การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

AN EDUCATIONAL ADMINISTRATION OF PHRAPARIYATTIDHAMMA

SCHOOL ON PALI SECTION : A CASE STUDY OF WAT

MOLILOKAYARAM IN BANGKOKYAI BANGKOK

พระมหาธรสข ธมมสาโร (อปไชย)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๕๔

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

พระมหาธรสข ธมมสาโร (อปไชย)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๕๔

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย)

AN EDUCATIONAL ADMINISTRATION OF PHRAPARIYATTIDHAMMA

SCHOOL ON PALI SECTION : A CASE STUDY OF WAT

MOLILOKAYARAM IN BANGKOKYAI BANGKOK

PHRAMAHA THEERASOOK DHAMMASARO (UPACHAI)

A Thesis Submitted in partial Fulfillmen of

The Requirement for The Degree of

Master of Art

(Educational Administration)

Graduate School

Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Bangkok, Thailand

C.E. 2011

(Copyright by Mahachulalongkornrajavidyalaya University)

บณ ฑ ต ว ท ยา ลย ม ห า ว ท ยา ลย ม ห า จ ฬา ล ง ก ร ณ ร า ช วท ยา ลย อ น ม ต ใหน บ

วทยานพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

.............................................................

(พระสธธรรมานวตร, ผศ.ดร.)

คณบดบณฑตวทยาลย

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ............................................................. ประธานกรรมการ

(พระมหาสมบรณ วฑฒกโร, ดร.)

............................................................. กรรมการ

(ผศ.ดร.เรงชย หมนชนะ)

............................................................. กรรมการ

(ผศ.ดร.สน งามประโคน)

............................................................. กรรมการ

(ผศ.ดร.สทธพงษ ศรวชย)

............................................................. กรรมการ

(ผศ.ดร.ชวาล ศรวฒน)

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ ผศ.ดร.สน งามประโคน ประธานกรรมการ

ผศ.ดร.สทธพงษ ศรวชย กรรมการ

ผศ.ดร.ชวาล ศรวฒน กรรมการ

ก

ชอวทยานพนธ : การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ผวจย : พระมหาธรสข ธมมสาโร (อปไชย)

ปรญญา : พทธศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการศกษา)

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ

: ผศ. ดร.สน งามประโคน พธ.บ, M.A., Ph.D.

: ผศ.ดร.สทธพงษ ศรวชย พธ.บ., M.Ed., Ph.D.

: ผศ.ดร.ชวาล ศรวฒน พธ.บ., M.Ed., Ph.D.

วนสาเรจการศกษา : ๑๘ กมภาพนธ ๒๕๕๕

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคหลก ๒ ประการคอ เพอศกษาสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม และเพอศกษาปญหาอปสรรคและ

แนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลใน ๕ ดาน โดยประชากรใน

การศกษาประกอบดวย ผ บรหารและครผสอน จานวน ๑๘ รป นกเรยน จานวน ๑๖๘ รป

รวม ๑๘๖ รป ในสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม

และวเคราะหขอมลโดยใชสถตหาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจยพบวา

๑. ผบ รหารและครผสอนมความคดเหนตอสภาพการจดการศกษา ทง ๕ ดาน

คอ ดานหลกสตร ดานการจดการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอน ดานกจกรรมการเรยน

การสอน และ ดานการวดผลและประเมนผล อยในระดบปานกลาง สวนนกเรยนมความคดเหนวา

อยในระดบมาก

๒. ผบรหารครผสอนและนกเรยนมความคดเหนเกยวกบปญหาอปสรรคและแนวทาง

ในการจดการศก ษา ดง น ๑ ) ปญ หาอปส รรคดาน หลก สตร คอ เ น อหาของ หลก สต ร

มมากเกนไป ขาดการแกไขปรบปรง และไมเหมาะสมกบผเรยนในปจจบน ๒) ปญหาอปสรรค

ดานการจดการเรยนการสอน คอ การจดคร เขาสอนย งไม เปนระบบและไดมาตรฐาน

ข

ขาดแผนการเรยนการสอนทชดเจน และการสอนขาดความยดหยน ๓) ปญหาอปสรรคดาน

สอการเรยนการสอน คอ สอททนสมยมไมเพยงพอ สอท มอยขาดคณภาพไมไดมาตรฐาน

๔) ปญหาอปสรรคดาน กจกรรมการเรยนการสอน คอ กจกรรมทสงเสรมการเรยนรของผเรยน

มนอยเกนไป ขาดกจกรรมทเชอมโยงกบสงทไดเรยนมา ๕) ปญหาอปสรรค ดานการวดผลและ

ประเมนผล คอ เวลาในการเตรยมตวเพอวดผลประจาเดอนนอยเกนไป การวดผลเนนความจาเปน

หลก และขาดการบนทกขอมลทเปนระบบ

แ น ว ท า ง ใ น ก า ร พฒ น า ก า ร จ ด ก า ร ศ ก ษ า พ ร ะ ป ร ย ต ธ ร ร ม แ ผ น ก บ า ล

คอ๑)ดานหลกสตรควรปรบปรงเนอหาของหลกสตรใหไดคณภาพและเหมาะสมกบผเรยน

๒)ดานการจดการเรยนการสอน ควรปรบปรงการเรยนการสอนใหมความยดหยนเหมาะสม

กบผเรยน ๓) ดานสอการเรยนการสอน ควรมสอการเรยนการสอนททนสมยเพมขน และปรบปรง

หนงสอเรยนใหไดมาตรฐาน ๔) ดานการเรยนการสอน ควรมกจกรรมสงเสรมการเรยนรเพมขน

๕)ดานการวดผลและประเมนผล ควรกาหนดเวลาในการวดผลประจาเดอนใหเหมาะสม

ควรมการวดผลดานอนนอกเหนอจากการวดความจาและควรมการบนทกขอมลการวดผล

อยางเปนระบบ

ค

Thesis Title : An Educational Administration of Phrapariyattidhamma School

on Palisection : A Case Study of Watmolilokayaram in Bangkokyai

Bangkok

Researcher : Phramaha Theerasook Dhammasaro (upachai)

Degree : Master of Art (Educational Administration)

Thesis Supervisory Committee

: Asst. Prof.Dr. Sin Ngamprakhon B.A., M.A., Ph.D.

: Asst. Prof.Dr. Suddhipong Srivichai B.A., M.Ed., Ph.D.

: Asst. Prof.Dr. chewan Siriwad B.A., M.Ed., Ph.D.

Date of Graduation : February / 18 / 2012

ABSTRACT

In this research there are two important purposes : for the study of education

administration of Phrapariyattidhamma in pali section, school of Wat Molilokayaram and for

the study of the obstructive problem and the way of development on education administration

of Phrapariyattidhamma consisting of 5 direction. Those who are the target population in the

study, are composed of administrators and instructors, the number of 18 administrators and

teachers. for the number of 168 students there are monks and novices, total 186 students. This

school locates at Wat Molilokayaram. tools used in research work are questionnaires and data

analysis by using an average and standard deviation.

The result showed that :

1. Administrators and Instructors have ideas about the state of education

administration, all of 5 directions : curriculum instruction management, instruction media

learning and teaching activities. The direction of estimation and evaluation are in medium.

Moreover students have idea that possibly it has much more activities

2. Administrators, Instructors and students have ideas about obstructive problem

and the way of education management given below. 1) The obstructive problem on curriculum,

ง

that is, the content of much more curriculum, the lack of solution and improvement as well as

it is not suitable for at present students. 2) obstructive problem on learning and teaching, that is,

the content of too much curriculum, that is to say, how to provide teachers to teach each subject unsystematically and no standard, while there is no clearly instruction plan, whereas the teaching

is not fixable. 3) obstructive problem on instruction media, that is, there is not modern medium

enough, I mean media without the quality and no standard. 4) obstructive problem on learning

and teaching activities, that is, activities promoted learning and teaching more less at that time,

it has the lack of the liking with learned things. 5) obstructive problem on evaluation and

estimation that is, while we are preparing monthly evaluation too much less. Such an evaluation

emphasizes on the necessity significantly and it has the lack of recording systematic data.

The way of developing administration of the study of Phrapariyattidhamma in

Pali section shown below. 1)curriculum, it should be improved about its quality content

and suitably for students. 2) instruction provision, it should be improved flexible and suitably for

students. 3) instruction media, it should have got modern instruction, instruments more and more

addition whereas standard of texts is improved at well as possible. 4) instruction, it should

have learning added activities more and more. 5) Evaluation and estimation, time of monthly

evaluation should set up suitably. and evaluation in other purposes, besides monthly activities,

should also be done for example evaluation about recognition. Finished already, data of valuation

has to be kept systematically.

จ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเลมนสาเรจสมบรณลงไดดวยความกรณาจากบคคลหลายฝายท ให

คาแนะนาชวยเหลอ และแกไขขอบกพรองตาง ๆ อยางดยง โดยเฉพาะผศ. ดร.สน งามประโคน

ผศ.ดร.สทธพงษ ศรวชย และผศ.ดร.ชวาล ศรวฒ น ท กรณารบเปนทปรกษาวทยานพนธ

ผวจยขอเจรญพรขอบคณอยางสงไว ณ ทน

กราบขอบพระคณ พระพรหมกว อดตเจาอาวาสและเจาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เจาคณอาจารย พระเมธวราภรณ อาจารยใหญ พระมหาประดษฐ ธมมกาโม รองอาจารยใหญ

คณะครผสอน พระภกษ และสามเณร ทก ๆ รปทเมตตานเคราะหใหคาแนะนาและชวยตอบ

แบบสอบถามดวยความยนดยง

ขอบพระคณ พระอาจารยมหาสหส ฐตสาโร,ผศ . พระมหาสมบรณ สธมโม

ผศ. ดร. เรงชย หมนชนะ ผศ. สมหมาย ดยอดรมย และดร. มงคล คามล ผทรงคณวฒทกรณา

ใหคาแนะนา เพอปรบปรงแกไขแบบสอบถามการวจยใหสมบรณยงขน

ขอบพระคณคณาจารยประจาภาคว ชา การบรหารการศ กษา คณะครศาสตร

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยทก ๆ รป ทก ๆ ทานทใหการอบรม ถายทอดวชาความร

ต า ง ๆ ต ล อ ด ถ ง ว ธก า ร ทา ว จย ใน ท ก ๆ ขน ต อ น จน ป ร ะ ส บ ค ว า ม สา เ ร จล ง ไ ด ด ว ย ด

ทกประการ

ขอบคณ พระนกร อนทป�โญ กลยาณมตร ผใหความชวยเหลอในการวเคราะหขอมล

พระมหาชยณรงค วร�ชโย และ ดร. ปรศนา ทชวยเหลอในการแปลบทคดยอภาษาองกฤษ

เจาหนาทประจาหองสมด มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย หองสมดบณฑตวทยาลย

หอสมดแหงชาต ห องสมดมหาว ทยาล ยธรรมศาสตร และ เจาของตาราท เก ยวของกบ

การจดการศกษาทก ๆ ทานทผวจยใชในการคนควาขอมลและอางอง

กราบขอบพระคณ พระมหาสมบรณ วฑฒกโร,ดร.ประธานในการสอบปองกน

วทยานพนธ และ ผศ. ดร. เรงชย หมนชนะ กรรมการผทรงคณวฒ อยางสงยง

ประโยชนและคณคาอนใดทจะพงเกดมจากวทยานพนธเลมน ผว จยขอนอมบชา

คณพระรตนตรย คณพระอปชฌาจารย คณมารดาบดา คณครอาจารย และผมอปการคณทก ๆ ทาน

พระมหาธรสข ธมมสาโร (อปไชย)

๑๘ กมภาพนธ ๒๕๕๕

ฉ

สารบญ

เรอง หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอภาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญแผนภม ญ

บทท ๑ บทนา

๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา ๑

๑.๒ วตถประสงคการวจย ๔

๑.๓ ขอบเขตของการวจย ๔

๑.๔ ปญหาทตองการทราบ ๕

๑.๕ คานยามศพททใชในการวจย ๕

๑.๖ ประโยชนทไดรบ ๗

บทท ๒ เอกสารและงานวจยทเกยวของ

๒.๑ แนวคด ทฤษฏเกยวกบการจดการศกษา ๙

๒.๑.๑ แนวทางการจดการศกษา ๙

๒.๑.๒ การจดการศกษาโดยสถาบนพระพทธศาสนา ๑๒

๒.๑.๓ ทฤษฎการเรยนร ๑๔

๒.๑.๔ ทฤษฎการเรยนการสอน ๑๘

๒.๑.๕ แนวคดดานหลกสตร ๒๔

๒.๑.๖ แนวคดดานการเรยนการสอน ๓๒

๒.๑.๗ แนวคดดานสอการเรยนการสอน ๓๖

๒.๑.๘ แนวคดดานกจกรรมการเรยนการสอน ๔๔

๒.๑.๙ แนวคดดานการวดผลและประเมนผล ๔๗

ช

สารบญ

เรอง หนา

๒.๒ ววฒนาการการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ๕๒

๒.๒.๑ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยสโขทย ๕๒

๒.๒.๒ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยอยธยา ๕๓

๒.๒.๓ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยธนบร ๕๕

๒.๒.๔ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยรตนโกสนทร ๕๗

๒.๒.๕ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยปจจบน ๗๐

๒.๓ สานกเรยนวดโมลโลกยาราม ๘๖

๒.๔ งานวจยทเกยวของ ๙๖

๒.๕ กรอบแนวคดในการวจย ๑๐๔

บทท ๓ วธดาเนนการวจย

๓.๑ ประชากร ๑๐๕

๓.๒ เครองมอทใชในการวจย ๑๐๖

๓.๓ การสรางเครองมอทใชในการวจย ๑๐๖

๓.๔ การเกบรวบรวมขอมล ๑๐๘

๓.๕ การวเคราะหขอมล ๑๐๙

๓.๖ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ๑๐๙

บทท ๔ ผลการศกษา

๔.๑ การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล ๑๑๐

๔.๒ ผลการวเคราะหขอมล ๑๑๑

บทท ๕ สรป อภปราย และขอเสนอแนะ

๕.๑ สรปผลการวจย ๑๓๒

๕.๒ อภปรายผล ๑๔๐

๕.๓ ขอเสนอแนะ ๑๔๘

ซ

สารบญ

เรอง หนา

บรรณานกรม ๑๕๐

ภาคผนวก ๑๕๗

ก. แบบสอบถามเพอการวจย ๑๕๙

ข. หนงสอขอเชญผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอการวจย ๑๗๓

ค. หนงสอขออนญาตแจกแบบสอบถามเพอพฒนาเครองมอการวจย ๑๗๙

ง. คาความเชอมนจากการทดลองเครองมอ (Try Out ) ๑๘๑

จ. หนงสอขออนญาตแจกแบบสอบถามเพอการวจย ๑๙๕

ประวตผวจย ๑๙๖

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท

หนา

๔.๑ สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม ๑๑๑

๔.๒ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๑๔

๔.๓ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๑๕

๔.๔ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๑๖

๔.๕ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๑๗

๔.๖ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๑๘

๔.๗ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๑๙

๔.๘ สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม ๑๒๒

๔.๙ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๒๔

๔.๑๐ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๒๕

๔.๑๑ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๒๖

๔.๑๒ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๒๗

๔.๑๓ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๒๘

๔.๑๔ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑๒๙

ญ

ญ

สารบญแผนภม

แผนภมท หนา

๒.๑ แสดงรปแบบการสอบแบบปากเปลา ๖๖

๒.๒ แสดงโครงสรางการบรหารของกองบาลสนามหลวงในปจจบน ๗๒

๒.๓ แสดงความสมพนธระหวางการเรยนและการสอบบาลสนามหลวง ๘๔

๒.๔ แสดงกรอบแนวคดการวจย ๑๐๔

บทท ๑

บทนา

๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา

การศกษาของสงฆในปจจบน เปนไปตามพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕

แกไขเพม เตมโดยพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒ ) พ .ศ .๒๕๓๕ พระราชบญญต

มหาวทยาลยมหา มกฎราชวทยาลย พ.ศ.๒๕๔๐ พระราชบญญตมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ

ราชวทยาลย พ.ศ. ๒๕๔๐ และกฎระเบยบคาสง และขอบงคบของกรรมการมหาเถรสมาคม

คณะสงฆกระทรวงศกษาธการ และกรมการศาสนา โดยมกรรมการมหาเถรสมาคมองคกรสงสด

ของคณะสงฆ สภาการศกษาของคณะสงฆคณะกรรมการการศกษาของคณะสงฆ คณะกรรมการ

จดทาแผนพฒนาการศาสนาระยะท ๘ (พ.ศ.๒๕๔๐-๒๕๔๔) พ.ศ. ๒๕๔๐ คณะกรรมการฝาย

ตาง ๆ ของมหาเถรสมาคม พ.ศ. ๒๕๔๐ แมกองบาลสนามหลวงแมกองธรรมสนามหลวง เจาคณะ

ใหญ เจาคณะภาค เจาคณะจงหวด เจาคณะอาเภอ เจาคณะตาบล และเจาอาวาสเปนผรบผดชอบ

ในการบรหารตามลาดบ ในปจจบนการศกษาท คณะสงฆจดใหพระภกษสามเณรไดศกษา

มอย ๔ ประเภท คอ ๑) การศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรม ๒) การศกษาพระปรยตธรรมแผนก

บาล ๓) การศกษาพระปรยตธรรมแผนกสามญ ๔) การศกษาระดบอดมศกษาในมหาวทยาลยสงฆ

๒ แหง๑

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล เปนการศกษาด งเดม ทคณะสงฆดาเนนการมา

เปนลาดบจนถงปจจบน มระบบการและระเบยบการอนเก ยวของกบการศกษาท รดกม

เปนการศกษาทอยภายใตพระบรมราชปถมภ มผลของการศกษาเปนทยอมรบ ของประชาชน

โดยทวไปมเกยรตประวต และเกยรตภมท ผ ศกษาไดรบอยางสงสง และถอเปนการศกษา

ของคณะสงฆโดยเฉพาะ มจดมงหมายเพอผลตบคลากรของพระศาสนา เพอรบใชพระศาสนา

๒

๑กรมการศาสนา, ขอมลจากการตรวจการคณะสงฆของเจาคณะภาค ๔ ประจาป ๒๕๓๘,

ในเอกสารการประชมสมมนาเจาคณะภาค, (กรงเทพมหานคร : กระทรวงศกษาธการ, ๒๕๓๙), หนา ๙.

นอกจากนการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล เปนหวใจของการศกษาของคณะสงฆ ทมผล

ตอความมนคงแหงพระพทธศาสนา เพราะคมภรสาคญ เชน พระไตรปฎกของฝายเถรวาทจารกไว

๒พระธรรมปญญาภรณ, ประวตความเปนมาของสานกเรยนวดปากนา พทธศกราช ๒๕๔๙,

(กรงเทพมหานคร : พมพท หจก. สตารกรป, ๑๙๙๔), หนา ๒๕๑.

๒

ดวยภาษาบาล และการรกษาตนฉบบเดมซงเปนภาษาบาล เพอปองกนพระพทธพจน มให

คลาดเคลอนทรกนวาพระสทธรรมปฏรป ฉะนนการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล จงเปนสง

สาคญทจะรกษาศาสนธรรมไวไดอยางสมบรณ นอกจากนการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

ยงเปนการเพมวทยฐานะใหกบ พระภกษสามเณรใหเปนผมเกยรตมฐานะทสงขน เปนผมคณคาใน

สงคม ไดรบการยกยองจากบคคลทวไป โดยเฉพาะอยางยงไดรบพระมหากรณาธคณ

จากพระมหากษตรย ซงถอวา เปนเกยรตอยางสง โดยผ สอบไดเปรยญธรรม ๓ ประโยค

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดพระราชทานพระบรมราชานญาตถวาย

ใหสมเดจพระสงฆราชสกลมหาสงฆปรนายก เสดจพระกอบพธทรงตงเปรยญธรรม ๓ ประโยค

ประทานพดเปรยญ และประกาศนยบตร ตามเวลา และสถานทอนสมควร พระภกษทสอบเปรยญ

ธรรม ๓ ประโยค เมอไดรบพระราชทานทรงตงเปรยญธรรมแลว จะไดรบพระบรมราชานญาต

ใหใชคาวา “พระมหา” นาหนาชอเดมได สวนสามเณรจะใชคาวา ป. (เปรยญ) ตามหลงชอตว

และนามสกลได นบวาเปนเกยรต และนาชอเสยงมาสวงศตระกลไมนอย๓

แมวาการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลซงเปนการศกษาระดบสง ทคณะสงฆยอมรบ

โดยสมบรณวา เปนการศกษาของคณะสงฆ และมจดมงหมายเพอพฒนาศกยภาพ ของบคลากร

ใหมความรความเขาใจในหลกธรรมคาสอน เพอทรงศาสนา และเผยแผคาสอนไปสประชาชน

เพอความรมเยนเปนสขของสงคมโดยสวนรวมกตาม แตการจดการศกษาในแผนกน ยงมปญหาอก

มากมายทรอการแกไข ดงจะเหนไดจากผลการวจยเรอง “แนวทางการจดการศกษาพระปรยตธรรม

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒” พบวา การจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผกบาลมสภาพปญหาและอปสรรค ดงน ๑) ดานหลกสตร เนอหาสาระเกาเกนไป และภาษาทใช

ในหนงสอเปนภาษาทเขาใจยาก โดยเฉพาะเนอหาสาระในแผนกบาล การจดการเรยนการสอน

ยงไมเปนระบบ ใชวธการเรยนการสอนเนนการทองจา และการแปลไมคอยมการประยกตใช

และขาดการวเคราะห ๒)ดานกระบวนการเรยนการสอน ครผสอนมไมเพยงพอ มกใชระบบ

การศกษาแบบพสอนนอง ครสอนขาดความเขาใจอยางลกซง ขาดประสบการณ ไมสามารถ

ประยกตใชกบสภาพจรงได ๓) ดานการวดและประเมนผล เกณฑการวดและประเมนผล มกวด

ความจามากกวาความเขาใจ และการคดวเคราะห ไมมเกณฑมาตรฐาน และกฎเกณฑแนนอน

ในผลงานวจยนยงไดเสนอ แนวทางการแกไขปญหาการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

�

กระทรวงศกษาธการ , การพฒนารปแบบการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ,

(กรงเทพมหานคร : กรมการศาสนา, ๒๕๔๑), หนา ๒.

๓

ไวดงน คอ หนวยงานทรบผดชอบควรจดสรรงบประมาณ ในการสนบสนนสงเสรมจดทา

และพฒนาสอใหนาสนใจ และใชอยางแพรหลาย และควรมการทดสอบความยากงาย ของขอสอบ

เพอวดผลสมฤทธของผเรยน ใหครอบคลมทกดาน๔

สานกเรยนพระปรย ตธรรมวดโมลโลกยาราม แขวงวดอรณ เขตบางกอกใหญ

กรงเทพมหานคร เปนอกสานกเรยนหนงทสงเสรม และจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

อยางจรงจง และการศกษาประเภทนไดชวยสรางโอกาสทางการศกษา ใหกบเยาวชนทเรยนจบชน

ประถมศกษาท ๖ ซงมฐานะยากจน ใหไดมโอกาสศกษา ตอรวมถงพระภกษผสนใจการศกษา

แผนกน จากสถตของพระภกษสามเณร ทเขามาอยจาพรรษา เพอศกษาพระปรยตธรรมในสานก

เรยนวดโมลโลกยาราม โดยในป พ.ศ. ๒๕๕๓ สานกเรยนวดโมลโลกยาราม ไดสงนกเรยนเขาสอบ

ความรพระปรยตธรรมแผนกบาล ตงแตชนประโยค ๑-๒ ถงชนประโยค ป.ธ.๙ รวมทงสน ๑๓๕

รป ซงผลของการสอบปรากฏวา นกเรยนของสานกเรยนวดโมลโลกยาราม สามารถสอบไดรวมทก

ชนประโยค มากถง ๑๐๒ รป

๕

จากความสาคญและปญหา การจดการศกษาของโรงเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาล

ทกลาวมาขางตน เปนเหตจงใจใหผวจย ตองการจะศกษาการจดการศกษาแผนกบาล ของสานก

เรยนวดโมลโลกยาราม เพอใหไดขอมลเกยวกบความพรอมในการจดการศกษา สภาพการจด

การเรยนการสอน ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะตาง ๆ อนจะเปนประโยชน ในการนาไป

ปรบปรงพฒนา การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ในสานกเรยนวดโมลโลกยารามให

ประสบความสาเรจมากยงข น โดยมความเชอเบองตนวา การจดการศกษาประเภทน เปนการ

จดการศกษา เพอสนองความตองการของพระภกษสามเณร และประชาชนผในใจทวไปใหเขาใจ

หลกพทธธรรมทางพระพทธศาสนามากยงขน นอกจากน การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

ยงชวยเปนภมคมกนใหกบเยาวชน ทบวชเขามาเรยนไดหางจากปญหายาเสพตด และปญหา

พฤตกรรมทผดจากศลธรรมอนดงาม เพราะเยาวชนผมาบวชเรยนเหลาน จะไดรบการอบรมบมนสย

กลอมเกลา ใหอยในหลกธรรมของศาสนาอยางใกลชด และตอเนอง อนจะชวยบรรเทาปญหา

ทางสงคมของเยาวชนไดในอนาคตอกทางหนง ดวยเหตผลและความสาคญดงกลาว ผวจยจงเลอก

๔นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย , แนวทางการจดการศกษาพระปรยตธรรมตาม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,

๒๕๔๕), หนา ๑๕.

�

สานกงานเลขานการแมกองบาลสนามหลวง, บญชแสดงผลการสอบประโยคบาลสนามหลวง,

(กรงเทพมหานคร : ๒๕๕๔ ), หนา ๔.

