Antikapitalist Eylül 2006

antikapitalist 22/8/06 17:16 Page 2

3antikapitalist • 2006 Eylül

İÇİNDEKİLER

Yeni bir dünyan�n ayak sesleri

6

4Anti kapitalist hareketDoğan Tarkan

10Yeni bir 68 mümkünZeynep Çal�şkan

12Latin AmerikaNilüfer K.

14Özgür değiliz,özgürlüğü kazanacağ�zBar�ş Çal�şkan

20Ortadoğu, Asya, Latin Amerika, Afrika

24Bedenlerimiz bizimR. Cemal Altay

Belirleyici olan savaşve savaşa karş� olmak

Küresel �s�nma: Alternatif nükleer enerji mi?

2616

Sosyalist İşçi dergisinin ekidir.

S›caklardan bunald›¤›m›z bir A¤ustosakflam›, yorucu bir iflgünün ard›ndanservise biniyorum. Santim hesab›ylaakan trafikte havaland›rmas› olmayanminibüsün aç›k camlar›ndan içeriyeasfalt s›ca¤› ile birlikte egzos gaz›hücum ediyor. Minibüs 7 kilometrelikyolu 45 dakikada alabiliyor. Öncederin bir öfkeyle bu rezaletin sorum-lusunu düflünüyorum...

...bana her resimde illa ki bir tane'peace' koyacaks›n" diyebilir misiniz?Var m› böyle bir fley, olmaz ki,mümkün de¤il. Ya da heykelt›raflasavafl heykeli yap, bar›fl yap, adaletyap diyebilir misin? Müzik olunca iflhemen farkl› bir hale bürünüyor. As›lolan o mitingde yer almakt›r. Onunimzas› daha baflka ne olabilir ki? ‹flteoradas›n sahnedesin...

>>

.. Seattle'da DTÖ toplant›s›n› basanaktivistleri bir sol örgüt bir arayagetirmemiflti. Zaten aktivistlerinbileflimine bak›ld›¤›nda bununimkâns›z oldu¤u görülüyordu.Toplananlar›n ço¤u geleneksel solörgütlerin daima burun k›v›rarakbakt›¤› çevrelerden geliyordu:do¤aseverler, çevreciler, nükleerkarfl›tlar›, 'çiçek çocuklar', eflcinseller,kad›n gruplar›…

25Otomobil: Gençleri pistleriterketmeye çağ�r�yoruzF.Aloğlu

28Holywood’un yeniradikalizmi?Yusuf Gök�rmak

30Irak:İşgal alt�nda film çekmek

>


4 antikapitalist • 2006 Eylül

AÇILIŞ

Seattle’da 100 binin üzerindegösterici Dünya TicaretÖrgütü toplant›s›n›n yar›dakesilmesini sa¤lad›¤›ndan bu

yana hemen her yerde yükselen birantikapitalist hareket var. Buhareketin bir kaç özelli¤i var.

Birincisi, bu yeni hareketekat›lanlar daha önceki yenilgilerdönemini yaflamam›fl insanlardanoluflmakta. Bu nedenle kendilerineçok daha güvenliler. Eski solprotesto ederken, yeni hareketdaima kazanmak için mücadeleyeat›l›yor ve her zaman olmasa dakazan›yor.

‹kincisi, yeni hareket çok yo¤untart›fl›yor. Bunun bir biçimi sosyalforumlar. En genifl solu bir arayagetiren sosyal forumlar hareketinsorunlar›n› çok yayg›n bir biçimdetart›fl›yor. Dünya sosyalforumlar›na, Avrupa sosyal forum-lar›na 10 binler kat›l›yor.

Sosyal forumlar sadecetart›flm›yor, hareketin çok önemlikararlar› sosyal forumlardaal›n›yor. Örne¤in yüzlerce kenttemilyonlarca insan›n soka¤a ç›kt›¤›15 fiubat’taki küresel eylemkarar›n›n al›nmas›nda sosyalforumlar›n çokönemli bir rolüoldu.

Üçüncüsü, antikapitalist hareketuzun süre dünya iflçi hareketine vesosyalistlerin ço¤una hakim olanbir dizi politik sorunu bütünüyleaflm›fl durumda.

Dördüncüsü, antikapitalisthareket bütünüyle küreselbirhareket. Hem taleplerinde hemmücadele biçiminde ve hattagiderek örgütlenmesinde böyle.

Antikapitalist hareket küresel ser-mayenin yeniliberal politikalar›nakarfl› mücadele içinde do¤du amaemperyalizmin Ortado¤u’dakisavafl›nda gerçekten y›¤›nsallaflt›.Harekete çok büyük güçlerkat›lmaya bafllad›.

Küresel sermaye savafl karfl›t›hareketin y›¤›nsall›¤›karfl›s›nda

flafl›r›ken bir yandan da art›kdünyada iki süper güç oldu¤unu,birinin ABD, di¤erinin ise küreselsavafl karfl›t› hareket oldu¤unukabul etti. Ama di¤er yandan daönce antikapitalist hareketinbitti¤ini, ard›ndan da Irak’tasavafl›n bitip iflgalin bafllamas› ilebirlikte savafl karfl›t› hareketinbitti¤ini iddia etti. Kimi sosyalistlerde bu iddialar› bir biçimde destek-llediler.

Oysa yeniliberalizme karfl›mücadele giederek güçlendi.Fransa’da önce AB anayasas›naard›ndan da CPE diye adland›r›lanyasaya karfl› bafllayan ve kazan›mlabiten mücadeleler k›sa süredebaflka ülkelerde de tekrarlanmayabafllad›. Yunanistan ve fiili’deö¤renciler yasalar› geri çektirirkenHollanda’da da AB anayasas› red-dedildi.

ABD’de ise savafl karfl›t› giderekgüçlenirken 1 2006 y›l›nda buülkenin latin kökenli iflçi s›n›f›adeta ayakland› ve ABD tarihininen büyük 1 may›s gösterisi gerçek-leflti. Latin kökenli iflçiler grev

yaparak 1 May›s gösterilerinekat›ld›lar.

Savafl karfl›t› hareket ise bütündünyada ne kadar canl›oldu¤unuönce Irak savafl›n›n y›ldönümünde,ard›ndan da ‹srail’in Lübnan’asald›r›s›nda gösterdi.

Antikapitalist hareket bir diziülkede de reformist hareketlerinbütünüyle çökmesi üzerine yeni solpartiler olarak biçimlenmeye veönemli baflar›lar elde etmeyebafllad›lar.

Almanya’da Sol Parti 50’ninüzerinde milletvekili ile parlamen-toya girmeyi baflar›rken tarihi birad›m› gerçeklefltirdi.

Latin Amerika’da sol hemen herLatin Amerika ülkesinde süreklimevzi kazan›yor.

Henüz ne Fransa’da ki yasalr› geriçektiren eylemler yeni bir 68düzeyine ulaflabildi, ne LatinAmerika’da afla¤›dan bir emekçihareketi k›tay› sar›yor. Ama bugünyaflad›klar›m›z çok daha büyük birhareketin ön ad›mlar›. Dünyayaböyle bakarsak, baflka bir dünyaelbetteki mümkün.

Anti kapitalist hareket

Doğan Tarkan




KAPAK

Yeni bir dünyan›n ayak sesleriA

merikal› antikapitalistaktivistler 1999 sonundaSeattle kentinde toplananDünya Ticaret Örgütü

(DTÖ) zirvesini bas›p toplant›n›nyap›lmas›n› engellediklerinden beri,dünyan›n dört bir yan›ndan, isyaneden kitlelerin ayak sesleri duyu-luyor. Avrupa'n›n göbe¤inden uzakAsya'ya, Ortado¤u'dan ABD'ye,Latin Amerika'dan KuzeyAfrika'ya kadar her yerde yaflad›¤›hayattan memnun olmayan insan-lar soka¤a ç›k›p flikâyetlerini dilegetiriyor, eyleme geçiyor, sokaktaörgütleniyor, hükümetleri deviriy-or. Geçen 7-8 y›ld›r tüm küreçap›nda yepyeni bir muhalefethareketi flekilleniyor: antikapitalisthareket.

1989 sonras�

1989-91 y›llar› aras›nda Do¤uAvrupa ve SSCB'deki rejimlery›¤›nsal sokak hareketleriyle devril-di. O güne dek dünyada iki kutu-plu bir sistem vard›. SSCB ve uydudevletleriyle bafl›n› ABD'nin çekti¤ibat›l› büyük devletler aras›ndakiküresel rekabetin tüm hayat›belirledi¤i bir dünyada yafl›yorduk.Ancak 45 y›l süren so¤uk savafldöneminin ard›ndan "Do¤u'daF›rt›na Koptu"(1). SSCB ve Do¤uBloku'nun 'komünist' rejimlerikendi halklar› taraf›ndan birerbirer devrildi.

En baflta ABD olmak üzere bat›l›emperyalist ülkeler kapitalizminnihai zaferini ilan ettiler.Kapitalizmin en do¤ru ve y›k›lmazsistem oldu¤u, piyasa koflullar›nabaflka hiçbir sistemin direne-

meyece¤i doktrinlefltirildi. Art›k"tarihin sonu" gelmiflti. Bundanböyle so¤uk ya da s›cak hiçbirsavafla gerek kalmam›flt›.

Ancak söylenenler do¤ru ç›kmad›.Tarihin Sonu kitab›n›n yazar›Fukuyama bu tezi ortaya att›ktançok k›sa bir süre sonra, henüz tezyeni tart›fl›lmaya bafllam›flken ABDIrak'a sald›rd›. Aradan geçen 15y›lda savafllar hiç eksik olmad›dünyam›zdan. Bugün Afganistan,Filistin, Lübnan ve Irak iflgalalt›nda…

Tek kutuplu dünya

Do¤u Bloku'nun çöküflüyle ABDkendisini yeni 'tek kutuplu'dünyan›n efendisi ilan etti ve tümdünyada bir hegemonya mücadele-sine giriflti. Afganistan ve Irak'›niflgaliyle bir yandan s›n›rl› enerjikaynaklar›n› ele geçiriyor, bir yan-dan da büyük rakipleri Çin, Rusya,Japonya ve Avrupa Birli¤i'ninhareket alanlar›n› k›s›tlamaya,kendi egemenlik alanlar›n› genifllet-meye çal›fl›yordu. Bu stratejisinibugün de sürdürüyor.

Bu hegemonik mücadelede ABDdevasa askeri gücü sayesinde bütündünyaya gözda¤› vermeyi baflard›.Kendisine müttefikler ve düflmanlarseçti. Tüm ülkeleri ya kendiyan›nda ya da 'teröristlerinyan›nda' olmaya ça¤›rd›. Bu yolda,11 Eylül'de ‹kiz Kuleler'e yap›lansald›r›n da kendisine sa¤lad›¤›'meflruiyet' sayesinde, oldukça ileriad›mlar da att›.

Ancak büyük rakip devletlerlemücadele ederken karfl›s›na hiçummad›¤› bir baflka süper güç

ç›kt›: antikapitalist hareket. Üstelikbu hareket ABD'nin karfl›s›na hiçbeklemedi¤i bir yerde, kendi evindeç›kt›. New York Times "Bundanböyle dünyada, biri ABD di¤eridünya kamuoyu olmak üzere, ikisüper güç bulundu¤unu" ilanetmek zorunda kald›.

Süper güçlerin savaş�

Seattle'da DTÖ toplant›s›n› basanaktivistleri bir sol örgüt bir arayagetirmemiflti. Zaten aktivistlerinbileflimine bak›ld›¤›nda bununimkâns›z oldu¤u görülüyordu.Toplananlar›n ço¤u geleneksel solörgütlerin daima burun k›v›rarakbakt›¤› çevrelerden geliyordu:do¤aseverler, çevreciler, nükleerkarfl›tlar›, 'çiçek çocuklar', eflcin-seller, kad›n gruplar›…

Sol en baflta bu hareketi reddetti.Hatta bir hareketin var olupolmad›¤›n› uzun süre tart›flt›. Amasol gerçeklikten kopuk butart›flmay› yürütürken yeni filizle-nen bu hareket bütün dünyada ç›¤gibi büyüdü.

Üstelik üzerinde hala spekülasy-onlar yürütülen 11 Eylülsald›r›lar›ndan sonra hareket h›zlasavafl karfl›tl›¤› temelinde örgütlen-meye bafllad›. Üstelik yine ilk önceABD'de, hem de ‹kiz Kuleler'inenkaz›n›n bulundu¤u New York'ta.Aradan geçen y›llar içinde,dünyan›n istisnas›z bütünülkelerindeki alt s›n›flardan insan-lara ilham kayna¤› olarak,büyümesini sürdürdü, sürdürüyor.Kendisi d›fl›ndaki süper güçlerinaya¤›na, gittikleri her yerde çelmetakmaya devam ediyor.

Cengiz Algan




KAPAK

Başka bir dünya

Müzmin umutsuz solcular›ndüflündü¤ünün aksine, dünyam›zgerçekten de, uzun bir aradansonra, yeniden soldan dönmeyebafllad›. SSCB'nin y›k›l›fl›n›nard›ndan, bu ülkeyi sosyalizminkâbesi olarak gören solcular›numutsuzlu¤undan hiç etkilenme-mifl, yepyeni fikirlerle donanm›flgenç bir kuflak, yeni dönemin slo-gan› olan "Baflka bir dünya"özlemiyle, korkusuzca mücadeleyeat›l›yor.

Yak›n zaman› hat›rlamak yeterli.Latin Amerika'da, Meksikad›fl›nda, hükümetini devirmeyenülke kalmad›. Meksika'da da sonseçimlerde hile yap›ld›¤›n›, halk›nço¤unlu¤unun destekledi¤iObrador'un de¤il, MilliyetçiHareket Partisi aday› Calderon'unyar›m puan farkla, hile yaparakseçimi kazand›¤›n› düflünen kitlelersoka¤a döküldü. Önce bir, sonraiki milyon kiflilik dev gösterileryap›ld›. Meksika tarihi ilk kezböyle büyük gösterilere sahne oldu.

Venezüella'da Chavez'i iktidaragetirip üç kez ABD destekli dar-beleri engelleyen yoksullar ilk defakendilerinden birinin bafla geçti¤inidüflünüyor. Milyonlarca insan birülkeyi bafltan sona yeniden kuruy-or. Henüz bütün iktidar halk›neline geçmifl de¤ilse de kararlar›nbüyük ço¤unlu¤u ya tabandan yada taban›n etkisiyle al›n›yor.Mahalle komiteleri kuruluyor vebu komiteler yiyecek fiyatlar›n›belirliyor, kooperatifler arac›l›¤›ylaucuz yiyecek elde ediyor, ücretsize¤itim ve sa¤l›k hizmetlerindenyararlan›yor, bir devrim sürüyor.

Bolivya'da benzer flekildeafla¤›dan kitle hareketi bir kokaçiftçisi olan Evo Morales'ibaflkanl›k koltu¤una oturttu.Morales ilk ifl olarak petrol,do¤algaz ve suyu devletlefltirdi.Kararlar›na uymayan tüm yabanc›flirketleri s›n›r d›fl› etmekle tehditetti. Arjantin'de önce ayaklanmalarsonucu devlet baflkanlar›helikopterlerle ülkeden kaçt›, flimdiiktidara gelen sol da eski subaylar›

yarg›layarak ifle bafllad›. fiili'dePinochet döneminin iflkencema¤duru bir kad›n olan Bacheletiflbafl›nda. Brezilya'da Topraks›zEmekçiler Hareketi do¤du.

Chavez Küba dâhil tüm Latinülkeleriyle dayan›fl›yor. Bush'a"geri zekâl›, eflek, Nazi, fleytan"gibi s›fatlar yak›flt›ran Venezüellalideri ABD'ye kafa tutan ‹ran iledayan›flmas›n› göstermek içinokyanusu afl›p Ahmedinejad'›ziyaret ediyor.

Avrupa'da mücadele

Fransa'da hareket önce faflist LePen'in cumhurbaflkanl›¤›naseçilmesini dev gösterilerle engelle-di. Sonra Avrupa Birli¤ianayasas›na hay›r diyerek bütünAvrupa'da flok etkisi yaratt›.Ard›ndan gelen varofllardaki göç-men ayaklanmas› Fransa'y› yang›nyerine çevirdi. Hükümet göçmenyasalar› konusunda geri ad›matmak zorunda kald›. Ö¤rencilerinCPE adl› yasaya karfl› mücadelesiise yepyeni bir mücadele dönemininhabercisi.

Yunanistan'da çok k›sa bir süreönce ö¤renciler büyük gösterilerdüzenledi ve iflçi hareketiylebirleflti. ‹spanya ve ‹talya'da Irak'aasker yollayan hükümetler seçimsand›klar›na gömüldü. Almanya'daneo liberal politikalar›n y›lmazuygulay›c›s› Schröder iktidar›muhafazakâr Merkel'e devretmekzorunda kald›. Ayr›ca Sol Partiad›yla radikal bir hareket do¤du.ABD'nin sad›k dostu Blair'in ikincikez seçilmesine ra¤men ipin ucunda

oldu¤u ‹ngiltere'de dünyan›n enbüyük savafl karfl›t› hareketi yüksel-di. Irak savafl›na karfl› iki milyonkiflilik unutulmaz bir gösterigerçekleflti. Savafl karfl›t› hareketiniçinden Respect adl› siyasi oluflumç›kt›. Respect parlamentoya birmilletvekili sokmay› baflard›. Bumilletvekili George Galloway ABDsenatosunda Bush ve ekibiniyarg›layan tarihi bir konuflmayapt›. Hala savafl karfl›t› hareketinsözcülerinden biri olarak görevininbafl›nda. Respect belediye seçim-lerinde de önemli baflar›lara imzaatt›.

