ANG MAG ANAK NA CRUZTalasalitaan

1. tuminag- kumilos2. nayamot- nainis3. nag-ambag- nag-abuloy4. tumatahip- kumakaba5. nabaghan- nabigla6. hinahagod- hinahaplos7. nawawaglit- nawawala8. umaalunignig- umaalingawngaw (echo)9. umingos- sumimangot10. pahapyaw- bahagya11. humugos- sumugod12. tinangtang- ginalaw-galaw13. pinagsalikupan-pinalibutan14. balintawtaw-alaala15. alkaguwete-tagapamagitan

PANIMULA

Senador Leticia Ramos – Shahani “Tayo ay isang lipunang may karamdaman.” Isinisiwalat niya ang katauhan ng Pilipino

Patricia Licuanan Sikologo mula sa ADMU “Maraming kabutihang nasa atin ngunit kailangan ng pagbabago.”

Lilia Ablaza – “nickname”

Mag-anak na Cruz Kasaysayan ng isang mag-anak na Pilipino na kabilang sa panggitnang

antas ng makabagong panahon at namumuhay sa kalunsuran Ang kaibahan nito sa iba pang katha – ang kasaysayan ng pamilya ay

nagpapatuloy Unang nalathala sa lingguhang Liwayway noong Abril 26, 1954 at

tumagal hanggang Setyembre 12, 1960 333 kabanata ang orihinal Noong 1979, mula Mayo hanggang Disyembre, 35 na kabanata ang

narinig sa radio; pagsasadula sa radio, tingangkilik ng Bangko Sentral ng Pilipinas

Jay Ilagan – Tinoy Connie Angeles – Remy

Ang mga katha ay kuwento ng ating sarili at kasasalaminan ng katauhan ng isaang taal na Pilipino

KABANATA 1: MULING PAMUMULAKLAK

Tauhan1) Tinoy at Remy – mag-asawa2) Baby – ang panganay na babae3) Gloria – kaibigan ni Remy na may ari ng paaralan

Mahalgang Pangyayari Niyaya ni Gloria si Remy na magturo bilang guro at pinayagan siya ni

Tinoy Nabuntis mulit si Remy = June Naging malungot siya dahil ititigil niya ang pagtatrabaho Nasira ang mga plano ni Remy para sa buhay niya/nila

Muling Pamumulaklak – may bago sa buhay nila Remy at Tinoy; panibagong anak; muling pagtatrabaho

Pagpapahalagang Pilipino Respeto sa asawa Ang kagustuhan ni Remy na magtipid at mag budget para sa bagong

bahay dahil mahirap ang magrenta

KABANATA 2: ESTUDYANTEMga Tauhan

1. Tinoy - asawa ni Remy at ama nina June at Baby - matalino sa klase dahil siya ang pinakamahusay doon at siya ang hinihiraman ng notes - tamad mag-aral noong una dahil hindi tinapos ang edukasyon ngunit naging masipag sa huli dahil kaya niyang pagsabayin ang trabaho at pag-aaral.

2. Remy - asawa ni Tinoy at ina nina June at Baby - mayroong shop - nag-iba ang kanyang pamumuhay dahil nagamit niya

ang oras para sa pagtatabas at pagnanahi ng mga damit at ito ay nakakatulong sa kanyang kita kaysa sa naiinip lang siya kakahintay kay Tinoy.

- siya ang rason kung bakit nag-aral muli si Tinoy

3. Kuya Berting - bayaw ni Tinoy, nakatapos ng edukasyon at naging certified public accountant

4. Petra - empleyado ni Remy - inaalagaan ang shop at ang mga bata

5. Misis Amelia Esteban - kaklase ni Tinoy at naghihraman ng libro at notes.

-siya ang babaeng sinususpetsahan ni Remy na hindi nagiging matapat si Tinoy

6. Mister Santiago - kasama sa trabaho - hindi nakuha ang promosyon

7. Abogado - nakuha ang promosyon dahil nakatapos sa pag-aaral at may diploma.

Mahalagang Pangyayari

o Mayroong promosyon sa opisina ni Tinoy at sabi daw na si Mister Santiago ay ang makakuha ng promosyon at kung umasenso si Mister Santiago, lahat ay susunod.

o Siya ay magiging isang bookkeeper kung tataas ang posisyon ni Mister Santiago. Ang sweldo niya ay magiging dos siyentos beinte-singko (P225) kaysa sa siyento otsenta (P180).

o Suwerte daw sila dahil ang shop ay malakas ang kita ngayon o Napag-usapan nila si Kuya Berting. Si Kuya Berting ay nakatapos ng

pag-aaral at naging isang certified public accountant at malaki ang kinikita niya. Naisip ni Remy na ipagpatuloy ni Tinoy ang kanyang edukasyon, dalawang taon na lang ang kanyang tatapusin. Ayaw ni Tinoy na ipagpatuloy ito dahil nakakatamad daw. Si Remy ay nagbigay ng maraming rason kung bakit dapat makatapos ng pag-aaral si Tinoy.

o Kinabukasan hinintay ni Remy ang pag-uwi ni Tinoy. Maghahatinggabi na nang siya ay dumating at amoy-tsiko. Nag-inuman sina Tinoy at ang mga kasama niya sa trabaho. Hindi nakuha ni Mister Santiago ang promosyon kaya lahat sila ay di aasenso.

o Abogado sa ibang dibisyon ang nakakuha sa posisyon na gusto ni Mister Santiagong makuha. Nakuha ito ng abogado dahil siya ay may educational background. Nakatapos siya sa pag-aaral at may diploma.

o Nag-aral muli si Tinoy at si Remy naman ay ginagamit ang oras para sa pagtatabas at pananahi. Ang kita ni Remy ay nakatutulong sa badyet ng pamilya.

o Nang inaayos ni Remy ang mga gamit sa pag-aaral, may nakita siyang panyolitang sutla at pambabae na may burdang titik: A.E.

o Nagselos si Remy at akala niya ay may ibang babae si Tinoy. Nagpaliwanag si Tinoy na hiniram lang niya ang librong iyon at naiwan ni Misis Esteban ang kanyang panyo sa libro ngunit hindi naniwala si Remy kay Tinoy kaya pumunta siya sa iskwelahan ni Tinoy.

o Nagkita ang mag-asawa sa iskwelahanah at nahabol nila si Misis Amelia Esteban sa dyip. Pinakilala ni Tinoy si Remy kay Misis Esteban. Doon na nalaman niya na totoo ang mga sinabi ni Tinoy ngunut hindi niya inamin na nagkamali siya.

Kaugaliang Pilipino

Pagseselos - akala ni Remy na may ibang babae si Tinoy, Misis Esteban. Pinatunayan ni Tinoy na mali ang akala ni Remy.

Kahalagan ng Edukasyon - kung ikaw nakatapos sa pag-aaral magiging maunlad ang kabuhayan mo katulad ni Kuya Berting at ang abogado.

Paghahanapbuhay - kailangan maghanapbuhay para kayang suportahan ang pamilya.

Pagbabadyet - kailangan nilang ibadyet ang pera nila dahil hindi sila gaanong mayaman at kailangan nilang gastusin ng mabuti ang kanilang pera.

Lasingan/Inuman – nag-iinuman dahil sa selebrasyon o dahil sa problema at nagagawa ang hindi magandang bagay dahil wala sa tamang sarili.

KABANATA 3: HAMPAS SA KALABAW

Mainit ang ulo ni Tinoy; wala siyang kibo ng dumating sa bahay. Pilit siyang pagsilbihan ni Remy ngunit bale-wala pa rin ito. Walang nagawa ang huli kundi lumayo na lamang; naiwan si Tinoy sa silid. Sa isang sandali, kumatok si Baby. Nagalit muli si Tinoy; nagtaka ang bata sa reaksyon ng ama sapagkat dati-rati naman siyang naglalambing sa ama. Sa pangungulit, napalo ni Tinoy ang bata. Umakyat si Remy at galit na kinuha si Baby. Tinanong ni Remy kung wnong problema ay pati bati ay pinagalitan niya. Hindi sumagot si Tinoy. Hangang sa hapunan, hindi nag uusap ang mag asawa. Di nagtagal, inamin ni Tinoy na nagkamali siya at hindi niya sinasadya ang paluin si Baby. Ang bata naman ay nasaktan nang maigi. Masaki tang kalooban ni Tinoy sa nangyari.

Mga Tauhan Tinoy – ama; sa kabanata 3; lagging mainit ang ulo niya at lagging galit. Remy – ina; maasikaso sa asawa at anak Baby – and panganay na anak; malimbing Hepe – and “boss” ni Tinoy Petra – and kasambahay

Mahahalagang Pangyayari Pagbago ng posisyon no Tinoy sa trabaho

- nagging maiinitin and ulo- lagging galit- hindi makausap ng maayos ni Remy- napalo si Baby ng malakas

Paglapit ni Baby kay Tinoy- nainis ang ama- nabigla si Baby kasi palagi naman siyang

naglalambing at lagging umupo sa tabi ng tatay niya

- umiyak ng malakas dahil sa palo ni Tinoy

Ang pagkuha ni Remy kay Baby- hindi na nakapagtimpi o’ nakatiis; tinanong si

Tinoy kung ano ang problema- sinisi Tinoy- hindi pinansin si Tinoy kahit kumakain- pilit niyang suportahan si Tinoy sa bagong

puwesto nito

Ang paglapit ni Tinoy kay Baby- humingi ng si Tinoy- naawa sa anak- masakit para sa kanya na saktan and anak- hindi makapagsalita ng maayos sa anak kaya

tumalikod nalang siya

Pampapahalagang Pilipino Pagpahalaga sa pamilya Masunuring anak Sabay kumain Maalalahanin na ina Respeto

- anak sa magulang- asawa sa asawa- magulang sa anak

Mga Kapintasan Pagiging dominant ng lalaki sa babae Ang sobrang tahimik at masunurin ni Remy

Ang literal na kahulugan ng titulo ay pag ang kalabaw ay sinaktan kahit na malaki siya at malakas ay masasaktan pa rin ito at magagalit. Amg tayutay na kahulugan ay ang tao, kahit anong tapang at tibay, ay nasasaktan din.

KABANATA 4:MARE

Mga Tauhan

1. Remya) Mapagbigay

Binigay niya ng damit si Josie

b) Mabuting Asawa Nagbibiro Tawag niyang “Dear” si Tinoy

2. Nenitaa) Ina ni Josie; asawa ng kasama ni Tinoy sa trabaho

b) Makapal ang mukha Pumupunta lang kung may kailangan Nagparinig ng kaarawan ni Josie Nagparinig ulit na gusto daw ni Josie and

damit

c) Naiinis Tinatawag niya and kanyang anak na “gaga”

d) Hindi magaling na ina Kinukurot Tinatawag niyang gaga si Josie Hindi maganda and pinapakita niya sa

kanyang anak

3. Josiea) Mahiyain

Nahiya kay Remyb) anak ni Nenita

4. Tinoya) Mapagmahal

May malambing na tawag sila

b) Mabuting asawa Nagbibiruan Sila

Mahalagang Pangyayari

1. Binisita nina Josie at Nenita si Remy upang parinigin si Remy na kaarawan ni Josie

2. Binigyan ni Remy ng tahi na damit si Josie bilang regalo3. Inimbita ni Nenita sa kanyang bahay si Remy sa isang salu-salo

mamayang hapon (para sa kaarawan ni Josie)4. Sinabi ni Remy na marami pa siyang gawin at gusto niyang huminga

kaya hindi siyang pupunta sa salu-salo.5. Nag-usap and mag-asawang Remy at Tinoy at wika nila na

pumupunta lang si Nenita kung may kailangan.

Pagpapahalagang Pilipino

1. Ospitalidad ng mga Pilipino2. Pag-ibig ng mag-asawa

Mga Kapintasan1. Kapal and Mukha2. May mga tao na nagpapakita lamang o mabait sa iyo kung may

kailangan.

KABANATA 5: REYNA Mga Tauhan• Remy – asawa ni Tinoy; may-ari ng shop• Petra – ang katulong• babae, “Reyna” • Tinoy• Renato Tolentino – hosto ng programa sa radyo, at araw-araw sa

oras ng Peach Face Powder pumipili siya ng isang reyna.Mga Pangyayari

May dumating na bisita sa shop ni Remy na humahanap sa may-ari. Sa umpisa, ayaw ni Remy na magpakita sa bisita dahil baka ito’y

isang ahente o isang taong humihingi ng abuloy. Tinanong ng bisita kay Remy kung nakikinig siya sa radyo programa

ni Renato Tolentino kung oras ng Peach Face Powder. Dati, nakikinig si Remy sa programang ito, pero tumigil na si Remy sa inis niya sa mga participante. Inaminan ng babae na siya ang piniling Reyna nung nakalipas na Lunes, at kasali siya sa pagiging Reyna ng Linggo.

Humingi siya ng singkong sentimos o isang selyo kay Remy para makasulat siya sa programa. Hindi ito binigay ni Remy dahil madaya ito.

*Tumatanggi si Remy sa mga naghihingi ng abuloy; masgusto niya na siya and nag-aambag. *Nahiya si Remy sa pagiging desperado ng mga kababaihan ngayon.

Pagpapahalagang Pilipino1) Pagpapahalaga sa Diyos: pagbibigay ng mga abuloy para sa mga pista

ng mga santo atbp. 2) Pagiging mapagbigay: pagbibigay ng mga abuloy na may mga

kabuluhan.Kapintasan

1) Pandaraya – ang pagboto sa sarili para sa kanya-kanyang kapakanan. Bumibili siya ng mga selyo para lang siya ang mananalo.

