“Đằng sau một ông chủ thành đạt là công sức của rất nhiều nhân · tình huống khẩn cấp. Khả năng học hỏi. Nhà tuyển dụng xem xét sự sẵn

“Đằngsaumộtôngchủthànhđạtlàcôngsứccủarấtnhiềunhânviêngiỏigiang.Phíahậutrườngcủamỗithànhcônggiốngnhưsaucánhgàcủasânkhấu,rấtnhiềucôngviệckhôngtên,rấtnhiềuđồđạcngổnngang,rấtnhiềutàiliệugiấytờlộnxộn.Bạncầnmộtphépthầnđểsắpxếplạimớhỗnđộnđó.Cuốnsáchnàychínhlàđôiđũathầnhỗtrợđắclựcchobạn,tùythuộcvàosựđiềukhiểncủabạnmàthôi.”

ÔngPhanNamBình–GiámđốcCôngtyCổphầnPháttriểnNhânTríViệtNam

“Đểđiềuhànhdoanhnghiệphiệuquảvàpháttriển,cáccấplãnhđạocầnsựhỗtrợkhôngchỉvềchuyênmônmàcònlàcáccôngviệcmangtínhsựvụ,đểcóthêmthờigianchocácnhiệmvụquantrọnghơn.Vìvậy,vaitròcủangườithưkýhànhchínhngàycàngtrởnênquantrọng,họtrởthànhmộttrợthủkhôngthểthiếu,làcánhtaytráiđắclựctrongmọihoạtđộngcủasếp.Nhữngchỉdẫnchitiết,thiếtthựctrongcuốnsáchnàysẽgiúpcácbạnhìnhdungrõhơnvềvaitròcủangườithưký-hànhchínhcũngnhưnhữngcôngviệcvănphòngnóichung.”

ÔngTrầnTrọngThành–ChủtịchHĐQTVinapo

“Nhữngngườilàmnghềthưký-hànhchínhngàynaycầnnhiềukỹnăng,vìphảiđảmnhiệmnhiềucôngviệcphứctạphơn.Nhữngngườimongmuốnthăngtiếntrongnghềnàyngoàiviệcđượcđàotạocáckỹnăngquảntrịđểtheokịpyêucầucôngviệc,cònphảitựhọchỏivàtraudồithêmnhiềukỹnăngkhácnữa.Cuốnsáchnàysẽcungcấpchobạnđọcnhữngkỹnăngcầnthiếtvàcáchrènluyệnnhậnthứcđểluônlinhhoạt,thíchứngvớimôitrườngchuyênnghiệpvàhiệnđại.”

TiếnsỹMaiThếCường,GiámđốcCôngtyTưvấnGoodwill

Chúngtôiluônmongmuốnnhậnđượcnhữngýkiếnđónggópcủaquývịđộcgiả

đểsáchngàycànghoànthiệnhơn.

Gópývềsách,liênhệvềbảnthảovàbảndịch:[email protected]

Liênhệvềdịchvụbảnquyền:[email protected]

CÁNHTAYTRÁICỦASẾP

BảnquyềntiếngViệt©2010CôngtySáchAlpha

Khôngphầnnàotrongxuấtbảnphẩmnàyđượcphépsaochéphaypháthànhdướibấtkỳhìnhthứchoặcphươngtiệnnào

màkhôngcósựchophéptrướcbằngvănbảncủaCôngtySáchAlpha.

Thiếtkếbìa:Vu.NguyenD

BiêntậpviênAlphaBooks:ĐặngThịKhánhLy

AlphaBooks

(Biênsoạn)

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

CÁNHTAYTRÁICỦASẾPKỹnănghoànhảochonhânviênchuyênnghiệp

“CÁNHTAYTRÁI”CẦNGÌ?Đãquathờikỳngườithưkýhànhchínhchỉcầnbiếtđọc,biếtviết

vàbiếttínhtoán.Ngàynay,nhữngngườilàmcôngviệcnàycầnnhiềukỹnănghơn,đảmnhiệmnhữngcôngviệcphứctạphơn.

Trênthựctế,phạmvicôngviệccủangườithưkýhànhchínhbaoquátrộngrãi,từkếtoán-tàichínhchotớinhânsựvàcảtổnghợp-quảntrị.Đồngthời,họcònlàngườigiaodịchtrựctiếpvớicáckháchhàng,ngânhàng,bảohiểm,...

Họcũnglàngườiphânphốithôngtinvàtruyềnđạtcôngviệctừcấptrênđếncácbộphậntrongtổchức.Dođó,ngoàinănglựctạodựngquanhệnộibộ,phốihợptốtvớicấptrênvàcấpdưới,họcònphảitạodựngđượcmốiquanhệtốtvớikháchhàng,đốitác.Bêncạnhnhữngyêucầuđặcbiệtvềphẩmchấtcánhânnhư:khảnănggiaotiếp,đàmphán,sựtrungthực;ngườithưkýhànhchínhcònphảicónhữngkỹnănglàmviệcphụcvụthiếtyếuchocôngviệcnhư:kỹnăngquảnlýthờigian(lậpchươngtrìnhnghịsự,chuẩnbịlịchtrìnhcôngtác…);kỹnăngtổchứccôngviệc;…

TạiViệtNam,cáckỹnăngrấtquantrọngnày,cóvaitròquyếtđịnhđếnsựthànhcôngcủanhânviên,cũngnhưgópphầnvàosựthànhcôngcủasếp,củacôngtylạihầunhưkhôngđượchướngdẫnvàđàotạo.Hầuhếtcácbạnsinhviênvànhânviênmớiđilàmđềukhôngđượcđàotạocáckỹnăngnàyvàmấtkhánhiềuthờigianmớibắtkịpđượcyêucầucủacôngviệc.Khitraođổivớicácnhàquảnlý,giámđốc,tôithấyđâylàsựthiệtthòivàlãngphílớnvớicảcácbạnnhânviênvàcảcôngtytuyểndụng.Cánhtayphảicủasếplàphógiámđốc,làtrưởngphòngkinhdoanhvàcácchứcdanhquảnlýhỗtrợkhác…cònnhữngnhânviênvănphòngvàtrợlý,thưkýlạilànhữngcánhtaytrái,gópphầnlàmnênthànhcôngcủacôngty,tổchức.

Trướcthựctếđó,AlphaBooksbiênsoạncuốnsáchCánhtaytráicủasếpnhằmcungcấpchonhữngngườilàmviệctronglĩnhvựcnàynhữngkiếnthứccơbảnnhất,từviệcsửdụngđiệnthoạichođếncácmáymóchiệnđạikháctrongvănphòng;từcácbướcchuẩnbịchonhữngchuyếncôngtác,cáchộinghịhộithảođếncáchtrìnhbày

cácvănbảnthôngdụngtrongcôngviệccũngnhưnhữngthưtínquantrọngkhác…

Cuốnsáchkhôngchỉgiúpíchchonhữngngườithưkýhànhchínhmàcòngiúpchotấtcảnhữngngườilàmviệctrongvănphòngnóichung,nhấtlànhữngnhânviênmớibắtđầucôngviệc.Bạncóthểtìmtrongthấycuốnsáchnàylờigiảiđápchonhữngthắcmắctrongbuổiđầuđếnchỗlàm,cuốnsáchsẽhướngdẫnbạntừcáchsửdụngnhữngphầnmềmmáytínhthôngdụngnhấttớinhữngmẹonhỏgiúpbạnhoàntấtcôngviệctrongvănphòng.

PhầnPhụlụccungcấpnhữngmẫuvănbảnthôngdụngbằngcảtiếngViệtvàtiếngAnh,bạncóthểthamkhảonhữngmẫunàyđểsoạnthảoranhữngvănbảnhoànchỉnh,sửdụngthốngnhấttrongvănphòng.

Mỗicuốnsáchgiốngnhưmộtchìakhóagiúpbạnmởcánhcửabướcvàocănphòngmớivớinhiềuđiềuthúvịmớimẻ.Vớicuốnsáchnày,chúngtôimuốntraochocácbạnchiếcchìakhóamởcửacănphòngcónhữngđồđạctiệndụngnhấtchobạntrongcuộcsốngcũngnhưcôngviệc.

Khôngcótrườnghọcnàodạybạntấtcảmọiđiềucũngnhưkhôngcócuốnsáchnàođưađượcchobạntấtcảcácchỉdẫn,cuốnsáchnàycũngkhôngphảilàngoạilệ.Vìvậy,nếucónhữngđiềumớilạ,hãyhỏi,từbạnbè,ngườithânđếnđồngnghiệp.Đừngngạingầnbởiaicũngcónhữngngàybỡngỡđầutiên.Đósẽlànhữngkinhnghiệmquýbáuchobạn.

Chúccácbạnthànhcông.

HàNội,tháng8năm2010NGUYỄNCẢNHBÌNH

PhầnINHỮNGVẤNĐỀCHUNG

1TỔNGQUANVỀTHƯKÝHÀNH

CHÍNH1.Tạisaongườitacầnbạn

Làmộtthưkýhànhchính,bạngiúpđỡôngchủrấtnhiềuviệc,nhưnhữngthủtụcvănphòngvànhữngviệckháckhôngcầnsựthamgiatrựctiếpcủangườiquảnlý;bạnsẽlàngườiliênlạcgiữanhữngngườiquảnlývàcôngty,đôikhi,bạnphảilàmnhữngviệcngoàitráchnhiệmnhư:thốngkêdoanhsốbánhàng,giaodịchvớingânhàng,thựchiệnviệcthanhtoán,trìnhbảnglương,liênhệquảngcáo,quanhệcôngchúng,muahàngvànhiềuviệckhôngtênkhác.

Mọidoanhnhânđềumơướccómộtthưkýhànhchínhhoànhảovàmọithưkýhànhchínhđềumơướcmộtmôitrườnglàmviệchoànhảo.Hyvọngrằngbạnvànhữngngườiquảnlýsẽhợpnhauđểlàmviệcnhưmộtđội,tintưởngnhauđểtiếnhànhcôngviệchiệuquảnhất.

2.Nhàtuyểndụngmuốngìởbạn?

Biếtđượcnhàtuyểndụngmongchờgìởmộtthưkýhànhchínhhoànhảosẽgiúpbạnthểhiệnbảnthântốtnhấttrongquátrìnhphỏngvấnvàtrongnhữngtuầnlàmviệcđầutiên.Dướiđâylànhữngphẩmchấtquantrọngnhất:

Sựđúnggiờ.Ngườiquảnlýluônmuốnmộtthưkýhànhchínhđúnggiờvàcómặtkhicần.Mộtthưkýliêntụcđếnmuộndùchỉvàiphút,hoặcthườngxuyênốmcóthểgâyrasựkhóchịuvớihọ.Nhàtuyểndụngcókinhnghiệmrằngnhữngngườinhưvậycó

thểkhôngthựcsựyêuthíchcôngviệc.

Trongcuộcphỏngvấn,nhàtuyểndụngsẽcốgắngđặtnhữngcâuhỏivềsốngàynghỉốmtrongcôngviệctrước,hoạtđộngbênngoàitừngthamgia,...(họsẽcócáchđểkiểmtra,nênbạnđừngnóidối).Hãytrungthựcvàđừngcốgâyấntượngrằngbạn“quábậnrộn”vớicôngviệc,vìnhưthếlạigâychohọcảmgiácbạnlàngườikhôngbiếtthuxếpcôngviệc.

Sựđángtincậy.Nhàtuyểndụngxemxéttínhtìnhvànhâncáchcủaứngviên,đểxemhọcóđángtincậyhaykhông.Vídụnhư,ứngviênđósẽvộivãrờivănphòngvàođúng5giờchiềudùcònmộtđốngcôngviệc,haysẽởlạilàmviệcsaugiờlàm,nếunhưcótìnhhuốngkhẩncấp.

Khảnănghọchỏi.Nhàtuyểndụngxemxétsựsẵnsàngvàkhảnănghọchỏicủaứngviênkhôngchỉquanhữngbằngcấpchínhthứcmàcònquacáccâuhỏitrongcuộcphỏngvấn.Vídụ,nhàtuyểndụnghyvọngbạnbiếtphầnmềmmáytínhđặcthùmàcôngtyđangsửdụng,việcbạnsửdụngcóthànhthạohaykhôngkhôngquantrọng,nhưngbạnphảithểhiệnđượckhảnănghọchỏivàsựnhanhnhạycủamình.

Sẵnsànglàmtheohướngdẫn.Nhàtuyểndụngmongmuốnứngviênlàmtheochỉdẫncẩnthận,thựcthichínhxácquyếtđịnhcủahọ,khôngtranhluận,khôngchấtvấn,khôngquantâmđếncácphươngánthaythếhaycáchlàmcủangườitrước.Nóicáchkhác,nhàtuyểndụngmuốnmộtngườimàtínhcáchcủahọthểhiệnsựhợptác,tuânthủchứkhôngphảilàsựcảntrở.

Sựtrungthànhvàkhảnănggiữbímật.Nhữngngườiquảnlýđềumuốnthưkýcủamìnhcóphẩmchấtnày.Khôngaihưởngứng“ngườibahoa”,ngườinóiluônmồmvềnhữnggìvừangheđược,hoặctungtinđồnvôcăncứvàthôngtinbímậtvềcáckếhoạch.Khôngcầnbiếtngườithưkýđólàmviệchiệuquảthếnào,đượcgiáodụcvàcókinhnghiệmrasao,họsẽmauchóngbịmấtviệc.

Mộtvàiphẩmchấtkhác.Nhàtuyểndụngcònmuốnngườithưkýtươnglaicủamìnhnhanhnhẹn,linhhoạt,cótráchnhiệmtrongcôngviệc,cótrìnhđộvàkhảnănggiaotiếp,luôngiữđược

tháiđộlịchsự,đảmbảoviệcthiếtlậpmốiquanhệlâudàivớikháchhàngvàđồngnghiệp.

3.Mẹophỏngvấn

Trongcuộcphỏngvấn,hãytỏrathoảimáinhấtcóthể,đếnđúnggiờ,ănmặclịchsự,gọngàng.

Đừngcốgắnghếtsứcđểthểhiệnbảnthânvìsẽtạoraấntượngxấu.Hãyđểnhàtuyểndụngtựtạoraấntượngriêngcủahọ.Bởivìchínhhọbiếtrõnhấtailàngườithíchhợpchocôngviệcđó.Hơnnữa,còntùythuộcvàokiểungườihọthấythíchhơn.Nếubạnkhôngphảilàngườihọđangtìmkiếm,thìthậtmaymắnchocảhaibênkhilựachọnmộtứngviênkhác.

Nếumứclươngđềnghịthấphơnmứcbạnnghĩmìnhxứngđángđượcnhận,đặcbiệtvớinhữngngườimớiratrường,thìtrướckhitừchốinêntìmhiểuvềmứclươngchovịtrítrợlý,thưkývớitrìnhđộvàkinhnghiệmtươngđương,vềcơhộithăngtiếnvàtráchnhiệmcôngviệc.

4.Thờigianthửviệc

Ngaycảkhibạnđãcónhiềukinhnghiệm,thìbạnvẫnphảichuẩnbịmộtthờigianthửviệcvớicôngviệcvànơilàmviệcmới.Nhữngkinhnghiệmtrongquákhứchỉgiúpbạnnhanhnhạytrongnắmbắtvàđánhgiátìnhhình.Tạinơilàmviệcmới,việcsửdụnge-mail,cáchdùngkiểuchữ,v.v..cóthểrấtkhácvớinơilàmviệccũ,bạnnênsẵnsànghọctấtcảtừđầu.

Bạncóthểthấynơilàmviệcmớicónhữngtừngữchuyênngànhcầnphảihọc.Bạncũngcầnphảibiếtbạnđượcphépthêmbớtvàoláthưsếpmuốnbạngửiđihaychỉgửichínhxácnhữnggìsếptruyềnđạt.

Bạncầnphảilinhhoạtkhisửdụnghệthốngmáytínhtrongvănphònglàmviệcmới,làmquenvớiphầncứngvàphầnmềmvìcóthểcórấtnhiềukhácbiệtvớinhữnggìbạnđượchọcởtrườngvàởnơilàmviệccũ,thậmchí,bạncóthểphảiởlạisaugiờlàmviệcđểđọchướngdẫnvàthửnghiệm.

Tạimôitrườnglàmviệcmớivànhờvốnkinhnghiệmtrongcôngviệccũ,bạncóthểcóhàngtáýtưởngvàđềxuấttrongnhữngtuầnlàmviệcđầutiên,nhưngcóthểnócũngđãtừngđượcthựchiệntrướcđóhoặcđãbịtừchốivìnhữnglýdoxácđáng.Saukhihiểurõcôngtyvàquychếvậnhànhcủanó,bạncóthểsẽđưaranhữngđềxuấthợplýhơn.

Cáchtốtnhấtđểkhẳngđịnhbảnthânvàtàinănglànỗlựchếtmình,họchỏithậtnhanh,làmtheochỉdẫnchínhxácvàthôngminh,đồngthờihợptáctốtvớiđồngnghiệp.Hãythểhiệnsựquantâmđếnngườikhácngoàicôngviệc.Chođikhôngtốnchútchiphínàonhưngmanglạisựtintưởngvàtìnhbạnvớiđồngnghiệpcũngnhưnhữngngườiquảnlý.

2CÔNGVIỆCHÀNGNGÀY

1.Vănphònglàmviệc

Điềukiệnlàmviệccủathưkýhànhchínhrấtkhácnhau.Cóthểbạnsẽlàmviệcởtrongmộtvănphòng,cửahàng,nhàkho,mộtnhàmáyhoặcmộttậpđoànkinhdoanhđasảnphẩm,dịchvụ.Nơibạnlàmviệccóthểgầnnhữnghoạtđộngkinhdoanhchungnhưbánhàng,dịchvụ,hoặcsảnxuất,nhưngcũngcóthểcáchxatrungtâm.Nhữngđiềukiệnnàythayđổitheothờigianvàsựpháttriểnchungcủaxãhộicũngnhưcủanơilàmviệc.

Vịtrívàđiềukiệnnơilàmviệchàngngàycóảnhhưởngquantrọngđếnhiệuquảlàmviệc.Hãyxemxétchỗlàmcủabạnđượcbốtrínhưthếnào,bànlàmviệcđãđượckêhợplýchưa,cótiệnchoviệcđilạikhông,tủtàiliệucóởgầnchỗngồivàdànhchomìnhbạnhayphảidùngchungvớiđồngnghiệp?Cócáchsắpxếplạivănphòngnàotốthơnkhông?

Nênvẽlạisơđồbốtrívănphònglàmviệcvàtìmcáchsắpxếptốthơntrêngiấytrướckhiđưaragợiývớisếp.Mỗiđềxuấtthayđổibạnphảicânnhắchaicâuhỏi:

Bạnsẽlàmviệchiệuquảhơnkhivănphòngcócáchbốtríkhácđikhông?

Đềxuấtthayđổicủabạncóảnhhưởngđếnhiệuquảlàmviệccủanhữngngườikháckhông?

Khônggianlàmviệcvàbànlàmviệcphảiđượcsắpxếpđểbạncảmthấythoảimáivàchophépbạnlàmviệchiệuquả,gồm:bàn,ghế,tủtàiliệu,giásách.Khisắpxếp,hãyxemxétđếnthóiquenlàmviệccủabảnthâncũngnhưsựdichuyểncủachínhbạn,đồngnghiệpvàkháchhàng.

Ghếnêntạođượctưthếtốt,đỡlưngvàcóthểđiềuchỉnhđượcđểkhôngchóngcảmthấymệtmỏi.

Ánhsángđầyđủrấtquantrọngtrongbấtcứvănphònglàmviệcnào.Nơilàmviệcnêncóđủánhsángđểtránhmỏimắtvàđauđầu.

Bànnênđủlớnđểchứađượccácdụngcụsửdụngthườngxuyênvàtạorakhônggianlàmviệcthoángđãng.Nhữngcôngcụhỗtrợnhưđiệnthoại,giấynhớ,hộptàiliệu,ghim,sáchthamkhảo,…nênđểgọngàng,ngănnắptrênbànvàvừatầmtayvớiđểbạncóthểlấyngaylậptứckhicần.

Nhữngđồdùngmộtlần(giấynhớ,bút,giấyin,…)nênmuađủdùngtrongvòngítnhấtmộttuần.Đầutuầnnênthốngkêlạivàmuasắmbổsung.

Máytínhthườngđểtrênbànlàmviệc,cónốimạngnộibộvàmạngInternet.Dâynốimạngvàdâyđiệnnêntránhlốiđilạihoặcdánbăngdính,tránhvướngchânngườiqualạilàmmấtkếtnốihoặcvấpngã.Đểphòngtrườnghợpmạngtrụctrặc,nêndựtrữsẵncácổđĩacứng,ổđĩalưutrữmởrộng,đĩamềm,CD-ROM,hoặcUSB.Cũngchúýtớiviệckếtnốimáyin,nơiđểmáyinphùhợp,vìthôngthườngmộtnhómhoặcmộtphòngsẽdùngchungmộtmáyin.

Nếubạnlàmviệcchomộtvănphòngnhỏ,hãysắpxếpnhữngdụngcụnàysaochođồngnghiệpcũngcóthểsửdụngmàkhôngảnhhưởngtớicôngviệccủabạn.

2.Thiếtbịvănphòng

Tùythuộcvàoquymôcôngtyvàtráchnhiệmcủabạnmàcóthểphảiyêucầunhữngthiếtbịvănphòngchoriêngmình,chophòngbanhoặcchotoànbộcôngty.Bạncóthểmuanhữngthiếtbịnàyởcửahàngvănphòngphẩm,trựctiếphoặcquađiệnthoại,haye-mail.

Khiđặthàng,khôngnênmuanhiềuquá,vìcónhữngmặthàngkhôngdựtrữđượclâu,chỉnêngiữmộtlượngđủdùng.Nêntheodõiviệctiêuthụcácđồdùngvàthiếtbịvănphòngbằngmộtcuốnsổghichép.

Ngoàinhữngvậtdụnghàngngàynhưbútbi,bútchì,ghim,kẹpgiấy,cặptàiliệu,vàiđồdùngcầnxemxétđặcbiệtnhư:giấyfax,đĩa

CD,mựcvàhộpmựcthaythế,giấyincácloại,giấyphoto.Nhữngđồdùngnàyphảiphùhợpvớithiếtbịtrongvănphòng.

Cácđồdùngvănphòngnênđượctrữởtrongngănkéo,kệhoặcngănchứatàiliệu.Luôngiữkhuvựcnàygọngàng,sạchsẽ.Nhữngthứsửdụngnhiềunênđượcđểởnơidễthấyvàdễlấy.Nhữngthứdễrơinênđểởđáykệ.Cốgắngđánhdấungayởbaobìcủavậtdụngđểtiệnchoviệcsắpxếplại.Giấyphotovàgiấyincũngcầnđượcđánhdấuvìcórấtnhiềuloạivớichấtlượngkhácnhau,cóthểphânloạisửdụngnhưdùnggiấytrắngthườngchovănbảnlưuhànhnộibộ,giấytrắngtinhchovănbảnđốingoại,ngoàiracòncóthểsửdụnggiấyđãinmộtmặtđểinnháp.

Thamkhảodanhsáchcácvậtdụngvănphòngphổbiếndướiđây:

Thiếtbịcơbản:

Keo,băngdán

Dungdịchvệsinhthiếtbị

Giấythôngbáo,sổghichép,giấynhớ

Máydậpvàxéngiấy

Kétsắtvàcácthiếtbịantoàn

Condấu,hộpdấu

Ghimbấm,ghim

Phòngnghỉgiảilao:

Đồăn,uống

Cốc,đĩa,chén,tách…

Cáchộpđựng:

Cặptàiliệu

Hộpđựngdanhthiếp

Hộpđựngtàiliệuvàmẫu

Vậtdụngcầnthiếtkhiđicôngtác

Lịchvàbảnkếhoạch:

Sổđịachỉ

Lịch

Sổđiệnthoại

Bảnkếhoạchtreotường

Cácthiếtbịvệsinh:

Nướclaukính

Chổilaunhà

Khănlauchùi

Chổi,dụngcụhốtrác

Xàphòng,nướcrửatay

Bànchải

Máydọnsànvàthảm

Thùngrác

Máyhútbụi

Đồinấn:

Danhthiếp

Vănphòngphẩm

Giấyincólogocôngty

Phongbì

Bảninlưu/Tàiliệulưu

Bìakẹphồsơ

Giấy

Mựcin

Vậttưin

Bút,bútchìvàbútđánhdấu:

Cụctẩy

Bútghinhớ

Gọtbútchì

Bútviết

Giấyvàđồdùngchokhuvựcvệsinh:

Giấyvệsinh

Giấylaumặt

Khănướt

Khănlau

Sáchthamkhảo

Mỗivănphòngnêncómộtsốlượngsáchvàthôngtinthamkhảonhấtđịnh,đểhỗtrợcôngviệchoặctracứunhữngvấnđềliênquan.

Hãyluônđểmộtcuốntừđiểntrênbànlàmviệc,cảtiếngViệtvàtiếngAnh.Bạncóthểtracứutrêntrangweb,nhưngkhôngphảilúc

nàocũngchorakếtquảchínhxác.Hơnnữa,mộtcuốntừđiểncòngiúpbạnvềchínhtả,âmtiết,cáchphátâm,cáchsửdụng,từgốcvàcáctừđồngnghĩatrongnhiềutrườnghợp.

Ngoàira,bạnnênchọnmộtphầnmềmtừđiểnđểcàiđặttrênmáytính,giúptracứutiệndụngvànhanhchóng.

Trongvănphòngnêncómộtbảnđồthếgiới,bảnđồquốcgiavàbảnđồkhuvựcđểxácđịnhđượcđịađiểmkhicầnthiết.

3.Lậpkếhoạchlàmviệc

Việcđầutiênkhiđếnvănphònglàlàmthoángmátphòng(mởcửakính,cửasổ,…)sauđósắpxếplạibànghế,dọndẹp,laumặtbàn,…Đồngthời,kiểmtracácvậtdụngvănphòngđểbổsungkhicầnthiết;chuẩnbịsẵnsổghichépvàbútchìchoviệcnhậntinnhắnquađiệnthoạihayghichépkhiđượcgiaonhiệmvụquantrọng.

Thamkhảolịchtrênbànlàmviệchoặclịchtrênmáytínhđểghinhậncáccôngviệcphảilàmtrongngày.Kiểmtradanhsáchnhữngcôngviệcsẽdiễnranhư:hẹn,họp,hạnthanhtoán:lương,hóađơn,thuếvàbảohiểm.Đưachosếpdanhsáchnhữngcuộchẹn,chuẩnbịnhữngtàiliệucầnthiếtmàsếpsẽdùng.

Hãysắpxếpcáchoạtđộnghợplýđểđạthiệuquảcaonhất.Cốgắngthuxếpnhiềucôngviệckhiphảirờibànđểgiảiquyếtmộtloạt;sửdụngđiệnthoạihaythưđiệntửthayvìtậntaygửitinnhắn,trừkhiđượcyêucầu.

Nếubạnlàmviệcliênquanđếngửithưhaygiaohàng,hãylậpkếhoạchvềthờigiannhậnvàgiaohàngtrongđầu.Ghidanhsáchnhữngviệccầnlàmhàngngàytrêngiấyhoặctrênmáytính,vàgạchđitừngmụckhiđãhoànthành.

Trướckhirờivănphòng,hãyliệtkêdanhsáchnhữngcôngviệcbạnphảilàmvàongàyhômsau.Sauđó,cấttoànbộgiấytờvàdữliệuvềcôngviệcđangtiếnhànhvàongănkéohoặctủtàiliệu.Sổsách,tàiliệuquantrọngnhưdanhsáchkháchhànghaysổsáchkếtoán,hóađơn,chứngtừnênđượccấtởngănkéocókhóa.

Côngviệchàngngàycủabạncũnggồmviệcgiữchovănphòng

sạchsẽ.Địnhkỳdọndẹpngănkéo,tủtàiliệu.Máytính,máyđánhchữvànhữngthiếtbịvănphòngkhácnênđượclauchùibằngkhănẩm.Ổđĩadùngmộtđĩamềmđặcbiệtđểlaunhữngbộphậnbêntrong.Nếuvănphòngcủabạncónhiềumáytính,hãyliênhệvớimộthãngchuyênsửachữavàbảodưỡngmáytínhđểhọthựchiệnviệcbảodưỡngđịnhkỳvàsửachữakhicósựcố.

Lênkếhoạchbảodưỡngtoànbộcácthiếtbịtrongvănphòng,đừngđợiđếnkhicóhỏnghócmớisửachữa.

Cuốicùng,hãynghĩđếnnhữngcáchbạncóthểnângcaonăngsuấtvàhiệuquảlàmviệc.Hãytìmravấnđềvàcốgắnggiảiquyếtchúng.Côngviệcổnđịnhvàsuônsẻcórấtnhiềucơhộithànhcôngvàthànhcôngcủacôngtysẽđảmbảochothànhcôngcủachínhbạn.

4.Ghichép

Ngoàiviệcđểsẵnsổghichépvàbúttạibànlàmviệc,hãyđểchúngởnhữngvịtríthuậnlợitrongphònglàmviệccủasếp,đểbạncóthểghichépngaydùchỉtạtvàođểthôngbáocóngườigọihaychuyểntinnhắn.Điềunàysẽtiếtkiệmchocảhaikhánhiềuthờigianvìbạnsẽkhôngphảitrởlạibànlàmviệcđểlấyđồghichép.

Hãyviếtngàythángvàođầutranggiấy,khighichépxong,cũngghilạingàythángmộtlầnnữaởcuốitrangvàkẻmộtdòngngangtranggiấy.Trongtrườnghợpkhẩncấpcóthểdễdàngtìmđượccácghichépcầnthiết.

Trongquátrìnhghichépcóthểcófax,điệntín,hoặcnhữngphươngtiệnliênlạckháccầnđượchồiđáp,saukhighifax,điệntínhoặctrảlờinhữngláthưkhẩn,hãyđánhdấuvàođóđểnhắcrằngcóthểcónhữngđiềubịbỏqua.Nếuđólàđiềuquantrọng,liênquantrựctiếpđếncôngviệc,cầnphảihỏilạiđểbổsungthôngtinkịpthời.Sựchínhxácquantrọnghơnsựngạingần,bạnnênmạnhdạnngắtlờivàhỏilại,tháiđộnghiêmtúcvàtậntâmnhưvậysẽđượcđánhgiácao.

Khivănbảnghichépcótêncủangườilạ,hãyhỏixemđólàai,nếucótàiliệuhayvănbảngiảithíchvềhọ,cầnthamkhảonhữngvănbảnđótrướckhiđánhmáylạinộidungghichép.

5.Đánhmáylại

Khitàiliệughichéplàmộtchủđềmới,hãytìmhiểutàiliệuđótrướckhiđánhmáylại.

Đọcquamộtlượttrướckhiđánhmáylạighichép.Hãysoátlỗichínhtảcủavănbảnghichép,nếucónghingờhãythamkhảotừđiểnhoặchỏilại.Khigặpmộttừlạhãyghiragiấy,sauđóhỏilạiđểsửdụngchođúng.

Khikhôngthểghichépkịpcóthểsửdụngmáyghiâm.Bạncóthểkếtnốimáyghiâmvớimáytínhđểchuyểnfiledạngâmthanhvàomáytính,giúpbạnnghevàđánhmáylạidễdàng.

6.Phònglàmviệccủasếp

Vớimộtvàingười,phònglàmviệclànơikhôngđểngườikhácđụngvào,vớinhữngngườikháclạichophépthưkýsắpxếpvàdọndẹp.

Nếusếpkhôngmấyquantâm,hãybắtđầuxếplạinhữngtàiliệuđangdùng,nhữngtàiliệuđãsửdụngrồithìcấtvàongănkéo.Tuynhiên,hãyhỏisếptrướckhichuyểngiấytờvàtàiliệukhỏibànlàmviệc,đặcbiệtlànhữngtàiliệumàbạnđãthấyởđómộtthờigian.Thậntrọngluônluôncầnthiết.Khôngnênvượtquávaitròcủamìnhmàsắpxếpnhữnggiấytờ,tàiliệucánhânhoặcriêngtư.

Khiđượcyêucầulấymộttàiliệucánhân,hãygiữnguyênhiệntrạngvàchỉlấythứcầnthiết.

Khilênkếhoạchhẹngặpchosếp,nhớlưuchúnglạitrênlịchcủasếpvàcủabạn.Hãynhắcsếpvềnhữngcuộchẹnnày,đểsếpkhôngsắpxếpquánhiềucôngviệc.

7.Nhữngcôngviệckhôngtên

Trướckhilàmnhữngcôngviệcvănphòng,tấtcảcácthưkýhànhchínhđềugặpnhữngbàikiểmtravềtínhcách,cáchnhìnnhậnvàtrínhớ.Thưkýphảibiếtchínhxácnhữnggìmàsếpyêucầu.Cóthểhọsẽthẳngthắnyêucầuthưkýgiữkínviệcgì,nhưngkhisếpkhôngnóigìthìkhôngcónghĩalàbạnđượcquyềntiếtlộ.Khiaiđóhỏibạnvề

mộtvấnđềbímật,khôngcầnphảinóidối,hãythẳngthắnnóirằng:“Tôikhôngthểnóibâygiờ.”

Thưkýhànhchínhphảibiếtkiểmsoátbảnthân,phảikiềmchếnhữngcảmxúcnhấtthờivàtránhphêbìnhnhữngngườikhác.Cẩnthậnvớilờiăntiếngnóivàcáchcưxửcủabạnvớimọingườixungquanh,vìbạnkhôngchỉthểhiệnconngườibạn,màđôilúccònlàngười“phátngôn”chosếp.

Ngoàira,cònrấtnhiềuvấnđềtếnhịtrongmốiquanhệgiữathưkývàsếp,cóthểkhôngđượcnóiđến,bạncầnquansát,nắmbắtvàứngxửchophùhợp.Hiểunhausẽgópphầnvàothànhcôngchungcủahaingười.

3GIAOTIẾPQUAĐIỆNTHOẠI

1.Giaotiếpquađiệnthoại

Thưkýhànhchínhphảicócáchnóichuyệnđiệnthoạicởimở,thểhiệnsựnhãnhặnnhưngcũngrànhmạch,rõràng.Ngườiởđầudâybênkiadùkhôngnhìnthấynhưngvẫncóthểđánhgiábạn,côngtycũngnhưsếpbạn.

Khiđiệnthoạireo,hãynhấcmáyngay,nếubạnđangcóviệcbậnkhôngthểnhấcmáyngay,khitrảlờinhớxinlỗivàgiảithíchtìnhcảnhcủamình.Nênđểmộttậpgiấynhớvàbútchìgầnđiệnthoạiđểghichépcácthôngtin.Đồngthời,cómộtcuốnsổlưulạicáccuộcgọi,đểkhicầncóthểkiểmtralạithôngtin.Nếuphảimấtthờigianđểtìmkiếmnhữngthôngtinđượchỏi,đềnghịvớingườinghebạnsẽgọilạisau.Nếungườigọimuốngiữmáy,thìgiữmáytrongtaychứđừngđặtxuốngbànlàmviệc.

2.Nhậnvàchuyểncuộcgọi

Nếukhôngcótổngđàiđiệnthoại,hãynhắctêncôngtyhoặcbộphậnvàtêncủabạnkhitrảlờicuộcgọiđến.Nếucôngtybạncótổngđài,thìkhiđượcchuyểnmáyđến,bạnchỉcầnnhắctênmình.

Khingheđiệnthoạihộđồngnghiệp,hãynhắctêncủacảđồngnghiệpvàcủabạn.Nếungườiđượcgọikhôngcómặttạinơilàmviệc,hoặckhôngthểtrảlờingaylậptức,đềnghịngườingheđểlạitinnhắn.Bạncóthểghitinnhắnvàogiấynhớđểtrênbànlàmviệccủangườiđượcgọi,nhưngvẫnphảinóivớingườiđókhihọquaytrởlại.

3.Chuyểntiếpcuộcgọi

Nếucóthểgiảiquyếtvấnđềthìkhôngnênchuyểntiếpcuộcgọi.Trongtrườnghợpbuộcphảichuyểntiếp,bạnphảinóivớingườigọiđếnvềngườichịutráchnhiệmchínhchovấnđềđóvàthôngbáoviệcchuyểnmáy.Vídụnhư:“ÔngA.chịutráchnhiệmvềvấnđềnày,chắcrằngôngấysẽcógiảiđápchoông.Tôisẽchuyểnmáyngay”.

Nếuviệcchuyểnmáyphảithựchiệnquatổngđài,nhớcungcấpđủthôngtinđểngườigọikhôngphảigiớithiệulại:“CóôngX.gặpvấnđềvề…HãynốimáytớiôngA.đểgiảiquyết”.

4.Xửlýcáccuộcgọicủasếp

Khitrảlờiđiệnthoạihộsếp,bạnpháthiệnra,thưkýcủangườigọithựchiệncuộcgọi.Hãytrảlờilịchsự,sauđó,thôngbáolạichitiếtchosếpcủabạn;nếuôngấycóthểngheđượcthìnhớcảmơnhọvàchuyểnmáy.Khôngnênyêucầuthưkýcủangườigọichuyểnmáychosếpcủahọtrongbấtkỳtìnhhuốngnào.

Khithựchiệncuộcgọichosếp,bạnhãycốgắngđểthưkýcủangườigọichuyểnmáychosếpcủahọtrướckhibạnchuyểnmáychosếpcủamình.Nếuthưkýcủahọkhôngchịuchuyểnmáy,hãygiảithíchvớisếpcủabạntrướckhichuyểnmáy.

5.Nhậnlờinhắn

Nếucôngtykhôngcótổngđàiđiệnthoạithìthưkýhànhchínhsẽlàngườinhậncáccuộcgọiđếnvàthựchiệncáccuộcgọiđi.Nênlưulạicáccuộcgọiđếnvớicácthôngtinchitiếtnhư:tên,sốđiệnthoạingườigọi,mụcđíchcủacuộcgọivàcáctinnhắnnếucó.

Khingườigọimuốnđểlạitinnhắnchosếphoặcchođồngnghiệpcủabạn,nhớghilạichínhxáctinnhắn.Nếubạnkhôngngherõhọđangnóigì,đềnghịhọnhắclạiđểghiđúng.Nếutênngườigọikhóghi(nhưtênnướcngoài),yêucầuhọđánhvầnđểtruyềnđạtthôngtinđếnngườinhậnđầyđủ,chínhxácnhất.

Ngoàitậpgiấynhắcviệcvớinhữngmàusắckhácnhau,bạncóthểdùngmộtcuốnsổghicáctinnhắnđểgầnđiệnthoại.Cóthểkẻthànhbảngvớicácmục:tênngườigọi/tổchức/côngtygọiđến,ngàytháng,sốđiệnthoạicủangườigọi,nộidungtinnhắn,tênngườiđượcgọi,cộtcuốicùnglàtênhọcủabạnvớitưcáchlàngườinhậntinnhắn.Điềunàyphảnánhtinhthần,tráchnhiệmcủabạn,khẳngđịnhđượcbảnthânbạntrongmắtsếpvàđồngnghiệp.

6.Lọccáccuộcgọi

Trongnhiềutrườnghợpbạnsẽlàngườilọccáccuộcgọiđến,là

ngườiquyếtđịnhxemcónênchuyểncuộcgọichosếphaykhông.

Khilọccáccuộcgọi,hãythậtlịchsựđểkhônglàmngườigọiđếncảmthấykhóchịuvàgiữđượchìnhảnhcủacôngtycũngnhưsếp.Hãykhéoléođưaracâuhỏiđểkhaithácthôngtintừngườigọi,nhằmđánhgiátínhchấtcủacuộcgọi.Vídụ,“TôicóthểthôngbáochoôngAbiếtaiđanggọikhông?”.Nếungườigọitừchốicungcấpthôngtin,hãygiảithíchrằngsếpcủabạnkhôngthểnhậnđiệnthoạimàkhôngbiếtaiởđầudây.

Rấtnhiềungườigọichobiếtngaycâuhỏicủahọ.Bạncầnhỏiýkiếnsếptrướckhibỏquacuộcgọihaychuyểnmáyngaylậptức.

Đừngcốgắngbảovệsếpbằngcáchlọchếtcáccuộcđiệnthoạikhikhôngđượcyêucầulàmnhưvậy.Nhấtlàkhicôngviệckinhdoanhđangxuốngdốc,nhữngngườiquảnlýđềumongchờcáccuộcđiệnthoại,họsẽkhôngmuốnthưkýbỏquabấtkỳmộtkháchhàngtiềmnăngnào.Trongtrườnghợpđó,bạnchỉcầnnóivớingườigọi:“Cảmơnông/bàđãgọiđến.Tôisẽchuyểnmáychoông/bà…ngay.”

4DỊCHVỤCHUYỂNTHƯVÀBƯU

PHẨMThưtừlàphươngtiệnliênlạcquantrọnggiữacáccôngtyvới

nhaucũngnhưvớicáckháchhàngvàđốitáctrênthếgiới.Thưkýhànhchínhsẽphảixửlýquytrìnhhàngngàynhưphânloạithư,phânbổthưđếncácphòngbanhoặccánhân,xửlýthưcủasếp(chuyểnchosếphoặcđọctrước)…

Trongthờigianthựchiệncácchiếnlượckinhdoanhhoặcchămsóckháchhàng,côngtybạncóthểphảigửiđếnhàngnghìnláthư,chưakểđếnnhữngquàtặngđượcgửidướidạngbưuphẩmkhác.Đểtiếtkiệmthờigianvàtiềnbạcmàvẫngửithưhiệuquả,ngườithưkýhànhchínhcầncómộtchiếnlượccụthể.

Chiếnlượcđócóthểlàviệcnắmvữngnhữngquyđịnhcủabưuđiệnđểtậndụnglợithếcủadịchvụgửithư.Ngoàira,cònphảitậphợpđượcnhữngđịachỉnhàcungcấpdịchvụchuyểnthư,đápứngyêucầunhanhchóng,antoànvàtiếtkiệmnhất.

Giaiđoạnđầutiêncủagửithưlàsoạnthư,chuẩnbịphongbì,ghiđịachỉ,…đượchướngdẫncụthểởtrongnhữngchươngtiếptheocủacuốnsáchnày.Trongphầnnày,sẽchỉtậptrungvàoviệcgửithưđihiệuquảvàantoànnhất.

1.Ghiđịachỉ

Đốivớicácthưnộiđịa,địachỉphảighiđầyđủ,baogồmtênngườinhậnhoặctêncôngty,phòngbancụthểnhậnthư,sốnhà/phòng,ngõ/ngách,tênphố,đường,phường/xã,quận/huyện,thànhphố/tỉnh.

Nhữngbứcthưgửiranướcngoàibắtbuộcphảicótênđấtnướcbằngchữinhoaởdòngcuốicủađịachỉ.Đồngthời,cũngghirõkhuvựcbưuchính(nếucó),gộptrongtênthànhphố.Vídụ:

Mr.ThomasClark117RussellDriveLondonWlP6HQENGLAND.

Nếucôngtysửdụngloạiphongbìcóôcửasổđịachỉbằngnylon,hãychắcrằngtoànbộđịachỉđượchiểnthịrõràngkhichothưvàophongbì.Nếumộtphầncủađịachỉbịchelấp,thưcóthểbịloạibỏvàtrảlạingườigửi.

Dòngđịachỉphảiđượcinrõnét,khôngmấtchữ,khôngbịnhòe,đặcbiệtlàkhôngđượcviếtsaichínhtả.

Nếuthôngtinvềđịachỉkhôngchínhxácthìthưsẽlạiquayngượcvềtrảchocôngtybạn.Bạnnênsửdụngdịchvụcủabưuđiệnđểxácminhđịachỉđúngvàbổsungnhữngthôngtinquantrọngvàodanhsáchđịachỉ.

Dịchvụbưuđiệncungcấpdịchvụnàynhằmloạibỏnhữngbứcthưkhôngthểgửi,tiếtkiệmchiphíchocảbưuđiệnvàkháchhàng.

2.Temvàbưuphí

Đểgửithưđiđươngnhiêncôngtyphảitrảbưuphí.Nếuchỉgửisốlượngthưnhỏ,bạncóthểmuatemvàtựdánvàonhữngbứcthưnộiđịa.Nhưngnếuphảigửiđirấtnhiềuthưthìviệcdántemnàytốnrấtnhiềuthờigian,cóthểảnhhưởngđếncáccôngviệckháccủabạn.

Thôngthường,nếuthưkhôngdántem,bưuđiệnsẽtiếnhànhkiểmtracânnặngcủathưbằngcânchuyêndụng(đồnghồđobưuphí)vàđóngdấuđãthubưuphílênthư.

Đểviệcgửihàngloạtthưhiệuquả,bạnnênphânloạithư,tứclàtậphợpnhữngláthưgửicùngmộtloạitàiliệu,đemrabưuđiệnđểnhânviênbưuđiệnđobưuphívàđóngdấuthubưuphílênthư.Việcnàygiúpbạntiếtkiệmthờigian,đồngthờicònđảmbảocácthưđềuđượcđóngdấuthubưuphívàchuyểnđếnnơiantoàn.

Đừngquênlậpsẵnmộtbảngkêcácthưgửiđiđểcùngkiểmđếmvớinhânviênbưuđiện,yêucầuhọkýxácnhậnvàghihóađơndịchvụđểnộplạicôngty.

3.Bưuphẩm

Ngoàinhữngláthưđượcyêucầugửibạncòncóthểphảigửiđinhữngmónquà,sảnphẩm,tàiliệulớn.Đểbưuphẩmđếnnơiantoàn,bạnphảiđónggói,chúýđếnnhữngvấnđềsau:

·Dùnghộpuốnnếp:Nhữnghộpnàylàmbằngbìacáctông,cónhiềudạngnhưhộpváchđơn,váchđôivàbavách.

Chọnloạihộpđủlớnđểsắpxếpđồbêntrongtheomọihướng.Điềunàysẽđảmbảoantoànchođồgửiđikhôngbịthủnghaybiếndạngtrongquátrìnhvậnchuyển.Bạncóthểmuanhữnghộpkiểunàytừcôngtyvậnchuyểnhaycửahàngđónggóivàchuyểnthư.Nhớchọnhộpphùhợpvớigóihànggửiđi,đểtránhbưuphítăngthêmvìhộptovànặngquá.Nếuchiếchộpcũcòntốtvàphùhợpvớitrọnglượng,kíchcỡmónhàngcầngửithìbạncóthểsửdụnglại.

·Bảovệvậtchứabêntrong.Tùythuộcvàobưuphẩmcầngửimàđónggóibằngnhựahoặcgiữchonguyênliệugóikhôngdínhvàohànghóabêntrong.Cóthểdùnggiấyvụn(đượcxéntrongmáyhủytàiliệucủacôngty),giấybáocũ,…đểđệmchovậtchứakhôngbịvađậpmạnh,gâythủnghoặcbiếndạng.

·Đónghộpchắcchắn.Khôngnênsửdụngdâynylonvàgiấybóngvìchúngkhôngđủchắcđểgiữkínhộp.Thayvàođó,hãysửdụngdâychuyêndụngcủabưuđiện(dâyđay,dâygai)rấtbền,chắcvàkhôngbịtrơn.

·Dùngnhãnmácthíchhợp.Ngoàiđịachỉgiốngnhưgửithư,cóthểthêmvàocảsốđiệnthoạicủađịachỉnhận.Đồngthời,cũngghirõđịachỉhồibáocủacôngtybạn.Nêninđịachỉvàogiấycókíchcỡvừavớihộpđựngbưuphẩm.Khidánnhãnmác,hãyđặtởphíađỉnhcủagóibưuphẩm,đểdễnhìnvàxácđịnhđượcđâulànơimởhộp.

Nênviếtđịachỉbằngchữinhoa,códấuvàđểđảmbảoantoànthìcóthểchovàotúinylonđểtránhbịthấmướt.

Mặtngoàicủagóibưuphẩmnênđánhdấuđặcbiệtnhưdanhsáchdướiđây.Chúngchophépngườivậnchuyểnbiếtđượcbảnchấtcủagóihàng.

Đánhdấuhàngdễvỡnếuhànghóamỏng,giòn;

Đánhdấudễhỏnglêngóihàngchứađồănhoặcnhữngvậtnhanhhỏng.

Đánhdấutránhvađập,bẻconglênnhữnggóihàngcóchứaảnh,tácphẩmnghệthuậthaynhữnghàngtươngtự.

Nênđánhdấuđặcbiệtởbanơiphíatrênđịachỉ,phíasauhoặcdướicủagóihàng.Cũngcóthểyêucầunhânviênbưuđiệnđóngdấugóihàngvớinhữnglưuýnày.

Vớinhữngvậtcóhìnhdạngđặcbiệtvàchấtliệugiòn,mỏngthìhãyxinchỉdẫntừdịchvụvậnchuyểnđểbiếtcáchđónggóivàcáchtốtnhấtđểgửihàng.

4.Nhữngđiềucầnchúý

Trừnhữngđiềuđượcchophéptheoquyđịnhgửithư,bạncầnchúýđếnđiềukhoảnquyđịnhvềnhữngthứkhôngđượcchuyểnquađườngbưuđiện,đểtránhphiềntoáicũngnhưthiệthạichocôngty.

Tấtcảcácloạichấtđộchaynhữngthứchứachấtđộc;

Độngvậtsống,vitrùnggâybệnh;

Cácchấtdễnổ,dễcháyvànhữngdụngcụvàthànhphầnkỹthuật,hóahọcvànhữngdụngcụkhácdễbắtlửahoặcdễnổ;

Vũkhí,súng,daovànhữngdụngcụsắcnhọn;

Matúyvàcácchấtliênquanđếnmatúy…

Nhữngvậtphẩmvàchấtcótiềmnănggâyhạivànguyhiểmcóthểđượcvậnchuyểnnếuđápứngnhữngquyđịnhvềđónggóivànhãnmácđặcbiệt.Tuynhiên,nênliênhệvớibưuđiệnđểđượchướngdẫnchitiết.

5.Chuyểnphátnhanh

Chuyểnphátnhanhlàdịchvụchuyểnbưuphẩmđạtyêucầuvềtốcđộchuyểnphát,cóchỉtiêuthờigiantoàntrìnhcụthểđếntừngkhuvực.

Hiệnnay,dịchvụchuyểnphátnhanhEMScủaCôngtyCổphầnChuyểnphátnhanhBưuđiệnđãchuyểnphátrộngrãiđếnmộtsốxãhuyệnthuộc64tỉnh/thànhtrongcảnướcvàđến51quốcgiatrênthếgiới.

ThờigianEMStrongnướctừ24đến48giờ,EMSquốctếtừ02đến09ngàytùytheonướcnhận.

Đốivớibưuphẩm,kíchthướcmỗichiềuđónggóikhôngquá1,5mvàcânnặngtốiđa30kg.

Bạncóthểliênhệvớibưuđiệnkhuvựcđểbiếtthêmchitiếtvềdịchvụchuyểnphátnhanhbưuđiện.Nhìnchung,đâylàdịchvụkhátiệníchvàtiếtkiệm.

Hiệnnay,ởViệtNamcũngđãcókhoảnghơn20hãngchuyểnphátnhanhvớinhữngtêntuổinổitiếngthếgiới.Cóthểdễdàngtìmthấynhữngdịchvụnàynhư:DHL(thôngtinchitiếttrêntrangweb:http://www.dhl.com.vn);UPS(http://www.ups.com);Fedex(http://fedex.com)...

Tùytheoyêucầucủathưvàbưuphẩmcầnchuyểnmàtìmracáchvậnchuyểnphùhợpnhấtvớicôngtybạn.

6.Thưbảođảm

Ngoàidịchvụchuyểnphátnhanh,còncódịchvụthưbảođảm.

Dịchvụthưbảođảmchophépngườigửibiếtđượcngườinhậnđãnhậnđượcthưhaychưa,vàothờigiannàothôngquaviệchồibáolạitintứcvềngườinhậnchongườigửi.Trongtrườnghợpkhôngthểxácđịnhđượcngườinhận,thưsẽđượctrảnguyênvẹnvềchongườigửi,đảmbảokhôngbịthấtthoátthôngtin.

7.Dịchvụchuyểntiền

Bạnnênnhớrằng,khôngbaogiờđượcgửikèmtiềntrongthư,việcmấtmátcóthểxảyragâytổnhạichocảhaibênnhậnvàgửi.

Tốtnhấtlàsửdụngdịchvụchuyểntiềncủabưuđiệnhoặccủacáchãngdịchvụchuyểnphátđểchuyểntiềnchongườinhậnquasố

chứngminhnhândân.Bạncầnliênhệvớingườinhậnđểbiếtđịachỉvàsốchứngminhchínhxáccủahọ.Việcchuyểntiềnsẽđượcthựchiệnrấtnhanhđốivớinhữngđịabàncóbưuđiệnhoặcđạilýcủacáchãngchuyểnphát.

8.Cácdịchvụchuyểnthưđặcbiệtkhác

Vớiviệckhôngngừngtăngthêmvàmởrộngđịabàncủacácdịchvụbưuđiện,càngngàykháchhàngcàngcónhữnglựachọndađạngvàphongphúnhằmtốiđahóasửdụng.Ngườigửicóthểđượccungcấpmộtdịchvụtốtnhấtvềđónggóivàbảovệnhữngbứcthưđặcbiệt.

Hãygọichobưuđiệnkhuvựcđểcóthêmthôngtinchitiếthoặcliênhệvớicáchãngdịchvụchuyểnphátđểđượccungcấptừbảnggiácướcchotớinhữngdịchvụđặcbiệtkhác.

9.Biênlaithốngkêvàhóađơntàichính

Khimuốnchứngminhrằngthưđãđượcgửiđi,bạncầnxácnhậnthờiđiểmhànghóađượcgửiđitừphíabưuđiện.

Bạncóthểyêucầunhânviênbưuđiệncungcấpbảngkêvàhóađơnchotừnglầngửihoặchàngtháng.

Nếusửdụngdịchvụtừcáchãngcungứngdịchvụchuyểnphát,haibêncóthểkýkếthợpđồnglâudài.Theođó,chỉcầnbênbạngọi,ngườicủahãngsẽtớitậnnơinhậnthưhoặcbưuphẩm.Việcthanhtoánsẽđượctiếnhànhvàocuốithánghoặctheothỏathuậncủahaibên,hãngcungứngdịchvụsẽgửichobạnbảnkêchitiếttừnglầngửiđểđốichiếu,khithấyđúng,bênbạnkýxácnhậnvàhóađơntàichínhsẽđượcghitheoconsốthốngnhấtgiữahaibên.

10.Bảohiểmthưtín,hànghóa

Bảohiểmgiúpbảovệ,tránhmấtmát,thiệthạichocácgóihàngvớigiátrịbấtkỳ.Chiphínàydựatrênsốtiềnbảohiểmngườigửibỏrađểđảmbảochothưtínhayhànghóacủamình.

Bảohiểmantoànnhấtthườngdobưuđiệncungcấpvớicácbưukiệnđãđượcđăngký.Cácđiềukhoảnđăngkýđượcđặtdướisựgiám

sátchặtchẽtừđiểmgửiquacácbưuđiệntrunggiantớiphòngphânpháthoặcđịađiểmcuốicùng,nhằmbảovệhơnnữachocácbưukiệnquantrọngvàcógiátrị.Bạncóthểmuabảohiểmchocácbưukiệntrongcũngnhưngoàinướcvớicácgiátrịtùytheolựachọn.Đểchọnđượcgóibảohiểmphùhợp,cầncânnhắcgiữachiphícủagóihàngvớichiphíbảohiểm.

11.Nhậnvàgửibưuphẩmtừnướcngoài

TấtcảbưuphẩmcónguồngốctừnướcngoàiđềuchịukiểmtraHảiquankhinhậpcảnh.Dịchvụbưuchínhcũngthugiấyphéphảiquanvàphívậnchuyểntrêntừnghạngmụctínhthuế.

Việcnhận/gửibưuphẩmnướcngoàiđượcbưuđiệnhướngdẫncụthểkhicógiấybáonhậnhànghoặckhibạnyêucầu.Ngoàira,nếuviệcvậnchuyểndocáchãngcungứngdịchvụchuyểnphátthựchiệnthìbạncóthểtrảmộtkhoảnphíđểhọthaybạnlàmthủtụcnhậnhàngvàđemhàngvềtậnnơi,hayđếnlấyhàngvàđemgửiđichobạn.

Đốivớithôngtinvềhảiquan,cóthểtìmhiểuquathôngtintrêntrangwebcủaHảiquanViệtNam:http://www.customs.gov.vn.

Tấtcảấnphẩm,góihàngnhỏvàcácbưukiệnlớnđượcgửiranướcngoàicóthểthôngquavậnchuyểnhàngkhông,đườngbộhoặcđườngthủy.Tùytheoyêucầucủabạnmàkiểmtranhữngthôngtincụthểvềdịchvụbưuchínhvàvậnchuyểnbạnsửdụng.

12.Vậnchuyểnhàngkhông

Trongtìnhhuốngđặcbiệt,chẳnghạnnhưbưuphẩmlớnphảiđượcchuyểnđếntrongcùngmộtngày,cóthểsửdụngdịchvụvậnchuyểnhàngkhôngtừcáchãnghàngkhông.Nhữngchuyếnhàngthườngđượcchuyểntớivănphòngvậnchuyểnhànghóavànhậntạivănphòngvậnchuyểnhànghóađích.Phíchuyểntrongngàysẽcaohơnnhiềusovớivậnchuyểnhàngkhôngvàongàytiếptheohoặcdàingàyhơn.

13.Vậnchuyểnbằngxebuýt

Hầuhếtcáctuyếnxebuýtliêntỉnhcũngcungcấpdịchvụvậnchuyểnhànghóachoviệcchuyểncácgóihàngđếnthịtrấn,tỉnhlẻmà

việcvậnchuyểnbằngbưuđiệnhaycáchìnhthứckhácsẽmấtnhiềuthờigianhơn.Cácgóihàngđượcvậnchuyểncùngvớihànhkháchvàdỡxuốngtrạmxebuýttạiđiểmđếncốđịnh.Ngườinhậnphảinhậngóihàngtạibếnđãđịnh.

Đểvậnchuyểntheohìnhthứcnày,bạnnênliênhệvớicácbếnxetrungtâm,từđósẽcóthôngtinvềcáctuyếnđườngcốđịnhđểgửihàng.

ĐiểnhìnhlàvậnchuyểncủahãngvậntảiHoàngLongvàHảiÂu,cóthểgửithư,bưuphẩm,tiềnđếnmộtsốtỉnhthànhtrongcảnướcrấtthuậntiện.

14.Vậnchuyểnbằngxetải

Đốivớicáclôhànglớn,nặnghoặccồngkềnhthìcóthểđượccáccôngtyxetảichuyênvềvậnchuyểnhànghóachuyênchở.Cáccôngtynàysẽbốchàngtừnơibán,vậnchuyểntớingườimuavàdỡhàngvớimứcchiphícạnhtranh.Lôhàngvậnchuyểnvànơivậnchuyểnsẽquyếtđịnhthờigianvậnchuyển.

Ngoàira,đốivớinhữnghànghóalớn,còncóhìnhthứcvậnchuyểnbằngđườngthủy,cóthểliênhệvớicảnggầnvănphòngcủabạnnhấtđểđượccungcấpthôngtinchitiết.

15.Dịchvụchuyểnphátnhanh

Nếubạncầnvậnchuyểnmộtgóihàngtrongđịabàntỉnh/thànhcủacôngtybạn,nhưngkhôngcóngườiđiđưa,lựachọntốtnhấtlàdịchvụchuyểnphátnhanh.Hìnhthứcnàyhoạtđộngtạihầuhếtcácthịxã,thànhphốlớn,việcnhậnhàngvàgiaohàngđượcthựchiệnchỉtrongvòngvàigiờ.Giáchocácdịchvụnàythayđổitùytheoquãngđườngvậnchuyểnvàtrọnglượng,kíchthướccủagóihàng.Thôngthường,ngườigửithanhtoánchiphísaukhiđãcóxácnhậncủangườinhậnvềviệcnhậnhàng.Dịchvụchuyểnphátnhanhđượcbảođảmđốivớicáchànghóadễhỏng,dễvỡhoặckhẩncấp.

Bạnnênkiểmtradanhbạđiệnthoạivàviệcvậnchuyểnthườngxuyêntạicôngtyđểsửdụnglinhhoạtcácdịchvụchuyểnphát.

5SẮPXẾPVIỆCĐILẠICỦASẾPTrongthịtrườngcạnhtranhngàynay,cáccôngtytraođổivà

muabánsảnphẩm,dịchvụkhôngchỉởtrongnướcmàcòntrêntoànthếgiới.Vìthế,cácchuyếncôngtácphổbiếnvớicáccôngtythuộcmọingànhnghề.

Khimớitiếnhànhhoạtđộngkinhdoanh,cáccôngtychỉquantâmđếnthịtrườngđịaphương,nhưngkhicôngviệckinhdoanhpháttriểnvàmởrộng,thịtrườngnộiđịavàcảthịtrườngquốctếsẽđượcquantâmnhiềuhơn.Vìvậy,khikinhdoanhpháttriển,nhucầumởrộngthịtrườngtănglên,nhiệmvụcủathưkýhànhchínhsẽgồmcảviệcsắpxếpviệcđilạicủanhữngngườiquảnlý.

Thậmchí,ngaycảkhibạnlàmviệcchomộtcôngtylớn,cóphòngbanchuyêntổchứcviệcđilạithìthưkýhànhchínhvẫnnêntheodõicôngviệcnàyđểkhắcphụcsựcốkhicầnthiết.

1.Chuẩnbịchochuyếnđi

Mụcđíchchínhcủaviệcsắpxếp,tổchứcchuyếnđilàngườiđiđếnđúnggiờvàtrởvềantoànnhấtcóthể.Ngoàira,cònphảiđápứngnhữngyêucầukhácvềthờigianvàchiphí.Nếubạnlàthưkýhànhchínhmới,hãyxemxétcácchínhsáchvàtiềnlệchoviệcsắpxếpcácchuyếnđi.Nếukhôngtìmthấynhữngthôngtincầnthiết,hãyhỏiýkiếnsếpxemnênthựchiệnnhưthếnào.

Chodùbạntựsắpxếpchuyếnđihaysửdụngmộtđạilýdulịchthìvẫnphảixácđịnhđượcnhữngvấnđềcơbảnsau:

Mụcđíchcủachuyếnđi;

Ngàygiờmuốnkhởihànhvàtrởvề;

Lịchtrình;

Sốngườiđi;

Phươngtiệnmongmuốn,phươngtiệntốtnhấtchotừngđiểmđếncụthể.Nếukhôngchắcchắn,hãynhờđạilýdulịchcungcấpthôngtinvềcácđịabànkhôngquenthuộc;

Loạiphòngởnàophùhợpvớicáchoạtđộngcủachuyếnđi.Nếusếpcócáccuộchẹndàntrảitrongthànhphốthìkháchsạnởkhuthươngmại,gầnsânbayhoặcđườngcaotốclàthíchhợpnhất.

Nếusếpthườngxuyênphảiđilại,nênthiếtlậpmốiquanhệthânthiếtvớicácđạilýdulịch,ngoàiviệccungcấpcácthôngtinvềnơiđếnhọcòncóthểgiúpbạnmuavétàu,xe,máybaytrongnhữngthờigianquágấp.

Ngoàira,cũngluôngiữcuốndanhbạđiệnthoạiđểcóđượcthôngtinvềcáckháchsạnởđiểmđến.Nếubạntựsắpxếpchuyếnđi,hướngdẫntrongđósẽgiúpbạnđặtphòngcũngnhưlựachọnkháchsạnphùhợpnhất.

Ngàynay,thưkýhànhchínhởcôngtythườnglàngườisắpxếpchuyếnđichứkhôngquađạilýdulịch.Vìvậy,điềuđầutiêncầnphảilàmlàxácnhậnngàygiờkhởihànhvàtrởvềcủasếp,sauđóđặtphòng,muavévàthuxếpcácphươngtiệnkhác.

2.Đặtphòngkháchsạn

Nếucuộchọpdiễnraởmộtthànhphốlớn,hãytiếnhànhđặtphòngngay,vìnhữngkháchsạnởthànhphốthườngđượcđặtkíntrướchàngtuần.Hãynêutênsếp,địachỉvănphònghoặcđịachỉnhàriêng,sốđiệnthoạivàkiểuphòngyêucầu;đồngthời,cũngnêutênbạnvớidanhnghĩalàngườiliênlạcđểcóxácnhậnkhicầnthiết.Tốtnhấtlàyêucầuxácnhậnbằngvănbản(quafax)hoặcquae-mailđểcóthểinrachosếpmangtheolàmbằngchứng.

Nhữngkháchsạnlớnthườngcódịchvụđónkháchbằngôtô.Nếusếpcầnnhữngdịchvụnàythìhãyđặtcùngvớiviệcđặtphòng.Yêucầuxácnhậnvềthôngtinnàycùngvớiviệcđặtphòngđượcgửiquabưuđiệnhoặcfaxhaye-mailchobạn.

Hầuhếtcáckháchsạnsẽchophéphủybỏđặtphòngmàkhông

lấyphínếuhủytrướcngàydựđịnhđếnmộtkhoảngthờigian.Hãyhỏikháchsạnđểbiếtthêmchitiết,tránhthiệthạicóthểxảyra.

Nếunơiđếnlàmộtthànhphốchưabaogiờsếpđếnhoặchộinghịsếpthamdựkhôngnhắctớimộtkháchsạncụthểnào,hãykhảosáttrongdanhbạđiệnthoại,vàgọiđiệnđếnvàiđạilýdulịchcóđầumốitạiđóđểbiếtthêmthôngtin.

3.Đặtvémáybay

Hãygọiđếnphòngvémáybaythânthiếtnếucôngtyđãcómốiquanhệlâudàihoặcphòngvécóuytínđểđặtvé.

Ngaysaukhixácđịnhđượchãnghàngkhông,hãyđặtchỗngay,nêurõchỗngồisếpưathíchvàđặtluôncảxeđónnếucó.Cungcấpchongườitiếpnhậnnhữngthôngtincầnthiếtvàyêucầuhọgửixácnhậnđặtvéquae-mailhayfax.Cũnghỏirõvềviệcchuyểnvé,họsẽmangtớitậnnơihaybạnphảiđếnlấy.Nếuhọtới,hãychohọbiếtđịachỉchínhxácvàsốđiệnthoạicủabạnđểtiệnliênlạc.Ngượclại,nếubạnphảitớiđó,hãyhỏiđịachỉcủahọvàtênngườiliênhệđểkhôngphảimấtthờigiangiảithíchnếugặpngườikhác.

4.Véđiệntử

Véđiệntửchophépviệcđilạikhôngcầnvébằnggiấy.Véđiệntửxácnhậnviệcmuavéhàngkhôngcủabạn,ghichépduynhấtvềviệcmuabánvéđiệntửlàmẫuđơnđiệntửtronghệthốngmáytínhcủahãnghàngkhông.

Véđiệntửkháphổbiếnhiệnnay,ngườiđikhôngcònlosợviệcquênvénhưtrướcđây.Khiđặtvéđiệntử,tốtnhấtlàinramộttờxácnhậnđểsếpcầmtheokhiđếnsânbay.

Đừngquênnhắcsếpmangtheochứngminhthưhoặchộchiếuhaygiấytờtùythânhợplệkhácđểlàmthủtụclênmáybay.

5.Tàuhỏa

Trướcđây,tàuhỏalàphươngtiệnđểđilạikháphổbiến.Nhưngngàynay,khithờigianlàtiềnbạcthìviệcđilạibằngmáybayhiệuquảhơnnhiều.Nhưngvẫncónhữngngườikhôngthíchđibằngmáy

bayhoặcnơitớikhôngcódịchvụhàngkhông,việcvậnchuyểnbằngtàuhỏavẫnlàmộtlựachọnkhảquan.

Nếusếpthíchđilạibằngtàuhỏa,hoặcbuộcphảiđibằngphươngtiệnnày,hãytruycậpvàotrangwebcủađườngsắtViệtNam(http://www.vr.com.vn)đểbiếtthôngtinchitiếtchochặngđườngcủasếp.

6.Xehơi

Ngoàicácphươngtiệnvậnchuyểntrên,bạncòncóthểvậnchuyểnbằngôtôthôngquacáchãngvậntảichuyênnghiệp,bạncóthểgọiđiệntrựctiếpđếnbếnxehoặchãngvậntảiđểđặtvévàbiếtthêmcácthôngtinkhácvềlịchtrình.

Bêncạnhđó,cóthểsửdụngdịchvụthuêxe(tựláihoặccóngườilái)đểphụcvụchoviệcđilạihiệuquả.Hãyhỏiýkiếncủasếpvềloạixemuốnsửdụngcũngnhưloạihìnhthuêxe.

Việcthuêxecũnggiốngnhưviệcđặtphòng.Bạnphảicungcấpcácthôngtinsauđâyđểđặtthuêxe:

Địađiểmđi-đến;

Thờigianthuêxe(nhận-trảxe);

Nơigiaoxe;

Loạixemuốnthuê.

Hãytraođổivớisếptrướckhicungcấpcácthôngtinnày.Cũngcầnphảithỏathuậnrõvềviệcláixe,nếungườiláixelàngườicủacôngtybạn,hãychuẩnbịtrướcbảnđồvàcácchỉdẫnđườngđitớiđịađiểmdiễnrahộinghịhoặctớikháchsạnđãđặtchỗ.Bạncóthểliênhệvớibantổchứchộinghịhoặckháchsạnđểcóđượcthôngtincầnthiết.

7.Cáccôngtydulịch

Việcthiếtlậpmốiquanhệtốtvớiđạilýdulịchrấtcầnthiếtđốivớinhữngthưkýhànhchínhbậnrộn.Mộtđạilýdulịchtốtcóthể

cungcấphàngloạtcácdịchvụnhư:giớithiệukháchsạnvàđặtphòng;đặtvémáybay,vétàuhỏa;tậndụngđượcnhữngmứcphíưuđãidànhriêngchokháchhàngthânthiết;đặtthuêxe,trợgiúpvềhộchiếu;thôngtinvềlịchtrình;…

Thườngthìcáchãngdulịchkhôngtínhphíkhithựchiệncáccôngviệcđặttrướcvìhọnhậnhoahồngtrựctiếptừnhàcungcấp,tuynhiên,mộtvàihãngthêmmộtphầnphívàotronggiávé.Mứcphínàycũngcóthểlàdođặttrướcchỗ,nhưngcáchãngnàycóthểhoàntrảlạitiềnchonhữngvékhôngdùngđến.Hơnnữa,hãngdulịchcóthểgiảiquyếtnhữngvấnđềxảyratrongthờigiansếpcủabạnởđó.

Đểtìmđượcđạilýdulịchuytín,hãyhỏibạnbèhoặcđồngnghiệp,haytìmkiếmdanhsáchcácđạilýtrênmạngthôngtin.

Nếubạncầnthêmthôngtinvềcácđạilý,hãythamkhảodanhbạđiệnthoại.Khiđãtìmđượcmộtđạilýtốt,hãydùngdịchvụcủahọbấtcứkhinàosếpđicôngtác,dulịch.Đạilýnàysẽnhanhchóngquenthuộcvớithóiquenđilạivànhucầucủasếpvàdễdànghơnkhisắpxếpchuyếnđi.

8.Kếhoạchchohànhtrình

Kếhoạchchocuộchànhtrìnhsẽhữuíchchosếpvàcảthưkýhànhchính.Khiphátsinhvấnđề,bạncóthểthamkhảolịchtrìnhnàyvànhanhchóngtìmrakhâucầngiảiquyết.Nhưsếpquênđịachỉhoặcthờigiancủacuộchẹn;hoặctrongtìnhhuốngkhẩncấpsẽbiếtchínhxáccóthểliênlạcvớisếpởđâu.

Trướckhichuẩnbịlịchtrìnhchochuyếnđi,bạnphảibànbạcvớisếp,ghichútấtcảcáchoạtđộngtrongchuyếnđi.Đưachosếplịchtrìnhphácthảođểsửađổihoặcbổsungnhữngthôngtincònthiếu.Khihoàntấtlịchtrình,cóthểintrêngiấyđồngthờigửimộtbảnvàoe-mailđểsếpcóthểlưutrênmáytínhcánhânhoặcđiệnthoạivàtheodõibấtcứlúcnào.

9.Bảngkiểmtrướcchuyếnđi

Trướcchuyếnđi,bạncầnphảixácnhậnnhữngđiềusau:

Vémáybayvàsốhiệumáybay;

Thôngtinvàxácnhậnvềviệcthuêphòng,đưađóncủakháchsạnhoặccủađạilýdulịch;

Thôngtinvàxácnhậnvềviệcthuêxe;

Tiềnmặthaythẻtíndụng;

Hộchiếu,giấyphépxuấtcảnh,bằngláixe,haygiấyphépláixequốctế;

Lịchtrìnhchochuyếnđi;

Tên,địachỉ,sốđiệnthoạicủangườicầnliênlạctạinơiđến.

Thamkhảolịchtrìnhdướiđâyđểlậplịchtrìnhthuậntiệnvàđầyđủnhất.

10.Đilạiquốctế

Nếuchuyếnđimangtínhchấtquốctế,hãylênkếhoạchcàngsớmcàngtốtvìcórấtnhiềuvấnđềliênquan.Cónhiềuquyđịnhápdụngriêngchodoanhnhânmàkhôngápdụngvớikháchdulịchbìnhthường.

Đểđượcgiúpđỡtrongviệcđilạiquốctế,bạncóthểliênlạc:BộCôngthương(thamkhảothôngtintrêntrangweb:http://www.moit.gov.vn)vàBộNgoạigiao(http://www.mofa.gov.vn).

Đồngthời,bạncũngcóthểliênhệvớinhữngtổchức,đạidiệncủaViệtNamtạiđiểmđếnđểđượcgiúpđỡ.Ngoàira,bạncóthểhỏithôngtinvàyêucầutrợgiúptừchínhđốitáchoặckháchhàngmàsếpđịnhgặpgỡ.

Bạnnênsửdụngcôngtydulịchđángtincậykhiđilạiquốctế.Côngtyđókhôngchỉthạovềluậtvàquyđịnhđilạiquốctếmàcònlênlịchtrìnhphùhợpchotừngcánhân.

Côngtydulịchsẽsắpxếpviệcđilại,đặtphòngkháchsạn,thuêxevàcảnhữngchuyếnđithamquancácđiểmdulịchtạinơiđến.Họcũngcungcấpđầyđủcácthôngtincầnthiếtchomỗiquốcgiacụthểnhưhộchiếu,chứngnhậnsứckhỏe,giấyphépquácảnhvàcáchđểcóđượcnhữnggiấytờnày.Họsẽxửlýcáchìnhthứcthanhtoánhoặcthẻtíndụngnhưsếpmongmuốnvàđảmbảomộtlượngtiềncủaquốcgiasẽđếnđểcóthểchitiêunhữngkhoảncầntiềnmặt.

11.Giấyphépquácảnhvàhộchiếu

Khimuốnxuấtcảnhhoặcnhậpcảnh,mọingườiđềuphảicóhộchiếu.

Ngoàihộchiếu,nhiềuquốcgiađòihỏicógiấyphépnhậpcảnhhaycòngọilàvisa.Thườngthìphảicótrướcgiấyphépnhậpcảnhchứkhôngthểchờởbiêngiớihayđiểmnhậpcảnh.Giấyphépnhậpcảnhthườngdođạisứquánvàtòalãnhsựcủanhiềunướccấp.Mộtsốnướccấpvisamiễnphítrongkhimộtsốnướckhácthìphảimấtphí.Vìvậy,phảikiểmtratrướcxemvisacũcònhiệulựchaykhông,việcxincấpmớimấtthờigianbaolâu.

Nếucầnhộchiếu,hãylàmthủtụcxincấpởPhòngQuảnlýXuấtnhậpcảnh,Côngantỉnh/thànhphốnơingườixincấpđăngkýthườngtrúhoặctạmtrú.Trongtrườnghợpcầngấphoặcxinsửađổi,bổsung,cấplạithìlàmthủtụctạiCụcQuảnlýXuấtnhậpcảnh.

ChitiếtcóthểxemtạitrangwebcủaBộNgoạigiao:http://www.mofa.gov.vn.

12.Hảiquan

Khitrởvềnước,hànhkháchphảikhaibáonhữngvậtphẩmnhấtđịnhđểxemxétvậtphẩmđócóbịđánhthuếhaykhông.

Cầnchúýnhữngđiểmsau:

Khôngnênnóigiảmgiátrịcủavậtphẩmhaybópméobảnchấtcủavậtphẩm.Làmnhưvậycóthểdẫnđếnviệcbịtịchthuhoặctínhthuế.

Nếubănkhoăncónênkhaibáovậtphẩmhaykhông,thìcứkhaibáosauđótrìnhbàylạivớinhânviênhảiquan.

CóthểxemthôngtinđầyđủvàchitiếtvềquyđịnhhảiquantạitrangwebcủaHảiquanViệtNam:http://www.customs.gov.vn.

6SẮPXẾPCÁCCUỘCHỌP

1.Cấutrúccủacuộchọp

Chodùchúngtacóthíchhaykhôngthìcáccuộchọpvẫnluônlàhoạtđộngkháthườngxuyênvàtốnkémthờigiantrongcôngviệckinhdoanh.Bạnphảilậpkếhoạch,chuẩnbịtàiliệu,thôngbáonộidungvàgửitàiliệuchonhữngngườicóliênquanđếncuộchọp.Đâylàcôngviệcyêucầuthưkýhànhchínhphảicótinhthầntráchnhiệmcao,xửlýlinhhoạtvànhanhnhạy.

Cáccôngviệcchủyếugồm:kiểmtrathờigiantronglịchtrìnhcủanhữngngườithamdự,sauđóchọnthờigianvàđịađiểmphùhợp,gửithưmời,chuẩnbịtàiliệuvàcóthểphảigửicảtàiliệukèmthưmời.

Cónhữngcuộchọpđịnhkỳcủabangiámđốc,nhưngthưkývẫnphảilênlịchhọp,gửithưmời,thưxácnhận,lậpchươngtrìnhchocuộchọp.

Ngoàira,còncónhữngcuộchọpđộtxuất,chỉđượcthôngbáotrướcvàichụcphút.Khiđó,bạnphảisửdụngđiệnthoại,cóthểcảe-mailhoặcthôngbáochonhữngngườithamdự.Bêncạnhđó,bạncũngphảinhanhchóngchuẩnbịphònghọp,tàiliệuđểphátchonhữngngườithamdự(nếucó),nếucầnsửdụngmáychiếuvàcácdụngcụhỗtrợkhácthìcũngphảichuẩnbị.

2.Cáckiểuhọp

Cáccôngtyđềutổchứccáccuộchọphàngnăm,vàođầunămvàcuốinăm,đểtổngkếtlạinămcũvàđưarakếhoạchchonămmới.Trongđó,cóthểsẽlàbìnhbầu,đánhgiávềcácnhânviên,bổsunghoặcthayđổicácvịtríquảnlý,…

Đốivớicáccôngtyđạichúng,còncócuộchọpcổđôngđểlựachọnngườiquảnlý.Ngoàira,cáccuộchọpkhácđượctổchứckhicó

đềxuấtvàcầncósựđồngthuậncủatấtcảcáccổđôngnhư:tănghaygiảmvốn,sửađổiđiềulệcôngty,chiatáchhoặcsápnhậpcôngty.

Cáccuộchọpcổđônghàngnămcónhữngquyđịnhpháplýđặcbiệtvềthờigiangửithôngbáohọp.Thôngbáophảiđượcgửikèmvớinộidungcủacuộchọp,cácbiểumẫunhư:bỏphiếutínnhiệm,…,gửitheohìnhthứcthưbảođảmvàcướcphíđượcthanhtoántrước.

Nhiệmvụcủathưkýhànhchínhkhiđósẽbaogồm:chuẩnbịthôngbáochocuộchọp,cácbiểumẫu,giấyủyquyềntrongtrườnghợpcổđôngkhôngthểthamdựtrựctiếp,…Nhữngbiểumẫunàyphảiđượcgửichonhữngngườicóliênquantheođiềulệcủacôngty.Nhữngthôngbáonàyphảiđượcgửitrướcthờigiandiễnracuộchọptừ3đến4tuần.

Thưkýhànhchínhphảisắpxếpphònghọpvàcácthiếtbịcầnthiếtphụcvụcuộchọp.Phảichuẩnbịvàphânphátchươngtrìnhcuộchọpđếnnhữngngườicóliênquan.Vàongàyhọp,chuẩnbịcácgiấytờcầnthiếtvàđặttrênbàncủachủtịchcuộchọp.Ngoàira,bạncóthểsẽphảilođếnnhữngcôngtáchậutrườngkhácnhư:đồuốnghayănnhẹ,khăngiấy,hoa,…đểcuộchọpdiễnratrangtrọng,lịchsựnhất.

Bạncóthểcũngsẽlàthưkýcuộchọp,hãyngồibêncạnhchủtịchđểcóthểngherõnhất.Trướckhihọp,hãyđọctấtcảcácquyếtđịnhvàbáocáosẽđượctrìnhbày.Cànghiểurõvềmụcđíchvànhữngngườithamdựcuộchọp,bạncàngdễdàngghichép.

Cáccuộchọpcủabangiámđốcthườngđượcquyđịnhtrongđiềulệcôngty.Hầuhếtcáccôngtyđềucócáccuộchọpbangiámđốcđịnhkỳ,hàngquýhoặchàngnăm;cáccuộchọpnàycóthểkhôngbắtbuộcphảithôngbáobằngvănbản.Bạncóthểliênlạcvớicácgiámđốcbằngđiệnthoạihoặcthưđiệntửđểthôngbáochohọvềcuộchọpsắptới.Danhsáchnhữngngườithamdựcầnđượclậpvàduyệttrước.

Nhữngcuộchọpkháckhôngmangtínhđịnhkỳthìbuộcphảicólịchtrìnhtrước.Bạnnêngửithưmời,lịchtrìnhvànhắclạisauđó.

Hãykiểmtrathậtkỹnhữngthôngtintrênthưmờitrướckhiinra.Xácnhậnngày,tháng,giờ,địađiểmvàtêncủanhữngngườidiễnthuyết.

3.Lậpkếhoạchchocáccuộchọp

Trướcđây,việclậpkếhoạchchomộtcuộchọptốnrấtnhiềuthờigian.Ngàynay,vớicôngnghệmáytínhvàphầnmềmtrênmáytính,việclênlịchchomộtcuộchọpchỉcầnvàilầnkíchchuột.

Tuynhiên,bạnphảicânnhắccáchoạtđộngchínhtrongcuộchọp,đểsắpxếpchokhoahọcvàhiệuquảnhất;đồngthời,phảixemxétchứcvụ,địavịcủanhữngngườithamgiađểxếpchỗngồi,thểhiệnsựkínhtrọng.

Ngoàira,việcchọnđịađiểmcuộchọpcũngrấtquantrọng.Tùyquymô,tínhchấtcuộchọpmàlựachọndiệntíchphònghọpcũngnhưthiếtbịhỗtrợcầnthiết.

Đâylànhữngvấnđềthườngxảyrakhilậpkếhoạchchomộtcuộchọp:

Cuộchọpđãđượclênlịchvàkhimọingườiđềuđãđượcmời,bạnpháthiệnramộtvàithànhviênquantrọngkhôngthểthamdự.Bạnbuộcphảilênlịchvàomộtngàykhác.Khiđó,bạnlạiphảithựchiệnquytrìnhtừđầu.

Bạnkhôngthểtìmramộtngày,giờphùhợpchotấtcảnhữngngườithamdự.

Cuộchọpđãđượcxácnhậnnhưngsauđócầnphảithayđổi.

Địađiểmcủacuộchọpthayđổivàophútcuối,dođómộtsốngườivẫntheothôngbáovềđịađiểmbanđầuvàđếnnhầm.

Thôngbáovềcuộchọpđượcgửiđivàcósửađổinhiềulầnkhiếnmọingườibịlẫnlộnthôngtin,khôngxácđịnhđượcthôngtinchínhxáccuốicùngvềcuộchọp.

