Upload
others
View
16
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ANÁLISE DOS EQUIPAMENTOS E RECURSOS DE ATENCIÓN
Á VIOLENCIA DE XÉNERO EN GALICIA (revisión 2011)
Secretaría da Muller e Políticas de Igualdade
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 2
Co gallo do Día Internacional contra a Violencia de Xénero, a Secretaría da
Muller, en colaboración coa Secretaría de Política Social do S. N. de CC OO
de Galicia, realiza, por terceiro ano consecutivo, un estudo sobre a situación
dos recursos existentes para as mulleres vítimas de violencia na nosa
comunidade autónoma. Aquí plasmamos os resultados obtidos.
Para elaborarmos este estudo contamos coa colaboración de diferentes
entidades e organismos. Queremos facer unha especial mención dos Corpos
e Forzas de Seguridade do Estado, da Delegación do Goberno en Galicia, da
Federación Española de Municipios e Provincias, do Colexio de Psicólogos
de Galicia, dos Centros de Información á Muller, das entidades de iniciativa
social e da Secretaría da Muller de CC OO de Cantabria, entre outros.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 3
1. ÍNDICE
1. PRÓLOGO ......................................................................................................................................... 4 2. ANÁLISE DE SITUACIÓN ................................................................................................................ 6 3. EQUIPAMENTOS ............................................................................................................................ 12
3.1. Equipamentos xudiciais .......................................................................................................... 12 3.1.1. Xulgados específicos en violencia de xénero .............................................................. 12
3.2. Equipamentos policiais ........................................................................................................... 13 3.2.1. Unidades específicas dos corpos e forzas de seguridade............................................. 13
3.3. Equipamentos sociais.............................................................................................................. 16 3.3.1. Centros de acollemento ................................................................................................ 16 3.3.2. Puntos de encontro........................................................................................................ 21 3.3.3. Centros de información á muller .................................................................................. 21 3.3.4. Servizos de orientación xurídica (colexios de avogacía) ............................................ 23
3.4. Equipamentos psicolóxicos .................................................................................................... 24 3.4.1.Programa de atención psicolóxica a mulleres vítimas de violencia de xénero ............ 24 3.4.2. Programa de atención psicolóxica «Abramos o círculo»
a homes con problemas de control de violencia no ámbito familiar.......................... 25 4. SERVIZOS DE INFORMACIÓN XERAL ......................................................................................... 25
4.1. Servizo de asesoramento xurídico en liña da Secretaría Xeral de Igualdade ........................ 25 5. OUTROS PROGRAMAS .................................................................................................................. 26
5.1. Teleasistencia móbil para vítimas de violencia de xénero..................................................... 26 5.2. Sistemas de seguimento por medios telemáticos de cumprimento
das medidas de afastamento en materia de violencia de xénero ........................................... 28 6. PRESTACIÓNS ECONÓMICAS....................................................................................................... 29
6.1. Axudas económicas para vítimas de violencia de xénero ..................................................... 29 6.2. Prestacións periódicas de apoio a mulleres que sofren violencia.......................................... 32 6.3. Indemnización a favor das vítimas de violencia de xénero e dos menores
e persoas dependentes afectadas por esta............................................................................... 35 7. INSERCIÓN LABORAL................................................................................................................... 36
7.1. Incorporación de mulleres vítimas de violencia de xénero a un programa de busca activa ou mellora de emprego ................................................................................. 36
7.2. Certificación acreditativa da condición de vítima de violencia de xénero, para os efectos da incorporación no programa de inserción laboral deste colectivo ............ 36
8. FACILIDADES DE ACCESO Á VIVENDA ...................................................................................... 38 8.1. Adxudicación de vivendas do Programa de vivenda en aluguer a mulleres
vítimas de violencia de xénero ............................................................................................... 38 9. CONCLUSIÓNS ................................................................................................................... 39 10. ANEXOS .............................................................................................................................. 43
10.1. Lexislación ............................................................................................................................ 43 10.2. Gráficos e táboas ................................................................................................................... 43 10.2.1. Gráficos....................................................................................................................... 43 10.2.2. Táboas ......................................................................................................................... 44
11. FONTES CONSULTADAS ................................................................................................................ 44
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 4
1. PRÓLOGO
Dende o asasinato das irmás Mirabal, defensoras dos dereitos humanos, Nacións Unidas
declarou o 25 de novembro Día Internacional da Loita contra a Violencia de Xénero,
resaltando así a magnitude, tanto pola súa extensión como pola súa intensidade, dun
fenómeno, o da violencia contra as mulleres, que persiste incluso nas sociedades que
definimos como desenvolvidas, e que acada graos de crueldade incompatibles non só co
máis mínimo respecto aos dereitos humanos, senón co concepto mesmo de humanidade.
Emporiso, a erradicación da violencia esixe ser consciente de que a violencia de xénero
non é senón unha expresión, causa e efecto asemade, da situación histórica de
discriminación de que foron obxecto as mulleres e, por conseguinte, a resolución das
situacións de violencia non pode acometerse de maneira satisfactoria se se manteñen
contornos, condutas e situacións discriminatorias.
En primeiro lugar, debemos distinguir a violencia de xénero da violencia doméstica
porque, sendo verdade que ás veces se poden confundir na medida en que a violencia de
xénero ten lugar a miúdo no ámbito doméstico ou, se se prefire, de convivencia ou
familiar, a violencia de xénero queda delimitada non polo lugar ou o contorno en que
sucede, senón polo suxeito que a padece: a muller. A violencia de xénero é aquela da que
son obxecto as mulleres polo feito de séreno.
Deste modo, considéranse violencia de xénero as seguintes accións ou condutas:
— As agresións físicas ou psíquicas á muller por quen sexa ou fora o seu cónxuxe ou por
quen estea ou estivera ligado a ela por análoga relación de afectividade, aínda sen
convivencia. No caso de mulleres con discapacidade, tamén as agresións físicas ou
psíquicas exercidas por homes do seu ámbito familiar ou institucional, aínda que non
teñan a condición de cónxuxe, ou persoa coa que estea ou estivera ligada por análoga
relación de afectividade aínda sen convivencia.
— As agresións e abusos sexuais contra a muller.
— A mutilación xenital feminina en calquera das súas manifestacións.
— A indución a unha muller a exercer a prostitución, empregando violencia, intimidación
ou engano, ou con abuso da situación de inferioridade, de necesidade ou vulnerabilidade
da vítima.
— O acoso sexual no ámbito laboral e social.
— As detencións ilegais, ameazas e coaccións.
— O tráfico ou o favorecemento da inmigración clandestina de mulleres con fins de
explotación sexual.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 5
Son, por tanto, moi diversas as formas que pode adoptar a violencia de xénero, e a
indubidable gravidade dos casos de morte non debería detraer atención a outras formas de
violencia que teñen tamén unha alarmante incidencia no noso país.
Pero, como xa dixemos, a resolución das situacións de violencia non pode abordarse de
maneira satisfactoria se se manteñen ambientes, condutas e situacións discriminatorias.
Dende a Secretaría da Muller e dende o conxunto das Comisións Obreiras facemos un
chamamento a toda a cidadanía para, entre todos e todas, desenmascararmos e
denunciarmos a violencia, comezando pola cotiá, para visibilizala e construír o que aínda
temos pendente: o verdadeiro status de cidadanía, superando o fóra de xogo do silenciado,
do privado, do íntimo, do inmediato, do cotián.
Definimos a violencia como «a imposición da forza entre desiguais relacións de poder,
que agride e xera o medo necesario para facernos máis dóciles, mansos e manexables».
Supón o esgotamento da vía do dereito, do respecto á palabra, da capacidade de dirimir o
conflito dende un nivel abstracto, simbólico, dende a negociación. Supón renunciar ao
poder da intelixencia, do convencemento, do razoamento, para gañar —ou perder— a
paus, no inmediato.
Violencia son as conversas falidas, tamén o silencio, a submisión, o menosprezo, a falta
de respecto, a non autonomía económica, a discriminación, as guerras íntimas e cotiás…,
exemplos que se ven decote e que se converten nos primeiros elos dunha cadea que, en
boa medida, culmina nos gravísimos casos de violencia de xénero —eses si— máis
visibles, os que saen nos xornais e nos informativos televisivos.
Violencia é o talle 36 nunha muller adulta, avergoñarse do propio corpo e sentir a
necesidade de ocultalo; a esixencia de xuventude permanente, a imposición dun canon de
beleza universal que nos marca o mercado a cambio de facer que nos odiemos; a
explotación de corpos preparados para ser usados, o tráfico de mulleres por mafias que
reciben dividendos por comercializar coa súa dignidade.
A liberdade, a igualdade, a cidadanía e os dereitos sexuais quedaron pendentes para as
mulleres occidentais na modernidade, e seguen pendentes para a maioría de homes e
mulleres na actualidade.
13 de febreiro de 2009.– O Consello de Ministros, por proposta do Ministerio de Igualdade, aprobou hoxe a distribución de 5.000.000 euros entre as comunidades autónomas para o desenvolvemento de programas e a prestación de servizos que garantan o dereito á asistencia social integral ás vítimas de violencia de xénero.
A ministra de Igualdade, Bibiana Aído, asegurou que «sendo esta unha competencia das comunidades autónomas, o Ministerio de Igualdade distribúe este fondo para, dentro dos programas para desenvolver en materia de asistencia social integral ás vítimas, reforzar e darlles prioridade a aqueles destinados á atención das mulleres estranxeiras e menores expostos a este tipo de violencia». (Ministerio de Igualdade, Gabinete de Comunicación)
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 6
Este 25 de novembro, de novo nos diriximos ao Goberno da Xunta de Galicia para
reclamar que asuma as súas competencias e garanta os equipamentos suficientes para
atender a todas as vítimas de violencia; que desenvolva a Lei 11/2007 de violencia galega
e cree as condicións necesarias para previr e erradicar esta forma de terrorismo social,
inaceptable nunha sociedade que se pretende desenvolvida e democrática.
2. ANÁLISE DA SITUACIÓN
Para conseguir datos que sexan comparables entre eles, témonos que cinguir enteiramente
ao ano 2010 na nosa actualización, polo menos no tocante á análise da situación, que
desenvolveremos neste punto 2.
Cómpre ter en conta que os datos que se recollen nas seguintes gráficas (os que numeran
as asasinadas segundo distintas variables ou parámetros de comparación) deben
ponderarse tendo en conta a cifra de poboación, é dicir, aplicando a taxa de asasinatos por
cada 10.000 habitantes.
Gráfico 1
Distribución de vítimas por violencia de xénero. An o 2009
0 2 4 6 8 10 12 14 16
Andalucía
Aragón
Asturias
Baleares
Canarias
Cantabria
Castela-A Mancha
Castela e León
Cataluña
C. Valenciana
Estremadura
Galicia
Madrid
Murcia
Navarra
País Vasco
A Rioxa
Ceuta
Melilla
Fonte: Ministerio de Igualdade, 2010. Elaboración propia
Segundo os datos da táboa anterior, Galicia é a sexta comunidade autónoma en número de
vítimas de violencia de xénero en 2009, cun total de tres vítimas mortais.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 7
Gráfico 2
Distribución de vítimas por violencia de xénero. An o 2010
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Andalucía
Aragón
Asturias
Baleares
Canarias
Cantabria
Castela-A Mancha
Castela e León
Cataluña
C. Valenciana
Estremadura
Galicia
Madrid
Murcia
Navarra
País Vasco
A Rioxa
Ceuta
Melilla
Fonte: Ministerio de Sanidade, Política Social e Igualdade. 2011. Elaboración propia
En 2010, dúas mulleres morrían en Galicia asasinadas polas súas parellas ou ex-parellas.
O mesmo aconteceu noutras tres comunidades autónomas (Aragón, Baleares e País
Vasco). Cada unha destas dúas mulleres asasinadas supuxo o 2,7% sobre o número total
de vítimas da violencia machista rexistrado en España (que ascendeu a 73 mulleres
asasinadas). Se ademais temos en conta a relación coa cifra de mulleres maiores de 15
anos, a taxa galega en 2010 foi a cuarta máis baixa (1,56%), só por riba das comunidades
da Rioxa, Navarra e Cantabria, que rexistraron taxas do 0,00%.
