Prof. Dr. André Aleman(UMCG – BCN-Neuroimaging Center)

Keynotespeech

Wat gebeurt er in je hersenen, als je ouder wordt?

Het SeniorenbreinAndré Aleman

Foto Siese Veenstra

De myth

e “Alles gaat achteruit bij het ouder worden”

De feiten: sommige mentale functies gaan achteruit, sommige verbeteren

Valt mie nait of…

Vooroordelen?

“Netwerken van familie, vrienden en kennissen krimpen drastisch bij het ouder worden” (13% goed: het is niet zo)

“Bezoek van kinderen is de laatste 20 jaar afgenomen” (25% goed: het is niet zo)

Het geheim van oud worden

Jeanne Calment, 122

Henny van Andel-Schipper, 115

Welke vaardigheid vermindert? Wat gaat het sterkst achteruit bij het

ouder worden: A) geheugen B) denksnelheid C) ruimtelijke oriëntatie (kaartlezen, de

weg vinden) D) plannen, organiseren

Wanneer?

A) rond het 20e levensjaar

B) rond het 40e levensjaar

C) rond het 50e levensjaar

D) rond het 60e levensjaar

Mentale snelheid

Hoe hard gaat het?

Diversiteit

Geheugen

Woorden onthouden

Appel Mandarijn Peer Huis Tuin Auto Bus Trein Pet Muts

Wat gaat achteruit en wanneer?

Tuin

Bus

Perzik

Trein

Hoed

Sinaasappel

Peer

Sociale verbanden begrijpen, communiceren

Emotionele stabiliteit

Neuroticisme

Jaloezie en chagrijn (stemmingswisselingen)

Lucas & Brent, 2009

Geluk

wijsheid

Wat is wijsheid? Complexe zaken kunnen doorgronden, inclusief

relaties tussen mensen Kennis en levenservaring Zelfreflectie en zelfkritiek Het accepteren van andermans perspectief en

waarden Empathie en liefde voor de mensheid Oriëntatie op het goede Emotionele stabiliteit Besluitvaardigheid in onzekere situaties

Hersengebieden die het meest getroffen worden

Het netwerk van snelwegen

(Davis et al., 2009, Neuroimage)

Plakken en verknopingen

Leeftijd: MCI, AD60 jaar: 2.5%, 1%75 jaar: 12%, 5%85 jaar: 40%, 20%

Compensatie: extra zeilen bijzetten

Cabeza et al. Cereb. Cortex (2004)

Okinawa: gezond ouder worden

96 year-old karate master, Seikichi Uehara    

Het okinawa-dieetCalorie-arm, vetarm, suikerarm, rijk aan voedingstoffen (anti-oxidanten): groenten, fruit, rijst, granen, thee, vis, schelpdieren

Alcohol?

Blijf actief!

Betere vertakking kleine bloedvaten = betere doorbloeding hersenweefsel

Murugesan e.a. (2012)

Lichaamsbeweging hangt samen met verminderde eiwitopeenhoping (amyloïd beta en gefosforileerd tau) en heeft ontstekingsremmende werking in hersenweefsel

Sport bevordert activiteit van groeifactoren

Harms e.a. 2011

oestrogenen

testosteron

Mentale activiteit en training

Mozolic e.a. (2010)

Werken tot je 70ste?

7585

76

Spiritualiteit, mindfulness

Chronische stress > meer eiwitophoping

Beter welbevinden > beter cognitief functioneren

Mindfulness en hersenactiviteit bij ouderen

Prakash et al. SCAN 2012

Vijfpuntenplan van Marian Diamond

-Dieet

-Lichaamsbeweging

-Uitdaging

-Nieuwheid

-Liefde

Implicaties voor zorgverstrekkers in de ouderenzorg

Grote verschillen tussen ouderen in

cognitieve capaciteiten

Populatie 80+ wordt 3x zo groot in komende

20 jaar

Ouderen willen meer onafhankelijkheid in

leefvormen

Communicatie afstemmen op cognitieve

capaciteiten

Meer gebruik van multimedia en robotica

(Alvast) een goede oude dag gewenst!

Meer weten?