2) Ang paghingi ng boto para makakuha ng gantimpala. (wrong reasons for joining the competition)

KABANATA 6: PAGSASARILI

MGA TAUHAN

1. Remy- kapatid ni Celso at anak ni Aling Tale-may pagmamahal at pagmamalasakit para sa kanyang ina at kay Celso

2. Aling Tale- ang ina nina Remy at Celso-mapagmahal sa kanyang anak (lalo na kay Celso, na iniisip niya ay masyadong mapagbigay sa asawa)

3. Celso-ang kapatid ni Remy at anak ni Aling Tale-masipag at mapagmahal sa kanyang asawa, pero palagi siyang sumasang-ayon sa gusto nito

4. Ely-ang asawa ni Celso-masyadong tamad

MAHAHALAGANG PANGYAYARI

Masyadong tamad ang asawa ni Celso

-Naawa si Remy at Aling Tale kay Celso dahil inaako nito ang mga trabaho na dapat gawin ni Ely, ang kanyang asawa. Kadalasan, kapag naglalaba si Celso, kinukuha na ito ni Aling Tale upang hindi na mapagod ang kanyang anak na naghahanapbuhay pa.

-Naiinis si Remy sa kanyang kapatid at sa hipag, pero sinisisi rin niya ang kanyang ina dahil inaako niya ang mga gawaing bahay. Dahil dito, nagiging mas tamad si Ely.

Lumipat ng bahay ang mag-asawa

-Lumipat sila sa malayong lalawigan dahil si trabaho ni Celso-Nalungkot si Aling Tale dahil naaalala niya ang kanyang anak-Ipinagdala ni Celso ng liham na may kasamang litrato ng kanyang bagong bahay. Ayon sa kanya, naging masipag na si Ely (siya ang tumahi ni kurtina, nagluto siya sa kaarawan ng kanyang anak)-Masaya na ang lahat dahil hindi na masyadong mapapagod si Celso

PAGPAPAHALAGANG PILIPINO

Pagmamahal ni ina sa anak-kapag nakikita ni Aling Tale na may ginagawa si Celso (hal. Naglalaba) inaako niya ito para hindi na mapagod ang kanyang anak

Matuto na tumayo sa sariling paa

Ang pagiging masipag

MGA KAPINTASAN

Ang pagiging tamad- ang gawaing bahay ay trabaho ni Ely ngunit hindi niya ginagawa ang

mga ito

Pagiging masyadong mapagbigay sa asawa

Pagtsitsismis-pinaguusapan ni Aling Tale at Remy ang masamang kaugalian ni Ely

KABANATA 7: HIRAM NA PAKPAK

- Kapag ikaw ay may pakpak, ikaw ay mangingibabaw. Dito sa kabanatang ito, si Misis Rubio ay may hiram na pakpak dahil mas gugustuhin niyang mapabaon sa utang para lang makapagyabang. Dapat nating alalahanin na ang pagiging mayabang ay maaring magdulot sa pagbagsak ng tao.

Mga Tauhan:1.) Remy – ina nina Baby at June; asawa ni Tinoy2.) Misis Rubio – isang mayabang na tao; ina ni Sioning; kapitbahay nina

Remy3.) Tinoy – asawa ni Remy4.) Sioning – anak ni Mister at Misis Rubio. 5.) Petra – katulong nina Remy at Tinoy

Mahahalagang Pangyayari:- Sa harap ng isang bahay ng mga kapitbahay nina Remy ay mayroong

isang trak na nakaparada at ang mga laman nito ay mga hollow blocks. Ang mga hollow blocks na iyon ay para sa pagpapagawa ng bahay ng pamilyang Rubio.

- Nagsalita si Baby at June tungkol sa mga sinabi ni Sioning sa kanila. Una, sinabi raw ni Sioning na wala raw kuwenta at bulok ang eskuwelahang pinapasukan nila. Pangalawa, pinagyabang ni Sioning na siya ay mayaman habang sina Baby at June ay hindi.

- Inamin ni Remy na hindi nga sila mayaman ngunit ito raw ay hindi isang kapintasan. Sinabi ni Remy na sina June at Baby ay mayroong kayamanan at iyon ay ang kanilang karunungan.

- Sinabi ni Petra na ang pamilyang Rubio ay napakayabang raw. > Pinaparining ni Misis Rubio sa mga kapitbahay niya ang mga gagawin ng katulong, (kung ano ang lulutuin.)

> “Huwag na iyong baboy ang iluto mo, ha? Patayin mo na iyong inahin at iluto mo sa asparagus.. nasa pidyereytor..”

- Umuwi na si Tinoy at kinausap si Remy. Dahil sa pinag-usapan nilang dalawa, nalaman ni Remy na umuutang pala si Mister Rubio ng pera.

> Nagagawa niyang umutang upang makamit ang mga gusto ng kanyang Misis.

> ayaw niyang madaigan ang kanyang pamilya.

> Dahil nagparemodel ng bahay and kanilang kapitbahay, sina Perez, gusto rin niyang i-remodel ang kanilang bahay.

> Sabi ni Misis Rubio: Sila lang doon ang nagpapaaral sa kanilang anak sa isang primera klaseng kolehiyo at apat ay primera klase rin ang kanilang bahay.

> Hindi nagtagal, nabalitaan ni Remy na may kotse na ang mga Perez. Nung linggong iyon, nabalitaan rin niya na may oto na rin ang mga Rubio.

Pagpapahalagang Pilipino:- Pagiging Matulungin- Pagpapahalaga sa edukasyon- Pagkain ng sabay-sabay- Pagiging kontento sa mga na ibinigay sa atin ng Panginoon- Paghalik sa kamay ng mga matatanda

Mga Kapintasan:- Pagiging chismosa- Pagkainggit- Pagiging mayabang- Pagiging sunud-sunuran- Kagustuhang mahigitan and iba- Pag-uutang upang makapagyabang

KABANATA 8: KAWANGGAWA NG LASENGGO

Mga Tauhan1. Remy- may-ari ng shop

- asawa ni Tinoy2. Tinoy- asawa ni Remy3. lalaking lasenggo- nanghihingi ng abuloy sa mga tao4. manlililip- nagtatrabaho sa shop ni Remy5. mananahi- nagtatrabaho sa shop ni Remy6. Etang- suki ni Remy

Mahahalagang Pangyayari Nagtatabas si Remy sa shop nang may lalaking dumalaw at nanghingi

ng abuloy para sa namatayan. Sinabi ni Remy na dumalaw na sila ni Tinoy at nakapagbigay na rin ng abuloy ngunit nangungulit at namimilit pa rin ang lalaki kaya nainis si Remy.

Noong umalis ang lalaki, natandaan ni Remy na nakita na niya ang lalaking iyon na nag-iinuman at nakapagbigay na rin siya sa kanya ng abuloy dati noong may ibang namatayan.

Binalikan ni Remy ang pagtatabas pero napahinto siya dahil nagkagulo sa labas. Akala niya may nagkaaksidente pero nakita niya na hinarang ng parehong lalaki ng dalawang beses ang mga sasakyan at dyip para humingi ng kontribusyon or abuloy para sa namatayan. Hindi nagbigay ang marami ngunit noong may nagbigay, umandar ulit ang mga sasakyan.

Bumalik si Remy sa loob at pinag-usapan ni Remy at ng ibang mananahi ang nangyari. Akala ng isa sa mga mananahi na mabait ang lalaki pero tumahimik na lamang si Remy.

Mamaya-maya tumigil ang sasakyang gagamitin sa paglilibing sa patay at ilang dyip na walang sakay sa tapat nila. Napag-usapan nina Remy at ng mga mananahi ang iba’t-ibang kaugalian tuwing may namatayan sa iba’t-ibang lugar.

Biglang umalis ang kotse ng punerarya, tatlong dyip at ang makikipanglibing kahit kung nasa loob pa rin ng bahay ang kabaong.

Nalaman ni Remy kay Etang na niloko ng mga lasenggong nanghingi ng kontribusyon ang lahat. Kinuha nila ang resibo ng punerarya para makapanghingi ng abuloy at nakikain din sila sa namatayan. Pagkatapos nito ay hindi na sila bumalik.

Noong gabing iyon, nagtipon ang mga ama ng tahanan sa kanilang pook para masolusyunan ang suliranin ng kanilang kapitbahay na namatayan.

Pagpapahalagang Pilipino1. Pagtulong ng mga tao o kapitbahay para masolusyunan ang

problema2. Pakikiramay sa mga namatayan3. Ayaw manira ng reputasyon ng ibang tao

Mga Kapintasan1. Panlilang sa mga taong nakikiramay2. Pagsisinungaling3. Paggamit sa mga tao at sitwasyon4. Kapangyarihan ng pera at ang epekto nito sa mga tao

KABANATA 9: DALAWANG LIBONG PISO

MGA TAUHAN

1. Remy – nagalit at nalungkot ng husto noong nalaman tungkol sa utang ni Pepe na babayaran nila. 2. Tinoy – naging masama ang loob niya dahil kung hindi niya pinayagan na maging guarantor siya para kay Pepe, hindi sila mahaharapan ng ganitong problema. 3. Pepe – noong kahero nina Tinoy sa opisina na naalis sa posisyon dahil nakasira ng ilang libo. Nanguutang siya sa maraming tao at tumatakas. 4. may-ari ng tindahan (walang pangalan) – siya ang nagsabi kay Remy tungkol sa mga utang nina Pepe at sa pagtakas nila.

MGA MAHAHALAGANG PANGYAYARI

Umuwi si Tinoy na mukhang pagod at may dinaramdam. Nagtaka si Remy kung bakit, at yun pala ay may masamang balita siya. Kailangan daw nila magbayad ng dalawang libong piso dahil si Pepe, ang kahero nila noon na pinaalis, ay hindi nagbayad ng utang sa bangko at si Tinoy ay ang kanyang guarantor. Sa una ay akala niya na babayaran ang utang, pero tumakas si Pepe.

Umiyak ng husto si Remy dahil kaysa na bibili sila ng bagong bahay, o piyano para kay Baby, magbabayad sila ng utang na hindi kanila. Naalala niya noong hindindian ni Tinoy ang mga bagay dahil ”magtitipon muna sila”. Nainis talaga si Remy dahil parang mas inuuna pa ni Tinoy ang kaibigan kaysa sa kanila.

Sa susunod na araw, lumabas si Remy para gawin kahit anong gusto niya. Ngunit, naramdaman niya na ayaw din niyang maging mag-isa.

Hinanap niya nalang ang bahay nina Pepe. Nagtanong-tanog siya ng direksyon ngunit halos lahat ay hindi alam kung nasaan ang lugar na sinasabi niya.

Pagdating niya sa isang tindahan, yung may-ari ay alam tungkol kay Pepe. Sinabi niya na tumakas na ang mag-asawa na yon, at ang dalawang yon ay laging nagsusugal at nagungutang sa lahat ng tao.

Pagdating niya sa bahay, sabi ni Tinoy na naayos na niya ang sitwasyon sa pamaraan ng pagtanggal ng dalawangpung piso sa kanyang sweldo bawat buwan. Kahit na, si Remy ay nalungkot pa rin dahil sa pangyayaring ito.

PAGPAPAHALAGANG PILIPINO

Pagtulong sa kapwa – sa pagiging gurantor para kay Pepe Pagaayos ng sitwasyon kahit mahirap – ang pagsikap ni Tinoy na ayusin ang problema Pagtitipid ng pera – ang ginagawa ni Remy lagi Pagpapahalaga sa mga gusto ng anak – naaalala ni Remy si Baby at ang gustong piyanoPagaalala para sa asawa (Remy kay Tinoy)

MGA KAPINTASAN

Di-pagbabayad ng utang sa iba (Pepe) Pagsusugal at mga ibang iresponsableng gawain (Pepe + Asawa) Paghalaga ng kaibigan bago ang pamilya (Tinoy) Di pagsasabi kaagad ng importanteng desisyon sa asawa (Tinoy)

CHAPTER 10: PISTA NG BAYANMga Tauhan

1. Remy – asawa ni Tinoy at ina nina Baby at June2. Tinoy – asawa ni Remy at ama nina Baby at June. 3. Aling Muding – kapibahay nina Remy at Tinoy4. Aling Sela – ina ni Tinoy; biyenan ni Remy5. Luming – bilas ni Remy6. Baby at June – mga anak nina Remy at Tinoy

7. Aling Barang – ang pinag-uusapan nina Remy at Aling Muding sa kotse; negosyante na nagpapahiram ng pera sa iba.

Mahalagang Pangyayari- Simulan ni Remy and kanyang paghahanda para sa Pista. Inayos pa

niya ang telang tatabasin niya para sa bagong damit na isusuot sa pista ng kanyang mga anak. Hinanda ni Remy ang mga tinahing damit na kukunin ng mga suki niya sa kanya sa araw na iyon.

- Sabi ni Remy kay Tinoy na tinapos niya ang kanyang ginagawa, pero nagtatrabaho pa rin siya. Sabi ni Tinoy na huminga muna si Remy, pero sabi ni Remy na kaya niya itong tapusin, at hindi na sumagot pa si Tinoy.

- Pagkauwi ni Remy galing palengke, dumating sina Aling Sela at Lumin na tutulong kay Remy na maghanda ng pagkain para sa pista. Narinig ang masayang tinig nina Baby at June na naghahanap ang mga pinsan nila.

- Pumunta si Remy sa palengke kasama ni Luming para bumili ng pagkain para sa ulam na lulutuin ni Luming.

- Trapik papuntang palengke dahil may bus na nagbababa ng pasahero sa gitna ng kalye. Masisikip ang mga kalsada at talagang hindi makapasa sina Remy, Aling Sela at Luming. Punung-puno ang palengke ng mga tao dahil maraming humahabol at bumibili ng kasangkapan para sa kanilang ihahanda.

- Nakisabay sila pauwi kay Aling Muding, ang kapitbahay nina Remy, at nagkuwentuhan sila sa kotse. Pinag-usapan nila ang malaking kit ang mga negosyong na may kaugnayan sa pyesta, ang malaking kita ni Aling Barang kapag may pista, at kung sino ang kanilang pinaghahandaan.

- Araw ng pista: tuloy ang daloy ng bisita sa bahay n mga Cruz kaya abalang-abla si Remy buong araw hanggang hattingabi.