A provincia da Coruña rexistrou no ano 2009 o maior número de vítimas (2), seguida de
Ourense (1). As provincias de Lugo e Pontevedra non rexistraron vítima ningunha en 2009.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 8
Gráfico 3
Distribución das vítimas respecto das súas provinci as. Ano 2009
0
0,5
1
1,5
2
2,5
A Coruña Lugo Ourense Pontevedra
Fonte: Consello Xeral do Poder Xudicial. Sección do Observatorio contra a violencia doméstica e de xénero. 2010
No ano 2010, foron as provincias de Lugo e A Coruña as que rexistraron cadanseu
asasinato. Nas outras dúas provincias da nosa comunidade non se produciu ningún
asasinato de mulleres a mans dos seus cónxuxes ou ex-cónxuxes, parellas ou ex-parellas.
Gráfico 4
Distribución das vítimas respecto das súas provinci as. Ano 2010
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
A Coruña Lugo Ourense Pontevedra
Fonte: Consello Xeral do Poder Xudicial. Sección do Observatorio contra a violencia doméstica e de xénero. 2011
Antes de facer unha achega aos datos recollidos na táboa 1, cómpre anotar que temos en
conta a densidade poboacional como un factor que pode modificar a interpretación destas
cifras de solicitudes.
Porén, é evidente que outros moitos factores son os responsables das cifras que se
observaban tanto en 2009 como en 2010 (as dúas seguintes táboas recollen os datos para
os dous anos).
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 9
Táboa 1: ORDES DE PROTECCIÓN A VÍTIMAS DE VIOLENCIA DE XÉNERO NO 2009 COMUNIDADE SOLICITADAS ACORDADAS % DENEGADAS % Andalucía 7.115 5.287 74% 1.823 26% Aragón 707 593 84% 115 16% Asturias 833 426 51% 407 49% Baleares 1.466 705 48% 761 52% Canarias 3.057 1.978 65% 1.083 35% Cantabria 399 253 63% 144 36% Castela e León 1.584 1.260 80% 323 20% Castela-A Mancha 2.181 1.746 80% 453 20% Cataluña 6.787 3.947 58% 2.882 42% Valencia 4.721 4.137 88% 643 14% Estremadura 714 560 78% 160 22% GALICIA 1.322 815 62% 511 39% Madrid 6.570 4.161 63% 2.412 37% Murcia 1.978 1.823 92% 155 8% Navarra 366 240 66% 126 34% País Vasco 989 595 60% 394 40% A Rioxa 294 256 87% 38 13% España 41.083 28.782 70% 12.430 30%
Fonte: Consello Xeral do Poder Xudicial. Observatorio contra a violencia de xénero 2010
O feito de que a violencia de xénero non veña determinada nin pola clase nin polo grupo
social ou a etnia, senón que máis ben é un factor transversal a todos os eidos da sociedade
en que habitamos, complica a lectura estatística dos datos, mais non a impide.
Saber que a nosa comunidade autónoma sumou máis de 1.322 ordes de protección no ano
2009, polo menos, ten que nos facer reflexionar. Os datos estatísticos suxiren ademais que
esa cifra de solicitudes descendeu en 117 con respecto ao 2008, pero aumentou en 2010.
En total, no ano analizado foron 815 as solicitudes de orde de protección que se acordaron
(o 62%) e as restantes 511 (o 39%) foron denegadas.
Como se pode comprobar nestas dúas táboas, as porcentaxes de ordes acordadas e
denegadas mantivéronse practicamente estáticas entre 2009 e 2010.
Durante 2010, a comunidade galega rexistrou 20 solicitudes máis de ordes de protección
que no ano anterior, sumando un total de 1.342. Desas solicitudes, acordáronse 814, isto
é, unha menos que durante o 2009. En conxunto, acordáronse o 61% das ordes solicitadas,
o que supuxo un punto porcentual menos que o ano anterior.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 10
Táboa 2: ORDES DE PROTECCIÓN A VÍTIMAS DE VIOLENCIA DE XÉNERO NO 2010
COMUNIDADE SOLICITADAS ACORDADAS % DENEGADAS %
Andalucía 6.068 4.335 71% 1.734 29%
Aragón 603 512 85% 92 15%
Asturias 818 475 58% 344 42%
Baleares 1.268 996 79% 272 21%
Canarias 2.719 1.694 62% 1.023 38%
Cantabria 329 184 56% 145 44%
Castela e León 1.651 1.115 68% 531 32%
Castela-A Mancha 2.054 1.557 76% 497 24%
Cataluña 6.154 3.240 53% 2.914 47%
Valencia 4.712 3.925 83% 767 16%
Estremadura 764 609 80% 155 20%
GALICIA 1.342 814 61% 528 39%
Madrid 5.976 3.306 55% 2.670 45%
Murcia 1.894 1.718 91% 176 9%
Navarra 301 196 65% 105 35%
País Vasco 994 631 63% 363 37%
A Rioxa 261 224 86% 37 14%
España 37.908 25.531 67% 12.353 33%
Fonte: Consello Xeral do Poder Xudicial. Observatorio contra a violencia de xénero 2011
No tocante ás solicitudes de ordes de protección interpostas pero denegadas, aumentaron
con respecto ao ano pasado en 17, aínda que esa diferenza nas cifras absolutas non alterou
a súa porcentaxe, que por dous anos consecutivos foi do 39%.
Táboa 3: DENUNCIAS INTERPOSTAS E RENUNCIAS Á CONTINUACIÓN DO PROCESO. 2009
COMUNIDADE DENUNCIAS
RECIBIDAS RENUNCIAS AO
PROCESO DENUNCIAS
/10.000 HAB.
DENUNCIAS
POR CADA
10.000 MULL
>15 ANOS
CC AA CON MAIOR
N.º DENUNCIAS /HAB
RAZÓN
RENUNCIAS
/DENUNCIAS
RAZÓN ORDES
/DENUNCIAS
Andalucía 26.838 3.369 69% 62,9 6 12,6% 27% Aragón 2.848 270 49% 42,4 10 9,5% 25% Asturias 2.373 351 68% 42,0 11 14,8% 35% Baleares 4.453 957 47% 81,8 3 21,5% 33% Canarias 8.982 1.077 62% 85,4 1 12,0% 34% Cantabria 1.172 78 59% 39,0 15 6,7% 34% Castela e León 5.090 738 56% 39,4 13 14,5% 31% Castela-A Mancha 5.370 766 57% 52,2 8 14,3% 41% Cataluña 18.218 2.073 50% 48,4 9 11,4% 37% Valencia 19.350 2.126 51% 75,5 4 11,0% 24% Estremadura 1.702 92 78% 30,7 17 5,4% 42% GALICIA 6.068 452 67% 41,9 12 7,4% 22% Madrid 20.863 2.311 40% 63,4 5 11,1% 31% Murcia 6.085 965 48% 85,1 2 15,9% 33% Navarra 1.236 319 37% 39,2 14 25,8% 30% País Vasco 4.058 660 57% 36,6 16 16,3% 24% A Rioxa 834 158 48% 52,3 7 18,9% 35% España 135.540 16.762 55% 57,4 12,4% 30%
Fonte: Consello Xeral do Poder Xudicial. Observatorio contra a violencia de xénero 2010
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 11
Na Comunidade Autónoma de Galicia, no ano 2009 interpuxéronse 6.068 denuncias por
violencia de xénero, 109 máis que no ano 2008. En 452 delas renunciouse á continuación
do proceso. A nosa comunidade é a décimo segunda, de dezasete, en número de
interposición de denuncias.
Táboa 4: DENUNCIAS INTERPOSTAS E RENUNCIAS Á CONTINUACIÓN DO PROCESO. 2010
COMUNIDADE DENUNCIAS
RECIBIDAS RENUNCIAS AO
PROCESO DENUNCIAS
/10.000 HABI
DENUNCIAS
POR CADA
10.000 MULLERES >15
ANOS
CC AA CON
MAIOR N.º DENUNCIAS
/HAB
RAZÓN
RENUNCIAS
/DENUNCIAS
RAZÓN ORDES
/DENUNCIAS
Andalucía 27.693 3.356 33,08 77,7 5 12,1% 21,9%
Aragón 2.573 261 19,10 43,9 12 10,1% 23,4%
Asturias 2.147 306 19,80 42,2 13 14,3% 38,1%
Baleares 4.231 562 38,25 90,1 3 13,3% 30,0%
Canarias 8.326 799 39,30 91,7 1 9,6% 32,7%
Cantabria 1.231 57 20,79 46,4 11 4,6% 26,7%
Castela e León 4.427 463 17,30 38,7 15 10,5% 37,3%
Castela-A Mancha 5.665 488 27,00 64,1 7 8,6% 36,3%
Cataluña 18.866 2.430 25,11 58,3 8 12,9% 32,6%
Valencia 19.369 2.001 37,89 88,0 4 10,3% 24,3%
Estremadura 1.778 106 16,06 37,0 17 6,0% 43,0%
GALICIA 5.270 383 18,84 40,8 14 7,3% 25,5%
Madrid 21.195 2.325 32,82 74,2 6 11,0% 28,2%
Murcia 5.513 930 37,71 92,1 2 16,9% 34,4%
Navarra 1.470 350 23,08 54,2 9 23,8% 20,5%
País Vasco 3.691 658 16,94 37,9 16 17,8% 26,9%
A Rioxa 660 132 20,47 47,8 10 20,0% 39,5%
España 134.105 15.607 28,52 65,6 11,6% 28,3%
Fonte: Consello Xeral do Poder Xudicial. Observatorio contra a violencia de xénero 2011
En 2010, en Galicia reducíronse o número de denuncias a 5.270, é dicir, 798 menos que o
ano anterior. Tamén houbo 69 renuncias menos que en 2009. Ademais, renunciouse ao
7,3% das denuncias interpostas.
Galicia foi a cuarta comunidade onde menos denuncias por cada dez mil mulleres maiores
de quince anos se interpuxeron (a taxa foi aquí do 40,8% durante o 2010, mentres que en
2009 era case dous puntos máis elevada, chegando ao 41,9%).
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 12
Gráfico 5
Denuncias por cada 10.000 mulleres >15 anos
0 50 100 150 200
Andalucía
Aragón
Asturias
Baleares
Canarias
Cantabria
Castela e León
Castela-A Mancha
Cataluña
Valencia
Estremadura
GALICIA
Madrid
Murcia
Navarra
País Vasco
A Rioxa
España
2009 2010
3. EQUIPAMENTOS
De novo facemos notar que neste punto 3, coma no anterior, imos cinguirnos ás cifras
recollidas ata o 31 de decembro de 2010, coa única finalidade de que a nosa análise da
evolución dos equipamentos aos que teñen acceso as mulleres vítimas de violencia de
xénero na nosa comunidade autónoma sexa o máis correcta posible.
3.1. Equipamentos xudiciais
3.1.1. Xulgados específicos en violencia de xénero
Na Comunidade Autónoma de Galicia existen neste momento dous xulgados específicos
en violencia de xénero, un na cidade da Coruña (Xulgado de Violencia sobre a muller) e
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 13
outro na cidade de Vigo (Xulgado de violencia sobre a muller, número 1). Nas demais
cidades galegas os temas de violencia de xénero lévanos os xulgados de instrución, e nas
vilas funcionan como xulgados específicos cando están de garda.
A Secretaría da Muller de CCOO de Galicia denuncia a existencia dun grave problema de formación e información á hora de trataren a violencia de xénero os xulgados do penal fronte aos xulgados específicos.
