kani, nishpa.

22 Chay prifiktu Filisqam allita yach'arqan Jisuspi kriy-iqkunapaq. Chaymi chay dimandataqa suq diyapaqnadijarqan. Paykunataqam nirqan:

—Suldadukunapa kamachikuqnin Lisyas shamuptinmi,paytaqa tapushaq, mas allita yach'anay kay dimandapaq,nishpa.

23 Chaymandaqam chay prifiktu Filisqa kapitanda ka-machirqan:

—Pabluta allita kwiday. Piru dijay, yanasunguna(yanasanguna) shamushpa watukunan, payta imapipisyanapananllapa, nishpa.

24 Chaymandaqam wakin diyakunamanda Filisqashamurqan warmin Drusilawan. Chay warminqamIsrrayilmanda karqan. Pablutaqam qayachirqan,Jisukristupa duktrinambaq parlachinan. 25 ChaymiPabluqa kayshina parlachirqan: “Jisuspi kriyishpar,kwirpunchiqtaqa allita sujitashun. Justisyatapis anchaallita rurashun. Chaqa kayshinam jwisyu diya rin kaq”,niptinmi, Filisqa ancha mancharqan. Chaymi Pablutaqanirqan:

—Riyna kananqa. Suq diyanam lugarniyuq kashpa,qayachishqayki uyashunaqpaq, nishpa.

26Chaqa chay Filisqammunarqan Pablu pagaranambaqqellayta, karsilmanda surqonambaq. Chaymi kutin kutinPablutaqa qayachiq parlanambaq.

ICHUS 24:27 121 ICHUS 25:6-727 Chayshinaqam ishkay watana karqan. Chayman-

daqam Filisqa dijarqanna prifiktu kargundaqa. PursyuFistunam chay prifiktu kargunmanqa yaykurqan. PiruFilisqam isrraylinukunawan allita munashpa kidayta,mana kach'arqanchu Pablutaqa. Prisulla dijashpam, kar-gunmandaqa lluqshirqan.

25Pablutam dimandarqanllapa mushuq prifiktupipis

1 Fistu ch'ayarqan chay Sesarya llaqtaman, prifiktukarguta ch'askinambaq. Kimsa diyamandaqam anaqJirusalinmanna rirqan. 2Waqpiqam chay kamachikuq isr-raylinu kurakuna mas kamachikuq ansyanukunawan dasrirqanllapa, Fistupina Pabluta dimandaq. 3 Paykunaqamch'ayashpa kayshina rrugarqanllapa:

—Suq faburta rurawayllapa. Apachimuyri Pabluta waqSesaryamanda kay Jirusalinman, nishpa.

Piru paykunaqam yuyarqanllapa Pablutaqa ñambiwanchiyta. 4 Piru Fistuqam paykunata nirqan:

—Pabluqam Sesarya llaqtapi prisu. Noqakikiymi yuyani waqman riyta kay diyakunalla.5 Qamkunamandam suqnikikuna atingillapa pullayriyta waqman. Chayshina rishpaqam, atingillapa chayrunataqa shimbiyta, ima maluta rurashqa kaptinqa,nishpa.

6-7 Chaymandaqam chay Fistuqa uchu diyas ichu dyisdiyastalla Jirusalimbiqa karqan. Chaymandaqam chayisrraylinukunawan kutirqan Sesaryamanna. Qayandindiyaqam dispachumbina kaykashpa, apachimurqanPabluta, chay Fistupi diklaranambaq. Chaymi chayisrraylinukunaqa Pablupa ladunman qemikashpa,yanqakunata llullakushpa, shimbirqanllapa:

—Chayta manchu rurashqa kangi, nishpa.

ICHUS 25:8 122 ICHUS 25:13Piru maychika ima layata kuntrashpapis, mana

nimapi atirqanllapachu ishkichiyta. 8 Chaymi Pabluqawashakanambaq nirqan:

—Manam noqaqa isrraylinukunapa liynindaqa kun-trashqachu kani. Manakish ni Dyuspa adurana wasindaburlashqachu kani. Manam ni gubyirnu Sesarta kun-trashqachu kani, nishpa.

9 Piru chay Fistuqam munashpa allita kidayta isr-raylinukunawan, Pablutaqa tapurqan:

—¿Munangichu riyta Jirusalinman, waqpina kayjustisyata ruranaypaq? nishpa.

10 Chaymi Pabluqa prifiktu Fistutaqa nirqan:—Manám. Kay dispachum gubyirnu Sesar Agustupa.

Chaymi kaypilla atingi dimandaytaqa ushyayta. Qamqamallita yach'angi: Manam nimapi isrraylinukunataqa fal-tashqachu kani. 11 Piru imapi faltashqa kaptiyqa,wanchiwanqallapa. Piru mana nima uchayuq kaptiyqam,mana pipis dirichuyuqchu, llaqta masiykunaman intri-gakuwananqa. Noqa rrumanu kashpam, dirichuyuq kanimañanaypaq mas kamachikuq gubyirnunchiq Sesarta,dimandayta ushyanambaq. Chaymi kananqa chayshinamañani, nishpa.

12 Chay Fistuqam yanapakuqningunawan Pablupadimandambaq parlarqan. Chaymandaqam Pablutaqanirqan:

—Qam nishqa kangi: Rrumapa gubyirnun Sesarmi kaydimandayta ushyanqa, nishpa. Chaymi paymanna ringiriq, nishpa.

