Upload
others
View
13
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Approach to diabetes foot Common diabetic foot disorders
นายแพทยเกศธ ารง ตนตยาคม
Physical medicine and Rehabilitation
Rajvithi hospital
Primary Goals
ปองกนการสญเสยระยางค
สงเสรมคณภาพชวต
Objectives
ใหผปวยไดรบการคดกรองและตรวจรางกายอยางเหมาะสม
ใหความรแกผปวยและผใหบรการ
ปองกนการเกดแผลและการกลบมาเปนแผลซ า
สรางความตระหนกถงและใหการรกษาภาวะแทรกซอนของเทาเบาหวานไดอยางทนทวงท
Goals and Objectives
ค าแนะน าทวไปเกยวกบการดแลเทาในผปวยเบาหวาน
ผปวยเบาหวานทกราย – ตรวจเทาโดยละเอยดอยางนอยปละ 1 ครง
ผปวยเบาหวานความเสยงระดบปานกลางขนไป – ตรวจประเมนทก 1-6 เดอน
ตรวจ
ลกษณะภายนอกของเทา เทาผดรป
ประเมนปลายประสาทดวย monofilament 10 g
คล าชพจรทเทา
ตรวจรองเทา
ใหความร
การดแลเทา การปองกนการเกดแผล
ตงแตแรกวนจฉย และท าอยางตอเนอง โดยเฉพาะผทมความเสยงตอการเกดแผลทเทา
ปจจยเสยงตอการเกดแผลทเทาและการถกตดขาหรอเทา
เคยมแผลหรอถกตดขาหรอเทา
มภาวะแทรกซอนทเสนประสาทจาก
เบาหวาน
มหลอดเลอดสวนปลายทขาตบ
มจอประสาทตาผดปกตจากเบาหวานและ
สายตาเสอม
เทาผดรป
หนงแขง (callus)
เลบผดปกต
พฤตกรรมการดแลเทาไมถกตอง
รองเทาไมเหมาะสม
เปนเบาหวานมากกวาสบป
ระดบน าตาลในเลอดขณะอดอาหารสง
HbA1c สง
อายมาก
เพศชาย
สบบหร
มภาวะแทรกซอนทไตจากเบาหวาน
การจ าแนกระดบความเสยงตอการเกดแผลทเทา
มความเสยงต า
ไมมแผลทเทาขณะประเมน
ไมมประวตการมแผลทเทาหรอการถกตดขา/เทา/นวเทา
ผวหนงและรปเทาปกต
ผลการประเมนการรบความรสกในการปองกนตนเองทเทาและชพจรเทาปกต
การจ าแนกระดบความเสยงตอการเกดแผลทเทา
มความเสยงปานกลาง
ผปวยเบาหวานทไมมประวตการมแผลทเทาหรอถกตดขา/เทา/นวเทา
ไมมเทาผดรป
การรบความรสกในการปองกนตนเองทเทาผดปกต และ/หรอ
ชพจรเทาเบาลง หรอตรวจ ABI < 0.9
การจ าแนกระดบความเสยงตอการเกดแผลทเทา
มความเสยงสง
ผปวยเบาหวานทมประวตมแผลทเทาหรอถกตดขา/เทา/นวเทา
มความเสยงปานกลางรวมกบพบเทาผดรป
แนวทางการปฏบตในการปองกนการเกดแผลทเทา
แนวทางปฏบตท วไปส าหรบทกกลมความเสยง
ใหความรและเนนใหผปวยตระหนกถงความส าคญของการดแลเทา
หลกเลยงความเสยงทผปวยจะไดรบบาดเจบ หรออนตรายทเทาโดยไมจ าเปน
ตดตามพฤตกรรมการดแลเทาของผปวย
ควบคมระดบน าตาลในเลอด ระดบไขมนในเลอด และความดนโลหต ใหไดตาม
เปาหมายหรอใกลเคยง
งดสบบหร
แนวทางการปฏบตในการปองกนการเกดแผลทเทา
แนวทางปฏบตเพมเตมส าหรบกลมทมความเสยงต า
ตรวจเทาอยางละเอยดปละ 1 ครง
ถาผลการตรวจเทามการเปลยนแปลง ประเมนระดบความเสยงใหม
แนวทางการปฏบตในการปองกนการเกดแผลทเทา
แนวทางปฏบตเพมเตมส าหรบกลมทมความเสยงปานกลาง
สงพบแพทยเชยวชาญวนจฉยเพมเตมในกรณทตรวจพบชพจรเทาเบาลง หรอตรวจ
ABI < 0.9
พจารณาอปกรณเสรมรองเทาทเหมาะสมหรอรองเทาทเหมาะสม
เนนการใหผปวยดแลเทาดวยตนเองอยางถกตองเพมขน
ส ารวจเทาผปวยทกครงทมาตรวจตามนด ถาผลการตรวจเทามการเปลยนแปลง
ประเมนระดบความเสยงใหม
นดตรวจเทาอยางละเอยดทก 6 เดอน