๔

ศกษาเรองน เพ อนาผลการวจยไปปรบปรง การจดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาล

ใหมคณภาพ และประสทธภาพมากยงขน

๑.๒ วตถประสงคของการวจย

๑.๒.๑ เพอ ศกษาสภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม

๑.๒.๒ เพอศกษาปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑.๓ ขอบเขตการวจย

๑.๓.๑ ขอบเขตดานเนอหา

ศกษาสภาพการจดการศกษาปญหาอปสรรค และแนวทางการพฒนาการจด

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม ซงมขอบเขต ๕ ดาน ดงน

๑. หลกสตร

๒. การจดการเรยนการสอน

๓. สอการเรยนการสอน

๔. กจกรรมการเรยนการสอน

๕. การวดผลและประเมนผล

๑.๓.๒ ขอบเขตดานประชากร

๑. ประชากรในการวจยครงน ไดแก

ผบรหารและครสอน พระปรยตธรรมสานกเรยนวดโมลโลกยาราม จานวน

๑๘ รป นกเรยนสานกเรยนวดโมลโลกยาราม ซงกาลงศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ระดบชน

ประโยค ๑-๒ ถง ชนประโยค ป.ธ.๙ จานวน ๑๖๘ รป รวม ๑๘๖ รป

๑.๓.๓ ขอบเขตดานสถานท

สถานท ในการทาวจยค รงน คอสานกเรยนพระปรย ตธรรมแผนกบาล

วดโมลโลกยาราม เลขท ๒ ถนนวงเดม แขวงวดอรณ เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

๕

๑.๓.๔ ขอบเขตดานระยะเวลา

ร ะ ย ะ เ ว ล า ใ น ก า ร ด า เ น น ก า ร ว จ ย อ ย ร ะ ห ว า ง เ ด อ น พ ฤ ษ ภ า ค ม

ถง เดอน พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๕๔ รวม ระยะเวลา ๖ เดอน

๑.๔ ปญหาทตองการทราบ

๑ . ๔ . ๑ สภ าพ กา รจดก าร ศก ษา พร ะป รย ตธรร มแ ผน กบ าล กร ณสานก เ รยน

วดโมลโลกยาราม เปนอยางไร

๑.๔.๒ ปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาในการจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาลกรณสานกเรยนวดโมลโลกยาราม มอะไรบาง

๑.๕ คานยามศพททใชในการวจย

๑.๕.๑ หลกสตร หมายถง แผนหรอโครงการ ทเกยวของกบการจดการเรยนการสอน

ฝายพระปรยตธรรมแผนกบาล ประโยค ๑- ๒ ถง ประโยค ป.ธ. ๙ เพอใชเปนแนวทาง ในการพฒนา

ผเรยน ใหไดเรยนรในสงตาง ๆ ตามทโรงเรยนกาหนดความมงหมายไว เพอใหเปนคนด และคนเกง

สามารถดารงชวตอยในสงคมได อยางมความสข

๑.๕ .๒การจดการเรยนการสอน หมายถง กระบวนการจดการเรยนการสอน

ตามหลกสตร ซงเปนกจกรรมระหวางครผสอนกบนกเรยน ทผานการถายทอด สงทเปนหลกการ

ทฤษฎ โดยอาศยเทคนควธการ ทจะทาใหการเรยนการสอน และผเรยนแผนกบาลวดโมล

โลกยาราม บรรลจดประสงคทวางไว

๑.๕.๓ สอการเรยนการสอน หมายถง วสดอปกรณหรอกจกรรม ซงเปนตวกลางทชวย

นา และถายทอดความรจากครผสอนไปยงนกเรยน เพอใหผเรยนสามารถบรรลวตถประสงค

การเรยนรตามทตงไว

๑.๕.๔ กจกรรมการเรยนการสอน หมายถง สภาพการณของการจดประสบการณ

และการกระทาทกอยาง ทจ ดขนจากความรวมมอระหวางผสอนและผเรยน เพ อใหการเรยน

การสอนดาเนนไป อยางมประสทธภาพ นาสนใจ และผเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม

ตามจดมงหมายทกาหนดไว

๑.๕.๕ การวดผลการเรยนร หมายถง กระบวนการทใหผสอนใชพฒนาคณภาพผเรยน

แผนกบาลวดโมลโลกยาราม

๑.๕.๖ อาย หมายถง อายของผบรหารและครผสอน ทเปนกลมประชากร ในการวจย

โดยแบงชวงอาย ออกเปน ๖ ชวง คอ อายต ากวา ๓๐ ป, ๓๑-๓๕ ป, ๓๖-๔๐ ป,๔๑-๔๕ , และอาย

๖

๕๑ ปขนไป และนกเรยนทเปนกลมประชากรในการวจย โดยแบงชวงอายออกเปน ๓ ชวง คอ

อายต ากวา ๑๕ ป, ๑๕-๑๘ ป, และ อาย ๑๘ ป ขนไป

๑.๕.๗ พรรษา หมายถง ปของระยะเวลาทบวชของผบรหารและครผสอน ทเปนกลม

ประชากรในการวจย โดยแบงออกเปน ๓ ชวง คอ ต ากวา ๕ พรรษา, ๖-๑๐ พรรษา, และ ๑๐ พรรษา

ขนไป

๑.๕.๘ วฒการศกษา หมายถง ระดบการศกษาของผบรหารและครผสอน ทเปนกลม

ประชากรในการวจย โดยแบงออกเปน ระดบสงสดแผนกสามญ คอ ตากวาปรญญาตร, ปรญญาตร,

ปรญญาโท, และปรญญาเอก และ ระดบสงสดแผนกบาล คอ ชนเปรยญตร, ชนเปรยญโท, และ

ชนเปรยญเอก และระดบการศกษาของนกเรยน ทเปนกลมประชากรในการวจย โดยแบงออกเปน

ระดบสงสดแผนกสามญ คอ ชนประถมศกษาท ๖, มธยมศกษาปท ๓ , มธยมศกษาปท ๖,

และปรญญาตร

๑.๕.๙ ประสบการณการสอน หมายถง ระยะเวลาในการประกอบวชาชพคร ดานการ

เรยนการสอน ตงแตปทแรกทเขาสอน จนถงปจจบน (พ.ศ.๒๕๕๔) โดยแบงชวงออกเปน ๔ ชวง

คอ ประสบการณการสอนตากวา ๓ ป, ๓-๕ ป, ๖-๑๐ ป, และ ๑๑ ป ขนไป

๑.๕.๑๐ พระปรยตธรรม หมายถง ธรรม 0ทพงศกษาเลาเรยน ไดแกพระพทธพจน 0 หรอ

พระไตรปฎก0

๖

๑.๕.๑๑ สานกเรยนวดโมลโลกยาราม หมายถง สานกเรยนทไดรบการแตงตง โดยมต

มหาเถรสมาคม เพอใหจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล วดโมลโลกยาราม ถนนวงเดม

แขวงวดอรณ เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

๑.๕.๑๒ ผจดการโรงเรยน หมายถง เจาอาวาสหรอเจาสานกเรยน โรงเรยนพระปรยต

ธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม แขวงวดอรณ เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

๑.๕.๑๓ ผบรหารโรงเรยน หมายถง อาจารยใหญหรอผชวยอาจารยใหญ ผปฏบตหนาท

ของโรงเ รยนพระปรย ตธรรมแผนกบาล สานก เ รยนวดโมลโลกยาราม แขวงวดอ รณ

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

๑.๕.๑๔ ครผสอน หมายถง ครผดาเนนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยน

วดโมลโลกยาราม ระดบประโยค ๑-๒ ถง ประโยค ป.ธ. ๙

๖พระธรรมกตตวงศ (ทองด สรโตโช) ,พจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสนชดคาวด ,

(กรงเทพมหานคร: สานกพมพธรรมสภา, พมพครงท ๓ ๒๕๕๑), หนา ๕๔๒.

๗

๑.๕.๑๕ นกเรยน หมายถง พระภกษสามเณร ผกาลงศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

ในระดบประโยค ๑-๒ ถง ประโยค ป.ธ. ๙

๑.๕.๑๖ ประโยค หมายถง ชนการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ต งแตประโยค

๑-๒ ถง ชนประโยค ป.ธ. ๙

๑.๕.๑๗ เปรยญธรรม หมายถง ชอของวทยฐานะทางปรยตธรรม ของผสอบนกธรรม

เปนพนฐานแลว จงสอบไดบาล แบงเปน ๓ ระดบ คอ เปรยญตร ไดแก ประโยค ๑-๒ และ ป.ธ.๓ เปรยญโท ไดแก ป.ธ. ๔ ป.ธ. ๕ และ ป.ธ. ๖ เปรยญเอก ไดแก ป.ธ.๗ ป.ธ.๘ และ ป.ธ. ๙

๑.๖ ประโยชนทไดรบ

๑.๖.๑ ทาใหทราบความคดเหนของผบรหารครผสอนและนกเรยน พระปรยตธรรม

แผนกบาล เกยวกบสภาพการจดการศกษา พระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑.๖.๒ ทาใหทราบปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

บทท ๒

การวจยเรอง “การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร” น เปนการศกษากระบวนการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม โดยมวตถประสงค คอ เพอศกษาสภาพ

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม เพอศกษาปญหา

และอปสรรคการจดการศกษา พระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม และ

เพอ ศกษาแนวทางการพฒนาการ จดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาล สานกเ รยน

วดโมลโลกยาราม ซงผวจยไดศกษาคนควา แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเ กยวของ และได

นาเสนอตามลาดบ ดงตอไปน

๒.๑ แนวคดทฤษฎเกยวกบการจดการศกษา

๒.๑.๑ แนวทางการจดการศกษา

๒.๑.๒ การจดการศกษาโดยสถาบนพระพทธศาสนา

๒.๑.๓ ทฤษฎการเรยนร

๒.๑.๔ ทฤษฎการสอน

๒.๑.๕ แนวคดดานหลกสตร

๒.๑.๖ แนวคดดานการเรยนการสอน

๒.๑.๗ แนวคดดานสอการเรยนการสอน

๒.๑.๘ แนวคดดานกจกรรมการเรยนการสอน

๒.๑.๙ แนวคดดานการวดผลและประเมนผล

๒. ๒ ววฒนาการการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

๒.๒.๑ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยสโขทย

๒.๒.๒ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยอยธยา

๒.๒.๓ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยธนบร

๒.๒.๔ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยรตนโกสนทร

๒.๒.๕ การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสมยปจจบน

๒.๓ สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๒.๔ งานวจยทเกยวของ

๙

๒.๑ แนวคดทฤษฎเกยวกบการจดการศกษา

๒.๑.๑ แนวทางการจดการศกษา

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๖ ระบไววา การจดการ

ศกษา ตองเปนไปเพอพฒนาคนไทย ใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร

และคณธรรม มจรยธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข นอกจากน

ในมาตรา ๙ ยงไดกลาวถง การจดระบบ โครงสราง และกระบวนการจดการศกษา ใหยดหลก

การมสวนรวมของบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน

องคกร เอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอน ๆ ในหมวด

๔ ตงแต มาตราท ๒๒ ถง มาตรา ๓๐ กลาวถงการจดการศกษาไว ดงน๗

๑. การจดการศกษาตองเนนผเรยนเปนศนยกลาง การจดกจกรรมการเรยน

การสอน ประสบการณการเรยนรใหยดหลก ดงน

๑.๑ ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได ดงนนตองจด

สภาวะแวดลอม บรรยากาศรวมทงแหลงเรยนรตาง ๆ ใหหลากหลาย เพอเออตอความสามารถ

ของแตละบคคล เพอใหผ เ รยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต ทสอดคลองกบความถนด

และความสนใจเหมาะสมแกวย และศกยภาพของผเรยน เพอใหการเรยนรเกดขนไดทกททกเวลา

และเปนการเรยนรกนและกน อนกอใหเกดการแลกเปลยนประสบการณ เพอการมสวนรวม

ในการพฒนาตนเองชมชน สงคม และประเทศชาต โดยการประสานความรวมมอระหวาง

สถานศกษากบผปกครอง บคคล ชมชน และทกสวนของสงคม

๑.๒ ผเรยนมความสาคญทสด การเรยนการสอนมงเนนประโยชนของผเรยน

เปนสาคญ จงตองจดใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน

มนสยรกการเรยนร และเกดการใฝรใฝเรยนอยางตอเนองตลอดชวต

๒. มงปลกฝงและสรางลกษณะทพงประสงคใหกบผเรยนโดยเนนความร

คณธรรม คานยมทดงาม และบรณาการความรในเรองตาง ๆ อยางสมดล รวมทงการฝกทกษะ

และกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตใชความร โดยใหผเรยน

มความร และประสบการณในเรองตาง ๆ ดงน

๒.๑ ความรเรองเกยวกบตนเองและความสมพนธของตนเองกบสงคม ไดแก

ครอบครว ชมชน ชาต และสงคมโลก รวมถงความรเก ยวกบประวตศาสตร ความเปนมา

๗สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน), พระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ ๒๕๔๒, แกไขเพมเตม (ฉบบท๒) ๒๕๔๕, (กรงเทพมหานคร: ๒๕๔๗), หนา ๑๒.

๑๐

ของสงคมไทยและระบบการเมองการปกครองในระบบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรง

เปนประมข

๒.๒ ความร และทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความร

ค ว า ม เขา ใ จแ ล ะ ป ร ะ ส บ ก า ร ณ เ ร อ ง ก า ร จด ก า ร ก า ร บา ร ง รก ษ า ก า ร ใ ชป ร ะ โ ย ช น

จากทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมอยางสมดลย งยน

๒.๓ ความรเก ยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย

และการรจกประยกตใชภมปญญา

๒.๔ ความรและทกษะดานคณตศาสตร และดานภาษาเนนการใชภาษาไทย

อยางถกตอง

๒ . ๕ ค วา ม รแ ละ ทก ษ ะ ใน ก า ร ปร ะ ก อ บอ า ชพ แ ละ ก า ร ดา ร ง ชวต

อยางมความสข

๓. กระบวนการเรยนรในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ไดกาหนดแนวทาง

ในการจดการกระบวนการเรยนร ของสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของ ดงน

๓.๑ จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ และความถนด

ของผเรยน โดยคานกถงความแตกตางระหวางบคคล

๓.๒ ใหมการฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ

และการประยกตความรมาใช เพอปองกนและแกไขปญหา

๓.๓ จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบต

ใหทาได คดเปน รกการอาน และเกดการใฝร อยางตอเนอง

๓.๔จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางได

สดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงคไว

ในทกวชา

๓.๕ สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม

สอการเรยนและอานวยความสะดวก เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถ

ใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร

๓.๖ ผเรยนและผสอนเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอน และ

แหลงวทยาการประเภทตาง ๆ

๓.๗ การเรยนรเกดขนไดทกเวลา ทกสถาน ทมการประสานความรวมมอ

กบบดามารดา ผปกครอง และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยน ตามศกยภาพ

๑๑

๔. การสงเสรมการจดกระบวนการเรยนรในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

ไดกาหนดบทบาท ในการสงเสรมการเรยนรของรฐและสถานศกษาตาง ๆ ดงน

๔.๑ รฐตองสงเสรมการดาเนนงานและการจดตงแหลงการเรยนรตลอดชวต

ทก รปแบบ ไดแ ก หองสมดประชาชน พพธภณฑ หอศลป สวนสตว สวนสาธารณ ะ

สวนพฤกษศาสตร อทยานวทยาศาสตร และเทคโนโลย ศนยการกฬาและนนทนาการ แหลงขอมล

และแหลงการเรยนร อยางพอเพยงและมประสทธภาพ

๔.๒ ใหคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กาหนดหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐานเพอความเปนไทย ความเปนพลเมองดของชาต การดารงชวตและการประกอบ

อาชพ ตลอดจนเพอการศกษา

๔ . ๓ ใ ห ส ถ า น ศ ก ษ า ข น พ น ฐ า น ม ห น า ท จด ทา ส า ร ะ ห ล ก ส ต ร

ในสวนท เ กยวของกบสภาพปญหาในชมชนและสงคม ภ มปญญาทองถ น คณลกษณะ

อนพงประสงค เพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคมและประเทศชาต

๔.๔ หลกสตรการศกษาระดบตาง ๆ ตองมลกษณะหลากหลายเหมาะสม

กบแตละระดบ โดยมงพฒนาคณภาพชวตของบคคล สาระของหลกสตร ทงทเปนวชาการ วชาชพ

ตองมงพฒนาคนใหมความสมดล ท งดานความร ความคด ความสามารถ ความดงาม และ

ความรบผดชอบตอสงคม

๔.๕ ใหสถานศกษารวมกบบคคล ครอบครว ชมชน และองคกรชมชน

อง คก ร ปก ค รอ ง สว น ทอ ง ถน เอ กชน อ ง คก ร เอ ก ชน อง คก ร วชา ชพ สถ า บน ศ าส น า

สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอน สงเสรมความเขมแขงของชมชน โดยจดกระบวนการ

เรยนรภายในชมชน เพอใหชมชนมการจดการศกษาอบรม มการแสวงหาความร ขอมล ขาวสาร

และรจกเลอกสรรภมปญญาและวทยาการตาง ๆ เพอพฒนาชมชนใหสอดคลองกบสภาพปญหา

และความตองการ รวมท งหาวธการสนบสนนใหมการเปลยนแปลงประสบการณ การพฒนา

ระหวางชมชน

๔.๖ ใหสถานศกษาพฒนากระบวนการเรยนการสอน ทมประสทธภาพ

รวมทงการสงเสรมใหผสอนสามารถวจย เพอพฒนากระบวนการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน

ในแตละระดบการศกษา

๕. การประเมนผลการเรยนรในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ไดระบถง

วธการประเมนผลการจดกระบวนการเรยนรไววา ใหสถานศกษาจดการประเมนผ เรยน

โดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยน ความประพฤต การสงเกตพฤตกรรมการเรยน การรวม

กจกรรมและการทดสอบ ควบคไปในกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสม ของแตละ

๑๒

ระดบและรปแบบการศกษา นอกจากนนการประเมนผลผเรยนยงตองเกยวของกบหลกการสาคญ

คอ

๕.๑ ใชวธการทหลากหลายในการประเมนผเรยน

๕.๒ ใชวธการทหลากหลายในการจดสรรโอกาสเขาศกษาตอ

๕.๓ ใชวธการวจยเพอพฒนากระบวนการเรยนการสอนทเหมาะสมกบ

ผเรยน

๕.๔ มงการประกนคณภาพโดยสถานศกษาทาการประเมนผลภายในทกป

และรายงานการประเมนตอตนสงกด และสาธารณชน

๕.๕ สถานศกษาไดรบการประเมนภายนอกอยางนอย ๑ ครง ทก ๕ ป

๒.๑.๒ การจดการศกษาโดยสถาบนพระพทธศาสนา

มาตรา ๕ แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ซงแกไขเพมเตม

(ฉบบท๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ และมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒

อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการ เกยวกบการจากดสทธและเสรภาพของบคคล

ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบมาตรา ๕๐ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระทาได

โด ยอ า ศยอาน า จต า มบ ท บญ ญตแ ห งก ฎ หม า ยรฐ มน ต ร ว าก า รก ร ะท ร วง ศ กษ า ธก า ร

ออกกฎกระทรวงไว ดงตอไปน

ขอ ๑ในกฎกระทรวงน

โรงเรยน หมายความวา สถานศกษาทวดจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนก

สามญศกษา

สานกศาสนศกษา หมายความวา สถานศกษาทวดจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกธรรม หรอพระปรยตธรรมแผนกบาล ตามทมหาเถรสมาคมประกาศกาหนด

สานกเรยน หมายความวา สถานศกษาท จ ดการศกษาพระปรย ตธรรม

แผนกธรรม หรอพระปรยตธรรมแผนกบาล ซงเปนสานกเรยนในเขตกรงเทพมหานครและสานก

เรยนคณะจงหวด ตามทมหาเถรสมาคมประกาศกาหนด

ขอ ๒ ใหสถาบนพระพทธศาสนามสทธจดการศกษาขนพนฐาน แกพระภกษ

และสามเณรในโรงเรยนสานกศาสนศกษา และสานกเรยน

การจดตงยบรวมเลกและการดาเนนการของโรงเรยน สานกศาสนศกษาหรอ

สานกเรยน ใหเปนไปตามหลกเกณฑ และวธการทมหาเถรสมาคมประกาศกาหนด

๑๓

ขอ ๓ การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถาบนพระพทธศาสนา แบงเปนระดบ

ดงตอไปน

๑) การศกษาพระปรยตธรรมแผนกสามญศกษา เปนการศกษาในระดบ

มธยมศกษาตอนตน และระดบมธยมศกษาตอนปลาย

๒) การศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรม และการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาล ทไดจดใหแกพระภกษและสามเณร ซงมพนความรไมต ากวาระดบประถมศกษาปทหก

หรอเทยบเทา และไดศกษาวชาสามญเพมเตมตามหลกเกณฑ และเงอนไขทคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐานกาหนด โดยคาแนะนาของมหาเถรสมาคม ซงเปนการศกษาขนพนฐาน

ทแบงเปนระดบ ดงตอไปน

ก) การศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรมเปนการศกษาในระดบมธยมศกษา

ตอนตน

ข) การศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาลช นเปรยญธรรม ๓ ประโยค

เปนการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลาย

ขอ ๔ ใหโรงเรยนสานกศาสนศกษา และสานกเรยนไดรบการสนบสนน

ในดานวชาการ และเงนอดหนนจากรฐสาหรบการจดการศกษา

ขอ ๕ ใหสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต สานกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน และสานกงานเขตพนทการศกษา ทโรงเรยนสานกศาสนศกษาหรอสานกเรยนตงอย

ในเขตพนทสงเสรมสนบสนน และใหขอเสนอแนะการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกสามญ

ศกษา พระปรยตธรรมแผนกธรรม และพระปรยตธรรมแผนกบาล

ขอ ๖ ให ม ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร โ ร ง เ ร ย น ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร สา นก ศ า ส น ศ ก ษ า

และคณะกรรมการสานกเรยน ทาหนาทกากบดแลการจดการศกษา ของโรงเรยนสานกศาสนศกษา

และสานกเ รยนแลวแตกรณ ใหสอดคลองกบนโยบายการจดการศกษา ของสานกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และมหาเถรสมาคมรวมทงสงเสรม และสนบสนนระบบ

การประกนคณภาพภายใน เพอพฒนาคณภาพ และมาตรฐานการศกษา

องคประกอบจานวนคณสมบตหลกเกณฑวธการ วาระการดารงตาแหนง และ

การพนจากตาแหนง ตลอดจนการประชม และการดาเนนงานของคณะกรรมการโรงเรยน

คณะกรรมการสานกศาสนศกษา และคณะกรรมการสานกเรยน ใหเปนไปตามระเบยบ ทมหาเถร

สมาคมกาหนด

๑๔

๒.๑.๓ ทฤษฎการเรยนร

ทฤษฎการเรยนร (learning theory) การเรยนรคอกระบวนการ ททาใหคน

เปลยนแปลงพฤตกรรม ความคด คนสามารถเรยนไดจากการไดยน การสมผส การอาน การใช

เทคโนโลย การเรยนรของเดก และผใหญจะตางกน เดกจะเรยนรดวยการเรยนในหอง การซกถาม

ผใหญมกเรยนรดวยประสบการณทมอย แตการเรยนรจะเกดขนจากประสบการณ ทผสอนนาเสนอ

โดยการปฏสมพนธระหวางผสอนและผเรยน ผสอนจะเปนผทสรางบรรยากาศทางจตวทยา

ทเอออานวยตอการเรยนร ทจะใหเกดขนเปนรปแบบใดกไดเชน ความเปนกนเอง ความเขมงวด

กวดขน หรอความไมมระเบยบวนย สงเหลานผสอนจะเปนผสรางเงอนไข และสถานการณเรยนร

ใหกบผเรยน ดงนน ผสอนจะตองพจารณาเลอกรปแบบการสอน รวมทงการสรางปฏสมพนธกบ

ผเรยน เพอทผสอนจะสามารถพฒนาผเรยนไดตรงกบความสามารถ และไดเตมศกยภาพของผเรยน

ทฤษฎการเรยนรเหลา น เปนเครองมอสาคญอกสวนหนง ทค รสอนจะนามาประยกตใช

ในการพฒนาเดก ซงผวจยจะไดนาเสนอ ดงตอไปน

การเรยนรตามทฤษฎของ Bloom ( Bloom's Taxonomy)

Bloom ไดแบงการเรยนรเปน ๖ ระดบ ดงน๘

๑. ความรทเกดจากความจา (knowledge) ซงเปนระดบลางสด

๒. ความเขาใจ (Comprehend)

๓. การประยกต (Application)

๔. การวเคราะห ( Analysis) สามารถแกปญหา ตรวจสอบได

๕. การสงเคราะห ( Synthesis) สามารถนาสวนตาง ๆ มาประกอบเปนรปแบบ

ใหมไดใหแตกตางจากรปเดม เนนโครงสรางใหม

๖. การประเมนคา (Evaluation) วดได และตดสนไดวาอะไรถกหรอผด

ประกอบการตดสนใจบนพนฐาน ของเหตผลและเกณฑทแนชด

การเรยนรตามทฤษฎของเมเยอร (Mayor)

ในการออกแบบสอการเรยนการสอน การวเคราะหความจาเปนเปนสงสาคญ

และตามดวยจดประสงคของการเรยน โดยแบงออกเปนยอย ๆ ๓ สวนดวยกน คอ๙

๘น ร น ด . ข อ มล เ พ อ ก า ร คน ค ว า :ส ง คมศ า สตร แ ล ะ จ ตวท ย า . [อ อ น ไ ล น ]. แห ล ง ท มา :

http://www.idis.ru.ac.th/report/index.php?topic=2796.0;wap2 [๑๔ต.ค.๒๕๕๔].

๙เรองเดยวกน, หนา ๓.

๑๕

๑. พฤตกรรมควรชชด และสงเกตได

๒. เงอนไข พฤตกรรมสาเรจไดควรมเงอนไขในการชวยเหลอ

๓. มาตรฐาน พฤตกรรมทไดนนสามารถอยในเกณฑทกาหนด

การเรยนรตามทฤษฎของบรเนอร (Bruner) ประกอบดวย๑๐

๑. ความรถกสรางหรอหลอหลอมโดยประสบการณ

๒. ผเรยนมบทบาทรบผดชอบในการเรยน

๓. ผเรยนเปนผสรางความหมายขนมาจากแงมมตางๆ

๔. ผเรยนอยในสภาพแวดลอมทเปนจรง

๕. ผเรยนเลอกเนอหาและกจกรรมเอง

๖. เนอหาควรถกสรางในภาพรวม

การเรยนรตามทฤษฎของไทเลอร (Tylor) คอ๑๑

๑. ความตอเนอง (continuity) หมายถง ในวชาทกษะ ตองเปดโอกาสใหมการฝก

ทกษะในกจกรรม และประสบการณบอย ๆ และตอเนองกน

๒. การจดชวงลาดบ (sequence) หมายถง หรอการจดสงทมความงาย ไปสสง

ทมความยาก ดงนน การจดกจกรรมและประสบการณ ใหมการเรยงลาดบกอนหลง เพอใหไดเรยน

เนอหาทลกซงยงขน

๓. บรณาการ (integration) หมายถง การจดประสบการณจงควรเปน ในลกษณะ

ทชวยใหผเรยน ไดเพมพนความคดเหน และไดแสดงพฤตกรรมทสอดคลองกน เนอหาทเรยน

เปนการเพมความสามารถทงหมดของผเรยนทจะไดใชประสบการณได ในสถานการณตาง ๆ กน

ประสบการณการเรยนร จงเปนแบบแผนของปฏสมพนธ (interaction) ระหวางผ เรยน

กบสถานการณทแวดลอม

๑๐เรองเดยวกน, หนา ๓.

๑๑เรองเดยวกน, หนา ๔.

๑๖

ทฤษฎการเรยนร ๘ ขน ของกาเย (Gagne) คอ๑๒

๑. การจงใจ(Motivation Phase) การคาดหวงของผเรยนเปนแรงจงใจในการ

เรยนร

๒. การรบรตามเปาหมายท ต งไว (Apprehending Phase) ผเรยนจะรบรสงท

สอดคลองกบความตงใจ

๓. การปรงแตงสงทรบรไวเปนความจา (Acquisition Phase) เพอใหเกดความจา

ระยะสนและระยะยาว

๔. ความสามารถในการจา (Retention Phase)

๕. ความสามารถในการระลกถงสงทไดเรยนรไปแลว (Recall Phase )

๖. การนาไปประยกตใชกบสงทเรยนรไปแลว (Generalization Phase)

๗. การแสดงออกพฤตกรรมทเรยนร (Performance Phase)

๘. การแสดงผลการเรยนรกลบไปยงผเรยน(Feedback Phase) ผเรยนไดรบทราบ

ผลเรวจะทาใหมผลด และประสทธภาพสง

องคประกอบท สาคญท กอใ หเกดการเ รยน รจากแนวคดนกการศกษา

ของกาเย (Gagne) ประกอบดวย๑๓

๑. ผเรยน (learner) มระบบสมผส และระบบประสาทในการรบร

๒. สงเรา (stimulus) คอ สถานการณตาง ๆ ทเปนสงเราใหผเรยนเกดการเรยนร

๓. การตอบสนอง (response) คอ พฤตกรรมทเกดขนจากการเรยนร

๔. การสอนดวยสอตามแนวคดของกาเย (Gagne)

๕. เราความสนใจ มโปรแกรมทกระตนความสนใจของผเรยน เชนใชการตน

หรอกราฟกทดงดดสายตา

๖ . ความอยากรอยากเหนจะ เปนแรงจงใจใหผ เ รยนสนใจในบทเรยน

การตงคาถามกเปนอกสงหนง

๗ . บอกวตถประสงค ผ เรยนควรทราบถงวตถประสงคใหผ เ รยนสนใจ

ในบทเรยน เพอใหทราบวาบทเรยน เกยวกบอะไร

๑๒เรองเดยวกน, หนา ๕.

๑๓เรองเดยวกน, หนา ๕.