Pablum gubyirnu Agripapa ñawpambi karqan13 Suq diyam gubyirnu Agripa rirqan Sesarya llaqta-

man panin Birinisiwan, chay mushuq prifiktu Fistuta

ICHUS 25:14 123 ICHUS 25:22napaykuq. 14 Waqpilla paykuna kaptinmi, chay prifiktuFistuqa chay Agripata Pablupaq nirqan:

—Chay prifiktu Filismi kaypi suq prisuta dijashqa.15 Jirusalimbi kaykaptiymi, kamachikuq isrraylinu ku-rakuna kamachikuq ansyanukunawan suq dimandatanoqapi rurarqanllapa, sintinsyanaypaq chay prisuta.16 Chaymi noqaqa paykunataqa nirqay: “Noqaykuna rru-manu awturidarkunammana kustumbriyuqchu kanillapani pitapis sintinsyanayllapa wañunanqa, manaraq shim-binakuptinqa”, nishpa. 17 Chaymi paykuna noqawankayman shamuptiyllapa, mana unayashpachu, qayandindiyalla, dispachuypi tiyashpa, Pabluta apachimurqay,shimbinanllapa. 18 Chaqa noqaqam yuyarqay: Imaku-natach'i Pablupaq ninqallapa, nishpa. Piru chay shim-biqkuna kariyaptimbismi, mana nima dilituta payp-iqa tarirqaychu. Manam yuyashqayshinachu kashqa.19 Chaqa Pablupa duktrinambaqllam kayshina rimarqan-llapa: Pablush yach'achikun suq runa Jisus shutiqpaq.Chay Jisusqash wañushqana. Piru Pabluqash chay Jisus-paqqa nin: “Wanchiptimbisshi kawsamushqana”, nishpa.20 Chayshina niptinllapam, noqaqa mana imata atirqay-chu rurayta. Chaymi Pabluta tapurqay, “Mayá, ¿mu-nangichu Jirusalinman riyta, waqpi kay dimandata ru-rananchiqllapa?” 21 Chayshina niptiymi, Pabluqa niwar-qan: “Mas kamachikuq gubyirnunchiq Sesar Agustunamkay dimandayta ushyanqa”, nishpa. Chayraykum no-qaqa kamachikushqa kani prisulla gwardananllapa, chaygubyirnunchiqman kach'anaykaman, nishpa.

22 Chayshina chay Fistu niptinmi, chay Agripaqanirqan:

—Noqapismi chay runataqa munani uyayta, nishpa.Chaymi Fistuqa Agripata nirqan:—Qayam ringi uyaq, nishpa.

ICHUS 25:23 124 ICHUS 26:123 Chay qayandinqam chay gubyirnu Agripapa mas

kamachikuq suldadunguna, chay llaqtapi suq kamachikuqrunakunawan, Agripapa chay panin Birinisiwanch'ayashpa, Agripata bibachishpa, yaykurqanllapaFistupa dispachunman, Pabluta uyanambaqllapa.24Kanan chay Fistuqam Pabluta apachimushpa, nirqan:

—Gubyirnu Agripa, yumbay qamkuna kamachikuqrunakuna, uyawayllapa. Kaypim kay runaqa. Jirusal-imbi, kay Sesarya llaqtapipis achka isrraylinukuna paypakuntranda rimashqallapa. Mana shaykuqmi niwanl-lapa: “Kay Pablu wañunqa”, nishpa. 25 Piru noqapayuyayniymandaqam mana nima dilituta rurashqachuwañunambaqqa. Piru pay kikinllam nishqa: “Mas ka-machikuq gubyirnunchiq Sesar Agustunam dimanday-taqa ushyanqa”, nishpa. Chaymi yuyashqana kani SesarAgustuman kach'anaypaq. 26 Lukismi chay gubyir-nunchiq Sesar Agustuman ufisyuta kach'anaypaq, manayach'anichu kay Pablupaq iskibriyta: “Payqam kay layadilituyuq kashqa” nishpa. Chaymi gubyirnu Agripa,qamba ñawpaykiman, kay suqkunapa ñawpanman pay-taqa apamushqa kani. Piru masmi qaman apamushqakani. Chayri tapuy, imata niptin, chaytana iskibrishpa,ufisyuta kach'anaypaq. 27Aykabraq alli kanqa kay Pablutagubyirnunchiqman kach'anaypaq, mana nimata iskibr-ishpa paypaqqa: “Kay laya uchayuqmi payqa”, nishpa.

26Pablum gubyirnu Agripapa ñawpambi rimarqan, karsil-

manda washakanambaq1 Chaymi gubyirnu Agripaqa Pabluta nirqan:—Atingim rimayta washakanaykipaq, nishpa.Chaymi Pabluqa makinda alsashpa, nirqan:

ICHUS 26:2 125 ICHUS 26:92—Gubyirnu Agripa, qamba ñawpaykipi kashpam, an-

cha kushikuni rimanaypaq, yach'anayki isrraylinu llaqtamasinchiqkuna noqapaq yumbay nishqanda. 3 Kananmastam kushikuni ancha allita riqsishqaykirayku no-qanchiq isrraylinukunapa kustumbrinchiqkunata, tukuyima layata anyanakuptiypis. Chaymi mañayki, amapiñakushpa, allita uyawanayki kay nishushqayta.