Ortadoğu'da mücadele

Kuzey Afrika'n›n en bat›s›ndanbafllayarak Filistin, Irak, ‹ran,Suriye, Türkiye gibi ülkeleri geçipHindistan ve Pakistan'a kadaruzanan bölgede daima antiem-peryalist bir damar var oldu. SonIrak savafl› ve süren iflgale karfl›sürekli bir muhalefet var. Radikal‹slamc› örgütler olan Hamas veHizbullah Filistin ve Lübnan'dahalk›n oylar›yla iktidara geldi.‹srail'in son Lübnan sald›r›s›nda,tüm eflitsiz gücüne ra¤menHizbullah'›n kahramanca direnifli‹srail askerlerini floka u¤rat›yor.Filistin'de çocuklar hala ellerindesapanlar›yla ‹srail askerlerinedireniyor.

Türkiye'de IMF ve DünyaBankas› politikalar›n› en ac›mas›zbiçimiyle uygulamaya sokan DSP-MHP-ANAP hükümeti cumhuriyettarihinin en büyük krizlerindenbirini yaflad›ktan sonra seçimsand›¤›na gitmek zorunda kald›.Hükümet sand›kta devrilmeklekalmad›, koalisyonun iki orta¤›DSP ve ANAP siyaset sahnesindensilindi. MHP ise %10 oy kayb›nau¤rayarak parlamento d›fl› kald› vehala belini do¤rultamad›.

Devletin tutuklay›p hapse t›kt›¤›Erdo¤an baflkanl›¤›ndaki AKPhükümeti, kent yoksullar›n›ndeste¤ini alarak çok büyük oyfark›yla iktidara geldi. ÜstelikTürkiyeli aktivistler savaflbafllad›¤›ndan bu yana dünyadaki

Chavez Küba dâhil tümLatin ülkeleriyledayan�ş�yor. Bush'a "gerizekâl�, eşek, Nazi, şeytan"gibi s�fatlar yak�şt�ranVenezüella lideri ABD'yekafa tutan İran iledayan�şmas�n� göstermekiçin okyanusu aş�pAhmedinejad'� ziyaretediyor.


en somut kazan›m› elde etti. ABDaskerlerinin Irak'a Türkiyeüzerinden girmesini öngörentezkere Ankara'da yap›lan tarihiönemdeki 1 Mart gösterisiyleengellendi. Somut, elle tutulursonuçlar› olan bu baflar› dünyan›nher taraf›ndaki savafl karfl›tlar›taraf›ndan coflkuyla selamland› veörnek al›nd›.

Bu baflar›n›n verdi¤i güvenlehareket eden savafl karfl›t› antikapi-talist aktivistler o günden berisay›s›z kampanyaya imza att›.Art›k savafl karfl›tl›¤›n›n tek adresiolarak görülen Küresel Bar›fl veAdalet Koalisyonu, dünyan›n baflkaülkelerindeki sosyal forumlarlaortaklaflan Türkiye Sosyal Forumu,CocaCola'ya karfl› "Rock fliflededurmaz" slogan›yla bafllay›p h›zlasavafl karfl›tl›¤› üzerinden örgütle-nen, Türkiye tarihinin en büyükkampanyalar›ndan biri olanBar›flarock hep bu yeni dönemmücadele anlay›fl› içinde do¤upbüyüdüler.

Ve Irak…

Irak savafl›n›n do¤al olarak endo¤rudan etkiledi¤i Irak'ta ABDiflgaline karfl› mücadele ve direniflh›z› artan bir seyirle sürüyor.Irak'›n iflgale karfl› silahl› direniflihem ABD ordusuna her günkay›plar verdiriyor, hem de di¤erülkelerin savafl karfl›tlar›na moralveriyor. Örne¤in, e¤er Iraksavafl›na batm›fl olmasa LatinAmerika'da Chavez'le, ‹ran'daAhmedinejad'la çok daha sert yön-temlerle u¤raflacak olan ABDburalarla ilgilenmeye bile f›rsatbulam›yor.

Irak halk›n›n kendilerini ellerindeçiçeklerle karfl›layaca¤›n› sananAmerikan askerleri orayademokrasi için de¤il bir avuç çoku-luslu flirketin kârlar›n› sa¤lamaalmak için gittiklerinianlad›klar›nda ABD ordusu çoktanIrak çöllerinde bata¤a saplanm›fldebeleniyordu. Irak'› k›sa sürededümdüz edip bafl›na kukla biryönetim koyduktan sonra çek-ilebileceklerini sanan Amerikal›say›s› gün geçtikçe azal›yor. Dahadün oturup birlikte bira içti¤i silaharkadafl›n›n evine ancak dünyan›n

S�k s�k çeşitli soygun haberleriduyar�z. Bunlar bazen büyükçe par-alar�n gasp�d�r. Daha s�kça ise ikigencin ekmek ya da benzeri birşeyçald�ğ�n� duyar�z.

Bas�n kapkaçç�lar� çok sever. Daimabir gazetede veya diğerinde bir kap-kaç olay� vard�r. Üstelik bu kapkaçolaylar� hep Kürt gençlere yüklenir.Böylece bir yandan bas�n�n nas�lh�rs�zl�k olaylar�n�n üzerine gittiğianlat�l�r, diğer yandan da Kürtlerekarş� Türk milliyetçiliği hafiftenokşan�r. Giderek orta s�n�f Türkleraras�nda büyük kentlerde yaşananher türlü kötülüğün alt�nda yoksulKürt gençleri görülür oldu.

Oysa bir de büyük, çok büyük soy-gunlar var. Bir aralar banka hortum-lamak popüler olmuştu. Bir dizibankan�n hortumland�ğ�n� öğrendik.Hortumculara ne oldu. Fazla birşeyolduğu söylenemez. Sonra başkasoygun hikayeleri de dinledik.Özelleştirmelerde, enerji sektöründe.Gene bunlar� yapanlar da as�l olarakellerini kollar�n� sallayarak ortalardageziniyorlar. Soygunlara bulaşt�ğ�iddia edilen politikac�lar�n hemenhepsinin zaman aş�m� nedeni ileyarg�lanmalar� bitmeden davalar�düştü.

Yani eğer küçük h�rs�zsan gazetel-erde en kötü kişi olarak tan�mlanb�r,teşhir edilir, mahkemede iseyarg�lan�r ceza yersin. Eğer milyarlar�,trilyonlar� kald�rd�ysan o vakit birazad�n skandal bir biçimde öne ç�kar,sonra unutulursun ve serbestçe gez-ersin.

Ama bir de bas�na hiç yans�mayanve asl�nda bu sistem taraf�ndan hiçde soygun olarak görünmeyen soy-gunlar var. Hatta onlar� yapanlar çokzaman en sayg�n yurttaşlar olarakgörülürler.

Arada bir en büyük şirketlerin liste-si ç�kar. Bu şirketlerin hepsi asl�ndaçal�şt�rd�klar� işçişlerin s�rt�ndan “enbüyük” listesine

girerler. İşçilerine ne kadar az ücretverirlerse, ne kadar çokçal�şt�r�rlarsa, küçük şirketleri ne

kadar kendilerine bağlarlarsa, küçükdağ�t�c�lar�n� ne kadar s�k�şt�r�rlarsa okadar büyük şirket olurlar. Listelerdeöne ç�karlar. Peki bu soygun değilmi?

Sonra hem uluslararas� hem ulusalyasalar gene bu en zenginler içinç�k�yor. Bütün yasalar onlara göredüzenleniyor. Kolluk kuvvetleri oyasalar� korumak, yani en zengin-lerin, en büyük şirketlerin ç�karlar�n�korumak için çal�ş�yor.

En zenginlerin yasalar�na karş�ç�karsan ya da o yasalar� protestoedersen derhal yakalan�yorsun,dayak yiyiyorsun ve ceza al�yorsun.

En zengiler ve şirketler yasalar�nyetmediğini ya da art�k yeterinceonlar�n ç�kar�na olmad�ğ�n� görünceyenisini ç�kar�yorlar.

Topluma özelleştirmelerin iyiolduğu fikrini zorla soktular. Bütünmedyay� kulland�lar. Y�llarca. Karş�ç�kana sald�rd�lar. Bas�nda ve sokak-ta. Niye? Gerçekten çoğunluğunç�karlar� için mi? Öyle olsaözelleştirmeden elde edilen gelirdençoğunluğun, yoksullar�n bir ç�kar�olurdu. Oysa yoksullar�nyaşamlar�nda hiç bir değişme olmad�.Eski tas, eski hamam.

Onlar�n durumunda ise büyük birdeğişiklik var. Şimdi daha ama çokdaha zenginler. En zenginler listesin-deki yerleri daha sağlam. En büyük-leri dünya listelerine girebiliyor.Sokakta ise onlar�n düzeninikoruyanlar bu düzene karş� ç�kanlarahunharca

sald�r�yor.Ne yapacağ�z? Bütün bu dünyay�,

baş�ndan sonuna değiştirmekgerekir. Bütün bu soygunlar�engelleyebilmek ve çoğunluğunç�karlar�na uygun bir dünyaya sahipolabilmek için önce bugün karş�m�zaç�kan her

yolsuzluğa, her yeni soygun “refor-mu”na, özelleştirmeye karş�mücadele edeceğiz.

Onlar güçlü ve zengin ama biz deçokuz. Elimizi sallasak hepsini devire-biliriz. Yeter ki mücadele edelim.


Ya zenginlerin soygunlar�!

BANA GÖRE

Özden Dönmez



KAPAK

Frans�z öğrenciler yol gösteriyor

Yeni bir 68 mümkün

Zeynep Çal�şkan

Dünyay› bir devriminefli¤ine tafl›yan efsanevi68 devrimci dalgas›ndanyaklafl›k 40 y›l sonra

bugün, o zaman da dalgay› tetikle-mifl olan Frans›z ö¤renciler yinedünya gündeminde tart›fl›ld›lar.

Bu y›l›n bahar aylar›ndaFransa'daki sa¤c› hükümetinbaflbakan› Villepin neo liberalizminkaç›n›lmaz sonuçlar›ndan biri olanbir ifl yasas›n› gündeme getirdi.K›saca CPE olarak an›lan bu yasaile Villepin'in hedefi iflverenlere 26yafl alt›ndaki gençleri iki y›ll›k den-eme süresi sonunda hiçbir bedelödemeden ve hiçbir uyar›da bulun-madan iflten ç›karabilme olana¤›sa¤l›yordu.

Bu yasa haberinin duyulmas›üzerine çeflitli ö¤renci örgütleri biraraya gelerek önce gösteri sonratüm üniversitelerde iflgal karar›ald›. Ve 67 üniversite ö¤rencilertaraf›ndan iflgal edildi. Bu yasaayn› zamanda iflçi s›n›f›na dado¤rudan bir sald›r› oldu¤u içiniflçi sendikalar› da en bafltanmücadeleye kat›ld›. Çünkü patron-lara verilmek istenen genç bir iflçiyitamamen keyfi biçimde ifltenç›karma yetkisi sendikalar için detehdit oluflturuyordu. Sendikalarbir günlük genel grev karar› alarakuygulad›.

Belki de bunlardan daha önemlisilise ö¤rencilerinin mücadeleyekat›l›p sokakta en önde yerlerinialmas›yd›. Ö¤renciler ve iflçilerinbirleflik mücadelesi yaklafl›k ikibuçuk ay sürdükten sonra kazand›ve Villepin yasay› geri çekti¤iniaç›klamak zorunda kald›. budurum Frans›z sa¤› için a¤›r biryenilgi anlam›na geliyor. ÇünküFrans›z ö¤rencileri bir yandan neoliberalizmin durdurulabilece¤inigösterirken bir yandan da nas›ldurdurulabilece¤ini göstermifl oldu-lar.

Tüm bu mücadele sürecindenç›kar›lacak baz› dersler var.Hareketi ö¤rencilerin kendilerininkurdu¤u bir ulusal ö¤renci koordi-nasyon komitesi yönetti. Komiteher üniversiteden seçilen delegelertemelinde kuruldu. Bu komite herhafta bir araya gelerek bir sonrakihaftan›n eylem takvimini ve plan›n›tart›flt›. Demek ki ö¤renciler kendiöz örgütlenmelerine sahip olup sek-ter bölünmelere prim vermedik-lerinde, ülke çap›nda koordinelihareket ettiklerinde kazanabiliyor-lar.

Ç›kar›lacak bir baflka sonuç iseö¤renci hareketinin çok net vesomut bir talep etraf›nda birleflmesioldu. Hükümet as›l olarak gençlereyönelik bir ifl yasas› ç›karacakt› vebundan tüm üniversite ve liseö¤rencileri önünde sonunda etk-ilenecekti. Böylece üniversite ö¤ren-cileri liseli kardefllerini de yanlar›naçekti ve birlikte mücadeleyeça¤›rd›. ‹flçilerle ö¤rencilerin ç›kar-lar› aras›ndaki do¤rudan ba¤ daçok aç›kt›. Bu sayede iflçi

sendikalar› da harekete kat›ld›. 68 ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda bugünkü

hareket baz› avantajlara da sahip.Örne¤in o zamanki KomünistPartisi politikalar›ndan dolay›iflçiler ö¤rencilere mesafeliyaklafl›yordu. Bugün ise bu azalm›fldurumda. O zaman iflsizlik azd› veö¤rencilerin gelecek kayg›s› yoktu,kapitalizm refah y›llar›n›yafl›yordu. Bugün ise durgunlu¤uaflman›n yollar›n› ar›yor. Fransa'daalt› milyon iflsiz var bunlar›nço¤unlu¤unu gençler oluflturuyor.

Bugün bürokratik mekaniz-malar›n her fleyi kontrol etmeyetenekleri geçmifle oranlazay›flad›. Ayr›ca lise ve üniversitee¤itimi yayg›nlaflm›fl oldu¤u içinö¤renciler orta s›n›f diyeadland›r›lam›yor. Belki de hepsin-den önemlisi iflçi ve ö¤rencilerin busald›r›y› bir bütünün parças› olarakgörmüfl olmalar›. BaflbakanVillepin bu yasa sayesinde patron-lar›n daha çok gence ifl olana¤›sa¤layaca¤›n› iddia ediyor, hattaataca¤› bu ad›mla geçen Kas›may›nda varofllarda ayaklanan göç-men gençleri yan›na çekece¤inisan›yordu. Ama tam tersine onlarda eyleme kat›ld›lar. Hatta Fransaegemen s›n›f›n›n bir kanad› bileVillepin'in yanl›fl yol izledi¤initart›fl›yor.

Birleşik mücadelenin önemiFransa'daki ö¤renci hareketi

hiçbir flekilde kendili¤inden de¤ildi.Varofllardaki ayaklanmaya da ben-zemiyordu. Örgütlü iflçi s›n›f› veörgütlü lise ve üniversite ö¤rencileribanliyö gençlerini de yanlar›naalarak harekete geçmifllerdi. ‹çiflleribakan› Sarkozy'nin emriyle ö¤ren-cilere fliddetle sald›ran poliskarfl›s›nda bafl›bofl gençleri de¤ilörgütlü yüzbinleri buldu. Örne¤inParis'te bir gösteride sendikal›iflçiler yürüyüfl kolunun önünde



kolkola girerek bir güvenlik kor-donu oluflturmufltu. Etraflar› iseçevik kuvvet polisleriyle çevriliydi.Bunun üzerine binlerce ö¤rencipolislerin çevresini sararak etkisizhale getirdi.

Öğrenciler nas�l örgütlendi?Okul iflgallerini yapanlar küçük

ve militan solcu gruplar de¤ilaksine büyük y›¤›nlard›. Tümüniversitelerde hemen hergün geneltoplant›lar yap›ld›. Bu toplant›lardabinlerce ö¤renci bir sonrakiad›mlar›n› tart›flt›. Bütün eylemkararlar› bu toplant›larda al›nd›.

Bu toplant›larda ayr›ca çeflitli iflleriçin komiteler kuruldu vekomitelerin çal›flmalar› koordineedildi. Ulusal Ö¤renci Komitesi'nedelegeler seçildi. Ulusal Ö¤renciKomitesi her hafta toplanarak ülkeçap›ndaki eylemleri tart›flt›.

Bu deney de bize gösteriyor kiafla¤›dan y›¤›nsal eylem e¤erdemokratik kanallar kullan›l›pkitlelerin inisiyatifine b›rak›l›rsadaha çok sahipleniliyor. Bir solörgütün kapal› kap›lar ard›ndaald›¤› eylem kararlar› ise ancakkendi üyelerini ve belki küçük birçevreyi harekete geçirebiliyor. Sözkonusu olan iflçiler de ö¤renciler deolsa afla¤›dan kitle hareketinegüvenmek gerekiyor. Bir odayadoluflup soka¤a ç›kacak insanlar›nyapacaklar›na karar vermek

baflar›ya götürmüyor, aksinehareketin daralmas›na yol aç›yor.

Yunanistan örneğiFrans›z ö¤rencilerin kazan›m›

Yunanl› ö¤rencilere de ilhamkayna¤› oldu ve Yunanistan'daö¤renciler yeni ç›kar›lmak istenenyüksek ö¤renim yasas›na karfl›Haziran ay›nda direnifle geçti. Yeniyasa tasar›s› e¤itimi özellefltirecekve yoksullar›n okumas›n›olanaks›zlaflt›racakt›. Hükümetayn› zamanda Anayasa'n›n özele¤itimi yasaklayan 16. maddesinide de¤ifltirmeye çal›fl›yordu.