Mộtsốthànhviênthamdựcuộchọpkhôngcậpnhậtđượcthôngtindobạnsửdụngphầnmềmmớinhấtđểlậpkếhoạch.Họkhôngkiểmtrathưđiệntửhoặckhôngmởđượcnộidungvànhỡcuộchọp.

Cuộchọpđãđượclênkếhoạchvàđượcxácnhậnnhưngđịa

điểmhọpbịngườikhácđặtmất.

Khôngxácnhậnlạithôngtinvềcuộchọpđểnhắccácthànhviênthamdự,dođómộtvàingườiquên,khôngđếnhọp.

Truyềnđạtnộidungkhôngrõrànghoặcnhầmlẫn,khiếnthànhviênthamdựkhôngchuẩnbịnộidungphùhợp.

Đểtránhnhữngsaisótnày,bạncóthểsửdụngMicrosoftOutlookđểquảnlýthôngtincuộchọp.Chươngtrìnhnàychophépbạngửivànhậnthưđiệntử,quảnlýdanhbạ,lênlịchvàlậpkếhoạch,duytrìnhữngghichéphàngngày.

BạncóthểsửdụngchươngtrìnhOutlooklênlịchcáccuộchẹnvàphânbổkhốithờigiancủamình.KhixemlịchcủamìnhquaOutlook,nếubạnkíchvàoNEWtrênthanhcôngcụ,cửasổCuộchẹnmớisẽmởra.Trêncửasổnày,bạncóthểđiềnchủđề,địađiểm,thờigianbắtđầuvàkếtthúccuộchẹn.Nếucuộchẹntrùngvớikếhoạchkhác,sẽxuấthiệnthôngbáo.Bạncũngcóthểtạonhắcviệcchocuộchẹnđểnhắcbạnvềcuộchẹntrướcmộtkhoảngthờigiantùychọn.NhắcviệcsẽxuấthiệnkhibạnmởchươngtrìnhOutlook.

ĐểlậpkếhoạchchocuộchọptrongOutlook,hãysửdụngcôngcụMeetingPlannerđểtạovàgửilờimờivềcuộchọpvàđặttrướccácthứcầnthiết.MeetingPlannerchophépbạnmờinhữngngườithamdự,xemxétkhảnăngthamdựcủahọ,chọnđịađiểmvàthờigianhọp.BạncóthểđiềntênngườivàcácvậtdụngcầnthiếtvàodanhsáchAllAtendees(Tấtcảnhữngngườithamdự),hoặcbạncóthểdùngnút“Inviteothers”(Mờinhữngngườikhác).BạncóthểchọntừngcánhântừAddressBookvàthêmvàodanhsáchAllAttendees,đểchếđộlàbắtbuộchaykhôngbắtbuộc.DanhsáchAllAtendeessẽhiểnthịtừngngườivànộidungthuyếttrình(nếucó)tạicuộchọp.

Khicânnhắckhảnăngcómặtcủanhữngngườithamdự,côngcụMeetingPlannersẽchỉchobạnkếhoạchvềthờigianvớithanhmàuxanhkhingườiđóđãcókếhoạchchoviệckhác.Nếuthờigianđểtrống,thìngườiđósẵnsàng.

Saukhithôngbáovềcuộchọpđượcgửiđi,hồiđápvềcuộchọpsẽđượcgửiđếnHộpthưđếncủabạn(Inbox)vàcóthểđượctheodõitrongcửasổCuộchẹn(Appointmentwindow)

Tươngtựnhưvậy,bạncũngsẽnhậnnhữnglờimờihọptronghòmthưđến.Bạncóthểchấpnhận,từchối,hoặcđưaraphảnhồikhác.Khikíchvàomộttrongnhữngnútchấpnhận,Outlooksẽmởmộthộptinnhắnđểbạncóthểlựachọncáctrảlời.

Ngaysaukhithưmờiđượcgửiđivàchấpnhận,nósẽđượctựđộngthêmvàokếhoạchcủabạn.

Ngoàira,bạncóthểsửdụngchươngtrìnhIBMLotusNotesđểlênkếhoạchchocuộchọpvàxemxétkhảnăngcómặtcủanhữngngườithamdựvớitínhnăngtươngtựnhưMicrosoftOutlook.

4.Chươngtrìnhnghịsựcủacuộchọp

Chươngtrìnhnghịsựgiốngnhưbảnđồchỉđườngchocuộchọp.Chươngtrìnhnàychongườithamdựbiếtkếhoạchchocuộchọplàgì,đưaracáchướngdẫnvàmụcđích.Mộtchươngtrìnhnghịsựbaogồm:

Thờigianbắtđầuvàkếtthúccuộchọp;

Địađiểmcuộchọp;

Chủđềchínhvàcácvấnđềliênquan;

Thờigianmỗichủđềđượcthảoluận;

Ngườithuyếttrìnhchomỗichủđề;

Chủtrìcuộchọp(tên,chứcdanh,…)

Cóthểthamkhảomẫuchươngtrìnhnghịsựnhưdướiđây:

Ngườitriệutậpcuộchọp

Phiênhọpsố

Ngàytháng

Thờigian

Địađiểm

Trangphục

Phạmvi

cuộchọp

Chủđề

Ngườithuyếttrìnhchính

Bắtđầu

Kếtthúc

(THAYBẰNGBẢNGNGANG)

Lậpdanhsáchnhữngngườisẽthamdựđểkiểmtrasốngườithamdự.Nếucầncókýxácnhận,cóthểchuyểndanhsáchvòngtrònchonhữngngườithamdựkýkhicuộchọpbắtđầu.

Nếucần,cóthểvẽsơđồvịtrícuộchọpđểgiớithiệunhữngngườimớidễhơnvàtìmđượcngườinhanhnhất.

NếubạnsửdụngphầnmềmtrongMicrosoftWord,bạncóthểsửdụngAgendaWizardđểtạochươngtrìnhnghịsự.ĐểtruycậpvàoAgendaWizard,kíchvàotrìnhđơnFile,sauđóchọnNew.TrênhộpthoạiNew,chọntabOtherDocument,sauđóchọnAgendaWizardrồinhấnOK.

AgendaWizardsẽhỏibạnnhữngcâuhỏivềcuộchọpvàkhinàohoànthành,AgendaWizardsẽtạoramộtchươngtrìnhnghịsự.Bạncóthểgửichươngtrìnhnghịsựkèmtheothưmờihọphoặcinravàmangtớicuộchọp.

5.Biênbảncuộchọp

Biênbảncuộchọplàbảnghichépvềnhữnggìđãdiễnratrongcuộchọp.Biênbảngiúpngườithamdựcuộchọpxemxétlạicuộchọpsauđó,tìmkiếmnhữngvấnđềchưagiảiquyếtxongvànhữngviệccầnhànhđộng.Trongmộtsốtrườnghợp,nhưcuộchọpcổđônghoặcbangiámđốc,biênbảnđượclậptheomẫunhưquyđịnhcủaphápluậtvàcótrongquyđịnhbiểumẫucủacôngty.

Bạncóthểghichépbiênbảnbằngtay,gõtrênmáytínhhoặcsửdụngthiếtbịthuâm.Dùdùngphươngphápnào,bạnphảiđảmbảoghiđượcnhữngyếutốquantrọngcủacuộchọpnhư:loạihìnhhọp,têncôngty,ngàygiờ,ngườichủtrì,ngườithuyếttrìnhchủđềchính,vàcácnộidungkháccóliênquan.

Nếuđãchuẩnbịđềcươngdựatrênchươngtrìnhnghịsự,bạnđãcónhữngnộidungchínhcủabiênbản,trongcuộchọp,vàchỉphảighibổsungtrêndiễnbiếnthựctếcủacuộchọp.

Biênbảncuộchọpphảiđượcviếtbằngngônngữtrangtrọng,thôngthườngsẽcónhữngnộidungchủyếusau:

Têntổchức

Tênngườichủtrì

Ngày,giờvàđịađiểmcuộchọp

Danhsáchnhữngngườithamdựvànhữngngườivắngmặt

Nộidungcôngviệc/chủđềthảoluậntạicuộchọp

Ngườithuyếttrìnhcácchủđề

Cácvấnđềphátsinh,hướnggiảiquyết

Nhữngviệccòntồnđọng

Vănbảnphátsinhtrong/sauquátrìnhhọp

Ngàygiờcuộchọptiếptheo

Chữkýcủangườighichép,nhữngngườithamgiacuộchọp.

Tránhghilạitừnglờibìnhluậnmàchỉghinhữngýchính,tậptrunggiảiquyếttrựctiếpvấnđềđượcđưarathảoluận,sauđótổngkếtcácýkiến.

Đểviệcghichéphiệuquả,bạnnênchuẩnbịtrướcnộidungbiênbảnđểtheosátdiễnbiếncuộchọp.Cũngđừngđợiquálâumớighibiênbảnvìcóthểsẽbỏsótthôngtin.

Ngoàira,còncócáccuộchọptrùbịđểthảoluậntrướcnhữngvấnđềnày.Khiđó,việcghivănbảncóthểkhôngcầnthiết.

Nếucôngtylớn,còncócáccuộchọptrongnhóm,bộphận,phòngban,khiđóngườighibiênbảncóthểlàngườitrongphòngbanhoặchọyêucầusựgiúpđỡcủathưkýhànhchínhvớitưcáchlàthưkýcuộchọp,thựchiệnviệcghichép.Bạnhãysẵnsàngmỗikhiđượcyêucầu.

Ngoàibiênbảncuộchọp,còncóthểcócácvănbảnkhácđượclậpvàthôngquatạicuộchọpnhư:Nghịquyết,Quyếtđịnh,…ThamkhảocácvănbảnnàytrongPhụlục1.

6.Chuẩnbịchohộinghị

Ngoàicáccuộchọp,côngtycòntổchứccáchộinghịnhư:Hộinghịcổđông,hộinghịkháchhàng,…Thưkýhànhchínhsẽđượcyêucầutrợgiúptrongviệclênkếhoạchvàhợptáctrongcáchộinghịcủacôngty,cáccôngviệcnhư:chuẩnbịsựkiện,thựchiệncáctráchnhiệmtrongsuốthộinghịvàlàmtheocáchoạtđộngsaukhihộinghịkếtthúc.

Chuẩnbịchohộinghịbaogồmxemxétcáckhoảnmụcliênquanđếntiệnnghivàngườithuyếttrìnhcủahộinghị:

Đặtchỗchohộinghị:đặttrướcphòngkháchsạn,chọnquymôphòngvàmứcgiá,…(cóthểcóphòngtổchứcchínhvàphònggiảilao);

Kiểmtrathiếtbịphụcvụchohộinghị(máychiếu,loa,…)vàthiếtbịantoàn(phòngchốngcháynổ,báođộng,cửathoáthiểm,…);

Phụcvụđồănuống;

Gửithưmờivàxácnhậnsốlượngthamdự.

Cáchoạtđộngchuẩnbịtrựctiếpchohộinghịgồm:

Tàiliệuphụcvụhộinghị(nộidungchươngtrình,giớithiệuvềngườidiễnthuyết,…)đểphátchokháchmời;

Căncứsốlượngkháchđểchuẩnbịbàn,ghế;

Cácbáocáocầnphêduyệt:vềnộidunghộinghị,báocáotàichính,kếhoạchchitiêu;

Kếhoạchquảngbá,truyềnthông;

Lậpchươngtrìnhnghịsự,kếhoạchđilại/đưađónkháchmời.

Đểtránhthiếusót,bạnnênxếpsẵntàiliệuthànhcáctậpdễtìm,trênvémờivẽsơđồchỉdẫnđườngđi,…Nếuchươngtrìnhcònkếthợpvớiđidulịch,thămcácditích,cảnhquantạiđịaphươnghoặccócácsựkiệnngoàitrờithìphảicósựhỗtrợcủacácđơnvịchuyên

nghiệptổchức.Bạncầnphảihợptácvớiđịađiểmtổchứchộinghịlênkếhoạchchocácbữaăn,đồuống;cânnhắcthựcđơnđểdựtrùkinhphívàphươngthứcphụcvụ.

Vớinhữnghộinghịlớn,bạncònphảichuẩnbịhuyhiệu,hoacài,băngrôn,biểnhiệu.Bạnnênchuẩnbịdanhsáchkháchmờiđểđảmbảokhôngbịthiếu;danhsáchnàycũngđượcđểtạibànđăngkývàongàyđầutiêncủahộinghị,saukhinhậnđượchuyhiệu,hoacài,kháchmờisẽkýnhậnvàbạndễdàngkiểmsoátđượcsốlượngkháchmời.Cóthểphátluônchohọtàiliệu,véăntạibànđăngký.

Phảicóchỉdẫnphíabênngoàiđịađiểmvềphòngnghỉngơivàphònghộinghị.

Nếuhộinghịcókháchquốctế,bạncầnphảichuẩnbịphiêndịch.

Lênkếhoạchđăngtintrênbáochí,cáchoạtđộngtruyềnthông,bốtríngườichụpảnhđểbámsátcáchoạtđộngcủahộinghị.

Cầnhợptácvềanninhvớiđịađiểmtổchứchộinghịhoặcdịchvụanninh;liênhệvớibãiđỗxeđểcóchỗđỗxechonhữngngườithamdự.Cungcấpchobênthựchiệndịchvụanninhvàquảnlýbãiđỗxechươngtrìnhnghịsựchínhthức,liệtkêthờigiancácsựkiệnđểhọbốtrílựclượngcầnthiếtvàđảmbảovềbãiđỗxe.

Khikháchtới,bạnnênchàođónvàđưahọtớihộinghị.Hãyđóngvaitròchủnhàvàgiớithiệumọingườivớinhau,hộtống,hướngdẫnvàgiúpđỡmọingườiởnhữngnơibạncóthể.

Bạncóthểđượcyêucầuthamgiamộtvàicuộchọpnhóm,ghibiênbản,xửlýthưtừhoặcgửi/nhậnhàngchuyểnphátnhanhđếntrongquátrìnhhộinghị.

Kếtthúchộinghị,gỡbỏtấtcảtàiliệu,băngrôncònlạitrongphònghọp.Kiểmtralạicácthiếtbịtrongphòngđểbàngiaochođiểmtổchứchộinghị.Nếucómấtmát,cầntiếnhànhtìmkiếmvàbáolạichongườicótráchnhiệm,lậpbiênbảncókýnhậncủanhữngngườiliênquan.

Khitrởlạivănphòng,cầnhoànthànhbáocáo,biênbảnhoặccácgiấytờ,thưtừliênquanđếnhộinghị.Bạncũngcầngửithưcảmơn,

biênbảncuộchọpđếnkháchmờivànhữngngườiliênquan.

Cuốicùng,cầntínhtoánchiphívàđiềnvàobảntổngkếtthuchi,sauđócậpnhậttàiliệucuộchọp.Nếubạncóđềxuất,sángkiếnđểcảithiện,hãyghivàogiấynhớ,kèmtheotàiliệu.

Đểviệcghichéphiệuquả,bạnnênsửdụngthiếtbịghiâm,khicuộchọpởhồigaycấn,sẽcónhiềugiọngnóicùnglúc,máyghiâmsẽhỗtrợbạntrongviệcghichép.

7LƯUTRỮHỒSƠ

1.Nhiệmvụthenchốt

Lưugiữcácghichépchínhxácvàduytrìhệthốngsắpxếpdữliệucậpnhậtthườngxuyênlàtráchnhiệmcủađasốcácthưkýhànhchính.

Nhữngcôngtylớnthườngcóbộphậnlưugiữtàiliệuchung,tấtcảcácgiấytờđượccấtgiữ,bảoquảnchuyênnghiệp.Ngoàira,tàiliệucònđượclưutrữtheokhuvựchànhchínhvànhữngcôngtynhỏcóthểchỉcómộtvàingăntủchứatàiliệuchohoạtđộngtoàncôngty.Trongtrườnghợpnày,thưkýhànhchínhluônlàngườichịutráchnhiệmlưutrữvàcậpnhật.Bạncầnlàmquenvớicáchệthốngsắpxếpdữliệuthườngđượcsửdụngtrongcácvănphòng.

Ngàynay,đasốcáccôngtyđềucấtgiữthưtừvàtàiliệutrongmáytínhvàđĩa.Nhưngkhốilượngthưtừvàtàiliệuđượclưutrữtănglênhàngngày,vìvậy,thưkýhànhchínhphảicậpnhậtvàduytrìviệclưutrữthườngxuyên.

Sauđâylàdanhsáchkiểmtratrướckhisắpxếptàiliệuvàotủlưutrữ:

Chuẩnbịgiấytờbằngcáchtáchriêngthưtừcánhânvàthưtừ,tàiliệukinhdoanh;

Kiểmtratàiliệuđượcghim,đảmbảorằngnhữnggiấytờcùngloạiđãđượcghimcùngnhau;

Gỡbỏtoànbộcáckẹpgiấy;

Lấybănggiấydínhlạicáctàiliệubịrách;

Gạchdướibằngbútđánhdấutênhoặcchủđềcủagiấytờđượcsắpxếp.

Trêncácthưmụctàiliệu,đặtmiếnggắnởgiữahoặcởvịtríbênphảilềcủathưmụcđểdễnhậnbiết.

Khisửdụngnhiềubộtàiliệu,nêntáchcácbộtàiliệubằngnhữngmàunhãnkhácnhau.Mỗimụcnêncómàuriêngđểcóthểtìmthấydễdàng.Trêncácnhãnghirõtênthưmục,ngàylập,sốlượng,…

2.Hệthốngsắpxếpcơbản

Nhữnghệthốngsắpxếpcơbảnđượcsửdụngtrongcácvănphòngkinhdoanhbaogồm:bảngchữcái,chủđề,khuvực.

Tàiliệuđượcsắpxếpdưới10hoặcíthơn,đánhsốtừ000đến900.Mỗichủđềđượcchiarathành10,cáctiểuđềtừ10đến90vàtheotrướclàsốhàngtrăm.Mỗitiểuđềcóthểđượcchianhỏrathành10,cácchủđềsâuhơnđánhsốtừ1đến9,theotrướclàsốhàngchụcvàhàngtrăm.

Hệthốngbảngchữcáilàphươngphápsắpxếpđượcsửdụngrộngrãinhất,vìhiệuquảcaovàkhôngquáphứctạp.Tàiliệuđượcsắpxếptheothứtựbảngchữcáitêncủacácchủđề.Mỗinhãnđượcghitênvàdínhvàomỗithưmục.

Cácgiấytờtrongthưmụcđượcsắpxếptheothứtựthờigianvớingàygầnnhấtthìởtrước.Khicóquánhiềuthưtừvớimộtkháchhàng,sẽcầnvàithưmụcđểlưutấtcảcáctàiliệu.Trongtrườnghợpnày,nênchiatàiliệutheokhoảngthờigiannhưthưmụcchotừngnămmột.Nếucóvàidựánchomộtkháchhàng,mỗithưmụcnêncónhãnghirõtêncủatừngkháchhàng,xếpchungtrongthưmụcdựán,…

Trongnhữngtuầnđầucủanămmớinêngiữnhữngtàiliệucủanămcũvànămmớicạnhnhau,đểkhitìmthấycóthểbổsung.Nêndùngmàukhácnhauđánhdấuchocácnămkhácnhauđểtiệntracứu.

Khitàiliệucầnphânloạitheochủđềchứkhôngtheotêncủamộtngườihoặcmộtcôngtythìsắpxếptheochủđề.Cáchnàyhữuíchkhigiảiquyếtvớicácvấnđềquảngcáo,tênsảnphẩm,chinhánhhoặckhốilượngtàiliệulớnthuộccùngmộtvấnđề.

Danhsáchchủđềnêndễhiểu,đơngiảnvàxếptheothứtựbảngchữcáihoặcmãsố.Nếusửdụngmãsố,phảicóbảngchúdẫnkèm.Tàiliệutrongcácthưmụcchủđềđượcsắpxếptheothứtựthờigianvàluônđểnhữngngàygầnnhấtlêntrước.

Bảngchúdẫnchủđềgiúpbạntránhviệcsắpxếptàiliệuvớimộtchủđềmớikhiđãcómộtthưmụcchochủđềđó.Bảngchúdẫnchủđềcũnggiúpmộtngườikhôngphảithưkýhànhchínhcóthểtheodõithôngtintrongtàiliệu.

Sắpxếptheobảngchữcáicáctàiliệuvàbảngchúdẫnnhưsau:

Tênriênghoặctêncánhân:Têncủangườiđượcsắpxếptheotênhọ.Khitênhọgiốngnhau,thìcăncứvàothờigianxuấthiện;

Têncôngtyhoặctênkinhdoanh:Cáctừđượcnốibằngdấugạchngangđượccoinhưmộttừ.Nếudấugạchngangđượcdùngtrongtêncôngtythayvìdấuphẩy,từngtừtrongtênđượccoinhưmộttừriêng,dođótênđượcsắpxếptheotừđầutiên.Tênthứhaisaudấugạchngangchỉdùngkhicótêncôngtykháctrùngvớitênđầutiên.

Nếutêncôngtylàmộtcụmdanhtừhoặcđượcviếtnhưhaitừ,thìsắpxếpthứtựgiốngnhưkhichỉcómộttừ.

Trongtrườnghợptêncôngtylàtênmộtngườiđầyđủ,sẽsắpxếptheotênhọ,sauđólàtêngọivàtênđệmnếucó.

Khicónhiềuhơnhaicôngtycótêngiốngnhauthìxếpcôngtyxuấthiệntrướclêntrước.

Nhữngchữcáiđơnlẻđượccoinhưtừvàđượcsắpxếptheothứtựbảngchữcái,đứngtrướccáctừchỉtên.

Viếttắtcũngđượcsắpxếptheothứtựbảngchữcáinhưkhiđượcviếtđầyđủ.

3.Tủchứatàiliệu

Tủchứatàiliệutiêuchuẩncóbốnngănkéo,chứađượcnhữngtàiliệuviếttrêngiấykhổA4.Nếucôngtysửdụngnhiềukhổgiấykhác

nhau,nhiềubảnvẽ,thuyếttrìnhthìcầnnhữngngăntủrộngchuyênbiệtchonhữngkhổgiấynày.

Ngăntủchứatàiliệunênđểgầnbànlàmviệccủabạnvìbạnsẽphảidùngtớinóthườngxuyên.Dánnhãnchocácngănkéotheohàngngang(từtráisangphải)hoặcdọc(từtrênxuốngdưới).Nếusửdụnghệthốngbảngchữcái,ngănkéotrêncùngnênđánhdấu“A-G”,ngănthứhai“H-M”…

Bàncủathưkýnêncómộtngănkéoliền,thuậntiệnchonhữngtàiliệudùngthườngxuyên,bạncóthểlấytàiliệunhanhchóngmàkhôngphảirờibànlàmviệc.

PhầnIITHIẾTBỊVĂNPHÒNGVÀMÁY

TÍNH

8CÁCLOẠIMÁYVĂNPHÒNG

1.Máyin

Hầuhếtcáccôngtyđềucómáyin,khimuamáyincầnchúýđếntốcđộinvàloạimựcin.Cónhữngcôngtysửdụngcảmáyinmàuvàinđentrắng.Điềunàytùythuộcvàohiệusuấtsửdụngcủacôngtybạn.Nếuthựcsựcầnthiếtinmàuthìmuasắmlàcầnthiết.

Cócáckiểumáyinsau:

·Máyinkim:Loạinàythườngđượcdùngtrongnhữngvănphònggắnliềnvớicửahàng,dùngđểinhóađơnvàcácchứngtừtínhtiền.

·Máyinlaser:Đâylàloạimáyinphổbiếnnhấtvớichấtlượngvàtốcđộinổnđịnh.Cóthểdễdàngmuađượcmộtchiếcmáyinlaserphùhợpvớinhucầucủavănphòngbạn,tùytínhnăng,côngsuất,vớigiácảphảichăng,đồthaythếdễdàng,tiệndụng.

Tuynhiên,bạnvẫncầnliênhệvớicơsởchuyênnghiệpđểthựchiệnbảodưỡng,nângcấpđịnhkỳ,cũngnhưcôngtyhoặcđạilýcungcấpmựcinđểđổmực,thaytrốngtheođịnhkỳ.

2.Máyphotocopy

Mộtdụngcụvănphòngthiếtyếukháclàmáyphotocopy.Ởmộtmứcđộnàođó,máytínhđãgiảmsựphụthuộcvàomáyphotocopy,nhưngrấtnhiềutàiliệucầnđượcsaochépmàkhôngcóbảngốc

trongmáytính.

Cáccôngtynhỏthườngmangtàiliệurangoàicửahàngchuyênsaochép.Nhưngnếucôngtythườngxuyênphảisaochépthìnênmuahoặcthuêmộtchiếcmáyphotocopyđểchủđộnghơn.

Nhữngmáyphotocopyhiệnđạicónhiềuchứcnăng,sửdụngrấttiệníchnhư:phóngtohoặcthunhỏkíchcỡcủabảnsao,làmrõhơn,saochépnhiềubảncùnglúc,saochéphaimặt,…Thậmchí,còncóbộphậncungcấptàiliệutựđộng,ngăngiấy,máysànglọcvàthậmchícảdậpghimgắnliền.

Cầnlựachọnmộtmáysaochépphùhợpvớinhucầucủacôngtydựatrêncáctínhtoánvề:

Nhữngtínhnăngcầnthiết

Độphângiải

Chiphí:mua,bảodưỡng,nângcấp,thaythế,…

Dịchvụbảodưỡng

Hiệuquảsửdụng

Nhữngcôngtynhỏcóthểchỉcầnmộtmáyphotocopymini,giákhôngquáđắtvàtiệnsửdụng.

3.Máytínhđiệntử

Cáccôngtyđềucầnsửdụngmáytínhđiệntửnhỏ.Máytínhđiệntửrấthữuíchkhilàmviệckếtoán,tàichínhvànhữngcôngviệcliênquađếnconsố.Vớinhữngdựánlớn,cầnkếthợpbảngtínhtrênmáyvitínhcánhânvớimáytínhđiệntử.

Máytínhđiệntửcónhiềukiểuvàkíchthước,tínhnăng,từcộngtrừđơngiảnđếntínhtoánphứctạp,cóthểsửdụngnănglượngmặttrờihoặcdùngpinhaynguồnđiệnngoài.Tùyvàonhucầusửdụngtạivănphòngmàcóthểlựachọnmuamáytínhđiệntửchophùhợp,vídụnhưcácphòngkỹthuật,kếtoánthìcầnmáytínhnhiềuchứcnăng,cònphònghànhchínhthìchỉcầnmáytínhđơngiản…

4.Nhữngthiếtbịvănphòngkhác

a.Máyfax

Dùcácbảnfaxđangdầnbịthaythếbởithưđiệntử,nhưngvẫncầnduytrìmộtmáyfaxtrongvănphòng.Máyfaxngàynaynhanhhơnvàđanănghơn.Cóthểkếtnốimáyfaxcủabạnvớihệthốngmáytính,bạncóthểkiểmtratinfaxvàgửifaxtừhệthốngmáytính.

Nếubạnchọnmáyfaxchocôngtyhoặcphòngban,hãytínhđếnlượngsửdụngđểchọnchohợplý.Cóthểdựatrênnhữngyếutốsau:

Loạigiấy:Cómáyfaxdùnggiấynhiệt,cóloạidùnggiấythường.Nếucôngtybạnsửdụngnhiều,hãychọnloạidùnggiấythường,máyfaxdùnggiấythườngsẽđắthơnmáydùnggiấynhiệt,nhưnggiấynhiệtlạiđắthơnvàmấtthờigianthaygiấy;

Tínhnăng:Nếucôngviệccầngửihoặcnhậnảnh,hìnhminhhọa,đồhọa,hãymuamáyfaxcókhảnăngchuyểnhìnhảnhvàđộphângiảicao;

Độphângiải:Hầuhếtcácmáyfaxcóđộphângiảitrungbình,thíchhợpvớihầuhếtcácthưtừkinhdoanhvàcácđườngvẽđơngiản.Nếucôngviệccủabạnyêucầuhìnhảnhsắcnéthơnthìchọnmáycóđộphângiảicao.

Cácchứcnăngcủamáyfaxnhưđốivớiđiệnthoại:lưusố,hoãngửi,hiểnthịthôngtintrêntrangfax,lậpdanhsáchngườinhậnđểgửiđồngloạt,…

Ngoàira,cóthểgửifaxquamáytính,bạnsoạnvănbảntrênmáytính,sauđó,truycậpvàophầnmềmđikèmvớimodemfaxvàchuyểntàiliệunàygiốngnhưmáyfaxthôngthường.Faxgửiđếnđượclưutrữtrongbộnhớmáytính,cóthểsửdụngphầnmềmđểđọcfaxhoặcinra.

b.Máyquéttàiliệu(scanner)

Máyquéttàiliệuđượcdùngkháphổbiếntrongcácvănphòngđểxửlýnhữngtàiliệukhôngcóbảngốctrongmáytính,hoặcdùngđểquétnhữngvănbảnkhôngthểgửibảngốcđiđược.

Máyquéthiệnđạiđượckếtnốivớimáytínhcóthểgiúpthưkýhànhchínhtiếtkiệmthờigiankhixửlýnhữngvănbản,tàiliệukhôngcóbảnmềmtrongmáytính,cóthểchuyểntừdạngảnhsangdạngvănbản.

c.Máytrìnhchiếu

Máytrìnhchiếuvàmáychiếuvideothườngđượcsửdụngtrongnhữngcuộchọpvàthuyếttrình.

Ngàynay,máytrìnhchiếuđượcsửdụngphổbiếnhơnmáychiếuvideo.Vớimáychiếuhiệnđại,cácslidethuyếttrìnhđượctạobằngcáchsửdụngchươngtrìnhnhưMicrosoftPowerPoint.Cácslideđượchiểnthịtrênbảngtrắnghoặcmànhình.Ngườithuyếttrìnhcóthểthayđổislide,lựachọnchếđộ,thờigianchophùhợpvớinộidungthuyếttrình.

d.Máyhủytàiliệu

Sửdụngmáyhủytàiliệulàbiệnphápantoànđểbảovệnhữngtàiliệubímật.

Máyhủytàiliệuđượcsửdụngđểhủycácsaochépnhápvànhữngtàiliệucũthayvìnémchúngvàothùngrác.Máyhủygiấycórấtnhiềukíchthước,cóthểđểvừatrênthùngráchoặcnhữngmẫulớnđứngriênglẻ.

e.Điệnthoại

Trongkinhdoanhvớiquymônhỏ,điệnthoạinhiềuđườngdâychophéptrảlờicuộcgọiđếntừbấtcứnơiđâutrongvănphòngvàchuyểnđếnmộtđiệnthoạikhácchỉvớimộtnútbấm.Nếumộtđườngdâyđangbận,bạncóthểsửdụngđườngdâykhácđểgọirangoài.

Điệnthoạiđachứcnăng:Córấtnhiềuđiệnthoạikếtnốidịchvụđiệnthoạivớimáytính,sửdụngmáytínhnhưLED(ánhsángphátratừhaicực)chỉđịnhvàchọnđườngdâycũngnhưchỉrasốđiệnthoạicầngọi.

Ngoàira,còncónhữngchứcnăngkhácnhư:lênchươngtrìnhđểlưutrữnhữngsốđiệnthoạithườngxuyêngọitrongbộnhớđiện

thoại;ốngnóingoài(đểkhôngphảicầmtaykhinóichuyện);tựđộnggọilại;kếtnốigiữahaimáyvàtựtrảlời.

Hộpthưthoạivàtrảlờitựđộng:Khibạnkhôngcóởbànlàmviệcvàkhôngcóaingheđiệnthoại,bạnnênsửdụngmộtmáytrảlờiđiệnthoạihoặchệthốngthưthoạiđượclậptrìnhtrước.Nhưvậy,bạnkhôngbịlỡnhữngcuộcgọiquantrọng,đồngthời,kháchhàngcũngđánhgiácaotínhchuyênnghiệpcủacôngtybạndùchưabiếtquymônhưthếnào.

Hệthốngthưthoạiđượcmáytínhhóa,thườngđượcdùngtrongnhữngcôngtylớn,gồmcóhệthốngmáytínhvớimộtmodemkếtnốivớiđườngdâyđiệnthoại.Hệthốngnàynhậncuộcgọiđếnvàchuyểnđếnnhữnghộpthưthoạicủatừngnhânviên.Tấtcảnhữngtinnhắnđềuđượclưutrongbộnhớcủamáytínhhoặctrênđĩacứng.

Dịchvụđiệnthoạiđặcbiệt:Bạncóthểđăngkýsửdụngnhiềudịchvụđặcbiệtđểcủngcốhệthốngđiệnthoạicủacôngtynhư:

Đợimáy:làdịchvụhữuíchchocánhânhoặccôngtynhỏkhichỉcómộtđườngdâyđiệnthoạigọiđến.Khibạnđangnghemộtcuộcgọi,nếucómộtcuộcgọikhácđangđợibạn,thìđiệnthoạisẽcótínhiệubáo,bạncóthểđểcuộcgọihiệntạichờmáyvàchuyểnsangtrảlờicuộcgọimới.

Lựachọnđợimáy:Chỉchophépđợimáyđốivớinhữngcuộcgọiđượclậptrìnhchođiệnthoại,phátratiếngbíptheophươngthứccuộcgọichờ.

Chuyểntiếpcuộcgọi:Chophépchuyểncuộcgọitừmáycủabạnđếnmộtmáykhác.

Chophépchuyểncuộcgọi:Bạnlênchươngtrìnhchođiệnthoạivớidanhsáchchỉnhữngngườibạnmuốnmớicóthểliênlạcvớibạnởsốđiệnthoạichuyểntiếp.

Thảoluậnbabên:Chophépgọiđiệnchonhiềungườivàocùngmộtthờiđiểmđểthamgiavàocuộcthảoluận.

Hiểnthịsốgọiđến:Bancóthếthấytênvàsốđiệnthoạicủa

ngườigọiđến,giốngnhưmộtmáynhắntinbỏtúi,chophépbạnquyếtđịnhnhậncuộcgọi,trảlờisauhaybỏqua.

Gọilạisốbận:Tựđộnggọiđếnsốbậnchođếnkhiđườngdâyrảnh,điệnthoạisẽnhắcbạnkhikếtnốiđược.

Tinnhắnthoại:Chophépngườigọiđểlạitinnhắnchobạn,giốngnhưmộtmáytrảlời.Tinnhắnthoạigiốngnhưthưthoại,nhưngkhôngcầncómộtthiếtbịđặcbiệtnào.

Dịchvụđiệnthoạiđườngdàivàquốctế:Nếucôngtybạnthườngxuyênphảigọiđiệnthoạiđườngdàihayquốctế,bạncóthểmuathẻđểlấytàikhoảntừđơnvịcungcấphoặcsửdụngđầu178hoặc171trướcsốđượcgọiđểtiếtkiệmchiphí.

Hộinghịquađiệnthoại:Đểgiảmchiphíđilại,cóthểsửdụnghìnhthứchọpquađiệnthoại.Cóthểlênlịchhọpquađiệnthoạitừtrước,chuẩnbịvềthờigianvàcôngviệc,đểkhôngcócuộcgọiđếnnàohoặcphảichờtrongsuốtthờigiancuộchọp.

Cóhaicáchcơbảnđểđiềukhiểnmộtcuộchọpquađiệnthoại:

Cáchthứnhất,mỗingườigọiquaymộtsốđiệnthoạiđặcbiệtvàothờigianđịnhtrướcvàtừngngườimộtsẽđượckếtnốiđếnnhóm;

Cáchthứhailàsửdụngngườitrựctổngđài,gọivàkếtnốitừngngườiđếncuộchọp.

Điệnthoạidiđộng:Mộttrongnhữngcáchlinhhoạtnhấtđểliênlạckhiởngoàivănphònglàsửdụngđiệnthoạidiđộng.

Hiệnnay,ởViệtNam,điệnthoạidiđộngrấtphổbiến,vớichiphíchođiệnthoạivàcướcphíphảichăng,hơnnữa,sóngđiệnthoạidiđộngđãđượcphủhầukhắpcácvùngmiền.

Tùytheonhucầusửdụngmàbạnlựachọnloạihìnhthanhtoánchođiệnthoạidiđộng,cóthểlàtrảtrước(dùngthẻ)hoặctrảsau(thanhtoánhàngthángvàphảichịumộtkhoảnthuêbao).Hiệnnay,cónhiềugóicướctiệníchvớigiácảphảichăng,ngườisửdụngđượcquyềnlựachọnloạihìnhdịchvụtốtnhấtchomình.

9CÁCMÁYVITÍNHSỬDỤNG

TRONGVĂNPHÒNG1.Máyvitínhvănphòng

Ngàynay,mọicôngtydùvớiquymônàođềusửdụngmáyvitínhcánhânhoặcmáyvitínhđểbàntrongvănphòng.Nếuvănphòngchỉcómộtmáyvitính,thìngườilàmcôngviệcthưký,hànhchínhlàngườisửdụngthườngxuyênnhất.

Córấtnhiềuloạimáyvitínhphùhợpchocôngviệckinhdoanh,từmáycóbộnhớkhổnglồtớiloạinhỏđếnhệthốngmạnglướimáytínhcánhân.Vớinhữngcôngviệckinhdoanhnhỏ,máytínhcánhânhaymáytínhđểbànlàlựachọnhợplý.

Máytínhcánhânmàchúngtasửdụngthựcchấtlàmộthệthốngmáytính.Tuynhiên,giaodiệnngườisửdụngcòncónhiềuyếutốkhácnhau,tạothànhhệthốngmáytính.Nhữngyếutốnàyđượcgọilàthiếtbịngoạivi,baogồmbànphím,mànhình,chuột,ổđĩavàmáyin.

Mộthệthốngmáytínhgồmnămyếutố:

Thiếtbịđầuvào,nhưbànphímvàchuột,kếtnốingườisửdụngvớimáytính;

Thiếtbịđầura,nhưmànhìnhhoặcmáyin,kếtnốimáytínhvớingườisửdụng;

Bộxửlýmáytínhxửlýdữliệu.Đơnvịxửlýtrungtâm(CPU)là“bộnão”củahệthốngmáytính;

Hệthốngdựtrữ,nhưđĩamềmhayđĩacứng,lưulạicôngviệcbằngđiệntử;

Phầnmềmcungcấpchỉdẫnchomáytínhdướidạngchương

trình.

Hình9-1.Hệthốngmáytínhvănphòngthôngdụng

2.Phầncứng

Nhìnbênngoài,hệthốngđơnvịmáytínhchỉlàmộtchiếchộpchứacácthànhphầnđiệntử.Hệthốngđơnvịnàythườngđượcgọichunglà“máytính”vìđólàbộphậntrungtâm,thựchiệntấtcảcáccôngviệccầnxửlý.Cónhiềuthiếtkếmáytínhkhácnhau,nhưhệthốngđểbàn,hệthốngđứngtrênsàn,vàmáytínhxáchtay.

Hình9-2.Hệthốngmáytínhdạngđứng

Tấtcảcácmáytínhđềucónúttắt/mởtrênhệthốngđơnvị,đặtởphíatrướchoặcphíasaucủahộp.Ởphíatrướccóthểcómộtổđĩa,

dướidạngmộtổđĩamềm3½inchhaymộtổđĩacứngđượcđưavàotronghệthốngđơnvịhoặccómộthộpriêngvàđượckếtnốiquadâycáp.Thêmvàođó,hầuhếtcácmáytínhđềucóổCD-ROMhoặcDVD-ROM.

Mỗiổđĩađềucókýtự,số,hoặctênđểcóthểdễdàngtảihoặclưutrữthôngtintớihoặctừmộtổđĩacụthể.TrongmáytínhcủaIBM,ổđĩamềmđầutiênđượcgọilàổA,ổđĩathứhaiđượcgọilàổB,vàổđĩacứngđượcgọilàổC;ổđĩaCF-ROMvàDVD-ROMcóthểđượcgọilàổD.TrongmáytínhcủaAppleMacintosh,ổđĩađượcđặttênhoặcgắnnhãnmác.

Hình9-3.Ổđĩacứng

BêntrongmộthệthốngđơnvịcủamáytínhtươngthíchvớiIBM,ổđĩavàổđĩacứngđượcđưavàotronghộpvàbảnmạchinchínhchiếmhầuhếtphíabêntrongcủamáytính.Bảnmạchlớnchứarấtnhiềumạchđiệntửsiêunhỏvàbộxửlý,trênbảnmạchinchínhcórấtnhiềukhecắmmởrộng.Nếubạnmuốndùngmộtmànhìnhhoặcmáyincùngvớimáytính,bạncóthểcắmmộtthẻgiaodiệnvàokhecắmnàyđểthiếtbịkếtnốivớimáytính.

Khecắmmởrộngtrongbảnmạchinchínhcungcấptínhiệuđiệntửchunggọilàtuyến.Mộttuyếnchophéptínhiệuđiệntửđượcchuyểntừphầnnàytớiphầnkháccủamáytính.Cómộtvàidạngtuyếnmáytínhkhácnhautrongmáytínhcánhân,baogồm:

SystemBus(tuyếnhệthống)–đườnggiữaCPUvàbộnhớ;

BacksideBus(tuyếnsau)–đườnggiữaCPUvàbộnhớtruycậpnhanhbêntrong;

FrontsideBus(tuyếntrước)–đườnggiữaCPU,bộnhớchínhvàthiếtbịngoạivi;

PeripheralBus(tuyếnngoạivi)–phầncủatuyếntrướcbaogồmcáctuyếnISA,PCI,vàAGP.

Mộtvàibộđiềuhợpcómộtổcắmởcuốiđểcóthểcắmmộtthiếtbịnhưổđĩahoặcmáyin,đượcgọilàcổng.Mộtvàicổngđượcđặttrênbộđiềuhợp,mộtvàicổngđượckếtnốitrựctiếptớibảnmạchchính.Haicổngphổbiếnnhấtlàcổngsongsong,dùngchủyếuchomáyinhaykếtnốimodemviễnthông.MộtcổnghữuíchkháclàcổngUniversalSerialBus(USB).

Nhìnvàophíasaucủamộtmáytínhđiểnhìnhsẽthấymộtcổngsongsongchomáyin,cổnghàngchomodem,chuộtvàcổngvideochomànhình.

Mộtthànhphầnchínhkháccủamáytínhlàmạchđiệntửbộnhớsiêunhỏvàmạchđiệntửxửlý.Đasốcácmáytínhđềuchophépnângcấpbộnhớ.VớicácmáytínhtươngthíchIBMvàAppleMacintosh,bạncóthểnângcấpbộnhớchomáytínhbằngcáchcắmvàomạchđiệntửRandomAccessMemory(RAM–bộnhớtruycậpngẫunhiên).MạchđiệntửRAMcóthểđượccắmvàokhecắmtrênbảnmạchchínhcủamáytínhđểtăngbộnhớchohệthống.

Điềuquantrọngkhichọnmộtmáytínhlàtốcđộvàvậnhànhtốt.Dođó,đầutưvàomộtmáytínhtốtsẽtiếtkiệmđượcnhiềuthờigian.

3.Bộnhớ

Bộnhớmáytínhthườnggâyrắcrốichongườisửdụngvìmặcđịnhrằngmáytínhsẽtựđộnglưudữliệu.Tuynhiên,nếubạntạomộttàiliệuvàkhônglưulạithìsaukhitắtmáytínhđitàiliệuđósẽbịmất.Khôngmaylàhầuhếtnhữngngườisửdụngmáytínhđềugặpphảivấnđềnàyítnhấtmộtlầntrongđời,đặcbiệtlàtronggiaiđoạnđầu,khimớilàmquenvớimáytính.

Bộnhớmáytínhcủabạnlànơicácchươngtrìnhvàdữliệuđượcsaochéptạmthờitừmộtđĩamềmhoặcmộtđĩacứngđểsửdụng.Dichuyểnchươngtrìnhhoặctàiliệutrongbộnhớđượcgọilàtảihoặcmởtàiliệu.Cũnggiốngnhưviệclấytàiliệurakhỏingănkéovàđặtnólênbànlàmviệccủabạn.Tuynhiên,khimáytínhcấtmộtchươngtrìnhhoặctàiliệuvàobộnhớ,nóchỉcấtbảnsao,đểbảngốcnguyênvẹntrênđĩa.

Bộnhớtruyxuấtngẫunhiên(RAM)lànơichươngtrìnhvàtàiliệucủabạnđượctảilên.Bộnhớđượcđobằngbit,byte,kilobyte,megabytevàgigabyte.

Vớinhiềuứngdụngvàhệđiềuhành,bộnhớtốithiểuphảilà128MBvàphổbiếnlà256MB.CóhailoạiRAMkhácnhau:MainRAMvàVideoRAM.

VideoRAMthườngđượccàiđặttrongbộđiềuhợphiểnthịvideovàđượcdùngriêngchoquảnlýquátrìnhđồhọa.

CóhaidạngMainRAM:StaticRAM(SRAM–RAMtĩnh)vàDynamicRAM(DRAM–RAMđộng).

Bộnhớchỉđọc(ROM)làmộtdạngkháccủabộnhớgắntrongmáytínhvàkhôngthểthayđổiđược.MạchđiệntửROMchứabộnhớvĩnhviễn,hỗtrợchovậnhànhchungcủamáytính.

4.Thiếtbịđầuvào

Đểsửdụngmáytính,bạncầnkếtnốivớichúngthôngquacácthiếtbịđầuvào.Dạngthiếtbịđầuvàophổbiếnnhấtlàbànphím.Bằngcáchgõlênbànphím,thôngtinđượcgửivàomáytínhđểxửlý.Đểthấyđượcbạnvừađưathôngtingìvào,hầuhếtmáytínhsửdụngmộtmànhìnhhoặchiểnthịvideo.Mỗikýtựđượcgõlênbànphím,sẽxuấthiệntrênmànhình.

Trongsốnhữngthiếtbịđầuvào,quenthuộcnhấtlàbộđiềukhiểntròchơi,nhưcầnđiềukhiển,vàconchuột.

Bằngviệcdichuyển,conchuộtcungcấpđầuvàochomáytínhđểdichuyểnđiểmtrênmànhình.Máytínhxáchtaythườngsửdụngchuộttừhoặckhôngdây.

Vớinhữnghọasĩvànhàthiếtkếđồhọavànhữngngườicầnđưavàonhữngbảnvẽchínhxác,cóthểsửdụngmộtthiếtbịvẽđặcbiệtđượcgọilàbảnđồhọa.Bảnđồhọagồmmộtbảngnhựacómạnglướidâydẫnđiệntốt;mộtbútvẽđặcbiệt.Khibútvẽđượckếtnốivớihệthốngdâyđiệntử,thôngtinvịtrícủabútvẽsẽđượcgửiđếnmáytínhđểtạorahìnhảnhđồhọatrênmànhình.

Bêncạnhđó,mộtdụngcụđầuvàokhácđượchọasĩđồhọasửdụnglàmáyquét.

Cuốicùng,cóthểsửdụngmáyảnhkỹthuậtsốđểcóđượchìnhảnhkỹthuậtchuyểnvàomáytínhvàsửdụngtrongứngdụngchếbảnđiệntử.

5.Thiếtbịđầura

Khilàmviệcvớimáytính,bạnhầunhưchỉtậptrungvàothiếtbịđầura.Vìđâylànơibạnthấyđượckếtquảlàmviệccủamình.Thiếtbịđầuraphổbiếnnhấtlàmànhìnhvàmáyin.Cảhaithiếtbịđầuranàyđềucórấtnhiềukiểudáng.

Mànhình:Mànhìnhhiểnthịthôngtinbằngcáchhiểnthịlênmànảnhnhữngdấuchấmmàunhỏxíuđượcgọilàđiểmảnh.Ngàynay,córấtnhiềuloạimànhình,đápứngyêucầuđadạngcủangườisửdụng.Phổbiếncóhaidạng,mànhìnhtinhthểlỏng(LCD)vàmànhìnhốngtiađiệntử(CRT)truyềnthống.

Kíchthướcmànhìnhrấtkhácnhau,đượcđotheođườngchéo.Kíchthướcmànhìnhtiêuchuẩnlà15inch,nhưngcũngcómànhình17,19,21inch.

Máyin:Cùngvớimànhìnhhiểnthị,mộtdạngđầuraphổbiếnkhácchomộthệthốngmáytínhlàmáyin.Máyintạorabảnsaobằnggiấynhữnggìcótrênmànhìnhhiểnthị.

Hình9-4.Máyinlaserthôngdụng

Máyincóbộnhớgắnkèmgiúptăngtốcđộin.Nếuphảiintàiliệusốlượnglớnhoặctàiliệuvớihìnhảnhđồhọaphứctạp,máyincóthêmbộnhớsẽlàmtốcđộintăngcao.

Nhữngthiếtbịđầurakhác:Mộtthiếtbịkhácthuộcđầuramáytínhlàmáyvẽ,tạoracáchìnhchấtlượngcaobằngcáchdichuyểntổhợpcácbúttrênmặtgiấy,thườngđượcdùngnhiềutrongcácvănphòngkiếntrúchoặcthiếtkế.Ngoàira,cónhiềuthiếtbịđầurakhácnhưloa,nhạccụđiệntử,thiếtbịâmthanh,modemđểliênlạcđầuravàcácthiếtbịđiệntửkhácđiềukhiểnbằngmáytính.

6.Thiếtbịlưutrữ

Khảnănglưutrữ,tìmkiếmvàphụchồinhữngthôngtinchitiếtcủabộphậnlưutrữdữliệulâudàirấthữuíchchothưkýkhisắpxếp,tổchứccôngviệccủacácphòngbanvàcủatoàncôngty.Sửdụnghệthốngtệptinđiệntử,bạnsẽtiếtkiệmđượcnhiềuthờigiancũngnhưtănghiệuquảtrongcôngviệchàngngày.

Máytínhlưutrữcôngviệctronghaikhuvực:tạmthờivàlâudài.

LưutrữtạmthờilàbộnhớmáytínhRAM.LưuýrằngRAMchỉlưutrữđượcthôngkhimáytínhđangởchếđộbật.

Thiếtbịlưutrữlâudàichínhlàổcứngmáytính.Ổcứngcóthểđượcđưavàobêntronghộpmáytínhhoặccóhộpriêngvàđượckếtnốivớimáytínhquadâycáp.Lưuthôngtintrênởcứngđượcgọilàghilênổđĩa,cóthểgỡbỏthôngtintrênmộtổđĩa,đượcgọilàxóathôngtin.

MộtphươngtiệnlưutrữdữliệungàycàngphổbiếnkhácnữalàCD-ROMvàDVD-ROM.Hệthốngnàysửdụngmộtđĩacompactđểlưutrữdữliệumáytính.MộtCD-ROMlưutrữđượckhoảng600megabyte.Tuynhiên,CD-ROMkhôngchophépbạnchỉnhsửadữliệuđãđượclưulạitrongđó.Bạnchỉcóthểđọcdữliệumàkhôngghithêmdữliệuvàođược.

7.Máytínhxáchtay

Rấtnhiềuvănphòngsửdụngmáytínhxáchtay(laptop)thaythếchomáytínhđểbànđểnhânviêncóthểlinhđộngtrongcôngviệc.Vớimáytínhxáchtay,tấtcảđềuđượckếtnốithànhmộtđơnvị,từCPU,mànhình,ổcứng,CD-ROMtớiloa,…Bạncóthểkếtnốimáytínhxáchtayvớimáyin,đườngdâyđiệnthoạivàmạnglướivănphòng,…

Hình9-5.Máytínhxáchtay

Mộtđiểmhấpdẫncủalaptoplàpingắnliền.Pinnàycóthểcungcấpnănglượngchomáytínhtrongvàitiếngđồnghồmàkhôngcầnkếtnốivớiổđiện.

Cóthểkếtnốimộtconchuộtbênngoàivớimáytínhxáchtay,nhưngcũngcóthểsửdụngchuộttừvớimộtnútnhỏtrênbànphímhoặcmộtmặtphẳngđểditayđiềukhiểnthaychuột.

8.Thiếtbịhỗtrợkỹthuậtsốcánhân(PDA)

Thiếtbịhỗtrợkỹthuậtsốcánhân(PDA)đangnhanhchóngthaythếvaitròcủasổđịachỉtrongnhiềuvănphòng.Nhiềunhàquảntrịsửdụngthiếtbịnàyđểghichú,lưutrữthôngtinliênlạcvàlậpkếhoạch.

Hình9-6.Thiếtbịhỗtrợkỹthuậtsốcánhân

PDAcóthểđượckếtnốitớimáytínhđểbànbằngcáchsửdụngdâycáphoặckếtnốikhôngdâyđểđưathôngtinlênhoặctảithôngtinvề.Theođó,ngườisửdụngcóthểtruycậpvàothôngtintươngtựvớimáytínhcánhâncủahọ.

9.Bảodưỡngmáytính

Lauchùiconchuột.Khilănchuộttrêntấmkêhoặcmặtbàn,conchuộtcóthểbịdínhxơvảivàbụibặm,làmtắcbánhxevàconlănbêntrong.Nếuthấychuộtkhôngnhạynữa,hãyxemlạihướngdẫnsửdụngđểgỡbibêntrong.Sauđó,cóthểlauchùibằngkhănmềmkhôvàchảisạchbộbaconlănbêntrong.Thườngthìkhiconchuộtbịbẩn,conlănsẽphủmộtlớpbẩndày,nêncạosạchrồilaubằngvảimềm.

Quétổđĩa(ScanDisk).Đâylàmộttiệníchđikèmvớimáytính,cóthểbảovệvàkhôiphụccáclỗiổcứnggâyrarắcrốitrongkhivậnhành.CóthểchạyScanDisktrongMicrosoftWindowsbằngcáchmởbiểutượngMyComputervàkíchphảivàomộtbiểutượngổ

cứng.Từtrìnhđơnbậtlên,kíchvàoProperties,tronghộpthoạiProperties,kíchtabToolsvàchọnErrorChecking.

Giảmphântánđĩa(DiskDefragmenter).Khisửdụngmáytính,cáctệptinlưubịchiavàtrảirộngtrênnhữngkhoảngtrốngkhácnhaucósẵntrênổcứng.Tệptincàngbịtrảirộnghoặcphântánthìhoạtđộngcủamáytínhcàngbịảnhhưởng.TiệníchDiskDefragmentersẽnốilạinhữngtệptinnàyvàlưuchúnglạitrongmộtdảiliêntục.Việcnàysắpxếplạiổcứngvàtănghiệusuấtcủaổđĩa.

BạncóthểchạyDiskDefragmentertrongMicrosoftWordbằngcáchmởbiểutượngMyComputervàkíchphảivàobiểutượngổcứng.Từtrìnhđơnbậtlên,kíchvàoProperties,tronghộpthoạiProperties,kíchvàotabToolsvàchọnDefragmenter.

Hình9-7.TiệníchDiskDefragmentertrongMicrosoftWord

Lauchùiđĩa(DiskCleanup).Khilàmviệcvớinhiềudữliệukhácnhau,bạntạoracáctàiliệumới,thựchiệnlệnhin,xemcáctrangweb,…Nhữngthôngtinđượclưutrữtạmthờitrênmáytính,chúngcóthểtăngdầnvềquymôvàchiếmkhônggiancủanhữngdữliệukhác.Vìvậy,nênthườngxuyênxóanhữngtệptinnày.

TiệníchDiskCleanupsẽkiểmtranhữngtệptinnàytrongmáy

tínhvàxóachúng.BạncóthểtruycậpvàotiệníchDiskCleanuptrongMicrosoftWindowsbằngcáchkíchvàonútStart,sauđó,chọnProgram,Accessories,SystemToolsvàDiskCleanup.

Saochépdựphòngdữliệu.Khiổcứngbịhỏng,bạncóthểbịmấttoànbộdữliệu.Vìổcứnggiốngnhưmộtngăntủtàiliệuchứarấtnhiềudữliệuquantrọngcủacôngty,việcbảovệnhữngthôngtinnàylàvôcùngcầnthiết.Dođó,bạnnênsaodựphòngổcứngthườngxuyênbằngcáchsaochépdữliệuvàomộtổcứngbênngoài,mộtổđĩahệthống,băngdựphòng,đĩamềmhoặcCD-RW,DVD-RhoặcDVD-RW.

NênlậpkếhoạchdựphòngđịnhkỳvàxácđịnhtệptinmuốnsaochépbằngcáchsửdụngtiệníchBackupdoMicrosoftWindowscungcấp.BạncóthểtruycậpvàotiệníchnàytừMicrosoftWindowsbằngcáchmởbiểutượngMyComputer,kíchphảivàomộtbiểutượngổcứng.Từtrìnhđơnbậtlên,kíchvàoProperties,tronghộpthoạiProperties,kíchvàotabTools,sauđóchọnBackup.

10PHẦNMỀMMÁYTÍNH

1.Hệravàocơsở

Trừkhibạnlàmộtngườilậptrìnhvàbiếtviếtmãchươngtrìnhđểliênhệtrựctiếpvớiphầncứngmáytínhnhằmthựchiệnmộtchứcnăng,nếukhông,bạncầnmộthệthốngvậnhànhvàphầnmềm.Nhữnghướngdẫncơbảnchophầnmềmnàylàhệvàoracơsởcủamáytính(BasicInputOutputSystem–BIOS).

BIOSđượccàiđặttrongmạchđiệntửsiêunhỏcủabộnhớchỉđọc(ROM)trênbảnmạchinchínhcủamáytính.BIOSlàthứtảixuốngđầutiênkhimáytínhkhởiđộng.Nhữnghướngdẫncơbảnnàykiểmtramáytínhđểchắcchắnrằngnósẽđượcvậnhànhchínhxácvàsauđó,nhậndạngrấtnhiềuthànhphầnkhácbaogồmCPU,bộnhớ,bànphím,mànhình,…

Saukhimáytínhkhởiđộngvàhoạtđộng,BIOStiếptụchoạtđộngnhưmộtgiaodiệngiữamáytínhvàhệđiềuhành.BIOSgiảithíchlệnhđểtruycậpvàoổcứng,hiểnthịthôngtintớimànhình,nhậntínhiệutừbànphímvàđiềukhiểncácđiềukiệnhệthống.

MaymắnlàhầuhếtnhữngngườisửdụngmáytínhkhôngbaogiờtươngtácvớiBIOSmáytínhcủahọ.LầnduynhấtbạncóthểcầntruycậpvàsửdụngtrựctiếpBIOSlàkhicàiđặtmộtổcứngmới.BạncóthểtruycậpvàoBIOSbằngcáchấnphímDELETEtrênbànphímsaukhikhởiđộngmáytính.

2.Cáchệđiềuhành

Hệđiềuhànhlàmộtphầnmềmcơbảnchophépcácchươngtrìnhkhácvậnhànhvớicáclựachọntrìnhđơn,quytrình,chứcnăngtươngtự.Hệđiềuhành,cònđượcgọilàOS,làmộttậphợpcácquytắcmàcácchươngtrìnhkhácphảilàmtheo.Hệđiềuhànhhoạtđộngnhưliênlạctrunggiangiữaphầnmềmvàphầncứngmáytính.

MicrosoftWindowslàhệđiềuhànhmáytínhđượcsửdụngrộng

rãinhất.Cóvàihệđiềuhànhthaythếnhư:AppleOSchoMacintosh,Unix,Linux.

VìMicrosoftWindowslàhệđiềuhànhphổbiếnnhấthiệnnay,nênchúngtôisẽchỉgiớithiệuvềhệđiềuhànhnày.

3.HoạtđộngcủahệđiềuhànhMicrosoftWindows

MicrosoftWindowslàphầnmềmmànhiềunhàsảnxuấtmáytínhcàiđặtnhất.Hệđiềuhànhlàgiaodiệngiữangườisửdụngvàcácthànhphầncủamáytính.Khichohệđiềuhànhbiếtbạnmuốnthựchiệnđiềugì,hệđiềuhànhsẽthựchiệnnhiệmvụđónếuđượcthôngbáođúngcách.Vìvậy,bạncầnhọccáchđể“liênlạc”vớihệđiềuhànhmáytính.

MicrosoftWindowscógiaodiệnđồhọangườisửdụng(GUI)đểtạomộtgiaodiệndễhiểuchongườisửdụng.VớiMicrosoftWindows,cóthểnhìnbằngđồhọanhữnggìcầnlàmvàhoànthànhnóthôngquagiaodiệnđồhọa.

4.MànhìnhnềnWindows(WindowsDesktop)

MànhìnhbạnnhìnthấykhikhởiđộngmáytínhlàWindowsDesktop.KhisửdụngWindows,bạnnênsắpxếplại,gỡbỏvàcàiđặtnhữnghạngmụcvàoDesktop,giốngnhưmộtmànhìnhthật.Desktopcórấtnhiềutínhnăngnhư:

BiểutượngmànhìnhnhưMyComputer

Thanhtácvụ(Taskbar)

NútStart

TaskbarđượcmặcđịnhchiếmlĩnhcạnhđáycủaDesktop,cóthểdichuyểnlêncạnhbênhoặccóthểẩnđivàhiểnthịkhicầnthiết.

Hình10-1.MànhìnhnềnDesktopđiểnhình

TrìnhđơnStartđượcmởrakhikíchvàonútStartphíadướibêntaytráicủathanhtácvụ.Làmộthệthốngvậnhành,Windowssẽhiểnthịgiaodiệnchongườisửdụng.

NgườimớisửdụngsẽdùngtrìnhđơnStartnhưnềntảngchomọihoạtđộngtrongWindows.GiốngnhưtrongWindows,trìnhđơnStartcóthểthayđổiphụthuộcvàonhữngchươngtrìnhvàchọnlựanhấtđịnhmàbạncàiđặtvàomáytính.

LựachọntiếptheotrêntrìnhđơnStartlàPrograms.KhicontrỏởtrênPrograms,mộttrìnhđơnmớixuấthiệnbênphảicủatrìnhđơnStart.Đểbắtđầumộtchươngtrình,bạnchọnnótừtrìnhđơnProgramsbằngcáchkíchchuộtvàođó.Chươngtrìnhsẽđượctảivàxuấthiệntrênmànhình.

LựachọncuốicùngtrêntrìnhđơnStartlàtắtmáy(ShutDown).Mặcdùbạncóthểtắtmáytínhbằngcáchngắtnguồnhoặcsửdụngnúttắt/mở,nhưnglàmvậycóthểmấtdữliệuvàsaisóttàiliệu.Vìvậy,bạnphảithựchiệntắtmáytheođúngquytrìnhchuẩn,làchọnStart,kíchvàoTurnOffComputer,chọnTurnOff.

5.TrợgiúpWindows(WindowsHelp)

Cóhailoạitrợgiúpcơbản:trợgiúptrựctuyếnchochínhWindowsvàtrợgiúptrựctuyếnchocácứngdụngkhácchạytrongWindows.CácnhàsảnxuấtphầnmềmsửdụngthiếtbịgắnliềncủaWindowsHelp,dođó,cácứngdụngđềucóđiểmtrợgiúptươngtự.

Mộtvàihộpthoạicũngcócôngcụtrợgiúp,bạncóthểấnnútF1hoặcchọnHelp.

Cácứngdụngcóhệthốnggiúpđỡcủariêngchúng.ThườngthìchúngsửdụngnhữngmôhìnhgiốngnhưWindows.

6.Hộpthoại(DialogBoxes)

Khibạnchọnmộtmụctừmộttrìnhđơn,nhưlệnhinchẳnghạn,mộtcửasổmớisẽxuấthiệntrênmànhình,thườngđượcgọilàhộpthoại(DialogBoxes).Hộpthoạithườngđượcsửdụngđểđiềuchỉnhrấtnhiềucàiđặt,nhưvớihộpthoạiin,cóthểchọnchấtlượngin,khổgiấy,sốbảnin,trangin,…

Hình10-2:HộpthoạiintrongMicrosoftWord

TrongmộtDialogBoxbạnthườngsửdụngnútgọilàcácnútRadio.CácnútRadiohìnhtrònvàcácnútđượcchọncómộtdấu

chấm,luôntheonhómcótừhainúttrởnên.Khibạnchọnmộtnútkhácthìnútđượcchọntrướcđóbịloạibỏ,giốngnhưkhiấnmộtnúttrênradiotrênxehơi.

DialogBoxcóthểchứahộpnhậpvănbản.Khikíchvàomộttrongnhữngkhoảngtrống,contrỏxuấthiện,chỉrõkýtựtiếptheođượcgõsẽxuấthiện.Cóthểsửdụngkỹthuậtnàyđểchỉnhsửacácgiátrịmặcđịnh.

7.Têntinvàthưmục

Tệptin(file)làmộttàiliệuđãđượctạorahoặclàmộtứngdụngđãđượccàiđặttrênmáytính.Tệptintươngtựnhưchồngdựántrênbànlàmviệccủabạn.Thưmục(FolderhoặcDirectory)làmộtthưmụcchứacáctệptin.

Thưmụccóthểđượcsửdụngđểsắpxếptàiliệuđãđượctạora;cũngcóthểsắpxếpcáctệptinthànhnhómhợplý.Thưmụccóthểchứacácthưmụckhác.Thưmụcđầutiêngọilàthưmụcvàcácthưmụcbêntronggọilàthưmụccon.

Lưutệptin:Khitạomộttàiliệu,bạnmuốnlưunólạiđểtránhmấtdữliệu.Khimởmộttệptinmới,bạnsẽphảiđặttênchotệptinvàchọnmộtthưmụcđểlưunó.

CóthểlưubằngcáchmởtrìnhđơnFilevàchọnSavehoặcSaveAs.TrongứngdụngnhưMicrosoftWord,cóthểkíchvàonútSavetrênthanhcôngcụ(Toolbar),hộpthoạiSaveAsxuấthiệnnếulàlầnlưuđầutiên,bạnđặttênvàthưmụclưu.Từđây,mỗilầnkíchvàonútSave,tàiliệuđượclưulạingaytạiđó.Nếubạnmuốnlưunólạivớicáitênmới,bạnmởtrìnhđơnFilevàchọnSaveAs.

CũnggiốngnhưhộpthoạiOpen,hộpthoạiSaveAschứarấtnhiềutínhnăngcủaExplorer,nhưchỉramộtổđĩavàthưmục,hoặcquảnlýtệptinnhưxóahoặcđặtlạitêntệptin,xóathưmụcvàtạothưmụcmới.

Intệptin:CóthểintàiliệubằngcáchkíchvàotrìnhđơnFilevàchọnPrinthoặcchọnbiểutượngintrênthanhcôngcụ.Khiđó,cóthểhộpthoạiPrintsẽmởra,hoặcsẽintàiliệungaylậptứcmàkhônghiểnthịhộpthoại.

TronghộpthoạiPrint,cóthểchọnmáyinmuốnsửdụngnếucónhiềumáyintrênmạnglưới;chọnphầntàiliệumuốnin,sốlượngbảnin,khổgiấy,...

Tìmmộttệptin:Findlàmộtcôngcụtìmkiếmhữuích.KhibạnấnF3trênbànphím,hộpthoạiFindsẽxuấthiện.BạnralệnhFindđểxácđịnhvịtrímộttệptin,nósẽbắtđầutìmkiếmtừthưmụcđếnổđĩađượcchỉra;nếubạnđưarađượcthưmụccụthểthìviệctìmkiếmsẽtiếnhànhnhanhhơn.

Mỗilầnbạntạomộttệptin,ngàyvàgiờcũngđượclưucùngvớitệptinđó.Khitệptinđượcsửađổi,ngàyvàgiờcũngđượccậpnhật.BạncóthểsửdụngmốcthờigianđểtìmkiếmtệptinvìDocumentstrêntrìnhđơnStartsẽnhớ15tệptincuốicùngđượcchỉnhsửa.Nếukhôngtìmthấy,bạncóthểdùngFindđểhiểnthịcáctệptintrongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnh.

Cuốicùng,bạncóthểtìmkiếmtệptinvàthưmụcdựatrêndạng,kíchthướchoặcthậmchívănbảncótrongtệptin.Việctìmkiếmtheovănbảnphảimấtnhiềuthờigian,dođó,nênthuhẹpdiệntìmkiếmbằngcáchxácđịnhmộtthưmụccụthể,hoặcnhữngtiêuthứckhácnhưthờigian.

Phímtắt(Shortcut)lànhữngtệptintắtdẫntớinhữngtệptin,thưmụcvàchươngtrìnhkhác.KhibạnkíchvàoShortcut,tệptin,thưmụcvàchươngtrìnhnàysẽđượcmởra,chodùchúngđượclưuởbấtkỳổnào.Vìvậy,bạnnêntạoShortcuttrênDesktopđểcóthểmởđượcchươngtrìnhcầnnhanhnhất.

Xóatệptin,thưmụcvàshortcut:Bạncóthểxóatệptin,thưmụcvàshortcutbằngcáchchọnchúngrồikéotớibiểutượngRecycleBin,hoặcấnphímDeletetrênbànphím,haymởtrìnhđơnnhấpchuộtphảivàchọnDelete.

Khôiphụclạinhữngmụcđãxóa:Nếumuốnkhôiphụclạimộttệptin,bạncóthểkéonórakhỏicửasổRecycleBin.RecycleBincóthểđượccàiđặtđểkhicáctệptintrongRecycleBinchiếmmộtkhoảngnhấtđịnhtrênổđĩa,nhữngtệptincũnhấtđượctựđộngxóabỏvĩnhviễn.HoặcchínhngườisửdụngcóthểxóatệptinkhỏithưmụcRecyclebằngcáchchọntệptinđótrongcửasổRecycleBinvàxóalạichúngmộtlầnnữabằngphímDelete.Bạncũngcóthểkích

chuộtphảitrênRecycleBin,rồichọnEmptyRecycle.

8.ControlPanel

ControlPanel(Bảngđiềukhiển)chứamộtnhómcácchươngtrìnhtiệních,chophépbạnđiềuchỉnhmáytính,hệđiềuhànhWindowsvàđiềukhiểncácthiếtbịphầncứng.NhữngbiểutượngnhấtđịnhđượcthêmvàoControlPanelkhicàiđặtchươngtrìnhvàtínhnăngtrongWindows.Cácchươngtrìnhtiệníchthườngđượcsửdụngphổbiếnnhấtlà:

Add/Remove(Thêmvào/Gỡbỏ)

Date/Time(Ngày/giờ)

Display(Hiểnthị)

Mouse(Chuột)

Printer(Máyin)

Hình10-3:ControlPanel

Add/RemoveProgram:Khimuamộtchươngtrìnhmới,bạncóthểcàiđặttừbiểutượngAdd/RemovePrograms.Từhộpthoại

này,kíchvàonútInstallđểcàiđặtchươngtrìnhmới.Nếumuốngỡbỏmộttrongnhữngchươngtrìnhnày,chọnchươngtrìnhđótừdanhsách,sauđóấnRemovePrograms.

TínhnăngAdd/RemoveProgramscủaControlPanelcungcấpmộtquytrình(wizard)chocàiđặtphầnmềm.KhimởAdd/RemoveProgram,wizardsẽcungcấpmộtquytrìnhcàiđặt.

Nếucầncàiđặtphầnmềm,hãylàmtheocácbướcsau:

KíchvàotrìnhđơnStart

ChọnSettings

KíchvàoControlPanel

KíchđôivàobiểutượngAdd/RemovePrograms

Làmtheohướngdẫncàiđặttừwizard

MộtphươngphápkhácđểcàiđặtlàdùnglệnhRun,vàcầnphảibiếttêncủachươngtrìnhcàiđặt,thôngthường,chươngtrìnhcàiđặtđượcgọilàsetup.exehoặcinstall.exe.

ĐểcàiđặtphầnmềmvớilệnhRun,chọnRuntừtrìnhđơnStart,xácđịnhtệptincàiđặtbằngcáchkíchvàoBrowse.Chọntệptincóđuôimởrộng.exevàkíchOpen,chọnOKđểbắtđầuquátrìnhcàiđặtvàhướngdẫnphùhợpđểhoànthànhthaotác.

Date/Time:BạncóthểkíchphảivàođồnghồtrênTaskbar,Date/Timechophépngườisửdụngcàiđặtngàyvàgiờchođồnghồmáytính.Đồnghồmáytínhđượcsửdụngđểghinhớngàygiờcáctệptinđượctạovàchỉnhsửa.

Display:MànhìnhcóthểđượcchỉnhsửathôngquabiểutượngDesktop.HộpthoạinàycũngcóthểđượctruycậpbằngcáchkíchphảivàoDesktopvàchọnProperties.Mànhìnhnền(Background)làbềmặtcủaDesktop,cóthểcàiđặtcácmàusắc,kiểudánghoặchiểnthịbằnghìnhảnhđồhọađượcgọilàWallpaper.TabBackgroundchophépcàiđặtkiểudánghoặcchọnWallpaper.TabAppearanceđểcàiđặtmàusắc.

Mộttínhnăngphổbiếnkháclàbảovệmànhình(ScreenSaver).Đâylàmànhìnhxuấthiệnsaumộtkhoảngthờigianđịnhtrướcvớimụcđíchlàđểngănkhôngchonhữnghìnhảnhtĩnhpháhoạimànhình.

TabSettingscủaDisplayDialoglànơibạncóthểthayđổiđộphângiảicủamànhìnhvàsốmàuđượchiểnthị.Độphângiảiđiểnhìnhlà640x480,800x600,và1024x768.Độphângiảimàucótừ16màuchotới32bit(màuthực).

Chuột(Mouse):Bạncóthểchỉnhsửacàiđặtcủachuộtđểsửdụngthoảimáihơn.

TabButtonschophépđảongượccácnút,đốivớingườithuậntaytráicóthểđảongượcnútbêntráisẽđảmnhiệmhoạtđộngcủacácnútbênphảivàngượclại.Bạncũngcóthểcàiđặttốcđộkíchđôi,vàcómộtkhuvựckiểmtranhữngcàiđặtkhác.

Cómộthoặcnhiềubiểutượngmáyin,mỗibiểutượngđạidiệnchomộtmáyinsẵnsànghoạtđộng,đượckếtnốivớimáytínhcủabạnhoặcquamạngmáytính.

Thôngthường,lệnhinđượcgửitớiđườngốngmáyintrước(spool),nghĩalàcáclệnhinrađượcgửitớimộttệptintrênđĩatạmthờisauđómớitớimáyin.Điềunàychophéplượnginlớnđượcchuyểntớitệptinspool,trongkhibạntiếptụccôngviệckhitàiliệuđượcinra.Nếubạncónhiềulệnhinhoặcnhiềungườitrongmạngmáytínhcùnginthìchúngsẽxếphàngđợichođếnkhimáyinsẵnsàng.

BiểutượngmáyintrênControlPanelchophépquansátnhữnglệnhinđangđợi.Bạncóthểsắpxếplạihoặcxóalệnhincủabạn.

9.Phầnmềmứngdụng

Ngoàihệđiềuhànhmáytính,cónhiềuchươngtrìnhphầnmềmkhácchocácứngdụngcụthể.Nhữngchươngtrìnhnàyđượcgọilàphầnmềmứngdụng.Chúngđượcthiếtkếđểhoànthànhnhữngnhiệmvụhoặcứngdụngcụthểnhưquảnlýcơsởdữliệuhoặctínhtoán.

Hầuhếtcácphầnmềmứngdụngđềucósáchhướngdẫnthamkhảo.Mộtvàiphầnmềmcótrợgiúptrựctuyếnvàhướngdẫnsửdụng.ĐasốcácphầnmềmứngdụngđượcchứatrongmộtCD–ROM.Nếumáytínhđượctrangbịmộtổđĩacứng,bạnnêncàiđặtcácphầnmềmứngdụngtrênổcứngđểtruycậpnhanhhơn.

Sauđâylàdanhsáchcácdạngchínhcủaphầnmềmứngdụng:

Tínhtoán(Accounting)

Thưđiệntử(Electronicmail)

Biểuđồ/đồhọa(Charting/graphing)

Phầnmềmtíchhợp(Integratedsoftware)

Hìnhmẫu(Clipart)

Đaphươngtiện(Multimedia)

Truyềnthông(Communications)

Hỗtrợthiếtkếbằngmáytính(Computer-aideddesign-CAD)

Quảnlýcơsởdữliệu(Databasemanagement)

Quảnlýdựán(Projectmanagers)…

11QUẢNLÝCƠSỞDỮLIỆU

1.Thiếtlậpvàsửdụngdữliệu

Hệthốngquảnlýcơsởdữliệulànhữngcôngcụsắpxếpvàxửlýlượngthôngtinlớnnhư:kếtoán,ghichépkiểmkêkháchhàng,…Dữliệuámchỉnhữngkhoảnthôngtincánhânnhưtên,địachỉvàsốđiệnthoạikháchhàng;cơsởdữliệulàtậphợpcácdữliệu;hệthốngquảnlýcơsởdữliệulàphầnmềmmáytínhchophéplưutrữvàquảnlýdữliệutrongcơsởdữliệu.

Mặcdù,cónhiềuchươngtrìnhcơsởdữliệukhácnhaunhưngchìakhóachotấtcảcácchươngtrìnhlàcáchsắpxếpdữliệu.Tùythuộcvàocáchbạnmuốnlưutrữthôngtinmàcócáchsắpxếpkhácnhau.

2.Trườngdữliệu,bảntindữliệuvàtệptindữliệu:

Đểbắtđầutạocơsởdữliệu,cầnphảixácđịnhđượccấutrúccủanó.Mộttrườnglàmộtloạithôngtinđơnlẻ,cóthểlàtên,địachỉ,thànhphố,quốcgia,mãbưuđiệnvàsốđiệnthoạicủakháchhàng.Mỗitrườngcầnđượcxácđịnhriêngvàcầncótên.Bạnphảichocơsởdữliệubiếttrườngđóchứathôngtinvănbảnhaychữsốvàsốkýtựtốiđacủamỗitrườnglàgì.

Hình11-1.MộtcơsởdữliệuđượctạotrênMicrosoftWords.

Khiđãxácđịnhđượctấtcảcáctrường,bướctiếptheolànhậpthôngtinhoặcdữliệuvàotrongcơsởdữliệu.Trongcơsởdữliệudanhsáchgửithư,mộtbảnghilàtên,địachỉ,thànhphố,quốcgiavàmãbưuđiệncủamộtngười.Cácchươngtrìnhquảnlýcơsởdữliệucóthểchứađượchàngnghìnbảnghi,nóchỉbịgiớihạnbởidunglượngbộnhớmáytính.

Hình11-2.MộtbảnghitrongcơsởdữliệutrênMicrosoftWords

Bạncóthểquansátdữliệutrongcơsởdữliệubằngcáchxemcácbảnghichépriênglẻhoặchiểnthịtrênbảngsắpxếpcơsởdữliệu.Đểhỗtrợviệcnhậpbảnghi,phầnmềmquảnlýcơsởdữliệucómộtmẫunhậpdữliệuhoặcchophépngườisửdụngthiếtkếmẫuriêng.Vớimẫunhậpdữliệuhiểnthịtrênmànhình,bạnđiềnthôngtinvàobảng.Khimộtbảnghiđượcnhậpvàohệthống,chươngtrìnhsẽhiểnthịmộtmẫutrốngmới.

Hình11-3.MộtbảnghiểnthịcơsởdữliệuđượclậptrongMicrosoftWords.

Nhữngbảnghimớicóthểđượcthêmvàocuốitệptincủabảnghi.Nhữngthayđổitrongnhữngbảnghihiệntạiđượcthựchiệnbằngcáchtruycậpvàobảnghiđó,xóathôngtinhiệntạivàgõthôngtincậpnhậtvào.

Phânloạicơsởdữliệu:

Khiđãthêmvàonhữngbảnghimới,bạncóthểsửdụngphầnmềmquảnlýcơsởdữliệu.Mộttrongnhữngviệcđầutiênbạnnênlàmlàphânloạicơsởdữliệu.Tùytheomụcđíchmàcócáchphânloạikhácnhau,nhưtheotên,theođịachỉ,hoặctheonhữngnộidungkhác.

Hình11-4.SắpxếpcơsởdữliệuvớiMicrosoftWords

Mộtứngdụngkhácnữacủacơsởdữliệulàtìmrathôngtinđápứngtiêuchuẩncụthểnàođó;cóthểđưaratiêuchuẩnđơngiản,nhưhiểnthịđịachỉcủanhữngngườicótênbắtđầubằngchữAhoặcxácđịnhthôngtincủatấtcảnhữngngườisốngtrongkhuvựccụthểnàođó.Hoặcđưaranhữngtiêuchuẩnphứctạphơn,nhưgộpcủahaihoặcnhiềuthôngtinđơngiản.

Phầnmềmquảnlýcơsởdữliệucóthểxửlýcácnhiệmvụnàymộtcáchdễdàng.Quátrìnhnàyđượcgọilàtruyvấncơsởdữliệu,ngườisửdụngđưaracâuhỏivàcởsởdữliệutrảlời.

Chỉđạomộttìmkiếm:

Cáchnhanhnhấtđểtìmmộtthôngtincụthểtrongcơsởdữliệulàchỉđạotìmkiếm.Phầnlớncácchươngtrìnhquảnlýcơsởdữliệucótínhnăngtìmkiếmtruycậpthôngqualệnh.Khilệnhtìmkiếm(Search)đượcchọn,bạnsẽgõthôngtinsosánh.Sauđó,chươngtrìnhtìmkiếmtrongcơsởdữliệubấtcứbảnghinàochứathôngtinsosánhvàhiểnthịbảnghiđó.

Inthôngtin:

Mộtchươngtrìnhquảnlýcơsởdữliệusắpxếpvàinthôngtinbạnchọntheomẫu.Bảninracủamộtcơsởdữliệuđượccoilàmộtbáocáo.Mộtbáocáocóthểlàdanhsáchtên,hóađơnkháchhàng,hoặcbáocáohàngtháng.Đasốcácchươngtrìnhquảnlýcơsởdữliệuchophépbạnthiếtkếbáocáogồmcácthôngtinmongmuốnvớicáchbốtríphùhợpvớiyêucầucủabạn.Mộtvàichươngtrìnhđượcthiếtkếđểhiểnthịvàindữliệutheomẫucụthểnhưmẫubảohiểm,mẫubáocáothuế,…

3.Cácdạngcơsởdữliệu

Trongcôngviệccủathưkýhànhchính,thườngcóhaidạngcơsởdữliệucơbảnlà:cơsởdữliệuquảnlýtệptinvàcơsởdữliệuquanhệ.Quảnlýtệptinlàdạngcơsởdữliệuđơngiản,giốngnhưtủchứatàiliệuthôngthường.Bạnsửdụngnókhicầnsắpxếpmộtnhómthôngtinđơnlẻ,nhưtênvàđịachỉcủatệptin.Mộtvàiứngdụngquảnlýcơsởdữliệuđượcthiếtkếđểdùngvớiphầnmềmquảnlýdữliệu.

Nhữngchươngtrìnhkhácchophéptạoradạngcơsởdữliệuphứctạphơn,đólàcơsởdữliệuquanhệ.Dạngcơsởdữliệunàyliênquanđếnthôngtintrongmộttệptincơsởdữliệuhoặcthôngtintrongmộtcơsởdữliệukhác.Giảsửbạncóhaicơsởdữliệu:cơsởdữliệuđịachỉkháchhàngvàcơsởdữliệuđơnđặthàngcủakháchhàng.HaicơsởdữliệunàyđượcliênkếtbằngmộttrườngchunglàsốIDkháchhàng.KhibạngõsốIDkháchhàngvàomộtđơnhàng,cơsởdữliệuđơnhàngnhậnđượctênvàđịachỉcủamộtkháchhàngtừcơsởdữliệuđịachỉ.Dođó,bạnkhôngphảigõlạitênvàđịachỉcủakháchhàngmỗilầnhoànthànhmộtđơnhàng,vừatiếtkiệmthờigian,côngsứcvừagiảmthiểucácsaisót.

12HỆTHỐNGMÁYTÍNH

1.Kếtnốivớinhữngmáytínhkhác

Sửdụngmáytínhcánhâncóthểgiúpbạncónhữngbướcpháttriểnvượttrội,nângcaohiệuquảvàtổchứccôngviệc.Việckếtnốivớimáytínhkhácđểchiasẻthôngtincũngnhưthiếtbịhỗtrợcóthểtạoranhiềukếtquảtốthơnnữa.Cóhaicáchcơbảnđểkếtnốimáytínhvớinhaulàmạngviễnthôngvàmạngmáytính.