Kayshinam Pablupa bidan karqan4 ’Yumbay isrraylinu llaqta masinchiqkunam

yach'anllapa llaqtaypi, Jirusalimbipis imashinapaykunawan wambraymandapacha tiyashqayta.5 Paykunapismi munashpaqa, atinllapa willashuyta noqakashqaypaq. Chaqa noqaqam wambraymandapachafarisiyu duktrinayuq kashqa kani. Farisiyukunam anchamunanillapa duktrinayllapata manyaqlla kasuyta maskiyumbay isrraylinukunamanda. 6 Chayshina kaptiypismi,rikay, apamuwashqallapa dimandawaq, ancha kriyiptiy:Tayta Dyusmi wañuqkunata rin kawsachimuq, nishpa.Chaqa wañuqkunata kawsachinanmi payqa ufrisishqakarqan unay agwilunchiqkunata. 7 Isrraylinukunapachay dusi atun ayllunchiqkunam ancha munanllapach'askiyta Tayta Dyus ufrisikushqanda. Chaymipaykunaqa Tayta Dyusta aduranllapa punchawnindintutapnindin. Uyaway, Gubyirnu Agripa. Noqapismipaykunashina Tayta Dyus ufrisikushqambi anchayuyakuni. Chayraykum kay isrraylinukunaqakuntrawanllapa. 8 Isrraylinukuna, ¿imaraykutaq manakriyingillapachu: Tayta Dyusmi rin kawsachimuqwañuqkunata, nishpaqa?

Pabluqam Jisuspi kriyiqkunata qesachashqa karqan9 ’Noqa kikiymi unayqa yuyarqay: Taytanchiq

Dyusmi munan qesachanaypaq Jisus Nasarinupi

ICHUS 26:10 126 ICHUS 26:18kriyiqkunata, nishpa. 10 Chaymi noqaqa Jirusalimbikamachikuq isrraylinu kurakunamanda urdingunatasurqoshpa, rirqani prisuq Jisuspi achka kriyiqkunata,karsilanaypaq. Kanan paykunata wanchiptinllapam:“Ancha allitam ruraykangillapa”, nirqani. 11 Waqtakaytampurirqay Jisuspi kriyiqkunata ancha qesachashpa,Jisusta ñiganambaqllapa. Chayshinam rurarqaniisrraylinukunapa yumbay sinaguga wasiyllapapi. Kananancha piñakushpam, paykunata ch'iqnirqay. Chaymikaru llaqtakunaman rirqani, paykunata qesachaq.

Pablum parlarqan imashina Jisuspi kriyishqanda12 ’Kamachikuq isrraylinu kurakuna kamachiwaptinmi,

Jisuspi kriyiqkunata qesachayta yuyashpa, riykarqayDamasku llaqtaman. 13Uyawayri Gubyirnu Agripa, ñandanoqa riykaptiy, larrdusi urastach'i suq ancha jwirti michasyilumanda achikchawarqan. Chay michaqam rupay-mandaqa mas jwirtita llipyarqan. Chaymi noqataqa,yumbay pullay riqkunatapis limpu achikchawarqanllapa.14 Chayraykum yumbayniy bulakarqayllapa pambaman.Chay urasmi uyarqay suq qayawaqta ibriyu rimaypi:“Sawlu, Sawlu, ¿imapaqmi qesachawangi? Manchu buy-isqa yapukushpa, ikiman garruchata matqashpa, payllachuqrikan. Chayshinallam qambis ruraykangi”, nishpa.15 Chayshina qayawaptinmi, noqaqa tapurqay: “¿Pimirkangi, Taytitu?” nishpa. Chaymi payqa niwarqan:“Noqam Jisus kani. Noqa kikiytam qesachawaykangi.16Mayá, atarishpa shayay. Qamanmi rikakushqa kani sir-biwanayki, yumbay kay rikashqaykipaq tistiguy kanayki.Chaymandaqam masta rini rikachishuq, chaypaqpis ri-manaykipaq. 17 Washashuqmi rini isrraylinukunamandatukuy furastiru kaqkunamandapis. Kananqam kach'ayki,paykunaman rishpa, 18 yach'achiptiki, intyindinanllapa,

ICHUS 26:19 127 ICHUS 26:23amana masta tutayaq ñambishina purinanllapa. Ash-wanmimunani, allita rurashpa, achik ñambishinana puri-nanllapa. Chayshina kawsashpaqam, manana rinlla-pachu puriq dyablu munashqanda rurashpaqa. ChaymiTayta Dyusta uyashpa, pay kamachikushqanda kasush-pana, rinllapa kawsaq. Chayshina noqapi kriyiptinlla-pam, uchangunata pirdunashaq, akrashqaykuna kashpa,suq irinsyata ch'askinanllapa”, nishpa.