แนวทางการปฏบตในการปองกนการเกดแผลทเทา
แนวทางปฏบตเพมเตมส าหรบกลมทมความเสยงสง
สงพบทมแพทยเชยวชาญการดแลรกษาโรคเบาหวานและ/หรอการดแลเทาระดบสงขน
ทมผเชยวชาญประกอบดวย แพทยผเชยวชาญโรคเบาหวาน และ/หรอ ศลยแพทย ศลยแพทยออรโธปดกส แพทยเวชศาสตรฟนฟ และพยาบาลทมความช านาญในการดแล
แผลเบาหวาน
ควรพจารณาตดรองเทาพเศษทเหมาะสมกบปญหาทเกดขนทเทา
เนนการใหผปวยดแลเทาดวยตนเองอยางถกตองและเขมงวด
ส ารวจเทาผปวยทกครงทมาตรวจตามนด
นดตรวจเทาอยางละเอยดทก 3 เดอนหรอถขนตามความจ าเปน
Dermatologic Examination
Fissures (especially posterior heels)
Nail appearance:
Onychomycosis, dystrophic
Atrophy
Hypertrophy
Paronychia
Foot examination
Dermatologic Examination
Presence of hair
Ulceration, gangrene, infection (Note location, size, depth, infection status, etc.)
Interdigital lesions
Tinea pedis
Foot examination
Dermatologic Examination
Markers of diabetes:
Shin spots — diabetic dermopathy
Necrobiosis lipoidica diabeticorum
Bullosum diabeticorum
Granuloma annulare
Foot examination
Musculoskeletal Examination
Biomechanical abnormalities:
Orthopedic deformities
Bunion(s) or Tailor’s bunion(s)
Hammertoes
Flat or high-arched feet
Charcot deformities
Iatrogenic deformities (e.g., amputations)
Limited joint mobility
Tendo-Achilles contractures/equinus
Foot examination
Musculoskeletal Examination
Gait evaluation
Muscle group strength testing:
Passive and active, non-weight bearing
and weight bearing
Foot drop
Atrophy — intrinsic muscle atrophy
Foot examination
Neurologic Examination
Light touch: cotton wool
Two-point discrimination
Pain: pinprick
Temperature perception: hot and cold
Deep tendon reflexes: ankle, knee
Clonus testing
Babinski test
Rhomberg’s test
Foot examination
Neurologic Examination
Vibration perception:
Tuning fork 128 cps
Measurement of vibration perception threshold (Biothesiometer)
Foot examination
Neurologic Examination
Light pressure: 5.07 Semmes–Weinstein
(10 gram) monofilament
Foot examination
Vascular Examination
Color changes:
Cyanosis
Dependent rubor
Erythema
Presence of edema
Foot examination
Vascular Examination
Palpation of pulses
(dorsalis pedis, posterior tibial, popliteal, femoral)
Subpapillary venous plexus filling time (normal 3 seconds)
Capillary refilling time (< 2 seconds)
Venous filling time (normal 20 seconds)
Foot examination
Vascular Examination
Temperature gradient
Dermal thermometry
Integumentary changes consistent with ischemia:
Skin atrophy
Nail atrophy
Abnormal wrinkling
Diminished pedal hair
