Analiza hidromehaničkih prelaznih režima na Analiza hidromehaničkih prelaznih režima na HE „Piva“ HE „Piva“

Zdravko Giljen, EPCG Direkcija Nikšić, Crna GoraZdravko Giljen, EPCG Direkcija Nikšić, Crna Gora

Uroš Karadžić, Mašinski fakultet Podgorica, Crna GoraUroš Karadžić, Mašinski fakultet Podgorica, Crna Gora

Crnogorski Komitet CIGRE – II Savjetovanje,Crnogorski Komitet CIGRE – II Savjetovanje,

16 - 19 Maj, 2011 16 - 19 Maj, 2011

Pržno, Crna GoraPržno, Crna Gora

22

Sadržaj Uvod

Protočni trakt HE „Piva“

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehaničkih prelaznih režima na HE„Piva“

Zaključak

33

Uvod

Hidromehanički prelazni procesi u hidroelektrani HE „Piva“

Start i zaustavljanje agregata Opterećenje i rasterećenje agregata Brzo zatvaranje i pobjeg agregata Otvaranje i zatvaranje lopatica sprovodnog aparata Formiranje talasa povećanog pritiska uzvodno od turbine Talas povećanog pritiska prenosi se brzinom bliskoj brzini zvuka Analiza hidromehaničkih prelaznih procesa veoma važan dio proračuna protočnog trakta HE „Piva“ Tokom brzog zatvaranja agreagata A3 na mjerenjima koja su izvedena u 2009 godini, izmjerena je promjena pritiska na ulazu u spiralu turbine, promjena broja obrtaja agregata, promjena pritiska na turbinskom poklopcu, promjena pritiska u servomotoru lopatica sprovodnog aparata, promjena nivoa donje vode,

promjena pritiska u kućištu spirale

Protočni trakt HE Protočni trakt HE „„PivaPiva““ (1) (1)

ulazna građevina horizontalni betonski dio cjevovoda ( A1-L=86.6 m, A2-L=104.6 m, A3-L=120.7 m, D=5 m ) kosi čelični dio cjevovoda (A1, A2, A3 – L=138.1 m, D=4 m) predturbinski leptirasti zatvarač ( D=3.4/3.2 m) Francis turbina ( H=162 m, Q=80 m3/s, P=117.6 MW, n=250 o/min) sifon – presjek ispusta sifona 6.4 x 5.2 m donji vodostan – dimenzije vodostana 22.1 x 12.6 m i visina 46.9 m

44

Protočni trakt HE Protočni trakt HE „„PivaPiva““ (2) (2)

odvodni tunel (LT = 112.82 m, dimenzije tunela Bo x Ho=10.7 x 10.7 m)

55

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (1)„Piva“ (1)

Brzo zatvaranje i rasterećenje agregata A3 sa početne snage P=112.7

MW

Promjena pritiska na ulazu u spiralu, turbinskom poklopcu i kućištu spi-

rale tokom brzog zatvaranja agregata A3 sa početne snage P=112.7MW

66

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (2)„Piva“ (2)

Promjena pritiska na ulazu u spiralu, turbinskom poklopcu i kućištu

spirale tokom rasterećenja agregata A3 sa početne snage P=112.7 MW

77

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (3)„Piva“ (3)

Promjena broja obrtaja tokom brzog zatvaranja agregata A3 sa poč-

etne snage P=112.7 MW

88

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (4)„Piva“ (4)

Promjena broja obrtaja tokom rasterećenja agregata A3 sa početne

snage P=112.7 MW

99

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (5)„Piva“ (5)

Promjena položaja klipnjače servomotora lopatica sprovodnog aparata tokom brzog zatvaranja agregata A3 sa početne snage P=112.7 MW

1010

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (6)„Piva“ (6)

Promjena položaja klipnjače servomotora lopatica sprovodnog aparata

tokom rasterećenja agregata A3 sa početne snage P=112.7 MW

1111

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (7)„Piva“ (7)

Promjena nivoa donje vode u vodostanu tokom brzog zatvaranja

agregata A3 sa početne snage P=112.7 MW

1212

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (8)„Piva“ (8)

Promjena nivoa donje vode u vodostanu tokom rasterećenja agregata

A3 sa početne snage P=112.7 MW

1313

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (9)„Piva“ (9)

Promjena pritiska u komorama servomotora lopatica sprovodnog apar-

ata tokom brzog zatvaranja agregata A3 sa početne snage P=112.7 MW

1414

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (10)„Piva“ (10)

Promjena pritiska u komorama servomotora lopatica sprovodnog apar-

ata tokom rasterećenja agregata A3 sa početne snage P=112.7 MW

1515

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (11)„Piva“ (11)

Vibropomjeranja poklopca turbine tokom brzog zatvaranja agregata

A3 sa početne snage P=112.7 MW

1616

Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- Analiza izmjerenih veličina tokom hidromehani- čkih prelaznih režima na HEčkih prelaznih režima na HE„Piva“ (12)„Piva“ (12)

Vibropomjeranja poklopca turbine tokom rasterećenja agregata A3 sa

početne snage P=112.7 MW

1717

1818

Zaključak

Promjena pritiska na ulazu u spiralu ima veću vrijednost tokom brzog zatvaranja agregata u odnosu na vrijednost dobijenu rasterećenjem

Promjena broja obrtaja agregata ima veću vrijednost tokom rastereće- nja agregata u odnosu na vrijednost dobijenu brzim zatvaranjem

Promjena pritiska u servomotoru lopatica sprovodnog aparata ima veću vrijednost tokom brzog zatvaranja agregata u odnosu na vrijednost dob- ijenu rasterećenjem

Maksimalna amplituda oscilovanja donje vode u vodostanu ima veću vrijednost tokom brzog zatvaranja agregata u odnosu na vrijednost dobijenu rasterećenjem

Iz navedenog se može zaključiti da je brzo zatvaranje agregata za sistem nepovoljniji prelazni režim u poređenju sa isključenjem agregata sa mr- eže trenutnim djelovanjem na prekidač generatora (rasterećenjem agre- gata)

1919

Hvala na pažnji!!!