Pabluqam kasurqan musqoynimbishina uyashqanda19 ’Uyayri, Gubyirnu Agripa. Chay syilumanda

qayawaqta kasushpam, mana fyirusyashqachu kani.20 Chaymi puntata Damaskupi tiyaqkunata yach'achirqayJisus niwashqanda. Chaymandaqam das rishpa,yach'achirqay Jirusalimbi tiyaqkunata tukuy chayprubinsya Judiyapi tiyaqkunatapis. Chay mana isrraylinukaqkunatapismi yach'achishqa kani, mana allikunatarurashqanrayku syintishpa, chay uchakunata dijashpana,Dyuspi tukuy shunqo yuyakunanllapa. Paykunataqamanimachishqa kani, shumaqtana kawsananllapa,paykunata rikaqkuna ninanllapa: Dyuspim alliptakriyinllapa, nishpa. 21 Kayshina yach'achikuptiymi,Dyuspa adurana wasimbiqa llaqta masinchiqisrraylinukunaqa prisuwashpa, munashqallapawanchiwayta. 22 Piru Taytanchiq Dyus yanapawaptinmi,kanangaman paypi allita kriyishpa kawsaykani,paypaq yach'achishpa byijukunata wambrakunata.Manam nunka suq layataqa yach'achikushqachukani. Ashwanmi Dyuspaq rimaqkuna nishqanda,Muysis nishqandalla yach'achikushqa kani.23 Chaqa paykunaqam nirqan: “Dyus AkrashqanWashadurqash padisishpa rin wañuq. Wañushpaqashpayqa yumbay wañuqkunamanda puntata rin

ICHUS 26:24 128 ICHUS 26:31kawsamuq, yach'achinambaq isrraylinukunata, tukuyfurastirukunatapis”, nishpa.

Pablum munarqan gubyirnu Agripata Jisuspi kriyichiyta24Chayshina Pablu rimaptinmi, prifiktu Fistuqa jwirtita

rimashpa nirqan:—¡A, lukuch'i kangi, Pablu! ¡Ancha liyishpach'i,

lukuyashqa kangi! nishpa.25 Chaymi Pabluqa nirqan:—Uyaway ancha kamachikuq Taytitu Fistu. Manam

lukuchu kani. Ashwanmi tukuy jwisyuywan allip kaqtallarimaykani. 26 Kayqa kaypi Gubyirnu Agripa; payqamancha allita yach'an kay nishqaypaqqa. Chaymi manapitapis manchashpachu, klaruta paypa ñawpambiqa ri-mani. Chaqa manam suq kuchupi ima pakadushinachukashqa. 27 Qamqam Gubyirnu Agripa kriyingi Dyus-paq rimaqkuna nishqanda, ¿manachu? Noqam yach'anikriyingim, nishpa.

28 Chaymi Gubyirnu Agripaqa Pablutaqa nirqan:—Kanan qamqam das munangi Jisuspi kriyichiwayta,

nishpa.29 Chaymi Pabluqa nirqan:—Noqaqam Dyusman mañakuni, daslla ichu qashuqa

qamyumbay kay uyawaqkunawannoqashina Jisuspi kriy-inaykillapa; piru amar kay kadinakunawan watashqakanaykillapa.

30 Chayshina Pablu niptinmi, chay gubyirnu, paninBirinisindin, chay prifiktuwan, yumbay chay pullanl-lapa tiyaykaqkunapis atarirqanllapa. 31 Chaymandaqamashurqanllapa suq laduman parlaq. Chaypiqam paykuna-pura ninakurqanllapa:

—Kay runaqammana nima maluta rurashqachu wañu-nambaq, ni karsilpi kanambaq.

ICHUS 26:32 129 ICHUS 27:632 Chaymi Agripaqa Fistuta nirqan:—Kach'anchiqmannam kay runata, mana pay kikin

nishqa kaptin: “Gubyirnunchiq Sesar Agustu dimandaytaushyanqa”, nishpa.

27Pablutam aparqanllapa Rruma llaqtaman

1 Chay kamachikuqkunaqam yuyarqan prisukunata in-trigakuyta, suldadunguna Italya nasyunmanapananllapa.Chaymi Pabluta yumbay chay wakin prisukunatapis in-trigarqanllapa suq kamachikuq suldadu Julyu shutiqta.Chay Julyuqamgubyirnu Sesar Agustupa achka suldadun-gunapa kamachikuqnin karqan. [Nuta: Lukasmi manaprisuchu kashpa, Pablupa pullan rirqan.]

2 Rirqayllapa yakupi puriq barku Adramitiyullaqtamanda kaqpi prubinsya Asyapa llaqtangunaman.Chay barkupiqam pullayllapa rirqan kriyiq masinchiqAristarku. Paymi prubinsya Masiduñapa Tisalunikallaqtanmanda karqan. 3 Chaymandaqam qayandinqach'ayarqayllapa Sidun llaqtaman, barkukunapashayanan lugarman. Chay kamachikuq Julyuqam anchaalli karqan Pabluwan. Chaymi dijarqan rinambaqyanasungunata (yanasangunata) watukuq. Kananpaykunaqam Pablutaqa tukuy imapi yanaparqanllapa.4 Chaymandaqam Sidunmanda chay barkupinalluqshirqayllapa. Riypiqam yakupa ch'awpimbi islaallpa Chipripa ladunda pasarqayllapa, wayramandawashakanayllapa. 5 Chay mar yakupa sawandaqamrirqayllapa prubinsya Silisyapa, prubinsya Panfilyapamanyanda. Chaymandaqam ch'ayarqayllapa prubinsyaLisyapa Mira llaqtanman.

