14
An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of “Intuition” in the Formation of Ethical Concepts and Judgments AliAkbar Abdolabadi Assistant Professor of Philosophy at Shahid Beheshti University, Email: [email protected] Abstract One of the fundamental questions about Moore's ethical intuitionism is that what role the intuition plays in the formation of ethical concepts and judgments. In this paper, I have scrutinized Moore's answer by an analytic method, and by differentiating the two meanings of “Intuition” in his views, i.e. the intuition of the property of “Goodness”-which I have called “Intuition (I)”- and the intuition of the propositions containing the predicate “Good”-which I have called “Intuition (II)”-I have reached these results: 1) Intuition (I) influences on the formation of ethical concepts by the concept of “Goodness” as the cause of the ethical concepts; 2) Intuition (I) influences on the formation of ethical judgments by the simple concept of “Goodness”; 3) Intuition (II) influences on the formation of the complex ethical concepts by the simple predicate “Good”; 4) Intuition (II) , by virtue of the self-evidence and necessary truth of the propositions containing the predicate “Good”, influences on the formation of other propositions or judgments. Key Words: intuition, ethical concepts, ethical judgments, the property of “Goodness”, the Predicate “Good”, G. E. Moore. University of Tabriz-Iran Quarterly Journal of Philosophical Investigations ISSN (print): 2251-7960 (online): 2423-4419 Vol. 12/ No. 23/ summer 2018

An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of “Intuition”

in the Formation of Ethical Concepts and Judgments

AliAkbar Abdolabadi

Assistant Professor of Philosophy at Shahid Beheshti University, Email:

[email protected]

Abstract

One of the fundamental questions about Moore's ethical intuitionism is that

what role the intuition plays in the formation of ethical concepts and

judgments. In this paper, I have scrutinized Moore's answer by an analytic

method, and by differentiating the two meanings of “Intuition” in his views,

i.e. the intuition of the property of “Goodness”-which I have called

“Intuition (I)”- and the intuition of the propositions containing the predicate

“Good”-which I have called “Intuition (II)”-I have reached these results: 1)

Intuition (I) influences on the formation of ethical concepts by the concept

of “Goodness” as the cause of the ethical concepts; 2) Intuition (I)

influences on the formation of ethical judgments by the simple concept of

“Goodness”; 3) Intuition (II) influences on the formation of the complex

ethical concepts by the simple predicate “Good”; 4) Intuition (II) , by virtue

of the self-evidence and necessary truth of the propositions containing the

predicate “Good”, influences on the formation of other propositions or

judgments.

Key Words: intuition, ethical concepts, ethical judgments, the

property of “Goodness”, the Predicate “Good”, G. E. Moore.

University of Tabriz-Iran

Quarterly Journal of

Philosophical Investigations

ISSN (print): 2251-7960 (online): 2423-4419

Vol. 12/ No. 23/ summer 2018

Page 2: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

78 2231تابستان، 12، شماره 21، سال های فلسفیپژوهش/

For Moore, every moral knowledge, conceptual or judgmental, is based on

the knowledge we have of the simple and indefinable concept of

“Goodness”. But this concept refers to the existence of the objective and, at

the same time, non-natural property or quality of “Goodness” in some of

the things and events of the world. For Moore, our knowledge of such

property or quality is a kind of direct and immediate knowledge, i.e.

intuitive knowledge. It is evident that when our knowledge of the concept

of “Goodness” is based on our non-conceptual and intuitive knowledge of

the property or quality of “Goodness”, all our other conceptual and

judgmental moral knowledge, which issue from our knowledge of that

concept, are based on our intuitive knowledge of that property or quality.

Thus, it can be said that, for Moore, intuition no.1, which is the non-

conceptual knowledge of the unique property or quality of “Goodness”, is

the foundation of every conceptual or judgmental moral knowledge.

For Moore, We know the ethical truths in a “subject-predicate” form. In

other words, we know the ethical truths in the form of some propositions

called “ethical propositions”. One of the ethical truths is, of course, the

“Goodness” of some of the things and events of the world, which always

reveals itself in the form of the predicate “Good”. But Moore believes that

the property of “Goodness” doesn’t reveal itself in the form of the predicate

“Good” in one way. In other words, the way of denotation of that predicate

on that property is not the same way. Thus, to have a clear idea and precise

definition of the scope of the ethical propositions containing the predicate

“Good” we must exactly recognize the ways of denotation of that predicate

on the property of “Goodness”.

For Moore, the ethical propositions containing the predicate “Good” may

denote on two different things. They denote either to “Good as means” or

“value as means” or to “Good in itself” or “intrinsic value”. When we say

that something is good as a means, we make a judgment of its causal

relation to other things. In other words, in these cases, we both judge that

something has a given effect and judge that its effect is good in itself. But

finding causal judgments which are always true, is controversial. For

judging that what consequences an action exactly has, is not possible.

Therefore, we cannot talk of discovering the absolutely true universal laws

in the realm of ethics.

For Moore, in ethical studies, only some of actions have been investigated.

About those actions, it can be both asked that are they good in themselves

and can be asked that how much they resulted in desirable consequences.

Moore believes that in arguments related to ethical discussions, both of two

mentioned questions have been concerned. In other words, in ethical

arguments, it has been tried to prove both that some action is “good in itself”

Page 3: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

تقریری از آرای جی.ئی.مور درباره نقش..../ 79

and that it is “good as a means”. For Moore, by judging that some action is

the best action we can do, we, in fact, judge that the sum of the intrinsic

value of that action with its consequences is more than each other possible

action.

For Moore, Intuition no.1 plays a very important role in the formation of

ethical propositions, including propositions about “intrinsic goodness” and

propositions about “instrumental goodness”, through the concept of

“Goodness”, which is the most fundamental ethical concept. But that

concept reveals itself always in the form of the ethical propositions

containing the predicate “Good”, which is the object of the Intuition no.2.

Moore believes that the concept of “Good” is the only fundamental ethical

concept and the only simple, indefinable and irreducible value-predicate. In

other words, the concept of “Good” is the only simple concept which all the

other ethical predicates are defined in terms of it. For this reason, all the

concepts which are the predicates of ethical propositions, are, in fact, the

various expressions of the predicate “Good”. Therefore, the true referent of

all the ethical predicates is, in fact, the concept of “Good”. From here we

can conclude that the predicate “Good” which is the object of Intuition no.2,

is the only foundation of other ethical predicates in our minds. Then, there

is no doubt that the Intuition no.2 influences in the formation of the ethical

concepts through the predicate “Good”.

But the influence of the Intuition no.2 in the formation of ethical knowledge

is not confined to ethical concepts, but includes the ethical judgments. For

Moore, as the concept of “Good” is the only conceptual foundation of

ethics, the ethical propositions containing the predicate “Good” are the only

judgmental foundation of ethics. It means that such ethical propositions,

which are “the synthetic a priori propositions”, are the only foundations of

the formation of other ethical propositions in our minds. In other words, in

the last analysis, all the ethical propositions can and must be reduced to the

ethical propositions containing the predicate “Good”. From here we can

conclude that the Intuition no.2 influences in the formation of ethical

judgments through the propositions containing the predicate “Good”. Thus,

there is no doubt that the Intuition no.2 influences evidently both in the

formation of ethical concepts and in the formation of ethical judgments.

