Analyzing the Narrative Structure of Jamalzadeh and

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. Ph.D. Candidate in Linguistics, Islamic Azad University- Tehran North Branch-

Researcher, Payame Noor University, Tehran, Iran;

ORCID ID: http://orcid.org/0000-0002-6272-0615

2. Corresponding author: Associate Professor in General Linguistics Department, Payame

Noor University, Tehran, Iran; Email:[email protected]

ORCID ID: http://orcid.org/0000-0003-2654-7429

3. Assistant Professor in English Literature and Language Department, Islamic Azad

University, Tehran North Branch; ORCID ID: http://orcid.org/0000-0003-0948-6011

Language Related Research E-ISSN: 2383-0816

https://lrr.modares.ac.ir

https://doi.org/10.29252/LRR.12.4.17

Vol. 12, No. 4, Tome 64

pp. 495-529

October & November 2021

Analyzing the Narrative Structure of Jamalzadeh and

Anderson’s Short Stories :A Semiotic Approach

Fatemeh Jamshidi1

, Ali Karimi Firoozjaei2* , & Shohreh Chavoshian

3

Abstract

One of the stages of recognizing the intellectual, cultural and emotional characteristics

of nations possessing culture and literature is the adjustment of their literary works.

Semiotic approach reaches meaning through the literary text, and in this process,

regimes of discourse as the main elements of discourse shape the narrative and change

from one status to another. This study analyzes Savab ya Gonah by Jamalzadeh and

The Corn Planting by Anderson ;the Iranian and American writers in the framework

of Greimas’s semiotic model.It also explicates the types discursive regime.The main

question of this research is how the narrative process of signification is formed and

what are the most important discourse systems involved in meaning production? The

results showed that both authors have used a variety of narrative discourse systems in

their story, but the discourse systems of action and State have been the dominant

regimes in the narrative formation so that the narrative with State pattern has turned to

action and again to the State with aesthetic and mythical type and we are confronted

with the process of forming high spiritual values, and the characters in the story make

their mythical presence visible to the audience. But what leads to the difference

between the themes of both stories is the attitude of the actors and the value worldview

in both cultures. In the story of Savab ya Gonah, the main actor in the form of

religious codes of retribution and reconciliation with death is elevated to the status of

myths. On the other hand, in “The Corn Planting” story, the main actors, in the form

of Eco-Semiotic codes, linked the death of the child at the end of the narrative by

turning to nature and attaining mythical status.

Keywords: Short story, Semiotics, Regimes of discourse, Greimas, Jamalzadeh, Anderson

Rec

eived

: 2 O

ctob

er 2

019

Rec

eived

in

rev

ised

form

: 1

1 D

ecem

ber

2019

Acc

epte

d:

6 J

an

uary

2020

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]

https://lrr.modares.ac.ir/article-14-36910-fa.html

http://dx.doi.org/https://doi.org/10.29252/LRR.12.4.16

496

Language Related Research 12(4) (October & Novembe 2021) 495-529

1. Introduction

Developments in the study of the field of sign provided the basis for the

transition from structural semiotics to discourse semiotics. Greimas, with his

extensive research and new findings, made profound changes in the

semiotics of the Paris School, so that the three levels of change created by

his studies under the headings: 1) structural semantics; 2) narrative

semiotics; 3) discursive semiotics. Accordingly signs in the field of

semiotics are manifested beyond the signs in the structural approach, as they

are a dynamic and interacting entity, forming meanings and emerging within

Regimes of Discourse.The present study intends to study the regime of

discourse in two stories by two authors of East and West, based on the

discourse semiotics approach, and shows that the types of semantic

processes in both stories cause the formation of discourses and the creation

of intelligent, emotional and events to show how much the moral, cultural

messages and myths hidden in the underlying layers of these narratives can

affect the life, thinking and lifestyle of their audiences.

2. Research questions

This study tries to find out what are the types of regimes of discourse used in

the story of the authors and how these regimes are formed and from their

interaction, the meanings are formed and the narrative is developed. Also,

what are the main similarities and differences in the process of producing

meaning in the stories in question? The next question is what moral themes,

characterization, and mythology are used in the underlying layers of these two

stories? The main hypothesis of the article is that a set of action and stative

discourses and unexpected events play a role in shaping the narrative process

and creating meaning, which changes its nature by transforming from stative

to action and vice versa. Another hypothesis is that there is a difference in the

occurrence of human actions in both cultures, and this difference in the

lifestyle of the actors makes the cultural function different in both discourses.

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]



497

Analyzing the Narrative … Fatemeh Jamshidi et al.

3. Methodology

The purpose of this research which is descriptive-analytical method, is to

analyze the regime of discourse from the perspective of discourse semiotics

and try to enlightened the action and stative regimes of discourse so that a

clearer reading can be done for the reader. In the research model, first, the

text of the story is decomposed into its components and parts and then it is

analyzed meaningfully by inductive method from the components to the

whole text. In this approach, the elements and underlying layers of the text

are considered in interaction with each other and processes and regime of

discourse are examined and analyzed.

4. Innovation

The present study aims to study and analyze the processes of meaning

production and regime of discourse from Savab ya Gonah and The Corn

planting short stories according semiotics approach and comparatively, to

analyze and discover the mechanisms of meaning production in two short

stories by two Eastern and Western writers so that reveal the similarities and

differences in the cultural and social themes underlying the story.

5. Discussion

In this study, the regime of discourse in two stories by the authors of

Eastern and Western and their semiotics relations were examined and

depicted by descriptive-analytical method and comparative type. One of the

moral points raised in the story of Savab ya Gonah written by Mohammad

Ali Jamalzadeh was the issue of poverty and misery, which is the main cause

of crime. It forces Sohrab, who was unable to earn a living for himself and

his mother due to poverty, to take risks in order to reach the object of wealth,

and by seizing a part of the wealth of his wealthy neighbor, Haj Fathullah,

but inadvertently entering to tensive regime of discourse and commits the

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]



498


murder of him and is imprisoned. In this part of the narrative, we enter the

stative regime of discourse. Sohrab, who has accepted the act of murder by

entering the cognitive system, belive’s that death only as liberation from

calamities. The semantic processes in this story from the point of view of

semiotics show that actions are subject to special conditions and proceed

based on cognition and experience and are not based solely on physical

strength. Sometimes actions are a function of emotions and statives and lead

to action. In some cases, statives lead to cognition and attainment of the

aesthetic. Eventually, by entering to the aesthetics of nothingness and

absence atmosphere, death becomes a stage for revival and spiritual life. As

the main actor of the narrative, with the retribution of his death, is linked to a

myth in an aesthetic process such as light-winged birds, and at the end of the

tensive process, he clearly explains the fluidity of meaning and its non-

confinement in stereotyped forms. That is, the narrative changes from stative

to the action regime of discourse and finds its way back to the stative which

is of aesthetic and mythical nature.

Table 1 The story processes of Savab ya Gonah at a glance

stative

regime of

discourse

actional

regime of

discourse

event Cognitive

space

tensive

space

transformation of the

actional regime of

discourse into the stative

regime of discourse of

aesthetic (transcendental)

kind

Poverty

and

misery of

Sohrab

family

Sohrab

and his

mother's

efforts for

livelihood

and the

narrator's

support of

them

Sohrab

committed

murde

confession

of murder

committed

by Sohrab

and to

blame

himself

The torment

of the

victim's

conscience

in Sohrab's

dream and

the death of

Sohrab's

mother

Acceptance of retribution

by Sohrab and death is a

stage of his spiritual life

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]



499

Analyzing the Narrative … Fatemeh Jamshidi et al.

The main theme of “The Corn Planting” is pride and be proud of life,

sacrifice in maintaining it and accepting the situation of it, patience and

endurance in the face of adversity. The main semantic processes in this

story, using the intelligent regime of discourse means actional discourse as

well as the emotional regime of discourse, stative discourse, have advanced

the narrative. In this story, actions are linked to cognition, and sometimes

they are subject to the morality of ethics and create love, sometimes they are

the generators of love and affection, and they figure out some cases of

dependence. Even the occurrence of an unexpected event, in addition to the

action, leads to the transcendence of the concept of death and patience and

perseverance. In other words, Hatch and his wife's dependence on their only

child, leads to uninterrupted work on the farm. With the event of Will's

death, we enter a tensive space, but the occurrence of a tensive atmosphere

instead of disturbing the mental balance of the main characters of the

narrative, by working non-stop on the farm, is an attempt to nostalgia which

is aesthetic and mythical. In other words, he makes them a myth that, like a

saint worshiping and praying in the sanctuary of worship, he has

surrendered. The aesthetic atmosphere of the corn planting has also gone

beyond myth, and every moment, by planting death in the heart of darkness,

it is waiting for hope and life to sprout in the bed of existence.

Table 2 The story processes of The Corn Planting at a glance

stative

regime of

discourse

ethic actional

regime of

discourse

event tensive

space

transformation of the

actional regime of

discourse into the

stative regime of

discourse of aesthetic

(transcendental) kind

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]



500


Parent

solitudes

for their

only child

Will

financial

support

for his

parents

the

relentless

effort of

Hatch and

his wife

Will 's

death in

a car

accident

Getting

the news

of the

child's

death

transcendence of the

position of the

subjects in time of

corn planting to

worshiping saints

6. Conclusion

The findings indicated that in the comparison of these two narratives, the

most important regime of discourse are stative, actional and the occurrence of

an unexpected event cause a transformation in the stative regime of discourse

and mythical. Ultimately distinguishes the two narratives is the lifestyle and

performance of the actors and their cultural differences. Because in the story

of Savab ya Gonah, the main actor achieves the status of a myth by choosing

death and retribution, and in the story of The Corn planting the main actors in

the form of Eco-Semiotics codes, by turning to nature and accepting the loss

of a child, transcend his death to the status of a myth.