- Kinabukasan, dumating si Aling Musding para kunin ang natirang pagkain para sa alagang baboy. May dala rin siyang balita tungkol sa nangungutang kay Aling Barang.

Pagpapahalagang Pilipino1. Pagiging Responsable at Masipag- tinapos ni Remy ang lahat ng trabaho niya sa nakatakdang oras- binili niya kaagad ang mga kailangan para sa pista2. Pag-aasikaso sa pamilya at mga kailangan ng pamilya- gumawa si Remy ng bagong damit para kay June at Baby dahil ayaw

niyang maiiba sila sa ibang taong na sa pista3. Pagtulong sa Kapwa- tinulungan ni Aling Sela at Luming si Remy para maghanda para sa

pista4. Pagiging Malapit at Matulungin ang Pamilya- Magkasama ang buong pamilya sa pista- Tinulungan ang isa’t-isa para maghanda5. Pagbadyet ng Pera- Hindi nagutang si Remy ng pera dahil marunong siyang gumamit ng

pera na naipon niya’t ni Tinoy6. Bayanihan- Sina Aling Sela at Luming ay nagtulong kay Remy para maghanda

para sa pista.Mga Kapintasan

1. Pagmamayabang- si Aling Muding: pinagyayabang niya na hindi niyang kailangan

umutang ng pera2. Kawalan ng Disiplina at Konsiderasyon ng tao- ang mga bus ay naghihinto sa gitna ng kalsada para lang makababa

and mga pasahero galing sa prubinsya.3. Pagiging Pakialamera- binalita ni Aling Muding ang pang-utang ng ibang tao kay Aling

barang kina Remy at Luming4. Ubos-biyaya- hindi nagbabadyet ang mga taong nangungutang kay Aling Barang.

Tinatapos lahat ng pera at nangungutang ulit.

KABANATA 11: SENYORITA…SENYORITO

Mga Tauhan1. Tinoy- asawa ni Remy at ama nina June at Baby2. Remy-asawa ni Tinoy at ina nina June at Baby3. Ismael/ Maeng- dating katrabaho(accountant) at

kapitbahay nina Tinoy.4. Arsenia/ Senyang- asawa ni Ismael

5. Petra-katulong nina Tinoy at Remy

Mahalagang Pangyayari

- Mayroong pagtitipon sa bahay ni Ismael dahil paalis na siya bukas. May dadaluhang kumbensiyon ng mga accountant sa Tokyo si Maeng.

- Sa pagkakatanda ni Remy, walang gusto si Maeng sa mga pagtitipon laluna kung sa tahanan nila ito gaganapin

- Pagkadating ng mag-asawa sa labas ng bahay nina Maeng at Senyang, narinig ni Remy kung ano na ang tawag ng mga bata sa kanilang nanay

- Mommy na raw si Senyang, hindi na Inay- Pati ang tawagan ng mag-asawa ay nagbago na. Ang tawag ni

Senyang kay Maeng ay Daddy na ngayon- Nang oras ng kumain ay nagulat sina Tinoy at Remy sa tawag ng mga

katulong nina Maeng at Senyang- Tinatawag ng kanilang mga katulong na Senyorita at Senyorito sina

Maeng at Senyang.- Pati sina Tinoy at Remy ay tinawag ng kanilang mga utusan na

Senyorito at Senyorita.- Pag-uwi nina Tinoy at Remy ay pinag-usapan nila ang mga nangyari.- Hindi sila makapaniwala na hahayaan nina Maeng at Senyang ang

kanilang mga utusan na tawagin sila ng ganoon.

Pagpapahalagang Pilipino -Kung may tiyaga ka, may nilaga – kapag nagsikap ka, aasenso ka rin

Mga Kapintasan

- Pagpapakumbaba (pagkawala nito) – kailangang mamalagi sa lahat Sa halip na mainis sina Remy, natawa nalang

sila sa laki ng pagbabao nila, umasenso lang ng kaunti

Parang nagpapakita ng diskriminasyon - “Colonial Mentalitly”- ang pananaw na lahat ng bagay na dayuhan ay masbuti kasya sa sariling atin.

KABANATA 12 : SIMULA

MGA TAUHAN1. Remy- maalalahaning inay2. Tinoy- mapagtiwalang ama3. June masusunuring at mapaggalang anak4. Baby5. Mga kaklase- mapaggalang at mapagrespeto

MAHALAGANG PANGYAYARI Naisip ni Remy na may gustong sabihin sa kanya sina Baby at June

dahil sa mga bulong-bulong nila sa isa’t isa Nilapitan nina Baby at June si Remy upang magpaalam na pumunta

sa birthday ng isang ka-gang ni June Pinahintay ni Remy sina Baby at June ang pagdating ni Tinoy upang

tanungin nalang siya Nagdesisyon si Remy at Tinoy na payagan and dalawa na pumunta sa

party~ Hindi laging mananatiling bata sina Baby at June~ Masmabuti kung payagan nalang nila kaysa magsinungaling pa sina Baby at June upang makapunta

Sinundo sina Baby at June ng mga kaklase nila~ Nagbigay galang sila kay Tinoy at Remy

Habang nakatulog si Tinoy, si Remy naman ang umaabang sa pag-uwi nina Baby at June

Pagkatapos dumating sina Baby at June, nagkwento sila kay Tinoy at Remy tungkol sa mga nangyari sa party

PAGPAPAHALAGANG PILIPINO Paghintay sa desisyon ng asawa (respeto sa desisyon ng isa’t isa)

Pag-alala sa mga anak Pagrespeto sa utos ng mga magulang

~ Umuwi sina Baby at June sa oras na sinabing umuwi Pagbigay galang sa mga magulang ng iba

~ Mas lalo na kung nandoon ka sa bahay nila KAPINTASAN Kulang ng pagtiwala sa mga anak Pag-iisip na mananatiling bata palagi ang anak

KABANATA 13: NAGMAMADALI ANG PANAHON

Mga Tauhan1. Tinoy – ama nina Baby at June; Masaya na tatapusin ng mataas

na paaralan si Baby2. Remy – ina nina Baby at June; nanenerbyos sa magiging karera

at buhay ni Baby nang natapos na ang kanyang pag-aaral.3. Baby – Dalagang anak; magtatapos ng mataas na pag-aaral at

pupunta na sa kolehiyo4. June – Bunsong anak ni Tinoy at Remy5. Ahente – Ahente sa tindahan ng kotse; ama ni Eddie6. Eddie – Anak ng ahente sa tindahan ng kotse; sumama sa

pagdala ng papeles

Mahahalagang Pangyayari Natapos na ang pag-aaral ni Baby sa hay skul.

o dalaga na si Baby at may mga bagay na mas papansinin na nila.

Ayon kay Tinoy, kahit anuman ang gawin ni Baby, kakayanin niya ito, kahit kung pera ang problema.

o Hindi gusto ni Baby ang medisina, kaya hindi masyadong problema ang pera. Home Economics ang inaasahan ni Baby.

o Kakayanin daw ni Baby ito dahil matigas ang loob ng bata, at nagmana kay Remy.

Nagtanong si Tinoy kung nasa palagay ni Remy, may ibang papansinin din si Baby.

o Para kay Remy hindi nag-aalala siya dahil alam niya ang kasama ni Baby ay puro babae.

o Ayaw lang niya tanggapin na maaaring may magliligaw kay Baby at pupusuin niya.

o Mamamasahe na siya, kaya makaksabay siya ng iba’t-ibang tao.

Ungot ng ungot si June ng bumili ng sarailing sasakyan,o sa palagay ni Tinoy, praktikal at makakaya nila

ito dahil sa mga pribilehiyo niya sa opisina. o Hindi naman sumang-ayon si Remy sa

desisyon, ngunit hindi ito binaggit sa asawa. Buong mag-anak ang pumunta sa tindahan ng sasakyan.

Nakita ng ahente si Tinoy. o Nag-usap sila habang tinitingnan nina Remy,

Baby at June ang iba’t-ibang sasakyan. Nalaman ni Tinoy na may anak na din ang ahente na kasing-edad ni Baby.

Nang umalis na sila, hindi malaking bagay ang pagkwentuhan para kay Tinoy, kaya hindi niya ito inisipan na banggitin kay Remy.

Nakaraan ng dalawang araw at dumalaw ang ahente para sa papeles sa kotse, na may kasama siyang binata.

o Ipinakilala si Baby at si Eddie sa isa’t-isa Hindi man nagsalita o kumi

masyado ang dalawa ngunit lihim na natuwa si Remy.

Mahiyain at hindi man nag-usap ngunit gusto ni Baby si Eddie

Natakot si Remy sa reaksyon ni Baby; hindi man nagtaka si Tinoy dahil “normal na reaksyon” iyon

o hindi makapaniwala si Remy sa narinig niya. Hindi ulit pinag-usapan si Eddie Bernal sa harapan ng

kanilang anak. Isang Sabado, dumalo si Eddie sa bahay nila. Pinapasok ni Remy ang binata sa ideyang may utos siya galling sa kanyang ama.

o Ngunit sinabi din ni Eddie, halos na hindi marinig, na nandiyan siya para kay Baby.

o Nanlamig si Remy at alam niyang hindi biro na ito.

o Tinanggap ni Remy na lumalapit ang panahon na dapat harapin niya at ni Remy din.

Pagpapahalagang Pilipino Pagpapahalaga sa edukasyon at hanap-buhay Pagdedesisyon para sa buong pamilya Tama at pormal na pangliligaw ng dalaga

Mga Kapintasan Pagtatago ng lihim sa mag-asawa (Tinoy at Remy) Pagdududa sa sarili (Remy) Paggusto sa tao dahil si itsura lamang (Baby)

** Nagmamadali ang panahon para kay Remy dahil kay Baby. Nagiging dalaga na si baby at bilang magulang, nahihirapan itong aminin ni Remy dahil iniisipan pa niyang bata pa si Baby.

KABANTA 14: BAGONG PAGTINGIN Mga Tauhan

Tinoy- asawa ni Remy at ama nina Baby at JuneRemy- asawa ni Tinoy at ina nina Baby at June June- anak nina Tinoy at Remy. Sa una, siya ay naghahanap ng kukuning karera pagkatapos ng hayskul. Baby- mas matandang kapatid ni June. Home Economic and napili niyang karera para sa kolehiyo. Leonardo- nobyo ni BabyDoktor Rosendo Marcial- siya ay isang manggagamot na nanliligaw kay June.

Mahalagang Pangyayari

Si June ay nag-aabala sa pag-iisip at pagtarok sa sariling kalooban kung ano ang kukuning karera pagkatapos ng hayskul.

Nag-uusap sila ni Remy ng mabanggit ni June ang pagigng isang nars. Hindi sumang-ayon si Remy, at akala niya nagbibiro lamang si June.

Dito natandaan ni Remy na palagi niyang pinapa-alala sa kanyang mga anak na kailangan nila magsikap matapos ang pag-aaral para pag mag-asawa man sila, hindi sila magiging agrabyado. Ito din ang itinuro ng kanyang ina sa kanya.

Kumuha si June ng pagsusulit sa isang ospital na may paaralan upang siya ay makapag-aral sa pagkanars.

Nag-uusap si Remy at Tinoy tungkol kay Tinoy. Dito, nakikitan ulit natin na hindi masyadong gusto ni Remy ang karerang napili ni June. Sinasabi naman ni Tinoy na pabayaan ito dahil kailangan niya matuto na tumindig sa sariling paa.

o Hindi mapalagay si Remy nung unang araw ng pagkawalay nito.

o Nag-bibirong sinabi ni Tinoy kay Remy ; “paano kung mag-asawa na”

Unti-unting napansin ni Remy ang pagbabago ni June. Nawawala na din ang pag-aabal niya kay June. Nakapag-usap sina June at Remy at sinabi ni June sa kanya na gusto niya maging isang surgical nurse.

Habang nag-uusap sina Tinoy at Remy, sinabi ni Remy kay Tinoy na narinig niyang ikinukuwento ni June kay Baby na may crush

na crush daw siya sa intern. Sinabi ni Tinoy na ito ay normal lamang.

Isang araw, umuwi si June na may kasamang doktor na nanliligaw daw sa kanya. Siya ay si Doktor Rosendo Marcial

Pagpapahalagang Pilipino Pagpapahalaga sa edukasyon Pagsisikap Pagiging responsable Respeto ng anak sa magulang Maalahanin na Ina

Mga Kapintasan Sa una, hindi nagpakita ng suporta sa desisyon ni

June. (Remy) Hindi matanggap na lumalaki na ang anak.

o Nahihirapan pakawalan ang anak Nakikinig sa usap ng iba. (Pagiging chismosa)

KABANATA 15: ANG PARAAN NG PAG-IBIG

Tauhan1. Tinoy - awasa ni Remy; ama nina June at Baby2. Remy - asawa ni Tinoy; ina nina June at Baby3. June - anak nina Tinoy at Remy; kapatid ni Baby4. Baby - anak nina Tinoy at Remy; ate ni June

- ambisyoso [gustong mag- postgraduate studies sa nutrition sa US]5. Leonardo - nobyo ni Baby; katrabaho ni Tinoy6. Dr. Rosendo Marcial - intern (o manggagamot) na nanliligaw kay June7. Kakilala ni Remy na may anak na nakapamuhay sa US - nais ipataas

ang damdamin ni Remy sa pag-alis ni Baby

Mahalagang Pangyayari• Napadala si Leonardo sa Estados Unidos bilang pensiyonado ng tanggapan nina Tinoy• Hindi nagkatuluyan sina June at Ros• Sinabi ni Junekay Remy na gustong kumuha ng post-graduate studies sa nutrition sa US si Baby. Nalungkot nang grabe si Remy. Sabi ni June na hindi na kailangang alalahanin pa ang gastusin papuntang Amerika dahil ang gagastos para kay Baby ay ang magbibigay ng grant at pocket money na lang ang kailangan. • Napansin ni Tinoy na parang matamlay si Remy. Tinanong ni Remy kung natahimik na ang lola ni Leonardo dahil si Tinoy ang nagpadala kay Leonardo sa Amerika. Pagkatapos ng pagpapaliwanag ni Tinoy ay sinabi ni Remy na may balak na pumuntang Amerika si Baby. Wala namang nakitang masama si Tinoy dahil:

libre naman ang pag-aaral gusto niyang maramdaman ang nararamdaman ng lola ni

Leonardo (masaya sa pag-asenso ni Leonardo) • Ang isip naman ni Remy ay may plano na magkita ang dalawang magkasintahan. Ang sabi ni Tinoy ay madali namang malaman iyon, basta alam nila kung saan mag-aaral si Baby. • Kumuha na si Baby ng pagsusulit para sa walang-bayad na pag-aaral at nakapasa naman siya. Sa interview naman ay hindi siya nahirapan.• May mga kakilala si Remy na may anak na nakapamuhay sa US at nagsabi na dapat hindi malungkot dahil ang kanyang anak ay:

matututo maging independe makikita ang kahalagahan ng magulang dahal sa pagiging

malayo• Nang paalis na si Baby, ayaw pasamahin ni Tinoy si Remy pero ipinangako ni Remy na hindi siya iiyak.• Pagkatapos umalis ni Baby, maraming araw na hindi natahimik si Remy. Bumalik ang katahimikan ni Remy nang dumating ang mga liham ni Baby. Sabi ni Tinoy na isang taon lang si Baby sa US, samantalang tatlong taon si Leonardo na dapat manatili roon. Natanggap na ni Remy na:

ang paglalayo nila ni Baby ay bahagi ng buhay para sa kabutihan ni Baby ang lahat

• Isang araw, may dumating na kable at binasa ni Remy ang nakasulat. Ang balita’y nagpakasal na sina Baby at Leonardo. Nawalan ng malay si Remy.