6 Chay Mira llaqtapi suldadukunapa kamachikuqninqatarirqan suq barkutana, Alijandriya llaqtamanda Italya

ICHUS 27:7 130 ICHUS 27:12nasyunman riykaptin. Chaymi chay barkumanna no-qaykunata yaykuchiwarqan, waq Italyamanna rinayl-lapa. 7 Chaymandaqam achka diyakunata chay maryakutaqa qashuqa rirqayllapa. Kanan ancha ñakashpamch'ayarqayllapa Kinidu llaqtapa ñawpanman. Kananchay wayra arkawaptinllapam, pasarqayllapa Salmunllaqtapa ñawpanda. Wayramanda washakanayllapa,nishpa, muyurqayllapa chay isla allpa Kritapa iki ladunda.8Chayshina ancha ñakashpam, tukuy chay kustata rishpa,ch'ayarqayllapa suq llaqtaman “Barkukunapa shumaqshayanan lugarninguna” shutiqman. Chay llaqtaqamLasiya llaqtapa sirkambi.

9 Ñawpa ladumanda ancha wayrashqanraykum,qashuqa rishpa, achka diyakunata unayarqayllapa.Kanan chay diyakunaqam tamyanan tyimpuch'ayamuykarqanna. Chaymi mancharqayllapa maryakupa sawanda rinayllapa. Chaymi Pabluqa paykunatakunarqan:

10—Taytitukuna, mananam allichu rinanchiqpaq. Dis-grasyakish pasawanchiqman. Kay barkuqam dañakashpatrastindin seqanman. Noqanchiqkunapiskish yakupich'uqashpa, wañunchiqman, nishpa.

11 Piru chay kapitan Julyuqam Pablutaqa mana ka-surqanchu. Mastam kasurqan barkupa dwiñunda chu-firnindapis, “Rishunlla”, niptinllapa. 12 Chay llaqtapiqammana allichu karqan, tamya tyimpu chaypi tiyanambaq.(Chaqa chaymanqam dirichu wayraq.) Chaymi yaqqayumbay yuyarqan: Mas alli kanman, kay llaqtamandalluqshishpa, rinanchiq Finisi llaqtaman, nishpa. ChayFinisiqam chay yakupa ch'awpimbi isla allpa Kritapasuq llaqtan karqan. Wayrapa arkaqnimbim kidarqan.Shutim karqan chapakunapaq rupay seqanamba yaqqa

ICHUS 27:13 131 ICHUS 27:20ichuq ladunman. Chaypimmunarqanllapa tiyayta, tamyatyimpu pasanangaman.

Mar yakupi kaykaptinllapam, ancha tamyarqan, anchawayrarqan

13 Qallariptin ashla wayra ichuq ladumandam,paykunaqa yuyarqan: Atinchiqnam allita riyta, nishpa.Chaymi chay kashqayllapamanda rirqayllapa islaallpa Kritapa manyanda. 14 Chaypi kaykaptiynam,qonqaylla das ancha jwirtita wayrarqan chay Kritapaladunmanda. Chay jwirti wayraqam shutiq “Nurdisti”.15 Chay wayraqam chay yakupi puriq barkuta ichuqladumanna aparqan. Chaymi manana atishpa ñawpamanriytaqa, noqaykunaqa ¿imanashaqnataqri? nishpa,dijakarqayllapana, chay wayra apawananllapa. 16 Chaymichay wayraqa apawarqanllapa taksha isla allpa Klawdashutiqpa waqta ladunman. Chay waqta ladumbiqammanana jwirtitaqa wayrarqanchu. Chaymi chaypiqaancha ñakashpa, tandarqayllapa atun barkupataksha barkitunda. Chaqa chay atun barkuqamchay taksha barkitunda aysashpa apamushqa karqan.17 Chaymandaqam chay taksha barkituta wichurqayllapachay atun barkupa ukunman. Chaynam chay atunbarkutawaskakunawanwatarqayllapa, mas jwirti kashpa,ama pakikanambaq. Chay barkuta manijaqkunaqammana munarqanllapachu Sirti shutiq aqo rumikunamantupakayta. Chaymi barkuta purichiq traputaishkichirqanllapa. Chaymandaqam dijarqanllapana,wayra barkuta apanambaq. 18 Qayandin diya chaywayra chayshina jwirtilla kaptinmi, mana imanaytayach'ashpa, barkupi kaq trastikunata yakumannawichukurqanllapa. 19 Kimsa diyamanqam noqaykunaqakikiy makiyllapawan, barkupa kusasningunatapisyakuman wichukurqayllapa. 20 Chaymandaqam

ICHUS 27:21 132 ICHUS 27:28achka diyakunata mana atirqayllapachu rikayta nirupayta ni lusirukunata, yach'anayllapa: Maymanmiriykanchiqllapa, nishpa. Chay tukuy wayrakunamaykunata apawaptinllapaqam, manana ni ashlitayuyarqayllapachu kawsaytaqa.

21 Chayshina achka diyakunata ancha ñakashpam,mana ni mikurqayllapachu. Chaymandaqam Pabluqach'awpiyllapapi shayashpa, niwarqanllapa:

—Taytitukuna, mas allich'i kananda chay nishushqaytakasuwanaykillapa. Ama lluqshinanchiqtachu chayKritamanda, kay tukuy laya atrasukunata ñakananchiqqa.22 Piru kananqa ama llakiyllapachu. Kay barku yakumanseqaptimbismi, mana ni mayqanninchiq rinchiqchuchingaq. 23 Chaqa Dyuspam kani. Paytam sirbini. Payanjilninda kach'amuptinmi, tutaqa noqaman rikakushqa.24 Chay anjilninmi niwashqa: “Pablu, ama manchaychu.Chaqa Rrumapa ancha kamachikuq gubyirnumbañawpambi ringi prisintakaq. Dyusqam qamraykuchay barkupi pullayki kaqkunatapis yumbayta rinwashaq”, nishpa. 25Chayri kananqa amamanchashpachuanimakayllapa. Noqaqam ancha allita Dyuspiyuyakuni. Yach'anim: Chay anjil niwashqanshinamrin kumpliq, nishpa. 26 Lukismi kay yakukunaqa rinllapawichukuwaqninchiq yakupa ch'awpimbi isla allpaman.

