1

Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Centrum Biostruktury Warszawski Uniwersytet Medyczny

ANALITYKA MEDYCZNA STUDIA PODYPLOMOWE PROGRAM ĆWICZEŃ Z HISTOLOGII 2015/2016 LITERATURA OBOWIĄZKOWA

„Histologia”, W. Sawicki, J Malejczyk, PZWL 2012, w ydanie 6. „Podstawy histologii i wybranych technik laboratory jnych” skrypt pod red. J. Godlewskiej- J ędrzejczyk i S.

Moskalewskiego, przeznaczony dla studentów Wydziału Farmacji Warsza wskiego Uniwersytetu Medycznego, kierunku Analityka Medyczna, do nabycia w Oficynie Wydawniczej Warszaw skiego Uniwersytetu Medycznego

LITERATURA ZALECANA 1.Sobotta/Hammersen: Histologia. Atlas cytologii i histologii Frithjofa Hammersena. Tłumaczenie i opra cowanie

Maciej Zabel. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław1 998,

1. 3/09/2015 Wykład 1 i 2 - godz. 14:00 – 15:30 Ćwiczenia 15:40 - 18:50 Podstawy techniki histologicznej (mikroskopia świetlna, mikroskopia elektronowa)

1. Omówienie regulaminu ćwiczeń. 2. Podstawy techniki histologicznej 3. Preparat nr 112 - srebrzone komórki nerwowe. 4. Preparat nr 97 - hodowla diploidalnych ludzkich fibroblastów. Wida ć równoległy układ

komórek świadcz ący o tym, że hodowla osi ągnęła stopie ń zagęszczenia, przy którym komórki nie mog ą się nadal rozmna żać (zahamowanie kontaktowe).

5. Preparat nr 300 - hodowla heteroploidalnych ludz kich fibroblastów stransformowanych za pomoc ą wirusa krowianki. Nale ży zwróci ć uwag ę na kształt fibroblastów odmienny ni ż na poprzednim preparacie i na zachodzenie komórek na s iebie (brak zahamowania kontaktowego).

Techniki cytochemiczne 1. Preparat nr 222a. Reakcja PAS w komórkach w ątroby. W cytoplazmie komórek

widoczne s ą ziarna glikogenu, barwy karminowo-czerwonej. 2. Preparat nr 220a. Reakcja z u życiem fosforanu α-naftylu i soli dwuazowej wykrywaj ąca

aktywno ść fosfatazy zasadowej. 3. Preparat nr 223. Komórki G w cz ęści od źwiernikowej żołądka człowieka. Reakcja

immunocytochemiczna z u życiem przeciwciała przeciwko ludzkiej gastrynie związanego z biotyn ą. Następnie obecno ść tego przeciwciała wykazano za pomoc ą ekstrawidyny zwi ązanej z peroksydaz ą i reakcji z dwuaminobenzydyn ą wykrywaj ącą peroksydaz ę.

reakcja PAS w jelicie cienkim

2. 10/10/2015 Wykład 3 - 10:30 – 11:15 Ćwiczenia 11:20 - 12:50 Tkanka nabłonkowa, gruczoły egzokrynowe .

1. Preparat nr 3a - nabłonek jednowarstwowy płaski i n abłonek wielowarstwowy płaski – rogówka.

2. Preparat nr 8 - nabłonek jednowarstwowy sze ścienny – tarczyca. 3. Preparat nr 51a – nabłonek jednowarstwowy walcowaty – jelito. 4. Preparat nr 60 – nabłonek wielorz ędowy walcowaty urz ęsiony – tchawica. 5. Preparat nr 67 - nabłonek wielowarstwowy sze ścienny (nabłonek przej ściowy) –

pęcherz moczowy. nabłonek jednowarstwowy

walcowaty

2

3. 24/10/2015 Wykład 4 i 5 - godz. 14:00 -15:30 Ćwiczenia 15:40 - 18:50 Tkanka ł ączna wła ściwa. Chrz ąstka i ko ść.

chrz ąstka szklista

1. Preparat nr 9 – tkanka ł ączna wiotka – krezka, p. m. włókna kolagenowe i spr ężyste oraz komórki tuczne.

2. Preparat nr 110 – tkanka tłuszczowa brunatna. 3. Preparat nr 113 - włókna siateczkowe – śledziona.

4. Preparat nr 10 – chrz ąstka szklista – tchawica. 5. Preparat nr 12 - chrz ąstka spr ężysta - nagło śnia. 6. Preparat nr 14 - szlif kostny, kilka osteonów, b laszki systemowe, osteon, jamki i kanaliki

kostne. kość odwapniona

7. Preparat nr 17 – ko ści otworzenie na podło żu błoniastym. 4. 7/11/2015 Wykład 6 - 10:30 – 11:15 Ćwiczenia 11:20 - 12:50 Tkanka mi ęśniowa 1. Preparat nr 13 - tkanka mi ęśniowa gładka – jelito, okr ężny i podłu żny układ włókien. 2. Preparat nr 20 - mi ęsień poprzecznie pr ążkowany szkieletowy – j ęzyk, układ włókien

podłu żny, poprzeczny i sko śny, układ j ąder we włóknach poprzecznych i podłu żnych, prążkowanie.