๑๗

๘. กระตนความจาผเ รยน สรางความสมพนธในการโยงขอมลกบความร

ทมอยกอน เพราะสงนสามารถทาใหเกดความทรงจาในระยะยาวได เมอไดโยงถงประสบการณ

ผเรยนโดยการตงคาถาม เกยวกบแนวคด หรอเนอหานน ๆ

๙. เสนอเนอหาขนตอนน จะเปนการอธบายเนอหาใหกบผเรยนโดยใชสอ

ชนดตาง ๆ ในรป กราฟก หรอ เสยง วดโอ

๑๐ . การยกตวอ ยาง การยกตวอ ยางสามารถทาไ ดโดยยกกรณ ศกษ า

การเปรยบเทยบ เพอใหเขาใจไดซาบซง

๑๑. การฝกปฏบต เพอใหเกดทกษะหรอพฤตกรรม เปนการวดความเขาใจวา

ผเรยนไดเรยนถกตอง เพอใหเกดการอธบายซ าเมอรบสงทผด

๑๒. การใหคาแนะนาเพมเตม เชน การทาแบบฝกหดโดยมคาแนะนา

๑๓. การสอบเพอวดระดบความเขาใจ

๑๔. การนาไปใชกบงานททาในการทาสอควรม เนอหาเพมเตม หรอหวขอ

ตาง ๆ ทควรจะรเพมเตม

ในความคดของผจดทาคดวา ทฤษฎนสามารถนามาใชกบงานวจยนได เพราะวา

ทฤษฎการเรยนรดงกลาวขางตน ไดกลาวถง กระบวนการของการเรยนร ทจะทาใหผเรยนเกด

การเปลยนแปลง ทงดานพฤตกรรม ความคด ไดตามวตถประสงคทตองการ ซงวตถประสงค

ดงกลาวสามารถจะเกดขนได โดยผานกระบวนการจดการเรยนรของคร ทเขาใจกระบวนการ

ของการเรยนรวา ประกอบดวยขนตาง ๆ ของการเรยนร เชน การเรยนรโดยผานการจา การเรยนร

ดวยความเขาใจ การเรยนรแบบกากรประยกต และการเรยนรแบบวเคราะห สงเคราะหเปนตนแลว

จดการเรยนรใหสอดคลองกบความตองการ และความสามารถของผเรยนโดยการสรางรปแบบ

การเรยนรทกอใหเกดแรงจงใจตอผเรยน การสอนดวยรปแบบใหม ๆ ทนาสนใจ และการสราง

บรรยากาศการเรยนการสอน ทเ ออตอการเรยนรของผเรยน ซงท งหมดจะนาไปสเปาหมาย

ของการจดการศกษาไดอยางแทจรง

๑๘

๒.๑.๔ ทฤษฎการสอน

๑. ทฤษฎการสอนแบบพหปญญา (Multiple Intelligence)

ในการเรยนการสอนนน มกจะเนนความสามารถของสมอง ในดานของการ

ใชภาษา การใชทกษะทางคณตศาสตร และการคดเชงเหตผล ซงทาใหนกเรยนไมสามารถพฒนา

ความสามารถไดเทาทควร ยกตวอยางนกเรยนบางคน มความสามารถหลายดาน เชน ศลปะ ดนตร

หรออน ๆ แตกลบตองเรยนวทยาศาสตร คณตศาสตร ทไมชอบ เมอผลการเรยนไมด ผปกครอง คร

เขาใจวา “เดกโง” แตความจรงถาพฒนาใหถกดาน นกเรยนคนนนอาจจะมความสามารถมากกวา

ทเหนทวไป เพอเปนการตอบโจทยน “ทฤษฎการสอนแบบพหปญญา” (Multiple Intelligence)

จงถอกาเนดขนมาในวงการศกษา

ก า ร ด เ น อ ร ( Gardner) ไ ด ใ ห ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง เ ช า ว น ป ญ ญ า ใ ห ม ว า

“ความสามารถในการแกปญหาในสภาพแวดลอมตาง ๆ หรอการสรางสรรคผลงานตาง ๆ ซงจะม

ความสมพนธกบบรบททางวฒนธรรมในแตละแหง รวมทงความสามารถในการตงปญหา เพอจะ

หาคาตอบ และเพมพนความร” ๑๔

การดเนอรนน มความเชอพนฐานเกยวกบสตปญญาทสาคญ ๒ ประการ คอ

๑. เชาวนปญญาของบคคลมไดมเพยงความสามารถทางภาษา และทาง

คณตศาสตรเทานน แตมอยอยางหลากหลายถง ๘ ประเภทดวยกน แตการดเนอรเอง กกลาววา

อาจจะมมากกวา ๘ ประเภท โดยคนแตละคนจะมความสามารถเฉพาะดานแตกตางกนไป

ซงสอดคลองกบเรองของความแตกตางระหวางบคคล ความสามารถทแตกตางกนออกไปน

เมอผสมผสานออกมา แลวจะกอใหเกดเอกลกษณเฉพาะตวบคคล

๒. เชาวนปญญาไมใชสงทมนคงถาวรตงแตเกดจนกระทงตาย หากแตสามารถ

เปลยน แปลงไดตามสภาพแวดลอม และการสงเสรมทเหมาะสม

การดเนอรเองไดอธบายถงเชาวนปญญาไววา ประกอบดวยความสามารถ ๓

ประการ ไดแก

๑. ความสามารถในการแกปญหาในสภาพการณตาง ๆ ทเปนไปตามธรรมชาต

และตามบรบททางวฒนธรรมของแตละบคคล

๑๔ก า ร ด เ น อ ร ( Gardner) อ า ง ใ น ท ศ น า แ ข ม ม ณ , ศ า ส ต ร ก า ร ส อ น :อ ง ค ค ว า ม ร เ พ อ

การจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ, พมพครงท, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย ๒๕๔๕), หนา ๘๖.

๑๙

๒. ความสามารถในการสรางสรรคผลงานทมประสทธภาพ และสมพนธกบ

บรบททางวฒนธรรม

๓. ความสามารถในการแสวงหาหรอต งปญหาเพอหาคาตอบ และเพมพน

ความร

๑.๑ องคประกอบของทฤษฎการสอนแบบพหปญญา (เชาวนปญญา ๘ ดาน)

พงษศกด แปนแกว ไดอธบายเชาวนปญญาซง การดเนอรไดเสนอไว

๘ ดาน อยางละเอยด ดงน๑๕

๑. สตปญญาดานภาษา (Linguistic Intelligence)

๒ .สตปญญาในการใชเหตผล เชงตรรกะและคณตศาสตร (Logical

Mathematical Intelligence)

๓. สตปญญาดานการเคลอนไหวรางกายและกลามเนอ (Bodily Kinesthetic

Intelligence)

๔. สตปญญาดานการมองเหนและมตสมพนธ (Visual/Spatial Intelligence)

๕. สตปญญาดานดนตร (Musical Intelligence)

๖. สตปญญาดานการเขากบผอน (Interpersonal Intelligence)

๗. สตปญญาดานการรจกและเขาใจตนเอง (IntrapersonalIntelligence)

๘. สตปญญาดานการเปนนกธรรมชาตวทยา (Nationalism Intelligence)

๑.๒ การประยกตทฤษฎการสอนแบบพหปญญากบการสอนในชนเรยน

ทศนา แขมมณ กลาววา การมองและเขาใจเชาวปญญาในความหมาย

ทตางกนยอมกอใหเกดการกระทาทแตกตางกน ทฤษฎพหปญญา ไดขยายขอบเขตของความหมาย

ของคาวาปญญาออกไปอยางกวางขวางมากข นจากเดม สงผลใหการจดการเรยนการสอน

ขยายขอบเขตไปอยางกวางขวางเชนกน แนวทางการนาทฤษฎพหปญญามาใชในการเรยนการสอน

มหลากหลาย ดงน๑๖

๑๕พงษศกด แปนแกว, “พหปญญา (Multiple Intelligence)”. ศกษาศาสตรสาร, ๓๐(๑) (มกราคม–

มถนายน ๒๕๔๖), หนา ๑๐๙-๑๑๙.

๑๖ทศนา แขมมณ, ศาสตรการสอน : องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ.

พมพครงท ๕, ( กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๕), หนา ๘๙-๙๐.

๒๐

๑. เนองจากผเรยนแตละคนมเชาวนปญญาแตละดานไมเหมอนกน ดงนน

ในการจดการเรยนการสอนควรมกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย ทสามารถสงเสรมเชาวนปญญา

หลาย ๆ ดานมใชมงพฒนาแตเพยงเชาวนปญญาดานใดดานหนงเทานน ดงเชนในอดตเรามกจะม

การเนนการพฒนาดานภาษาและดานคณตศาสตร หรอดานการใชเหตผลเชงตรรกะอนเปน

การพฒนาสมองซกซายเปนหลก ทาใหผเรยนไมมโอกาสพฒนาเชาวนปญญาดานอน ๆ เทาทควร

โดยเฉพาะอยางยง ผ เรยนทม เชาวนปญญาดานอนสง จะขาดโอกาสทจะเรยนรและพฒนา

ในดานทตนมความสามารถหรอถนดเปนพเศษ การจดกจกรรมทสงเสรมพฒนาการของสตปญญา

หลาย ๆ ดานจะชวยใหผเรยนทกคนมโอกาส ทจะพฒนาตนเองอยางรอบดาน พรอมทงชวยสงเสรม

อจฉรยภาพ หรอความสามารถเฉพาะตนของผเรยนไปในตว

๒. เนองจากผเรยนมระดบพฒนาการในเชาวนปญญาแตละดานไมเทากน

ดงนน จงจาเปนทจะตองจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบขนพฒนาการในแตละดานของผเรยน

ตวอยางเชน เดกทมเชาวนปญญาดานดนตรสง จะพฒนาปญญาดานดนตรของตนไปอยางรวดเรว

ตางจากเดกคนอน ๆ ดงนน การจดกจกรรมการเรยนการสอนเดก ทมขนพฒนาการดานใดดานหนง

สงควรตองแตกตางไป จากเดกทมขนพฒนาการในดานนนตากวา

๓. เนองจากผเรยนแตละคนมเชาวนปญญาแตละดานไมเหมอนกน

การผสมผสานของความสามารถดานตาง ๆ ทมอยไม เทากนน ทาใหเกดเปนเอกลกษณ

(Uniqueness) หรอลกษณะเฉพาะของแตละคนซงไมเหมอนกน หรออกนยหนง เอกลกษณของ

แตละบคคลทาใหแตละคนแตกตางกน และความแตกตางทหลากหลาย (Diversity) นสามารถ

นามาใชใหเกดประโยชนแกสวนรวม ดงนน กระบวนการคดทวาคนนโง หรอเกงกวาคนนนคนน

จงควรจะเปลยนไป การสอนควรเนนการสงเสรมความเปนเอกลกษณของผเรยน ครควรสอน

โดยเนนใหผเรยนคนหาเอกลกษณของตนภาคภมใจในเอกลกษณของตนเอง และเคารพใน

เอกลกษณของผอนรวมทงเหนคณคา และเรยนรทจะใชความแตกตางของแตละบคคลใหเปน

ประโยชนตอสวนรวม เชนน ผเรยนกจะเรยนรอยางมความสข มทศนคตทดตอตนเองเหนคณคา

ในตนเอง ในขณะเดยวกนกมความเคารพในผอน และอยรวมกนอยางเกอกลกน

๔. ระบบการวดและประเมนผลการเรยนร ควรจะตองมการปรบเปลยน

ไปจากแนวคดเดมทใชการทดสอบ เพอวดความสามารถทางเชาวนปญญาเพยงดานใดดานหนง

เทานน และทสาคญ คอไมสมพนธกบบรบททแทจรงทใชความสามารถนน ๆ ตามปกต วธการ

ประเมนผลการเรยนการสอนทด ควรมการประเมนหลาย ๆ ดาน และในแตละดานควรเปนการ

๒๑

ประเมนในสภาพการณของปญหาทสามารถแกปญหาไดดวยอปกรณทสมพนธกบเชาวนปญญา

ดานนน ๆ การประเมนจะตองครอบคลมความสามารถในการแกปญหา หรอการสรางสรรคผลงาน

โดยใชอปกรณทสมพนธกบเชาวนปญญาดานน นอกวธหนง คอการใหเรยนอยในสภาพการณ

ทซบซอนซงตองใชสตปญญาหลายดาน หรอการใหอปกรณซงสมพนธกบเชาวนปญญา

หลาย ๆ ดานและสงเกตดวา ผเรยนเลอกใชเชาวนปญญาดานใด หรอศกษาและใชอปกรณ

ซงสมพนธกบเชาวนปญญาดานใดมากเพยงไร

ในความคดของผจดทาคดวา ทฤษฎนสามารถนามาใชกบงานวจยนได เพราะวา

ทฤษฎการสอนแบบพหปญญาขางตน เชอความบคคลมความสามารถในการเรยนรไมเทากน และม

ความสามารถแตงตางกนไป ซงการจดการศกษาแผนกบาล กควรคานงถงความแตกตางของผเรยน

ทงในดานความสามารถทางสมอง ความสามารถในการคดวเคราะห เปนตนแลว จดการเรยน

การสอนใหหลากหลาย ท งดานการจดกจกรรมการเรยนร โดยใหครอบคลมความสามารถ

ของผเรยน การจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบขนพฒนาการในแตละดานของผเรยน การสอน

ทเนนการสงเสรมความเปนเอกลกษณของผเรยน และทสาคญ คอการวดและประเมนผลการเรยนร

ควรวดความสามารถของผเรยนในหลาย ๆ ดาน นอกจากการวดดานความจาแตเพยงอยางเดยว

ซงจะเปนประโยชนตอตวผเรยนไดอยางสงสด

๒. ทฤษฎการสอนแบบ ๔ MAT

ระบบการสอนแบบ ๔ MAT เกดขนจากแนวคดนกการศกษาคนสาคญ

ชาวอเมรกา ชอ ซซานมอรรส (Susan Moris) และเบอรนส แมคคารธ (Bemice Mc Carthy)

เมอป ๑๙๘๐ จงถอวามใชเปนรปแบบการสอน ทแปลกใหมหรอเกดขนใหมแตอยางใด แตทเพง

ไดรบความสนใจ และเปนท รจกกนอยางกวางขวางในประเทศไทยเมอไมนานมาน เนองมาจาก

ไดรบอทธพลจากทฤษฎพหปญญา (Muktiple Intelligences) ของโฮวารด การดเนอร (Howard

Gardner) ทเขามา และไดรบความสนใจกนอยางกวางขวางในหมนกการศกษาไทยในปจจบน

เมอวเคราะหแนวคดทฤษฎการสอนแบบ ๔ MAT จะไดประเดนหลก

ของแนวคดซงสรปไดเปน ๓ ประเดน ดงน๑๗

๑๗ประพนธศร สเสารจ, การจดการเรยนการสอนเพอเสรมสรางศกยภาพนกเรยน : วารสารศนย

ศกษาการพฒนาครปท ๒ ฉบบท๗. [ออนไลน]. แหลงทมา : http://www.gotoknow.org/blogs/posts/202009

[๑๖ ต.ค. ๒๕๕๔].

๒๒

๑. แบบฉบบหรอลลาการเรยนรของผเรยนมความแตกตางกนตามความแตกตาง

ระหวางบคคลม ๔ แบบ ไดแก

๑.๑ ผ เรยนแบบท ๑ (WHY) เปนคนชางคดชางสงสย อยากรอยากเหน

ชอบเรยนรดวยการสงเกต และสมผส ชอบเรยนรจากการฟง การเฝาด การแลกเปลยนความคดเหน

ชอบงานทารวมกบผอน จงมกชอบตงคาถามวาทาไม

๑.๒ ผเรยนแบบท ๒ (WHAT) เปนผสนใจขอเทจจรง ชอบเรยนรจกการรบ

ขอมลและสงตาง ๆ จากครหรอจากคนอน ๆ เปนคนชางวเคราะห ชอบเรยนรดวยวธการ

คดไตรตรอง

๑.๓ ผเรยนแบบท ๓ (HOW) เปนผสนใจในวธการตาง ๆ อยากรวาสง

ตาง ๆ นนทางานอยางไร ชอบทจะไดลงมอปฏบตจรงเปนการเรยนรจากสามญสานก ทสมผสได

เชน จบตอง ลบคลา ทดลอง ทาของจรง ฝกปฏบต

๑.๔ ผเรยนแบบท ๔ (IF) ชอบคนหาวาเปนไปไดหรอไม ถาไมเปนอยางน

จะเปนอยางอนไดหรอไม จงสนใจในการคนหาสงใหมดวยตนเองดวยการทดลองพสจนเรยนร

จากความรสกของตนเอง เรยนรดวยการลองผดลองถก ชอบท จะลองทาด และคนพบสง

ใหม ๆ ดวยตนเอง

๒. ลลาการสอนหรอวธการสอนของครจงตองม ๔ แบบเพอตอบสนอง

ความแตกตางระหวางบคคลเชนกน

บทบาทท ๑ คร คอ ผกระตนสรางแรงจงใจ ครจะตองเปนผย วย / กระตน

การเรยนร และสรางแรงจงใจใหกบนกเรยนโดยการใหเขาไดสงเกต คดไตรตรองสมผส

ครนาประสบการณจรงไปสการคดกระตนใหเขาไดฟงไดเหน และอยากคดอยากตงถามซงคาถาม

ทเกดขนมหลากหลายมากมาย แตสงทควรเกดขนกบผเรยนมากทสด คอ คาวา ทาไมวธการสอน

อาจใชสถานการณจาลองการอภปราย การใหสงเกตสงตาง ๆ การตงคาถามบทบาทนจะทาให

ผเรยนแบบท ๑ (WHY) มความสขความสบายใจในการเรยนมากทสดเจตนารมณของ ๔ MAT

ในขน WHY จะเปนการกระตนย วยโดยการใหนกเรยนไดสงเกตไดฟงแลว ทงปรศนาใหนกเรยน

ขบคดจนเกดการตงคาถามถามใหไดวา ทาไมกบครหรอกบตนเองหรอกบใคร ๆ เพอเขาจะไดม

ค ว า ม ก ร ะ ต อ ร อ ร น แ ล ะ ม แ ร ง จง ใ จใน ก า ร แ ส ว ง ห า คา ต อ บ ห ร อ ค ว า ม รใน ข น What

หรอ ขน How ไดตอไป

บทบาทท ๒ คร คอ ผสอนผบอกความร บทบาทของครเปนผปอนความร

ปอนความจรงใหกบนกเรยน เพอใหเกดความเขาใจใหลกซงยงขน ครจะตองใหความรเนอหา

๒๓

ท ลก ซงใหแ กนก เรยน ครเ ปนผ สอนผ แจงใหทราบบทบาทท ๒ นจะทาใหผ เ รยนแบบ

ท ๒ (WHAT) มความสขความสบายใจในการเรยนมากทสด

บทบาทท ๓ คร คอโคชหรอผฝกสอนครจะปลอยใหนกเรยนลงมอทาจาก

ของจรง และฝกปฏบตจากของจรงดวยตนเองครเพยงแตทาหนาทอ านวยความสะดวก และ

จดเตรยมสออปกรณใหนกเรยน เปนเพยงผชแนะแนะนา เพอใหนกเรยนลงมอปฏบตงานใหสาเรจ

ครจงเปรยบเสมอนโคชหรอผฝกสอน ครจาเปนจะตองออกแบบกจกรรมใหได เพอใหนกเรยน

กระหายอยากลงมอปฏบตบทบาทนผเรยนแบบท ๓ (HOW) จะมความสขความสบายใจมากทสด

บทบาทท ๔ คร คอ ผ ประเมนผลผ รวมเรยนรผแ กไขครจดสถานการณ

ใหนกเรยนไดคนหา คดคน และทดลองทาสงใหม ๆ ดวยตวของเขาเองโดยการกระตนและกาหนด

สถานการณตาง ๆ ใหเขาไดคดคน หรอคนพบสงใหม ๆ เชนถาไมเปนอยางนแลวจะเปนอยางไร

ไดอกมนจะเปนแบบอนไดหรอไม ถาไมเปนอยางน มนจะเกดอะไรขนหรอถาเปนอยางนแลว

จะเกดอะไรขน หรอถามนเปนอยางนนแลวจะทาอยางไร ตวอยางเชนครสอนการเพาะถวงอก

ดวยกระดาษทชช เมอถงขน IF อาจตงคาถามวาจากเมดถวเขยวมนจะงอกออกมาภายในกวนจะมใบ

กใบหรอถาไมใชกระดาษทชชจะใชวสดอนไดหรอไม หรอถามนไมงอกเพราะอะไรจะเกดอะไร

ขนถาเพาะในหองกบเพาะกลางแจงถาเพาะในหองไมมแสงเปนอยางไร ถาเพาะกลางแจงถวงอกจะ

เปนอยางไร ครจะกระตนใหนกเรยนลองผดลองถกและเรยนรเองสอนกนเองคนพบความรดวย

ตนเองครเพยงแตเปนผรวมเรยนรไปพรอมกบนกเรยน และทาหนาท เปนผประเมนความร

และผลงานนกเรยนวาเปนอยางไร และคอยแกไขแนะนาผลงานของนกเรยนเทานนในขน IF น

นกเรยนจะสามารถประมวลความรทไดรบใหเกดเปนความรใหม หรอนาเอาความรทไดรบ

ไปประยกตใชใหเกดประโยชนได

๓. รปแบบการสอนทง ๔ แบบจะม ๘ เทคนคเพอพฒนาสมองทง ๒ ซก คอ

เรมจากเทคนค ขวา-ซาย ขวา-ซาย ซาย-ขวา ซาย-ขวา ตามลาดบตอเนองกนไป ๘ ขนตอน

ในความคดของผจดทา คดวาทฤษฎน สามารถนามาใชกบงานวจยนได เพราะวา

ทฤษฎการสอนแบบ ๔ MAT เขากนไดกบการเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล ซงเนน

ผเรยนเปนศนยกลาง และการจดการเรยนการสอนควรคานงถงความแตกตางระหวางบคคล

โดยใชกระบวนการสอนทเนนการพฒนาสมองทงสองซก ซงจะชวยทาใหผเรยนสามารถพฒนา

ตวเองไดอยางสมบรณครบทกดาน และบรรลถงความสาเรจในการเรยนรตามวธท ตนเอง

มความถนด ซงหากครสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลสามารถนาไปใช ในการเรยนการสอน

ไดอยางถกตองเหมาะสม กจะสามารถพฒนานกเรยนใหเปนคน เกง ด และมความสขเตมตาม

ศกยภาพของแตละคนไดอยางเตมท

๒๔

๒.๑.๕ แนวคดดานหลกสตร

หลกสตรเปนหลกและหวใจทสาคญอยางยงในการจดการศกษา การจดการ

ศกษาจะประสบความสาเรจไมได หากขาดหลกสตรทด หลกสตรเปนเหมอนเขมทศกาหนด

ทศทางสาหรบคร เพอใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอน ดง นน การเขาใจหลกสตร

ในประเดนตาง ๆ ทเกยวของจงมความสาคญมาก ในเรองของหลกสตรน มนกการศกษา และ

ผเชยวชาญไดใหทศนะไว ดงน

๑. ความหมายของหลกสตร

ภญโญ สาธร ไดใหความหมายของหลกสตรไวว า หมายถง บรรดา

ประสบการณตาง ๆ ทโรงเรยนจดใหนกเรยนตามลาดบชน ตามความตองการของนกเรยน ตามวย

ของนกเรยนตามความสนใจของนกเรยน และตามความตองการของสงคม ท ง นรวมท ง

ประสบการณทจดขนทงภายใน และภายนอกเวลาเรยนตามปกตในโรงเรยน๑๘

สจรต เพยรชอบ ไดใหความหมายของหลกสตรไววา การจดรายวชาทงมวล

กจกรรมและประสบการณตาง ๆ ซงนกเรยนไดรบภายใตการดแล และแนะนาของโรงเรยนไมวา

กจกรรม หรอประสบการณนนจะเปนใน หรอนอกโรงเรยน

๑๙

ธารง บวศร ไดใหคานยามของหลกสตรไววา คอ แผนซงไดออกแบบจดทา

ขน เพอแสดงถงจดหมายการจดเนอหากจกรรม และประมวลประสบการณในแตละโปรแกรม

การศกษา เพอใหผเรยนมพฒนาการในดานตาง ๆ ตามจดหมายทไดกาหนดไว

๒๐

ชศร สวรรณโชต ไดใหความหมายของหลกสตรไววา หมายถง มวล

ประสบการณทกชนด ทครสรางสรรคใหกบผเรยน เพอใหผเรยนพฒนาตนเองใหสามารถดารงชวต

อยไดในสงคมอยางมความสข และเจรญงอกงาม

๒๑

๑๘ภญโญ สาธร, หลกการบรหารการศกษา, (กรงเทพมหานคร : องคการคาของครสภา, ๒๕๒๖),

หนา ๓๒๖.

��สจรต เพยรชอบ, การพฒนาหลกสตรและการสอน, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย‚

๒๕๒๑), หนา ๒.

��ธารง บวศร, ทฤษฏหลกสตร : การออกแบบและการพฒนา, (กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา,

๒๕๓๑), หนา ๗.

��

ชศร สวรรณโชต, หลกสตรและการพฒนาหลกสตร, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพอกษรไทย,

๒๕๔๔), หนา ๔๑.

๒๕

จากความหมายของหลกสตรขางตนอาจจะสรป ไดวา หลกสตร หมายถง แผน

หรอโครงการทเกยวของกบการจดการเรยนการสอน เพอเปนแนวทางในการพฒนาผเรยนใหได

เรยนรในสงตาง ๆ ตามทโรงเรยนกาหนดความมงหมายไว เพอใหเปนคนด และคนเกงสามารถ

ดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

๒. ความสาคญของหลกสตร

การจดการศกษาจะบรรลตามเปาหมายตามทต งไวน น จาเปนอยางยง

ทตองอาศยการมหลกสตรทดเหมาะสมกบตวผเรยน หากขาดหลกสตรทด และเหมาะสมกเปนการ

ยากทจะจดการศกษาใหประสบความสาเรจได ฉะนนหลกสตรจงเปนหวใจทสาคญยงทจะชวยให

การจดการศกษา ดาเนนไปขางหนาสเปาหมายไดอยางราบรน มนกการศกษา และผเชยวชาญ

ดานหลกสตรไดใหทศนะเกยวกบความสาคญของหลกสตรไว ดงน

สนต ธรรมบารง ไดกลาวถงความสาคญของหลกสตรไว ดงน๒๒

๒. หลกสตรเปนขอกาหนดแผนการเรยนการสอน อนเปนสวนรวม

ของประเทศ เพอนาไปสความมงหมายตามแผนการศกษาแหงชาต

๑. หลกสตรเปนแผนปฏบตงาน หรอเครองชแนะแนวทางการปฏบตงาน

ของคร เพราะหลกสตรจะกาหนดจดมงหมาย เนอหาสาระ การจดกจกรรมการเรยนการสอน และ

การประเมนผลไวเปนแนวทาง

๓. หลกสตรเปนเอกสารทางราชการ เปนบญญตของรฐบาล เพอใหบคคลท

ทาการเกยวของกบการศกษาปฏบตตาม

๔. หลกสตรเปนเกณฑมาตรฐานการศกษา เพอควบคมการเรยนการสอน

ในสถาบนการศกษาระดบตาง ๆ และยงเปนเกณฑมาตรฐานอยางหนงในการจดสรรงบประมาณ

บคลากร อาคาร สถานท วสดอปกรณ ฯลฯ ของการศกษาของรฐใหแกสถานศกษาดวย

๕. หลกสตรเปนแผนการดาเนนงานของผบรหารการศกษา ทจะอานวย

ความสะดวก และควบคมดแลตดตามผลใหเปนไปตามนโยบายการจดการศกษาของรฐบาลดวย

๖. หลกสตรจะกาหนดแนวทางในการสงเสรมความเจรญงอกงาม

และพฒนาการของเดกตามจดมงหมายของการศกษา

๒๒สนต ธรรมบารง, หลกสตรและการบรหารหลกสตร, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา,

๒๕๒๗), หนา ๙.

๒๖

๗. หลกสตรจะกาหนดลกษณะ และรปรางของสงคมในอนาคตไดวา

จะเปนไปในรปแบบใด

๘ . หลก สต รจะกาหน ดแนวทาง ใหความ ร ทกษะ คว ามสามา ร ถ

ความประพฤต ทจะเปนประโยชนตอสงคมซงจะนาไปสการพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต

ทไดผล

๙. หลกสตรจะเปนสงบงชถงความเจรญของประเทศ เพราะการศกษาเปน

เครองมอในการพฒนาคน ประเทศใดทมการจดการศกษาโดยมหลกสตรทเหมาะสม ทนสมย

มประสทธภาพทนตอเหตการณ และการเปลยนแปลงยอมไดกาลงคน ทมประสทธภาพสง

สมพงษ สงหะพล กลาวถงความสาคญของหลกสตร ไววาหลกสตร

ถอเปนหวใจของการศกษาของชาต ทนามาเปนกรอบ และแนวทางในการจดการเรยนการสอน

ในระบบโรงเรยน จดมงหมายของหลกสตรถอเปนความจาเปน และขอบงคบททกสวนของระบบ

การศกษาตองจดดาเนนการใหเปนไปตามจดมงหมายนน อกนยหนงหลกสตรนบเปนแมบท

ของการจดการศกษาของชาต และการจดการเรยนการสอนในระบบโรงเรยน หากขาดหลกสตร

ของการศกษาแลวกเหมอนกบการจดการศกษาขาดทศทางในการดาเนนการ หลกสตรการศกษา

ของไทยนนเนองจากเราถอเปนสงจาเปนสาหรบสงคมและการศกษาไทย หลกสตรจงสามารถเปน

เครองชถงความเจรญของประเทศไดในระดบหนง โดยเปนระดบแรกของการพฒนาคนใหม

คณภาพตามทสงคมตองการ๒๓

กาญจนา คณารกษ ไดกลาวถงความสาคญของหลกสตร ไววาหลกสตรนน

เปนเครองมออยางหนง ทจะทาใหปรชญาหรอความมงหมายในการจดการศกษา บรรลผลสมความ

มงหมายตามแผนการศกษาแหงชาต เพราะหลกสตรมความสาคญในการชวยพฒนาบคคล

ในทก ๆ ดาน กลาว คอ ผเรยนอยในวยทกาลงจะเปนผใหญในอนาคต หลกสตรมสวนชวยในการ

สรางคณลกษณะของผ เรยนใหเปนผใหญทม คณภาพในอนาคต นอกจากน นหลกสตรยงม

ความสาคญ ตอสงคม การเมอง และเศรษฐกจอกดวย เพราะผพฒนาหลกสตรสามารถทจะกาหนด

จดมงหมายและเนอหาวชาในหลกสตร เพอวางรากฐานทางความคดและความประพฤตของผเรยน

ใหมคณธรรม มความสานกในสทธและหนาทของพลเมองทด ทาใหผเรยนเตบโตเปนสมาชกทด

ของสงคม หลกสตรจะชวยใหผเรยนไดคนพบความสามารถ ความถนด และความสนใจของตนเอง

ตลอดจน รจกกาหนดทศทางในการประกอบอาชพตามทตนสามารถและถนด ทาใหเยาวชน

๒๓สมพงษ สงหะพล, หลกสตรและการบรหารหลกสตร, (ภาควชาหลกสตรและการสอนคณะ

ครศาสตรวทยาลยครนครราชสมา, ๒๕๓๐), หนา ๒๕.