27 Chaymandaqam ishkay simanata ancha wayraptin,mar yaku Adriya shutiqpi kaykarqayllapa. Ch'awpitutata chay barkuta manijaqkunaqa kwintataqokarqanllapa: Allpamannam ch'ayaykanchiq, nishpa.28 Chaymi waskapa puntambi suq llashaqta watashpa,kach'arqanllapa yakupa ukunman midinambaq:¿Junduraqchu ichu manana? nishpa. 36 mitrusjunduraqmi karqan. Chaymandaqam chay yakupamas manyaman midirirqanllapa. Chaypiqam 27

ICHUS 27:29 133 ICHUS 27:36mitrusllana karqan. 29 Chayta yach'ashpaqam, anchamancharqanllapa rumikunapi tupakayta. Chaymich'usku llashaq sujitanan rumikunata kadunu waskapiwatashpa, iki ladumanda kach'arqanllapa yakuman,chay barkuta sujitanambaq, ama tupakanambaqrumikunapi. Chayshina rurashpam, ancha manchashpa,shuyakurqanllapa achikyanambaq.

30 Piru manaraq achikyaptinmi, chay barkutamanijaqkunaqa yuyarqanllapa atun barkumandalluqshishpa, mitikashpa, chay taksha barkitupinarinanllapa, paykunalla washakanambaq. Chaymipaykunaqa ñawpa ladumanda waskakunapi llashaqrumikunata yakuman kach'aq tukurqanllapa, amayach'anayllapa: Mitikaqllapanam rin, nishpa. Chayshinaruraq tumbam manashinalla chay taksha barkitutawindushpa, yakuman ishkichiykarqanllapa, chaypimitikananllapa. 31 Chaymi Pabluqa chayta rikashpa,chay suldadukunata, jifindapis nirqan:

—Kay manijaqkuna barkuta dijashpa mitikaptinlla-paqam, manana ringillapachu washakaq, nishpa.

32 Chayshina niptinqam, suldadukunaqa kallpashpa,das kuchurqanllapa waskakunata, chay taksha barkituyakuman ishkinambaq. 33 Achikyaykaptinnam Pabluqayumbayta kayshina nirqan, imatapis mikunanllapa:

—Ishkay simana tukuynam qamkunaqa llakiwanchapakushpa, mana ni mikushqallapachu kangi ˻nipuñushqallapachu kangi˼. 34 Chaymi rrugaykillapa,imatapis mikunaykillapa, jwirsayuq kanaykillapa.Chaqa manam ni mayqanninchiqpa ni suq aqchitanchiqumanchiqmanda rinchu chingaq.

35 Chayshina nishpaqam, Pabluqa yumbaypañawpambi suq tandata piskashpa, Dyusta pagikurqan.Chaymandaqam pitishpa, mikurqan. 36 Chayshina

ICHUS 27:37 134 ICHUS 27:43mikuqta rikashpaqam, yumbayna animakashpa,mikurqayllapa. 37 Chay barkupi kaqkunaqam 276karqayllapa. 38 Munashqanda mikushpaqam, chay trigutrastikunata mar yakuman wichukurqanllapa, amanachay barku llashaqniyuq kanambaq.

Yakupi puriq barkum mar yakuman seqarqan39 Achikyaptinmi, chay barkuta purichiqkunaqa all-

papa manyanda rikashpapis, mana yach'arqanllapachu:Maypinam kanchiq, nishpa. Piru chaypim rikarqanl-lapa suq kuchu aqolla kaqta. Chaymi yuyarqanllapa:Mayá, aku qemiq barkuta waq kuchuman. Paqtar at-inchiqman ch'ayayta, nishpa. 40 Chaymi paykunaqachay llashaq sujitanan rumiyuq waskakunata kuchushpa,mar yakupi dijarqanllapa. Chaymandaqam barkupamuyuchinan pala plujarqanllapa. Chayna ñawpa ladupurichiq traputa shayachirqanllapa, wayrawan rinambaq.Chaymi barkuqa riykarqanna chay kuchu manyanman.41 Lukismi chay barkuqa rishpa, yaykurqan suq manariypaq lugarman. Chaqa chaypiqam yakukuna ishkayladumanda tingunakushpa, aqokunata qotushqa kar-qan. Chaymi chay barkuqa ñawpa ladunman riykashpa,chay aqokunaman plantakarqan. Chaypiqam manana niashlita kuyurqanchu. Kanan iki ladumanda yakukunaancha jwirtita waqtaptinmi, chay barkuqa piti pitinapakikaykarqan. 42 Chayshina barku pakikaykaptinqam,suldadukunaqamunarqannaprisukunatawanchiyta, amamitikananllapa. 43 Piru chay mas kamachikuq sul-daduqam munarqan Pabluta washayta. Chaymi chaysuldadungunata kamachirqan:

—Ama prisukunataqa wanchiyllapachu. Ashwanmayqanniki yach'aq nadayta, puntata yakumanwikapakayllapa, nadashpa waq manyanman

ICHUS 27:44 135 ICHUS 28:7lluqshinaykillapa. 44 Wakinnikiqa barkupa pakishqatablangunapi piskakushpa, wambushpa, riyllapamanyaman, nishpa.