IV. Pagpapahalagang Pilipino

1. Labis na pagmamahal sa anak – kahit masakit, tinatanggap nila, para sa anak nila- pagbibigay ng suporta sa anak kahit anumang gawin- takot para sa anong mangyayari sa anak

2. Kagustuhang umasenso, at pagsasakripisyo para sa ito [masipag; matiyaga, ambisyoso]

Kapintasan1. Pagiging masyadong presumptuous – nag-iisip ng mga explanasyon kahit na hindi alam ang lahat ng katotohanan2. Pagkapit sa anak – hindi marunong ilayas ang anak - hindi marunonong maging malayo sa anak- masyadong pakikisama sa buhay ng anak

Bakit ipinangalang “Ang Paraan ng Pag-ibig” ang kabanatang ito?Naging paraan ang edukasyon para magpatuloy ang pagmamahalan

nina Baby at Leonardo. Ito and paraan na ginawa nila para makita ang isa’t isa. Pinag-isipan nilang gawin ‘to, nagplano nang grabe para lang abutin ang kagustuhan ng kanilang puso – para makita ang kasintahan. Kahit na nagsingunalin si Baby sa kanyang magulang, ginawa niya ‘to para sa ibig, dahil alam niya na kung alam nila ang totoo, hindi siya papayagan.

KABANATA 16-PASULONG

Mga Tauhan: 1. Tinoy – asawa ni Remy na nagbalak na magpatayo ng bahay

sa lupa na binili2. Remy – asawa ni Tinoy na sa una ay nanghinayang sa lupang

binili pero pagkita sa plano ay nagustuhan ang ideya3. Arkitekto – and kaibigan ni Tinoy na gumawa ng plano para

sa bahay ni Tinoy at Remy4. Tata Ponso – kuntratistang kamag-anak ni Tinoy na

naghanda ng mga kasangkapan para sa bahay at ang gumawa

5. Mga kabataan – kasama ni Tata Ponso para gumawa ng bahay at kamag anak din ni Tinoy

Mahahalagang Panyayari: May isang lupa na binili nila Tinoy at Remy dahil sa

mababang presyo at hindi masyadong malayo (nasa labas lamang ng lungsod). Napaisip si Remy at nanghinayang dahil matiwangwang ang lupa. Ang sabi naman ni Tinoy na kapag tumaas ang presyo ng lupa, hindi na ito bababa pa muli.

Naisipan ni Tinoy na paupahan subalit ang sabi ni Remy na walang uupa dahil hind lahat ng tao ang may sasakyan. Kaya ang sinabi nalang ni Tinoy na magpagawa na lang sila ng bahay-bakasyunan at paupahan para may mag-alaga.

Nagpagawa ng plano si Tinoy sa kaibigang arkitekto para maiba naman ang bahay. Ang gusto niyang materyales na gamitin ay kawayan, pawid, and sawali.

Nang nakita ni Remy ang plano, kaagad niya itong nagustuhan at nagandahan. Ngunit, biglang nasabi ni Remy na malungkot dahil silang dalawa nalang.

Nagtungo sa nayong sinilangan si Tinoy upang magtanung-tanong sa pagbili ng kawayan sa pawid. Ng gabing iyon, umuwi si Tinoy masayang-masaya dahil si Tata Ponso ang gagawa ng bahay at may bahala sa mga materyales. Nag-alinlangan si Remy dahil baka saw ang alam lang nila ay magtusok-tusok lamang ng kawayan. Ang sabi ni Tinoy na lahat ng malalaking at magagandang bahay sa kanila ay si Tata Ponso ang kuntratista.

Sa araw ng palusong, madaming kabataang manggagawa na kasama si Tata Ponso na kamag-anak din pala ni Tinoy. Nag-alala si Remy dahil kulang ang kanyang pagkain na dinala. Humalik silang lahat sa kamay ni Tinoy at Remy.

Sa pagbalik nila sa lote, wala pang nakatayong haligi dahil walang turnilyo. Hindi nakakibo si Remy habang sinabi ni Tinoy na sana naisabay nila sa pagluwas and pagbili nito kanina. Walang nagawa si Remy at Tinoy kundi bumalik sa bayan upang bilihin ang turnilyong kinakailangan. Sinabi ni Tata Ponso kay Remy na wag mag-alala dahil may apat siyang kasama na eksperto sa pag-aatip.

Mabilis na nagawa ang bahay. Sa loob ng apat na araw ng lingo ay nayari na ang bahay. Madaming materyales ang

natira dahil ayaw ni Tata Ponso magtrabaho ng kapos-kapos. Hindi naman daw masasayang ang mga iyon dahil iuuwi ito ni Tata Ponso para makimpuni na niya ang kanyang bahay- kubo.

Napatingin si Remy kay Tinoy at hindi masabi kung nakatipid nga ba sila at may utang na loob pa sa kamag-anak.

Kapintasan: Pagtulong na may hinihintay na kapalit Hindi marunong manghinayang Hindi marunong mahiya

Pampapahalagahang Pilipino: Bayanihan – pagtutulungan sa paggawa ng bahay nina Tinoy

at Remy Pagkamagalang sa Matanda – pagmamano ng mga

nakababatang kamag-anak ni Tinoy sa kanila Pagiging Masipag Pagtanaw ng utang na Loob

Kabanata 17:Bagong Pakikisama

Mga Tauhan:1. Remy- ina ni June at Baby2. Baby- panganay na anak nina remy at tinoy at nagpakasal kay Leonardo3. Leonardo- asawa ni Baby4. Donya Lucia- Ina ni Fred5. Fred- fiancé ni june6. June- ang pangalawang anak nina Remy at Tinoy.7. Tinoy- ama ni June at Baby, asawa ni Remy.

Hinigi ni June na ang ina ang tumahi ng kanyang damit pangkasal. Gusto ng ina maipagkaloob kay June kung anong kayang maibigay, ngunit nasaktan si Remy ng binigyan ng pera ng ina ni Fred na si Donya Lucia si June, dahil baka isipin nila na ang pera lamang ang hinahabol, denipensa naman ni June na sinabi niya nag iisang anak na lalaki si Fred.Bukas sa loob ni Donya Lucia tumulong at magbigay, ngunit takot si Remy dahil baka hindi maging Masaya ang anak sa piling ni Fred at masyadong syang sensitibo sa mga salita at kilos ni Donya Lucia na binigyan niya kahulugan. Tulad ng Honeymoon./ pulot-gata gusto ni Donya Lucia sa Hong Kong itomaganap dahil doon din nangyari ang pulotgata ng kanyang panganay na babae. Gusto ni Remy ang maging practicalat wag ubusin ang pera dahil mas maramingdapat unahin sa buhay mag asawaGusto ni Remy na ihati ang gastos ng reception at siya ang gumawa ng damit ni June. Dahil talagang maghahati na sila sa buhay at silang dalawa ang babalikat sa mgaresponsibilidad.Dumating ang balae ni Remy na si Donya Lucia at may maraming dalang mga regalo galing sa mga kaibigan at mga kamag anak punong puno ang mga kwarto ng mga regalo ngunit naliliit si remy dahil sinabi ni Donya Lucia kung saan nangaling ang mga regalo Nang nagpaalam na si Donya Lucia nakahinga ng maluwag si Remy ngunit nalungkot siya dahil baka hindi maging Masaya ang kanyang anak sa buhay may asawa pero sabi ni Tinoy siya ay may tiwala sa kanyang anak na itoy may malakas na loob.

Kapintasan-masyadong nakikialam-hindi pinababayaan ang anak maging independent-mayabang-over spending

Pampapahalagang Pilipino-pagiging practical -bukas na komunikasyon

KABANATA 18: MATAAS NA LIPUNANTauhan:

1. Remy – asawa ni Tinoy- Hindi makapagdesisyon sa una kung sasali ba siya sa

isang samahan o hindi 2. Tinoy – asawa ni Remy

- Sinusuportahan si Remy sa mga desisyon niya

3. Kumareng Luz – kumare ni Remy- Mapagpilit

Pangyayari:

- Inimbita ni Kumareng Luz si Remy sa isang samahan nilao Ang samahan na ito ay isang fund-raiser para sa mga

dalagang ina- Sa una, ayaw ni Remy na sumali pero sumali na lang siya- Kinausap ni Remy si Tinoy tungkol sa sinabi ni Kumareng Luz- Sa sumunod na araw, sinundo ni Kumareng Luz si Remy

o Dinala ni Remy ang sketch na ginawa o ginuhit niya- Habang papunta sila sa lugar na pagtatagpuin nila, pinag-usapan ni

Kumareng Luz si Donya Clarao Donya Clara – ang pinaka-ina ng Bahay ng mga dalagang

magsisipanganak- Pagdating nila sa bahay-pulungan, pinakilala ni Luz si Remy sa mga

kasamahan nila- Nung dinala ni Kumareng Luz si Remy sa tabi ng kinalalagyan ng

sketch niya, nakarinig si Remy ng mga bulong- Nang nakauwi na si Remy sa kanila, kinuwento niya kay Tinoy ang

mga nangyario Sinabi niya na pinag-uusapan siya ng mga babae doon sa

samahan pero hindi na niya matandaan yung mga sinabi nila. Sabi niya rin na iba ang bibig ng mga babae doon. (hindi maganda ang lengguwahe)

- Tinanong ni Tinoy kung ipagpapatuloy pa ni Remy ang pagtulong sa kanila at sabi ni Remy na itutuloy niya dahil nangako siya Kay Kumareng Luz at hindi magbabago iyon.

Pagpapahalagang Pilipino:

- Bukas na komunikasyon

o Pagsasabi sa asawa kung ano ang papasukang samahan

Sinabi ni Remy ung mga sinabi ni Kumareng Luz sa kanya

o Pagsasabi sa asawa kung ano ang nangyari sa araw niya

Sinabi ni Remy na narinig niya na nagbubulung-bulungan ang mga babae sa programa na sasalihan niya

- Pag-iisip muna bago pumasok sa kahit anong samahan o grupo

o Inisip muna ni Remy kung sasali siya sa samahan na sinasabi ni Kumareng Luz

- Pagtutupad ng mga pangako

o Sa huli, sinabi ni Remy kay Tinoy na ipagpapatuloy pa din niya ang pagtutulong sa samahan o fund raising dahil nangako na siya kay Kumareng Luz at hindi magbabago ang desisyon niya

Kapintasan:- Pag-uusap si likod ng tao

o Ung mga babae sa programa ay nagbubulung-bulungan at pinag-uusapan si Remy. (tinitingnan pa si Remy habang sila’y nag-uusap)

- Pagpipilit sa isang tao kahit na ayaw talagang sumali

o Sa una, pinipilit ni Kumareng Luz na sumali si Remy sa samahan nila

KABANATA 19: Ang LAHAT NG LABIS

Tauhan:1. Mimosa

Sumusunod sa mga moda lalo na sa make-up Kliente ni Remy Tamad; colonial mentality Gustong maging pinakasikat

2. Remy Matulungin

3. Glecy Pamangkin ni Remy; may-ari ng beauty parlor

Mahalagang Pangyayari: Naglakbay si Mimosa sa buong daigdig dahil ito ay bahagi ng Gawain

niya sa isang kompanya ng kosmetiko. Nang muling umuwi si Mimosa ang bagong hilig niya ay ang moda sa

paglalagay ng make-up. Napakalabis ang paglalagay niya. Naghahanap si Mimosa ng taong magpapalagay ng make-up niya

dahil siya ay tamad. Inirekomenda ni Remy si Glecy. Sinamahan ni Remy si Mimosa papunta kay Glecy sa umaga ng

tinakdang araw. Pinapili ni Glecy si Mimosa sa 5 bestido dahil do’n ibabatay ang pag-

ayos ng buhok at make-up ni Mimosa. Nang makalipas ang tanghalian, tumawag si Glecy kay Remy. Sinabi

niya na pwede bang huwag dalhin siya ng kostumer na paris ni Mimosa. Nandoon pa daw si Mimosa dahil 5 beses nagpalit siya ng coiffure – pag-ayos ng buhok.

Nakaraan ng ilang araw at takang-taka si Remy nang nakita niya si Mimosa. Ang ganda ng make-up niya – parang wala.

Natuto ni Mimosa ang kanyang liksiyon dahil sa party, di siya pinansin. Walang nagtanong sa kanya kung gusto niyang sumayaw dahil lumabas na suya ang naka-pormal at casual lamang ang lahat.