3.2. Equipamentos policiais
3.2.1. Unidades específicas dos corpos e forzas de seguridade
Garda Civil
Os EMUME (Equipos Muller Menor) creáronse en 1995 co obxectivo de mellorar a
atención a mulleres e menores vítimas de determinado tipo de delitos, asegurándolles
unha asistencia integral, personalizada e especializada, dende o momento en que se tiver
coñecemento dos feitos e, especialmente, cando as vítimas presentaran as denuncias,
considerando as agresións que puideren sufrir en todos os ámbitos (familiar, laboral,
escolar ou social), independentemente da súa idade, chegando á investigación criminal
dos feitos máis graves e derivando as vítimas cara a institucións específicas de protección
públicas ou privadas.
En Galicia existe unha unidade en cada capital de provincia:
EQUIPO MULLER MENOR (EMUME) Unidade Orgánica de Policía Xudicial Cuartel da Garda Civil r/ Médico Devesa Núñez, 3 15008 A Coruña
EQUIPO MULLER MENOR (EMUME) Unidade Orgánica de Policía Xudicial Comandancia da Garda Civil Praza Bretaña, s/n 27002 Lugo
EQUIPO MULLER MENOR (EMUME) Unidade Orgánica de Policía Xudicial Comandancia da Garda Civil r/ Bieito Amado, 17 32002 Ourense
EQUIPO MULLER MENOR (EMUME) Unidade Orgánica de Policía Xudicial Comandancia da Garda Civil r/ Domingo Fontán, 6 36005 Poio (Pontevedra)
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 14
Policía Nacional
A Secretaría de Estado de Seguridade, dependente do Ministerio do Interior, creou o
Servizo de Atención á Muller (SAM) —dentro do Servizo de Atención ás Familias (SAF)
no ámbito da Policía Nacional— para dar un servizo adecuado ás mulleres vítimas de
violencia e atendelas cunha asistencia integral, personalizada e especializada, protexendo
os seus dereitos dende o momento en que presentan a denuncia, e para investigar os casos.
O SAM recibe denuncias referidas a violencia de xénero, violencia doméstica e delitos
contra a liberdade sexual, entre outros, e investígaos. A atención que recibe a muller no
SAM é personalizada e lévana a profesionais especializados. Traballa en colaboración con
institucións públicas e privadas relacionadas coa problemática da violencia doméstica, de
xénero e delitos contra a liberdade sexual.
A composición dos SAM é mixta, intégrano homes e mulleres pertencentes a diversas
escalas do Corpo Nacional de Policía.
Unidades do SAF:
SERVIZO DE ATENCIÓN Á FAMILIA (SAF) r/ Médico Devesa Núñez, 4 A Coruña
SERVIZO DE ATENCIÓN Á FAMILIA (SAF) r/ Rodrigo de Padrón Santiago de Compostela
SERVIZO DE ATENCIÓN Á FAMILIA (SAF) r/ López Mora, 39 Vigo
SERVIZO DE ATENCIÓN Á FAMILIA (SAF) r/ Mestre Vide, 4 Ourense
SERVIZO DE ATENCIÓN Á FAMILIA (SAF) Avda. de Vigo, 165 Ferrol
Unidades de Prevención, Asistencia e Protección (UPAP)
Dende o ano 2003 todas as comisarías do Corpo Nacional de Policía dispoñen de UPAP
(Unidades de Prevención, Asistencia e Protección contra os Malos Tratos á Muller) con
policías especializados na protección da muller vítima de violencia de xénero.
A UPAP persegue potenciar a resposta policial que se ofrece á vítima de violencia de
xénero mediante a asignación dun ou dunha policía con quen poderá entrar en contacto en
calquera momento, ben persoalmente ben a través dun teléfono móbil que lle será
entregado á vítima que responda ás seguintes características:
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 15
— Ser vítima de violencia de xénero por parte dun agresor que sexa, ou fora, o seu
cónxuxe ou persoa ligada a ela por relacións similares de afectividade, incluso sen
convivencia (art. 1 L. O. 1/2004).
— Ter denunciados os feitos sufridos.
— Estar ditada por un xuíz unha orde de protección a favor da vítima, ou unha resolución
en que se establezan medidas de prohibición ou pena de afastamento contra o agresor.
Entre os cometidos que desenvolven policías integrantes da UPAP destacan os seguintes:
— Manter contacto permanente coas mulleres que lles asignaron.
— Detectar as posibles situacións de risco para a muller protexida, vixiando a evolución
desa situación e transmitindo ás unidades operativas a información precisa que
permita a maior eficacia na actividade preventiva.
— Asesorar e acompañar a vítima na tramitación de procedementos policiais, xudiciais e
asistenciais que lle afecten.
— Manter o control das zonas e áreas da vida cotiá (familiar e profesional) tanto da
muller como do seu agresor.
Existe unha unidade da UPAP en cada capital de provincia.
Policía Local
Coa finalidade de prestar unha atención preferente á asistencia e protección das mulleres
que foron obxecto de comportamentos violentos no ámbito familiar e atenuar, na medida
do posible, os efectos deses malos tratos, créase no seo do Corpo da Policía Local de Vigo
o EVAP (Equipo de Vixilancia e Apoio Policial), integrado por funcionarios/as policiais
con especialización no tratamento da violencia de xénero e doméstica, e con formación
específica en instrumentos e indicadores de valoración do risco.
Ditada a orde de protección ou afastamento por un órgano xudicial (de calquera
demarcación nacional), cando a vítima posúa domicilio no termo municipal de Vigo,
automaticamente procederase á súa repartición, asignándose un policía á devandita orde
para o seu control e seguimento personalizado (ben do C. N. de Policía ou de Policía
Local de Vigo, segundo corresponda).
Establécense mecanismos que permiten unha comunicación fluída e permanente entre a
vítima e o corpo da Policía Local de Vigo, con obxecto de dispor axiña dos datos
necesarios para avaliar a situación de risco en cada momento, e para ese efecto:
— Asígnase a dita función a persoal con formación especializada na asistencia e
protección das vítimas de violencia de xénero.
— Facilítaselle á vítima un teléfono de contacto directo e permanente (24 horas) co
funcionario/a policial asignado para a súa atención individualizada.
— Información á vítima dos dereitos e recursos á súa disposición.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 16
— Recomendacións sobre autoprotección e modos de evitar incidentes.
— Comunícaselle ao agresor que a vítima dispón dun servizo policial de protección.
— Vixilancias periódicas no domicilio, lugar de traballo e en entradas e saídas dos
centros escolares.
— Acompañamento á vítima en cantas actuacións de carácter xudicial, asistencial ou
administrativas precise.
— Contactos persoais esporádicos e discretos coa vítima (acordando a conveniencia de
empregar ou non uniforme e/ou vehículos con distintivos).
— Acompañamento ao denunciado a recoller efectos no domicilio se a Autoridade
Xudicial acorda a súa saída del.
— Comprobación periódica do cumprimento polo agresor das medidas xudiciais de
protección.
— Entrevista co persoal de servizos asistenciais que atenden a vítima/puntos de atención
municipal, para identificar outros modos efectivos de protección.
— Traslado da vítima para o seu ingreso en centro de acollida, se proceder.
De se producir un incumprimento de medida cautelar ou de condena en referencia á orde
de afastamento imposta, establécese de forma inmediata un operativo policial tendente á
localización e detención do denunciado, e celebrarase o xuízo o mesmo día que pasa a
disposición xudicial o detido.
O EVAP convoca cursos de autodefensa para mulleres vítimas de violencia de xénero que
sexan beneficiarias de orde de protección e posúan domicilio no termo municipal de Vigo
En CC OO consideramos que o desexable sería un maior número de efectivos das
devanditas unidades, xa que soportan unha inxente carga de traballo que dificulta que se
promova a prevención. Tamén propoñemos a creación do Equipo de Vixilancia e Apoio
Policial (EVAP) —existente xa na cidade de Vigo— nas grandes cidades galegas.
Do mesmo xeito, consideramos fundamental a creación dun protocolo de actuación entre
os Corpos e Forzas de Seguridade e os equipamentos residenciais existentes, co fin de
mellorar a coordinación e a eficacia das actuacións urxentes no menor tempo posible.
3.3. Equipamentos sociais
3.3.1. Centros de acollemento (Orde do 1 de abril d e 1997, pola que se regulan os requisitos específicos que deberán reunir os centro s de acollemento para mulleres vítimas de malos tratos)
Os centros de acollemento son establecementos destinados a albergar durante un período
determinado as mulleres e, se for o caso, acompañadas das súas fillas e fillos menores ou
incapacitados, que se encontren inmersas nunha problemática grave de malos tratos
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 17
domésticos, inferidos polo cónxuxe ou persoa coa que manteña análoga relación de
afectividade. Os centros de acollemento clasifícanse en casas de acollemento e vivendas
tuteladas (art. 2.º da orde do 1 de abril de 1997, pola que se regulan os requisitos
específicos que deberán reunir os centros de acollemento para mulleres vítimas de malos
tratos).
Táboa 5: NÚMERO DE PRAZAS MUNICIPAIS/AUTONÓMICAS NA COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA
PRAZAS MUNICIPAIS/AUTONÓMICAS CASAS DE ACOLLEMENTO PARA
VÍTIMAS DE VIOLENCIA DE XÉNERO VIVENDAS TUTELADAS PARA
VÍTIMAS DE VIOLENCIA DE XÉNERO A Coruña 30 7 Lugo 0 18 Ourense 25 0 Pontevedra 20 12 TOTAL 75 37
Fonte: Elaboración propia. 2010
Táboa 6: NÚMERO DE PRAZAS DE ONG DE GALICIA
PRAZAS DE ONG CASAS DE ACOLLEMENTO PARA
MULLERES EN EXCLUSIÓN VIVENDAS TUTELADAS PARA
MULLERES EN EXCLUSIÓN A Coruña 46 16 Lugo 0 0 Ourense 25 0 Pontevedra 0 0 TOTAL 71 16
Fonte: Elaboración propia. 2010
Dende CC OO queremos aclarar que o número de centros de acollemento facilitados na Guía de recursos y centros de Interés para mujeres 2009, publicada polo Instituto da Muller, non se corresponde coa realidade, xa que os centros de acollemento de iniciativa social non son específicos para mulleres vítimas de violencia de xénero, senón para mulleres en risco de exclusión social; debemos telo en conta á hora de contabilizar o número real de prazas existentes (que serían as de titularidade municipal e autonómica), pois as casas de acollemento de iniciativa social son un recurso utilizado pola Administración nos casos de mulleres con problemáticas específicas ou cando non existe praza pública.
Cómpre salientar que cando falamos de «prazas» (tanto municipais como de iniciativa social) referímonos a unha soa persoa, é dicir, unha muller, un neno ou unha nena dependentes dela; polo que, por exemplo, para unha unidade familiar de tres persoas (muller con dous fillos ou fillas) cumprirían tres prazas.
Casas de acollemento
Son os establecementos destinados a lles dar aloxamento de forma temporal e con carácter
de urxencia ás mulleres e as súas fillas e fillos menores ou incapacitados que sufran malos
tratos domésticos. O tempo de permanencia nestes centros non será superior a tres meses,
podendo establecerse unha prórroga por un período igual en circunstancias excepcionais
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 18
(art. 3.A da Orde do 1 de abril de 1997, pola que se regulan os requisitos específicos que
deberán reunir os centros de acollemento para mulleres vítimas de malos tratos).
Casas de acollemento na provincia da Coruña
Casa de acollemento municipal (A Coruña)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres vítimas de violencia de xénero con fillos/as menores ou incapacitados/as
15 prazas; 8 delas dependentes do Concello da Coruña e 7 con convenio coa Deputación da Coruña para persoas de fóra do municipio da Coruña
2 traballadoras sociais (unha delas directora da casa), 1 auxiliar administrativa, 7 auxiliares, 1 avogada e 1 psicóloga que van un día á semana (persoal do CIM)
Casa de acollemento Betania. Entidade sen ánimo de lucro (A Coruña)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres en exclusión social, nais solteiras sen ingresos económicos con fillos/as menores
7 prazas de adultos e 3 de bebés 1 traballadora social (a ½ xornada), 3 relixiosas (unha das cales é a directora da casa), 5 voluntarios (unha das cales é avogada, outra de transporte, un de mantemento, dos educadoras)
Casa de acollemento para mulleres sen teito (Fogar Santa Lucía). Entidade sen ánimo de lucro (A Coruña)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres con enfermidades mentais e problemas de alcoholismo. Sen menores
18 prazas e 2 para casos de emerxencia
1 cociñeira, 1 auxiliar administrativa, 1 traballadora social (contrato medio ano), 1 psicóloga que dá cada 15 días, 1 psiquiatra que vai un día ao mes, dependente do SERGAS, 22 voluntarios, 4 relixiosas.