Bunun üzerine ö¤renciler May›say›nda 400 fakülte ve yüksekokulu iflgal etti. T›pk› Fransa'daoldu¤u gibi her hafta binlerceö¤renci genel toplant›lara kat›larakeylem kararlar› ald› ve bunlar›nhayata geçmesini sa¤lad›. Her haftabüyük bir miting yap›ld› ve hergösteriden sonra genel iflgal koordi-nasyon komitesinin aç›k toplant›s›yap›ld›.

Yunanistan'da da Fransa'dakinebenzer bir geliflme yafland› ve iflçisendikalar› "Frans›zlar gibiyapaca¤›z. ‹flçi ö¤renci elele" diyenö¤rencilerin sesine kulak verdi.Böylece birleflik mücadelenin gücübir kez de Yunanl› iflçi ve ö¤rencil-er taraf›ndan kan›tlanm›fl oldu.

Neo liberalizmi durdurabilirizFransa ve Yunanistan'da (hatta

fiili'de de) iflçi ve ö¤rencilerin eldeettikleri zafer iki aç›dan çok önem-li. Birincisi art›k daha çok say›dainsan sorunlar›n neo liberal dünyagörüflünün dayatmalar›ndan kay-nakland›¤›n› görüyor ve buna karfl›harekete geçiyor. Bu örneklerinbütün dünyaya yay›lmamas› içinhiçbir neden yok. Çünkü tümdünyan›n ö¤rencileri ayn› sorunlar-la yüzyüze.

‹kincisi ö¤renci hareketi savaflkarfl›t› hareketten etkileniyor. 68'dede bir savafl, Vietnam Savafl› vard›ve ö¤renciler bu savafla karfl› ayak-lanm›flt›. Ama Vietnam savafl› ozamanlar bugünkü Irak savafl›kadar erken tepki çekmemiflti.Bugün ise, tarihte ilk kez bir savafldaha bafllamadan ona karfl› eylem-ler bafllad›. Toplumun en duyarl›kesimlerinden olan ö¤renciler desavafl karfl›t› hareketin içinde enbafl›ndan yer ald›lar.

Belki henüz bir 68 yaflam›yoruz.Ama önümüzdeki dönemde dünya-da yeni bir ö¤renci hareketi dalgas›kabaracak gibi görünüyor. Frans›zö¤rencilerin bafllatt›¤› mücadeledalgas›, kazan›mla da sonuçland›¤›için, tüm dünyan›n ö¤rencilerineörnek olabilir ve harekete geçire-bilir. ‹flçi hareketiyle birleflmeninyollar›n› arayan, birleflik, y›¤›nsalve militan bir ö¤renci hareketinehaz›rlanmak gerekir.



KAPAK

Koskoca bir k›ta bafltansona ABD emperyal-izmine kafa tutuyor.2005 y›l›nda güçlü bir

y›¤›nsal hareket Bolivya'da ezilen-lerin temsilcisi bir koka çiftçisini,Evo Morales'i iktidara getirdi.Hem de çok basit taleplerle: petrolve do¤algaz millilefltirilecek ve yenibir anayasa haz›rlanacak.

Ekvador'da son alt› y›lda üçdevlet baflkan› devrildi. Baflkanlar›deviren sendikalar, sosyalhareketler ve yerlilerin koalisyonuEkim'de yap›lacak seçimlerden çokönce birleflerek yeniden aktif halegeldi. Yaklafl›k dört y›l önce ikti-dara gelen Guiterrez kendisini ikti-dara tafl›yanlara s›rt çevirincebaflkanl›k saray› bas›larak devrildi.Brezilya'da 2002'de yoksullar›ndeste¤iyle seçilen Lula vaatleriniyerine getirmedi ve deste¤inigiderek kaybediyor. Küresel ser-mayeyle pazarl›klar› b›rakmay›ncakendi solunda bir baflka hareketortaya ç›kt›: Özgürlük ve SosyalizmPartisi (P-Sol). Bu partinin h›zlagüçlenmesi emekçi y›¤›nlararas›ndaki hoflnutsuzlu¤u vede¤iflim iste¤ini gösteriyor.

Latin Amerika'da ABD yanl›s› tekülke olarak kalan Meksika'daseçimleri milliyetçilerin aday›kazand›. Ama yar›m puan farkla veher türlü hileye baflvurarak.Seçimlerin hemen ard›ndanMeksika tarihinin en büyük göster-ileri yap›ld›. Önce bir milyon,ard›ndan iki milyon kifli sokak gös-terilerine kat›ld›.

Arjantin'de 2001'de yaflanan vebir devrimin efli¤ine kadar gelenayaklanma tüm dünyan›nArjantin'i tart›flmas›na nedenolmufltu. Devlet baflkanlar›

helikopterlerle kaçm›fl, büyük biriflsizler hareketi bafllam›flt›. Gerçibir devrimci önderlik olmad›¤› içinkendili¤inden bafllayan ayaklanmadevrime dönüflmedi ama bugüniktidarda o günlerin miras› olaraksol var.

fiili'de Pinochet dönemininiflkence ma¤duru Bachelet baflkanseçildi. fiili son günlerde yineö¤renci ayaklanmalar›yla gün-demde.

Venezüella'da ise 'Bolivarc› devri-mini' sürdüren Hugo Chavez ikti-darda kalmaya devam ediyor. S›ks›k Chavez'in ABD'ye ve özelliklede Baflkan Bush'a kafa tuttu¤udemeçlerini duyuyoruz. Bush kimi'kötü adam' ilan etse Chavez kofluponun elini s›k›yor. Son olarak‹ran'a gidip Bush'a karfl› deste¤inibildirdi. Kendi halk› aras›ndakideste¤i her geçen gün art›yor veyeni örgütlenme biçimleriyarat›yor. Örne¤in yeni bir iflçisendikalar› konfederasyonu UNTortaya ç›kt›. Chavez'i desteklemekama afla¤›dan bas›nc› sürdürmekgerekir.

Latin Amerika halklar›n›nkendine güveni artt›. Art›k tümLatin Amerika halklar› birbiriyledayan›flma içinde.

Nas�l olabiliyor?Latin Amerika ülkelerinin di¤er

ülkelerden bir fark› m› var daorada devrim benzeri ifller olurkenbaflka yerde olmuyor? Elbette LatinAmerika'n›n da di¤er bütün ülkelergibi kendine has bir tak›m özellik-leri var. Ama oralarda olanlar› buözgünlükler üzerinden aç›klamayaçal›flmak büyük resmi görmemiziengelleyebilir.

Latin Amerika'da olanlar›n bugünolabilmesinin as›l nedeni ABD'nin

Irak'tan kafas›n› kald›r›p da arkabahçesiyle ilgilenecek zaman› vef›rsat› bulam›yor olmas›. fiu andaarka bahçeyi 'yabani' ve Bush ekib-inin asla istemedi¤i otlar sar›yor.Ama Bush'un tüm bahç›vanlar›Irak batakl›¤›nda açan gülleribudamakla meflgul.

1970'ler boyunca bütün LatinAmerika askeri diktatörlükleralt›nda inim inim inliyordu. Bugünbölgede yaflanan demokratikaç›l›mlar bir yana, düflünülebilenen ileri hamle sivil yönetimlereyeniden dönebilmekti. Çünkü odönemde ABD her türlübaflkald›r›y› kukla diktatörleri, CIAajanlar›, askeri yard›mlar› ve kon-trgerilla hareketine verdi¤i desteklefliddetle bast›rabiliyordu.

Tüm k›tada onbinlerce insankatledildi. Yüzbinlercesi iflkencedenve hapishanelerden geçti. Bugünbile o gün kaybolan faili meçhulleriaramaya devam eden ve sorumlu-lar› yarg›lamaya çal›flanlar var.Ama o zaman Irak savafl› yoktu,flimdi bütün a¤›rl›¤›yla dünyan›ngündeminde ve kahramancadireniyor.

ABD s�k�ş�yorAmerika dünyada bir hegemonya

mücadelesi yürütüyor. Di¤er büyükrakipleri Çin, Rusya, AB veJaponya karfl›s›nda dünya üzerindetam bir egemenlik kurmayaçal›fl›yor. Afganistan'›n iflgali,Irak'a aç›lan savafl ve sürdürüleniflgal, Lübnan'a ‹srail sald›r›s›,Suriye, ‹ran ve Kore'nin teröristlerlistesinin bafl›na yerlefltirilmesi buhegemonya mücadelesininparçalar›.

Dünyan�n solundaki k�ta

Latin Amerika

Nilüfer K.



E¤er ABD bu mücadeledenbaflar›yla ç›kacak veimparatorlu¤unu tesis etmeyibaflaracak olursa bütün dünyay›çok ama çok karanl›k günler bek-liyor demektir. Tek bir ülkeyi iflgalederken 120 bin insan› gözünük›rpmadan öldüren Bush veçetesinin bütün dünyay› elegeçirirken neler yapabilece¤ini birdüflünün.

Ama bu ifl o kadar da kolay de¤il.ABD'yi bir yandan rakipleri zor-larken, öte yandan Irak direnifli veIrak'ta 3,5 y›ld›r sa¤lanamayanistikrar köfleye s›k›flt›r›yor. Amagaliba as›l sorunu New YorkTimes'›n da ilan etti¤i di¤er süpergüç, yani dünya kamuoyuç›kar›yor. Daha Afganistan iflgalibile bafllamadan harekete geçen busüper güç ABD'yi her an her yerdeteflhir ederek iflini zorlaflt›r›yor.

Bir de Latinler mi?Bunca zorlu¤un aras›nda ABD

yönetimi kendi halk› aras›nda dayay›lan savafl karfl›tl›¤›yla bafletmek zorunda. Bush'un deste¤iiktidara geldi¤inden beri ilk kez bukadar düfltü. Irak savafl›n› kendi-sine tavsiye eden ideologlar bileona s›rt çevirmeye bafllad›. Bafltaonunla müttefik olup hükümetleridevrilen ‹talya, ‹spanya gibi ülkeleraskerlerini ve desteklerini çekiyor-lar.

Latin Amerika bütün bunlar›nüzerine tuz biber oluyor.Venezüella'da üç kez darbegirifliminde bulunan ABD herüçünde de baflar›s›z oldu. Çünküyoksul halk›n çok büyük deste¤inesahip olan Hugo Chavez'iVenezüella halk› sonuna kadarsavundu.

Bu örnek di¤er Latin ülkelerineoldu¤u kadar dünyan›n pek çokülkesindeki antiemperyalistlere deilham kayna¤› oluyor. Salt bunedenle bile Latin Amerika'da olupbitene "ama bu proleter devrimide¤il" deyip burun k›v›rmak vedeste¤ini esirgemek antiemperyaliz-mi ve enternasyonalist dayan›flmay›yanl›fl kavramak anlam›na gelir.Bugün ABD emperyalizmini köfleyes›k›flt›ran ve hareket alan›n› daral-tan her türlü muhalif hareketbafl›m›z›n tac› olmal›.

Bize durmadan dünyan�n art�k'küçüldüğü', küreselleşen dünyadas�n�rlar�n ortadan kalkt�ğ�, dünyan�nart�k 'küresel bir köy' haline geldiğianlat�l�yor. Ama bir yandan bukürenin dört bir yan�nda milliyetçiboğazlaşmalar yaşan�yor.

Uzağa gitmeye gerek yok. Misak-�milli s�n�rlar� içinde yaşamakta olanbaz� halklara karş� girişilen, dahayak�n zamanda tan�k olduğumuz linçvakalar�na bakmak yeter. 20 y�ldevlet eliyle sürdürülmüş bir kirlisavaş�n ard�ndan bugün Kürtler halahiçbir yerde kendilerini güvende his-setmiyorlar.

Resmi ya da sivil her türden mil-liyetçi Kürtlere en azg�n biçimlere debürünerek sald�r�yor. "Ermenilerkatledilmiştir" diyen Orhan Pamuk'a(henüz kurşun atamad�klar� için)yumurta at�l�yor, dava aç�l�yor. Tümresmi 'bayramlarda' Türk bayraklar�n�evinin balkonuna ilk önce az�nl�klarasmak zorunda kal�yor. Hala Lazlar,Ermeniler, Rumlar ve bilumum az�nl�kstatüsündekiler aşağ�lan�yor. Öyleysebu ne perhiz bu ne lahana turşusu?

Milliyetçilik nedir?Asl�nda küreselleşen dünyada mil-

liyetçi kalmak gerçekten zor vesaçma. Onlarca ülkeden (ve ulustan)insan, örneğin Dünya Sosyal Forumutoplant�lar�nda bir araya gelip ortaksorunlar� hakk�nda tart�ş�p bunlar�gidermenin ortak yollar�n� bulabiliy-or. Kimse de kimseye "sen şu millet-tensin, senin oyun geçerli değil"demiyor. Aksine bir ülkeye özgüsorunun ve üretilmiş mücadele biçi-minin dile getirilmesi toplant�larazenginlik kat�yor.

Ama milliyetçilik bir ideolojik ayg�tolarak Frans�z Devrimi'nden (dahaerken örnekleri İngiltere ve ABDolmakla birlikte) beri ulus-devletlerinhalklar� bir arada tutan çimentosuoldu. Çok yönlü bir konu olmakla bir-likte milliyetçiliğin en önemli işlevitoplumdaki s�n�f çat�şmas�n�n üzeriniörtmektir. Milliyetçiliğe inand�r�lm�şbiri yaşad�ğ� çelişkilerin başka ulus-

larla kendi ulusu aras�ndaki rekabet-ten kaynakland�ğ�n�, etraf�n�çevreleyen ulus düşmanlar� olmasaher şeyin daha iyiye gideceğinidüşünür.

Üstelik bunu her konuya uyarlar.Eurovizyon şark� yar�şmas�nda'hakk�m�z�n yenmesini', DünyaKupas�'nda hakemlerin Bat�y�tuttuğunu, turizmimizi bize düşmanYunanl�lar�n baltalad�ğ�n� düşünür.

Oysa durum böyle değildir. Bence,örneğin bir bütün olarak patronlars�n�f� milliyetçi değildir. Büyük ser-mayenin ç�karlar� için K�br�s fedaedilecekse bir an bile düşünmezler.Kürtçe TV yay�n�ndan büyük karlar

elde edeceklerine inansalar Kürtçeyasağ�na en çok karş� ç�kanlarpatronlar olur. AB'ye değil de FB'yegirmekte daha çok ç�karlar� varsa enbüyük AB düşman� onlar oluverir.Çünkü onlar milletlerinin veülkelerinin değil bütünüyle kendiç�karlar�n� düşünürler. Kald� ki bütünülkeler fiili olarak sermayedarlar�nd�r.Parsel parsel sat�n alarak ülkelerin budüzendeki gerçek sahipleri onlard�r.Bir avuç toprağ� olmayanlar�ntoprağ�n� korumak gibi bir nedeni deolamaz. Birilerinin ülkesininç�karlar�n� savunmak onlar�n ç�kar-lar�n� savunmakt�r.

Küresel dünyada milliyetçi kalmak

BANA GÖRE

Ayşe Kaçmaz



KAPAK

Do¤du¤umuzda bize ver-ilen kimlik kartlar›nabizim hakk›m›zda nedenbizim seçmedi¤imiz bil-

giler yaz›l›r? Örne¤in kimlik kart-lar›n›n din hanesine bize sorul-madan neden "‹slâm" ya da birbaflka din yaz›l›r? Hatta neden bizekimlik kartlar› düzenlenir?Kendimiz varl›¤›m›z›n kan›t›de¤ilizdir de ondan m›?

Aile içi e¤itimde neden abimiz,ablam›z, day›m›z, teyzemiz, vbolmayan kiflilere abi, abla, day›,teyze, vb dememiz gerekti¤iö¤retilir? Büyükler konuflurkendinlemememiz gerekti¤i nedenö¤ütlenir? ‹lkokul, ortaokul velisede neden üniforma giyeriz?Neden ö¤retmenlerle tart›flmahakk›m›z yoktur? Ö¤retmeninverdi¤i bilgilerin do¤rulu¤uhakk›nda flüpheye bile kap›lsak,neden onun dediklerini kabuletmek zorunda b›rak›l›r›z?

Okulda 'k›z' ve erkek ö¤rencilerolarak neden ayr›mc›l›¤a tabi tutu-lur, örne¤in neden yan yana otur-tulmay›z? Neden küpe takmam›za,jöle sürmemize, saç uzatmam›za,k›sa etek giymemize, kot pantolon-la okula girmemize izin verilmez?Neden istemedi¤imiz derslerigörmek zorunda b›rak›l›r›z?

Üniversiteleri neden üniver-sitelerin varl›k nedeni olan ö¤ren-ciler de¤il de dekanlar ve rektörleryönetir? Yemekhanelerde yemekfiyatlar›n› yeme¤i yiyen ö¤rencilerde¤il, yeme¤i pifliren aflç›lar de¤ilde neden bu yemekten kâr edenlerbelirler? Neden üniversiteye s›navlagireriz ve istemedi¤imiz ya dayetene¤imize uygun olmayanokullarda okumak zorundab›rak›l›r›z?

Okuldaki bir uygulamay›be¤enmedi¤imizde neden gösteriyapma ve uygulamay› çeflitli yollar-

la protesto etme hakk›m›z engel-lenir? Neden bilimsel araflt›rma vetart›flma yapma haklar›m›z sa¤lan-maz?