Mga Kapintasan:1. colonial mentality ayaw matalo sa mga local2. pag-iisip lamang sa sarili3. napakalabis na paggusto san mga bagay or pagiging materyalista4. kasikaman sa katanyagan

Pagpapahalagang Pilipino:1. pagtulong sa kapwa2. pagiging simple sa buhay3. pagtitimpi sa mga bagay

* Ang Lahat ng Labis Dahil sa una, gusto ni Mimosa na malabis ang lahat – sa

damit, make-up, pansin. Gusto niyang maging pinakasikat kaya pinag-iisipan niya lamang ang kanyang sarili.

Sa huli, natuto niya na sa buhay ang paggusto ng labis sa lahat ay di makakatulong sa iyo.

KABANATA 20: UOD

Tauhan:

Remy- Ina ni Baby - Lola ni Vic- Mapagmahal na lola- Mapag pasiyensiya- Matiyaga- Maaruga- Mahilig sa Tanim- Marunong

Vic- Anak ni Baby- Apo ni Remy- Matalino- Mausisa- Matulungin- Masayahin- Maloko- Makulit- Mabait- Malambing

Mahalagang Pangyayari:

Ang pagtuklas ng uod sa halaman at pagputol ng sanga o tangkay. Ang paguusisa at pagtanong ni Vic kay Remy tungkol sa uod na

minamasid. Ang pasiya ni Vic na aalagan ang uod sa loob ng kahon ng sapatos. Ang pagkatuklas ni Vic na nawawala ang uod at ang pagtaka nito. Naging isang paru- paro and uod ni Vic at nalungkot siya sa

pangyayaring ito. Ang paghambing ni Lola Remy kay Vic sa buhay ng isang paru- paro. (

Ang pagpapaliwanag ni Remy)

* Ang ipinaliwanag ni Remy ay na ang isang uod ay parang isang bata kagaya ni Vic tapos nagiging isang paru paro o magulang na aalis. Sinasabi niya na ang uod ay inaalagan ng magulang tapos mayroong araw naaalis ito at magiging paru paro. Ang ibig sabihin nito ay si Vic ang apo ni Remy ay magiging isang sikap na magulang, isang araw. Si Remy ang nag aalaga ay dapat matutong ipalaya ang bata dahil lahat ng tao ay magkakaroong ng araw na aalis para tumayo sa sariling paa o magsikap sa sarili.

Pagpapahalagang Pilipino:

Napaghulo ni Remy ang halaga ng buhay ng uod sa lipunan. Ang katyagaan at mahal ni Remy para kay Vic. Ang pagaalaga ni Vic sa uod. Ang pagturo ng tama ni Remy kay Vic.

Kapintasan:

Ang muntik pagpatay ni Remy sa uod. Hindi binigay ng mahal o halaga sa mga ginawa ng Paginoon.

Uod:

Ang pamagat ay Uod dahil ang uod ay parang bata na paginaalaga ng magulang ito ay magiging maganda na paru paro o msikap na magulang. Ang ibig sabihin nito rin ay may araw na aalis ang lahat ng mga bata.

KABANATA 21: SA LIKOD NG TAGUMPAY

MGA TAUHAN:1) Remy – Asawa ni Tinoy2) Tinoy – Asawa ni Remy3) Fidel Moreno – kaibigan

- Asawa ni Mely- Umutang kay Remy at hindi biniyaran ito- Isang dating sikat na mang-aawit sa radyo

pero lumipat siya sa tanghalan, pelikula, at telebisyon.

4) Mely – Asawa ni Fidel

MAHALAGANG PANGYAYARI: Nagbabasa si Remy ng isang magasin at tumatawa siya sa mga

larawan at ang mga nakasulat sa tabi nito. Ipinakita ni Remy ang magasin kay Tinoy at tinuro ang kaibigan nila si

Fidel. Tinanong ni Tinoy kung ang sinasabi tungkol kay Fidel ay totoo at

kung ang magasin ay talagang sinigurado ang mga sinasabi nito. Hindi sinabi ng magasin ang buong katotohanan kahit kailangan ito. May utang si Fidel na hindi nabayaran kay Remy pero nakalimutan ni

Remy ito dahil sa maraming panahon na nakalipas.o Sumang-ayon siya na mapautang si Fidel sa kanya dahil

kaibigan siya kay Tinoy. Sabi ni Tinoy na hindi ito mamangyari kung hindi madaling maawa si

Remy. Nabalitaan ni Remy na si Fidel ay madalas umutang pagkatapos

umutang si Fidel kay Remy, hindi siya lang ang napautang ni Fidel. Sana daw binanggit sa magsin ang pamilya ni Fidel, pero hindi

nabanggit ito. Bago pa nagsimula si Baby sa kolehiyo at naglipat si Remy at Tinoy sa

bagong bahay nila. Tumira sina Fidel at si Mely sa malapit sa kanila. Naging matapat na kaibigan sina Mely at Remyla

Naaalala ni Remy na ulirang-ulira ang pagsasama nina Mely at Fidel Si Mely ay nag-tiyaga sa paghahanapbuhay, bilang isang guro sa

isang paaralang pribado at isang ‘personal tutor’, habang walang trabaho si Fidel

Ang pagtitiyaga ni Mely ay ang dahilan kung bakit nagtagumpay ni Fidel

o Hinikayat ni Mely si Fidel na sumali sa paligsahan para sa mga baguhan. Nanalo siya at bumiti ang kanilang kabuhayan.

Dahil sa bagong trabaho ni Fidel, hindi na nagkikita ang mag-asawa Sinabi ni Remy na sa likod ng tagumpay, kinulang ang mga oras niya

kasama ang kanyang pamilya Nagtalo sina Remy at Tinoy dahil naintindihan ni Remy anong

damdamin ni Mely Sa tingin ni Tinoy, mabuti si Mely dahil pinalaki ni Mely ang kanilang

anak na alam ang mga kinalabasan sa pagtatagumpay Nakita ni Remy ang pamagat ng artikulo, “Lihim ng Tagumpay Ni

Fidel Moreno” at nainis.

PAGHAHALAGANG PILIPINO:1) Pagmamahal sa asawa2) Pagsisikap para makuha ang gusto mo3) Pagtitiyaga para magkaroon ng hanapbuhay4) Makahanapbuhay para sa pamilya 5) Pagaawa at pagtutulong sa kapwa

KAPINTASAN1) Hindi makabuluhan ang pampersonal na buhay tao sa isang magasin2) Hindi nagbabayad ng utang3) Walang katotohanan sa mga sinasabi sa magasin 4) Nawawala ang pagmamahal o panahon para sa pamilya dahil sa

trabaho o salapi5) Nawawala ang katotohanan sa sarili

KABANATA 22: DAYUHAN

Mga Tauhan Remy – asawa ni Tinoy at nanay nina Baby at June Tinoy – asawa ni Remy at tatay nina Baby at June Joan – kaibigan ni Baby at suki ni Remy sa pananahi

- amerikana ; tagamasid ng kalagayan ng mag-sasaka

Pinuno ng Samahan

Mahalagang Pangyayari inimbita si Remy para sumama kay Joan sa pagbibisita sa

isang bayan dahil si Joan ay pumupunta sa iba’t ibang bayan para tingnan ang kalagayan ng mga tao.

Sinabi niya ito kay Tinoy at supportado siya para kay Remy. At sabi din ni Tinoy na mabuti pa si Joan na dayuhan pero nakakapunta siya sa iba’t ibang lugar na hindi pa sila nakakapunta.

Sa araw ng paglalakbay sinundo sila ng sasakyan kasama ang ibang tao na nagimbita kay Joan at Remy. At kasama pa nila ang pinuno ng paglalakbay.

Sa sasakyan sinabi ng mga tao kung ano ang makikita sa pupuntahan nila.

Habang sa biyahe, naguusap lamang sila at bago nila malaman, malapit na pala sila sa lugar. Ang daanan papunta sa bayan ay may madaming dumi at hindi pantay-pantay. Nakita ni Remy ang mga bahay na halos magkapareho laban lamang sa pintura. At iyon ang isa sa kanilang “housing project”.

Pagdating nila, pumasok sila sa isang malaking bakuran at may madaming tao na naghahanda at sumalubong sa kanila. Nakita ni Remy ang kulturang pinoy sa kanilang pagbabati. Nakahanda na ang lahat at sabi ni Remy na baka magsassalita din ang may-ari ng lupa at paano silang umunlad bilang isang nayon.

Pagkatapos nilang kumain ng masasarap na pagkain sa isang bunga ng banana (banana leaf) at nagkamay pati si Joan, nagsimula na ang palatuntunan naalam ni Remy na magiging mahaba.

Malapit na si Remy matulugan pero narinig niya na may kahulugan pala ang sinasabi. at nakita niya na nagsasalita sila sa inggles kahit na baka hindi maintindihan ng ibang mga tao sa bayan na iyon pero masaya parin sila.

Sinabi nila na talagang masaya sila sa pagtulong na ibinigay dahil umunlad sila dahil sa itinuro nila ang mga kaalamang ng pagsasaka at pamumuhay.

Pero ang pinakapinurihan nila ay si Joan dahil kahit na siya ang isang dayuhan lamang ay nagging malaking tulong siya sa kanila.

Nagsasalita lahat ng mga taong naguusap ng inggles at nagtaka si Remy kung bakit sila ay nagiinggles. At tinanong niya kung wala na bang magsasalita ng tagalog? At akala niya walang nakarinig sa kanya pero narinig ang pinuno ng paglalakbay at sabi niya na nagsasalita lamang sila ng Inggles dahil para maintindihan ni Joan.

Pagkatapos napatahimik na lamang si Remy. At pagkatapos na lahat ng taong masalita, nagsalita din si

Joan at sa tuwa ni Remy nagsalita si Joan sa tagalog kahit hindi malinaw at barok.

Natuwa talaga si Remy at siya ang unang nagpalakpak dahil nagulat siya kay Joan pero natuwa din.

Pagpapahalagang Pilipino Pagtutulong sa kapwa Mainit na pagtanggap sa kapwa Pagsusuporta sa asawa Pagiging supportado sa tulong na ibinibigay

Kapintasan Pagalam pa ng isang dayuhan ng iyong bansa kaysa sa iyo Hindi iniisip ang ibang mga tao, pagaalala para sa isang

tao lamang Pagsasalita bago isipin kung tama ba ang sasabihin o

hindi.

KABANATA 23: MAY LAMAYAN SA NAYON

Mga Tauhan

1) Remy – asawa ni Tinoy; ina nina Baby at June2) Tinoy – asawa ni Remy; ama nina Baby at June3) Tata Mente – amain ni Tinoy na namatay4) Mga kamag-anak, mga bisita – nakiramay, nakikain

Mahalagang Pangyayari Tinawagan ni Remy si Tinoy pagkatapos tanggapin ang pasabi na

namatay ang kanyang amain Sariwa pa rin sa kanyang alaala ang mga nangyari noong ang lola naman

ang namatay. Halos mapahiya siya roon dahil wala siyang naging kaalaman sa mga kaugalian. Parang may naganap na pagdiriwang imbes na burol dahil sa mga handa

Halos pareho ang tanawin o naging sitwasyon sa burol ni Tata Mente. Maraming pagkain ang naihanda at napilitan ang mag-asawa na kumain. Naisip ni Remy na malaki ang nagastos ng pamilyang namatayan

Nakita ni Remy ang ugali ng mga tao roon: ang paggastos nang malaki sa pagkain kaysa sa bayad ng serbisyo para sa patay, ang paglakad ng lahat ng nakipaglibing at ang paghalik sa kamay ng yumao

Humagulgol ang isang apo ng namatay na katabi ni Remy at hinagud-hagod niya ang likod nito

Pagkatapos ng ilang araw ay nalaman nila Remy at Tinoy na higit na malaki ang nagastos sa paglalamay at paglilibing sa matanda kaysa sa pagpapagamot sa kanyang nung may sakit pa.

Pagpapahalagang Pilipino Ospitalidad Ang pagiging malapit sa pamilya Pagkakaisa ng pamilya lalo na’t namatayan Pagsasakripsyo at pagmamahal – ang paglakad ng lahat

Mga Kapintasan Sobrang paggastos at paghanda ng maraming pagkain

Sobrang tradisyonal – paghalik sa kamay Mas madami ang nagastos para sa burol kaysa sa

paggagamot

KABANATA 24: LIMPIYA-BOTA

Mga tauhan 1. Remy – asawa ni Tinoy; 2. Tinoy- asawa ni Remy; ang nakawala ng susi; makakalimutin 3. Petra-katulong ng mag-anak na Cruz 3. Nonoy – sampung taong gulang; grade five na; nagtatrabaho na para makapagaral; Ang limpiya-Bota; Matiyaga, hindi laki sa layaw 4. Misis Menta – suki ni Remy; ang nagkwento kay remy ng totoo tungkol kay Nonoy

Mahahalagang pangyayari

Dumating si Nonoy sa bahay ni Remy para malinis niya ang mga sapatos nina Tinoy at Remy ngunit nahuli siya ng dating dahil nag-review pa siya nung nakaraang Sabado pa pala siya hinihintay ni Remy.

Tinanong ni Remy kay Nonoy kung ilang taon na siya at kung anong grade na siya. Siya’y sampung taong gulang at nasa grade five na.

Napansin ni Remy na matagal-tagal na ring naglilinis ng sapatos si Nonoy at hindi tulad ng ibang batang magaso at walang-galang makipag-usap,laluna sa nakatatanda. Talagang mahusay na maglinis ng sapatos si Nonoy at hindi binabalbon ang sapatos. Hindi rin iniiwang marumi ang dakong pinaglilinisan nito ng sapatos. Bukod dito, nag-aaral ang bata.

Malapit na ang bakasyon ni Nonoy at nagtitinda siya ng diyaryo at magasin para sa pasukan niya. Magrarasyon si Remy sa mga magasin na ito. (hindi binanggit ang pangalan ng mga magasin)

Iniwan ni Remy ang Limpiya-Bota upang ipagpatuloy niya ang tinatapos na tahiin.