Finally, from what we have said, we can conclude that Moore’s ethical

intuitionism is not only a conceptual, but also a judgmental ethical

intuitionism.

Reference

Moore, George Edward; Principia Ethical (1993), edited by Thomas

Baldwin; Second edition; Cambridge: Cambridge University Press.

Moore, George Edward; Ethics (1965); New York: Oxford

University Press.

Page 4: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

های فلسفی پژوهش

پژوهشی-فصلنامه علمی 2231 تابستان/ 12/ شماره 21سال

تشکیل تصورات و در "شهود"مور دربارۀ نقش ئی. تقریری از آرای جی.

*تصدیقات اخلاقی

**آبادیعبدل اکبرعلی

دانشگاه شهید بهشتی ،فلسفه دانشکدۀ الهیات و ادیاناستادیار

چکیده شناختی مور این است که شهودیکی از پرسشهای اساسی دربارۀ شهودگروی اخلاق

سی کند. در این مقاله با بررچه نقشی در تشکیل تصورات و تصدیقات اخلاقی ایفا میاصۀ نزد وی، یعنی شهود خ در« شهود»پاسخ مور، به روشی تحلیلی، با تفکیک دو معنای

و شهود قضایای اخلاقی مشتمل بر - ام( نامیده2) که آن را شهود ش. - «خوبی»( شهود 2ام: به نتایج زیر رسیده - ام( نامیده1) آن را شهود ش. - که« خوب»محمول

به عنوان علت سایر مفاهیم اخلاقی، در تشکیل « خوبی»( از طریق مفهوم 2) ش.در « خوبی»( شهود مذکور از طریق مفهوم بسیط 1گذارد؛ لاقی تأثیر میتصورات اخ

( از طریق محمول بسیط 1) ( شهود ش.2نهد؛ تشکیل تصدیقات اخلاقی تأثیر می( شهود مذکور به موجب 4گذارد؛ در تشکیل تصورات اخلاقی مرکب تأثیر می« خوب»

در تشکیل « خوب»ول بداهت ذاتی و صدق ضروری قضایای اخلاقی مشتمل بر محم نهد.سایر قضایا یا تصدیقات اخلاقی تأثیر می

.، جی«خوب»، محمول «خوبی»شهود، تصورات اخلاقی، تصدیقات اخلاقی، خاصۀ :یکلیدواژگان

مور. ئی.

12/22/39 تأیید نهایی: 11/1/39: تاریخ وصول*

**E-mail: [email protected]

University of Tabriz-Iran

Quarterly Journal of

Philosophical Investigations

ISSN (print): 2251-7960 (online): 2423-4419

Vol. 12/ No. 23/ summer 2018

Page 5: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

تقریری از آرای جی.ئی.مور درباره نقش..../ 81

قدمهم، که شهود اخلاقیمور این است که .ئی شناختی جی.اساسی دربارۀ شهودگروی اخلاق یکی از پرسشهای

ند، چه دامی« خوبی»ت راه معرفت به خاصه یا کیفی یگانهو نیز « خوب»راه معرفت به محمول یگانهآن را مورل پاسخ مور به این پرسش این است که، در تحلی .کندتصدیقات اخلاقی ایفا می نقشی در تشکیل تصورات و

«خوبی»خاصه یا کیفیت ، بر شهود تصوری یا تصدیقی، اعم از معرفت اخلاقی نهایی، هرگونه معرفت اخلاقیقضایای اخلاقی مشتمل بر محمول و نیز بر شهود - ( خواهم نامید2) در این مقاله آن را شهود ش.که -که شهود توان گفتاستوار است. بدین ترتیب، می -( خواهم نامید 1) ا شهود ش.که زین پس آن ر - «خوب»

صورات و تصدیقات اخلاقی ، نقشی بسیار اساسی در تشکیل ت(1.) ( یا شهود ش2) از شهود ش. ، اعماخلاقیمور ، آرای تحلیلیی ، با روشتوجه به پاسخ مور به پرسش مذکور، با در ادامۀ مقاله، خواهم کوشید که .کندایفا می

( در تشکیل تصورات و تصدیقات اخلاقی را تقریر کنم.1) ( و شهود ش.2) دربارۀ نقش شهود ش.

( در تشکیل تصورات و تصدیقات اخلاقی2) نقش شهود ش. .2مبتنی ،ز معرفت اخلاقی تصوری یا تصدیقی، در نهایت، اعم ا، هرگونه معرفت اخلاقی حصولیموربه عقیدۀ

،«خوبی»ذیر ناپا مفهوم بسیط و تعریف. امداریم «خوبی»ناپذیر است که ما از مفهوم بسیط و تعریفبر شناختی ای از چیزها و رویدادهای در پاره« خوبی»از وجود خاصه یا کیفیت عینی و، در عین حال، ناطبیعی حاکی ،خود

تقیمواسطه و مسآگاهی بینوعی «خوبی»ت عینی و ناطبیعی یا کیفیآگاهی از خاصه ، به نظر مور جهان است.یفیت خاصه یا ک واسطه با جهان پیرامونمان به وجودر اثر نوعی مواجهۀ مستقیم و بیب به عبارت دیگر، ما است.

توان اینجا میاز (. Sylvester, 1993: 88) بریماز چیزها و رویدادهای جهان پی میای در پاره« خوبی»، مبتنی بر معرفت شهودی ما به وجود خاصه یا ، در نهایت«خوبی»ما به مفهوم دریافت که معرفت حصولی

بر آگاهی غیرمفهومی و شهودی ما از « خوبی»که وقتی معرفت ما به مفهوم پیداست است.« خوبی»ت کیفیفت ما از معر ، کهصدیقی دیگرمان نیزقی تصوری و ت، همۀ معرفتهای اخلااستوار باشد« خوبی»ه یا کیفیت خاص

د ننی خواهمبت« خوبی»، نهایتا بر معرفت شهودی ما به خاصه یا کیفیت ندگیرسرچشمه می« خوبی»به مفهوم به خاصه یا کیفیت مفهومیمعرفت غیر( که همان 2) توان گفت که، در نظر مور، شهود ش.بدین ترتیب، می بود.کوشم یل، مدهد .حاقی تصوری یا تصدیقی را تشکیل میشالودۀ هرگونه معرفت اخلا، است« خوبی»همتای بی

، بیان کنم.ترتیب، به( در تشکیل تصورات و تصدیقات اخلاقی را2) .بارۀ نقش شهود شکه رأی مور در

( در تشکیل تصورات اخلاقی 2) نقش شهود ش. .2-2

ای از چیزها و رویدادهای جهان را در پاره« خوبی»کیفیت ، ما انسانها پس از آنکه خاصه یا به عقیدۀ مورشویم که می« خوبی»جد مفهوم یا تصوری از در متعلق شهود خویش وا 2نگریدرونکنیم ، به مدد شهود می

ومی هیابیم که چنین مفدر می« خوبی»أمل در مفهوم بسیط ، با تآنگاه فاقد هرگونه اجزای مفهومی است. مطلقاارجاع ن توامفهوم اخلاقی دیگری نمی، آن را به هیچ پذیر نیست و، از همین روتعریف موجب بساطتش هرگزبه

.و تحویل کردکیفیت ، نسبت خاصه یاترو، به تعبیر دقیق« خوبی»به نظر مور، هر گاه که ما انسانها نسبت مفهوم