Neden zorla askere al�n�r�z? Neden karfl› oldu¤umuz savafllara

elimize hiç sevmedi¤imiz silahlartutuflturulup yollan›r›z?Annemizden ö¤rendi¤imiz dilimizneden yasaklan›r? Kendimizi birulusa ait hissetmedi¤imiz haldeneden bir ulusun ulusal marfl› bizezorla ezberlettirilir ve belli günlerdeokul bahçelerinde koyun gibidizilip yüksek sesle okutturulur?

Sivil haklar›m›z için örgütlen-memizin önüne neden bürokratikengeller konulur?

Neden düflüncenin yaln›zcabeynin bir lobundan di¤erine geçifliserbesttir de baflka beyinlereiletilmesi önünde engeller vard›r?Neden düflünmemizden vedüflündü¤ümüzü ifade etmemizdenbu kadar korkulur?

Baflka ülkeleri görmekistedi¤imizde neden birçokbürokratik engeli aflmak zorundakal›r›z, bazen de aflamay›p bir tekülkeye ömür boyu hapsediliriz?Neden kendi ulusumuzu di¤er ulus-lardan üstün tutmam›z ö¤retilir? Ogüne kadar hiçbir üyesiyle tan›flmaf›rsat› bulamam›fl oldu¤umuz birbaflka ulusa neden düflmanl›k besle-mek zorunda b›rak›l›r›z?

S›radan bir yaz günü sokaktaflortlar›m›z ve fl›p›d›k terliklerimizledolafl›rken bile neden makinelitüfekler ve baflka silahlarladonanm›fl adamlar›n aras›ndangeçmek zorunday›zd›r? Seçti¤imizyöneticilerin görevlerini yerinegetirmedi¤inin fark›navard›¤›m›zda neden iktidarsürelerinin dolmas›n› bekleriz dedaha önce görevden al›nmalar›n›talep edemeyiz?...

Devlet neden insanlar›n seviflmeyebafllama yafllar›n› kanunla belirler?Koca koca adamlar›n baflka ifli miyoktur da hukuk fakültelerinibitirip ceza yasalar›n› yazarken birodaya toplan›p "Bu gençler ancakflu yaflta seviflmeye bafllayabilir. Oda ancak flu flu kiflilerle" diyekanun maddeleri düzenlerler?

Özgürlük ne?Yukar›daki sorulara s›n›fsal

olarak do¤ru yan›tlar› vermekleancak özgürlüklerimizin önündekiengellerin nedenlerine dair birfikrimiz olabilir. Bu elbette önemlibir ilk ad›m olur. Ama as›l sorunbu nedenleri nas›l ortadankald›raca¤›m›z ve s›n›rs›z özgürlü¤eulaflmak için ne yapaca¤›m›zd›r.

Sorular›n ço¤unlu¤unu cevap-larken var olan devlet yap›s›ndakibürokrasiden, toplumdasürdürülmesinden kimilerinin ç›kar›olan hiyerarfliden, içindeyaflad›¤›m›z düzenin kendini koru-ma içgüdüsünden, sistemi tehlikeyesokacak geliflmelere karfl›yüzy›llard›r birikmifl bir reflekstensöz edebiliriz.

Örne¤in bize kimlik kartlar› ver-ilir, çünkü devlet bizim hakk›m›zdabilgi sahibi olmak, bizi gitti¤imizher yerde takip etmek ister.Okullarda giyim kuflam serbestisiyoktur ama girece¤imiz dersleriseçerken "zorunlu seçmeli" diye birsaçmal›k vard›r. Çünkü onlar›nö¤rettikleri d›fl›nda bir fley ö¤ren-memiz istenmez. Baz› kitaplar›nyasaklanmas›, yazarlar›n›n ceza-land›r›lmas› da bundan de¤il midir?

Okulda üniforma giyeriz, devletmemuruysak kravat takar›z. Hattapantolonlar›m›z›n ütü çizgisi bileyönetmelik maddeleriyle belirlen-mifltir. Çünkü tek tipleflmemiziisterler, farkl› seslerden hofllanma-zlar.

Bar�ş Çal�şkan

Özgür değiliz,özgürlüğü kazanacağ�z



Askerlikle ilgili pek çok rivayetduymuflsunuzdur. Örne¤in askeriaraçlar›n cezaland›r›lmas› ve bun-lar›n bafl›na nöbetçi yerlefltirilmesigibi. Bunlar do¤rudur. Çünküsorgusuz sualsiz mutlak bir otorit-eye boyun e¤memiz istenir. Bu yüz-den bir komutan emir verdi¤indenedenini sormak kesinlikleyasakt›r. Komutana verilebilecek veverilmesi zorunlu tek bir cevapvard›r: "Emredersinizkomutan›m!". Askerli¤in kendisinekarfl› olman›z bunu de¤ifltirmez.

‹nsanlar›n hangi yaflta ve kimlerleseviflebilece¤i yasalarla belirlenir.Çünkü kapitalizm aileyi kutsar vedevam›ndan yanad›r. Çünkü ailekurumu iflçilerin bir sonraki günehaz›rlanmas›nda kapitalistler içinen ucuz araçt›r. Böylece patronyemek, çamafl›r, bar›na¤›n temiztutulmas›, çocuklar›n bak›m› vbkendisinin karfl›lamas› gerekenmasraflardan kurtulmufl olur.Ayr›ca aile içinde baba, anne, abi,abla ve küçük kardefl fleklindes›ralanan bir hiyerarflik yap›korunarak devletin otoritesi ailedenbafllat›labilir. Üstelik bir ailekurmufl ve onun sorumlulu¤unuüstlenmifl kifli toplumsal isyanhareketlerine kat›lmada bekar veaile sorumlulu¤undan uzak kifliyeoranla daha tereddütlü davran›r.

Devletin eflcinselli¤i ve 'yasad›fl›'cinsel iliflkileri yasaklamas›n›nnedeni de aile kurumunun korun-mak istenmesidir.

Sokaklarda üniformal› ve elisilahl› adamlar dolafl›r. Ünifor-man›n en basit anlam› devletotoritesinin temsilidir. Polisleringiderek daha gösteriflli ve ürkütücü,cayd›r›c› üniformalar giymesinin vegiderek daha geliflkin silahlar kul-lanmas›n›n nedeni devletin gücün-den korkmay› ö¤retmek de¤ilmidir? Mitinglerdeki 'robocop'lar›bir düflünsenize. ‹nsan mitingegeldi¤ine gelece¤ine piflman olmazm› onlar› görünce? En ufak birkar›fl›kl›kta insanlar hemen opolislerdeki hareketlenmeyitelafllanarak gözler.

Kendi ulusumuzu üstün di¤erleri-ni bize düflman görmemiz istenir.Çünkü bir kez milliyetçilik 250y›ld›r bir co¤rafyada yaflayaninsanlar› bir arada tutman›n en

sa¤lam ideolojisi olarak kabulediliyor. Ayr›ca bu sayedeçeliflkilerin egemen s›n›flarla ezilens›n›flar aras›nda de¤il, birbiriylerekabet halindeki uluslar aras›ndaoldu¤u fikri yay›lm›fl olur.

Baflka ülkelere istedi¤imiz zamanelimizi kolumuzu sallayarak git-memiz istenmez. Çünkü, asl›ndakendisi bütünüyle bir kaos sistemiolan kapitalizm kar›fl›kl›ktanhofllanmaz. Kendi kontrolü d›fl›ndageliflebilecek hiçbir fleye hoflgörüsüyoktur. Dilimizi konuflman›n, hertürlü düflüncemizi dile getirmem-izin önüne engeller konulmas› dabundand›r.

Yasaklar sistemiBütün bunlardan ç›kar›lacak

sonuç sizce de kapitalizmin asl›ndabir yasaklar sistemi oldu¤u de¤ilmi? Bu yasaklar olmazsa ya dainsanlar bir gün bu yasaklarauymay› reddederse kapitalizmtemellerinden sars›lacakt›r. Örne¤inana dillerini konuflmalar›, bu dildee¤itim yapmalar›, radyo ve TVyay›n› yapmalar› uzun y›llar yasak-lanan Kürtler bu uzun y›llarboyunca yasaklara karfl› mücadeleettiler ve baz› haklar›n› elde ettiler.

Özgürlüğü nas�l kazan�r�z?Örne¤in okullarda k›yafet zorun-

lulu¤una karfl› bir boykot bafllasave tüm Türkiye çap›na yay›lsa,ö¤renciler, Fransa'daki gibi bütünokullar› iki buçuk ay boyunca iflgaletse ve bunun gerekçelerinitopluma da iyi anlat›p baflka kes-imlerin deste¤ini kazansa, milyon-

larca ö¤renciye ve onlara her seneüniforma almak zorunda kalan biro kadar veliye karfl› koyacak say›dapolis ve asker ve okul müdürü vemilli e¤itim bakan› bulunamaz.Ö¤renciler art›k okula en sevdiklerigiysileriyle de giderler.

Yüzy›llard›r bizim kendikendimizi yönetme yetene¤imizolmad›¤›na inand›r›ld›k. Bizi bizimyerimize daha 'ak›ll› devlet büyük-lerimizin' yönetmesi gerekti¤isöylendi. Bunun en demokratikyolunun da parlamenter demokrasioldu¤una, çünkü istedi¤imiz aday›seçme hakk›m›z oldu¤una inand›khep.

Oysa biz istedi¤imiz adaylara oyvermiyoruz. Onlar›n belirledi¤iadaylar aras›ndan birilerini seçe-biliyoruz. Üstelik bu adaylar daonlar›n kurulmas›na izin verdikleripartilerin adaylar›. Diyelimgözümüzü karart›p kötünün iyisineoy verdik. Bu kez de, bunlargörevini yapmasa bile, yasal düzen-lemelerden dolay›, "in ordan"deme hakk›m›z yok. Çünkü yasabunlara befl y›l koltu¤a yap›flmahakk› tan›m›fl.

Yönetme yetene¤i ve hakk› insan-lara tanr› taraf›ndan do¤arken ver-ilmifl de¤ildir. Ezenlerle ezilenleraras›ndaki tarihsel mücadeledehangi saf› tuttu¤unuza göre yönetirya da yönetilirsiniz. Küçük biraz›nl›k taraf›ndan ve küçük biraz›nl›¤›n ç›kar›na yönetilmekistemiyorsan›z bunu dile getirmelive farkl› gerekçelerle de olsa ayn›fleyi düflünenlerle bir arayagelmelisiniz.

Ama bir araya gelmek yetmez.Oturup rahats›z oldu¤umuz fleydennas›l kurtulaca¤›m›z› hep birliktetart›flmak, karar vermek ve bukararlar› uygulamak için hareketegeçmek gerekir. Bunun en kestirmeyolu mu: her fleyden önce s›n›rs›zdüflünce, düflündü¤ünü ifade etme,bu ifadeyi her türlü yollabaflkalar›na anlatma ve bunu yapa-bilmek için hiçbir k›s›tlamaolmaks›z›n örgütlenme hakk›n›savunmak. Tabii yaln›zca arkadafltoplant›lar›nda de¤il. Bunu yap-maya bafllam›fl aktivistlerintoplant›lar›nda ve yasaklar›n konul-du¤u günden beri yap›lan protestogösterilerinde de.



KAPAK

Çamur'u çeşitli miting konserlerindegörüyoruz. Kendinizi savaş karş�t�,antikapitalist hareketin neresindetan�ml�yorsunuz?

Murat: Durdu¤umuz yer sahneasl›nda. Duyars›z insanlar de¤iliz.Belki çözmeye yönelik çal›flmalardavar olam›yoruz. Bizim iflimizmüzik. Tabii ki dünyada olupbitenlere bak›yoruz.Kabullenilmeyecek olanlar› da kab-ullenmiyoruz. Bu bahsetti¤in mitin-glerde de bizim ifltirak etmifloldu¤umuz, nükleer santraller yada Lübnan'a ‹srail'in müdahalesigibi fleyleri de kabullenemiyoruz. Onoktalarda flark›lar›m›z› oradakiinsanlarla paylafl›yoruz. Bu dabizim hoflumuza gidiyor.Durdu¤umuz nokta oras›. Hayat›nbir yerindeyiz. E¤er ortada bir çizgivarsa, olmas› gerekiyorsa, onunsolunday›z. Hayata oradan

bak›yoruz.Ça¤atay: Art›k dünyan›n durumu

öyle bir hal ald› ki, ortas›, sa¤›solu, afla¤›s› yukar›s› pek kalmad›.Herkes birlikte hareket etmekzorunda, karfl› durulmas› gerekenfleyler var. Bunlardan bir tanesisavafl. Bunun önü arkas› yok.Herkes savafla karfl› durmal›.Nükleer santraller herkesin karfl›durmas› gereken bir fley. Bize de,böyle mitinglerde olmak istermisiniz diye sorduklar›nda, oradaolmamam›z için bir sebep yok.Bunlara karfl› ç›kmak inand›¤›m›zbir fley. Lübnan'›n iflgalinin,Filistin'e yap›lanlar›n yan›nda dur-mak, onaylamak, karfl› ç›kmamakmümkün de¤il. Dolay›s›yla orayagidip, bu ifller için yapabilece¤imizherhangi bir fley varsa, katk›dabulunabiliyorsak bu çok güzel birfley. Ben küçük bir k›ssadan hisse

Çamur grubundan ÇağatayKad� ve Murat Ak'la, savaş vemüzik hakk�nda konuştuk.

Ayr› durmak mümkün de¤il...ormanda yang›n ç›km›fl, bütün hayvanlar kaç›fl›yorlar, kar›ncan›n biri a¤z›nda su

tafl›yormufl ormana do¤ru. Tabii bunu görüp gülmeye bafllam›fllar, "ya sen neyap›yorsun, bu ifl böyle olmaz, a¤z›nda su tafl›makla bu yang›n sönmez," demifller.Kar›nca da "söndüremezsem bile, nerede durdu¤um belli olur, ben bunusöndüremedim ama söndürmeye çal›flt›m derim" demifl...



anlatay›m bununla ilgili. Ormandayang›n ç›km›fl, bütün hayvanlarkaç›fl›yorlar, kar›ncan›n biria¤z›nda su tafl›yormufl ormanado¤ru. Tabii bunu görüp gülmeyebafllam›fllar, "ya sen ne yap›yorsun,bu ifl böyle olmaz, a¤z›nda sutafl›makla bu yang›n sönmez,"demifller. Kar›nca da "söndüre-mezsem bile, nerede durdu¤umbelli olur, ben bunu söndüremedimama söndürmeye çal›flt›m derim"demifl.

En son Bursa'daki BAK etkinliğinekat�ld�n�z. BAK hakk�nda ne düşünü-

yorsunuz?Murat: Her fleyden önce, gidiflat›

göz önüne al›rsak, bu tarz insan-lar›n, büyük özverilerleoluflturdu¤u bu çal›flmalar›nkarfl›s›nda olmak veya içinde olma-mak etik de¤il, do¤ru de¤il. BizimBAK'la muhabbetimiz de var. Nas›lbir çal›flma yürüttü¤ünü de biliy-oruz. Böyle bir teklif gelince dehay›r demedik. Beraber gittik, çokda iyi oldu.

Ça¤atay: BAK'›n yap›s› çok güzel.Çünkü birçok görüflten toplulu¤uortak bir paydada birlefltiriyor. Bu

da çok güzel bir fley. Burada herkesvar, her türden insan var. Bunlarana tehdide karfl› bir araya gelipseslerini yükseltiyorlar. Çeflitli siviltoplum kurulufllar›n› da bir arayagetirip böyle bir oluflum yaratmakçok güzel. BAK'›n misyonu böyle…

Murat: Zaten iflte o do¤ru olan…Bunda bir art niyet aramak, (frak-siyonlar vs.) onunla alakas› yokiflte: Bar›fl ve Adalet Koalisyonu.Ad› üzerinde…

Ça¤atay: Mesela 18 Mart'takieylemde çald›¤›m›zda Mazlum-Derde oradayd›. Asl›nda dünyagörüflleri tamamen farkl› siviltoplum kurulufllar› ve örgütler varorada.

Murat: Senin söyledi¤in gibi, sa¤-soldan öte insani de¤erler önemliart›k.

Ça¤atay: Yeni olan da böyleolmak zorunda, baflka flans› yok.Çünkü karfl›daki, buna tehditdeyin, gerçi tehdidi aflm›fl durumda.Bu bir toptan temizlik. Kendiç›karlar›n› korumak için hiçbirflekilde senin ne oldu¤una bak-madan, b›rakal›m sa¤› solu çocukbüyük diye ay›rmadan atefl ediyorsana. En son Filistin'de, Lübnan'dayaflananlara bakt›¤›n zaman, oradaöyle ay›rm›yor ki adam, tamam›yla



KAPAK

bir araya gelip o savafl› vermengerekiyor.

11 Eylül'den sonra Bush "ya biz-den yanas›n›z, ya da teröristlerdenyana" demiflti. Bu art›k bizim kul-lanabilece¤imiz bir fley oldu, "yaBush'tan yanas›n›z, ya dainsanl›ktan yana…" Siz insanl›ktanyana olan bir iflin daha içindesiniz.O da Bar›flarock…

Ça¤atay: fiu an yan odadatoplant›s› da yap›lmakta. 26-27A¤ustos'ta yap›lacak. Oradasahnede görevli olarak yer al›yoruz.Onun d›fl›nda da alan›n çeflitli yer-lerinde çeflitli faaliyetlerde bulunuy-oruz.