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]



ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

E-mail: [email protected] * نويسندة مسئول مقاله:

المللي دوماهنامة بين

529 -495، صص1400) مهر و آبان 64(پياپي 4ش، 12د

مقاله پژوهشي

DOR: 20.1001.1.23223081.1400.12.4.9.1

زاده و اندرسن هاي كوتاه جمال تحليل ساختار روايي داستان

عناشناسي گفتمانيم از ديدگاه نشانه

3شهره چاوشيان ،*2علي كريمي فيروزجايي ، 1فاطمه جمشيدي

.ايران، تهرانشناسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال/ پژوهشگر دانشگاه پيام نور، . دانشجوي دكتري زبان1 شناسي، دانشگاه پيام نور، تهران، ايران. . دانشيار گروه زبان2 شمال، تهران، ايران. واحد تهران دانشگاه آزاد اسلامي ه زبان و ادبيات انگليسيگرو استاديار . 3

16/10/1398 تاريخ پذيرش: 10/07/1398تاريخ دريافت :

چكيده

ادبي هاي فكري، فرهنگي و عاطفي ملل صاحب فرهنگ و ادب، تطبيق آثار يكي از مراحل شناخت ويژگييابد و در اين مي به معنا دست ادبيمعناشناسي روايت از طريق برش متن هاست. رويكرد نشانه آن

گيري روايت و ايجاد منزلة عوامل اصلي گفتمان باعث شكل هاي گفتماني به فرايند معناسازي، نظاممعناشناسي گرمس شود. اين پژوهش با استفاده از مدل نشانه تغيير از وضعيتي به وضعيتي ديگر مي

اندرسن از دو نويسندة ايراني و كاري ذرتزاده و جمال ثواب يا گناههاي به تحليل روايي داستانپردازد. سؤال اساسي اين پژوهش اين است كه نحوة هاي گفتماني مي امريكايي و تبيين انواع نظام

تماني دخيل در توليد معنا هاي گف تر نظام فرايند روايي تغيير معنا چگونه است و مهمگيري شكلهاي گفتماني روايت در داستان نتايج حاكي است هردو نويسنده در پيكرة حاضر از انواع نظاماند؟ كدام

گيري روايت هاي غالب در شكل منزلة گفتمان هاي گفتماني كنش و شوش به اند، اما نظام خود بهره گرفتهآورد و مجدداً به نظام شوشي به گفتمان كنشي روي مي اي كه روايت با گفتمان گونه اند به نقش داشته

اي است و ما با فرايند شناختي و اسطوره يابد كه جنس آن از نوع زيبايي گفتمان شوشي دگرديسي مياي خود هاي داستان حضور اسطوره شويم و شخصيت هاي والاي معنوي مواجه مي گيري ارزش شكل

شود نوع نگرش نچه به تفاوت مضامين دو داستان منجر ميسازند. اما آ را بر مخاطب هويدا مي، كنشگر ثواب يا گناهاي كه در داستان گونه بيني ارزشي در اين دو فرهنگ است؛ به كنشگران و جهان

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]



...هاي تحليل ساختار روايي داستان و همكاران فاطمه جمشيدي

502

است، اما در اي ارتقا يافتهاصلي در قالب رمزگان مذهبي قصاص و آشتي با مرگ به جايگاه اسطورهزيست، مرگ فرزند را در انتهاي اي بوماصلي درقالب رمزگان نشانه كاري، كنشگرانداستان ذرت

زدند. آوردن به طبيعت و دستيابي به مقام اسطوره پيوند روايت با روي

زاده، اندرسن. هاي گفتماني، گرمس، جمال معناشناسي، نظام داستان كوتاه، نشانه :هاي كليدي واژه

. مقدمه1

كار رفته در هاي گفتماني به ن است كه دريابيم نوع نظاممسئلة مدنظر در اين پژوهش ايكنش گيرند و از درهم مي ها شكل اند و چگونه اين نظام داستان نويسندگان موردنظر، كدام

هاي اصلي ها و تفاوت برند. همچنين شباهت پيش مي خورند و روايت را به مي ها معناها رقم آنهاي اند؟ پرسش بعدي اين است كه در لايه مدنظر كدامهاي در روند توليد معنا در داستان

كار رفته سازي به پردازي و اسطوره زيرين اين دو داستان چه مضامين اخلاقي، شخصيتهاي گفتماني از است؟ هدف اين تحقيق كه به روش توصيفي ـ تحليلي است، تحليل نظام

هاي گفتماني كنشي ست تا نظاممعناشناسي گفتماني گرمس است و سعي بر آن ا ديدگاه نشانهتري براي خواننده صورت شود تا خوانش واضح ها، تبيين و شوشي در خلق اين روايت

هاي كنشي و شوشي و پذيرد. فرضية اصلي مقاله اين است كه مجموعه عواملي از گفتمانيسي از دارد كه با دگرد گيري فرايند روايي و ايجاد معنا نقش هاي نامنتظر در شكل جريان

دهد و نظام گفتمان شوشي با جنس نظام شوشي به كنشي و برعكس تغيير ماهيت ميكند. فرضية ديگر اين است كه در شناختي نظامي منسجم در متن ايجاد مي استعلايي و زيبايي

هاي انساني در هردو فرهنگ تمايز وجود دارد و اين تفاوت در سبك زندگي رخداد كنش كند. هنگي در هردو گفتمان را متفاوت ميكنشگران، كاركرد فر

. پيشينة تحقيق2

ادبيات تطبيقي در ايران: پيدايش و «) در تحقيقي با عنوان 1387منظم ( بك و نظري صالحهاي ملل پرداخته و بيان به روند بررسي ادبيات تطبيقي و شروع آن در پژوهش» ها چالشهاي عملي و آسيايي است كه به پژوهشاند كه ايران در زمرة نخستين كشورهاي كرده

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]



1400)، مهر و آبان 64(پياپي 4، شمارة 12دورة جستارهاي زباني

503

"قفس"بررسي تطبيقي «) در مقالة 1391نيا ( است. اوليايي كاربردي در اين حوزه پرداخته است كه پايان تلخ و تراژيك هردو نتيجه گرفته » 1شروود اندرسن "مرغ تخم"صادق چوبك و

جوان جامعه است. رسولي و فرجام نسل اثر بيانگر نگاه بدبينانة هردو نويسنده به آيندة بي» زاده هاي كوتاه منفلوطي و جمال بررسي تطبيقي داستان«) در پژوهش 1391بختياري (

اند كه هردو نويسنده مسائل سياسي و اجتماعي عصر خود را با ديدي انتقادي مطرح گفتهاعي؛ ادبيات داستاني و توسعة اجتم«) در پژوهش 1391جويباري و چراتي ( اند. مژده كرده

نتيجه » زاده، هدايت، آل احمد و دانشور هاي دهخدا، جمال مطالعة موردي، پژوهش در داستانهاي اين نويسندگان مبحث توسعة شده در داستان ترين مقولات مطرح اند كه بيش گرفته

هاي كوتاه بررسي طنز در داستان«) در مقالة 1391است. واعظ و عبدي ( فرهنگي بودهزاده توجه ويژه به انتقاد اجتماعي دارد و براي اند كه جمال دريافته» ادهز محمدعلي جمال

رسيدن به اين هدف، از اغراق، تضاد، القاب غيرمتعارف، طعن، كنايه، تشبيه و توصيف تحليل دگرمفهومي در داستان كبابِ «) در مقالة 1392كند. هاشميان و همكاران ( مي استفاده

دار، زبان، واقعيت هايي همچون سبك خنده به بررسي ويژگي» 2غاز براساس ديدگاه باختيناي معاصر، قلمرو شخصيت، گفتمان، انكسار و انحراف نويسنده در داستان، ديدگاه تازه

دادند و به مفهوم خنده از منظري جديد پرداختند و نتيجه بر دگرمفهموي باختين ارائه مبنيدارد. بينانه به مخاطب ارزاني مي ن طنزگونه نگاه واقعهاي زيرين داستا گرفتند كه مفاهيم لايه

هاي هاي شخصي داستان رابطة كاركردهاي زباني با تيپ«) در مقالة 1392گروسي و پشتدار (اند كه دو متغير دين و مذهب و شغل بيشترين تأثير را ، نتيجه گرفته»زاده سيد محمدعلي جمال

نگاهي به خود «) در تحقيق 1393يگانه ( جوادياست. آرمين و ها داشته در زبان شخصيت» زاده شناسي در ايران مدرن؛ بررسي كتاب خلقيات ما ايرانيان اثر سيد محمدعلي جمال شرق

مثابة يك طبيب درپي شناخت درد جامعة ايران است كه علت اين بيماري، زاده به معتقدند جمالماندگي ما العلل عقب ان كه مانع ترقي و علتنام خلقيات ما ايراني درد ناشي از فسادي است به

هاي فارسي شكر خوانش نمادين غرب در داستان«) در پژوهش 1394است. ناظميان ( بوده معتقد است مضمون و محتواي » زاده و قنديل ام هاشم از يحيي حقي است از محمدعلي جمال

تي فرهنگي را به خوانندگان هوي بوده و هردو بي هاي اين دو نويسنده بسيار شبيه داستان

1 Sherwood Anderson 2 Bakhtin

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




504

بررسي تطبيقي عناصر «) در پژوهش 1394اند. طاهري و غفوريان ( زد كرده خود گوشماندگي، اند كه هردو نويسنده عقب دريافته» زاده داستان حجاب منفلوطي و رجل سياسي جمال

كود ترين مشكل جوامع خود و عامل اصلي فقر اقتصادي و ر زدگي و استعمار را بزرگ غربگرا، منفلوطي با رويكرد رمانتيسمِ جامعه لطفي كنند با اين توضيح كه فرهنگي معرف مي

بينانه و در قالب زاده با نگرشي واقع دهد، اما جمال هاي اجتماعي و ظلم را نشان مي نابرابريبررسي «) در تحقيق 1397فرد و صادقي ( گويد. بديعي طنز و حكايت با مخاطب سخن مي

زاده و هدايت با در آثار جمال 3هاي شخصيت پرخاشگر براساس نظرية كارن هورناي مؤلفهمعتقدند نتايج حاكي است كه پرخاشگري يكي از » خانم بدنام و علويه هاي آدم تكيه بر داستان

و زاده و هدايت است. رحمتيان هاي جمال داستانهاي مهم رفتاري ايرانيان براساس ويژگيكاوش گفتمان كنشي گرمس در رمان اهل غرق از منيرو «) در مقالة 1398( همكاران

رغم پارامترهاي رئاليسم جادويي و انتظار نتيجة داستان نتايج حاكي است كه علي» پور روانيهاي هستي در تداوم ي لايهگير سمت گفتمان شوشي، به علت قوت عناصر فولكلور و شكل به

) در پژوهشي با 1398دهد. حجازي و فلاح ( معنا، گفتمان مركزي داستان را كنش تشكيل ميمعتقدند با » معناشناختي پرسش در مجموعة هزارة دوم آهوي كوهي تحليل نشانه«عنوان هاي متعددي كه در زمينة پرسش در اين مجموعة شعر صورت گرفته است، پرسش، بررسي

دليل ساز نظام گفتمان كنشي است كه به ساز نظام گفتمان شوشي است و گاه زمينه گاه زمينهخود ) در پژوهش2013( 4گيرد. خسورياني ضروريات يا برمبناي فضاسازي شكل مي

(Sherwood Anderson’s Mother and The Evaluation of the Genre) به معرفيدهد كه وي موجز و كوتاه اندرسن پرداخته و توضيح مي سبك ادبي ژانر در داستان مادر از

نامة خود در پايان )2015( 5برد. اسكات اسكلي كار مي گويد. گويي سبك حماسي به سخن مي It Is a Story: The Role of the Narrator in Sherwood Anderson’s« با عنوان

“Death in the Woods «سر داستان، پنهان است و گيري كرده كه راوي در سرتا نتيجهخواهد مفهوم مرگ و زندگي شخصيت اصلي داستان را هم وقتي ميصرفاً در پايان آن

دهد اندرسن بسيار مي گذارد كه اين موضوع نشان جا مي تصوير بكشد رد پايي از خود به به هنرمندانه آن را مهندسي كرده تا تأثير بسزايي بر خواننده بگذارد.