๒๗

ในวนนเปนผใหญทมประสทธภาพ และมการเพมผลผลตสงในอนาคต นบเปนกาลงทางสมอง และ

ทางเศรษฐกจของชาต ทจะนาประเทศไปสความเจรญในทก ๆ ดา นทงน เพราะหลกสตรเปน

พาหนะทจะนาความมงหมายของการศกษาออกไปสการปฏบตใหบรรลความสาเรจ หากไมม

หลกสตร ความมงหมายของการศกษากจะอยแคเพยงในกระดาษ เปนเพยงทฤษฏทไมมการปฏบต

หลกสตรเปรยบเหมอนหางเสอทจะคอยบงคบ หรอกาหนดทศทางในการเรยนการสอนใหเปนไป

ตามความมงหมายของการศกษา หลกสตรทาใหสงคมเปลยนแปลงได เพราะเมอประเทศชาต

ตองการทจะสรางคณลกษณะของประชาชนในชาตใหเปนอยางไร รฐบาลกสามารถทจะกาหนด

จดมงหมายและเนอหาวชา ทจะพฒนาและสรางสรรคใหเยาวชนเปนไปตามทชาตตองการได๒๔

จากแนวคดของนกการศกษา และผเชยวชาญดานหลกสตรขางตนสามารถ

สรปความสาคญของหลกสตรไดวา หลกสตรเปนหวใจสาคญอยางยง ในการจดการศกษา

ไมวาจะเปนการศกษาแผนกบาลหรอแผนกใด ๆ กตามเพราะหลกสตรเปนเหมอนหางเสอทคอย

ควบคมการจดการศกษาใหดา เ นนไปในทศทาง ทก าหนดไวไดตามทตองการ ฉะน น

หากจดหลกสตรไดเหมาะสมทนสมย และสอดคลองกบความสามารถของผเรยน ไดมากเทาใด

การจดการศกษายอมจะบรรลผล ตามความมงหมายทตงไว และไดประสทธภาพสงสดมากเทานน

๓. องคประกอบของหลกสตร

องคประกอบของหลกสตร มความสาคญทาใหเหนโครงสราง ของหลกสตร

ทงระบบวา หลกสตรประกอบดวยอะไรบาง ซงจะเปนแนวทางใหนกการศกษา และผมสวน

เกยวของกบหลกสตรไดใชองคประกอบในสวนตาง ๆ เพอพฒนาหลกสตรใหมประสทธภาพ

ยงขน ดงทนกการศกษาหลายทาน ไดใหทศนะถงองคประกอบของหลกสตรไว ดงน

เสรมศร ไชยศร กลาวถงองคประกอบของหลกสตรไว ๓ อยาง คอ๒๕

๑. ความมงหมาย หรอ วตถประสงค

๒. เนอหา หรอ ประสบการณ ทตองการใหเดกไดรบรวมทงวธการจด

๓. การประเมนผล

��

กาญจนา คณารกษ, หลกสตรและการพฒนา, (พมพครงท ๒ นครปฐม : โรงพมพมหาวทยาลย

ศลปากร, ๒๕๓๕), หนา ๕.

๒๕เสรมศร ไชยศร, ระบบหลกสตร-การสอน, (เชยงใหม : พระสงหการพมพ, ๒๕๒๖), หนา ๕.

๒๘

ภญโญ สาธร กลาวถงองคประกอบของหลกสตรไว ๓ ประการ คอ๒๖

๑. มว ตถประสงคของการศกษาโดยทวไป และวตถประสงคเฉพาะ

ทงเฉพาะระดบชน และเฉพาะวชา

๒. มเนอหาวชาท ไดคดเลอก และจดระเบยบวางลาดบไวแลวอยาง

เหมาะสมตามทฤษฎการเรยนร และทฤษฎการสอน

๓. มโครงการ หรอคาแนะนาในการวด หรอประเมนผลของการเรยน

การสอนไวดวย

ธารง บวศร ใหทศนะองคประกอบของหลกสตรสรปได ๙ ประการ คอ๒๗

๑. เปาประสงคและนโยบายการศกษาหมายถง สงท รฐตองการตาม

แผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาตในเรองทเกยวกบการศกษา

๒. จดหมายของหลกสตร หมายถง ผลสวนรวมทตองการใหเกดแกผเรยน

หลงจากเรยนจบแลว

๓. รปแบบและโครงสรางหลกสตร หมายถง ลกษณะและแผนผงทแสดง

การแจกแจงวชา หรอกลมวชา หรอกลมประสบการณ

๔. จดประสงคของวชา หมายถง ผลทตองการใหเกดแกผเรยนหลงเรยน

วชานน

๕. เนอหาหมายถงสงทตองการใหผเรยนไดเรยนรทกษะ และความสามารถ

ทตองการใหมรวมทงประสบการณ ทตองการใหไดรบ

๖. จดประสงคของการเรยนร หมายถง สงทตองการใหผเรยนไดเรยนร

ไดมทกษะ และความสามารถหลงจากทไดเรยนรเนอหา ทกาหนดไว

๗. ยทธศาสตรการเรยนการสอน หมายถง วธการจดการเรยนการสอน

ทเหมาะสม และมหลกเกณฑ เพอใหบรรลผลตามจดประสงคของการเรยนร

๘ . การประเมนผล หมายถง การประเมนผลการเรยนร เพอใชใน

การปรบปรงการเรยนการสอน และหลกสตร

๒๖ภญโญ สาธร, หลกการบรหารการศกษา, (กรงเทพมหานคร: องคการคาของครสภา, ๒๕๒๖),

หนา ๑๒๙.

๒๗ธารง บวศร, ทฤษฎหลกสตร, การออกแบบและการพฒนา, (กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา

๒๕๓๑), หนา ๘-๙.

๒๙

๙. วสดหลกสตร และสอการเรยนการสอน หมายถง เอกสารสงพมพ

แผนฟลม แถบ วดทศน ฯลฯ และวสดอปกรณตาง ๆ รวมทงอปกรณโสตทศนศกษา เทคโนโลย

การศกษา และอน ๆ ทชวยสงเสรมประสทธภาพการเรยนการสอน

กาญจนา คณารกษ ใหทศนะวาหลกสตรมองคประกอบ ๖ ประการ คอ๒๘

๑. ความมงหมายของหลกสตร

๒. เนอหาวชาและประสบการณ

๓. วธการสอนและการจดดาเนนการ

๔. วสดอปกรณการสอน

๕. กจกรรมการเรยนการสอน

๖. การประเมนผล

บญชม ศรสะอาด ไดใหความเหนวา หลกสตรมองคประกอบพนฐาน

๔ อยาง คอ๒๙

๑. จดประสงค

๒. สาระความรประสบการณ

๓. กระบวนการเรยนการสอน

๔. การประเมนผล

สทศนย สขประเสรฐ ใหความเหนวา หลกสตรไมวาจะเปนรปแบบใด

กตามควรมองคประกอบทสาคญ ๔ ประการ คอ๓๐

๑ . ความมงหมาย (Objectives) ซ งจะเปนแนวทางในการสอนและ

เพอกาหนดวาตองการใหผเรยนเปนคนอยางไร หรอจะใหการศกษาเพออะไร

๒. เนอหาวชา (Contents) เปนการเลอกสรรและจดเนอหาวชาความร

และประสบการณตาง ๆ ทจะชวยใหผเรยนพฒนาไปสความมงหมาย ทไดกาหนดไว

๒๘กาญจนา คณารกษ, หลกสตรและการพฒนา, (พมพครงท ๒ นครปฐม : โรงพมพมหาวทยาลย

ศลปากร, ๒๕๓๕), หนา ๑๕.

๒๙บญชม ศรสะอาด, โครงการตาราคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสารคาม การพฒนาหลกสตรและ

การวจยเกยวกบหลกสตร, (กรงเทพมหานคร : โรงเพมพสวรยาสาสน, ๒๕๔๖), หนา ๑๑.

๓๐สทศนย สขประเสรฐ, การประเมนหลกสตรแพทยศาสตรบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,

(กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, ๒๕๔๔), หนา ๑๖-๑๗.

๓๐

๓. การนาหลกสตรไปใช (Curriculum Implementation) เปนการนาเอา

หลกสตรไปปฏบตใหเกดผล

๔. การประเมนผล (Evaluation) เปนการหาคาตอบวาการดาเนนการ

ของหลกสตรเปนไปตามความมงหมาย หรอไมเพยงใด

จากทศนะของนกการศกษาดงกลาวมา สามารถสรปถงองคประกอบ

ของหลกสตรไดวา หลกสตรทด มความเหมาะสมกบผเรยน และทาใหการจดการศกษาบรรลผล

ไดตามทตองการ ควรมองคประกอบทสาคญอยางนอย ๔ ประการ คอ

๑. จดประสงค เปนการกาหนดจดมงหมายในการจดการศกษา เพอใหทราบ

วาการจดการศกษานนผเรยนไดรบผลเปนเชนไร

๒. เนอหาวชาเปนการเลอกสรรเนอหาวชาทเหมาะสมกบผเรยน เพอให

ผเรยนบรรลผลตามจดมงหมาย ทไดกาหนดไวอยางด

๓. การนาหลกสตรไปใชเปนการนาเนอหาของหลกสตรไปดาเนนการสอน

เพอใหบรรลผลตามทตองการ

๔. การประเมนผลเปนการตรวจสอบ เพอประเมนดวาหลกสตรทนาไปใช

นนเปนไปตามความมงหมายทวางไว หรอไมอยางไร

๔. การนาหลกสตรไปใช

การนาหลกสตรไปใชเปนขนตอนทสาคญยง ในการพฒนาหลกสตร เพราะเปนการนาอดมการณ จดหมายของหลกสตร เนอหาวชา และประสบการณการเรยนร

ทกลนกรองอยางดแลวไปสผเรยน ขนตอนการนาหลกสตรไปใชมความสาคญยงกวาขนตอน

ใด ๆ ทงหมด เปนตวบงชถงความสาเรจ หรอความลมเหลวของหลกสตร ถงแมหลกสตรจะสราง

ไวดเพยงใดกตาม ยงไมสามารถจะกลาวไดวาประสบความสาเรจหรอไม ถาหากวาการนาหลกสตร

ไปใชดาเนนไปอยางไมถกตอง หรอไมดเพยงพอ ความลมเหลวของหลกสตรกจะเกดข น

อยางหลกเลยงไมได เพราะฉะน นการนาหลกสตรไปใชจงมความสาคญทผเกยวของในการ

นาหลกสตรไปใชจะตองทาความเขาใจกบ วธการขนตอนตาง ๆ เพอใหสามารถนาหลกสตรไปใช

อยางมประสทธผลสงสด ตามความมงหมายทกประการ มนกการศกษาหลายทานไดใหความหมาย

ของคาวาการนาหลกสตรไปใช ดงน

สนต ธรรมบารง กลาววา การนาหลกหลกสตรไปใช หมายถง การท

ผบรหารโรงเรยน และครนาโครงการของหลกสตรทเปนรปเลมนนไปปฏบตใหบงเกดผล รวมถง

๓๑

การบรหารงานดานวชาการของโรงเรยน เพออานวยความสะดวกใหคร และนกเรยนสามารถสอน

และเรยนไดอยางมประสทธภาพ๓๑

สงด อทรานนท ไดใหความ เหนเ ก ยวกบการนาหลกสตรไปใชวา

เปนขนตอนของการพฒนาหลกสตรไปสการเรยนการสอนในหองเรยน ไดแกการจดเอกสาร

ประกอบหลกสตร การเตรยมบคลากร การบรหารและบรการหลกสตร และการนเทศการใช

หลกสตร

๓๒

ธารง บวศร กลาววา การนาหลกสตรไปใช หมายถง กระบวนการเรยน

การสอนสาหรบสอนเปนประจาทก ๆ วน

๓๓

สมตร คณานกร กลาววา การนาหลกสตรไปใชเปนกระบวนการ ททาให

หลกสตรกลายเปนการปฏบตจรง และเปนขนตอนหนงในกระบวนการพฒนาหลกสตร และ

มกจกรรมทจะกระทาได ๓ ประการ คอ

๓๔

๑. การแปลงหลกสตรไปสการสอน

๒. การจดปจจยและสภาพตาง ๆ ภายในโรงเรยนใหบรรลเปาหมาย

ของหลกสตร

๓. การสอนของคร

ในความคดของผจดทา คดวาแนวคดเกยวกบหลกสตรน สามารถนามาใชกบ

งานวจยนได เพราะวา การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลมการนาหลกสตร ซงถอวาเปน

หวใจของการจดการศกษาไปสผเรยน การจะพฒนาผเรยนใหไปสเปาหมายของการจดการศกษา

ไดตรงตามจดมงหมายน น ตองอาศยการจดทาหลกสตรท ด มความทนสมย สอดคลอง

กบความสามารถของผเรยน และผเรยนนาความรไปใชไดจรง

๓๑สนต ธรรมบารง, หลกสตรและการบรหารหลกสตร, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา,

๒๕๒๗), หนา ๑๒๐.

๓๒สงด อทรานนท, พนฐานและหลกการพฒนาหลกสตร, (พมพครงท ๓ กรงเทพมหานคร:

โรงพมพมตรสยาม, ๒๕๓๕), หนา ๒๖๐.

๓๓ธารง บวศร, ทฤษฎหลกสตร, การออกแบบและการพฒนา, (กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา,

๒๕๑๔), หนา ๑๖๕.

๓๔สมตร คณานกร, หลกสตรและการสอน, (กรงเทพมหานคร : ชวนพมพ, ๒๕๒๓), หนา ๑๓๐.

๓๒

\ ๒.๑.๖ แนวคดเกยวกบการเรยนการสอน

การเรยนและการสอน เปนคาทมกใชคกนเรยกรวมกนวา การเรยนการสอน

ทงน เพราะคาท งสองมความสมพนธกน ท งการสอน และการเรยน ตางเปนกระบวนการ

ทเกยวเนองกน การสอนเปนการตงใจกระทาใหเกดการเรยนร และการสอนทดยอมทาใหเกดการ

เรยนรไดด ผสอนเปนผมบทบาทสาคญในการทาใหผเรยนเกดการเรยนร ผสอนทสอนอยางม

หลกการมความร และมทกษะจะชวยใหผ เรยนเรยนอยางมความหมาย ม คณคา เปนการ

ประหยดเวลา และปองกนการสญเปลา ดงน ผสอนจงควรมความรพนฐาน เกยวกบการเรยนการ

สอนในเรอง ดงตอไปน๓๕

๑. ความหมายของการเรยนการสอน

การบรหารโรงเรยนทงหมดการเรยนการสอนเปนงานทมความสาคญมาก

ทสดสวนงานอยางอนเปนงานทสงเสรมและสนบสนนใหการเรยนการสอนมคณภาพและอานวย

ความสะดวกใหกบการเรยนการสอน การเรยนการสอนเปนภารกจหลกของการจดการศกษา

ผลงานดานวชาการเปนตวชใหเหนถงมาตรฐานและคณภาพของสถานศกษาวาจดการศกษา

บรรลผลตามวตถประสงคเพยงใดการเรยนการสอนมความหมายตรงกบงานวชาการมผ ร

และนกวชาการดานการศกษาใหความหมายของการจดการเรยนการสอนไว ดงน

กรรณการ ภญญาคง กลาวไววา การเรยนการสอน เปนพฤตกรรมปฏสมพนธ

ระหวางคร และนกเรยน และคณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน๓๖

พมพพนธ เตชะคปต ใหความหมายการเ รยนการสอนในรปของ

การถายทอดสงทเปนหลกการทฤษฏ โดยอาศยเทคนควธจะผเรยนเกดการเรยนร และประสทธภาพ

ในการสอน

๓๗

๓๕ อาภรณ ใจเทยง, หลกการสอน,พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร : พมพท โอ. เอส. พรนตง เฮาส,

๒๕๓๗), หนา ๑.

๓๖กรรณการ ภญญาคง, “พฤตกรรมการเรยนการสอนทพงประสงค”, กองทนสงเคราะหการศกษา

เอกชน, (มกราคม ๒๕๓๕) : หนา ๓.

��

พมพพนธ เตชะคปต, “บรรยากาศการเรยนการสอนปจจยสาคญตอประสทธภาพการสอน”,

กองทนสงเคราะหการศกษาเอกชน, (มกราคม ๒๕๓๖) : หนา ๗.

๓๓

โฮว และดนแคน ใหความหมายไววา หมายถง กจกรรมของบคคลซงม

หลกการ และเหตผลเปนกจกรรม ทบคคลไดใหความรของเขาอยางสรางสรรค และเพอสนบสนน

ใหผอนเกดการเรยนร ดงนน การสอนจงเปนกจกรรมในแงมมตาง ๆ ๔ ดาน คอ๓๘

๑. ดานหลกสตร เปนการศกษาถงจดมงหมายของการศกษาความเขาใจ

จดประสงคของแตละกลมวชาการตงจดประสงคของการเรยนการสอน ใหชดเจนตลอดจนการ

เลอกเนอหาใหเหมาะสมสอดคลองกบทองถน

๒. ดานการเรยนการสอนเปนขนตอนของการเลอกวธสอน และเทคนค

การสอนทเหมาะสม เพอชวยใหผเรยนบรรลถงจดประสงคการเรยนรทวางไว

๓. ดานการวดผลเปนขนของการเลอกวธวดผลทเหมาะสม และขนของ

การวเคราะหผล

๔. ดานการประเมนผลการสอนเปนขนตอนในการประเมนผลการสอน

ทงหมด ตงแตการวางจดประสงคการเรยนร การเลอกเนอหา วธสอน ตลอดจนความเทยงตรง

และเชอถอไดของการวดผลทครไดกระทาไว

จากความหมายของการเรยนการสอนขางตน อาจจะสรปไดวา การจดการเรยน

การสอน หมายถง กจกรรมระหวางครผสอนกบนกเรยน ทผานการถายทอดสงทเปนหลกการ

ทฤษฎโดยอาศยเทคนควธการ ทจะทาใหการเรยนการสอน และผเรยนบรรลจดประสงคทวางไว

๒. องคประกอบของการเรยนการสอน

การเรยนการสอนจะเกดข นได ตองอาศยองคประกอบหลายดานทกสง

ทกอยางเก ยวของกบการสอน และมสวนสงเสรมใหการสอนประสบผลสาเรจได จดเปน

องคประกอบของการเรยนการสอนทงสน มนกการศกษาหลายทานไดแสดงทศนะเกยวกบ

องคประกอบของการเรยนการสอนไว ดงน

สพน บญชวงศ กลาวถงองคประกอบของการสอนไว ๓ ประการ ดงน๓๙

๑. ครเปนองคประกอบสาคญทขาดไมได บคลกภาพ และความสามารถของ

ครผสอนมอทธพลตอการเรยนรของผเรยน ผสอนควรมบคลกภาพทด และรจกเลอกใชวธสอน

ทเหมาะสม เพอสงเสรมใหผเรยนประสบผลสาเรจในการเรยนร

๓๘John B. Hough and Thomas K. Duncan, Teaching : Description Analysis (Massachusetts :

Addison-Wesley, 1970), 2-4.

๓๙สพน บญชวงศ, หลกการสอน, (กรงเทพมหานคร : แสวงสทธการพมพ, ๒๕๓๒), หนา ๔-๕..

๓๔

๒. นกเรยน หรอผเรยนเปนองคประกอบสาคญ เทากบผสอนความสาเรจ

ในการศกษาเปนเปาหมายสาคญของผเรยน ผสอนจงควรเปนผแนะแนว แนะนา และจดมวล

ประสบการณใหผเรยนเกดการเรยนรไดมากทสด

๓ . ส งท จะสอนไดแ ก เ นอหาวชาต าง ๆ ครจะตองจด เ น อหาให ม

ความสมพนธกน นาสนใจ เหมาะสมกบวย ระดบชน และสภาพแวดลอมตาง ๆ ของการเรยน

การสอน

ลาพอง บญชวย กลาวถงองคประกอบของการเรยนการสอนไว ๗ ประการ

ดงน๔๐

๑. ครผสอน

๒. ผเรยน

๓. หลกสตร

๔. วธสอน

๕. วตถประสงคของการสอน

๖. สอการสอน

๗. การประเมนผล

กลาวโดยสรปองคประกอบของการเรยนการสอนมทงองคประกอบรวม

และองคประกอบยอย องคประกอบรวมเปนสวนสรางใหเกดการสอน สวนองคประกอบยอยเปน

สวนเสรมใหการสอนมความสมบรณมประสทธภาพ และมคณคาแกผเรยน

๓. หลกพนฐานในการเรยนการสอน

ในการดาเนนงานทกอยางจาเปนตองม หลกการเปนเครองยดถอ เพอใหงาน

ดาเนนไปสเปาหมายเดยวกน ในการสอนกเชนเดยวกนจาเปนตองมหลกการสอน เพอใหงาน

การสอนดาเนนไปอยางมประสทธภาพ และบรรลผลตามจดมงหมายของหลกสตร ดงนน หลกการ

สอนจงเปนความรพนฐานทสาคญสาหรบผเปนคร แมวาผสอนแตละคนจะมเทคนคการสอนเฉพาะ

ตนแตกจะยดหลกการพนฐานเดยวกน ในเรองของหลกการพนฐานสาหรบการสอนน มนกการ

ศกษาไดแสดงทศนะไวหลายทาน ดงน

๔๐ลาพอง บญชวย, การสอนเชงระบบ, (ปทมธาน : วทยาลยครเพชรบรวทยาลงกรณ, ๒๕๓๐),

หนา ๑.

๓๕

สนต ธรรมบารง กลาวถงหลกการจดการเรยนการสอนไว ๑๐ ประการ

ไดแก๔๑

๑. การเตรยมตวนกเรยนกอนสอน

๒. การใหแบบอยางหรอใหเหนผลงานท ตองการใหนกเรยนทาเมอจบ

บทเรยน

๓. การจงใจ

๔. การใหนกเรยนมสวนรวมอยางเตมทในการเรยน

๕. การแนะแนวทางนกเรยน

๖. การฝกฝน ฝกหด

๗. การรผลของตนเอง

๘. การจดลาดบขนของสงทเรยน

๙. ความแตกตางระหวางบคคล

๑๐. การสอนของคร

ปรชา คมภรปกรณ กลาวถงหลกการสอนวา ควรจะประกอบดวยสงตอไปน

คอ๔๒

๑. มวตถประสงคในการสอนทแนนอน

๒. มวธการสอนทด

๓. มวธการประเมนผลทด

ชยยงค พรหมวงศ กลาวถงหลกพนฐานในการสอนไว ๔ ประการคอ ๔๓

๒. หลกการวางแผน และเตรยมการสอน ไดแก การเตรยมเขยนแผน

การสอน ผลตสอ เตรยมแบบทดสอบ และซอมสอน

๑. หลกการเตรยมความพรอมพนฐาน ไดแก การเตรยมตวผสอนดาน

ความร ดานทกษะการสอน และดานการแกปญหาการสอน

๔๑สนต ธร รมบา รง , การสอน สงคมศ กษา , เ อกสารการนเทศกา รศ กษา ฉบบ ท ๑ ๒๒ ๑

หนวยศกษานเทศกกรมการฝกหดคร, (กรงเทพมหานคร : บพธการพมพ, ๒๕๓๓), หนา ๕๖-๖๐.

๔๒ปรชา คมภรปกรณ, หลกการสอน, เอกสารการสอนชดวชาวทยาการการสอน หนวยท ๘ - ๑๕

พมพครงท ๗, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๒), หนา ๕.

๔๓ชยยงค พรหมวงศ, การวางแผนการสอน, เอกสารการสอนชดวชาประสบการณวชาชพคร

หนวยท ๑ - ๘ พมพครงท ๗, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๒๕), หนา ๓๕-๓๙.

๓๖

๓. หลกการใชจตวทยาการเรยนร เชน หลกความแตกตางระหวางบคคล

หลกการเราความสนใจ หลกการเสรมแรง ฯลฯ

๔. หลกการประเมนผล และรายงานผลซงเกยวกบการกาหนดจดประสงค

การสอน การสราง และใชเครองมอประเมน การตความหมาย และรายงานผลการประเมน

ในความคดของผจดทาคดวา แนวคดเกยวกบการเรยนการสอนน สามารถ

นามาใชกบงานวจยนได เพราะวา การจดการเรยนการสอนพระปรย ตธรรมแผนกบาล

ตองอาศยกระบวนการของการจดการเรยนการสอนทด ทงดานการวางแผนการสอน การใชหลก

จตวทยาเขามาชวยในการสอนเปนตน จงจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรไดด โดยทครผสอนเปนผ

มบทบาทสาคญในการทาใหผเรยนเกดการเรยนร ผสอนทสอนอยางมหลกการมความร และม

ทกษะจะชวยใหผเรยนเรยนรอยางมความหมาย เปนการประหยดเวลา และปองกนการสญเปลา

๒.๑.๗ แนวคดดานสอการเรยนการสอน

สอการเรยนการสอนเปนสงจาเปนทครจะตองดาเนนการ เพอใหกระบวนการ

เรยนรมประสทธภาพ ผเรยนเกดการรบรไดดโดยมสอการเรยนการสอน เปนเครองมอในการ

กระตนความสนใจทาใหผเรยนมพฒนาการ ดานความรความเขาใจทกษะปฏบต และทศนคตได

ตามทครตองการ และยงเปนเครองมอทชวยใหนกเรยนสามารถเขาใจเรองทสอนไดชดเจนขน

ในเรองของสอการเรยนการสอนน มนกการศกษาไดแสดงทศนะไวหลายทาน ดงน

๑. ความหมายของสอการเรยนการสอน

กดานนท มลทอง กลาววา ส อการสอน หมายถง ตวกลางท ชวยนา

และถายทอดความรจากครผสอน หรอจากแหลงความรไปยงผเรยน เพอใหผเรยนสามารถบรรล

ถงวตถประสงคการเรยนทต งไว๔๔

กระทรวงศกษาธการ ไดใหความหมายของคาวา สอการเรยนรวา หมายถง

วธการ หรอกระบวนการวสดของจรงเครองมอทจดทาขน เพอใชในการเรยนการสอน ซงมสาระ

��กดานนท มลทอง, เทคโนโลยการศกษารวมสมย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณ‚

๒๕๔๕), หนา ๔๓.