Murat: Benim sahneye ç›kmakd›fl›nda bir görevim yok. Bu dabenim için bir görev neticede.

Ça¤atay: Ben de sahne üstününkoordinasyonunda görevliyim.Malum 29 tane grup ç›kacak. Bu

29 grup nas›l ç›kacak, nas›l inecek?Onlar›n hepsini koordine etmeyeyard›mc› olmakla görevliyim.Gerekirse amfi de tafl›yaca¤›z.

Onca eyleme kat�l�yorsunuz, hemgrup olarak, müzisyen olarak hem deaktivist olarak. Sizi "Politik içerikli birşark�n�z yok" diye hiç eleştiren oluyormu?

Murat: Üniversite zaman›ndanberi çeflitli eylemlerde, mitinglerdebulunduk. Ne olup ne bitti¤ini azçok biliyoruz. Bizim de kimoldu¤umuzu art›k anlad›lar. 18Mart eyleminde bir kâ¤›t verildielime. Kâ¤›tta "egolar›n› iyi doyur-dun, hadi gene iyisin" yaz›yordu.O flark›lar› ne için kimlepaylaflt›¤›n önemli. O sözlereifltirak eden insanlar kimler oönemli. Orada insanlar "ya bu ne?Biz burada savafla hay›r diyoruz,adamlar›n flark›lar›na bak" den-

mesi endiflesini tafl›yorum tabii ki.Çünkü oradaki insanlar, biraz öncede konufltuk, çeflitli yerlerden geliy-orlar. Eyleme gidip al›fl›lm›fl "çavbella," "da¤lara gel" gibi flark›larsöylenir, halay çekilir, bu da müzikolur. Genelde beklenti o oldu¤uiçin biz ç›k›p orada "bu aflk›n›st›rab›n›" "bak burada ne var, birde derin yara" diye söyleyinceacaba bir tepki al›r m›y›z diyedüflündüm, bahsetti¤im o minik,bence kiflisel, hareket hariç bir fleyolmad›.

Ça¤atay: Herkesin aktivistolmas›n›n yan›nda yapt›¤› bir iflvar. Biz müzisyeniz, müzikyap›yoruz. Müzik yaparken de bellido¤rular›m›z, belli k›staslar›m›zvar. Neyi nas›l yapar›z, nas›l estetikolur. Sözleri ben yazm›yorum,Murat ad›na konufluyorum amayanl›fl bir fley söylersem o da



İsrail başlang�çtaki bütün iddi-alar�ndan vazgeçerek BirleşmişMilletler’in ateşkes karar�n� kabuletti. İsrail hükümeti ateşkesi yoğunolarak tart�şt� ve oldukça zorlanarakkabul etti.

Neydi İsrail’in amaçlar�:• Hizbullah’�n kaç�rd�ğ�n� iddia

ettiği 2 askerini kurtarmak,• Hizbullah’�n Güney Lübnan’daki

taban�n� kurutmak, Hizbullah’�silahs�zland�rmak ve hatta yoketmek,

• Lübnan halk�n� ve siyasalörgütlenmelerinin hiç değilse birk�sm�n�n Hizbullah’�n aleyhinehareketegeçmelerini sağlamak.

İsrail bu hedeflerine ulaşmak biryana neredeyse ateşkesi koşuldakabul edecek hale geldi.

Ateşkesten önceki gün GüneyLübnan’a girmiş olan İsrail ordu bir-liklerinin önemli bir k�sm� yerlerineçak�l�p kalm�ş, daha fazlailerleyemiyorlard�.

Güney Lübnan’� Hizbullah’tan“temizlemekten” bahseden ve çokiddial� konuşan İsrail belki deasl�nda kendisi bir kere dahaLübnan’dan temizleniyordu.

Lübnan’a ilk sald�r� başlad�ğ�ndaİsrail yetkilileri ve ABD yöneticileriçok mağrurdu.

İsrail Başbakan� roket at�şlar�nakarş� “öyle bir cevap vereceğiz kibundan sonra İsrail’e roket sald�r�s�yapmak isteyen herkes önce 100kere düşünecek” diyordu.

Oysa art�k 100 kere düşünmesigereken galiba İsrail oldu.

İsrail Lübnan sald�r�s�ndan tek birkazanç elde etti: Lübnan’a ağ�rhasar verdi. Ülkenin alt yap�s�n� çokbüyük ölçüde tahrip etti. 300’denfazlas� çocuk olan 1000 sivilöldürdü, 5000 sivili yaralad�, 1 mily-ona yak�n insan�n evlerini terkederek Kuzey’e kaçmas�n� sağlad�.Lübnan’�n bütün bu ağ�r tahribat�nakarş� sadece 50 İsrailli sivil öldü.Oran 20’yebir.

Askeri olarak ise İsrail 100’e yak�nölü verdi ve bunlar�n önemli bir

k�sm� son günlerde gerçekleşti.Çünkü İsrail’in kara harekat� songünlerde yoğunlaşm�şt�.

Öyle görünüyor ki kara harekat�devam etseydi İsrail’in askerikay�plar� çok daha ağ�r olurdu.

Şimdi İsrail Başbakan� Olmert vehükümetinin diğer üyeleri halklar�nabu savaş� aç�klamak zorundalar.

Anlatabilecekleri çok fazla şey yok.Ya yenildiklerini kaybedecekler ki bumümkün değil. Bütün siyonist ide-oloji İsrail’in Araplar karş�s�ndakiyenilmezliğine dayanmakta. Bunedenle İsrail hükümeti en k�sazamanda bir yeni neden bulupsavaş� daha da t�rmand�rmak zorun-da.

Aksi takdirde yenilmez israil’inyenildiğini gören Arap halklar�Lübnan savaş�ndan hiç istenmeyensonucu ç�karacaklar: Ülkelerininkokuşmuş rejimleri ile İsrail’i y�kmakmümkün değil ama halka dayal� birörgütlenme bunu gerçekleştirebilir.Ortadaki en korkulu sonuç bu.

Bu sonuca ulaş�lmamas� içinİsrail’in yeniden savaş� genişletmesigerekli ama bu bir yandan ABD’ninİran ve Suriye’ye sald�r� planlar� ilekoordineli olmal�, diğer yandan daaadan çok vakit geçmemeli.

K�sacas�, İsrail için herşey çok nazikdengeler üzerinde durmakta. Her ikiucuda pis bir değnek vard� önlerindeve hiç düşünmeden değneğin “acilateşkes” ucunu tuttu yoksa sonuşİsrail için daha da kötü olurdu.

Bütün bunlardan sonra, kimsesavaş�n bittiğini düşünmesin. Savaşsadece İran ve Suriye için değil,Lübnan için de çok somut birtehlike.

Savaş�n yay�lmamas�n�n tek garan-tisi savaş karş�t� hareket.Amerika’da, İsrail’de, İngiltere’de,Lübnan’da, Türkiye’de ve dünyan�nheryerinde savaş karş�tlar� 15Şubat’tan daha büyük güçlerle,dünyan�n binlerce kentinde 100milyonlarca insan olarak sokağaç�kt�klar� takdirde savaş� durdurmakmümkün.

BANA GÖRE

Deniz Karadeniz

Uzun sürmeyecek bar�ş

düzeltir. Estetik kayg›lar içerisindedüflündü¤ümüz zaman, öyle sözleriçok güzel yazanlar var.Bulutsuzluk Özlemi mesela. Bizbunu yaparken duyam›yoruz,bizde öyle t›nlam›yor. Müzikal birfley tamamen.

Murat: Bu olmayaca¤› anlam›nada gelmiyor. Biz gene o flekildeanlatmay›z. Albümdeki "Serseri"ve "Dervifl" kendi ayar›nda öyleflark›lar. fiöyle bafllayan bir flark›nas›l politik olmaz, iflte bu anlay›flaba¤l›: "Dize geldim anlad›m ki buâlem budur." Bunlar bizim sözler-imiz. Biz asla ç›k›p flunu yapa-may›z, "Savafla Hay›r" sözcü¤ünükullanarak flark› yapmak istemiy-oruz. S›rf o sözü kullanmak içinflark› yapmay›z. Biz "SavaflaHay›r" diye flark› yapt›¤›m›zda oflark›n›n içinde ne "savafl" geçer ne"hay›r" geçer. Ama biz "SavaflaHay›r" demifl oluruz.

Durduğunuz yer de bir şey ifadeediyor asl�nda…

Murat: Böyle olmal›. Bizde birazyanl›fl ilerliyor asl›nda. "E¤er öylebir adamsan ona göre flark› yap-mal›s›n" diye düflünülüyor.

Ça¤atay: Bir heykelt›rafltan ya dabir ressamdan bunu isteyebilirmisiniz? Bir ressama "neden oraya'peace' çizmiyorsun? Bana her res-imde illa ki bir tane 'peace' koya-caks›n" diyebilir misiniz? Var m›böyle bir fley, olmaz ki, mümkünde¤il. Ya da heykelt›rafla savaflheykeli yap, bar›fl yap, adalet yapdiyebilir misin? Müzik olunca iflhemen farkl› bir hale bürünüyor.As›l olan o mitingde yer almakt›r.Onun imzas› daha baflka ne olabilirki? ‹flte oradas›n sahnedesin.

20 Ağustos eylemine gidiyormusunuz?

Ça¤atay-Murat: Tabi ki. Ça¤atay: Ben bir fleyin alt›n›

çizmek istiyorum. Benim için belir-leyici olan fley savaflt›r. Çünküfarkl› dünyalardan, ya da farkl›dünya görüfllerine sahip insanlar›bir otobüse bindirmifl olabilirsiniz,bir yolculu¤a ç›km›fl olabilirsiniz,otobüsün içinde kavga ediyor ola-bilirsiniz, fakat e¤er göktafl› o oto-büse çarp›yorsa önce o otobüs kur-tar›lmal›. Yoksa ne ortada o insan-lar kalacak ne de baflka bir fley. Oyüzden belirleyici olan savafl vesavafla karfl› durmak.



ORTADOĞU

Dünya egemen s›n›flar›yaklafl›k 1980 y›l›ndan buyana her yerde, bugün art›k

yeni olmad›¤› için herkesin iyibildi¤i, ama o zaman yeni olan birdüzen dayatmaya çal›fl›yor: Neo-liberalizm. O günlerin öncesindedevletlerin kendi nüfuslar›na karfl›baz› ekonomik sorumluluklar›oldu¤u ve ülke kaynaklar›n›n elver-di¤i ölçüde sosyal yard›mlar sun-mas› gerekti¤i; büyük sermayeninve çokuluslu flirketlerin bile baz›toplumsal sorumluluklar› oldu¤uve bu sorumluluklar› tümüyleçi¤nemelerini engellemek için yasalönlemler ve k›s›tlamalar uygu-lanaca¤› genel kabul görürken,devletler ve uluslararas› kurulufllar25 y›ld›r sermayenin önündeki tümengelleri kald›rmaya çal›fl›yor.

DirenişÖnce, uzun bir afallama ve yenilgi

döneminden sonra, bu yeni düzenidayatma giriflimlerine karfl› direniflbafllad›. Seattle'da 1999Kas›m'›ndaki gösterinin müjdele-di¤i uluslararas› direnifl hareketibizzat kat›l›mc›lar›n› bile flafl›rtanbir h›zla büyüdü, kitleselleflti,co¤rafi s›n›rlar› aflarak yayg›nlaflt›.

Neo-liberal ekonomik düzeni day-atma ve ona karfl› direnme sürecineparalel ve onunla ba¤lant›l› olarak,emperyalizmin motor gücü vedünya egemen s›n›f›n›n öncümüfrezesi Amerika, 20. yüzy›l›nikinci yar›s› boyunca sorgulanmazolan ama art›k daha sorgulanabilirhale gelen hegemonyas›n› 21.yüzy›lda da sürdürme mücadelesivermeye bafllad›. Baba Bush'un1990'da temkinsiz ve tedbirsizceilan etti¤i 'Yeni Dünya Düzeni',Amerika'n›n liderli¤i alt›nda, neo-liberalizmin uysalca uyguland›¤›,sermayenin iste¤ince at koflturdu¤uitaakâr ve istikrarl› bir dünya ola-cakt›. Olmad›. Amerika'n›nekonomik üstünlü¤ü eskisi gibi

de¤ildi art›k: 1950'lerde dünyan›ntüm üretiminin yüzde 50 kadar›n›gerçeklefltiren Amerika art›k yüzde20-25 kadar›n› gerçeklefltiriyordu,ne düflmanlar›na, ne müttefikrakiplerine söz geçirebiliyorduart›k. O¤ul Bush ve çevresininseçim zaferi, Amerika'n›n göreliekonomik gerilemesini, hâlâtart›fl›lmaz olan askerî üstünlü¤ünükullanarak telafi etmeyi savunanstratejiyi iktidara tafl›d›. Amerikaart›k müttefik aramaya bile gerekduymadan, yeni yüzy›lda emperyal-izmin devam›n›, emperyalist ülkeleraras›nda Amerika'n›n birincilli¤ini,sermayenin azg›nl›¤›n›n ve serbestpiyasan›n dünya çap›nda sorgusuz-ca kabulünü askerî gücünü kulla-narak sa¤layacakt›.

Chavez'in haritas�11 Eylül 2001 bu stratejinin

uygulamaya geçirilmesi için vesileoldu. Ve neo-liberalizm karfl›t›hareket geniflleyerek, büyümeyedevam ederek, direnifl alanlar›n› dageniflletmek zorunda kald›.Topyekûn bir sald›r› karfl›s›ndatopyekûn bir direnifle dönüfltü.

Ama sald›r› da, direnifl de, zaman-da ve co¤rafyada tekdüze, düzgünve düzenli de¤il. Mücadele dünyaçap›nda sürüyor, ama kâh bircephe, kâh baflka bir cephe önplana ç›k›yor. Cephelerin hepsiayn› savafl›n birer parças›, hepsibirbiriyle do¤rudan iliflkili, amasavafl bazen Venezuella'dak›z›fl›yor, bazen Ortado¤u'da,bazen bir yerde e¤itimin özellefltir-ilmesine karfl› mücadelekeskinlefliyor, bazen Amerikanveya ‹srail ordular›na karfl› s›cakdirenifl patlak veriyor. HugoChavez'in odas›ndaki Irakharitas›n›n anlam›n› soran Tar›kAli'ye, Chavez "Amerika'n›n bizesald›rmam›fl olmas›n› Irak'takidirenifle borçluyuz, onun için ast›mharitay›" demifl. Chavez marksistolmayabilir, ama bu yaz›da söylem-eye çal›flt›klar›m› daha özlü birflekilde ifade etmek zor.

Tek seçenekSöylemeye gerek yok, Hamas ve

Hizbullah ve El Sadr'›n MehdiOrdusu da marksist de¤il. Amabugün, flu anda, emperyalizminkurmak istedi¤i dünyaya karfl› bircephede bir dizi Latin Amerikahalk›, bir cephede Ortado¤u halk-lar› savafl›yor. Bu halklara önderliketmekte olanlar› be¤eniriz veyabe¤enmeyiz, baflka mesele, amadurum bu, dünya bu. KeflkeVenezuella'da da, Irak'ta dadireniflin bafl›n› koca koca devrimciörgütler, marksist halk kahraman-lar›, iflçi önderleri çekiyor olsayd›.Ama de¤il.

Bu durumda, ya 21. yüzy›ldainsanl›¤›n yazg›s›n› belirleyecekolan mücadelenin yarars›z yorum-cular› olaca¤›z, "Ah keflke HamasMüslüman olmasayd›" diyeköflemizde oturup yak›naca¤›z, yada kollar› s›vayacak, taraf olacak,mücadeleye dalaca¤›z. Üçüncü birseçenek yok.

Roni Margulies

Tek seçenek taraf olmak



ASYA

Barry Pavier

Sri Lanka: Yine iç savaş

S ri Lanka hükümeti ile TamilEelam Özgürlük Kaplanlar›(LTTE) aras›ndaki ateflkes

Nisan’da bozuldu¤undan bu yana300 kifli öldü.

Norveç Hükümeti'nin yard›m› ile2002 y›l›nda bafllayan ateflkes1983'den beri süren savafl› dur-durmufltu. Ancak, ateflkes savaflaneden olan durumu ortadankald›rmam›flt›.

Çat›flma Sri Lankal› politik parti-lerin ‹ngiliz sömürge yönetimindenkalan zehirli politikalar›de¤ifltirmeden sürdürmesindenkaynaklanmaktayd›.

Her zamanki pratik izlenereksömürgeci yönetim için etnikbölünmeler yarat›lm›fl ve körük-lenmiflti.

Adan›n daha çok Kuzeyinde veDo¤usunda yaflayan, daha çokHindu ve biraz Müslüman olaneski halk› Tamiller kollanm›fl,buna karfl›l›k Dudist Sinhalaço¤unlu¤u bask› alt›na al›nm›flt›.

Bu arada ‹ngiliz sömürgecilerHindistan'›n Tamil Nadueyaletinden çay plantasyonlar›ndaçal›flt›rmak üzere iflçi getirmifllerve böylece Tamiller aras›nda çokfarkl› ikinci bir katmanyaratm›fllard›.

Bu böl ve yönet politikas›n›nsonucu Sri Lanka'da Sinhalaço¤unluk aras›nda sald›rgan birBudist ö¤eye dayanan bir mil-liyetçilik gelifltirdi.