Biglaang sumagi sa isip ni Remy ang nawawalang susi ni Tinoy. Hinanap niya ito sa mga abubot ni Tinoy: mga klip sa kurbata,himelo,butones ng barong-tagalog,singsing,lighter at relo, ngunit hindi niya ito nakita. At tinanong niya kay Tinoy kung bakit hindi isinama sa ibang susi na may key chain naman. Nakalimutan ni Tinoy.

Sinabi ni Tinoy na magpagawa na lamang ng bago ngunit tinanggihan ito ni Remy, hindi na hinanap.

Nagulat si Remy nang inilagay ni Petra sa kanyang palad ang susi. Nahanap pala ito ni Nonoy sa loob ng medyas ni Tinoy habang nililinis ang

sapatos. Sinabi ni Tinoy na bibigyan niya ng tip si Nonoy pagkatapos. Pinasalamatan ni

Remy si Nonoy. Dumating si Misis Menta. Nagtaka si Remy kung bakit kilala ni Misis Menta si

Nonoy. Nagkwento si Misis Menta kay Remy tungkol kay Nonoy. Nalaman ni Remy na

kapitbahay ito ni Misis Menta at may kaya pala ang pamilya nito.

-sila Nonoy ay may-ari ng malaking supermarket na tinatawag na Pride of The Town, ,at ang mga kapatid ni Nonoy ay nagaaral sa isang exclusive college for boys at ang bunso na babae ay may sariling negosyo, yung flower shop sa supermarket

-Ang panganay na lalaking kapatid ni Nonoy ay kaibigan naman ng anak ni Misis Menta. At minsan, pag walang pasok ang magkaibigan, boy sila sa supermarket at sila ay sinasahuran.

Lalong gumaan ang loob ni Remy kay Nonoy sa kanyang mga nalaman

pagpapahalagang Pilipino

matiyaga-nagtatrabaho si Nonoy imbis na makipaglaro magalang

- Gumamit ng po at opo, nakipagusap ng maayospagpapahalaga sa edukasyonPagtulong sa magulang -mayamantumatayo sa sariling mga paa mababang loob - maawain si Remy pagpapakita ng kabutihan sa kapwa -karagdagang bayad

pagsisikap sa sarili -nagsisikap siyang kumita ng pera, hindi umaasa sa mga magulang Masunuring anak Walang sinasayang na oras - kahit walang pasok, nagtatrabaho pa rin

Mga Kapintasanmakakalimutin-si tinoy mahilig mag kwento ng buhay ng ibang taomagastos - imbis na hanapin muna, mas gusto pang mag pagawa si Tinoy

KABANATA 25: PULITIKA

Ang kabanata na ito ay may pamagat na “pulitika” dahil lagi na ang pulitika ay di-makatarungan at lagi mayroon ito ng pagdadaya. Ang nais ipahiwatig ng kabanatang ito ay mayroon nang pagmamaliit sa mga kandidato at korapsyon sa pagpili ng isang lider o tagapaguna dahil sa masamang pagpulitika.

Tauhan- Remy : Tinulungan niya si Lody sa pagkampanya para kay Purita. Siya

ay hindi nagdadaya at hindi siya sumang-ayon sa mga korapt na metodo sa kampanya.

- Lody: Siya ay ang suki ni Remy sa tahi at siya ay isang editor sa isang pahayagan. Tumutulong din siya kay Purita sa pagkampanya. Nais niya na makita ng tao ang kakayahan ni Purita at hindi lamang sa mga bagay na binibigay ng mga kandidato.

- Purita: Siya ay isang manunulat na Tagalog at nais niya makuha ang isang posisyon sa siyam na direktor ng kanilang pahayagan. Hindi niya gusto magbigay ng bagay sa mga nagboboto dahil nais niyang patunayan na maari siyang manalo sa kanyang mga kakayahan at hindi sa paggagastos.

Mahahalagang Pangyayari- Tinulungan ni Remy si Lody sa pagkakampanya para kay Purita gamit

ng kotse ni Remy. Ang nais nila ay mapasok sana ang isang manunulat na Tagalog (si Purita) sa siyam na direktor ng Press Club sa kanilang pahayagan. Ito ay dahil lagi na lang Inggles ang mga director ng pahayagan. Si Purita ay isang magaling na manunulat at ipinagmamalaki siya ng ibang mga manunulat dahil siya ay gagawing pambato ng mga peryodista sa Tagalog.

- Sa bulwagan, maraming mga tao ay nagbibigay ng madaming bagay sa mga nagboboto, kagaya ng mga tarheta, polyeto, pamaypay, lapis, at iba pa. Pero, ayaw ni Purita na magbigay ng gamit dahil nais niya patunayan na makalulusot siyang maging direktor sa kanyang kakayahan at hindi sa kanyang gastos. Sa kanilang pagkampanya, sinabi din ni Lody kay Remy na naghahanap ang mga kandidato ng mayamang negosyante at pulitiko upang magkasunduan sila. Sa ganito, mas magkakaroon ng publicity ang isang kandidato at mas matipid ito kaysa sa pagpunta sa ahensiya ng public relations. Wala na ang dating mga matapat na peryodista na hindi nagdadaya at si Purita ay isa sa mga huli.

- Sa aktwal na halalan, nang nagboboto na ang mga tao, narinig ni Lody at Remy na ayaw ng mga tao na iboto si Purita sa pagiging director dahil wala siyang nagbigay ng gamit. Nawala ang interes ng tao kay Purita dahil dito. Itinanong ni Remy kung bakit hindi sila nagbigay ng gamit at kinuwento ni Lody na noong isang taon, nang nagkampanya sila, nagbigay sila ng mga iba’t ibang gamit pero hindi pa rin sila ibinoto dahil sila ay Tagalog na manunulat.

- Sa wakas, ang siyam na direktor ay mga manunulat na Inggles, at ang pinakamataas na posisyon ay pumunta sa isang Amerikano. Sa banding huli ng kabanata, nagtataka si Remy kung bakit laging naapi ang mga Pilipino at ang mga Inggles ay laging nananalo.

Pagpapahalagang Pilipino- Pagiging praktikal sa pagplano ng bagay

o Hindi gumastos sina Purita, Lody, at Remy dahil alam nila na pansamantala lamang ang mga ito at nagtiwala sila na lang sa kakayahan ni Purita.

- Pagpapahalaga sa kakayahan o Alam ni Purita na ang kailangan ng kanilang pahayagan ay

ang kakayahan at hindi korapsyon. Hindi nila kailangan

ang taong gumagastos lamang kundi ang isang tao na maari gumawa ng trabahong kailangan sa pagiging isang direktor.

- Pagiging matapat sa sistema at hindi nagdadayao Hindi nagdaya si Purita at naging matapat siya nang hindi

siya nagbayad sa isang negosyante o pulitiko upang lang makuha ang publicity.

Kapintasan- Paggagastos ng sobra upang lang makuha ang boto

o Ang mga nagkakampanya ay walang gumawa kundi maggastos sa mga binibigay sa tao. Umasa sila masyado sa mga bagay at hindi nila tiningnan ang kakayahan ng kandidato.

- Paghangarin sa publicityo Nagbayad ang kandidato sa mga negosyante at pulitiko

upang magkaroon ng publicity at mas pagkakataon upang manalo.

- Pagmamaliit sa mga Pilipinoo Hindi nila pinili ang manunulat na Tagalog kundi ibinoto

nila ang manunulat na Inggles. Naging Amerikano pa ang presidente.

- Hindi nag-iisip ang tao kung sino ang may kakayahan kundi pinipili nila ang kandidato na nagbibigay ng pinakamadaming bagay.

KABANATA 26: Ang KULAY NG NASYONALISMO

– Ito ang tawag sa kabanata na ito dahil ipinapakita dito na maraming bagay ay naikukumpara sa Pilipinas at sa Bangkok, maging parehas man o hindi. Nakikita rin dito na mahal pa rin ni Lita ang Pilipinas kahit na iba na ang kanyang buhay sa Bangkok at matagal na siyang wala dito.

Mga Tauhan Remy – ina ni Baby Lita – matalik na kaibigan ni Baby, asawa ni Dennis Baby – anak ni Remy, matalik na kaibigan ni Lita Vic at Lina – mga anak ni Baby Dennis – asawa ni Lita na taga-Bangkok

Mahahalagang Pangyayari Dumalaw kay Remy si Lita, ang pinakamatalik na kaibigan ni Baby, na

naka-itim.o Napangasawa ni Lita ang kamag-aral niyang si Dennis na

taga-Bangkok at doon sila nanirahan. Bumalik lang saiya sa Pilipinas pagkalipas ng 5 taon dahil namatay ang kanyang tatay.

o Hinanap niya si Baby pero nakabukod na siya kasama and kanyang sariling pamilya, kaya sinamahan na lang siya ni Remy para makapag-usap sila ni Baby.

Nagkuwentuhan sina Lita at Baby at lumabas para kumain at bumili ng pasalubong para sa pamilya ni Lita sa Bangkok.

o Wikang Ingles ang gamit ni Lita sa pakikipag-usap sa kanyang biyenan, hipag at asawa. Ang mga anak niya ay nagsasalita lamang ng Siamese o French pero tuturuan din ng Kastila.

o Maraming parehong pagkain sa Bangkok at Pilipinas pero iba ang timpla.

o Gusto ni Lita na bumukod sila ni Dennis at ang kanilang mga anak sa ibang bahay pero dahil panganay na lalaki si Dennis, parang ama na rin siya ng buong pamilya.

o Ang pamilya ni Dennis ay may sariling family spiritual adviser na siya ang nagbalita kay Lita na wala na ang tatay niya (parehong relihiyon sila).

o Ang tatay ni Dennis ay ang nagbigay sa kanya ng trabaho noong bago pa siya sa Bangkok.

o May mahihigpit na batas sa Bangkok: bawal ang grupu-grupo ngamga bata, binabaril ang mga taong-gobyernong nagkakasala, bawal ang traysikel, etc…

Nagpapasama si Lita kay Baby na kumuha ng papeles na kailangan niya sa kanyang pag-uwi. Nakiumpiska ang kanyang mga papeles dahil hindi niya dala ang papeles na magpapatunay na siya ay isang citizen ng Bangkok para makabalik muli siya doon.

Walang umasikaso sa kanila kaya nagtagal sila doon.

o Ulit-ulit silang bumabati na “Magandang Hapon” pero hindi sila pinapansin (parang abalang-abala).

Sinagot lang sila nang bumati si Lita ng “Good Afternoon”o Sinabi sa kanila na bumalik na lang bukas dahil malapit

nang mag-alas-singko, kahit mayroon pa silang 30 minuto. Nainis si Baby sa kanyang sariling kababayan.

Pagpapahalagang Pilipino Pagiging malapit sa mga kapamilya at kaibigan kahit malayo kayo Pagkakaroon ng “hospitality” Pagrerespeto sa ibang mga kultura

Kapintasan Paggugusto sa wikang Ingles kaysa sa sariling wika, Tagalog Pagiging tamad ng mga employado

KABANATA 27: BAGONG USO

TauhanRemy -asawa ni Tinoy

-ina ni JuneTinoy -asawa ni Remy

-ama ni JuneJune -anak nina Remy at Tinoy

-inisip nila dati na magkakatuluyan sila ni EdongNana Onang -matalik na kaibigan ng yumaong ina ni Remy.

-ina ni Islaw -lola ni Edong

Islaw- -anak ni Nana Onang -asawa ni Pinang-ama ni Edong-nagtratrabaho sa piyer

Pinang-ina ni Edong-asawa ni Islaw-nagtatahi

Mang Julian - namatayEdong -anak nina Islaw at Pinang

-apo ni Nana Onang-halos magkasinggulang sila ni June-mabuting lalaki,matiyaga,responsible at matalino-tapos sa Komersiyo at tintapos ang Law

Sabel -ang binabakalan ng mga tao

Mahalagang Pangyayari Nabasa ni Tinoy sa peryodiko ang obituary ni Mang Julian. Kaya nagtungo

sila kina Mang Julian para maglamay. Dahil malapit lamang ang bahay ni Nana Onang doon, bumisita narin sina Tinoy at Remy kina Nana Onang.

Mainit na sinalubong ni Nana Onang sila. Pinaupo muna sila at tinawag niya si Islaw. Nang bumalik si Nana Onang, kasama na niya si Islaw.

Ang kanilang pinagusapana. Sinabi ni Islaw na kagabi pa siya naglamay at nandoon siya ulit

dahil si Pinang naman ang maglalamay sa araw na iyon.b. Pinaliwanag ni Tinoy kung paano niya nalaman na namatay si

Mang Julian.c. Pinagmalaki ni Nana Onang kung gaano kabait, katalino at kasipag

ang apo niya na si Edong.d. Nasabi ni Nana Onang na siya na lamang ang natirang matanda doon.e. Nabanggit din na hindi pa nakakakursunada si Edong at nabanggit din ni Remy na may anak na na lalaki si June. Sinabi narin nila na mas maganda na iyon kaysa makakuha si Edong ng mga kung anong babae nalang.f. Sinabi ni Islaw na nakatapos na si Edong ng Komersiyo at ngayon tinatapos niya ang Law. g. Sinabi ni Nana Onang na ang mga tao sa kanila ay nagpapalipas oras lamang kaysa maglamay sa namatay.h. Nasabi ni Nana Onang na ang bagong lipat sa kanila ay sinusitis ng pangkat ni Damian. Hinihingan nila sila ng pang-inum at sigarilyo.

Nakarinig sila ng gitara. Pinaliwanag ni Nana Onang na ginagawa talaga ng mga taga doon iyon at hindi sila nagpapaalam sa may-bahay kung maaari ito gawin.