Chaymi chayshina yumbay yakumandaqa lluqshirqayl-lapa, mana ni suqniyllapa wañushpachu.

28Pablum isla Malta shutiqpi washakarqan

1 Yumbayna mar yakumanda washakashpam,yach'arqayllapa: Chay yakupa ch'awpimbi isla allpaMaltashutishqa, nishpa. 2 Chay Maltapi tiyaqkunaqam anchallakipawashpa, yanapawarqanllapa. Ancha tamyaptinmi,noqaykuna chiriptiy, ninata lumyachirqanllapa,yumbayniy mashakushpa qoñukanayllapa. 3 ChaymiPabluqa ashla chaki yamtata tandashpa, ninamanwichurqan. Nina qarwachiptinqam, lluqshirqan suqkulibra. Lluqshishpaqam, Pabluta kanishpa makimbiwarkurakarqan. 4 Chaymi chay maltinukunaqa kulibratarikashpa Pablupa makimbi warkukaqtaqa, paykunapuraninakurqan:

—Allibmi kay runaqa wanchikuq kashqa. ChaymiTayta Dyusqa paytaqa kulibrawan kastigaykan. Maryakumanda washakaptimbismi, Dyusqamanana dijanchukawsananqa, nishpa.

5 Pabluqam makinda ch'apsishpa, kulibrataishkichirqan ninaman. Piru Pabluqam mananimanarqanchu. 6 Yumbaymi Pablupaq yuyarqanllapa:Limpu saksashpanam, bulakashpa, rin wañuq, nishpa.Chaymi ancha unaytana chapashpa, mana nima layananay piskaptinqa, suq layatana yuyarqanllapa: Kayrunaqam suq dyus, nishpa.

7 Chay Maltapa kamachikuqninmi Publiyu shutiq.Paypa ch'akrangunam chay sirkayllapapi karqan.

ICHUS 28:8 136 ICHUS 28:15Paymi noqaykunata apawashpa, shumaqta wasinmanch'ayachiwarqanllapa. Kimsa diyata pusadataqowashpam, allita noqaykunata qarawarqan. 8 ChayPubliyupa taytanmi jibriwan, arriyawan, qeshyaqkamapi karqan. Chaymi Pabluqa rishpa rikaq,Dyusman mañakushpa, sawambi makinda rurashpa,kach'akachirqan. 9 Chayta rikashpam, maltinukunaqaqeshyaqningunata Pabluman apamurqanllapa. Chaymipaykunatapis kach'akachirqan.

Pablum Rruma llaqtaman ch'ayarqan10-11 Chaymi “Dyusilupagi” niwashpa, rrigalitukunata

qowarqanllapa. Kimsa killatam chay Maltapi tiyarqayl-lapa. Chaymandaqam rinaypaqllapana, yakupi puriq suqbarkuman lluqshiptiyllapa, chay maltinukunaqa tukuyimata qowarqanllapa ñanniypaqllapa. Chay barkuqamAlijandriya llaqtamanda karqan. Paykunapa amitungu-nam Gasturwan Pulus shutiqllapa. Chay ishkay amitun-gunatam barkumba ñawpa qerumbi rurashqallapa kar-qan. Chay barkuqam Maltapi shayashqa karqan, tamyatyimpu pasanangaman. Chaymi chay barkupina rirqayl-lapa.

12 Rishpaqam ch'ayarqayllapa barkukunapashayanan lugar Sirakusa shutiqman. Chaypimkimsa diyata karqayllapa. 13 Waqmandaqammar yakupa manyan manyan rirqayllapa Rrijiyullaqtaman ch'ayashtiyllapa. Chaymandaqam surladumanda shumaqta wayraptin, ishkay diyapillach'ayarqayllapa Putyuli llaqtaman. 14 Waqpimtingunakurqay wakin kriyiq masinchiqkunawan.Paykunaqam rrugawarqanllapa, suq simanata pullankidanayllapa. Chay simanata kidashpaqam, ch'akipnarirqayllapa Rruma llaqtaman. 15 Rrumapi tiyaq kriyiq

ICHUS 28:16 137 ICHUS 28:20masinchiqkunam noqaykunapaq yach'arqanllapa:Shamuykanllapash kayman, nishpa. Chaymi paykunaqalluqshirqan ñanman tinguwaqllapa; wakingunaApyu shutiqpa plasangaman rirqanllapa tinguwaq.Wakinnataqmi Kimsa Kantina lugarkaman rirqanllapa,noqaykunata tinguwaq. Chaymi Pabluqa chay kriyiqmasinchiqkunata rikashpa, animakashpa, Dyustapagikurqan. 16 Rruma llaqtaman ch'ayaptiyllapaqam,suldadukunapa kamachikuqnin Julyuqa prisukunataintrigakurqan kamachikuqninman. Piru Pablutaqamsapalandalla dijarqanllapa, suq wasipi tiyanambaq. Suqsuldadutallam kamachirqanllapa, Pabluta kwidanambaq.