، به مفاهیم یا تصورات اخلاقی گیریمن عمل را در نظر میفلان یا بهما با مجموع پیامدهای احتمالی« خوبی»ن امر یابیم. در توضیح ایمی و نقایض آنها دست« مسؤولیت»و « الزام »، «وظیفه»، «درستی»دیگری از قبیل

Page 6: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

82 2231تابستان، 12، شماره 21، سال های فلسفیپژوهش/

فاعل را برایممکن « خوبی» بیشترینتوان گفت که هرگاه مجموع پیامدهای احتمالی فلان یا بهمان عمل میهنمون ر« مسؤولیت»و « الزام» ،«وظیفه»، «درستی»فاهیم یا تصورات اخلاقی ، وی را به مبرداشته باشدآن در

رای ممکن ب« خوبی» کمترینیا بهمان عمل متضمن که مجموع پیامدهای احتمالی فلان ا هنگامیام سازد.می از مجموع پیامدهای یشتربعمل آن نامطلوب، هنگامی که مجموع پیامدهای دیگر ، به تعبیرفاعل آن باشد و

,Warnock) سازنداهیم یا تصورات اخلاقی مذکور میآن باشد، فاعل آن عمل را واجد نقایض مف مطلوب

«درستی»و مفاهیمی چون « خوبی»وم ، میان مفهتوان دریافت که، در نظر مور. از اینجا می(7-8 :1985(Rightness) ،«وظیفه» (Duty) ،«الزام » (Obligation ) مسؤولیت»و» (Responsibility) و نیز

م فاهی؛ بدین معنا که مای علی برقرار استو نقایض مفاهیم یادشده رابطه( Badness) « بدی»مفهوم میانفاهیمی توان گفت که مبراین، می بنا .اند«بدی»قایض آنها نیز معلول مفهوم اند و ن«خوبی»م مذکور معلول مفهو

ه یا کیفیت خاص شهود، مبتنی بر ها، در تحلیل نهاییو نقایض آن« مسؤولیت»، «الزام»، «وظیفه»، «درستی»چون و نقایض آنها از سنخ ، اگر چه مفاهیم مذکور به عبارت دیگر. اندای از چیزها ورویدادهای جهاندر پاره« خوبی» یا ما به خاصه« معرفت شهودی»نهایتا معلول « خوبی»شان با مفهوم اند، به موجب رابطۀ علی«علم حصولی»

اخلاقی محدود ( در حصول معرفت اخلاقی فقط به تصورات 2) ، تأثیر شهود ش.اند . از همین رو«خوبی»کیفیت ( 2) کوشم که رأی مور دربارۀ نقش شهود ش.، میحال .گیردمی شود ، بلکه تصدیقات اخلاقی را نیز در برنمی

اخلاقی را بیان کنم. در تشکیل تصدیقات

ی( در تشکیل تصدیقات اخلاق2ش. ) نقش شهود .1-2-Subject) «محمولی -موضوعی»را به نحو ( Ethical truths) حقایق اخلاقی، ما نظر موربه

predicateقضایا»ای از را در قالب سلسلهی ا حقایق اخلاقم ،به عبارت دیگر یابیم.می( در ( »Propositionsای از چیزها و رویدادهای جهان پاره« خوبی»حقایق اخلاقی همانا یکی از .کنیم( ادراک می

، کیفیت نمودار شدن خاصه یا اما، از نظر مور سازد.نمودار می« خوب»محمول خود را در قالب همواره است که The way) دلالت نحوۀبه عبارت دیگر، همواره یکسان نیست.« خوب» محمولدر قالب « خوبی»کیفیت

of denotation ) اهیم ، اگر بخوهرگز یکسان نیست. از همین رو« خوبی»ا کیفیت بر خاصه ی« خوب»محمول، ناگزیر داشته باشیم« خوب»اخلاقی مشتمل بر محمول تصور واضح و تعریف دقیقی از دامنه و گسترۀ قضایای

دقیقا از یکدیگر باز شناسیم. را« خوبی»بر خاصه یا کیفیت « خوب»محمول انحای دلالتباید که بر وجود خاصه یا کیفیت« خوب»لی در قضایای اخلاقی مشتمل بر محمول به عقیدۀ مور، با اندک تأم

توان دریافت که قضایای مذکور ممکن است از دو چیز حکایت کنند، میزی یا رویدادی دلالت میدر چی« خوبی»ارد یا تعلق د همواره به چیز ]یا رویداد[ مورد نظر« خوبی»همتای که خاصۀ بیاحتمالا مبین آنند آنها یا » کنند.

A cause or necessary) علت یا شرط لازمی اینکه احتمالا فقط حاکی از آنند که چیز ]یا رویداد[ مورد نظر

condition) تعلق داردهمتا بدانها [ چیزهای دیگری است که این خاصۀ بیبرای وجود ]رویدادها یا» (Moore, 1993: 73) ت. اس متفاوتکاملا با یکدیگر . به نظر مور، ماهیت دو نوع از قضایای اخلاقی کلی

توان گفت که بیان کنیم، می (Ordinary language) زبان عرفیاگر بخواهیم تفاوت آنها را با توسل به Value) «ایارزش وسیله»یا (Good as means) «ایخوب وسیله»ایای اخلاقی مذکور از قسمی از قض

as means) نفسهخوب فی»می دیگر از آنها حاکی از کنند و قسحکایت می » (Good in itself ) یا « توانت را فقط در موارد بسیار ساده می، این اصطلاحااند. اما، به عقیدۀ مور (Intrinsic value) «ارزش ذاتی

Page 7: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

تقریری از آرای جی.ئی.مور درباره نقش..../ 83

طلاحات که آن اصبه نحو صحیحی به کار برد. چنین امری ظاهرا معلول این واقعیت است که تمایز میان مفاهیمی کوشم که این تمایز را توضیح دهم.، میحال .جداگانه بررسی نشده است، ندکنبر آنها دلالت می

طۀ علیراب، حکمی دربارۀ خوب است« به عنوان یک و سیله»یم که چیزی گویوقتی که میبه عقیدۀ مور ، (Causal relation) حکم هم، در چنین مواردی ما به عبارت دیگر کنیم.آن چیز با امور دیگر صادر می

احکام ا یافتنام نفسه خوب است.کنیم که معلول آن فیحکم میهم کنیم که آن چیز معلول معینی دارد و میزیرا تعیین اینکه فلان اشکال است. که همواره صادق باشند، شدیدا محل (Causal judgments) ایعلی

توان در قلمروو، هرگز نمی. از همین رپذیر نیستدقیقا چه نتایجی را در پی دارد، هرگز امکان یا بهمان عملقوانین ، ما حتی به کشف دم زد. به نظر مور مطلقا صادق( Universal laws)قوانین کلی اخلاق از کشف توانیم ادعا کنیم که فلان مثلا، نمی، و نیز قادر نیستیم (Conditional moral laws) اخلاقی مشروط

در .(Moore, 1993: 73) در پی خواهد داشتهمان نتیجه را ب، دقیقا ، در فلان اوضاع و احوالهموارهعمل سی توجه ۀ اسا، باید به دو نکتدربارۀ نتایج اعمالمان صادر کنیم، اگر بخواهیم احکام اخلاقی صحیحی عین حال