๓๗

ทเปนประโยชนตอประสบการณการเรยนร สาหรบนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

ใหเปนไปตามหลกสตรกาหนดไว๔๕

ชม ภมภาค กลาวถง สอการเรยนการสอนวา หมายถง ระบบการนาวสด

อปกรณ และวธการมาเปนตวกลางในการใหการศกษาแกผเรยน

๔๖

นคม ทาแดง, กอบกล ปราบประชา, และอานวย เดชชยศร ใหความหมาย

ของสอการเรยนการสอนไววา หมายถง ตวกลางหรอสงตาง ๆ เชน วสด อปกรณ เครองมอ

และเทคนควธการ รวมทงกจกรรมตาง ๆ ทชวยใหผเรยนเกดการเรยนร เกดการพฒนา และสามารถ

นาความรทไดรบน นไปใชในการประกอบอาชพ ตลอดจนการดารงชวตไดอยางมความสข

และมประสทธภาพ

๔๗

ปองสข คมภยไดสรปความหมายของสอการเรยนการสอนไววา หมายถง

อะไรกไดททาหนาทเปนตวกลาง เปนพาหะ เปนตวชวย หรอเครองมอชวยในการถายทอดความร

เนอหาสาระ ความเขาใจจากผสอนไปยงผเรยนใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

๔๘

ฐาปน ย ธรรมเมธาไดสรปความ หมาย ของส อการเ รยนการสอ น

และสอการศกษาไววา หมายถง ตวกลางทชวยนา และถายทอดความรจากผสอน หรอแหลงความร

ไปยงผเรยน ทาใหการเรยนการสอนดาเนนไปอยางมประสทธภาพ ผเรยนบรรลวตถประสงค

ของการเรยนทตงไว

๔๙

��

กรมวชาการกระทรวงศกษาธการ, ศนยพฒนาหนงสอชดฝกอบรมวทยากรแกนนาหลกสตร

การศกษาขนพนฐานพทธศกราช ๒๕๔๔ เรองการพฒนาสอการสอน ชดท ๑๓, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

องคการรบสงสนคาพสดภณฑ, ๒๕๔๕), หนา ๔๕-๔๗.

๔๖ชม ภมภาค, สอการศกษา, วารสารเทคโนโลยสอสารการศกษา, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

ประสานมตร, ๒๕๔๔), หนา ๒๕.

๔๗นคม ทาแดง, กอบกล ปราบประชา, และอานวย เดชชยศร, ชดฝกหดอบรมคร,ประมวลสาระ

เรองเทคนโนโลยการศกษาเพอการเรยนร, (กรงเทพมหานคร : ภาพพมพ, ๒๕๔๖), หนา ๑๖.

๔๘ปองสข คมภย, การศกษาสภาพและปญหาการใชสอการเรยนการสอนของอาจารยในโปรแกรม

วชานเทศศาสตรกรณศกษา : สถาบนราชภฎ ๖ แหงในเขตกรงเทพมหานคร, (วทยานพนธครศาสตร

อตสาหกรรมมหาบญฑต มหาวทยาลยเทคโนโลยพระเจาเกลาธนบร, ๒๕๔๕), หนา ๘.

๔๙ฐาปนย ธรรมเมธา, สอการศกษาเบองตน พมพครงท ๒, (นครปฐม : ภาควชาเทคโนโลย

การศกษามหาวทยาลยศลปากร, ๒๕๓๙), หนา ๔๓.

๓๘

จากทกลาวมาท งหมดสรปไดวา สอการเรยนการสอน เปนสงทใชเปน

ตวกลาง หรอชองทางในการถายทอดความรจากผสอนไปยงผเรยน เพอใหเกดความเขาใจทตรงกน

และทาใหผเรยนเกดการเรยนรทมประสทธภาพ ตามวตถประสงคทผสอนตงไว

๒. คณคาและความสาคญของสอในกระบวนการเรยนการสอน

สอการสอนนบวาเปนอกสงหนงทสาคญในการเรยนร เนองจากเปนตวกลาง

ในการถายทอดเนอหาจากผสอนไปสผเรยน หรอเปนสอสาหรบใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง

ในเรองคณคา และความสาคญของสอการเรยนการสอนน มนกการศกษาไดแสดงทศนะไว ดงน

ส น ท ด ภ บ า ล ส ข แล ะ พ ม พ ใ จ ภ บ า ล ส ข ไ ดก ล า ว ถ ง ค ว า ม สา คญ

ของสอการเรยนการสอนไว ดงน๕๐

๑. การทจานวนนกเรยนเพมขน สอการสอนจงมความสาคญในการปรบปรง

การสอน เพอใหสนองความตองการของผเรยน

๒. สอการสอนชวยแกปญหาพนฐาน หรอภมหลงของนกเรยนทแตกตางกน

อนเนองมาจากการยายจากถนอน ๆ ไปเรยนรวมกนในชมชน หากครรจกใชสอการสอน และ

มเทคนคทดพอ

๓. เรยนทมประสบการณ หรอพนฐานภมหลงทดแลว ยอมตองการครทมวธ

สอนทด สอการสอนจะชวยทาใหการสอนของครบรรลเปาหมายได

๔. นกเรยนทอยในสภาพเสยเปรยบ หรอผยากไรอาจไดประโยชนจากสอ

การสอนทครจดเตรยมไว

ศรพงศ พะยอมแยม ไดกลาวถงคณคาของสอการเรยนการสอนวา สามารถ

ชวยเพมประสทธผลทางการศกษาในลกษณะ ดงตอไปน๕๑

๑. ดานการสอน สอสามารถชวยสอนแทนครได

๒. ดานผเรยน สอสามารถเปดโอกาสใหผเรยนสามารถเรยนไดตามลาดบ

ความสามารถ

๕๐สนทด ภบาลสข และพมพใจ ภบาลสข, การใชสอการสอน,พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร :

พระพนธนา, ๒๕๒๔), หนา ๔๓.

๕๑ศรพงศ พะยอมแยม, การเลอกและการใชสอการเรยนการสอน, (กรงเทพมหานคร:โอ.เอส.พรน ตง

เฮาส, ๒๕๓๓), หนา ๑๐-๑๒.

๓๙

๓ . ดานผ บรหาร สอการเรยนการสอนจะชวยเพมคณภาพการศกษา

ลดงบประมาณทางการศกษา ควบคมมาตรฐานการเรยนการสอนของคร บรหารหลกสตรใหบรรล

ตามวตถประสงค

๔ . ดานหลกสตรสอสามารถชวยใหการเรยนการสอนดา เนนไปตาม

จดประสงคของหลกสตร ชวยใหผเรยนและผสอนมทศนคตทด ตอการใชหลกสตรสามารถทาให

หลกสตรเปดกวางได รวมทงใหหลกสตรเกดการยดหยน

ฐาปนย ธรรมเมธา ไดสรปคณคาของสอการเรยนการสอนไว ดงน๕๒

๑. ชวยแบงเบาภาระของผ สอนในดานการเตรยมการสอน หรอเนอหา

การสอนโดยจดใหผเรยนศกษาเนอหาจากสอการสอน เชน ใชบทเรยนโปรแกรมชดการสอน

๒. การใชสอการสอนเปนการชวยสรางบรรยากาศในการสอนใหนาสนใจ

แทนทจะฟงผสอนบรรยายอยางเดยว ผเรยนจะไดเหนผสอนใชสอประกอบการบรรยายทาให

เนอหานนนาสนใจมากยงขน

๓. สอชวยสรางความมนใจในการสอนของผสอนใหมากขนดวย เชนกรณ

ผสอนจาเนอหา หรอลาดบการสอนไมได ผสอนอาจดไดจากสอทเตรยมมา กรณผสอนพดไมเกง

หรอผสอนเปนอาจารยใหม สอการสอนจะชวยสรางความเชอมนใหกบผสอน

๔. เมอผสอนเหนคณคาของสอการสอน ยอมเปนการกระตนใหผสอนตนตว

ในการเตรยมการผลต เลอก หรอจดหาสอการสอน ตลอดจนเทคนคใหม ๆ มาใชในการสอน

๕. สอการสอนชวยกระตนและเราความสนใจใหกบผเรยน ทาใหเกดความ

สนกสนาน และไมเบอหนายตอการเรยน

๖. สอการสอนชวยใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ เพราะชวยให

ผเรยนสามารถเขาใจเนอหา บทเรยนทยงยากสลบซบซอนไดงาย และรวดเรวขนตลอดจนชวยสราง

ความคดรวบยอดในเรองนนอยางรวดเรว และถกตอง

๗. สอชวยแกปญหาเรองความแตกตางระหวางบคคล ในแงความสนใจ

ระดบสตปญญา และศกยภาพแหงความคดสรางสรรค

๘. ผ เรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนมากยงข นทาใหเกด

ปฏสมพนธ และความสมพนธทดระหวางผเรยนกบผสอน

๕๒ฐาปนย ธรรมเมธา, สอการศกษาเบองตน พมพครงท ๒, (นครปฐม: ภาควชาเทคโนโลยการศกษา

มหาวทยาลยศลปากร, ๒๕๓๙), หนา ๔๗-๔๘.

๔๐

๙. สอชวยดงประสบการณนอกหองเรยนทอยไกล มขอจากดเรองเวลา

ระยะทาง และสถานทมาสหองเรยนได

วาสนา ชาวหา กลาวไววา สอการเรยนการสอนมความจาเปนตอการเรยน

การสอนในฐานะเปนตวกลาง ทจะชวยในการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนร ดงน๕๓

๑ . การ เพมจาน วนนก เ รยน ส อ การสอน มความ สาคญใน การเพม

ประสทธภาพการสอน เพอใหเพยงพอแตความตองการของผเรยน

๒. สอการสอนชวยแกปญหาพนฐาน หรอภมหลงของนกเรยนทแตกตางกน

๓. สอการสอนชวยทาใหครสอนไดดขน และชวยทาใหการสอนของคร

บรรลเปาหมาย

๔. สอการสอนสาเรจรปชวยใหนกเรยนอยในสภาพเสยเปรยบ หรอผยากไร

สามารถเรยนไดทดเทยมผมฐานะดกวา

ไชยยศ เรองสวรรณ ไดกลาวถงคณคาของสอการเรยนการสอนวาสอการ

เรยนการสอนมคณคา หรอลกษณะพเศษตางๆ ภายในตวสอเอง และมผลดตอการจดการเรยน

การสอน ซงคณคาของสอการเรยนการสอนโดยทวไปสรปได ดงน๕๔

๑. ชวยเพมพนประสบการณของผเรยน

๒. ทาใหเนอหาวชาความรทสอนมความหมายตอนกเรยนมากขน

๓. เราความสนใจของผเรยน ทาใหครสามารถสอน และจดกจกรรมการเรยน

การสอนไดกวางขวางมากขน

๔. เปนเครองมอชแนะการตอบสนองของผเรยนไมวาจะเปนการสอนโดยใช

เทคนคแบบใดกตาม

๕. สามารถเอาชนะขอจากดตาง ๆ ทางกายภาพได

๖. ทาใหผเรยนไดพฒนากระบวนการเรยนตาง ๆ เชน การแกปญหา

๗. เปนเครองมอสาหรบครในการวนจฉยผลการเรยน และชวยในการสอน

ซอมเสรม

๕๓วาสนา ชาวหา, สอการเรยนการสอน, (กรงเทพมหานคร:โอ.เอส.พรนตงเฮาส, ๒๕๓๓),

หนา ๑๕-๑๖.

๕๔ไชยยศ เรองสวรรณ, เทคโนโลยทางการศกษาหลกการและแนวปฏบต, (กรงเทพมหานคร:

วฒนาพานช, ๒๕๒๖), หนา ๑๓๙-๑๔๐.

๔๑

จากทกลาวมาทงหมดสรปไดวา สอการเรยนการสอนมคณคา และประโยชน

ตอการเรยนการสอนเปนอยางมาก คอ ชวยเพมประสทธภาพการเรยนการสอนใหสงข น

ดานปรมาณ และประหยดเวลาในการเรยนร ตลอดจนสอบางชนดสามารถทดแทนการสอนของคร

ไดสามารถทาใหการเรยนการสอนบรรลเปาหมายได

๓. ประเภทของสอการเรยนการสอน

สอการสอนมอยหลายลกษณะหลายประเภท ซงผรทางเทคโนโลยทางการ

ศกษาหลายทาน ไดจดแบงแตกตางกนออกไป ในเรองประเภทของสอการสอนน ไดมนกการศกษา

แสดงทศนะไว ดงน

จรสพรรณ ศลาวรรณ กลาวไววา สอการเรยนการสอนสามารถจดแบงได

๓ ประเภทใหญ ๆ คอ๕๕

๑. สอการสอนประเภทวสด (Materials) ไดแก สอทมขนาดเลกทผลตขนมา

จากวสดตาง ๆ บางทกเรยกสอประเภทนวา (Software)

๒. สอการสอนประเภทอปกรณหรอเครองมอ (Equipments) หมายถง

สอทเปนอปกรณหรอเครองมอตาง ๆ ซงอาจจะประกอบไปดวยกลไกทางไฟฟาและอเลกทรอนกส

ตาง ๆ เชน เครองฉายภาพยนตร เครองฉายสไลด เครองฉายภาพโปรงแสง เครองรบโทรทศน

เครองเลน แผนเสยง เครองบนทกเสยง เครองเลนและบนทกภาพวดทศน เครองชวยสอนแบบ

ตาง ๆ ตลอดจนคอมพวเตอร กระการชอลก แผนปายสาล แผนปายนเทศ แผนปายไฟฟาและ

อน ๆ เปนตน

๓. สอประเภทเทคนควธการหรอกจกรรม เปนสอการสอนทไมใชเปนการ

ใชวสด หรอเครองมอเทาน นแตเปนกจกรรมหรอวธการทอาจจะตองใชวสด หรอเครองมอ

ประกอบหรอไมมเลยกได ทกาหนดขนมา เพอเปนสอกลางทจะใหผเรยนบรรลจดมงหมายของการ

เรยนการสอน เชน การสาธต การจดนทรรศการ การแสดงละคร การแสดงหน การศกษานอก

สถานท การแสดงบทบาทสมมต รวมท งกจกรรมทเสนอบทเรยนหรอวธการเปนการสงเสรม

ใหผเรยนเกดการเรยนรดวยพฤตกรรม ซงจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรและไดประสบการณ

ทสมบรณตามเปาหมายของการศกษาอยางแทจรงได

๕๕จรสพรรณ ศลาวรรณ, การศกษาสถานภาพสอและการใชสอการเรยนการสอนของครในโรงเรยน

ศกษาผ ใหญ เรอนจากลางภาคตะวนออกเฉยงเหนอกรมราชทณฑ กระทรวงยตธรรม, (การศกษาอสระ

ศกษาศาสตรมหาบณฑตมหาวทยาลยขอนแกน, ๒๕๔๖), หนา ๑๐.

๔๒

ชม ภมภาค แบงประเภทสอการเรยนการสอนได ๓ ประเภทใหญ ๆ คอ๕๖

๑. ประเภทวสด (Materials) ไดแก สงทเปนสงของทงหลายรวมทงรปภาพ

และสญลกษณตาง ๆ ดวย

๒. ประเภทอปกรณ (Equipments) ไดแก สงทอาศยเครองมออปกรณ

ตาง ๆ เชน วดโอ โทรทศน คอมพวเตอร เปนตน

๓ . ประเภทวธการ (Methods) เปนสอประเภทของกระบวนการและ

การกระทา เชน การสาธต การทดลอง นทรรศการ เกม บทบาทสมมต เปนตน

กรมวชาการ กลาววา สอการเรยนรสามารถจาแนกออกตามลกษณะไดเปน

๓ ประเภท คอ๕๗

๑. สอสงพมพ หมายถง หนงสอ และเอกสารสงพมพตาง ๆ ทแสดงหรอ

เรยบเรยงสาระความรตาง ๆ โดยใชหนงสอทเปนตวเขยน หรอตวพมพ

๒. สอเทคโนโลย หมายถง สอการเรยนรทผลตขนใชควบคกบเครองมอ

โสตทศนวสด หรอเครองมอทเปนเทคโนโลยใหม ๆ สอคอมพวเตอรชวยสอน วซด เปนตน

๓ . สอ อนๆ นอกเหนอจากสอ ๒ ประเภทดงกลาวแลวย งมสออน ๆ

ท สงเสรมการเรยนรของผเรยน ซงมความสาคญไมนอยไปกวาสอดงกลาวมาสอดงกลาวน

ประกอบดวย

๓.๑ บคคล หมายถง บคคลทมความรความสามารถ ความเชยวชาญ

ในสาขาตาง ๆ ซงสามารถถายทอดสาระความร แนวคด และประสบการณไปสบคคลอน

เชน บคลากรในทองถนแพทย ตารวจ และนกธรกจ เปนตน

๓ .๒ ธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถง สงท มอยตามธรรมชาต

และสภาพแวดลอมตวผเรยน เชน พชผก ผลไม ปรากฏการณ และหองปฏบตการ

๓.๓ กจกรรมกระบวนการ หมายถง กจกรรม หรอกระบวนการทผสอน

และผ เรยนกาหนดข นเพอสรางเสรมประสบการณการเรยนรใชในการฝกทกษะ ซงตองใช

กระบวนการคด การปฏบต การเผชญสถานการณ และการประยกตความรของผเรยน เชน บทบาท

สมมต การสาธต การจดนทรรศการ การทาโครงงาน และเกม ฯลฯ

๕๖ชม ภมภาค, สอการศกษา, วารสารเทคโนโลยสอสารการศกษา, (กรงเทพมหานคร: สานกพมพ

ประสานมตร, ๒๕๔๔), หนา ๒๕-๒๖.

��

กรมวชาการกระทรวงศกษาธการ, คมอการพฒนาสอการเรยนร, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพคร

สภาลาดพราว, ๒๕๔๕), หนา ๗-๘.

๔๓

๓.๔ วสดเครองมอและอปกรณ หมายถง วสดทประดษฐขนเพอใชในการ

ประกอบการเรยนร เชน หนจาลอง แผนภม แผนทตาราง สถต รวมถงสอประเภทเครองมอและ

อปกรณทจาเปนตองใชในการปฏบตงานตาง ๆ เชน อปกรณทดลองวทยาศาสตร และเครองมอชาง

นอกจากนสอการสอนยงจาแนกไดตามทรพยากรการเรยนร (Learning

Resources) เปน ๖ ระบบ ไดแก

๑ . คนไดแ ก ผ ทรงคณวฒในดานตาง ๆ เ รมแตคร และบคลากร

ในสถานศกษาจนถงบคคลในสงคม ทมความชานาญในดานตาง ๆ

๒. วสด ทงทบรรจเนอหาวชาการ และเพอการบนเทงสามารถนามาเปน

แหลงวชาการได เชน หนงสอ สไลด และเทปโทรทศน เปนตน

๓. อาคารสถานท อาจจะเปนในรปของสนามกฬา ตวอาคาร หองประชม

และสถานทสาธารณะตาง ๆ ทสามารถนามาใชประโยชนทางการศกษาได

๔. เครองมอและอปกรณ นอกจากเครองมอทางโสตทศนปกรณแลว

เครองใชในสานกงานและงานอตสาหกรรม หรอกอสราง เ รมต งแต เครองถายเอกสาร

เครองคอมพวเตอร หรอแมแตตะป ไขควง เหลาน เปนตน

๕. กจกรรม อาจจะเปนการจดข นรวมกบแหลงวทยาการอน ๆ หรอ

วธการเรยนทมวตถประสงคเฉพาะ ไดแก การสอนแบบโปรแกรม ทศนศกษา การเลนเกมส

และการแสดงละคร

๖ . ธรรมชาต สงท มอยและ เ กดข น เองตามธรรมชาตในรปของ

ปรากฏการณ วตถ และลกษณะทางภมศาสตรทเปนแหลงความร สามารถนามาใชเปนสอการเรยน

การสอนได เชน ฟารอง แผนดนไหว แรตาง ๆ หบเขา และน าตก

ในความคดของผจ ดทาคดวา แนวคดเกยวกบสอการเรยนการสอนน

สามารถนามาใชกบงานวจยนได ทงนเพราะวา การจดการเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล

ทจะใหประสบความสาเรจไดตามตองการน น จาเปนตองอาศยสอทจะกระตนใหผเรยนเกด

ความสนใจในการเรยน และไมรสกเกดความเบอหนาย นอกจากนสอยงชวยทาใหครจดการเรยน

การสอนไดอยางมประสทธภาพ และประหยดเวลาในการอธบาย เพราะสอบางชนดจะทาให

นกเรยนเขาใจในเรองท ครสอนไดอยางชดเจน และเหนเปนรปธรรม ฉะน นจงควรแสวงหา

สอใหม ๆ และพฒนาสอใหเหมาะสมหลากหลายนามาประยกตใชกบการเรยนการสอน ซงจะชวย

ทาใหการเรยนการสอน มประสทธภาพมากยงขน

๔๔

๒.๑.๘ แนวคดดานกจกรรมการเรยนการสอน

การเรยนการสอนยอมมการกาหนดเปาหมาย เพอใหผเรยนเกดผลสมฤทธตาม

จดประสงค ทกาหนดไวการทผเรยนจะบรรลเปาหมายไดมากนอยเพยงใดนน ยอมขนอยกบการจด

กจกรรมการเรยนการสอนของครผสอนเปนสาคญ ฉะนนครผสอนจาเปนตองมความรความเขาใจ

ในกจกรรมการเรยนการสอน จงจะสามารถจดกจกรรมการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสม

และมประสทธภาพซงจะกอใหเกดประโยชนสงสดกบผเรยนไดอยางแทจรง ในเรองของกจกรรม

การเรยนการสอนน มนกการศกษาไดแสดงทศนะไว ดงตอไปน

๑. ความหมายของกจกรรมการเรยนการสอน

ทศนย ศภเมธ กลาววา กจกรรมการเรยนการสอนหมายถงทกสงทกอยาง

ทกระทาขน เพอใหการเรยนการสอนในครงนน ๆ ไดผลด หมายถง การสอนของครเปนไปอยางม

ความหมายนกเรยนไดทงความร และความสนกสนานเพลดเพลน๕๘

วไลพร คโณทย กลาววา กจกรรมการเรยนการสอน หมายถง สภาพการณ

ของการจดประสบการณ และการกระทาทกสงทกอยางทจดขนจากความรวมมอระหวางผสอนและ

ผเรยน เพอใหการเรยนการสอนดาเนนไปอยางมประสทธภาพนาสนใจ และผเรยนเกดการ

เปลยนแปลงพฤตกรรม ตามจดมงหมายทกาหนดไว

๕๙

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ ไดใหความหมาย ของกจกรรมการเรยน

ไววา หมายถง การดาเนนการตาง ๆ ในโรงเรยน ทงโดยคร และนกเรยน เชน การสอนใหนกเรยน

คนควาอภปราย การบรรยาย การอบรม การสาธต การปฏบตงาน การจดนทรรศการ และการศกษา

นอกสถานท

๖๐

จากความหมายดงกลาวขางตน สามารถสรปความหมาย ไดวา กจกรรมการ

เรยนการสอน หมายถง การปฏบตตาง ๆ ทเกยวกบการเรยนการสอน เพอใหการสอนดาเนนไป

อยางมประสทธภาพ และการเรยนรของผเรยนบรรลจดประสงคการสอน ทกาหนดไว

ฯลฯ

๕๘ทศนย ศภเมธ, พฤตกรรมการสอนวชาภาษาไทยระดบมธยมศกษา, (กรงเทพมหานคร : สถาบน

ราชภฏธนบร, ๒๕๓๓ ), หนา ๑๕๙-๑๖๐.

๕๙วไลพร คโณทย, หลกการสอน, (กรงเทพมหานคร : กองสงเสรมวทยฐานะครกรมการฝกหดคร,

๒๕๓๐) หนา๑๙.

๖๐กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ, หลกสตรประถมศกษา พ.ศ. ๒๕๒๑ (ฉบบปรบปรง พ.ศ.

๒๕๓๓), (กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๓๒), หนา ๒.

๔๕

๒. ความสาคญของกจกรรมการเรยนการสอน

กจกรรมการเรยนการสอน เปนองคประกอบสาคญของการเรยนการสอน

เพราะกจกรรมทงของผเรยน และผสอนทเหมาะสมจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรอยางแทจรง

ในเรองความสาคญของกจกรรมการเรยนการสอนน มนกการศกษาแสดงทศนะไว ดงน

วาร ถระจตร ไดกลาวถง ความสาคญของกจกรรมการเรยนการสอน ทม

ตอการเรยนรไว ดงน๖๑

๑. กจกรรมเราความสนใจของเดก

๒. กจกรรมจะเปดโอกาสใหนกเรยนประสบความสาเรจ

๓. กจกรรมจะชวยปลกฝงความเปนประชาธปไตย

๔. กจกรรมจะชวยปลกฝงความความรบผดชอบ

๕. กจกรรมจะชวยปลกฝงความและสงเสรมความคดรเรมสรางสรรค

๖. กจกรรมจะชวยใหนกเรยนไดมการเคลอนไหว

๗. กจกรรมจะชวยใหนกเรยนไดรสกสนกสนาน

๘. กจกรรมจะชวยใหเหนความแตกตางระหวางบคคล

๙. กจกรรมจะชวยขยายความรและประสบการณของเดกใหกวางขวาง

๑๐. กจกรรมจะชวยสงเสรมความงอกงามและพฒนาการของเดก

๑๑. กจกรรมจะชวยสงเสรมทกษะ

๑๒. กจกรรมจะชวยปลกฝงเจตคตทด

๑๓. กจกรรมจะชวยสงเสรมใหเดกรจกทางานเปนหม

๑๔. กจกรรมจะชวยใหเดกเกดความเขาใจบทเรยน

๑๕. กจกรรมจะชวยเสรมใหเดกเกดความซาบซงความงามในเรองตางๆ

๓. หลกการจดกจกรรมการเรยนการสอน

กจกรรมการเรยนการสอนมความสาคญดงกลาว ดงนน ในการจดกจกรรม

การเรยนการสอนจงควรคานงถงหลกการ ตอไปน๖๒

๖๑วาร ถระจตร, การพฒนาการสอนสงคมศกษาระดบประถมศกษา, (กรงเทพมหานคร : คณะคร

ศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๐), หนา ๑๖๒-๑๖๓.

๖๒อาภรณ ใจเทยง, หลกการสอน, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร : พมพท โอ. เอส. พรนตง เฮาส,

๒๕๓๗), หนา ๗๒-๗๕.

๔๖

๑. จดกจกรรมใหสอดคลองกบเจตนารมณของหลกสตร

๒. จดกจกรรมใหสอดคลองกบจดประสงคการสอน

๓. จดกจกรรมใหสอดคลองและเหมาะสมกบวย ความสามารถ และความ

ในใจของผเรยน

๔. จดกจกรรมใหสอดคลองกบลกษณะของเนอหาวชา

๕. จดกจกรรมใหมลาดบขนตอน

๖. จดกจกรรมใหนาสนใจ

๗. จดกจกรรมโดยใหผเรยนเปนผกระทากจกรรม

๘. จดกจกรรมโดยใชวธการททาทายความคดความสามรถของผเรยน

๙. จดกจกรรมโดยใชเทคนควธการสอนทหลากหลาย

๑๐. จดกจกรรมใหมบรรยากาศทรนรมย สนกสนาน และเปนกนเอง

๑๑. จดกจกรรมแลวตองมการวดผลการใชกจกรรมนนทกครง

กลาวโดยสรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนการสอน ควรดาเนนการ

เพ อประโยชนแกผเรยนอยางแทจรง โดยมงพฒนาความเจรญทกดานแกผเรยน เราใหผเรยน

ไดแสดงออก ไดมสวนรวมฝกฝนวธการแสวงหาความร วธการแกปญหาดวยตนเอง และจดโดยม

บรรยากาศทรนรมย สนกสนาน ตลอดจนจดใหเหมาะสมกบวย ความสามารถ ความสนใจของ

ผเรยน

๔. รปแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยทวไปแลวแบงได ๒ รปแบบ ไดแก๖๓

๑. กจกรรมการเรยนการสอนทยดครเปนศนยกลางเปนกจกรรมทคร

เปนศนยกลางของการปฏบตกจกรรม ครเปนผมบทบาทในการเรยนการสอนมากกวานกเรยน

๒. กจกรรมการเรยนการสอนทยดนกเรยนเปนศนยกลาง เปนกจกรรมทคร

เปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการเรยนการสอนอยางแทจรง ซงกจกรรมการเรยนการสอน

ทยดนกเรยนเปนศนยกลางน แยกยอยออกไดเปน ๒ ประเภท คอ

๒.๑ กจกรรมทยดกลมนกเรยนเปนศนยกลาง เปนกจกรรมทแบงนกเรยน

ออกเปนกลมใหปฏบตงานโดยมจดมงหมาย เพอฝกการทางานรวมกบผอนซงแบงไดเปน ๒

ลกษณะ คอ ๑) กจกรรมกลมใหญ และ ๒) กจกรรมกลมยอย

๖๓อาภรณ ใจเทยง, หลกการสอน, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร : พมพท โอ.เอส. พรนตง เฮาส,

๒๕๓๗), หนา ๗๕-๗๖.