3. Karen Horney 4

. Khetsuriani 5

. Scott Skel ly

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




505

حاضر اين است كه با بررسي و تجزيه و تحليل فرايندهاي توليد معنا و نوآوري تحقيق معناشناسي و با رويكرد نشانه كاري ذرت و ثواب يا گناههاي كوتاه هاي گفتماني داستان نظام

از نوع تطبيقي، به تحليل و كشف سازوكارهاي توليد معنا در دو داستان كوتاه از دو نويسندة هاي موجود در مضامين فرهنگي و اجتماعي نهفته ها و تفاوت شباهتشرق و غرب بپردازد و

كند. هاي زيرين داستان را هويدا مي در لايه

چارچوب نظري .3

تبار با تلاش فراوان الگويي منسجم براي مطالعة روايت معناشناس فرانسوي ليتواني 6گرمسمكانيكي اثر ادبي نيست، بلكه زعم وي شناخت متون ادبي، صرفاً تحليل است. به ارائه كرده

در 7مسير توليد متن تا انتقال و دريافت معنا اهميت دارد. وي با تكيه بر نظرية پراپرو با كوشيد تا به يك دستور زبان جهاني براي روايت دست يابد. ازاين شناسي قصه ريخت

و بررسي را مطرح كرد كه درپي روشمندي مطالعه» معناشناسي روايت«تكميل نظرية وي، متون يا كلام براساس مكتب فرانسه و در خدمت تجزيه و تحليل گفتمان بوده و در واقع

هاي ). گرمس نظام4، ص. 1397شعيري، كليدي براي گشايش درهاي متن يا كلام است (معناشناسي به سه دستة كلي هوشمند هاي نشانه گفتماني مختلف را باتوجه به ويژگي

ترين كند. مهم بر شوش) و رخدادي (تصادفي) تقسيم مي ساسي (مبتنيبر كنش)، اح (مبتنيكار هاي منتخب اين تحقيق به معناشناسي كه در داستان هاي گفتماني در رويكرد نشانه نظام اند از: است، عبارت رفته

. نظام گفتماني هوشمند1ـ3

بر اهداف ازپيش مبتني ريزي و بر شناخت است. بروز معنا در آن تابع برنامه نظامي مبتنيهاي شناختي روند حاكم بر متن در اكثر شده است. به نظر گرمس، در اين نوع نظام تعيين

تواند شود. اين قرارداد مي شود و به عقد قرارداد منجر مي ها، از يك كاستي آغاز مي داستانبندد با خودش ميبين يك كنشگر با يك عامل ديگر داستان باشد يا قراردادي باشد كه كنشگر

مدار يا تجويزي)، هاي كنشي (برنامه ). اين نظام شامل نظام150، ص.1390(عباسي و يارمند،

6

. Greimas 7

.Propp

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




506

سازد كه در مي گزاري مواجه القايي و مجابي و مرامي است. گفتمان تجويزي ما را با كنشكند (شعيري، تواند او را وادار به انجام كنش گر قرار دارد و مي به كنش موقعيتي برتر نسبت

گر از بالا به پايين است. گفتمان گزار و كنش ). در چنين نظامي رابطة بين كنش56، ص.1391گرفتن آن القايي كه هردو طرف كنش يا برنامه در تعامل با يكديگر سبب تعيين كنش يا شكل

عيري شوند، يعني يكي از دو طرف تعامل بايد طرف ديگر را به اجراي كنش متقاعد كند (ش ميطرفين ارتباطي موازي دارند و صرفاً يكي قادر به تأثير نظام اين ). در18، ص.1388و وفايي،

سمت كنش دلخواه خود هدايت كند. اين تواند او را به بر ديگري و تغيير توانش اوست و مينظام برپاية باور و القا استوار است. گفتمان مرامي نوعي تعامل است كه در آن يكي از دو

آورد طرف بر اساس اخلاق اجتماعي ـ فرهنگي يا وظيفة اخلاقي ـ مرامي به كنش رو مي ).19(همان، ص.

. نظام گفتماني احساسي2ـ3

گيرد دومين نوع نظام گفتماني، نظام احساسي است. در اين نوع نظام، شَوشِ جاي كنش را ميعنا تابع سه جريان گفتماني شود و بروز م و جريانات حسي به توليد و ادراك معنا منجر مي

در را ادراك و احساس فرايند شناختي است. گرمس حسي ادراكي، تنشي عاطفي و زيبايي

و اي درونه اي، برونه ادراك و احساس داند: مرحله مي سه داراي معنا گيري شكل جريان

نشانه يا شده ديده كه چيزي كند؛ مي دال بر اي دلالت برونه ادراك و احساس .اي جسمانه

شكل ذهني تصاوير اي درونه است. در پديدارشناختي صرفاً مرحله اين شود. مي گرفته

جسم كه است زماني هم اي جسمانه جريان است. شناختي روان يا شناختي مرحلة گيرد؛ مي

كاملاً جنبة هم شناختي زيبايي ). گونة94، ص.1385دهد (شعيري، نشان مي لعمل ا عكس انسان

وجود به را نظامي چنين آنچه. نيست باور القا و برنامه، هيچ تابع معنا آن در و رددا پديداري

و انساني از اعم عاملي هر بين تواند مي جريان اين .است ادراكي حسي جرياني آورد، مي عنوان با عاملي كنشگر جاي به دليل، همين به برقرار شود. ديگر عاملي با غيرانساني

با دنياي پيرامون » من«زيستي پديداري رابطه، تغيير و معنا زاييدة هم ينا داريم. در گر شَوشِ كه هستيم مواجه تعاملي نظام با ادراكي حسي گونة ). در113، ص.1386است (شعيري، » من«

براساس كه حسي ارتباط است. چنين ارتباطي هم يا سويي هم بر نوعي مبتني پويايي، رغم علي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




507

دو از هريك عملكرد شيوة يا حضور است. شيوة حضوري يارتباط گيرد، شكل مي حضور

كنشگر حركت يا واكنش به كه شود مي ديگر طرف در احساس موجب تعامل طرف درگير اي برنامه با كه پويا فرايند از خروج يعني عاطفي ). دنياي20، ص.1388انجامد (شعيري، مي

گيرد مي قرار ها واكنش تحت بلكه كند نمي كنشي است، معين هدفي به وصال پي د معين ).143، ص.1385(شعيري،

. نظام گفتماني رخدادي3ـ3

سومين نظام گفتماني رخدادي است كه در آن بروز معنا محصول جرياني نامنتظر از نوع گفتماني دستة سه با نيز ما نظام اين ). در22، ص.1388حسي ادراكي است (شعيري،

غيرمنتظره. تجويز و يا تصادفي تكانه و الهي مشيت اقبال، و تقدير از اند عبارت كه مواجهيمدهند كه دو ويژگي مهم دارد: در القا و حضور تنشي ـ عاطفي جاي خود را به ابركنشي مي

صورتي كه منبع كنش نامشخص باشد، مانند اقبال و تصادف، كنش مبتني به ذات است و در اي است يعني متكي بر ي، كنش اسطورهصورتي كه منبع كنش مشخص باشد، مثل مشيت اله

توان آن را ابرحضور ناميد. چنين ابرحضوري توان حضور قدرتي مطلق است كه ميها را در هر شرايطي دارد. بايد هاي موجود يا تصرف در آن دگرگون ساختن همة گفتمان

د كه آفرين كند، بلكه كنشي مي توجه داشت كه چنين نظامي خود مستقيم توليد ارزش نمي، صص. 1386هاست. پس نظامي فراارزشي است (شعيري، گيري ارزش ضامن شكل

).116ـ115

ها . تجزيه و تحليل داده4

»ثواب يا گناه«. خلاصه و تحليل داستان 1ـ4

شود. مادر خانواده با داستان با نقصان معنايي فقر و تنگدستي خانوادة سهراب شروع مياي از مخارج زندگي تنها فرزندش سهراب را تأمين گوشهكند تا رختشويي امرارمعاش مي

اي داشت كرد، پسرك بامزه هاي دراز در خانة ما رختشويي مي سلطان كه سال حبيبه«كند. داشتند و در كردند و همه دوستش مي نام كه او را سوري صدا مي تخس و شيطان سهراب

شناختي، گاه در يك فضاي زيبايي). آن15، ص.1388زاده، (جمال» كردند همه جا لوسش مي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




508

روزي از روزهاي اواسط پاييز كه مادرش در «دهد كنش بازي كردن اين كودك را شرح ميريزان مشغول رختشويي بود، آفتابرو سرطشت پر از كف صابون چمباتمه نشسته و عرق

يعني كرد گربة مردني و لاغري را گيرآورده و با او بازي مي دانم از كجا بچه سوري نمي). مادر در 15(همان، ص. » بود داد كه صداي مرمرش بلند شده چنان مادرمرده را عذاب مي

مادرش بناي «شود يك واقعة رخدادي براي خروج از اين بحران وارد درگيري با فرزندش ميهاي كند از جا جست و با دست فحش و نفرين را گذاشت و وقتي ديد سوري اعتنايي نمي

كوفت كه اش مي پروا بر سر و مغز بچه به چوبك و اشنون آلوده چنان بيخيس و صابوني ). راوي ـ 16(همان، ص. » بود اگر خودم را نرسانده بودم مغز طفل معصوم را پريشان كرده

آمده با شوش دلسوزي و محبت، كودك را از دست مادرش كنشگر با مشاهدة تنشِ پيشسلطان دلم به حالشان سوخت. گفتم حبيبه«كند اد ميدهد و راه حلي به مادر پيشنه نجات مي

گذاري تا هم خودت آسوده باشي و آب راحتي از گلويت پايين چرا اين بچه را به مدرسه نمي سلطان با شوش درماندگي پاسخ ). حبيبه16(همان، ص. » برود و هم او شايد آدم بشود

يري بروم دزدي بكنم كه آن هم از من فرماييد سر پ نان ندارم وصلة شكمم بكنم. مي«دهد ميدهنده با شوش مهرباني راه حلي براي عنوان ياري ). راوي به16(همان، ص. » ساخته نيست

االله كاري خواهم كرد انشاء«كند مي يابد و او را در تأمين مخارج زندگي كمك سلطان مي حبيبههاي راوي، ). با حمايت16ان، ص.(هم» كه مجاناً قبولش كنند و براي تو مخارجي نداشته باشد

آيد و زندگي روي مي وجود رود و تغيير بزرگي در سرنوشت او به سهراب به مدرسه ميدهد، زيرا عوامل كنشي داستان طي فرايند تحول به مي خوش خود را به اين خانواده نشان

عبارتي قم بزنند. بهخواهند با ايجاد تغيير، معنا را ر ها مي دنبال جبران اين نقصان هستند. آنسوري پايش كه به مدرسه رسيد تغيير ماهيت «خورد خواستن كنشگر با توانش او گره مي

خوان و سروقت حاضربشو و معقول و مؤدب. گاهگاهي داد. پسركي از آب درآمد درس). 17(همان، ص. » داد اش را به من نشان مي هاي مدرسه آمد و نمره همراه مادرش منزل ما مي

دهد تا زماني كه مي هاي خودش از اين خانواده ادامه ها و حمايت يتگر داستان به كمكرواشود و از عهدة كند. اما مادر سهراب بيمار مي مي شود و شغلي پيدا مي كودك، بالغ

دهد و در وجه جواب اين قبيل مخارج را نمي هيچ آيد و حقوق سهراب هم به رختشويي برنميرفت از اين بحران جديد، مادر و پسر مجبور به فروش يگر براي برونيك فرايند كنشي د