، عبارتند از : ترتیبکنیم که، بهین اما چن .تیجۀ معینی را در پی خواهد داشت، ندر هر اوضاع و احوالی که تحقق یابد، الف( هر عمل معینی تواند در اوضاع و احوال مختلف به نتایجی ا شکی نیست که هر عمل معینی میزیر است.محال یقینا چیزی

-همه عمیمتگونه بنا بر این، در قلمرو اخلاق هیچ .با یکدیگر کاملا متفاوت باشند جمیع جهاتبینجامد که از

توان ادعا کرد که ارت دیگر، هرگز نمیبه عب مجاز نیست. (All-embracing generalization) ایجانبهخلاقی در هر یک تعمیم اممکن است که ، باری«. نتیجه را درپی خواهد داشتن فلان عمل همواره بهما»

، نجیمسآن با سایر جوامع یا اعصار را می، صادق باشد. اما وقتی که نسبت تا حد زیادی، جامعه یا عصر معینی -ع و احوال مکانیااوضغییر ، به سبب تیابیم که آن تعمیم اخلاقیدر می شویم وتی روبرو میبا وضع بسیار متفاو

این بدان معناست .، در جوامع و اعصار دیگر کارساز نیست(Spatio-temporal circumstances) زمانیبا اوضاع و احوال خاص هر جامعه یا هر عصر معینی هموارهکه روا بودن یا ناروا بودن یک تعمیم اخلاقی را باید

فت توان گضاع و احوال جوامع و اعصار مختلف، هرگز نمیودن او، به سبب متفاوت باین بر بنا مربوط دانست.مکان و همزمان یا در دو جامعۀ مکان و همزمان یا در دو جامعۀ ناهملان تعمیم اخلاقی در دو جامعۀ همکه فتوان گفت از همین رو، می همزمان تعمیمی روا و بجاست.مکان و ناان و ناهمزمان یا در دو جامعۀ ناهممکهم

ته ی نیل به یک نتیجه دانسای برا«وسیله»فلان عمل معین « خوبی»در آنها که آن دسته از احکام اخلاقی که ، بسیاری از آنها اگر چه در جامعه یا عصر معینی علاوه بر این .هیچ یک به طور کلی صادق نیستند ،شودمی

(.Moore, 1993: 73-4) در جوامع و اعصار دیگر عموما کاذبند عموما صادقند،که عاقبیدر میان رویدادهای مت، ر عمل احتمالی دیگری مقایسه کنیماگر فلان یا بهمان عمل را با ه ب(

یشتر خواهد بود. به ب (The balance of goodness) «'خوبی'توازن »پذیرند، از عمل مورد نظر اثر می

ایم ردهاست، نه فقط حکم ک« خوبی»دن به ای برای رسیوسیلهم کنیم که فلان عمل عموما ، اگر حکعبارت دیگر بیشترینایم که آن عمل عموما آورد، بلکه همچنین حکم کردهبه بار می« خوبی» نوعیکه آن عمل عموما

، در احکام اخلاقی مربوط به از این حیث آورد.کنند، به بار میکه فلان اوضاع و احوال ایجاب می ای را«خوبی» Scientific) شکال نهفته در اثبات قوانین علمیکه در مقایسه با ا خوردبه چشم می شکالیانتایج اعمال

laws ) شود، ولی در اولی نهمعطوف می معینزیرا در دومی توجه ما فقط به یک نتیجۀ است. عظیمتربسی

Page 8: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

84 2231تابستان، 12، شماره 21، سال های فلسفیپژوهش/

، بلکه باید به نتایج آن ( هر عمل معینی توجه کنیمDirect consequence) مستقیمفقط باید به نتیجۀ ه هرگز . در این صورت، پیداست ک، نیز توجه کنیمنیست، که شمارشان معلوم جنتیجه و نیز به نتایج آن نتای

ناد بود. بن، چه خواهآوردمکنی که هر عمل معینی به بار مینتایج م بهترینتوانیم یقین حاصل کنیم که نمیاز .پدید خواهد آمد ظاهرا در عصر معین و در دورۀ محدودی« خوبی» احتمالیباید معتقد شویم که توازن ،براین

هر « ایخوبی وسیله»( که دربارۀ General judgments) توان دریافت که دربارۀ احکام عامیاینجا می د.توان محاسبه کرمی واقعاای نسبتا طولانی را مجموع نتایج آن عمل در طی دوره ،کنیمصادر می یعمل معین

با نتایج نامطلوب آتیاتی چون توازن ملاحظ، باید گفت که عامترین قواعد رفتار همواره متضمن علاوه بر ایند ، حتی اگر هرگز نتوانیم یقین حاصل کنیم که چگونه بایبراین اعمال است. بنا مستقیما مطلوب فعلینتایج

ایج آتی کم باید به خود اطمینان دهیم که نتر عمل معینی را تعیین کنیم، دسته احتمالا مطلوبنتایج بیشترین -Moore, 1993: 74) نیستآن بیشتر مستقیما مطلوب نتایج فعلیاحتمالا نامطلوب آن عمل در مقایسه با

5.) ایج ای از چیزها نتاخلاقی مبین آنند که پارهای از احکام شود که پارهاز آنچه تا اینجا گفته شد، روشن می

صادقند، ، احکامیاحتمال بسیار ضعیف بهخوبی دارند. به نظر مور، چنین احکامی دو ویژگی دارند: یکی اینکه، نتایج خوبی در پی دارند، و دیگر آنکه، حتی اگر هموارهبه شرط آنکه حاکی از این باشند که چیزهای مورد نظر

نتایج خوبی در پی دارند، بسیاری از آنها فقط در جوامع و عموماحاکی از این باشند که آن چیزها قطفآن احکام « نفسهفی»ای از چیزها ای از احکام اخلاقی مبین آنند که پارهصادق خواهند بود. از سوی دیگر، پارهمعینی اعصار

به صادق باشند، همگی اصلای در این است که اگر خوبند. به نظر مور، تفاوت این احکام اخلاقی با احکام قبلز کاملا متمایاز یکدیگر صادق خواهند بود. از همین رو، لازم است که این دو نوع از احکام اخلاقی را طور کلی

'خوب'فلان یا بهمان چیز »که آنها عموما مبین آنند که توان گفتسازیم. دربارۀ هر دو نوع این احکام می ،در احکام نوع دوماست، « ایخوبی وسیله»به معنای « خوبی» ,ا در حالی که در احکام نوع اولام«. است

حاکی از احکام نوع اول( است. به عبارت دیگر، Goodness as end)« خوبی غایی»به معنای « خوبی»است یا نتایج خوبی در پی خواهد داشت، ولی « خوب» به عنوان یک وسیلهآنند که فلان یا بهمان چیز فقط

است یا خودش واجد خاصه یا « خوب» به عنوان یک غایتمبین آنند که فلان یا بهمان چیز احکام نوع دوم (.Moore, 1993: 75است )« خوبی»کیفیت

اند. دربارۀ ق بودهشناختی همواره تعداد محدودی از اعمال محل تحقیبه عقیدۀ مور، در پژوهشهای اخلاقتا چه اندازه به نتایج مطلوب توان پرسید که آنها خوبند و هم میآنها آیا خود توان پرسید که آن اعمال هم می

های پرسش شوند، هر دو قسمشناختی اقامه میاند. به نظر مور، در استدلالهایی که در بحثهای اخلاقانجامیدهکوشش بر این بوده است که هموارهاند. به عبارت دیگر، در استدلالهای اخلاقی مذکور همواره مورد توجه بوده