Residencia San Xosé. Entidade sen ánimo de lucro (A Coruña)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres vítimas de exclusión social. Aceptan nenos/as se son menores de 4 anos
21 prazas Tanto para a casa de maiores, a casa de mulleres e a de homes: 1 director/coordinador, 1 educadora, 1 psicóloga, 1 cociñeira
Casa de acollemento municipal (Ferrol)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres vítimas de violencia de xénero cos seus fillos/as menores ou incapacitados/as
15 prazas, das cales 3 son con convenio coa Deputación da Coruña
1 traballadora social (directora da casa), 1 gobernanta, 5 auxiliares
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 19
Casas de acollemento na provincia de Ourense
Casa de acollemento municipal (Ourense)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres vítimas de violencia de xénero con fillos/as menores ou incapacitados/as
25 prazas Datos non facilitados
Casa de acollemento das Adoratrices. Entidade sen ánimo de lucro (Ourense)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres en exclusión social con menores
25 prazas 1 psicóloga, 1 educadora social, 1 cociñeira, relixiosas como persoal de apoio, unha delas coordinadora da casa
Casas de acollemento na provincia de Pontevedra
Centro de Emerxencia de Mulleres Maltratadas (Vigo)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres vítimas de violencia de xénero con fillos/as menores ou incapacitados/as
20 prazas 1 psicóloga, 1 traballadora social, 3 educadoras sociais, 3 auxiliares, 1 avogada a tempo parcial, 1 directora
Vivendas tuteladas
Son alternativas de fogar que acollen preferentemente mulleres procedentes de casas de
acollemento e que serven de ponte cara a unha normalización da súa situación persoal e
familiar. O tempo de permanencia non poderá superar un ano (art. 3.A da Orde do 1 de
abril de 1997, pola que se regulan os requisitos específicos que deberán reunir os centros
de acollemento para mulleres vítimas de malos tratos).
Vivendas tuteladas na provincia da Coruña
Vivenda tutelada Betania. Entidade sen ánimo de lucro (A Coruña)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres en exclusión social, nais solteiras sen ingresos económicos con fillos/as menores
3 prazas de adulto e 3 de bebés Os mesmos recursos humanos que teñen para a casa de acollemento
Vivenda tutelada municipal (Culleredo)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres vítimas de violencia de xénero con fillos/as menores ou incapacitados/as
7 prazas 1 directora, 1 gobernanta, persoal do CIM (asesor xurídico e psicólogo)
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 20
Vivenda tutelada. Padroado Concepción Arenal. Entidade sen ánimo de lucro (Ferrol)
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
Mulleres en exclusión social con menores
13 prazas 1 coidadora, 1 educadora directora, persoal do CIM (psicólogo, traballador social e avogada), persoal voluntario
Vivendas tuteladas na provincia de Lugo
Vivendas tuteladas. Casa da muller de Lugo
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
mulleres vítimas de violencia de xénero con fillos/as menores ou incapacitados/a
18 prazas (realmente 15, porque teñen ás veces complicacións de repartición de habitacións)
7 coidadoras, persoal do CIM
(avogada, traballadora social e psicóloga)
Vivendas tuteladas na provincia de Pontevedra
Vivendas tuteladas. Concello de Vigo
TIPOLOXÍA PRAZAS RECURSOS HUMANOS
mulleres vítimas de violencia de xénero con fillos/as menores ou incapacitados/a
3 vivendas tuteladas: 12 prazas
A teor dos datos, comprobamos o escaso número de prazas públicas en centros de
acollemento para mulleres vítimas de violencia de xénero na nosa comunidade. En total
hai 112 prazas, 75 en casas de acollemento e 37 en vivendas tuteladas, pero hai que ter
sempre en conta que cada fillo/a ocupa unha praza. A iniciativa social atende as mulleres
vítimas de violencia con problemáticas específicas que non teñen cabida nas prazas
públicas; este é o caso de mulleres con enfermidades mentais, drogodependencias,
alcoholismo, emigrantes sen papeis, etc., co que se mesturan situacións moi desemellantes
e dificúltase o seu tratamento por parte de profesionais.
Neste sentido, merece especial mención a creación, por parte da Asociación Alume
(Asociación Lucense de Axuda a Enfermos Mentais), dunha vivenda tutelada de 4 prazas
(máis unha de tránsito) para mulleres con enfermidade mental vítimas de maltrato. O piso
conta co apoio dun psicólogo, unha educadora e unha auxiliar.
Na distribución por provincias, a que máis número de prazas públicas ten en centros de
acollemento é a da Coruña, con 30 prazas en casas de acollemento e 7 en vivendas
tuteladas, seguido de Pontevedra con 20 prazas no Centro de Emerxencia de Vigo e 12
prazas nas tres vivendas tutelas dese mesmo concello. Nas restantes provincias o número de
prazas é menor, xa que en Lugo existen 18 nunha vivenda tutelada municipal e en Ourense
25 da casa de acollemento municipal. No tocante aos recursos humanos dos centros, o
artigo I B.2 da Orde do 1 de abril de 1997, pola que se regulan os requisitos específicos que
deberán reunir os centros de acollemento para mulleres vítimas de malos tratos, fala de que
«A ratio de persoal será aquela que permita a existencia dunha auxiliar por cada cinco
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 21
persoas ingresadas no centro de acollemento, e unha cando menos, en horario nocturno».
Tendo en conta este artigo, esta proporción non se cumpre en moitos dos casos.
3.3.2. Puntos de encontro (Decreto 9/2009, do 15 de xaneiro, polo que se regulan os puntos de encontro familiar en Galicia)
Un punto de encontro familiar é un servizo que facilita e preserva a relación entre as e os
menores e as persoas das súas familias en situación de crise, e que permite e garante a
seguridade e o benestar das nenas e nenos e facilita o cumprimento do réxime de visitas.
Os puntos de encontro familiar constitúen un equipamento social, de carácter neutral,
especializado para o cumprimento do réxime de visitas establecido pola autoridade
competente, que ten por obxecto favorecer as relacións entre os nenos e nenas menores e
as súas familias cando, nunha situación de separación, divorcio ou outros supostos de
interrupción da convivencia familiar, o exercicio do dereito de visita se ve interrompido,
ou o seu cumprimento resulta difícil ou conflitivo (art. 2.º do antedito decreto).
Os puntos de encontro poderán ser de titularidade das administracións públicas, que
xestionarán estes servizos directamente ou a través da xestión indirecta.
Tamén poderán ser titulares de puntos de encontro familiar entidades privadas debidamente
inscritas no Rexistro de Entidades Prestadoras de Servizos Sociais de conformidade co
disposto na normativa de servizos sociais de Galicia (art. 3.º do Decreto 9/2009).
En Galicia existen varios puntos de encontro. Na provincia da Coruña: Centro Fonseca
(Compañía de Xesús, A Coruña); Asociación A Carón (Ferrol); Asociación Encontro
(Santiago de Compostela). Na provincia de Lugo: Asociación Acheganza (Lugo). Na
provincia de Ourense: Asociación Punto Cero (Ourense). Na provincia de Pontevedra:
Asociación Aloumiño (Pontevedra), Asociación Aloumiño (Vigo).
Consideramos importante salientar que, aínda que o Decreto 9/2009 fala da posibilidade
de que estes servizos sexan de titularidade pública, neste momento son todos dependentes
de entidades privadas debidamente acreditadas.
3.3.3. Centros de Información á Muller ( CIM)
Os CIM son un servizo de información ás mulleres, dependentes da Concellaría da Muller,
que proporcionan con carácter permanente:
— asesoramento xurídico
— atención psicolóxica
— orientación profesional
— información en materia de recursos
— calquera outra información encamiñada á consecución da igualdade das mulleres que
de forma individualizada o demanden
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 22
— información e asesoramento en materia de igualdade de oportunidades aos grupos de
mulleres que de forma colectiva o demanden
Os principios de actuación dos CIM son:
— o anonimato na identidade das usuarias, salvo decisión contraria destas;
— o respecto á vontade das usuarias na busca das posibles solucións e alternativas ás
consultas expostas;
— a gratuidade de todos os servizos que se prestaren, e todo iso atendendo á vocación de
servizo público;
— o respecto ao principio de confidencialidade por parte do persoal do CIM, que garantirá
o carácter privado das comunicacións, salvo vontade en contra das usuarias.
Centros de Información da Muller:
— Provincia da Coruña: Ares, Arteixo, Arzúa, Boiro, Boqueixón, Carballo, Cee, Coirós, A
Coruña, Culleredo, Curtis, Ferrol, A Laracha, Melide, Muros, Muxía, Negreira, Noia,
Mancomunidade municipios de Ordes, Ortigueira, Outes, Padrón, As Pontes, Ribeira,
Santa Comba, Santiago, Teo e Zas.
— Provincia de Lugo: Burela, Chantada, Lugo, Mondoñedo, Monforte, Palas de Rei,
Quiroga, Ribadeo, Sarria, Vilalba e Viveiro.
— Provincia de Ourense: O Barco, O Carballiño, Castro Caldelas, Mancomunidade Terra de
Celanova, Mancomunidade de Conso-Frieiras, Pobra de Trives, Mancomunidade voluntaria
do Ribeiro, Maceda, Muíños, Ourense, Verín, Viana do Bolo e Xinzo de Limia.
— Provincia de Pontevedra: Baiona, Bueu, Caldas de Reis, Cambados, Cangas, A Estrada,
Gondomar, O Grove, A Guarda, Lalín, A Lama, Marín, Moaña, Nigrán, Poio, Ponteareas,
Ponte Caldelas, Pontevedra, Porriño, Redondela, Sanxenxo, Silleda, Soutomaior, Vigo,
Vilagarcía de Arousa e Vilanova.
Gráfico 6. CENTROS DE INFORMACIÓN Á MULLER (CIM) POR PROVINCIAS. ANO 2010
A Coruña
Lugo
Ourense
Pontevedra
Fonte: Elaboración propia a partir dos datos publicados polo Servizo Galego de Igualdade.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 23
Na provincia da Coruña existen 28 CIM, para un total de 94 concellos. Na provincia de Lugo
existen 11 CIM, para un total de 67 concellos. Na provincia de Ourense, 13 CIM, para un total
de 92 concellos. Na provincia de Pontevedra son 26 CIM para un total de 62 concellos.
Con respecto ao estudo do pasado ano, a cobertura na provincia da Coruña aumentou coa
incorporación do CIM de Muros.
Aínda que na provincia de Ourense a cobertura se mantivo na mesma cifra que o ano
anterior, 13 CIM, xa non aparece na listaxe do Servizo Galego de Igualdade o CIM de
Terras do Navea Bibei, porén, está no seu lugar o da Pobra de Trives.
Nas outras dúas provincias non se produciu cambio ningún nin no número nin no concello
dos CIM que xa recolliamos no estudo do pasado ano.
Gráfico 7
NÚMERO DE CIM RESPECTO DO NÚMERO DE CONCELLOS. ANO 2010
0
50
100
150
200
250
300
A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Galicia
Concellos
CIM
Fonte: Elaboración propia a partir dos datos publicados polo Servizo Galego de Igualdade
Segundo estes datos, moitos concellos en Galicia non contan cun Centro de Información á
Muller; algúns dispoñen dun PIM (Punto de Información á Muller) nos que se asesora
algúns días á semana, pero moitos outros non teñen nin sequera estes puntos (caso dos
concellos da Fonsagrada, As Nogais, etc.), o que perpetúa a diferenza de recursos entre o
urbano e o rural e a inferioridade de condicións das zonas rurais de Galicia, coas
dificultades que disto derivan para atender as posibles vítimas desas zonas.