Viễnthônglàkếtnốimáytínhthôngquađườngdâyđiệnthoại,thựchiệnthôngquamộtthiếtbịcứnggọilàbộđiềugiải(modem).

Mạngmáytínhlàliênkếtcácmáytínhvớinhausửdụngdâycápđặcbiệttrongphạmvivănphòng.Mỗimáytínhđượckếtnốitớimạngmáytínhcóthểliênlạcvớibấtkỳmáytínhnàotronghệthốngnhưchiasẻtệptin,thiếtbịtrongvănphòng.Thôngthường,mộtmáytínhsẽđượccàiđặtđểcấtgiữnhữngdữliệuvàchươngtrìnhquantrọng,đượcgọilàmáychủ.Máytínhnàychophépcácmáytínhkháctrongmạngtruycậpvàotàiliệucầnthiếtbấtcứkhinào.

Hình12-1.Mộtsơđồhệthốngmáytính

2.Modem(Bộđiềugiải)

Cóhaidạngmodem:bêntrongvàbênngoài.Modembênngoàikếtnốitớimáytínhthôngquadâycápvàtớiđườngdâyđiệnthoạithôngquamộtdâycápkhác.Modembêntrongđượcthêmvàobêntrongmáytínhquakhecắmmởrộngmàkhôngcầndâycápđểkếtnốitớimáytính,nhưngvẫnphảikếtnốinóđếnđườngdâyđiệnthoại.

Mụcđíchcủamodemlàđểchuyểnđổidữliệusangdạngcóthểgửiquađườngdâyđiệnthoại.Ởđầukia,modemsẽnhậnđườngtruyềnvàchuyểnđổinóthànhdữliệuvàomáytính.

Hoạtđộngcủamodemđượcđobằngsốbitcủadữliệuđượctruyềnđimỗigiây,gọilàtốcđộbốt(baud).Tốcđộbốtchungchomỗimodemlà56K.

3.Phầnmềmtruyềnthông

Đểsửdụngmodemcùngvớimáytính,bạnphảicómộtchươngtrìnhviễnthông.CórấtnhiềuchươngtrìnhviễnthôngnhưtínhnăngmạngquaysốtrongMicrosoftWindows.Nhữngchươngtrìnhnàyđượcgọilàtrìnhquaysố.

Mộttrìnhquaysốsẽchophépmáytínhkếtnốivớimodemđểthựchiệnnhữngchứcnăngnhưquaysốhaytrảlờiđiệnthoại,thiếtlậpliênkếtvớimộtmáytínhkhácvàtựđộngkiểmtralỗitrongtruyềndữliệu.

Hầuhếtcácchươngtrìnhtruyềnthôngchophépngườisửdụngchọngiaothứctruyềnthông,bộquytắcvàthủtụcđượcsửdụngđểtruyềndữliệugiữahaimáytính.Tronghầuhếtcáctrườnghợp,giaothứcsửdụngsẽđượcxácđịnhbởimáychủ.Cácmáytínhtronghệthốngsẽphảidùnggiaothứcvàcáccàiđặtmàmáychủđangdùng.

Hình12-2.GiaothứctruyềnthôngcàiđặttrongMicrosoftWindows.

Việckếtnốihaimáytínhgiúpngườisửdụngtruyềncáctệptin.Bạncóthểgửichongườikháctàiliệuđểhọxemxétvàngượclại.Hầuhếtcácphầnmềmtruyềnthôngcórấtnhiềulệnhchophépbạngửivànhậntệptin.

4.Mạngmáytính

Mộtmụcđíchhữudụngkháccủaliênlạcmáytínhlàliênkếtgiữacácmáytínhvớinhautrongmộtvănphònghaytrongmộttòanhà,đượcgọilàmạngmáytính.Mạngmáytínhyêucầucóhaithànhphầnchính:phầncứngmạngmáytínhđặcbiệtvàphầnmềmmạngmáytínhgắnkếtvớinhauthànhhệthốnglàmạngnộibộ(LocalAreaNetwork,còngọilàmạngLAN).

Cácmạngmáytínhhữuíchtrongviệcchiasẻdữliệu,lưutrữlượngthôngtinnhiềuhaychiasẻcácthiếtbị.Vớimộtmạngmáytính,cóthểchạychươngtrìnhnhiềungườisửdụngnhưcơsởdữliệu,hệthốngkếtoán,…Mỗinhânviêntrongvănphòngsửdụngmộtmáytínhkếtnốitớimạngmáytínhcóthểthêmhoặclấythôngtinhaychiasẻnhữngthiếtbịchung.

Ngàynay,Internetlàmạnglướicủacácmạnglướiliênkếtthế

giới,đượctruycậpbởihàngtrămtriệungườidùngsửdụngtừmodemquaysố,DigitalSubscriberLine(đườngdâyDSL),cápvàvệtinh.TốcđộkếtnốicủamáytínhvớimạngInternetngàycàngtăng.

5.Thưđiệntử(e-mail)

Làviệctraođổithưtừquamạnglướimáytính.Trongnhiềuvănphòng,thưđiệntửthaythếchogiấynhắcviệc,gặpmặttrựctiếptạivănphòngvàđiệnthoạithămhỏi.ThưđiệntửlàmộttrongnhữngcôngcụphổbiếnvàhiệuquảnhấtđểliênlạcvớingườikhácthôngquamạngInternet.

a.Tàikhoảnthưđiệntử

MộttàikhoảnthưđiệntửchophépkếtnốivớimạnglướivàInternet,thôngquaNhàcungcấpdịchvụInternet(ISP).KhitạomộttàikhoảnvớiISP,bạnsẽđượccungcấp:

Địachỉthưđiệntử:gồmtênhoặcbiệtdanhcủangườisửdụng,theosaulàkýtự@vàmộtnhậndạngcủaISPvàthườngkếtthúcvớiđuôi(.com)hoặc(.net);

Tênsửdụng:têncủangườisửdụngxuấthiệntrongđịachỉthưđiệntửtrướckýhiệ[email protected]ênsửdụngđượcdungđểtruycậpvàohệthốngcủaISPcùngvớimộtmậtkhẩu;

Mậtkhẩu:làmãbímậtcủangườisửdụngđểbảomậthòmthưđiệntử.Nênđổimậtkhẩuthườngxuyênvàsửdụngcảchữvàsố.

Hầuhếttrongcácvănphònghiệnnay,mỗingườiđềucómộttàikhoảnthưđiệntử.Ngườiquảntrịhệthốngcủacôngtysẽtrợgiúpbạncàiđặtmáytínhđểnhận/gửithưđiệntử.

b.Chươngtrìnhthưđiệntử

CóthểtruycậpthưđiệntửtừmộtWebsite,thườngđượcgọilàWebmailhoặcsửdụngphầnmềmthưđiệntửdoISPcungcấp.Tronghầuhếtcáccôngty,nhữngchươngtrìnhthưđiệntửphổbiếnthườnglà:

MicrosoftOutlookExpress

MicrosoftOutlook

IBMLotusNotes

Tấtcảcácchươngtrìnhthưđiệntửđềucódanhmụctệptinđểsắpxếpthư,thanhcôngcụ,thanhtrìnhđơn,danhsáchtinnhắn,cửasổđọctin,…Cáclệnhphổbiếnnhấttrênthanhtrìnhđơnlà:

NewMessage:tạotinnhắnmới;

Print:intinnhắn;

Read:đọctinnhắntrongmộtcửasổriêng;

Reply:trảlờimộttinnhắnnàođó;

ReplytoAll:trảlờitấtcảnhữngngườiđượcgửitrongtinnhắntrước;

SendandReceive:gửivànhậntinnhắnmới;

Forward:gửinguyêndạngtinnhắnnhậnđượcđếnmộtngườikhác;

Attachment:gửitệptinkèmtheotinnhắn.

Hình12-3.MộtthưđiệntửmớiđượctạotrongMicrosoft

Outlook.

c.MicrosoftOutlookExpress

MicrosoftOutlookExpressdoMicrosoftInternetExplorercungcấp,chophépgửinhữngvănbảnđơngiảnhoặcthưđiệntửdạngHTML.ThưđiệntửdạngHTMLchophépngườisửdụngđịnhdạngthưđiệntử,sửdụngphôngchữ,…

MicrosoftOutlooklàmộtchươngtrìnhquảnlýthưđiệntửhiệnđạibaogồmbộứngdụngchươngtrìnhMicrosoftOffice.MicrosoftOutlooklàmộttrongnhữngchươngtrìnhthưđiệntửphổbiếnnhấthiệnnay.Ngoàiviệcgửivànhậnthưđiệntử,ngườidùngcóthểquảnlýlịchcánhân,lênlịchchocáccuộchọpvàquảnlýliênlạc.

d.Quảnlýthưđiệntử

Khinhậnthư,chươngtrìnhthưđiệntửsẽlưunótronghộpthưđến(Inbox).Khikíchvàohộpthưđến,sẽthấydanhsáchcáctinnhắnnhậnđược.Khichọnmộttinnhắntừdanhsách,nộidungcủatinnhắnsẽđượchiểnthịtrongmộtcửasổ;cóthểđọccáctinnhắnkhácbằngcáchkíchvàodanhsáchtrongcửasổhộpthưđến.

Biểutượngbêntráicủatinnhắnchobiếttinnhắnđãđượcđọchaychưa.Khibạnđọcmộttinnhắn,biểutượngđósẽtựđộngchuyểnthànhmộtbaothưđãmở.

Cóthểsắpxếpcácthưtronghộpthưđếntheothứtựngàynhận,theochủđềhoặctheođịachỉgửiđến.Hoặccóthểchuyểntinnhắnsangcácthưmụckháctronghộpthưđến.

CóthểxóabớtcáctinnhắnkhôngcầnthiếtbằngcáchchọntincầnxóavàấnphímDeletehoặcchuyểntớiDeletedItems.

Cũngtươngtựnhưvậyđốivớinhữngthưgửiđi.CácthưgửiđiđượclưutrongSentItems;cóthểxóabớtthưgửi,sắpxếpvàđưavàocácthưmụckháctrongSentItemsđểquảnlýthưgửiđi.

IntinnhắnbằngcáchmởtinnhắncầninvàkíchvàobiểutượngPrinttrênthanhcôngcụ.

Đểsoạnmộttinnhắnmới,kíchvàobiểutượngNewMailtrênthanhcôngcụ.Saukhihoànthànhtinnhắn,kíchvàonútSendtrênthanhcôngcụđểgửiđi.

Khiphảigửitệptinđínhkèmvớitinnhắn,kíchvàobiểutượngAttachtrênthanhcôngcụ,hộpthoạiInsertAttachmentsẽxuấthiệnđểlựachọntệptinvàđínhkèmnóvớitinnhắn.Sauđó,phầnđínhkèmđượchiểnthịdướidạngbiểutượngkèmtheotinnhắn.

Khinhậnthưcófileđínhkèm,cóbiểutượngbêncạnhtinnhắntronghộpthưđến,thôngthườngbiểutượngnàylàhìnhchiếckẹpgiấy.Khimởtinnhắnsẽthấydanhsáchnhữngtệptinđínhkèm.Kíchđúpvàobiểutượngđó,tệptinđínhkèmsẽmởra.

Đểtránhviệcgửinhữngtàiliệudunglượnglớn,cóthểphầnmềmnénnhưWinzip.Lưuýrằngđịnhdạngcủatàiliệucóthểthayđổitrênmáytínhcủangườinhận.Nếumuốnđịnhdạngtàiliệukhôngđổitrênmànhìnhcũngnhưtrênbảnintừmáytínhcủangườinhận,hãysửdụngAdobeAcrobat.

Hạnchếgửifileđínhkèmnếuthấykhôngcầnthiết.Cóthểtránhgửitệptinđínhkèmbằngcách:

Cắtvàchuyểndữliệuvàotrongthưđiệntử;

Gửitệptintrênmộttrangwebđểtảivề;

GửitệptintrênđĩamềmhoặcCD–ROM;

Gửifaxtàiliệu;

Intàiliệuvàgửiquabưuđiện.

Nếukhôngthểmởđượcfileđínhkèm,hãyhỏilạingườigửi.Nếucầnthiết,cóthểđềnghịhọgửilại.

Hãycẩnthậnvớitệptinđínhkèmvớinhữngđuôimởrộngnhưexe,vbs,com,drv,dll,bin,sys,…rấtdễnhiễmvirus.Hãysửdụngvàthườngxuyêncậpnhậtphầnmềmdiệtvirus.Khôngmởtệptinđínhkèmvớinhữngthưnhậnđượctừnhữngngườikhôngquenbiết.

Tấtcảcácchươngtrìnhe-mailđềucódanhbạđịachỉ(AddressBooks)đểquảnlýcácđịachỉliênlạc.CóthểtạodanhsáchchoAddressBookbằngcáchđiềnthôngtinhoặcthêmvàomộtdanhsáchtheomộttrìnhlệnh.Khicầngửithưđiệntử,bạncóthểlấyđịachỉcủangườicầngửitrongdanhbạ.

e.Tệptinchữký

Tệptinchữkýlàmộttệptinvănbảnnhỏcóthểtựđộngthêmvàocuốimỗithưđiệntửđượctạo.

Nộidungcủatệptinnàylànhữngthôngtinbạnmuốnđưarađểngườinhậnthưbiếtvềmình,như:họtên;chứcdanh;tên,địachỉ,điệnthoại,sốfax,website,…củacôngty,địachỉthưđiệntử,tríchdẫnhoặcmộtcâunóiưathích;hoặccóthểđưavàomộtliênkếttớimộttrangwebkhác.

f.Gửithưđiệntử

Đểgửitinnhắn,kíchvàophầnNewMail,sẽmởragiaodiệnthưđiệntửchung,trongđó,cónhữngthôngtinnhưsau:

To:ghiđịachỉthưđiệntửcủangườinhận.Nếungườinhậnđãcótrongdanhbạđịachỉ,thìkhikíchvàotênsẽtựđộngđiềnđịachỉ.Phảiđảmbảoghiđúngđịachỉthưđiệntử,đểthưkhôngbịgửinhầmngườihoặcbịchậm;

CC:nếumuốnnhữngngườikhácngoàingườinhậnchínhtrongTocũngnhậnđượctinnhắn(đểthôngbáohoặcđểthamkhảomàkhôngcầnphảitrảlời,…)thìghiđịachỉthưđiệntửcủahọvào;

BCC:dànhchonhữngngườinhậnđểnhữngngườithuộcTohoặcCCkhôngbiếthọcũngnhậnđượctinnhắn.SửdụngtrườngBCCđểgửinhữngtinnhắnmàngườinhậncầnbímậtđịachỉthưđiệntửhoặcđểhạnchếthôngtinvềhọ;

Dòngchủđề(subjectline):Đặtnhữngchủđềngắngọnvàđầyđủthôngtinvềtinnhắnđượctạo.Cóthểthêmtênvàodòngchủđềđểngườinhậnbiếtaigửi,vàhọcầnđọcthưcủabạn.

Nếuđâylàlầnđầutiênbạngửithưđiệntửtớingườinhận,hãygiớithiệuvềbảnthânvàgiảithíchtạisaobạnlạigửithư.Hãytỏrakínhtrọngđốivớinhữngngườibạnkhôngbiết.

Tạotinnhắnngắngọnđểtiếtkiệmthờigianchocảhaibên.Nếucónhiềuchủđề,thìgửithànhnhữngláthưriêngbiệtđểngườinhậncóthểxửlýthôngtinđộclậpvàtrảlờitừngvấnđềtrongthờigianngắnnhất.

Hãysửdụngthểchủđộngtrongtinnhắnthayvìthểbịđộng;dùngngônngữtrunglập,đểtránhnhữnglỗicóthểhiểulầmvềphânbiệtgiớitính,khuvực,vùngmiền,…Đồngthời,hãysửdụngngônngữlịchsự,trangtrọng,đốivớinhữngyêucầu,đềnghị,hãydiễnđạtlịchsựđểnhậnđượcsựhợptác.

Đừngquênkiểmtralỗichínhtảtrongtinnhắndùhầuhếtcácchươngtrìnhthưđiệntửđềucóchứcnăngkiểmtrachínhtảgắnliền,nhưngbạnvẫnnênđọcvàsửatinnhắntrướckhigửi.

Bạncóthểdùngnhữngchữviếttắtphổbiếnđượcdùngtrongkinhdoanhnếuchắcrằngngườinhậncóthểhiểu.

Tránhdùngnhữngchữinhoatrongnộidungcủatinnhắn.TheoquyđịnhcủaInternet,điềunàycónghĩalàlahét,trừtrườnghợpbạncầnnhấnmạnhmộttừnhưNGUYHIỂMhoặcCẢNHBÁO.

Vớinhữngthưđiệntửgửirangoài,nêncoingườinhậnđangsửdụnghệthốngthưđiệntửdạngvănbảnđơngiản.Dođó,khigửithưđiệntửbạnkhôngnênsửdụng:

Kiểuchữnghiêng,đậmhoặcgạchdưới

Cácdấuchấmtròn

Bấtkỳbiểutượnghoặcphôngchữđặcbiệtnào(màusắc,kíchcỡ)

Tab

Khoảngcáchthụtlềđoạnvăn

Hạnchếdùngcácbiểutượngcảmxúc,vìcóthểgâychongười

nhậncảmgiácthiếunghiêmtúc.Tuynhiên,trongmộtsốtrườnghợp,chúngcóthểđượcsửdụngđểlàm“mềm”tinnhắn.

Đốivớinhữngtinnhắncôngviệc,nênkếtthúctrangtrọng.Sửdụngcáccụmnhư:trântrọng,chânthành,kínhthư,sauđólàchữkýcủabạn.

g.Trảlờithưđiệntử

Vớicácthưđiệntửđượcgửiđếnchoriêngbạn,nêntrảlờivàocuốingàylàmviệc.Nếuthưđiệntửyêucầucôngviệc,trừtrườnghợpkhẩncấp,phảitrảlờingay,bạnnênphânbổthờigiantrảlờihợplý,đểkhôngtốnquánhiềuthờigian.Vídụ,bạncóthểgửinhữngthưyêucầuvàođầugiờsángvànhữngthưtrảlờivàocuốigiờchiều.

Đểtiếtkiệmthờigian,cóthểdùngmẫuchungchonhữngcâuhỏiphổbiếnhoặcthưthườngxuyênnhậnđược,nhưthôngtinvềsảnphẩmchínhhoặcchỉdẫnvềvănphòngcủabạn.

Khigửitinnhắnđi,khôngnênmongchờsẽđượctrảlờingaytứckhắc,trừkhilàtinnhắnkhẩncấp.Nếutrongtrườnghợpđóbạncóthểgọiđiệnthoạichohọ.

h.Mộtvàilưuýtronggửi/nhậnthư

Nếunhậnđượcmộttinnhắngửinhầm,hãybớtchútthờigiantrảlờingườigửiđểhọbiếtthưcủahọđếnnhầmđịachỉ.Vìcóthểchínhbạncũngtừngcósaisótnhưvậy,nhưngkhôngápdụngđiềunàychothưrác.

Khitrảlờimộtthưđiệntử,hãygửikèmbảnsaocủathưđóhoặctríchdẫnnhữngthôngtinquantrọng.Điềunàygiúpngườinhậnbiếtbạntrảlờitinnhắnnào.

Khihộpthưđếnđầytinnhắn,hãytrảlờinhữngthưmớinhất,nhằmđápứngđượcyêucầuvềmứcđộkhẩntrươngcủacôngviệc.Sauđó,xóabớtnhữngthưkhôngcầnthiết,sắpxếpvàđưavàothưmụclưunhữngthưđãđọcvàtrảlời.

Nênđánhdấuthư“khẩncấp”hoặc“ưutiêncao”trongtrườnghợpcầnthiết.Trênthựctế,khigửimộtthưkhẩncấp,nêncânnhắc

xemđóđãlàphươngtiệntruyềntintốtnhấthaychưa,vìmộtcuộcđiệnthoạicóthểhiệuquảhơnnhiều.

Tronghệthốngthưđiệntửnộibộ,cóthểlựachọnhìnhthứcthôngbáokhimộtngườinhậnđượcthưcủabạn.Khithưđượcđọc,ngườigửisẽnhậnđượcmộtxácnhậnđọc.

Chuyểntiếpthưchophépbạndễdàngchiasẻthôngtinvớingườikhác,nhưngcónguycơsẽtrởthànhthưcôngcộng.Nếukhôngmuốnthưgửiđibịchuyểntiếp,hãynóirõtrongthưlàthôngtinchỉdànhriêngchohọ.

Trongtrườnghợpbuộcphảichuyểntiếp,hãykiểmtrađểchắcchắnnộidungthưphùhợp.Gỡbỏmọinộidungkhôngcầnthiếtvànhạycảmtrướckhichuyểntiếp.

Khicầngửithưtớimộtnhómngười,cóthểđưađịachỉcủatấtcảvàotrườngTovàCC.Tuynhiên,điềunàycónghĩalàđịachỉthưđiệntửcủahọsẽđượcchiasẻchotấtcảngườinhậnthư.Đểtránhđiềunày,cóthểtạomộtnhómhoặcdùngtrườngBCC.

NhiềuchươngtrìnhthưđiệntửnhưMicrosoftOutlookchophéptạonhómvàlưuđịachỉthưđiệntửtừdanhbạ.Khigửithưđếnnhóm,mọingườitrongdanhsáchđềunhậnđượcthư.

Thưđiệntửngàynayrấttiệndụngnhưngkhôngnênlạmdụng.Tùynộidungvàmụcđíchtraođổimàsửdụngthưđiệntử,điệnthoại,haygặpmặttrựctiếphoặcgửinhữngvănbảngiấytrangtrọngđểđạtđượchiệuquảthôngtincaonhất.

Nếubạnphảirờivănphòngdàingàymàkhôngthểkiểmtravàtrảlờithưđiệntử,nêndùngmộtthôngbáovắngmặttựđộngtrảlờithưđến.

Thưđiệntửrác(spam)cóthểtựđộngchạyvàohòmthưcủabạn.Đừngbaogiờđượctrảlờispamcũngkhôngbaogiờkíchvàobấtkỳliênkếtwebnàotrongthưspamvìnhưvậysẽkhiếnbạnbịnhậnnhiềuspamhơndokẻgửithưrácbiếtđịachỉthưđiệntửthậtcủabạn.

Khôngnênsửdụngđịachỉthưđiệntửtạicôngtychomụcđíchriêngtư,vìthưđócóthểđượcchuyểntiếpđếnnhữngngườikhác.Ngaycảkhibạnxóathưđóđi,côngtyvẫncóthểxemlạichúng.Vìvậy,cầntuânthủnhữngquyđịnhvềsửdụngthưđiệntửcũngnhưthờigiankhaithácmạngInternetcủacôngty.

13SỬDỤNGMẠNGINTERNET

1.Mạnglướitoàncầu(WorldWideWeb)

Ngàynay,WorldWideWeb(www)chiếmmộttỷtrọnglớnlưulượngInternet.Cáccôngtylợinhuận,philợinhuận,trườnghọc,thưviện,chínhphủvàhàngtriệucánhânđềucómặttrêntrangweb.TrangwebsửdụnggiaothứccơsởgiốngnhưmạngInternet,nhưngđượcbổsungthêmnhữngcôngnghệdễtruycậphơnchongườisửdụngtrêntoànthếgiới.Nhữngcôngnghệnàybaogồmphầnmềmtrìnhduyệt,côngcụtìmkiếmvàHTML(ngônngữđánhdấusiêuvănbản).

Ngàynay,tàiliệuwebcóthểbaogồmvănbản,đồhọa,videovàâmthanh.WorldWideWebchophéptruycậpvàonhữngtàiliệuđaphươngtiệntrêntoàncầu.

2.KếtnốivớimạngInternet

ĐểkếtnốivớimạngInternet,bạncầnnhữngthiếtbịsau:

Modem(bộđiềugiải):làmộtthiếtbịdịchvàchuyểndấuhiệuđượcgửiquađườngdâyđiệnthoại.Ngàynay,nhiềumáytínhcómodemgắnliềnbêntrong.Vớinhữngmáytínhkhôngcómodemgắnliền,bạncóthểmuamodemgắnvàomáytính.

Phầnmềm:Khiđãcàiđặtmodem,cầnthêmphầnmềmtrìnhduyệtđểđọcnhữngtàiliệucótrênWorldWideWeb.Chươngtrìnhduyệttìmđọc,giảithíchvàhiểnthịtàiliệu.

ISPs(InternetServiceProviders):nhữngnhàcungcấpdịchvụInternet,lànhữngcôngtyhoặctổchứccungcấpquyềntruycậpvàomạngInternet.

NhữngkếtnốiInternetnhanhđượccoilà“băngthôngrộng”.Kếtnốibăngthôngrộngnhanhhơnkếtnốiquaysốkhoảng50lần,kết

nốibăngthôngrộngbaogồm:

DSL–dịchvụđườngthuêbaosốkếtnốivớitốcđộcaothôngquađườngdâyđiệnthoại.

Modemcáp–kếtnốitốcđộcaocungcấpquacáptruyềnhình.

Modemvệtinh–kếtnốitốcđộcaocungcấpquadịchvụthuêbaovệtinh.

BêncạnhviệccungcấptruycậptrựctiếpvàomạngInternet,cácISPcòncungcấpdịchvụhoạtđộngtrựctuyếnthúvịnhưphòngtròchuyện,giảitrí,muasắmtrựctuyến…

3.CáctrìnhduyệttìmvàHTML

CácchươngtrìnhphầnmềmchophépquansátmạngInternetđượcgọilàtrìnhduyệttìm.NetscapeNavigatorvàInternetExplorercủaMicrosoftlàhaitrìnhduyệttìmđượcsửdụngphổbiếnnhấtngàynay.Nhữngtrìnhduyệttìmđượcthiếtkếđểđọcnộidungcủatrangwebvàhiểnthịdữliệutrênmànhình.

Cácliênkết(links)đượcghivàomộttrangwebthôngquahệthốngmãgọilàNgônngữđánhdấusiêuvănbản(HTML).Khibạnkíchvàomộttrongnhữngđườnglinknày,trangwebsẽthựchiệnkếtnốitớimáychủchứatàiliệubạncầnvàđưaratàiliệuđómàkhôngcầnngườisửdụngphảicóquytrìnhchuyểndịchdữliệucơsở.

4.Webpagevàwebsite

Mộttrangweb(webpage)làmộttàiliệugầngiốngtàiliệuxửlýtừcóthểđượchiểnthịbởitrìnhduyệtwebcủabạn.Trangwebchứavănbản,đồhọa,âmthanh,hìnhảnh,tệptincóthểtảivềvàsiêuliênkết.

Mộtwebsitelàmộtnhómcáctrangwebcótổchức.Vídụ,cuốnsáchnàycóthểđểtrênwebvàcóthểcoilàmộtwebsite.Mỗitrangsáchcóthểđượcxemnhưlàmộttrangweb.

Khivàomộtwebsite,trangđầutiênxuấthiệngọilàtrangchủ.Trangchủchứacácliênkếttớicáctrangkháctrênwebsite.Nếucuốn

sáchnàylàmộtwebsite,trangchủcóthểchứabảngnộidungvớicácsiêuliênkếtđượcliệtkêđểbạncóthểtớitrangmàbạnchọn.

5.ĐịachỉInternet(URLs)

MỗitrangtrênwebcómộtURL-UniversalResourceLocator(địachỉtớitrạmInternet)riêng.

Mỗiloạitổchứccótênmiềnriêng,vídụnhư:http://www.alphabooks.vn/a/home/.PhầncuốicùngcủaURL–saudấugạchchéo(/)–chỉđịnhmộttệptintrongmiềnđó.Nếukhôngnhậptêntệptincụthể,URLthườngđưabạntớitrangchủcủađịachỉđó.

6.Sửdụngtrìnhduyệtweb

NhiềutínhnăngvàchứcnăngcủatrìnhduyệtMicrosoftExplorergiốngnhưhoặcgầngiốngvớiNetscapeNavigator.Nhữngtínhnăngbạnsẽsửdụngthườngxuyênbaogồm:

Thanhtrìnhđơn(ToolBar)

Trợgiúp(Help)

Thanhcôngcụ(Tools)

Hộpđịachỉ(Address)

Danhsáchlịchsử(History)

Danhmụcưathích(Favourites)

ThanhtrìnhđơnrấtphổbiếnđốivớihầuhếtcácứngdụngWindowsvàMacintosh.Baogồmcácchứcnăngsửdụngthườngxuyênkhilàmviệcnhư:File,Edit,View,Go,Bookmarks,Tools,Windows,vàHelp.

Thanhcôngcụbaogồmcácnútvớicácchứcnăngphổbiếnnhấttrongsửdụngkhiduyệttìmtrênweb,thôngthườngbaogồm:

Back:xemlạitrangwebđãxemtrướcđó;

Forward:trởlạitrangwebbanđầusaukhikíchvàonútBack;

Stop:dừngtảimộttrangweb;

Refresh:tảilạitrangwebđểcậpnhật;

Home:tảitrangweblàmtrangchủ.

Danhmụcưathích(Favourites):đểtruycậpvàomộtđịachỉwebđãđượcthêmvàotrongdanhsáchcácđịachỉwebưathích.CảNetscapeNavigatorvàMicrosoftInternetExplorerđềuchochứcnănglàmdấuđểgiữnhữngghichépđiệntửvềtrangưathích(trongExplorerlà“Favorites”,trongNavigatorlà“Bookmarks”).

Lịchsử(History):chophéptruycậpvàobấtcứtrangwebnàomàbạnđãxemtrướcđó.

7.Cácthaotácvớimộttrangweb

Inmộttrangweb:Đểinmộttrangweb,bạnkíchvàobiểutượngmáyintrênthanhcôngcụcủatrìnhduyệttìm,hoặckíchvàotrìnhđơnFilesauđóchọnPrint.Tùythuộcvàoloạitrangweb,cửasổPrintcóthểyêucầuchỉrõkhungcầnin.

Lưumộttrangweb:chophéptảivàlưumộttrangwebvàoổcứngmáytínhđểcóthểxemlạitrangnàymàkhôngcầnphảivàomạng.Đểlưumộttrangweb,kíchvàotrìnhđơnFile,sauđókíchvàoSaveAs.CửasổSaveWebPage(lưutrangweb)xuấthiện,chophéplưuvàovịtríbạnmuốn.

Tảivềvàtảilêntệptin:Khixemmộttrangwebvớitrìnhduyệtweb,trìnhduyệtwebđangtảitệptinvềmáytínhcủabạn.Nhữngtệptinnàyđượcgiữtạmthờitrongbộnhớcủamáytínhkhibạnđangxemchúng.

TảivềlàviệcchuyểnmộttệptintừmạngInternetvềmáytính.Nhữngtệptinnàycóthểlàtệptindữliệu,chươngtrìnhmới,phầnmềmđiềukhiểnchonhữngthiếtbịmới,đồhọa,nhạc…

TảilênlàquátrìnhchuyểntệptintừmáytínhcủabạntớimáytínhkháctrênmạngInternet.Vídụ,khibạnnộpđơnxinviệctrực

tuyến,bạnphảitảilýlịchcủabạnlên.Đaphần,việctảivềchỉcầnkíchvàoliênkếtphùhợpđểtảitệptinvềvàchọnvịtrílưutệptinmuốngửi.

8.Côngcụtìmkiếm

CóhàngtriệutrangwebtrênWorldWideWeb.Rấtnhiềucôngtyđãpháttriểnnhữngchươngtrìnhtìmkiếmtrangwebvềnhữngthôngtinmàngườisửdụngmongmuốn.CôngcụtìmkiếmchínhlànhữngđịachỉkhácnhautrênmạngInternetcungcấpdịchvụnày.

Côngcụtìmkiếmgiốngnhưmộtthưviệntựđộng,nhữngtrangwebđượctìmdựavàotừkhóamàngườisửdụngcungcấp.

Hiệnnay,córấtnhiềucôngcụtìmkiếmhỗtrợngườisửdụngtrongtìmkiếmthôngtin.PhổbiếnnhấtlàtrangGoogle(http://www.google.com).Googleliênkếtvớihàngtriệutrangweb,vìthếngườisửdụngcóthểtìmkiếmthôngtinmàhọmuốnthôngquacáctừkhóa.Googlecũngtậndụngcôngnghệtìmkiếmcủamìnhvàonhiềudịchvụtìmkiếmkhác,baogồmImageSearch(tìmkiếmảnh),GoogleNews(tìmkiếmtintức),trangwebsosánhgiácảFroogle,cộngđồngtươngtácGoogleGroups,GoogleMaps…

Ngoàira,cóthểtìmkiếmtrênYahoo(http://www.yahoo.com;http://www.yahoo.com.vn),hoặccôngcụtìmkiếmLivesearchcủaMicrosoft(http://www.live.com).

ỞViệtNam,cónhữngtrangtìmkiếmnhư:http://www.timnhanh.com.vn;http://www.search.com.vn,...

Tùythuộcvàothôngtincầntìmkiếmmàbạnlựachọncôngcụtìmkiếmphùhợp,thôngquatừkhóacáccôngcụtìmkiếmsẽcungcấpchobạnnhữngthôngtinhữuíchnhất.Cóthểnângcaohiệuquảtìmkiếmthôngquaviệcsửdụngcúpháptìmkiếm.Kếthợpcúpháptìmkiếmvớicâuhỏisẽgiúptìmkiếmhiệuquảhơn.

Tìmkiếmnângcaothaythếcôngcụtìmkiếmthôngthường,cóthểxácđịnhđiềukiệntìmkiếmvàcácđiềukiệnđóphảixuấthiệntheothứtựcụthể.Hơnnữa,cóthểchỉđịnhtừnhấtđịnhnàokhôngxuấthiện,vídụ:Từ“and”đượcđặtgiữahaitừđểchỉrằngtàiliệuphảichứacảhaitừđó;“or”đặtgiữahaitừđểchỉtàiliệucóthểchứa

mộthoặccảhaitừ;“not”đặttrướcmộttừcóýnghĩatừnàykhôngđượcxuấthiệntrongtàiliệu;“near”đặttrướcmộttừđểnóirằngnhữngtừnàyphảixuấthiệntrongvòng10từ.

Hoặccóthểchỉramốiquanhệgiữađiềukiệnkhóabằngcáchđặtdấutoánhọcgiữachúng.Vídụ,thêmdấucộng(+)giữacáctừtrongtìmkiếmsẽđemlạicáckếtquảgồmcótấtcảcáctừ.

9.Cáctrangwebtiệníchchocôngviệcthưký-hànhchính

Cáctrangtìmkiếm:

http://www.google.com

http://www.yahoo.com(http://www.yahoo.com.vn)

http://www.live.com

http://www.search.com.vn

http://www.timnhanh.com.vn

http://www.rongbay.com

Cáctrangthôngtin:

http://www.nhungtrangvang.com.vn(thôngtindanhbạ)

http://www.vnpt.com.vn(mạngbưuchínhviễnthông)

http://www.careerlink.vn(mạngthôngtinvềnhânsự,việclàm)

http://www.vietnamworks.com(mạngthôngtinvềnhânsự,việclàm,tuyểndụng)

14CÁCCHƯƠNGTRÌNHTHÔNG

DỤNGĐỐIVỚICÔNGVIỆCTHƯKÝHÀNHCHÍNH

1.Phầnmềmbảngtính

Nhiềuthưkýhànhchínhsửdụngphầnmềmbảngtínhđểthựchiệncôngviệctínhtoán,cânđốingânsáchvànhữngcôngviệctươngtự.Bảngtínhhìnhcộtđượcchiathànhnhiềucộttừđỉnhvàhàngchạysangbêncạnh.Hàngvàcộtgiaonhautạimộthộpnhỏđượcgọilàô,mỗiôcómộtđịachỉduynhất,cóhàngtrămhộpnhỏnhưthếtrênmỗitrang.

Bảngtínhlớnnhấtcóthểchứahàngtriệuôtùythuộcvàobộnhớmáytính.Đốivớihầuhếtcácứngdụngbạndùngcótừ500-1000ô.

CóhaichươngtrìnhbảngtínhđượcsửdụngphổbiếnnhấttrongkinhdoanhngàynaylàMicrosoftExcelvàIBMLotus1-2-3.

Đểsửdụngbảngtính,cácphầnmềmbảngtínhcóbảngđiềukhiển(controlpanel).Bảngđiềukhiểnhiểnthịthôngtinvềôđanghoạtđộngvàkhoảngtrốngđểngườisửdụngcóthểgõthôngtinvào.Ngoàira,cònhiểnthịtrìnhđơnchonhữnghoạtđộngnhưlưu,in,tải,vàcácchứcnăngkhác.

Trongmộtbảngtính,thườngcócácthôngtinsau:nhãn,sốhoặccôngthức.Nhãndùngđểmiêutảthôngtintrongbảngtính,nhưgiấy,bút,máytính,tạpphẩm,…Consốlàchiphíchovậtphẩmvănphòng.Côngthứcđượcdùngđểtínhtoán:tổngchitiêu,nhữngnhómchitiêutheotừngmụchàng,…Trướccáccôngthức,luôncódấu“=”.

Cũnggiốngnhưcácphầnmềmkhác,cóthểsaochép,cắtdãnnhãn,consốvàcôngthứctừvịtrínàyđếnvịtríkhác.Đồngthời,cũngcóthểsaochéptoànbộbảngtínhđểcómộtbảngtínhmớimàkhôngphảimấtthờigiantạolạitừđầu.

Bảngtínhchophépngườisửdụngsắpxếp,bốtrítheocáchtiệníchnhất,cóthểthayđổinộidụngcủabấtkỳônào,thêmhoặcxóahànghoặccột,saochép,cắt,dándữliệutừô,hàng,cột,hoặckhốisangkhuvựctươngtự.

Việclưuvàinbảngtínhgiốngnhưtrongcácchươngtrìnhứngdụngkhác.Cóthểlưubảngtínhvàđặttênchobảngtínhtạiổđĩamuốnlưutệptin.Khiinbảngtính,chúýđếnđịnhdạngbảngtínhđểbảninhiểnthịrõràng,khoahọc.

Đốivớinhữngbảngtínhquantrọng,cầnchúýđếnanninhdữliệu.Thôngtincủacôngtykhôngchỉcógiátrịtrongnộibộcôngtymàcònvớinhữngngườingoàicôngty.Nhữngthôngtinliênquanđếnghichépbímậtnhưgiaodịchngânhànghoặcsốthẻtíndụngcôngty,hoặccácgiấytờvàtệptinmáytínhvềkháchhàng,sảnphẩmmới,chiếnlượcbánhàng…Nếunhữngthôngtinnàybịmất,bịhỏnghoặcbịđốithủăncắpthìviệckinhdoanhcủacôngtybịảnhhưởngnghiêmtrọng.Đólàlýdoanninhdữliệuđặcbiệtquantrọng,bạnphảibảovệmáytínhkhỏikẻtrộm,sửdụngsaimụcđíchvàcácnguycơkhác.

2.Chươngtrìnhsoạnthảo

Hiệnnay,chươngtrìnhsoạnthảophổbiếnvàthôngdụngnhấtdùngchungchonhữngngườisửdụngmáytínhcũngnhưthưkýhànhchínhlànhữngphầnmềmnhư:MicrosoftWord,CorelWordPerfectvàLotusWordPro.Trongđó,MicrosoftWordđượcsửdụngrộngrãinhất.

Cácmáytínhđềuđượccàichươngtrìnhsoạnthảovàviệcsửdụngkháđơngiản,tiệnlợi.Ngoàiviệctạomớivănbản,chươngtrìnhcòncócácchứcnăngnhư:xóavănbản,khôiphụclạivănbản,cắtdánđểdichuyểnvănbản,tìmkiếmvàthaythếcáckýtự/chuỗikýtựtrongvănbản,…Nhữngtínhnăngnàyhỗtrợngườisửdụngrấtnhiềutrongcôngviệc,đặcbiệtkhicôngviệcthườngxuyêncủamộtthưkýhànhchínhlàchuẩnbịgiấytờ,tàiliệu.

Đểcóđượcnhữngbảninđẹpmắt,bạnphảichúýđếnđịnhdạngtàiliệu,khoảngcáchdòng,lề,kiểuchữ,cỡchữ,quyđịnhvềthụtđầudòng,…

Đểthốngnhấtchotoànbộtàiliệu,bạnnêndùngđịnhdạngtrangchotấtcảhoặctừngphầnvănbản.

Chứcnănginchophépxácđịnhcụthểthôngtinvềvănbảnđượctrìnhbàynhư:nhữngtrangnàosẽđượcin,inởchếđộbìnhthườnghaytiếtkiệmmực,inrabaonhiêubản,vănbảntrìnhbàydạngđứnghaynằmngang,khổgiấysửdụngvàinmộthayhaimặt.

Cácchươngtrìnhđềucótínhnăngxemtrướckhiin,chophépngườisửdụngnhìnbảninhiểnthịtrênmànhìnhgiốngnhưkhitàiliệuđượcinratrêngiấy.Khiđãlựachọnđượcbảninchuẩn,nhớlưulạiđểtránhtrườnghợplỗimáyincóthểlàmmấtvănbảncuốicùng.

Việclưutàiliệugiúpbạnxemlạikhicần,hoặcsửdụngchúngđểtạomộttàiliệutươngtựmàkhôngphảilàmlạitừđầu.Trongquátrìnhcậpnhậttàiliệu,phảighiliêntụcđểcóthểlưulạiđượcnhữngthayđổidùlànhỏnhấtcủavănbản.

Ngoàira,cácchươngtrìnhsoạnthảocòncótínhnăngkiểmtrachínhtảtựđộng,chỉranhữnglỗisaicảvềvănphạmvàchínhtả.Sửdụngtínhnăngnàyrấthữuíchchothưkýhànhchính,vìmộtlỗinhỏcũngcóthểảnhhưởngđếnlợiíchcủacôngtynhưmấtmộtkháchhànghoặclỡmộtcơhội.

Tuynhiên,đâychỉlàcôngcụhỗtrợnênbạnvẫnphảiđọcvàsoátlạitàiliệutrướckhiinrahoặcgửiđi.Máymóckhôngthểđảmbảohoàntoànchobạn,chúngkhôngthểpháthiệnramộttừhoặccụmtừđúngsongữphápnhưnglạikhôngđúngtrongngữcảnhđểchỉnhsửa.

3.Kỹthuậtchếbảnđiệntử

Kỹthuậtchếbảnđiệntửchophéptạoquảngcáo,thưmờivàsáchhướngdẫnmàkhôngphảiđitớicơsởchuyênnghiệp.Rấtnhiềuthưkýhànhchínhsửdụngphầnmềmchếbảnđiệntửđểtạocácấnphẩmchấtlượngcaocóthểinngaytạivănphònghoặcmangtớihànginđểsaochépvớikhốilượnglớn.

Kỹthuậtchếbảnđiệntửtậptrungvàocáchbốtrívănbảnvàđồhọatrênmộttrang,cóthểsửdụngmộtvàichươngtrìnhnhưMicrosoftWordđểchếbảnđiệntử.Nhưngcầnphảicóphầnmềm

chuyêndụngvớinhiềucôngcụđểtạođồhọa,thêmhiệuứngđặcbiệtvàbốtrídanhmụctrongphầnmềmchếbảnđiệntử.

Ngoàiphầnmềmchếbảnđiệntử,bạncầnmộthệthốngthiếtbịmáytínhvănphòngđầyđủ.Phầncứngchếbảnđiệntửgồm:mộtthẻđồhọa,máyinmàu,máyquétvàmáyảnhkỹthuậtsố.

CácchươngtrìnhnhưAdobePageMaker,QuarkXPressvàMicrosoftPublisherlànhữngphầnmềmliênkếtchặtchẽvớikỹthuậtchếbảnđiệntử.Nhữngphầnmềmnàychophépliênkếtgiữavănbảnvàhìnhảnhtrêntrang,tạocácthiếtkếnghệthuật.

ChươngtrìnhminhhọanhưAdobeIllustratorvàCorelDRAWchophépvẽdựađểtạohìnhnghệthuật,biểutrưngvànhữnghìnhvẽkhác.

ĐồhọaBitmapsửdụngphầnmềmchỉnhsửahìnhảnh.Nhữnghìnhảnhthựcnàycóthểtạobằngcáchquétảnh,sửdụngmáyảnhkỹthuậtsố,…Nhữngchươngtrìnhnàychophépsửamàu,cắtdán,thêmvănbản,nốivàsắptầnghìnhảnh,thêmcáchiệuứngđặcbiệt.

Bướcđầutiêntrongchếbảnđiệntửlàquyếtđịnhkiểutàiliệusẽđượctạora.

Tiếpđólàxácđịnhcácnộidung,hìnhảnhđưavào,tìmphôngchữ,cỡchữphùhợp.Cóthểhìnhdungquytrìnhthiếtkếquacácbướccơbảnsau:

Xácđịnhmẫuvàkiểutàiliệu:chọnrađượcmẫuphùhợpvớitàiliệudựđịnh;

Chọnkhổgiấyvàtạolề;

Chọnmàucơbản;

Địnhdạngđoạnvăn;

Chọnfontchữ,kiểuchữ;

Xácđịnhvịtrívănbản,…

Hìnhdungbốcục;

Tạophácthảothô;

Chọnhìnhảnh:Hìnhảnhcóthểđượctạorabằng:chụpảnhkỹthuậtsố,sửdụngmáyquét,tìmkiếmvàchọnhìnhảnhtừbộsưutậphìnhảnh,…

Hình14-1.MànhìnhcủaAdobePhotoshop

Khihoànthànhtệptin,bướccuốicùnglàintàiliệu.Phảixemlạitàiliệutrướckhiquyếtđịnhin,việcinmàukhôngchỉtốnkémvềchiphícòntốncảthờigianchờđợi.Đểtránhsaihỏng,cóthểintrướcmộtbảnđentrắngđểxemlại,cónhữngđiềuchỉnhkịpthờitrướckhiinchínhthức.

Việcdàntranglàthiếtkếđượcdùngthốngnhấttrongsuốtmộtấnphẩmđểquyếtđịnhnhữngvấnđềsau:

Kíchthướctrang

Vịtrícủahìnhminhhọavàlogo

Cáchsửdụngthanhngang,thanhdọc

Hướngtrang(thẳngđứng/nằmngang)

Lềtrang

Đầutrangvàchântrang

Đánhsốtrang

Trướckhidàntrang,nênxemquatoànbộvănbảnđểnắmđượcnhữngmụccơbảncầntrìnhbày,đưarađượccáchtrìnhbàythốngnhấtvàkhoahọcnhất.

4.Anninhdữliệu

Khibạnlàmcôngviệccủathưkýhànhchính,bạncóthểsẽphảiquảnlýrấtnhiềutàiliệuquantrọngcủacôngty.Hãychúýđếnnhữngmốiđedọatừbênngoàiđểluôncóchếđộbảovệdữliệuthíchhợp.

Hacking–độtnhậpvàohệthốngmáytínhđểtruycậpvàonhữngthôngtinriênghoặchạnchế;

Freaking–giànhđượcsốđiệnthoạicủacôngtysửdụngthẻtíndụnghoặcmãtruycậpđườngdàiăntrộmđược;

Crashing–độtnhậpvàohệthốngmáytínhđểtắthệthốngđó;

Trashing–thaythếhoặcxóatệptindữliệucủacôngty;

Viruses–chươngtrìnhmáytínhcóhạipháhủydữliệuhoặctruycậptráiphépvàomáytínhchứadữliệucủacôngty.

Ngoàinhữngnguycơbịtấncôngtừbênngoài,mộttrongnhữngmốiđedọatớiantoàndữliệukinhdoanhởchínhnộibộcôngty.Nhữngngườilàmviệctrongcôngtycóthểlạmdụngmáytínhhoặctệptindữliệunhưmộthìnhthứctrảthùhoặclợiíchcánhân.Dạngtộiphạmmáytínhnàyvôcùngnguyhại,cóthểlàmthấtthoátthôngtinđánggiáhàngnghìnđô-la.

Tuynhiên,vấnđềnàyrấtkhólường,bạnchỉcóthểđềcaocảnhgiác,thậntrọngtrongviệctiếtlộthôngtin,sửdụngbảomậtcánhân

vớinhữngtệptinquantrọngvàtừchốinhữnglờiđềnghịhợptácvớitộiphạm.

Đểbảovệdữliệucôngtykhỏinhữngmốiđedọanày,bạncóthểápdụngcácbiệnphápsau:

Auditlogs:làbảnghichépvềnhữngngườiđãsửdụnghệthốngmáytính,ghilạithờigian,tênngườisửdụng,tệptinngườiđótruycậpvàkhinàohọthoátra.Bảnghichépcóthểcungcấpnhữngbằngchứngcầnthiếtkhicótộiphạmmáytính.

Mã:làviệctựđộngmãhóatệptindữliệuvàliênlạccủangườisửdụng.Nếucóngườicốtìnhngănchặnvàkhaithácthôngtincóthểnhậnđượcmộttệptingiốngnhưnhữngbiểutượngngẫunhiên,ngănhọsửdụngdữliệu.

Phầnmềmchốngvirus:Đểđốiphóvàngănngừavirusđangpháttriểnnhanh,córấtnhiềuphầnmềmchốnglạivirustrênthịtrường.Hãymuaấnbảnmớinhấtvàsauđócậpnhậtthườngxuyên.Khivirusmớixuấthiện,chươngtrìnhchốngviruscũcóthểkhôngxóađượcchúng.

Càiđặthệtthốngcậpnhậtanninhvàcậpnhậtphầnmềm.

Càiđặtvàdụngphầnmềmbứctườnglửa.

Bêncạnhnhữngnguycơtrên,ngườisửdụngcònphảiđốimặtvớinguycơkháckhiếnhệthốngmáytínhsaihỏnghoặcmấtdữliệuvĩnhviễn,như:lụtlội,sấmchớp,hỏahoạn,…Nhữngthayđổiđộtngộtvềđiệntửhoặcxungđiệnápcóthểpháhủycácbộphậnquantrọngcủamáytính,nhưphávỡhoặclàmrốiloạnbộphậnlưutrữdữliệu.Mấtđiệnbấtngờcóthểtắthệthốngmáytínhlàmmấtdữliệutrongbộnhớ.

Ngoàira,cònnhữngvấnđềvềmáymóckhiếnổcứngcóthểbịhỏng,làmmấtdữliệu.nhữngthayđổiđộtngộtvềnhiệtđộhoặcđộẩm,haynhữngvađập,rơi,đổhệthốngmáytínhkhiổcứngđangvậnhànhcóthểlàmhỏngổcứng.Ổmềmcóthểbịhỏngvìrấtnhiềurủiro,từđổđồuốngtớiđểgầnnamchâmtrongđiệnthoại.

5.Nhữngbiệnphápantoàn

Cónhiềucáchđểbảovệdữliệumáytínhtừcácmốiđedọatừconngườivàtựnhiên.Nếubạncótráchnhiệmquảnlývănphòng,bạncóthểthựchiệnnhữngbiệnphápdướiđâyvớicácphòngbanhoặccôngtycủabạn.

Lắpđặtthiếtbịchốngtrộm,từkhóamáytínhtớikhóamànhình.

Lắpđặtquạtlàmmátbêntronghệthốngmáytínhđểkiểmsoátnhiệtđộ,đồngthờicũnggiúptăngthêmtuổithọchomáytính.

Khôngđểtạpnhiễmđiệntửvàđộtbiếnnhiệtpháhoạihệthốngmáytínhbằngcáchsửdụngmộtbộổnápchocảhệthốngmáytínhcủacôngty.

Sửdụngnguồncungcấpđiệnliêntục,cấpđiệnchomáytínhtrongmộtkhoảngthờigiansaukhibịmấtđiện,đủđểngườisửdụnglưulạidữliệucầnthiết.

Tạobảnsaodựphòngcủatấtcảcáctàiliệuđượclưugiữ,cóthểlàindữliệuragiấy,sửdụnghệthốngbăngdựphòng,CD-RW,hoặcDVD-RW,hoặctrênđĩamềm.

Bạnnênmuabảohiểmhệthốngvàphầnmềmmáytínhcủacôngty,đặcbiệtlànhữngcôngtylớnvớihệthốngmáytínhđồsộ.Nếucôngtynhỏ,bạnkiểmxemđãmuabảohiểmchưa.

Tuynhiên,trongtrườnghợpcórủiroxảyra,việcđượcthanhtoánchiphícủathiếtbịcũngkhôngthểlấylạiđượcnhữngdữliệuquantrọng,quyếtđịnhviệckinhdoanhcủacôngty.Hầuhếtcáctổchứclớnđềucócácphươngándựphòngtrongtrườnghợprủironhưchuyểndữliệusangmộtnơiantoànhơnhoặclưutrữdữliệuđồngthờitạitừhaivịtrítrởlên.Nhưngnếucôngtycủabạnnhỏ,cũngnênxâydựngphươngánbằngcách:

Chuẩnbịthiếtbịmáytínhdựphòng

Cóphầnmềmvàdữliệudựphòng

Cáchànhđộngnhânviênnênlàmtrongtrườnghợpcótaihọa

Nhữngdựánvànhiệmvụưutiên

Nếucôngtynhỏ,giảiphápbanđầucóthểlàthêmmộthệthốngmáytính,phầnmềmvànguồncungtạinhàcủamộtngườinắmgiữvịtríquảnlýcủacôngty.Điềunàygiốngnhưcóthêmmộtchínhsáchbảohiểm,giúpcôngtylưutrữcácdữliệunếurủiroxảyra.

15ĐAPHƯƠNGTIỆNVÀPHẦNMỀM

TRÌNHCHIẾU1.Tổngquátvềđaphươngtiện

Đaphươngtiệntrongmáytínhđượcđịnhnghĩalàsựkếthợpcủanhiềuphươngtiệnnhưhoạthọa,âmthanh,đồhọa,vănbảnvàvideo.Khimáytínhđượckếtnốivớimộtmáychiếuhình,hìnhchiếusẽđượctrìnhbàydướidạngcáchìnhtrượt(slideshow)vàđượcđưalênmànhìnhđểmọingườicùngxem.

Thuậtngữđaphươngtiệnđượcsửdụngtừtrướckhimáytínhxuấthiệntrongvănphòng.Banđầu,đólàmộtthuậtngữđểđịnhnghĩaviệctrìnhchiếuhoặcbàigiảngcóthêmnhữngyếutốngoàingônngữnóihoặcviếtthôngthường.Máychiếuslide,âmthanh,phimảnhvàtranhảnhthườngđượcphốihợpvớibàigiảnghoặcbàithuyếttrìnhđểthêmphầnphongphú.

Ngàynay,thuậtngữđaphươngtiệnmangnhiềuýnghĩakhácnhauvớinhữngngườisửdụngkhácnhau.Từviệcdunhậpvàothếgiớiảovàtươngtácvớicácnhânvậttrongcáctròchơitrênmáytính,tớiviệcmởcácliênkếttrêntrangwebđểtiếpcậntệptinhìnhảnhhoặcâmthanh,hoặclàsửdụngchươngtrìnhPowerPointđểthuyếttrìnhchomộtkếhoạchhayquanđiểmnàođó.

2.Nhữngyêucầucủahệthốngđaphươngtiện

Nhữngyêucầucủamộtmáytínhđaphươngtiệnphụthuộcvàoyêucầucủangườisửdụng.Tấtcảcácchươngtrìnhđaphươngtiệnthươngmạiđềuđòihỏidunglượngbộnhớtăngdần(RAM).Điềucầnghinhớlàcôngnghệthayđổiliêntụcvànhữnghướngdẫnnàycóthểnhanhchónglạchậu.Cầnphảicậpnhậtthườngxuyênnhữngyêucầuhệthống.

Thôngthường,mộthệthốngđaphươngtiệncấpthấpbaogồm:

Bộvixửlýchạy200MHz

RAM32MB

Ổcứng10GB

Windows95hoặcđờicaohơn

ỔđĩaCD–ROM4X

ThẻvideocóRAM8MB

Thẻvàloa16bit

Modem56Kbps

Nếuhệthốnghiệntạicủabạncónhữngđặcđiểmkỹthuậtnàyhoặccaohơnthìcóthểchạyrấtnhiềuứngdụngđaphươngtiện,nhưMicrosoftPowerPointhoặcLotusFreelanceGraphics,đểtạocácdựánđaphươngtiệncấpthấp.

Vớinhữngsảnphẩmđaphươngtiệnhiệnđại,mộthệthốngcấpcaolàcầnthiết.Dướiđâylàmộthệthốngcấpcaotốithiểu,vìcóthểthêmdunglượngvàosaumộtthờigiansửdụng:

BộvixửlýIntelIV

RAM256MB

Ổđĩacứng80GB

WindowsXPhoặccaohơn

ỔđĩaCD–RW(8Xhoặccaohơn)

Thẻvideo64bitcóRAM2MBvàmànhìnhmàu24bit

Thẻâmthanh32bitcóWavetablevàbộloachấtlượngcao

Micro

Modem56Kbps(hoặclớnhơn)

Hệthốngcấpcaocóthểthựchiệnmọicôngviệcmàhệthốngcấpthấplàm,thêmvàođó,hệthốngcấpcaocókhảnăngchạynhữngchươngtrìnhsảnxuấtđaphươngtiệnphứctạp.

3.Chươngtrìnhtrìnhbàyvàtạođaphươngtiện

Phầnmềmtrìnhbàyvàtạođaphươngtiệnlàcáccôngcụchophépngườisửdụngmangtấtcảthànhphầnđaphươngtiệnvàomộtbảntrìnhbàymạchlạchoặcmộtsảnphẩm.

CácchươngtrìnhtrìnhchiếunhưMicrosoftPowerPointsửdụngvàtrìnhchiếucácthôngtintheokiểutuyếntính,hìnhchiếunàynốitiếpsauhìnhchiếukhác.Trênmỗihìnhchiếu,bạncóthểthêmnhữngtệptintruyềnthôngcùnghìnhảnh,đoạnphimhoặcâmthanh.Mộtvàichươngtrìnhchophéptạonhánhchocácchuỗituyếntínhhoặctạochươngtrìnhtrìnhchiếuđaphươngtiệntươngtáclẫnnhau.

a.SửdụngMicrosoftPowerPointtrongtạođaphươngtiện

MicrosoftPowerPointlàmộtphầncủaphầnmềmMicrosoftOfficeSuiterấtphổbiếntrongkinhdoanhngàynay.NếuphầnmềmPowerPointđượccàiđặttrênmáytính,bạncóthểtạotrìnhchiếuđaphươngtiện.

PowerPointchophépxemphầntrìnhchiếutheonhiềucáchkhácnhau.SlideViewđượcdùngđểthiếtkếdiệnmạochocácslide.Cóthểthựchiệnvớinhiềuphôngchữ,màusắc,nền,…

Cóthểxemphầntrìnhchiếutrongnộidung,vìbạnsẽthấyvănbảncủanhiềuslidemộtlúc.TrongNotesView,bạncóthểtạocácghichúvềmỗislide.Ngoàira,bạndễdàngthêm,sắpxếplạihoặcxóacácslidecủaphầnvừatạo.

TrongSlideSorterView,bạnsẽthấytoànbộslidevớikíchthướcthunhỏ.Côngcụnàyđượcdùngđểsắpxếp,càiđặt,chuyểnđổi,xâydựngcácslidevànhữngtínhnăngkhác.Khiđếnslidecuốicùngcủabàitrìnhchiếu,chươngtrìnhsẽthoátkhỏiSlideShow,mànhìnhtrởlạinhưtrướckhibắtđầutrìnhchiếu.

b.TínhnăngtrợgiúpcủaPowerPoint

TínhnăngtrợgiúpchủyếucủaPowerPointlàOfficeAssistant,đượcthiếtkếđểgợiýcácchủđềTrợgiúpdựatrênhoạtđộnghiệntạicủabạncũngnhưđưaracáccâutrảlờichocâuhỏicụthể.OfficeAssistanthiểnthịnhữngchủđềtrợgiúpdựatrêntiêuthứchoặcsẽxuấthiệnvớimộtbóngđènsáng.ĐiềunàychobiếtOfficeAssistantcólờikhuyênliênquanđếnhoạtđộngđangthựchiện.Đểxemchitiết,bạnchỉcầnkíchvàobóngđèn.

Ngoàira,bạncũngcóthểtruycậpvàotrợgiúpthôngquaHelpMenucủaPowerPoint.

c.Làmviệcvớinhiềutrìnhchiếu

GiốngnhưnhiềuchươngtrìnhWindows,PowerPointchophéplàmviệcvớinhiềutậptincùnglúc.BạncóthểmởvàitệptintrìnhchiếumộtlúctrongPowerPoint,vàmỗitrìnhchiếucóriêngmộtcửasổtrongphạmvicửasổứngdụngcủaPowerPoint,đượcgọilàcửasổvănbản.

KhilàmviệcvớislidetrongSlideView,cóthểthayđổikíchthướccủahìnhảnhđểlàmviệcthuậntiệnhơn.Phíacuốibêntayphảicủathanhcôngcụ,cóZoomControl(điềukhiểnphóngto/thunhỏ)hiểnthịdướidạngphầntrăm.Kíchvàomộttrongnhữngphầntrămtrongdanhsách,cóthểphóngtohoặcthunhỏkíchthướccủaslide.

d.LàmviệcvớiOutlineView

OutlineViewlàphầntrìnhbàyđượchiểnthịtrênmànhình,trongđó,mỗislideđượctrìnhbàybằngbiểutượngslidexuấthiệnbêntráicủatiêuđề.TừOutlineViewcóthểthêmmới,xóaslide,chỉnhsửanộidungcủaslidevàsắpxếptrìnhtựcủaslide.Cửasổnổidánmàu(Color)hiểnthịphiênbảnthunhỏcủaslideđangtạo,chophépthựchiệnnhữngthayđổimàkhôngcầnphảitrởlạiSlideView.

[Hình15-1.OutlineViewtrongMicrosoftWord][53]

ThêmmộtslidemớibằngcáchchọnnơimuốnthêmvàkíchvàonútNewSlide.HoặcbắtđầumộtdòngmớiởviềnngoàicaonhấtbằngcáchấnENTERởcuốicủadòngtrướcđó,vănbảnđầutiênsẽlàtựađềcủaslide.

Nếucầndichuyểnvănbảntừslidenàytớislidekhác,bạncóthểthựchiệnbằngcáchchọnvănbảnvàkéonótớislideđótrongOutlineView.

Nếucầnthêmvàivănbảnbổsungvàomộtslidehiệntại,cóthểsửdụngCTRLvàENTERvàocuốidòngtựađề,khiđó,sẽtựđộngxuấthiệndấuchấmđầudòngvàchophépnhậpdòngtiếptheo.

Đểthayđổitrìnhtựcủaslide,nênchuyểntớiSlideSorterView.ĐểxóaslidetrongSlideSorterView,bạnchọnslidecầnxóavàấnphímDELETE.SlideSorterViewcũngchophépbạntạochuyểntiếpgiữacácslidetrongbàithuyếttrìnhbằngcáchsửdụngnútSlideTransition.

TrongOutlineView,bạncóthểtậptrungvàonộidungtrìnhchiếu,vănbảnvàsắpxếp.SửdụngSlideViewđểlàmviệcvớihìnhthứccủabàitrìnhchiếu,chophépxemxéttổngquan,vềmàusắc,

diệnmạochungvàbốtríslidephùhợp.

e.Lưumộtbàitrìnhchiếu

TrongNotesPageViewbạncóthểtạoghichúvềmỗislidetrongbàitrìnhchiếu.Nhữngghichúnàycóthểlàcâutrảlờihoặcbảntinchokhángiả.

Slidexuấthiệndướihìnhthứccủamộttờgiấy,vớiphầnphíadướidànhchoghichú.Đểtạoghichú,bạncóthểkíchvàotronghộpghichúđểcontrỏxuấthiện.

Khiđãtạoxongbàitrìnhchiếu,bạnlưunólạibằngcáchkíchvàoFileMenuvàsauđókíchvàoSavehoặcSaveAs.

HộpthoạiSummaryInfochophépthêmbìnhluậnhoặcvănbảnmiêutảkhácchotệptintrìnhchiếuđểcóthểtìmkiếmsauđó.Bạncóthểthêmbìnhluậnvềviệcbạntạotrìnhchiếunhưthếnào,hoặctêncủanhữngphòngbankháccóthểsửdụngtệptin,haynhữngthôngtinbaogồmtêntácgiả,từkhóavàtựađềcủatrìnhchiếu.

g.Chạytrìnhchiếuslide

MộttínhnănghấpdẫncủaPowerPointlàcóthểtrìnhchiếuslidebấtcứkhinàokểcảđangtrongquátrìnhtạoslide.

SlideMasterđiềukhiểnđịnhdạngchomỗislidetrongthuyếttrình.Vídụ,khimuốnthayđổikíchthướctựađềcủaslide,chỉviệcthayđổikhuvựctựađềmộtlầntrênSlideMaster.

PowerPointchophépxemnhữngbảngốckhácnhautươngứngvớinhữngcáchquansátcôngviệckhácnhau.Điềunàygiúpbạnquansátcáchsắpxếpkhuônmẫuvàđưaracáchđịnhdạnglạivănbảntrênbảngốc.

h.KhuônmẫuPowerPoint

Mộtkhuônmẫulàmộtbàithuyếttrìnhmàđịnhdạnglượcđồmàuvàcáchsắpxếpcóthểđượcápdụngchonhữngbàithuyếttrìnhkhác.TrongPowerPointcórấtnhiềukhuônmẫuđượcthiếtkếchuyênnghiệpcóthểsửdụngkhitạotrìnhchiếuslidemới.

Saukhitạophầntrìnhbày,bạncóthểlưulạiđểsửdụngtrongnhữngtrìnhbàykhácbằngcáchápdụngkhuônmẫuchotệptinmới.

Thayđổikhuônmẫulàcáchtácđộngđểđịnhdạnglạitoànbộphầnthuyếttrình.Khithayđổikhuônmẫu,tấtcảnhữngsửađổiđịnhdạngthựchiệnvớiSlideMaster,kểcảkiểu,cỡ,phôngchữ,màusắc,vịtrívănbảnđềuđượccàiđặtlại.Tuynhiên,nhữngthayđổivớitừngslidesẽđượcgiữlạidùđãthayđổikhuônmẫu.

g.Truyềnthôngtrựcquan

TruyềnthôngtrựcquancóthểlấytừnhiềunguồnnhưcácđoạnclipnghệthuậthoặcCD-ROMhìnhảnhhaytừnhữngcôngtycungcấphìnhảnhhoặcmáytính.Hìnhmẫu(clipart)làmộttrongnhữngnguồnhìnhảnhđượcsửdụngphổbiếnnhấthiệnnay.

Đểmởnhữngtệptinnày,sửdụnglệnhClipArttrêntrìnhđơnInsert.

Mộthìnhảnhđượcdánvàoslidecóthểđượcthựchiệnbằngcáchdichuyểnhoặctạolạikíchthướcđểphùhợpvớiyêucầu.Tránhdùngnhiềuhìnhmẫutrongmộtslide,gâyrasựlộnxộnvàảnhhưởngkhôngtốttớithôngđiệp.

NgoàiviệctạoClipart,đồhọacóthểđượctạotrênmáytínhbằngcáchsửdụngchươngtrìnhvẽ,nhưMicrosoftPaint,hoặcAdobePhotoshop.

Cóthểkếthợpvideovàotrongbàithuyếttrìnhđơngiảnnhưđểhìnhđồhọatrênmànhình.Ngoàihìnhảnhvàvideo,bạncóthểsửdụngâmthanhđểgâythêmhiệuứngtrongtruyềntảithôngđiệp.

h.Lênkếhoạchthuyếttrình

Khichuẩnbịthuyếttrình,bạnphảichúýđếnnhữngvấnđềsau:

·Xácđịnhmụcđích:Việcnàytrảlờichocâuhỏi:Bạnmongmuốnhoànthànhcáigì?Mụcđíchcủabạnlàthuyếtphụchaychỉđểthôngbáo?Bạnmuốnkhángiảthamgiathảoluậnhaychỉđơnthuầnthuhútsựquantâmcủahọ.

·Hãylàmđơngiản:Bấtkểmụcđíchthuyếttrìnhlàgì,hãyluônlàmnóđơngiảnvàtậptrung.Mộtthôngđiệpđơngiảnvàrõràngsẽcóảnhhưởnglớnhơntớikhángiảvàhiệuquảhơn.Khitrìnhbàyvềmỗichủđềhãychắcrằngthôngtintrênmỗisliderõràngvàdễhiểu.

·Sắpxếpnộidungtheochủđềcóbắtđầu,phầngiữavàkếtthúc.Hãytậptrungvàsắpxếpcácýtheokếtluậnlogic.Nhữnglýlẽvàlogicđầyđủđãđượcchứngminhlàphươngpháphiệuquảnhất.

·Thiếtkếấntượng:Hãythiếtkếtrìnhbàycủabạntheomộtđườngcongấntượng.Hãythuhútsựquantâmcủakhángiảđếntậnkhikếtthúcthôngđiệp,đưarakếtluậnchínhkhithuhútđượcsựchúýcủatấtcảmọingười.

·Lênkếhoạchvềlựachọnphươngtiện.Hãylênkếhoạchvềphươngtiệnchophùhợpvớimôitrườngvàkhángiảnhất.Bạncócầnphảichuẩnbịgìnhưtàiliệuhoặcthôngtinbổsungchokhángiảkhông?

·Hãychúýđếnkhángiả.Đốitượngchínhcủabàithuyếttrìnhlànhânviên,kháchhàng,doanhnhân,chuyêngiahaylẫnlộn?Bạnbiếthếtnhữngngườinàyhaytoànlàngườilạ?Quymôcủakhángiảthếnào,íthaynhiều?Cómốiliênhệvớinhauvềtổchứckhông?Đồngthời,bạncũngphảicânnhắcsựthânthuộccủakhángiảvớichủđề.Nếuhọkhôngquenhoặcnếuchủđềlàvềvấnđềkỹthuật,hãytrìnhbàycácnộidungmạchlạcvàtiếnhànhtheochuỗi.

·Điềukhôngthểbỏqualàviệcluyệntập.Bạncóthểtậptrướcbằngthuyếttrìnhvớiđồngnghiệphoặcbạnbè.Ngoàiviệcgiúpbạntrìnhbàytrôichảyhơn,bạnbècóthểđưaranhữngnhậnxéthữuích,đểbạnđiềuchỉnhchophùhợphơn.

Ngoàinhữngbướcchuẩnbịtrên,bạnnênkiểmtralạitoànbộbàithuyếttrìnhtrướckhitrìnhchiếu;cũngchuẩnbịkếhoạchdựphòngtrongtrườnghợpmáytínhhoặccácthiếtbịkhácbịhỏng.Kếtthúcphầnthuyếttrình,hãytổngkếtlạixemđiềugìbạnđãlàmtốt,điềugìchưatốt,cáctìnhhuốngthựctếphátsinhvàcáchxửtríđểlầnsaucókếtquảtốthơn.

PhầnIIIMỘTSỐLOẠIVĂNBẢN

THƯỜNGSỬDỤNGTRONGCÔNGVIỆCHÀNHCHÍNH

16THƯKINHDOANH

Bấtchấpsựpháttriểnkhôngngừngcủacáchìnhthứctruyềnthônghiệnđạinhưđiệnthoạivàthưđiệntử,thưkinhdoanhvẫncótầmảnhhưởngnhấtđịnh.

Ngàynay,dùgiaothôngđãđượccảithiện,nhưngkhôngphảikháchhànghayđốitáccóthểngaylậptứcđếntậnvănphònghaytrụsởcủanhàcungcấp.Nhấtlàkhicườngđộcôngviệcđượcđẩycao,việcdichuyểnvàgặpmặttrựctiếpsẽtốnnhiềuthờigianmàchưachắcđãmanglạihiệuquảnhưmongđợi.Vìvậy,“gươngmặt”màkháchhàngvàđốitácgặpbanđầu,thườngxuyênchínhlàthưtừcủacôngty.

Mộtláthưtrìnhbàykhôngchuẩnmực,lộnxộnhoặccónhữngsaisótcơbảnvềngữpháphaychínhtảsẽđểlạiấntượngxấuvềsảnphẩm,dịchvụvàchínhcôngtycungcấp.Nóicáchkhác,mộtláthưtrìnhbàykhoahọc,trangtrọng,câuchữrõràng,đúngvănphạmsẽkhiếnkháchhàngcũngnhưđốitáchìnhdungvềmộtcôngtyhiệnđại,cótổchứcvàthànhcông.

Việcviếtthưchiếmítnhấtmộtphầnbathờigiangiảiquyếtcáccôngviệcvănphòngcủabạn.Bấtkỳkỹnăngnàobạncóhoặccảithiệntronglĩnhvựcnàykhôngchỉgiúpbạnlàmviệcnhanhhơn,hiệuquảhơnmàcònnângcaokhảnăngthăngtiếncủabạn.

1.Phongcáchthưtừ

Nếulàngườimớithìbạnsẽkhôngđượcquyếtđịnhphongcáchthưtừsửdụngtrongcôngty.Mộtphongcáchcóthểđãđịnhhìnhtrướcđósaurấtnhiềuthửnghiệm.

Theođó,bạnsẽđượchướngdẫnphongcáchtrìnhbàyvàviếtthư.Nhiềucôngtycónhữngquyđịnhrõràngvề:hìnhthứctrìnhbày(kiểuchữ,cỡchữ,lề,cáchđặttiêuđề,chữký,khẩuhiệu,biểutượng,…),vănphong(trangtrọnghaythânmật),vớimộtsốthưcòncóthểcómẫusẵn,chỉviệcthaytênđốitượngvàngàytháng…

Trongtrườnghợpnày,bạnhãyđọckỹquyđịnhvàtuânthủcácquyđịnhđó.Đểchắcrằngcôngviệcmìnhlàmlàhợplệvàkhônggâyrabấtcứsaisótnào,hãyápdụngcácmẫuthưcósẵnhoặcthamkhảoýkiếncủanhữngngườilàmtrướctrướckhigửiđimộtthôngđiệpchínhthức.

2.Cácphầncơbảncủathưkinhdoanh

Mộtthưkinhdoanhbaogồmcácphầncơbảnnhưsau:

·Ngàytháng:đượcđặtkhoảngtừdòngthứhaitớithứsáukểtừdòngcuốicùngcủaphầninđầugiấyviếtthư.ĐốivớithưtừtiếngAnh,nênviếtngàythángtheodạng:January1,2006;còntrongtiếngViệt,ngàythángthườngđượcđikèmvớiđịađiểm:HàNội,ngày25tháng6năm2010.

·Sốthamkhảo:làcáchđánhsốthưtừ,vănbản,tàiliệucủacôngtybạn,thườngđượcviếtphíadướidòngngàytháng.

·Ngườinhận:nếugửithưchotổchức,nênghitêntổchứcđótrước,sauđómớiđếntênngườinhận,nhớghiđầyđủhọtên,chứcvị(nếucó).

·Lờichào:mộtdòngsaudòngtênngườihoặctổchứcnhậnthư.

·Dòngchủđề:đưaramộtcáinhìntổngquátvềnộidungthư,cóthểngaysaulờichàohoặccùngdòngvớilờichào.

·Thôngbáo:phầnthâncủathưgồmnhiềuchiađoạn,theotừngnộidungcụthể.

·Lờikết:khoảnghaidòngphíadướidòngcuốicùngcủathôngbáo.

·Chữký:đượcxếpthẳnghàngvớicâukết,cóthểgồmtênvàchứcvịhoặcchỉcóchữký.

·Táibút:khoảnghaidòngdướivănbảncuốicùngtrêntranggiấy,kýhiệuP.Svàsauđólàmộtcâungắn.Nhìnchung,trongthưkinhdoanhthìhạnchếphầnnày,trừtrườnghợpmuốnchúýcủangườinhậnvềmộtđiềugìđó.

3.Dòngngàytháng

TrongvănbảntiếngAnh,nếutênvàđịachỉcôngtyinđầuthưởchínhgiữathìdòngngàythángcóthểđểvềphíalềphải.Khigiấykhôngcóphầninđầuthư,dòngngàythángđượctrìnhbàytheochuẩnvàlàmộtphầncủatiêuđềbadòng,baogồm:địachỉngườiviếtthưvàngàythángviếtthư:

1501GuadalupeSt

Austin,Texas78702May27,2004

---

CòntrongvănbảntiếngViệt,dòngngàythángđượcđểởngaydướiphầnđầuthưbêntayphảihoặclàđểởdướicùng,sauphầnkếtthúcthưvàtrênchữký.

Khôngđểtêncủangườiviếtvàophầntiêuđềtrênvìtênthuộcvềphầnkếtcủathư.

Khighingàytháng,khôngviếttắttênthánghaysửdụngchữsốtrongvănbảntiếngAnh.Chỉsửdụngsốchongày,khôngthêmnd,d,rd,sthoặcth.

Dùngsai DùngđúngMay27th,2005 May27,2005

June22d,2005 June22,2005HàNội,13/06/2010 HàNội,ngày13tháng6năm2010

4.Địachỉbêntrong

Tênvàđịachỉcủangườinhậncầnchínhxácnhưđượcghitrênbìthư.

Nếuđịachỉdàivàphảidùngđếnhơnhaidòngthìhãyđặtphầnítquantrọnghơnlêntrên:

Tòanhà…

Khubiệtthự…Số…,Đường…,Quận…,Thànhphố…

---

Nếuđịachỉlàcủamộtcánhântrongmộtcôngty,hãyghitêncủacánhânvàchứcvụtrước,têncôngtyởbêndưới,cáchdòngđơn.Nếuđịachỉdàivàphảighitronghaidòngthìthụtdòngthứhaibadấucách:

Ông…-GiámđốcKinhdoanh

Côngty…Số…,Đường…,Quận…,Thànhphố…

---

Khôngbaogiờviếttắttêncủacôngtytrừkhitênđăngkýcủacôngtyviếttắtnhư:Co,Inc,hoặc&…,vànhữngviếttắtnhưvậyđượcchỉratrênphầninđầugiấyviếtthưchínhthứccủacôngty.

Nhữngquyđịnhvềghitênngười,chứcvụ,têncôngty/tậpđoàn,sốnhà,đườngphố,…trongvănbảntiếngAnhcóthểthamkhảotrong

cuốnSổtaytiếngAnhtrongcôngviệchànhchínhdoCôngtySáchAlphaxuấtbảnnăm2010.

5.Chứcvụ

Trongviếtthưkinhdoanh,bạnkhôngđượcviếttắtchứcvụ.

Đồngthời,cũngphảicẩnthậnkhiviếtthưchongườinắmgiữnhiềuchứcvụcùnglúc.Hãysửdụngchứcvụcaonhấtcủahọ,trừkhiđểtrảlờimộtthưcủangườiđókýdướimộtchứcvụkhác.

Khigửithưtớimộtphòngbancủacôngty,hãyđặttêncôngtyởtrên,tênphòngbanởdòngdưới:

Côngty…

PhòngKinhdoanh

Số…,Đường…,Quận…,Thànhphố…

---

TrongvănbảntiếngAnhdòngghiđíchdanhngườinhậnđặtcáchhaidòngdướidòngcuốicủatênvàđịachỉngườinhận,thẳnglềtráicủathưhoặcởchínhgiữatranggiấy.Khiđoạnvănđượcthụtdòng,dòngngườinhậnđượcđặtvàochínhgiữacủatranggiấy.

Cầncẩnthậnkhingườinhậnlànữvàbạnsửdụngtừxácđịnhgiớitínhtrướctên(Ms.haylàMrs.).Đểchắcchắn,bạncóthểgọiđiệnhỏilại.

Dùngsai DùngđúngJohnsonSmith&Company,Inc.1500MainStreetGreenville,Texas75401Attn.hoặcAttention:Mr.HoraceWauson

JohnsonSmith&Company,Inc.1500MainStreetGreenville,Texas75401AttentionMr.HoraceWauson

TrongvănbảntiếngViệthiệnnay,hầuhếtđềudùngÔng/Bàtrướctênđểbàytỏsựtrangtrọng.

6.Lờichào

TrongvănbảntiếngAnh,thườngcólờichào,đượcđặtcáchdòngđịachỉngườinhậnhoặcdòngngườinhậnkhoảnghaidòng.Từđầutiêncủalờichàobắtđầubằngchữinhoa,giốngnhưtênngườinhận.Trongthưkinhdoanh,saulờichàothườnglàdấuhaichấm(:).Trongnhữngthưtừcánhân,saulờichàolàdấuphẩy(,).

DearGovernorThompson:

MydearMrsThomas:DearJane,

---

Đôikhi,bạnđượcyêucầuviếtthưkhôngphảichomộtcánhânhaycôngtycụthể,màlàmộtláthưgiớithiệu,thìsẽsửdụngchữinhoacholờichào:

TOWHOMITMAYCONCERN

CòntrongvănbảntiếngViệtthìkhôngcódòngnày,sẽtậptrungluônvàonộidung.

7.Dòngchủđề

Dòngchủđềcủathưđểphânloạihoặcđặttiêuđềchothư.Dòngchủđềcóthểđượcđặtởchínhgiữađểthuhútsựchúý,nhưngthườngđượcđặtthẳngvớilềtrái,phíadướicủadòngngườinhận.

Bạncóthểgạchchândòngchủđề,nhưngnếudòngchủđềdàihơnmộtdòngthìkhôngnênsửdụnggạchchân.

Hãyđặtchủđềngắngọnnhưngcóýnghĩađểcóthểtácđộngtớingườinhận.Nếuthưvềmộtđơnhàngmualụa,màdòngchủđềchỉghiđơngiảnlà“Lụa”thìsẽchẳngthuhútđượcsựquantâmcủaaicả.Tuynhiên,nếudòngchủđềlà:“Lụađượctrảlại-Đơnhàngsố8939.”thìngườithưkýkhimởthưsẽngaylậptứcchuyểnnótới

ngườichịutráchnhiệmtrongcôngty.

Thôngthường,trongvănbảntiếngViệt,chủđềthườngđượcbắtđầubằngtừVềviệc,viếttắtV/vhoặcV.v.sauđólàghichủđề.Vídụ:V/v.KýkếtHợpđồngsố…

8.Nộidung

Trongphầnnộidungthư,trướctiênphảixemxétbốcụctổngthểcủaláthư.Bạnphảixácđịnhđộdài,ngắncủathư,cácýchínhvànhữngđiểmmuốnnhấnmạnh,cáchbốtrícácđoạntrêntranggiấy.

Đâylàphầnquantrọngnhấtcủamộtláthư,bạnnêntrìnhbàyngắngọnvàdễhiểu.Cóthểphầnlớnthưkinhdoanhlàcácthưquantrọng,nhưnghãysoạnthưvớimộtgiọngvăntrangtrọngchứkhôngquákhôcứng,nêntạorakhôngkhíthoảimáinhưmộtcuộctròchuyện.

Độdàicủathưtùythuộcvàonộidungmuốntruyềntải.Nhưngnếutrongthưcóquánhiềuvấnđềthìnêntáchrathànhnhiềuthư,mỗithưmộthoặchaichủđềtươngthích.Tránhnhữngláthưquádài,nhiềunộidunglàmngườiđọcbịphântánvàcũngkhôngquángắn,làmngườinhậncócảmgiácbịxemnhẹ.

9.Kếtthúcthư

TrongvănbảntiếngAnh,khilờichàolà“DearSir”hoặc“MyDearSir”,thìlờikếtcóthểlà“Yourstruly”hoặc“Verytrulyyours”.

Nếutrongthưlàmốiquanhệcánhânthìcóthểđặt“Sincerely”hoặc“Sincerylyyours”,khôngbaogiờsửdụngcáccụmnàytrongthưgửitớicôngty.Cụm“Respectfullyyours”chỉxuấthiệntrongnhữngthưgửitớinhữngngườicóthếlựcđượcthừanhậnhoặctrongthưtrangtrọng.