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




509

اي از مخارج خود را تأمين كنند و سهراب كه شوند تا گوشه لوازم و وسايل زندگي ميها سازي هاي راوي، چاره ها و حمايت رغم مساعدت داشت وارد دانشكدة طب بشود، علي آرزو

و اين آرزو به دل جوانك «كند گذران عمر مي زدگي، ماند و با شوش حسرت نتيجه مي بياي يكي دوبار خود بست و هفته كشيد و اشك در چشمانش حلقه مي بود. آه حسرت مي مانده

هاي قطور به زير كرد كه كتاب رسانيد و تماشاي دانشجوياني را مي را به جلو دانشكده مي(همان، » گشت لاطم به منزل برميآمدند و با حال خراب و روح مت بازو، از مدرسه بيرون مي

خبري از وضعيت زندگي سهراب و مادرش، راوي مطلع ). پس از مدتي بي18ـ17صص. شود كه سهراب در يك فضاي رخدادي، آدم كشته و گيرافتاده و زنداني است. راوي مي

رود كه با فضاي تنشي حاكم بر كنشگر براي اطلاع از واقعه به ملاقات مادر سهراب ميراست به منزلشان رفتم. درِ خانه باز بود و مادرش با چشمان يك«شود. خانواده مواجه مي

اش اي افتاده بود و تا چشمش به من افتاد ناله بسته در رختخواب مندرس پروصله و پينه نيمشود كه مي ). راوي متوجه18(همان، ص. » هاي بناي گريستن را گذاشت گرديد و هاي بلند

اب هم اطلاع دقيقي از ماجرا ندارد. درادامه، كنش ملاقات خود با سهراب را در مادر سهراز ديدن من خيلي خوشحال شد و چشمانش را از زور شرمندگي به «دهد مي زندان شرح

) و با شوش 19ـ18(همان، صص. » لرزيد هايش مي انداخته در مقابل من ايستاده بود و لب زيردوستي بودي تو را با ديده و كتابخوان و علم تو مرد مدرسه« كند نصيحت او را مؤاخذه ميشمار ). سهراب در ابتداي داستان عامل شوشي به19(همان، ص. » دزدي و آدمكشي چه كار؟

رود، زيرا از نظر روحي در وضعيت نقصان و نابساماني قرار گرفته است و باتوجه به فقر مي، وضع موجود را تغيير دهد. او براي فرار از فقر، كند در فرايندي تحولي و تنگدستي سعي مي

زدگي از كند. يعني شوش حسرت تصميم به دزدي از منزل يكي از ثروتمندان محلة خود ميكند. در اين عبارتي شوش راه را براي كنش باز مي شود. به فقر به كنش دزدي تبديل مي

ه ثروت برسد. به همين علت با تواند ب كند كه اگر دزدي كند مي روايت، كنشگر احساس ميگفتن به وضعيتي است كه او در آن قرار گرفته است. مربع زير اين » نه«اقدام به دزدي نوعي

دهد: تغيير وضعيت را نشان مي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




510

ثروت فقر و تنگدستي

نگدستيفقر و ت - نه ثروت - نه

طبق قوانين مربع معنايي، عبور از يك متضاد به متضاد ديگر صرفاً با نفي آن متضاد

اي كه ماية رنج و عذاب اوست پذير است. حال براي آنكه سهراب بتواند از زندگي امكان بگذرد، بايد راهي بيابد كه عامل نفي آن باشد و امكان دستيابي به آن (ثروت) را برايش فراهم

شود و اين دزدي به قتل منجر مي . ولي كنشگر (سهراب) در سر راه با مشكلاتي مواجه سازدشود. سهراب كه تنها راه نجات خود شود. يعني با يك واقعة رخداديِ غيرتعيني مواجه مي مي

االله رفت از بحران مالي، دستيابي به بخشي از ثروت حاج فتح و مادرش را از فقر و برون دهد كه ش القايي درصدد توجيه عمل خود برآمده و براي راوي شرح ميبيند با كن مي

رسيد و دوست و خيرش به احدي نمي دار و پول شناختيد. مردي بود پول االله را مي اين حاج فتحاش چون در همسايگي ما خانه داشت و با نوكرها و خدمتكارهايش آشنا و از وضع زندگاني

كه مالش به خودش هم حرام بود و كائنات را براي پول دانستند باخبر بوديم. همه ميمردي حاضر نبود يك پول سياه در راه تو خواست و اگر در مقابل چشمش از گرسنگي مي مي

). 20خواستند (همان، ص. خرج كند و حتي زن و اولادش هم مرگ او را از خدا مي

هاي راي حل بحراندهد كه ب راوي با كنش مجابي و شوش نصيحت به سهراب تذكر مييافت و با نابود توان با فرايند حذف ديگران به اهداف عالي دست ايجادشده در زندگي نمي

توان به خوشبختي رسيد. سهراب با شوش خشم و نگراني و براي تسكين كردن ديگران نمي مدتي بود كه هروقت چشمم به اين«كند وجدان خود با كنش القايي، عمل خود را توجيه مي

خواست حلقومش كوبيدند. چشم نداشتم او را ببينم و دلم مي افتاد دنيا را به سرم مي مرد مي» اي بالا بيار بازي خورده اي را كه به هزار حقه هاي مردم بيچاره را بگيرم و بگويم اين پول

دهد كه پيامد اين شوش ). و درادامه، واقعة رخدادي شب حادثه را توضيح مي21(همان، ص. كند. راوي فضاي تنشي نام قتل مي شم و عصبانيت، كنشگر را وارد يك نظام ضدارزشي بهخ

كند حاكم بر روحية سهراب را بعد از توصيف ماجراي قتل تشريح مي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




511

طوري كه نفسش بند آمد و دهانش بازماند و چنان كه ناگهان بغض غريبي گلويش را گرفت بهكه حالت تشنج شديدي بر سر تا ه زمين آمد، درحالياست با پيشاني ب گويي به سجده افتاده

). 22پايش مستولي گرديده بود (همان، ص.

وگو با در اين مرحله راوي با شوش اميدواري و همدلي از طريق كاركرد شناختي وارد گفتگويد و درنهايت نظر وكلا را براي شود و از كنش اقدامات خود براي نجات وي مي سهراب مي

است امكان تخفيف مجازات خواهد دهد كه چون قتل در موقع مدافعه واقع شده مي سهراب شرحتصوير بود. راوي كنش ملاقات بعدي خود با سهراب و فضاي تنشي حاكم بر روحية او را به

از سهراب به آن رعنايي و دلپذيري چيزي باقي نمانده بود. مثل اشخاص مسلولي كه «كشد مي(همان، صص. » رمقي در او باقي نبود. باز تا مرا ديد به گريه افتاديك پايشان درگور باشد

شود و نتيجة شدن شوش عذاب وجدان، سهراب وارد يك نظام شناختي مي ). با مستولي24ـ23داند و به شدن نمي بر كنش اعتراف به گناه، مقتول را مستحق كشته اين قضاوت شناختي، علاوه

ند روز بعد راوي با يك واقعة رخدادي ديگري مواجه و مطلع كند. چ اشتباه خود اعتراف مياست. راوي با شوش سلطان مرده و از آن همه رنج و محنت رهايي يافته شود كه حبيبه مي

دلسوزي و ترديد با خود در كشمكش بود كه اين خبر ناگوار را چگونه به سهراب برساند و از است با شوش تعجب وارد تان اعدام او را خواسته و دادس آنجا كه قضات متقاعد نشده بودند

قدري تعجب داخل اطاقش شدم به«شود. شناختي از موقعيت جديد سهراب مي زيبايي يك فضايخورده هاي پاك و موهاي شانه كردم كه باوركردني نيست. ديدم با سر و وضع مرتب و لباس

ول كشيدن سيگار است و از رويي مشغ روي تختخوابش نشسته و درنهايت آرامي و خوشكلي احوالش دگرگون گرديده شد كه به همان صوت و لهجة سلام و عليك و تعارفش فهميده مي

). راوي كه با ديدن وضعيت جديد و روحية آرام 27(همان، ص. » است و آدم ديگري شدهشود كه سهراب با شوش آرامش در يك است علت آن را جويا مي زده شده سهراب شگفت

كرد. مردم هرچه االله داشت مرا ديوانه مي فكر اين حاجي فتح«دهد مي فضاي شناختي پاسخ بودم بودم. فكر كرده كشي وارد خانة اين شخص نشده قصد آدم خواهند بگويند، اما من به مي

توانم وارد دانشكدة طب كه اگر يك دو سه هزار توماني از دستبرد به مال او نصيبم بشود، ميطور خواست و يك عمر زندگي و رفاه خودم را و مادر پيرم را تأمين نمايم، ولي تقدير آن بشوم

خواست عمر و زندگي منحوس او به و اين مرد به دست من به قتل رسيد با اين همه دلم نمي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




512

). و در ادامه با شوش خوشحالي توضيح 29ـ28(همان، صص. » شود دست من پايان دادهرود و سيطرة تنهايي و پشيماني از قتلِ ناخواسته به خواب عميقي فرو مي واسطة دهد كه به مي

كند. االله را در خواب ملاقات مي حاج فتحپريشب وقتي از زور استيصال و پريشاني بعد از دو سه شب بيخوابي گيج و ناتوان روي

د اطاقم شد و االله بشاش و خندان وار تختخواب افتادم و از حال رفتم ناگهان ديدم حاجي فتحجان خدا پدرت را آمد پهلويم ايستاد و با صدايي كه همه لطف و مهرباني بود گفت سهراب

). 29بيامرزد كه مرا نجات دادي (همان، ص.

االله از كسب مال نامشروع و فضاي تنشي حاكم بر روح فتح شوش عذاب وجدان حاج دهد و در فرايند خواب، بر سهراب سمت سهراب سوق مي سرگردان او در عالم مرگ، او را به

كند: شود و با شوش رهايي از عذاب، در نظام تطهير به گناهان خود اعتراف مي وارد مياگر بداني چقدر از تو ممنونم. من عمرم به پنجاه و نه رسيده بود و مزة استراحت را نچشيده

ساوي بود كه از چه راهي آوري مال بود و بس. برايم كاملاً م تمام فكر و ذكرم جمع بودم. توانست ثابت كند كه اين مال از راه شد و قانوناً كسي نمي قدر كه حفظ ظاهر مي باشد همين

است خاطرم جمع بود و اعتنا به بغض و حب مردم حتي دست من آمده حرام و غيرمشروع بهم. از جنس گذاشت بخواب زن و بچه و كس و كار خود نداشتم. اما افسوس كه فكروخيال نمي

آمد كه اندازه نداشت. ولي قدري بدم مي نويس و وزير و معاون به وكيل و سناتور و روزنامهسبيل بدهم و به همه دروغ براي حفظ منافعم مجبور بودم به اين مردم بيكار و ولنگار باج

گذاشت تغييري در طرز بگويم. زندگي سگ داشتم و ملتفت هم بودم، ولي حرص و طمع نمي ). 32ـ30و زندگي بدهم (همان، صص. كار

گويد: االله مي سهراب از كنش همدلي با حاج فتحاصغر حسين تر بود و حاضر بود براي صد دينار علي الجوشن شقي اين آدمي كه از شمر ذي

هق بناي گريستن را گذاشت. دستش را گرفتم و پهلوي را به دست خود سر ببرد ناگهان هقزده به گوشة لبانش جا دادم و گفتم عيبي ندارد اشك بريز كه ي آتشخودم نشاندم و سيگار

). 34گريه بر هر درد بيدرمان دواست (همان، ص.