3.3.4. Servizos de orientación xurídica (colexios d e avogacía)
Os Servizos de Orientación Xurídica (SOX) dos colexios de avogados foron creados coa
finalidade de asistir e asesorar a todos aqueles cidadáns e cidadás que teñen dereito ao
beneficio de asistencia xurídica gratuíta (AXG), segundo o establecido na Lei 1/96 do 10
de xaneiro e polo Decreto 146/97 do 22 de maio, polo que se aproba o regulamento de
asistencia xurídica gratuíta da Comunidade Autónoma de Galicia.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 24
As súas funcións son:
— Informar a quen o requirir da documentación e requisitos necesarios para solicitar o
dito beneficio. Recollida da solicitude e documentación.
— Asesorar a quen solicita para facilitarlle a tarefa de cubrir o formulario de solicitude.
— Comprobar que a solicitude cumpre os requisitos esixidos pola lei.
— Finalmente, se a pretensión é viable, o/a solicitante cumpre todos os requisitos esixidos e
a comisión informa favorablemente, designarase un/unha avogado/a provisionalmente e
remitirase o expediente á Comisión Provincial de Asistencia Xurídica Gratuíta para a súa
aprobación definitiva.
Servizos de Orientación Xurídica:
— Provincia da Coruña: A Coruña, Ferrol e Santiago de Compostela
— Provincia de Lugo: Lugo
— Provincia de Ourense: Ourense
— Provincia de Pontevedra: Vigo e Pontevedra
3.4. Equipamentos psicolóxicos
O Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia colabora coa Secretaría Xeral de Igualdade
prestando servizos e persoal para levar dous programas de axuda, un para mulleres
vítimas de violencia de xénero e outro para os homes con problemas de control da
violencia familiar.
Os datos recollidos nas táboas 7 e 8 reproducen as cifras correspondentes á utilización
destes servizos por parte da cidadanía galega, facilitadas pola Secretaría Xeral de
Igualdade.
3.4.1. Programa de atención psicolóxica a mulleres vítimas de violencia de xénero
Táboa 7:NÚMERO DE PERSOAS USUARIAS : 2008-2010 MULLERES MENORES PERSOAS DEPENDENTES 2008 356 136 0 2009 270 89 4 2010 376 129 4
Fonte: Colexio de Psicoloxía de Galicia. 2011
É un servizo prestado pola Secretaría Xeral de Igualdade en colaboración co Colexio
Oficial de Psicoloxía de Galicia, que ten como finalidade ofertar recursos terapéuticos que
abran vías de recuperación a mulleres vítimas de maltrato.
O acceso ao programa é gratuíto, presta atención as 24 horas do día e conta cun
psicólogo/a coordinador/a e unha rede de profesionais que levan a cabo a intervención en
toda a Comunidade Autónoma de Galicia. Estes profesionais axudan as vítimas de malos
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 25
tratos a afrontaren a situación que viviron e a reforzaren a súa autoestima, ademais de
estimular a adquisición de habilidades e capacidades que favorezan a consecución da
autonomía e a integración na vida social e laboral.
Préstase tamén un servizo telefónico de asesoramento e derivación para a atención
terapéutica personalizada.
Na táboa 7 observábamos como a evolución entre 2008 e 2010 recollía un número de
usuarias que descendeu en 2009, con respecto ao ano anterior, en 86 persoas, para crecer
de novo durante o 2010. Tamén amosa esta táboa que son precisamente as mulleres as
usuarias máis numerosas (a cifra foi o pasado ano de 376 usuarias mulleres), mentres que
os nenos e as nenas afectadas pola violencia de xénero usuarios deste servizo ascendían a
129 durante o ano 2010, e a cifra de persoas dependentes usuarias deste programa durante
ese mesmo ano ascendeu a 4.
3.4.2. Programa de atención psicolóxica a homes con problemas de control de violencia no ámbito familiar
É un programa de atención psicolóxica especializada e de apoio, dirixido a homes que
adoptan actitudes inadecuadas nas relacións coa súa parella, coa súa familia, co seu
círculo social, e desexan adquirir novos modos de comportamento exentos de
agresividade. O acceso é voluntario, gratuíto e anónimo.
O programa ofrece dúas áreas de atención: información e atención/intervención
psicolóxica personalizada. Diríxese a homes con problemas de control da violencia que
desexen:
— aprender a resolver conflitos sen violencia e comprender a natureza da violencia;
— relacionarse coas mulleres con respecto e igualdade;
— educar os seus fillos e fillas en igualdade;
— asumir hábitos positivos de relación e convivencia.
Segundo o Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia, tanto en 2008 como en 2009 o
número de usuarios deste servizo nunca superou os 61.
Táboa 8 Número de beneficiarios no 2010
A Coruña 26 Lugo 2 Ourense 6
Pontevedra 30
Total 64 Fonte: Elaboración propia a partir dos datos facilitados
pola Secretaría Xeral de Igualdade. Ano 2011
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 26
Os datos facilitados tamén pola Secretaría Xeral de Igualdade amosan que o programa
medra ano tras ano, aínda que o fai dunha maneira comedida, chegando os usuarios en
2010 á cifra de 64 (en 2008 foron 59). Na táboa 8 temos unha achega por provincias, que
proporciona unha visión clásica en moitas das análises por provincias que se realizan na
nosa comunidade autónoma: A Coruña e Pontevedra, as dúas provincias máis poboadas
de Galicia, tamén son, por tanto, as dúas onde a cifra de homes que se acolleron a este
programa foi meirande. Porén, aínda que a maior concentración de poboación se dá na
Coruña, alí esta cifra foi en 2010 algo máis baixa que en Pontevedra (26 homes na Coruña
fronte a 30 na provincia de Pontevedra).
En total, o crecemento interanual foi de apenas 5 homes máis que en 2009.
En CC OO consideramos esencial este programa reeducativo e, á vista dos datos,
entendemos que a participación dos homes nel é moi baixa, sobre todo, se temos en conta
o número de denuncias interpostas por violencia.
4. SERVIZOS DE INFORMACIÓN XERAL
4.1. Asesoramento xurídico en liña da Secretaría Xe ral de Igualdade
A Secretaría Xeral da Igualdade activou este servizo en liña o pasado setembro para
proporcionar, de maneira gratuíta, información e asesoramento xurídico sobre diversas
cuestións, entre elas a violencia de xénero. Na ligazón que a seguir proporcionamos,
cóbrense unha serie de celas cuxa finalidade é puramente estatística e realízase a consulta.
A información e asesoramento xurídico gratuíto que se reciba tras a consulta virá da man
de profesionais con especialización nas materias de consulta.
No portal deixan claro que, por razóns de confidencialidade, non se facilitarán datos
persoais.
Dada a xuventude deste servizo, traballamos cun escaso marco temporal que non facilita
unha análise profunda, a cal realizaremos sen falta na revisión deste documento do ano
próximo, pois para entón este Sindicato xa poderá dar unha opinión fundamentada ao
respecto do sistema informatizado de información e asesoramento.
CENTRO DE ATENCIÓN A MULLERES Servizo Galego de Igualdade Avda. Glasgow, 10 15080 A CORUÑA Tel.: 981 28 20 24 / 44
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 27
TELÉFONO DA MULLER 24 HORAS Servizo Galego de Igualdade 900 400 273
5. OUTROS PROGRAMAS
5.1. ATENPRO: Servizo telefónico de atención e protección ás ví timas da violencia de xénero *
A teleasistencia móbil ofrécelles ás vítimas de violencia de xénero cunha orde de
protección unha atención inmediata e a distancia, asegurando unha resposta rápida ás
eventualidades que lles poidan sobrevir, as 24 horas do día, os 365 días do ano en
calquera lugar en que se atopen.
O IMSERSO e a FEMP puxeron en marcha un Servizo de Teleasistencia Móbil gratuíto,
dirixido ás corporacións locais, principalmente aos concellos de menos de 20.000
habitantes, e sempre que a Deputación estea adherida ao programa. O servizo deseñouse
especificamente para previr as agresións que padecen as mulleres por parte de quen é ou
foi o seu cónxuxe ou de quen está ou estivo ligado/a por relacións similares de
afectividade, aínda que non exista convivencia. A partir do concurso oficial convocado
pola Administración e coa cooperación da FEMP (Federación Española de Municipios e
Provincias), Cruz Vermella resultou coadxudicataria para prestar este servizo.
Esta modalidade de teleasistencia permítelle á persoa ter conexión permanente coas
Centrais de Atención de Alarmas de Cruz Vermella; cobertura en calquera lugar con
acceso á telefonía móbil; estar localizada por sistema GPS e pola rede de Vodafone; apoio
inmediato a través da telefonía móbil; mobilización dos recursos propios do usuario
(familiares, veciñais, etc.) e dos recursos necesarios que existen na localidade. Este
Servizo baséase na utilización de tecnoloxías da comunicación telefónica móbil e de
telelocalización e permite que as mulleres con risco de sufrir violencia de xénero poidan
contactar, en situacións de emerxencia, cun centro con persoal especificamente preparado
para dar unha resposta axeitada á crise presentada, tanto de seguridade como de atención
psicolóxica e social. O sistema consta dun aparello (similar a un teléfono móbil) con GPS a
través do cal o centro de atención coñece a situación da vítima de violencia de xénero. O
contacto establecerase en todo momento e desde calquera lugar, só con premer un botón e
na modalidade de «mans libres».
* En anos anteriores este servizo chamábase TAM (teleasistencia móbil para vítimas de violencia de xénero). Xa incluímos os escasos cambios que o programa incorporou coas novas siglas (ATENPRO).
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 28
Cando se produza a situación de emerxencia, o Centro de Atención avisará axiña as
autoridades policiais e servizos sociais más próximos á vítima.
Obxectivos do servizo:
— Garantir unha atención inmediata e axeitada ante situacións de emerxencia, a través de
persoal especializado, proporcionando seguridade á usuaria e mobilizando os recursos
oportunos en función do tipo de emerxencia que se produza.
— Proporcionar tranquilidade e seguridade ás usuarias do servizo e a familiares que
dependan directamente delas, ofrecéndolles apoio, información e asesoramento, e
garantíndolles a comunicación interpersoal ante calquera necesidade as 24 horas do día.
— Potenciar a autoestima e a calidade de vida das usuarias do servizo, contribuíndo a
crear unha rede social de apoio.
— Axudar a minguar a sobrecarga que soporta unha usuaria destas características,
proporcionándolle tranquilidade ao saber que hai un equipo técnico e humano capaz
de apoiar e resolver as incidencias que poidan sobrevir.
Requisitos de acceso:
— Non convivir coa persoa ou persoas que as someteron ao maltrato.
— Que conten cunha orde de protección, ou medida de afastamento vixente, sempre que
a autoridade xudicial que a emitiu non considere contraproducente este servizo para a
seguridade da usuaria.
— Participar nos programas de atención especializada para vítimas da violencia de
xénero existentes no seu territorio autonómico.
Táboa 9: COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA. PROGRAMA DE TAMVG. 2008
GALICIA ALTAS BAIXAS USUARIAS ACTIVAS PERSOAS ATENDIDAS A Coruña 99 48 218 266 Lugo 13 2 32 34 Ourense 42 25 66 91 Pontevedra 57 30 110 140 GALICIA 211 105 426 531
Programa de Teleasistencia Muller Violencia Xénero. Fonte FEMP. 2009
Ata o 31 de decembro de 2009, existen 466 usuarias en alta neste servizo en Galicia,
segundo o III Informe anual do Observatorio Estatal da Violencia sobre a Muller.
Os datos aos que tivemos acceso para a análise da situación durante o ano 2010 só chegan
ata o mes de xuño. Aínda así, paga a pena facermos unha achega. Segundo as estatísticas
da Secretaría Xeral de Igualdade, ata o pasado mes de xuño de 2010 a situación era a
seguinte:
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 29
Táboa 10:
COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA. USUARIAS DE TELEPROTECCIÓN MÓBIL.