3. Preparat nr 23W - mi ęsień poprzecznie pr ążkowany sercowy, układ włókien, pozycja j ąder. 4. Preparat nr 22 - pr ążkowanie w mi ęśniu poprzecznie pr ążkowanym, skrawek półcienki.

mięsień sercowy

5. 14/11/2015 Wykład 7 i 8 - godz. 14:00 – 15:30 Ćwiczenia 15:40 - 18:50 Tkanka nerwowa, układ nerwowy. 1. Preparat nr 25 - włókno nerwowe izolowane - w ęzeł, przew ężenie Ranviera. 2. Preparat nr 27 – nerw, przekrój poprzeczny - sto sunek włókien do osłonek ł ącznotkankowych, włókna

nerwowe, zachowana osłonka Schwanna, wyługowana osł onka mielinowa, j ądra komórek Schwanna.

rdzeń kręgowy

3. Preparat nr 75 - komórki nerwowe w rdzeniu kr ęgowym – tigroid, komó rki ependymy (ependymocyty) w kanale środkowym rdzenia kr ęgowego.

4. Preparat nr 76 - zwój rdzeniowy - komórki zwojow e rzekomojednobiegunowe le żą głównie na obwodzie, komórki satelitarne.

5. Preparat nr 26 - nerw osmowany, przekrój poprzec zny - osłonka mielinowa. 6. Preparat nr 79 - mó żdżek - substancja szara i substancja biała, warstwy k ory . 7. Preparat nr 77 - mózg - opona mi ękka, istota szara, istota biała, naczynia włosowate .

6. 28/11/2015 Wykład 9 - 10:30 – 11:15 Ćwiczenia 11:20 - 12:50 Układ dokrewny

przysadka

1. Preparat nr 40 - przysadka – ogólna budowa: płat przedni, cz ęść pośrednia, płat nerwowy, komórki kwasochłonne, zasadochłonne, nale ży zwróci ć uwag ę na du żą liczb ę naczyń zatokowych.

2. Preparat nr 8 - tarczyca, p ęcherzyki wypełnione koloidem, nabłonek jednowarstwo wy płaski i sze ścienny.

3. Preparat nr 90 - przytarczyce, grupy lub pasma k omórek gruczołowych głównych. 4.Preparat nr 49 - szyszynka, ogólna struktura oraz ziarna piasku. 5. Preparat nr 5 - reakcja chromaffinowa w nadnercz ach.

7. 5/12/2015 Wykład 10 i 11 - godz. 14:00 – 15:30 Ćwiczenia 15:40 - 18:50 Krew i szpik. Układ kr ążenia i układ chłonny. 1. Preparat nr 104 - rozmaz krwi obwodowej,

3

2. Preparat nr 35 – preparat histologiczny szpiku c zerwonego - widok ogólny, komórki szpiku, megakario cyty. 3. Preparat nr 205 – rozmaz granulocytów. 4. Preparat nr 204 – rozmaz limfocytów. 5. Preparat nr 29 - żyła i t ętnica średniego kalibru. 6. Preparat nr 28 - naczynia włosowate - krezka. 7. Preparat nr 31 - aorta barwiona rezorcyn ą i fuksyn ą. 8. Preparat nr 36 - w ęzeł chłonny - grudki chłonne, torebka, wn ęka, beleczki, zatoki, sznury

rdzenne, struktura grudki chłonnej, struktury cz ęści rdzennej. neutrofil

żyła i t ętnica

9. Preparat nr 46 – migdałek podniebi enny - grudka chłonna, nabłonek, limfocyty

wewn ątrznabłonkowe .

10. Preparat nr 37 – grasica - płaciki, cz ęść korowa, cz ęść rdzenna, ciałka grasicze Hassala.

11. Preparat nr34 śledziona – miazga biała, miazga czerwona. migdałek podniebienny

8. 19/12/2015 Wykład 12 - 10:30 – 11:15 Ćwiczenia 11:20 - 12:50 Układ oddechowy 1. Preparat nr 60 - tchawica, nabłonek wielorz ędowy urz ęsiony z licznymi komórkami

kubkowymi, blaszka wła ściwa błony śluzowej z gruczołami śluzowo surowiczymi, chrz ąstka szklista, błona włóknista.