اي تعاملي با هم در مربع معناشناسي بالا عوامل در تضاد با يكديگر هستند و رابطهگوي پاسختواند ندارند. خوانش معنا در مربع معنايي بسته و محدود است و اين مربع نمي

تمامي مسائل اين روايت باشد، زيرا اين داستان يك گفتمان سيال است و معنا در آن متغير و رو با كمك از مربع تنشي درصدد هستيم تا به خوانش باز رود. ازاين جاشونده پيش مي جابه

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




513

ضور بسته ح صورت هم و گويايي دست يابيم. در مربع تنشي، تقابل و تغيير در فرايند معنا به). در اين داستان سهراب ـ كنشگر در تعامل با روح 40، ص.1388دارند (شعيري و وفايي،

گريزد و االله و شناخت مرگ و رسيدن به آرامش است و از اسارت و عذاب وجدان مي حاج فتحگرايش به رهايي دارد تا از سنگيني عذاب وجدان ناشي از قتل بكاهد. مربع تنشي در اين

و در محور » مرگ و ثروت معنوي«و » ماندن در فقر و تنگدستي«ر افقي بين روايت در محواست كه از تعامل اين دو محور » رهايي و آزادي روح«و » اسارت و عمل قتل«عمودي بين

گيرد. در اين مربع رابطة بين ماندن در فقر و شكل مي» شناخت زندگي و دنيا«ارزش اش رهايي و پشت پازدن به اسارت عذاب ، نتيجهتنگدستي و مرگ و رسيدن به ثروت معنوي

رساند. رابطة تنشي وجدان است كنشگر را به شناخت بيشتري از زندگي و دنيا و مافيها مياي در اين گفتمان يك رابطة همسو است چون با اوج گرفتن عنصر كيفي و محور فشاره

گيرد. مربع تنشي اين ياي (محور افقي) نيز اوج م (محور عمودي)، عنصر كمي و گستره صورت زير نشان داد: توان به گفتمان را مي

ارزش: شناخت زندگي و دنيا

ماندن درفقر و تنگدستي مرگ و ثروت معنوي

انگيز او وار و نفرت االله با سهراب پرده از زندگي انگل حِ حاج فتحوگوي رو كنش گفت

آورد. دارد و نظام مرگ و نيستي، رهايي و آرامش را براي او به ارمغان مي برمي

رهايي و آزادي روح

رت و عمل قتلاسا

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




514

ام نفسي كشيدم و است و وارد دنياي ديگري شده به محض اينكه فهميدم كه دنيا عوض شدهكه جاي خلوت و دنجي است و پاي معامله و امكان دوروبر خودم را نگاه كردم و وقتي ديدم

دادوستد در ميان نيست و مثل اين است كه حس سودپرستي و مال و مكنت در وجودم است چنان خودم را راحت و فارغ ديدم كه هرگز نديده بودم و از آن ساعت به خاموش شده

افزايد و يقين دارم كه در يبردم، م بعد هر لحظه و هر آن بر لذتي كه ازين عوالم نوظهور ميروم و هر دقيقه هزار بار به عمر و جواني دالان بهشتم و مطمئنم كه دارم به طرف بهشت مي

ها مثل كرم بلولم و لاي همان آلودگي ها لابه كنم كه اگر تو نبودي من باز بايد سال تو دعا مي ). 35ص. بغلطم. تو جوانمرد مرا از اين ذلت و نكبت نجات دادي (همان،

درادامه سهراب با شوش امنيت و رهايي از عذاب وجدان، حال خود را از نتيجة ملاقات با كند روح مقتول توصيف مي

مانند آدمي كه از حمام گرم و نرمي بيرون بيايد خودم را يكسره از هر پليدي و آلودگي پاك و هاست. حالا ه ماوراي اين عالمام ك منزه يافتم و از همان پريشب براي خودم عالمي پيدا كرده

العين بر من مكشوف گرديده كه زندگي آب ديگر مرگ و زندگي برايم يكسان است و به رأيريزد و وجود، وقتي موجوديت پيدا باريكي بيش نيست كه به درياي بيكران مشيت غيبي مي

). 37ـ36باشد (همان، صص. كند كه صيقلِ عدم ديده مي

به مرگ و زندگي، او را از فوت ز تغيير نگرش سهراب نسبتراوي با شوش تعجب االعالمين. تنها الحمدالله رب«دهد كند و سهراب در يك نظام شناختي پاسخ مي مادرش باخبر مي

است و ام همين فكر اين مادر بود كه لابد براي خاطر من از غصه تلف شده غم و غصهپرستار بماند. خدا رحمتش كند كه شيرزن و بينان و كس و بي ترسيدم بروم و تنها و بي مي

). در يك واقعة رخدادي راوي از حكم اعدام سهراب مطلع 37(همان، ص. » بهترين مادرها بودسهراب را آوردند. دار «كشد. شناسي مرگ سهراب را به تصوير مي شود و فضاي زيبايي مي

داكثر سكينه و سكون را حاضر بود و يك راست بردنش پاي دار. با همان لبخندي كه ح). 38(همان، ص. » گويد: به به بر اين آسودگي و بر اين خوشي رسانيد شنيديم كه مي مي

زدگيِ فقر در زندگي سهراب آغاز شد و كه با نظام گفتماني شوشِ حسرت ثواب يا گناهروايت شوشي و از با دگرديسي به نظام گفتمان كنشي راه را براي قتل مهيا كرد مجدداً وارد فضاي

شود كه با اي سبكبال تشبيه مي جان سهراب به پرنده شود. جسم بي اي مي جنس اسطورهخورد و به تعبير مالارمه مرگ تنها مرگ او به آسمان به پرواز آمده و با اسطوره پيوند مي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




515

). مرگ آغازي 138، ص.1387معين، شود ( ابزار ممكن براي از سرگيري زندگي معنوي ميسمت كمال و به امنيت و آرامش براي معناي جديد از زندگي و شروع حركت بهشود مي

ترين اعتنايي به دنيا و مافيها داشته باشد با نوك پا به زمين بدون آنكه كم«يابد. استعلا ميباشد از زمين به جانب آسمان روشن و نوراني و كوبيد و چنانكه گويي پروبال پيدا كرده

). راوي در پايان داستان با شوش 38(همان، ص. » و آسودگي بلند گرديدعالم امن و امان (همان، » خواهيد حساب كنيد اين بود جزاي گناه يا اجر ثواب او، هرطور مي«گويد دودلي مي

توانيم در اين روايت، تعامل تنشي را از ديدگاه ديگري نيز بررسي كنيم. ). همچنين مي38ص. زيبايي ياد االله و پذيرش مرگ كه از آن به رش قصاص قتل حاج فتحدر اين رابطه سهراب با پذي

كند يعني از گسترة حيات مادي تفسير مي» صيقل عدم«كند وموجوديت خود را در ميدهد و به ابديت بپيوندد تا به اجر ثواب، آنطور كه روح كاهد تا جزاي گناه قتل را كاهش مي

توان در مربع زير نشان داد: ست يابد. اين رابطة تنشي را ميبود، د االله از او ياد كرده حاج فتح

اي ارزش: اسطوره

رهايي

عذاب وجدان

زندگيپايان زندگي مادي

كشاند و به خوبي به تصوير مي شد، فرايند تنشي، سياليت معنا را به همانطور كه مشاهده هايي كه مربع معناشناسي فاقد آن شود. ارزش اي و متعالي منجر مي هاي اسطوره توليد ارزش

توان به خوانشِ باز، سيال و نامحدود دست است. به همين دليل با اتكا به مربع تنشي مي نشان داده شده است: 1هاي گفتماني و فرايندهاي توليد معنا در جدول افت. نظامي

ارزش: گناه

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




516

ثواب يا گناههاي گفتماني داستان معناشناسي و نظام نشانه فرايندهاي :1جدول Table 1: Semiosis and regime of discourse in Savab ya Gonah

كنش رفتار سهراب در يك فضاي �كنش تعريف ماجراي داستان همراه با شوش عاطفي راويبه سهراب شوش دلسوزي و محبت راوي نسبت�زدن سهراب فضاي رخدادي كتك�شناختي زيبايي

شوش مهرباني راوي نسبت به �سلطان از خرج زندگي شوش درماندگي حبيبه�و مادرشسلطان و كنش كمك راوي به حبيبه�كنش سهراب از وضعيت جديد زندگي�سلطان حبيبه

كنش �كنش بيماري مادر سهراب�شناختي موقعيت جديد سهراب در زندگي اي زيباييفض�پسرشهاي شوش آرزوي سهراب و كنش كمك�برخورد سهراب با وضعيت معيشتي خود و مادرش

به فضاي تنشي حاكم بر روحية سهراب همراه با شوش عاطفي و دلسوزي راوي نسبت�راويگوي راوي با مادر سهراب در فضاي تنشي و كنش گفت�فضاي رخدادي قتل توسط سهراب�او

كنش ملاقات �كنش برخورد مادر سهراب با ماجراي قتل توسط پسرش�ايجادشده از عمل قتلكنش القايي سهراب همراه با شوش �كنش نصيحت راوي به سهراب�راوي با سهراب در زندان

ابي راوي با كنش مج�وگوي سهراب در يك فضاي شناختي ادامة كنش گفت�ناراحتي و توجيهوگو با راوي ادامة كنش مجابي سهراب در گفت�پاسخ سهراب به راوي با كنش القايي�سهراب

پرسش راوي از سهراب با شوش �پاسخ راوي با كنش مجابي به سهراب�همراه با شوش خشمادامة فضاي تنشي واقعة �تعريف واقعة رخدادي قتل توسط سهراب در فضاي تنشي حادثه�تعجب

كنش اقدامات راوي براي نجات سهراب همراه با �اي تنشي حاكم بر روحية سهرابفض�رخداديشناختي سهراب از عمل قتل همراه با فضاي �كنش ملاقات سهراب در فضاي تنشي�شوش اميد

شوش دلسوزي و دودلي راوي از دادن خبر �سلطان واقعة رخدادي مرگ حبيبه�شوش پشيمانيشوش تعجب راوي از وضعيت �قات راوي با رئيس زندانكنش ملا �سلطان به پسرش مرگ حبيبه

كنش �كنش گفتگوي راوي با سهراب همراه با شوش تعجب�شناختي سهراب در يك فضاي زيباييواقعة رخداديِ ماجراي خواب ديدن �شناختي مجابي سهراب همراه با شوش آرامش در يك فضاي

االله در خواب سهراب وجدان حاج فتح شوش عذاب�االله توسط سهراب همراه با شوش آرامش حاج فتحبه حاج كنش مجابي سهراب همراه با شوش عاطفي و دلسوزي نسبت�در يك فضاي تنشي