Tránhdùngnhữngcâucatụngnhư:YoursforlowerpriceshoặcIremain,Cordiallyyoursvànhữngcụmtừvớinhiềuhàmýkhác.TrongcuốnSổtaytiếngAnhtrongcôngviệchànhchínhcũngđãnêunhữnglỗisáomònkiểunày,bạnnênthamkhảođểtránhđiềunày.

TrongvănbảntiếngViệt,kếtthúcthưcóthểlànhữngcụmnhư:Trântrọng,Trântrọngcảmơn,Chânthànhcảmơn,…Tùytínhchấtcủatừngthưmàsửdụngcụmtừhợplý,cóthểcónhữngthưkhôngcầnsửdụng.

10.Chữký

TrongvănbảntiếngAnh,nếutrongphầnnộidung,ngườiviếtchỉđềcậptớichủthểlàchúngtôi(làcôngty)màkhôngcóyếutốcánhânthìchữkýsẽgồmtêncủacôngtyởphíadướicâukết,khoảngtrốngchochữkýcủangườiviết,têncùngvớichứcvụcủangườiviết.Toànbộchữkýđượctrìnhbàythànhkhối,bắtđầudướichữcáiđầutiêncủalờikết.Vídụ:

Verytrulyyours,

GRAM’SQUILTCOMPANYEvelynWauson,President

---

Khithưđềcậptớichủthểlàcánhânnhưtôi,củatôithìtêncủangườiviếtsẽđikèmvớichứcvụ,khôngghitêncôngty.

Verytrulyyours,EvelynWauson,President

---

ĐốivớivănbảntiếngViệt,nếutrongthưnóirõlàcôngtythìcuốithưsẽghirõchứcvụởlềphảicủathư:

ThaymặtCôngty

Giámđốc

(chữký)NguyễnAnhTuấn

---

Nếungườiviếtthưvớitưcáchcánhân,nêurõnhóm/bộphậnhọđạidiệnthìcuốithưcóthểghirõtênngười,nhóm/bộphậnngaydướidòngcuốicủathư,vềphíalềphải:

TrưởngBộphậnBánhàng

(chữký)NguyễnThịCẩmNhung

---

11.Mộtsốlưuýkhác

a.Tàiliệuđínhkèm

Nếuthưcótàiliệuđínhkèm,bạnnênnhắcđếntàiliệunàyởphíadướiphầnhọtênkhoảnghaidòng.Điềunàygiúpbộphậngửi/nhậnthưphânloạithưchúýhơn,tránhmấtmát,thấtlạc.Ngoàira,điềunàycũnggiúpngườinhậnthưgiữnộidungcủathưđikèmvớinhau,khicầnthiếtcóthểkhôngphảiđọcnộidungthưmàchỉxemphầntàiliệu.

Cũngtươngtựnhưvậy,trongvănbảntiếngViệt,phầnđínhkèmcóthểđượcnhắcđếntrongnộidungthư,khicóthôngtinliênquan,thườngđượctríchdẫnbằngcâu“Chitiếttrongtàiliệuđínhkèm”.Tạiphíalềtrái,phíadướiphầnghichứcdanhkhoảnghaidòng,ghirõ:

Tàiliệuđínhkèm:

Hồsơmờithầu

Tómtắtdựán

---

b.Táibút

Đôikhi,cóthểsửdụngtáibút,đặtởphíadưới,sauhọtênhọhoặcdướichữkýhoặctênhọviếttắtthamchiếuhaidòng,mởđầubằng:P.S.đểđưathêmmộtsốthôngtin.Khôngdùngtáibútđểthêmnhữnggìđãquênkhiviếtthư,thayvàođóhãyviếtlạithư.

TrongvănbảntiếngViệtcũngvậy,phầntáibútđểcungcấpthêmthôngtinchongườinhận,kiểunhư:

T.B.ĐốivớimảngsảnphẩmcủachúngtôitạikhuvựcA,cóthểliênhệvớiĐạilýB(địachỉ,điệnthoại)đểbiếtthêmchitiết.

---

c.Xemlạitổngthể

ĐốivớicảvănbảntiếngViệtcũngnhưtiếngAnh,trướckhiinhoặcgửithưđi,hãyxemlạitổngthểbứcthưnhưkhiđượctrìnhbàytrêngiấy.BạncóthểsửdụngphầnPrintPreviewđểxemvănbản.Trướchết,đọctừđầuđếncuối,đểhìnhdungvềbốcục,kếtcấuvănbản,vàngữnghĩa.Nhữngphầnnàochưasángtỏthìlàmrõthêm,nhữngphầnnàochỉđểđưađẩy,khôngquantrọng/cầnthiết,cóthểrútgọnhoặcxóabỏ.Bướccuốicùnglàkiểmtralạichínhtả,ngữpháp,dấuchấmcâu.

Thưkinhdoanhnênđượcgấpgọngàngvàchínhxác.Cáccạnhbênphảikhớpnhau,cốgắnggấpthưítnhấtcóthể,đểkhớpvớibìthư.Điềunàygiúpngườinhậncóthểlấythưrakhỏibìthưvàđọcthưngay,đồngthời,cũngtránhquánhiềunếpgấp,làmnhàuvànhòechữtrênthư.

Điềulưuýcuốicùng,nênnhớrằngđâylàấntượngđầutiêncủangườinhậnvềtổchứccủabạn.

17THƯKÝHÀNHCHÍNHVIẾTTHƯ1.Lậpkếthoạchviếtthư

Đểtránhdàidòngbạnnêntậptrungvàonhữngýtưởngchính,sửdụngtừngữrõràng,thuyếtphụcngườiđọc,vàlênkếhoạchviếtthưtrướckhibắtđầu.

Trướchết,phảitrảlờicáccâuhỏi:Láthưnàyđượcviếtnhằmmụcđíchgì?Choai?Đâylàthưđưathôngtinhayyêucầuthôngtin?Hayyêucầuhànhđộng?Ngoàinhữngphầntrìnhbàytrongthư,còncódữliệunàobênngoàikhông?

Nguyêntắctrongphầnnàylàxácđịnhchủđềthư.Xuấtpháttừmụcđíchviếtthưđểxácđịnhchủđề.Nếucóquánhiềumụcđích,hãychiathànhcácthưkhácnhau,mỗithưchỉchứatừmộttớihaichủđề,đểtránhphântánnộidungcũngnhưgặprắcrốitrongtrìnhbày.

2.Chọngiấy

Việcchọngiấyrấtquantrọngtrongliênlạcbằngvănbản.Giấyvàbìthưcórấtnhiềukíchcỡ,màusắcvàchấtlượng.

Bạncóthểsửdụnggiấytrắngthường,khôngcóphầninđầugiấyvềthôngtincôngty.Đốivớiloạinày,nênchọnloạigiấytốtnhấtvềđộdày,độtrắng.Nếusửdụnggiấyđãinsẵnphầnđầu(letterhead)chuyêndùngđểviếtthưthìbạnhãychuẩnbịsẵnmộtmẫuthưphùhợpvớiloạigiấynày.

3.Bìthư

Bìthưcórấtnhiềukíchthước,nhữngbìthưantoànthìcóthêmđộdàyđểtàiliệukhôngthểđọcđượcquabìthưkhiđểdướinguồnsáng.Bìthưcótrổcửasổbằngnhựađểhiểnthịđịachỉghibêntrongthưmàkhôngcầnphảiinđịachỉbênngoàirồidánvàohoặcghitay.

Địachỉcầncónhữngmụcsau:tên,chứcvụ,côngty/tổchức,địa

chỉ(ghirõphố,sốnhà,phường,quận,thànhphố/tỉnh…)Nênviếthoanhữngchữcáiđầutiêntrongmỗitừđịachỉ.

Trênbìthưluônghiđịachỉhồiđápđềphòngtrườnghợpthưthấtlạc,ngườinhậnchuyểnđinơikhác,…thìcóthểgửingượctrởlạichobạn.Phầnđịachỉnàythườngđượcđặtởgóctrêncùngbêntráicủabìthư.

VớiMicrosoftWord,bạncóthểinbìthưchoviệcgửithưđạichúngbằngcáchlấyđịachỉtừdanhsáchđịachỉ.Bướcđầutiênlàtạomộtvănbảntrống,sauđó,trêntrìnhđơnToolskíchvàoLettersandMailings,chọnMailMerge,hộpthoạiMailMergehiệnra,chophépbạnchọnloạithưhoặcbìthưđểinmẫuthư,địachỉhoặcbìthư.

4.Mộtsốmẹosoạnthảothư

a.Hãythẳngthắn

Ngaytrongdòngnộidungđầutiên,hãyđềcậpđếnmụcđíchviếtthưđểngườiđọcbiếtláthưnhằmvàovấnđềgì;sauđó,tiếptụcvớinhữnggiảithíchcầnthiết.

b.Hãychủđộngvàtrựctiếp

Sửdụnggiọngvănchủđộng,từngữgợisựhưởngứnglạcquan.Hãyviếtsaochogiốngnhưbạnđangnóitrựctiếpvớingườiđọctừquanđiểmcủangườiđọcchứkhôngphảicủangườithứbanhìnvào.Thểhiệnđượcđiềunàysẽkhiếnngườitiếpnhậnthôngtincảmthấyđượctôntrọng,thuhútsựchúývàchuẩnbịviệctrảlờithư.

c.Sửdụngngônngữtrungtính

Trongthưkinhdoanh,khôngthểhiệnnhữngbìnhluậnthôngminh,sựsắcsảohaydùngtiếnglóng.Điềunàykhiếnngườitiếpnhậncảmthấysựthiếukhiêmtốnhoặckhôngđượctôntrọng.Chưakểđếnviệcsửdụngtiếnglóngcòncóthểkhiếnngườiđọchiểusainghĩa.Đồngthời,bạncũngnêntránhviệcthổiphồng,chếnhạohoặcbìnhluậnxúcphạmđếnbấtcứtổchức,cánhâncũngnhưsảnphẩmnào,nhấtlàcủađốithủcạnhtranh.

d.Xácđịnhrõdanhtínhngườiviết

Ngaytừđầu,xácđịnhxemailàngườisẽkýtêndướithưđểsoạnthảochophùhợp.Nếusếpbạnthíchcácláthưđượcviếtdướitêncủasếp,hãysửdụngngônngữvàphongcáchriêngcủasếp.Nếusếpđọcthưchobạnghichépngắngọn,súctích,chitiếtthìthưphảithểhiệnđượcđiềuđó.Chữkýsếpcóthểlàmẫudấuchữkýhoặccóbảnmềmđượcquétđểsẵntrênmáytínhđểbạncóthểinraluôn.

Khôngbaogiờsửdụngnhữngcụmtừnhư:KýthaymặtGiámđốcCôngty.Đólàxúcphạmđốivớingườinhận,thểhiệnrằngsếpcủabạnkhôngquantâmvàkhôngdànhthờigianđọcvàkývàothư.

Cònnếubạnviếtthưthaymặtsếpvàdùngtêncủachínhbạn,hãythểhiệnrõvaitròcủamình,sauchữkýhãyđiềntênvàvịtríbạnnắmgiữ.Điềunàykhiếnngườiđọcthấyđượctầmvóccủacôngtybạn.

5.Mộtsốkiểuthưthôngdụng

a.Thưhẹngặpvàthưthôngbáonhận

Thưkýhànhchínhcóthểsoạnthưyêucầumộtcuộchẹnchosếphoặcthôngbáonhậnđượcnhữngláthưgửitới.Trongthư,ghirõlýdochocuộcgặp,thờigian,địađiểmgặpvàyêucầuxácnhận.

Đốivớithưthôngbáonhận,nếulàthưđềnghịcuộcgặpthìtraođổivớisếpđểxácnhậncuộchẹn.Nếusếpbậnvàothờigianđượcyêucầuthìhãyđềnghịmộtthờigiankhácvàyêucầuxácnhận.

Đốivớinhữngthưvềnộidungkhácnhưngsếpchưatrảlờiđược,cóthểviếtthưđểxácnhậnđãnhậnđượcvàhẹnsẽcótrảlờivàothờigianmàsếpđãđồngý;nếuchưabiếtvềthờigiancụthể,hãyviếtrằngsẽhồiđáptrongthờigiansớmnhất.

b.Đặtchỗ

Trongthưviếtchokháchsạnđểđặtchỗtrước,bạnhãycungcấpđủthôngtinvềphòngmuốnđặt:kiểuphòng,loạiphòng,nhữngyêucầuđặcbiệt(vềtầmnhìn,sựyêntĩnh,…);têncủangườilưutrú;ngàygiờnhận/trảphòng.Đừngquênyêucầuviệcxácnhậnbằngvănbản.

Đốivớiviệcđặtvémáybay,tàuxe,hãygiữmộtmốiquanhệthânthiếtvớimộtđạilývémáybayhoặcdulịch,đểkhicầnthìcóthểyêu

cầuhọđặtchỗmàkhôngcầnthư.Tuynhiên,đểtránhnhữngsaisótcóthểxảyra,hãycốgắnggiữthôngtinliênlạcbằngvănbảnhoặcquathưđiệntửđểxácnhậnsựtraođổicủabạn.

c.Thưtiếptheothưtrước

Trongmộtsốvănphòng,thưkýhànhchínhsửdụngmộthồsơliêntụcđểkiểmtranhữnghồiđápbịhoãnsaumộtquãngthờigiannhấtđịnh.Khibạnviếtmộtláthưtiếptheothưtrước,nhớđềcậpđếnthưcũ,nhắclạinộidungcũngnhưngàythángvàcóthểkèmtheomộtbảnsaonếuthưcónhiềuchitiếthữuíchđểngườinhậnkhôngphảitìmlạithưcũ.

Nếucónhiềuthưphảiviếtliêntiếp,thayvìsoạntừngthưnhắcnhởriêng,hãychuẩnbịmộtmẫuyêucầuchung,bạnchỉviệcđiềnthôngtinchitiếtvàođó.

d.Thưriêng

Bạnsẽthấyrấtnhiềuthưtrong“ngânhàngthư”củasếplàthưriêng,dùvẫnliênquanđếncôngviệc,bởilàquanhệriêngnhưngvớiđốitáchoặckháchhàng,thườnglànhữngthưnhư:chúcmừng,chiabuồn…Nhữngláthưnhưvậyrấtkhóviết,vìchúngphảithểhiệntínhchânthành,thânthiện.

BạncóthểthamkhảomộtsốmẫuthưriêngtưtrongphầnPhụlục2.

e.Thưtừchối

Trongtrườnghợphủybỏgầnsátngàydiễnrasựkiện,hãychuyểnthưngaylậptứcbằngdịchvụchuyểnphátnhanh,faxhoặcthưđiệntửnếungườinhậnởmộtthànhphốkhác.Cònnếukhôngkịp,tốtnhấtnêngọiđiệnthoạitrướckhithưtớinơi,đểtránhnhữngthiệthạikhôngđángcó.

f.Thưbáovàthưđiệntửgiữacácphòng

Trongcôngtylớnthìrấtnhiềuthưtừdocácphòngbankháchoặctừcácchinhánhởkhắpnơichuyểnvề,cóthểsẽcómộtngườilàmcôngtácvănthư.

Hiệnnay,hầuhếtcácghinhớgiấyđãđượcthaythếbằngthưđiệntử.Tuynhiên,vẫncórấtnhiềuthôngtinkhôngphùhợpdùngthưđiệntử,màvẫnđượcinratrêngiấyvàchuyểntớitừngngườihoặcbộphận.

Bảnghinhớnênđượcgửitrựctiếpđếnnhữngngườinhậnvàphảikýhoặcviếttắttênngườigửi.Nếubảnghinhớcócácthôngtinbímật,hãygửitrongphongbìcóniêmphong.

6.Cácvănbảnthôngdụngkhác

a.Báocáo

Làthưkýhànhchính,bạncóthểđượcyêucầulậprấtnhiềubáocáokhácnhau.Mộtvàibáocáocóthểđượcsửdụngthườngxuyênvàtạotừnhiềunguồnthôngtinkhácnhau.Đốivớinhữngbáocáoquantrọngthìviệccungcấpnguồnthôngtincóthểsẽtừcácvịtríquảnlý,vàchínhhọsẽxemxét,chỉnhsửa.

Vềcơbản,thưkýhànhchínhcóthểlậpbáocáophổbiếnvớicácphầnnhưsau:lờigiớithiệu,nộidung,bảngbiểu,hìnhminhhọa,bảngchúgiảithuậtngữ,…Ngoàira,báocáocòncóthểcóphụlục,lờicảmơn,…tùythuộcvàonộidungvàmụcđíchcủabáocáo.

Báocáocóthểđượcđóngquyển,cóbìachínhvàbìagiả.Trênbìaphảicóđầuđềvàtêntácgiả,đầuđềnênđượcviếthoa.Bìacóthểintrêngiấycứnghoặcgiấymàu.

Nếutrongbáocáocóbảngbiểu,nênlậpmộtdanhsáchcácbảngbiểuởphụlụcphầnđầubáocáo,cóđánhsốtrang.

Nếubáocáosửdụnghìnhminhhọa,nêncómộtdanhsáchsốhình,sốtrangvàlờichúthíchchohìnhvẽtrongphầnnộidungcủabáocáo.

Nếucótàiliệuthamkhảobổsunghoặcnguồntracứu,nênđểcuốibáocáotrongphầntàiliệuthamkhảo.

Trongbáocáosửdụngtừviếttắthoặccácthuậtngữkỹthuậtthìnêncóbảngchúgiảiởngayphầnđầubáocáo.

Nếubáocáodàivớinhiềunộidungvàcácphầntìnhbày,nênlậpmụclụcđểngườiđọctìmđượcthôngtincầnthiết.

b.Thôngcáobáochí

Khiviếtmộtthôngcáobáochí,nênbắtđầunhữngýchínhtrước,sauđólànhữngchitiếtchínhliênquan,từđótriểnkhainhữngchitiếtcụthểhơnvàcácthôngtinbổsung.Nhữngyếutốchínhcầnxemxétlà:ai,cáigì,khinào,ởđâuvàtạisao.

Thôngcáobáochíphảimangtínhchânthực,đángchúývàcónhiềuthôngtin.Tấtcảcácchitiếtnênđượckiểmtra,đọcvàsửacẩnthận.

Thôngcáobáochínênđượcintrêngiấyvănphòng;cáchdòng,cỡchữvàphôngchữrõràng,dễđọc.

Phầntrêncùngcủathôngcáobáochíđưacácthôngtinliênlạcvớitên,địachỉ,sốđiệnthoạivàthưđiệntử.CụmtừThôngcáobáochínênđặttoởgiữatrang,dướiphầnthôngtinliênlạc,cóthểghingàythángởphíatrêncụmtừThôngcáobáochívàđểsátlềphải.

Cốgắngtrìnhbàythôngcáobáochítrongmộttrang.NếubuộcphảikéothànhhaitrangthìphảiđánhsốtrangvàđặtmộtđầuđềngắnởphầnFooter.

c.Bảngbiểu

Đểsắpxếpthôngtindễđọc,ngắngọnthìcáchtốtnhấtlàsửdụngbảngbiểu.

TrongphầnmềmMicrosoftWord,cónhữngbảngmặcđịnhcóhệthốngôkẻngangvàdọc,tùysốcộtvàhàngcầnsửdụngmàlựachọnkhitạobảng.Trongquátrìnhđiềnthôngtin,cóthểthêmhànghoặccộtnếucần.

Tiêuđềcộtthườngđượcthêmvàophầntrêncủamỗicột.Hàngđầutiêncủamỗicộtđượchợplạithànhmộthàngđơnđểliệtkêđầuđề,cộtđầuđềnêninđậmhoặcviếthoa.

Vănbảntiêuđềcũngnhưcácvănbảnkháctrongbảngbiểucóthể

inđậm,nghiêng.Đểtăngtínhhấpdẫncủabảngbiểu,cóthểthayđổimàucủavănbảnvàthêmhiệuứngtôbóngchohàngvàcột.

Sửdụngtínhnăngđườngviềnvàhiệuứngtôbóngchotoànbảnghoặctừngphầncủabảng;bạncũngcóthểthayđổikíchthướchoặckiểudángcủahệthốngđườngkẻ.

Nênviếthoanhữngtừđầutiêncủamỗimụctrongbảng,đốivớivănbảntrongbảngcódanhsáchcầnđượcđánhsốvàhệthốngdấucâugiốngnhưtrongvănbảntàiliệuthôngthường.

Khichènbảngvàomộtbáocáo,nênđểbảngngaysauđoạnvănbảnđềcậptớinộidungcủabảngđó.Tránhtrìnhbàybảngthànhhaitrang,nếucầnthiếthãybắtđầubảngởmộttrangmới.

7.Soạnthảovàchỉnhsửa

Đốivớithưkýhànhchính,việcsoạnthảomộttàiliệuđòihỏinhiềukiếnthứccũngnhưkỹnăng.Tuynhiên,cónhữngvấnđềsaubạnkhôngthểbỏqua:ngữpháp,chínhtả,độchínhxác,cácdấuchấmcâu,hìnhthứctrìnhbày.

Trongmộtsốvănphònglớn,côngviệcsoạnthảovănbảnchotừngbộphậncóthểdochínhngườicủanhómđóđảmnhiệm,nhằmđảmbảosựchínhxácvềnộidung,ngữnghĩa,đặcbiệtlàtàiliệuliênquanđếnkỹthuật.Sauđó,cóthểchuyểnđếnchothưkýhànhchínhhoặcnhữngngườiđảmtráchvềthôngtinnhưbộphậntruyềnthông,quảngcáocủacôngtyđểchỉnhsửahoànthiện.

Đốivớinhữngvănbảnthôngthường,nhưcácthôngbáo,thưmờichungcủatoàncôngtycóthểdothưkýhànhchínhđảmnhiệm.

Đốivớinhữngvănbảnquantrọng,cóthểsếpsẽlàngườiđọcvàkiểmtratàiliệucuốicùng,sauđótrảlạichothưkýhànhchínhđểhoànchỉnh.

a.Sửabảnthảo

Đểchỉnhsửabảnthảohiệuquả,nênsửdụngdanhsáchkiểmtrasaukhisửabảnthảohoặctàiliệunhưdướiđây:

Đánhsốtiêuđềvàtiểumụcđãphùhợp,nhấtquánchưa;

Cólỗichínhtảnàokhông;

Kiểmtralạicáctênriêngđượcdùngtrongsuốtvănbản;

Sốtrangvănbản,tàiliệuđãđượcđánhsốđúngchưa;

Kiểmtradòngghingàytháng;

Dấuchấmcâusửdụngthếnào;

Cácchữinhoatiêuđềđãsửdụngnhấtquánchưa;

Danhmụcsáchthamkhảothếnào…

b.Xemxétlạibằngđiệntử

Ngàynay,chủyếuviệcsửalạibảnthảođềuđượcthựchiệntrênmáyvitính,trênchínhcácfilegốcdongườisoạnbanđầulậpra.

TrongchươngtrìnhMicrosoftWord,hãysửdụngtínhnăngTrackChangesđểhiểnthịnhữngsửađổi,bổsungcủamỗilầnthựchiện,chophépnhiềungườisửalạivàbìnhluận.Saukhixemxétphầnsửalại,bạncóthểchấpnhậnhoặcloạibỏ.

c.Đọcvàsửabảninthử

Đểviệcđọcvàsửabảninthửhiệuquả,tốtnhấtlàsửdụngdanhmụckiểmtrasaukhiđọcvàsửatàiliệutrênfilemềmcũngnhưbảnin:

Tiêuđềvàcácphầnvănbảnkháccóđồngnhấttronglốiviếtvàcáchtrìnhbày;

Kiểmtradòngngàytháng,tênhọviếttắt,bảngửikèmvàkýhiệusaochépđãchínhxácchưa;

Cáctríchdẫnthamkhảothếnào;

Địnhdạngchungcủatoànbộvănbảnđãnhấtquánchưa;

Tínhliêntụccủavănbản:cótrangnào,phầnnàobịbỏquahaythiếusótkhông;

Cáccâu,chữ,từngữđãđúngchínhtả,linhhoạtchưa;cóbịtrùnglặphaytốinghĩakhông;

Ngoàira,tùythuộcvàotínhchấtcủavănbảncầnđọcthử,hãytựbổsungvàodanhmụckiểmtranhữngchúýkháchoặccácđặctrưngcủatàiliệuđó.

Nhưđãnêuởphầntrên,nếuvănbảnởdạngfilemềmthìsửdụngTrackChangeskhitiếnhànhchỉnhsửa;nếuởdạngbảninthử,hãydùngmộtchiếcbútđỏđểchỉrõnhữngphầncầnthayđổi,bổsung.

ĐốivớicácvănbảnthôngdụngtrongcôngviệchànhchínhvănphòngcóthểthamkhảocácmẫutạiPhụlục1vàPhụlục2cuốicuốnsáchnày.

ĐốivớicácvănbảntiếngAnh,cóthểthamkhảocuốnSổtaytiếngAnhtrongcôngviệchànhchính(CôngtySáchAlphaxuấtbảnnăm2010)đểnắmđượccáccáchtrìnhbàycơbảnvàtránhcáclỗithườnggặptrongsửdụngtiếngAnh.

PHẦNIVNÂNGCAOHIỆUQUẢTRONG

LAOĐỘNGVĂNPHÒNG

18MỘTSỐCÁCHGIẢMCĂNGTHẲNGKHILÀMVIỆCTRONGVĂNPHÒNG

Ngàynay,giớilaođộngvănphòngchiếmsốlượngđôngđảotronglựclượnglaođộngcủamỗiquốcgia,việcđảmbảochongườilaođộngcónhữngđiềukiệnvàmôitrườnglaođộngtốtnhấtlàbiệnpháphữuhiệuđểnângcaohiệuquảlaođộng.

Khoahọcnghiêncứuvềlaođộngchỉrabakhíacạnhvềnơilàmviệc:vậtchất,môitrườngvàcánhân.Yếutốvậtchấttạorasựtươngthíchgiữangườilaođộngvànơilàmviệc.Yếutốmôitrườngbaogồmtừánhsángđếnkhôngkhílàmviệc.Yếutốcánhânlànhucầunghỉngơiđịnhkỳcũngnhưtrongngàylàmviệcđểphụchồinănglượng.

Nhậnbiếtsớmvềnhữngtriệuchứngthểchấtchophépthíchnghi,tìmkiếmgiúpđỡvàgiảmthiểukhóchịu.Nếubạncảmthấymệtmỏi,căngthẳngvàkhóchịuởbấtcứbộphậnnào,hãyhànhđộngngaylậptứcđểloạibỏnhữngcảmgiácđó.Điềuquantrọnglàphảichúýđếnnhữngdấuhiệuvàtriệuchứngbanđầuđểtránhdẫnđếnnhữngtổnthươnglớnhơnsaunày.

Hãyxemxétnhữngtriệuchứngsau:

·Bạncảmthấyngứaran,têcứnghaylạnhcóngởcáckhớpxươnghaytứchi.

·Lựccủatayyếuđihaymấtđisựkhéoléo.

·Bạngặpkhókhănkhivặnnắmđấmcửahaygiữcácvậtkhác.

Nếubạngặpnhữngtriệuchứngnàycũngđừngvộihốthoảng,cóthểnóchỉmangtínhtạmthời.Hoặccóthểđóchỉlàkếtquảcủanhữnghoạtđộnggiảitrínhưchơithểthaoquásức,saiđộngtác,…Cònnếutriệuchứngkéodàithìnêncanthiệpsớmđểtránhnhữngkhóchịukéodài.

Tuynhiên,chodùlàlàmviệchaygiảitrí,nênkiểmtranhữngyếutốnguyhạitronghoạtđộngnhưsau:

·Bạnthamgianhữnghoạtđộngkéodài,cócườngđộcaomàkhôngđượcnghỉngơi;

·Bànlàmviệcđãsắpxếpkhoahọcđểcóthểdễdàngvớitớiđiệnthoạihaynhữngtàiliệuthamkhảochưa;

·Bạnthườngxuyênngồimộtvịtrímàkhôngdichuyển,khôngnghỉngơi,khôngvậnđộngtrongmộtkhoảngthờigiandài.Bạnnênnghỉngơiítnhấtmộtlầnítnhất10phútmỗitiếng;

·Bạnphảidùngquánhiềulựckhicầmbúthaybútchì;

·Bạnphảithựchiệnnhữngcôngviệcyêucầucườngđộcaovềthịgiácmàkhôngnghỉngơi

·Bạnphảilàmviệcởnơicónhiệtđộthayđổilớn,nhiềubụi,gió,ánhsángyếuhoặckhôngđềuhaytiếngồnquámức…

1.Điềuchỉnhtưthếngồi

Cóbatưthếphùhợpđểngồivàobànlàmviệc.Ngồithẳnglàtưthếquenthuộcnhấtkhilàmviệcvớimáytính.Khingồi,gócgiữaphầntrênvàdướicơthểbạnkhoảng90độ.Lưngnênđượcđỡvàthẳng.Chânđặttrênsànhoặcmiếngđểchân.Đâylàtưthếtốtnhấtkhilàmviệcvớimáytính.

Vịtríngồiphổbiếnthứhailàtựa.Vớikiểunày,bạntựalưngvàoghế.Hãyđảmbảorằngtoànbộlưngđượcđỡvàmôngkhônghướngvềphíatrước.Chânvẫnđặttrênsànhoặcmiếngđểchân.Đâylàtưthếtốtđểxemthôngtintrênmànhìnhhoặcđọctàiliệu.

Cáchngồithứbalànghiêngmình.Trongtưthếnày,phầntrêncủacơthểsẽthẳngđứngtrongkhiphầnđùinghiêngnhẹ,chânđặttrênsànhoặctrênmiếngđểchân.Lưngghếđượcchỉnhgầnnhưthẳngđứngđểhỗtrợcholưng.Đâycũnglàtưthếtốtđểlàmviệcvớimáytính.

Bạncóthểthựchiệnvàiđiềuchỉnhđểthoảimáihơnnhư:điềuchỉnhđộcaocủachỗngồi,độcaocủatựalưng,độnghiêngcủatựalưngvàchỗđểtay.

Độcaocủaghếngồinênđiềuchỉnhsaochokhuỷutaycủabạngầnbằngđộcaocủabànphím.Môngnênsongsongvớisànvàchânđểthoảimáitrênsàn.Điềunàygiúpmôngtránhbịnénvàkhôngbịthiếumáu,cũnggiúpchânkhôngbịmỏi.Đồngthời,cũnggiúpbạnngồithẳnghơnvàtựalưngtrênghếgiảmcăngthẳngchophầnlưngdưới.

Điềuchỉnhđộcaocủatựalưngđểlưngdướicủabạnđượcđỡ.Khiđiềuchỉnhđúng,phầnđỡnganglưngcủatựalưngsẽphùhợpvớiđộuốncongcủaxươngsốngdưới.Điềuchỉnhnàygiúplưngdướiduytrìđộuốntựnhiênvàgiúpxươngsốngcóđộnéntốt,giảmmệtmỏichocáccơlưng.Ngàynay,giớilaođộngvănphòngchiếmsốlượngđôngđảotronglựclượnglaođộngcủamỗiquốcgia,việcđảmbảochongườilaođộngcónhữngđiềukiệnvàmôitrườnglaođộngtốtnhấtlàbiệnpháphữuhiệuđểnângcaohiệuquảlaođộng.

Khoahọcnghiêncứuvềlaođộngchỉrabakhíacạnhvềnơilàmviệc:vậtchất,môitrườngvàcánhân.Yếutốvậtchấttạorasựtươngthíchgiữangườilaođộngvànơilàmviệc.Yếutốmôitrườngbaogồmtừánhsángđếnkhôngkhílàmviệc.Yếutốcánhânlànhucầunghỉngơiđịnhkỳcũngnhưtrongngàylàmviệcđểphụchồinănglượng.

Nhậnbiếtsớmvềnhữngtriệuchứngthểchấtchophépthíchnghi,tìmkiếmgiúpđỡvàgiảmthiểukhóchịu.Nếubạncảmthấymệtmỏi,căngthẳngvàkhóchịuởbấtcứbộphậnnào,hãyhànhđộngngaylậptứcđểloạibỏnhữngcảmgiácđó.Điềuquantrọnglàphảichúýđếnnhữngdấuhiệuvàtriệuchứngbanđầuđểtránhdẫnđếnnhữngtổnthươnglớnhơnsaunày.

Hãyxemxétnhữngtriệuchứngsau:

·Bạncảmthấyngứaran,têcứnghaylạnhcóngởcáckhớpxươnghaytứchi.

·Lựccủatayyếuđihaymấtđisựkhéoléo.

·Bạngặpkhókhănkhivặnnắmđấmcửahaygiữcácvậtkhác.

Nếubạngặpnhữngtriệuchứngnàycũngđừngvộihốthoảng,cóthểnóchỉmangtínhtạmthời.Hoặccóthểđóchỉlàkếtquảcủanhữnghoạtđộnggiảitrínhưchơithểthaoquásức,saiđộngtác,…Cònnếutriệuchứngkéodàithìnêncanthiệpsớmđểtránhnhữngkhóchịukéodài.

Tuynhiên,chodùlàlàmviệchaygiảitrí,nênkiểmtranhữngyếutốnguyhạitronghoạtđộngnhưsau:

·Bạnthamgianhữnghoạtđộngkéodài,cócườngđộcaomàkhôngđượcnghỉngơi;

·Bànlàmviệcđãsắpxếpkhoahọcđểcóthểdễdàngvớitớiđiệnthoạihaynhữngtàiliệuthamkhảochưa;

·Bạnthườngxuyênngồimộtvịtrímàkhôngdichuyển,khôngnghỉngơi,khôngvậnđộngtrongmộtkhoảngthờigiandài.Bạnnênnghỉngơiítnhấtmộtlầnítnhất10phútmỗitiếng;

·Bạnphảidùngquánhiềulựckhicầmbúthaybútchì;

·Bạnphảithựchiệnnhữngcôngviệcyêucầucườngđộcaovềthịgiácmàkhôngnghỉngơi

·Bạnphảilàmviệcởnơicónhiệtđộthayđổilớn,nhiềubụi,gió,ánhsángyếuhoặckhôngđềuhaytiếngồnquámức…

1.Điềuchỉnhtưthếngồi

Cóbatưthếphùhợpđểngồivàobànlàmviệc.Ngồithẳnglàtưthếquenthuộcnhấtkhilàmviệcvớimáytính.Khingồi,gócgiữaphầntrênvàdướicơthểbạnkhoảng90độ.Lưngnênđượcđỡvàthẳng.Chânđặttrênsànhoặcmiếngđểchân.Đâylàtưthếtốtnhấtkhilàmviệcvớimáytính.

Vịtríngồiphổbiếnthứhailàtựa.Vớikiểunày,bạntựalưngvàoghế.Hãyđảmbảorằngtoànbộlưngđượcđỡvàmôngkhônghướngvềphíatrước.Chânvẫnđặttrênsànhoặcmiếngđểchân.Đâylàtưthếtốtđểxemthôngtintrênmànhìnhhoặcđọctàiliệu.

Cáchngồithứbalànghiêngmình.Trongtưthếnày,phầntrêncủacơthểsẽthẳngđứngtrongkhiphầnđùinghiêngnhẹ,chânđặttrênsànhoặctrênmiếngđểchân.Lưngghếđượcchỉnhgầnnhưthẳngđứngđểhỗtrợcholưng.Đâycũnglàtưthếtốtđểlàmviệcvớimáytính.

Bạncóthểthựchiệnvàiđiềuchỉnhđểthoảimáihơnnhư:điềuchỉnhđộcaocủachỗngồi,độcaocủatựalưng,độnghiêngcủatựalưngvàchỗđểtay.

Độcaocủaghếngồinênđiềuchỉnhsaochokhuỷutaycủabạngầnbằngđộcaocủabànphím.Môngnênsongsongvớisànvàchânđểthoảimáitrênsàn.Điềunàygiúpmôngtránhbịnénvàkhôngbịthiếumáu,cũnggiúpchânkhôngbịmỏi.Đồngthời,cũnggiúpbạnngồithẳnghơnvàtựalưngtrênghếgiảmcăngthẳngchophầnlưngdưới.

Điềuchỉnhđộcaocủatựalưngđểlưngdướicủabạnđượcđỡ.Khiđiềuchỉnhđúng,phầnđỡnganglưngcủatựalưngsẽphùhợpvớiđộuốncongcủaxươngsốngdưới.Điềuchỉnhnàygiúplưngdướiduytrìđộuốntựnhiênvàgiúpxươngsốngcóđộnéntốt,giảmmệtmỏichocáccơlưng.

Điềuchỉnhđộnghiêngcủatựalưnglàđiềuchỉnhgócgiữatựalưngvàghếngồi.Gócđónênnhỏhơn90độ.Tránhđểtựalưngquáxahayquágầnbànphímvìsẽkhiếnkhuỷutayphảiconglênnhiều.

Điềuchỉnhchỗđểtaylàđiềuchỉnhđộcaocủachỗđểtayđểkhuỷutaynghỉngơimộtcáchtựnhiênmàkhôngcầntrùnghoặcnhúnvai.Nênđiềuchỉnhđộrộnggiữachỗđểtayđểchỗnàyngayphíadướikhuỷutaynhằmgiảmáplựcchovai.

Nếughếcủabạnkhôngthểđiềuchỉnhđượcthìcóthểlàmchúngphùhợphơnbằngcáchkêcaovàthêmvàophầnđỡnganglưng.Bạncóthểđiềuchỉnhđộcaobằngcáchkêmộttấmđệmvàochỗngồi,vàthêmnệmlưng,gốihoặcmộtcáikhăncuốntrònđểđỡnganglưng.

2.Xácđịnhvịtríchochuộtvàbànphím

Bànphímvàchuộtlàthứmàbạnsửdụngnhiềunhấttrongsuốtquátrìnhlàmviệc.

Đểthoảimáinhấtkhilàmviệcvớibànphímvàchuột,nênđặtchúngđúngvịtrịvànếucầnthiếtcóthểkiếmthêmphụkiệnchochúng.

NênđặtbànphímngayphíatrướcmànhìnhsaochophímGvàHởchínhgiữamànhình.Ngồisaochogóckhuỷutayxấpxỉ90độ.Duytrìmộtđườngthẳnggiữatayvàcẳngtay.

Nênđểchuộtcóđộcaotươngứngvàgầnngaycạnhbànphím,duytrìtưthếtựnhiênvàtăngmứcđộthoảimái.

Mộtvàiphụtrợchobànphímvàchuộtcóthểgiúpbạnthấythoảimáihơnnhưkhayvànềnbànphímcóthểđiềuchỉnhđượcđểđặtbànphímởmọiđộcaogiúpcổtayvàcánhtayởtưthếtựnhiênvàthưgiãn.Khaybànphímcóthểtrượtra/vàotừngăndướicủabànlàmviệc.

3.Vịtrímáytính

Vịtrívàhướngcủamànhìnhhiểnthịphụthuộcvàođặcđiểmvềánhsángnơilàmviệccủabạn,khoảngcáchvàgócxem,vàđiềuchỉnhánhsáng.Điềuchỉnhánhsánglàchìakhóađểtránhmỏimắtvànhữngkhóchịukhác.Bạncóthểsửdụngmànhìnhchốnglóatrongtrườnghợpnơilàmviệckhôngthểsắpxếphoặcđiềuchỉnhđượcnguồnánhsáng.

Nếucóthể,hãychọnvịtrílàmviệcđểmànhìnhthẳngđứngvớicửasổvàtránhxanhữngnguồnsáng.

Nênđiềuchỉnhđộtươngphản,ánhsáng,màusắccủamànhìnhđểthoảimáinhất.Bạncóthểphảithayđổinhữngđiềuchỉnhnàythườngxuyênkhiánhsángphòngthayđổi.

Khoảngcáchgiữamắtvàphầnhiểnthịcóthểlàbấtcứkhoảngcáchnàomanglạisựthoảimáinhất,giúpbạndễdàngđọcđượccáckýtựtrênmànhình.Khôngnênngảvềphíatrướchoặcnghiêngvề

phíasauđểđọcđượcmànhình.Mộttrongnhữngnguyêntắcantoànlàngồicáchmànhìnhhiểnthịmộtcánhtay.

Bạncóthểđiềuchỉnhmànhìnhlênhoặcxuốngkhicầnthiết,cốgắngduytrìgóc90độvớiđườngthẳngvịtríbạnngồi.Bạnnênthựchiệnnhữnghướngdẫnvềxácđịnhvịtríchophầnhiểnthị,tránhbịmỏimắt,gâykhóchịuchocổvàlưng.

4.Sắpxếpchỗlàmviệccủabạn

Cáchsắpxếpchỗlàmviệcphùhợpvớinhucầucánhânlàđiềuquantrọngđểlàmviệcthoảimái.Hãycốgắngthuxếpmộtkhônggianlàmviệcđủđểđặtmáytính,sắpxếpbànlàmviệcđểhoạtđộngtốtnhất.

Đặtnhữngdụngcụthườngxuyênsửdụngnhưđiệnthoại,sổghichéptrênbàn,đểdễdàngvớitới,giảmthiểusựdichuyểntrongquátrìnhlàmviệc.

Côngviệccủathưkýhànhchínhchủyếulàxửlýcáctàiliệu,bạnnênđặttàiliệuphùhợpđểtránhmỏimắtvàcổ.Bạncóthểsửdụngthiếtbịgiữtàiliệuđểgiảmdichuyểnkhinhìntớinhìnluigiữamànhìnhvàtàiliệu.

Nếubạnphảingherấtnhiềucuộcđiệnthoạitrongngàythìtránhđặtốngnghevàogiữataivàvai.Điềunàydẫntớicảmgiáckhóchịuchocổ,bạncóthểkiếmmộttaingheđiệnthoạiđểtránhcảmgiácnày.

5.Điềuchỉnhcườngđộcôngviệc

Chưacầnbiếtchỗlàmviệccủabạnđượcsắpxếptốtnhưthếnào,bạnnênbốtríthờigiannghỉngơithườngxuyên.Nghỉngơithườngxuyêngiúpbạntránhmệtmỏikhiphảithựchiệnnhữngcôngviệcliêntiếp,cócườngđộcaovàlặpđilặplạinhiều.Sựnghỉngơinàycóthểchỉđơngiảnlàviệcbạnthayđổitưthếngồihoặcđứnglênvàvươnvaitạichỗ,điềunàygiúpbạngiảmđượccăngthẳngvàtránhmệtmỏikéodài.

Khilàmviệcvớimáytính,bạnnênnghỉngơiítnhấtmỗitiếngmộtlần.Thờigiannghỉngơitừ30giâyđến5phútvànênđilạiđể

giảmmệtmỏi.Nênđứngkhinóichuyệnđiệnthoạihoặctraođổivớiđồngnghiệp.Thỉnhthoảng,cũngnênđiphototàiliệu,đưathôngbáohoặctàiliệutớitừngngườitrongvănphòngthayvìgọihọtớilấy…

Nênchomắtnghỉngơihợplý,vìlàmviệctrongthờigiandàikhiếnmắtcủabạnbịmỏi,giảmhiệuquả.Việcnghỉngơicủamắtcóthểchỉlànhìnrachỗkhácthayvìliêntụcnhìnmànhìnhhoặcđọctàiliệu,cũngnênnhắmmắtlạivàiphútsaukhoảngmộtgiờđọcliêntục.Nếucảmthấykhômắt,cóthểsửdụngthuốcnhỏmắthỗtrợ.

Nhữngnghiêncứunàygiúpngườilaođộnghiểuvềchínhmôitrườnglaođộngcủamình,từđócónhữngđiềuchỉnh,thayđổi,cảitạophùhợp,vừađảmbảosứckhỏevừagópphầnnângcaohiệusuấtlaođộngcủachínhmìnhcũngnhưcủacảtậpthể.

19NHỮNGTÌNHHUỐNGKHÓXỬ

TRONGCÔNGVIỆCVÀCÁCHXỬTRÍ

Họlàtrợthủđắclựccủacácgiámđốc.Họđứngsauthànhcôngcủacácgiámđốc.Họđảmnhiệmmộtnghềđượckhencũngnhiềunhưngcũngbịchêkhôngít.Đóchínhlàcácthưkýhànhchínhngàynay.

Đượcnhậnđịnhlà“bộmặtthứhaicủagiámđốc”,thưkýhànhchínhngàynayđượccoilàngười“đứngdướimộtngườinhưngtrênrấtnhiềungười”.Họlàngườitruyềnđạtcácmệnhlệnhquyếtđịnhcủagiámđốctớitoànthểcôngtyhaynhữngngườicóliênquan.Thưkýhànhchínhcònthaymặtgiámđốcđểgiaotiếp,liênhệvớinhữngđốitáccầnthiếtđểlênlịchtrìnhcuộchẹnvàbốtríthờigiancuộcgặpchogiámđốc…

Vớitínhchấtcôngviệcnhưvậy,thưkýhànhchínhcũngphảiđốimặtvớinhữngtìnhhuốngkhóxử,cầnphảicócáchxửtríkịpthời,đúngmực,vừađảmbảohiệuquảcôngviệcvừađảmbảovịthếcủamình.

Dướiđâylàmộtsốtìnhhuốngkhóxửmàcácthưkýhànhchínhthườnghaygặpphảivàcáchứngxửphùhợp.Cácbạncóthểthamkhảođểápdụngnếutrườnghợpđóxảyravớibạn.

Bịmangtiếnglà“sếpthứhai”trongcôngty.Dosựquágầngũivớigiámđốccũngnhưcáccấpquảnlý,cộngthêmtínhchấtcôngviệc(truyềnđạtcácmệnhlệnh,chuyểncácquyếtđịnhvàthôngtintừsếptớinhữngngườicóliênquan,…)nêncácthưkýhànhchínhrấtdễbịđồngnghiệpsămsoi,cholà“cậyquyềnỷthế”,nhưthểmệnhlệnhđólàtừhọchứkhôngphảitừsếp.

Thưkýhànhchínhphảithậtcẩntrọngtrongtừnglờiăntiếngnóicũngnhưhànhđộngcủamình.Việctruyềnđạtcácmệnhlệnh

nênrõràngnhưngcũngmềmdẻo,thểhiệnrõđólàcủasếpchứkhôngphảicủabạn.

Bịkháchhàng/đốitáccoilàràocảngiữahọvớigiámđốc.Đốivớikháchhàng,đốitác,nếuthưkýhànhchínhtỏrathiếunhiệttìnhhoặcchưachuđáo,haythậmchícảkhithưkýhànhchínhđangcưxửthậntrọngđểnắmbắtđượcmụctiêucủađốitáccũngdễgâyratâmlýchánnảnvàthấtvọngchohọ.

Giảipháplàgiữtháiđộthẳngthắn,trungthựcvàtạosựtincậychokháchhàng.Thưkýhànhchínhnêntỏrõquanđiểmcủamình,tìmhiểuthấuđáovềyêucầucủađốitácvàtruyềnđạtthôngtintrungthựctớisếp.Đồngthời,cũngthểhiệnrõsựchuyênnghiệptrongxửlýthôngtin,tạođượcấntượngtốtvềcôngtycủabạnvớikháchhàngđểgiữchânhọ,vàvẫn“ghiđiểm”trongmắtsếp.

Bị“nghingờ”vềmốiquanhệvớisếp.Quanhệvớigiámđốclàmộttrongkhókhănlớnnhấtcủangườilàmcôngviệccủathưkýhànhchính.Trongcôngviệchàngngày,cácthưkýhànhchínhsẽkhôngthoátkhỏinhữnglúccácsếpmuốntìmtớiđểchiasẻnhữngniềmvuinỗibuồn.Lúcnàygiámđốcthựcsựlàmộtngườibạnchứkhôngphảilàsếpnữa.Nhưngnhữngngườixungquanhđâuhiểuđượctìnhhuốngkhóxửcủabạn,họnghingờvàkhôngítkẻ“xấutính”códịpđể“chơibẩn”bạn.

Giữtháiđộâncần,chuđáovớigiámđốcnhưngluôngiữkhoảngcáchcầnthiếttrongtìnhcảm.Giámđốccũnglàconngười,mộtthựcthểtồntạigiữacuộcsốngđờithườngvớibaoràngbuộc,chiphốibởicácquanhệxãhộiphứctạp.Vìvậy,thưkýhànhchínhnênthểhiệnsựchânthành,lắngnghetâmsựcủasếp,nhưngcũngđừngtỏrayếuđuối,vượtquagiớihạncầnthiếtgiữahaingười.Điềunàycũnglàđểgiữchocôngviệcvàvịthếcủachínhbạn.

Trântrọngsựchiasẻvàtìnhcảmcủagiámđốc,nhưngđừngmắcphảisailầmlàđểtínhtòmòảnhhưởngtớicôngviệc,điquásâuvàođờitưcủagiámđốc.Hàngngày,cóthểbạnđượcnghevôsốchuyệntừgiámđốcnhưngbạncầnphảibỏngoàitaimọichuyệnvàgiữtháiđộimlặng,khôngbaogiờ(ngaycảtronglúcchuyệntròvuivẻvớibạnbè,ngườithân)đemchuyệngiámđốcrakểđể

tỏramìnhlàngườiđượcsếptincậycũngnhư“lấycâuchuyệnlàmquà”.

Nhữngkhókhăntrongviệcduytrìmốiquanhệvớisếp.Vìlàngườigầncậnnhấtvớisếp,cũngnhưhầuhếtthờigianlàmviệccủathưkýhànhchínhlàvớisếp,nênkhôngthểtránhkhỏinhữnglúcbạnphảihứngchịunhữngcáubẳn,bựcbộicủasếpmàcóthểnguyênnhânkhôngphảitừbạn.Cưxửcủabạnsẽquyếtđịnhmốiquanhệgiữahaibênđượcduytrìrasao,thậmchícònảnhhưởngcảđếntínhổnđịnhvàlâudàitrongcôngviệccủabạn.

Thưkýhànhchínhnêntậndụngkiếnthứctâmlýcủamìnhđểphântíchxemgiámđốclàngườinhưthếnào,nóngtínhhaytrầmtĩnh,hoạtbáthaytrìtrệ,lạnhlùnghayđacảmđểtìmracáchứngxửxửphùhợpnhấttrongmọitìnhhuốngphátsinhhàngngày.

Nếugiámđốclàngườinóngtính,dễcáubẳn,khiếmnhã,đừngcãilạihọhoặcphảnhồingaylậptứcnhữnggìvừangheđược.Hãychờkhicơnnónggiậncủagiámđốcnguôiđi,rồihãynhắclạikhéoléochuyệnvừaqua,vừagiảithíchtìnhhuốngthựctếphátsinh,đưaranhữnglờithanhminhcầnthiếtchobạnvàlờiphêbìnhtếnhịvớisếp.Điềunàysẽcótácdụngvềlâudài,đảmbảokhôngsứtmẻmốiquanhệgiữabạnvàsếpcũngnhưgiữasếpvớinhữngngườikhác.

Đốivớinhữnggiámđốccótínhcáchtrầmtĩnh,quyếtđoán,cácthưkýsẽcầncótháiđộứngxửkhác.Nhữnggiámđốckiểunàylàngườicóthầnkinhthép,họtinvàosứcmạnhcủachấtxám,thíchcáchsuynghĩvàhànhđộngmangtínhtrítuệ.Cácthưkýnêntìmcơhộithểhiệnnănglựccủamìnhtrongnhữngtrườnghợpcụthể,nhưđưaramộtsuynghĩdựđoánvềhướngkinhdoanhnàođó,nhậnxétsắcsảo,phântíchhợplývụviệcxảyra…

Bêncạnhhaikiểungườitrên,còncónhữnggiámđốcđacảm.Họlànhữngngườibêncạnhtráchnhiệmtrongcôngviệccònluônđốimặtvớicuộcsốngđờithường,còndànhmộtgóctâmhồnchonhữngmộngmơnghệsỹ.Cácthưkýhànhchínhphảihếtsứcthậntrọngvàkhéoléovớimộtvịgiámđốcnhưthếnày.Thườngnhữngngườinhưvậycótínhcáchthấtthường,maunhớmauquên.Vìvậy,trongcôngviệc,thưkýhànhchínhphảiđặcbiệtthậntrọng,ghichépvànếucóthểnênyêucầusếpchuyểnmệnhlệnhbằngvănbản.Đồngthời,cũngtuyệtđốikhôngđượcđemchuyệnriêngtư,xúcđộngrakểlểvớisếp

đểkhơigợilòngtrắcẩn,sựcảmthôngcủahọ.Vìsựrungđộngtrongconngườigiámđốcđacảmnàysẽkhiếnhọkhôngkiểmsoátđượcmìnhvàcónhữnghànhđộngvượtquágiớihạncầnthiết,đẩythưkýhànhchínhvàotìnhtrạng“tiếnthoáilưỡngnan”.

Nhữngrắcrốitrongquanhệvớingườithânhaybạnbèsếp.Trongcácquanhệgiaotiếp,đốixửvớingườithân,bạnbècủagiámđốc,ngườithưkýhànhchínhcũnggặprấtnhiềukhókhăn.Ngườithânvàbạnbèsếpcóthể“lợidụng”mốiquanhệcủahọđểlàmphiềnbạnhoặcquấyrầysếptrongthờigianlàmviệc,khôngdễđểbạntừchốihọ.

Trongnhữngtrườnghợpnhưthế,ngườithưkýhànhchínhcầncótháiđộgầngũinhưngvẫnlịchsựvàgiữkhoảngcáchđúngmức.Nhiềuthưkýđãrơivàotìnhthếkhóxửkhiđượcbạnbè,ngườithâncủagiámđốcmờiđiănuốngbởibấthạnhcóthếậpxuốngqualờinóivôtìnhhaycửchỉvôý.Dođó,tốtnhấtlàcácthưkýhànhchínhnêntừchốikhéonhữnglờimờinhưvậy.

Cóthểnói,côngviệccủathưkýhànhchínhkhôngdễchútnào.Đểthànhcông,bêncạnhnhữngkiếnthứcchuyênmônbạncầncảnghệthuậtsốngnữa.Nhữngthưkýhànhchínhthăngtiếnlànhữngngườibiếtpháttriểnnănglựclàmviệctheokịpvớinhịpđiệucủacôngty,thôngthạođườngđinướcbướccủahoạtđộngthịtrường,cũngnhưcủacáccơhộikhác.Khôngaichorằngđâylàmộtnghềdễdàngvàđãlànghềthìbạnbuộcphảithôngthạomớichớpđượccơhộithăngtiếnchosựnghiệpcủamình.

20CƠHỘITHĂNGTIẾNCHOTHƯKÝHÀNHCHÍNHCHUYÊNNGHIỆPThưkýhànhchínhvàcôngviệccủahọđãthayđổirấtnhiềukểtừ

khimáytínhvàcácphầnmềmhỗtrợnghiệpvụvănphòngxuấthiện.Từvaitròquảnlýcácđịachỉgiaodịch,thưkýhànhchínhtrởthànhbộmặtkhôngthểthiếugiữangườichủdoanhnghiệpvàmôitrườnghoạtđộngcủacôngty,trongcácquanhệvớikháchhàngvàđốitác.Vềmặtquanhệcấpbậccũngcósựthayđổi;quanhệgiữagiámđốcvàthưkýcókhuynhhướngmởrakhônggiancấpbậccao.Cáccôngtymuốngiảmchiphí,nênthưkýhànhchínhkhôngchỉlàmviệcvớigiámđốcmàcònvớicáccấplãnhđạokhác.

Mộtvănphòngthưkýhànhchínhcóthểcónhiềungười,hoạtđộnghỗtrợnhautrênnhiềulĩnhvực.Ngườichủdoanhnghiệpthườngtìmchođượcngườithưkýhànhchínhnăngđộngtrongcáccôngviệcđó.Thưkýcónănglựcsánggiákhôngkhácgìnhữngcácnhânviênchuyênmôngiỏigiangkhác.

Nhữngyêucầucaođókhôngđồngnghĩavớiviệcđểlàmđượcthưkýhànhchínhthạoviệclàphảicónăngkhiếuhaythiênhướngnàođó.Màbuộchọphảilaovàocáchoạtđộngtíchcựcvàcótínhđộclập.Hiệnnaycókhánhiềuthưkýlànhnghềkhôngtrảiquađàotạochuyênnghiệpởtrườnglớp,điềuquantrọnglàhọphảicónhữngphẩmchấtchungnhưdướiđâyđểđặtnhữngbướcchânđầutiênlênlộtrìnhpháttriểnnghềnghiệp.

Khảnăngphảnxạtốtvàsuyxétnhạybén.Trongđàmphán,ngườithưkýhànhchínhphảiđóngvaitrònhưmộttrợlý,lúcnàynănglựctínhtoánvàkhảnăngsuyđoánluônđượcđềcao.Bằngcấpkhôngnhấtthiếtlàmộtđòihỏitrọngyếu,nhưngkhảnăngphảnxạtốtvàsuyxétnhạybénluôncầnthiếtvớingườithưkýhànhchính.Điềunàygiúpbạnứngphókịpthờivớicáctìnhhuốngđộtxuấtxảyratrongcôngviệc,nhấtlànhữngtìnhhuốngphứctạp,tếnhịrấthayxảyrađốivớingườithưkýhànhchính.Sựsuyxétnhạybéncóthểgiúpbạnrútluikịpthời,tránh

bịrơivàotìnhhuốngkhóxử;hoặcđưaranhữngquyếtđịnhsángsuốt,thứcthờikhác.

Cóđầuócsángkiếnvàkhảnăngtổchức.Ngườithưkýhànhchínhngàynaythườngxuyênđốimặtvớicáchộinghị,hộithảocũngnhưcáccuộchọphành,gặpgỡcủacôngty.Tổchứchộihọplàviệchọphảilàmthườngxuyên,vìvậy,đầuócsángkiếnvàkhảnăngtổchứchỗtrợtíchcựcchongườithưkýhànhchínhtrongcôngviệchàngngày.Cácgiámđốcngàynaycũngluônchútrọngtìmchođượcnhữngngườithưkýhànhchínhnăngđộngtrongcôngviệcvàhọthựcsựsánggiákhôngkémgìnhữngcánbộchủchốtkhác

Sửdụngthànhthạomộtngoạingữ.Ngàynay,ngoạingữtrởthànhmộtcôngcụkhôngthểthiếutrongnềnkinhtếhộinhập.Nhữngngoạingữthôngdụnghiệnnaygồmtiếng:Anh,Hoa,Nhật,HànQuốc.Thànhthạongoạingữlàyếutốquantrọnggópphầnvàoquátrìnhlàmviệc,nhấtlàkhithưkýhànhchínhlàngườitiếpxúcbanđầuvớikháchhàng,đốitácmàcóthểlàngườinướcngoài.Hạnchếtronggiaotiếphoặcchiasẻýtưởngvớikháchhàngsẽảnhhưởngđếnhiệuquảcôngviệccủacôngtynóichungcũngnhưđếnviệcđánhgiákhảnăngcủabạnnóiriêng.

Khảnănglàmviệcđộclập.Giámđốcthườngxuyênbậnrộnvàđicôngtácthườngxuyênvàthưkýhànhchínhlàngườiphảigiảiquyếtthaysếpnhữngvấnđềcầnkíp.Đôikhi,họcóthểthaymặtgiámđốcđểgiaodịch,thươngthảovớicácđốitác.Dovậy,ýthứclaođộngtựgiác,tinhthầntráchnhiệmvàkhảnăngquyếtđịnhlànhữngkỹnănghếtsứccầnthiết.

Khảnăngquảnlývàsửdụngthờigianhiệuquả.Giámđốclàngườiluônbậnrộn,dovậy,nhữngcôngviệcnhưchuẩnbịcáccuộchọp(lênchươngtrình,soạntàiliệu,lậpbiênbản...),chuẩnbịcácchuyếnđicôngtác(lênhànhtrình,thuxếpcáccuộcgặp,nơiănở...)phảiđượcthưkýhànhchínhđảmnhiệmtốt.Ởđây,thưkýhànhchínhphảithểhiệnđượckhảnăngquảnlývàsửdụngthờigianhợplý,hiệuquả.

Khảnănggiaotiếpvàxâydựngquanhệ.Thưkýhànhchínhcònlàngườiphânphốithôngtinvàtruyềnđạtcôngviệctừ

cấptrênđếncácbộphận,dođó,bạncầncónănglựcxâydựngquanhệ,phốihợptốtvớimọicấpvớicấptrên,vớicấpdưới,vớikháchhàngvàđốitácđếngiaodịchtạidoanhnghiệp.Đikèmđólàtínhtìnhvuivẻhòanhã,khôihàiđúnglúctronggiaotiếp,ứngxử.

Bêncạnhđó,ngườilàmcôngviệccủathưkýhànhchínhcònphảicónhữngphẩmchấtcánhânkhácnhư:trungthực,cótrítiếnthủ,hamhọchỏi.Vìtínhchấtcôngviệc,thưkýhànhchínhlàngườiđượctiếpxúcvớinhiềuthôngtincơmậtcủadoanhnghiệp,nênthưkýhànhchínhphảilàngườiđángtincậy,biếtgiữbímật.Thưkýhànhchínhgiỏicũnglàđốitượngcấpquảnlýnhắmđếnkhiđềbạt.Dovậy,đểsẵnsàngchonhữngnấcthangcaohơntrongtổchức,thưkýhànhchínhcầnkhôngngừngrènluyệnđểcóđượckiếnthứcsâuvàđủrộngvềkinhtế,thươngmại,kếtoán,tàichính,vàphápluật.

Ngoàira,ngoạihìnhcũnglàyếutốcầnđượcxemxétnếuthưkýhànhchínhlànữ.Vìhọthườngxuấthiệnbêncạnhnhàquảnlýcấpcaotrongcácbuổigặpgỡ,đàmphán,kýkếthợpđồng.Mộtngoạihìnhưanhìn,trangphụclịchsự,cóthẩmmỹkếthợpvớigiaotiếplịchthiệpsẽgiúpthưkýhànhchínhghiđượcđiểmtrongmắtđốitáccũngnhưsếp,mởranhiềucơhộithăngtiến.

Xuhướnghiệnđạihoátrongcácvănphònghiệnđạingàynayđãđemlạichongườithưkýhànhchínhmôitrườngpháttriểnmới,nhiềuđòihỏivàthửtháchcũngnhưnhiềucơhộithăngtiếnhơn.

Sựpháttriểntoàncầucũngkhiếncáctổchứckinhdoanhcóthêmnhiềuđốithủcạnhtranhlàmchovaitròcủangườilãnhđạongàycàngnặngnề,khókhăn.Dovậy,đểcóthểđiềuhànhhoạtđộnghiệuquả,giúpdoanhnghiệpkhôngchỉtồntạimàcònpháttriển,cấplãnhđạocầncósựhỗtrợvềcôngviệcnhấtlàcôngviệcmangtínhsựvụđểcóthêmthờigianchocácnhiệmvụquantrọnghơn.Vìthế,thưkýhànhchínhđãtrởthànhmộttrongnhữngtrợthủđắclựcnhấtcủalãnhđạo.

Bêncạnhđó,thựctếcôngviệcvànhữngphấnđấu,thànhcôngcủanhiềuthưkýhànhchínhđãdầndầnthayđổinhữngtưtưởnghẹphòivàđịnhkiếnvềnghềthưký,vàtăngthêmcơhộithăngtiếnchohọkhôngchỉtrongcôngviệcmàcòntrongcảquanniệmxãhộivề

nghềnghiệptíchcựchơn,làmchođịavịxãhộicủanghềnàycũngđượcnânglên.

Đểcóthểtiếnlênnấcthangnghềnghiệpcaohơn,trởthànhmộtthưkýhànhchínhthànhcông,bảnthânhọphảicólòngyêunghề,quyếttâm,nghịlựcbềnbỉtheođuổiquátrìnhbồidưỡngnghiệpvụ,traudồiphẩmchấtđểđápứngmộtcáchtốtnhấtnhữngyêucầuđặtra.

Cóthểhìnhdungcáccấpbậctrongnghềthưkýhànhchínhhiệnnaynhưsau:

Nhânviênphònghồsơ–lưutrữ

Thưkýtiếptân

Thưkýsoạnthảo/xửlývănbản

Thưkýhànhchính

Thưkýđiềuhành

Trợlýgiámđốc

Theocáccấpbậctrên,mứclươngcủangườithưkýhànhchínhđượcchialàmcácbậctươngứng,tùyvàovịtrílàmviệc,kinhnghiệmvàtàinăngcủangườiđó.

Tuynhiên,nhữngcấpbậcnàychỉđểthamkhảotrongcácnấcthangthăngtiếncủangườithưkýhànhchính.Ngoàira,mộtthưkýhànhchínhvẫncóthểcónhữngthànhcônglớnhơntrongsựnghiệpnhưphógiámđốchaygiámđốcnhưngthườngnghiêngvềbộphậnhànhchính,nhânsựhayđiềuhànhhơn.

Thựctếchothấy,thưkýhànhchínhlàmộtnghềcótínhchuyênnghiệp,đòihỏicao,ngàycàngphổbiếnvàđemlạitiềmnăngthăngtiếnchotấtcảnhữngngườiđangtheođuổilĩnhvựcnghềnghiệpnàyvàcảnhữngngườithưkýhànhchínhtươnglai.

Phụlục1:MỘTSỐMẪUVĂNBẢNTIẾNGVIỆTTHƯỜNGSỬDỤNG

TRONGCÔNGVIỆCTHƯKÝHÀNHCHÍNH

[MẪUGIẤYỦYQUYỀN]

TênCôngty

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập–Tựdo–Hạnhphúc

Số:

[Địađiểm],ngày...tháng...năm...

GIẤYỦYQUYỀN

Ngườiủyquyền

Họvàtên:............................................................................................................

Ngàysinh:............................................................................................................

Chứngminhnhândân/Hộchiếusố:............................cấpngày.........................

Tại........................................................................................................................

Chức

vụ:..............................................................................................................

Ngườiđượcủyquyền

Họvàtên:............................................................................................................

Ngàysinh:............................................................................................................

Chứngminhnhândân/Hộchiếusố:............................cấpngày.........................

Tại:......................................................................................................................

Chứcvụ:..............................................................................................................

Phạmviủyquyền:

1...........................................................................................................................

2...........................................................................................................................

3...........................................................................................................................

Thờihạnủyquyền:Từngày.................................đếnngày..........................

Hếtthờihạnủyquyềntrên,Giấyủyquyềntựđộnghếthiệulực.

NGƯỜIỦYQUYỀN

(Ký,ghihọtên)

NGƯỜIĐƯỢCỦYQUYỀN

(Ký,ghihọtên)

[Nếungườiủyquyềncóchứcvụthìđóngdấucông

tyvàchứcvụ.Đồngthờicũngđóngdấucôngtyxácnhận]

[MẪUNGHỊQUYẾT]

TênCôngty

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập–Tựdo–Hạnhphúc

Số:

[Địađiểm],ngày...tháng...năm...

NGHỊQUYẾTCỦAHỘIĐỒNGQUẢNTRỊ

Vềviệc.......................................................................................

HỘIĐỒNGQUẢNTRỊ

Căncứ(Luật).............................................................................

Căncứ(Điềulệ).........................................................................

Căncứ(phiênhọp,hộinghịngày).............................................

Saukhinghebáocáocủa...........................................................

QUYẾTĐỊNH:

1.

2.

3.

Nơinhận:(Cáccánhânvàphòngbanliênquan)

TM.HỘIĐỒNGQUẢNTRỊ(Ghirõchứcvụ,Họtên,Kýtên,Đóngdấu)

Lưu:01

CÔNGTYCỔPHẦNM&M

HỘIĐỒNGQUẢNTRỊ

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập-Tựdo-Hạnhphúc

Số:03/NQ-HĐQT

TP.HồChíMinh,ngày31tháng3năm2010

NGHỊQUYẾTCỦAHỘIĐỒNGQUẢNTRỊ

Vềviệcchiacổtứcnăm2009vàphươnghướngnăm2010

HỘIĐỒNGQUẢNTRỊ

CăncứĐiềulệHoạtđộngcủaCôngtyCổphầnM&M,đượcbanhànhvàđăngkýngày25/10/1999;

CăncứphiênhọpĐạihộiCổđôngcủaCôngtyCổphầnM&M,tổchứcngày31/3/2010;

SaukhinghebáocáocủaGiámđốcCôngtyCổphầnM&MvàTrưởngBanKiểmsoát,

QUYẾTĐỊNH:

1. Chiacổtứcnăm2009chocổđôngvớimức18%tínhtrênvốncổphầncủacổđông,tổngcộng4.500.000.000đồng(Bốntỷnămtrămtriệuđồngchẵn./.)

2. ThôngquadựánxâydựngthêmmộtxưởngsảnxuấtmớiởKCNSóngThần(BìnhDương)(đínhkèmbảndựán).

3. NghiêncứuđềánliêndoanhmộtphầnhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhvớiTậpđoànHANKOOKcủaHànQuốc.ĐềánnàysẽđượctrìnhbàytạikỳhọpcủaHộiđồngQuảntrịtháng9/2010,đểthôngquagiaiđoạnnghiêncứukhảthi,sauđó,đưaraquyếtđịnhởĐạihộiCổđôngnăm2011,tổchứctrongQuýInăm2010./.

Nơinhận:

CácthànhviênHĐQT;

CácGiámsátviên;

GiámđốcCôngty

LưuHC:01

TM.HỘIĐỒNGQUẢNTRỊCHỦTỊCH

NguyễnVănA

[MẪUQUYẾTĐỊNH]

TênCôngty

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập–Tựdo–Hạnhphúc

Số:

[Địađiểm],ngày...tháng...năm...

QUYẾTĐỊNH

V/v................................

[NGƯỜIRAQUYẾTĐỊNH]

Căncứvào...

Căncứvào...

...

QUYẾTĐỊNH

Điều1.[Nộidungquyếtđịnh]

Vídụ:Bổnhiệmông/bà:

Họvàtên:............................................................................................................

Ngàysinh:...........................................................................................................

Chứngminhnhândânsố:...........................cấpngày..........................................

Tại:.......................................................................................................................

LàmKếtoántrưởngcủaCôngtytừngày:..........................................................

Điều2.[Nhữngngườithựchiện]

Vídụ:Ông/bà...cótênnêutrên,PhòngTàichínhKếtoán,PhòngNhânsựvàcácphòngbancóliênquankhácnghiêmchỉnhchấphành

quyếtđịnhnày.

Điều3.[Hiệulựccủaquyếtđịnh]

Vídụ:Quyếtđịnhnàycóhiệulựckểtừngày....................................................

Nơinhận:(Cáccánhânvàphòngbanliênquan)

THAYMẶTCÔNGTY(Ghirõchứcvụ,Kýtên,Đóngdấu)

Vídụ:

Ông/bà(cótênnêutrên)

PhòngTàichínhKếtoán

PhòngNhânsự

Lưu:01

[MẪUBIÊNBẢNHỌP]

TênCôngty

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập–Tựdo–Hạnhphúc

BIÊNBẢNHỌPSố:……………..

1.Thờigian,địađiểm:

Thờigianbắtđầu:............................Kếtthúc,ngày:

....................................

Địađiểm:.......................................................................................................

2.Thànhphầnthamdự:

Ông:......................................Chứcvụ:..........................................................

Bà:Chứcvụ:.......................................

Chủtọacuộchọp:..........................................................................................

Thưkýcuộchọp:..........................................................................................

Nộidung:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

Nhữngngườithamgiacuộchọp

[MẪUCÔNGVĂN]

TênCôngty

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập–Tựdo–Hạnhphúc

Số:

[Địađiểm],ngày…tháng…năm…

Kínhgửi

:[Nơigửicôngvăn]

Vídụ:

Kínhgửi:CHICỤCHẢIQUANKHUVỰCI

[Lờimởđầu–cóthểcóhoặckhông]

Trướchết,Côngty..............gửitớiQuýCơquanlờichàotrântrọng.

[Cungcấpthôngtincôngty/tổchức]

Côngtychúngtôicóthôngtinnhưsau:

Tênđầyđủ:..........................................................................................................

Trụsởchính:........................................................................................................

Điệnthoại:................................................Fax:...................................................

Đăngkýkinhdoanhsố:................ngày..................do...............................cấp

Mãsốthuế:..........................................................................................................

[Nộidungchính]

Chúngtôixintrìnhbàymộtviệcnhưsau:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

[Kếtluận/Đềđạt]

Vớisựviệcnhưtrên,chúngtôirấtmongnhậnđượcsựgiúpđỡcủaQuýCơquanđể:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

[Lờicảmơn]

Mọithôngtintraođổivàyêucầuliênquan,vuilòngliênhệvớichúngtôitheođịachỉtrên.

Chúngtôixintrântrọngcảmơn.

Nơinhận:(Cáccánhânvàphòngbanliênquan)

THAYMẶTCÔNGTY

[Ghirõchứcvụ,Kýtên,Đóngdấu]

Vídụ:

ChicụcHQKVI:01

Lưu:01

[MẪUTHÔNGBÁO]

TênCôngty

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập–Tựdo–Hạnhphúc

Số:

[Địađiểm,ngày…tháng…năm…]

THÔNGBÁOV/v……………………

V/v.Chuyểnđịađiểmkinhdoanh

[Lờimởđầu–cóhoặckhông]

[Nộidungthôngbáo]

Côngty…xintrântrọngthôngbáo:

Kểtừngày…Côngtychúngtôichuyểntớiđịađiểmkinhdoanhmớinhưsau:

Địachỉ:.................................................................................................................

Điệnthoại:..............................................Fax:.....................................................

MọithôngtinkhácliênquantớiCôngtyvẫnkhôngthayđổi.

[Nhắclại/củngcốthôngtin]

Nếucógìchưarõhoặcđểbiếtthêmchitiết,vuilòngliênhệvớiCôngtychúngtôitheođịachỉtrên.

[Lờicảmơn]

RấtmongnhậnđượcsựhợptáccủaQuývị.

Chúngtôixintrântrọngcảmơn.

THAYMẶTCÔNGTY

[Ghirõchứcvụ,Kýtên,Đóngdấu]

[MẪUTHÔNGCÁOBÁOCHÍ]

[TiêuđềCôngty]

THÔNGCÁOBÁOCHÍ

[Dòngtiêuđề]

Ramắtdòngsảnphẩmứngdụngđộnétcao…

[Giớithiệutintức/sựkiện]:Làmrõnộidungcủatiêuđề.Baogồmcácthôngtin:

Địađiểm,ngàythángdiễnrasựkiện

Sựkiện

Nhữngngườiliênquan

TạiTP.HồChíMinh,ngày25tháng7năm2007,Côngty…đãramắtdòngsảnphẩmứngdụngđộnétcao,baogồm:…

Cácsảnphẩmnàysẽđượcphânphốitại…kểtừngày…bởi…

Đâylàsảnphẩmhợptácgiữa…ứngdụngcôngnghệ…

[Lợiích/Tácđộngcủasảnphẩm/dịchvụ/sựkiệnđótớingườiđọc],baogồm:

Lợiích/Tácđộngcủasảnphẩm/dịchvụ/sựkiện

Thờigiancủasựkiện

Lờitríchdẫncủanhữngngườiliênquan

Sảnphẩmnàykhôngchỉgiúpngườisửdụng…màcòn…

Việccungcấpsảnphẩmsẽđượcthửnghiệmtrongvòng…tháng,nhữngngườisửdụngbanđầusẽđượchưởngmứcưuđãi…

Ông…,GiámđốcKinhdoanhCôngty…chobiết,“Đâylàsảnphẩmmangtínhứngdụngcao,đemlạinhữngtiệních…”

[Thôngtinliênlạc]

Mọiyêucầu,đềnghị,câuhỏicũngnhưđểbiếtthêmchitiết,liênhệtheođịachỉsau:

Họtên:.................................................................................................................

Địachỉ:................................................................................................................

Điệnthoại:...........................................................................................................

E-mail:

[MẪUHỢPĐỒNG]

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập–Tựdo–Hạnhphúc

-------------

HỢPĐỒNG

V/v.MUABÁNHÀNGHÓA

Số:………………..

CăncứvàoLuậtThươngmạicủanướcCộnghòaxãhộichủnghĩaViệtNambanhànhngày

CăncứvàoBộluậtDânsựcủanướcCộnghòaxãhộichủnghĩaViệtNambanhànhngày...

Căncứvàokhảnăngnhucầucácbên.

Hômnay,ngày........tháng......năm...........

Chúngtôigồm:.....................................................................................................

BÊNBÁN:

Địachỉtrụsởchính:.............................................................................................

Điệnthoại:...........................................................................................................

Ngườiđạidiện:....................................Chứcvụ:.................................................

Giấyủyquyềnsố:..................ngày.......tháng.......năm.......do....................ký.

[nếucóviệcủyquyền]

Mãsốthuế:..........................................................................................................

Tàikhoảnsố:.................................tạiNgânhàng................................................

SauđâygọilàBênA

BÊNMUA:

Địachỉtrụsởchính:.............................................................................................

Điệnthoại:...........................................................................................................

Ngườiđạidiện:................................Chứcvụ:.....................................................

Giấyủyquyềnsố:......................ngày......tháng......năm.......do..................ký.

[nếucóviệcủyquyền]

Mãsốthuế:..........................................................................................................

Tàikhoảnsố:...............................tạiNgânhàng:................................................

SauđâygọilàBênB.

HaibênđồngýkýkếtHợpđồngthuêcănhộ(sauđâygọitắtlà“Hợpđồng”)vớicácđiềukiệnvàđiềukhoảnsauđây:

ĐIỀU1.NỘIDUNGHỢPĐỒNG

BênAđồngýbánchoBênB,BênBđồngmuacủaBênAhànghóavớisốlượng,chấtlượng,đơngiáchitiếtnhưsau:

TT Tênhànghóa

Đơnvị

Sốlượng

Đơngiá

Thànhtiền

Ghichú

Cộng…

·Tổnggiátrịbằngchữ:

·Giátrênlàgiáđã/chưabaogồmthuếgiátrịgiatăng(…%);

·Giátrênđã/chưabaogồmchiphílắpđặt/vậnchuyển/….

ĐIỀU2.CHẤTLƯỢNGVÀQUYCÁCHHÀNGHÓA

Hànghóalàhàngmới,đượcsảnxuấttheotiêuchuẩn…của…

ĐIỀU3.ĐÓNGGÓIVÀKÝMÃHIỆUHÀNGHÓA

Hànghóađượcđónggóitrongbaobìloại…vớisốlượng…/baobì.

Quycáchbaobì:[màusắc,kíchcỡ,…]

Trọnglượngcảbì:

Trọnglượngtịnh:

ĐIỀU4.PHƯƠNGTHỨCGIAONHẬN

HànghóađượcBênAgiaotạitrụsở/kho/cửahàngcủaBênBhoặcdoBênBchỉđịnh.

Hànghóađượcgiaothànhcácđợtcụthểnhưsau:

TT Tênhànghóa

Đơnvị

Sốlượng

Thờigian

Địađiểm

Ghichú

Phươngtiệnvậnchuyểnvàchiphívậnchuyểndobên……chịu.Chiphíbốcxếp(mỗibênchịumộtđầuhoặcdohaibênthỏathuậncụthể).

NếuBênBkhôngđếnnhậnhàngthìphảichịumọichiphílưukhobãiphátsinhthựctế.NếuBênAkhônggiaohàngđúnglịchtrìnhtrênthìphảichịumọichiphíthựctếphátsinhcủaBênBliênquanđếnviệcchậmtrễgiaohàng.

BênBcótráchnhiệmkiểmnhậnphẩmchất,quycáchhànghóatạichỗvàkývàobiênbảngiaonhậnxáclậpgiữahaibên.Mọithiếuhụtvềsốlượngcũngnhưkhôngđảmbảođúngquycách,chấtlượnghàngđềuđượclậpthànhbiênbản,cóchữkýcủacảhaibên.

Trườnghợpgiaonhậnhàngtheonguyênđai,nguyênkiện,nếusaukhinhậpkhoBênBmớihiệncóviphạmthìphảilậpbiênbảnvàcóxácnhậncủacơquankiểmtratrunggian.BiênbảnphảigửiđếnBênAtronghạn10ngàytínhtừkhilậpbiênbản.Sau15ngàynếuBênAđãnhậnđượcbiênbảnmàkhôngtrảlờithìcoinhưđãchịutráchnhiệmbồithườnglôhàngđó.

Mỗilôhàngkhigiaonhậnphảicóxácnhậnchấtlượngbằngphiếuhoặcbiênbảnkiểmnghiệm;khinhậnhàng,ngườinhậnphảicóđủ:

·Giấygiớithiệucủacơquanbênmua;

·Phiếuxuấtkhocủacơquanbênbán;

·Giấychứngminhnhândân.

ĐIỀU5.BẢOHÀNHVÀHƯỚNGDẪNSỬDỤNGHÀNGHÓA

BênAcótráchnhiệmbảohànhchấtlượngvàgiátrịsửdụngloạihàng………choBênBtrongthờigianlà……………tháng.

BênAphảicungcấpđủmỗiđơnvịhànghóamộtgiấyhướngdẫnsửdụng(nếucần).

ĐIỀU6.PHƯƠNGTHỨCTHANHTOÁN

BênBthanhtoánchoBênAbằnghìnhthức……….trongthờigian……theocácđợtnhưsau:

·Đợt1:BênBthanhtoánchoBênAsốtiền…%củaHợpđồng(tươngứngvớisốtiền:…,bằngchữ:…)trongvòng…..ngàykểtừngàykýkếtHợpđồng.

·Đợt2:BênBthanhtoánchoBênAsốtiền…%củaHợpđồng(tươngứngvớisốtiền:…,bằngchữ:…)trongvòng…ngàykểtừngàynhậnđượchànghóalần…

ĐIỀU7.GIẢIQUYẾTTRANHCHẤP

Haibêncầnchủđộngthôngbáochonhautiếnđộthựchiệnhợpđồng.Nếucóvấnđềgìbấtlợiphátsinhcácbênphảikịpthờithôngbáochonhaubiếtvàbànbạcgiảiquyết(cầnlậpbiênbảnghitoànbộnộidung).

TrongquátrìnhthựchiệnHợpđồngnày,nếuphátsinhtranhchấp,cácbêncùngnhauthươnglượnggiảiquyếttrênnguyêntắctôn

trọngquyềnlợicủanhau;trongtrườnghợpkhôngthươnglượngđượcthìmộttronghaibêncóquyềnkhởikiệnđểyêucầutoàáncóthẩmquyềngiảiquyếttheoquyđịnhcủaphápluật.

ĐIỀU8.SỰKIỆNBẤTKHẢKHÁNG

Sựkiệnbấtkhảkhánglàcácsựkiệnxảyramangtínhkháchquanvànằmngoàitầmkiểmsoátcủacácbênkhônggiớihạnbởicáctrườnghợpsau:thiêntai;hoảhoạn;chiếntranh,sựthayđổivềchínhsáchcủaChínhphủdẫnđếnphảidừnghoặctạmdừngthựchiệncôngviệchoặcgâythiệthạichomộttronghaibên.

ViệcmộtbênkhônghoànthànhnghĩavụcủamìnhdosựkiệnbấtkhảkhángsẽkhôngphảilàcơsởđểbênkiachấmdứtHợpđồng.Tuynhiên,bênbịảnhhưởngbởisựkiệnbấtkhảkhángcónghĩavụphải:

·Tiếnhànhcácbiệnphápngănngừahợplývàcácbiệnphápthaythếcầnthiếtđểhạnchếtốiđaảnhhưởngdosựkiệnbấtkhảkhánggâyra

·Thôngbáongaychobênkiavềsựkiệnbấtkhảkhángxảyratrongvòng7(bảy)ngàyngaysaukhixảyrasựkiệnbấtkhảkhángvàhaibêntiếnhànhlậpbiênbảnxácnhậnxảyrasựkiệnbấtkhảkháng.

Trongtrườnghợpxảyrasựkiệnbấtkhảkháng,thờigianthựchiệnHợpđồngsẽđượckéodàibằngthờigiandiễnrasựkiệnbấtkhảkhángmàbênbịảnhhưởngkhôngthểthựchiệncácnghĩavụtheoHợpđồngcủamình.