1948'deki ba¤›ms›zl›ktan sonraifl bafl›na gelen her hükümetTamilleri horlad› ve afla¤›lad›.19770'lerin sonunda bu afla¤›lamayasal partisi Tamil BirleflikKurtulufl Cephesi ve askeriörgütlenmesi LTTE'yi (daha çokTamil Kaplanlar› olarak bilinen)yaratt›.

1983'de geliflmeler içsavafladönüfltü. LTTE ba¤›ms›zl›k istiy-ordu hükümet ise zorla birli¤isa¤lamak istiyordu.

2002'de ateflkes sa¤land› çünküiki taraf ta askeri olarakkazanm›yordu ve sivil halksavafltan çok yorulmufltu.

Ateflkes'in çökmesi iki taraf›nliderliklerinin de asl›nda biranlaflma istememeleri. Nedense ikitaraf ta di¤erinin vaz geçmesinisa¤layabilece¤ini düflünüyordu.Belki de her iki taraf›n lideri dekonuflarak bofla zaman har-cand›¤›n› düflünen kimi taraftar-lar›n›n bask›s› alt›ndayd›.

Geçen sene Sri Lanka Baflkan›Chandrika Kumaratunga'n›n yer-ine daha sertlik yandafl› ve 2002anlaflmas›n› gözden geçirece¤inisöyleyen Mahinda Rajapakse seçil-di.

Bu düflünce o zaman ilerisürülmüfl bir seçim propagandas›bile olsa di¤er yandan dahükümetin yeniden savaflahaz›rlanmas›n› sa¤lad›.

Kirli oyunlarBu arada LTTE içinde de bir

bölünme yafland›. Do¤u bölgesikumandan› Colonel KarunaLTTE'den ayr›larak yeniden içsavafl› bafllatt›.

Bu noktada bir dizi kirli oyunoynanmaya baflland›. Sri Lankaordusunun LTTE'yi zay›flatmakiçin gizlice Albay Karuna'y›destekledi¤i söylenmeye baflland›.Böylece ordunun fliddet yanl›s›politikas› ileride daha kolay uygu-lanacakt›.

Nisan ay›nda iki olay yafland›.Birinde Sri Lanka ordusununbaflkomutan›na karfl› bir intiharsald›r›s› gerçekleflti. Di¤erinde isebir sahil muhafaza gemisinesald›r›ld› ve 13 denizci öldürüldü.Kimse bu sald›r›lar›n LTTE lider-li¤ince mi yoksa ondan kopan birgrup taraf›ndan m› yap›ld›¤›n›anlayamad›. Ama sonuç olarak SriLanka ordusu Tamil halk›na karfl›yo¤un bir bask› bafllatt› v e her iki

taraf için de savafl havas›n›oluflturdu.

Hükümet ve LTTE son dakika-da savafl olas›l›¤›ndan çekilebilir-lerdi. Ama bir sonuç ancak1948'den beri Sri Lanka'da uygu-lanan politikalarda köklü birde¤iflimin gerçekleflmesi ilemümkündü.

Burada sürekli olarak var olansorun ortaya ç›kmakta.Sömürgecilik döneminde büyüksosyalist partiler kuruldu.1930'lar›n sonunda KomünistPartisi'nin ço¤unlu¤u Stalin'e karfl›Troçki'yi destekledi ve en büyükmarksist partiyi, LSSP'ye kurdu.Ama güçlü bir Komünist Partisi'deyoluna devam etti. Her iki par-tinin aktivistleri sendikalar› inflaettiler.

Trajedi her iki partinin de1970'de Sinhala milliyetçi partisi,SLFP ile birlikte hükümete girmesiile bafllad›. Bu çok önemli uzlaflmaetnik milliyetçi politikalardankesin bir kopuflu her iki parti içinde engelledi. 1970'lerde bu durumdevam etti ve KomünistPartisi'nden radikal bir sosyalistpolitikadan etnik milliyetçili¤ekayan JVP'nin kopmas›na yol açt›.JVP militanlar› hala eskiden neolduklar›n› daima ileri sürerlerama flimdi ne olduklar›na pekde¤inmezler.

Etnik milliyetçilik arada s›radaateflkeslerin oldu¤u sonsuz birsavafl demektir.

Sri Lanka'da bu ateflkeslerdenbiri bozuldu. Sosyalist partilerinbu durumu de¤ifltirme güçleri veolanaklar› var ama bunu sadeceetnik milliyetçilikte, SKFP gibimilliyetçi bir parti ile ittifaklar›n›kopararak gerçeklefltirebilirler.Aksi takdirde ac› ve üzüntü vericigeliflmeler bir kere daha bafltanyaflanmaya bafllanacak.



LATİN AMERİKA

Nikaragua'da bu senekiseçimler bir ço¤umuzununuttu¤u bir ismi gene öne

ç›kard›: Ortega.Nikaragua Sandinista Ulusal

Kurtulufl Cephesi'nden (FSLN)Daniel Ortega 1979'da Somoza'n›n43 y›ll›k diktatörlü¤ünü y›kanlar-dan birisiydi. 1984'de baflkanolarak seçildi. 1990'da VioletaChamorro'nun sa¤ koalisyonukarfl›s›nda seçimleri kaybetti.

Sandinistalar›n yönetimi s›ras›ndadönemin ABD Baflkan› RonaldReagan yeni Nikaragua devletiniy›kmak için milyonlarca dolar har-cad›. Kontra denen ABD'nin paraverdi¤i ve destekledi¤i bir karfl›devrimci ordu kuruldu. Kontralarlasavaflta 50 bin kifli öldü.

Savafl, 1990'da Sandinistalar›nseçimleri kaybetmesi ile bitti. Ogünlerde Nikaragual›lar›nço¤unlu¤u orta s›n›f müttefiklerinikoruyan ama toplumun enalt›ndakilere ellerini uzatmayanSandinistalardan umutlar›n›kesmifllerdi. Sandinistalar kendileri-ni destekleyenlerden zenginleflerekuzaklaflmaya bafllam›fllard›.

1990'dan beri Ortega 4 defaBaflkanl›k seçimlerine kat›ld› ve herdefas›nda büyük farkla kaybetti.Avrupa'da, Amerika'da vedünyan›n baflka yerlerindeOrtega'y› heyecanla destekleyenleronu devrimin bir sembolü olarakhat›rlarlar ama Nikaragua'dadurum çok farkl›.

‹ktidar› terk etmeden önceSandinistalar devleti ya¤malad›lar.Devlet mülklerini kendi özel mülk-leri haline getirdiler ve devletinbanka hesaplar›n› kendi üstlerineald›lar.

Ortega parlamentoda Sandinistagrubunun lideriydi. Ne var kiSandinistalar›n y›¤›nsal deste¤ierimekteydi. FSLN'nin içinde

Ortega'ya karfl› ç›k›fllarbast›r›l›yordu. Bir kovboy flapkas›ile çizmeleri eski yeflil Sandinistaüniformas›n›n yerini alm›flt›.

FSLN hiçbir zaman pekdemokratik bir örgüt olmam›flt›.Temel slogan› "B›rak›n UlusalYönetim karar versin" idi. Ancakgiderek tamamen bir kiflinin ege-menli¤i alt›na girdi ve eski üyelerinbir k›sm› örgütü terk etmeyebafllad›.

1990'lar›n ortas›nda eski BaflkanYard›mc›s› Sergio Ramirez, eskiKültür Bakan› Ernesto Cardenal vegerilla lideri Dora Maria TellezSandinista'n›n YenilenmesiHareketi adl› yeni bir parti kurdu-lar ama Ortega'n›n FSLN üzerinde-ki etkisini de¤ifltiremediler.

K›z› kamuoyuna Ortega'n›n cinseltacizde bulundu¤unu aç›klamas›üzerine maske düflmeye bafllad›.Tam bu s›ralarda Ortega ABD'deönemli isimlerle iliflki kurmaya

bafllam›flt›.

Felaket2000 y›l›nda Arnaldo Alaman

Nikaragua Baflkan› oldu. Soyguncubir bankac› olan Alaman'›n ülkeyegelen yat›r›mlar› rüflvet olarak kul-land›¤› k›sa zamanda ortaya ç›kt›.2004'de 20 milyon dolar› kötüyekulland›¤› ortaya ç›kt› ve hapseat›ld›. Ancak bir y›l sonra hapistenç›kt› ve Ortega ile Alaman o s›radaBaflkan olan gerici EnriqueBolaños'a karfl› ittifak kurdular.

Gelecek baflkanl›k seçimleriKas›m'da. Ortega bu defa kazan-mak için flans› oldu¤unu düflünüy-or. Nikaragua hakk›nda fazla bil-gili olmayan yorumcular böyle birsonucun k›tadaki radikalhükümetler zincirine yeni birhalkan›n eklenmesi olarak yorum-luyorlar.

Ortega'n›n tabii ki sa¤da rakiplerivar ama en büyük rakibi eskiManagua Belediye Baflkan› HertyLewites'in bafl›nda oldu¤u eskiSandinistalar›n oluflturdu¤u koal-isyon.

Nikaragua'n›n ekonomik durumutam bir felaket. Ortega ve örgütüOrta Amerika'y› küreselekonomiye entegre etmekle görevlibir Orta Amerika Bölgesel Blo¤ufikrini destekliyorlar.

Managua sokaklar›na en son yeniliberal önlemleri protesto etmekiçin on binler doldururkenOrtega'n›n mitinglerine kat›l›msadece yüzlerle ifade ediliyor.

Gerçek flu ki, Daniel Ortega art›kbir y›¤›n hareketinin lideri de¤il,sadece iktidar› kazanmakla ilgile-nen bir politikac›. Yozlaflm›fl poli-tikac›larla seçim ittifaklar› kurmakve devrimci bir ulusal kurtuluflhareketinin temsilcisi oldu¤unuiddia etmek hiçbir biçimde yeniliryutulur bir fley de¤il.

Mike Gonzales

Sandinistalar yenideniktidara m� geliyor?



AFRİKA

Afrika Ulusal Kongresi (ANC)ile Güney Afrika KomünistPartisi ve Cosatu

sendikas›n›n ayr›lacaklar› haberi ilkkez ç›km›yor Güney Afrikagazetelerinde. Yeni olan bu kezsendika ve Komünist Partisiliderli¤inin bu geliflmeyi reddet-memesi.

Eskiden, ortaklar aras›ndaki"sa¤l›kl› bir tart›flmay›" skandalhaline getirdikleri için gazetecilerisuçlarlard›.

Bu sene "8 May›s'daJohannesburg'da bir günlük bir grevs›ras›nda 20 bin iflçi topland›.Gösteride konuflan Cosatu sekreteriZweli Vavi Güney Afrika halk› ileBaflkan Thabo, Mbeki hükümetiaras›nda oluflan uçurumu zenginleyoksul aras›ndaki uçurum oldu¤unusöyledi. fiimdi Cosatu ve KomünistPartisi gelecek seçimlerde ba¤›ms›zKomünist adaylar ç›karmay› daiçeren alternatifleri tart›fl›yorlar.

Komünist Partisi ve CosatuANC'nin tüm siyahlar› temsiledece¤ine inanarak ittifakkurmufllard›. Komünist Partisi lid-eri Blade Nzimande, Mbeki'nin"özel bir s›n›f projesi" oldu¤unusöylüyordu.

Güney Afrika bugün dünyadaeflitsizli¤in en yüksek oldu¤u ikinciülke. Siyahlarla beyazlar aras›ndakieflitsizlik birazc›k azald› amasiyahlar aras›ndaki eflitsizlik son 10y›lda çok artt›. Büyük ifl çevreleriMbeki'nin kat› yeni liberal poli-tikalar›n› destekliyor ve y›llar sürenkrizden sonra içlerinden bir k›sm›kârlar›n› artt›rmaya bafllad›.

Kârlar iflgücünün ucuzlamayabafllamas› ve flirketvergilendirmesinin azalmas› ilemümükün oluyor.

Mbeki hükümeti iflsizli¤i yenidentarif ederek iflsizlik oran›n› resmenyüzde 30'unun alt›na düflürdü.

Gerçek ücretler ›rk ayr›mc›s›rejimin bitmesinden bu yana artm›fl

olmas›na ra¤men ve kârlar artarkenulusal üretimden iflçilere gidenpayda hiçbir art›fl yok.

‹flsizlere hiçbir yard›m yok çünküdevlet politikas› devletharcamalar›n› s›n›rlamak. Bu neden-le çal›flanlar çal›flmayan akrabalar›n›desteklemek zorunda kal›yorlar vebu nedenle ücretler giderek dahayetersiz hale geliyor.

Elektrik ve su s›k›nt›s› en yok-sullar› vuruyor ama iflsizlik bütüntoplumu etkiliyor.

Mbeki'nin uygulad›¤› ekonomikprogram kendi partisi içinde bilegiderek antidemokratik bir halesokuyor ve tepki ANC içinde deyükseliyor.

Meydan okuma‹ki geliflme sonunda krizi aç›¤a

ç›kard›. Geçen sene yerel seçimleryaklafl›rken, en yoksul baz› bölgel-erde halk geçen seçimlerde kendiler-ine vaat edilenleri istemek için ayak-lanmaya bafllad›. Halk deste¤inikaybetmekten korkan baz› ANCüyeleri ulusal kongrede Mbeki'nin"küstahl›¤›na" karfl› ayakland›lar.Baflka fleylerin yan› s›ra Mbeki'ningenç iflçilerin haklar›n› s›n›rlayan

önerileri-ni reddettiler.

‹kinci olay Baflkan Yard›mc›s›Jacob Zuma'n›n görevindenal›nmas› oldu. Önce sendika liderli¤iMbeki'nin baflkanl›k dönemininbitmesini bekliyorlar gibi göründü.Umutlar›n› Zuma'ya ba¤lam›fllard›.Bu, Zuma'n›n iflçi s›n›f›politikalar›na çok ba¤l› olmas›ndande¤il Zuma Amca'n›n daha esnek veyumuflak görünmesindendi. Mbeki,Zuma'y› görevinden al›nca busendika liderli¤ine do¤rudan birsald›r› olarak göründü.

‹ttifak›n tepesinde tepki iflçilerinyeni çok düflük ücret art›fl› önerisinekarfl› greve ç›kma önerisi olarakgeliflti.

Peki flimdi ne olacak? GüneyAfrika Cumhuriyeti Baflkan› MbekiANC içindeki muhalefeti bast›rmakistiyor.

ANC'den kopma iste¤i özellikleGenç Komünistler Birli¤i üyeleriaras›nda güçlü. Ama, parti yönetimiANC'nin bütün s›n›flar› dinleyecekbir yeni Baflkan bulmas›n› çözümolarak görüyor.

Direnifl sokaktaki hareketleZuma'n›n baflkanl›k kampanyas›aras›nda sallan›yor. Parti ve sendikaüyeleri Zuma'n›n Dostlar› grubunamilyonlar toplad› ama grevler içintek bir kurufl bile toplamad›lar.Grevciler ise olanaks›zl›ktan üç aysonra yetersiz bir anlaflmay› kabulederek grevi bitirdiler.

Zuma oldukça popüler ama o iflçis›n›f›n›n do¤al liderlerinden de¤il.Ba¤›ms›z olarak konufltu¤undageleneklere, kabile yap›s›na ve cin-siyetçili¤e hitap ediyor.

Direnifli daha sola çeken insanlar›nmilitan bir örgütlenme deneyleriningeliflmesi. ANC içinde gerginlik yük-selirken flimdi militanlar iflçis›n›f›n›n Güney Afrika'da kendiç›karlar›n› nas›l koruyaca¤›n›tart›fl›yorlar.

Claire Ceruti Güney Afrika'daki Keep Leftörgütünün üyesi

Claire Ceruti

Komünistler ve ANC ayr�l�yor



KAPAK

Üç yafl›nda bir k›z çocu¤una:"öyle oturma, han›mhan›mc›k otur". On

yafl›nda saç›n›n k›salmas›ndanhofllanmam›fl bir erkek çocu¤una:"ne güzel erkek gibi oldun". Onbefl yafl›nda okula dizinin üstündeetekle giden kad›na: "...spu muolacaks›n?". On sekiz yafl›nda birkad›na: "baban erkeklerle gezdi¤iniduymas›n" . Yirmi yafl›nda küpetakan bir erkek çocu¤una: "kar›gibi küpe mi takacaks›n?". Yirmiüç yafl›nda yeflil saçl› bir erke¤e:"..ne misin sen". Yirmi befl yafl›ndabir kad›na: "art›k evlenme zaman›nda geldi" denir.

Bunlar yaln›zca benim, hayat›m›nçeflitli zamanlar›nda duydu¤umbirkaç örnek. Kimini aile bireylerisöylüyor, kimini ö¤retmen. Hepsi,oluflturulmufl cinsel kimlikleri verolleri dayatmaya çal›flan üstelikhepimizin mutlaka duymufloldu¤umuz sözler.

Mant›k flu: K›sa saçl›, küpesifalan olmayan, eflcinsel olmayanerkek. Evlenene kadar kimseyleseviflmemifl, aç›k saç›k giyinmeyenkad›n. ‹kisi evlenirler ve yasalolarak cinsellik haklar›n›kazan›rlar, "aile" olurlar. Sonragün gelir ve çocuklar› olur; çocuk-

lar›na da bunlar› dayat›r, onlar› daayn› bask› üzerinden "flekillendirir-ler". Aile kurumu, cinselözgürlü¤ün önündeki en büyükengeldir ve buradan bafllayarakbütün topluma cinsiyetçi fikirlerafl›lan›r.