๔๗

๒.๒ กจกรรมทยดนกเรยนเปนรายบคคล เปนกจกรรมทสงเสรมความ

แตกตางระหวางบคคล มงใหนกเรยนไดปฏบตงานตามความสามารถ ความถนด และความสนใจ

ของแตละคน

ในความคดของผ จดทาคดวาแนวคดเกยวกบกจกรรมเรยนการสอนน

สามารถนามาใชกบงานวจยนได เพราะวา การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ทจะทาให

ผเรยนบรรลวตถประสงคตามทกาหนดไว จาตองอาศยการจดกจกรรมการเรยนการสอนเปนหวใจ

อนสาคญ ทงนเพราะกจกรรมการเรยนการสอนทด และมความเหมาะสมกบผเรยน จะชวยพฒนา

ผเรยนใหเกดการเรยนรได อยางมประสทธภาพ ฉะนนครผสอนจาเปนตองมความร ความเขาใจ

ในเรองของการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทชดเจน และหลากหลาย จงจะจดการเรยนการสอน

ไดอยางมประสทธภาพได อยางทตองการ

๒.๑.๙ แนวคดดานการวดผลและประเมนผล

การวดผลและประเมนผลเปนกระบวนการทสาคญอยางหนง ของการจด

การศกษาเพราะการวดผล และประเมนผลจะแสดงผลการตรวจสอบการเรยนการสอนของผเรยนวา

เปนไปตามผลการเรยนรมาตรฐานการเรยนร และจดหมายของหลกสตรเพยงใดซงจะเปนขอมล

ของผสอนในการใชประกอบการปรบปรง และพฒนาผลการเรยนการสอนตอไปในเรองการวดผล

และประเมนผลน ไดมนกการศกษาแสดงทศนะไว ดงตอไปน

๑. ความหมายของการวดผลและประเมนผล

อานวย เลศชยนต กลาววา การวดผล หมายถง กระบวนการกาหนด

รายละเอยดของขอมลใหเปนตวเลข ภายใตกฏเกณฑในการกาหนดตวเลขแทนปรมาณ ของสงทจะ

วดตามคณลกษณะ สวนการประเมนผล หมายถง กระบวนการตดสนใจขอมลทไดจากการวดผล

อยางมหลกเกณฑ๖๔

สมบรณ ชตพงษ การวดผล หมายถง การกาหนดสงทมความหมายแทน

คณลกษณะคณภาพ ของสงทตองการวดโดยสงทก าหนดน นอาจอยในรปของภาษาตวเลข

สญลกษณกได สวนการประเมนผล หมายถง การนาสงทไดจากการวดมาตดสน ตราคา ซงการทจะ

๖๔อานวย เลศชยนต, คมอการสรางขอทดสอบและการประเมนผลการศกษา, (กรงเทพมหานคร :

อานวยการพมพ, ๒๕๒๕ ), หนา ๗.

๔๘

ตดสนหรอตราคาสงใดไดนน จาเปนจะตองอาศยหลกเกณฑทเกยวของ เพราะผลการประเมนจะอย

ในรปของความเหมาะสม หรอไมเหมาะสม ดหรอเลว ใชได หรอ ใชไมได เปนตน๖๕

วนดา เดชตานนท กลาววา การวดผล หมายถง กระบวนการในการกาหนด

หรอหาจานวนปรมาณอนดบแทนคณลกษณะของสงหนงสงใด หรอแทนพฤตกรรมความสามารถ

ของบคคลโดยใชเครองมอชวยในการวดผล การวดจะอยในรปของตวเลข หรอคะแนน หรอ

บรรยายลกษณะสงนนทาใหรรายละเอยดเกยวกบสงทวดวามจานวน หรอปรมาณเทาใด หรอม

ลกษณะอยางไร เชน กระดานดายาว ๓ เมตร ๕๐ เซนตเมตร เดกชายแดงไดคะแนนวชาคณตศาสตร

๓๐ คะแนน เปนตน

๖๖

ปรยาพร วงศอนตรโรจน กลาววา การวดผลเปนกระบวนการ ทกาหนด

จานวนตวเลขใหกบวตถสงของหรอบคคลตามความมงหมาย และเปรยบเทยบลกษณะความ

แตกตางทปรากฏอยในสงทจะวดนน ๆ เชน การวดความสามารถทางสมองดานตาง ๆ ผลทไดจาก

การวดผลจะเปนตวเลขเปนการวดเชงปรมาณ

๖๗

เตอนใจ เกตษา ไดใหความหมายของการวดผลวา หมายถง การรวบรวม

ขอมลเกยวกบตวนกเรยน ซงจาเปนตองใชเครองมอหลาย ๆ ชนด มาวดดวาหลงจากทนกเรยนเรยน

ไปแลว อาจจะเปน ๑ อาทตย ๑ เดอน หรอ ๑ ภาคเรยน เขาสมฤทธผลในสงทเรยนไปแลวมากนอย

เพยงใด

๖๘

จากความหมายทกลาวมาทงหมด สามารถสรปไดวา การวดผล หมายถง

กระบวนการทจะกาหนดคณลกษณะความรความสามารถของนกเรยน โดยการตคาเปนตวเลข

หรอสญลกษณตามกฎเกณฑทตงไว โดยอาศยเครองมอ และวธการวดหลาย ๆ อยางประกอบกน

๖๕สมบรณ ชตพงษ, การวดและการประเมนผลการศกษา, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๖), หนา ๔๘๕.

๖๖วนดา เดชตานนท, การประเมนผลการเรยน, พมพครงท ๓, (นครราชสมา : ภาควชาทดสอบและ

วจยการศกษาคณะครศาสตรสถาบนราชภฏนครราชสมา, ๒๔๔๐), หนา๔.

๖๗ปรยาพร วงศอนตรโรจน, การบรหารงานวชาการ, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : ศนยสอ

เสรมกรงเทพ, ๒๕๔๔), หนา ๑๖๖.

๖๘เตอนใจ เกตษา, การประเมนผลการสอน, (กรงเทพมหานคร : อรณการพมพ, ๒๕๓๕), หนา ๑.

๔๙

อเนก เพยรอนกลบตร ใหความหมายวา การประเมนผล เปนการวนจฉย

ตราคา บงคณคาโดยสรป โดยเปรยบเทยบกบเกณฑอยางใดอยางหนงวา ด เลว เดน ดอย ประการ

ใด๖๙

สภาพ วาดเขยน และอรพนธ โภชนดา ไดอธบายความหมาย ของการ

ประเมนผลการศกษาไววา เปนการพจารณาตดสนเกยวกบคณภาพ คณคาความจรง และการกระทา

บางทขนอยกบการวดเพยงอยางเดยว เชน คะแนนสอบ แตสวนมาก มกเปนการรวมการวดหลาย ๆ

อยางตาง ๆ กนเพอวนจฉยคณคาหรอตดสนคณลกษณะตาง ๆ ทไดมาจากการวดหลาย ๆ อยาง

๗๐

ช ว า ล แ พ ร ต ก ล ไ ดส ร ป ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง ก า ร ป ร ะ เ ม น ผ ล ไ วว า

เปนกระบวนการทครนาทก ๆ รายการททราบจากการวดไปใช คอ ครนาผลตาง ๆ จากการวดผล

เหลานนมารวมกน เพอนาไปใชในการวนจฉย ตราคาคณคา และชขาดลงเปนผลสรปวา เดกคนนน

มคณภาพสงหรอตา สมควรสอบไดหรอตก ซงการประเมนคาทดตองตงบนรากฐานของการวด

ทด

๗๑

จากการใหความหมาย การประเมนผลของนกการศกษา อาจสรปไดวา

การประเมนผล หมายถง กระบวนการตดสนคณคาของสงของหรอการกระทาใด ๆ โดย

เปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานในแง ของการเรยนการสอน การประเมนผลการเรยน หมายถง

กระบวนการท ใชตดสนใจวาผ เรยนไดเปล ยนแปลงพฤตกรรม ตามวตถประสงคท วางไว

ตามเปาหมายของการสอน หรอไมเพยงใด

๖๙อเนก เพยรอนกลบตร, การวดและประเมนทางการศกษา,พมพครงท ๕, (กรงเทพมหานคร :

ป.สมพนธพาณชย, ๒๕๒๗), หนา ๓.

๗๐สภาพ วาดเขยน และอรพนธ โภชนดา, การประเมนผลการเรยนการสอน,พมพครงท๒ ,

(กรงเทพมหานคร : สานกพมพไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๐), หนา ๓.

๗๑ชวาล แพรตกล, เทคนคการวดผล, พมพครงท ๖, (พระนคร : สานกพมพวฒนาพานช, ๒๕๑๘),

หนา ๑๔๑.

๕๐

๒. องคประกอบของการประเมนผล

ไพศาล หวงพานช กลาววา การประเมนผลมองคประกอบหลก ๓ ประการ

คอ๗๒

๑. ผลการวดทาใหทราบสภาพความจรงของสงทจะประเมนวามปรมาณ

เทาไร มคณสมบตอยางไร เพอใชเปนขอมลสาหรบนาไปเปรยบเทยบกบเกณฑ

๒. เกณฑการพจารณาในการทจะตดสนวาสงใดดหรอเลว ใชไดหรอใช

ไมไดนนจะตองมหลก หรอบรรทดฐานทตองการโดยนาผลการวดนนมาเปรยบเทยบกบเกณฑ

ทก าหนดไว หรอมาตรฐานทต องการ เกณฑการพจารณาในการประเมนผลการศกษาน น

คอจดมงหมายของการศกษานนเอง

๓. การตดสนใจ เปนการชขาดหรอสรปผลการเปรยบเทยบระหวางผลการ

ปฏบตซงไดรบจากการวดกบเกณฑทกาหนดไววา สงตากวากนขนาดไหน ทงนการตดสนใจทด

ตองอาศยการพจารณาอยางถถวน ทกแงมม และการกระทาทกอยางยตธรรมโดยอาศยสภาพ

และความเหมาะสมตาง ๆ ประกอบหรอตองมคณธรรมทด

๓. หลกการวดผลและประเมนผลการศกษา

พชต ฤทธจรญ แสดงทศนะวา เพอใหการวดผล และประเมนผลการศกษา

เปนไปอยางถกตอง และมประสทธภาพสอดคลองกบจตวทยาการเรยนรควรยดหลกในการปฏบต

ดงน๗๓

๑. วดใหตรงกบจดมงหมาย

๒. ใชเครองมอทมคณภาพ

๓. คานงถงความยตธรรม

๔. การแปลผลใหถกตอง

๕. ใชผลของการวดและการประเมนใหคมคา

๗๒ไพศาล หวงพานช, การวดผลการศกษา, (กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๖),

หนา ๑๔.

๗๓พชต ฤทธจรญ, หลกการวดและประเมนผลการศกษา, พมพครงท๒, (กรงเทพมหานคร : เฮาส

ออฟ เคอรมสท, ๒๕๔๕), หนา ๑๑-๑๓.

๕๑

๔. ความมงหมายของการประเมนผล

พชต ฤทธจรญ กลาวไววา การประเมนผลการเรยนการสอนมความมง

หมายหลายประการ ซงครสอนอาจเลอกใหใหตรงกบความตองการ ดงน๗๔

๑. เพอสรางแรงจงใจในการเรยน

๒. เพอตรวจสอบความรพนฐาน

๓. เพอปรบปรงการเรยนการสอน

๔. เพอวนจฉยขอบกพรอง

๕. เพอตดสนผลการเรยน

๖. เพอจดตาแหนงหรอจดประเภท

๗. เพอเปรยบเทยบระดบพฒนาการ

๘. เพอพยากรณหรอทานาย

๙. เพอประเมนคา

ในความคดของผจ ดทาคดวา แนวคดเกยวกบการวดผล และประเมนผลน

สามารถนามาใชกบงานวจยนได เพราะวา การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล มการวดผล

ทงในระดบชนเรยนของแตละสานก และการประเมนผลในสวนกลางของแผนกบาลสนามหลวง

การวดผล และประเมนผลดงกลาว เปนการตรวจสอบคณภาพของครผสอน และผเรยนวามผล

ของการเรยนการสอนเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไว หรอไมเพยงใด และยงเปนเครองมอท

ผสอนจะใชสาหรบการปรบปรง และพฒนาผเรยนใหมคณภาพมากยงขน

๗๔เรองเดยวกน, หนา ๒๐-๒๒.

๕๒

๒.๒ ววฒนาการการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

๒.๒.๑ การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ในสมยสโขทย

๑. ดานหลกสตร เกยวกบหลกสตรการเรยนการสอนพระปรยตธรรม

แผนกบาลในสมยนไมปรากฏชดเจนแตคงไดแกภาษาบาล พระไตรปฎก และศลปะศาสนตาง ๆ

สาหรบครผสอนกคงเปนพระมหาเถระ พระมหากษตรย และราชบณฑต ผทรงแกเรยนนนเอง

๒. ดานการเรยนการสอน การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลในสมยน

พระเจาแผนดนทรงโปรดใหมการเรยนการสอนขนในสานกพระราชวง ปรากฏในศลาจารกสมย

พระเจาลไทในประชมพงศาวดารภาค ๑ ความวา ทรงเผดยง (ขอรอง) สงฆทงหลายใหมาเลาเรยน

พระปรยตธรรมโดยมสถานศกษาพระปรยตธรรม คอวด และวงเปนศนยกลาง กลาวคอวดเปน

สานกเรยนของบรรดาบตรหลาน ขนนาง และราษฎรทวไป โดยมพระภกษเปนครสอน และจดการ

ศกษา และวงเปนสานกราชบณฑต สอนแตเฉพาะเจานายและบตรหลาน ขาราชการทเรยนธรรม

ของพระสงฆเทานน ๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนไมปรากฏ

เปนทชดเจน แตเขาใจวา คงเปนสอทสาคญทสด คอ ครผสอน หรอผบอกหนงสอ และตาราเรยน

ซงไดแก พระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหลก

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการสอน

คงจะไดแก การบอกหนงสอแบบปากตอปาก และการรบสงสตร ซงมครผสอนเปนหลกในการ

จดการการเรยนการสอน

๕. ดานการวดผลและประเมนผล การวดผลการศกษายงไมมระบบ

หรอระเบยบ วธการวดผลทแนนอน มกจะวดผลจากความทรงจา และความสามารถเปนพน๗๕

สรปการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ในสมยสโขทยไดวา

การศกษาในสมยนเปนการศกษาจากพระไตรปฎกแยกออกเปนตอน ๆ คอ พระสตร พระวนย

และพระอภธรรมเปนลาดบไป นอกจากนยงมศลปศาตรสาขาตาง ๆ อกหลายแขนงโดยมพระมหา

เถระ พระมหากษตรย และราชบณฑต เปนครผสอน สาหรบสถานทศกษา ไดแก วดและวง

บตรหลานของขนนาง และราษฎรทวไปจะเรยนทวด สวนวงจะเปนทศกษาของเจานาย บตรหลาน

ขาราชการชนผใหญ และพระสงฆเทานน ดานการบรหารจดการจะอยภายใตการอปถมภของ

พระมหากษตรย ทงในดานการจดหาสถานท อปกรณการเรยนการสอน และการจดหาครผสอน

๗๕สานกเ รยนวดปากน า , ประวตความเปนมาของสานกเรยนวดปากนา ,พมพครงท ๑ ,

(กรงเทพมหานคร : พมพท หจก.สตารกรป, ๒๕๔๙ ) หนา ๓๔๑-๓๔๔.

๕๓

สวนดานการวดผลการศกษายงไมมระบบการวดผลทแนนอน มกจะวดจากความทรงจา

และความสามารถเปนพน ผจบการศกษาจะไดรบการยกยองใหเปนบณฑต ซงไดสรปเปนประเดน

ตามตารางท ๒.๑ ดงน

ตาราง ๒.๑ แสดงการจดการศกษาในสมยสโขทย

การจดการศกษาพระปรยตธรรมในสมยสโขทย

ดานหลกสตร ภาษาบาล พระไตรปฎก และศลปะศาสนตาง ๆ

ดานการเรยนการสอน วดและวงเปนศนยกลางการศกษา

มพระภกษเปนครสอนและจดการศกษา

ดานสอการเรยนการสอน ครผสอนและตาราเรยนซงไดแกพระไตรปฎก

ดานกจกรรมการเรยนการสอน การบอกหนงสอแบบปากตอปาก (มขปาฐะ) และการสง

หลกสตรเชน หลกสตรบาลไวยากรณ กบครผสอน

ดานการวดผลและประเมนผล วดผลจากความทรงจาและความสามารถเปนหลก

๒.๒.๒ การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ในสมยอยธยา

๑. ดานหลกสตร ในสมยนไดใชพระไตรปฎกบาลจานวน ๘๔,๐๐๐

พระธรรมขนธเปนผกใบลานเปนหลกในการกาหนดชนเรยน โดยแยกเปนปฎกดงน พระสตตนตปฎก จานวน ๒๑,๐๐๐ พระธรรมขนธ พระวนยปฎก จานวน ๒๑,๐๐๐ พระธรรมขนธ พระอภธรรมปฎก จานวน ๔๒,๐๐๐ พระธรรมขนธ และแบงชนเรยนออกเปน ๓ ชน หรอ ๓ ประโยค ตามปฎกทง ๓ นนคอ ๑. บาเรยนตร ตองแปลจบพระสตร ๒. บาเรยนโท ตองแปลจบพระวนย ๓. บาเรยนเอก ตองแปลจบพระอภธรรม

๒. ดานการเรยนการสอน กระบวนการเรยนการสอนน นกาหนดเอา

พระไตรปฎกท จารกลงในใบลานเปนหนงสอแบบเรยน และหนงสอขนมลฐานในการเรยน

คอมลกจจายน เพอใหรเรองอกขรวธกอนเรยนประไตรปฎก

ครผสอนไดแก องคพระมหากษตรยผเปนเอกอครศาสนปถมภกเองบาง

ราชบณฑตทงหลายบาง พระเถระผทรงความรพระไตรปฎกบาง

๕๔

ส ถ า น ท จ ด ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น พ ร ะ ป ร ย ต ธ ร ร ม อ ย ใ น บ ร เ ว ณ

พระบรมมหาราชวงเปนหลกสวนตามวดตาง ๆ กมการเรยนการสอนบางเปนแหลงยอย

๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนไมปรากฏ

เปนทชดเจน แตเขาใจวา คงเปนสอทสาคญทสด คอ ครผสอนหรอผบอกหนงสอ และตาราเรยน

ไดแก พระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหลก

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการ

สอนคงจะไดแก การบอกหนงสอแบบปากตอปาก และการรบสงสตร ซงมครผสอนเปนหลก

ในการจดการการเรยนการสอน

๕. ดานการวดผลและประเมนผล เมอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวได

ทรงประกาศใหมการสอบพระปรยตธรรมขนแลวพระมหาเถระและราชบณฑตทงหลายกจะจดตง

คณะกรรมการขน โดยมพระเจาแผนดนทรงเปนประธานในการสอบ ในการสอบแปลนนใชการ

แปลปากเปลาตอหนาคณะกรรมการอยางนอย ๓ ทาน

วธการในการดาเนนการสอบ เมอถงเวลาทกาหนดไว กรรมการทกทาน

จะเขาประจาท โดยมองคพระมหากษตรยทรงเปนประธาน การสอบจะเรมตนดวยการสอบพระ

สตรกอนซงมจานวน ๒๑,๐๐๐ พระธรรมขนธ ผสอบจะจบสลาก ตามทกรรมการกาหนดให ถาจบ

ไดผกใดกใหแปลผกนน กรรมการจะใหโอกาสแกผสอบแกตวไดเพยง ๓ ครงเมอแปลผดศพทหรอ

ผดประโยคซงถากรรมการทกเกน ๓ ครงถอวาตกในประโยคนน ๆ ถานกเรยนรปใดแปลไดคลอง

เปนทพอใจของกรรมการ โดยไมมการทกถอวาผาน คอสอบไดประโยคนน ๆ เชนสอบไดพระสตร

กใหเกยรตคณเปนบาเรยนตร ถานกเรยนยงมความสามารถทจะสอบตอไป กใหเรยนพระวนยซงม

จานวน ๒๑,๐๐๐ พระธรรมขนธตอไปอก ๓ ปถาสอบไดกไดรบเกยรตคณเปนบาเรยนโท และ

ถาคดจะสอบตอไปกเรยนพระอภธรรมปฎกซงมจานวน ๔๒,๐๐๐ พระธรรมขนธ ตอไปอกสามป

ถาสอบไดกใหไดรบเกยรตคณเปนบาเรยนเอก การสอบแตละครงจะใชระยะเวลาเรยน ๓ ปและ

มการวดผล ๑ ครงและการเรยนการสอนตลอดจนการวดผลในสมยอยธยาไดดาเนนการมาดวย

วธการดงกลาวจนสนสมย๗๖

สรปการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ในสมยอยธยาไดวา การจดการ

ศกษายคตน ๆ ไมมอะไรแตกตางจากสมยสโขทย จนกระทงในรชสมยของสมเดจพระนารายณ

มหาราช พระองคโปรดใหคณะสงฆรบภาระในการเรยนการสอนอยางจรงจง มการกาหนด

หลกสตร เวลาเรยน การประเมนผล และกาหนดฐานะของผ สอบไดไว เปนการแนนอน

๗๖เรองเดยวกน, หนา ๓๔๔-๓๔๘.

๕๕

และกาหนดเอาพระบรมมหาราชวงเปนสถานทเรยนหลก สวนวดตาง ๆ เปนแหลงเรยนยอยโดยม

พระองคเองบางราชบณฑตบาง พระมหาเถระบาง เปนครผสอน ขบวนการเรยนการสอน กาหนด

เอาพระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหนงสอแบบเรยน การวดผล และประเมนผลการเรยน

ใชการแปลปากเปลาตอหนาคณะกรรมการอยางนอย ๓ ทานโดยการสอบวดผลแตละระดบชน

กาหนด ๓ ป ตอครง ผสอบไดจะเรยกวา “มหาบาเรยน” โดยแบงชนเปน ๓ คอ ชนบาเรยนตร

บาเรยนโท และบาเรยนเอก ซงไดสรปเปนประเดนตามตารางท ๒.๒ ดงน

ตาราง ๒.๒ แสดงการจดการศกษาในสมยอยธยา

การจดการศกษาพระปรยตธรรมในสมยอยธยา

ดานหลกสตร พระไตรปฎกบาลจานวน ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขนธเปนผก

ใบลานเปนหลกในการกาหนดชนเรยน

ดานการเรยนการสอน มพระบรมมหาราชวงและวดตาง ๆ เปนทจดการเรยนการ

สอนพระปรยตธรรม ครสอนไดแกพระมหากษตรยราชบณฑต และพระเถระผ

ทรงความรพระไตรปฎก

ดานสอการเรยนการสอน ครผสอนและตาราเรยน ซงไดแกพระไตรปฎก

ดานกจกรรมการเรยนการสอน การบอกหนงสอแบบปากตอปาก (มขปาฐะ) และการสง

หลกสตร เชน หลกสตรบาลไวยากรณกบครผสอน

ดานการวดผลและประเมนผล สอบดวยการแปลปากเปลาตอหนากรรมการอยางนอย ๓

ทานโดยใชเวลาเรยน ๓ ป และมการวดผล ๑ ครง

๒.๒.๓ การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ในสมยกรงธนบร ๑. ดานหลกสตร การศกษาพระปรยตธรรมในสมยน คงยดหลกสตรตาม

แบบฉบบของกรงศรอยธยา กลาวคอ พระไตรปฎกเปนอกษรขอมจารกลงในใบลาน

๒. ดานการเรยนการสอน ในสมยกรงธนบรกมการเรยนการสอน

พระปรยตธรรมตามแบบอยางของสมยอยธยา เพราะปรากฏวามพระสงฆทสอบไดเปรยญสง ๆ

ดงปรากฏในพระราชนพนธของสมเดจพระบรมวงศเธอกรมพระยาดารงราชานภาพ ดงความตอน

หนงวาในครงกรงธนบรกคงไดสอบพระปรยตธรรม เพราะมชอเปรยญตาง ๆ ปรากฏอยในหนงสอ

๕๖

พระราชพงศาวดารหลายองค คอ พระมหาม เปรยญเอกวดเลยบ ไดเปนสมเดจพระสงฆราชในรช

การท ๒ พระมหานาค เปรยญเอกวดบางหวาใหญ พระมาศร เปรยญโท วดโพธาราม เปนตน

๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนไมปรากฏ

เปนทชดเจน แตเขาใจวา คงเปนสอทสาคญทสด คอ ครผสอนหรอผบอกหนงสอ และตาราเรยนซง

ไดแก พระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหลก

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการสอน

คงจะไดแก การบอกหนงสอแบบปากตอปาก และการรบสงสตร ซงมครผสอนเปนหลกในการ

จดการการเรยนการสอน

๕. ดานการวดผลและประเมนผล การวดผลประเมนผลการเรยนการสอน

พระปรยตธรรมในสมยน สนนษฐานวาคงจะยดตามแบบฉบบของกรงศรอยธยาเปนหลก

คอ การสอบดวยปากเปลา ตอหนาคณะกรรมการทงน เพราะมการเรยกผสอบไดเปนชนเปรยญโท

และเปรยญเอก เปนตนเหมอนอยางในสมยอยธยา๗๗

สรปการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลในสมยธนบรไดวา

ในสมยกรงธนบร ซงมระยะเวลาอนสนเมอพระเจาตากสนมหาราชทรงกอบกเอกราชแลว กทรง

ทานบารงพระพทธศาสนา เพอใหเจรญรงเรองเหมอนในสมยอยธยาไดทรงโปรดเกลาใหพระสงฆ

ไปปกครองในอารามตาง ๆ สอนพระปรยตธรรมและเทศนาอบรมประชาชนเนองจากระยะกาล

ของกรงธนบรมระยะเวลาอนส นเราจงไมทราบวา พระสงฆทานจดการศกษากนอยางไร

สนนษฐานวาทานคงจะดารงไวตามแบบฉบบของกรงศรอยธยา เรองทเราทราบในดานเดยวกบ

การศกษาสวนมากกจะเปนเรองเดยวกบการทานบารงไว ซงพระไตรปฎกการศกษาของคณะสงฆ

ไทยในสมยนนจงไมไดปรากฏวามการสอบไลพระปรยตธรรมเพราะบานเมองยงอยระหวางศก

สงครามตลอดเวลาพระเจาแผนดน ในสมยก รงธนบ ร จง มไดมปรากฏในพงศาวดา ร

หรอประวตศาสตรแตกเปนทแนนอนวา พระสงฆสามเณรยงตองศกษาพระปรยตธรรมแสวงหา

ความรทางพระพทธศาสนาตามหนาท จนหมดเวลาของแผนดนน ซงสามารถสรปเปนประเดนได

ตามตารางท ๒.๓ ดงน

๗๗เรองเดยวกน, หนา ๓๔๘-๓๕๐.

๕๗

ตาราง ๒.๓ แสดงการจดการศกษาในสมยธนบร

การจดการศกษาพระปรยตธรรมในสมยธนบร

ดานหลกสตร พระไตรปฎกเปนอกษรขอมจารกลงในใบลาน

ดานการเรยนการสอน สนนษฐานวา คงจะยดตามแบบฉบบของกรงศรอยธยาเปน

หลก และมพระสงฆผปกครองอารามตาง ๆ ทาหนาท สอน

พระปรยตธรรมและเทศนาอบรมประชาชน

ดานสอการเรยนการสอน ไดแกพระภกษาซง เปนครผ สอนและตาราเ รยนคอ

พระไตรปฎก

ดานกจกรรมการเรยนการสอน การบอกหนงสอแบบปากตอปาก (มขปาฐะ) และการสง

หลกสตร เชนหลกสตรบาลไวยากรณ เปนตน กบครผสอน

ดานการวดผลและประเมนผล สนนษฐานวา คงจะวดจากความจาและความเขาใจเปน

หลก ดวยการสอบแบบปากเปลา

๒.๒.๔ การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ในสมยกรงรตนโกสนทร ใน ส ม ย ร ช ก า ล ท ๑ ส ม เ ด จพ ร ะพ ท ธ ย อ ด ฟ า จ ฬา โ ล ก ม ห า ร า ช

(พ .ศ. ๒๓๒๕-๒๓๕๒) พระองคทรงสนพระราชหฤทยในการศกษาดานพระพทธศาสนา

มากโดย เฉพาะการศกษาเลาเรยนพระปรยตธรรมของพระภกษสามเณร ซงการจดการศกษา

พระปรยตธรรมในสมยน อาจกลาวโดยสรปได ดงน๗๘

๑ . ดานหลกสตร การจดหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน

และการวดผล คงดาเนนตามแบบสมยกรงศรอยธยา เนอหาท ใชเรยนยงคงเปนพระไตรปฎก

เปนหลกโดยมการแบงชนเรยนออกเปน ๓ ชน คอ

๑. บาเรยนตร ใชพระสตรกบพระวนยเปนหลกสตรในการใชเรยนและ

การสอบซงในการสอบนนคณะกรรมการจะกาหนดใหแปลตามความเหมาะสม เมอแปลไดแลวจะ

ไดเปนบาเรยนตร

๗๘กรมการศาสนา, ประวตการศกษาของคณะสงฆ, (กรงเทพมหานคร : กรมการศาสนา, ๒๕๓๙)‚

หนา ๒๙-๓๓.