شناختي همراه با ادامة فضاي �شناختي االله در فضاي زيبايي وگوي روح حاج فتح كنش گفت�االله فتحت خود در فضاي شوش آرامش سهراب از وضعي�بود شوش آرامش سهراب از خوابي كه ديده

خبر واقعة رخدادي مرگ مادر همراه با �شوش تعجب راوي از سخنان سهراب�شناختي زيباييشوش تعجب راوي از برخورد سهراب از شنيدن خبر مرگ مادر در �شوش ناراحتي به سهراب

فضاي تنشي اعدام سهراب همراه �واقعة رخدادي خبر حكم اعدام سهراب �شناختي فضاي زيبايي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




517

شوش دودلي راوي از �شناختي اسطورة مرگ سهراب در يك فضاي زيبايي�آرامشبا شوش .نتيجة عمل قتل توسط سهراب و اعدام او

در يك نگاه ثواب يا گناهفرايندهاي داستان :2جدول

Table 2: The semiotic processes of Savab ya Gonah at a glance

نظام گفتمان شوشي

نظام گفتمان كنشي

واقعه خدادير

نظام شناختي

فضاي تنشي

دگرديسي از نظام گفتمان كنشي به شوشي از جنس

شناختي زيبايي (استعلايي)

فقر و تنگدستي خانواده سهراب

تلاش سهراب و

مادرش براي امرار

معاش و هاي حمايت

راوي از ها آن

ارتكاب قتل

توسط سهراب

اعتراف به عمل

قتل توسط

سهراب و مقصر دانستن

خود

عذاب وجدان مقتول

در عالم خواب

سهراب و مرگ

مادر سهراب

پذيرش قصاص از طرف سهراب و مرگ

اي از حيات مرحله معنوي او

كاري ذرت . خلاصه و تحليل داستان2ـ4

است كه در مزرعة پدري خود همراه با 8نام هچ هاچنسون داستان دربارة زندگي مردي بهل نگهداري و مراقبت از پدر پيرش تا پنجاه سالگي ازدواج دلي كرد. هچ به همسرش زندگي مي

نكرد ولي بعد با يك خانم معلم ازدواج كرد و صاحب پسري شد به نام ويل. ويل پسر باهوشي رفت تا 9مند بود. بعد از اتمام دبيرستان به شهر شيكاگو بود و به كارهاي هنري و طراحي علاقه

شود دوست مي 10نام هال ويمن بدهد. همانجا با پسري بهيك انيستيوي هنري ادامة تحصيل دركند. هايش خرج خود و قسمتي از مخارج زندگي پدرومادرش را تأمين مي و با فروش نقاشي

شود كه ويل، كردند. هال مطلع مي ها شديداً به فرزندشان وابسته بودند و به او افتخار مي آن

8

Hatch Hutchenson 9 Chicago 10 Hal Wey man

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




518

وي خبر مرگ ويل را به پدرومادرش اطلاع است. كرده و كشته شده حين رانندگي تصادف بودند بدون هيچ واكنشي، در سكوت و در ها كه از شنيدن اين خبر شوكه شده دهد ولي آن مي

كنند. شان مي هاي شب شروع به كاشت ذرت در خاك مزرعه نيمهمنزلة داناي كل از نزديك با خانوادة هاچنسون آشنايي دارد. شرح مختصري از راوي به

دهد و درادامه، شخصيت اصلي داستان يعني هچ را ندگي روزمرة شهر محل اقامت خود ميز كند در يك نظام شناختي معرفي مي

قراردارد. مكان 11اش در جادة اسكراچ گراول بنيه و مزرعه پيرمردي است ريزنقش و قويهاي باغ شده است. درخت كند. خانة چوبي كوچك او هميشه رنگ نظر مي زندگي هچ جلب

اش هميشه در زنند و انبار علوفه هايشان تا نيمه پر از ليمو است به سفيدي مي اش كه تنه ميوه ). 1، ص. 1395رسند (اندرسن، نظر مي دست تعمير است و مزارعش هميشه تر و تميز به

يابد. راوي بعد ازمعرفي هچ و داستان با نقصان عدم حضور فرزند خانواده ادامه ميوقتي ويل درسش را در دبيرستان «گويد مي 12، دربارة تنها پسرشان ويل هچنسونهمسرش

). 2(همان، ص. » شهر تمام كرد، به شيكاگو رفت و آنجا دانشجوي يك انستيتوي هنري شدويل «دهد اش را شرح مي هاي ويل براي امرار معاش خانواده درادامه كنش مرامي ـ اخلاقي كمك

رفت و همان موقع بود كه براي پول درآوردن شروع كرد به مهماني مي تقريباً هر شب به چندتاهم زد جوري كه حتي شروع هاي كوچك و جالبش. او از اين راه درآمد خوبي به فروختن طرح

). هال كه اغلب اوقات براي ديدن پدر و مادر 3(همان، ص. » كرد به پول فرستادن براي خانهوابستگي «دهد. مي شوش وابستگي پدر و مادر ويل را شرحرفت ها مي ويل به خانة هچنسون

زدند و درمورد مي پدر و مادر ويل به تنها پسرشان آزاردهنده بود. چقدر زياد دربارة او حرف وقفه در مزرعه در ). هچ و همسرش با كاركردن بي3(همان، ص. » كردند اش خيالبافي مي آينده

زندشان ويل هستند. به بيان ديگر با فعل مؤثر صدد جبران و رفع نقصان عدم حضور فرسروكار داريم چون كنشگران هم تمايل به انجام كنش كار در مزرعه » بايستن«و » خواستن«

اند تا براي رفع اين نقصان تحولي بيافرينند و جاي خالي كرده دارند و هم ضرورت آن را دركهايي نبودند كه زياد ها از آن نوع آدم آن«ند. اين عشق و علاقه و وابستگي به فرزند را مرتفع كن

هايي بودند كه مدام ها نشست و برخاست داشته باشند. از آن نوع آدم با مردم شهر يا همسايههاي مهتابي. بعد از در حال كار هستند. از صبح خيلي زود گرفته تا ديروقت غروب و حتي شب

11 Scratch Gravel Road 12 Will Hutchenson

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




519

رفتند بيرون توي مزرعه و دوباره دوتايي ميكرد اغلب اينكه پيرزن كوچولو شام را حاضر ميخورد چشم مي هاي گفتماني كه در اين داستان به ). يكي از نظام3(همان، ص. » كردند كار مي

نظام گفتمان شوشيِ دلتنگي پدر و مادر براي تنها فرزندشان است و راه را براي نظام گفتماني دارد. وقتي هال وقفه ادامه مزرعه بي سازد. كنش كاركردن هچ و همسرش در كنشي هموار مي

گفت هال مي«آمدند تا عشق و علاقه به فرزندشان را با او تقسيم كنند. سمت او مي ديدند به را مينشستند. آمدند با او مي كردند و مي ها كار را رها مي رفت آن هروقت به ديدنشان در مزرعه مي

ار كردن باشند، ولي وقتي هال را در جاده ها با هم مشغول ك ممكن بود در يكي از مزرعهآمدند. ويل هر سمت هال مي اي از ويل در دست داشتند به ديدند دوان دوان درحالي كه نامه مي

كرد و با ها پر مي ). هال جاي خالي ويل را براي آن4ـ3(همان، صص. » نوشت هفته نامه مياين زن و مرد پير كه هرگز «داد مي ها دلداري شوش همدلي و شرح زندگي ويل در شهر، به آن

خواستند تا همة جزئيات به وقايع شهر مشتاق بودند و از هال مي بودند نسبت به شهر نرفته شناختي متن ). درادامه از فضاي زيبايي4(همان، ص.» زندگي پسرشان را برايشان تعريف كند

گويد. هاي ويل مي نامههاي گرد. نقاشي هاي كوچكي منقوش مي ها را با طرح ها هميشه دلچسب بودند. ويل آن نامه

اي از ها معاشرت داشت. رودخانه بود و يا با آن ها را ديده دار از مردمي كه يا ويل آن خندهبود و ماشين در خيابان ميشيگان در شيكاگو، پليسي كه در محل عبور عابر پياده ايستاده

). 4رفتند (همان، ص. هايشان مي هاي جواني كه با عجله به اداره تندنويس

شويم و راوي از يك جريان نامنتظر در اين قسمت از داستان وارد نظام گفتمان رخدادي ميبود. بعدها معلوم شد كه او به همراه چند نفر بود. كشته شده ويل هچنسون مرده«دهد. خبر مي

ودند. به هر صورت ماشين ب اي بودند، احتمالاً مشروب هم خورده از دوستانش در مهماني). از آنجا كه روايتگر 5(همان، ص. » بود بود و ويل هچنسون كشته شده ها تصادف كرده آن

داستان از نزديك با وقايع داستان در ارتباط بوده و هال از دوستان مشترك او و خانوادة پدر و مادر ويل خواهد تا در ارسال خبر واقعه به است، از راوي مي شده هچنسون محسوب مي

تلگرافچي از هال خواسته بود كه برود و پيغام را به هچ و همسرش برساند «با او همراهي كند ). راوي، مخاطب را وارد فضاي 5(همان، ص. » اش كنم و هال هم از من خواست كه همراهي

نه و هال رفت سمت در اصليِ خا«كند. اش مي تنشي حاكم بر انتقال خبر مرگ ويل به خانوادهاي اي، بچه من در جاده ماندم. صداي پارس سگي را از دوردست شنيدم. جايي دورتر در خانه

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




520

اي همانجا ايستاد. بالأخره در زد. كنم وقتي هال به در خانه رسيد ده دقيقه كرد. فكر مي گريه مي، (همان» نظرم وحشتناك بود. مثل صداي شليك چند گلوله بود صداي ضربة مشت او بر در به

هچِ پير در را باز كرد و من شنيدم «). فضاي تنشي حاكم بر ارسال خبر ادامه دارد. 6ـ5صص.بود به كلمات كه هال خبر را به او گفت. هال در تمام طول راه از شهر تا آنجا سعي كرده

گفت. اما وقتي موقع عمل رسيد، نتوانست و اي فكر كند كه بايد به زوج پير مي دهنده تسكين). كنش رويارويي 6(همان، ص.» عه همه چيز را درست توي صورت هچ بيرون ريخت!يكدف

هچِ پير يك كلمه هم بر زبان نياورد. در باز «شود مي پيرمرد از خبر دريافتي به تصوير كشيدهاي كه پوشيده بود ايستاد. هال خبر را به او داد شد، او آنجا زير نور ماه با لباس سفيد مسخره

). كنشگران داستان با انتقال خبر واقعة مرگ به 6(همان، ص.» در با صدايي بسته شد و دوبارهپيرمرد منتظر واكنشي از طرف او و همسرش هستند كه با واقعة رخدادي ديگري مواجه

ناگهان پس از مدتي طولاني، هال زد به بازوي من و آرام گفت: نگاه كن! دو شبح «شوند. مي رفتند. دو شبح به داخل انبار رفتند و خيلي زود رف انبار علوفه ميسفيدپوش از خانه به ط

). راوي با شوش تعجب و حيرت از واكنش پيرمرد و همسرش 7(همان، ص.» برگشتند بيرونباوركردني نبود. پيرمرد دستگاه كاشت غله را از «گويد بعد از شنيدن خبر مرگ فرزندشان مي