به عنوان یکاست و هم اثبات شود که که آن عمل « خوب» نفسهفیهم اثبات شود که فلان یا بهمان عمل اند: هل مانداست. اما در این باره فیلسوفان اخلاق عموما از توجه به دو واقعیت اساسی غاف« خوب»نیز وسیله

و دیگر شناختی طرح شوند،اند که باید در هر گونه بحث اخلاقیکی اینکه، پرسشهای مذکور یگانه پرسشهایی(. از باب مثال، معمولا Moore, 1993: 76) شوندآنکه پرسشهای اخلاقی عموما به صورتی مبهم طرح می

ه رفتار به فلان شیو آیا درست است که»یا « یست؟وظیفۀ انسان در فلان اوضاع و احوال چ»شود که پرسیده میرا . اما این پرسشها را باید بیشتر تحلیل کرد؛ زیو...« دست آوردن چه چیزی باشیم؟ ما باید در پی به»یا « کنیم؟

Page 9: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

تقریری از آرای جی.ئی.مور درباره نقش..../ 85

امی و نیز متضمن احک« نفسهخوبی فی»هر پاسخ صحیحی به هر یک از آنها متضمن احکامی دربارۀ چیستی علی اعمال با نتایج آنهاست. به نظر مور، این حکم حتی دربارۀ کسانی که از ادراک و تصدیق دربارۀ روابط

مکن است م فقطزنند، نیز صادق است. زیرا چنین ادراک و تصدیقی واسطه و مستقیم وظایف انسانها دم میبی ا اگر آن وظایف را به جای آوریم،توان انجام داد یاند که میبدین معنا باشد که وظایف مورد نظر بهترین اعمالی

. خواهد شد حاصلنتیجۀ مطلوبی که به جای آوردن آنها در پی خواهد داشت، هر گونهو مستقیم وظایف انسانها واسطهاینجا ما کاری به این پرسش نداریم که آیا حکم به ادراک و تصدیق بی درباشد، مستلزم چه چیزی صادقصادق است یا نه. بر عکس، مسأله این است که حتی اگر حکم مذکور همواره

پاسخ ممکن به این پرسش این است که آن حکم، فارغ از صدق یا کذبش، مستلزم یگانهاست؟ به نظر مور، اظر م قضایایی است که نعمل مورد نظر در مقایسه با اعمال دیگر و نیز مستلز« خوبی» میزانای دربارۀ هقضیوان تردید تآن عمل با نتایجش باشند. زیرا در اینکه عمل مورد نظر نتایجی در پی دارد، هرگز نمی روابط علیبه

ه با آنها در مقایس« ارزش ذاتی»کرد. انکار اینکه نتایج هر عملی حایز اهمیتند، به معنای صدور حکمی دربارۀ جام توان انعملی است که می بهترینما با حکم به اینکه فلان یا بهمان عمل خود آن عمل است. به نظر مور،

در مقایسه با هر عمل احتمالی به همراه نتایجش حاصل جمع ارزش ذاتی آن عملکنیم که داد، در واقع، حکم میترتیب، شت که، بهاتواند دتوان گفت که چنین حکمی سه معنا میتر، میاست. البته، در تحلیل دقیق بیشتردیگری

( : Moore, 1993: 76-7عبارتند از )ست، ا ( حکم به اینکه خود فلان یا بهمان عمل در مقایسه با همۀ اعمال دیگر واجد ارزش ذاتی بیشتری2

Intrinsic) ارزشی ذاتینتایج اعمال دیگر مطلقا فاقد ارزش ذاتی یا بی همنتایج آن عمل و همولی

demerit ) .اند ارزش ذاتی آن عمل با مجموع توازننامطلوبند، ذاتاکه اگرچه نتایج فلان یا بهمان عمل نحکم به ای (1

است. بیشترارزش ذاتی هر عمل دیگری با مجموع نتایجش توازننتایجش در مقایسه با عمل به آن مجموعامطلوب باشند، میزان ارزشی که ذاتا( حکم به اینکه اگر نتایج فلان یا بهمان عمل 2

به هر عمل دیگری و نتایجش تعلق دارد، مجموعاو نتایجش تعلق دارد، در مقایسه با میزان ارزشی که است. بیشتر

به هر تقدیر، حکم به اینکه فلان یا بهمان عمل در جامعه یا عصر معینی مطلقا درست یا الزامی است، More) «خوبی بیشتر»عمل را انجام دهیم، ری آن آشکارا حکم به این است که اگر به جای هر عمل دیگ

Good ی«بدی کمتر»( یا (Less Evil) در جهان پدید خواهد آمد. اما این مستلزم حکمی دربارۀ ارزش نتایجآن عمل و نیز دربارۀ ارزش نتایج هر عمل احتمالی دیگری است. بنا بر این، حکم به اینکه فلان عمل خود

آن عمل با نتایجش است. روابط علیبهمان نتایج را در پی دارد، متضمن احکامی دربارۀ ، با «باشیم؟دست آوردن چه چیزی ما باید در پی به »ر مقام پاسخ به این پرسش هم که به عقیدۀ مور، د

توانیم که به این پرسش نمیـسر و کار داریم. ممکن است که ما فراموش کن روابط علیکامی دربارۀ اح( نامی بنهیم. Everything can be secured) تنیـیافزهای دستـچیتی پاسخ داد، مگر آنکه بر ـدرسهب

فتنینیایافتنی و چیزهای دستدست . حتی اگر بگوییم که چیزهاینیستندیافتنی اما همۀ چیزها دست(Everything cannot be securedارزش یکسانی دارند، باید بپذیریم که چیزهای دست )ییافتنی نم-

یافتنی باشد. بنا بر ( برای اعمالمان باشند، مگر آنکه ارزش آنها امری دستProper end) توانند غایت مناسبیاین، حکم به اینکه چه اعمالی را باید انجام دهیم و حتی حکم به اینکه اعمال ما باید چه نتایجی در پی داشته

Page 10: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

86 2231تابستان، 12، شماره 21، سال های فلسفیپژوهش/

توان گفت که دربارۀ حکم اول می .(Moore, 1993: 77) نیستند« ارزش ذاتی»احکامی دربارۀ صرفاباشند، قد هر گونه ارزش ذاتی باشد. به عبارت دیگر، این سخن که چنین فا ممکن استآمیزی هر عمل مطلقا الزام

( است، ممکن است صرفا بدین معنا باشد که آن عمل همواره بهترین Virtuous) آمیزعملی همواره فضیلتتوان گفت که بهترین نتایج ممکنی که هر یک از اعمال آورد. دربارۀ حکم دوم نیز مینتایج ممکن را به بار می

ذاتی توانند واجد ارزشکنند، میطبیعت ایجاب می تواند داشت، فقط به همان اندازه که قوانین علیر پی میما دفاقد هر گونه ارزش ذاتی باشند و، در عین حال، خودشانباشند. این بدان معناست که نتایج مذکور ممکن است

باید عمالی راچه ا»پرسیم که گاه که میارزشمند باشند. بنا بر این، هر ای برای دستیابی ما به چیزی ذاتاوسیلهزم ، با پرسشهایی سر و کار داریم که مستل«یافتن به چه چیزهایی باید بکوشیم؟ برای دست»یا « انجام دهیم؟