ALTAS DESDE 2005 BAIXAS USUARIAS ACTIVAS A Coruña 520 298 222 Lugo 57 21 36 Ourense 139 82 57 Pontevedra 292 170 122 GALICIA 1.008 571 437
Fonte: Secretaría Xeral de Igualdade, 2011. Elaboración propia
5.2. Sistema de seguimento por medios telemáticos d e cumprimento das medidas de afastamento en materia de violencia de x énero
Consiste nuns dispositivos que portan tanto o inculpado como a vítima. No caso do
inculpado, trátase dun brazalete axustable ao pulso ou ao xeonllo que funciona como
transmisor de radiofrecuencia e que leva aparellado un dispositivo de rastrexadura GPS. O
transmisor envía sinais ao centro de control para verificar que o inculpado leva consigo o
localizador, e é capaz de activar unha alarma se coincidir a menos de 500 metros co
dispositivo da vítima. A vítima porta un dispositivo parecido a un teléfono móbil que
permite a comunicación de voz e datos co centro de control; inclúe un sistema de
localización xeográfica por GPS, un botón de pánico para activar en casos de emerxencia e
un dispositivo de radiofrecuencia que detecta a proximidade do agresor para advertir tanto
a vítima como o centro, se aquel se acercar.
Pactouse no ámbito estatal unha contratación inicial de 3.000 dispositivos ao Consorcio
Securitas Direct-Telefónica o mes de xullo de 2009.
Consideramos importante resaltar que ata xullo de 2010 só 8 maltratadores en Galicia
dispoñen da pulseira con GPS. A nosa é a sexta comunidade con maior implantación, xa
que o seu uso está a ser anecdótico en toda España. As únicas provincias que contan con
máis dunha ducia de maltratadores controlados por este dispositivo son Madrid con 181,
Andalucía con 42 e Valencia con 30.
Segundo datos do Ministerio de Igualdade, a implantación deste sistema en Galicia
depende do maxistrado ou maxistrada encargado do caso.
Tendo en conta a efectividade do sistema, recoñecida polo propio Ministerio polo número
de alertas a través das pulseiras, dende CC OO solicitamos que aumente a implantación
deste servizo na nosa comunidade.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 30
6. PRESTACIÓNS ECONÓMICAS
6.1. Axudas económicas para vítimas de violencia de xénero
Táboa 11: CONCESIÓNS DE AXUDAS DE PAGAMENTO ÚNICO
PROVINCIA 2010 A Coruña 18 Lugo 3 Ourense 2
Pontevedra 5
GALICIA 28
Fonte: Estatística de Violencia de Xénero 2010 da Secretaría Xeral de igualdade
É unha axuda económica de pagamento único dirixida ás vítimas de violencia de xénero
para as que quede acreditada a insuficiencia de recursos e unhas especiais dificultades
para obteren un emprego.
As beneficiarias son as mulleres vítimas de violencia de xénero que, residindo en Galicia,
estean amparadas por unha orde de protección. Tamén se considerará acreditada esta
situación co informe do ministerio fiscal que indique a existencia de indicios de que a
denunciante é vítima de violencia de xénero en tanto se dita a orde de protección, así
como a sentenza condenatoria definitiva, ou definitiva e firme, que conteña medidas de
protección que aboen a actualidade da situación da violencia.
Requisitos: — Ser muller, maior de idade ou emancipada.
— Carecer de rendas que, en cómputo mensual, superen o 75% do SMI vixente, excluída
a parte proporcional de dúas pagas extraordinarias. Unicamente se terán en conta as
rendas ou ingresos de que dispoña ou poida dispoñer a solicitante da axuda, sen que se
computen para estes efectos as doutros membros da unidade familiar que convivan
coa vítima. Se a solicitante tiver responsabilidades familiares, entenderase que cumpre
o requisito de carencia de rendas cando a renda mensual do conxunto da unidade
familiar, dividida polo número de membros que a compoñen, non supere o 75% do
SMI. Non se considerarán rendas ou ingresos as asignacións económicas da
Seguridade Social por fillo/a ou menor acollido a cargo. As rendas que non procedan
do traballo e se perciban con periodicidade superior ao mes computaranse a estes
efectos rateándose mensualmente.
— Ter especiais dificultades para obter un emprego, o que se acreditará a través do
informe do Servizo Galego de Colocación. Neste informe farase constar que a muller
solicitante, debido á súa idade, falta de preparación xeral ou especializada e
circunstancias sociais, non vai mellorar de forma substancial a súa empregabilidade
coa súa participación nos programas de emprego específicos establecidos para a súa
inserción profesional.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 31
— Ter vixentes as medidas de protección establecidas nunha orde de protección, informe
do Ministerio Fiscal ou sentenza xudicial.
— Non ter percibido esta axuda con anterioridade.
Gráfico 8
11
1
18
23 3
1 12
14
5 5
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
A Coruña Lugo Ourense Pontevedra
Comparativa da concesión de axudas de pagamento úni co 2008-2010
2008 2009 2010
Fonte: Elaboración propia sobre datos da Estatística de Violencia de Xénero 2010 da Secretaría Xeral de Igualdade
Contía: — O importe da axuda será, con carácter xeral, equivalente a seis meses de subsidio por
desemprego.
— Cando a vítima de violencia de xénero tiver responsabilidades familiares, o importe da
axuda será equivalente a:
○ 12 meses de subsidio por desemprego cando teña a cargo un familiar ou menor
acollido;
○ 18 meses de subsidio por desemprego cando a vítima tiver ao seu cargo dous ou
máis familiares ou menores acollidos, ou un familiar e un menor acollido.
— Cando a vítima de violencia de xénero tiver recoñecido un grao de minusvalía igual
ou superior ao 33%, o importe da axuda será equivalente a:
○ 12 meses de subsidio de desemprego cando a vítima non teña responsabilidades
familiares;
○ 18 meses cando teña a cargo un familiar ou menor acollido;
○ 24 meses cando teña a cargo dous ou máis familiares ou menores acollidos, ou un
familiar e un menor acollido.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 32
— Cando a vítima de violencia de xénero teña a cargo un familiar ou menor acollido cun
grao de minusvalía igual ou superior ao 33%, o importe da axuda será equivalente a:
○ 18 meses de subsidio por desemprego cando a vítima tiver a cargo un familiar ou
menor acollido;
○ 24 meses cando teña a cargo 2 ou máis familiares ou menores acollidos, ou un
familiar e un menor acollido.
— Cando a vítima de violencia de xénero con responsabilidades familiares ou o familiar
ou menor acollido con quen conviva tiver recoñecido un grao de minusvalía igual ou
superior ao 65%, o importe da axuda será equivalente a 24 meses de subsidio por
desemprego.
Responsabilidades familiares: Existen responsabilidades familiares cando a beneficiaria teña ao seu cargo polo menos
un familiar, por consanguinidade ou afinidade ata o segundo grao incluído, con quen
conviva. Non se considerarán a cargo os familiares con rendas superiores ao SMI, excluída
a parte proporcional das pagas extraordinarias.
As responsabilidades familiares deberán concorrer no momento da solicitude, agás no
suposto de fillas e fillos nados dentro dos trescentos días seguintes, en que procederá
revisar a contía da axuda percibida.
Entenderase que existe convivencia cando esta se encontre interrompida por motivos
derivados da situación de violencia de xénero.
Non será necesaria a convivencia cando exista obriga de alimentos en virtude de convenio ou
resolución xudicial e presumirase que existe, salvo proba en contrario, cando os familiares
teñan a condición de beneficiarios no documento de asistencia sanitaria da solicitante.
É preciso salientar que non dispoñemos da información de cantas solicitudes se
presentaron e cantas se rexeitaron, como tampouco dos motivos das desestimacións.
6.2. Prestacións periódicas de apoio a mulleres que sofren violencia de xénero
A finalidade destas prestacións é proporcionarlles apoio económico ás mulleres que
sofren violencia de xénero mediante prestacións económicas individuais e de carácter
periódico, que lles garantan unhas condicións suficientes de independencia económica
respecto do agresor e lles posibiliten dar o primeiro paso ou consolidar a ruptura dunha
situación en que corren perigo.
As beneficiarias da prestación son mulleres que, acreditando unha situación de
convivencia que as pon en risco de sufrir violencia de xénero, se atopen nunha situación
que lles impida afrontar o seu futuro dun xeito autónomo e independente do seu agresor e
que dispoñan dalgún dos documentos acreditativos desta situación de violencia adoptado
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 33
ou emitido no período dos doce meses anteriores á data da solicitude, sempre que nese
momento se producise o cesamento da convivencia.
Táboa 12: CONCESIÓNS DE AXUDAS DE PAGAMENTO PERIÓDICO
PROVINCIA 2010
A Coruña 151 Lugo 42 Ourense 57 Pontevedra 116
GALICIA 369
Fonte: Estatística de Violencia de Xénero 2010 da Secretaría Xeral de Igualdade
Requisitos: — Ser muller, maior de idade ou emancipada.
— Residir en Galicia. As beneficiarias quedan obrigadas a manter a residencia na
comunidade autónoma durante a percepción da prestación e a comunicar previamente
calquera cambio de enderezo durante o mesmo período.
— Acreditar a situación de violencia derivada de convivencia.
— Non dispoñer de recursos económicos, ou seren estes de contía insuficiente para
afrontar unha independencia inmediata do seu agresor.
— Non ter percibido esta axuda con anterioridade.
Gráfico 9
113
77
151
3142 42
31 31
57
84
67
116
0
20
40
60
80
100
120
140
160
A Coruña Lugo Ourense Pontevedra
Comparativa da concesión de axudas de pagamento periódico 2008-2010
2008 2009 2010
Fonte: Elaboración propia sobre datos da Estatística de Violencia de Xénero 2010 da Secretaría Xeral de Igualdade
Contía:
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 34
Consiste nunha contía económica destinada directamente á beneficiaria, de carácter
periódico, ata o máximo de doce mensualidades, mentres subsistan as circunstancias polas
que se concedeu. O cómputo do período comeza o mes da solicitude, agás no suposto de
que estivese percibindo outras axudas e renuncie a elas (ver incompatibilidades). Neste
caso, detraeranse do cómputo total o número de mensualidades coincidentes.
— A contía establécese en función dos ingresos da solicitante en relación co IPREM e
calcúlase de acordo coas seguintes especificacións:
○ 600 €/mes cando a beneficiaria perciba rendas de contía igual ou inferior ao IPREM
ou teña unha discapacidade igual ou superior ao 33%;
○ 400 €/mes cando perciba rendas superiores ao IPREM e iguais ou inferiores ao
dobre do IPREM;
○ 200 €/mes cando perciba entre o dobre e o triplo do IPREM;
— As contías establecidas no parágrafo anterior incrementarase en 50 €/mes por cada
fillo/a menor de idade a cargo.
— Incorporación a un programa de busca activa ou mellora de emprego que se
desenvolve desde o Servizo Galego de Promoción da Igualdade do Home e da Muller
en colaboración con outras administracións e entidades.
Incompatibilidades: Coa percepción de calquera outra establecida tanto polas Administracións públicas ou
calquera dos seus organismos, entes ou sociedades, como por calquera entidade privada
destinadas ao mesmo fin.
Cando a solicitante teña solicitada ou perciba a RAI (renda activa de inserción) por vítima de
violencia, fará constar expresamente esta circunstancia na declaración de axudas xunto coa
solicitude; e no caso de a solicitar con posterioridade, deberá comunicalo de xeito
inmediato. O órgano xestor daralle opción a que, no prazo de 5 días, manifeste a súa opción,
indicándolle que as mensualidades coincidentes no período de percepción de ambas as dúas
axudas minoran no mesmo número de meses a axuda regulada nesta disposición.