Pablum yach'achikurqan Rruma llaqtapi17 Kimsa diyamandam Pabluqa qayachirqan chay

Rrumapi tiyaq pudirniyuq isrraylinukunata. Chaymitandakaptinqa, paykunataqa nirqan:

—Masitakuna, isrraylinu masinchiqkunawantiyashpam, mana nimatapis paykunataqa kuntrashqachukani. Manam ni agwilunchiqkunapa kustumbringunatakuntrashqachu kani. Mana nimata ruraptiypismi, waqJirusalimbi prisuwashpa, paykuna rrumanukunamanintrigakuwashqa. 18 Chaymi waqpiqa rrumanukunatapuwarqan: “¿Imatam rurashqa kangi?” nishpa.Diklaraptiyqam paykunaqa nirqanllapa: “Kayrunaqam mana nima uchayuqchu wañunanqa”,nishpa. Chaymi munarqanllapa kach'awayta.19 Piru chay isrraylinu masinchiqkunaqam anchawapuyarqanllapa. Chaymi nirqay: “Mas pudirniyuqgubyirnunchiq Sesarna kay dimandaytaqa ushyanqa”,nishpa. Chaytaqam nirqay washakanayrayku; manamllaqta masinchiqkunata dimandanaychu. 20 Chaymiqamkunataqa qayachishushqa kani parlananchiqllapa.

ICHUS 28:21 138 ICHUS 28:25Noqanchiq isrraylinukunaqam kriyinchiq DyusAkrashqan Washadurninchiqpi, ¿manachu? ChayWashadurninchiqpi kriyishqayraykum, kay kadinawanqawatawashqallapa.

21 Chayshina nishpa parlachiptinmi, isrraylinukunaqaPablutaqa nirqan:

—Noqaykunaqam mana nima ufisyutach'askishqallapachu kani prubinsya Judiyamanda.Waqmanda isrraylinu masinchiqkuna shamushpakay Rrumamanqam, mana nima washaykitaniwashqallapachu. 22 Piru noqaykunaqam yach'anillapa:Tukuy maypim chay mushuq duktrinaykita kuntrashpa,rimanllapa. Chaymi munanillapa uyayta ima ningimchay duktrinaykipaqqa, nishpa.

23 Chaymi suq diyapaqna kidarqanllapa, Pablutauyananllapa. Chay diya ch'ayaptinqam, ancha achkarunakuna tandakarqan Pablupa pusadanman. ChaymiPabluqa achikyashqanmanda tardi amsayanangamanparlachirqan Dyuspaq, imashinam paywanancha shumaqta kawsashun, nishpa. Muysispalibrungunamanda, Dyuspaq suq rimaqkunapalibrungunamandapis yach'achikushpam, paykunataqaancha munarqan Jisukristupi kriyichiyta. 24 WakinmiPablu nishqandaqa ch'askirqan. Piru wakinqam manamunarqanllapachu kriyiyta. 25Kanan wakingunaqam suqlayata, suq layata yuyashpa, rirqanllapa. Chaymi Pabluqachay riqkunata nirqan:

—(Qamkunaqam wakin unay agwilunchiqshinakangillapa.) Allitam Santu Ispirituqa Dyuspaq rimaqIsayiyasta rimachirqan, kayshina ninambaq chayagwilunchiqkunata:

ICHUS 28:26 139 ICHUS 28:3126 Riy chay runakunata kayshina willay: Ancha uyash-

papis, ancha rikashpapismi, mana ringillapachuintyindiq.

27 Chaqa qamkunapa shunqoykiqam angunatikrakashqa. Chaymi mana munangillapachuni uyawayta ni rikawayta. Shunqoykipiqammana munangillapachu noqapaq yach'ayta,noqaman shamunaykillapa, uchaykikunamandawashashunayllapaqa, nishpa.*

28 Kaytapis yach'ayllapa: Kananmandapacham rinil-lapa yach'achiq chay mana isrraylinu kaqkunatapis Tay-tanchiq Dyuspaq. Paykunapismi paytaqa rinllapa kasuq.

˻ 29 Chayshina Pablu niptinmi, chay isrraylinukunaqarirqanllapa. Riqshinaqam paykunapura ancha parlarqan-llapa:

—Manam chayshinachu. Kayshinaraqmi, nishpa.˼30Pabluqam ishkay watata tiyarqan chay arrindashqan

wasipi. Chaypim ch'askiq yumbay payman shamuqku-nata, 31 kayshina yach'achikushpa:

—Shumaqtam rinchiq tiyaq Taytanchiq Dyuswanqa,nishpa.

Siñurninchiq Jisukristupaqpismi anchayach'achikurqan. Chayshina mana nimatamanchashpachu yach'achikuptinmi, mana ni pipispaytaqa piñachiqchu.

(Chaytallam iskibrirqan San Lukas.)

* 28:27 Isaías 6.9, 10

140

Mushuq TistamintuNew Testament in Quechua, Cajamarca (PE:qvc:Quechua, Cajamarca)copyright © 2008 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Quechua, CajamarcaTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Quechua, Cajamarca [qvc], PeruCopyright Information

© 2008, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Quechua, Cajamarca

© 2008, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-04-30

141PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 24 Apr 2018 from source files dated 24 Apr2018809e9444-d513-5b95-a161-6cfa1bfdc83d