Lumapit si Nana Onang sa bintana at nakita si Sabel na galit na galit at sinisigawan ang mga dating kabakarda ng anak niya na nanghihingi sa kanila. Noon kasi, ang anak niya ay badugan at sumamasama sa barkadang hindi marunong magbanat ng buto(do some work) at hindi marunong magsikap sa buhay subalit nang naintindihan ng anak ni Aling Sabel na wala itong patutunguhan ay nagbagong buhay siya at nagtrabaho. Ngayon na may trabaho na ang anak ni Aling Sabel, sila naman ang hinihingan nila.

Sinabi ni Islaw ‘Yan ang bagong uso nito, kapag mahina-hina ka, babushka ka na lang…ang walang kalaban-laban’.

Pagpapahalagang Pilipino Magandang pakikitungo sa bisita Pagiging responsable sa buhay Pagbibisita sa patay para maglamay Pagiging seryoso sa pagaaral

Kapintasan Pag-gamit ng ibang tao para sa sariling kaligayahan Paghihingi ng pang-inom at sigarilyo sa hindi kilala Nagiging pabaya sa sarili Pagiging masyadong mayabang Pagkawala ng pasensya Pagiging tamad

KABANATA 28: PAGLINGON

TAUHANRemy TinoyNardo Baby June FredVic Osi

MAHALAGANG PANGYAYARI Kalahating oras bago sumapit and hatinggabi ay nanunood si Remy

ng mga paputok sa kanyang bintana (BAGONG TAON) Nakita siya ni Tinoy. Sabi ni Tinoy na masaya na sa kanila dahil may

maraming bahayo Naalala ni Remy noong bagong lipat sila doon.

Katutuntong pa lamang ni Baby sa hayskul at si June ay sa elementary.

o Sa unang bagong taon nila doon, nalungkot si June dahil sabi na walang bahay doon at gusto niya sa Maynila

Nalungkot si Remy sa isipo Naramdaman ni Tinoy dahil sa katahimikan niya

Naalala ni Remy ang hapon ng araw na iyono Maghapon doon sina Baby. Nang gumagabi, pumunta

doon si June, Fred at Osi. Naglalaro sina Osi at Vic.o Sabi ni Baby na kumain na sila agad nang malapit na sa

9:00pm dahil kawawa ang bahay kung walang tao sa hatinggabi

o Sabi ni June na tama ang iniisip ni Baby dahil kailanga rin nilang umalis para bumisita sa pamilya ni Fred.

Bumalik si Remy sa kanyang sarili nang may pumutok na rebentador Tinanong ni Tinoy si Remy kung sasalubungin niya ang Bagong Taon

na malungkoto Sinabi ni Remy na hindi naman, sasabihin niya sana na

talagang dapat naroon sina Baby at sina June sa kanilang bahay. Pero kung sinabi niya iyon, baka akala nila na ayaw ni Remy na itinataboy niya sila.

Sabi ni Tinoy na napansin ni Nardo na nalulungkot si Remy. Narinig niya na sabi kay Baby na baka ayaw ni Remy na umalis na sila, kaya hindi silang umuwi kaagad

o Hindi gusto ni Remy na agawin ang karapatan nila, gusto rin niya na kasama ang kanilang pamilya. Masakit pa ang loob

Tumunog ang telepono. Sinagot ni Tinoy, at sinabi niya na para kay Remy

o Sinagot ni Remy at si Osi ay and nasa kabila. Binabati sila. Sinasabi ni Osi na sa kanilang dalawa raw ni Vic dahil walang telepono kina Vic

o Nang binate sila ni Osi at Vic, nalaman ulit ni Remy noong bata pa sina Baby at June

o Sabi ni Remy kay Tinoy na alam na alam ni Baby at June ang tradisyon ng pamilya

KAPINTASAN-----------------PAGPAPAHALAGANG PILIPINO

pagkamalapit ng isang pamilya

KABANATA 29: KASALAN

Tauhan Remy – taga-tahi ng damit pangkasal ni Isyang Tinoy – pinsang makalawa (2nd cousin) ni Isyang Isyang – anak ni Ka Idad; ikakasal kay Daniel Daniel – ang mapapangasawa ni Isyang; magiging manugang ni Ka Idad Ka Idad – ina ni Isyang

Mahahalagang Pangyayari Ikakasal and pinsang makalawa ni Tinoy Inimbita sina Remy at Tinoy dito Si remy ay ang tagapag-tahi nga damit pangkasal ni Isyang Hindi pinayagan ni Ka Idad na isukat ni Isyang ang damit

o Dahilan: baka hindi matuloy ang kasal Sinabi rin niya na kapag hinubad ni Isyang ang damit pangkasal ay

kukunin ito ng manugango Dahilan: para hindi maubos sa lalaki lamang ang

pagtingin ng babae, kundi sa buong pamilya rin Sa araw ng kasal, umalis ng maaga sina Tinoy at Remy patungong bahay

ni Ka Idad Magulo ang bahay, ang mga nag-aasikaso ay ang mga kamag-anakan ng

lalaking ikakasal kay Isyango Ang pamilya ng lalaki ay ang nagbayad sa buong

selebrasyon at ang nag-asikaso ng lahat Nakiusap si Isyang kay Remy na tulungan siyang magbihis

o Ipinagmamalaki ni Isyang na si Remy ang gumawa ng damit niya

Dumating si Daniel, ang mapapangasawa ni Isyang May matandang lalaki na nagpahayag ng simula ng kasal Lumuhod si Daniel sa harap ni Isyang at nangako siya sa harap ng lahat

na si Isyang lamang ang kanyang mamahalin habang buhay May hawak na palayok (pot) ang matandang lalaki at pinalo niya ito

gamit ng isang putol na kahoy. Nagsigawan ang lahat noong nabasag ang palayok at sinabi ng tao na magkakaroon ng maraming anak sina Isyang at Daniel

o Dahilan: ang bilang ng pirasong nabasag ay ang bilang din ng magiging anak nila

Habang naglalakad patungong simbahan, may dinaanan na bahay (ari ng ikakasal) na bagong gawa ngunit hindi pa ito tapos

o Dahilan: itatapos ng mag-asawa ang bahay na magkasama ( <- hindi literal)

Sa simbahan, nagsindi ng kandila ang ikinakasal at lahat ng tao ay nagtutulak upang makita ang kalagayan ng kandila – kung ano ang masmaliwanag, o kaya kung may namatay

o Dahilan: ang kandila ay simbolo ng buhay ng ikinakasal. Ang sinumang nagsindi ng kandila na may masmaliwanag na apoy ay magkakaroon ng masmahabang buhay; ang sinumang nagsindi ng kandila na namatay ang apoy ay mamamatay din ng una

Bumalik ang lahat sa bahay ni Ka Idad. Nag-agahan ang lahat hanggang ika-sampu ng umaga. Pagkatapos ay lumipat ang mga tao upang kumain naman sa bahay ng manugang

Gusto nang umuwi nina Remy at Tinoy ngunit hindi sila nakahindi sa imbitasyong pumunta sa ibang bahay

Sa gitna ng selebrasyon sa bahay ng lalaki, umalis sina Remy at Tinoy Pauwi ay sinabi ni Remy na kahit hindi malayo sa Maynila sina Ka Idad ay

madami pa ring tradisyon at kaugalian na makikita sa kanilang buhay

Pagpapahalagang Pilipino Pagsasama-sama ng buong pamilya (kahit ang malalayong kamag-

anak) Pagpapahalaga sa mga tradisyon at kaugalian

Kapintasan Paniniwala sa mga pamahiin

Pag-alis sa lugar na hindi nagpapaalam sa namamahala ng selebrasyon Lahat ng gastos ay napunta lamang sa pamilya ng lalaki

Mga Pamahiin/Kaugalian1. pagsukat ng damit – kung ito ay gagawin, baka hindi matuloy ang kasal2. kinukuha ang damit – upang hindi maubos sa lalaki ang pagtingin ng babae, kundi rin sa buong pamilya3. anong kandila ang masmaliwanag – nagsisimbolo ng kinabukasan ng buhay ng ikakasal4. pagpalo ng palayok – bilang ng piraso ay bilang ng magiging anak5. pagbiyahe bago ikasal – kung mangyari ito, maaaring mamatay ang ikakasal

6. bahay ay hindi tapos – ang bagong kasal ay bahalang magtapos sa bahay na magkasama

KABANATA 30: IBA NA NGAYONMga Tauhan

Misis Montes-kapitbahay nina Remy at Tinoy Remy-lola ni Vic at ina nina Baby at June

-sanay siya sa tradisyonal na paraan na pagdiwang sa Mahal na Araw Tinoy lolo ni Vic at ama nina Baby at June Vic-anak ni Baby at apo nina Remy at Tinoy Fred- asawa ni June na laging nagtratrabaho June-anak nina Tinoy at Remy at asawa ni Fred Nardo- ang asawa ni Baby Baby-anak nina Tinoy at Remy Petra-katulong nina Tinoy at Remy

Mahahalagang Pangyayari

Lumabas si Remy sa bahay at narinig niya ng ingay galing sa isang trak. Pumupunta sina Misis Montes sa Tagaytay para sa Mahal na Araw. Di gusto ni Remy ito dahil imbis na nagdarasal sa okasyon na to, nagsasaya sila. Pinuntahan nina Tinoy at Vic si Remy at lumalakad sila patungong simbahan ng sinabi ni Vic na napapagod siya. Sabi naman ni Remy na matutuwa si Hesus dahil nagsasakripisyo siya.

Ipinaliwanag nina Remy at Tinoy kay Vic na ang Pasko ng Pagkabuhay ay ang katapusan ng Pasyon o paghihirap ni Kristo. Tinatawag din ito ng Pasko ng Matatanda. Ang Pasko ng pagsilang ay ang Pasko ng mga bata.

Nakaabot sila sa simbahan at narinig nila ang taong nagbabasa ng Pasyon. Nagalit si Remy dahil ginagamit niya ang isang loudspeaker. Bukod pa dito, iniiba niya ang tono ng pagbasa. Sabi ni Tinoy na mabuti naman ito dahil walang sigla ang lumang tono. Ngayon, walang maaantok. At dahil sa loudspeaker, naaabot ng malayo ang pagbasa. Kahit na, ang akala ni Remy ay nawawala ang kultura at kahulugan ng Pasyon.

Nang nasa bahay na sila, dumating sina Baby, Nardo, June, at Osi. Sabi ni June na hahabol pa si Fred dahil nagtratrabaho pa siya. Madalas na hindi siya nakakapunta sa mga okasyon na dapat magkasama ang pamilya dahil mahirap ang kanyang trabaho, pero nauunawaan ito ni June.

Sinabi ni Remy na nagluto siya ng ibang pagkain para sa Mahal Na Araw (walang nang karne atbp). Ang pakli ni Tinoy ay pinapansin ni Remy ang pagbabago ng iba, pero pinapasok niya rin ng kabaguhan sa kanyang pagluluto.

Pumasok si Petra na may dalang balita. Naaksidente ang trak nina Misis Montes. Sumama ang loob ni Remy.

Kasal na nina June at Fred at nagsipag piknik ang iba na kasali sa kasal sa tagaytay bago ang nasabing kasalan. Matapos mapagalaman ito ni Remy ay kinagalitan niya ang mga ito dahil para sa kanya masamang mag liwaliw pag Biyernes Santo. Pumasok si Petra sa Kuwarto at humahagusgos binalita nito na naaksidente ang mga umalis papuntang Tagaytay.

Inaya ng maganak na ayain ang kanilang Lola Remy sa Guam upang makapagpahinga dahil sa dami ng mga nanyari. Madami ang nalungkot at nag bilin ng pasalubong sa kanilang lola. Sa huli naiyak si Remy at di na nagawang kumaway pa sa kanyangmag-anak dahil sa hina nito.

Pampapahalagang Pilipino

1. Pagpapahalaga sa relihiyon at ang mga tradisyon nito2. Pagtuturo ng halaga ng relihiyon sa ibang tao

Mga Kapintasan

1. Nagsasaya sa Mahal na Araw imbis na nagdarasal at nagsakripisyo 2. Pagiging isang ipokrita-pinapansin ni Remy ang kabaguhan ng iba pero may iniiba rin siya3. Pagbibigay ng mas maraming kalagahan ang trabaho kaysa sa pamilya

SUMMARYBuod

Ang istorya ay iikot sa pamilya ni Remy at ni Tinoy na may dalawang supling. Sina June at Baby.

Si Remy ay isang mananahi at si Tinoy naman ay isang naming kawani. Nag aaral ang kanilang dalawang anak si baby na mas nakakatanda sa kanilang dalawa ni June. Nagsimula ang kwento ng nagsasaing si Remy at nasunog ito. Sobrang alala ni Remy dahil wala na silang pambili ng bagong bigas. Sabi naman niya kay tinoy na ipagpapalit na lamang niya kina Aling Tomasa at ipagpapalit sa bagong bigas. Sabi naman ni Tinoy na saying ang bigas ngunit kung mapapalitan ay ayus na din.

Nagkaroon ng balibalita sa opisina nina Tinoy na magkakaroon dawn g promosyon. Pag na promote ang nakakataas kay tinoy siguradong ma promote din ito. Ibinalita niya ito sa kanyang pamilya at sila ay nag saya. Si Tinoy ay nagaaral pa at may nakaklasi itong mabait na babae. Si Misis Esteban ay matulungin kay tinoy at pinagselosan ito ni Remy kayat pinuntahan niya ito sa Eskuwelahan nito. Pinakilala ito ni Tinoy sa kanya at nagtawa sa Tinoy dahil nag seselos si Remy sa isang babae nakasal at napakataba pa. Hindi natuloy ang promosyon sa dibisyon nila dahil nag hire ang kumpanya ng bagong Ahente naikinalungkot ng buong pamilya at ng mga umaasa sa promosyon.

May isang babae na nagaantay sa labas ng bahay nina Remy. Isa itong kalahok galling sa Peach face powder na nang hihingi ng singkwenta sentimos at sulat upang manalo ito sa nasabing programa. Hindi ito pinaunlakan ni Remy at ikinuwento ito ni Remy kay Tinoy at nagtawa ito at sinabing singkwenta sentimos lang di mo pa binigyan!