Así mesmo, deberase ter en conta que as normas reguladoras das axudas como a RISGA,
PNC (pensión non contributiva) e aqueloutros subsidios percibidos por carencia de
recursos teñen límites distintos aos establecidos para esta axuda, polo que a concesión
desta deberase comunicar aos organismos responsables da xestión das axudas que
estivesen a percibir.
Cómpre salientar que non dispoñemos da información de cantas solicitudes se
presentaron e cantas se rexeitaron, como tampouco dos motivos das desestimacións.
As axudas que promete a normativa tardan en chegar. O salario da liberdade —unha
axuda económica dirixida ás maltratadas, que se xestiona dende a Xunta— tarda en
varias provincias uns oito meses en concederse.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 35
6.3. Indemnización a favor das vítimas de violencia de xénero e de menores e persoas dependentes afectadas por esta
Obxecto: Evitar situacións de precariedade económica das vítimas de violencia de xénero,
garantindo que as mulleres e menores ou persoas dependentes, residentes en Galicia, que
sufran ou se vexan afectadas por este tipo de violencia poidan percibir as indemnizacións,
fixadas mediante sentenza xudicial ditada polos xulgados e tribunais con sede en territorio
galego, que lles correspondan polos danos e perdas ocasionados como consecuencia da
dita violencia, no caso de non se producir o pagamento das citadas indemnizacións por
parte do obrigado a satisfacelas por mor da súa insolvencia.
Beneficiarias: — As mulleres que sufran violencia de xénero.
— As persoas menores de idade que dependan dunha muller que sufra violencia de xénero.
— As persoas maiores de idade que dependan economicamente dunha muller que sufra
violencia de xénero.
— As persoas dependentes baixo o coidado dunha muller que sufra violencia de xénero.
Requisitos: — Estar empadroada e ter residencia efectiva en calquera dos concellos galegos, polo
menos durante o ano inmediatamente anterior á formulación da solicitude.
— Ter dereito á percepción dunha indemnización, por danos e perdas derivados dunha
situación de violencia de xénero, recoñecida nunha resolución xudicial firme ditada
por un xulgado ou tribunal con sede en Galicia.
— Que exista constatación xudicial do incumprimento do deber de satisfacer a
indemnización por insolvencia do obrigado ao pagamento.
— Que a persoa beneficiaria se atope nunha situación de precariedade económica como
consecuencia da falta de pagamento da indemnización xudicialmente recoñecida.
Enténdese que se produce precariedade cando a unidade de convivencia á que
pertenza a persoa beneficiaria non percibise, durante o período transcorrido do ano
natural en que se formule a solicitude, uns ingresos económicos superiores ao importe
do IPREM correspondente a ese período.
— No caso de menores de idade e maiores de idade que dependan economicamente
dunha muller que sufra violencia de xénero e de persoas dependentes ao coidado
dunha muller que sufra violencia de xénero, acreditar suficientemente a dependencia
da muller vítima da violencia de xénero.
— Ter recoñecido polo menos o grao I de dependencia ou un grao de discapacidade igual
ou superior ao 65%.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 36
— Compromiso de devolución, total ou parcial, da indemnización, durante o prazo de
catro anos desde o momento da concesión, no caso de que, por cambio de fortuna do
obrigado ao pagamento, este o realice de xeito voluntario ou forzoso.
Contía: A contía da indemnización será a fixada pola resolución xudicial correspondente que
quede pendente de pagamento tras a declaración de insolvencia do obrigado facelo, ata un
máximo de 6.000 € por persoa beneficiaria, que se aboará mediante un pagamento único.
Táboa 13: Concesións de indemnizacións reguladas no art. 43 da Lei Galega 11/2007
RESOLUCIÓNS FAVORABLES PROVINCIA 2010
A Coruña 2 Lugo 0 Ourense 0 Pontevedra 0
GALICIA 2 Fonte: Secretaría Xeral de Igualdade. 2011
Dende CC OO demandamos a participación directa dos axentes sociais no debate, seguimento das contías, número de solicitudes, etc.
7. INSERCIÓN LABORAL
7.1. Incorporación de mulleres vítimas de violencia de xénero a un programa de busca activa ou mellora de emprego
A través deste servizo xéranse expedientes de asesoramento ás mulleres vítimas de
violencia de xénero e tramítase a súa incorporación a un programa de busca activa ou
mellora de emprego.
Concédese normalmente canda a axuda económica periódica pois as beneficiarias, de
acordo co disposto no artigo 3.4 da Resolución do 16 de xaneiro de 2008, quedan
incorporadas automaticamente a esta prestación. Porén, tamén se atende a outras vítimas
de violencia de xénero que simplemente acceden a través doutros sistemas de derivación.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 37
Táboa 14: NÚMERO DE MULLERES INCORPORADAS AO PROGRAMA. 2008-2009**
PROVINCIA 2008 2009
A Coruña 61 64 Lugo 28 15 Ourense 22 Pontevedra 17 TOTAL 128 79
Fonte: Secretaría Xeral de Igualdade. 2010
7.2. Certificación acreditativa da condición de vít ima de violencia de xénero, para os efectos da incorporación no program a de inserción laboral deste colectivo
O artigo 2.º b da Orde do 2 de maio de 2006 establece como un dos documentos que debe
acompañar a solicitude de incorporación ao programa, a certificación acreditativa da
condición de vítima, expedida polo Punto de Coordinación das Ordes de Protección,
dependente do Servizo Galego de Igualdade do Home e da Muller.
En total, o Servizo Galego de Igualdade emitiu en Galicia, durante o pasado 2010, a cifra
de 261 certificacións acreditativas da condición de vítima de violencia de xénero, 57 máis
que en 2008, o cal en termos relativos implica un aumento de case o 27,95%.
Táboa 15: NÚMERO DE CERTIFICACIÓNS EMITIDAS. 2010
PROVINCIA 2010 A Coruña 151 Lugo 42 Ourense 57 Pontevedra 116
GALICIA 369
Fonte: Estatística de Violencia de Xénero 2010 da Secretaría Xeral de igualdade.
No gráfico 10 aprécianse as flutuacións interanuais por provincia das certificacións
acreditativas da condición de vítima de violencia de xénero.
** Estamos á espera da publicación das cifras correspondentes ó ano 2010 para podermos actualizar esta táboa, pero dada a súa importancia preferimos mantela coas cifras recollidas en anos anteriores.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 38
Gráfico 10: Comparanza das certificacións acreditativas da condición de vítima de violencia de xénero 2008-2010
77
40
22
65
88
30
38
86
86
38
35
102
0 20 40 60 80 100 120
A Coruña
Lugo
Ourense
Pontevedra
2008 2009 2010
Fonte: Elaboración propia sobre datos publicados pola Secretaría Xeral de Igualdade. 2011
Pontevedra foi a única provincia de Galicia onde a evolución na cifra destas certificacións
foi en progresivo aumento. Na Coruña, aínda que en termos xerais creceu, entre 2009 e
2010 descendeu en 2 mulleres. No caso de Lugo, o descenso foi xeral aínda que entre
2009 e 2010 aumentou en 8 mulleres. Ourense creceu entre 2008 e 2009 e en conxunto
foron 13 mulleres máis desde 2008 ata 2010, pero baixou o número de mulleres en 3 na
comparación entre o 2009 e o 2010.
Mentres que en 2008 se certificaron 204 mulleres coa acreditación de vítima de violencia de
xénero, só 128 foron incorporadas ao programa de busca activa ou mellora de emprego.
Durante 2009, acreditáronse 242 mulleres, das cales só 79 se incorporaron ao programa.
A variación nestas cifras ao longo dos anos terémola que situar sempre en relación tanto
aos datos de sentenzas favorables para as vítimas como aos orzamentos asignados para
este programa.
Dende CC OO entendemos que todos estes programas deben incluírse no diálogo social,
xa que fan parte del.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 39
8. FACILIDADES DE ACCESO Á VIVENDA
8.1. Programa de vivenda en aluguer a mulleres víti mas de violencia de xénero
Implantar a adxudicación directa da vivenda procedente do Programa de vivenda en
aluguer en réxime de arrendamento ás mulleres vítimas de violencia de xénero mediante a
exclusión do procedemento xeral de adxudicación.
As beneficiarias son as mulleres vítimas de violencia de xénero e que estean incorporadas
ao programa de vivenda en aluguer como solicitantes de vivenda. A condición de vítima
de violencia de xénero acreditarase por algún dos seguintes medios:
— Resolución xudicial
— Orde de protección xudicial a favor da solicitante
— Informe do ministerio fiscal
— Informe dos servizos sociais correspondentes ou centro de acollemento
Táboa 16: Número de informes emitidos de concesión de vivenda en aluguer: 2008-2010
A Coruña Lugo Ourense Pontevedra
2008 2009 2010 2008 2009 2010 2008 2009 2010 2008 2009 2010
1º semest. 31 17 33 11 5 4 4 0 0 27 9 15
2º semest. 31 20 58 2 0 4 1 0 11 8 15 54
Total 62 37 91 13 5 8 5 0 11 35 24 69
Fonte: Servizo Galego de Igualdade. 2011
A táboa anterior amosa unha evolución interanual dos informes emitidos en Galicia entre
o ano 2008 e o 2010 do 55,65% (isto quere dicir que se realizaron 64 informes máis no
último ano). Porén, entre 2008 e 2009 o descenso en Galicia da cifra destes informes
resulta impresionante, pero non tanto se temos en conta que se trata do primeiro ano da
crise económica e que estes informes teñen como finalidade facilitar vivendas en aluguer
moi económico ás vítimas de violencia de xénero acreditadas, e o Goberno é o encargado
de financiar as diferenzas entre o prezo do mercado e o aluguer que se lles esixirá a estas
mulleres. Ademais, tamén estarán, coma no caso anterior, relacionados directamente co
número de mulleres vítimas de violencia de xénero e que ademais teñan solicitada a
concesión de axudas ao aluguer por teren a acreditación de vítimas.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 40
Así, a comparanza interanual entre 2008 e 2009 amosa un descenso destes informes que
supón, en cifras absolutas, que se realizaron 49 menos, é dicir o 42,61% menos que
durante o ano precedente.
Porén, a cifra de informes volveu medrar entre 2009 e 2010, esta vez en 113 informes, o
cal supuxo un aumento relativo de máis do 170%.
Hai que salientar que non dispoñemos da información de cantas solicitudes se
presentaron e cantas se rexeitaron, nin tampouco os motivos das desestimacións.
Dende CC OO entendemos que todos estes programas deben incluírse no diálogo social,
xa que fan parte del.
Estas axudas tamén tardan meses en chegar, o que, en moitos casos, lles complica a estas
mulleres iniciar unha vida normalizada e prolonga a súa institucionalización.
9. CONCLUSIÓNS
Á vista dos datos analizados, as CCOO de Galicia temos algunhas críticas que expoñer,
ao tempo que faremos certas suxestións, todo isto coa finalidade de mellorar a situación
en que se atopan as mulleres vítimas da violencia machista no noso país a través dos
adecuados medios (servizos e equipamentos) que cubran todas as necesidades urxentes de
calquera muller vítima de malos tratos.
1. Temos que advertir o feito de que a análise estatística complícase enormemente
debido ás modificacións que realizan as Administracións públicas na presentación
anual dos datos que se poden publicar sen danar ou facer perigar a situación de
vulnerabilidade das vítimas. Noutras palabras, recomendamos un sistema homoxéneo
e regular de publicacións estatísticas sobre a violencia de xénero en Galicia.
2. As CCOO apostamos por unha rede de asistencia de titularidade pública, que poida
complementarse coa iniciativa social.