( چیزهای 2) گویی به د وپرسش دیگرند. این دو پرسش که از بیخ و بن با یکدیگر متفاوتند، عبارتند از:پاسختوان به دست آورد؟ به نظر مور، ( چیزهای مختلف را چگونه می1اند؟؛ و )مختلف چه اندازه واجد ارزش ذاتی

یعنی، همۀ مسائل عملی _شویم شمار عظیمی از مسائلی که در عرصۀ عمل اخلاقی با آنها مواجه می(Practical questions )_ کیک گونه تف بحثهای فیلسوفان اخلاق هیچلی در اند، وبا این پرسش گره خورده

ایی که در هنظرروشنی میان این دو پرسش متمایز صورت نگرفته است. بدین ترتیب، بخش عظیمی از اختلافرسش ر اثر ناکامی از تفکیک دو پبکنیم، ناشی از ناکامی فیلسوفان اخلاق، شناختی مشاهده میبحثهای اخلاق

.(Moore, 1993: 77) دو پرسش پیشین بوده است گویی بهاخیر، در مقام پاسخ ، اگرشود . به نظر مورفته شد، محدود نمیا خطای فیلسوفان اخلاق در بحث از ارزش ذاتی به آنچه گام

، کننددلالت می« ارزش ذاتی»ویی فقط بر علی را چنان استعمال کنیم که گ بر ارزش ذاتی و رابطۀ مفاهیم دال واجد ارزش چیزی هیچکنیم که شویم. زیرا اگر چنان کنیم، یا فرض میمتفاوت دچار میبه دو خطای همواره

ا هر دوی این، باید واجد ارزش ذاتی باشد. اماست« ضروری» چه هرکنیم که اینکه فرض میذاتی نیست یا ند. از ادام این فرضهای باطل فرو لغزیده ، بسیاری از فیلسوفان اخلاق دراساسند. با این همهبیها باطل و فرض

ارزش ی و تا چه اندازه واجدیعنی تعیین اینکه چه چیزهای ،اخلاق همین رو، از وظیفۀ اصلی و اختصاصی فلسفۀ ستوفایینیز بحث م« ایخوبی وسیله»بر این، دربارۀ علاوه است. نشده، هرگز چندانکه باید و شاید بحث اندذاتی

(Thorough discussion ) بوده است که بحث از نابجا این عقیدۀصورت نگرفته است و این معلول

ه چیزهایی نیم که چی اگر بدا، حتبه هر تقدیر ندارد.« ارزش ذاتی»مطلقا هیچ ارتباطی با مسأله « ایخوبی وسیله»وبی خ»و پرسش از « ی ذاتیخوب»پرسش از باید بپذیریم که ، ام دهیمانجیا چه اعمالی را باید ذاتا خوبند و/

بنیادین هایشها از پرسهر دوی این پرسشحقیقتا از یکدیگر متمایزند. علاوه بر این، باید بپذیریم که « ایوسیله(Fundamental questionsفلسفۀ اخلاقند، چرا که هر دوی آنها با بنیادی ) ترین مفهوم اخلاقی، یعنی

تر و از یکدیگر دقیق ، باید بپذیریم که هرچه تفکیک این دو پرسشسرانجام اند.، گره خورده«خوبی»مفهوم :Moore, 1993 ) توان برای هر دوی آنها پاسخهای صحیحی فراهم ساختنتر می، بهتر و آساواضحتر باشد

78.) قی ترین مفهوم اخلاکه بنیادی« خوبی»از طریق مفهوم (2.)شتوان دریافت که شهود از آنچه گفته شد، می

،«ایهیلخوبی وس»به یا قضایای ناظر« خوبی ذاتی»ه ب از قضایای ناظر ، اعماست، در تشکیل قضایای اخلاقی خود را در قالب قضایای همواره« خوبی»، مفهوم مهمچنانکه پیشتر گفت ،اام کند.ی ایفا مینقش بسیار مهم

، باید ببینیم که شهود سازد. حالاست، نمودار می (1ق شهود ش. )که متعل« خوب»اخلاقی مشتمل بر محمول

Page 11: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

تقریری از آرای جی.ئی.مور درباره نقش..../ 87

ورات و تصدیقات و قضایای اخلاقی مشتمل بر آن چگونه در تشکیل تص« خوب»( از طریق محمول 1)ش. گذارد.اخلاقی تأثیر می

( در تشکیل تصورات و تصدیقات اخلاقی1) نقش شهود ش. .1در قالب قضایای اخلاقی « خوب»ادراک مستقیم مفهوم ( عبارت از 1، شهود ش. )مهمچنانکه پیشتر گفت

مول مح یگانهمفهوم بنیادین اخلاقی و یگانه« خوب»، مفهوم مور است. به عقیدۀ« خوب»ر مفهوم مشتمل ب ناپذیرلیو تحو (Indefinable) ناپذیرتعریف، (Simple)( بسیط value–predicate)ارزشی

(Irreducible) است (Moore, 1993: 72) ،ری بسیطی مبدأ تصو یگانه« خوب»مفهوم . به عبارت دیگر ضایایکه در ق مفاهیمی همۀ، . از همین روشونداخلاقی دیگر بر حسب آن تعریف می محمولات همۀاست که اند. بنابراین، مدلول حقیقی همۀ محمولات «خوب»شوند، تعبیرات مختلفی از محمول واقع می« محمول»اخلاقی

ق شهود که متعل« خوب»توان دریافت که محمول است. از اینجا می« خوب»ان مفهوم هم ،واقعاخلاقی، در که شهود ی نیست، شکبدین ترتیب مبنای تشکیل سایر محمولات اخلاقی در اذهان ماست. یگانه، است (1) ش.( در تشکیل 1) هود ش.ا تأثیر شام .گذاردر تشکیل تصورات اخلاقی تأثیر مید« خوب»از طریق محمول ( 1) ش.

به عقیدۀ گیرد.تصدیقات اخلاقی را نیز در بر می ، بلکهفقط به تصورات اخلاقی محدود نیستمعرفت اخلاقی «خوب»قضایای اخلاقی مشتمل بر محمول ، مبدأ تصوری اخلاق است یگانه« خوب»، همچنانکه مفهوم مورقضایای »گی از سنخ ، که همکه قضایای اخلاقی مذکورن معناست این بدا مبادی تصدیقی اخلاقند.یگانه نیز

مبنای تشکیل سایر قضایای اخلاقی یگانه، ندا (Synthetic a priori propositions) «ترکیبی پیشینیای باید به قضایتوان و میقضایای اخلاقی را، در تحلیل نهایی، می همۀ، در اذهان انسانهایند. به عبارت دیگر

( از طریق 1توان دریافت که شهود ش. )ارجاع یا تحویل کرد. از اینجا می« خوب»اخلاقی مشتمل بر محمول ه به آنچه ، با توجگذارد . پسر تشکیل تصدیقات اخلاقی تأثیر مید« خوب»قضایای اخلاقی مشتمل بر محمول

رات اخلاقی و هم در تشکیل تصدیقات اخلاقی ( هم در تشکیل تصو1ی نیست که شهود ش. )، شکگفته شدز ای از تصورات اخلاقی و نیدر تشکیل پاره (1) م که چگونگی تأثیر شهود ش.کوشحال، می .ر استآشکارا مؤث