سه بذر ذرت و آنجا زير نور مهتاب بعد از اينكه خبر را بود و همسرش هم يك كي انبار آورده ). كنش كاشت ذرت همراه با شوش سكوت 7(همان، ص.» كاشتند بودند، داشتند ذرت مي گرفته زدگي پيرمرد و همسرش جريان دارد. و بهت

كرد. مثل داستان ارواح بود. هر دو لباس خوابشان را اين چيزي بود كه مو به تن آدم سيخ ميشد به ما كه در ساية انبار كاشتند و تمام مي بودند. بذرهاي هر رديف را كه مي پوشيده شدند و آنگاه در انتهاي هر رديف نزديك حصار كنار هم چهارزانو بوديم، نزديك مي ايستاده

). 7چيز در سكوت ادامه داشت (همان، ص. ماندند. همه نشستند و براي مدتي ساكت مي مي

واسطة رخداد غيرقابل انتظار خود، دست به ستان ــ پيرمرد و همسرش ــ بهكنشگران داشان، معنايي متفاوت از زنند. عملكرد آن دو در مواجهه با مرگ عزيزترين فرد زندگي اقدام مي

شود كه دو به قديسي تشبيه مي رساند. نحوة كاشت بذر توسط آن مرگ را به منصة ظهور مياست. داستان كه با حال نيايش با پروردگار خود خلوت كرده چهارزانو و در سكوت در

نظام گفتماني شوش دلتنگيِ پدر و مادري از دوري فرزند آغاز و به نظام گفتماني كنش كارِ بود، مجدداً به فضاي گفتمان وقفة آن دو در مزرعه براي رفع اين نقصان تغيير جهت داده بي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




521

ها اي است. روايت، آن شناختي و اسطوره از جنس زيبايي بار كند كه اين شوشي دگرديسي ميكاري آن دو را كه با نظم و ترتيب دهد و نحوة ذرت ايِ قديس، استعلا مي را تا مقام اسطوره

كنند تا كند. گويا مرگ را در دل خاك دفن مي كاشتند تشريح مي بذرها را در يك رديف مي . حيات و زندگي دوباره از دل آن زايش يابد

كردم. من اصلاً اطمينان ام بود كه چنين چيزي را درك مي اين اولين بار در سراسر زندگيكردم روي كاغذ بياورم. منظورم آن ندارم كه بتوانم آنچه را كه آن شب فهميدم و حس

كنند. نوعي فرياد خاموش از اعماق زمين. ها با زمين برقرار مي اي است كه بعضي از آدم رابطهكردند كه شايد دوباره بتواند از آن برويد شايد چيزي ها مرگ را در زمين خاك مي آنانگار

). 7شبيه اين (همان، ص.

در انتهايِ داستان و در يك نظام شناختي در فرداي روز واقعه با كنش ديگري شويم و آن هم سكوت و اميد پيرمرد و همسرش بعد از مرگ فرزندشان مي مواجه

ها رفته بود تا ترتيب آوردن پسر قتي صبح روز بعد به ديدن هچنسونهال به من گفت وها ساكت و بر خودشان مسلط بودند. شان را به خانه بدهد، در كمال تعجب، هردوي آن مرده

هاي ويل شان و نامه ها هنوز مزرعه بودند. آن ها هنوز ازدست نداده چيزي وجود داشت كه آن ). 8ص.را براي خواندن دارند (همان،

نشان داده شده است: 2هاي گفتماني و فرايندهاي توليد معنا در جدول نظام

كاري ذرتهاي گفتماني داستان معناشناسي و نظام : فرايندهاي نشانه3جدول Table 3: Semiosis and regime of discourse in the story entitled “corn planting”

نظام شناختي معرفي �شناختي از شخصيت اصلي داستان ينظام شناختي در يك فضاي زيبايشوش وابستگي پدر و مادر �كنش مرامي ـ اخلاقي ويل در كمك به امرارمعاش خانواده�فرزند هچ

كنش مرامي ـ اخلاقي هال �وقفة هچ و همسرش در مزرعه كنش كار كردن بي�به فرزندشانهچ و همسرش از ويل همراه با شوش عشق هاي دريافتي كنش تكراري نامه�به پدرومادر ويل نسبت

شناختي متن فضاي زيبايي�شوش همدلي هال با پدرومادر ويل�ها به فرزندشان و علاقة آنكنش مجابي درخواست هال از راوي براي رساندن �واقعة رخدادي خبر مرگ ويل�هاي ويل نامه

ادامة �اش به خانوادهفضاي تنشي حاكم بر رساندن خبر مرگ ويل �خبر مرگ ويل به پدرومادرشكنش �كنش پيرمرد از شنيدن خبر مرگ پسرش�فضاي تنشي حاكم بر ارسال خبر مرگ ويل

نظام رخدادي بعد �مواجهة راوي و هال از رساندن خبر مرگ ويل به والدينش همراه با شوش تعجب

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




522

ادامة كنش كاشت ذرت توسط هچ و همسرش بعد از شنيدن خبر مرگ �از ارسال خبر مرگ ويلادامة فضاي تنشي همراه با شوش ترس و وحشت �رزندشان و شوش تعجب راوي از اين وضعيتف

كنش سكوت �اي كاشت ذرت توسط پيرمرد و همسرش نظام شناختي راوي از كنش اسطوره�راوي هچ و همسرش همراه با شوش اميد در فرداي روز واقعة مرگ فرزندشان.

نگاه در يك كاري ذرتفرايندهاي داستان :4جدول

“ Table 4: The semiotic processes of the story entitled “Corn planting

نظام گفتمان شوشي

نظام مرامي ـ سلوكي(اتيك)

نظام گفتمان

كنشي

واقعه رخدادي

فضاي تنشي

دگرديسي از نظام گفتمان كنشي به شوشي از جنس

شناختي(استعلايي) يبايي

گي پدر دلتنو مادر

براي تنها فرزندشان

هاي حمايتمالي ويل از پدر و مادرش

تلاش ةوقف بي

كاري ذرتهچ و

همسرش

مرگ ويل در

اثر تصادف رانندگي

دريافت خبر

مرگ فرزند

گران استعلاي مقام كنشدر حال كاشت ذرت به قديسان در حال عبادت

. نتيجه5

هاي شرق و غرب و روابط وايت در دو داستان از نويسندههاي گفتماني ر در اين جستار نظامها بررسي و با روش توصيفي ـ تحليلي و از نوع تطبيقي به تصوير معناشناسي آن نشانه

زاده نوشتة محمدعلي جمال ثواب يا گناهشده در داستان هاي اخلاقي مطرح شد. از نكته كشيده ب اصلي وقوع جرم و جنايت است اشارهزدگي كه مسب به موضوع فقر و تنگدستي و حسرت

زدگي و فقر قادر به تأمين معيشت زندگي خود و مادرش شد. سهراب را كه با شوش حسرتكند تا براي رسيدن به ابژة ثروت، خطر كند و با تصاحب بخشي از نبود به كنش وادار مي

واسته وارد نظام تنشي االله، رفع نقصان از فقر كند كه ناخ ثروت همساية متمولِ خود حاج فتحدليل عذاب وجدان افتد. در زندان به شود و به زندان مي شود و مرتكب قتل صاحب مال مي مي

. سد ر شود و به آرامش مي بيند، متحول مي ناخواسته و خوابي كه از مقتول مي ناشي از قتلِر زندگي و كند كه كشته شدن او تاوان گناهان خودش د زيرا در خواب، مقتول اعتراف مي

است. در اين كند كه عمل قبيحي رخ نداده را متقاعد مي سهرابو كسب مال حرام بوده است

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




523

شويم. سهراب كه با ورود به نظام شناختي، قسمت از روايت وارد نظام گفتمان شوشي ميبيند. فرايندهاي هاي دنيوي نمي عمل قتل را پذيرفته، مرگ را جز رهايي و آزادي از مصيبت

ها تابع شرايط دهد كه كنش مي معناشناسي نشان اساز در اين داستان از ديدگاه نشانهمعنبر قدرت فيزيكي و روند و صرفاً مبتني پيش مي خاص هستند و با تكيه بر شناخت و تجربه به

ها هستند و به عملكرد ها تابع احساسات و عواطف و شوش بدني نيستند. گاهي نيز كنششناختي ها به شناخت و رسيدن به نظام زيبايي اي از موارد شوش ر پارهشوند و د منجر مياي كنند و مرگ مرحله شناسي نفي ورود پيدا مي شوند و نهايتاً آنكه به فضاي زيبايي منجر مي

گونه كه كنشگر اصلي روايت با قصاص مرگ شود. آن براي تجديد حيات و زندگي معنوي ميخورد و در مي اي سبكبال با اسطوره پيوند ناختي همچون پرندهش خود، در يك فرايند زيبايي

اي را هاي كليشه پايان فرايند تنشي به وضوح سياليت معنا و محصور نبودن آن در قالبدهد و مجدداً به مي كند. يعني روايت از شوش به نظام گفتماني كنشي تغيير جهت مي تشريح

يابد. موضوع اصلي مي اي جريان اختي و اسطورهشن نظام گفتمان شوشي و از جنس زيباييهاي زندگي، فداكاري در حفظ و نگهداري آن نيز مباهات و افتخار به داشته كاري ذرتداستان

و پذيرش موقعيت زندگي و صبر و استقامت در برابر ناملايمات آن است. فرايندهاي اصلي هوشمند از نوع كنشي همچنين نظام كارگيري نظام گفتماني معناساز در اين داستان با به

ها با اند. در اين داستان نيز كنش پيش برده گفتمان احساسي از نوع شوشي روايت را بهآفرينند، گاهي هستند و محبت مي 13اند و گاهي تابع اخلاق مرامي و اتيك شناخت پيوند خورده

حتي وقوع يك رخداد زنند. مي اي موارد وابستگي را رقم مولد شوش عشق و علاقه و پارهبر كنشِ سعي و تلاش به شوش اميد، استعلاي مفهوم مرگ و صبر و غيرمنتظره علاوهعبارتي شوشِ وابستگي هچ و همسرش به تنها فرزندشان كه دور شود. به پايداري منجر مي

شود. با واقعة وقفه در مزرعه منجر مي كند به كنش كار بي ها و در شهر زندگي مي از آنشويم، اما وقوع فضاي تنشي به جاي برهم زدن دادي مرگ ويل وارد فضاي تنشي ميرخ

وقفه در مزرعه تلاشي براي شوش هاي اصلي روايت، با كنش كار بي تعادل رواني شخصيتاي است. به شناختي و اسطوره دلتنگي و فقدان فرزند است كه جنس اين شوش از نوع زيبايي

سازد كه همچون قديسي در حال عبادت و نيايش در خلوتگاه ياي م عبارتي از آنان اسطوره

13 ethic

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




524

شناختي كاشت ذرت توسط كنشگران است. فضاي زيبايي عبادت، سرتسليم فرود آورده كرده و هر لحظه با كاشت مرگ در دل سياهي، منتظر انساني نيز فراتر از اسطوره عمل

ين دو روايت مشاهده كرديم كه در زدن اميد و زندگي در بستر هستي است. در تطبيق ا جوانهبرند، شوشي، كنشي و وقوع پيش مي هاي گفتماني كه روايت را به تر نظام هردو داستان مهم