ĐIỀU9.CÁCTHỎATHUẬNKHÁC

Cácđiềukiệnvàđiềukhoảnkháckhôngghitrongnàysẽđượccácbênthựchiệntheoquyđịnhhiệnhànhcủacácvănbảnphápluậtliênquan.

Mọisửađổi,bổsungđốivớiHợpđồngnàychỉcóhiệulựckhiđượclậpthànhvănbảnvàđượchaibênkýxácnhận.

Hợpđồngnàycóhiệulựctừngày.....................đếnngày.........................

Hợpđồngnàyđượclàmthành…bản,cógiátrịnhưnhau.Mỗibêngiữ…bản.

ĐẠIDIỆNBÊNA

(Kýtên,đóngdấu)

ĐẠIDIỆNBÊNB

(Kýtên,đóngdấu)

CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập-Tựdo-Hạnhphúc

-------------

HỢPĐỒNG

V/v.THUÊCĂNHỘ

Số:.....................

CăncứvàoBộluậtDânsựcủanướcCộnghòaxãhộichủnghĩaViệtNambanhànhngày...

CăncứvàoLuậtThươngmạicủanướcCộnghòaxãhộichủnghĩaViệtNambanhànhngày

Căncứvàokhảnăngnhucầucácbên.

Hômnay,ngày....tháng...năm....

Chúngtôigồm:

BÊNCHOTHUÊ:

Địachỉ:...........................................................................................................

Điệnthoại:...........................................................................................................

Ngườiđạidiện:.............................Chứcvụ:........................................................

Mãsốthuế:..........................................................................................................

Tàikhoảnsố:........................................................tạiNgânhàng.........................

SauđâygọilàBênA

BÊNTHUÊ:

Địachỉ..................................................................................................................

Điệnthoại:...........................................................................................................

Ngườiđạidiện:.............................Chứcvụ:........................................................

Mãsốthuế:..........................................................................................................

Tàikhoảnsố:........................................................tạiNgânhàng.........................

SauđâygọilàBênB

HaibênđồngýkýkếtHợpđồngthuêcănhộ(sauđâygọitắtlà“Hợpđồng”)vớicácđiềukiệnvàđiềukhoảnsauđây:

ĐIỀU1.NỘIDUNGHỢPĐỒNG

CănhộthuộcquyềnsởhữucủaBênAtheo

.................................................................................................................................,cụthểnhưsau:

Địachỉ:...........................................................................................................

Cănhộsố:......................tầng........................................................................

Tổngdiệntíchsửdụng:......................................................................................

Diệntíchxâydựng:............................................................................................

Kếtcấunhà:...................................................................................................

Sốtầngnhàchungcư:................tầng

Cănhộnêutrênlàtàisảngắnliềnvớithửađấtsau:

Thửađấtsố:........................................................................................................

Tờbảnđồsố:.......................................................................................................

Địachỉthửađất:.................................................................................................

Diệntích:................................m2(bằngchữ:)....................................................

Hìnhthứcsửdụng:

Sửdụngriêng:................................................................................................m2

Sửdụngchung:...............................................................................................m2

Mụcđíchsửdụng:...............................................................................................

Thờihạnsửdụng:................................................................................................

Nguồngốcsửdụng:.............................................................................................

Nhữnghạnchếvềquyềnsửdụngđất(nếu

có):...................................................

ĐIỀU2.THỜIHẠNTHUÊ

ThờihạnthuêcănhộnêutạiĐiều1củaHợpđồngnàylà............................kểtừngày............................................................................................................

ĐIỀU3.MỤCĐÍCHTHUÊ

MụcđíchthuêcănhộnêutạiĐiều1củaHợpđồngnàylà:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

ĐIỀU4.GIÁTHUÊVÀPHƯƠNGTHỨCTHANHTOÁN

4.1.GiáthuêcănhộnêutạiĐiều1củaHợpđồngnàylà:...........................đồng

(bằngchữ:.....................................................................................đồngViệtNam

4.2.Phươngthứcthanhtoán:.............................................................................

4.3.Việcgiaovànhậnsốtiềnnêutạikhoản1Điềunàydohaibêntựthựchiệnvàchịutráchnhiệmtrướcphápluật.

ĐIỀU5.NGHĨAVỤVÀQUYỀNCỦABÊNA

5.1.BênAcócácnghĩavụsauđây:

GiaocănhộnêutạiĐiều1củaHợpđồngnàychobênBvàothờiđiểm:;

BảođảmchobênBsửdụngổnđịnhcănhộthuêtrongthờihạnthuê;

Bảodưỡng,sửachữacănhộtheođịnhkỳhoặctheothoảthuận;nếubênAkhôngbảodưỡng,sửachữamàgâythiệthạichobênBthìphảibồithường.

5.2.BênAcócácquyềnsauđây:

Nhậnđủtiềnthuêcănhộ,theophươngthứcđãthoảthuận;

ĐơnphươngđìnhchỉthựchiệnhợpđồngnhưngphảibáochobênBbiếttrướcmộtthángnếubênBcómộttrongcáchànhvisauđây:

·Khôngtrảtiềnthuêcănhộliêntiếptrongbathángtrởlênmàkhôngcólýdochínhđáng;

·Sửdụngcănhộkhôngđúngmụcđíchthuê;

·Làmcănhộhưhỏngnghiêmtrọng;

·Sửachữa,đổihoặcchongườikhácthuêlạitoànbộhoặcmộtphầncănhộđangthuêmàkhôngcósựđồngýcủabênA;

·Làmmấttrậttựcôngcộngnhiềulầnvàảnhhưởngnghiêmtrọngđếnsinhhoạtbìnhthườngcủanhữngngườixungquanh;

·Làmảnhhưởngnghiêmtrọngđếnvệsinhmôitrường;

Cảitạo,nângcấpcănhộchothuêkhiđượcBênBđồngý,nhưngkhôngđượcgâyphiềnhàchoBênB;

ĐượclấylạicănhộkhihếthạnHợpđồngthuê.

ĐIỀU6.NGHĨAVỤVÀQUYỀNCỦABÊNB

6.1.BênBcócácnghĩavụsauđây:

Sửdụngcănhộđúngmụcđíchđãthoảthuận;

Trảđủtiềnthuêcănhộ,theophươngthứcđãthoảthuận;

Giữgìncănhộ,sửachữanhữnghưhỏngdomìnhgâyra;

Tôntrọngquytắcsinhhoạtcôngcộng;

TrảcănhộchobênAsaukhihếthạnHợpđồngthuê.

6.2.BênBcócácquyềnsauđây:

Nhậncănhộthuêtheođúngthoảthuận;

Đượcchothuêlạicănhộđangthuê,nếuđượcbênAđồngýbằngvănbản;

ĐượctiếptụcthuêtheocácđiềukiệnđãthoảthuậnvớibênA,trongtrườnghợpthayđổichủsởhữucănhộ;

Đượcưutiênkýhợpđồngthuêtiếp,nếuđãhếthạnthuêmàcănhộvẫndùngđểchothuê;

YêucầubênAsửachữacănhộđangchothuêtrongtrườnghợpcănhộbịhưhỏngnặng;

ĐơnphươngđìnhchỉthựchiệnhợpđồngthuêcănhộnhưngphảibáochobênAbiếttrướcmộtthángvàyêucầubồithườngthiệthại,nếubênAcómộttrongcáchànhvisauđây:

·Khôngsửachữacănhộkhichấtlượngcănhộgiảmsútnghiêmtrọng;

·Tănggiáthuêcănhộbấthợplý;

·Quyềnsửdụngcănhộbịhạnchếdolợiíchcủangườithứba.

ĐIỀU7.TRÁCHNHIỆMNỘPLỆPHÍ

LệphíliênquanđếnviệcthuêcănhộtheoHợpđồngnàydobên...................chịutráchnhiệmnộp.

ĐIỀU8.PHƯƠNGTHỨCGIẢIQUYẾTTRANHCHẤP

TrongquátrìnhthựchiệnHợpđồngnày,nếuphátsinhtranhchấp,cácbêncùngnhauthươnglượnggiảiquyếttrênnguyêntắctôntrọngquyềnlợicủanhau;trongtrườnghợpkhôngthươnglượng

đượcthìmộttronghaibêncóquyềnkhởikiệnđểyêucầutoàáncóthẩmquyềngiảiquyếttheoquyđịnhcủaphápluật.

ĐIỀU9.CAMĐOANCỦACÁCBÊN

BênAvàbênBchịutráchnhiệmtrướcphápluậtvềnhữnglờicamđoansauđây:

9.1.BênAcamđoan

Nhữngthôngtinvềnhânthân,vềcănhộđãghitrongHợpđồngnàylàđúngsựthật;

TạithờiđiểmgiaokếtHợpđồngnày:

·Cănhộkhôngcótranhchấp;

·Cănhộkhôngbịkêbiênđểbảođảmthihànhán;

ViệcgiaokếtHợpđồngnàyhoàntoàntựnguyện,khôngbịlừadối,khôngbịépbuộc;

ThựchiệnđúngvàđầyđủcácthoảthuậnđãghitrongHợpđồngnày.

9.2.BênBcamđoan

NhữngthôngtinvềnhânthânđãghitrongHợpđồngnàylàđúngsựthật;

Đãxemxétkỹ,biếtrõvềcănhộnêutạiĐiều1cuaHợpđồngnàyvàcácgiấytờvềquyềnsởhữucănhộ,quyềnsửdụngđất;

ViệcgiaokếtHợpđồngnàyhoàntoàntựnguyện,khôngbịlừadối,khôngbịépbuộc;

ThựchiệnđúngvàđầyđủcácthoảthuậnđãghitrongHợpđồngnày.

ĐIỀU10.ĐIỀUKHOẢNCUỐICÙNG

Haibênđãhiểurõquyền,nghĩavụ,lợiíchhợpphápcủamìnhvàhậuquảpháplýcủaviệcgiaokếtHợpđồngnày.

MọisửađổibổsungđốivớiHợpđồngnàychỉcógiátrịpháplýkhiđượclậpthànhvănbản,cóxácnhậncủacảhaibênvàcôngchứngtheoquyđịnhcủaphápluật.

BênA

(Kývàghirõhọtên)

BênB

(Kývàghirõhọtên)

LỜICHỨNGCỦACÔNGCHỨNGVIÊNNgày.........tháng...........năm.........(bằngchữ:

....................................................)

tại:........................................................................................................................

tôi..............................,Côngchứngviên,PhòngCôngchứngsốtỉnh/thànhphố

.............................................................................................................................

CÔNGCHỨNG:

Hợpđồngthuênhà/cănhộchungcưđượcgiaokếtgiữaBênAlà:

.............................................................................................................................

vàBênBlà:cácbênđãtựnguyệnthoảthuậngiaokếthợpđồng;

Tạithờiđiểmcôngchứng,cácbênđãgiaokếthợpđồngcónăng

lựchànhvidânsựphùhợptheoquyđịnhcủaphápluật;

Nộidungthoảthuậncủacácbêntronghợpđồngkhôngviphạmđiềucấmcủaphápluật,khôngtráiđạođứcxãhội;

Hợpđồngnàyđượclàmthành..........bảnchính(mỗibảnchínhgồm.......tờ,........trang),giaocho:

BênA......bảnchính;

BênB.......bảnchính;

LưutạiPhòngCôngchứngmộtbảnchính.

Số................................,quyểnsố................TP/CC-SCC/HĐGD.

CÔNGCHỨNGVIÊN

(Ký,đóngdấuvàghirõhọtên)

Phụlục2:MỘTSỐMẪUVĂNBẢNTIẾNGANHTHƯỜNGSỬDỤNG

TRONGCÔNGVIỆCTHƯKÝHÀNHCHÍNH

[THƯCHÚCMỪNG]

DearJohn,

IhavejustreadinTheWallStreetJournalofyourpromotiontoGeneralSalesManager.Idon’tthinkthatSmithandCompanycouldhavechosenabetterpersonforthejob.

Sincerelyyours,

[Kýtên]Phil

DearJohn,

IappreciateyourgenerousletteraboutmypromotiontoExecutiveVicePresident.Suchgoodwishesandkindwordswillhelpmedoabetterjob,I’msure.

Thanksforyournoteandforyourvaluedfriendship.

Sincerelyyours,

[Kýtên]Phil

[THƯCHIABUỒN]

DearMrs.Wilson

ItiswithgreatregretthatIjustreadofyourson’spassing.Iknownowordsofminecanconsoleyouinthissorrowfultime,butIdowantyoutoknowofmydeepestsympathy.Youhavemanyfriends

whoarethinkingofyou.

Sincerelyyours,

PhilipBrown,President

DearMr.Crenshaw

AllofusatThorneandSonsweresaddenedtolearnofyourwife’sdeath.

Weknowthereisnothingwecansaytohelpyouinthistimeofgrief,butwedowantyoutoknowthatweextendtoyouourverydeepsympathy.

Sincerelyyours,

PhilipBrown,President

DearMrs.Holmes

WeatLibertyOilCompanyweresorrytoreadofthetornadothatstruckyourDenisonfactory.Weknowthelosswasverygreat,butweknowalsothatyouwillriseandgoaheadwithrebuilding.

Ifwecanbeofserviceinhelpingyouovercomeyourpresentproblems,pleasecallonus.WehaveenjoyeddoingbusinesswithR.G.HolmesCorporationandlookforwardtoresumingourenjoyablerelationshipinthenearfuture.

Sincerelyyours,

PhilipBrown,President

[THƯCẢMƠN]

DearHenry,

Yourcardandbeautifulbouquetofroseshelpedagreatdealtomakelastweekbearable.

IambackattheofficeandfeelIshallbegoodaseververysoon.Theaccidentwasashock,butwithgoodfriendslikeyou,Iknowthedaysaheadwillbebrighter.

YoumaybesurethatIappreciateyourfriendshipallthemoreatatimelikethis.

Sincerelyyours,

[Kýtên]

[THƯRIÊNGTƯVÀNGỎÝNHỜGIÚPĐỠ]

DearJanet,

Ifithadn’tbeenforyourkeenmindandableassistance,ourrecentsalesmeetingmighthavebeenacompleteflop.BecauseIhadneverbeforeconductedsuchameeting,Icertainlywasluckytohaveyourhelp.

Thankyouforyourgoodjudgmentandwisesuggestions.

Sincerelyyours,

[Kýtên]

[THƯGIỚITHIỆUMỐIQUANHỆKINHDOANH/CỘNGSỰ]

DearMrFielding:

Thiswillintroduceagoodfriendofmine,JohnAugust,whoisassociatedwithourstate’sDepartmentofCommerce.HehasheardofthefineworkyouaredoinginOhioandhopeshewillhaveachancetotalkwithyouforafewminuteswhenhevisitsCincinnatinextTuesday,March22.

IhaveaskedMr.AugusttotelephoneyouuponhisarrivalinCincinnatitolearnwhetheryoucanseehimonthatday.Ifyoucan,Ishallappreciateit.Ithinkyouwillenjoymeetinghim.

ItwasgreattoseeyouattheBostonconvention,andIlookforwardtotheBuffaloconventioninSeptember.

Sincerelyyours,

PhilipBrown,President

[THƯGIỚITHIỆUMỐIQUANHỆCÁNHÂN]

DearTom,

Averygoodfriendofmine,JohnAugust,willbepassingthroughNashvilleonhiswaytoBostonnextTuesday,andIhaveaskedhimtostopbyyouroffice.Johnisafellowyouwillenjoymeeting.

IshallappreciateanycourtesyyoumayextendtohimwhileheisNashville—hisfirstvisittoyourgreatcity,bytheway.

Sincerelyyours,

[Kýtên]

[THƯMỜIVÀCHẤPNHẬN/TỪCHỐILỜIMỜIĂN/DỰTIỆC]

DearMr.Brueck:

TheAmericanConsolidatedLifeInsuranceCompanyisholdingadinnernextThursdayeveninghonoringitsmillion-dollar-a-yearsalespeople.Willyoujoinusasourhonoredguest?

Sinceyouwouldbeseatedattheheadtable,weareaskingyoutojoinusinRoom200oftheWaldorfHotelatseven-thirty,sothatwemayarriveatthebanquetroominagroup.

Sincerelyyours,

NoraDrake,President

DearRoger,

ArthurWhitfieldiscomingtotownnextFriday,andMarySmithandIareentertaininghimataluncheonattheRitz.Wehopeyoucansetasideacoupleofhourssoastojoinus.IamsureArthurwillbehappytoseeyou,asIshallalso.

TheluncheonwillbeheldinthePersianRoomattwelve-fifteen.

Sincerelyyours,

[Kýtên]

DearMs.Drake:

ItisapleasuretoacceptyourinvitationtoattendthedinnernextThursdayeveninghonoringyourmillion-dollar-a-yearsalespeople.

IshallbeinRoom200oftheWaldorfHotelpromptlyatseven-thirty,asyourequest.

Thankyouverymuchforyourinvitation.

Sincerelyyours,

BobBrueck

DearMr.Brown:

IshallbedelightedtospeaktotheChicagoRotaryClubnextThursday.Thankyouforinvitingme.

YoursuggestionthatIrepeatmyDetroitaddressmeansthatIwon’thavetoprepareanewone.

IshalllookforwardtoseeingyouintheVenetianRoomatnoon.

Sincerelyyours,

BarryLee

DearMs.Drake:

Onlyyesterday,IacceptedaninvitationtospeakinBostononJuly12,thedateofyourdinnermeetinghonoringyourmillion-dollar-a-yearsalespeople.Thiswillmakeitimpossibleformetobeyourguestthatevening.

Itwaskindofyoutoinviteme,andIregretmyinabilitytoattend.Ihopetheoccasionwillbeaverysuccessfulone.

Sincerelyyours,

SteveWauson

MyDearMrs.Scott:

InreplytoyourletterofMay3invitingmetoparticipateinyourassociation’sfundraisingcampaign,Iappreciateyourthoughtfulnessinwritingtome.

Iamfamiliarwithyourassociation’sgoodwork,andinthepastithasbeenmypleasuretocontributetoit.Itiswithregret,therefore,thatImusttellyouthatallmyavailablefundsforpurposesofthisnaturehavebeenpledged.Itisnotpossibleformetobeapartytoyourworthyprogramatthistime.

Youhavemybestwishesforahighlysuccessfulcampaign.

Sincerelyyours,

Mrs.SusanWilson

DearMr.Bryson

Idislikewritingaletterthatwillcausesomeoneinconvenience,butthisonefallswithinthatcategory,tomyregret.

Thismorning,Iwasadvisedthatacloserelativehadpassedawayin

Denver,andIshallbeleavingthisafternoontoattendtheservicetomorrow,thedayofyourmeeting.

IamsorrythatIshallnotbeabletospeaktoyourgroupandespeciallythatyouwillhavetofindaspeakertoreplacemeatthislatedate.IhopeyouunderstandthatIamhelplesstoavoidthistrip.

Ihopeyourmeetingwillbesuccessfulineveryway.

Sincerelyyours,

ElizabethWright,President

[BẢNGHINHỚNỘIBỘ]

TO:MaryAnneScott,ShippingDepartmentManager

FROM:BobBrueck,President

DATE:May12,2006

SUBJECT:Meetingtodiscussvariousoverseascarriers

AmeetinghasbeenscheduledforTuesday,May12,inmyofficetodiscusswithseveralcarrierrepresentativessuggestedmethodsandcoststodeliverourproductstointernationalmarkets.Yourattendanceisrequested.

Distribution:

TomAlberton

MarthaReeves

[MẪUCÔNGCHỨNG]

Foranindividual

Stateof............................................SS

Countyof............................................

Onthe.......................................dayof.......................,200..............................,

beforemecameknowntometobetheindividualdescribedinandwhoexecutedtheforegoinginstrumentandacknowledgedthathe(orshe)executedthesame.(S)

NotaryPublic

[Đóngdấuvàchứngthực]

Foracorporation

Stateof............................................SS

Countyof...........................................

Onthe.......................................dayof......................,200.............................,

beforemepersonallyappeared............tomeknown,who,beingbymedulysworn,diddeposeandsaythathe(orshe)residesat;thathe(orshe)is(title)of(Company),thecorporationdescribedinandwhichexecutedtheforegoinginstrument;thatheknowsthesealofsaidcorporation;thatthesealaffixedtosaidinstrumentissuchcorporateseal;thatitwassoaffixedbyorderofthe(title)ofsaidcorporation;andthathe(orshe)signedhis(orher)nametheretobylikeorder.

(S)...................................NotaryPublic

[Chứngthực]

Forapartnership

Stateof.............................................SS

Countyof............................................

Onthe....................................dayof.........................,200..............................,

beforemepersonallyappearedtomeknown,andknowntometobeamemberof(nameofpartnership),andthepersondescribedinandwhoexecutedtheforegoinginstrumentinthefirmnameof................,andhe(orshe)dulyacknowledgedtomethathe(orshe)executedthesameasandfortheactanddeedofsaidfirmof.................(repeatnameofpartnership).

(S)....................................

NotaryPublic

[Chứngthực]

[MẪUHỢPĐỒNG]

THISAGREEMENT,madethis..............dayof...................................,200,

betweenof............,FirstParty(hereinaftercalledtheSeller),and..........acorporationunderthelawsoftheStateof...............,withprincipalplaceofbusinessin................................(cityandstate),SecondParty(hereinaftercalledthePurchaser),

WITNESSETH:

WHEREAStheSellerhasthisdayagreedto————;andWHEREASthePurchaseriswillingto————;andWHEREAS————;NOW,THEREFORE,itisagreedthat————,WITNESSthesignaturesofthepartiesheretoonthedateaforesaid.

(S)————————

Seller

(S)————————Purchaser

By————————President

[XácnhậncủaCôngty]

[MẪUGIẤYỦYQUYỀN]

[XácnhậncủaCôngty]

I,JOHNWILLIAMSMITH,doherebyconstituteandappointHAROLDJACKSONattorneyandagentforme,tovoteasmyproxyatameetingofthestockholdersofTHEJOHNSMITHCORPORATION,accordingtothenumberofvotesIshouldbeentitledtocastifpersonallypresent.

Date:————————(S)————————

TÀILIỆUTHAMKHẢO1. AdministrativeAssistance’sandSecretary’sHandbook;Tácgiả:JamesStroman,KevinWilsonvàJenniferWauson,2004;

2. TheHardTruthaboutSoftSkills;Tácgiả:PeggyKlause,2007;

3. JobStreet.comCareerGuide;2008

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

AlphaBooksxintrântrọnggiớithiệu

BỘSÁCHS4S1. BảnCVhoànhảo–2009

2. Vượtquathửtháchtrongphỏngvấntuyểndụng–2009

3. 50điềutrườnghọckhôngdạybạn–2009

4. 20điềucầnlàmtrướckhirờighếnhàtrường–2009

5. CánhtaytráicủaSếp–2010

6. EnglishPro–2010

7. 60kỹnăngmềmthiếtyếu–Sắpxuấtbản

8. Nghềnàochobạn–nghềnàochotôi–Sắpxuấtbản

9. Nhữngđiềudoanhnghiệpkhôngdạybạn–Sắpxuấtbản

2.Hiệnnay,nhiềutàiliệuvàsáchbáodịchthuậtngữ“brand”là“thươnghiệu”tứcmộtdạngtắtcủacụmtừ“thươnghiệuthươngmại”.Tuynhiênchúngtôichorằngdịch“brand”là“thươnghiệu”sẽkhôngchínhxácvìkhôngchỉcócáccôngtyvàtậpđoàncóbrandmàngaycảnhữngtổchứckhônghềkinhdoanhhaycóhoạtđộngthươngmạinhưcáctổchứcphichínhphủ,philợinhuậnnhưtổchứcChữThậpĐỏ(RedCross)hayQuỹBảovệĐộngvậtHoangdã(WWF)cũngcóbrandcủahọ.Hơnnữa,việcchuyểnngữnhưvậysẽgâynhiềunhầmlẫnvềmặttừgốcvớithuậtngữ“trademark”.Trongcuốnsáchnày,cũngnhưtấtcảcáccuốnsáchvềtiếpthịvàxâydựngthươnghiệucủacùngnhómdịchvàhiệuđínhcủaCôngtySáchAlpha,thuậtngữ“brand”sẽđượcchuyểnngữthành“thươnghiệu”và“trademark”sẽđượcgọilà“thươnghiệuđăngký”.1.Kháchquen:regularmarket/regularcustomers.Kháiniệmmarkettrongmarketingcònđểchỉtậpthểcáckháchhàngcómộtsốđặcđiểmchungnàođó.1.ThuyềntrưởngAhab:nhânvậtchínhtrongphimMobyDickdựatrêntiểuthuyếtcùngtêncủaHermanMelville.ĐólàmộtngườiđãcốgắnggiếtchếtconcávoiMobyDickròngrãnhiềunămkểtừkhibịmấtmộtchântrongcuộcchiếnvớinó.Ahabđãkhiếncácthủythủđoànvàcontàucủamìnhlâmnguytrongcuộcchiếnđấuđểgiếtconcávoi.2.Whiteelephant:(voitrắng)thànhngữchỉvậtcồngkềnhđắttiềnmàkhôngcóíchgìlắm.3.AllyMcBeal:tênmộtsêriphimtruyềnhìnhnổitiếngcủaMỹ,cũnglàtênnhânvậtchính.1.Đâylàmộtphépchơichữ.LogobiểutượngcủaNhữngtrangvànglàhìnhmấyngóntaydichuyển.2.DailyBugle:mộttờbáogiảtưởngcủathànhphốNewYork,làphầnkhôngthểthiếucủaMarvelUniverse(nhữngtậptruyệntranhgiảtưởngdocôngtyMarvelComicsxuấtbản).NổitiếngnhấttrongsốcáctruyệntranhcủacôngtynàylàNgườiNhện.3.LuậtcủaMoore(Moore’sLaw):Vàonhữngnăm90,sốlượngcácbóngbándẫntrêncácconchipvixửlýcứ18thánglạitănggấpđôi.TrướcđóđãcómộtnhàtiênphongvềbándẫnngườiMỹtênlàGordonMooređãdựbáotrướcvềviệcnày.Năm1965,Mooređãdựđoánrằngsốlượngcácbóngbándẫntrênmộtconchipvitínhmỗinămsẽtănggấpđôi.DựđoánnàyđượcgọilàLuậtcủaMoore.Đếncuốithậpkỷ90cácchipvixửlýđãgồmnhiềutriệubóngbándẫn,chuyểnđược64bitdữliệumỗilầnvàthựchiệnhàngtỷlệnhmỗigiây.1.CóthểthấyQuyluậtphườnghộitạiViệtNamtừxưavớiHàNội36Phốphường-mỗiphốbuônbánmộtloạimặthàngvàmặthàngđótrởthànhtêncủaphố:HàngBạc,HàngTrống,HàngĐường,HàngHòm…Luậtbuôncó

hộibáncóphườngđếnnayxemravẫnđúngdùloạihànghóađượcbánkhôngthểhiệnởtênphốnữa.ỞHàNộingàynaycóphốHàngĐào,HàngNgangbánquầnáo;HàngĐườngbánômai,bánhkẹo;HàngMãbánđồhàngmã;CầuGỗbánđồtrangsứcmỹký;HàngBạcbánvàngbạc;TrầnNhânTôngbánquầnáobò;CátLinhbánvậtliệuxâydựng;LýNamĐếbánphụkiệntinhọc...3.YahoođangphảinhườngbướcchoGoogle.LầnđầutiênxuấthiệntrongDanhsách100thươnghiệumạnhnhấtthếgiớinăm2005củaInterbrand,giátrịthươnghiệucủaGoogleđãlà8,461tỷđô-la,đứngthứ38trongdanhsách,trongkhigiátrịthươnghiệucủaYahoo!,dùlàchiếnbinhlâunăm,chỉlà5,256tỷđô-la,đứngcáchGoogle20bậcxếpthứ58trongtổngsắp(mặcdùgiátrịthươnghiệuđãtănglên16%sovớinăm2004).1.ForresterResearch:ĐượcGeorgeF.Colonysánglậpvàonăm1983,ForresterResearchlàmộtcôngtyđộclậpnghiêncứuthịtrườngvàcôngnghệ.Côngtynàycũngcungcấpcácdịchvụtưvấntiêntiếnvàcótínhứngdụngcaovềcácảnhhưởngcủacôngnghệtớidoanhnghiệpvàngườitiêudùng.Tronghơn22nămnay,Forresterđãlàmộtnhàtưvấnđángtincậy,mộtnhàchiếnlượchàngđầu,thôngquacácchươngtrìnhnghiêncứu,tưvấn,sựkiệnvàđiềuhànhđồngđẳng(peer-to-peer),hãngđãgiúpcáckháchhàngtrênkhắpthếgiớiđạtđượcvịtrídẫnđầutrongcácthịtrườngcủahọ.ForrestercótrụsởchínhtạiMỹ.Đếntháng6năm2005,tổngsốnhânviêncủacôngtyđãlàhơn640ngườivàtổngsốcáccôngtykháchhànglàhơn1.900.Trongbảynămliêntiếp,côngtycũngnằmtrongtop75trongdanhsách200côngtynhỏthànhcôngnhấtdotạpchíForbesbầuchọn.2.Địachỉcủatạpchítrựctuyếnnày:www.slate.com4.Đâylàmộtcáchchơichữ,“bullish”cónghĩalàmtănggiácổphiếu,bull(tứcconbòtót)cònlàlogocủahãngMerrillLynch.1.Colanguyênlàtênmộtloạicâynhiệtđới,gốcchâuPhi,cóchứachấtcà-phê-in(caffeine),nayđượctrồngnhiềuởchâuMỹnhiệtđới.Nótrởthànhhươngliệutrongthứnướcgiảikhátmàusẫmđượccacbônáthóa,màngườiphátminhraloạinướcgiảikhátnàylàTiếnsỹJohnPemberton(sinhngày8tháng5năm1886,tạiAtlanta).CáitênCoca-Cola(gọitắtlàCoke)làdongườicộngsựFrankRobinsonđặtcho.Sauđó,doanhnghiệpnàyđượcbánchoAsaCandlernăm1888,vànhàmáysảnxuấtCoca-Colađầutiênđượcthànhlậpnăm1895tạiDallas,Texas.1.LuậtGresham(Gresham’slaw):GiảthuyếtcủanhàtàichínhngườiAnhSirThomasGresham(1519-1579)chorằng:“Badmoneydrivesgoodmoneyoutofcirculation”.(Tiềnxấuhấtcẳngtiềntốtkhỏivòngquaylưuthôngtiềntệ).Theođó,khicáckimloạivớigiátrịkhácnhaucùngcósứcmạnhnhưtiềntệ(legaltender)thìthứkimloạirẻhơnsẽtrởthànhphươngtiệnlưuhànhvàthứkiabịchôngiấu,tíchtrữ,hayxuấtkhẩu.Ởđâytácgiảsosánh

trongmarketing,nếutheođúnggiảthuyếtcủaGresham,cácthươnghiệunhánhsẽhấtcẳngthươnghiệuchính(tứcthươnghiệugốc)khỏithịtrường.2.TheoKotlertrong“Cácquyluậtmarketing”,cóhaimôhìnhmarketingquantrọnglà:từtrongrangoài(inside-out)vàtừngoàivàotrong(outside-in).Theoquanđiểminside-outthìquytrìnhmarketingsẽlà:nhàmáycácsảnphẩmhiệncóbánhàngvàxúctiếnbánhànglợinhuậnthôngquadoanhsố.Theoquanđiểmoutside-in:thịtrườngnhucầucủakháchhàngmarketingtíchhợplợinhuậnthôngquasựthỏamãncủakháchhàng1.Biểutượngcóthểmangnhiềuýnghĩathúvị.VídụlogocủacôngtymáytínhApplegồmbiểutượngtráitáobịcắnmộtmiếngvàhàngchữApple.KháchhàngtinhýsẽliêntưởngđếnquảtáoAdam(Adam’sApple)trongKinhThánh.ĐólàquảtrítuệmàThượngĐếcấmAdamvàEvaăn.Dođónótrởthànhtráicấm.VàkhẩuhiệumàApplekèmtheolà:“Takeabite!”(Hãycắnmộtmiếngđi!).NghĩalàhãymuamáytínhApple.Nhưthếcũnglàănđượcquảtrítuệđểkhônngoansángsuốt.HoặcnhưlogocủaAlphaBooks,côngtythựchiệncuốnsáchnày,cóhìnhmẫutựAlphatrongchữHyLạp.LàtênchữcáiđầutiêntrongbảngchữcáiHyLạp,Alphacòncónghĩalànguyênbản,làsựkhởiđầu.AlphacũnglàtênngôisaosángnhấttrongmộtchòmsaotrêndảiThiênHàcủaVũTrụ.ĐócũngchínhlàhìnhảnhvềAlphaBooksmàcôngtymongmuốnxâydựngtrongsuynghĩcủabạnđọc.1.Greenpeace,HealthyChoice,vàSnackWell’s:theothứtựlàtổchứcHòabìnhXanh(tổchứcphichínhphủđượcthànhlậpvớimụctiêubảovệmôitrường),HealthyChoice(thươnghiệuthựcphẩmđônglạnhvàđượcgiữlạnhdocôngtyConAgraFoodsInc.sởhữu).TheolịchsửcủacôngtyConAgra,thươnghiệunàyrađờisaukhiCEOcủaConAgralàCharles“Mike”Harperbịmộtcơnđautimnăm1985.Bịbuộcphảithayđổichếđộănuống,ôngđãđưaraýtưởngvềmộtdòngsảnphẩmđônglạnhtốthơnchosứckhỏe.ConAgrahiệnđangbánnhiềumónăndướithươnghiệuHealthyChoice,trongđócócácbữatrưađượcgiữlạnh,cácmónănphụ,thịtđônglạnhbántheolát,súpđónghộp,kem,bánhmỳ,nướcsốtmỳÝvàcảbắprăngbơ.SnackWell’slàthươnghiệuđồănnhẹcủaKraftFoodInc,mộtcôngtythựcphẩmcủaMỹ.2.GoldenArches:biểutượngchiếccổngvàngnàylàbiểutượngnổitiếngcủaMcDonald’s,mộtcôngtysởhữuchuỗinhàhàngbánđồănnhanhcótrụsởtạiChicago(Mỹ).Côngtyrađờinăm1953,vàkhiđóDickvàMacMcDonald-hainhàsánglập,đãbắtđầunhượngquyềnsửdụngthươnghiệucủacôngtyhọ.Biểutượngcóhìnhhaichiếccổngvòmởhaibênhìnhảnhmộtquầybánbánhhamburgerlưuđộng.Khiđượcnhìntừmộtgócđộnàođó,biểutượngnàykhiếnngườitaliêntưởngđếnchữcáiM,vàđãđượcbiếnthểthànhlogocủacôngty.MặcdùtrênthựctếMcDonald’sđãbỏhìnhảnhcáccổngvòmnàykhỏicácnhàhàngcủamìnhtừnhữngnăm60củathếkỷ

20,GoldenArchesvẫncòntồntạitronglogocôngtyvàthườngđượcsửdụngnhưmộtthuậtngữphổbiếnđểnóiđếncôngtyMcDonald’s.CáitênnàycònđượchiểurộnghơnnhưlàmộtdấuhiệucủachủnghĩatưbảnhaysựtoàncầuhóavìcôngtyMcDonald’slàmộttrongnhữngtậpđoànnổibậtnhấtcủaMỹđãcókhảnăngthựchiệntoàncầuhóatrongtầmtay(ngoàiCoca-ColavàNike).3.Bánhhamburger:làmộtloạibánhmìtrònđượcbổđôikẹpthịtvàrau,càchua…TênbánhnàycóxuấtxứtừĐức.4.M&M:thươnghiệukẹoviênsôcôlasữacủaMỹdocôngtyMarssảnxuất.M&M’sđượctạoranăm1940saukhiForrestMars(Cha)nhìnthấycácquânnhânTâyBanNhaăncácthanhkẹosôcôlacómộtlớpđườngphủngoàitrongthờikỳNộichiếnTâyBanNha.M&M’slàtênviếttắt(vàsaunàytrởthànhtênchínhthức)củacụmtừ“Mars&Murrie”(đốitáckinhdoanhcủaMarslàBruceMurrie).M&M’sngaylậptứctrởthànhmộthiệntượngvìvàothờiđiểmđó,khôngcóthiếtbịđiềuhòanhiệtđộtrongcáccửahàng,nhàởvàcácthanhkẹosôcôlarấtdễbịchảy,tuynhiênkẹoM&M’scólớpđườngbọcngoàinênkhôngbịchảy.SôcôlaviênM&M’sđượclàmvớisáumàu:đỏ,cam,vàng,xanhlácây,nâuvàtím.5.Macy’s:thươnghiệuMacy’slàtênmộtchuỗicáccửahàngbáchhóacủaMỹ,trongđócócửahàngởthànhphốNewYorktựgọimìnhlàcửahànglớnnhấtthếgiới.Macy’slàmôtphầncủaFederatedDepartmentStores.Macy’sđượcRowlandHusseyMacythànhlậpnăm1851ởHaverhill,bangMassachusetts(Mỹ).6.Caterpillar:tậpđoànsảnxuấtcácthiếtbịxâydựng,lâmnghiệp,cácđộngcơtốcđộvừavàcáccôngcụtàichínhliênquancủaMỹ.7.UnitedParcelService:côngtygiaonhậnbưuphẩmlớnnhấtthếgiới,mỗingàycôngtynàygiaonhậnhơn14triệubưuphẩmđếnhơn200nướctrênthếgiới.Gầnđâyhọđãmởrộnglĩnhvựchoạtđộngrahậucầnvàcáclĩnhvựcliênquanđếnvậntải.TrụsởcôngtyđóngtạiAtlanta,bangGeorgia(Mỹ).UPSnổitiếngvớicácxetảimàunâucủahọ(dođótênlóngcủacôngtynàylà“BigBrown”).MàunâuUPSsửdụngtrêncácphươngtiệnvậntảivàđồngphụccủahọđượcgọilàmàunâuPullman,đặttheotêncủanhữngtoangủtrêntàudoGeorgePullmantạoracómàunâu.UPScũngcóhãnghàngkhôngriêngcủahọ.ĐốithủchínhcủaUPSlàUnitedStatesPostalService(USPS),FedEx,vàDHL.8.BigBlue:tênlóngcủaIBM(cónghĩalàCôngtyMàuxanhKhổnglồ)vìlogocủacôngtynàycómàuxanh.Chođếnnhữngnăm90củathếkỷ20,nhânviêncủaIBMvẫnmặcđồngphụcvétxanhlơ,sơmitrắngvàcàvạtsẫmmàu.1.“War”trongtiếngĐứckhôngcónghĩagìngoạitrừlàdạngquákhứcủađộngtừsein(tứcđộngtừ“tobe”trongtiếngAnh).Nhưngđốivớingườisử

dụngtiếngAnh,nógợiraýnghĩachiếntranh(war).Cólẽđólàmộtlýdokhiếnngườitakhôngmặnmàvớithươnghiệunày.2.Perdue:mộttrongnhữngthươnghiệuđượctincậyvàđượcnhậnbiếtrộngrãinhấtcủaMỹthuộcsởhữucủaPerdueFarms,mộtcôngtaythựcphẩmvànôngsảnhàngđầuthếgiớivớidoanhsốvềgiacầmlớnthứbatrongngành.Thànhlậpnăm1920,côngtynàycungcấpcácsảnphẩmvàdịchvụvềthựcphẩmtớihơn40quốcgiatrênthếgiớivớihơn20.000côngtythànhviênvàlàđốitáccủa7.500trangtrạigiađình.1.Delicatessen:cửahàngbáncácmónănsẵn–còngọilàdeli.2.Submarinesandwich:bánhmìổdài,bổdọc,nhồinhânthịt,xalát,phomát...ổbánhdàigiốngnhưchiếctàungầm.3.Totalqualitymanagement:chủtrươngchútrọngchấtlượngsảnphẩm,baogồmcácchiếnlượcnhằmcảithiệnchấtlượngliêntục4.TomMonaghan,MichaelvàMarianIlitch,vàJohnSchnatter:NhữngngườisánglậpDomino’sPizza,LittleCaesarsvàPapaJohn’s.1.RushLimbaugh:RushHudsonLimbaughIII(sinhngày12tháng1năm1951ởMũiGirardeau,Missouri),làmộtngườikhánổitiếngtronggiớigiảitríMỹvàlàngườidẫnmộtchươngtrìnhtròchuyệntrênradiođượcưachuộngởMỹ.Làmộtnhàbìnhluậncóquanđiểmbảothủ,ôngthườngbìnhluậnvềchínhtrịvàcácsựkiệnđươngthờitrongchươngtrìnhcủamình,chươngtrìnhTheRushLimbaughShow.Hơn15nămqua,RushLimbaughđãlàngườidẫnchươngtrìnhtròchuyệntrênradiođượcnhiềungườinghenhấtởMỹvàthếgiới,vàsốthínhgiảcủaôngtheoướctínhđãlênđếnkhoảng20triệumỗituần,caothứnhìthếgiớichỉsausốthínhgiảcủachươngtrìnhPaulHarvey.2.LauraSchlessinger:LauraSchlessinger(sinhngày16tháng1năm1947)làmộtnhàbìnhluậnđạođứcvàvănhóaMỹ,đượcbiếtđếnvớitưcáchlàngườidẫnchươngtrìnhtròchuyệntrựctiếpvớithínhgiảtrênsóngradioBácsỹLaura.Chươngtrìnhnàyđượcphátsóngtrênkhắpcảnướcvàkéodàibatiếngmỗingàyvàocuốituần.SchlessingerlàmộtnhàphêbìnhnóithẳngthắnvềnhữnggìquáthịnhhànhtrongnềnvănhóađươngđạiMỹ.Đólà:tìnhdụcngoàihônnhân,sốngchungtrướckhicưới,nhữngngườicha/mẹđộcthân,cácbàmẹđilàm,hônnhânquásớm,việcchamẹquánuôngchiềuconcái,cáichếtêmáichonhữngngườimắcbệnhnany,lidịdùkhôngaicólỗivàhônnhânđồngtính…Chươngtrìnhcủabàthườngtậptrungvàonhữngđoạnbìnhluậnngắnvềnhữngvấnđềtrênvàcácchủđềxãhộivàchínhtrịkhácsaunhữngcâutrảlờitrựctiếp,thẳngthắnvàhợplýrấtđặctrưngcủabàchonhữngcâuhỏidothínhgiảgọiđếnhoặcnhữngkhúcmắcđạođứckhác.Bàcũnglàtácgiảcủanhiềucuốnsáchkỹnăngsống,trongđónổitiếnglàcuốnMườiđiềuNgungốcPhụnữlàmđểXáotrộnCuộcsốngcủaHọvànhiềucuốnsáchvềtôngiáo.Sáchcủabàvừađượcưachuộnglại

vừagâynhiềutranhcãi.Tuynhiên,chươngtrìnhtruyềnhìnhBácsỹLaurađãkhôngthànhcôngvàđãbịhủy.3.HowardStern:HowardAllanStern(sinhngày1tháng12năm1954ởRoosevelt,LongIsland,NewYork)làmộtnhânvậtnổitiếngtronggiớitruyềnthanhMỹ.“VịVuacủatấtcảcácphươngtiệntruyềnthông”tựphongnàyđãđượcgánchomộtcáitênlóngvìsựhàihướcvềtìnhdụcvàchủngtộckhásàmsỡvàgâynhiềutranhcãicủamình.ÔngcũnglànhânvậttrênradiođượctrảthùlaohậuhĩnhnhấtởMỹvàlàngườinổidanhvàgiỏinhấttronglịchsửtruyềnthanh.CácchươngtrìnhtruyềnhìnhphátsóngtrênmạnglướiquốcgiaMỹcóchươngtrìnhHowardSternShow(từnăm1990-2005trênkênhE!)vàchươngtrìnhHowardSternRadioShow(1998-2001trênCBS).4.A&E:MạnglướitruyềnhìnhA&ENetworklàmộtmạnglướitruyềnhìnhcápvàvệtinhcótrụsởtạiNewYork,Mỹ.Mạnglướitruyềnhìnhnày,vớicácchươngtrìnhchủyếuvềsinhhọc,phimtàiliệuvàcácsêriphimtruyềnhình,đãmởrộngrathêmcácchươngtrìnhtruyềnhìnhkhácvàcólượngkhángiảđếnhơn85triệuhộgiađinhtạiMỹ.A&ElàliêndoanhgiữaHearstCorporationvớitỷlệvốn37,5%,ABC,Inc.(Disneysởhữu),37,5%;vàNBCUniversal,25%.5.QVC:làmộttậpđoànđaquốcgiacótrụsởtạiWestChester,Pennsylvania,Mỹ,chuyênvềcácchươngtrìnhmuasắmtrêntruyềnhìnhtạigia.DoJosepthSegelsánglậpnăm1986,QVCphátsóngởbốnquốcgiachínhtới141triệungườitiêudùng.Têntậpđoànlàviếttắtcủacụmtừ“Quality,Value,Convenience”(Chấtlượng,Giátrị,Sựtiệnlợi)-baýchínhtrongtầmnhìncủangườisánglậpvềcôngty.6.Showtime:làmộtthươnghiệutruyềnhìnhthuêbaodomộtsốkênhtruyềnhìnhvàhệthốngtruyềnhìnhsửdụngtrênkhắpthếgiới,nhưngchủyếuđềcậpđếnmộtnhómcáckênhtruyềnhìnhtạiMỹ.7.Nickelodeon:(gọitắtlàNick)làmộtmạnglướitruyềnhìnhcápdànhchotrẻem.NơicómạnglướitruyềnhìnhNickelodeonđầutiênlàMỹ,tuynhiênhiệnnaynhiềunướckháccũngđãpháttriểnmạnglướinày:Nhật,Úc,vàAnh.1.Citicorp:TậpđoàncótiềnthânlàCitibank(thànhlậpnăm1812vớitênbanđầulàCityBankcủathànhphốNewYork).Năm1894,ngânhàngnàytrởthànhngânhànglớnnhấtnướcMỹ.Năm1902nódầnmởrộngphạmvihoạtđộngratoàncầuvàtrởthànhngânhànglớnđầutiêncủaMỹcómộtvănphòngởnướcngoài.Đếnnăm1930Citibanktrởthànhngânhànglớnnhấtthếgiớivới100chinhánhở23nước,chưakểnướcMỹ.NgânhàngnàyđổitênthànhTheFirstNationalCityBankofNewYorkvàonăm1955,sauđólạiđổithànhFirstNationalCityBankvàonăm1962,vàthànhCitibanknăm1976.Vàonăm1981,CitibankđãmởthêmmộtcôngtyconởSouth

Dakotađểtậndụngnhữngưuthếdocácluậtmớiđemlại,theođómứclãisuấttốiđađốivớicáckhoảnvaylà25%(lúcđólàcaonhấtnướcMỹ).CitibanklàmộttrongnhữngngânhàngđầutiêncủaMỹgiớithiệumáyrúttiềntựđộngvàonhữngnăm70củathếký20đểgiảmsốlượngnhânviêngiaodịchvàgiúpkháchhàngcóthểtiếpcậncáctàikhoảncủamình24/24.CitibankhiệnlàchinhánhdịchvụngânhàngchocôngtyvàcánhâncủatậpđoàndịchvụtàichínhkhổnglồCitigroup,tậpđoànlớnnhấtthếgiớitrongngànhnày.Ngoàicácgiaodịchngânhàngthôngthường,Citibankcũngcócácsảnphẩmđầutư,bảohiểmvàthẻtíndụng.Cácdịchvụtrựctuyếncủahọlàmộttrongnhữngdịchvụthànhcôngnhấttrongngànhngânhàngvớikhoảng15triệungườisửdụng.1.NursingHomeforDyingBrands:cólẽđâylàtênlóngdànhchocáccôngtydịchvụchuyênvềtáiđịnhvịthươnghiệu.2.Kraft:thươnghiệutậpđoànKraftFoods:KraftcótrụsởchínhtạiGlenview,CookCounty,bangIllinois,Mỹ.TạiMỹ,tậpđoànnàynổitiếngvớicácsảnphẩmphomát,nhấtlàthươnghiệuKraftMacaronivàphomátKraftDinner.CácthươnghiệukhácxuấthiệntạinhiềuthịtrườngtrênthếgiớinhưDairylea(ởAnh),Jacobs(càphê),Suchard,Baker’s,Toblerone,Daim,sữaMilka,MiracleWhip,Philadelphia,Vegemite,Velveeta,OscarMayer,móntrángmiệngJell-OGelatin,Planters,bộtngũcốcPostCereals,thạchKnox,StoveTop,Kool-Aid,vàCapriSun(chỉcóởBắcMỹ).ỞĐức,tậpđoànnàynổitiếngvớiMiracoli,mộtsảnphẩmmỳÝănliềnđượcpháttriểntừnhữngnăm60,cũngnhưKaffeeHag.Digiorno,mộtloạibánhpizzađểlạnh(còncótênkháclàDelissioởCanada).1.Quảngcáo(advertising)vàquảngbá(publicity)giốngnhauởchỗchúngđềulànhữngthôngtintuyêntruyềnvềmộtcôngtyvàsảnphẩmcủacôngty;điểmkhácnhaulà:thôngtinquảngcáodochínhcôngtybỏtiềnthuêmộtdiệntíchtrênbáo/tạpchíhaymộtthờilượngphátsóngtrêntivi/radio,cònthôngtinquảngbádocáccơquantruyềnthôngđạichúngđưatinmộtcáchtíchcựcvềcôngtyvàsảnphẩmnhưmộtdạngthôngtinthôngthường.Trênlýthuyếtcôngtyđókhôngphảitrảkhoảnchiphínàocả.Tâmlýngườitiêudùngthườngchorằngquảngbáđángtincậyhơnquảngcáo.2.D’Arcy,MasiusBenton&Bowles:CôngtyquảngcáocủaMỹ.4.GroupwarelàphầnmềmmàmộtnhómngườisửdụngchungvớinhautrênhệthốngmạngnộibộvàmạngInternet.Nóhoạtđộngtrênnguyêntắcsửdụngmạngmáytínhđểgiúpcácngườidùngnângcaohiệuquảcácsảnphẩmcủahọbằngcáchcộngtácvàchiasẻthôngtin.Thưđiệntửlàmộthìnhthứccủagroupware.Nóchophépcácngườidùngliênlạcvớicácngườidùngkhác,hợptáchoạtđộng,vàchiasẻcácthôngtinmộtcáchdễdàng.Thưđiệntửlàhệthốngnềntảngvàhệthốngtruyềntảidữliệucủanhiềutrìnhứngdụnggroupware.ỨngdụnggroupwaregầnđâynhấtlàWikipedia–

Báchkhoatoànthưmở.4.GiátrịthươnghiệucủaCoca-Colanăm2005theođánhgiácủahãngInterbrand:67,525tỷđô-la.Xinxemthêmchúdẫnsố12.1.Trongnhiềunămtrởlạiđây,mỗinămInterbrandđưaramộtdanhsách100thươnghiệuhàngđầuthếgiới.Theodanhsáchmớinhấtcủanăm2005thìCoca-Colavẫngiữvữngvịtrísố1(bốnnămliêntiếp)vớigiátrịthươnghiệulà67,525tỷđô-la.Thươnghiệuđứngthứ100trongdanhsáchnàylàHeinekenvớigiátrịthươnghiệulà2,35tỷđô-la.2.Stockoption:Quyềnưuđãimuacổphiếu.Đâyđượccoinhưmộttrongsốnhữngđãingộđặcbiệtdànhchocácnhânviên(phổbiếnởcấpquảntrị).Hiệnnaytrongđàmphánvềcáclợiíchvềlươngbổngcủanhânviên,stockoptionđượccoinhưmộtmục,ngoàilươngcơbản,thưởng,nhữngchuyếnnghỉdưỡngdocôngtytổchức,bảohiểm…3.TheoDanhsách100thươnghiệuhàngđầuthếgiớicủaInterbrandnăm2005,giátrịthươnghiệuYahoo!là5,256tỷđô-la,xếpthứ58.GiátrịcủaAOLnăm2004là3,248tỷđô-la,nhưngđếnnăm2005thươnghiệunàyđãkhôngcònchỗđứngtrongdanhsách100thươnghiệuhàngđầuthếgiớinữa.5.SockPuppet:Thươnghiệumộtloạirốitất.Sockpuppetcũnglàtêngọicủaloạiconrốinày,cáchchơirốinàycũngrấtđơngiản:chotayvàomộtchiếctất,vớicáccửđộngcủacácngóntay,nhấtlàngóncáivàngóntrỏ,chiếctấtsẽnhưcómắtmũimiệngvà“nói”thựcsựvớithuậtnóitiếngbụngcủangườibiểudiễn.Đôikhingườitacònrạchhẳnmộtđoạntấtđểlàmmiệngchoconrối.Ngườibiểudiễnrốitấtthườnggiấumìnhsaumộtbụcvàchỉgiơtaylênđểlộconrối.6.Prince:casỹPrince(tênkhaisinhPrinceRogersNelsonsinhngày7tháng6năm1958ởMinneapolis,Minnesota):casỹ,ngườiviếtbàihát,nhàsảnxuấtbăngđĩavànhạccông(cóthểchơinhiềuloạinhạckhí)đượcyêuthíchvàcóảnhhưởng.Âmnhạccủaanhđãgópphầnpháttriểnthêmnhiềubiếnthểcủanhữngkiểunhạckhuônmẫunhưfunk,pop,rock,R&B/soul,vàhiphop,vàanhđượccoilà“LinhhồncủaMinneapolis”.Princeđổitênmìnhthànhmộtdấuhiệukhôngthểđánhvầnđượcvàonăm1993,nhưngđãlấylạicáitênPrincevàonăm2000.1.Đâylàmứcgiáquảngcáotạithờiđiểmtácgiảviếtcuốnsáchnày.1.ÝnóingườiđọchọccáchtạodựngthươnghiệucủamìnhtrênInternetkhiđọccuốnsáchnày,chỉcầnbỏramộtsốtiềnmuasáchrấtkhiêmtốnsovớikhoảnphíphảitrảchonhàtưvấnxâydựngthươnghiệu.1.MickeyD:TêngọilóngcủahãngMcDonald’s.2.CreditSuisseFirstBoston:CreditSuisseFirstBoston(CSFB)làmộthãngcungcấpcácdịchvụtàichínhvàđầutưngânhàng.NólàmộtphầncủatậpđoànCreditSuissevàthựctếsẽđượcđổitênthànhCreditSuissevàotháng1năm2006.Hãngnàyphụcvụchobanhómkháchhàngkhácnhau:các

kháchhàngquantâmđếnđịnhchế,đầutưngânhàngvàquảnlýđầutư.Nhómkháchhàngđịnhchếsẽđượcnhữngbộphậnsaucủacôngtyphụcvụ:CSFBHOLT,Equities,FixedIncome,LifeFinance,PrimeServices,vàResearch.Nhómkháchhàngđầutưngânhàngsẽtiếpcậnvớicácbộphận:Mergers&AcquisitionsEquityCapitalMarkets,DebtCapitalMarkets,PrivatePlacement,LeveragedFinance,IndustryExperience,vàRegionalPresence.Nhómkháchhàngquảnlýđầutưsẽđượccácbộphậnsaucủatậpđoànchămsóc:AlternativeCapital,AssetManagement,CSFBVOLARIS,vàPrivateClient.3.YogiBerra:LawrencePeter“Yogi”Berra(sinhngày12tháng5năm1925)làmộtcựuquảnlývàcầuthủchơivịtríbắtbóngtạiLiênđoànBóngchàyMỹ,hầunhưtrongsuốtsựnghiệpcủamìnhchơichođộiNewYorkYankees.AnhlàmộttrongbốncầuthủđạtdanhhiệuCầuthủGiátrịnhấtcủaLiênđoànBóngchàyMỹbalần,vàlàmộttrongsáungườiquảnlýđã¬đưađộibóngchàyMỹvàLiênđoànBóngchàyquốcgiaMỹđếnvớigiảithiđầuquốctếWorldSeries.Anhđượccoilàmộttrongnhữngcầuthủchơivịtríbắtbónggiỏinhấttronglịchsử.BerracũngkhánổitiếngvớixuhướngdùngtừsainghĩamộtcáchbuồncườivàtáchrờingônngữtiếngAnhđểtrêuchọcngườikhácmộtcáchduyêndáng.ChínhxuhướngnàycủaanhlànguồngốccủatừYogiisms(chủnghĩaYogi).YogiđãđượctạpchíEconomistbầuchọndanhhiệuNgườingốcThôngtháinhấttrong50nămquavàotháng1năm2005.1.BMW=BavarianMotorWorks,cónghĩalànhàmáysảnxuấtôtôtạibangBavaria(miềnnamnướcĐức),nguyêngốctiếngĐứclàBayerischeMotorewerke.2.Ýnóikhăntaybằngvảithôngthườngsaukhidùngxonglạiđượcchovàotúi,nhưvậykhôngvệsinh,khácgìchobệnhcảmvàotúi.Chonênhãydùngkhăngiấy,xonglàvứtđi.3.NgườinàyđồngnhấtkhăngiấyvớiKleenexnênvẫngọiđólàcáiKleenex,dùthựctếnóhiệuScott.Đólàkhimộtdanhtừriêngđượcsửdụngnhưmộtdanhtừchung.1.PhilipsNV:KoninklijkePhilipsElectronicsN.V.(RoyalPhilipsElectronicsN.V).(tứcCôngtyĐiệntửHoànggiaPhilips),thườngđượcgọilàPhilips,làmộttrongnhữngcôngtyđiệntửlớnnhấtthếgiới.Doanhthunăm2004củacôngtynàylà30,3tỷEurovàsốnhânviênlàhơn159.000ngườitrênhơn60quốcgia.Philipsđượctổchứcthànhmộtsốbộphận:hàngđiệntửtiêudùngPhilips,hàngbándẫnPhilips,đènPhilips,cáchệthốngmáymócytếPhilipsvàcácthiếtbịgiadụngvàchămsóccánhânPhilips.2.Đâylàthôngtinvàonămcuốnsáchđượcviết.Thựctếhiệnnaycáccôngtydotcomđangsốnglại.Côngnghiệpkinhdoanhtrựctuyếntrêntoàncầu,trongđócóViệtNam,đanghồisinhcùngcácdịchvụmiễnphí.Dịchvụ

emailYahoochẳnghạn,đangphảicạnhtranhgaygắtvớidịchvụthưđiệntửmớiGmailcủaGoogle.1.Năm1942,Coca-Colađãtiếnhànhchiếndịchquảngcáocótên“ChỉcómộtthứduynhấtgiốngnhưCoca-Cola,đólàchínhbảnthânCoca-Cola.Đólàhàngthật”.(TheonlythinglikeCoca-ColaisCoca-Colaitself.It’stherealthing”).Năm1970,điệpkhúc“hàngthật”trongkhẩuhiệuđóđượcháttrongcácđoạnquảngcáotrongkhoảngmộtnăm.1.MarshallMcLuhan:HerbertMarshallMcLuhan(21/7/1911-31/12/1980)lànhàgiáodục,triếtgiavàhọcgiảngườiCanada,làgiáosưngànhvănhọcAnh,phêbìnhvănhọcvàlànhàlýluậngiaotiếp,làmộttrongnhữngnhàsánglậpngànhsinhtháihọctruyềnthôngvàhiệnlàchuyêngiadanhdựtronggiớinhữngngườiyêuthíchkỹthuật.1.Greyhound:GreyhoundLineslàcôngtyxebusvậnchuyểnhànhkháchtrongnộithịlớnnhấtởBắcMỹcóđến2.200điểmđếntạiMỹ.CôngtyđượcthànhlậpởHibbing,bangMinnesotavàonăm1914vàchínhthứctrởthànhTậpđoànGreyhoundnăm1926.Hiệnnay,côngtyđóngtrụsởchínhtạiDallas,bangTexas.TênvàlogocôngtylấytheotênloàichóGreyhound,giốngchóchạynhanhnhấtđượcnuôiđểchạythitrongcáccuộcđuachó.1.ChođếnthờiđiểmnàyYahoo!đãmấtvịtríwebsitetìmkiếmthôngtinhàngđầuvàotayGoogledùđãliênkếtvớiGoolgevàotháng6năm2000.SựnổilênnhanhchóngcủaGoogleđuợccoilàmộthiệntượngtrongcáccôngtydotcom.GoogledoLarryPagevàSergeyBrinsánglậpvàotháng9năm1998.Cuốinăm2000,mỗingàycóđến100triệuyêucầutìmkiếmthôngtinđượcthựchiệntạiGoogle.com.2.Theodanhsách100thươnghiệumạnhnhấtnăm2005củaInterbrand,thươnghiệugiátrịnhấttrênInternetlàeBayđứngthứ55trêntổngsắpvớigiátrị5,701tỷđô-la,trongkhiYahoo!cógiátrịthươnghiệulà5,256tỷđô-la(đứngthứ58).3.CâuchuyệnthànhcôngcủaGoogle:mặcdùrađờisauYahoo!,Googleđangdầnchiếmlĩnhvịtrínhàcungcấpdịchvụtìmkiếmthôngtintrựctuyếnhàngđầu.GooglecũngmớitungradịchvụemailmiễnphíGmailcạnhtranhvớidịchvụemailcủaYahoo!.1.Sears,RoebuckandCo,côngtybánlẻhàngđầuởMỹtrongsuốtthếkỷ20.Searsbánnhiềuloạihàngtiêudùng,trongđócóđồdệtmay,cácthiếtbị,dụngcụ,linhkiệnôtôvàđồgiadụng.CôngtynàycótrụsởtạiHoffmanEstates,IllinoisgầnChicago.TậpđoànSearsHoldingsCorporationlàhãngbánlẻlớnthứbaởMỹ,chỉsauWal-MartvàTheHomeDepot.Côngtynàythànhlậpnăm2005saukhiSears,RoebuckandCompanyofHoffmanEstates,IllinoisđượcTậpđoànKmartCorporationởTroy,Michiganmualại.TrụsởtậpđoànvẫntiếptụcđóngtạiHoffmanEstates,vàtậpđoànvẫngiữthươnghiệuKmart.SearsHoldingscókhánhiềuthươnghiệuđộcquyền

như:côngcụCraftsman,cácthiếtbịKenmore,pinôtôDieHard,cácvậtdụngtrangtrínhàcửacóthươnghiệuMarthaStewart,quầnáothươnghiệuJaclynSmith,quầnáothươnghiệuSesameStreet,quầnáovàđồtrangsứchiệuThaliaSodiand,quầnáohiệuLands'End,quầnáohiệuRoute66,đồlóthiệuJoeBoxer.1.Tàisảncủamộtcôngty,ngoàitàisảnlưuđộng(currentassets)vàtàisảncốđịnh(fixedassets)còncótàisảnvôhìnhhaytàisảnphivậtthể(intangibleasset).Đólàtêntuổicủacôngty(goodwill)vàlàmộtthứtàisảncóthểđemrakinhdoanhđược.2.Chaebol=tậpđoàntàiphiệt;đâylàloạiconglomerate(tậpđoànđạixínghiệp)củaHànQuốc,quảnlýtheolốigiađình,khốngchếnềnkinhtếHànQuốcvàpháttriểntừviệckếthừahìnhthứctậpđoànZaibatsu(tàiphiệt)củaNhậtđộcquyềnkhốngchếnềnkinhtếTriềuTiênsauThếchiếnII.EdomlàmộtkhuvựclịchsửđịnhcưcủangườiSemitethuộcmiềnNamLevantnằmởphíanamcủaxứJudeavàBiểnChết,phầnlớnởNegev.NóđượcđềcậptrongcáchồsơKinhThánhlàVươngquốcEdomthờikỳđồsắttạithiênniênkỷ1TCN.CựuThếgiới(TheOldWorld):baogồmcácphầncủatráiđấtđượcngườichâuÂubiếtđếntrướckhiChristopherColumbustrongchuyếnhảihànhcủamìnhpháthiệnrachâuMỹvàonăm1492,baogồm:châuÂu,châuÁvàchâuPhi(mộtcáchtổngthểgọilàđạilụcPhi-Á–Âu)vàcácđảobaoquanh.ThuậtngữnàyđượcdùngphânbiệtvớithuậtngữTânThếgiới(TheNewWorld),gồmcảchâuMỹ.SephardicJews/SephardiJews/Sephardim:nhómngườiDoTháicótổtiênsốngởTâyBanNhahayBồĐàoNha.NhữngngườinàybịtrụcxuấtkhỏiTâyBanNhavàonăm1492vàphảichạytrốnsangcácnướcHồigiáothuộcĐếquốcOttoman,tạorangônngữcủariêngmìnhchủyếulàtiếngTâyBanNhaphalẫnvớimộtsốtừHebrew.BaronvonRothschild:thuộcGiatộcRothschildlàmộtgiatộcDoTháicónguồngốctừFrankfurt,Đức.Họđãtạonênmộtđếchếtàichính–ngânhàngtạichâuÂubắtđầutừcuốithếkỷ18.KhảHãn(Khan):mộtdanhhiệudànhchonhữngngườicaitrịvàcácquanchứcởcácvùngTrungÁ,AfghanistanvàmộtsốquốcgiaHồigiáokhác.Dhimmi:làmộtthuậtngữlịchsửđốivớicôngdânkhôngphảiHồigiáosốngtạimộtnhànướcHồigiáo.Theonghĩađencónghĩalà“ngườiđượcbảovệ.”Theocáchọcgiả,quyềnlợicủacácdhimmisđượcbảovệđầyđủtrongcộngđồngcủahọ,nhưngtrongvaitròlànhữngcôngdântrongquốcgiaHồigiáo,họphảichịunhữnghạnchếnhấtđịnhvàphảitrảthuếjizya.GreatSchism:Sựchiarẽchínhthức(1054)giữaChínhthốnggiáoĐôngPhương(EasternOrthodoxChurch)vàGiáohộiCônggiáoRôma(RomanCatholicChurch).

MizrahicJews/Mizrahim:nhómngườiDoTháisốngtrongcáccộngđồngởTrungĐôngvàBắcPhi.Gen:mộtđơnvịditruyềnđượcchuyểntừchamẹsangconcáivàđượcdùngđểxácđịnhmộtsốđặctínhcủaconcái.Khazars:làmộtdântộcTurkicbándumụcđãtạoramộtđếchếgiữanhữngnămcuốithếkỷ7vàthếkỷ10(650-965).ĐếchếKhazarsthốngtrịkhuvựcrộnglớnkéodàitừThảonguyênVolga-DonđếnĐôngCrimeavàBắcCaucasus.DNAtythể:mitochondrialDNA–mtDNA.DNAtythểlàcơsởcủanhântốditruyềnngoàinhân.ChâuPhihạ-Sahara(Sub-SaharanAfrica):vềmặtđịalý,làkhuvựccủalụcđịachâuPhinằmởphíanamcủasamạcSahara.Y-chromosome:nhiễmsắcthểY.LàmộtcấutrúccótổchứccủaADNvàproteinnằmtrongcáctếbào.Haplotype:làmộtđạidiệncủaDNAnằmdọctheosợinhiễmsắcthể.KhazarKhaganate(HãnquốcKazan):làtênmộtliênminhcácdântộcdumụcthuộccácdântộcTurkởkhuvựcdãynúiAltaivàcũnglàtêngọimộthãnquốchùngmạnhởTrungÁtronggiaiđoạntừthếkỷ6tớithếkỷ7.Cáchlyditruyền:geneticisolation.Lowlands(cácvùngđấtthấp):cáckhuvựccủaScotlandnằmởphíanamvàphíađôngcủavùngcaonguyên.NgônngữSlavic:mộtnhómcácngônngữliênquankháchặtchẽcủacácdântộcSlavơvàmộtnhómnhỏcủacácngônngữẤn–Âu,đượcdùngởhầuhếtcácnướcĐôngÂu,phầnlớncácnướcvùngBalkan,cácbộphậncủaTrungÂuvàvùngBắccủachâuÁ.AnusimlànhữngngườiDoThái,theoluậtDoThái(halakha),đãbịbuộcphảitừbỏđạoDoTháingượclạiýmuốncủahọ,thườngkhibuộcphảichuyểnđổisangtôngiáokhác.ThuậtngữnàyxuấtpháttừcụmtừTalmudic“`averahb’ones(Hebrew:עבירהבאונס)”,cónghĩalà“mộtsựviphạmbắtbuộc”.Krymchaks:làmộtcộngđồngsắctộc–tôngiáocủavùngCrimeabắtnguồntừcáctínđồnóitiếngTurkiccủaRabbinicJudaism.TheolịchsửhọsốngởgầngũivớingườiCrimeanKaraites.CrimeanKaraites:lànhữngngườithựchànhKaraismlàhìnhthứcbanđầucủaDoTháigiáotheomặckhảicủaThiênChúatrongKinhTorah.KaraiteJudaismtừchốinhữngbổsungsaunàycủaTanakh(KinhThánhHebrewnhưKhẩuLuậtRabbinic(RabbinicOralLaw)vàđặttráchnhiệmcuốicùngcủaviệcgiảithíchThánhKinhchotừngcánhân.Turkic:CácdântộcTurkiclàmộtnhómcácsắctộcsốngởmiềnBắc,Đông,TrungvàTâyÁ,TâyBắcTrungQuốcvàcácvùngcủaĐôngÂu.DoTháigiáoRabbinichayRabbinismlàdòngchínhcủaDoTháigiáotừthế

kỷthứ6,saukhiTalmudBabylonđượcquyđiểnhóa.PháttriểntừDoTháigiáoPharisaic,DoTháigiáoRabbinicdựatrênniềmtinrằngtạinúiSinai,MosesđãnhậnđượctừThiênChúa“TorahViết”,cùngvớilờigiảithíchbằngmiệng,đượcgọilà“TorahNói”màMosesđãtruyềnlạichomọingười.DoTháigiáoKaraitehayKaraismlàmộtphongtràocủangườiDoTháiđặctrưngbởisựcôngnhậnTanakhlàthẩmquyềnpháplýtốicaoduynhấttrongHalakhavàthầnhọc.ĐólàkhácbiệtcủaDoTháigiáoKaraitevớiDoTháigiáoRabbinic.DoTháigiáoRabbiniccoiTorahNói,nhưđãhệthốnghóatrongTalmudvàcácvănbảntiếptheo,lànhữnggiảithíchcóthẩmquyềncủaTorah.CònDoTháigiáoKaraitegiữtháiđộrằngtấtcảcácgiớirănmàThiênChúatruyềnlạichoMosesđãđượcghinhậntrongTorahViếtmàkhôngcầnbổsunghoặcgiảithíchcủaTorahNói.Kếtquảlà,ngườiDoTháiKaraitekhôngchấpnhậncáctruyềnthốngtruyềnmiệngtrongTalmudvàcácvănbảnkhác.ChâuPhiHạSahara(Sub-SaharanAfrica):vềmặtđịalý,làphầnlụcđịachâuPhinằmởphíanamcủasamạcSahara.Vềmặtchínhtrị,nóbaogồmtấtcảcácnướcchâuPhitoànbộhaymộtphầnnằmởphíanamcủasamạcSahara(ngoạitrừSudan).ĐếchếSonghai(SonghaiEmpire):làquốcgiaSonghaiđãthốngtrịTâySaheltrongthếkỷ15và16.SahellàvùngkhíhậusinhtháivàđịasinhhọccủaquátrìnhchuyểnđổiởchâuPhigiữasamạcSaharaởphíabắcvàSudanianSavannaởphíanam.DoTháigiáoquyphạm(normativeJudaism):theotruyềnthống,việcthựchànhDoTháigiáođượcdànhchoviệcnghiêncứuKinhTorahvàchấphànhcácluậtlệvàđiềurăn.TrongDoTháigiáoquyphạm,TorahvàluậtDoTháilàkhôngthayđổi,nhưngcáchdiễngiảicủaluậtlàcởimởhơn.Nóđượccoilàmộtmitzvah(giớiluật)đểnghiêncứuvàhiểuluật.TheSyrianMalabarNasranilàmộtnhómethno-religioustừKerala,ẤnĐộ.NóámchỉnhữngngườiđãtrởthànhKitôhữuởbờbiểnMalabartrongnhữngngàyđầucủaKitôgiáo,baogồmcảngườibảnđịavàngườiDoTháiDiasporaởKerala.TêngọiNasraniđượccholàxuấtpháttừtênNazarétđượcsửdụngbởicácKitôhữuDoTháicổxưaởvùngCậnĐôngđãtinvàothiêntínhcủaChúaJesus,nhưngvẫnbámvíuvàorấtnhiềucácnghilễMosaic.NhiễmsắcthểYAaron(Y-chromosomalAaron):làtênđượcđặtchogiảthuyếttổtiênchunggầnđâynhấtcủanhiềungườitrongtầnglớptưtếDoThái(Jewishpriestlycaste)theophụhệđượcgọilàKohanim(sốítlà“Kohen”,“Cohen”,hoặcKohane).TheoKinhTorah,tổtiênnàyđượcxácđịnhlàAaron,anhemtraicủaMoses.Dođó,tổtiênchunggầnđâynhấttheogiảthuyếtđượcđặttênlà“nhiễmsắcthểYAaron”,tươngtựvới“nhiễmsắcthểYAdam”.

Amerindian:làbấtkỳthànhviêncủacácdântộcsốngởBắchayNamMỹtrướckhingườichâuÂuđến.Sabra(Hebrew:צבר)làmộttừlóngkhôngchínhthứcdùngđềchỉngườiDoTháiIsraelsinhratạiIsrael.SephardicHaredimlànhữngngườiDoTháigốcSephardivàMizrahitheoDoTháigiáoHeradi.MosesMendelssohn(1729-1786)làmộttriếtgiaDoTháiĐức,làngườiđãkhởinguồnHaskalah.YishuvlàtêngọicộngđồngngườiDoTháiởVùngđấtIsraelgiữanhữngnăm1880và1948,khiIsraeltuyênbốtrởthànhmộtnhànướcđộclập.CộngđồngDoTháiYishuvđóngvaitròquantrọngtrongviệcđặtnềnmóngchomộtNhànướcIsraelđãđượctrùliệu.TrongkhitruyềnthốngvàlịchsửDoTháilàlớpnềnmóngđầutiêntrongviệcđịnhhìnhNhànướcIsraelhiệnđại,Yishuvlàlớpthứhai.ConđườngnàyđượccholàbắtđầutừnơiChúaJesusbịxétxửtớinơiNgườibịđóngđinhvàchôncấttạiđồiGolgotha.HalutztrongtiếngHebrewcónghĩalàtiênphong.Hinduđềcậpđếnbấtcứaitựcoimìnhnhưvănhóa,sắctộchoặctôngiáogắnliềnvớicáckhíacạnhcủaẤnĐộgiáo(Hindusm).Intifada:phongtràonổidậycủangườiPalestinechốnglạiIsrael.UmKulthoum:mộtcasỹ,nhạcsỹvànữdiễnviênđiệnảnhAiCậpnổitiếngquốctếtrongnhữngnăm1920-1970.Trongýnghĩachínhcủanó,mitzvahtrongtiếngHebrewđềcậpđếngiớiluậtvànhữngđiềurăncủaChúa.NóđượcsửdụngtrongDoTháigiáoRabbinicđểnóiđến613điềurăntrongTorahởnúiSinaivàcộngthêmbảyđiềurănkhácđặtrasauđó,tổngsốlà620.AggadahđềcậpđếnvănbảnchúgiảikhôngmangtínhpháplýtrongvănhọccổđiểncủagiáođoànDoTháigiáo,đặcbiệtđượcghilạitrongTalmudvàMidrash.MidrashlàmộtphươngphápgiảithíchnhữngcâuchuyệnKinhThánhvượtrangoàinhữngchắtlọcđơngiảncủagiáolýtôngiáo,pháplý,hoặcđạođức.NhữnggiảithíchnàyđượccácRabbiđiềnvàonhững“khoảngtrống”đượctìmthấytrongKinhTorah.Beatniklàmộtkhuônmẫutruyềnthôngthịnhhànhtrongsuốtnhữngnăm1950đếngiữanhữngnăm1960,trưngbàynhữngkhíacạnhnôngcạncủaphongtràovănhóaBeattrongnhữngnăm1950.ĐịnhcưPale(ThePaleofSettlement):làthuậtngữđượcđặtchomộtkhuvựccủaĐếquốcNga,trongđóngườiDoTháiđượcphépthườngtrú,cònvượtquađóthìbịcấm.Nickelodeon:rạpchiếuphimnhỏ,vénămxu,thịnhhànhởMỹtrongnhữngnăm1905-1915.

MiriamlàchịgáicủaMosesvàAaron,vàlàcongáiduynhấtcủaAmramvàJochebed.BàlàmộttiêntrivàxuấthiệnđầutiêntrongSáchXuấtHànhtrongKinhThánhHebrew.DeborahlàmộttiêntricủaThiênChúacủaIsrael,ThẩmphánthứtưcủaIsraelthờitiềnquânchủ,cũnglàmộtchiếnbinhvàlàvợcủaLapidoththeoSáchThẩmPhán.LànữthẩmphánduynhấtđượcđềcậptrongKinhThánh,DeborahdẫnđầucuộcphảncôngthànhcôngchốnglạicáclựclượngcủaJabin–VuaCanaan–vàchỉhuyquânđộicủaônglàSisera.Câuchuyệnđượckểlạitrongchương4SáchThẩmPhán.AmidahcũnggọilàShmonehEsreh(18“,עשרהשמנהlờicầunguyện”),làkinhcầunguyệnchínhcủanghilễDoTháigiáo.NgườiDoTháigiáocầunguyệnAmidahtạimỗitrongbalễcầunguyệntrongmộtngàyđiểnhình:buổisáng,buổichiều,vàbuổitối.BứctườngÂmthanhchínhlàtốcđộcủaâmthanhtruyềntrongkhôngkhí,khoảng336m/s.Khitốcđộcủamộtvậtdichuyểntrongkhôngkhítừthấphơn,tăngdầnđếnmứcđạtvàvượttốcđộnàythìngườitanóirằngnóđãvượtqua“bứctườngâmthanh”.Indierocklàmộtthểloạinhạcalternative(Alternativerock)cónguồngốctừVươngquốcAnhtrongnhữngnăm1980.HaggadahlàmộtvănbảnDoTháiquyđịnhthứtựcủabữaăntốitrongngàylễVượtQua.ShtetlslànhữngthịtrấnnhỏvớidânsốDoTháilớntồntạiởTrungvàĐôngÂutrướcHolocaust.Arcade:hànhlangcómáichevớicáccửahàngvàquầyởhaibên.Mesopotamia:vùngLưỡngHànằmgiữahaiconsôngEuphratesvàTigris,ngàynaybaogồmlãnhthổIraq,Kuwait,ĐôngBắcSyria,vàphầnnhỏcủaĐôngNamThổNhĩKỳvàTâyNamIran.Đâyđượccoilà“cáinôicủavănminh”nhânloại.ĐếquốcLaMã(RomanEmpire)(thếkỷ1TCN–thếkỷ5,6CN):làmộtđếquốclớnnhấttronglịchsửthếgiớibaogồmlãnhthổcácquốcgiabaoquanhĐịaTrungHảingàynaycủachâuÂu,châuPhivàchâuÁ.BathànhphốlớncủanólàRome(thuộcÝ),Alexandria(thuộcAiCập)vàAntioch(thuộcThổNhĩKỳ).Năm285,HoàngđếDiocletianusphânchiaĐếchếthànhĐếquốcTâyLaMã(WesternRomanEmpire)vàĐếquốcĐôngLaMã(EasternRomanEmpire).ĐếquốcTâyLaMãkéodàiđếnnăm476;cònĐếquốcĐôngLaMã(còncótêngọikháclàĐếquốcByzantine)kéodàiđếnnăm1453.AliyahlàsựnhậpcưcủangườiDoTháitừcáccộngđồngDiasporavềlạiVùngđấtIsrael.Palestine:trongthếkỷthứnhất,ĐếchếLaMãđánhbạidântộcJudea1.000-năm-tuổi,pháhủyĐềnThờJerusalemvàđầyảihàngtrămnghìnngườiDo

Thái.ĐểxóatấtcảkýứcvềxứJudea,RomeđổitênJudeathành‘Palestine’theotênkẻthùcủangườiDoTháitrongKinhThánh–Philistines–làdântộcđãtừngđịnhcưdọctheobờbiểnxứCanaan.Vềsau,ngườiphươngTâygọiĐấtThánhDoThái-KitôgiáolàPalestine.DântộcẢrậpđãkhôngchấpnhậnrộngrãitên‘Palestine’chođếnthếkỷ20.Plato(424/423TCN–348/347TCN):TriếtgiaHylạpcổđại.Aristotle(384TCN–322TCN):TriếtgiaHylạpcổđại.HọctròcủaPlato.Jehovah:trongKinhThánhTorah,JehovahlàtênriêngcủaThượngĐế,nhưđãmặckhảichoMosestrênnúiSinai.(xemCâuchuyệnDoThái:lịchsửthăngtrầmcủamộtdântộc)Noah:theoSáchSángThế,ôngNoahđóngcontàulớnmàngàynaygọilàtầuNoahđểtựcứuôngvàgiađình,bảotồnthếgiớiđộngvật,thựcvậtkhỏibịdiệtvongbởitrậntrừngphạtđạihồngthủycủaThiênChúa.MariLetters:làmộtbộsưutậpcácthưtừhoànggiatừMari,mộtthànhphốcổtrênsôngEuphrates.AmarnaLetters:thưtừngoạigiao,trênbảngđấtsét,chủyếugiữachínhquyềnAiCậpvàđạidiệncủahọởCanaanvàAmurrutrongkhoảngthờigiannhữngnăm1300TCN.Semitic:nhómcácngônngữcóliênquanvớinhauđượcnóibởi470triệungườitạiTâyÁ,BắcPhivàSừngchâuPhi.ChúnglàmộtnhánhcủahọngônngữPhi–Á.NgônngữSemiticđượcnóinhiềunhấthiệnnaylàtiếngẢrập,Amharic,Hebrew,TigriniavàAramaic.Babylon:mộtthànhquốccủaLưỡngHàcổđại,nằmởAlHillah,tỉnhBabil,Iraq,khoảng85kmvềphíanamthủđôBaghdad(Iraq).Pharaoh:tướchiệucủavuaAiCậpcổđại.Mặckhải:mộttừthầnhọchayđượcdùngtrongKitôgiáo,cónghĩalàvénmởrabứcmànbímậtđểchothấymộtđiềugìđó.BaTư(Persia):mộtquốcgiacổởphíatâynamchâuÁ,naylàIran.Jericho:thànhcổnằmgầnBờTâycủasôngJordan.Vềmặtđịalý,TransjordangồmcáckhuvựcphíađôngcủasôngJordan,baophủphầnlớnJordanngàynay.Xứcdầu(anointing)diễntảhànhđộngxoadầutrêncơthể,hayđổdầulênđầunhằmmộtmụcđíchnàođó.Sựxứcdầubaogồmnhiềumụcđíchvàýnghĩakhácnhau.TrongthờiCựuước,xứcdầuđượcxemlàmộtnghithứcquantrọngnhằmxácchứngrằng:ngườiđượcxứcdầuđượcĐứcChúaTrờichỉđịnhđểthihànhmộtsứmệnhđặcbiệt.Samaritanslàmộtnhómsắctộc-tôngiáocủaLevant,hậuduệcủacưdânSemiticcổcủakhuvực.ĐếquốcByzantine(ByzantineEmpire)(330-1453):còngọilàĐếquốcĐôngLaMã,đóngđôởConstantinople(naylàIstanbul,thủđôcủaThổNhĩKỳ).