Geçen hafta oldu¤u gibi eflcinseldernekleri kapat›lmak istenir,yürüyüfllerine sald›ran faflistlere gözyumulur, yasal olsa bile yürüyüfliptal edilir. Türkiye'de örne¤in, onsekiz yafl›ndan küçük insanlar›nseviflmesi kendi r›zas› ile bile olsayasal olarak suçtur!

Bir bütün olarak cinsellik alan›bask› alt›na al›nm›fl, kuflat›lm›fldurumda. Yaflad›¤›m›z sisteminbuna ihtiyac› var. Çal›flan insan-lar›n ihtiyaçlar›n› ya ücretsiz lokan-talar, çamafl›rhaneler, krefller vb. ilekarfl›layacak ve her gün çok büyükparalar› buraya aktaracak ya datamamen ücretsiz olan aile ile bunukarfl›layacak. Bütün bu ihtiyaçlar;yemek, bar›nmak, çocuk bak›m›,vb. yaflad›¤›m›z sistemde toplumsalolarak karfl›lanm›yor. Neredeysebütün bak›m ifllerini aile kurumusayesinde anneye yükleyerek bun-lara hiçbir kaynak aktarmadan heriflçinin ertesi gün yeniden çal›flt›¤›yere gidebilecek ihtiyaçlar›n›

karfl›lamas›n› sa¤layabiliyor. ‹flte tam bu nedenle on sekiz

yafl›ndan küçük erkek ve kad›nlar›nseviflmeleri devlet taraf›ndan yasak-lanm›fl durumda. ‹flte tam bunedenle, devletin resmi olarakerkek ve kad›nlara bir evlilik cüz-dan› vermesi gerekiyor.

‹flte tam da bu aile kurumunutehlikeye soktu¤u içindir ki; bu sis-tem eflcinselleri sapk›n ilan ediyor.‹flte bu yüzden transseksüelleri vetravestileri toplum d›fl› ilan ediyorve sadece kendi kimli¤ini yaflamakistedikleri için seks iflçili¤i yapmakzorunda b›rak›yor. ‹flte bu yüzdenkad›nlar› bask› alt›na al›yor,sevgilisi ile birlikte olmas›na karfl›ç›k›yor, kendi bedenine yabanc›olmas›na u¤rafl›yor.

Üstelik kulland›¤›m›z dilde bile bufikirleri tafl›yoruz. Kad›nlar›n veyaeflcinsellerin cinselli¤i sanki afla¤›l›kbir fleymifl gibi küfürlere yerlefliyor.Sanki kad›nlar cinselli¤in bir özneside¤ilmifl gibi edilgin bir biçimdean›l›yor.

Bedenlerimiz ve fikirlerimiz bizim.Kendi kimliklerimizi yaflamak içinkimseden izin almak zorundaolmad›¤›m›z gibi bu kimliklerimiz-den dolay› bask› görmek zorundada de¤iliz.

Erkek, kad›n, travesti, heterosek-süel, eflcinsel, transseksüel...Hepimizi zehirliyor, hayatlar›m›zabütün olarak müdahale ediyor.Cinselli¤i, bedenimizi tabu halinegetiriyor. Üstelik, bu sisteme karfl›mücadele ederken bizi cinsel kim-liklerimize göre bölüyor. Bizim hertürlü ezilmiflli¤e, eflitsizli¤e karfl›mücadele ederken, bölünmeye neihtiyac›m›z ne de tahammülümüzvar. Bizim, bizi her anlam›yla bask›alt›na alan bu sisteme karfl› berabermücadele etmeye ihtiyac›m›z var.

Bir yandan bu bölünmüfllü¤üortadan kald›rmak için berabermücadele etmemiz, bir yandan dacinsel özgürlüklerin önünde engelolan bu sisteme karfl› mücadeleetmemiz gerek.

R. Cemal Altay

Bedenlerimiz bizim



KAPAK

F. Aloğlu

Otomobil, insan iliflkilerini veçevreyi y›kan, dünyan›n entehlikeli nesnelerinden biri-

sidir.Otomobil say›s› bütün dünyada

giderek art›yor. Art›k AmerikaBirleflik Devletleri’nde insan say›s›kadar otomobil var. Ve insanlargiderekotomobillerinde daha fazlazaman harc›yorlar.

Otomobil reklamlar› bize özgür-lük, insan üstü h›z ve güç vaad ediy-orlar ama biz trafikte t›kan›pkal›yoruz. Trafik s›k›flt›¤›nda neözgürlük var ne de h›z. Dumanyutuyoruz, kilo al›yoruzönümüzdekilerin yok olmas›n› diliy-oruz ki sonunda evimize ya daiflimize ulaflal›m.

Otomobiller en çok reklam›yap›lan ürünler. Sadece ABD’dey›lda 10 milyar dolar otomobilreklamlar›na harcan›yor ve bu mik-tar giderek art›yor.

Freud’un ye¤eni ve “modernreklamc›l›¤›n babas›” olarakadland›r›lan Edward Bernays oto-mobil reklamlar› ile meflhurdur.Bernays’›n ayn› zamanda baflar›l›sigara reklamlar› da var. Amerikal›kad›nlara reklam›n› yapt›¤› sigaramarkalar›n› feminizme benzeterek“özgürlü¤ün feneri” olarak tan›mla-yarak sigara içmeye teflvik etmifltir.Otomobilin özgürlük kazand›rd›¤›onun fikridir.

Sigara bütün dünyada en ölümcülürün ise otomobil büyük olas›l›klaikincidir. 2002 y›l›nda dünyada 1.2milyon insan yollarda otomobilkazalar›nda öldü. 50 milyon insanise sakatland›.

Otomobiller yüzünden flirketmerkezlerin, okullar, üniversiteler,toplu konutlar daha uzakmesafelere tafl›n›yor. Giderek flehird›fl›nda daha çok al›fl verifl merkezikuruluyor.

Bu flehircilik e¤ilimi otomobileolan ihtiyac› artt›r›yor ve di¤er yan-

dan da zenginler yoksullardan dahauzaklara tafl›n›yor. Bütün bunlarotomobili çok büyük bir ürünhaline getiriyor.

Ancak tüketme ihtiyac› otomobiliald›¤›n›zda bitmiyor. Bir kilometrearaba sürmek, yürümenin 10 misli,bisiklete binmenin 40 misli fazlaenerji tüketiyor. Bu muazzam birpetrol ihtiyac› demek.

Burada devreye petrol flirketlerigiriyor. Otomobil üreticileri ile bir-likte petrol flirketleri dünyan›n enbüyük flirketlerini oluflturuyorlar.

Öte yandan otomobil di¤er insan-larla iliflkimizi de temelli bir biçimdebozmakta. Kalabal›k yollar mahal-leleri parçalamakta, özellikle de oto-mobil kullanmayanlar, çocuklar,yafll›lar ve özürlüler için bu daha daciddi bir sorun. Yollar›n arabalarladolu oldu¤u bir semtte insanlar›nkomfluluk iliflkisi olam›yor. Ve flehirmerkezinden uzak, otomobil kullan-man›n daha da önemli oldu¤u vesadece yoksullar›n otomobilininolmad›¤› bölgelerde komflulukiliflkisi daha da zor. ‹letiflim kornaçalmak ya da el hareketlerine inmifldurumda. S›k s›k ise insanlar ara-balar›ndan inerek kavga etmekteler.

Yayalar ise otomobil kullananlar›nadeta düflman› durumunda.Otomobil sürenler otomobiliolmayan daha yoksullar›n yollardahiçbir hakk›n›n olmamas›ndanyanad›r. Mümkün olsa hiç kald›r›molmasa. Ve zaten kald›r›mlargiderek daha küçülüyor, karfl›dankarfl›ya geçmek için ya yerin alt›nainmek yada köprü kullanmakzorunda b›rak›l›yorsunuz. Çünküflehir içi yo›llar arabalar biraz dahafazla h›z yapabilsin diye ekspresyola çevrilmeye çal›fl›l›yor.

Yoksul bölgelerde çocuklar sokak-ta oynar. Otomobiller ve giderekartan say›da otomobil bu olana¤›ortadan kald›r›ken ayn› zamanda daçocuklar›n daha kötü sa¤l›k

koflullar› alt›nda oynamalar›na yada oynamaya çal›flamalar›na nedenolmakta. Oyun oynayamamakçocuklar için obezlik, kalphastal›klar› ve çeflitli baflkahastal›klar oluflturmakta.

Otomobile ba¤›ml›l›k iklimde¤iflimine, sa¤l›ks›zl›¤a, eflitsizli¤eve yabanc›laflmaya de neden oluyor.Otomobilden sadece onlar› üretenve satan flirketler kazançl›. Bir depetrol flirketleri. Petrol içinsavafl›ld›¤›n› düflünürsek silah flirket-lerini de eklemek gerekli. Oysaböyle olmak zorunda de¤il.

Önce otomobil kullan›m›n› k›s›tla-mak gerekli. Sonra kat› park kural-lar› gerekli. Her otomobil sahibiistedi¤i yere park edememeli.

fiehir planlamac›lar› yürümenin vebisiklete binmenin teflvik edildi¤ibölgeler oluflturmal›. Ve tabiikaliteli, güvenilir, h›zl›, temiz vekonforlu toplu tafl›mac›l›k.

Sosyalist bir toplum otomobiller-den ar›nm›fl flehirlere sahip olmal›.Yürümek ve bisiklet, otomobilinyerini alabilir. Bunlar yetmiyorsatoplu tafl›mac›l›k. Sokaklar› gerikazanmal›y›z.

Otomobil: Gençleri pistleriterketmeye çağ�r�yoruz



KAPAK

S›caklardan bunald›¤›m›z birA¤ustos akflam›, yorucu biriflgünün ard›ndan servise

biniyorum. Santim hesab›yla akantrafikte havaland›rmas› olmayanminibüsün aç›k camlar›ndan içeriyeasfalt s›ca¤› ile birlikte egzos gaz›hücum ediyor. Minibüs 7 kilome-trelik yolu 45 dakikada alabiliyor.Önce derin bir öfkeyle bu rezaletinsorumlusunu düflünüyorum.Ankara Büyükflehir BelediyeBaflkan›’n›n kâr h›rs› bürümüflsevimsiz surat› gözümün önünegeliyor. Egzos gazlar›n›n giderekartan kokusu, sorumlulu¤un tekbafl›na bu insanl›k düflman› adamayüklenemiyece¤ini hat›rlat›yorbana.

fiehrin tüm ana yollar›nda yap›lanyol geniflletme çal›flmalar› zatenberbat durumdaki trafi¤i heptenperiflan etmifl. "Geniflletme"nins›n›r› yok. Senelerdir süren buçal›flmalarda, bir soyk›r›myap›l›yormuflças›na a¤açlar kesildi,yeflil alanlar imha edildi, yayalar›nyürüyebilece¤i son kald›r›mk›r›nt›lar› ortadan kald›r›ld›. Özelarabalar trafikte daha rahatdolafls›n diye yap›ld› bütün bunlar.Ama yetmiyor iflte bütün bu yollar.Dünyan›n egemenleri daha fazlaözel otomobilin sat›lmas›n› dahafazla petrolün tüketilmesini istiyor.Bunun için yeni yollar gerekonlara. Yaz›n s›ca¤›nda o yollardasaatlerce bekleyen s›radan insanlar›düflünecek halleri yok.

Küresel �s�nmaTrafik iflkencesinin daha vahim

bir sonucu var. Yap›lanaraflt›rmalar, iklime ba¤l›felaketlere yol açan "küresel›s›nman›n" en önemli nedeniolarak otomobillerin at›k gazlar›n›iflaret ediyor. Her y›l onbinlerceinsan›n ölmesine, milyonlarca yok-

sul insan›n yaflam flartlar›n›n dahada kötüleflmesine yol açankas›rgalar, kavurucu s›caklar, don-durucu so¤uklar, kurakl›k gibifelaketler sadece do¤al nedenlerdendolay› oluflmuyor. Bilim insanlar›,atmosferin ortalama ›s›s›n›n art-mas›n›n küresel düzeyde bu tipdo¤a olaylar›n›n fliddetiniartt›rd›¤›n› söylüyorlar. Atmosferin›s›s›, fosil yak›tlar›n (petrol, do¤al

gaz ve kömür) kullan›m›ndakiart›fla paralel olarak art›yor. Is›art›fl› fosil yak›tlar›n kullan›m›ndanortaya ç›kan gazlar›n oluflturdu¤usera etkisi ile gerçeklefliyor.Uzmanlar fosil yak›t kullan›m›n›nbu ›s›nmada yüzde seksen rolesahip oldu¤u görüflünde. Kalanyüzde yirmilik dilim di¤er sanayigazlar›ndan ortaya ç›k›yor.

Küresel ›s›nman›n sonuçlar›n›n

Kemal Başak

Küresel �s�nma: Alternatif nükleer enerji mi?



varaca¤› noktay› tahmin etmekart›k sadece konunun uzmanlar›n›korkutmuyor. Sadece fliddetiniartt›ran felaketler de¤il korkutucuolan. Buzullar›n erimesi ve deniz-lerin yükselmesi, sahillerdekiflehirlerin yok olmas›na yol aça-bilir. Yüzmilyonlarca insan yaflamalanlar›n›n yok olmas› tehdidialt›nda. Bu tehdidi ortadankald›rmak için mücadeleye kat›laninsanlar›n say›s› giderek art›yor.Tehdidin kayna¤› olarak küreselkapitalizmi gören anti-kapitalisthareketin bu yeni aktivistleri devkapitalist flirketlere ve onlar›nsözcülü¤ünü üstlenen G8ülkelerinin hükümetlerine karfl›mücadele ediyorlar.

‹klim de¤iflikli¤ine karfl› mücadeleHer biri yüz milyarlarca dolar

ciro yapan dev flirketler, emperyal-ist devletlerin gücünü kullanarakinsanl›¤a daha fazla fosil yak›t kul-lan›m›n› dayat›yorlar. Hal böyleolunca, hem G8 ülkelerinde, hemde dünyan›n geri kalan›nda özelotomobil ve beraberinde petrolürünleri tüketimi giderek art›yor. Ovakit, dünya ölçe¤inde son dereceönemsiz bir yere sahip olan bizim"büyükflehirin" petrole ba¤l› birulafl›m sarmal›na sokulmas› dahaiyi anlafl›l›yor. Bunun karfl›s›ndaanti-kapitalistler fosil yak›t kul-lan›m›n›n ve tehlikeli sanayi at›kgazlar›n›n s›n›rland›r›lmas› içingiderek artan say›da ülkedemücadelelerini yükseltiyor.Mücadele, beraberinde alternatifenerji kaynaklar›n›n, alternatifulafl›m örgütlenmesinin, sera gaz›ortaya ç›karmayan üretimtekniklerinin sorgulamas›n› getiriy-or. Ve tabi ki "baflka birdünya"n›n mümkün oldu¤u fikrini.

Egemen s›n›f›n alternatifleriflimdikinden daha iyi bir dünyavadetmedi¤i gibi, aç›kça tehditiart›r›r nitelikte görülüyor. Egemens›n›f›n sözcüleri, fosil yak›t kul-lan›m›n›n k›s›tlanmas›na karfl›olmalar›n›n yan›s›ra enerjiihtiyac›n›n art›k "yeni kuflak" nük-leer santraller taraf›ndan tedarikedilmesini savunuyorlar. En iyiyapt›klar› iflin periodu enerji sözkonusu oldu¤unda giderek art›yor.Yalan söylüyorlar. Onlar›n buyalanlar›na bilimsel k›l›f uydurma

gayreti içindeki"akademisyenler"den destekalarak. T›pk› Sa¤l›k Bakan›'n›n "Çernobil'de yaflanan nükleer patla-man›n Karadeniz'de ve Türkiye'dekanser art›fl›nda rol oynamad›¤›n›"söylemesi gibi. Ayn› bakan, bas›nmensuplar›n›n sorusu üzerine"Hopa'da kurulmas› planlanannükleer santralin en yüksek vegüvenilir teknolojiyle yap›lmas›gerekti¤ini" söylüyor. Kanserdenölen Kaz›m Koyuncu'nun flehriHopa 'da nükleer santral!Kanserden ölen binlerce insan›nflehri Sinop'ta nükleer santral!

Atom bombalar›n›n ve nükleersantral kazalar›n›n yol açt›¤›facialar› örtbas ederek santral kur-malar› kolay olmayacak.Karfl›lar›nda santral yap›lmas›nadirenen yöre halk›n›, meslekodalar›n›, sendikalar› ve anti-kapi-talistleri buluyorlar. "‹klimde¤iflikli¤ine karfl› mücadele eden-ler" de yine bu kesimler.Saflar›m›zda, küresel ›s›nman›ndurdurulmas›na yönelik çözümönerileri ile nükleer santrallerinyap›lmas›na karfl› mücadele taktik-leri ayn› platformlarda tart›fl›l›yor.Kimileri farketmese de "Seattle1999 anlay›fl›" harekete yol göster-meye devam ediyor. Tart›fl›lanfikirler içinde, hükümetlerin uygu-lamalar›na karfl› direnifli (örne¤in,sera gaz› sal›n›mlar›na k›s›tlamagetirmeyi, nükleer santralyapt›rmamay›) reddetmeyen vebunun için en kararl› biçimde

mücadele eden, ama ayn› zamandabütün bu sorunlar›n kayna¤› olankapitalizmin ortadan kald›r›lmas›mücadelesini sürdüren devrimcisosyalistlerin görüflleri öne ç›kmayabafllad›. Kampanyalar üzerinden iflyapan küresel eylem gruplar›önümüzdeki dönemin en önemlimücadele odaklar› olmaya aday.