اي يك رخداد غيرمنتظره باعث دگرديسي به نظام گفتماني شوشي و از جنس اسطورهو نحوة كند، سبك زندگي شود. ولي آنچه درنهايت اين دو روايت را از هم متمايز مي مي

، كنشگر اصلي ثواب يا گناههاست. زيرا در داستان هاي فرهنگي آن عملكرد كنشگران و تفاوتكاري، كنشگران يافت و در داستان ذرت با انتخاب مرگ و قصاص به مقام اسطورگي دست

آوردن به طبيعت و پذيرش فقدان فرزند، زيست، با روي اي بوم اصلي در قالب رمزگان نشانه را تا مقام اسطوره استعلا دادند. مرگ او

ها نوشت . پي6

1. Sherwood Anderson

2. Bakhtin

3. Karen Horney

4. Khetsuriani

5. Scott Skelly

6. Greimas

7. Propp

8. Hatch Hutchenson

9. Chicago

10. Hal Weyman

11. Scratch Gravel Road

12. Will Hutchenson

13. ethic

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




525

. منابع7

.شروود اندرسن» مرغ تخم«صادق چوبك و » سقف«بررسي تطبيقي ). 1391نيا، ه. ( اوليايي • . 93ـ 89 ،174، كتاب ماه ادبيات

شناسي در ايران مدرن؛ نگاهي به خود شرق). 1394يگانه، م.ر. ( آرمين، ا.، و جوادي • ،5، پژوهي فرهنگي جامعه. زاده بررسي كتاب خلقيات ما ايرانيان اثر سيد محمدعلي جمال

. 18ـ1سايت ، وبpdfزاده. نسخة . ترجمة ر. ستوده و ن. محرمكاري تذر). 1395اندرسن، ش. ( •

http://natasha.ir.

نقد زبان و ادبيات شناسي نفي در آثار مالارمه. ). زيبايي1387( بابك معين، مرتضي • .147 ـ131 ،1، خارجي

هاي شخصيت پرخاشگر براساس بررسي مؤلفه). 1397( . صادقي، م و فرد، ف.، بديعي •بدنام و علويه هاي آدم زاده و هدايت با تكيه بر داستان نظرية كارن هورناي در آثار جمال

.118ـ 99 ،76، مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات. خانم سخن. تهران:. كهنه و نو، داستان ثواب يا گناه). 1388زاده، س.م.ع. ( جمال •منفلوطي و حجاب داستانعناصر بررسي تطبيقي .)1394. (م، غفوريان، ح.، و طاهري •

.138ـ 115، 6، )ادب عربي پژوهش( لسان مبينزاده. جمالرجل سياسي معناشناختي پرسش در مجموعة هزارة ). تحليل نشانه1398حجازي، ب.س.، و فلاح، ن. ( •

.155ـ 129 )،53( 5، جستارهاي زباني . دوم آهوي كوهي

). كاوش گفتمان كنشي گرمس در رمان 1398رحمتيان، ل.، بيگزاده، خ.، و سالميان، غ.م. ( • .312ـ 289 )،53( 5، جستارهاي زبانيپور. اهل غرق از منيرو رواني

. تهران: سمت.تجزيه و تحليل نشانه معناشناختي گفتمان). 1385شعيري، ح.م. ( •نشانه معناشناسي. ديدگاه از گفتماني هاي نظام اعانو ). بررسي1386شعيري، ح.م. ( •

. دانشگاه علامه طباطبايي. آذرماه.شناسي ايران هفتمين همايش زبانموردي بررسي با سيال: معناشناسي نشانه به راهي ).1388شعيري،ح.م.، و وفايي، ت. ( •

. تهران: علمي و فرهنگي.ققنوس

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




526

،ادبي نقد .گفتماني معناشناسي نشانه تا تگراساخ شناسي نشانه از). 1388شعيري، ح.م. ( • .51ـ33 ، 8

تهران: سمت. .نوين معناشناسي مباني). 1391شعيري، ح.م. ( • . تهران: سمت.مباني معناشناسي نوين). 1397شعيري، ح.م. ( •زبان . ها ). ادبيات تطبيقي در ايران: پيدايش و چالش1387منظم، ه. ( بك، م.، و نظري صالح •

.28ـ9 ،38، رسيپا و ادب

). بررسي تطبيقي عناصر داستان حجاب منفلوطي و 1394طاهري، ح.، و غفوريان، م. ( • .138ـ 115 ،20(پژوهش ادب عربي)، لسان مبين. زاده رجل سياسي جمال

). عبور از مربع معنايي به مربع تنشي: بررسي 1390عباسي، ع.، و يارمند، ه. ( • . 171ـ147 ،3، هاي زبان و ادبيات تطبيقي پژوهش .لومعناشناختي ماهي سياه كوچو نشانه

هاي شخصي ). رابطة كاركردهاي زباني با تيپ1392گروسي، ك.، و پشتدار، ع.م. ( • .76ـ 55 ،1، ادبيات پارسي معاصر. زاده هاي سيد محمدعلي جمال داستان

مطالعة ). ادبيات داستاني و توسعة اجتماعي؛1391جويباري، ك.، و چراتي، ع. ( مژده •زاده، هدايت، آل احمد و دانشور. هاي دهخدا، جمال موردي، پژوهش در داستان

.82ـ 59 ،10، شناسي هاي نقد ادبي و سبك پژوهشهاي فارسي شكر است از محمدعلي خوانش نمادين غرب در داستان). 1394ناظميان، ر. ( •

.72ـ 51 ،40، مطالعات نقد ادبي. زاده و قنديل ام هاشم از يحيي حقي جمال

هاي كوتاه محمدعلي ). بررسي طنز در داستان1391واعظ، س.، و عبدي مياردان، م. ( • .178ـ 159 ، 7، شناسي هاي نقد ادبي و سبك پژوهشزاده. جمال

تحليل دگرمفهومي در داستان ). 1392نيا، ف. ( هاشميان، ل.، واشقاني فراهاني، ا.، و شريف • .192ـ 159 ،28، مطالعات ادبيات تطبيقي. نكبابِ غاز براساس ديدگاه باختي

References

• Abbasi, A. & Yarmand, H. (2011). The passage from the semiotic square to the

tensive square: The semiotic study of the little black fish. Journal of Comparative

Language and Literature Research.3, 147-171.[In Persian]

• Anderson, Sh. (2016). The corn planting. Translated by Sotoudeh,R. and

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




527

Moharramzadeh,N. website: http://natasha.ir .[In Persian]

• Armin, A. & Javadiyeganeh, M.R. (2015). A look at Orientalism itself in modern

Iran; Review of the book Our Creatures of Iranians by Seyed Mohammad Ali

Jamalzaeh. Cultural Sociology, 5, 1-18 .[In Persian]

• Badieifard, F. & Sadeghi, M. (2018). Investigating the components of aggressive

personality based on Karen Horney's theory in Jamalzadeh and Hedayat based on

the stories of Adam Badnam and Alavieh Khanum. Journal of Culture-

Communication Studies, 76, 99-118 .[In Persian]

• Garrosi, K. & Poshtdar, A.M. (2013). Relationship between language functions

and personal types of Seyed Mohammad Ali Jamalzadeh's stories. Journal of

Contemporary Persian Literature,1,55-76.[In Persian]

• Hashemian,L., Vasheghani Farahani, A. & Sharifiniya, F. (2013). An ambiguous

analysis in the story of Kababe Ghaz based on Bakhtin's view, Comparative

Literature Studies, 28, 159-192.[In Persian]

• Hejazi, B.S. & Fllah, N. (2019). Semiotic analysis of the question in the second

millennium of Ahooye Koohi, Language Related Research, 5(53), 129-155.[In

Persian]

• Jamalzadeh, S.M.A. (2009). Kohneh va Now: Savab ya Gonah story,Tehran:

Sokhan. [In Persian]

• Khetsuriani, T. (2013). Sherwood Anderson’s“Mother”and the evaluation of the

Genre. Journal of Literature and Art Studies, 3(3), 137-143.

• Mojdeh Jouybari, K. & Cherati, A. (2012). Fiction and social development; Case

study: research in the stories of Dehkhoda, Jamalzadeh, Hedayat, Al-Ahmad and

Daneshvar. Literary Criticism and Stylistics Research,10,59-82.[In Persian]

• Mortezababak, M. (2008). Mallarme’s asthetics of nothingness and absence.

Critical Language & Literary studies, 1,(1), 131-147 .[In Persian]

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




528

• Nazemian, R. (2015). The symbolic reading of the West in Persian stories : The

case study of Farsi Shekar ast by Mohammad Ali Jamalzadeh and Qandil Umm

Hashem by Yahya Haghi. Literary Criticism Studies,40, 51-72.[In Persian]

• Oliayiniya, H. (2012). A comparative study of Sadegh Chubak's "Cage" and

Sherwood Anderson's "Egg". Ketabe-e Mahe Adabbiat, 174, 89-93. [In Persian]

• Rahmatian,L,, Beygzadeh, Kh..& Salemian, Gh.M. (2019). Exploring the actional

regime of discourse in the novel of the Ahle Ghargh by Moniro Ravanipour.

Language Related Research , 5(53), 289-312. [In Persian]

• Salehbak,M. and Nazarimoghaddam,H.(2008). Comparative literature in Iran:

genesis and challenges,Persian Langugage and Literature,No.38, 9-28.[In Persian]

• Scott Skelly, W. (2015). It is a story:The role of the narrator in Sherwood

Anderson’s“Death in the Woods, M.A. thesis, The College of Arts and Sciences

of the University of Dayton.

• Shairi, H.R. & Vafayi, T. (2009). A path to fluid semiotics: A case study of

Phoenix. Tehran: Elmi & Farhangi. [In Persian]

• Shairi, H.R. (2006). Semiotic analysis of discourse. Tehran: SAMT .[In Persian]

• Shairi, H.R. (2007). Examining the types of regimes of discourse Based on

Semiotics approach. 7th Iranian Linguistics Conference, Allame Tabatabayi

University, December .[In Persian]

• Shairi, H.R. (2009). From structural semiotics to semiotics of discourse. Literary,

Criticism, 8, 5-33.[In Persian]

• Shairi, H.R. (2018). Fundamentals of Modern Semantics,Edited,Tehran: SAMT

.[In Persian]

• Shairi, H.R. (2012). Fundamentals of Modern Semantics,Tehran: SAMT. [In

Persian]

• Taheri, H. & Ghafourian, M. (2015). A comparative study of the elements of hijab

story of Manflooti and Jamalzadeh's political man, A Quarerly Journal of Lesan -

on Mobeen - on, 6, 115-138. [In Persian]

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]




529

• Vaez, S. & Abdi Miardan, M. (2012). Analyzing humor in Mohammad Ali

Jamalzadeh short stories. Literary Criticism and Stylistics Research, 7,.159-178.[In

Persian]

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

1:3

9 IR

ST

on

Tue

sday

Oct

ober

5th

202

1

[ DO

I: ht

tps:

//doi

.org

/10.

2925

2/LR

R.1

2.4.

16 ]



Documents

Analyzing the Narrative Structure of Jamalzadeh and