Isang araw matapos umuwi ni Baby galling sa kanyang iskuwelahan nagtanung ito sa kanyang nanay kung mayaman ba sila Sioning. Sumingit naman si Petra at sinabing hindi ito mayaman at nagalit si Remy at pinatahimik ito. Pinagusapan nila kung paano nagpapataasan ang pamilya nila Sioning at nina Misis Rubio.

May isang lasenggo na pumunta kina Remy ito ay isang lasenggo na nanghihingi ng Abuloy kapag may namamatayan sa bawat bahay sa kanilang lugar. Alam ni Remy na ito ay mapupunta lamang sa mga lasenggo kaya hindi ito nagbigay ng abuloyna ikinagalit ng lasenggo. Isang araw may nanyaring kaguluhan ng magalit ito sa isang Jeepney driver na hinigan nito at hindi nagbigay.

Magpipista na kina Remy at napakadami nitong dapat tapusin na mga Tahi mula sa kanyang mga suki. Gabi na at nagising si Tinoy ng Makita niya si remy at inakalang magtatahi pa ito. Sabi ni Remy na Tinitignan lang uli niya kung maayos nab a ang mga Order sa kanya. Naglabas si Remy ng isa pang tela at sinabi niya kay Tinoy na para sa mga anak nila ang Telang iyon.

Isang araw ay nasa sala sina Baby at June. Inaantay nila ang kanilang Ina dahil magpapaalam sila dahil kaarawan ng isang kaibigan nila at inimbitahan silang pumunta sa bahay nito sa may Ermita. Noong una ay kabado si Remy at Tinoy ngunit Pinayagan din nila ito. Nagtagal bago nakabalik ang dalawa na pinagalala ni Remy ngunit natuwa ito dahil inihatid pa silang dalawa ng mga kaibigan nila.

Bumisita si Mister Bernal sa bahay nila Baby at Ipinakilala nito ang anak na binata nito kay Baby. Isang sabado bumalik ang anak ni Mister Bernal na si Eddie sa bahay nila Remy upang dalawin si Baby.

Sa simula ay nagsisi si Remy kung bakit pinipilit niya si Tinoy na bumili ng Pribadong lote ngunit sa huli ay nawala iyion at pinagplanuhan nila na patayuan ito ng bahay. Ang napili nilang gagawa ay sila Tata Ponso. Dinalan nila ito ng

pagkain at napaisip sila. Nakatipid nga sila ngunit may utang naman sila ng loob.

Ayaw ng makielam ni Remy sa paghahanda ng kasal ni june at Fred gayunman di ito tumanggi ng hilingin nito na tumahi ito ng magiging damit pangkasal niya.Matapos ang kasal ay naghingi ang dalawa ng pera sa kanilang mga magulang at ginastos sa kanilang honeymoon.

Abalang abala si Remy sa pag aayos sa kanyang bakuran. SI vi capo niya ay nakakita ng isang uod at sinabi nito na wag itong guntingin ng kanyang lola Remy. Sabi naman ni Remy na nakakasira sa halaman ang mga ito. Sabi ni Vic na kung ito daw ang nagiging paruparo at sinabi ni Vic na nais niya itong alagaan. Inalagaan ni Vic ang uod hanggang sa ito ay maging isang paru paro sa loob ng isang kahon na may mga butas. Nang maging paru paro ito ay lumabas ito sa kahon at di ito namalayan ni Vic. Nagiiyak ito hanggang sa tinahan ito ni Remy at tinuro ang paru paro na nasa Kurtina.

Ngiti ngiti si Remy habang nakatingin sa mga larawan sa tangang magasin. Pahapyaw niyang binabasa ang mga nakasulat nakasama ng mga larawan. Nag aaway sila ni Tinoy kung bakit hindi totoo ang mga nasa Magasin. SInabi ni Tinoy na di naman ito katulad ng diyaryo na pawing katotohanan lamang ang nilalaman. Sabi ni Tinoy na kung maglalagay ang Magasin ng masasamang Artikulo ay magiging bad publicity ito.

Noong una hindi pinansin ni Remy ang kaibigan ni June galling amerika na si Joan. Isa etong amerikana na nais tumulong sa community nila Remy. Naging masaya ang mga tao sa pag tulong ni Joan lalo na ng tumulong ito sa housing project nila Remy. Nakangiti si Joan ng humarap sa Mikropono at sinabing “Meynga Keybigeyn Meyreming Seleymet pow sa leyhat” at masigla itong yumukod. Si Remy ang unang pumalakpak bago ito nagpatuloy sa mga sasabihin nito.

Sinabi ni Remy kay Tinoy na mamaya na ang lamay ni Tata Mente. Nakilala niya sa lamay si Nonoy na kinagaanan ng loob nito.

Kasal na nina June at Fred at nagsipag piknik ang iba na kasali sa kasal sa tagaytay bago ang nasabing kasalan. Matapos mapagalaman ito ni Remy ay kinagalitan niya ang mga ito dahil para sa kanya masamang mag liwaliw pag Biyernes Santo. Pumasok si Petra sa Kuwarto at humahagusgos binalita nito na naaksidente ang mga umalis papuntang Tagaytay.

Inaya ng maganak na ayain ang kanilang Lola Remy sa Guam upang makapagpahinga dahil sa dami ng mga nanyari. Madami ang nalungkot at nag bilin ng pasalubong sa kanilang lola. Sa huli naiyak si Remy at di na nagawang kumaway pa sa kanyangmag-anak dahil sa hina nito.

TITSER Liwayway Arceo Ang nobelang Titser ni Liwayway Arceo ay sumesentro sa buhay ng mag-

asawang Amelita at Mauro na kapwa pinili ang propesyon ng pagtuturo. Nakapokus ang naratibo sa mariing di-pagsangayon ni Aling Rosa, ang ina ni Amelita, sa pagsasamahan ng dalawa. Sapagkat ang kanyang apat na anak ay nakapagtapos sa kolehiyo ng may "titulo," tutol si Aling Rosa sa pagkuha ng kursong edukasyon ng kanyang bunso, dala na rin ng kaisipang hindi titulong maituturing ang pagiging "titser", bukod pa sa kakarampot na sweldong nakukuha ng anak. Gayunpaman, nakahanap ng pag-asa si Aling Rosa sa katauhan ni Osmundo, isang binata mula sa pamilya ng mga asendero na sumusuyo kay Amelita. Subalit nabigo muli si Aling Rosa sapagkat iba ang iniibig ng kanyang dalaga, at ito'y walang iba kung hindi si Mauro, isang ring guro sa pampublikong paaralan.

Ang nobelang Titser ni Liwayway Arceo ay sumesentro sa buhay ng mag-asawang Amelita at Mauro na kapwa pinili ang propesyon ng pagtuturo. Nakapokus ang naratibo sa mariing di-pagsangayon ni Aling Rosa, ang ina ni Amelita, sa pagsasamahan ng dalawa. Sapagkat ang kanyang apat na anak ay nakapagtapos sa kolehiyo ng may "titulo," tutol si Aling Rosa sa pagkuha ng kursong edukasyon ng kanyang bunso, dala na rin ng kaisipang hindi titulong maituturing ang pagiging "titser", bukod pa sa kakarampot na sweldong nakukuha ng anak. Gayunpaman, nakahanap ng pag-asa si Aling

Rosa sa katauhan ni Osmundo, isang binata mula sa pamilya ng mga asendero na sumusuyo kay Amelita. Subalit nabigo muli si Aling Rosa sapagkat iba ang iniibig ng kanyang dalaga, at ito'y walang iba kung hindi si Mauro, isang ring guro sa pampublikong paaralan.

Nang malaman na ipapakasal siya ni Aling Rosa sa binatang si Osmundo, agad na nagkipagisang dibdib si Amelita kay Mauro. Dahil sa pagkabigo, at dahil na rin sa poot sa bunsong anak, umalis si Aling Rosa sa probinsya at nagbakasyon sa mga anak na nasa Maynila. Bagamat doon ay hindi siya inaaasikaso ng mga anak, labis pa rin ang kanyang kaligayahan dahil sa asensong tinatamasa ng mga ito, at ikinakatwiran na lamang sa sarili na talagang abala ang mga taong mauunlad ang buhay. Samantala, sa probinsya, nagdesisyon rin ang binatang si Osmundo na umalis na sa nayon at magtungo sa Estados Unidos. Ngunit bago mangyari ito ay gumawa siya ng maitim na plano laban sa mga bagong kasal. Inutusan niya ang isa sa mga katiwala na patayin si Mauro. Subalit wala sa kaalaman ni Osmundo na hindi ito ginawa ng kanyang inutusan sapagkat ang anak nito ay minsan ring pinagmalasakitan ng gurong si Mauro.

Nasa ikapitong buwan pa lamang ng pagdadalantao si Amelita nang ipinanganak ang kanilang anak na si Rosalida. Dahil kulang sa buwan ang bata ay kailangan nitong manatili sa ospital. Nalaman ito ni Aling Rosa at agad na binisita ang anak, sa kabila ng hinanakit. Kahit ganito ang sitwasyon, hindi pa rin tumitigil ang ina ni Amelita sa pagsasaring ukol sa mahirap na pamumuhay ng mag-asawa. Ipinamumukha pa rin niya ang matinding pagtutol sa manugang na si Mauro.

Lumipas ang ilang taon. Lumaki si Rosalida na isang mabait at matalinong bata. Isang araw ay nagbalik si Osmundo sa probinsya, at nagkaroon ng malaking pagdiriwang para sa kanyang pagdating. Doon muling nagkatagpo sina Mauro at Osmundo, subalit kinalimutan na ng dalawa ang nakaraan. Taliwas naman dito ang nadaramang pangamba ni Amelita sa pagbabalik ng masugid na panliligaw. Nararamdaman nitong may plano itong masama laban sa kanyang pamilya.

Hindi pa rin nawawala ang pag-ibig ni Osmundo kay Amelita, kahit na may asawa't anak pa ito. Nagkaroon ng pagkakataong makilala niya si Rosalida, at naging magaan ang loob nito sa bata. Isang araw ay naisipang ipasyal ni Osmundo si Rosalida sa kanyang hasyenda. Wala ito sa kaalaman nina Mauro at Amelita, at labis na nag-alala ang mag-asawa. Buong akala nila'y si Rosalida ang paghihigantihan ni Osmundo ngunit di naglaon ay nagbalik rin ang bata, ipinagmamalaki pa ang kabaitang ginawa ni Osmundo. Di nagtagal, napagkuro na rin ni Osmundo na tuluyan ng tumira sa ibang bansa at kalimutan ang minamahal na si Amelita.

Nagkaroon ng malubhang karamdaman si Aling Rosa. Hinanap niya ang kanyang mga anak ngunit wala ni isa mang dumating maliban kay Amelita na matiyagang nag-asikaso sa kanya. Pawang gamot at padalang pera lamang ang ipinaabot ng apat na anak. At doon natauhan ang matanda sa kanyang pagkakamali.

Malinaw na ipinakita ng nobela ang agam-agam na kinakaharap ng bawat guro. Ano ang dapat piliin, ang makapaglingkod sa pamayanan kapalit ng isang kahig, isang tukang pamumuhay, o ang makatikim ng karangyaan kapalit ng pagtalikod sa propesyong nais na tahakin? Ang karakter ni Aling Rosa ang nagsilbing tagapag-tibay sa agam-agam na ito. Siya ang nagpamukha kay Amelita at Mauro ng magiging kapalit ng pagiging ideal ng mag-asawa: ang paghihikahos sa aspetong pinansyal, ang pagiging "Sampu, sampera."

Ang nobela ni Arceo, bagama't halos animnapung taon na ang nakaraan mula sa pagkakalathala nito, ay maliwanag pa ring sumasalamin sa kalagayan ng mga titser sa kasalukuyang panahon. Sila ang nagsisilbing tagapaghubog ng kaisipan ng susunod na henerasyon, ngunit sila'y binibigyan lamang na maliit na pahalaga. Isang patunay nito ang laganap pa ring paggigiit ng mga guro para sa mas mataas na sahod, na kung pagbigyan man ng pansin ng gobyerno'y di pa rin sapat para sa trabahong kanilang ginagawa.

Marahil luma na sa atin ang kasabihang, "kung ayaw mong maghirap, huwag kang magtitser." At ang kalumaan nito siguro ang naging dahilan kung bakit tinatanggap na lamang natin itong isang masakit na katotohanan na walang solusyon. "Ang pagtuturo'y isang bokasyon, hindi propesyon," wika nga. Ang kaisipang ito na rin marahil ang dahilan kung bakit pinipili ng ibang mga guro sa kasalukuyan ang magtrabaho sa ibang bansa kaysa sa sariling bayan: una'y nagagawa nila ang gusto nilang gawin, at ikalawa'y

nagagawa nila ito ng may natatanggap na pagpapahalaga at pribilehiyo. Sa lipunang ito,marahil kailangan na nating buwagin ang kaisipang kailangang magsakripisyo ng mga guro. Marahil kailangan na nating bigyan ng mataas na pagtingin at kabayaran ang pagsisilbing ginagawa ng mga titser ng lipunan. Sila ang tagapaghulma ng mga susunod na "tituladong" mamamayang tinitingala ni Aling Rosa. Sila ang gagawa ng mga bagong "Dr.", "Atty.", "Engr.", "PhD" at iba pa. Bakit kailangan nilang maghirap pinansyal?

Pamagat: Titser Awtor: Liwayway A. Arceo Uri ng Panitikan: Nobela, isang serye mula sa magasing Liwayway noong 1950's Wika: Pilipino Taon ng Paglalathala: 1995 Tagapaglimbag: Ateneo de Manila University Press Protagonista: Amelita Martinez at Mauro Lugar: Isang pamayanan sa kanayunan Punto de bista: Ikatlong Persona Tema: pakikialam ng ina sa pag-aasawa at propesyon ng anak, pag-iibigan ng dalawang guro sa kabila ng kahirapan