๕๘

๒. บาเรยนโท ใชพระสตรกบพระวนยเปนหลกสตรเมอสอบไดแลวจะ

ไดเปนบาเรยนโท

๓. บาเรยนเอก ใชพระสตรพระวนยและพระปรมตถเปนหลกสตรตามแต

คณะกรรมการจะเลอกใหแปล เมอแปลไดหมดกจะไดเปนบาเรยนเอก

๒. ดานการเรยนการสอน การจดการเรยนการสอนมการเรยนการสอนเพอ

อบรมประชาชนใหปฏบตตามหลกคาสอนของพระพทธเจาและพระสงฆ กมการเรยนการสอนกน

เพอนาไปปฏบต และจรรโลงพระพทธศาสนา สถานทสอนในรชกาลท ๑ ยงใชพระราชวงและวด

วาอารามเปนสถานศกษา ผสอนจะเปนพระเถระผใหญและราชบณฑต และพระมหากษตรย ทรง

สอนดวยวธสอนกคลายในสมยอยธยาคอ เรมแรกจะตองสอนหนงสอมลกจจายน เพอใหรอกขรวธ

กอนแลวจงใหเรยนแปลพระไตรปฎกดวยการคดลอกเปนตอน ๆ ไป ๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนไมปรากฏ

เปนทชดเจน แตเขาใจวาคงเปนสอทสาคญทสด คอ ครผสอน หรอผบอกหนงสอ และตาราเรยน

ไดแก พระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหลก

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการสอน

คงจะไดแก การบอกหนงสอแบบปากตอปาก และการรบสงสตร ซงมครผสอนเปนหลกใน

การจดการการเรยนการสอน

๕. ดานการวดผลและประเมนผล การวดผลประเมนผลในสมยราชกาล

ท ๑ คงดาเนนตามแบบอยธยาตอนปลาย คอ ผเรยนเรยนพระไตรปฎกเฉพาะพระสตตนตปฏกครบ

๓ ปแลวจงมการสอบ เรยกวา ๓ ปตอการสอบ ๑ ครง การสอบไลครงหนงนน จะตองมการประชม

พระสงฆผทรงคนถธระ และโปรดใหสอบในวดทสถตของสมเดจพระสงฆราช ดงนน ในสมยน

ทประชมสอบไล คอ วดระฆงโฆสตารามเพราะสมเดจพระสงฆราช (ศร) ประทบอยทนน และ

วธการสอบนน เปนการสอบแบบปากเปลา ในสมยรชกาลท ๒ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (พ .ศ.

๒๓๕๒ - ๒๓๖๗ ) พระองคไดมการปฏ รปการเรยนการสอบไลพระปรย ตธรรมข นใหม

โดยพระดารสของสมเดจพระสงฆราช (ม) ถวายพระพรใหทรงแกไขวธการสอบไลใหมดวยความ

มงหมายทจะกวดขนใหบรรดาพระภกษสามเณร ไดเลาเรยนพระปรยตธรรมมากขน และมความร

ยงกวาบาเรยนแตกอน

๕๙

๑. ดานหลกสตร หลกสตรทใชในรชกาลท ๒ เนน “การใชอรรถกถาแทน

พระไตรปฎก” และหนงสอเรยนตามแบบฉบบ ทคณะสงฆไดยดถอปฏบตสบตอมา คอ ๑ . ป ร ะ โ ย ค ๑ -๒ ถ ง ป ร ะ โ ย ค ๓ ใ ชคม ภ ร อ ร ร ถ ก ถ า ธ ร ร ม บ ท

เปนแบบเรยนและการสอบนนตองแปลคราวเดยวใหผานทง ๓ ประโยค จงไดเปน บาเรยน ๒. ประโยค ๔ ใชคมภรมงคลตถทปนบนตน ตอมาใชทงหมด ๓. ประโยค ๕ เดมใชบาลมตตกะ และเปลยนเปนคมภรสารตถสงคหะ

เปนกปรณวเสส ภายหลงเปลยนมามาใชคมภรบาลมตตกะอก ๔. ประโยค ๖ ใชมงคลตถทปนบนปลาย ๕. ประโยค ๗ ใชคมภรสมนตปาสาทกาอรรถวนย ๖. ประโยค ๘ใชคมภรวสทธมรรคปกรณวเสส ๗. ประโยค ๙ ใชคมภรฎกาสารตถทปนตอมาเปลยนเปนฎกาอภธรรม

มตถวภาวน ๒. ดานการเรยนการสอน สถานทเรยนคอตามวดตาง ๆ โดยมพระเถระ

ผทรงภมรภมธรรมเปนครสอน เหมอนแบบอยางในสมยกอน ๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนไมปรากฏ

เปนทชดเจน แตเขาใจวาคงเปนสอทสาคญทสด คอ ครผสอนหรอผบอกหนงสอ และตาราเรยน

ซงไดแก พระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหลก

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการสอน

คงจะได แกการบอกหนงสอแบบปากตอปาก และการรบสงสตรซงมครผ สอนเปนหลก

ในการจดการการเรยนการสอน

๕. ดานการวดผลและประเมนผล การสอบจะใชวธการแปลดวยปากเปลา

ทละรปตอหนากรรมการ ๓-๔ รป มครเขาฟงเปนพยาน ๒๐-๓๐ รป แปลครงเดยวใหผาน

๓ ประโยคจงนบเปนบาเรยน ถาผานเพยง ๒ ประโยคถอวาตกสอบ โดยใชเทยนไขจดต งไว

เมอนกเรยนแปลจบเทยนไขยงไมหมดถอวาสอบได แตถาเทยนไขหมดถอวาสอบตก สถานทสอบน น เปนวดมหาธาตบาง ในพระอโบสถวดพระแกวบาง

สวนวนเวลาของการสอบไมแนนอนแลวแตกรรมการจะกาหนด บางปกไมมการสอบ เวลาสอบ

๖๐

จะเรม ๑๕.๐๐ น. ทกวน เวนวนโกนและวนพระ โดยมสมเดจพระสงฆราชเปนประธานในการสอบ

ทกครงยกเวนกรณมเหตสดวสย๗๙

ในสมยรชกาลท ๓ พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอย หว (พ.ศ. ๒๓๖๗ -

๒๓๙๔ ) ๑. ดานหลกสตร ในยคสมยนไมปรากฏหลกฐานทชดเจนเกยวกบหลกสตร

ทใชในการเรยนการสอน แตเขาใจวาคงจะยดตามแบบฉบบทปรากฏใชในรชกาลท ๒ คอเนน

“การใชอรรถกถาแทนพระไตรปฎก” และหนงสอเรยนตามแบบฉบบ ทคณะสงฆไดยดถอปฏบต

สบตอมา ๒. ดานการเรยนการสอน ในรชสมยของสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ทรง

มการเปลยนแปลงการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ไดมการจางอาจารยไปบอกหนงสอ

พระขนหลายอาราม ในสวนพระบรมมหาราชวงนน กทรงโปรดเกลาฯ ใหสรางเกงทรมหอพระ

ปรตรในบรเวณพระทนงอมรนทรวนจฉย โปรดถวายภตตาหารเพลและใหรางวลดวย ครงถง พ.ศ.

๒๔๘๓ เกงไมพอจานวนพระจงโปรดเกลา ฯ ใหบอกหนงสอในพระทนงดสตมหาปราสาท ๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนไมปรากฏ

เปนทชดเจน แตเขาใจวาคงเปนสอทสาคญทสด คอ ครผสอนหรอผบอกหนงสอ และตาราเรยนซง

ไดแกพระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหลก

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการสอน

คงจะไดแก การบอกหนงสอแบบปากตอปาก และการรบสงสตร ซงมครผสอนเปนหลกในการ

จดการการเรยนการสอน

๕. ดานการวดผลและประเมนผล การสอบในสมยรชกาลท ๓ โปรดเกลา

ฯ ใหอาราธนาสมเดจพระปรมานชตชโนรสแตครงยงทรงกรมหมนใหทรงรบภาระในการสอบไล

โดยจดแบงออกเปน ๓ หลกสตร คอ พระธรรมบท, มงคลตถทปน, สารตถสงคหะ ซงถอเปน

หลกสตรชนตน กอนแปลธรรมบทตองเรยนสนธ และนามกอน เรยกกนเปนพนวามลกจจายน ขอสอบสมเดจพระสงฆราชจะกาหนดประโยคเอง หรอใหพระราชาคณะ

ชวยออกขอสอบแลวใสซองไวในซองเมอนกเรยนรปใดจะสอบกไปจบสลากเอง เมอจบสลากได

หนงสอในหลกสตรของประโยคใด กนาหนงสอทจบสลากได เขาแปลโดยผานกรรมการทง ๓ กอง

๗๙เรองเดยวกน, หนา ๓๕๒-๓๕๕.

๖๑

การแปลตองแปลครงเดยวใหผานถง ๓ ประโยค จงจะเปนบาเรยน ถาผาน

๒ ประโยคกยงไมไดเปนบาเรยน ถอวาตกหมด แตตอมาถาสอบได ๒ ประโยคกจะไดเปนบาเรยน

วงหนา การสอบแตละคราวสมเดจพระสงฆราชทรงเปนประธาน เวนแตเหต

สดวสยจงทรงมอบใหพระเถรานเถระอาวโสแทน กรรมการจะมประมาณ ๒๕-๓๐ รป วธตดสน

ของกรรมการ คอ ทกทงการแปลโดยทอดระยะใหแกผเขาสอบแกตว ๓ ครง หากทงทวงครบ ๓

ครงยงยกยายแกไขแปลใหถกตองไมไดนบวาเปนตก๘๐

ในสมยรชกาลท ๔ พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (พ.ศ. ๒๓๙๔ -

๒๔๑๑)

๑ . ดานหลกสตร ในยคสมยนไมปรากฏหลกฐาน ท ชดเจนเก ยวกบ

หลกสตรทใชในการเรยนการสอน แตเขาใจวาคงจะยดตามแบบฉบบทปรากฎใชในรชกาลท ๒

คอเนน “การใชอรรถกถาแทนพระไตรปฎก” และหนงสอเรยนตามแบบฉบบทคณะสงฆไดยดถอ

ปฏบตสบตอมา ๒. ดานการเรยนการสอน ในยคสมยของรชกาลท ๔ นพระองคทรงโปรด

เกลา ฯ ใหสรางเกง ๔ หลงทวดพระศรรตนศาสดารามสาหรบราชบณฑตบอกหนงสอพระ

๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนไมปรากฏ

เปนทชดเจน แตเขาใจวาคงเปนสอทสาคญทสด คอ ครผสอนหรอผบอกหนงสอ และตาราเรยน

ซงไดแก พระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหลก

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการสอน

คงจะไดแก การบอกหนงสอแบบปากตอปาก และการรบสงสตร ซงมครผสอนเปนหลกในการ

จดการการเรยนการสอน

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ตาแหนงผอานวยการสอบเปนหนาท

ของสมเดจพระสงฆราชวดราชประดษฐ เปนผกะประโยคสอบประปรยตธรรมในคมภรหนงจะเอา

ความตอนไหนเปนประโยคสอบบาง ทานเลอกแลวใหเขยนในสลากบอกวา คมภรนน วตถนน

ขนตรงนนจบประโยคตรงนน แลวพบใสซองผนกไว จดสลากเหลานไวเปนประโยค ๆ เชน สลาก

คมภรพระธรรมบทจดเปนประโยคหนง ประโยคสองสวนหนง ประโยคสามสวนหนง

๘๐เรองเดยวกน, หนา ๓๕๕-๓๕๘.

๖๒

ในสถานทสอบนนมเจาคณะสงฆผเปนนายดานกบพนกงานกรมสงฆการ

สาหรบกากบ และราชบณฑตอยพรอมสงฆการกบราชบณฑตพรอมกนเปดผนกสลากดประโยค

ทจะแปล จดลงบญชเสรจแลว กเอาหนงสอฉบบหลวงในหอพระมณเฑยรธรรม มามอบใหนกเรยน

สาหรบทจะแปล แลวเจาคณะนายดานกบสงฆการกจะควบคมนกเรยนตงแตเวลานนเปนตนไป

จนกวาจะสอบเสรจ โดยมใหผใดผหนงลอบเขามาบอกให หรอใหเลสนยอยางใดอยางหนง

ใหนกเรยนดหนงสอ เตรยมแปลแตโดยลาพง ครนถงเวลาเพลมสารบของหลวงเลยงทงนายดาน

และผแปลดวยกน เวลาซงกาหนดใหนกเรยนแปลหนงสอนน ใชเทยนเปนสญญาณกาหนด

กลาวคอ ลงมอแปลประมาณ ๑๕.๐๐ น.ทกวน เวนวนพระและวนโกน ไมมกาหนดเวลาให ทงน

แลวแตผแปลจะแปลไดเรวหรอชา โดยปกตแลวใหเลกสอบเวลา ๑๙.๐๐ น. หรอ ๒๐.๐๐ น.

(การสอบพระปรยตธรรมในแตละครง จะใชเวลาประมาณ ๒ เดอนเศษไป) แตถาค าจะจดเทยน

สญญาณตงไวในสนามพอเทยนหมดเปนอนเลกสอบในวนนน ถายงมพระภกษสามเณรแปลคางอย

กรปเปนอนตกหมด๘๑

ในสมยรชกาลท ๕ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (พ.ศ.

๒๔๑๑ - ๒๔๕๓ )

๑. ดานหลกสตร พระองคทรงคานงถงความจาเปนทพระสงฆไทยจะตองม

ตาราศกษาอยางพอเพยง ดงนนจงโปรดเกลาใหพมพพระไตรปฎกฉบบอกษรไทยขนเปนครงแรก

โดยไดตพมพทงหมด ๓๙ เลม ๆ ละ ๑,๐๐๐ จบ

๒ . ด า น ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น ใ น ยค ส มย น ส ถ า น ท ส า ห ร บ ศ ก ษ า

พระปรยตธรรม พระองคทรงใชวหารคดรอบพระอโบสถศาลาวด เปนท ศกษาเลาเรยนและ

ทรงโปรดเกลา ฯ ใหมอาจารยสอนหนงสอไทย และสอนเลขทก ๆ อาราม ๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนไมปรากฏ

เปนทชดเจน แตเขาใจวาคงเปนสอทสาคญทสด คอ ครผสอนหรอผบอกหนงสอ และตาราเรยน

ซงไดแก พระไตรปฎกทจารกลงในใบลานเปนหลก

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการสอน

คงจะไดแก การบอกหนงสอแบบปากตอปาก และการรบสงสตร ซงมครผสอนเปนหลกในการ

จดการการเรยนการสอน

๘๑เรองเดยวกน, หนา ๓๕๘-๓๖๒.

๖๓

๕. ดานการวดผลและประเมนผล สถานทสอบและวธการสอบพระปรยต

ธรรมแผนกบาล หรอเรยกตามชอเดมวา สถานทแปลและวธการแปลพระปรยตธรรมแผนกบาล

ตงแตสมยรชกาลท ๕ เปนตนมาม ดงน การแปลพระปรยตธรรมครงท ๑ เมอ พ.ศ. ๒๔๑๓ แปลทมหาปราสาท

ชนนกเรยนทแปลธรรมบท กาหนดใหแปลหนงสอ ๓ ลาน คอ ๓๐ บรรทด ชนนกเรยนทแปล

ประโยคสง แปล ๒ ลานคอ ๒๐ บรรทด สวนประโยค ๙ คงแปล ๑๐ บรรทดตามเดม นกเรยนทเขาแปลกาหนดวนละ ๕ รปโดยเรมแปลตงแตเวลา ๑๕.๐๐น.

ไปจนเวลามดกจดเทยนสญญาณ ตงไวในสนามสอบ พอเทยนหมดกเลกสอบในวนนน ถายงม

พระภกษสามเณรแปลคางอยกใหตกหมด การแปลพระปรยตธรรมครงท ๒ เมอ พ.ศ. ๒๔๑๙ แปลพระปรยตธรรมท

พระท นงพทไธสวรรค การแปลครงนนกเรยนท แปลธรรมบทลดหนงสอลง ๑๐ บรรทด

เหลอเพยง ๒๐ บรรทด เพอใหนกเรยนแปลไดจบประโยค และทนกาหนดเวลา การแปลพระปรยตธรรมครงท ๓ เมอ พ.ศ. ๒๔๒๕ แปลพระปรยตธรรมท

พระทนงพทไธสวรรค การกาหนดเวลาในการแปลตอนตน ๆ ยงใชเทยนสญญาณตามเดมแตใน

ตอนปลายไดเปลยนเปนใชนาฬกาแทน เพราะการใชเทยนมกเกดความลาบากแกผแปลและผควบ

สอบไลอยเนอง ๆ การแปลพระปรยตธรรมครงท ๔ เมอ พ.ศ. ๒๔๒๙ แปลทพระอโบสถวด

พระศรรตนศาสดาราม การแปลครงนชนนกเรยนทแปลธรรมบทแยกเปน ๒ กอง คอกองขวาและ

กองซาย ผแปลตองจบสลากเอง แตสลบสลากเมอประโยค ๑ คราวเดยว ประโยค ๒-๓ กเวยนไป

ไมตองจบ ครงถงตอนแปลประโยคสง จงรวมเปนกองเดยวตามเดม การแปลพระปรยตธรรมครงท ๕ เมอ พ.ศ. ๒๔๓๓ แปลพระปรยตธรรมท

พระทนงวดพระศรรตนศาสดาราม ครงนเพมนกเรยนชนแปลธรรรมบทขนอกวนละ ๓ รป

แบงแปลในกองขวา และกองซาย กองละ ๔ รป คงจบสลากเหมอนการแปลครงท ๔ ครงถงการ

แปลประโยค ๔ จงใหรวมเปนกองเดยวแปลวนละ ๕ รปตามเดม การแปลพระปรยตธรรมครงท ๖ (ครงท ๑ ในมหามกฎราชวทยาลย)

เมอ พ.ศ. ๒๔๓๖ เปนครงทกาลงเรมเปดสนามมหามกฎราชวทยาลยใหม ๆ มนกเรยนเขาสอบไล

ไดเปนนกเรยนเอกเทยบเทา ๓ ประโยคไดเพยงรปเดยว

การแปลพระปรยตธรรมครงท ๗ (ครงท ๒ ในมหามกฎราชวทยาลย)

เมอ พ .ศ. ๒๔๓๗การแปลพระปรยตธรรมครงน มการแปลตามแบบเดมในพระอโสบถ

๖๔

วดพระศรรตนศาสดารามดวย และคราวนไดแปลตามแบบ ครงท ๕ รวมเปรยญทง ๒ สนามเปรยญ

เกาแปลเพมประโยค ได ๒๙ รป และนกเรยนแปลไดเปนเปรยญอก ๓๗ รป

การแปลพระปรยตธรรมครงท ๘ (ครงท ๓ ในมหามกฎราชวทยาลย)

เมอ พ.ศ. ๒๔๓๘ เปรยญเกาแปลเพมประโยค ได ๕ รป และนกเรยนแปลไดเปนเปรยญ ๑๔ รป การแปลพระปรยตธรรมครงท ๙ (ครงท ๔ในมหามกฎราชวทยาลย)

เมอ พ.ศ. ๒๔๓๙ เปรยญเกาแปลเพมประโยค ได ๕ รป และนกเรยนแปลไดเปนเปรยญ ๒๗ รป

การแปลพระปรยตธรรมครงท ๑๐ (ครงท ๕ ในมหามกฎราชวทยาลย)

เมอ พ.ศ. ๒๔๔๐ เปรยญเกาแปลเพมประโยค ได ๒๒ รป และนกเรยนแปลไดเปนเปรยญ ๑๐ รป

การแปลพระปรยตธรรมครงท ๑๑ (ครงท ๖ ในมหามกฎราชวทยาลย)

เมอ พ.ศ. ๒๔๔๑ คราวนมการแปลพระปรยตธรรมตามแบบเดมทพระอโบสถวดสทศเทพวราราม

พรอมดวยวธแปลพระปรยตธรรมตามแบบเดม ครงนนกเรยนทแปลธรรมบทกาหนดใหแปลเพยง

๑๐ บรรทด กาหนดเวลาให ๕๐ นาท ครงนนบเปนครงแรกทยอมให นกเรยนทแปลธรรมบทได

ประโยค ๑ ตกประโยค ๓ ไดประโยค ๒ ตกประโยค ๓ ไมตองกลบมาแปลประโยค ๑ ตอไปใหม

ใหแปลตอประโยคทไดแลวเลย รวมเปรยญทง ๒ สนามเปรยญเกาแปลเพมประโยค ได ๓๕ รป

และนกเรยนแปลไดเปนเปรยญ ๗๘ รป

การแปลพระปรยตธรรมครงท ๑๒ (ครงท ๗ ในมหามกฎราชวทยาลย)

เมอ พ.ศ. ๒๔๔๒ คราวนมการแปลพระปรยตธรรมตามแบบเดมทพระอโบสถวดสทศเทพวราราม

พรอมดวย แตสนามวดสทศนเทพวรารามแปลไดเพยง ๓ วนยงไมมนกเรยนแปลไดเปนเปรยญกงด

การแปล เพราะสมเดจพระวนรตผเปนกรรมการชขาดเกดอาพาธขน จงมแตเปรยญในมหามกฎราช

วทยาลยเปรยญเกาแปลเพมประโยค ได ๖ รป และนกเรยนแปลไดเปนเปรยญ ๑๒ รป

การแปลพระปรยตธรรมครงท ๑๓ (ครงท ๘ในมหามกฎราชวทยาลย)

เมอ พ.ศ. ๒๔๔๓ คราวนมการแปลพระปรยตธรรมตามแบบเดมทพระอโบสถวดพระศรรตน

ศาสดารามพรอมดวยวธแปลพระปรยตธรรมตามแบบเดม ครงนนกเรยนชนแปลธรรมบทเฉพาะ

ประโยค ๓ เพมหนงสอเปน ๒๐ บรรทด กาหนดเวลาแปล ๙๐ นาท รวมเปรยญทง ๒ สนาม

อยางเดม เปรยญเกาแปลเพมประโยค ได ๒๗ รป และนกเรยนแปลไดเปนเปรยญ ๔๐ รป การสอบพระปรยตธรรมแผนกบาล คงใชวธการสอบโดยการแปลปาก

เปลาเรอยมาจนถงป พ.ศ.๒๔๕๕ จงเปลยนแปลงมาเปนการสอบดวยวธเขยนในบางประโยค

คอ ชนประโยค ๑-๒ สอบความรดวยวธเขยน สวนตงแตชนประโยค ๓ ขนไปคงสอบแปลดวยปาก

ตามเดม จนถงป พ.ศ. ๒๔๕๙ จงใหยกเลกการสอบความรดวยวธแปลดวยปากเปลามาใชการสอบ

๖๕

ดวยวธเขยนแทนทกประโยค ซงการสอบความรบาลทกาหนดใหจะสอบทก ๆ ป ๆ ละ ๑ ครงนน

ไดเรมสอบมาตงแตป พ.ศ. ๒๔๓๖ เปนตนมา๘๒

ซงสามารถสรปไดตามตารางท ๒.๔ ดงน

ตาราง ๒.๔ แสดงการจดการศกษาในสมยรตนโกสนทรตอนตน - รชกาลท๕

การจดการศกษาพระปรยตธรรมในสมยรตนโกสนทร ตอนตน - รชกาลท๕

ดานหลกสตร พระไตรปฎก, คมภรชนอรรถกถา,

ดานการเรยนการสอน ส ถ า น ศ ก ษ า ค อ พ ร ะ ร า ช วง แ ล ะ วด , ค ร ส อ น ค อ

พระมหากษตรย พระ เถระผ ใหญ และราชบณฑต ,

การเรยนการสอนยดตามแบบสมยอยธยา คอ เรมเรยน

มลกจจายนและแปลพระไตรปฎก

ดานสอการเรยนการสอน สอการเรยนการสอนหลก คอ ครผสอนและตาราเรยน

ตาง ๆ

ดานกจกรรมการเรยนการสอน การบอกหนงสอแบบปากตอปาก (มขปาฐะ) และการสง

หลกสตรเชน สตรบาลไวยากรณ เปนตน กบครผสอน

ดานการวดผลและประเมนผล ใชวธการตามแบบฉบบเกาคอ การแปลดวยปากเปลา

ตอหนาคณะกรรมการ และรผลการสอบในขณะนนทนท

พ.ศ. ๒๔๕๙ ไดยกเลกการสอบแบบปากเปลามาเปนการ

เขยนแทนทกประโยคจนถงปจจบน

๘๒เรองเดยวกน, หนา ๓๖๒-๓๖๗.