Gnosticism:ThuyếtNgộĐạo(từtiếngHyLạpcổđại:gnostikosγνωστικός,“học”,từGnosisγνῶσις,kiếnthức)môtảmộttậphợpcáctôngiáocổxưaxalánhthếgiớivậtchất–màhọxemnhưđượctạobởicácđấngtạohóa–vàchấpnhậnthếgiớitâmlinh.ThờiTrungcổ:giaiđoạngiữasựsụpđổcủaĐếquốcLaMãvàsựtrỗidậycủacácquốcgiachâuÂuhiệnđại,tứclàtừthếkỷ5kéodàiđếnthếkỷ15.LevantlàmộtthuậtngữlịchsửđịalýđềcậpphỏngchừngđếnmộtkhuvựcrộnglớnởTâyNamÁbaobọcbởidãynúiTauruscủaAnatoliaởmiềnBắc,BiểnĐịaTrungHảiởphíatây,vàsamạcmiềnBắcẢrậpvàMesopotamiaởphíađông.MộtsốcácquốcgiahoặccácbộphậncủacácquốcgianằmtrongkhuvựcLevantlàCyprus,AiCập,Iraq,Israel,Jordan,Lebanon,Palestine,Syria,ThổNhĩKỳ.ĐôikhibánđảoSinaicũngđượcbaogồm,mặcdùphầnnhiềuđượccoilàmộtvùngtrunggian,ngoạibiêntạothànhmộtcầunốigiữaLevantvàBắcAiCập.Aramaic:thuộccậnhọSemitic,nằmtronghọngônngữPhi–Á(Afro-asiatic).TiếngAramaiclàmộtphầntrongnhómngônngữTây-BắcSemitic,trongnhómnàycòncócácngônngữCanaanitenhưtiếngHebrewvàtiếngPhoenicia.AramaiclàngônngữchínhcủaxứSyria.BộLuậtDoThái:(Hebrew: הָכָלֲה ,Sephardic:(halaχa);phiênâmnhưhalachahoặchalachah)hoặchalocho(Ashkenazic:(haloχo))làtậphợpcácluậttôngiáocủangườiDoTháicónguồngốctừTorahViếtvàTorahNói.Baogồm613điềurăn,luậtTalmudicvàRabbinic,cácphongtụcvàtruyềnthốngbiêndịchtrongShulchanAruch(thườngđượcgọilà“CodeofJewishLaw”–“BộLuậtDoThái”).BánđảoIberianằmởcựctâynamchâuÂu,đượcbaoquanhbởiĐịaTrungHảivềhướngđôngvànam,vàbởiĐạiTâyDươngvềhướngtâyvàbắc.DãynúiPyreneeslàmthànhbiêngiớiđôngbắccủabánđảo.Gibraltar,điểmcựcnamcủabánđảo,đượcngăncáchvớichâuPhibởieobiểncùngtên.ĐâylàbánđảolớnnhấtchâuÂuvớidiệntích582.860km².BánđảoIberiagồmcócácquốcgiavàvùnglãnhthổ:TâyBanNha,BồĐàoNha,AndorravàGibraltar.SephardiJewshaySephardicjewshaySephardim:nhómngườiDoTháicótổtiênsốngởTâyBanNhahayBồĐàoNha.AshkenaziJewshayAshkenazicJewshayAshkenazim:nhómngườiDoTháigốcĐứcsốngtrongcáccộngđồngởTrungvàĐôngÂumàhiệnnaylàmiềnBắcnướcPháp,ĐứcvàThụySỹ.BánđảoBalkanlàmộtkhuvựcđịalýcủakhuvựcĐôngNamchâuÂu.baogồmtoànbộhoặcmộtphầncủaAlbania,BosniavàHerzegovina,Bulgaria,Croatia,HyLạp,Kosovo,CộnghòaMacedonia,Montenegro,Serbia,Slovenia,vàphầnchâuÂucủaThổNhĩKỳ.NovorossiyalàmộtthuậtngữlịchsửcủaĐếchếNgabiểuthịmộtkhuvực

phíabắccủaBiểnĐen(naylàmộtphầncủaUkraina).ĐếquốcOttoman:còngọilàTurkishEmpire–ĐếquốcThổNhĩKỳtheolịchsử.MizrahilànhữngngườiDoTháiđếntừTrungĐôngvàBắcPhi.Zionist:NgườitheoChủnghĩaPhụcquốcDotháiXemthêmởchươngSinhtố,vitaminE.Cơthểchỉdựtrữchấtbéo.(*)Enzymelànhữngchấtxúctácsinhhọccóbảnchấtlàprotein.Chúngxúctácchohầuhếtcácphảnứngchuyểnhóadiễnratrongcơthểsống.Nấuthứcăn(tảngthịtlớnhoặcheo,bò,gà,vịtcònnguyêncon)nhờnhiệtkhôcủangọnlửahaytronglònướng.Giốngnhưnướngbỏlònhưngnhiệtđộcaohơnnhờhơinóngkhôcủalònướng.Theocáchnày,mộtlượngmỡrấtlớnvẫncònởdướilớpda.Nấuđồănlâuvớinhiệtkhôdotácdụngchuyểnnhiệttronglònướng.Thứcănđượcsắptrênkhayrồiđặttrongkhôngkhínóngvàkhôcủalònướng.Phảiphếtbơ,dầuđểtránhdínhkhayvàlàmẩmthứcăn.Cáchnàyvẫnlàmchomónăncónhiềudầumỡ.Xàoápchảolànấunhữngmiếngthứcănnhỏvàmỏngthậtnhanhvớinhiệtđộcao,mộtchútdầumỡThứcăntháimỏngtiếpxúctrựctiếpvớinguồnnhiệt,đểchomỡchảyrakhỏithứcăn.Kemlàphầnchấtbéođượctáchratừsữa.Thànhphầndinhdưỡngcủakembaogồm87%chấtbéo,6%chấtđạmvà7%đường.Đâylàloạichấtbéobãohòa1.QuanđiểmchorằnghaiquytrìnhkhácnàycùngtồntạiđãđượcđưarabởiHenryMintzbergvàJamesWaterstrongnghiêncứukinhđiểncủahọ“OfStrategies,DeliberateandEmergent,”StrategicManagementJournal6(1985):257.GiáosưRobertBurgelmancủaĐạihọcStanfordlàhọcgiảxuấtsắctronglĩnhvựcnày,vànhiềunghiêncứucủaôngđãđượctríchdẫntrongchươngnày.Hainghiêncứuquantrọngnhấtcủaônglà“IntraorganizationalEcologyofStrategyMakingandOrganizationalAdaptation:TheoryandFieldResearch,”OrganizationScience2,no.3(August1991):239–262;và“StrategyasVectorandtheInertiaofCoevolutionaryLock-in,”AdministrativeScienceQuarterly47(2002):325–357.CuốnsáchmớiđâycủaBurgelmanlàStrategyIsDestiny(NewYork:FreePress,2002)đãtómtắtrấtnhiềupháthiệncủaông.CácgiáosưRitaMcGrathvàIanMacMillancủaTrườngkinhdoanhColumbiavàtrườngWhartoncũngđãnghiêncứunhữngvấnđềnày.Chúngtôithấybàiviết“Discovery-DrivenPlanning”(HarvardBusinessReview,July–August1995)củahọđặcbiệthữuíchtrongviệctìmhiểuquátrìnhpháttriểnchiếnlượcnàolàthíchhợptrongtừnghoàncảnh.Cuốicùng,chúngtôicũnghọchỏirấtnhiềutừcôngtrìnhcủaGiáosư

AmarBhide,TheOriginandEvolutionofNewBusiness(OxfordandNewYork:OxfordUniversityPress,2000).2.MintzbergandWaters,“OfStrategies,”258.3.Điềunàycũnglàkhởinguồncủaphươngpháptiếpcậntruyềnthốngvềcáchxâydựngchiếnlược“đúngđắn”.Thôngthường,cáchọcgiảkinhdoanhđãápdụngcáchtiếpcận“hoặc-hoặc”trongquátrìnhxâydựngchiếnlược,nhưđãđượctrìnhbàyởnhữnglầntranhluậnvôhìnhgiữaHenryMintzberg(“từdướilên”)vàIgorAnsoff(“từtrênxuống”)trongcuốnStrategicManagementJournal(vol.11,1990,andvol.12,1991).4.AndrewGrove,OnlytheParanoidSurvive(NewYork:Doubleday,1996),146.5.CácgiáosưhàngđầuthếgiớiJosephL.BowercủaTrườngKinhdoanhHarvardvàGiáosưRobertBurgelmancủaTrườngStanfordđãmôtảcácnguồnlựcđượcphânbổnhưthếnàođểchốnglạisựđầutưcạnhtranhtrongcáccấpcủatổchức.XemJosephL.Bower,ManagingtheResourceAllocationProcess(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1970);vàRobertA.BurgelmanandLeonardSayles,InsideCorporateInnovation(NewYork:FreePress,1986).6.Hiệuquảmàbộlọcgâyrachochiếnlượccủacôngtycóthểrấtsâusắc.Vídụ,tậpđoàn3Mlàmộttrongnhữngcôngtysángtạonhấttronglịchsửcậnđạivềkhảnăngápdụngnềntảngcôngnghệcốtlõichomộtloạtcácứngdụngchothịtrường.Mặcdùtấtcảsảnphẩmmớicầnđápứngmụctiêulợinhuậntươngđốicao,côngtycũngnêntậptrungvàonhữngphânkhúcthịtrườngnhỏvàbìnhdânhơn,đồngthờingănchặntấtcảtrừmộtsốíthànghóađểđưavàothịtrườngđạichúng.7.SựkiệnnàyđượcghichéptrongRobertA.Burgelman,“FadingMemories:AProcessStudyofStrategicBusinessExitinDynamicEnvironments,”AdministrativeScienceQuarterly29(1994):24–56;vàGrove,OnlytheParanoidSurvive.8.EPROMlàbộnhớtruycậpdữliệucóthểxóavàlậptrìnhđược.Cũnggiốngnhưbộvixửlý,dòngsảnphẩmEPROMcủaIntelcũnglàkếtquảcủachiếnlượcphátsinhchứkhôngphảichiếnlượccẩntrọng.XemBurgelman,“FadingMemories”.9.CónhiềunguyênnhâncácnhàquảnlýcấpcaoliêntụcđầutưvàoDRAM.Lấyvídụ,nhàquảnlýtinrằngDRAMlà“bộđiềukhiểncôngnghệ”vàviệcgiữvữngsựcạnhtranhcủaDRAMlàcầnthiếtđểtiếptụccạnhtranhtrongdòngsảnphẩmkhác.10.Grove,OnlytheParanoidSurvive.11.Bộvixửlýlàmộtcôngnghệmangtínhđộtpháthịtrườngmớiđãđượcđưavàonhiềuứngdụngmàtrướcđâykhôngkhảthi,vớicùngquymôvàchiphícủacácbảngmạchdâyinlớnđượcsửdụngtrongcácmáytínhthờiđiểm

đó.Tuynhiên,sovớimôhìnhkinhdoanhcủaIntel,bộvixửlýlàmộtcảicáchbềnvững.SảnphẩmnàyđãgiúpIntelkiếmthêmnhiềutiềnhơnvàdođónguồntàinguyêncũngđượcphânbổdễdànghơn.Điềunàyminhhọamộtnguyêntắcrấtquantrọng–phávỡchỉcóthểđượcdiễnđạttrongmốitươngquanvớimôhìnhkinhdoanhcủacôngtyvớiđốithủcạnhtranhcủahọ.12.BằngchứngxácthựcchođiềunàyđượcthảoluậntrongAmarBhide,TheOriginandEvolutionofNewBusinesses(NewYork:OxfordUniversityPress,2000).13.MintzbergandWaters,“OfStrategies,”271.14.Trongmộtloạtphátbiểuvàbàibáo,TiếnsĩJohnSeeleyBrownđãđưaraquanđiểmnày–đólàrấtkhóđểdựđoántrướclàmthếnàomọingườisẽsửdụngcáccôngnghệđộtphácóthểthayđổicáchsốngvàlàmviệccủahọ.ChúngtôikhuyêncácbạnđọcnêntìmhiểutấtcảnhữngbàiviếtcủaTiếnsĩBrown.Ôngđãgâyảnhhưởngsâusắcđếntưduycủachúngta.Vídụ,xemJ.S.Brown,ed.,SeeingDifferently:InsightsonInnovation(Boston:HarvardBusinessSchoolPublishing,1997);J.S.Brown,“ChangingtheGameofCorporateResearch:LearningtoThriveintheFogofReality,”trongTechnologicalInnovation:OversightsandForesights,eds.RaghuGarud,PraveenRattanNayyar,andZurBaruchShapira(NewYork:CambridgeUniversityPress,1997),95–110;vàJ.S.BrownandPaulDuguid,TheSocialLifeofInformation(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2000).15.Mộtquanđiểmquantrọngđượcgọilà“sựphụthuộcnguồnlực”khẳngđịnhrằngcácđốitượngbênngoàitổchứcđãkiểmsoátnhữngđiềumàtổchứccóhoặckhôngthểlàm.Cácđốitượngấy–kháchhàngvànhàđầutư–đãcungcấpchotổchứccácnguồnlựcmànócầnđểpháttriểnmạnh.Nhàquảnlýkhôngthểlàmnhữngviệcmàkhôngphụcvụlợiíchcủacácđốitượngấy,hoặclàhọsẽgiữlạicácnguồnlựccủamìnhvàcôngtysẽngừnghoạtđộng.XemJeffreyPfefferandGeraldR.Salancik,TheExternalControlofOrganizations:AResourceDependencePerspective(NewYork:Harper&Row,1978).CuốnTheInnovator’sDilemmađãdànhrấtnhiềukhônggianđểbànbạcvềvấnđềnàyvàlưuýrằngcơchếquảnlýsựthayđổibềmặtcủasựphụthuộcnguồnlựclàđểtạoracáctổchứccóthểlàdựavàocácnhàcungcấpkhác,ngườiđềcaocácsảnphẩmđộtphá.16.NhàxãhộihọcArthurStinchcombeđãviếtnhiềuvềtầmquantrọngcủađiềukiệnbanđầutrongviệcxácđịnhhệquảcủacácquyếtđịnhvàsựkiện.17.ClaytonChristensen,“MaterialsTechnologyCorp.,”Case9-694-075(Boston:HarvardBusinessSchool,1994);andClaytonChristensen,“LinkingStrategyandInnovation:MaterialsTechnologyCorp.,”Case9-696-082(Boston:HarvardBusinessSchool,1996).

18.ĐốivớiChristensen,nghiêncứunhữngvấnđềnàyđãchỉrõrằngcôngnghệcủaMTClàmộtcảicáchbềnvữngđộtphá:côngtyđãcốgắngđểđưasảnphẩmtốthơnvàonhữngthịtrườngđượcthiếtlậpsẵn,vàcôngnghệđộtphákéotheosựphụthuộcsâurộnglẫnnhautrongpháttriểnvàthiếtkếsảnphẩm.MTCđãđưararấtnhiềuquyếtđịnhsailầmnhưđãđượcmôtảtrongcuốnsáchnày–vàkếtquảlàmặcdùcôngtyvẫnsốngsótvàcólợinhuậnnhưnghọđãgặpphảirấtnhiềugiantruân.19.XemRitaGuntherMcGrathandIanC.MacMillan,“Discovery-DrivenPlanning,”HarvardBusinessReview,July–August1995,44–56.CácgiáosưMcGrathvàMacMillanđãviếtnhữngđiềurấthữuíchvềkiểmsoátviệcthànhlậpcácdoanhnghiệpmới,đạidiệnlàbàibáonày.ChúngtôikhuyếnkhíchbạntìmđọcchúngởvănphòngtạiColumbiahoặcWhartonđểcóthêmnhiềuýtưởnghay.Trongnhữngbàiviếtđó,họsửdụngthuậtngữ“Lậpkếhoạchdựatrênnềntảng”.Thayvàođó,chúngtôigọiđâylà“lậpkếhoạchchiếnlượcthậntrọng”đểthốngnhấtvớihệthốngthuậtngữđượcsửdụngởnhữngnơikháctrongchươngnày.20.Chúngtôilongạirằngmộtkhicáccôngtyđầutưmạohiểmđãbịlấnátbởicácnhàphântíchítkinhnghiệm,nhữngngườichỉbiếtvềchiếnlượccẩntrọngtrongcáckhóahọcThạcsỹQuảntrịKinhdoanhcủamình,họcầnnhiềubằngchứngvàdữliệuchặtchẽhơnnữađểcóthểchứngminhmộtchiếnlượclàđúngđắn.Sauđóhọgâyáplựclêncácđộiquảnlýcủamộtloạtcôngtyđể“thựchiện”.Họchỉtrởlạimộtchếđộcẩntrọngbanđầukhinhàđầutưchitiêuhoangphívànhữngnhàquảnlýsánglậpbịsathải,vàkhôngcósựlựachọnnàokhácngoàiviệctìmkiếmmộtchiếnlượckhảthithôngquacácquytrìnhphátsinh.21.Chúngtôilongạirằngmộtkhicáccôngtyđầutưmạohiểmđãbịlấnátbởicácnhàphântíchítkinhnghiệm,nhữngngườichỉbiếtvềchiếnlượccẩntrọngtrongcáckhóahọcThạcsỹQuảntrịKinhdoanhcủamình,họcầnnhiềubằngchứngvàdữliệuchặtchẽhơnnữađểcóthểchứngminhmộtchiếnlượclàđúngđắn.Sauđóhọgâyáplựclêncácđộiquảnlýcủamộtloạtcôngtyđể“thựchiện”.Họchỉtrởlạimộtchếđộcẩntrọngbanđầukhinhàđầutưchitiêuhoangphívànhữngnhàquảnlýsánglậpbịsathải,vàkhôngcósựlựachọnnàokhácngoàiviệctìmkiếmmộtchiếnlượckhảthithôngquacácquytrìnhphátsinh.1.Nhiềucuốnsáchđượcviếtvềkhókhăntrongviệckếthợpđồngtiềnđúngvớicơhộihợplý.Bacuốntheochúngtôilàhữuíchtrongsốđó:MarkVanOsnabruggeandRobertJ.Robinson,AngelInvesting:MatchingStartupFundswithStartupCompanies:TheGuideforEntrepreneurs,IndividualInvestors,andVentureCapitalists(SanFrancisco:Jossey-Bass,2000);DavidAmisandHowardStevenson,WinningAngels:TheSevenFundamentalsofEarly-StageInvesting(London:FinancialTimesPrenticeHall,2001);và

HenryChesbrough,OpenInnovation:TheNewImperativeforCreatingandProfitingfromTechnology(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003).3.TrongngônngữcủatácgiảvànhàđầutưmạohiểmGeoffreyMoore,đâylàkhi“cơnlốc”xuấthiện.XemGeoffreyA.Moore,InsidetheTornado(NewYork:HarperBusiness,1995)vàLivingontheFaultLine(NewYork:HarperBusiness,2000).4.MộtlầnnữachúngtôichỉdẫnđộcgiảđếnnghiêncứutìnhhuốngdàinhưmộtcuốnsáchxuấtsắccủagiáosưStanfordRobertBurgelmanvềquytrìnhpháttriểnvàthựchiệnchiếnlượcởIntel,StrategyIsDestiny(NewYork:FreePress,2002).Trongbảnbáocáođó,Burgelmannhấnmạnhtầmquantrọngkhichiếnlượcbộvixửlýxuấthiện,AndyGrovevàGordonMooređãtậptrungquyếtliệttấtcảsựđầutưcủatậpđoànvàochiếnlược.5.XemAlfredRappaportandMichaelMauboussin,ExpectationsInvesting:ReadingStockPricesforBetterReturns(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001).Chúngtôiđãnhắcđếnđiểmnàytrongchương1,nhưngnóxứngđángđượcnhắclạiởđây.Dothịtrườngchiếtkhấutăngtrưởngdựbáovàogiácổphiếuhiệntại,cáccôngtyđạtđượcnhữnggìnhàđầutưđãtiênđoánvàchiếtkhấusẽchỉkiếmđượctiềntrảchocổđôngtrungbình.Đúnglàtrongtoànbộlịchsửcủamình,cáccôngtytăngtrưởngởtốcđộnhanhhơnchotiềnlãivớicổđôngcaohơnnhữngcôngtytăngtrưởngchậmhơn.Nhưngnhữngcổđôngcábiệttronglịchsửnhậnthấynhữngngườicómứclãitrêntrungbìnhmớilànhữngngườigiữcổphầnkhithịtrườngnhậnrarằngdựđoáncủanóvềtăngtrưởngcủacôngtylàquáthấp.6.Nhữngcáchgiảmchiphíchophépcôngtytạodòngtiềnmạnhhơnđiềunhàđầutưmongđợitấtnhiêncũngtạoragiátrịcổđông.Chúngtôixếpchúngvàocảicáchbềnvữngbởichúngchophépcáccôngtyhàngđầukiếmnhiềutiềnhơntheocáchchúngđượckếtcấuđểkiếmtiền.Vìnhàđầutưthôngthườngcóthểmongđợinhữngsựcảithiệnnăngsuấttừbấtkỳcôngtynào,tuyênbốcủachúngtôiởđâychỉđơngiảnphảnánhsựthậtrằngtạogiátrịcổđôngbằngcáchvượtquamongđợicủanhàđầutưvềhiệusuấthoạtđộngthườngchỉnânggiácổphầnlênmứccaohơnnhưngphẳnghơn.Nghiêngđộdốccủabiểuđồgiácổphầnlênyêucầucảicáchđộtphá.7.Điềunàythườngđúngtrongcáctìnhhuốngbềnvững–điềuquantrọnglàphảiđầutưquyếtliệttrướckhiramắtsảnphẩmđểđảmbảocáckênhđượclấpđầyvàtrangbịnănglựctồntạiđểđápứngyêucầumongđợi.Nhưngnókhôngápdụngtrongcáctìnhhuốngphávỡ.8.XemCorporateStrategyBoard,StallPoints(WashingtonDC:TheCorporateStrategyBoard,1998).9.ĐâylàchủđềcủamộtchuỗicôngtrìnhquantrọngcủagiáosưRobertKaplanvàđồngnghiệpkhiếnhọủnghộviệcsửdụngmộtcôngcụgọilàThẻđiểmcânbằng,thayvìnhữngbáocáotàichính,nhưmộtcáchkiểmtrasức

khỏechiếnlượclâudàicủatổchức.Vídụ,xemRobertS.KaplanandDavidP.Norton,TheStrategy-FocusedOrganization(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001).10.Khikhẳngđịnhrằngnhàquảnlýcầnđểlýthuyếtchỉdẫnhànhđộngcủahọvàđừngchờtớikhidữliệuthuyếtphụcxuấthiện,chúngtôichắcchắnhyvọngrằngđộcgiảkhôngdiễngiảirằngchúngtôiđangkhuyênnhàquảnlý“đâmđầuvàotường”.Đánhgiáchitiếthoạtđộngsảnxuấtcủanhữngdoanhnghiệpcódanhtiếng,vàđưaraquyếtđịnhdựatrênnhữngsốliệuđóquantrọngvớidịchchuyểnlợinhuậnđilênquỹđạobềnvững.Khithamgiavàokếhoạchdựatrênpháthiệnchocácdựánkinhdoanhphávỡmới,việcmôhìnhtàichínhhoácáckếtquảtheoquyướccóthểgiúpngườilậpkếhoạchhiểugiảđịnhnàolàquantrọngnhất.Nhữngquyếtđịnhtácđộngbởilýthuyếttrongtrườnghợpcủachúngtôibắtnguồntừniềmtinrằnglýthuyếtvữngchắccóthểgiúpnhàlãnhđạogắnýnghĩachiếnlượcchonhữngconsốmàbìnhthườngsẽbỏlửng.11.Nhưđãkhámphátrongchương6,chúngtôihyvọngrằnggiáodụcquảnlýtạichỗ,mộtphávỡthịtrườngmới,sẽlàngànhcôngnghiệpđơnthểriêngrẽnơikhảnăngtạolợinhuậnhấpdẫnkhócókhảnăngnằmtrongviệcthiếtkếvàhệthốngcáckhóahọc.Tuyvậyhầuhếtcáctrườngkinhdoanhđềuđangcốgắngcạnhtranhtrongthịtrườngnàybằngcáchthiếtkếvàphânphốicáckhóahọcgiáodụclãnhđạochocáctậpđoànlớn.Theoquanđiểmcủachúngtôi,cáctrườngkinhdoanhcầnbổsungrấtnhiềulýthuyết.Thayvìchỉđưaracáctìnhhuốngvàbàiviết,chiếnlượctốthơnchohọlàtạoracácmôđungiáotrìnhgiátrịgiatăngchophéphàngchụcnghìnnhàđàotạotậphợpđượcnộidungđàotạothuyếtphụcgiúpnhânviênhiểuđượcđiềuhọcầnhọc,họckhinàovàởđâu.Cácnhàđàotạonàycũngcầnbiếtcáchgiảngdạythậtthuyếtphụcvàhấpdẫnkhiếnkhôngmộthọcviênnàomuốnquaylạihọctrườngkinhdoanhnữa.Nếulịchsửlàkimchỉnam,nếuđơnvịxuấtbảncủacáctrườngkinhdoanhlàmđượcđiềunày,thìhọsẽcótácđộngrộnghơnvàthuđượcnhiềulợinhuậnhơnnhiềusovớinhữngtổchứcgiảngdạytạinhàtrường.12.Córấtnhiềutàiliệuđánhgiánănglựccủacáchoạtđộngthâutómvàsápnhập,vàđiềungạcnhiênlàchúngrấttốinghĩa.Nhiềunghiêncứuđãtiếtlộrằngnhiều,vàcóthểhầuhết,cácthươngvụsápnhậpđềupháhỏnggiátrịcủacôngtybịthôntính;vídụxemMichaelPorter“FromCompetitiveAdvantagetoCompetitiveStrategy,”HarvardBusinessReview65,no.3(1987),43–59,andJ.B.Young,“AConclusiveInvestigationintotheCausativeElementsofFailureinAcquisitionsandMergers,”inHandbookofMergers,Acquisitions,andBuyouts,ed.S.J.LeeandR.D.Colman(EnglewoodCliffs,NJ:Prentice-Hall,1981),605–628.Trongđiềukiệntốtnhất,ngườithắngcuộcduynhấtcóvẻlànhữngngườibán;vídụxemG.A.

Jarrell,J.A.Brickley,andJ.M.Netter,“TheMarketforCorporateControl:TheEmpiricalEvidenceSince1980,”JournalofEconomicPerspectives2(1988):21–48,andM.C.JensenandR.S.Ruback,“TheMarketforCorporateControl:TheScientificEvidence,”JournalofFinancialEconomics11(1983):5–50.Ngaycảkhinhữngmụctiêuthôntínhđược“tuyểnchọn”từquanđiểmchiếnlượcthongthườngthìvẫncóbằngchứngquantrọngchỉrarằngnhữngkhókhăntrongthựchiệncóthểlàmtrậtbánhnhậnthứcbấtcứthứgìđượccoilàlợiích;vídụxemAnthonyB.BuonoandJamesL.Bowditch,TheHumanSideofMergersandAcquisitions:ManagingCollisionsBetweenPeople,Cultures,andOrganizations(SanFrancisco:Jossey-Bass,1988),andD.J.RavenscraftandF.M.,“TheProfitabiliyofMergers,”InternationalJournalofIndustrialOrganization7(1989):101–116.13.Chúngtôimuốnnhấnmạnhrằngthôngđiệpcủachúngtôikhôngphảilàsựthôntínhcóthểgiảiquyếtvấnđềtăngtrưởngcủacôngty.Nhưchúngtôiđãlưuý,ngaycảmộtvụthôntíncácdoanhnghiệptrưởngthànhthànhcôngcũngkhôngthayđổiđượcquỹđạotăngtrưởngcủamộttậpđoàn–nóchỉđặtdoanhthutậpđoànởvịtrícaohơnnhưngbằngphẳnghơn.Vàocuốinhữngnăm1990,CiscotheođuổimộtchiếnlượcthôntínhrấtkhácvớinhữnggìchúngtôiđãmôtảởviệckinhdoanhMDDcủaJ&J.BộđịnhtuyếnchuyểndữliệucủaCiscođãtạoralànsóngphávỡđốiđầuvớiLucentvàNortel,nhữngcôngtysảnxuấtthiếtbịchuyểnmạchchongànhđiệnthoại.HầuhếtcácvụthôntínhcủaCiscođềulàbềnvữngđốivớimôhìnhkinhdoanhvàvịtrítrênthịtrườngcủahọ,theonghĩachúnggiúpcôngtydịchchuyểnlênthịtrườngcaocấptốthơnvànhanhhơn.Chúngkhônglàmnênnềntảngchonhữngdựánkinhdoanhtăngtrưởngphávỡmới.14.ĐâylàmộttrongnhữngkếtluậntrongsáchmớicủagiáosưDonaldN.Sull,RevivaloftheFittest(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003).15.Thựcra,chúngtôilongạirằngđâychínhlànguyênnhânkhiếncácnhàlãnhđạocấpcaocủaHewlett-Packardkếthợpcácbộphậnkinhdoanhcủacôngtythànhmộtsốtổchứckhổnglồ.Rõrànglàcáchtổchứclạinàygiúpgiảmchiphí.Nhưngtheoquanđiểmcủachúngtôi,nóchỉlàmcuộcchiếncủacôngtyvớicácgiátrịvàothờiđiểmmàkhởiđộnglạităngtrưởnglàrấtquantrọngtrởnêntệhơn.Cùnglúcđó–vàđâylàlýdotạisaolýthuyếttốtlạiquantrọngđếnvậy–sự“nhỏbé”đốiđầuvới“sựlớnmạnh”khôngphảilàcáchphânloạithíchhợpkhinghĩvềnhữnglợiíchcủanhữngvụsápnhậpnàyhoặclợithếcủasựnhỏbédochiacắttổchứchoặctáchrời.Sựhợpnhấtcóthểgiúptiếtkiệmchiphí,nhưngnhưchúngtôiđãchỉratrongchươngnày,nócóthểlàmhỏnggiátrịcầncóđểtheođuổicáccơhộiphávỡtiềmnăng.Cáctổchứcnhỏhơn–haycáctổchứclớnbịtáchrathànhchuỗinhữngtổchứcnhỏhơn–cóthểdễdànghơnkhigiảiquyếtthửtháchthâu

tómnhữnggiátrịthânthiệnvớiphávỡ,nhưngnhưchúngtôiđãchỉratrongchương5và6,cáctổchứccũngphảiđốimặtvớinhucầuphụthuộcvềcấutrúc,thườngđòihỏinhữngtổchứctíchhợphơn,lớnhơn.Theoquanđiểmcủachúngtôi,vấnđềkhôngphảilàởchỗđánhđổi;haycòngọilàchấpnhậnnhữngthỏahiệpkhôngthểtránhkhỏiđược,màlàvềviệcnhậnratìnhhuốngcủamìnhvàlựachọngiảipháphợplýchovấnđềcấpbáchnhất.16.Chúngtôithườngxuyênđượchỏimộtdựánnênđượcphépthualỗbaonhiêutiền,vàsaubaolâuthìnênmongđợilợinhuận.Tấtnhiênkhôngcóquyluậtcốđịnh,bởimứcđộphícốđịnhcủamỗidoanhnghiệpkhácnhau.Ngànhđiệnthoạidiđộnglàngànhkinhdoanhtăngtrưởngphávỡđòihỏiđầutưchiphícốđịnhlớn,vàdođókhoảnlỗlớnhơncácngànhkhác.Khiđưaranhữnglờikhuyênnày,chúngtôiđơngiảnchỉhyvọngđưarachocácnhàlãnhđạonguyêntắccótínhkimchỉnamrằnglỗcàngítthìcànglãi.17.KinhnghiệmcủaHondađượctómtắttừtrang153đến156củacuốnTheInnovator’sDilemma.CâuchuyệnđóđãđượccôđọngtừnghiêncứutìnhhuốngcủaEvelynTatumChristensenvàRichardTannerPascale,“Honda(B),”Case9-384-050(Boston:HarvardBusinessSchool,1983).18.TìmkiếmthànhcôngkhôngmongđợithayvìđiềuchỉnhnhữnggìchệchhướngtừkếhoạchlàmộttrongnhữngnguyêntắcquantrọngnhấtmàPeterF.DruckerdạytrongcuốnsáchkinhđiểnTinhthầndoanhnhânkhởinghiệpvàsựđổimới(NewYork:Harper&Row,1985).19.Xuhướngtậptrunglạingaylậptứcvàocốtlỗikhimọithứtrởnêntồitệ,ngaycảkhikhôngcólợichonhữnggiảipháplâudàichovấnđềlàmhỏngcốtlõi,đượccácnhàtâmlýhànhvigọilà“sựcứngnhắcđedọa”.Xemthêmchương4.20.KinhnghiệmcủaFioređượcmôtảcụthểtrongClaytonM.ChristensenandTaraDonovan,“NickFiore:HealerorHitman?(A)”Case9-601-062(Boston:HarvardBusinessSchool,2000).21.BàithuyếttrìnhcủaTiếnsỹNickFioretrướcsinhviêntrườngKinhdoanhHarvard,26thángHainăm2003.22.GiáosưWilliamSahlmancủatrườngKinhdoanhHarvardđãnghiêncứuhiệntượngđầutưbongbóngvốnmạohiểmsuốthaithậpkỷ.Ôngquansátthấykhicácnhàđầutưmạohiểmkếtluậnrằnghọcầnnhữngvịtríđầutưmạnhtrongmột“danhmục”,nhàđầutưmắcchứng“thiểncậnthịtrườngvốn”–mộtcáchnhìnkhôngcânnhắctácđộngmàcáckhoảnđầutưcủacáccôngtykhácảnhhưởngđếnkhảnăngthànhcôngcủakhoảnđầutưriêngbiệtcủamình.Khinhữngkhoảnđầutưmạohiểmlớntậptrungvàomộtngànhcôngnghiệpmàcácnhàđầutưnhậnthấykinhtếhọcthangbiểudốcvàtácdụngkếtnốimạnh,cácquỹvàcôngtymàhọđầutưvàobuộcphảithamgiavàohànhvi“chạyđua”.Cáccôngtytìmcáchtiêumạnhtaytrongcuộcđua,bởitốcđộtiêutiềntươngđốicủamộtcôngtyvàkhảnăngthực

hiệntươngđốicủahọsẽquyếtđịnhthànhcông.Sahlmanghichúrằngmộtkhimộtcuộcđuanhưthếđãbắtđầu,cácquỹmạohiểmkhôngcólựachọnnàongoàiviệcthamgiavàohànhviđónếuhọmuốnthamgiavàodanhmụcđầutư.Sahlmanquansátthấygiữanhữngnăm1980vàđầunhữngnăm1990–khoảngthờigiantheosaunhữngbongbóngđầutưđầutiên–tiềnlãichođầutưmạohiểmlàconsốkhông.Chúngtađãnhìnthấysựsuygiảmtươngtựtronglãimạohiểmtrongnhữngnămtiếptheocuộckhủnghoảngdotcomvàtruyềnthôngcuốinhữngnăm1990.23.Nhữngkhoảnđầutưthiếukiênnhẫnvớilợinhuậnvàtăngtrưởngrấtthíchhợpvớinhữnggiaiđoạnsaucủabước1củavòngxoáy,khicôngtycầntậptrungvàomộtchiếnlượcthắnglợiđãtrởnênrõràng.ThúvịlàBainCapital,mộttrongnhữngdoanhnghiệpđầutưthànhcôngnhấttrongsuốtthậpkỷqua,đãthựchiệncuộcchuyểnđổirấthiệuquả.Banđầu,Bainđầutưvàonhữngdựánkhánhỏ.VídụnhưhọcungcấpvốnbanđầuchoStaples,cửahàngvănphòngphẩm.Họđãquáthànhcôngvớiquỹđầutiênđếnnỗicácnhàđầutưchỉđơngiảnlàđổthậtnhiềutiềnvàocácquỹtiếptheo,trongmứcBainchophép.Điềunãycónghĩalàgiátrịcủacôngtythayđổi,vàhọkhôngthểưutiêncácdựánđầutưnhỏđượcnữa.Tuynhiên,đốilậpvớihànhvicủaquỹmạohiểmtrongbongbóng,Bainngừngcácdựánđầutưởgiaiđoạnsớmkhihọlớnmạnhhơn.Họtrởthànhnhàđầutưvốncổphầnởgiaiđoạnsau,vàtiếptụchoạtđộngxuấtsắc.Theocáchnóicủamôhìnhxâydựnglýthuyếtmàchúngtôitrìnhbàytrongphầngiớithiệu,khinhữngquỹđầutưnàytăngtrưởng,họsẽởtrongnhữngtìnhhuốngkhác.Nhữngchiếnlượcdẫnđếnthànhcôngtrongtìnhhuốngnàycóthểdẫnđếnthảmhọaởtìnhhuốngkhác.BainCapitalthayđổichiếnlượckhitìnhhuốngthayđổi.Nhiềuquỹđầutưmạohiểmđãkhônglàmvậy.1.TrongchươngnàychúngtôisửdụngcụmtừnhàđiềuhànhcấpcaođểchỉnhữngngườiởcácvịtrínhưChủtịchhộiđồng,PhóChủtịch,Giámđốcđiềuhành,vàChủtịch.Điềuhànhcấpcao,nhữngngườicóthểthựchiệntốtvaitròlãnhđạomàchúngtôimôtảtrongchươngnàycầnphảicósứcmạnhvàsựtựtinđểtuyênbốrằngnhữngquytắcnhấtđịnhnàocủacôngtyphảituântheo,trongtrườnghợpdựánkinhdoanhtăngtrưởngđanggặpphải.2.NhưđãđềcậptrongChương8,Sonylàvídụduynhấtmàchúngtabiếtvềmộtnhàphávỡđịnhkỳ,đãtạoramộtchuỗiphávỡgồmhàngchụcdựánkinhdoanhcótốcđộtăngtrưởngmớigiữanăm1950và1982.Hewlett-Packardđãlàmđiềunàyítnhấthailần,khihọramắtmáytínhdựatrênvixửlývàmáyinphun.Gầnđây,chúngtôinhậnthấyrằngIntuitđangtíchcựctìmkiếmđểtạoradựánkinhdoanhcótốcđộtăngtrưởngmớithôngquacácbiệnphápmangtínhphávỡ.Nhưngđốivớiđạiđasốcáccôngty,phávỡlàmộtsựkiệnchỉdiễnramộtlần.3.Mộtlầnnữa,chúngtôimongđộcgiảthamkhảoStrategyisDestinycủa

RobertBurgelman;ghichépcựckỳsâusắcvềchấtlượngtrướcvàsaucácquyếtđịnhchiếnlượccóảnhhưởnglớnđãđượcphânphốiquacáclớpquảnlýtạicôngtyIntel.4.Nhữngthóiquennhư“quảnlýbằngcáchđiquanhvănphòng”,đượcphổbiếnrộngrãibởiThomasPetersvàRobertWatermantrongphươngphápquảnlýcổđiểncủahọ,InSearchofExcellence(NewYork:Warner,1982)nhắmđếntháchthứcnày.Hyvọngrằngbằngcáchđixungquanh,cácnhàquảnlýcấpcaocóthểcảmnhậnđượccâuhỏiquantrọnglàgì,đểhọyêucầuthôngtincầnthiếtđểđưaraquyếtđịnhđúngđắn.5.Mộtsốngườikhẳngđịnhrằngnhữngnhàđiềuhànhcaocấpvẫncầnphảithamgiatrongcácquyếtđịnhvềnhữngchiphílớnvìtráchnhiệmđượcủytháccủahọkhôngchophépchitiêunhiềuhơnmứccôngtyphảichitiêu.6.MinhhọanàytómtắtmộttìnhhuốnggiáodụcbởiClaytonChristensenvàRebeccaVoorheis,ManagingInnovationatNypro,Inc.(A),”Case9-696-061(Boston:HarvardBusinessSchool,1995)và“ManagingInnovationatNypro,Inc.(B),”Case9-697-057(Boston:HarvardBusinessSchool,1996).7.Đểgiảithíchđiềunày,chúngtôiđangsửdụngngônngữcủamôhìnhcủamình.Lanktonkhôngbiếtvềnghiêncứucủachúngtôivàdođóhànhđộngnhờtrựcgiáccủamình,khôngphảinhờlờikhuyêncủachúngtôi.Tuynhiêntrựcgiáccủaôngnhấtquánmộtcáchtuyệtvờivớicáchchúngtôisẽxemxéttìnhhình.8.Thúvịlàbấtchấpthựctếlàcôngtyđãbỏlỡ(chođếnnay)cơhộiđểnắmbắtlànsóngtăngtrưởngphávỡtrongviệcsảnxuấtđadạng,sốlượngthấptrênmỗimôhình,côngtyđãlàmrấttốt.Họđãtheomôhìnhnêutrongchương6,lấndầnvềphíatrướctừcuốilên,tíchhợpsảnxuấtthànhphầnvàolắpráptừngcụmphụthuộclẫnnhauvềcôngnghệvàthậmchílắprápsảnphẩmcuốicùng.Côngtytănglợinhuậngấpbalầndoanhthutớigần1tỷđô-latừnăm1997đến2002–mộtkhoảngthờigianmàcácđốithủcạnhtranhlớnthấtbại.9.Bảnchấtcủaphávỡcủacáccôngtynàyđượcphântíchởhình2-4vàcácphụlụcchương2.10.Điềuđángchúýlàchúngtôichưanghiêncứutỷlệthànhcôngtươngđốicủadựánđượcdẫndắtbởingườisánglậpsovớinhàquảnlýdẫnđầusángkiếnđộtphá.Tấtcảnhữnggìchúngtôicóthểnóitrêncơsởphântíchchúngtôiđãthựchiệnchođếnnaylàtỷlệthànhcôngtươngđốicủađộtphádongườisánglậpdẫndắtlàcaohơnsovớiquảnlý.Chúngtôichưathểkếtluậnchắcchắnvềtỷlệthànhcôngtrungbìnhcủabênnàocaohơn.Vớilýdodễhiểulàthậtkhómàlấyđượcdữliệuvềnhữngnỗlựckinhdoanhsángtạobịthấtbại.11.ClaytonM.Christensen,MarkJohnson,andDarrellK.Rigby,“FoundationsforGrowth:HowtoIdentifyandBuildDisruptiveNew

Businesses,”MITSloanManagementReview,Spring2002,22–31.ChúngtôirấtbiếtơnDarrellRigbyđãchỉrakhảnăngmộtcỗmáytăngtrưởngcóthểtạora.12.Mộtcôngcụtốtđểsửdụngtrongquytrìnhdựthảongânsáchđượcgọilàlênkếhoạchdựántổnghợp.StevenC.WheelwrightvàKimB.ClarkđãmôtảphươngphápnàytrongcuốnsáchcủahọRevolutionizingProductDevelopment(NewYork:FreePress,1992).KháiniệmcủahọđãđượcmởrộngđếnquátrìnhphânbổnguồnlựccủacôngtytheophươngphápđượcgiảithíchbởiClaytonChristensen,“UsingAggregateProjectPlanningtoLinkStrategy,Innovation,andtheResourceAllocationProcess,”Note9-301-041(Boston:HarvardBusinessSchool,2000).13.XemRitaG.McGrathandIanMacMillan,“Discovery-DrivenPlanning,”HarvardBusinessReview,July–August1995,44–54.1.Mặcdùchúngtôichưathựcsựphântíchtổnghợpnhưngcóbốnnghiêncứucôngbốgầnđâyđềuđồngtìnhvớiướctínhrằngtrongsốmườicôngtythànhcôngvớiviệcduytrìtăngtrưởng.ChrisZookvàJamesAllenxétthấytrongnghiêncứuProfitfromtheCore(Boston:HarvardBusinessSchoolPress)côngbốnăm2001rằngchỉ13%trongnhómmẫucủahọgồm1.854côngtylàcóthểtăngtrưởngổnđịnhtrongsuốt10năm.Cũngtrongnăm2001,RichardFostervàSarahKaplancôngbốnghiêncứu,CreativeDestruction(NewYork:Currency/Doubleday),theodõi1.008côngtytừnăm1962đến1998.Họnhậnthấyrằngchỉ160côngty,tứclàkhoảng16%,làcóthểtồntạitrongkhoảngthờigiannày,vàkếtluậnrằngcôngtyluônhoạtđộngtốthơnlàkhôngtưởng.JimCollinscũngđãcôngbốnghiêncứuGoodtoGreat(NewYork:HarperBusiness)vàonăm2001,trongđóôngnghiêncứumộthệthốnggốm1.435côngtytrongvòng30năm(1965-1995).Collinsnhậnthấyrằngchỉ126côngty,tứclàkhoảng9%,cóthểvượtquamứctrungbìnhcủathịtrườngvốncổphầntrongmộtthậpkỷtrởlên.KếtquảnghiêncứucủaCorporateStrategyBoardtrongStallPoints(Washington,DC:CorporateStrategyBoard,1988),đượctổnghợpchitiếttrongbài,chothấy5%sốcôngtytrongbảngxếphạngFortune50đãduytrìthànhcôngmứctăngtrưởngcủamình,và4%đãkhởiđộnglạiđượcmộtphầntăngtrưởngsaukhichữnglại.Cácnghiêncứuđềuủnghộkhẳngđịnhcủachúngtôirằngxácsuất10%thànhcôngtrongcôngcuộctìmkiếmtăngtrưởngbềnvữnglàmộtconsốướclượngrộngrãi.2.Vìtấtcảcácgiaodịchnàyđềubaogồmcổphiếunênđơnvịđolường“đíchthực”chogiátrịcủacácthỏathuậnkhácnhaulàrấtmơhồ.Dùkhimộtthỏathuậnđãkếtthúc,mộtgiátrịcuốicùngcóthểđượcchốtthìgiátrịđịnhtrướccủagiaodịchvàothờiđiểmthỏathuậnđượccôngbốcũngsẽhữuích:Nóchothấycácbênliênquanmuốntrảvànhậnbaonhiêuvàomộtthờiđiểmnàođó.Giácổphiếuthayđổisaukhithỏathuậnđượccôngbốthường

làhệquảcủacácsựkiệnngoạilệkháchầunhưkhôngliênquanđếnbảnthânthỏathuậnđó.Khicóthể,chúngtôiđềusửdụnggiátrịcủacácthỏathuậntạithờiđiểmcôngbốthayvìkhikếtthúc.Nguồndữliệucủahàngloạtcácgiaodịchnàybaogồm:NCR:“FatalAttraction(AT&T’sFailedMergerwithNCR),”TheEconomist,23March1996;“NCRSpinoffCompletesAT&TRestructurePlan,”BloombergBusinessNews,1January1997.McCawandAT&TWirelessSale:TheWallStreetJournal,21September1994.“AT&TSplitsOffAT&TWireless,”AT&Tnewsrelease,9July2001.AT&T,TCI,andMediaOn:“AT&TPlansMailingtoSellTCICustomersPhone,WebServices,”TheWallStreetJournal,10March1999;“TheAT&T-MediaoneDeal:WhattheFCCMissed,”BusinessWeek,19June2000;“AT&TBroadbandtoMergewithComcastCorporationin$72BillionTransaction,”AT&Tnewsrelease,19December2001;“ConsumerGroupsStillQuestioningComcast-AT&TCableMerger,”AssociatedPressNewswires,21October2002.3.GiácổphiếucủaCabotvượtquamứctrungbìnhthịtrườngtừnăm1991đến1995khihọquaylạitậptrungvàodựánkinhdoanhcốtlõicủamình,vìhailýdo.Ởmộtbêncủaphươngtrình,nhucầumuộithanởchâuÁvàBắcMỹtănglênvìdoanhsốbánôtônhảyvọt,từđótăngnhucầulốpxe.Vềphíacung,hainhàsảnxuấtmuộithankháccủaMỹvừarờingànhvìkhôngmuốnđápứngmứcđầutưcầnthiếtchoquảnlýmôitrường,dođótăngsứcépgiácảcủaCabot.CầutăngvàcunggiảmdẫnđếnlợinhuậntăngvọtchocáchoạtđộngsảnxuấtmuộithantruyềnthốngcủaCabot,thểhiệnởgiácổphiếucủacôngty.Tuynhiên,từ1996đến2000,giácổphiếucủahọlạigiảmxuống,phảnảnhsựthiếutriểnvọngtăngtrưởng.4.MộtnghiêncứuquantrọngvềxuhướngthựchiệncácđầutưkhôngthểtạođượctăngtrưởngcủacáccôngtyđãđượcGiáosưMichaelC.Jensenthựchiện:“Cuộccáchmạngcôngnghiệphiệnđại,lốithoátvàthấtbạicủacáchệthốngquảnlýnộibộ”,JournalofFinance(Tháng7năm1993):831-880.GiáosưJensencũngthựchiệnnghiêncứunàyđểgửilênHiệphộiTàichínhMỹ.ThúvịlàởchỗnhiềudoanhnghiệpđượcJensendẫnchứnglàđãgặtháităngtrưởnghiệuquảtừcáckhoảnđầutưcủamìnhđềulàcácnhàcảicáchđộtphá–mộtkháiniệmthenchốttrongcuốnsáchnày.Đơnvịphântíchtrongcuốnsáchnày,cũngnhưtrongcôngtrìnhcủaJensen,làtừngdoanhnghiệpchứkhôngphảihệthốngtạotăngtrưởnglớnhơntrongmộtnềnkinhtếthịtrườngtựdotưbảnchủnghĩa.CáccôngtrìnhnhưTheoryofEconomicDevelopment(Cambridge,MA:HarvardUniversityPress,1934)vàCapitalism,Socialism,andDemocracy(NewYork:London,Harper&Brothers,1942)củaJosephSchumpeterđềulàcáccôngtrìnhbướcngoặccóảnhhưởnglớn,đềcậpđếnmôitrườngnơicácdoanhnghiệphoạtđộng.Ởđâychúngtôikhẳngđịnhrằngdùthànhtíchcủacácnềnkinhtếthịtrườngtự

dotrongviệctạotăngtrưởngởmứcvĩmôlànhưthếnàothìthànhtíchcủacácdoanhnghiệpcáthểvẫnlàkhánghèonàn.Chínhthànhtíchcủacácdoanhnghiệptrongmộtthịtrườngcạnhtranhlàđiềumàchúngtôimuốnđónggóp.5.Câuchuyệnđơngiảnnàylạihóaraphứctạpbởithịtrườngdườngnhưkếthợpmộtsự“suythoái”kỳvọngvàotỷlệtăngtrưởngcủabấtkỳcôngtynào.Phântíchthựcnghiệmchothấythịtrườngkhôngkỳvọngbấtkỳcôngtynàotăngtrưởng,haythậmchílàtồntại,mãimãi.Vìvậy,nókếthợpvàogiáhiệntạimộtsựgiảmsútdựđoánvớitỷlệtăngtrưởngtừmứcđộhiệntạivàsựgiảithểcuốicùngcủadoanhnghiệp.Điềunàygiảithíchtầmquantrọngcủagiátrịcuốitronghầuhếtcácmôhìnhđịnhgiá.Giaiđoạnsuythoáinàyđượcướclượngbằngphântíchhồiquy,vàướclượngbiếnthiênrấtrộng.Vìvậy,nóiđúngrathìnếumộtcôngtyđượckỳvọngsẽtăngtrưởngởmức5%vớigiaiđoạnsuythoáilà40năm,vàsau5nămtừkhibắtđầugiaiđoạn40nămấymànóvẫntăngtrưởngởmức5%thìgiácổphiếusẽtăngởmứctạođượclợinhuậnchocổđông,vìgiaiđoạnsuythoái40nămsẽbắtđầutrởlại.Tuynhiên,vìcáchđịnhgiánàyápdụngchocáccôngtytăngtrưởngởmức5%cũngnhưởmức25%nênnókhôngthayđổiýnghĩamàchúngtôimuốntrìnhbày;đólà,thịtrườnglàmộtđốccôngnghiêmkhắc,vàchỉđạtkỳvọngkhôngthôilàchưađủđểtạođượclợinhuậncóýnghĩa.6.Tấtnhiên,trongsuốtlịchsửlâudàicủacáchdoanhnghiệpthìtrungbình,doanhnghiệpnàotăngtrưởngnhanhhơnsẽthuđượclợinhuậncaohơn.Tuynhiên,doanhnghiệptăngtrưởngnhanhhơnsẽtạođượclợinhuậncaohơnsovớidoanhnghiệptăngtrưởngchậmhơnchỉđốivớicácnhàđầutưtrongquákhứ.Nhữngngườimuakhitiềmnăngtăngtrưởngtươnglaiđãđượcchiếtkhấuvàogiácổphiếusẽkhôngnhậnđượclợinhuậntrênmứcthịtrường.MộtbàithamkhảocholuậnđiểmnàycóthểđượctìmthấytrongExpectationsInvesting:ReadingStockPricesforBetterReturns(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001)củaAlfredRappaportvàMichaelJ.Mauboussin.RappaportvàMauboussinchỉdẫnchonhàđầutưcácphươngphápđểnhậnrakhinàokỳvọngcủathịtrườngđốivớimứctăngtrưởngcủamộtcôngtycóthểkhôngđúng.7.Đâylàgiáđóngcửathịtrườngchocổphiếuthườngngày21tháng8năm2002.Khôngcógìđặcbiệtvàongàyđócả:Đóchỉlàngàyhoànthànhphântích.HOLTAssociates,mộtbộphậncủaCreditSuisseFirstBoston(CSFB),đãthựchiệncáctínhtoánnàysửdụnghệphươngphápnghiệpchủápdụngchocácdữliệutàichínhcôngkhai.Phầntrămtươnglailàthướcđođểtínhxembaonhiêuphầncủagiácổphiếuhiệntạiquychocácdòngtiềnhiệntạivàbaonhiêuphầnlàtừkỳvọngcủacácnhàđầutưvềmứctăngtrưởngvàthànhtíchtươnglai.TheođịnhnghĩacủaCSFB/HOLT:Phầntrămtươnglailàsốphầntrămcủatổnggiátrịthịtrườngmàthịtrườngấnđịnhchokhoản

đầutưkỳvọngtrongtươnglaicủacôngty.Phầntrămtươnglailàtổnggiátrịthịtrường(nợcộngvốncổphần)trừđiphầnquychogiátrịhiệntạicủacáctàisảnvàkhoảnđầutưhiệncórồichiachotổnggiátrịthịtrườngcủanợvàvốncổphần.CSFB/HOLTtínhgiátrịhiệntạicủacáctàisảnhiệncólàgiátrịhiệntạicủacácdòngtiềnliênquanđếntàisảnchậmlạivànhượnglạivốnluânchuyểnkhôngkhấuhaoliênquan.PhươngphápđịnhgiáHOLTCFROIbaogồm40nămsuythoáilợinhuậntươngđươngvớilợinhuậntrungbìnhcủatoànthịtrường.Phầntrămtươnglai=[Tổngnợvàvốncổphần(thịtrường)–Giátrịhiệntạicủatàisảnhiệncó]/[Tổngnợvàvốncổphần(thịtrường)].8.XemStallPoints(Washington,DC:CorporateStrategyBoard,1998).9.Trongphầnnày,chúngtôichỉtậptrungvàoáplựcmàthịtrườngvốncổphầnđòihỏicáccôngtytăngtrưởng,nhưngcòncónhiềuáplựckhác.Ởđâychúngtôisẽđềcậpđếnmộtvàiáplựckhác.Thứnhất,khicôngtyđangtăngtrưởngsẽcóthêmcơhộichonhânviênđượcđềbạtlêncácvịtríquảnlýđangđểngỏ.Dođó,tiềmnăngtăngtrưởngtrongtráchnhiệmvàkhảnăngquảnlýởmộtdoanhnghiệpđangtăngtrưởngsẽlớnhơnrấtnhiềusovớimộtdoanhnghiệptrìtrệ.Khităngtrưởngchậmlại,nhàquảnlýcócảmgiáckhảnăngthăngtiếncủamìnhsẽkhôngbịhạnchếbởitàinăngvàthànhtíchcánhânmàlàbằngsốnămtừgiờchođếnkhiquảnlýcấptrêncủahọnghỉhưu.Khiđiềunàyxảyra,nhiềunhânviêncónănglựccóxuhướngrờicôngty,ảnhhưởngđếnkhảnăngtáitạotăngtrưởngcủacôngty.Đầutưvàocôngnghệmớicũngtrởnênkhókhăn.Khidoanhnghiệpđangtăngtrưởngthiếucôngsuấtvàphảixâydựngnhàmáyhoặccửahàngmớithìrấtdễđểsửdụngcôngnghệmớinhất.Khicôngtyđãngừngtăngtrưởngvàvượtquácôngsuấtsảnxuấtthìcácđềánđầutưvàocôngnghệmớithườnglàkhôngổnvìtổngchiphívốnvàchiphísảnxuấttrungbìnhchocôngnghệmớiđượcsosánhvớichiphíbiêntếđểsảnxuấttrongmộtnhàmáyđãkhấuhaohoàntoàn.Kếtquảlàcácdoanhnghiệpđangtăngtrưởngthườngcólợithếvềcôngnghệsovớicácđốithủtăngtrưởngchậm.Nhưnglợithếnàykhônghẳnlàxuấtpháttừtầmnhìnxatrôngrộngcủanhàquảnlýmàlàtừsựkhácbiệttrongtìnhhuốnggiữatăngtrưởngvớikhôngtăngtrưởng.10.Minhchứngchitiếtchođánhgiánàyđượccungcấpởghichú1.11.XemvídụởStrategiesforChange:LogicalIncrementalism(Homewood,IL:R.D.Irwin,1980)củaJamesBrianQuinn.Quinnđềxuấtrằngbướcđầutiênmàcácgiámđốcdoanhnghiệpcầnlàmđểxâydựngdoanhnghiệpmớilàkhuyếnkhíchýtưởng,sauđópháttriểnýtưởnghứahẹnnhấtvàbỏquasốcònlại.Theoquanđiểmnày,chìakhóađếncảicáchthànhcôngnằmởchỗchọnđúngýtưởngđểpháttriển–vàquyếtđịnhđóphảidựavàocáccảmnhậntrựcgiácphứctạp,cóđượcnhờkinhnghiệm.CôngtrìnhmớiđâycủaTomPeters(ThrivingonChaos:Handbookfora

ManagementRevolution[NewYork:Knopf/RandomHouse,1987])khuyêncácnhàquảnlýcảicách“thấtbạinhanhchóng”–đểtheođuổicácýtưởngkinhdoanhmớitrênquymônhỏvàtheomộtcáchthulạiđượcphảnhồinhanhchóngvềtínhkhảthicủaýtưởng.Nhữngngườiủnghộcáchtiếpcậnnàykhuyêncáclãnhđạocôngtykhôngnênnảnchítrướcthấtbạivìphảithửnhiềulầnthìdoanhnghiệpmớithànhcôngmớicóthểrađời.Nhữngngườikhácviệndẫnphéploạisuyvớitiếnhóasinhhọc,trongđóđộtbiếnxảyratheonhữngconđườngcóvẻngẫunhiên.Giảthuyếttiếnhóathừanhậnrằngsinhvậtđộtbiếnpháttriểnhaychếtđilàdựatrênsựphùhợpcủanóvới“môitrườnglựachọn”–cácđiềukiệntrongđónóphảicạnhtranhvớicácsinhvậtkhácđểcóđượcnguồnsốngcầnthiết.Dođó,tinrằngcáccảicáchtốtvàxấuxuấthiệnngẫunhiên,cácnhànghiêncứunàykhuyêncáclãnhđạocôngtytậptrungvàothiếtlậpmột“môitrườnglựachọn”trongđócácýtưởngkhảthimớiđượcsànglọckhỏicácýtưởngtồicàngnhanhcàngtốt.VídụnhưGaryHamelủnghộthiếtlập“ThunglũngSiliconbêntrong”–mộtmôitrườngtrongđócáckếtcấuhiệncóliêntụcđượcphádỡrồikếthợplạitheocáchmớivàthửnghiệmđểđạtđượcmộtkếtcấuthựcsựhiệuquả.(XemGaryHamel,LeadingtheRevolution[Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001].)Chúngtôikhôngphêpháncáccuốnsáchnày.Vớihiểubiếthiệntại,chúngcóthểrấthữuíchvìnếuquátrìnhcảicáchđúnglàngẫunhiênthìcácnhàquảnlýsẽcóđượcmộtbốicảnhtrongđóhọcóthểđẩynhanhtốcđộcảicáchvàthửnghiệmcácýtưởng.Nhưngnếuquátrìnhnàyvềbảnchấtkhôngphảingẫunhiên,theoýkiếncủachúngtôi,thìtậptrungvàobốicảnhsẽchỉgiảiquyếtđượctriệuchứngchứkhôngphảinguồngốcvấnđề.Đểlýgiảiđiềunày,hãyxemxétcácnghiêncứuvềkhảnăngtrứdanhcủa3Mtrongcôngcuộcthựchiệnmộtloạtcáccảicáchtạotăngtrưởng.Mộtđiểmnổibậttrongcácnghiêncứunàylà“quyluật15%”của3M:Ở3M,nhiềunhânviênđượcphépdành15%thờigiancủamìnhđểtriểnkhaicácýtưởngcủariênghọvềcácdựántăngtrưởngmới.Khoảngthờigian“bêtrễ”nàyđượcbùđắpbởimộtdựtoánđầutưrảirácrộngkhắpđểnhânviêncóthểđầutưthửchocácđộngcơtăngtrưởngcủamình.Nhưngchínhsáchnàyhướngdẫnđượcgìchomộtkỹsưở3M?Anhtađượccho15%thờigian“bêtrễ”đểthiếtlậpcácdựántăngtrưởngmới.Anhtacũngđượcdặnrằngthứmàanhtanghĩrasẽphảichịucácáplựclựachọnthịtrườngnộivi,rồiđếncácáplựclựachọnthịtrườngngoạivi.Tấtcảđềulàcácthôngtinhữuích,nhưngkhôngthôngtinnàogiúpanhtanảyramộtýtưởnghayquyếtđịnhxemýtưởngnàolàđángtheođuổi.Thếbếtắcnàylàphổbiếnđốivớicácnhàquảnlývànhàđiềuhànhởmọicấpbậctrongtổchức.Từkỹsưđếnquảnlýbậctrung,từtrưởngphòngđếnCEO,chỉtậptrungvàotạobốicảnhchocảicáchphùhợpvớikếtquảtừbốicảnhđólàchưađủ.Rútcụcthìcácnhàquảnlýphảitạorađượcmộtcáigìđóvững

chắc,vàthànhcôngcủaquátrìnhấyphụthuộcvàocácquyếtđịnhcủanhàquảnlý.Tấtcảcáccáchtiếpcậnnàytạonênmột“thoáiluivôhạn”.Bằngviệcđưathịtrường“vàonộibộ”,thựcratađãtựchuốclấyvấnđề:Cácnhàquảnlýlàmthếnàođểquyếtđịnhđượcýtưởngnàosẽđượctriểnkhaiđếnmộtmứcnàođómàởđóchúngcóthểchịuđượccácáplựclựachọncủathịtrườngnộivi?Đưathịtrườngvàosâubêntrongcũngsẽđặtravấnđềhócbúatươngtự.Rútcụcthìcácnhàcảicáchphảiquyếtđịnhxemhọsẽtậptrungvàolàmgìvàlàmnhưthếnào–vànhữnggìhọnêncânnhắckhiđưaraquyếtđịnhchínhlànhữnggìởtronghộpđen.Khiđó,chấpnhậntínhngẫunhiêncủacảicáchkhôngphảilàbànđạphayconđườngdẫntớihiểubiếtmàlàràocản.TiếnsĩGaryHamellàmộttrongnhữnghọcgiảđầutiênnghiêncứuvềvấnđềnàylêntiếngvớiGiáosưChristensenvềkhảnăngrằngquảnlýcảicáchthựcchấtcótiềmnăngmanglạikếtquảdựđoánđược.Chúngtôixincảmơnôngvìcácýkiếnrấthữuíchnày.12.HọcgiảgiớithiệucáctácđộngnàychochúngtôilàGiáosưJosephBowerởTrườngKinhdoanhHarvardvàGiáosưRobertBurgelmanởTrườngKinhdoanhStanford.Chúngtôimangơnhọrấtnhiều.XemJosephL.Bower,ManagingtheResourcesAllocationProcess(Homewood,IL:RichardD.Irwin,1970);RobertBurgelmanvàLeonardSayles,InsideCorporateInnovation(NewYork:FreePress,1986);vàRobertBurgelman,StrategyisDestiny(NewYork,FreePress,2002).13.ClaytonM.ChristensenvàScottD.Anthony,“What’stheBIGidea?”Case9-602-105(Boston:HarvardBusinessSchool,2001).14.Chúngtôiđãcốýchọncáccụmtừnhư“tăngxácsuấtthànhcông”vìgâydựngdoanhnghiệpcólẽsẽkhôngbaogiờtrởnênhoàntoàndựđoánđượcvìítnhấtbalýdo.Lýdothứnhấtnằmởbảnchấtcủathươngtrườngcạnhtranh.Cáccôngtymàhànhđộnghoàntoàndựđoánđượcsẽbịđánhbạikhádễdàng.Vìvậy,tấtcảcáccôngtyđềumuốnhànhđộngthậtkhóđoán.Lýdothứhailàtháchthứctínhtoánđikèmvớibấtkỳhệthốngnàocósốlượngkếtquảcóthểxảyraquálớn.Cờvualàmộtvídụvềtròchơihoàntoànđượcđịnhđoạt:Saunướcđiđầutiêncủaquântrắng,quânđensẽluôntừbỏ.Nhưngsốlượngváncờcóthểdiễnravàtháchthứctínhtoánlớnđếnnỗingaycảkếtquảcácváncờgiữacácsiêumáytínhcũngvẫnkhôngthểdựđoánđược.Lýdothứbanằmởgiảthuyếtphứctạp,trongđóngaycảcáchệthốngđãxácđịnhhoàntoànkhôngvượtquakhảnăngtínhtoáncủachúngtavẫncóthểtạoracáckếtquảngẫunhiên.Đánhgiámứcđộdựđoánđượccủakếtquảcảicáchvàýnghĩacủabấtkỳđiềukhôngchắcchắncònlạinàovẫncònlàmộttháchthứcvềgiảthuyếtvớicáchàmýthựctếquantrọng.15.Tháchthứccảithiệnmứcđộdựđoánđượcđãđượcgiảiquyếtthànhcôngphầnnàonhờkhoahọctựnhiên.Nhiềungànhkhoahọcngàynaycóvẻbịảnhhưởngvàxuốngdốc–vídụnhưdựđoánđượchoặcbịchiphốibởi

cácluậtnhânquảrõràng.Nhưngkhôngphảilúcnàocũngvậy:Nhiềusựviệcxảyratrongthếgiớitựnhiêncóvẻrấtngẫunhiênvàphứctạpđếnkhônghiểunổiđốivớingườicổđạivàcácnhàkhoahọcthờikỳđầu.Nghiêncứubámchặtlấyphươngphápkhoahọcđãmanglạitínhdựđoánđượcđểtừđóđạtđượcnhiềutiếntriển.Ngaycảkhicácgiảthuyếttiêntiếnnhấtcủachúngtađãthuyếtphụcđượccácnhàkhoahọcrằngthếgiớinàykhônghềtấtđịnhthìítnhấtcáchiệntượngcũngxảyrangẫunhiêntheocáchdựđoánđược.Vídụnhưcáccănbệnhlâynhiễmtrướcđâydườngnhưxuấthiệnrấtngẫunhiên.Conngườikhônghiểuđiềugìđãgâyrachúng.Aisống,aichếtthậtkhóđoánđịnh.Tuykếtquảcóvẻngẫunhiênnhưngquátrìnhdẫnđếnkếtquảthìkhônghềngẫunhiên–màchỉlàkhôngđượchiểuđầyđủ.Ngàynay,vớirấtnhiềuloạiungthư,xácsuấtsốngsótcủabệnhnhânchỉcóthểđượcdiễnđạtbằngphầntrăm,tươngtựnhưtrongthếgiớicủavốnđầutưmạohiểm.Tuynhiên,lýdokhôngphảivìkếtquảkhôngđoánđịnhđược,màlàchúngtachưahiểuđượcquátrình.16.PeterSengegọicácgiảthuyếtlàcácmôhìnhtrítuệ(xemPeterSenge,TheFifthDiscipline[NewYork:BantamDoubledayDell,1990]).Chúngtôiđãcânnhắcviệcsửdụngthuậtngữmôhìnhtrongcuốnsáchnàynhưngcuốicùngđãchọndùngtừgiảthuyết.Chúngtôilàmvậyđểkhuyếnkhíchngườiđọccoitrọngmộtthứthựcsựcógiátrị.17.Mộtbàimôtảđầyđủvềquátrìnhxâydựnggiảthuyếtcũngnhưcáchcáctácgiảvàviệnsĩkinhdoanhlờđivàviphạmcácnguyêntắccơbảncủaquátrìnhnàycóthểđượctìmthấytrongmộtbàinghiêncứuhiệnđangđượcduyệt,“TheProcessofTheoryBuilding”củaClaytonChristensen,PaulCarlilevàDavidSundahl.CácbảningiấyhoặcđiệntửhiệncóởvănphòngcủaGiáosưChristensen,[email protected]úngtôiđãdựavàomộtsốhọcgiảđểtổnghợpmôhìnhxâydựnggiảthuyếtđượctrìnhbàytrongnghiêncứunày(vàđượctómtắtrấtngắngọntrongcuốnsáchnày),theothứtựbảngchữcáilà:E.H.Carr,WhatIsHistory?(NewYork:VintageBooks,1961);K.M.Eisenhardt,“BuildingTheoriesfromCaseStudyResearch,”AcademyofManagementReview14,no.4(1989):532–550;B.GlaserandA.Straus,TheDiscoveryofGroundedTheory:StrategiesofQualitativeResearch(London:WiedenfeldandNicholson,1967);A.Kaplan,TheConductofInquiry:MethodologyforBehavioralResearch(Scranton,PA:Chandler,1964);R.Kaplan,“TheRoleforEmpiricalResearchinManagementAccounting,”Accounting,OrganizationsandSociety4,no.5(1986):429–452;T.Kuhn,TheStructureofScientificRevolutions(Chicago:UniversityofChicagoPress,1962);M.PooleandA.VandeVen,“UsingParadoxtoBuildManagementandOrganizationTheories,”AcademyofManagementReview14,no.4.1989):562–578;K.Popper,TheLogicofScientificDiscovery(NewYork:BasicBooks,1959);F.

Roethlisberger,TheElusivePhenomena(Boston:HarvardBusinessSchoolDivisionofResearch,1977);ArthurStinchcombe,“TheLogicofScientificInference,”chapter2inConstructingSocialTheories(NewYork:Harcourt,Brace&World,1968);AndrewVandeVen,“ProfessionalScienceforaProfessionalSchool,”inBreakingtheCodeofChange,eds.MichaelBeerandNitinNohria(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2000);KarlE.Weick,“TheoryConstructionasDisciplinedImagination,”AcademyofManagementReview14,no.4,(1989):516–531;andR.Yin,CaseStudyResearch(BeverlyHills,CA:SagePublications,1984).18.Điềuchúngtôimuốnnóilàthànhcôngcủamộtgiảthuyếtphảiđượcđobằngđộchínhxáckhinódựđoánkếtquảquamộtloạtcáctìnhhuốngmàcácnhàquảnlýgặpphải.Dođó,chúngtôikhôngtìmkiếm“sựthật”theonghĩatuyệtđối;tiêuchuẩncủachúngtôilàtínhthựctiễnvàhữuích.Nếugiúpcácnhàquảnlýđạtđượcthànhcôngmongmuốnthìchúngtôiđãthànhcông.Đomứcđộthànhcôngcủacácgiảthuyếtdựatrêntínhhữuíchcủachúnglàmộttruyềnthốngđượcđánhgiácaotrongtriếtlýkhoahọc,đượcthểhiệnđầyđủnhấttrongchủnghĩathựcchứnglogic.XemR.Carnap,Empiricism,SemanticsandOntology(Chicago:UniversityofChicagoPress,1956);W.V.O.Quine,TwoDogmasofEmpiricism(Cambridge,MA:HarvardUniversityPress,1961);andW.V.O.Quine,EpistemologyNaturalized.(NewYork:ColumbiaUniversityPress,1969).19.Đâylàmộtthiếusótnghiêmtrọngcủanhiềunghiêncứuvềquảnlý.Cácnhàkinhtếlượnggọiđâylà“lấymẫutrênbiếnsốlệthuộc”.Nhiềutácgiảcũngnhưnhiềungườitựcoimìnhlàcácviệnsĩnghiêmtúcđềuháohứcchứngminhgiátrịcủacácgiảthuyếtcủamìnhđếnnỗicốtìnhbỏquapháthiệnvềnhữngđiềubấtthường.Trongnghiêncứutìnhhuống,điềunàyđượcthựchiệnbằngcáchcẩnthậnlựachọncácvídụchứngminhchogiảthuyết.Trongcácnghiêncứuhọcthuậtchínhquyhơnthìđiềunàyđượcthựchiệnbằngcáchbỏquacácdữliệukhôngphùhợpvới“giátrịngoạilệ”củamôhìnhvàtìmcáchbiệnhộchoviệcloạibỏchúngkhỏiphântíchthốngkê.Cảhaicáchlàmnàyđềuhạnchếnghiêmtrọngtínhhữuíchcủanhữnggìđượcviếtra.Thựcra,chínhpháthiệnvềhiệntượngmàgiảthuyếthiệntạikhônggiảithíchđượcsẽgiúpcácnhànghiêncứuxâydựnggiảthuyếttốthơndựatrênmộtkếhoạchphânloạitốthơn.Chúngtacầnnghiêncứutìmrasựdịthườngchứkhôngphảiđểbỏquasựdịthường.Chúngtôiđãkhuyếnkhíchcácnghiêncứusinhđangtìmkiếncâuhỏinghiêncứutiềmnăngchobàiluậnvăncủamìnhchỉcầnđặtcâuhỏikhinàomộtgiảthuyết“kỳcục”khôngsửdụngđược–vídụnhư“Khinàotáikỹnghệquytrìnhlàmộtýtưởngtồi?”hoặc“Liệubạncóbaogiờmuốnthuêngoàimộtviệclàthếmạnhcơbảncủabạn,vàtựlàmmộtviệckhôngphảithếmạnhcủamình?”Đặtracáccâuhỏinhưvậygầnnhưluônluôncảithiệncăncứcủagiảthuyếtbanđầu.Cơhội

cảithiệnhiểubiếtnàythườngtồntạingaycảtrongcácbàinghiêncứutốtnhất.VídụnhưmộtkếtluậnquantrọngtrongcuốnTừtốtđếnvĩđại(NewYork:HarperBusiness,2001)củaJimCollinslàcácnhàđiềuhànhcủacáccôngtythànhcôngnàykhôngphảilànhữngconngườihàonhoángvàđầylôicuốn,màlànhữngconngườikhiếmtốnbiếttôntrọngýkiếncủangườikhác.MộtcơhộitốtđểpháttriểncăncứnghiêncứucủaCollinslàđặtcâuhỏi“CókhinàobạnthựcsựkhôngmuốncómộtCEOkhiêmtốn,kémlôicuốnkhông?”Chúngtôinghĩlàcó–vàxácđịnhcáctìnhhuốngkhácnhautrongđócátínhvàtínhkhiêmtốnlàưuđiểmhoặcnhượcđiểmsẽgiúpíchrấtnhiềuchobangiámđốc.20.ChúngtôimuốncảmơnMatthewChristensencủaTậpđoànTưvấnBostonvìđãgợiýdùngvídụtừngànhhàngkhôngnàyđểgiảithíchvìsaophânloạiđúngcáchlànềntảngđểmanglạitínhdựđoánđược.Hãyđểýtầmquantrọngcủaviệccácnhànghiêncứuđãpháthiệnracáctìnhhuốngtrongđócáccơchếcấtcánhvàổnđịnhkhônggiúpchuyếnbaythànhcông.Chínhcôngcuộctìmkiếmthấtbạiđãkhiếnthànhcôngtrởnênkhảthivữngchắcnhưvậy.Khôngmaylànhiềungườinghiêncứuvềquảntrịlạicóvẻmongmuốnkhôngphảichỉranhữngtrườnghợpmàgiảthuyếtcủahọkhôngdựđoánđượcchínhxác.Họtránhnghiêncứunhữngđiềudịthườngthayvìtìmkiếmsựdịthườngvàvìvậygópphầngiatăngsựkhóđoánđịnh.Vìvậy,phầnlớnsựkhóđoánđịnhtronggâydựngdoanhnghiệptồntạilàdochínhnhữngngườinghiêncứuvàviếtláchvềcácvấnđềnày.Đôikhichúngtôicũngchịuthuavấnđềđó.Chúngtôikhẳngđịnhrằngtrongquátrìnhpháttriểnvàcảithiệncácgiảthuyếttrongcuốnsáchnày,chúngtôithựcsựđãcốgắngpháthiệncáctrườnghợpngoạilệvàdịthườngmàgiảthuyếtkhôngdựđoánđược;nhờđó,chúngtôiđãcảithiệnđángkểcácgiảthuyếtnày.Nhưngdịthườngvẫntồntại.Ýthứcđượcđiềunày,chúngtôiđãghichúlạitrongsách.Nếucóđộcgiảnàoquenthuộcvớicácdịthườngmàcácgiảthuyếtnàychưalýgiảiđượcthìhãygiảithíchchochúngtôi,đểchúngtacóthểcùngnhaucảithiệnmứcđộdựđoánđượckhixâydựngdoanhnghiệp.21.Vídụnhưtrongcácnghiêncứuvềcáchcáccôngtygiảiquyếtthayđổivềcôngnghệ,cácnhànghiêncứutrướcđâyđềxuấtphânloạitheothuộctính,chẳnghạnnhưthayđổilượnggiavàthayđổiđẳngphương,thayđổisảnphẩmvàthayđổiquytrình.Mỗicáchphânloạidùngchomộtgiảthuyếtkhácnhaudựatrênsựtươngquan,xemcáccôngtymớithànhlậpvàcáccôngtylâunămbịảnhhưởngbởithayđổinhưthếnào,vàmỗicáchtươngứngvớimộtsựcảithiệntrongkhảnăngdựđoánsovớikếhoạchphânloạitrướcđó.Ởgiaiđoạnnàycủaquátrình,hiếmkhicómộtgiảthuyếtđượcnhấttrílàtốtnhấtvìhiệntượngcóquánhiềuthuộctính.Cáchọcgiảcủaquátrìnhnàyđãquansátthấyrằngsựhỗnloạnnàylàmộtgiaiđoạnquantrọngnhưngkhôngtránhkhỏikhixâydựnggiảthuyết.XemThomasKuhn,The