م.کن بیان، ترتیبای از تصدیقات اخلاقی را، بهچگونگی تأثیر آن در تشکیل پاره

اخلاقی( در تشکیل تصورات 1) ش.نقش شهود .2-1

.گذاردکیل سایر مفاهیم اخلاقی تأثیر میدر تش« خوب»( از طریق مفهوم 1) ، شهود ش.مهمچنانکه گفت اعمالصفت یا محمول همواره، است که، در نظر مور( Right)« درست»اهیم اخلاقی مفهوم یکی از این مف

. به نظر گذاردمفهوم اخلاقی تأثیر میتشکیل این ( چگونه در 1) ش. ، باید ببینیم که شهودحال شود.واقع می ممکن را در« خوبی»بیشترین هموارهاست که مجموع نتایج احتمالی آن عملیعبارت از « درست» عملمور،

و بیشترین « ستدر» عملتوان دریافت که میان (. از اینجا میMoore, 1965: 72-83داشته باشد ) برن ممتض عملاحتمالی فلان یا بهمان نتایج ، هرچه مجموع از همین روای علی برقرار است. ممکن رابطه« خوبی» ، مفهوماشاره شد، همچنانکه پیشتر اتر است. ام«درست»عمل آن همان اندازهه ببیشتری باشد، « خوبی»، خود ی از چیزها و رویدادهای جهان استادر پاره« خوبی»ت عینی خاصه یا کیفی وجودکه حاکی از « خوبی» ،«است 'درست' عملفلان »گوییم: سازد. از همین رو، وقتی که مینمودار می« خوب»در قالب محمول فقط را

« خوب» بیشتردیگری عملر مقایسه با مجموع نتایج هر د عملمرادمان این است که مجموع نتایج احتمالی آن بی ی ترکیکه در قضایای اخلاقاست « خوب»ا تصدیق این امر مسبوق به داشتن تصوری از مفهوم است. ام

Page 12: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

88 2231تابستان، 12، شماره 21، سال های فلسفیپژوهش/

« خوب» بر حسب مفهوم صرفا «درست»فت که مفهوم گتوان می ،شود. بدین ترتیبواقع می« محمول»پیشینی ، به ی، در تحلیل نهایپذیر استب و تعریفکه مفهومی مرک« درست»، مفهوم ه عبارت دیگر. بپذیر استتعریف

ه شهود توان گفت کدر نتیجه، می شود.می ارجاع و تحویل« خوب»ر ناپذیناپذیر و تحویلمفهوم بسیط ، تعریفه گذارد. بیتأثیر م« درست»ق آن است ، در تشکیل مفهوم اخلاقی که متعل« خوب»( از طریق مفهوم 1) ش.

«آمیزوظیفه»، (Necessary) «بایسته»، (Obligatory) «الزامی»یم اخلاقی دیگری از قبیل ، مفاهنظر مور(Dutiful) ،«مسؤولانه »(Responsible و )«حسب ، فقط بر«درست»نیز، همانند مفهوم « آمیزفضیلت

شهود ،شوند. بنابراینمی ارجاع و تحویل« خوب»، به مفهوم پذیرند و، در تحلیل نهاییتعریف« خوب»مفهوم شهود ،ما همچنانکه گفت. امگذاردفاهیم اخلاقی مذکور نیز تأثیر میدر تشکیل م« خوب»( از طریق مفهوم 1) ش.ه چگونگی م ککوش، میحال .گذاردکیل تصدیقات اخلاقی نیز تأثیر می، در تشعلاوه بر تصورات اخلاقی (1) ش.

.کنم بیانشکیل تصدیقات اخلاقی را ( در ت1) تأثیر شهود ش.

( در تشکیل تصدیقات اخلاقی1) ش.نقش شهود .1-1در به شهود« خوب»مل بر محمول در قالب قضایای اخلاقی مشت همواره« خوب»، مپیشتر گفتهمچنانکه

شوند. نمی ه یا قضایای دیگری استنتاجاند که از هیچ قضیبدیهیضایای مذکور قضایایی ذاتا آید. به نظر مور، قمیقی یای اخلادیگر، قضابه عبارت .دهندصدیقی اخلاق را تشکیل میاین بدان معناست که قضایای مذکور مبادی ت

د. از ر بر آنها استوارنقضایای اخلاقی دیگ همۀاند که ترین قضایای اخلاقیبنیادی« خوب»مشتمل بر محمول ذکور ، به قضایای مباید، در تحلیل نهاییتوان و میقضایای اخلاقی دیگر را می همۀتوان دریافت که اینجا می

( از طریق قضایای اخلاقی مشتمل بر محمول 1) ان گفت که شهود ش.توتیب، میترارجاع یا تحویل کرد. بدین ، هنوز روشن نیست که مراد مور از گذارد. با این همهکیل سایر قضایای اخلاقی تأثیر میدر تش« خوب»، لازم دقیقا چیست. از همین رو« بخو»( بودن قضایای اخلاقی مشتمل بر محمول Intuitive« )شهودی»

م.ی بودن قضایای مذکور را توضیح دهاز شهوداست که مراد وی شناسی و چه در اخلاق ای از قضایا، چه در حوزۀت آشکار است که گاهی پارهیع، این یک واقبه نظر مور Empirical«تجربی مشاهدۀ»نمایند که آنان بدون آنکه با ، خود را بر انسانها چنان میمعرفتیسایر حوزه های

observation))1 استدلال عقلی»یا با» (Reasoningبه صدق آن قضایا پی برده باشند، آن ) ها را در نزداز قضایا را ایشود که انسانها صدق پارهیابند. از همین رو، غالبا گفته میواسطه صادق میخویش مستقیما و بی

اده از استف، این مطلب را بدون رسد. البتهبه نظرشان امری شهودی میصدق آنها ،کمدست ،کنند یاشهود میا دلایلی آنکه دلیل یتوان گفت که گاهی انسانها بدون می از باب مثال،. توان بیان کردنیز می« شهود»اصطلاح

ای از قضایا داشته باشند، صدق آنها را باور دارند. در اینجا باید توجه کرد که حقایق اخلاقی هرگز بر صدق پاره بر خلاف رأی قائلان به -که ما -، چرادریافت تجربی مشاهدۀتند که بتوان آنها را با از سنخ چیزهایی نیس

در اختیار نداریم. علاوه بر این، ی برای ادراک حقایق اخلاقیحس هیچ - (Moral sense) «اخلاقی حس» یناختشمات اخلاق، مگر آنکه به صدق مقدتوانیم حقایق اخلاقی را بشناسیمما با استدلالهای عقلی نیز نمی

(Ethical premises) ممکن است که این امر در نظر .اخلاقی بدیهی، علم داشته باشیم آنها، یعنی قضایایخلاقی ا و تردید در اعتبار حقایق ا شکام .آمیز جلوه دهدوری مشکوک و تردیدبعضی از مردم حقایق اخلاقی را ام

,Moore) محدود نباشد« اخلاق»هرگز به قلمرو « شهود»به ادافتد که لزوم اعتقهنگامی مسموع و مقبول می

1993: 192-231; Shaw, 1995: 53-7لی ضرورتا عا شود که هرگونه استدلا، اگر اد(. به عبارت دیگر

Page 13: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

تقریری از آرای جی.ئی.مور درباره نقش..../ 89

Moral، به استدلالهای اخلاقی )ندشومی گرفتهتی که بر این مدعا شکالا، امستلزم نوعی شهود است

arguments نیز مربوط )( خواهند بودEwing, 1960: 136.) ؛ در «الف ج است( »1؛ پس، )«الف ب است( »2کند که )استدلال می X، فرض کنید که شخص نجادر ای