3. Reclamamos un aumento dos recursos residenciais para as mulleres vítimas de
violencia en Galicia. Consideramos urxente a creación de equipamentos residenciais
nas cidades de Santiago de Compostela e Pontevedra, que carecen na actualidade de
servizos destas características. En Galicia existen un total de 112 prazas públicas: 75
en casas de acollemento e 37 en vivendas tuteladas, pero hai que ter sempre en conta
que cada fillo/a ocupa unha praza. A iniciativa social atende as mulleres vítimas de
violencia con problemáticas específicas que non teñen cabida nas prazas públicas; é o
caso de mulleres con enfermidades mentais, drogodependencias, alcoholismo,
emigrantes sen papeis, etc.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 41
4. Canto aos xulgados específicos de violencia de xénero, existen só en Vigo e A
Coruña, coa particularidade de atenderen só as denuncias das persoas residentes nos
partidos xudiciais desas dúas localidades, o cal resulta absolutamente insuficiente. O
resto das denuncias que non chegan ao xulgado específico de violencia van parar ao
seu xulgado corresponde do penal segundo o partido xudicial que lle corresponda. O
problema reside en que os datos derivados do informe do Consello Xeneral do Poder
Xudicial amosan claramente unha porcentaxe superior en 30 puntos no número de
condenas por violencia de xénero ditaminadas polos xulgados específicos con
respecto aos do penal (ordinarios). A Secretaría da Muller de CCOO de Galicia
denuncia que do que se trata é dun problema grave de formación e información á hora
de trataren a violencia de xénero os xulgados do penal fronte aos xulgados
específicos. Polo tanto, reclamamos que se actúe ao respecto: ou ben coa creación de
máis xulgados específicos, ou ben mediante a especialización (a través da formación)
dalgúns xulgados do penal que estean así preparados para atender as denuncias
presentadas por VG dentro dos seus partidos xudiciais respectivos.
5. Reclamamos a creación de centros residenciais especializados, como mínimo dous, un
na zona norte de Galicia e outro na sur, para mulleres vítimas de violencia con
problemáticas sobrevidas (patoloxías mentais, alcoholismo, drogodependencias, etc.),
a onde se deriven estes casos dende os centros residenciais.
6. Reclamamos a creación dun protocolo de coordinación entre os equipamentos sociais,
residenciais, de información á muller e o Servizo Galego de Colocación, co fin de
mellorar a recepción de información polos traballadores/as do sistema sobre os
recursos laborais dispoñibles para este colectivo.
7. Propoñemos a creación dun protocolo de actuación entre os corpos e forzas de
seguridade e os equipamentos residenciais existentes, co obxectivo de mellorar a
coordinación e a eficacia das actuacións urxentes, sobre todo as que ocorran en
horario nocturno, no menor tempo posible. Dentro deste protocolo, é imprescindible
crear un dispositivo telefónico 24 horas para os principais derivadores
(fundamentalmente, servizos sociais e corpos e forzas de seguridade e outras
organizacións), para poder realizar unhas valoracións áxiles na derivación aos
recursos residenciais. Este é un recurso económico que facilita a coordinación e a
rapidez. Do mesmo xeito, propoñemos a ampliación do Equipo de Vixilancia e Apoio
Policial (EVAP) —existente xa na cidade de Vigo— ás grandes cidades galegas.
8. No referente ao sistema de seguimento por medios telemáticos de cumprimento das
medidas de afastamento en materia de violencia de xénero (pulseira), a nosa é a sexta
comunidade con maior implantación, pero o seu uso, tanto aquí como no resto de
comunidades, é anecdótico en toda España. As CCOO queremos resaltar que ata xullo
de 2010 só 8 maltratadores en Galicia dispoñen da pulseira con GPS. Isto quere dicir
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 42
que o emprego deste dispositivo en Galicia é moi escaso, sobre todo se temos en conta
que a Secretaría de Estado para a Igualdade do Ministerio de Sanidade, Política Social
e Igualdade puxo a dispor de maxistrados e maxistradas arredor de 760 destes
pulseiras. CCOO, ante as cifras (814 ordes de protección en Galicia durante o pasado
2010) criticamos o feito de que a decisión do seu emprego sexa en última instancia
exclusivamente xudicial, e instamos a xudicatura a empregar os recursos dispoñibles,
sabendo ademais que o seguimento da súa implantación xa probou a súa efectividade
na protección da vítima.
9. CCOO solicita o efectivo funcionamento do Consello Galego das Mulleres, órgano
creado pola Lei 11/2007, do 27 de xullo, galega para a prevención e o tratamento
integral da violencia de xénero, de xeito inmediato, coa intención, entre outras, de que
sirva como mecanismo de análise das necesidades existentes para logo trasladalas á
elaboración dos orzamentos da Xunta de Galicia.
10. Cómpre axilizar os trámites e as resolucións das axudas ás mulleres vítimas de
violencia. No contacto coas entidades implicadas, constatamos unha inquedanza
común: prodúcese unha grave demora na percepción das axudas polas vítimas,
importante sobre todo no caso das axudas periódicas e as axudas para o aluguer de
vivenda, o que complica en moitos casos o acceso á vida normalizada destas mulleres
e prolonga a súa institucionalización.
11. En canto aos CIM, é importante sinalar que non se atopan en moitos dos concellos de
Galicia, sobre todo nos máis rurais, o que perpetúa a diferenza de recursos entre o
urbano e o rural e a inferioridade de condicións das zonas rurais de Galicia e coas
dificultades que diso derivan para a atención ás posibles vítimas nesas localidades.
12. Non se traballa abondo na prevención da violencia nas persoas máis novas e das
persoas maiores. Para conseguir este obxectivo, é imprescindible formar e informar os
axentes implicados: educación, sanidade, forzas e corpos de seguridade do Estado,
persoal dos xulgados, profesionais dos servizos sociais,etc.
13. Precísanse máis mecanismos de coordinación entre todas as administracións, corpos e
forzas de seguridade do estado, servizos sociais e demais axentes implicados.
A Secretaría da Muller de CCOO de Galicia non pretende nestes momentos abrir o
debate sobre a efectividade das normas contra a violencia de xénero (tanto a galega
como a estatal), pois entende que é prioritario denunciar a falta de medios e recursos que
desde as súas respectivas aprobacións veñen experimentando, o cal minguou
profundamente o seu efectivo cumprimento.
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 43
10. ANEXOS
10. 1. LEXISLACIÓN
Orde do 1 de abril de 1997, pola que se regulan os requisitos específicos que deberán reunir os centros de acollemento para mulleres vítimas de malos tratos.
Lei 27/2003, do 31 de xullo, reguladora da Orde de protección das vítimas da violencia doméstica.
Lei Orgánica 1/2004, do 28 de decembro, de medidas de protección integral contra a violencia de xénero.
Orde do 2 de maio de 2006, pola que se regula o programa de fomento da inserción laboral das mulleres vítimas de violencia.
Orde do 12 de xullo de 2007, pola que se regulan as medidas de acción positiva para a adxudicación de vivendas no Programa de vivenda en aluguer a mulleres vítimas de violencia de xénero
Lei 11/2007, do 27 de xullo, galega para a prevención e o tratamento integral da violencia de xénero. (Esta Lei é nova no estado, xa que modifica as condicións de acreditación da condición de vítima de violencia de xénero e posibilita que a acreditación a leven a cabo os servizos sociais.)
Real Decreto 1917/2008, do 21 de novembro, polo que se aproba o programa de inserción sociolaboral para mulleres vítimas de violencia de xénero.
Decreto 9/2009, do 15 de xaneiro, polo que se regulan os puntos de encontro familiar en Galicia.
10.2. GRÁFICOS E TÁBOAS
Coa finalidade de procurar a lectura da información incluída neste estudo, a seguir
facilitamos unha listaxe cos títulos dos gráficos e das táboas que aparecen no documento,
situándoos nas súas respectivas páxinas.
10.2.1. Gráficos
— Gráfico 1: Distribución de vítimas por violencia de xénero, ano 2009 (páxina 6)
— Gráfico 2: Distribución de vítimas por violencia de xénero, ano 2010 (páxina 7)
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 44
— Gráfico 3: Distribución de vítimas respecto da súa provincia, ano 2009 (páxina 8)
— Gráfico 4: Distribución de vítimas respecto da súa provincia, ano 2010 (páxina 8)
— Gráfico 5: Denuncias por cada 10.000 mulleres maiores de 15 anos, anos 2009-2010 (páxina 12)
— Gráfico 6: Centros de información á muller (CIM) por provincias, ano 2010 (páxina 22)
— Gráficos 7: Número de CIM respecto do número de concellos, ano 2010 (páxina 23)
— Gráfico 8: Comparativa 2008-2010 da concesión de axudas de pagamento único (páxina 31)
— Gráfico 9: Comparativa 2008-2010 da concesión de axudas de pagamento periódico (páxina 33)
— Gráfico 10: Comparanza 2008-2010 das certificacións acreditativas da condición de vítima de violencia de xénero (páxina 38)
10.2.2 Táboas
Táboa 1: Ordes de protección a vítimas por violencia de xénero, ano 2009 (páxina 9)
Táboa 2: Ordes de protección a vítimas por violencia de xénero, ano 2010 (páxina 10)
Táboa 3: Denuncias interpostas e renuncias á continuación do proceso, ano 2009 (páxina 10)
Táboa 4: Denuncias interpostas e renuncias á continuación do proceso, ano 2010 (páxina 11)
Táboa 5: Número de prazas municipais/autonómicas en Galicia, anos 2009-2010 (páxina 17)
Táboa 6: Número de prazas en ong de Galicia, anos 2009-2010 (páxina 17)
Táboa 7: Número de persoas usuarias do Programa de Atención Psicolóxica a mulleres vítimas de violencia de xénero, anos 2008-2010 (páxina 24).
Táboa 8:Número de beneficiarios do Programa de atención psicolóxica a homes con problemas de control de violencia no ámbito familiar, ano 2010 (páxina 25).
Táboa 9: Número de usuarias do Programa TAMVG 2008-ATEMPRO 2010 en Galicia (páxina 27)
Táboa 10: Usuarias de teleprotección móbil na C. A. de Galicia en 2010 (páxina 29)
Táboa 11: Concesión das axudas de pagamento único 2010 (páxina 30)
Táboa 12: Concesión das axudas de pagamento periódico 2010 (páxina 33)
Táboa 13: Concesións de indemnizacións reguladas no art. 43 da Lei galega 11/2007 (páxina 36)
Táboa 14: Número de usuarias do programa de busca activa de emprego entre 2008 e 2010 (páxina 37)
Táboa 15: Número de certificacións acreditativas da condición de vítima durante 2010 (páxina 37)
Táboa 16: Comparanza 2008-2010 do número de informes emitidos para a concesión de vivendas en aluguer a mulleres vítimas de violencia de xénero (páxina 39)
11. FONTES CONSULTADAS
Secretaría Xeral da Igualdade, <http://igualdade.xunta.es/interior-violencia-xenero>
Servizo Galego de Igualdade, Estatística de violencia de Xénero 2008-2010 [en liña],. Xunta de Galicia <http://sgi.xunta.es/> [consulta: outubro de 2011]
secretaría da muller e políticas de igualdade sindicato nacional de comisións obreiras de Galicia
sindicato nacional de ccoo de galicia 45
Ministerio de Sanidad, Política Social e Igualdade <http://www.msps.es/> [consulta: outubro de 2011]
Instituto Galego de Estatística, <www.ige.es>
Instituto Nacional de Estatística, <www.ine.es>
Consello Xeral do Poder Xudicial, [en liña] <http://www.poderjudicial.es/eversuite/GetRecords?Template=cgpj/cgpj/principal.htm> [consulta: novembro 2009] (Datos de denuncias, procedementos penais e civís rexistrados, ordes de protección solicitadas nos xulgados de violencia sobre a muller e sentenzas ditadas polos órganos xurisdicionais nesta materia no ano 2008.)
Observatorio da Violencia de Xénero, III Informe anual del Observatorio Estatal de Violencia sobre la mujer (2010).
Consello Xeral do Poder Xudicial, [en liña] <http://www.poderjudicial.es/eversuite/GetRecords?Template=cgpj/cgpj/principal.htm> [consulta: novembro 2010] (Datos de denuncias, procedementos penais e civís rexistrados, ordes de protección solicitadas nos xulgados de violencia sobre a muller e sentenzas ditadas polos órganos xurisdicionais nesta materia no ano 2009.)