StructureofScientificRevolutions(Chicago:UniversityofChicagoPress,1962).Kuhnghichépđầyđủnỗlựccủanhữngngườiủnghộcácgiảthuyếtđốiđầukhácởgiaiđoạnnàytrướckhitiếntớimộtmôhình.Thêmvàođó,mộttrongnhữngcuốnsáchcóảnhhưởnglớnnhấtvềnghiêncứuquảntrịvàkhoahọcxãhộiđãđượcBarneyG.GlaservàAnselmL.Straussviếtnên(TheDiscoveryofGroundedTheory:StrategiesofQualitativeResearch[London:WiedenfeldandNicholson,1967]).Dùhọđặttênchokháiniệmmấuchốtcủamìnhlà“giảthuyếtvữngchắc”nhưngcuốnsáchthựcrađượcviếtvềphânloại,vìquátrìnhnàylàtrọngtâmđểxâydựnggiảthuyếtđúngđắn.Thuậtngữ“giảthuyếtđộclập”củahọcũnggiốngnhưthuậtngữ“nhómloạidựavàothuộctính”củachúngtôi.Họmôtảcáchmộtnhómcácnhànghiêncứucuốicùngđãthànhcôngtrongviệcbiếnhiểubiếtcủamìnhthành“giảthuyếtchínhthức”màchúngtôigọilà“nhómloạidựavàotìnhhuống”.22.ClaytonM.Christensen,TheInnovator’sDilemma:WhenNewTechnologiesCauseGreatFirmstoFail(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1997).23.Cácnhàquảnlýcầnbiếtliệumộtgiảthuyếtcóápdụngđượcchotrườnghợpcủahọhaykhông,liệuhọcónêntinnókhông.MộtcuốnsáchrấthữuíchvềvấnđềnàylàCaseStudyResearch:DesignandMethods(BeverlyHills,CA:SagePublications,1984)củaRobertK.Yin.TừkháiniệmcủaYin,chúngtôikếtluậnrằngtínhứngdụngcủamộtgiảthuyết(màYingọilàgiátrịngoài)đượcthiếtlậpbởikếhoạchphânloạihợplýcủanó.Khôngcòncáchnàokhácđểđánhgiáxemgiảthuyếtápdụnghaykhôngápdụngđượcởđâu.Đểlýgiải,hãyxemxétmôhìnhcảicáchđộtpháđượcsinhratừnghiêncứuvềngànhsảnxuấtổđĩatrongcácchươngđầutiêncủacuốnTheInnovator’sDilemma.Tấtnhiên,mốibậntâmmàcácđộcgiảcủanghiêncứunàynêuralàliệugiảthuyếtđócóápdụngđượcchocácngànhkháchaykhông.CuốnTheInnovator’sDilemmađãcốgắnggiảiquyếtcácmốibậntâmnàybằngcáchchothấychínhgiảthuyếtgiảithíchvìsaoaithànhcônghaythấtbạitrongngànhsảnxuấtổđĩacũnggiảithíchđượcnhữnggìxảyratrongngànhsảnxuấtmáyxúccơhọc,thép,bánlẻ,xemáy,phầnmềmkếtoán,điềukhiểnmôtô,máytínhvàđiềutrịtiểuđường.Cácngànhđadạngnàyđượclựachọnđểcủngcốtínhứngdụngcủagiảthuyết.Nhưnglàmvậycũngkhônghếtđượccácmốibậntâm.Độcgiảtiếptụchỏiliệugiảthuyếtnàycóápdụngđượcchohóahọc,phầnmềmcơsởdữliệu,v.v...haykhông.Ápdụngbấtkỳgiảthuyếtnàochocácngànhkhácnhaukhôngthểchứngminhđượctínhứngdụngcủanóvìnósẽluônkhiếncácnhàquảnlýtựhỏiliệutìnhhuốnghiệntạicònđiềugìkhiếngiảthuyếtkhôngtincậyđược.Mộtsốnhànghiêncứuhọcthuật,vớinỗlựckhôngvượtquátínhđúngđắncủanhữnggìhọcóthểkhẳngđịnhvàkhôngkhẳngđịnh,đãtốnrấtnhiềucôngsứcđểxácđịnhcác“điềukiệnranhgiới”trongđókhámphácủahọcóthể

tincậyđược.Làmvậylàrấttốt,nhưngnếuhọkhôngtựxácđịnhcáctìnhhuốngnàokhácnằmngoàicác“điềukiệnranhgiới”trongnghiêncứucủachínhmìnhthìhọđãhạnchếnhữnggìmìnhcóthểđónggópchomộtgiảthuyếthữuích.24.Mộtvídụvềtầmquantrọngcủaviệcphânloạiđúngcóthểthấyđượckhiđặtcạnhnhauhaicuốnsáchđượcviếtbởicácsinhviênrấtthôngminhvềquảntrịvàcạnhtranh,tạonêncáctrườnghợpvớicácgiảipháphoàntoànđốilậpchomộtvấnđề.Cácnhómnghiêncứugiảiquyếtcùngmộtvấnđềcơbản–tháchthứctạoratăngtrưởnglợinhuậnlâudài.TrongcuốnCreativeDestruction(NewYork:Currency/Doubleday,2001),RichardFostervàSarahKaplannêuluậnđiểmrằngnếucácdoanhnghiệpmuốntăngtrưởngbềnvữngvớitỷlệngangbằngvớithịtrườngthìhọphảisẵnsàngkhámphácácmôhìnhkinhdoanhmớivàđốimặtvớisựhỗnđộnlàmnênthịtrườngvốn.Cùnglúc,mộtnghiêncứuxuấtsắckháclàProfitfromtheCore(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001)củacácnhàcốvấnởBainlàChrisZookvàJamesAllencũngdựavàobằngchứnghiệntượnghọcấy–rằngchỉmộtphầnrấtnhỏtrongsốcáccôngtylàcóthểduytrìlợinhuậncaohơnmứcthịtrườngtrongmộtthờigianđủdài.Nhưngcuốnsáchcủahọlạikhuyếnkhíchcáccôngtytậptrungvàocủngcốcácdựánhiệntạihơnlàcốgắngdựđoánhaythậmchílàphảnứngtrướcsựthấtthườngcủacácnhàđầutưvốncổphầnbằngcáchnỗlựctạotăngtrưởngmớiởcácthịtrườngkémliênquanhơn.TrongkhiFostervàKaplanthúcđẩykếtquảvềmứcđộphùhợptăngtrưởngtrongquákhứtrongbốicảnhcạnhtranhliêntụcvàủnghộthayđổitrongtìnhhìnhcấpbáchhiệnnay,thìZookvàAllengiữquanđiểmrằngtậptrungvẫnlàmuônthuởvàlàchìakhóadẫnđếnthànhcông.Quanđiểmcủahọloạitrừlẫnnhau.Chúngtanênnghetheolờikhuyêncủaai?Hiệntại,cácnhàquảnlýđangvậtlộnvớivấnđềvềtăngtrưởngkhôngcólựachọnnàokhácngoàicáchđitheomộtphedựatrêndanhtiếngcủatácgiảvàlờigiớithiệutrênbìasách.Câutrảlờilàcómộtcơhộilớnđểcácnhànghiêncứutheohướngtìnhhuốngđilêntừnềntảngquýgiámàhainhómtácgiảnàythiếtlậpnên.Câuhỏicầnđượctrảlờigiờđâylà:Trongtìnhhuốngnàothìtậptrungvàohoặcgầncốtlõisẽmanglạilợinhuậnvàtăngtrưởngbềnvững,vàkhinàothìnênđitheohướngrộnghơncủaFoster?1.Chúngtôiđãđềcậpởchương1rằngtrongcácgiaiđoạnđầukhixâydựnggiảthuyết,cáchọcgiảchỉcóthểđềxuấtcácphânnhómđượcxácđịnhbởithuộctínhcủahiệntượng.Cácnghiêncứuđólànhữngbướcđiquantrọngtrongquátrình.MộtcuốnsáchquantrọngtrongsốđólàRichardFoster,Innovation:TheAttacker’sAdvantage(NewYork:SummitBooks,1986).Mộtnghiêncứukhácdựđoánrằngcácdoanhnghiệpđiđầusẽthấtbạikhixuấthiệnmộtcảicáchchứađựngnhữngcôngnghệhoàntoànmới.XemMichaelL.TushmanandPhilipAnderson,“TechnologicalDiscontinuities

andOrganizationalEnvironments,”AdministrativeScienceQuarterly31(1986).NghiêncứucủaGiáosưJamesM.UtterbackcủaMITvàcácđồngnghiệpvềcácthiếtkếvượttrộiđãcócôngđưagiảthuyếtnàyđếnchỗphânloạidựatrêntìnhhuống.VídụcóthểxemJamesM.UtterbackandWilliamJ.Abernathy,“ADynamicModelofProcessandProductInnovation”Omega33,no.6(1975):639–656;vàClaytonM.Christensen,FernandoF.Suarez,andJamesM.Utterback,“StrategiesforSurvivalinFast-ChangingIndustries,”ManagementScience44,no.12(2001):207–220.2.Cáckháchhàngđòihỏilànhữngkháchhàngsẵnsàngtrảchonhữngcảitiếnvềmộtsốmặtcủasảnphẩm–tốcđộnhanhhơn,kíchthướcnhỏhơn,độtincậycaohơn,v.v...Cáckháchhàngítđòihỏihoặckhôngđòihỏilànhữngkháchhàngmuốntraođổikiểukhác,chấpnhậnhiệuquảthấphơn(tốcđộchậmhơn,kíchthướclớnhơn,độtincậythấphơn,v.v...)đểđổilấygiáthấphơntươngứng.Chúngtôibiểuthịchúnglàcácđườngthẳngvìtheothựcnghiệm,khiđượcvẽtrêngiấykẻthìchúngđúnglàđườngthẳng,chothấyrằngkhảnăngtậndụngcảitiếncủachúngtatăngvớitốcđộcấpsốmũ–tuyvẫnlàmộttốcđộchậmhơnsovớitiếnbộcôngnghệ.3.Saukhitheodõicácsinhviênvànhàquảnlýđọc,hiểuvànóivềsựkhácbiệtgiữacôngnghệbềnvữngvàđộtphánày,chúngtôiđãnhậnthấyxuhướngchungcủaconngườilàtiếpnhậnmộtkháiniệm,dữliệuhoặclốisuynghĩmớivàbiếnđổinósaochophùhợpvớimôhìnhtrongđầuhọ.Vìvậy,nhiềungườiđãđánhđồngthuậtngữcảicáchbềnvữngcủachúngtôivớicấutrúccảicách“lượnggia”củahọ,vàđánhđồngthuậtngữcôngnghệđộtphávớicáctừcấptiến,độtphá,sángtạohoặckhácbiệt.Sauđóhọkếtluậnrằngcácýtưởngphávỡ(theonhưhọđịnhnghĩathuậtngữnày)làđầutưtốtvàxứngđáng.Chúngtôirấttiếclàđiềunàyđãxảyravìkếtquảnghiêncứucủachúngtôigắnliềnvớimộtđịnhnghĩacụthểcủatínhphávỡ,nhưđãđượcnêuởtrên.Vìlýdođómàtrongcuốnsáchnàychúngtôiđãthaythuậtngữcôngnghệđộtphábằngcảicáchđộtphá–đểgiảmthiểukhảnăngđộcgiảbiếnđổikháiniệmnàychophùhợpvớinhữnggìmàchúngtôitinlàmộtcáchphânloạitìnhhuốngkhôngđúng.4.CuốnTheInnovator’sDilemmanêurằngcácdoanhnghiệplớnmạnhchỉcóthểtrụvữngởvịtríđầungànhkhigặpphảicôngnghệđộtphákhicácdoanhnghiệplớnthànhlậpmộttổchứchoàntoànriêngbiệtvàchonóđặcquyềnđượctựdoxâydựngmộtdựánhoàntoànmớivớimộtmôhìnhkinhdoanhhoàntoànmới.Vìvậy,IBMcóthểtrụvữngởvịtríđầungànhkhimáytínhminiphávỡmáytínhlớnvìhọcạnhtranhởthịtrườngmáytínhminivớimộtđơnvịkinhdoanhkhác.Khimáytínhcánhânrađời,IBMđốiphóvớiphávỡđóbằngcáchthiếtlậpmộtđơnvịkinhdoanhtựtrịởFlorida.Hewlett-Packardvẫndẫnđầungànhsảnxuấtmáyinvìđãthiếtlậpmộtbộphậnsảnxuấtvàbánmáyinphunmựchoàntoànkhônglệthuộcvàobộ

phậnsảnxuấtmáyinởBoise,nơisảnxuấtvàbánmáyinlaze.TừkhicuốnTheInnovator’sDilemmađượcxuấtbản,mộtloạtcáccôngtyphảiđốimặtvớiphávỡđãthànhcôngtrongviệctrởthànhnhữngngườidẫnđầutronglànsóngphávỡnhắmvàohọbằngcáchthiếtlậpcácđơnvịtổchứcriêngrẽđểđốiphóvớiphávỡ.CharlesSchwabtrởthànhhãngmôigiớitrựctuyếnhàngđầu;Teradyne,hãngsảnxuấtthiếtbịkiểmtrachấtbándẫn,đứngđầungànhsảnxuấtmáykiểmtramáytínhcánhân;vàIntelgiớithiệuchipCeleron,đòilạiphânkhúcthấpcủathịtrườngvixửlý.Chúngtôihyvọngrằngnhiềucôngtylớnhọcđượccáchđốiphóvớiphávỡquacácđơnvịkinhdoanhđộclậpkhiphảiđốimặtvớicáccơhộiphávỡ,lợithếvốnthuộcvềcácdoanhnghiệpmớivàngườicấpvốncủahọsẽchuyểnsangchocácdoanhnghiệpđầungànhđangtìmkiếmcơhộităngtrưởngmới.5.MộtngoạilệchođiềunàyđượctìmthấyởNhậtBản,nơimộtvàinhàmáyphứchợpsaunàyđãmualạicáccôngtythépnhỏ.6.Quanđiểmđơngiảncủacácnhàkinhtếhọcrằnggiáđượcxácđịnhlàđiểmgiaonhaucủađườngcungvàcầugiảithíchchohiệntượngnày.Giáhướngvềchiphítiềnmặtcủanhàsảnxuấtbiêntế(haychiphícaohơn);côngsuấtcủanhàsảnxuấtnàylàcầnthiếtđểlượngcầuđápứngđượclượngcung.Khicácnhàsảnxuấtbiêntếlàcácnhàmáyphứchợpchiphícaothìcácnhàmáynhỏcóthểkiếmlợinhuậntừcốtthép.Khicácnhàsảnxuấtbiêntếlàcácnhàmáynhỏthìgiácốtthéptụtdốc.Cơchếtươngtựđãpháhỏnglợinhuậntạmthờicủacácnhàmáynhỏởmỗiphânkhúcthịtrường,nhưđãđượcmôtảởtrên.7.ViệcgiảmchiphíhiếmkhitạođượclợithếcạnhtranhđượcbiệnluậnđầythuyếtphụctrongMichaelPorter,“WhatIsStrategy?”HarvardBusinessReview,November–December1996,61–78.8.ChúngtôikhuyênđọcStevenC.WheelwrightandKimB.Clark,RevolutionizingNewProductDevelopment(NewYork:TheFreePress,1992);StefanThomke,ExperimentationMatters:UnlockingthePotentialofNewTechnologiesforInnovation(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003);StefanThomkeandEricvonHippel,“CustomersasInnovators:ANewWaytoCreateValue,”HarvardBusinessReview,April2002,74–81;andEricvonHippel,TheSourcesofInnovation(NewYork:OxfordUniversityPress,1988).9.MôhìnhnàygiảithíchkhárõràngvìsaocáccôngtyhàngkhônglớnởMỹthuđượcítlợinhuậnnhưvậy.SouthwestAirlinesgianhậpvớitưcáchmộtnhàphávỡthịtrườngmới(kháiniệmđượcđịnhnghĩaởchương3),cạnhtranhởTexasnhằmthuhútnhữnghànhkháchđánglẽđãkhôngchọnbaymàthayvàođólàôtôvàxebuýt.Hãnghàngkhôngnàyđãthậntrọngchọncácsânbaynhỏ,tránhcạnhtranhtrựctiếpvớicáchãnglớn.Chínhcácnhàphávỡcấpthấptrongngànhnày–cáchãnghàngkhôngnhưJetBlue,

AirTran,PeopleExpress,FloridaAir,RenoAir,Midway,Spirit,Presidentialvànhiềuhãngkhác–đãgâyrasựkémlợinhuậnấy.Khicácdoanhnghiệpđứngđầuởhầuhếtcácngànhkhácbịtấncôngbởicácnhàphávỡcấpthấp,họcóthểbỏlênthịtrườngcấpcaovàvẫncólãi(vàthườnglàtănglãi)trongmộtthờigian.Cáccôngtythépphứchợptiếnlênthịtrườngcấpcaotránhkhỏicácnhàmáynhỏ.Cáccửahàngbáchhóatoàndịchvụtiếnlênthịtrườngcaocấpcủaquầnáo,nộithấtvàmỹphẩmkhicáccửahàngbáchhóachiếtkhấutấncôngcácloạihàngxàibềncóthươnghiệunhưphầncứng,sơn,đồchơi,hàngthểthaovàdụngcụnhàbếpởphânkhúclợinhuậnthấpcủahỗnhợphànghóa.NgàynaycáccửahàngbáchhóachiếtkhấunhưTargetvàWal-Martđangtiếnlênthịtrườngcaocấpcủaquầnáo,nộithấtvàmỹphẩmkhicácnhàchiếtkhấuhàngxàibềnnhưCircuitCity,Toys‘RUs,Staples,HomeDepotvàKtchensEtc.tấncôngphânkhúcthịtrườngthấp;v.v...Vấnđềtrongngànhhàngkhônglàcáchãnglớnkhôngthểtiếnlênthịtrườngcaocấp.Cơcấuchiphícốđịnhcaocủahọkhiếnhọkhôngthểbỏphânkhúcthịtrườngthấp.Vìvậy,cácnhàphávỡthịtrườngthấptấncôngdễdàng;tuynhiên,khimộttrongsốhọđãtrởnênlớnmạnhthìcáchãnglớnsẽtuyênbốrằngthếlàđủ,vàquayrachiếnđấu.Chínhvìvậymàchưacónhàphávỡcấpthấpnàotồntạiđượchơnvàinăm.Nhưngvìphávỡcấpthấpbởicáccôngtymớicóthểđượcthựchiệndễdàngđếnvậynêncáchãnglớnkhôngbaogiờcóthểtănggiácấpthấplênmứclợinhuậnhấpdẫn.10.QuátrìnhnàyđượcthuậtlạitrongmộtnghiêncứutuyệtvờicủaRichardS.Rosenbloom,“FromGearstoChips:TheTransformationofNCRandHarrisintheDigitalEra”,HarvardBusinessSchoolBusinessHistorySeminar,Boston,1988.11.Sẽthậtngungốckhituyênbốrằngkhôngthểthiếtlậpcáccôngtytăngtrưởngmớibằngmộtchiếnlượcbềnvững,vượtquacạnhtranh.Nóichínhxáchơnlàkhảnăngthànhcônglàrấtthấp.Nhưngmộtsốcôngtymớibềnvữngđãthànhcông.Vídụ,tậpđoànEMCđãchiếmthịphầnthiếtbịlưutrữdữliệucaocấpcủaIBMtrongnhữngnăm1990bằngmộtkếtcấusảnphẩmkhácvớiIBM.Nhưngnhưnhữnggìchúngtôiđượcbiết,cácsảnphẩmcủaEMCtốthơnIBMởchínhnhữngứngdụngmàIBMphụcvụ.MáyinlazecủaHewlett-Packardlàmộtcôngnghệbềnvữngđốivớimáyinmatrận,mộtthịtrườngdoEpsonthốngtrị.NhưngEpsonđãbỏlỡnó.Độngcơmáybayphảnlựclàmộtcảicáchtriệtđểnhưngbềnvữngđốivớiđộngcơpittông.HainhàsảnxuấtđộngcơpittônglàRolls-RoycevàPratt&Whitneyđãchuyểnsangsảnxuấtmáybayphảnlựcthànhcông.Cáchãngkhác,chẳnghạnnhưFord,thìkhôngnhưvậy.GeneralElectriclàngườimớitrongcuộccáchmạngmáybayphảnlựcvàtrởnênrấtthànhcông.Đâylànhữngđiềubấtthườngmàgiảthuyếtphávỡkhôngthểgiảithích.Tuyhướngcủachúngtôilàcoinhưhầuhếtcácnhàquảnlýlúcnàocũngkiểmsoátdoanhnghiệp

củamìnhvàquảnlýnómộtcáchhiệuquảnhưngđôikhihọcũngcóthểbỏquacơhội.12.ĐiềunàyphầnnàogiảithíchtạisaoDellComputerđãphávỡthànhcôngđếnvậy–vìhọđãtiếnlênthịtrườngcấpcaođểcạnhtranhvớicácnhàsảnxuấtmáytínhtrạmvàservervớichiphícao,chẳnghạnnhưSunMicrosystems.Ngượclại,Gatewaykhôngphátđạtđượcnhưvậydùbanđầucómôhìnhkinhdoanhtươngtựvìhọkhôngtiếnlênthịtrườngcaocấpmạnhmẽbằngvàbịmắckẹtvớicácchiphíkhôngphânhóađượckhibánmáytínhkhôngphânhóađược.ChúngtôitinrằnghiểubiếtnàylàmộtphụlụchữuíchchoquanđiểmbanđầucủagiáosưMichaelPorterrằngcóhailoạichiếnlượckhảthi–khácbiệthóavàchiphíthấp(MichaelPorter,CompetitiveStrategy[NewYork:FreePress,1980]).NghiêncứuvềphávỡbổsungmộtphươngdiệnđộnglựcchocôngtrìnhcủaPorter.Vềcơbản,mộtchiếnlượcchiphíthấpchỉmanglạilợinhuậnhấpdẫnchođếnkhicácđốithủcạnhtranhchiphícaohơnđãbịđẩyrakhỏimộtphânkhúccủathịtrường.Sauđó,đốithủchiphíthấpcầnphảitiếnlênthịtrườngcaocấpđểcóthểcạnhtranhlạivớicácđốithủchiphícaohơn.Nếukhôngthểtiếnlênthịtrườngcaocấp,chiếnlượcchiphíthấptrởthànhchiếnlượcchiphítươngđương.13.XemClaytonM.Christensen,TheInnovator’sDilemma(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1997),130.14.KháiniệmmạnglướigiátrịđượcgiớithiệutrongClaytonM.Christensen,“ValueNetworksandtheImpetustoInnovate,”chương2cuốnTheInnovator’sDilemma.GiáosưRichardS.RosenbloomcủaTrườngKinhdoanhHarvardbanđầuđãnhậnthấysựtồntạicủacácmạnglướigiátrịkhicốvấnchonghiêncứubanđầucủaChristensen.Trongnhiềucách,tìnhhuốngtrongmộtmạnglướigiátrịtươngứngvớimột“thếcânbằngNash”,đượcpháttriểnbởiJohnNash(ngườiđãđoạtgiảiNobelvàsaunàycàngtrởnênnổitiếnghơnquabộphimABeautifulMind).TrongthếcânbằngNash,vớihiểubiếtcủaCôngtyAvềchiếnlượctốiưu,tưlợi(lợinhuậntốiđa)củamỗicôngtycònlạitronghệthống,CôngtyAkhôngthểthấyđượcchiếnlượcnàotốthơnchomìnhhơnlàchiếnlượcmànóđangtheođuổi.Điềunàycũngđúngchotấtcảcáccôngtykháctronghệthống.Vìvậy,khôngcôngtynàocóđộnglựcđểthayđổihướngđi,vàdođócảhệthốngsẽkháchậmthayđổi.KhicáccôngtytrongmộtmạnglướigiátrịđangởthếcânbằngNash,nóhạnchếmứcđộnhanhchóngmàkháchhàngcóthểbắtđầutậndụngcáccảitiếnmới.ỨngdụngnàycủathếcânbằngNashđốivớihiểubiếtvềcảicáchmớiđâyđãđượcgiớithiệutrongBhaskarChakravorti,TheSlowPaceofFastChange(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003).TuyChakravortikhôngtựxâuchuỗilạinhưngkháiniệmcủaônglàmộtcáchtốtđểhìnhdunghaiđiềuvềmôhìnhcảicáchphávỡ.Nógiảithíchvìsaotốcđộ

pháttriểncôngnghệvượtquákhảnăngtậndụngpháttriểnấycủakháchhàng.Nócũnggiảithíchvìsaocạnhtranhvớikháchhàngkhôngtiêuthụ,tạoramộtmạnglướigiátrịhoàntoànmới,vềlâudàithườnglàcáchdễdànghơnđểtấncôngmộtthịtrườngổnđịnh.15.Mộtvàingườithỉnhthoảngđãkếtluậnrằngkhingườidẫnđầukhôngbịphávỡtiêudiệtngaylậptứcthìcáctácđộngcủaphávỡđãphầnnàongừnghoạtđộng,cònnhữngkẻtấncôngthìđangbịkìmchân.(Vídụ,xemConstantinosCharitouandConstantinosMarkides,“ResponsestoDisruptiveStrategicInnovation,”MITSloanManagementReview,Winter2003,55.)Cáckếtluậnnàyphảnánhmộtcáchhiểunôngcạnvềhiệntượngnày,vìphávỡlàmộtquátrìnhchứkhôngphảimộtsựkiện.Cáctácđộngđanghoạtđộngmọilúcmọinơi.Ởmộtsốngành,cáctácđộngphảimấtvàithậpkỷđểgâyảnhhưởnglêntoànngành.Trongcáctrườnghợpkhác,chúngcóthểchỉmấtvàinăm.Nhưngcáctácđộng–thựcrachínhlàviệcchạytheolợinhuậntươngđươngvớilợithếcạnhtranh–luônhoạtđộng.Tươngtựnhưvậy,đôikhicáctácgiảkhácđãnhậnthấyrằngdoanhnghiệpđầungànhthựcrakhôngbịphávỡtiêudiệtmàlạibắtkịplànsóngrấtthuầnthục.Vìvậyhọkếtluậnrằnggiảthuyếtphávỡlàsailầm.Kếtluậnnàycũngkhôngđúng.Khitathấymáybaybaytrêntrời,nókhôngbácbỏđịnhluậthấpdẫn.Lựchấpdẫnvẫncótácđộngđốivớichiếcmáybayđangbay–chỉcóđiềucáckỹsưđãtìmracáchđốiphóvớitácđộngấy.Khitathấymộtcôngtyphávỡthànhcôngthìđólàvìđộingũquảnlýđãtìmracáchkhaitháccáctácđộngdẫnđếnthànhcông.16.XemClaytonM.ChristensenandRichardS.Tedlow,“PatternsofDisruptioninRetailing,”HarvardBusinessReview,January–February2000,42–45.17.CuốicùngthìWal-MartđãcóthểthiếtlậpcácquátrìnhxoayvòngtàisảnnhanhhơnKmart.Điềunàychophéphọđạtlợinhuậncaohơnởmứclợinhuậncậnbiêntươngđương,choWal-Marttốcđộtăngtrưởngbềnvữngcaohơn.18.Cácdoanhnghiệpởvịtrícủacáccửahàngbáchhóatoàndịchvụcóthểtrốntránhphávỡdễdànghơnrấtnhiềusovớiđứnglạichiếnđấulàvìtrongtươnglaigần,xoayvòngtàisảnvàhàngtồnkhorấtkhóthayđổi.Cáccửahàngbáchhóatoàndịchvụcungcấpchokháchhànglựachọnsảnphẩmrộnglớnhơnrấtnhiều(nhiềuđơnvịhànghóatồnkhohơnchomỗiloạihàng),khôngtránhkhỏilàmgiảmxoayvònghàngtồnkho.Cáccửahàngchiếtkhấukhôngchỉcungcấpphạmvihànghóahẹphơn,chỉtậptrungvàocácmặthàngxoayvòngnhanhnhất,màcơsởhạtầnghữuhìnhcủahọthườngcũngsắpxếptấtcảhànghóaởtầngbánhàng.Ngượclại,cáccửahàngbáchhóathườngphảiduytrìcácbuồngkhođểcungcấphàngthaythếchosốlượnghànghóahạnchếđượcđặttrênnhữngkệhàngđầyắpcủahọ.

Vìvậy,khicáccửahàngchiếtkhấuphávỡxâmchiếmmộtphânkhúchỗnhợphànghóacủahọtừbêndưới,cáccửahàngbáchhóakhôngthểngaylậptứcgiảmbiênlợivàđẩynhanhxoayvòng.Tiếnlênthịtrườngcaocấpnơibiênlợivẫncònđủcaoluônlàlựachọnkhảthivàhấpdẫnhơn.19.CácphávỡcấpthấplàvídụtrựctiếpvềđiềumànhàkinhtếhọcJosephSchumpetergọilà“pháhủysángtạo”.Cácphávỡcấpthấpgiúpnhanhchónggiảmthiểuchiphítrongmộtngành–nhưngchỉđạtđượckhicácdoanhnghiệpmớitiêudiệtcácdoanhnghiệplớnmạnh.Ngượclại,phávỡthịtrườngmớilàmộtgiaiđoạnsángtạoquantrọng–tiêuthụmới–trướckhitiêudiệttiêuthụcũ.20.Đểtìmhiểusâuhơnvềtácđộngvĩmôcủaphávỡ,xemClaytonM.Christensen,StuartL.Hart,andThomasCraig,“TheGreatDisruption,”ForeignAffairs80,no.2(March–April2001):80–95;vàStuartL.HartandClaytonM.Christensen,“TheGreatLeap:DrivingInnovationfromtheBaseofthePyramid,”MITSloanManagementReview,Fall2002,51–56.NghiêncứuForeignAffairschỉrarằngphávỡlàđộngcơcơbảncủaphépmàukinhtếNhậtBảntrongnhữngnăm1960,1970và1970.Giốngnhưcáccôngtykhác,cácnhàphávỡnày–Sony,Toyota,NipponSteel,Canon,Seiko,Honda,v.v...–đãtiếnlênthịtrườngcaocấp,sảnxuấtmộtsốsảnphẩmchấtlượngcaonhấtthếgiớitrongthịtrườngcủamình.GiốngnhưcáccôngtyMỹvàchâuÂumàhọđãphávỡ,nhữngngườikhổnglồcủaNhậtBảngiờđâyđangmắckẹtởphânkhúccấpcaocủathịtrường,nơikhôngcócơhộităngtrưởng.NềnkinhtếMỹkhôngbịtrìtrệtrongmộtthờigiandàisaukhicáccôngtyhàngđầubịkẹtởthịtrườngcấpcaolàvìmọingườicóthểbỏcáccôngtyđó,nhặtnhạnhvốnđầutưmạohiểmtrênđườngđixuốngthịtrườngcấpthấpvàkhởiđầucáclànsóngtăngtrưởngphávỡmới.Ngượclại,nềnkinhtếNhậtthiếutínhlưuđộngcủathịtrườnglaođộngvàcơsởhạtầngvốnđầutưmạohiểmđểlàmđượcđiềunày.Vìvậy,NhậtBảnphávỡmộtlầnvàthulợilớn,nhưngrồibịmắckẹt.Cóvẻnhưthựcsựcónhữngcănnguyênvimôđốivớibấtổnkinhtếvĩmôởđấtnướcnày.NghiêncứuSloandựatrênnghiêncứuForeignAffairschỉrarằngcácquốcgiađangpháttriểnhiệnnaylàthịtrườngkhởiđầulýtưởngchonhiềucảicáchphávỡ,vàrằngphávỡlàmộtchínhsáchpháttriểnkinhtếhiệuquả.21.Cáchdùngtừcủachúngtôiởđoạnnàylàrấtquantrọng.Khikháchhàngkhôngthểphânbiệtđượccácsảnphẩmvềbấtcứmặtnàoquantrọngđốivớihọ,thìgiácảthườnglàcơsởđểhọlựachọn.Tuynhiênchúngtôikhôngchorằngkhimộtkháchhàngmuasảnphẩmgiáthấpnhấtthìtrụccạnhtranhsẽdựatrênchiphí.Câuhỏicầnđặtralàliệukháchhàngcósẵnsàngtrảgiácaohơnchocáccảitiếnvềchứcnăng,độtincậyhaytiệnlợihaykhông.Miễnlàkháchhàngtrảchocáccảitiếngiáocaohơn,chúngtôisẽcoiđólàminhchứngrằngtốcđộcảitiếnhiệuquảchưavượtquánhữnggìkháchhàngcó

thểsửdụng.Khihiệudụngbiêntếmàkháchhàngnhậnđượctừcảitiếnbổsungtrênbấtkỳmặtnàotiếnvềkhôngthìchiphísẽđúnglàcơsởcạnhtranh.22.Chúngtôinhấnmạnhthuậtngữchiếnlượcsảnphẩmtrongcâunàyvìrõrànglàcócơhộichohaiphávỡcấpthấpkháctrongthịtrườngnày.MộtlàchiếnlượcnhãnhàngriêngđểphávỡnhãnhiệuHewlett-Packard.Hailàchiếnlượcphânphốichiphíthấpquamộtnhàbánlẻtrựctuyến,chẳnghạnnhưDellComputer.23.Thựcracònmộtchiếnlượcthứtưđểđánhgiáởđây–sảnxuấtcácbộphậnđểbánchoHewlett-Packardvàcácnhàcungcấphệthốngconcủahọ.Chúngtôisẽbànkỹhơnvềchiếnlượcnàyởchương4và5.24.Trênthựctế,Matsushitađãthửxâmnhậpvớimộtchiếnlượcbềnvữngyhệtnhưvậytrongnhữngnăm1990.DùcóthươnghiệumạnhPanasonicvàkhảnănglắprápcácsảnphẩmđiệncơtầmcỡthếgiớinhưngcôngtynàyvẫnthấtbạivàchỉcóđượcthịphầnkhiêmtốn.1.Xemchương7củaDorothyLeonard,WellspringsofKnowledge(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1996).2.Mộtsốnhànghiêncứu(chẳnghạnnhưJoePine,trongcuốnsáchkinhđiểncủamìnhlàMassCustomization[Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1992])nêurằngxétchocùngthìphânkhúccólẽlàkhôngquantrọngvìnhucầucủacáckháchhàngriênglẻnênđượcgiảiquyếtriênglẻ.Dùđiềunàylàcóthểhiểuđượcnhưngđểđiđượcđếnđócũngphảimấtmộtkhoảngthờigiannhấtđịnh.Chúngtôisẽđềcậpđếnởchương5và6rằngtrongnhiềutìnhhuống,điềuđólàkhôngthể.Nóicáchkhác,phânkhúcluônluônđóngvaitròquantrọng.3.Chúngtôixinchânthànhcảmơnhaiđồngnghiệpđãgiớithiệuchochúngtôilốitưduyvềcấutrúcthịtrườngnày.NgườiđầutiênlàRichardPedi,CEOcủaGageFoodsởBensenville,Illinois.Rickđặtrachochúngtôicụmtừ“côngviệccầnthựchiện”.AnthonyUlwickcủaLansana,Florida–basedStrategyn,Inc.đãtriểnkhaivàsửdụngmộtkháiniệmtươngtựtrongnghiêncứucốvấncủamình,đólàcụmtừ“cáckếtquảmàkháchhàngđangtìmkiếm”.Tonyđãxuấtbảnmộtloạtnghiêncứuvềcáckháiniệmnày,baogồm“TurnCustomerInputintoInnovation”,HarvardBusinessReview,January2002,91–98.Tonysửdụngcáckháiniệmnàyđểgiúpkháchhàngcủadoanhnghiệpôngtriểnkhaicácsảnphẩmkếtnốiđượcvớinhữnggìmàkháchhàngcủahọđangcốgắngthựchiện.ChúngtôicũngrấtbiếtơnDavidSundahl,cộngsựcủaGiáosưChristensen,đãgópphầntrìnhbàythànhhệthốngrấtnhiềunhữngýtưởngbanđầuxâydựngnênchươngnày.4.Nhiềuchitiếtởđâyđãđượcthayđổiđểbảovệlợiíchđộcquyềncủacôngtytrongkhivẫnbảođảmđượcđặctínhcơbảncủanghiêncứuvàcáckếtluậncủanó.

5.Ngônngữtrongđoạnnàychothấymộthệthốnglồngghép.Trongcôngviệcbaoquátcầnthựchiệnlànhiềukếtquảkhácnhaucầnđạtđượcđểcôngviệcđượcthựchiệnhoànhảo.Vìvậy,khisửdụngtừkếtquảtrongnghiêncứuvềphânđoạn,chúngtôiámchỉnhữngcôngviệcriênglẻcầnđượcthựchiện,chẳnghạnnhưkéodàilâu,khônglàmlộnxộn,v.v…đểcôngviệcđượcthựchiệntốt.6.Tacóthểthấyđượcvấnđềnàyngaytừxuhướngmarketinggầnđâyhướngtớinhữngcáigọilàthịtrườngđộctôn.Thịtrườngđộctônthúcđẩycáccôngtycungcấpcáclựachọntheoyêucầu,đápứngđượcnhucầucủatừngkháchhàngriênglẻ.Nhưnglàmtheoyêucầucũngcócáigiácủanó.Hơnnữa,nóthườngkhôngcungcấphiểubiếtlogictrêncơsởhướngđếnkếtquảcủacácquyếtđịnhmuahàng.Vìcáccôngcụnghiêncứuthịtrườngphứctạpnhưgeocodecũngchúýđếnđặcđiểmcủaconngườinênchúngkhôngthểtạoracáckếhoạchphânđoạnthịtrườngcóýnghĩavớikháchhàng–mỗingườiđềucórấtnhiềucôngviệccầnthựchiện.Thựcracórấtnhiềuđiểmtươngđồngtrongnhữngcôngviệccầnthựchiệntrongmộtbộphậnngườivàcôngty,chothấyrằngtậptrungvàocácthịtrườngđộctônthườngkhôngphảilàmụctiêumarketingnêntheođuổi.7.Nhậnxétrằngkháchhàngtìmkiếmtrongcácnhómsảnphẩmnhằmtìmracáchđạtđượckếtquảmongmuốnđượcdựatrênnghiêncứutâmlýhọc,nêurằngcáchệthốngtrigiáccủachúngtađượchướngđếntìmhiểuxemchúngtacóthểdùngđồvậtlàmgìvàliệuchúngcóphảilàtốiưuchocácmụcđíchđóhaykhông.VídụnhưnhàtâmlýhọcJamesJ.Gibson,đượcbiếtđếnrộngrãinhờnghiêncứuvềcácgiảthuyếttrigiác,đãviếtvề“tínhnăng”,mộtkháiniệmtươngtựvớinhữnggìchúngtôigọilà“côngviệc”hoặc“kếtquả”.TheoGibson,“Tínhnăngcủamôitrườnglànhữnggìnócungcấphoặctrangbị,dùtốthayxấu.”Gibsonkhẳngđịnhrằngchúngtanhìnnhậnthếgiớikhôngphảivềmặtđặctrưngchủđạo,nhưlàmàuvànghaynặng500gam,màlàvềkếtquả:“Cáichúngtanhậnbiếtđượckhinhìnvàođồvậtlà[kếtquả]củachúngchứkhôngphảilàđặctrưng.Chúngtacóthểphânbiệtcáckhíacạnhkhácbiệtnếucầnlàmvậytrongmộtthửnghiệm,nhưngnhữnggìđồvậtđóthểhiệnchochúngtalànhữnggìtathườngchúýtới.”Vídụnhư,vaitròquantrọngcủamặtđấtlàcungcấpchochúngtamộtnềnvữngchắcđểđứng,đilại,v.v...Chúngtakhông“thuê”mặtđấtvìmàusắchayđộẩmcủanó.TheocáchnóicủaGibson,tínhnăngcủasảnphẩmlàcáckếtquảmàsảnphẩmđóchophépngườisửdụngđạtđược.XemJamesJ.Gibson,TheEcologicalApproachtoVisualPerception(Boston:HoughtonMifflin,1979),127.8.Tìmramột“ứngdụngmangtínhtriệttiêu”làtônchỉcủacácnhàcảicáchtừkhiLarryDownesvàChunkaMuigiớithiệuthuậtngữnàytrongcuốnUnleashingtheKillerApp(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1998).

Khôngmaylàphầnlớnnhữnggìđượcviếttrongcuốnsáchnàychỉbaogồmnhữngghichépvềcácứngdụngtiêudiệtthànhcôngtrongquákhứ.Chúngtôinghĩrằngmộtnghiêncứukỹcàngvềcácứngdụngkiểunàysẽchothấyrằngchúngtiêudiệtvìsảnphẩmhaydịchvụđóđượcđịnhvịrõràngchomộtcôngviệcmàrấtnhiềungườiđangcốgắngthựchiện–cảicáchnàygiúphọhoànthànhviệcđótốthơnvàtiệnlợihơn.9.DoanhnghiệpdoNgàiUlwickđiềuhànhmàchúngtôiđềcậpởghichú3cócácphươngphápđộcquyềnđểphânloạicácthịtrườngtheocôngviệcvàđịnhlượngquymôcủachúng.10.ThôngtinnàyđượcthuậtlạichochúngtôitrongmộtcuộcphỏngvấnvàothángBảynăm2000vớiMickeySchulhoff,ngườiđãgiữvịtríCEOcủaSonyAmericatrongvònghơn20nămvàlàthànhviênbangiámđốccủaTậpđoànSonytrongphầnlớnthờigianđó.11.Chúngtôicầnnhấnmạnhrằngchúngtôikhônghềcóthôngtinnộibộvềbấtkỳcôngtyhaysảnphẩmnàođượcđềcậpởphầnnày,vàchúngtôicũngchưathựchiệnbấtkỳcuộcnghiêncứuthịtrườngchínhthứcnàovềcácsảnphẩmhaycôngviệcnày.Thayvàođó,chúngtôiđãviếtphầnnàychỉđểminhhọacáchcáchgiảthuyếtđượcxâydựngdựatrêncácphânnhómtheotìnhhuốngvềsảnphẩmkếtnốiđượcvớikháchhàngcóthểmanglạisựrõràngvàđoánđịnhđượcchomộtcôngviệccủacảicách.Chẳnghạnnhư,nếuchiếnlượccủaRIMlànêubậtdoanhthuvớikháchhàngdoanhnghiệphơnlàcánhânthìCIO(Giámđốccôngnghệthôngtin)sẽlàngườichịutráchnhiệm:đảmbảorằngcácnhânviênlaođộngtríóccókhảnăngliênlạcvàliênlạcđược.Cáchlàmđócũngsẽhữuíchnếuápdụngchocôngviệcnày.12.Trênthựctế,khicuốnsáchnàyđangđượcviết,RIMvàNokiacôngbốmộtquyếtđịnhhợptác,trongđóNokiasẽsửdụngphầnmềmcủaRIMđểtạotínhnăngemailkhôngdâytrênđiệnthoạicủaNokia–mộtthỏathuậnhợplýchocảhaibênvìvềnhiềumặt,sảnphẩmcủahọđượcthuêđểlàmcùngmộtcôngviệc.LiệuhọmuốnsảnxuấtchiếcBlackBerrycạnhtranhvớiđiệnthoạikhôngdâyđểlàmcôngviệcnày,haycungcấpphầnmềmtrongđiệnthoạikhôngdâycủahãngkhácnhưthỏathuậnNokia-RIM,làcâuhỏimàgiảthuyếtởchương5và6sẽtrảlời.13.Chúngtôiđãtươngđốiliềulĩnhkhituyênbốnhưvậyvìtươnglaivẫnchưađến.Chúngtôitrìnhbàyphântíchnàynhưvậyđểminhhọachonguyênlýcơbản.Rấtcóthểlàcácnhàsảnxuấtthiếtbịcầmtaykhôngdâysẽthamgiavàomộtcuộcđuatíchhợpcáctínhnăngmớinhấtcủatấtcảcácđốithủvàosảnphẩmcủamình,khiếnngànhcôngnghiệpcònnontrẻnàyrơivàotìnhtrạngtrongđócácsảnphẩmđềunhangnhácnhau,khôngcógìkhácbiệt.Khiđiềunàyxảyra,chúngtôimongđộcgiảkhôngkếtluậnrằng“ChristensenvàRaynorđãsailầm.”Theochúngtôi,dùviệcxóanhòavàbắtchướctínhnăngchắcchắnsẽxảyranhưngnếumỗinhàsảnxuấtđềutập

trungvàotíchhợpcácđặctínhvàchứcnăngvàđịnhvịtốtthôngđiệpmarketingcủamìnhtrongmộtcôngviệc,thìcácnhàcungcấpcácthiếtbịnàysẽcànglớnmạnhvìhọsẽgiànhđượcthịphầntừcácsảnphẩmvàdịchvụkhácđượcthuêđểlàmcáccôngviệcnày.Chúngtôicũngchorằngcácdoanhnghiệpnàysẽduytrìđượcsựkhácbiệtvàlợinhuậncủamìnhlâuhơnnếuhọtậptrungcảitiếnvàomộtcôngviệcduynhất.14.XemLeonard,WellspringsofKnowledge;EricvonHippel,TheSourcesofInnovation(NewYork:OxfordUniversityPress,1988);vàStefanThomke,ExperimentationMatters:UnlockingthePotentialofNewTechnologiesforInnovation(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003).15.Tấtnhiên,vềlýthuyết,tấtcảkháchhàngđềumuốnmangtheomộtthiếtbịnhỏlàmđượctấtcảmọiviệctrongmộtchiếcvalihoặctúixách.Nhưngđểlàmđượcđiềuđóđòihỏiphảiđánhđổivềcôngnghệ.Phầnmềmsẽgiúpthiếtkếmộtnềntảnghữuhìnhduynhấtchomộtloạtcáccôngviệctậptrungđỡtốnkémhơn.Tuynhiên,chúngtôichorằngngaycảtrongtìnhhuốngnày,côngtysẽcólợihơnkhidùngmộtnềntảngphầncứngduynhấtchocácsảnphẩmphầnmềmtốiưuhóakhácnhauđượcđịnhvịchonhiềucôngviệckhácnhau.Cólẽtrongmộtthờigiandài,cácthiếtbịđiệntửkếthợpnhiềutínhnăngnhưvậynhằmmụcđíchlàmđượcnhiềuviệccùngmộtlúc–sắpxếp,kếtnối,giảitrí,v.v...–sẽthànhragiốngnhưmộtcondaođanăng:daokhásắc,kéocùn,cáimởnắptạmổnvàcáituavíttệhại.Miễnlàcáccôngviệcmàkháchhàngcầnthựchiệnphátsinhvàocácthờiđiểmvàđịađiểmkhácnhauthìchúngtôinghĩrằnghầuhếtkháchhàngsẽtiếptụcsửdụngnhiềuthiếtbịkhácnhauchođếnkhimộtthiếtbịđanăngcóthểlàmđượctấtcảmọiviệctốtnhưcácđốithủcạnhtranhtậptrungcủanó.16.KinhnghiệmcủaIntuitkhiphávỡthịtrườngphầnmềmkếtoándoanhnghiệpnhỏbằngsảnphẩmQuickBookscủahọlàvídụtiêubiểuchotrườnghợpnày.Đếnđầunhữngnăm1990,phầnmềmdoanhnghiệpnhỏduynhấttrênthịtrườngđượcviếtbởikếtoánvàdànhchokếtoán.Vìhọđịnhnghĩathịtrườngcủamìnhtheosảnphẩmnênhọxácđịnhđốithủcạnhtranhcủamìnhlàcácnhàthiếtkếphầnmềmkếtoánkhác.Vìvậy,địnhnghĩanàymangđếnchohọtầmnhìnvềcáchvượtquađốithủ,đólàthamgiavàomộtcuộcđua:Bổsungcácđặctínhvàchứcnăngnhanhhơndướidạngcácbáocáovàphântíchmớicóthểvậnhànhđược.Dầndầnngànhnàybaogồmnhữngsảnphẩmđachứcnăngnhangnhácnhau,trongđómọihãngđềutíchhợptínhnăngcủacáchãngkhác.CácnhânviênmarketingcủaIntuitđãquenvớiviệcquansátxemkháchhàngmuaphầnmềmquảnlýtàichínhcánhânQuickencủaIntuitđangcốgắnghoànthànhviệcgìkhisửdụngsảnphẩmnày.Trongquátrìnhđó,họrấtngạcnhiênkhiquansátthấyrằngphầnlớnnhữngngườisửdụngQuickendùngnóđểkiểmsoáttìnhhìnhtàichínhcủadoanhnghiệpnhỏcủahọ.Họnhậnrarằngcôngviệccơbảnlàkiểmsoát

tiền.Cácchủsởhữudoanhnghiệpnhỏnàynhúngtayvàomọimặtcủadoanhnghiệpmìnhvàkhôngcầnđếntấtcảnhữngbáocáovàphântíchtàichínhmàcácnhàcungcấpphầnmềmthịnhhànhđãtíchhợpvàosảnphẩmcủahọ.IntuitchoramắtQuickBooksnhằmthựchiệncôngviệcmàcácchủsởhữudoanhnghiệpnhỏcầnlàm–“Giúptôiđảmbảorằngtôikhônghếttiền”–vàthànhcôngrựcrỡ.Trongvònghainăm,côngtyđãthâutóm85%thịphầnbằngmộtsảnphẩmphávỡthiếuhầuhếtcáctínhnăngcủacácsảnphẩmcạnhtranh.17.TheodoreLevittlàngườitiênphongđềxướngquanđiểmnàytrongsốnhữngngườinghiêncứuvàviếtvềcácvấnđềtrongmarketing.Christensennhớlạikhicònlàmộthọcviêncaohọc,ôngđãngheTedLevitttuyênbố:“Ngườitakhôngmuốnmuamộtcáimáykhoan6milimét,màlàmộtcáilỗ6milimét”.Nóitheocáchcủachúngtôilàhọcóviệccầnlàmvàhọthuêmộtthứđểlàmcôngviệcđó.CáchlýgiảiđượcbiếtđếnrộngrãinhấtcủaLevittchocácnguyênlýnàyđượctrìnhbàytrongTheodoreLevitt,“MarketingMyopia”,HarvardBusinessReview,September1975,reprint75507.18.Đểtìmhiểuvềcáchxácđịnhquymôcủacácphânkhúcthịtrườngtheocôngviệc,xemAnthonyW.Ulwick,“TurnCustomerInputintoInnovation,”HarvardBusinessReview,January2002,91–98.19.ChúngtôirấtbiếtơnMikeCollins,nhàsánglậpkiêmCEOcủaTậpđoànBigIdea,vìnhữngbìnhluậncủaôngđãdẫnđếnrấtnhiềuýtưởngtrongphầnnày.Mikeđãbiêntậpbảnthảobanđầucủachươngnày,vàcácýkiếncủaônghếtsứchữuích.20.Mộtlýdovìsaomộtsố(nhưngkhôngphảitấtcả)cáckiểubánlẻ“diệttrừphânnhóm”–cáccôngtynhưHomeDepotvàLowe’s–đãcóthểphávỡđượccácnhàbánlẻlớnmạnhthànhcôngđếnvậylàvìhọđượctổchứcdựatrêncáccôngviệccầnthựchiện.21.Vìnhiềunhàmarketingtìnhcờvàcóxuhướngphânđoạnthịtrườngcủahọtheođặctínhcủacácnhómsảnphẩmvàkháchhàngnênthậtkhôngmay,nhưngkhôngcógìngạcnhiên,làhọthườngquảngbáthươnghiệunhưnhữnggìhọđãlàmvớisảnphẩmcủamình.Thươnghiệuthườngđãtrởthànhnhữngtừngữbaotrùm,khônglàmtốtđượcbấtkỳviệcgìmàkháchhàngcầnlàmkhi“thuê”thươnghiệuđó.Vìhầuhếtcácnhàquảngcáođềumuốnýnghĩacủathươnghiệuđủlinhhoạtchomộtloạtcácsảnphẩmmànóchứađựngnênnhiềuthươnghiệuđãmấtđisựliênkếtgiữanóvớicôngviệc.Khiđiềunàyxảyra,kháchhàngvẫnlúngtúngkhôngbiếtmuasảnphẩmnàođểthựchiệncôngviệckhigặpmộttìnhhuốngnhấtđịnh.1.Cácnhàkinhtếhọccóngônngữrấthayđểmiêutảhiệntượngnày.Khihiệuquảcủamộtsảnphẩmvượtquákhảnăngsửdụngcủakháchhàng,kháchhànggặpphảihiệudụngbiêntếgiảmdầnkhihiệuquảsảnphẩmtăngdần.Quathờigian,giábiêntếmàkháchhàngsẵnsàngtrảchocảitiếnsẽ

tươngđươngvớihiệudụngbiêntếmàhọnhậnđượctừviệcsửdụngcảitiến.Khigiátrịtăngcủagiábiêntếmàcôngtycóthểduytrìtrênthịtrườngchomộtsảnphẩmcảitiếntiếnvề0thìhiệudụngbiêntếmàkháchhàngcóđượctừviệcsửdụngsảnphẩmcũngsẽtiếnvề0.2.Chúngtôiđãđềcậpởphầntrướcrằngkhôngcócôngnghệnàolàbềnvữnghayphávỡvềbảnchất.Đâylàcácgiớihạncủamộttậpsốthựccontinum,vàtínhphávỡcủamộtcảicáchchỉcóthểđượcmiêutảtươngđốisovớicácmôhìnhkinhdoanh,kháchhàngvàcáccôngnghệkhác.Trườnghợpbóngbándẫnchothấyrằngthươngmạihóamộtsốcôngnghệnhưcáccảicáchbềnvữngtrongcácthịtrườnglớnlàrấttốnkém.3.Hình4-2đượcvẽnêntừdữliệudoAmericanHeartAssociationNationalCenter(TrungtâmNghiêncứuQuốcgiaHiệphộiTimmạchHoaKỳ)cungcấp.Vìcácdữliệunàychỉđolườngcácquytrìnhđượcthựchiệntrongbệnhviênnêncácquytrìnhnongmạchthựchiệnởcácphòngkhámngoạitrúvàcácđịađiểmkháckhôngphảibệnhviệnđềukhôngđượckểđến.Điềunàycónghĩalàcácconsốnongmạchtrongđồthịthấphơnsovớithựctế,vàđánhgiákhôngđúngmứcnàyngàycàngtrởnênđángkể.4.Córấtnhiềuvídụkhácngoàinhữnggìđượcliệtkêởtrên.Chẳnghạnnhư,cácnhàmôigiớichứngkhoánnhưMerrillLynchtiếptụctiếnlênthịtrườngcấpcaotrongmạnglướigiátrịbanđầucủamìnhhướngtớicáckháchhàngcógiátrịrònglớnhơn,từđóthunhậpròngvàtổngdoanhthucủahọcũngđượccảithiện.Họchưanhậnthấymốiđedọamàcuốicùnghọsẽphảitrảinghiệmkhicácnhàmôigiớichiếtkhấutrựctuyếntìmracáchcungcấpdịchvụtốthơn.5.XemClarkGilbertandJosephL.Bower,“DisruptiveChange:WhenTryingHarderIsPartoftheProblem,”HarvardBusinessReview,May2002,94–101;vàClarkGilbert,“CanCompetingFramesCo-exist?TheParadoxofThreatenedResponse,”workingpaper02-056,Boston,HarvardBusinessSchool,2002.6.DanielKahnemanandAmosTversky,“Choice,Values,andFrames,”AmericanPsychologist39(1984):341–350.KahnemanvàTverskyđãviếtvềnhữngđiềurấtlớnlaotrongcácấnbảnnày.Phầnthamkhảonàychỉlàmộtvídụtrongcôngtrìnhcủahọ.7.Hiệntượng“threatrigidity”đãđượcnhiềuhọcgiảnghiêncứu,trongđónổibậtlàJaneDuttonvàcácđồngnghiệpcủamình.XemJaneE.DuttonandSusanE.Jackson,“CategorizingStrategicIssues:LinkstoOrganizationalAction,”AcademyofManagementReview12(1987):76–90;vàJaneE.Dutton,“TheMakingofOrganizationalOpportunities—AnInterpretivePathwaytoOrganizationalChange”,ResearchinOrganizationalBehavior15(1992):195–226.8.ArthurStinchcombeđãviếtrấtnhiềuvềđịnhđềrằngcóđượccácđiều

kiệnbanđầucầnthiếtlàmấuchốtđểcácsựkiệntiếptheoxảyrađúngnhưmongmuốn.XemArthurStinchcombe,“SocialStructureandOrganizations,”trongHandbookofOrganizations,ed.JamesMarch(Chicago:McNally,1965),142–193.9.ClarkGilbert,“Pandesic—TheChallengesofaNewBusinessVenture,”case9-399-129(Boston:HarvardBusinessSchool,2000).1.Chúngtôichânthànhcảmơncácnhànghiêncứulỗilạcđãpháthiệnrasựtồntạivàvaitròcủanănglựccốtlõitrongviệcđưaranhữngquyếtđịnhtrên.NhữngngườinàybaogồmC.K.PrahaladandGaryHamel,“TheCoreCompetenceoftheCorporation,”HarvardBusinessReview,May–June1990,79–91;vàGeoffreyMoore,LivingontheFaultLine(NewYork:HarperBusiness,2002).Cầnlưuýrằng“nănglựccốtlõi”vốnlàthuậtngữđượcC.K.PrahaladvàGaryHamelđặtratrongbàiviếtchuyênđềcủahọ,thựcralàmộtlờixinlỗidànhchocáccôngtykinhdoanhđangành.Họđangpháttriểnmộtcáinhìnvềđangànhdựatrênviệckhaitháccáckhảnăngthiếtlập,nóitheonghĩarộng.Chúngtôitrìnhbàythànhquảcủahọnhưmộtsựthốngnhấtvớinhữnghướngnghiêncứuvàsựpháttriểnlýthuyếtđángđượctôntrọngmàkhởiđầulàquyểnsáchrađờinăm1959TheTheoryoftheGrowthoftheFirm(NewYork:Wiley).Dòngsuynghĩnàycótácđộngrấtmạnhmẽvàhữuích.Tuynhiên,hiệnnaythuậtngữ“nănglựccốtlõi”đãtrởnênđồngnghĩavớitừ“tậptrung”,nghĩalànhữngcôngtytìmcáchkhaithácthếmạnhcốtlõicủahọsẽkhôngđadạnghóa–mặtkhác,họtậptrungkinhdoanhvàonhữnghoạtđộngmàhọlàmđặcbiệttốt.Chúngtôicảmthấychínhcái“ýnghĩatrênthựctế”nàylàsailầm.2.IBMđượccholàcókhảnăngcôngnghệlớnhơntrongviệcthiếtkếvàsảnxuấthệđiềuhànhvàcácmạchtíchhợpsovớiIntelvàMicrosofttạithờiđiểmIBMđưacáccôngtynàyvàohoạtđộng.Vìvậy,cólẽsẽchínhxáchơnnếunóiquyếtđịnhnàydựanhiềuvàonhữnggìlàcốtlõihơnlànănglực.PhánđoánrằngIBMcầnphảithuêngoàidựatrênnhậnthứcđúngđắncủacácnhàquảnlýliêndoanhmớilàhọcầnphảicómộtcấutrúcvớichiphíthấphơnđểmanglạilợinhuậnchấpnhậnđượcchotậpđoànvàphảipháttriểnsảnphẩmmớinhanhhơnnữasovớiquytrìnhpháttriểnnộibộđãvữngchắccủacôngty,điềunàyđãđượcmàigiũatrongmộtthếgiớicủanhữngsảnphẩmtươngthuộcphứctạpvớichutrìnhpháttriểndàihơn,cóthểgiảiquyếtđược.3.Trongthậpkỷqua,đãcómộtsựnởrộnhữngnghiêncứuquantrọngvềcáckháiniệmnày.Chúngtôithấynhữngnghiêncứusauđâylàđặcbiệthữuích:RebeccaHendersonandKimB.Clark,“ArchitecturalInnovation:TheReconfigurationofExistingProductTechnologiesandtheFailureofEstablishedFirms,”AdministrativeScienceQuarterly35(1990):9–30;K.Monteverde,“TechnicalDialogasanIncentiveforVerticalIntegrationin

theSemiconductorIndustry,”ManagementScience41(1995):1624–1638;KarlUlrich,“TheRoleofProductArchitectureintheManufacturingFirm,”ResearchPolicy24(1995):419–440;RonSanchezandJ.T.Mahoney,“Modularity,FlexibilityandKnowledgeManagementinProductandOrganizationDesign,”StrategicManagementJournal17(1996):63–76;vàCarlissBaldwinandKimB.Clark,DesignRules:ThePowerofModularity(Cambridge,MA:MITPress,2000).4.Ngônngữchúngtôisửdụngởđâylàđặctrưngchotươngthuộchoàntoànvàchúngtôichọnđiểmcựctrêntrụcđơngiảnlàđểlàmchokháiniệmrõnhấtcóthể.Tronghệthốngsảnphẩmphứctạp,córấtnhiềumứcđộtươngthuộckhácnhautheothờigianvàtheothànhphần.Nhữngtháchthứccủatươngthuộccũngcóthểđượcgiảiquyếtởmộtmứcđộnàođóquabảnchấtcácmốiquanhệnhàcungcấp.CóthểthamkhảothêmJeffreyDyer,CollaborativeAdvantage:WinningThroughExtendedEnterpriseSupplierNetworks(NewYork:OxfordUniversityPress,2000).5.Rấtnhiềuđộcgiảđãđánhđồnghaikháiniệm“độtphá”và“phávỡ”.Khôngnhầmlẫnhaikháiniệmnàylàcựckỳquantrọngchomụcđíchthấuhiểuvàdựđoán.Hầunhưkhôngthayđổi,theocáchnóicủachúngtôi,cáctácgiảtrướcđóđãcoicác“độtphá”côngnghệcómộttácđộngbềnvữngđếnquỹđạocảitiếncôngnghệ.Mộtsốcảicáchbềnvữngkháđơngiản,tăngdầntheotừngnăm.Sốkháclànhữngthayđổimạnhmẽ,nhữngbướcnhảyvọtđộtphávượtlêntrêncuộccạnhtranh,trênquỹđạobềnvững.Tuynhiên,đốivớimụcđíchdựđoán,sựkhácbiệtgiữacôngnghệđộtphávàcôngnghệgiatăngkhôngphảilàvấnđềquantrọng.Docảhailoạiđềucónhữngtácđộngbềnvững,cáccôngtycóuytínthườnglàngườichiếnthắng.Cảicáchphávỡthườngkhôngbaogồmnhữngđộtphácôngnghệ.Thayvàođó,họkếthợpnhữngcôngnghệsẵncóvàomôhìnhkinhdoanh.Nhữngđộtphácôngnghiệpmớixuấthiệntừcácphòngnghiêncứuthườngcótínhbềnvữngvàhầunhưluônbaogồmcáctươngthuộckhôngdựđoánđượcvớicáchệthốngconkháccủasảnphẩm.Vìvậy,cóhailýdolớngiảithíchchoviệcvìsaocáccôngtycóuytínlạicólợithếlớntrongviệcthươngmạihóacáccôngnghệnày.6.CuốnTheVisibleHand(Cambridge,MA:BelknapPress,1977)củaGiáosưAlfredChandlerlàmộtnghiêncứukinhđiểnvềviệcnhưthếnàovàtạisaoliênkếtdọclàquantrọngđốivớisựpháttriểncủanhiềungànhcôngnghiệptrongthờikỳđầu.7.Kháiniệmcủacácnhàkinhtếhọcvềtínhhữudụng,hoặcsựhàilòngmàkháchhàngcóđượckhihọmuavàsửdụngmộtsảnphẩm,làmộtcáchtốtđểgiảithíchcạnhtranhtrongngànhđãthayđổinhưthếnàokhiđiềunàyxảyra.Độthỏadụngbiênmàkháchhàngnhậnđượclàviệctăngsựhàilòngcủahọvớimộtsảnphẩmcóhiệuquảtốthơn.Mứcgiámàhọsẵnsàngtrảthêm

chomộtsảnphẩmtỷlệthuậnvớisựtiệníchgiatănghọnhậnđượctừviệcsửdụngnó.Nóicáchkhác,sựcảithiệnvềgiácảsẽbằngvớisựcảithiệnvềđộthỏadụngbiêncủasảnphẩm.Khikháchhàngkhôngthểsửdụngnhữngsựcảitiếncủasảnphẩmthêmnữa,độthỏadụngbiênrơixuốngbằngkhông,vàkếtquảlàkháchhàngkhôngmuốntrảthêmtiềnchonhữngsảnphẩmtốthơn.8.SanchezvàMahoney,trong“Modularity,FlexibilityandKnowledgeManagementinProductandOrganizationDesign”,làmộttrongnhữngngườiđầutiênmôtảhiệntượngnày.9.TácphẩmmangtínhbướcngoặtcủagiáosưCarlissBaldwinvàKimB.Clark,đượctríchdẫntrongchúthích3,đãmôtảcácquátrìnhđơnthểhóamộtcáchrấtthuyếtphụcvàhữuích.Chúngtôimuốngiớithiệucuốnsáchnàytớinhữngaiquantâmnghiêncứuquátrìnhmộtcáchkỹlưỡnghơn.10.RấtnhiềungườinghiêncứulịchsửcủaIBMsẽkhôngđồngývớiquanđiểmcủachúngtôirằngcạnhtranhbuộcIBMmởrộngcấutrúccủamình,màsẽtranhluậnrằngluậtchốngđộcquyềncủachínhphủMỹmớilàđiềubuộcIBMphảimởrộng.CáchànhđộngchốngđộcquyềnrõràngcóảnhhưởngđếnIBM,nhưngchúngtôisẽlậpluậnrằngdùcónhữnghànhđộngđócủachínhphủhaykhông,cáclựclượngcạnhtranhvàgiánđoạncũngsẽdừngquyềnlựcgầnnhưđộcquyềncủaIBMlại.11.TácphẩmđoạtgiảiPulitzercủaTracyKidder,bảnbáocáođãgiànhchiếnthắngvớinộidungvềpháttriểnsảnphẩmtạiDataGeneral,TheSoulofaNewMachine(NewYork:AvonBooks,1981),môtảcuộcsốngsẽnhưthếnàokhicơsởcủacạnhtranhbắtđầuthayđổitrongngànhcôngnghiệpmáytínhmini.12.GiáosưCharlesFine,MITcũngđãviếtmộtcuốnsáchquantrọngvềchủđềnày:Clockspeed(Reading,MA:PerseusBooks,1998).Finequansátthấyrằngngànhcôngnghiệptrảiquacácchukỳcủatíchhợpvàkhôngtíchhợptrongmộtloạichukỳ“Xoắnkép”.Chúngtôihyvọngrằngcảhaimôhìnhnêuraởđâyvàtrongchương6đềuxácnhậnvàcungcấpthêmnhữngquanhệnhânquảvàopháthiệncủaFine.13.Cơcấupháttriểncủangànhcôngnghiệpchovaychothấymộtvídụrõràngcủanhữnglựclượngnàytrongkinhdoanh.CácngânhàngtíchhợpnhưJPMorganChasecólợithếcạnhtranhrấtlớntrongcáctầngphứctạpnhấtcủathịtrườngchovay.Tíchhợpchínhlàchìakhóachokhảnăngkếthợplạinhữnggóitàichínhkhổnglồ,phứctạpchonhucầucủacáckháchhàngphứctạptrêntoàncầu.Quyếtđịnhliệucóchovaykhôngvànếucóthìchovaybaonhiêukhôngthểđượcđưaradựavàonhữngcôngthứcvàbiệnphápnhấtđịnh.Chúngchỉcóthểđượcthựchiệndựavàotrựcgiáccủacácnhânviêngiàukinhnghiệm.Tuynhiên,côngnghệtínhđiểmtíndụngvàchứngkhoánhóatàisảnđanglàmgiánđoạnvàphânrãnhữngtầngđơngiảncủathị

trườngchovay.Ởnhữngtầngnày,ngườichovaybiếtvàcóthểtínhtoánchínhxácnhữngyếutốquyếtđịnhliệungườivaycótrảkhoảnnợhaykhông.Thôngtincóthểkiểmchứngvềngườiđivay–chẳnghạnnhưhọđãsốngbaolâuởnơiởhiệntại,họđãlàmviệcbaolâutạinơihọđanglàmviệc,thunhậpcủahọlàbaonhiêu,vàhọcótrảnhữnghóađơnkhácđúngthờihạnkhông–đượckếthợplạiđểđưaraquyếtđịnhcóchovayhaykhôngdựatrênthuậttoán.Tínhđiểmtíndụngbắtđầuxuấthiệnvàonhữngnăm1960ởtầngđơngiảnnhấtcủathịtrường,khicáccửahàngquyếtđịnhcópháthànhthẻtíndụngcủamìnhkhông.Sauđó,khôngmaychocácngânhànglớn,đámđônggiánđoạndichuyểnhoàntoànlênphíatrêncủathịtrườngđểchạyđuatheolợinhuận–đầutiênlàcáckhoảnvaytíndụngcủangườitiêudùngnóichung,sauđólàcáckhoảnvaymuaôtôvàvaythếchấp,vàbâygiờlàvayvốnkinhdoanhnhỏ.Ngànhcôngnghiệpchovayởnhữngtầngđơngiảnnàyđãbịphânrãhoàntoàn.Cácchuyêngiaphingânhàngđãpháttriểnđểcungcấpgiátrịgiatăngchomỗitầngnày.Nếutíchhợplàmộtlợithếlớntrongnhữngtầngphứctạpnhấtcủathịtrườngthìtrongnhữngtầngđãbãohòa,nólạilàmộtbấtlợi.14.KếtluậncủachúngtôihỗtrợchonhữngkếtluậncủaStanJ.LiebowitzvàStephenE.MargolistrongcuốnWinners,Losers&Microsoft:CompetitionandAntitrustinHighTechnology(Oakland,CA:IndependentInstitute,1999).15.MộtminhhọatốtcủaviệcnàylàcúđẩyđượcthựchiệnbởiAppleComputer,tạithờiđiểmviếtbàinày,làcánhcửachongườitiêudùngtiếpcậnvớigiảitríđaphươngtiện.SựtíchhợptươngthuộccủahệđiềuhànhvàcácứngdụngcủaAppletạorasựtiệnlợimàkháchhàngđánhgiácaovàothờiđiểmnàybởivìsựtiệnlợivẫnchưađủtốt.Cóthểchỉrõđược,cóthểkiểmchứngđượcvàcóthểdựđoánđượckếthợplạitạothànhthuậtngữ“thôngtinđầyđủ”chomộtthịtrườnghiệuquảxuấthiệntừmộtgiaodiện,chophépcáccôngtycạnhtranhvớinhautrongkhoảngcáchđủxa.Mộtnguyênlýcơbảncủachủnghĩatưbảnlàbàntayvôhìnhtrongthịtrườngcạnhtranhvượtquásựgiámsátcủaquảnlýnhưmộtcơchếđiềuphốigiữacáctácnhântrongthịtrường.Đâylàlýdotạisao,khimộtgiaodiệnđơnthểđượcxácđịnh,mộtngànhcôngnghiệpsẽphânrãtạigiaodiệnđó.Tuynhiên,khicácđiềukiệncóthểchỉrõđược,cóthểkiểmchứngđượcvàcóthểdựđoánđượckhôngtồntại,thịtrườnghiệuquảkhôngthểhoạtđộngđược.Trongnhữngtrườnghợpnày,quảnlýgiámsátvàphốihợpthựchiệnchứcnăngđiềuphốitốthơnlàthịtrườngcạnhtranh.ĐâylàmộtvấnđềcơbảnpháthiệnđoạtgiảicủagiáosưTarunKhannavàcộngsự,chothấyrằngtrongcácnềnkinhtếđangpháttriển,cáctậpđoànkinhdoanhđadạngsẽchiếnthắngcáccôngtytậptrung,độclập,trongkhiđiềungượclạiápdụngchocácnướcpháttriển.CóthểthamkhảothêmTarunKhanna

vàKrishnaG.Palepu,“WhyFocusedStrategiesMayBeWrongforEmergingMarkets,”HarvardBusinessReview,July–August1997,41–51;vàTarunKhannaandJanRivkin,'EstimatingthePerformanceEffectsofBusinessGroupsinEmergingMarkets”,StrategicManagementJournal22(2001):45–74.Mộtnềntảngcủacáckháiniệmtrongviệctìmhiểulýdotạisaotíchhợptổchứclàrấtquantrọngkhicácđiềukiệncủađơnthểkhôngđượcđápứngđượcpháttriểntrongngànhkinhtếhọcchiphígiaodịch(TCE)mànguồngốccủanólàtácphẩmcủaRonaldCoase(RHCoase,“TheNatureoftheFirm”Econometrica4[1937]:386-405).Coaselậpluậnrằngcáccôngtyđượctạorakhinóđãlà“quáđắt”đểđàmphánvàthựcthihợpđồnggiữabên“độclập”.Gầnđây,tácphẩmcủaOliverWilliamsonđãchứngminhảnhhưởngtrongviệcnghiêncứuchiphígiaodịchlàyếutốquyếtđịnhranhgiớigiữacáccôngty.CóthểthamkhảoOEWilliamson,MarketsandHierarchies(NewYork:FreePress,1975),“TransactionCostEconomics”,trongTheEconomicInstitutionsofCapitalism,ed.,O.E.Williamson(NewYork:FreePress,1985),15–42;và“Transaction-CostEconomics:TheGovernanceofContractualRelations”,inOrganiationalEconomics,ed.,J.B.BarneyandW.G.Ouichi(SanFrancisco:Jossey-Bass,1986).Đặcbiệt,TCEđãđượcsửdụngđểgiảithíchtheonhiềucáchkhácnhau,trongđócáccôngtycóthểmởrộngquymôhoạtđộngcủahọ,hoặcthôngquađadạnghóakhôngliênkết(C.W.L.Hill,etal.,“CooperativeVersusCompetitiveStructuresinRelatedandUnrelatedDiversifiedFirms,”OrganizationScience3,no.4[1992]:501–521);Đadạngliênkết(D.JTeece,“EconomicsofScopeandtheScopeoftheEnterprise,”JournalofEconomicBehaviorandOrganization1[1980]:223–247)vàDJTeece,“TowardanEconomicTheoryoftheMultiproductFirm,”JournalofEconomicBehaviorandOrganization3[1982],39–63),hoặcliênkếtdọc(K.Arrow,TheLimitsofOrganization[NewYork:W.W.Norton,1974];B.R.G.Klein,etal.,“VerticalIntegration,AppropriableRentsandCompetitiveContractingProcess,”JournalofLawandEconomics21[1978]297–326;vàK.R.Harrigan,“VerticalIntegrationandCorporateStrategy,”AcademyofManagementJournal28,no.2[1985]:397–425).Nóimộtcáchtổngquát,nhữngnghiêncứunàyđượcbiếtđếnnhưmôhìnhvềsự“thấtbạicủathịtrường”đểgiảithíchsựthayđổitrongquymôcủadoanhnghiệp(K.N.MDundas,vàP.RRichardson,“CorporateStrategyandtheConceptofMarketFailure,”StrategicManagementJournal1,no.2[1980]:177-188).Chúngtôihyvọngrằngmìnhđãthúcđẩydòngsuynghĩnàybằngcáchbổsungmộtcáchchínhxácnhữngvấnđềlàmphátsinhnhữngkhókhăntrongviệckýkếthợpđồng,vàcũnglàtrọngtâmcủaTCE.17.Ngaycảkhicáccôngtytổngđàinộihạtđịaphươngtrongngành(ILECs)khônghiểurõtấtcảnhữngsựphứctạpvàhậuquảkhônglường

trướcbằngcáckỹsưCLECs,vềmặttổchức,họởvịthếtốthơnnhiềuđểgiảiquyếtbấtkỳkhókhănnàobởivìhọcóthểkhiếunạiđếncáccơchếtổchứcthayvìphảidựavàocáchợpđồngcồngkềnhvàrấtcóthểkhôngđầyđủtrướcđó.18.CóthểthamkhảothêmJeffreyLeeFunk,TheMobileInternet:HowJapanDialedUpandtheWestDisconnected(HongKong:ISIPublications,2001).Đâyquảthựclàmộtnghiêncứuđặcbiệtxuấtsắc,baogồmhàngloạtnhữngpháthiệnsâusắc.Bằngngônngữriêngcủamình,FunkchothấymộtlýdoquantrọngkhácgiảithíchtạisaoDoCoMovàJ-PhonerấtthànhcôngtạiNhậtBản,đólàhọđitheomôhìnhmàchúngtôimôtảtrongchương3và4củacuốnsáchnày.Banđầuhọnhắmvàonhómkháchhàngkhôngsửdụngmạng(cácthiếunữ)vàgiúphọthựchiệncôngviệcmàhọđãcốgắnglàmtốthơn:vuichơivớibạnbè.Ngượclại,khicáccôngtyphươngTâythâmnhậpvàothịtrườngnày,họhìnhdungrađốitượngchohìnhthứcdịchvụphứctạpnàylànhữngngườiđangsửdụngđiệnthoạidiđộng(sửdụngchủyếuchocôngviệc)vànhữngngườidùngInternetcốđịnhhiệntại.MộtquanđiểmnộibộvềsựpháttriểnnàycóthểđượctìmthấytrongMariMatsunaga,TheBirthofI-Mode:AnAnalogueAccountoftheMobileInternet(Singapore:ChuangYiPublishing,2001).MatsunagalàmộttrongnhữngnhânvậtchủchốttrongsựpháttriểncủaI-ModetạiDoCoMo.19.Xem“IntegratetoInnovate”,mộtnghiêncứucủaDeloitteResearchđượcthựchiệnbởiMichaelE.RaynorvàClaytonM.Christensen.Truycậphttp://www.dc.com/vcd,hoặcgửiyêucầuđế[email protected]ộtsốđộcgiảquenthuộcvớinhữngtrảinghiệmkhácnhaucủangànhcôngnghiệpđiệnthoạidiđộngởchâuÂuvàMỹcóthểkhôngđồngývớiđoạnnày.Từrấtsớm,ngườichâuÂuđãhợplạixungquanhmộttiêuchuẩnthỏathuậntừtrướcgọilàGMS,chophépngườisửdụngđiệnthoạidiđộngcóthểdùngởbấtcứquốcgianào.ViệcsửdụngđiệnthoạidiđộngphổbiếnnhanhhơnvàđạttỷlệthâmnhậpcaohơnởMỹ,nơimàrấtnhiềutiêuchuẩncạnhtranhđang“chiếnđấu”vớinhau.NhiềunhàphântíchđãrútrakếtluậnchungtừchiếnlượccủangườichâuÂutrongviệcđịnhsẵnmộttiêuchuẩnchungrằngluônluônnêntránhviệctrùnglặpcáccấutrúccạnhtranhkhôngtươngthíchmộtcáchlãngphí.Chúngtôitinrằnglợiíchcủamộttiêuchuẩnduynhấtđãbịphóngđại,vàrằngnhữngkhácbiệtquantrọngkhácgiữaMỹvàchâuÂuđãđónggópđángkểchosựkhácbiệttrongtỷlệthâmnhậpđãkhôngđượckểđến.Đầutiên,nhữnglợiíchcủamộttiêuchuẩnduynhấtcóvẻđượcthểhiệnrõnétởphíacungchứkhôngphảilợiíchcủaphíacầu.Điềunàycónghĩalà,bằngcáchquyđịnhmộttiêuchuẩnduynhất,cácnhàsảnxuấtthiếtbịmạngvàthiếtbịcầmtaycủachâuÂucóthểđạtđượchiệuquảkinhtếnhờquymôlớnhơnlànhữngcôngtysảnxuấtchothịtrườngBắcMỹ.Điềunàycũngcóthểđãđượcthểhiệndướihìnhthứccácmứcgiá

thấphơnchongườitiêudùng,tuynhiên,sựsosánhcóýnghĩaởđâykhôngphảigiữachiphícủađiệnthoạidiđộngởchâuÂuvàởMỹ–nhữngdịchvụnàykhôngcạnhtranhvớinhau.Phépsosánhcónghĩaởđâylàsovớiđiệnthoạicốđịnhtạimỗithịtrường.Vàởđây,điềuđánglưuýlàdịchvụđiệnthoạicốđịnhđịaphươngvàđườngdàiởchâuÂuđắthơnrấtnhiềusovớiởBắcMỹ,vàkếtquảlà,điệnthoạikhôngdâytrởthànhmộtsảnphẩmthaythếhấpdẫnhơnnhiềuởchâuÂusovớiởBắcMỹ.Lợiíchđượcxemlàởphíacầucủaviệcsửdụngxuyênquốcgia,theohiểubiếtcủachúngtôi,vẫnchưađượcchứngminhquaviệcsửdụngcủangườitiêudùngchâuÂu.Dođó,chúngtôimuốnđưaramộtlýdokhácđểgiảithíchchosựthànhcôngcủađiệnthoạidiđộngởchâuÂu,mộtnguyênnhânxácđánghơnnhiềuviệcmộthọcsinhnữởThụyĐiểncóthểsửdụngdiđộngtrongkỳnghỉởTâyBanNha,đólàsựcảithiệntươngđốivềchiphívàmứcđộdễdàngkhisửdụngđiệnthoạidiđộngsovớiđiệnthoạicốđịnh.Thứhai,vàcólẽcònquantrọnghơn,quyđịnhcủachâuÂurằng“bêngọitrảtiền”đốivớiđiệnthoạidiđộngtrongkhiluậtcủaBắcMỹlà“bênnghetrảtiền”.Nóitheocáchkhác,ởchâuÂu,nếubạngọivàođiệnthoạidiđộngcủamộtngườinàođó,bạnlàngườitrảtiền,cònngườinhậnthìkhôngphảitrảmứcphínào.ỞBắcMỹ,nếumộtaiđógọichobạnvàodiđộngcủabạn,bạnsẽphảitrảtiền.Kếtquảlà,ngườichâuÂuthoảimáihơnnhiềutrongviệcchongườikhácsốdiđộng,dođótỷlệsửdụngcũngtăng.Đểbiếtthêmvềchủđềnày,xemStrategisGroup,“Nghiêncứubêngọitrảtiền”;ITU-BDTquyđịnhcơsởdữliệuviễnthông”vàITUWebsite:<http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics>.Kểđếntácđộngcủamỗinhântốtrên(tiêuchuẩnGMS,giáthấphơnđiệnthoạicốđịnhvàbêngọitrảtiền),cũngnhưlàcácnhântốchưađượcdẫnrakháckhôngphảilàmộtcôngviệcđơngiản.NhưngchúngtôimuốnnóirằngtácđộngcủatiêuchuẩnduynhấtíthơnrấtnhiềusovớinhữnggìnóđượccôngnhậnvàchắcchắnkhôngphảilàyếutốchínhtrongviệcgiảithíchtỷlệthâmnhậpcủađiệnthoạidiđộngởchâuÂucaohơnởBắcMỹ.1.Cóhaicáchnghĩvềmộtsảnphẩmhaydịchvụtrongchuỗigiátrị.Chuỗigiátrịnàycóthểđượckháiquátbằngthuậtngữvềcácquátrình,cónghĩalà,cácbướcgiátrịgiatăngcầnthiếtđểtạorahoặcchuyểngiaonó.Vídụ,cácquytrìnhthiếtkế,lắpráp,tiếpthị,bánhàngvàphânphốilàcácquytrìnhchungtrongmộtchuỗigiátrị.Mộtchuỗigiátrịcũngcóthểđượchiểutheothànhphần,hoặc“hóađơnnguyênliệu”đầuvàocủamộtsảnphẩm.Vídụ,khốiđộngcơ,khunggầm,hệthốngphanhvàđoạnlắprápnhỏđiệntửđểcấuthànhmộtchiếcxehơilàcácthànhphầncủachuỗigiátrịxe.Giữcảhaiýkiếnvềmộtchuỗigiátrịtrongtâmtrílàđiềurấthữuích,vìchuỗigiátrịcũng“lặplại”–cónghĩalàchúngđềucómứcđộphứctạpnhưnhauởmọicấpđộphântích.Cụthểlàkhimộtsảnphẩmđiquaquátrìnhxácđịnhchuỗigiátrị,rấtnhiềuthànhphầnkhácnhauđượcsửdụng.Nhưngtấtcảcácthành

phầnấyđềucótrìnhtựriêngmànóphảivượtqua.Sựphứctạpcủaviệcphântíchchuỗigiátrịsảnphẩmkhôngthểtốigiảnmộtcáchcănbảnđược.Câuhỏiđặtralànêntậptrungvàomứcđộphứctạpnào.2.NghiêncứunàyđượcxâydựngdựatrênmôhìnhnămyếutốvàđặctínhgiátrịcủaGiáosưMichaelPorter.XemMichaelPorter,CompetitiveStrategy(NewYork:FreePress,1980)vàCompetitiveAdvantage(NewYork:TheFreePress,1985).CácnhàphântíchthườngsửdụngmôhìnhnămyếutốcủaPorterđểxácđịnhcáccôngtynàotrongmộthệthốnggiátrịgiatăngcóthểvậndụngtốtnhấtcholợinhuậntừnhữngcôngtykhác.Bằngnhiềucách,môhìnhcủachúngtôitrongchương5và6cungcấpmộtcáinhìntoàndiệncủamôhìnhnămyếutố,chothấyrằngsứcmạnhcủacáclựclượngnàykhôngphảilàbấtbiếntheothờigian.3.Theoquansátchung,khibạnxemxétthờicựcthịnhcủahầuhếtcáccôngtylớn,cómộtkhoảngthờigianmàcáctínhnăngvàđộtincậycủasảnphẩmkhôngđápứngđượcnhucầucủaphầnđôngkháchhàng.Kếtquảlà,họcósảnphẩmvớicấutrúcđộcquyềnvàsởhữulợithếchiphícạnhtranhmạnhmẽ.Hơnnữa,khihọgiớithiệusảnphẩmcảitiếnmới,cácsảnphẩmnàysẽduytrìmộtmứcgiácaovìchứcnănglàchưađủtốtvàcácsảnphẩmmớidầnđápứngđủnhucầu.ĐiềunàycóthểđúngvớihệthốngđiệnthoạiBell,xetảiMack,máyủiCaterpella,máyinXerox,điệnthoạidiđộngNokiavàMotorola,bộvixửlýIntel,hệđiềuhànhMicrosoft,thiếtbịđịnhtuyếnCisco,cácdịchvụtưvấncôngnghệthôngtinvàkinhdoanhcủaEDShayIBM,trườngKinhdoanhHarvardvànhiềucôngtykhác.4.Trongcácphântíchsauđây,chúngtôisẽsửdụngthuậtngữhệthốngcon,cónghĩalàmộtdâychuyềnthànhphầnvàvậtliệucungcấpchomộtphầnbộphậncầnthiếtđểlắpghépthànhsảnphẩmhoànthiện5.Mộtlầnnữa,chúngtathấymốiliênkếtvớiýkiếncủaGiáosưMichaelPorterrằngcóhaichiếnlược“chungchung”:sựkhácbiệtvàchiphíthấp(xemchương2,ghichú12).Môhìnhcủachúngtôikhôngmôtảcáccơchếtạonênchiếnlượcbềnvững.Sựkhácbiệtbịpháhủytheocơchếdẫnđếndâychuyềnhóavàphitíchhợp.Chiếnlượcchiphíthấpchỉkhảthikhivàchỉkhicácđốithủcạnhtranhchiphíthấpkhôngcóđủnănglựcđểcungcấpnhữnggìkháchhàngcầntrongmộttầngthịtrường.Giáđượcthiếtlậptạicácgiaođiểmcủađườngcungvàđườngcầu–chínhlàchiphíbằngtiềnmặtcủanhàsảnxuấtcậnbiên.Khinhàsảnxuấtcậnbiêncóchiphícaohơn,thìnhữngnhàsảnxuấtchiphíthấpcóthểthuđượclợinhuậnhấpdẫn.Nhưngkhicácđốithủcạnhtranhchiphícaođãbiếnmấtvàtoànbộnhucầuthịtrườngđượccungcấpbởinhàsảnxuấtchiphíthấp,thìsauđómộtchiếnlượcchiphíthấpsẽtrởthànhchiếnlượcchiphíngangbằng.6.Khôngphảitấtcảcácthànhphầnhoặchệthốngcontrongmộtsảnphẩmđềugópphầntạonênmứchiệusuấtcógiátrịđốivớikháchhàng.Những