2. Preparat nr 61- płuco, p ęcherzyki płucne, przewody p ęcherzykowe, oskrzeliki, naczynia krwiono śne, opłucna, ściana p ęcherzyka płucnego i oskrzelika.

pęcherzyki płucne

Skóra 1. Preparat nr 85 - skóra owłosiona - mieszki włoso we i gruczoły łojowe, mi ęśnie przywłosowe, cebulka włosowa,

rdzeń, kora, powłoczka włosa. 2. Preparat nr 83 - skóra nieowłosiona - naskórek, skóra wła ściwa, tkanka podskórna, brodawki skóry wła ściwej,

gruczoły potowe, ciałka Meissnera. 3. Preparat nr 86 - gruczoł mlekowy czynny - liczne odcinki wydzielnicze, przegrody ł ącznotkankowe, w

przegrodach przewody wyprowadzaj ące. 4. Preparat nr 87 - gruczoł mlekowy nieczynny - nie liczne przewody wyprowadzaj ące w du żych skupiskach tkanki

łącznej, brak odcinków wydzielniczych. 9. 9/01/2016 Wykład 13 - 10:30 – 11:15 Ćwiczenia 11:20 - 12:50 Układ moczowy.

nerka - kł ębuszek

1. Preparat nr 63 - nerka – torebka, cz ęść korowa z kł ębuszkami i kanalikami kr ętymi I i II rzędu (plamka g ęsta), cz ęść rdzenna z kanalikami zbiorczymi, p ętlami Henlego, i naczyniami prostymi.

2. Preparat nr 67 - p ęcherz moczowy - fałdy błony śluzowej, nabłonek przej ściowy, wi ązki mięśni gładkich.

3. Preparat nr 66 – moczowód - błona śluzowa z podłu żnymi fałdami, nabłonek przejściowy, błona mi ęśniowa (warstwy: podłu żna, okr ężna i podłu żna), przydanka .

moczowód 10. 16/01/2016 Wykład 14 - 10:30 - 11:15 Ćwiczenia 11:20 - 12:50 Układ pokarmowy

jelito cienkie - czcze

1. Preparat nr 42 - język - brodawka okolona, kubki smakowe . 2. Preparat nr 45 - ślinianka podj ęzykowa - komórki śluzowe, komórki surowicze,

półksi ężyce Gianuzziego, wstawki, przewody wyprowadzaj ące. 3. Preparat nr 48 – dno żołądka – błona śluzowa (nabłonek, dołki żołądkowe, gruczoły z

komórkami głównymi i okładzinowymi), błony: pod śluzowa i mi ęśniowa. 4. Preparat nr 50 - dwunastnica – błona śluzowa (kosmki, gruczoły), błona pod śluzowa

(gruczoły dwunastnicze Brunnera), błona mi ęśniowa. 5. Preparat 51 - jelito czcze – błona śluzowa (kosmki, gruczoły), błony: pod śluzowa i

4

jelito cienkie - dwunastnica

mięśniowa (sploty Meissnera i Auerbacha . 6. Preparat nr 52 – jelito grube – okr ężnica, typowe warstwy ściany jelitowej, nabłonek

gruczołów jelitowych, komórki kubkowe.

trzustka

7. Preparat nr 54 – wątroba - ogólny schemat budowy zrazików w ątrobowych anatomicznych ( żyła środkowa, beleczki w ątrobowe, kanaliki w ątrobowe, komórki Browicza – Kupffera), przestrze ń bramno żółciowa ( żyła, t ętnica i przewód żółciowy międzyzrazikowy).

8. Preparat nr 58 – trzustka - zraziki (p ęcherzyki zewn ątrzwydzielnicze, przewody wyprowadzaj ące), wyspy Langerhansa.

11. 6/02/2016 Wykład 14 - 8:00 – 8:45 Ćwiczenia 8:50 - 10:20 Układy rozrodcze. 1. Preparat nr 72 - jajnik - część korowa (p ęcherzyki w ró żnych stadiach rozwoju).

część rdzenna (liczne naczynia krwiono śne). 2. Preparat nr 73 - jajowód - błona śluzowa, błona mi ęśniowa, błona surowicza). 3. Preparat nr 74 - macica, błona śluzowa, (cz ęść czynno ściowa i podstawna) błona

mięśniowa. 4. Preparat nr - 69 – j ądro - błona biaława, przegrody, zraziki, kanaliki

plemnikotwórcze, komórki śródmi ąższowe Leydiga. 5. Preparat nr 70 – trzon naj ądrza – przewód naj ądrza, tkanka ł ączna.

gruczoł mlekowy czynny

Zaliczenie