ۀقضی ،لااو ،، مگر آنکهاست (Invalid) پیداست که چنین استدلالی منطقا نامعتبر«. الف د است( »2، )نتیجهای دیگر حاصل قضیه( با 1) ۀ( از تألیف قضی2) ۀقضی ،ثانیا ،، ودیگری باشد ۀ( با قضی2) ۀ( حاصل تألیف قضی1)

رض . زیرا با فکندمات آن را تضمین نمیشده و مقدصدق استدلال یاد ن این مطلبدانست ا صرفام آمده باشد.باشد، ( Validمعتبر ) (formally and materially)و مادی اینکه استدلال مذکور از لحاظ صوری

دلال ما بدانیم که در استکه ، ممکن است باری شود؟وم میمات آن چگونه بر ما معلتوان پرسید که صدق مقدمی( نیز از تألیف 2) ۀو قضی شودحاصل می«( ب ج است)»ای دیگر ه( با قضی2) ۀ( از تألیف قضی1) ۀمذکور قضی

ه کرد که چه بسا ممکن است همان ا باید توجاست. امحاصل آمده «( ج د است»ای دیگر )ه( با قضی1) ۀقضی( حاصل تألیف 2) ۀای که قضیهآید و نیز همان قضی( حاصل می2ۀ )( از تألیف آن با قضی1) ۀای که قضیهقضی

ت دیگری استنتاج شده مامات نیز از مقدمات دیگری باشند و آن مقدمقد ( است، خودشان نتیجۀ1ۀ )آن با قضی بر . بنانهایت ادامه یابدا بیتتواند نمی (Inferential processپیداست که این سیر استنتاجی ) .د و ...باشنایای ه یا قضای برسیم که خودش دلیل صدق خودش باشد و از هیچ قضیهبه قضی -دیر یا زود -، باید این

دیگری استنتاج نشده باشد.بر ، بناضیهآن ق؛ زیرا تواند معرفتی استدلالی باشدمعرفت ما به آن نمیای یافت شود، حال، اگر چنین قضیه

روانی چون مور گاستنتاج نشده است. در اینجاست که شهود ه یا قضایای دیگریقضی هیچ، از که گذشت تحلیلیتر، کسانی قدقیواسطه و مستقیم( است. به عبارت = بیه معرفتی شهودی )کنند که معرفت ما به آن قضیعا میاد

مات آن را، که قضایایی ترین مقدو صدق بنیادیبداهت اخلاقی کنند که ما در هر استدلالچون مور ادعا می، اگر یبیابیم. بدین ترتواسطه در میاهت و صدق آنها را مستقیما و بی، بدکنیم، یعنیاند، شهود میبدیهی ذاتا

ر ، دای از قضایای ذاتا بدیهی استمبتنی بر شهود پاره ،ر نهایتم که هر گونه استدلال و استنتاجی، دبپذیریضایایی ، ق«خوب»، یعنی قضایای اخلاقی مشتمل بر محمول ترین قضایای اخلاقیپذیرفتن اینکه بنیادی

بودن ادراک این گونه قضایای ه کرد که شهودی ، باید توجه. البتاند، هیچ محذوری نخواهیم داشت«شهودی»، نیست استدلالهای اخلاقی آنها با (Logical connections) روابط منطقیاخلاقی هرگز به معنای شهود

ل عقلیاستدلایا تجربی مشاهدۀو صدق آنها هرگز مبتنی بر بلکه صرفا بدین معناست که آگاهی ما از بداهتیای اخلاقی مشتمل ( از طریق قضا1) ش.توان گفت که شهود ، میاین (. بنا برEwing, 1960: 137)نیست

، یندآتدلال عقلی به ادراک در نمیتجربی یا اس اهت و صدقشان هرگز از طریق مشاهدۀ، که بد«خوب»بر محمول گذارد. کیل سایر قضایای اخلاقی تأثیر میدر تش

گیرینتیجهشهود در تشکیل تصورات و تصدیقات اخلاقی آوردم، از آنچه دربارۀ آرای مور دربارۀ چند و چون تأثیر

:توان نتیجه گرفت کهمیای چون اخلاقیتصورات ایو مفاهیم « خوبی»ای که میان مفهوم ( از طریق رابطۀ علی2) شهود ش.الف(

ذارد.گمفاهیم یا تصوراتی تأثیر میدر تشکیل چنین برقرار است، «مسؤولیت»و « الزام»، «وظیفه»، «درستی»

Page 14: An Expression of G. E. Moore’s Views of the Role of

90 2231تابستان، 12، شماره 21، سال های فلسفیپژوهش/

ترین مفهوم اخلاقی است، در تشکیل قضایا یا که بنیادی «خوبی»( از طریق مفهوم 2) ب( شهود ش.خوبی »یا تصدیقات یا قضایای ناظر به « خوبی ذاتی»تصدیقات اخلاقی، اعم از تصدیقات یا قضایای ناظر به

کند.، نقش بسیار مهمی ایفا می«ایوسیلهذیر ناپناپذیر و تحویلمحمول اخلاقی بسیط، تعریف یگانهکه « خوب»( از طریق مفهوم 1) ج( شهود ش.

، «ستهبای»، «الزامی»پذیری چون و تحویل رپذیاست، در تشکیل مفاهیم یا تصورات اخلاقی مرکب، تعریف گذارد.یتأثیر م پذیرند،تعریف« خوب»بر حسب مفهوم صرفاکه « آمیزفضیلت»و « مسؤولانه»، «آمیزوظیفه»

، که بداهت و صدقشان «خوب»( از طریق تصدیقات یا قضایای اخلاقی مشتمل بر محمول 1) د( شهود ش. آیند، در تشکیل سایر تصدیقات یا قضایای اخلاقیهرگز از راه مشاهدۀ تجربی یا استدلال عقلی به ادراک درنمی

نهد.تأثیر می

هانوشتپی است که« واسطه و مستقیمشناخت بی»نوعی « نگریدرون»از پیداست که در اینجا مراد .1

است. برای اطلاع « نگرانۀ حالات و فرایندهای روانی سپری شدهبازیابی درون»به معنای

.Runes, 1962: 149بنگرید به: « نگریدرون»بیشتر دربارۀ این معنا از

( است.Sensual observation« )مشاهدۀ حسی»در اینجا « مشاهدۀ تجربی»مراد از .1

منابع Ewing, Alfred Cyril; Ethics (1960); London: The English

Universities Press.

Moore, George Edward; Principia Ethica (1993), edited by Thomas

Baldwin; Second edition; Cambridge: Cambridge University Press.

Moore, George Edward; Ethics (1965); New York: Oxford

University Press.

Runes, Dagobert D. (ed.) (1962); Dictionary of Philosophy; Second

edition; Paterson/New Jersey: Littlefield, Adams & Co.

Shaw, William H. (1995); Moore on Right and Wrong: The

Normative Ethics of G.E.Moore; Dordrecht: Kluwer Academic

Publishers.

Sylvester, Robert Peter (1990); The Moral Philosophy of G. E.

Moore; Philadelphia: Temple University Press.

Warnock, Jeoffrey James (1985); Contemporary Moral Philosophy;

Hong Kong: The Macmillan Press.