thànhphầnđángquantâmlà“xácđịnhhiệusuất”củacácthànhphầnhoặchệthốngcon.Vídụtrongtrườnghợpcủamộtmáytínhcánhân,bộvixửlý,hệthốngđiềuhànhvàcácứngdụngtừlâuđãtrởthànhhệthốngconxácđịnhhiệusuất.7.Cácnhàphântíchướctínhbaonhiêutiềnsẽởlạivớingànhcôngnghiệpmáytínhvàbaonhiêusẽbị“ròrỉ”quaquátrìnhlắprápsảnphẩmcuốicùnghoặchệthốngcungcấpphụtómtắttrong'DeconstructingtheComputerIndustry,”BusinessWeek,23November1992,90-96.Nhưđãlưuýtrongphụlụccủachươngnày,chúngtôihyvọngrằngphầnlớnlợinhuậncủaDellđếntrựctiếptừhoạtđộngbánlẻchokháchhàngchứkhôngphảitừhoạtđộnglắprápsảnphẩm.8.Vớisựphảnánhchỉtrongmộtvàigiây,cóthểdễdàngthấyrằngngànhcôngnghiệpquảnlýđầutưphảichịucácvấnđềcủaphânloạitheongànhcôngnghiệpkhôngliênquanđếnlợinhuậnvàtăngtrưởng.Dođó,họtạoramộtquỹđầutưcho“côngtycôngnghệ”vàcácquỹkháccho“côngtychămsócsứckhỏe”.Trongnhữngdanhmụcđầutưnàylànhữngcôngtylắprápđangtrênbờvựccủahànghóaphổbiến.MichaelMauboussin,chiếnlượcgiađầutưchínhtạiCreditSuisseFirstBoston,gầnđâyđãviếtmộtbàiviếtvềchủđềnày.Nóđượcxâydựngdựatrênmôhìnhlýthuyếtmàchúngtôiđãtómtắttrongphầngiớithiệucủacuốnsáchnày,vàứngdụngcủanótrongthếgiớicủađầutưlàrấtsâusắc.XemMichaelMauboussin,TheConsiliantObserver,NewYork:CreditSuisseFirstBoston,14January2003.9.NhữngđộcgiảđãquenthuộcvớingànhcôngnghiệpổđĩacứngcóthểthấysựmâuthuẫngiữatuyênbốcủachúngtôirằngcórấtnhiềulợinhuậnđượcthuvềtrongngànhsảnxuấtổđĩavớisựthậtlànhữngnhàsảnxuấthàngđầunhưRead-RitevàKomagđãkhôngđạtthànhcông.Họđãđạtđượcsựthịnhvượngbởihầuhếtcácnhàsảnxuấtổđĩacứnghàngđầu,đặcbiệtlàSeagate,đãtíchhợpsảnphẩmổđĩacứngđểtựkiếmlờithayvìnhữngnhàcungcấpđộclập.10.IBMđạtnhiềulợinhuậnởcácổđĩacứng3,5-inch,nhưngđólàởcấpnăngsuấtcaonhấtcủathịtrường,nơimànănglựckhôngđủtốtvàthiếtkếsảnphẩmphảitươngthuộc.11.MộtbáocáođầyđủhơnvềnhữngpháttriểnđãđượcxuấtbảntrongClaytonM.Christensen,MattVerlindenvàGeorgeWesterman,“Disruption,DisintegrationandtheDissipationofDifferentiability,”IndustrialandCorporateChange11,no.5(2002):955–993.NghiêncứuđầutiêncủatrườngKinhdoanhHarvardđãtómtắtnhữngphântíchnàyvàđượclưuhànhrộngrãivàonăm1998và1999.12.Chúngtôiđãcốýsửdụngđộngtừởthìhiệntạithườngvàthìtươnglaitạiđoạnnày.Lýdolàvàothờiđiểmbảnbáocáonàylầnđầutiênđượcviếtvàchuyểntớinhàxuấtbản,cáclờituyênbốchỉlàdựđoán.Sauđó,tổnglợi

nhuậncủaổđĩacứng2,5inchgiảmđiđángkể,đúngnhưmôhìnhđãdựđoán.Tuynhiên,IBMđãlựachọnbántoànbộổđĩacứngchoHitachi,tạođiềukiệnchocáccôngtykhácbánnhữngthànhphầnlợinhuậncao.13.TrướcđâychúngtôicóđềcậpđếnviệcTrườngKinhdoanhHarvardcóthêmmộtcơhộiđểthựchiệnchínhxácchiếnlượcnàytrongquảnlýgiáodục.Harvardviếtvàxuấtbảnđạiđasốcácnghiêncứutìnhhuốngvàrấtnhiềucácbàiviếtmàcácgiáosưởtrườngkinhdoanhđãsửdụngnhưcôngcụgiảngdạytrongcáckhóahọcvềkiếntrúctươngthuộc.Vìđàotạoquảnlývềcôngviệcvàcáctrườngđạihọccủadoanhnghiệp(chínhlànhữngnhàsảnxuấtkhôngtíchhợpcủakhóahọclắpráp)đãlàmgiánđoạnchươngtrìnhThạcsỹQuảntrịKinhdoanh,trườngKinhdoanhHarvardcómộtcơhộituyệtvờiđểbắtđầumôhìnhkinhdoanhthôngquachinhánhxuấtbảnvàhọkhôngchỉbánnhữngbàibáovànghiêncứutìnhhuốngnhưnhữngthànhphầntrầnmàcònbáncảhệthốnggiátrịgiatăng.Nhữngnghiêncứunàynênđượcthiếtkếđểtrởnênđơngiảnhơnđốivớicácgiảngviênquảnlýtrongbốicảnhdoanhnghiệpđểlắpráptùychỉnhcácvậtliệucóchấtlượng,đượccungcấpchínhxáckhicầnthiết,vàđượcdạymộtcáchthuyếtphục.(XemClaytonM.Christensen,MichaelE.RaynorvàMatthewVerlinden,“SkatetoWheretheMoneyWillBe,”HarvardBusinessReview,November2001.)14.ĐiềunàygợiýrằngsứcmạnhxâydựngthươnghiệucủaHewlett-Packardsẽtrởnênmạnhmẽvớinhữngkháchhàngchưathỏamãntừquỹđạocảithiệnmàsảnphẩmđượcđịnhvị.VàđiềunàycũngchothấyrằngthươnghiệuHPsẽyếuhơnnhiềusovớicácthươnghiệuIntelvàMicrosoft,đixuốngtừcùngmộtđiểmtớinhữngkháchhàngthỏamãnnhiềuhơn.15.ChúngtôirấtbiếtơnAlanaStevens,mộtsinhviêntheohọcthạcsỹquảntrịkinhdoanhHarvardcủaGiáosưChristensen,vìnhữnghiểubiếtnàymàchịđãpháttriểntrongnghiêncứumangtên“AHouseofBrandsoraBrandedHouse?”.Stevenslưuýrằngxâydựngthươnghiệuđangdầnchuyểntừsảnxuấtsảnphẩmsangnhữngkênhbánlẻ.Vídụ,cácnhàsảnxuấtthựcphẩmvàsảnphẩmchămsóccánhâncóthươnghiệunhưUnilevervàProcter&Gamble,thamgiacáccuộcchiếnthươnghiệuvớicáckênhcủahọmỗingày,bởivìnhiềusảnphẩmcủahọcònhơn-cả-tốt.ỞVươngquốcAnh,nhữngthươnghiệulớnnhưTescovàSainsburyđãquyếtgiànhchiếnthắngsaukhikhởiđiểmởmứcgiáthấphơntrongmỗichủngloạimặthàngvàtiếndầnlên.TạiMỹ,cácsảnphẩmcóthươnghiệuđã“bámtrụ”kiêntrìhơntrêngiáhàng,nhưngthườngvớichiphícắtcổ.SựdịchchuyểncủathươnghiệutrongnhómđủtốtđangđitheoconđườngnhưHomeDepotvàStaples.Khichứcnăngvàđộtincậyđãtrởnênhơn-cả-tốt,nhưngsựđơngiảnvàtiệnnghicủasảnphẩmchưađủtốtthìsứcmạnhthươnghiệuđãbắtđầudịchchuyểnsangkênhcómôhìnhkinhdoanhdựatrênnhữngkhíacạnh

chưathỏamãnnày.Procter&Gamblecóvẻnhưđãtheomộtchiếnlượcnhạycảmbằngcáchkhởiđộngmộtchuỗicácsựgiánđoạnthịtrườngmớiđồngthờicungcấpnănglượngcầnthiếtchonhữngnỗlựccủacáckênhđểdịchchuyểnlênphíatrênthịtrường,vàbảotồnsứcmạnhcủaP&Gđểgiữthươnghiệucaocấptrênsảnphẩm.Vídụ,thươnghiệuhệthốnglàmsạchkhôDryelcủanólàmộtsựphávỡthịtrườngmớivìnóchophépcáccánhânthựchiệnmộtđiềumà,nhưtronglịchsử,chỉcómộtchuyêngiamớicóthểlàm.Tựgiặtkhôthìchưađủtốt,dođó,sứcmạnhđểxâydựngmộtthươnghiệucólợinhuậncóthể“lưutrú”trongsảnphẩmmộtthờigian.Hơnnữa,cũnggiốngnhưthiếtbịbándẫncủaSonychophépmuahànggiảmgiáđểcạnhtranhvớicáccửahàngthiếtbị,dođóDryelcủaP&GđãchoWal-Martmộtphươngtiệnđểdịchchuyểnlênthịtrườngvàbắtđầucạnhtranhvớicáccơsởgiặtkhô.P&GcũnglàmđiềutươngtựvớithươnghiệuhệthốngtựlàmtrắngrăngCrest,mộtphânkhúcthịtrườngmớimàtrướcđâychỉcóthểđượccungcấpbởicácchuyêngia.ChúngtôicảmơnmộttrongnhữngcựusinhviêncủaGiáosưChristensen,DavidDintenfass,mộtngườiquảnlýthươnghiệutoàncầucủaProcter&Gamble,đãchỉrađiềunàyrachochúngtôi.16.Khichúngtôichiasẻnhữnggiảthuyếtnàyvớicácsinhviên,mộtsốđãhỏiliệuđiềunàycóápdụngchocácnhãnhiệuthờitrangcaocấpnhất,chẳnghạnnhưGucci,vàchocácloạisảnphẩmkhácnhưmỹphẩm.Nhữngngườibiếtchúngtôicólẽđãquansátthấyrằngmặcđồthờitrangcóthươnghiệukhôngphảicôngviệcmàtacốthựchiệntrongcuộcsốngcủamình.Dođó,chúngtôithúnhậnrằngkhôngcóhiểubiếtnàovềthếgiớicủathờitrangcaocấp.Nócólẽsẽvẫntiếptụcthuđượclợinhuậnmãimãi.17.Duytrìsựcạnhtranhởcấpđộcủachuỗixácđịnhgiátrịgiatăngmànhữngnhàsảnxuấtxehơiđangchiếmưuthếlàyêucầuhọdịchchuyểnđếncấutrúcphânphốimới–mộtsựtíchhợpdãycungứngmàgiaodiệnkháchhàngđãsửdụnghiệuquả.LàmthếnàođểthựchiệnđiềunàyvàýnghĩahiệusuấtcủanóđượckhámphádàitrongnghiêncứucủaDeloittemangtên“DigitalLoyaltyNetworks”,đượccungcấptại<http://www.dc.com/research>,hoặctrê[email protected]ữngđộcgiảtinvàohiệuquảcủathịtrườngvốnvàkhảnăngcủacácnhàđầutưđadạnghóadanhmụcđầutưcủahọsẽkhôngnhậnthấybikịchnàotrongnhữngquyếtđịnhnày.Saunhữnglầntướcbỏtàisảnnày,cổđôngcủahaigãkhổnglồsảnxuấtxehơiđãsởhữucổphầntrongcôngtythiếtkếvàlắprápôtô,vàtrongcáccôngtycungcấphệthốngcon.ChúngtôiđangviếtcuốnsáchnàyvìlợiíchcủacácnhàquảnlýtrongcáccôngtynhưGeneralMotorsvàFordmàchúngtôimôtảnhữngquyếtđịnhđólàkhôngmay.19.Chúngtôinói“thường”ởđâyvìcónhữngtrườnghợpngoạilệ(hầuhết,

nhưngkhôngphảitấtcả,đãchứngminhnguyêntắcnày).Vídụ,chúngtôilưuýchươngnàyhaigiaiđoạngiátrịgiatăngcóthểđượcđặtcạnhnhau,nhưbộnhớDRAMcóthểphùhợptronglắpghépmáytínhcánhân.Vàcónhữngtrườnghợpnơihaicấutrúctươngthuộccầnphảiđượctíchhợp,chẳnghạnnhưkhimộtdoanhnghiệplấynguồnkếhoạchphầnmềmtừcáccôngtynhưSAPcầnphảiđượcđưakèmvàoquátrìnhkinhdoanhđộclập.ThựctếrằngcảhaimặtđềukhôngthểlắpghépvàđịnhdạngđượcđãlàmSAPtriểnkhaithựchiệnkếhoạchnhưđượcyêucầu.1.MộttrongnhữngnghiêncứuquantrọngnhấtvềchủđềnàyđượctómtắttrongDorothyLeonard-Barton,“CoreCapabilitiesandCoreRigidities:AParadoxinManagingNewProductDevelopment,”StrategicManagementJournal13(1992):111–125.2.Cáckháiniệmtrongchươngnàycốgắngxâydựngtheotruyềnthốngcủasựhiểubiếtđángđượctôntrọngvềkhảnăngcủacáctổchức,đượcbiếtđếntronggiớihọcthuậtlà“quanđiểmdựatrênnguồnlực”(resource-basedview-RBV)củacôngty.Truyềnthốngnàycoicácnguồnlựcnhưtàisảncủamộtcôngtyvàtìmcáchgiảithíchsựkhácbiệtliêncôngtytronghoạtđộngvàtăngtrưởngdựatrênsựkhácbiệttrongbổsungnguồnlực.VídụnhưK.R.Conner,“AHistoricalComparisonofResource-BasedTheoryandFiveSchoolsofThoughtWithinIOEconomics:DoWeHaveaNewTheoryoftheFirm?”JournalofManagement17,no.1(1991):121–154.CáccôngtrìnhchuyênđềtheođềtàinàylàE.T.Penrose,TheTheoryoftheGrowthoftheFirm(London:BasilBlackwell,1959);vàB.Wernerfelt,“AResource-BasedViewoftheFirm,”StrategicManagementJournal5(1984):171–180.CáccôngtrìnhmớiđâyhơnbaogồmM.Peteraf,“TheCornerstonesofCompetitiveAdvantage:AResource-BasedView,”StrategicManagementJournal14,no.3(1993):179–192;vàJ.Barney,“TheResource-BasedTheoryoftheFirm,”OrganizationScience7,no.5(1996):469.Chúngtôiđãđịnhnghĩa“nguồnlực”vớiphạmvihẹphơnsovớinhiềunhànghiêncứuRBV,bằngcáchsửdụngthêmkháiniệm–cụthểlàquytrìnhvàgiátrị–đểnắmbắtcácyếutốcấuthànhquantrọngcủanănglựcdoanhnghiệpmàmộttrongsốđóđãđượcchọntrongdanhmụccácnguồnlực.Vídụ,D.TeeceandG.Pisano,“TheDynamicCapabilitiesofFirms:AnIntroduction,”IndustrialandCorporateChange3,no.3(1994):537–556;R.M.Grant,“TheResource-BasedTheoryofCompetitiveAdvantage,”CaliforniaManagementReview33,no.3(1991):114–135;vàJ.Barney,“OrganizationalCulture:CanItBeaSourceofSustainedCompetitiveAdvantage?”AcademyofManagementReview11,no.3(1986):656–665.Chúngtôitinrằngtrongnhiềutrườnghợp,nhữnggìđãtrởthànhtranhluậnvềđịnhnghĩathựcsựlàdothấtbạitrongviệcphânloại.Cơcấuvàlýthuyếttrìnhbàytrongchươngnàyđượctómtắttheohìnhthứcsơbộtrongmột

chươngđượcbổsungvàoấnbảnthứhaicủaCuốnTheInnovator’sDilemma.MôhìnhnàybướcđầuđãđượccôngbốtrongClaytonChristensenandMichaelOverdorf,“MeetingtheChallengeofDisruptiveChange,”HarvardBusinessReview,March–April2000.3.KếtquảnghiêncứuđượcbáocáobởicácnhàtâmlýhọcquảnlýRHRQuốctếchứngthựcướctínhnày.RHRgầnđâyđãcôngbốcóđến40%giámđốcđiềuhànhcấpcaomớiđượctuyểnđãthôiviệc,hoặclàmviệckémhiệuquả,hoặcbịsathảitrongvònghainămnhậnvịtrímới(Globe&Mail,1April2003,B1).4.TomWolfe,TheRightStuff(NewYork:Farrar,Straus,andGiroux,1979).5.Phùhợpvớikhẳngđịnhcủachúngtôitrongchương1vềcáchmộtlýthuyếtmạnhmẽcóthểmanglạikhảnăngdựbáochomộtdựánnhưthếnào,nhiềunghiêncứuthờikỳđầuvềcáchthuêđúngngườichođúngcôngviệcđãphânloạicácnhàquảnlýtiềmnăngtheocácthuộctínhcủahọ.Hãynhớrằngcácnhànghiêncứungànhhàngkhôngthờikỳđầuđãquansátthấymộtmốitươngquanchặtchẽgiữaviệcsởhữucácthuộctínhnhưcánhvàlôngvũvàkhảnăngbay.Nhưnghọchỉcóthểkhẳngđịnhvềmốitươngquanhayliênkếtchứkhôngphảinhânquả.Chỉkhicácnhànghiêncứuxácđịnhcơchếvềcơbảngâyra,vàsauđóhiểuđượcnhữnghoàncảnhkhácnhaumàngườithựchànhgặpphảithìmọithứmớicóthểđượcdựđoánchínhxáchơn.Trongtrườnghợpnày,sởhữunhiềuthuộctínhcầncócóthểcótươngquankhálớnvớisựthànhcôngtrongnhiệmvụ,nhưngnókhôngphảilàcơchếquanhệnhânquảcơbảncủathànhcông.6.MorganMcCall,HighFlyers:DevelopingtheNextGenerationofLeaders(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1998).Cuốnsáchnàycungcấpmộtcáchsuynghĩmớimẻvànghiêmkhắcvềcáchcácquảnlýnênhọchỏivàđánhgiáviệcquảnlýcókhảnănggiảiquyếtthànhcôngtháchthứcphíatrước.Chúngtôikhuyênrằngcáchọcviênmuốntìmhiểuthêmvềcáchcóđượcđúngngườivàođúngnơivàđúngthờiđiểmhãyđọctrọnvẹnquyểnsáchnày.7.Tạigiaiđoạnsautrongsựpháttriểncủadựán,tấtnhiênsẽcầnđếncácgiámđốcđiềuhànhđãthamgiacáckhóahọctrongcáctrườnghọckinhnghiệmliênquanđếnmởrộngquymôkinhdoanh–vàsauđóđiềuhànhhiệuquảmộttổchức.Mộtlýdokhiếnnhiềudựánthấtbạisauthànhcôngbướcđầuvớimộtsảnphẩmduynhấtlàdonhữngngườisánglậpthiếutrựcgiácvàkinhnghiệmtrongviệctạoranhữngquytrìnhcóthểliêntụctạorasảnphẩmtốthơn,sảnxuấtvàcungcấpchúngmộtcáchđángtincậy.8.Đặctínhtoàndiệnvàhợplýnhấtcủaquytrìnhmàchúngtôitừngthấylàở“TheProcessesofOrganizationandManagement,”SloanManagementReview,Summer1998.Khichúngtôisửdụngtừ“quytrình”,nóbaogồmtất

cảcáckiểuquytrìnhmàGarvinđãxácđịnh.9.Dướinhiềuhìnhthứckhácnhau,nhiềuhọcgiảđãkhámpháchitiếtkháiniệm“quytrình”làkhốixâydựngcơbảncủanănglựctổchứcvàlợithếcạnhtranh.Cólẽtrongsốcáccôngtrìnhnhưvậy,cóảnhhưởngnhấtlàR.R.NelsonandS.G.Winter,AnEvolutionaryTheoryofEconomicChange(Cambridge,MA:BelknapPress,1982).NelsonvàWinternóiđến“thóiquen”màkhôngphảilàquytrình,nhưngkháiniệmcơbảnlànhưnhau.Họchứngminhrằngcáccôngtyxâydựnglợithếcạnhtranhbằngcáchpháttriểncácthóiquentốthơnsovớicáccôngtykhác,vàrằngthóiquentốtchỉđượcpháttriểnthôngquaviệclặplạimộtcáchnhấtquáncáchànhvihiệuquả.Saukhiđượcthànhlập,cácthóiquentốtsẽkhóthayđổi.Vídụ,M.T.HannanandJ.Freeman,“ThePopulationEcologyofOrganizations,”AmericanJournalofSociology82,no.5(1977):929–964.Cáccôngtrìnhsaunàyđãkhámphávàchứngminhsứcmạnhcủakháiniệmvềquytrình(đượcgọivớinhiềucáitênkhácnhau,nănglựccủatổchức,khảnăngthayđổi,vànănglựccốtlõi)nhưmộtnguồnlợithếcạnhtranh.VídụvềcáccôngtrìnhnàybaogồmExamplesofthisworkincludeD.J.Collis,“AResource-BasedAnalysisofGlobalCompetition:TheCaseoftheBearingsIndustry,”StrategicManagementJournal12(1991):49–68;D.TeeceandG.Pisano,“TheDynamicCapabilitiesofFirms:AnIntroduction,”IndustrialandCorporateChange3,no.3(1994):537–556;vàC.K.PrahaladandG.Hamel,“TheCoreCompetenceoftheCorporation,”HarvardBusinessReview,May–June1990,79–91.Quanđiểmcủachúngtôilàdùnhữngnghiêncứunàyđãvôcùngsâusắc,vídụnhưnghiêncứuvềquanđiểmnguồnlựcmàchúngtanóitrongghichú3,nhưngnóbịgiớihạnhoặccủaviệcmởrộngđịnhnghĩacủa“quytrình”đểbaogồmtấtcảcácyếutốquyếtđịnhlợithếcạnhtranh,hoặcvìlợiíchcủasựhiểubiếttoànvẹn,khôngbaogồmcácyếutốquantrọngcủakhảnăngcủadoanhnghiệptrongphạmviphântích.Đểbiếtthêmvềđiềunày,đọcA.Nanda,“Resources,Capabilities,andCompetencies,”inOrganizationalLearningandCompetitiveAdvantage,eds.B.MoingeonandA.Edmondson(NewYork:TheFreePress,1996),93–120.10.ĐọcLeonard-Barton,“CoreCapabilitiesandCoreRigidities”.11.ĐọcC.WickhamSkinner,“TheFocusedFactory,”HarvardBusinessReview,May–June1974.12.ChetHuber,chủtịchsánglậpdịchvụviễnthôngtinhọcOnStarcủaGeneralMotors,đãchochúngtathấytầmquantrọngcủasựphânbiệtgiữanguồnlực(conngười)vàcácquytrình:“Mộttrongnhữngbàihọclớnnhấttôinhậnrarằngcôngtycầnsẵnsàngchấpnhậnrủirođểtạolợinhuậnchứkhôngphảilàcánhântrongcôngty.Cáccánhâncầnhànhđộnggiốngnhưnhữngvậnđộngviênbơinghệthuậtđểgiữchocáctổchứcliênkếttốt.”

ClaytonM.ChristensenandErikRoth,“OnStar:NotYourFather’sGeneralMotors(A),”Case9-602-081(Boston:HarvardBusinessSchool),12.13.Kháiniệmvềgiátrị,nhưchúngtôiđịnhnghĩaởđây,tươngtựnhưkháiniệm“bốicảnhcấutrúc”và“bốicảnhchiếnlược”đãnổilêntrongviệcnghiêncứuvềquátrìnhphânbổnguồnlực.NhữngcôngtrìnhquantrọngvềchủđềnàybaogồmJ.L.Bower,ManagingtheResourceAllocationProcess(Homewood,IL:RichardD.Irwin,1972),vàR.Burgelman,“CorporateEntrepreneurshipandStrategicManagement:InsightsfromaProcessStudy,”ManagementScience29,no.12(1983):1349–1364.14.Chương8xemxétsâuhơncácảnhhưởngcủagiátrịtrongphânbổnguồnlựcvàđưarachiếnlược.15.Vídụ,ToyotavàothịtrườngBắcMỹvớimẫuCorona,mộtsảnphẩmnhắmvàocáctầnggiáthấpnhấtcủathịtrường.KhinhómmứctiếpnhậncủathịtrườngtrởnênđôngđảovớicácmẫuxetronggiốngnhaunhưNissan,HondavàMazda,cạnhtranhgiữacácđốithủcạnhtranhvớichiphíthấpngangnhaukhiếnlợinhuậngiảm.Toyotapháttriểnxehơitinhvihơnnhắmđếncấpcaohơncủathịtrườngđểcảithiệnlợinhuậncủamình.GiađìnhxeCorolla,Camry,4-Runner,AvalonvàLexusđãđượcgiớithiệunhưphảnứngcủahọvớiáplựccạnhtranh–Toyotagiữlợinhuậncủamìnhởmứctốtbằngcáchchuyểnlênthịtrườngcaohơn.Trongquátrìnhnày,Toyotaphảithêmchiphíchohoạtđộngthiếtkế,sảnxuấtvàhỗtrợxehơithuộctầmcỡnày.Sauđóhọquyếtđịnhthoátkhỏimứcchấpnhậncủathịtrường,tìmthấylợinhuậncóthểkiếmđượcởđólàkhôngthểchấpnhậnđượcvớicơcấuchiphíđãchuyểnđổicủamình.ToyotagầnđâyđãgiớithiệumôhìnhEchocủanótrongnỗlựcđểtrởlạicácmứcchấpnhậnvớichiếcxeởmứcgiá14.000đô-la–gợilạinỗlựcđịnhkỳcủacácnhàsảnxuấtôtôMỹđểthiếtlậplạivịtríởthịtrườnggiáthấp.QuảnlýcấpcaocủaToyotaquyếtđịnhtungramôhìnhmớinàylàmộtchuyện.Tuynhiên,đểthựchiệnchiếnlượcnàythànhcông,nhiềungườitronghệthốngToyota,baogồmcảcácđạilý,sẽphảiđồngýrằngbánnhiềuxehơivớimứclợinhuậnthấphơnlàcáchtốthơnđểcôngtytănglợinhuậnvàgiátrịvốnchủsởhữusovớibánCamry,AvalonvàLexus.ChỉthờigianmớicóthểbiếtchắcchắnliệuToyotacóthànhcôngtrongviệctănggiátrịpháttriểncủacôngtyhaykhông.16.ĐọcEdgarSchein,OrganizationalCultureandLeadership(SanFrancisco:Jossey-Bass,1988).MôtảcủachúngtôivềsựpháttriểncủanềnvănhóacủamộttổchứcbắtnguồnnhiềutừnghiêncứucủaSchein.17.GiáosưMichaelTushmancủaĐạihọcHarvardvàCharlesO'ReillycủaStanfordđãnghiêncứusâusựcầnthiếttrongviệcquảnlýcáctổchứctheocáchnàyđểtạoranhữnggìhọgọilà“cáctổchứcthuậncảhaimặt”.Nhưchúngtôihiểuvềcôngtrìnhcủahọ,họkhẳngđịnhrằngkhôngđủkhichỉđơngiảnlàtáchrakhỏimộttổchứcđộclậpđểtheođuổicáccảicáchphávỡ

quantrọngnhưngkhôngphùhợpvớigiátrịcủatổchứcchính.Lýdolàthườngthìgiámđốcđiềuhànhtạoramộttổchứcđộclậpđểtáchphávỡrakhỏihoạtđộngcủahọđểhọcóthểtậptrungvàoquảnlýkinhdoanhcốtlõi.Đểtạoramộttổchứcthậtsựthuậncảhaimặt,TushmanvàO'Reillykhẳngđịnhrằnghaitổchứckhácnhaucầnphảiđượcđặttrongmộtbộphậnkinhdoanh.Tráchnhiệmquảnlýtổchứcđộtphávàtổchứcbềnvữngcầnphảiởmộtcấpđộtrongtổchứcmàcảhaikhôngđượcxemxétnhưcácdoanhnghiệptrongmộtdanhmụcđầutư.Thayvàođó,chúngnêntrongcùngmộtnhómhoặcđơnvịkinhdoanhmàquảnlýcóđủcácthôngtinđểchúýcẩnthậnnhữnggìnênđượctíchhợpvàchiasẻgiữacácnhóm,vànhữnggìnênđượcthựchiệntựchủ.ĐọcMichaelL.TushmanandCharlesA.O’Reilly,WinningThroughInnovation:APracticalGuidetoLeadingOrganizationalChangeandRenewal(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2002).18.Trongquákhứ,mộtsốdoanhnghiệpmạohiểmvớivốnđượchỗtrợ,đặcbiệtlàtronglĩnhvựcviễnthôngvàchămsócsứckhỏe,đãđitheomộtchiếnlượccảicáchđộtphá–quacảicáchbềnvững–nhảyvọtvềphíatrướccảcácnhàlãnhđạotrênquỹđạobềnvữngvàsauđónhanhchóngbánhếtcổphầnchocáccôngtyuytínlớnhơnđangdichuyểntrênquỹđạophíasauhọ.Chiếnlượcnàycóhiệuquả–khôngphảivìgiátrịcủacôngtyuytínhạnchếhọkhỏiviệcnhắmđếncùngmộtsựđổimới,màbởiquytrìnhcủahọkhôngnhanhnhưnhữngngườimớibắtđầu.Đâylàmộtcáchchứngminhvềđổihướnglợinhuận,nhưngnókhôngphảimộtlộtrìnhmàmộtdoanhnghiệptăngtrưởngmớicóthểđượctạora.Hoặclàbằngcáchmualạisảnphẩmhoặcđánhbạicácđốithủmới,cáccôngtycóuytíncuốicùngsẽcungcấpcácsảnphẩmcảitiếnnhưlàmộtphầncủadòngsảnphẩmcủamình,vàdoanhnghiệppháttriểnnóđầutiênsẽkhôngtồntại.Nhữngdoanhnghiệpmớibắtđầucơbảnbaogồmcácđộidựáncaocấp,pháttriểnsảnphẩmmộtcáchđộclậpvàsauđóbịgiảitánkhicácsảnphẩmđãsẵnsàngthươngmạihóa.Nólàmộtcơchếmàtheođócôngtyuytínvớivốnchủsởhữucógiátrịhấpdẫncóthểtrảtiềnchonghiêncứuvàpháttriểnbằngvốnchủsởhữuchứkhôngphảilàchiphí.19.SựthànhlậpcôngtyconXiametercủacôngtyDowCorninglàmộtvídụchínhxácvềtìnhhuốngnày.Xiameterlàcôngtycóđộtincậycao,chiphíbánhàngthấpvàmôhìnhkinhdoanhphânphốichophépcôngtytạolợinhuậnhấpdẫnởmứcgiábìnhdânchocácsảnphẩmsilicontiêuchuẩn.KháchhàngcầndịchvụchiphícaohơnđểhướngdẫncácquyếtđịnhmuabáncóthểmuasiliconcủahọthôngquacấutrúcbánhàngchínhvàcơcấuphânphốicủaDowCorning.20.Chúngtôiđưarakhẳngđịnhnàychỉvớimụcđíchminhhọa.Tạithờiđiểmviếtbàinày,cửahàngbánlẻvàtrựctuyếnđượcthànhlậprấttốtnhưlàmộtlànsóngphávỡtrongbánlẻđếnmứcnếumộtcửahàngbáchhóacố

gắngtạoramộtngànhkinhdoanhmớităngtrưởngtrựctuyếnmới,nósẽtheomộtchiếnlượcduytrìnhưmộtdoanhnghiệpmới,cóliênquanđếncáccôngtytạorabánlẻtrựctuyến.NgaycảmộtngườikhổnglồnhưMacy’scókhảnăngsẽmấtcáccôngtyđangtrongquátrìnhdịchchuyểnbềnvữngtrênđườngcongphávỡ.Mualạimộtcôngtycómộtvịtrívữngchắctrênquỹđạophávỡđó–nhưSearsđãlàmkhimualạiLandsEnd–làcáchthứcduynhấtmàcáccửahàngbáchhóacóthểbắtđượclànsóngnày.21.CũngnhưMerrillLynch,GoldmanSachsđãtriểnkhaihệthốnggiaodịchtrênInternetchocáckháchhànghiệncótrongdoanhnghiệpmôigiớidịchvụtrọngóichínhthốngcủahọ.Côngnghệ,nhưmộthệquả,thựchiệntheocáchduytrìcácgiátrị,haycấutrúcchiphícủacácđơnvịkinhdoanh.Trênthựctế,việcthựchiệngiaodịchtrênInternetcóthểsẽtăngthêmchiphíchocấutrúccôngtybởiđólàmộtlựachọnbổsungvàkhôngthaythếkênhmôigiớikinhdoanhtruyềnthống.XemDennisCampbellandFrancesFrei,“TheCostStructureandCustomerProfitabilityImplicationsofElectronicDistributionChannels:EvidencefromOnlineBanking,”workingpaper,HarvardBusinessSchool,Boston,2002.22.Mộtloạtnghiêncứuthúvịcũngđưarakếtluậntươngtự.XemRakeshKhurana,SearchingforaCorporateSavior:TheIrrationalQuestforCharismaticCEOs(Princeton,NJ:PrincetonUniversityPress,2003).Khuranathấyrằngviệcđưavàomộtcôngtycácquảnlývớihồsơcánhânxuấtsắc,những“siêusao”,nhữngngườitheocáchnóicủachúngtôicónhữngthuộctínhđadạngmànhiềungườiphảithèmmuốn,gặpthấtbạithườngxuyênhơnnhiềungườinghĩ.23.XemKimB.ClarkandStevenC.Wheelwright,“OrganizingandLeadingHeavyweightDevelopmentTeams,”CaliforniaManagementReview34(Spring1992):9–28.Cáckháiniệmđượcmôtảtrongbàiviếtnàycựckỳquantrọng.Chúngtôiđặcbiệtkhuyếnkhíchcácnhàquảnlýquantâmđếnnhữngvấnđềnàynênnghiêncứunómộtcáchkỹlưỡng.ClarkvàWheelwrightxácđịnhmộtnhómcaocấplànhómgồmnhữngthànhviênrấttậntụyvàđoànkết.Nhiệmvụcủamỗithànhviêntrongnhómlàkhôngđạidiệnchonhómchứcnăngcủamìnhtrongnhóm,màhoạtđộngnhưmộtngườiquảnlýchungchịutráchnhiệmchosựthànhcôngcủatoànbộdựán,vàtíchcựcthamgiavàocácquyếtđịnhvàcôngviệccủacácthànhviênđếntừtừngbộphậnchứcnăng.Khicùnglàmviệcvớinhauđểhoànthànhdựán,họsẽtìmracáchthứcmớiđểtươngtác,phốihợpvàraquyếtđịnhđểtạoracácquytrìnhhoặckhảnăngmới,cầnthiếtchosựthànhcôngtrongcôngviệckinhdoanhmớitrêncơsởliêntục.Nhữngcáchđểcôngviệchoànthànhsauđócóthểđượccơcấuhoánhưdoanhnghiệpmớihoặcpháttriểndòngsảnphẩm.24.Bướcđộtphávềkháiniệmcơbảndẫnđếnnhữngkếtluậntrongđoạn

nàyxuấtpháttừcácnghiêncứuchuyênđềcủaRebeccaM.HendersonvàKimB.Clark,“ArchitecturalInnovation:TheReconfigurationofExistingSystemsandtheFailureofEstablishedFirms,”AdministrativeScienceQuarterly35(1990):9–30.Đâylànghiêncứu,theoquanđiểmcủachúngtôi,nângtrạngtháixâydựnglýthuyếttrongnghiêncứuquátrìnhtừphânloạidựatrênthuộctínhthànhdựatrênhoàncảnh.Ýtưởngcơbảncủahọlàtrongmộtkhoảngthờigian,cácmôhìnhgiaotiếp,tươngtácvàphốihợpgiữanhữngngườichịutráchnhiệmthiếtkếmộtsảnphẩmmới(quytrìnhpháttriểnsảnphẩmmàcôngtydựavào)sẽphảnánhmôhìnhtrongđócácthànhphầncủasảnphẩmtươngtácvớicấutrúcsảnphẩm.Tronghoàncảnhmàcấutrúckhôngthayđổitừthếhệnàysangthếhệkhác,quytrìnhtheothóiquennàysẽtạođiềukiệnthuậnlợichocácloạitươngtáccầnthiếtchothànhcông.Nhưngtronghoàncảnhmàcáctổchứcpháttriểnphảithayđổicấutrúcđángkểđểnhânviêncầntươngtácvớinhữngngườikhácvềcácchủđềkhácvàvớithờigiankhácnhau,thìcùngmộtquátrìnhquenthuộcsẽcảntrởsựthànhcông.Trongnhiềucách,sựphánđoánvàkhuyếnnghịvềthayđổiquytrìnhtrêncáctrụcthẳngcủahình7-1xuấtpháttừcôngtrìnhcủaHendersonvàClark.SựphánđoánvàkhuyếnnghịtrêncáctrụcngangliênquanđếncácgiátrịcủatổchứcxuấtpháttừcuốnTheInnovator’sDilemma,lầnlượtđượcxâydựngtrêncôngtrìnhcủagiáosưBowervàBurgelmanmàchúngtôiđãtríchdẫnởnơikhác.Phầnnghiêncứunàydườngnhưcũngđãnângtìnhtrạnglýthuyếtphânloạithànhlýthuyếtdựatrêntìnhhuống.25.Chúngtôiđãquansátthấymộtxuhướngkhóchịutrongsốcácnhàquảnlýtìmkiếmcácgiảiphápphùhợpchotấtcảnhữngtháchthứcmàhọphảiđốimặt,chứkhôngphảilàpháttriểncáchápdụngcácgiảiphápthíchhợpchovấnđề.Vềvấnđềcụthểnày,trongnhữngnăm1990,mộtsốnhàquảnlýdườngnhưđãkếtluậnrằngcácđộinhómcaocấplà“câutrảlời”củahọvàđảolộntoànbộtổchứcpháttriểncủahọbằngcáchsửdụngcácnhómpháttriểncaocấpchotấtcảcácdựán.Saumộtvàinăm,hầuhếttrongsốhọquyếtđịnhrằngđộinhómcaocấp,dùhọcungcấpnhữnglợiíchvềtốcđộvàsựkếthợp,lạiquátốnkém–vàhọsauđóđảolộntoànbộtổchứctrởlạivàochếđộcácnhómítquantrọng.Mộtsốcôngtyđượctríchdẫntrongbàiđãgặpphảinhữngvấnđềnày,vàkhôngbiếtlàmthếnàođểsửdụngnhữngnhómthíchhợptronghoàncảnhthíchhợp.26.XemCharlesA.Holloway,StevenC.Wheelwright,andNicoleTempest,“CiscoSystems,Inc.:AcquisitionIntegrationforManufacturing,”CaseOIT26(PaloAltoandBoston:StanfordUniversityGraduateSchoolofBusinessandHarvardBusinessSchool,1998).27.Chúngtôinhậnrarằngđâylàmộttuyênbốnguyhiểm,cóthểlàmộttuyênbốchínhxáchơnkhinóilàtạithờiđiểmviếtbàinày,khôngaicóvẻnhưcóthểđưaramộtchiếnlượcphávỡkhảthichongânhàngtrựctuyến.

Cóthểlàkhảthi,vídụnhưNgânhàngE*Tradexâydựngthànhcôngmộtngânhàngphávỡcấpthấp.Chúngtôitríchdẫntrongghichú21mộttrongnhữngchuỗinghiêncứumàGiáosưFrancesFreicủaTrườngKinhdoanhHarvardđãviếtvớicácđồngtácgiảkhácnhauvềtácđộngcủaviệccungcấpcáckênhdịchvụmớichokháchhàng.KhicácngânhànguytínbổsungthêmmáyATM,điệnthoạivàcácdịchvụtrựctuyếnchokháchhàng,họđãkhôngthểchấmdứtcáckênhgiaodịchcũcủadịchvụ,vídụnhưthungântrựctiếpvàcánbộchovay.Kếtquảlà,Freiđãchothấyrằngviệccungcấpcáckênhchiphídịchvụthấphơnthựcsựlạităngthêmchiphí,bởivìchúnglàthêmvào,khôngphảithaythế.CóthểNgânhàngE*Trade,khikhôngcótàisảncơsởhạtầngvàchiphídịchvụ,thựcsựcóthểtạoramộtmôhìnhkinhdoanhcóchiphíthấpđủthấpđểcóthểkiếmđượclợinhuậnhấpdẫnởmứcgiáchiếtkhấucầnthiếtđểgiànhchiếnthắng.28.Quayvònghàngtrữkhocủamộtcửahàngbánlẻkhôngphảidễdàngtăngvọt(xemchương2,ghichú18).Khiđilên,cácnhàbánlẻthựchiệnmộtcấutrúcquayvònghàngtươngđốicứngnhắcbiếnthànhcácsảnphẩmlợinhuậncaohơn,dẫnđếnmộtsựcảithiệnngaylậptứcvềLợinhuậntrênđầutư(ROI).Hướngđếnthịtrườngđangđixuốngđòihỏiphảimangcùngmộtcấutrúcquayvònghànghóacứngnhắcthànhcácsảnphẩmlợinhuậnthấphơn,dẫnđếnảnhhưởnglớnngaylậptứclênlợinhuậnđầutư.(*)NgườiBắcMỹBảnĐịađượcgọitêntheonhiềucáchkhácnhau.Trongtácphẩmnày,cáctácgiảvàPeggygọihọlà“NgườiBắcMỹBảnĐịa”.NhưngtronglờinóicủaAndy,anhtựgọimìnhlà“NgườiDaĐỏ”.Cảhaithuậtngữnàyđềuđượcsửdụngvớimứcđộtôntrọngnhưnhau.(1)ĐộibiệtkíchCarlsondothiếutáEvansF.Carlsontrựctiếplãnhđạo.NhữngngườilínhcủaSưđoànBiệtkíchThủyquânLụcchiếnSố2nàynổitiếngvềsựnhiệthuyết,vềtinhthầnđồngđộivàkhảnăngthựchiệnchiếncôngtrongcáccuộcchiếnđấu.ĐơnvịnàyđượcthànhlậpbảytuầnsautrậnTrânChâuCảngvànhữngchiếnthắngcủasưđoànđượcghilạitrongcuốnsáchGungHo!củatácgiả-trungúyW.S.François.KhiquyểnsáchnàyđượcchuyểnthểthànhphimvớisựthamgiadiễnxuấtcủadiễnviêngạocộiRandolphScott,thuậtngữGungHomớiđượcnhiềungườibiếtđến.1Xem:HiệphộiQuanhệConngườiNhậtBản,KaizenTeian1:ThiếtlậpHệthốngĐềxuấtCảitiếnLiêntụcthôngquaThựchiệnĐềxuấtcủaNgườilaođộng.2ThuậtngữnàyđãđượcsửdụngtrongcuốnKaizenTeian1:ThiếtlậpHệthốngĐềxuấtCảitiếnLiêntụcthôngquaThựchiệnĐềxuấtcủaNgườilaođộng.(BBT)1.MasaakiImai,Kaizen:ChìakhóadẫntớithànhcôngtrongcạnhtranhcủaNhậtBản(NewYork:McGraw-Hill,1986).*SosánhnàychỉmangtínhtổngquátvìcónhữngcôngtyngoàiNhậtBản

hoạtđộngởMỹápdụnghệthốngđềxuấtcủaNhậtvàcũngcónhữngcôngtyNhậtápdụnghệthốngđềxuấtcủaMỹ.1.ThôngtinchitiếthơnvềhệthốngbáocáoKaizenđượctrìnhbàytrongcuốnKaizenTeian3,ProductivityPress,1992.Secondbest:gầntốiưu.Thídụxinxemthêmsách“ĐánhthứcconRồngngủquên”,PhạmĐỗChívàTrầnNamBình(chủbiên),ThờibáoKinhtếSàiGòn(táibản,2002);hay“KinhTếtếViệtNamTrêntrênđườnghóaRồng”,PhạmĐỗChí(chủbiên),NhàxuấtbảnTrẻ(2004).BáoĐầutư,ngày26/10/2009,trang4,:xembài“Táicơcấukinhtế:Áplựcnộitại”củatácgiảBảoDuyphỏngvấnTS.NguyễnĐìnhCungthuộcViệnNghiêncứuQuảnlýKinhtếTrungương.XemPhạmĐỗChí,KinhtếViệtNamTrêntrênĐườngđườngHóahóaRồng,chương10,NhàxuấtbảnTrẻ,2004.KhôngkểcácchitiêungoàingânsáchKểcảcácchitiêungoàingânsáchNợcủachínhphủvànợbảolãnhbởichínhphủTrầnVănThọ(ĐạihọcWaseda,Tokyo),chương“ĐãquarồimộtthờiĐổimới”,trongsách“ViệtNamtừnăm2011–—Vượtlênsựnghiệtngãcủathờigian”(trang43-48),NhàxuấtbảnTriThức(2011).BáoĐầutư,ngày26/10/2009,trang4,đãdẫn.YếutốdẫnđếnthànhcôngcủaViệtNamcóthểgiảithíchrấtrõbằnglýthuyếtthặngdưcôngsuất(excesscapacity)củagiáosưAriKokkothuộcTrườngKinhdoanhCopenhagen,ĐanMạch.Nộidungphầnnàyvàphầntiếptheođượclấytừcácbàinghiêncứu“Khônggiansảnphẩmquyếtđịnhpháttriểncủacácquốcgia”(productspaceconditionsdevelopmentofnations)củacáctácgiảC.A.Hidalgo,B.Klinger,A.-L.BarabásivàR.Hausmann.HảiLý,Sóngngầm,ThờibáoKinhtếSàiGòn,số37/2010,tr.18.ThờibáoKinhtếViệtNam,ngày2-4/9/2010,TR.19.NgọcĐào,vốnđầutưxãhộităngmạnh.TrungtâmNghiêncứuChínhsáchvàPháttriển(DevelopmentandPoliciesResearchCenter-DEPOCEN),216TranTrầnQuangKhaiKhải,HàNội,ViệtNam.Quanđiểmđượcthểhiệntrongbàiviếtnàymangtínhcánhân,khôngnhấtthiếtphảnánhquanđiểmcủaDEPOCEN.Mọiýkiếnđónggópxingửivềđịachỉ[email protected]ặ[email protected]úngtôixinchânthànhcảmơnchịNguyễnThịHuyền,thựctậpsinh,vàchịBùiThuHà,trợlýnghiêncứuđãhỗtrợnhómchúngtôiđểhoànthànhbàiviếtnày.TổngcụcThốngkê.TheonhưHSBCtháng3năm2011,tỷlệlạmphátcủaViệtNamnăm2011

cóthểlà9.,9%,theoANZthìconsốnàylà10%.TheosốliệucủaCECI,tỷgiáởđâylàtỷgiátrungbìnhtháng.IMF(2010).IMF(2010),đãdẫn.Hiểutheonghĩarộng,phầnnàyđềcậpđếnthâmhụtvãnglai,bởicấuthànhcủacáncânvãnglaibaogồmnhiềukhoảnmục,nhưngthànhphầnchínhcủanólàcáncânthươngmại.ThựctếViệtnamNamchothấythâmhụtthươngmạilàcấuphầnchínhcủathâmhụtvãnglai.NguyễnThắng,NguyễnNgọcAnh,NguyễnĐứcNhật,NguyễnCaoĐức(2008),Thâmhụttàikhoảnvãnglai:Nguyênnhânvàgiảipháp,TạpchíNghiêncứukinhtếsố363tháng8năm2008,trang3-19.TínhtoántheosốliệutừQuỹTiềntệQuốctế,(2010),Vietnam:2010ArticleIVConsultation—StaffReportandPublicInformationNotice.IMF,Thamvấnđiềukhoản4,năm2003;2006;2010.http://www.economywatch.com/economic-statistics/economic-indicators/Current_Account_Balance_US_Dollars/truycậpngày24/02/2011.Bảnthânviệcnhậpsiêuvàthâmhụttàikhoảnvãnglaivềnguyêntắclàkhôngtốtvàcũngkhôngxấu.Nóchỉxấukhithâmhụtquálớnvàdẫntớikhủnghoảngcáncânthanhtoán,mấtgiáđồngtiền.Tuynhiên,dườngnhưcómộtquanniệmkháphổbiến(khôngchỉởViệtNam)là(i)nhậpsiêuvàthâmhụttàikhoảnvãnglailàkhôngtốtvàthểhiệnmộtnềnkinhtếyếukém;và(ii)xuấtsiêuvàcóthặngdưtrêntàikhoảnvãnglailàđiềutốtvàthểhiệnmộtnềnkinhtếcókhảnăngcạnhtranhtốt.Mặcdùtrongmộtsốíttrườnghợp,quanniệmnhưtrênkhôngphảilàkhôngđúng,nhưngtheolylýthuyếtkinhtếthìkhônghẳnlànhưvậy.Trongnhiềutrườnghợp,thìthâmhụtcáncânthươngmạilàlạithểhiệnmộtnềnkinhtếđangtăngtrưởngtốt.Khimộtnềnkinhtếcótiềmnăngtăngtrưởngtốt,cónhiềucơhộiđầutưvớilợinhuậncao,nhucầuđầutưcaohơnkhảnăngtiếtkiệmtrongnước,điềunàysẽlàmchocácdòngvốnnướcngoàichảyvàoquốcgiađóđểđápứngnhucầuđầutư.Tứclàmộtquốcgiacóthểsửdụngnguồnlựccủanướckhácđểpháttriểnkinhtếtrongnước.Ngượclại,mộttàikhoảnvãnglaicóthặngdưlạicóthểlàdấuhiệubấtổncủanềnkinhtế,dòngvốntrongnướcchảyranướcngoàitìmkiếmnhữngcơhộiđầutưtốthơn.Tứclànguồnlựckhôngđượcsửdụngchopháttriểnnềnkinhtếtrongnước.Cácnguồnvốnnàyđềucókhảnănggiảmmạnhnếuthâmhụtlớnvẫndiễnratrongnăm2011.CóthểlýgiảiđiềunàybởilàdohànghóatừTrungQuốccótínhcạnhtranhcaovềgiácả,bêncạnhđókhoảngcáchcôngnghệvớiViệtNamkhôngnhiềunhưtừcácnướcpháttriểnnênvớitrìnhđộlaođộngvàkinhtếcủaViệtNamthìnhữnghànghóanàysẽdễdàngđượchấpthuhơn.

Nhậpkhẩunhữngmặthàngnhưxeôtô,rượungoại,trangsức,thuốclá,điệnthoại...tăngmạnh.Năm2010,giátrịnhậpkhẩunhữngmặthàngnàylêntới9tỷUSD,sovớiconsốnhậpsiêuhơn12tỷUSDthìlượngtiêudùnghànghóaxaxỉnàylàrấtlớn.CầnphảilưuýlàViệtNamnhậpkhẩunhiềumáymócvàcôngnghệtừTrungQuốcđểpháttriểnsảnxuấttrongnướcsongnhữngcôngnghệnàyđangbịđánhgiálàcôngnghệloại3,nhữngcôngnghệsảnxuấtlạchậu,năngsuấtchưakhôngcaovàcótácđộngxấuđốivớimôitrường.NhưvậycôngnghệmàViệtNamnhậpkhẩuliệucóphảicôngnghệtốtchopháttriểnkinhtế?Hệsốlantỏacủamộtngànhphảnánhmứcđộliênkêtkếtcủangànhđóvớicácngànhkháctrongmộtnềnkinhtếvàđolườngtácđộngtiềmtàngđốivớicácngànhkhicóthayđổitừmộtngànhriênglẻ.Vềbảnchất,cóhailoạihệsốlantỏalàhệsốlantỏacùngchiềuvàhệsốlantỏangượcchiềuBùiTrinh(2010),MeasuringtheeffectiverateofprotectioninVietnam’seconomywithemphasisonthemanufacturingindustry:aninput–outputapproach,DepocenworkingpaperseriesN0.2010/12,DevelopmentandPoliciesResearchCenter,availableathttp://depocenwp.org/upload/pubs/BuiTrinh/ERP_Paper_DEPOCENWP.pdfDothuếcácnguyênliệuđầuvàovàtỷtrọngnguyênliệuđầuvàonhậpkhẩucủangànhnàycao.Điềunàycóthểthấyrõhơnởchỉsốthểhiệnmứcđộlantỏacủanhữngngànhnàytrongnềnkinhtếđềulớnhơnmứctrungbìnhtoànnềnkinhtế.Dựatrênsốliệutừhttp://stat.wto.org/TariffProfile/WSDBtariffPFExport.aspx?Language=E&Country=VNtruycậpngày02/03/2011.Tuynhiên,theomộtnghiêncứugầnđâycủaPeterNarayvàcộngsự(2009)[5]thìviệcápdụngthuếsuấtcaohơntrongkhungcamkếtđượcphéphoặcápdụngcácbiệnpháphạnchếnhậpkhẩutrêncơsởđiềukiệnkhókhănvềcáncânthanhtoánsẽđikèmvớicácảnhhưởngtiêucựclâudàichoViệtNam.Tácđộngcủacáclựachọnchínhsáchnàybaogồm(i)ảnhhưởngtớikếtquảxuấtkhẩuvìxuấtkhẩuphụthuộckháchặtchẽvàonhậpkhẩu;(ii)làmtăngcáncânthươngmạinếuhệsốcogiãncủanhậpkhẩunhỏhơn1;(iii)ảnhhưởngđếnlợiíchcủangườitiêudùngvìchiphítiêudùngtănglên;(iv)làmmôitrườngkinhdoanhởViệtNambịgiảmkhảnăngđoánđịnhdothayđổichínhsách,vàcóthểảnhhưởngđếnđầutưtrựctiếpnướcngoài;(v)giảmniềmtincủacácnhàđầutưđặtvàoViệtNamnếuviệcápdụngcácbiệnphápbảohộbịcácnhàđầutưcoilàtínhiệucủakhủnghoảng.Ngoàira,sửdụngphụthunhậpkhẩucũngcótácdụnggiốngnhưphágiáđồngtiềntrongcắtgiảmnhậpkhẩu,nhưngbiệnphápnàysẽkhôngđạtđượclợiíchchohoạtđộngxuấtkhẩu.

ĐặcbiệtvớitrườnghợpcủaViệtNamkhithâmhụtthươngmạilớnthìáplựcgiảmgiálạicànglớnhơn.CáclầnđiềuchỉnhtỷgiácủaNHNNđềuítvàbịđộngdoáplựccăngthẳngtừthịtrườngchứkhôngphảiđịnhhướngchothịtrườngnênlàmmấtlòngtincủangườidân.Từđókhiếntácđộngcủatâmlýcànglớn,tạovòngxoáylạmphát–-tỷgiá–-nhậpsiêu,dẫnđếnđiềuchỉnhtỷgiákhôngthểbứtphávìsợảnhhưởngđếnổnđịnhvĩmô,cáclầnđiềuchỉnhtỷgiácủaNgânhàngnhàNhànướckhôngbùđắpđượcmứcđộchênhlệchlạmphátvàkhiếnchotiềnđồngViệtNamVNDlêngiásovớicácđồngtiềnkháctrongkhuvực.TheoVũThànhTựAnh(2010)[1].XemthêmbàiviếtcủaNguyễnThịHàTrangvàđồngsự(2011)[8],chonhữnglýgiảichitiếthơnvềtừngnhântốgâyranhậpsiêutrongmấtcânđốinày.Tổnghợptừbáochí,đầunăm2009,IMFdựbáotăngtrưởng4.,75%,NgânhàngThếgiớidựbáo5.,0-5.,5%vàTạpchíTheEconomistdựbáotăngchỉ0.,3%.Xem“TừchỉsốcạnhtranhvàICOR,nghĩvềhiệuquảgóikíchcầu”củaTrầnSỹChương,BáoDoanhnhânSàiGònCuốituầntháng10/2009.Vídụ,xembài“Tỷgiátăngkhôngtácđộngtớilạmphát”,trảlờiphỏngvấncủaôngLêXuânNghĩadoHữuHòethựchiện,đăngtrênbáoĐầutưChứngkhoánngày26/8/2010vàlưutạihttp://tinnhanhchungkhoan.vn/RC/N/CFFEJI/ty-gia-tang-khong-tac-dong-lon-toi-lam-phat.html.Vídụ,xembài“Lạmpháttănglàdotỷgiá”trảlợiphỏngvấncủaôngNguyễnQuangAdoNhậtMinhthựchiện,lưutạiVnExpress:http://vnexpress.net/GL/Kinh-doanh/2010/09/3BA20D11/.Hoặc,PrakritiSofatcủaBarclaysCapitalkhẳngđịnh,cứ1%tăngthêmtrongtỷgiáUSD/VNDsẽđónggópchừng0.,15%vàotỷlệlạmphát,lưutại:http://vneconomy.vn/20100819032443753P0C6/gioi-chuyen-gia-du-bao-xu-huong-ty-gia-usdvnd.htm.Xembài“Lãisuấttiếtkiệmvượt16%”,củaHoàngLyđăngtạiVnExpress.net:http://ebank.vnexpress.net/GL/Ebank/Tin-tuc/2010/12/3BA23BF3/.Vídụ,xembài“BơmUSD,thảnổilãisuất”củaKhánhHuyềnđăngtạiTiềnPhong:http://www.tienphong.vn/Kinh-Te/517761/Bom-USD-tha-noi-lai-suat-VND.htmlVídụ,xembài“ThốngđốcNguyễnVănGiàu:Tănglãisuấtlàđiềubấtkhảkháng”,củaTừNguyên,đăngtạiVnEconomy:http://vneconomy.vn/2010120308305783P0C6/thong-doc-nguyen-van-giau-tang-lai-suat-la-bat-kha-khang.htm.Theolýthuyếthạnchếtíndụngtựnguyện,mặtbằnglãisuấtcaochỉkhuyến

khíchcácdoanhnghiệprủirovayvốnbởichỉcóthựchiệncácdựánrủirocaomớikỳvọngmanglạilợinhuậnđủlớnđểhoàntrảmónvay.Kếtquảlàtrênthịtrườngchỉcònlạicácdoanhnghiệprủirovàdovậykhảnăngvỡnợlàcaohơn.Xembài“Cáncânthanhtoánquốctếthặngdư3.,43tỷđôUSDla”,củaGiangOanhđăngtạiwebsitecủaChínhphủ:http://baodientu.chinhphu.vn/Home/Can-can-thanh-toan-quoc-te-thang-du-343-ty-USD/20107/33406.vgp.Xembài“Năm2010,cáncânthanhtoánthâmhụtkhoảng4tỷđôlaUSD”,củaAnhQuânđăngtạiVnEconomy:http://vneconomy.vn/20101021114618793P0C6/nam-2010-can-can-thanh-toan-tham-hut-khoang-4-ty-usd.htm.Xembài“Đánhgiáxuấtkhẩu10thángđầunămvàdựkiếncuốinăm”,đăngtạibáoThịtrườngNướcngoài:http://www.ttnn.com.vn/country/256/news/28645/danh-gia-xuat-khau-10-thang-dau-nam-va-du-kien-cuoi-nam.aspx.Vídụ,xembài“BơmUSD,thảnổilãisuất”củaKhánhHuyềnđăngtạiTiềnPhong:http://www.tienphong.vn/Kinh-Te/517761/Bom-USD-tha-noi-lai-suat-VND.htmlXembài“Rủirotàichínhvĩmôlớnnhấtlàtỷgiá”củaHữuHòeđăngtạiVnEconomy:http://vneconomy.vn/20100818110321467p0c6/rui-ro-tai-chinh-vi-mo-lon-nhat-la-ty-gia.htm.Nhữngphântíchvềvấnđềnàythểhiệnquanđiểmriêngcủatácgiả.XemquanđiểmtươngtựcủaÔngBùiKiếnThànhkhitrảlờiphỏngvấnbài“Bơmtiềnracótạoáplựclạmphát?”doNguyênDươngthựchiệnđăngtrênTầmNhìn:http://www.tamnhin.net/TienVang/6610/Bom-tien-ra-co-tao-ap-luc-lam-phat-moi.html.“Lạmphátđìnhđốn”làcụmtừtácgiảsửdụngchocụmtừtiếngAnh“stagflation”ámchỉtìnhtrạngkinhtếtrongđólạmphátcaonhưngsảnxuấtkhókhăn.Quanđiểmthểhiệntrongbàiviếtnàycủacánhântácgiả,nguồnsốliệu,trừkhiđượcchỉrõ,lấytừbộphậnnghiêncứucủaTLSViệtNam.Nhữnglỗiphântíchnếucóthuộcvềcánhântácgiả.TácgiảcảmơnsựchiasẻcủaTủySống.PhạmThếAnhvàKhổngVănMinh–CôngtyquảnlýquỹJaccarđãđónggópvàoquanđiểmthểhiệntrongbàiviếtnày.Xemlưutại:http://vneconomy.vn/2010120711364697P0C6/can-that-chat-hon-chinh-sach-tien-te.htm.Xemlưutại:http://cafef.vn/20101207030913873CA0/wb-lam-phat-nam-2010-cua-viet-nam-o-muc-105.chn.Calvo,Guillermo,(1992),AreHighInterestRatesEffectiveforStoppingHighInflation?SomeSkepticalNotes,WorldBankEconomicReview,6,

issue1,p.55-69.Xembài“KhámsứckhỏekinhtếViệttừchỉsốICOR”đăngtrênTuầnViệtnamNam.Xemlưutại:http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2009-10-09-kham-suc-khoe-kinh-te-viet-tu-chi-so-icor-TiếngAnhlà“CreditRationing”,xemStiglitzandWeiss(1981)“CreditRationinginMarketswithImperfectInformation”,AmericanEconomicReview,Vol.71(3)pp393-410.Hoài(2010),Nguycơlạmphát2010:Thựctrạng,nguyênnhânvàgiảipháp,KỹKỷyếukhoahọclầnthứnhất,ĐạihọcKhoahọcCôngnghệ.LãisuấttiềngửikỳhạnthánglãnhlãicuốikỳcủaVCBvàSCBLãisuấttiềngửikỳhạnthánglãnhlãicuốikỳcủaVCBvàSCBLãisuấttiềngửikỳhạnthánglãnhlãicuốikỳcủaVCBvàSCBĐâylàhạngmụctrongcáncânthanhtoánđểđảmbảocáncânluôncânbằng.HoàngUy,‘ỦybanVàngThếgiớikhenngợisựpháttriểncủathịtrườngViệtNam,ngày26/4/2008.HoàngUy,‘ỦybanVàngThếgiớikhenngợisựpháttriểncủathịtrườngViệtNam,ngày26/4/2008.TimJohnston,“ThóiquentrữvàngcủaViệtNamđãlàmgiảmgiáđồngtiền”,ThờibáoTàichính,18/6/2010.supGiaodịchvàngonlinethườngtiếnhànhcùngvớiđònbẩytàichínhgiúpnhàđầutưcóthểgiaodịchgấpnhiềulầnsốtiềnvốnmìnhcó(nhiềutrườnghợplên10lần).Điềunàycónghĩalàlượngvàngvậtchấtcầnthiếtnhỏhơnnhiềusovớigiátrịgiaodịchkhinhàđầutưsửdụngdịchvụnày.Khichuyểntừkinhdoanhonlinesangvậtchất,cácbêngiaodịch100%vàngvậtchất..supLêXuânNghĩa,“ThịtrườngVàngđivềđâu”,báoLaoĐộng,30/10/2010..supThamkhảoVTV,Aicólợikhigiávàngtrongnướccaohơngiávàngquốctế,20/12/2010.KhánhLinh,LêĐứcThúy:“bứcBứctranhvềtỷgiángoạihốikhôngxấunhưnhiềungườinghĩ”,CafeF,25/2/2011.Lạmphátcácnăm2007,2008và2010lầnlượtlà12,6%,19,9%và11,8%.ChitiếtphươngphápnàycóthểthamkhảotrongEviews5User’sGuide,1994–-2004QuantitativeMicroSoftware,LLC.Mốiquanhệtrongdàihạngiữalạmphátvàtăngtrưởngcungtiềncóthểđượcxemxétthôngquaphươngtrìnhsốlượngtiềntệ,MV=PY,củatrườngpháicổđiển.VớitốcđộlưuchuyểntiềntệVổnđịnh,tốcđộtănggiáPsẽxấpxỉbằngvớichênhlệchgiữatốcđộtăngcungtiềnMvàtốcđộtăngtrưởngsảnlượngY.Nhữngnhậnđịnhvàquanđiểmtrongbàiviếtthểhiệnquanđiểmcánhânnhànghiêncứu,khôngphảnánhquanđiểmcủacơquancáctácgiảcôngtác.

GillvàKharas(2007:104).NhiềunghiêncứuđãchỉrarằngtăngtrưởngcủacácquốcgiaNICschỉdựatrênviệcmởrộngcácnguồnlực,trongđócóđầutư,trongkhiđónggópcủatổngnăngsuấtvàotăngsảnlượngởmứckhiêmtốn,nhưmộttấtyếu,tăngtrưởngsẽdừnglại.PaulKrugman,nhàkinhtếđoạtgiảiNobelvàđượccoilàngười“biếttrước”cuộckhủnghoảngtàichínhchâuÁkhiôngchorằngtăngtrưởngdựavàođầutưtrongthờigiandàisẽphảidừnglại(1994).XemthêmcácbàicủaYoung(1984,1992,1994)vàKimvàLau(1994a,1994b)chonhậnđịnhrằngtăngtrưởngthầnkỳcủacácquốcgiaNICschỉlàdotăngtrưởngcácnhântốđầuvàochứkhôngphảidotăngnăngsuấtvàvìthếtăngtrưởngcủacácquốcgianàykhôngcógìgọilà“'thầnkỳ”'.Consốnàydươngvàcànggần1càngminhchứngmộtđiều:cứkhinàothâmhụtngânsáchlớnthìthâmhụtthươngmạicũngcónhiềukhảnănglàlớnvàngượclạikhinàothâmhụtngânsáchthuhẹphoặcdươngthìthâmhụtthươngmạicũngcónhiềukhảnăngđượcthuhẹphoặcdương(thặngdư).Cácbằngchứngquốctếcũngchothấythâmhụt/thặngdưcáncânthươngmại,tàikhoảnvãnglaichịutácđộngrấtlớnbởicủathâmhụt/thặngdưcáncânngânsách(xemObstfeldvàRogoff,2002chotrườnghợpcủacácquốcgiathuộcOECDvàMilesvàScott,2005chotrườnghợpcụthểcủaCanada).Vốnđầutưtoànxãhộithựchiệnnăm2009theogiáthựctếướctínhtăng15,3%sovớinăm2008vàbằng42,8%GDP.Trongđó,khuvựcNhànướctăngmạnhnhấtvớimứctănglêntới40,5%;khuvựcngoàiNhànướctăng13,9%;khuvựccóvốnđầutưtrựctiếpnướcngoàigiảm5,8%[VIE,2010].Mặcdùxuấtkhẩuhàngchếtáctăngấntươngtượngtrongthậpkỷqua,songnếuphânloạihàngxuấtkhẩuViệtNamtheohàmlượngcôngnghệ,thìđaphầnhàngchếtácxuấtkhẩuViệtNamthuộcnhómsửdụngnhiềutàinguyênvàcôngnghệthấp,nhómcôngnghệcaovàtrungbìnhchỉchiếm5%tổngxuấtkhẩuvàtỷtrọngnàykhôngthayđổigìtrong10nămqua[NixsonvàWalter,2010,đoạn3,tr.7].CácsốliệuhiệncóchothấytạiViệtNam,tổngchitiêuchohoạtđộngR&Dởmức0,01%doanhsốlà“cựckỳthấp”vàcácdoanhnghiệpnhànướcchắcchắnsẽđầutưvàoR&Dhơnlàcácdoanhnghiệpcóvốnđầutưnướcngoài[NixsonvàWalter,2010,đoạn2,tr.8].Việcđánhđổinàylàmchonókhôngthểtrởthànhmộtchínhsách'cảithiệnPareto'nhưmongmuốncủanhiềunhàkinhtếtrườngpháiKeyneskhikhuyếnkhíchNhànướccanthiệpvàonềnkinhtế.cácdoanhnghiệpnhànướchaycácdoanhnghiệpsảnxuấtmặthàngđượcbảohộsẽđượclợicòncácdoanhnghiệpsửdụngsảnphẩmcủachúngnhưđầuvàosẽchịuthiệthạivìchiphísảnxuấtvàgiáthànhsảnphẩmsẽbịđộilêncaovàchấtlượngsảnphẩmsảnxuấtracũngkémvàdođónănglựccạnhtranhcủatổngthểnền

kinhtếcũngyếukém.Cònvớinhữngưuđạichocácdoanhnghiệpnhànướctrongviệctiếpcậnđếnnguồnlựctíndụngvàđấtđaithìsẽsinhrahiệuứnglấnát(crowding-outeffect),cácdoanhnghiệptưnhânsẽbịđẩyrangoàicuộcđuabìnhđẳngđểtìmkiếmcơhộikinhdoanhvàlợinhuận.Mặcdùxuấtkhẩuhàngchếtáctăngấntượngtrongthậpkỷqua,songnếuphânloạihàngxuấtkhẩuViệtNamtheohàmlượngcôngnghệ,thìđaphầnhàngchếtácxuấtkhẩuViệtNamthuộcnhómsửdụngnhiềutàinguyênvàcôngnghệthấp,nhómcôngnghệcaovàtrungbìnhchỉchiếm5%tổngxuấtkhẩuvàtỷtrọngnàykhôngthayđổigìtrong10nămqua[NixsonvàWalter,2010,đoạn3,trang7].Giaiđoạn3làgiaiđoạnpháttriểncaonhất.Hiệnnay,tấtcảcácnướccôngnghiệppháttriểnđềuđangởgiaiđoạn3củaquátrìnhpháttriển.Quyếtđịnh390/2008/QĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủ.Điềutra10.000doanhnghiệptưnhâncủaVCCInăm2009chothấychỉcó6,9%cókháchhànglàcácdoanhnghiệpFDI,15%cókháchhànglàcácDNNNvà58%cókháchhànglàdoanhnghiệptưnhântrongnước.KháiniệminstitutionstrongmộtsốtưliệuđượcdịchratiếngViệtlàthểchế,Trongtrongbàinầynàycảhaithuậtngữcơchếvàthểchếđềuđượcdùngnhưcócùngnghĩa.DouglasC.North,nhàkinhtếđọatgiảiNobelnăm1993,làngườitiênphongtrongnghiêncứuvềsựliênhệgiữacơchếvàthànhquảpháttriểnkinhtế.Xem,chẳnghạn,North(1990).Ngânhàngthếgiới,cơquanquốctếhàngnămpháthànhbảnbáocáovềpháttriểnkinhtế,đãchọnvấnđềXâydựngcơchếchothịtrườnglàmchủđềchobảnbáocáonăm2002.XemWorldBank(2002).VềsựphânlọailoạicơchếcóthểxemWorldBank(2003),Ch.3,nhấtlàFigureHình3.1ở,trang38.HaigiaiđoạntađềkhởiởđâycónhiềuđiểmtươngđồngvớigiaiđoạnthứhaivàthứbacủaRostow(1960)nhưngkhônghoàntoàngiống.NhiềuđặctínhcủacácgiaiđoạnmàRostowkhảosátgầnnửathếkỷtrướckhôngcònphùhợpvớithờiđạingàynay,thờiđạicôngnghệ,kỹthuật,trithức,…lanrộngnhanhgiữacácnước,thúcđẩybởisựtiếnbộcủacôngnghệthôngtinvàtràolưutoàncầuhóa.Sosánhởđâychủyếuvềmặtcơchế,mặtquanhệsảnxuất.NếuxétmặtlựclượngsảnxuấtthìTrungQuốcvàViệtNamởgầnđiểmBtrongHình12.1nhưngLiênXôcũvàcácnướcĐôngÂutrướckhicảicáchđãcómứcGDPđầungườicaohơnB,nhiềutrườnghợpgầnđiểmC.Baonhiêunămthìđượcgọilà“quálâu”?Thậtrakhócómộtconsốkháchquan.Ởđâytùytheotốcđộpháttriển,tùytheoýchíđẩymạnhcảicáchđểđưakinhtếpháttriểnnhanh,tùytheobốicảnhchínhtrịxãhội.Tổnghợpcácyếutốcólẽcóthểnóitrên15nămthìđượcgọilà“quálâu”.

Lợithếsosánhđộnglàlợithếsosánhtiềmnăngchỉđượcthểhiệntrongtươnglainếucáctiềnđềđượcchuẩnbịởgiaiđoạnhiệnnay.ĐườngCEtrongHình12.1(từđiểmC,GDPđầungườikhôngthayđổi)chỉlàtrườnghợpđặcbiệt,đểđơngiảnhóanênvẽnhưvậy.TrênthựctếcóthểcónhiềuhìnhtháibiếndạngtrongđóGDPđầungườităngnhưngởtốcđộrấtthấp,hoặccótrườnghợpgiảmỞđâytakhôngbànđếnchấtlượng(quality)củathànhquảtăngtrưởng.Môitrườngxuốngcấp,phânphốithunhậpvàtàisảnbấtbìnhđẳng,hiệuquảđầutưthấp,v.v.chothấychấtlượngpháttriểnởViệtNamvàTrungQuốcđềukém.CóđiềuởmặtchấtlượngViệtNamkhônghơnTrungQuốcnhưngtốcđộpháttriểnthấphơn..LuậtđầutưnướcngoàivàLuậtdoanhnghiệpsửađisửalạinhiềulần,kểcảnhữngnghịđịnhbổsungvànhữngtuchỉnhtừngphần,hầunhưhằngnămđềucósựthayđổinộidungcácluậtnày.Tôiđãkiếnnghịvớinhànướcvềvấnđềnàytừnăm1996nhưngchẳngkhôngđượcthựcthi.Mộtsốbộtrongchínhphủcóthituyểnnhưnghầuhếtcótínhcáchhìnhthức.KinhnghiệmcủaNhậtđượcgiớithiệutrongTrầnVănThọ(1997)Ch.3.Collier(2007)gọinhữngnướccựcnghèonàylà“tỉtỷngườiởtậnđáycủakinhtếthếgiới”(thebottombillion).Theotácgiảnàythìhiệnnaytrênthếgiớicó58nướcnhưvậy,dânsốtổngcộngkhoảngmộttỉngười.Nếutachỉkểnhữngnướccósốdântrên20triệuthìsốnướcthuộcnhómnàylà13.Hiệncó12tậpđoànkinhtếvà11tổngcôngtycủanhànước(TheowebsitecủaChínhphủngày14/02/2011http://www.chinhphu.vn/portal/page?_pageid=517,33802599&_dad=ortal&_schema=PORTALThamkhảothêm:PaulR.Krugman,MauriceObstfeld(2005),InternationalEconomics:TheoryandPolicy,5thEdition,Addison-WesleyLongman.Độcquyềndoanhnghiệpcóthểđượcbàochữachomộtsốngànhcótínhđộcquyềntựnhiêntrongmộtkhuvựcđịalýnhấtđịnh(tỉnh,thànhphố)nhưcáccôngtycungcấpdịchvụcôngcộngcơbảnnhưđiện,nước,môitrường…Điềucầnchúýlà:(i)phạmviđộcquyềnkhôngbaophủcảquốcgia;(ii)chínhquyềnđịaphươngphảicùngngườidângiámsátchặtchẽviệcđịnhgiávàchấtlượngdịchvụcủasốítcôngtynày.Việcgiámsátnhiềungànhđộcquyềnnhưngànhđiện,hàngkhông,đóngtàu,…thậmchícảcácngànhnhưgiấy,muối,míađường…hoạtđộngtrênphạmvicảnướcnhưởViệtNamhầunhưlàkhôngthể.HiệncáccôngtythépởViệtNamchỉcóthểvàđangtậptrungsảnxuấtthépxâydựng(chủyếulàthépcuộnchứkhôngphảilàcáccấukiệnphứctạpchocáccôngtrìnhlớn)làsảnphẩmđượcbảohộcaotrongthờigiandài.Lêntớitrên40%,tỷlệkhiếnViệtNamtrởthànhmộttrongnhữngnướccóđầutưcôngcaonhấtthếgiới.

Chuyểngiáđượchiểuđơngiảnlàmuanguyênliệu,máymóctừcôngtymẹởnướcngoàigiácao,bánthànhphẩmgiáthấpnên“thualỗ”đểkhôngđóngthuế.Hoặcchuyểngiálànângkhốnggiátrịđầutưvàtăngquảngcáolàmchiphísảnxuấtcaohơndoanhthuđểlàmbáocáotìnhtrạngthualỗgiảtạo.Sốliệutừnăm2004baogồmcảmũ,ôdù.Năm2007,tỷlệvốnđầutư/GDPcủaViệtNamchỉthấphơnTrungQuốc(44,2%),nhưngcaohơnnhiềusovớiHànQuốc(29,4%),TháiLan(26,8%),Indonesia(24,9%),Malaysia(21,9%)vàPhilippines(15,3%).Quacácnăm,tỷtrọngnàyđềucóxuhướnggiảmởhầuhếtcácnước,trongkhiởViệtNamlạităngmạnhvàluônduytrìởmứccao..sup(**),:cóýnghĩathốngkêởmức5%(*):cóýnghĩathốngkêởmức10%(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%Cáckếtquảkiểmđịnhsẽđượccungcấptheoyêucầu.ĐiềunàycóthểthấythôngquamatrậnphươngsaivàhiệpphươngsaixácđịnhtừcácphầndưcủamôhìnhVECMtrongbàinày.Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(*):cóýnghĩathốngkêởmức10%Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(**):cóýnghĩathốngkêởmức5%Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(*):cóýnghĩathốngkêởmức10%Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(*):cóýnghĩathốngkêởmức10%Chỉsốpháttriểnthịtrườngbánlẻcóthangđiểm100,sốđiểmcàngcaonghĩalàđộhấpdẫnvàtriểnvọngpháttriểncànglớn,đượctínhtrungbìnhkhôngtrọngsốcủabốnchỉtiêu:độrủirocủaquốc,độhấpdẫncủathịtrường,độbãohòacủathịtrườngvàáplựcthờigian.HồChíMinh,Tuyểntập,trang405-406(T10).Giágạo5%tấmViệtNamvàTháiLanchỉcósựkhácbiệtkhálớnvàonăm2009khichínhsáchthumuatạmtrữcủaTháiLancómứcgiácaonênkhôngthểxuấtkhẩurathịtrườngthếgiớivớimứcgiáthấpcạnhtranhvớiViệtNamđược.Xem,vídụnhư,XêminaCảicáchGiáogiáodục,ThờiđạimớiSốsố13(Tháng3Năm/2008)<http://www.tapchithoidai.org/>vàVallely&Wilkinson(2008).Chúngtacóthểđốichiếuquanđiểmnàyvớiquanđiểm“giáodụcvịhọcthuật”xemgiáodụcnhưlàmộtcứucánhvìnhữnggiátrịnộitạicủanó,vídụnhư“khôngbaogiờnghĩđếnviệcdùnghọc–-vấnđểmưusinh”(VũĐình-Hòe1942:52).Nênnhớcưỡngbáchtiêuthụkhôngluônluônđồngnghĩavớimiễnphí.Thí

dụnhưchínhphủbắtbuộcngườiláixegắnmáyphảiđộimũbảohiểmnhưngkhôngphátmũmiễnphíchongườiláixe.Ngoàihọcphí,phụphí,còncóvấnđềchiphícơhội,Cáctrẻemnghèotạithônquêcókhảnăngrađồnggiúpviệcgiađìnhnhiềuhơncáctrẻemtrongthànhthị.Dĩnhiêncácgiađìnhnghèovẫncóthểvaymượntừthịtrườngvốnkhôngchínhthứcnhưhọhàng,bạnbè,lánggiềng,vvv.v….Nhưngvaymượnnhưthếcóthểvẫnchưađủ.NgoàiHECScònphụcấpsinhhoạtchocácsinhviênhộiđủđiềukiện,nhưngvấnđềđórangoàiphạmvibàinày.Cácquanđiểmthểhiệntrongtàiliệunàylàcủabảnthântácgiả,khôngphảnánhquanđiểmcủacáctổchức,cánhânliênquan.Ýkiếnđónggópxingửivềđịachỉemail:[email protected]ôngước102năm1952củaILO,hệthốngASXHbaogồm9bộphậncấuthànhlà:hệthốngchămsócytế;hệthốngtrợcấpốmđau;trợcấpthấtnghiệp;hệthốngtrợcấptuổigià;trợcấptainạnlaođộnghoặcbệnhnghềnghiệp;trợcấpgiađình;trợcấpthaisản;hệthốngtrợcấpchotìnhtrạngkhôngtựchămsócđượcbảnthân(trợcấptàntật)vàtrợcấptiềntuất.RiêngcácquyđịnhvềBHXHtựnguyệncóhiệulựckểtừngày1/1/2008,cácquyđịnhvềBHTNcóhiệulựckểtừngày1/1/2009.Đếnnăm2010ướctínhcókhoảng50triệungườithamgiaBHYT,trongđótrẻemdưới6tuổikhoảng7triệungười,ngườinghèovàcậnnghèokhoảng13triệungười.Vớitốcđộpháttriểnhiệnnaythìđếnnăm2015cóthểtiếntớimụctiêuBHYTtoàndân.XemDươngMinhĐức(2011).XemGrument(2005),VanzantevàFritzsch(2008).Theothốngkê,sốngườiđóngBHXHchomỗingườihưởnglươnghưungàycànggiảmnhanh:Năm1996có217ngườiđóngBHXHchomộtngườihưởnglươnghưu,năm2000giảmxuốngcòn34người,năm2004còn19người,năm2007còn14người,năm2009còn11người,vàđến2010chỉcòn10,7người(XemDươngMinhĐức,2011).XemĐiềutramứcsốngdâncư2002–2008.TạiThànhphốHồChíMinh,trong9thángđầunăm2010,sốnợBHXHcủacácdoanhnghiệpđãlênđến873,6tỉtỷđồng.BHXHđãphảiđưađơnkhởikiện23doanhnghiệpnợkéodài5,74tỉđồngvàthuhồiđược3,66tỉđồng(xemThanhThương,2010).VeriSignlànhàcungcấpchứngchỉsốhàngđầuthếgiới.VeriSignchophépkháchhàngdễdàngtheodõi,quảnlýtấtcảcácchứngchỉsốcủamìnhvớicôngcụVeriSign®CertificateCenterkèmtheokhicấpchứngchỉsố.Teflon(còngọilàPolytetrafluoroethylen)làchấtchốngdính,tínhchấttrơvớihóachất,chịunhiệtcao...Nóđượcsửdụngtrongnhiềungànhcông

nghiệpnhưkhuônépđếgiày,trụcmáyin,photo...Đặcbiệt,nóđượcsửdụngnhiềunhấttrongđờisốnghàngngàynhưlàchảokhôngdính,nồicơmđiệnkhôngdính,bànủi…Bảnchấtlớpteflonlàkhôngbámdínhnênrấtkhólàmnóbámchắcvàobềmặtnồi,chảokimloại.Vìvậyngườitaphảilàmchobềmặtkimloạicủanồichảothậtráp(gồghề)rồidùngmộtchấtkeochobámdínhchặtvàobềmặtrápđó,sauđấyphủTeflonlênbềmặtrápcủachấtkeo,nhờđóTeflonsẽbámchặt.HiệuứngHawthorne:ĐượcrútratừcáccuộcthửnghiệmdoEltonMayothựchiệntạiHawthorneWorks-mộtnhàmáylắprápcủaWesternElectricởphíabắcIllinois-trongsuốtthậpniên1920,đềcậpđếnnhữngíchlợivềhiệusuấtmàcáccôngtytạorakhichútrọngđếnnhânviên.(1)NgườiđứngđầutậpđoànVirgin,ôngđượcxếpthứnămtrongdanhsáchcácdoanhnhângiàunhấtnướcAnhvàxếpthứ254trongdanhsáchtỷphúcủatạpchíForbesnăm2011.(2)S(Sảnphẩm),D(Dịchvụ),T(Thôngtin).3.SigmundFreudlàbácsĩthầnkinhvàtâmlíngườiÁo.ÔngđặtnềnmóngvàpháttriểnvềlĩnhvựcnghiêncứuPhântâmhọc.(1)Đượctạonêntừnhiềunguyênliệuđãđượcchếbiếnkhácnhau.Cóthểdùngtacosnhưmộtmónănkhaivịhoặcbữaănnhẹ.(1)CáchthứcbuônbánbấtđộngsảnđượcđềcậpởđâylàcáchthứctạiMỹ.TuynhiênbạnđọcViệtNamvẫncóthểhọchỏiđượcmộtsốluậnđiểmhữuíchtrongphầnnày.(2)TêntiếngAnhlàUncleSam,lấynhữngtừđầucủaUnitedStatesofAmerica,làmộtcáchcánhânhóachỉnướcMỹ,đượcsửdụngtrongthờikìcuộcchiếntranh1812.(1)NhânvậtluôncósuynghĩtíchcựctrongcuốntiểuthuyếtcùngtêncủaEleanorH.Porter1.D&G:Nhãnhiệuthờitrangcaocấp,dohainhàthiếtkếngườiÝlàDomenicoDolcevàStefanoGabbanasánglậptừnăm1985.2.MarcJacobs:NhàthiếtkếnổitiếngngườiMỹ,giámđốcthiếtkếcủahãngthờitrangdanhtiếngLouisVuittoncủaPháp.