Foot examination
Footwear Examination
Type of shoe
Fit
Shoewear, patterns of wear
Lining wear
Foreign bodies
Insoles, orthoses
Foot examination
Diabetic Foot Examination
D deformity
I infection
A atrophic nails
B breakdown of skin
E oedema
T temperature
I ischemia
C callosities
S skin colour
Laboratory testing
FBS,HbA1c
CBC,ESR, blood chemistry
Discharge and hemoculture
Imaging Studies Plain film
CT, MRI
3-phase bone scan
Diagnostic Procedures
Vascular procedure
Doppler segmental arterial pressures
Ankle-brachial indices (ABI)
Transcutaneous oxygen tension (TcPO2)
Magnetic resonance angiography (MRA)
Diagnostic Procedures
Charcot osteoarthropathy
Painless, irreversible, rapidly progressive destruction of bony architecture of the foot and/or ankle
immobilization of the affected joint(s)
multidisciplinary foot care team
Foot ulcer risk
การดแลเทาทถกตอง
2. ท าความสะอาดเทาทกวนดวยสบออนและเชดใหแหง
รวมทงบรเวณซอกนวเทา และไมควรแชเทาในน าอน
3.ถาผวแหงหรอมรอยแตกเปนขย ใหทาวาสลน
หรอโลช นทกวน แตไมควรทาบรเวณซอกนวเทา
การดแลเทาทถกตอง
4.ไมควรใชอปกรณใหความรอนเชนกระเปาน ารอน
วางทเทาโดยไมทดสอบบอณหภมกอน
5. หามเดนเทาเปลาทงในบานและนอกบาน
โดยเฉพาะบนพนรอนๆ เชนหาดทราย พนซเมนต
6.หากมอาการเทาเยนกลางคนแกไขโดยการสวม
ถงเทา
การดแลเทาทถกตอง
7.เลอกสวมรองเทาขนาดพอด เหมาะกบรปเทา ตะเขบ
นอย และมเชอกผก สะดวกตอการขยายขนาดเทาหาก
เทาบวม
การดแลเทาทถกตอง
8.ไมควรสวมรองเทาทท าจากยางหรอพลาสตก เนองจาก
มโอกาสเสยดสเปนแผลงาย
9.หามสวมรองเทาแตะแบบทใชนวคบสายรองเทา
10.ถาเทาชาควรสวมรองเทาหมสนและปดหนาเทา
11.หากตองสวมรองเทาใหม ระยะแรกไมควรสวมรองเทาใหม
เปนเวลานานหลายๆชวโมงตอเนองกน ควรใสสลบกบรองเทาเกาสกระยะหนง จนกระทงรองเทาใหมมความนม เขากบ
รปทรงของเทาไดด
การดแลเทาทถกตอง
12.ผทตองสวมรองเทาหมสนทกวนเปนเวลาหลายช วโมง ตอเนองกน ควรมรองเทาหม
สนอกหนงค ใสสลบกน และควรผงรองเทาทไมไดสวมใหแหงเพอไมใหรองเทาอบชนจาก
เหงอ ทเทา
การดแลเทาทถกตอง
13.สวมถงเทากอนสวมรองเทาเสมอ เลอกใชถงเทาทไมมตะเขบและท าจากผาฝาย หากม
ตะเขบใหกลบเอาดานในออก ถงเทาตองไมรดแนนเกนไป และควรเปลยนทกวน
การดแลเทาทถกตอง
การดแลเทาทถกตอง
14.ส ารวจดสงแปลกปลอมทงภายในและภายนอกรองเทากอนสวมทกครง
15.การตดเลบควรท าหลงลางเทาหรออาบน าใหมๆ
ควรตดเลบแนวขวางเปนเสนตรงโดยใหปลายเลบเสมอปลายนว
หากสายตาไมดควรใหผอนตดเลบให
การดแลเทาทถกตอง
17.หลกเลยงการนงไขวหาง โดยเฉพาะผทมหลอดเลอดแดงทขาตบ
18.คมน าหนกตวไมใหอวนเกนไป เพอลดแรงกดทเทา
20.ควรควบคมระดบน าตาลในเลอดใหอยในเกณฑปกตหรอใกลเคยงปกตมากทสด
21.งดสบบหร เพราะบหรเปนสาเหตหนงทส าคญทท าใหเสนเลอดตบ
22.หากพบวามแผลแมเพยงเลกนอย ใหท าความสะอาดทนท และควรพบแพทย
โดยเรว
การดแลเทาทถกตอง