Neler yap�labilir? Otomobil ve karayolu yerine

trenler ve demiryollar›na dayal› birulafl›m fosil yak›tlar›n kullan›m›n›önemli ölçüde azaltacak. Binalar veenerji nakil hatlar›ndakiyal›t›mlar›n ve bak›mlar›n uygunolarak yap›lmas› halindekazan›lacak enerji ile yeni santral-lerin yap›lmas›na gerek kalmaya-cak. Do¤ay› tahrip etmeyen alter-natif enerji kullan›m›na geçilecek.Bunlar yap›labilir mi? Her fleydenönce yap›lmas› zorunlu. Küresel›s›nman›n boyutlar›, gezegeni-mizdeki canl› yaflam›na olanaktan›m›yacak geri dönülmez bir evr-eye girmeden önce yap›lmak zorun-da. fiüphesiz bütün bu ifllerinyap›labilmesi için kamu harca-malar›n›n bu alanlara aktar›lmas›gerekiyor. Nas›l paras›z e¤itim,paras›z sa¤l›k hizmeti talep ediyor-sak, nas›l bombaya de¤il okula,hapisaneye de¤il hastaneye harca-ma yap›lmas›n› istiyorsak öyle öneç›karmal›y›z bu mücadeleyi.

Küresel eylem gruplar›n›nsürdürece¤i kampanyalar ile genifly›¤›nlar› bu do¤rultuda hareketegeçirmek mümkün.



KÜLTÜR & SANAT

Hollywood sadece filmyap›lan bir flehir de¤il.Art›k, esas olarak büyük

flirketlerin kontrolünde olan vepara yapan bir kurum. TimRobins, “ Hollywood liberal birflehir de¤ildir” der.

Kâr için çal›flan bu dev mekaniz-ma içinde büyük bütçel baflar›l› vezaman zaman da insanl›¤›n karfl›karfl›ya oldu¤u sosyal geliflmeleriele alan filmler yapan yazarlar,yönetmenler ve artistler vard›r. Buortamda solcu bir film yap›mc›s› iyifilm yapmak zorundad›r. Politikolarak ilerici bir insan olabilmekiçin bir dizi sorunu aflmak ve hembir aktivist hem de artist olmakgerekir.

Film yap›mc›lar› ile toplum, poli-tika ve filmler aras›nda bir çeliflkiflvar.

1970’lerin bafl›nda Amerikan kap-italizminin kalbi Wall Street’deyetiflen kapitalistler Amerikan film

sanayisinin belli bafll› büyük flirket-lerini almaya bafllad›lar. WarnerBrothers, MGM ve TwentiethCentury Fox Wall Street kapitaliet-lerinin eline geçti.

Holywood’un bu yeni patronlar›derhal yeniden yap›lanma pro-gramlar› uygulamaya bafllad›lar.Yeniden yap›lanma programlar›n›ntek dürtüsü daha fazla kârd›.

1980’lerde Amerikan Baflkan›olan Reagan’›n vergileri düflürenmali politikalar› bu yeni patron-lar›n iflini kolaylaflt›rd›. Bu ortamdaHollywood’un solcu yeteneklerigiderek köfleye s›k›flt›lar.

Hollywood aktivistleri o dönemdesisteme olan k›zg›nl›klar›n›Reagan’›n Orta Amerika’dasürdürdü¤ü savafllara karfl› eylem-lerle gösterdiler. En önemliHollywood aktivistlerinden ve LouGrant filmindeki rolü ile ünlü TVartistlerinden birisi olan Ed Asneriflini kaybetti. NBC televisyonu

“fazla radikal” oldu¤u için Asner’iiflten ç›kard› ve diziyi bitirdi.

Gene o s›ralarda Reagan poli-tikalar›n› elefltiren filmler pek azd›ama gene de elefltirel filmler vard›.Oliver Stone’un Wall Street filmibunlardan birisiydi.

O günlerde örgütlü mücadele pekyoktu, onun yerine bireyselmücadeleler, direnifller vard›. EdAsner tek bafl›na NBC ile mücadeleederken Wall Street filmininGordon Gekko asl›nda Stone’›nkiflisel tepkisini yans›t›yordu.

Hollywood’un bu durumu BaflkanClinton taraf›ndan çok iyikullan›ld›. Clinton’›n liberal poli-tikalar› filmlerde yans›mas›n›buldu. Gordon Gekko rolünüoynayan Michael Douglas bu defaThe American President (AmerikaBaflkan›) oynuyor ve adetaClinton’› ekrana getiriyordu.

Art›k küresellflme gündemdeydi.Uluslararas› medya flirketleri Sonyve Vivendi Hollywood’a girdiler.Uluslararas› flirketler h›zlaHollywood’u ele geçirdiler.

Bu arada Latin Amerika ve Afrikagerçekleri yavafl yavafl filmlerekonu olmaya bafllad›. Alternatifmedya yap›mc›lar›, örne¤inGlobalvision’dan Danny SchechterAmerikal› seyirciler içinde yeni birantikapitalist kesim bulmayabafllad›lar.

Gerçekten de kent yoksullar›Clinton politikalar›ndan memnunde¤ildi. Sonuç olarak ta 1990’lar›nfilmleri içinde Amerikan liberalpolitikalar› üzerine filmler ç›kmayabafllad›. Warren Beatty’ninBulworth’ü sürekli baflar›s›zl›kiçinde olan bir Demokrat poli-tikac›y› anlat›yordu.

2000’lerde Hollywood’da kollek-tif taban hareketleri bafllad›. 1999Aral›k ay›nda Settle’da 100 bin kifliDTÖ’nün önünde toplan›ptoplant›y› engelledi¤inde yeni birantikapitalist hareket bafllad› ve

Yusuf Gök�rmak

Holywood’un yeni radikalizmi?



Bir varm�ş, bir yokmuş...

KÜLTÜR & SANAT

Yusuf Deniz

“Tanr�'n�n mahluklar� tah�l kadar çokmuş... Fazla konuşmak günahm�ş… Bir Türk masal�na mukaddime

…ve bir Ermeni masal�na”

Resmi tarih anlay›fl›na elefltirelyaklafl›m›yla dikkat çeken Eliffiafak'›n son kitab› 'Baba ve Piç'Cumhuriyet Savc›s›n›n hareketegeçmesinden önce de pek çokelefltiriye konu oldu.

Baba ve Piç Müslüman TürkKazanc› ailesi ile Ermeni as›ll›Amerikal› Çakmakç›yanlar›nöyküsünü anlat›yor.

‹stanbul- San Francisco hatt›ndageçen bu öykü 4 kuflak kad›n›ngözünden aktar›l›yor. ‹stanbul'daeski bir konakta yaflayan veyemekleriyle yaflamlar›na tat kat-maya çal›flan kad›nlar, netüzerinden ermeni bilinçlerinikorumaya çal›flan gençler,Osmanl› Parlamentosu üyesiKirkor Hagopiyan'›n kehanetleri,baflbakan› penguen olarak çizdi¤iiçin ceza alan karikatürist gibiçok çeflitli kimlikler yer al›yorromanda.

Kozmopolit ço¤ulculuktanyanay›m diyen Elif fiafak'›nkitab›n› 375 sayfal›k aflure tarifiolarak tan›ml›yor. Kitab›n bölümadlar› aflurenin malzemelerindenolufluyor.

1915'te yaflananlar bir soyk›r›msay›labilir mi ya da tarihteyaflanm›fl olup bitmifl ac› fleyleri

flimdi kar›flt›rman›n ne anlam› vargibi kollektif kimlikle ilgili soru-lara, Elif fiafak kitab›n kahra-man› olan, öfkeli, hayata zerrekadar itimad› olmayan, ‹stanbul'-da bir piç, sallanan bir difl gibi heran düflmeye haz›r dedi¤i AsyaKazanc›'n›n kiflisel kimlikaray›fllar›nda dile getiriyor.

Asl›nda kitab›n ortaya ç›k›flhikayesini anlat›rken Elif fiafakbu sorulara çok güzel bir cevapvermifl. Ermeni- Amerikal› birfeminist arkadafl›n›n tarihte olan-lardan sonra dost olabilir miyizsorusuna flöyle der : " Amerikal›yazar Kurt Vonnegut'›n birkitab›nda bir sahne vard›r.1915'te Türkiye'den kaçmakzorunda olan bir adam›n o¤lubabas›na "E¤er günün birinde birTürk ile karfl›lafl›rsan ondan neduymak istersin?" diye sorar.Baba da der ki, "Herhalde birTürkten biz gittikten sonrayoklu¤umuzu hissedip hissetme-di¤ini ö¤renmek isterim." Ben deonu yazd›m: Siz gittikten sonramemleketimiz daha çorak halegeldi.

Kültürel, sanatsal, felsefi,toplumsal ve vicdani olarak pekçok aç›dan çoraklaflt›k. Bu e-mail'i ald›ktan hemen sonra ç›kt›geldi; kendisiyle dost olduk.'

Elif fiafak'›n roman›yla kifliselolarak verdi¤i bu cevab› flüphesizço¤altabilmek gerek. Resmi tarihanlay›fl›n›n istatistiklere, say›larabo¤maya çal›flt›¤›, tarihe gömm-eye çal›flt›¤› bir dönemde zevkleokunabilecek bir kitap.

Baba ve PiçElif fiafak, Metis Yay›nlar›

... kabul etmeliyiz kiiyileflecek yaralaroldu¤u sürece geçmiflbugün olarakde¤erlendirilir...

4 Pakistan as�ll� İngiliz genç,Ruhel, Şefik, As�f ve Münir İngiltere-deki evlerinden ayr�larak Pakistan’agelirler. As�l amaç As�f’�ndüğünüdür. Geleneklere bağl�olarak As�f’�n annesi evleneceği k�z�onun için seçmiştir.

Pakistan’da camide verilen vaaz-dan etkilenirler ve Afganistan’ageçerler ve Amerikanbombard�man� ile karş�karş�ya gelir-ler.

S�rayla hepsi içtikleri suyunkirliliğinden dolay�hastalan�rlar.Kimseyle dil bilmedikleri içinkonuşamazlar.

Sonunda kendilerini Kuzey İttifak�denen, Amerikanc� gücün çevirdiğibir Taliban üssüne giderler. Talibankalesi sonunda düşer.

Geri dönmeye çal�ş�rken otobüslerivurulur. İçlerinden Münir bu bom-balama s�ras�nda kaybolur

Yolcular�n çoğu ölür, 3 genç Kuzeyİttifak� güçlerinin eline düşerler veard�ndan Amerikal�lara devredilirler.

Amerikan askerleri İngiltere’dengelmiş üç uluslararas� teröristbulduğuna inanarak gençleriGuantanamo’ya yollar.

Ruhel, Şefik ve As�f’�nGuantanamo kamp�nda iki y�ldanfazla bir süre kal�rlar. neden oradaolduklar�n� bilmezler ve anlamazlar.Kimse kendilerine bunu anlatmazda.

Defalarca Amerikan ve İngiliz gizliservislerince defalarcasorugalan�rlar. Her sorgulamadaağ�r işkence görürler.

Sonunda haklar�nda hiçbirşeybulunamad�ğ� için 2 sene işkencealt�nda yaşad�ktan sonra serbestb�rak�l�rlar. Art�k özgürdürler!

Ruhel, Şefik ve As�f hikayeleriniMichael Winterbottom’a anlat�rlarve bu anlat�mdan Guantanamo Yoluadl� film ortaya ç�kar.

Guantanama son y�llar�n enkorkunç hapishanelerinden birisi.

Guantanama YoluYönetmen: Michael WinterbottomMat Whitecross Oyuncular: RizAhmed, Steven Beckingham, Nancy Crane

DVD



KÜLTÜR & SANAT

Irak sürekli olarak haberlerde.Ancak telkevizyonlar›m›z› kaplayanbu haberler tek boyutlu. Irakl› filmyap›mc›s› Maysoon Paçac›'ya görebu haberler Irakl›lar›n sesinibo¤uyor. "Birinci KörfezSavafl›'nda saatlerce haberleriflseyrederken çok sars›ld›m.Fikirlerini söyleyen tek bir Irakl›yarastlam›yordunuz. Ve Irak'ta senel-erdir bast›r›lm›fl o kadar çokhikaye vard› ki."

Meslektafl› Kas›m Abid ileBa¤dat'ta Ba¤›ms›z Film veTelevizyon Koleji açmaya kararverir. Ücretsiz k›sa, yo¤un kurslarverirler. Vak›flardan, çeflitlibireylerden yard›m al›rlar. Ony›llar süren Baas iktidar›ndan ve üçy›ld›r süren iflgalden sonra projeninba¤›ms›zl›¤› Maysoon vemeslektafllar› için çok önemlidir.

Ba¤dat'taki günlük fliddet okulunçal›flmalar›n›n raks›ndaki temad›r.Ö¤renciler için okula gelmekgiderek daha zorlafl›r. fiu ankiö¤rencilerimizden ikisinin yak›nlar›kaç›r›lm›fl durumda ve birinin biryak›n› bu kaç›r›lm a olay›na ba¤l›olarak ölmüfl.

"Devam edebilmek için tamamenesnek olmak ve hemen durumauymak zorunday›z." Geçenlerdeokulu iki haftal›¤›na kapatmakzorunda kald›k. Okulun çokyak›n›nda iki bomba patlad›,pencerelerimiz k›r›ld› ve biri oku-lun içinden, ikisi sokaktan olmaküzere 3 kifli kaç›r›ld›.

Kad›n ö¤renciler için özelliklezorluklar var. Irakl› kad›nlar içinzaten e¤itim alan›nda ve ifl bulmak-ta zorluklar var. "Kursalar›m›zdaö¤rencilerin en az dörtte birininkad›n olmas› kural›m›z var.fiimdiye kadar daha fazlas› kad›nd›.Kad›nlar çok istekli ama gelmelerizor. fiu anki dokümanter kursunagelen iki kad›n art›k gelmiyorlar

çünkü çok uzakta oturuyorlar.Ama umar›m gene geleceklerdirveya bir baflka kursa kat›lacak-lard›r.

Kursun ilk ö¤rencilerinden HibaBassem kararl›l›¤›n iyi bir gösterge-si. Ba¤dat Günleri adl› filmi ElCezire'nin Gümüfl madalyas›n›kazand›.

DokümanterlerBu yeni nesil Irakl› film

yap›mc›lar› kültürel bir açl›kgelene¤ini yenmek zorundalar.Saddam Hüseyin zaman›nda bütünfilmler rejimin propagandas›yd›,

flimdi ise her yer Hollywood film-lerinin DVD'leri ile doldu.Maysoon'un politik film yap›m›Arap dünyas›ndaki bugünküanlay›fllarla da çelifliyor. "E¤erArap televizyonlar›na bakarsan›zbir sürü duygusall›k görürsünüz.Daima ac›lardan bahsederler,mesela birisi çocu¤unukaybetmifltir ama bu kifliye yemekpifliren, örgü ören, futbol oynayangerçek bir kifli olarak sempati duy-man›zdan önce o kifli bir sembolhaline getirilir. Size bu filmde yeryoktur."

Harikalar Ülkesine Dönüfl adl›filmi ABD'nin atad›¤› AnayasaKomitesi'ne baflkanl›k eden babas›Adnan Paçac›'n›n ard›ndanBa¤dat'a geliflini anlat›r. KameraKonseyde yer alan eski mülteciler-le Ba¤dat'›n bombalar›na,gözalt›lar›na, kaç›rmalar›na karfl›mücadele eden gerçek insanlar›aras›nda gidip gelir.

Babas›n›n meslektafllar› Konseyindevam›n› ve ABD'yi mutlu edecekbir formül bulduklar›nda nas›lsevindiklerini anlat›yorlar. Sonrafilm yavaflça daha önce Ebu Gariphapishanesinde bulunmufl birmahkûma kay›yor.

"Dokümanter bir film yapmaktehlikelerle dolu. Gerçek insanlar›nyaflamlar›n› araflt›r›yor ve sorguluy-orsunuz ve bunlar› bir arayagetiriyorsunuz. Ne kadarmanipülasyondan uzak durmayaçal›fl›rsan›z çal›fl›n gene de kendihikâyenizi, kendi metaforunuzuanlat›yorsunuz. Bir film yaparkenbu çeliflkiden kurtulamayaca¤›m›biliyorum. Sanki 'Bu benim keflfim.Bunun hakk›nda düflünmeliyim. Sizne düflünüyorsunuz' demek gibi."

Harikalar Ülkesine Dönüfl çokkiflisel bir film ama Maysoon'agöre gerekliydi. "‹flgal alt›nda sanatbir yaflam sorunu. Dünyaparçalan›yor ve tamamlanmam›fl.ne oldu¤unu düflünmek kameray›kullanarak için bir yol bulmal›s›n›z.Sonra o imajlar› yan yana getirerekbir fley yapmal›s›n›z. ‹flgal ve savaflortam›nda bu çok kritik bir ifl diyedüflünüyorum."

Maysoon Paçac› ile Anne Ashfordkonufltu. Bu konuflma SocialistReview dergisinden çevrildiMaysoon Paçac›'n›n son filmi‹stanbul Büyük fiehir Belediyesi'nindüzenledi¤i "Do¤u'nun Kad›nlar›gösterisinde ‹stanbul'da da gösteril-di.

Irak:İşgal alt�nda film çekmek




KAPAK


Documents

Antikapitalist Eylül 2006