๖๖

รปแบบการสอบแบบปากเปลา

แผนภมท ๒.๑ แสดงรปแบบการสอบแบบปากเปลา

กรรมการรปท ๑ ประธาน กรรมการรปท ๒

นกเรยน

ผเขาสอบ

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน

สกขพยาน สกขพยาน

สกขพยาน สกขพยาน

สกขพยาน สกขพยาน

สกขพยาน สกขพยาน

สกขพยาน สกขพยาน

สกขพยาน สกขพยาน

๖๗

หมายเหต : ในการสอบการกาหนดเวลาจะใชเทยนเปนสญญาณ คอ เรมแปลประมาณ

๑๕.๐๐ น. ทกวนเวนวนพระและวนโกน ไมมกาหนดเวลาให ทงนแลวแตผแปลจะแปลไดเรว หรอ

ชาโดยปกตแลวใหเลกสอบเวลา ๑๙.๐๐ น. หรอ ๒๐.๐๐ น. แตถาค าจะจดเทยนสญญาณตงไว

ในสนามพอเทยนหมดตองเลกสอบในวนนน ถายงมพระภกษสามเณรแปลคางอยกรปเปนตกหมด ในสมยรชกาลท ๖ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (พ.ศ. ๒๔๕๓

- ๒๔๖๘ ) ในรชสมยนเปนระยะทพระพทธศาสนากาลงเจรญ เพราะเปนผลมาจากสมยราชกาลท ๕

และเปนสมยทสมเดจพระมหาสมณเจากรมพระยาวชรญาณวโรรส ทรงเปนประมขสงฆ ซงเปน

ปราชญทางพระพทธศาสนาไดปรบปรงการศกษาใหดขน

๑. ดานหลกสตร ในสมยนไดนาเอานกธรรมชนตาง ๆ มาเปนบรพประโยค

ของเปรยญประโยคดวย ดงน

๑. น◌กธรรมชนตร เปนบรพภาคของเปรยญตร คอ ประโยค ๑-๒-๓ ๒. นกธรรมชนโท เปนบรพภาคของเปรยญโท คอ ประโยค ๔-๕-๖ ๓. นกธรรมชนเอก เปนบรพภาคของเปรยญเอก คอ ประโยค ๗-๘-๙ ๒. ดานการเรยนการสอน ในสมยรชกาลท๖ นไดมการเปลยนแปลง

ดานการศกษาของสงฆโดยเฉพาะในสมยสมเดจพระมหาสมณเจากรมพระยาวชรญาณวโรส

ทสาคญไดแก ป พ.ศ. ๒๕๔๔ เพมองคความรนกธรรมเขาในเปรยญ ๓ประโยค ทจะเขาแปล

ประโยค ๔ ไดนนตองสอบความรองคนกธรรม ๔ อยางใหไดกอน จนกระทงในป พ.ศ. ๒๔๕๙ จง

ใหม การยกเลกการสอบความรดวยวธแปลปากเปลา มาใชเปนการสอบดวยขอเขยนแทนทก

ประโยค

๓. ดานสอการเรยนการสอน ในยคสมยนสอการเรยนการสอนสนนษฐาน

วานอกจากครผสอนและตาราเรยน คอพระไตรปฎกเปนหลก คงเปนอปกรณทเปนเครองเขยน

ตาง ๆ ทงนเพราะยคสมยเวลานการสอบไดเปลยนจากการแปลแบบปากเปลามาเปนการสอบแบบ

ขอเขยนแทน

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ในยคสมยนกจกรรมการเรยนการสอน

หลกเขาใจวาคงจะเปนการรบสงสตร หรอการบอกหนงสอแบบมขปาฐะยงรวมไปถงการจดบนทก

ตาง ๆ ลงในสมด ทงน เพอใหผเรยนเกดความร และ มทกษะดานการเขยน เพราะการประเมนผลใน

๖๘

ยค น เ ป น ก า ร ส อ บ แ บ บ ขอ เ ข ย น แ ท น ก า ร ส อ บ แ บ บ เ ด ม ค อ ก า ร แ ป ล ดว ย ป า ก เ ป ล า

ตอหนาคณะกรรมการ

๕. ดานการวดผลและประเมนผล การสอบใชวธแปลดวยปากใหกรรมการ

ฟงสอบได หรอสอบตกกรรมการตดสนกนในขณะนน ครนถง พ.ศ. ๒๔๕๕ จงเปลยน มาเปนสอบ

ดวยขอเขยนเปนบางประโยค จนกระทงป พ.ศ. ๒๔๕๙ จงใหสอบดวยวธเขยนทกประโยค นบได

วาเปนการเปลยนแปลงทสาคญ

การสอบบาลนนเมอกอนไมมกาหนดเวลาทแนนอน กรรมการจะประกาศ

ใหทราบเปนคราว ๆ ไป เมอถงป พ.ศ. ๒๔๓๖จงกาหนดใหสอบเปนปละครงตลอดมา เพงมา

เปลยนเปนสอบ ๒ ครง เมอ พ.ศ. ๒๔๙๑ คอ ครงแรก ป.ธ. ๖-๙ สอบวนขน ๒ ค า เดอน ๓ ทกป

ครงท ๒ ป.ธ. ๓-๕ สอบวนแรม ๑๐ ค า เดอน ๓ ทกป

สถานทสอบมกจะสอบวดสมเดจพระสงฆราช หรอ พระอโบสถวดพระศร

รตนศาสดารามแลวแตความสะดวก เมอถงรชสมยน ไดกาหนดไวแนนอน เชน พ.ศ. ๒๔๔๕-

๒๔๕๘ สนามสอบ คอวดเบญจมบพตรและวดพระศรรตนศาสดาราม ตอมาไดขยายสนามสอบ

ออกไป เชน วดบวรนเวศวหาร วดมหาธาต วดพระเชตพน ฯ เปนตน

ตงแตสมยสโขทยสบมาจนถงสมยรชกาลท ๕ แหงกรงรตนโกสนทร

การศกษาของพระภกษสามเณรมอยอยางเดยว คอการศกษาพระปรยตธรรม ซงมวธการสอน

และการสอบตามประเพณดงเดม คอการแปลดวยปาก สบตอกนมาตงแตสมยกรงศรอยธยาเปนราช

ธานอยในพระบรมราชปถมภของสมเดจพระเจาแผนดน พระภกษสามเณรผสอบพระปรยตธรรม

ไดทรงยกยองแตงตงเปนเปรยญ แตในสมยกรงศรอยธยา เรยกวา “บาเรยน” จดเปน ๓ ชนคอ

ชน ๑ เรยกวาบาเรยนเอก ชน ๒ เรยกวาบาเรยนโท ชน ๓ เรยกวาบาเรยนตร หลกสตรทใชสาหรบ

เลาเรยนและสอบความร ใชพระไตรปฎกเปนอกษรขอมจารกลงในใบลาน ผแปลไดพระสตรท

คณะกรรมการกาหนดใหไดเปนบาเรยนตร แปลไดพระสตรพระวนยเปนบาเรยนโท แปลไดทง

พระสตรพระวนยและพระปรมตถเปนบาเรยนเอก ครนถงสมยกรงรตนโกสนทรในรชกาลท ๒

ไดทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหแกไขหลกสตรทใชสอนและสอบพระปรยตธรรมเสยใหม ความ

ประสงคเพอจะใหพระภกษสามเณร ผรบการศกษามความรดขนกวาเดม โดยจดชนบาเรยนเปน

ประโยค ๆ ผสอบไดตงแตประโยค ๓ ขนไป จงนบวาเปนบาเรยน เรยกตามลาดบชนวาบาเรยน

๓ ประโยค ๔ ประโยค ตามลาดบ ถง ๙ ประโยค๘๓

๘๓เรองเดยวกน, หนา ๓๖๗-๓๙๐.

๖๙

ในสมยรชกาลท ๗ พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (พ.ศ. ๒๔๖๘ -

๒๔๗๗ ) ในรชสมยนเปนสมยแหงการเปลยนแปลทงดานการเมอง การเศรษฐกจ และการศาสนา

การศกษาพระบาลอยในขนเจรญและเขารปแลว ดวยปลายรชกาลท ๖ สมเดจพระมหาสมณเจา ฯ

และพระมหาเถระทงหลายไดชวยกนปรบปรงแกไขมาตามลาดบ เมอถงรชสมยนจงไมมอะไรการ

แกไขเปลยนแปลงมากนก

๑. ดานหลกสตร สมยรชกาลท ๗ ในป พ.ศ.๒๔๗๒ การศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาลนอกจากใชหลกสตรการเรยนการสอนเดมแลว ยงมการเรยนการสอนตามหลกสตร

ของมหาธาตวทยาลย ซงแบงออกเปน ๒ ฝาย ๑) ฝายไทย แบงประโยคเปน ๙ ชน คอ ชน ๑-๒-๓ เรยน ธมมปทฎฐกถา ชน ๔ เรยน มงคลตถทปนบนตน ชน ๕ เรยน สารตถสงคหะ ชน ๖ เรยน มงคลตถทปนบนปลาย ชน ๗ เรยน ปฐมสมนตปาสาทกา ชน ๘ เรยน วสทธมรรค ชน ๙ เรยนสารตถทปน (ฎกาวนย) ๒) ฝายรามญ แบงเปน ๔ ชน คอ ชน ๑ เรยน อาทกมม หรอ ปาจตตยอยางใดอยางหนง ชน ๒ เรยน มหาวคค หรอ จลวคค ชน ๓ เรยน บาลมตตกวนยวนจฉย ชน ๔ เรยน ปฐมสมนตปาสาทกา ๒. ดานการเรยนการสอน การเรยนการสอนในยคน ไมปรากฏหลกฐานท

ชดเจน แต เขาใจวาคงจะยดตามแบบการศกษาพระปรยตธรรม ตามประเพณแบบด งเดม

คอผเรมตนการศกษาตองเรยนมลกจจายนเสยกอน จงเรยนอรรถกถาธรรมบท มงคลตถทปน

สารตถทปน เปนตน เมอศกษาครบ ๓ ปแลวจงมการสอบครง ๑

๓. ดานสอการเรยนการสอน สอการเรยนการสอนในยคสมยนไมมปรากฏ

เปนหลกฐานทชดเจน เขาใจวาคงจะเปนครผสอนและตาราเรยนคอพระไตรปฎกเปนหลก และอปกรณเครองเขยนตาง ๆ เพราะยคสมยนการสอบพระบาลไดเปลยนแปลงจากการสอบแบบ

ปากเปลา มาเปนการสอบดวยการเขยนแทน

๗๐

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน กจกรรมการเรยนการสอนในยคสมยน

เขาใจวาคงจะเปนสอนหนงสอโดยยดตาราเรยนเปนหลก รวมถงการรบสงสตร เพอสรางองค

ความรใหเกดกบผเรยน

๕. ดานการวดผลและประเมนผล การสอบใชวธแปลดวยปากใหกรรมการ

ฟง สอบไดหรอสอบตกกรรมการตดสนกนในขณะนน ครนถง พ.ศ. ๒๔๕๕ จงเปลยนมาเปนสอบ

ดวยขอเขยนเปนบางประโยค จนกระทงป พ.ศ. ๒๔๕๙ จงใหสอบดวยวธเขยนทกประโยคนบไดวา

เปนการเปลยนแปลงทสาคญ๘๔

ในสมยรชกาลท ๘ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล (พ.ศ.

๒๔๗๗ - ๒๔๘๙ ) ในรชสมยนมชวงเวลาสนมาก เรองราวในดานการศกษามนอยมาก แตกม

ความสาคญไมแพยคสมยอน ๆ เรองสาคญเรองแรก คอ ในป พ.ศ. ๒๔๗๓ ไดทรงอนญาตให

คฤหสถสอบธรรมศกษาเอก สบตอจากธรรมศกษาโทได นอกจากน ในป พ .ศ. ๒๔๘๔

เมอประกาศใช พ.ร.บ. ๒๔๘๔ แลว ทางคณะสงฆไดออกระเบยบองคการศกษาวาดวย การจดการ

ศกษาขน แตเดมนนการศกษาดานพระบาลและนกธรรมไมไดจดตงเปนโรงเรยนเลย เพยงแตจด

สอนกนตามวด หรอ ในพระบรมมหาราชวง ทงนเพราะหนาทของพระภกษและสามเณรเมอบวช

เขามาแลว กตองศกษาเลาเรยนพระธรรมวนย เพอเปนแนวทางปฏบต และสงสอนประชาชนทว

ดงนนทกวดจงเปนโรงเรยนไปโดยตรง เพงจะมประกาศจดตงสานกศาสนศกษาเมอ พ.ศ. ๒๔๘๔

นเอง

๘๕

สรปการจดการศกษาพระปรย ตธรรมในสมย รตนโกสนทรไดว า

ระบบการจดการศกษายงคงมรปแบบคลายสมยอยธยาตอนปลาย ทงดานสถานทเรยน ครผสอน

แตไดมการแกไขหลกสตรการเรยนการสอน และการสอบใหม ในสมยรชกาลท ๒โดยจดแบง

หลกสตรใหกวางออกไปเปน ๙ ชน คอ ชนประโยค ๑ ถงชนประโยค ๙ พรอมทงจดใหม

ผรบผดชอบเปนสดสวน และเปลยนระบบการสอบจากปากเปลาเปนสอบดวยขอเขยนในสมยปลาย

รชกาลท ๖ เมอป พ.ศ. ๒๔๕๙ โดยใชคมภรประเภทอรรถกถาและฎกา มาเปนแบบเรยน และแบบ

สอบแทนพระไตรปฎกจนกระทงถงปจจบนน

ในสมยรชกาลท ๙ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช (พ.ศ.

๒๔๘๙ เปนตนมา

๘๔

เรองเดยวกน, หนา ๓๙๐-๓๙๒.

๘๕กรมการศาสนา, ประวตการศกษาของคณะสงฆ, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา,

๒๕๓๙), หนา ๒๙.

๗๑

ก า ร ศ ก ษ า พ ร ะ ป ร ย ต ธร ร ม ยค น นบ ไ ดว า เ ป น ยค ท ท น ส มยแ ลว

สานกเรยนบาลมขนทวราชอาณาจกร ความนยมตอการเรยนพระบาลมามากขน ทงนมาจากการ

เทยบหรอรบรองวทยฐานะของผเรยน ตอมาเมอ พ.ศ. ๒๔๙๔ไดมระเบยบองคการศกษาวาดวย

การจดการศกษาพทธศกราช ๒๔๙๔ ขนมาแทนฉบบเดม ทเคยใชมาตงแต พ.ศ. ๒๔๙๑๘๖

ปจจบนการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลมองคกรของคณะสงฆไทย

คอ กองบาลสนามหลวง ปจจบนมสมเดจพระมหารชมงคลาจารย วดปากน า เขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร เปนแมกองบาลสนามหลวง กากบดแลการศกษาของสงฆ โดยการกาหนด

นโยบาย กาหนดหลกสตร และดาเนนการจดวดผลการเรยนระดบประเทศ ทเรยกวา “สอบบาล

สนามหลวง” โดยมกระบวนการเรมแตการออกขอสอบ จดสอบ ประกาศผลสอบ และออกหนงสอ

อนเปนหลกฐานแสดงวฒการศกษาพระปรยตธรรมใหกบผสอบผานในแตละชนประโยค

สวนการบรหารและการจดการเรยนการสอนนน มสานกเรยน สานกศาสนศกษา และโรงเรยน

พระปรยตธรรมประจาจงหวด เปนผดาเนนการในแตละสานก ซงการบรหารการคณะสงฆกองบาล

สนามหลวงในปจจบน สรปไดตามแผนภมท ๒.๒ ดงน

๘๖เรองเดยวกน, หนา ๓๙๕.

๗๒

โครงสรางการบรหารการคณะสงฆกองบาลสนามหลวงในปจจบน๘๗

สมเดจพระมหารชมงคลาจารย (ชวง วรป�โญ ป.ธ.๙) แมกองบาลสนามหลวง วดปากนา ภาษเจรญ

พระวสทธวงศาจารย (วเชยร อโนมคโณ ป.ธ.๙)

รองแมกองบาลสนามหลวง วดปากน า ภาษเจรญ กทม.

๘๗สนามหลวงแผนกบาล, เรองสอบบาล, (กรงเทพมหานคร : อาทรการพมพ, ๒๕๕๔ ),

หนา ๒๘๑-๒๘๒.

พระพรหมดลก

รองเลขานการแมกองบาล

วดสามพระยา กทม.

พระเทพปรยตวงศ

รองเลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ กทม.

พระธรรมปญญาภรณ

เลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ

พระเทพกตตเวท

ผชวยเลขานการแมกองบาล

วดเบญจมบพตร กทม.

พระราชวรยาลงการ

ผชวยเลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ กทม.

พระปรยตกว

ผช. เลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ กทม.

พระปฎกโกศล

ผชวยเลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ กทม.

พระปรยตธรรมธาดา

ผชวยเลขานการแมกองบาล

วดเบญจมบพตร กทม.

พระมหาบญช กตตโชตโก

ผช. เลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ กทม.

พระมหาทองด ป�ญาวชโร

ผชวยเลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ กทม

พ.ม.วฒนพร อภวฑฒโน ผชวยเลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ กทม.

พ.ม. กฤชาภค มหสสโร

ผช. เลขานการแมกองบาล

วดปากน า ภาษเจรญ กทม.

๗๓

แผนภมท ๒.๒ แสดงโครงสรางการบรหารของกองบาลสนามหลวงในปจจบน

๑. หลกสตร การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ไดรบการปรบปรง

และพฒนาโดยกองบาลสนามหลวง กาหนดหนงสอตาราเรยนรวมเปนวชาหลกได ๔ วชา และแยก

เปนรายวชายอยได ๗ วชา ในแตละชนประโยคมไมเกน ๔ วชา ดงน๘๘

๑) วชาบาลไวยากรณ แยกเปนวชาบาลไวยากรณ สาหรบประโยค ๑-๒

และประโยค ป.ธ. ๓

๒) วชาบรพภาค ความรเกยวกบภาษาไทยและรปแบบหนงสอราชการ

สาหรบชนประโยค ป.ธ.๓ ๓) วชาวากยสมพนธ เฉพาะประโยค ป.ธ. ๓ ๔) วชาแปลมคธเปนไทย หรอแปลบาลเปนไทยเปนวชาหลกทตองเรยน

ทกชนประโยคแตกตางกนโดยคมภรทกาหนดใหเรยน ๕) วชาแปลไทยเปนมคธ ต งแตประโยค ป.ธ. ๔ ถง ประโยค ป.ธ.๙

กาหนดคมภรตางไปตามชน

๖) วชาแตงไทยเปนมคธ เฉพาะประโยค ป.ธ.๙

๗) วชาแตงฉนทภาษาบาล เฉพาะประโยค ป.ธ. ๘

คมภรทกาหนดสาหรบการแปลในแตละชนประโยคม ดงน

๑) ประโยค ๑-๒ ธมมปทฏฐกถา ภาค ๑-๔

๒) ประโยค ป.ธ. ๓ ธมมปทฏฐกถา ภาค ๕-๘

๓) ประโยค ป.ธ. ๔ มงคลตถทปน ภาค ๑ ๔) ประโยค ป.ธ. ๕ มงคลตถทปน ภาค ๒ ๕) ประโยค ป.ธ.๖ สมนตปาสาทกา ภาค ๓ ๖) ประโยค ป.ธ.๗ สมนตปาสาทกา ภาค ๑-๒

๘๘สวนการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรม-บาล กองพทธศาสนศกษา สานกงานพระพทธศาสนา

แหงชาต. “เอกสารประกอบการประชมพจารณารางแผนยทธศาสตรและแผนพฒนาการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกธรรมและบาล, ครงท ๔, (กรงเทพมหานคร : ๒๕๕๔. หนา ๔.

๗๔

๗) ประโยค ป.ธ. ๘ วสทธมรรค ๘) ประโยค ป.ธ. ๙ อภธมมตถวภาวน เมอรวมทกชนประโยคแลวตองใหหนงสอหรอตาราเรยน จานวน ๘๐เลม

ซงหลกสตรแผนกบาลสนามหลวงในปจจบน สรปไดตามตารางท ๒.๕ ดงน

ตาราง ๒.๕ แสดงหลกสตรประโยคบาลสนามหลวงในปจจบน๘๙

หลกสตร รายวชา แบบเรยน

ประโยค ๑-๒ ๑.แปลมคธเปนไทย

๒. บาลไวยากรณ

๑.ธมมปทฏฐกถา ภาค ๑-๔

๒.หนงสอบาลไวยากรณ

ประโยค ป.ธ. ๓ ๑.แปลมคธเปนไทย

๒.สมพนธไทย

๓.บาลไวยากรณ

๔.บรพภาค

๑.ธมมปทฏฐกถา ภาค ๕-๘

๒.ธมมปทฏฐกถา ภาค ๕-๘

๓.หนงสอบาลไวยากรณ

๔ .ความรเก ยวกบภาษาไทย

และรปแบบหนงสอราชการ

ประโยค ป.ธ. ๔ ๑.แปลไทยเปนมคธ

๒.แปลมคธเปนไทย

๑.ธมมปทฏฐกถา ภาค ๑

๒.มงคลตถทปน ภาค ๑

ประโยค ป.ธ. ๕ ๑.แปลไทยเปนมคธ

๒.แปลมคธเปนไทย

๑.ธมมปทฏฐกถา ภาค ๒-๔

๒.มงคลตถทปน ภาค ๒

ประโยค ป.ธ.๖ ๑.แปลไทยเปนมคธ

๒.แปลมคธเปนไทย

๑.ธมมปทฏฐกถา ภาค ๕-๘

๒.สมนตปาสาทกาภาค ๓

ประโยค ป.ธ.๗ ๑.แปลไทยเปนมคธ

๒.แปลมคธเปนไทย

๑.มงคลตถทปน ภาค ๑

๒.สมนตปาสาทกาภาค ๑-๒

ประโยค ป.ธ. ๘ ๑.แตงฉนทภาษามคธ

๒.แปลไทยเปนมคธ

๓.แปลมคธเปนไทย

๑.ขอความตามทกรรมการออก

ขอสอบกาหนด

๒.สมนตปาสาทกาภาค ๑

๓.วสทธมรรค

๘๙เรองเดยวกน, หนา ๑๑๗-๑๑๘.

๗๕

ประโยค ป.ธ. ๙ ๑.แตงไทยเปนภาษามคธ

๒.แปลไทยเปนมคธ

๓.แปลมคธเปนไทย

๑.ขอความตามทกรรมการออก

ขอสอบกาหนด

๒.วสทธมรรค

๓.อภธมมตถวภาวน

๒. ดานการเรยนการสอน การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล กาหนด

ระดบการศกษาไว ๘ ชนประโยค คอตงแตชนประโยค ๑-๒ ถงเปรยญธรรม ๙ ประโยค โดยชน

ประโยคทถอวาเปนเปรยญ คอเปรยญธรรม ๓ ประโยค ถงเปรยญธรรม ๙ ประโยค จดรวมเปน

๓ ชน ดงน ๑) เรมจากชนบาลไวยากรณประโยค ๑-๒ ถง ประโยค ป.ธ. ๓ เปนชน

เปรยญตร (ใชเวลาเรยน ๓ ป นบจากชนบาลไวยากรณ) ๒) ชนประโยค ป.ธ. ๔ -๕-๖ เปนชนเปรยญโท (ใชเวลาเรยน ๓ ป นบจาก

เปรยญตร) ๓) ชนประโยค ป.ธ.๗-๘-๙ เปนชนเปรยญเอก (ใชเวลาเรยน ๓ ป นบจาก

เปรยญโท) รวมเวลาเรยนตงแตชนบาลไวยากรณถงประโยค ป.ธ. ๙ ใชเวลาเรยนอยาง

นอย ๙ ป พระภกษสาเณรทจะเขารบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล จะตองสาเรจการศกษา

ระดบประถมศกษาแลว และจบนกธรรมชนตรจงมสทธสอบบาลสนามหลวงชนประโยค ๑-๒ และ

ประโยค ป.ธ. ๓ จบนกธรรมชนโท จงมสทธสอบประโยค ป.ธ.๔-๖และจบนกธรรมชนเอกจงม

สทธสอบประโยค ป.ธ. ๗-๙๙๐

เวลาเรยน แบงเปน๓ ภาคเรยน คอ ภาควสาขะ ภาคพรรษา และภาค

ปวารณา ในแตละวนกาหนดเปนสองรอบ คอ เรมเวลา ๐๘.๓๐-๑๐.๓๐น. และเวลา ๑๓.๐๐-

๑๖.๓๐ น.โดยเรยนสปดาหละ ๕ วน หยดเรยนวนโกนกบวนพระ

การเรยนการสอนใชวธทองจาจากตารา และจากภาษาบาลเปนภาษาไทย หรอแปลจากภาษาไทยเปนภาษาบาลโดยจะตองมการเตรยมตวกอนเขาเรยนทกครง ถาไมเตรยมตว

มาจะแปลไมได ดงนน การเรยนบาลจงใชเวลาในการดหนงสอทหองพก มากกวาเวลาเรยน

ในหองเรยนซงวชาทถอวาเปนหลกในการเรยนทกระดบชน คอวชาแปลมคธเปนไทย สวนวชา

๙๐เรองเดยวกน, หนา ๓.

๗๖

อน ๆ นนแลวแตอาจารยจะกาหนดวาใหเรยนวนไหน กอนการเรยน นกเรยนตองเตรยมดหนงสอ

มากอน ถาไมไดดมากอนกจะแปลไมได หรอฟงรปอนแปลไมรเรอง ลกษณะพเศษประการหนงของการสอนวชาแปลมคธเปนไทย คอไมใชคร

แปลแลวใหนกเรยนนงฟง ตรงกนขามนกเรยนจะตองเปนผแปลเอง แลวครคอยฟงการแปลของ

นกเรยนหากผดตรงไหนกจะใหคาแนะนาบอกความรเพมเตมใหนกเรยนจะสอบผานหรอไมผาน

ข นอยทต วเองถงรอยละ ๘๐ สวนอกรอยละ ๒๐ จะไดรบจากครดงน นถานกเรยนมความ

ขยนหมนเพยรอยเสมอ ๆ กจะประสบความสาเรจไดไมยากนก ๙๑

สถานทเรยนถาเปนสานกเรยนขนาดใหญจะมอาคารเรยนทเปนสดสวน แตถาเปนขนาดเลกมกเรยนตามศาลาการเปรยญหรอตามทอน ๆ ซงสามารถจดการเรยนการสอนได

สาหรบครสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลนน ไมมการสอบบรรจอยาง

ทางคฤหสถ แตถอหลกวา มความรในเนอหาทจะสอนและมศรทธาทจะสอนกสามารถเปนครได การเขามาเปนครกไมสลบซบซอน เพยงแตสานกเรยนทาเรองถงเจาคณะจงหวด เพอเสนอแตงตง

เทานน และสวนมากครบาลจะมวฒประโยค ป.ธ. ๓ ขนไป โดยไมจาเปนตองมความรดานคร

มากอน สานกเรยนในกรงเทพมหานคร ครสวนมากมวฒเปรยญสงและมจานวนมาก สามารถทจะ

เลอกได แตในตางจงหวดหลายสานกขาดแคลนคร บางสานกมครสอนรปเดยว ตองสอน ๓-๔ ชนและสอนวนละหลาย ๆ รอบ ดงนนหลายสานกจงตองใชระบบ “พสอนนอง” คอทาหนาทเปน

นกเรยนดวย เปนครดวย ซงทาใหประสทธภาพของการเรยนการสอนไมสมบรณ เพราะเวลา

เตรยมตวไมเพยงพอ ขาดประสบการณ ความรไมแตกฉาน และขาดเทคนคการถายทอด เปนตน๙๒

เกยวกบปญหาดงกลาว กรมการศาสนาไดเขามาชวยเหลอ โดยการจดทา

โครงการอบรมครสอนแผนกบาลข น ซงกไดรบการแกไขในระดบหนง แตกยงไมเพยงพอ ปจจบนสานกงานแมกองบาลสนามหลวง วดปากน า ภาษเจรญ กรงเทพ ฯ ตองการจะพฒนาคร

สอนบาลใหมศกยภาพดานวชาการบาลมากยงขน จงไดใหมโครงการ “การประชมอบรมครสอน

พระปรยตธรรมแผนกบาล”โดยไดรบงบประมาณอปถมภจากสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

๙๑พระมหาทองด ป ◌ าวชโร, การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล, (กรงเทพมหานคร : อาทรการ

พมพ, ๒๕๔๕), หนา ๑๒๕.

๙๒พระมหาแผน พนพด, รปแบบเชงระบบการบรหารงานทางวชาการทมประสทธภาพของโรงเรยน

พระปรยตธรรมแผนกบาล, วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลย

ศลปากร, ๒๕๓๔), หนา ๔๑.

๗๗

และโดยใชระยะเวลาครงละ ๑๕ วน ซงกเปนวธการพฒนาครอกทางหนง เพราะเปนประโยชนตอ

กระบวนการพฒนาการเรยนการสอนอยางยง๙๓

๓. ดานสอการเรยนการสอน สอ - อปกรณประกอบการเรยนการสอน

นบเปนสงจาเปนทจะชวยสรางความสนใจในการเรยนการสอน และชวยใหการเรยนการสอน

ประสบผลสาเรจมากยงขน แตการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล มอปกรณการเรยนการสอน

ทนอยมากทใชเปนหลก คอ ตาราเรยน สมดจดบนทก กระดานดา ชอลก หรอไวทบอรด

เทปบนทกการแปล กระดาษเขยนตอบปญหา สอการสอนเปนแบบเดม ไมมสอใหม ๆ นอกจาก

หนงสอเรยนแมในปจจบนนตามสานกเรยนใหญ ๆ ทมทนทรพยพอเพยงทจะซอหาสอสมยใหมมา

ใชในการเรยนการสอน เชน คอมพวเตอร เครองฉายโปรเจคเตอร สอดวด หรอ ซดสอการเรยนการ

สอน แตถาในภาพรวมแลวยงถอวา มไมเพยงพอและไมทวถง ดวยเหตนทาใหการเรยนการสอน

ขาดประสทธภาพ และในแตละปจะมนกเรยนทสอบตกเปนจานวนมาก ทงนเพราะการเรยน

การสอนในรปแบบเดม ๆ ทาใหเกดความนาเบอหนาย ไมสรางความสนใจใหกบผเรยนเทาทควร

๙๔

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน การเรยนการสอนพระปรยตธรรม

แผนกบาลในแตละสานกเรยนสานกศาสนศกษา และโรงเรยนพระปรยตธรรมประจาจงหวด

จาเปนทตองมกจกรรม ทชวยสงเสรมสนบสนนใหการเรยนการสอนประสบความสาเรจตามท

ตองการ ซงกจกรรมการเรยนการสอนอาจม ดงตอไปน

๑. การจดทดสอบเพอวดผลความรความเขาใจของนกเรยนเปนการภายใน

๒. การมอบรางวลใหแกนกเรยนทมผลการเรยนด และเขาเรยนอยาง

สมาเสมอ เพอสรางแรงจงใจในการเรยน

๓. การจดอบรมบาลกอนสอบสนามหลวง เพอสรางทกษะและเพมพน

ความร ความเขาใจ และความมนใจใหกบผเรยน

๔. การผลตตารา คมอ และเอกสารประกอบการเรยนการสอน

๕. การจดครพเลยงสาหรบนกเรยนบาลไวยากรณเพอรบทองสตร

๙๓พระธรรมปญญาภรณ (สชาต ธมมรตโน), พระมหาทองด ป ◌ าวชโร, การศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาล, (กรงเทพมหานคร : อาทรการพมพ, ๒๕๔๘), หนา ๑๖๙-๑๗๐.

๙๔สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, รายงานการศกษาเรอง แนวทางการจดการศกษาพระ

ปรยตธรรมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒, (กรงเทพมหานคร : บรษทพมพดการพมพ

จากด, ๒๕๔๖), หนา ๓๑.

๗๘

นอกจากนกจกรรมการเรยนการสอนทสาคญอกประการหนงของการเรยน

การสอนบาลในยคปจจบนคอ การจดอบรมพเศษ (ตวเขม) กอนสอบสนามหลวงโดยม

วตถประสงคทสาคญคอ เพอใหนกเรยนเตรยมความพรอม และเกดความมนใจกอนเขาสอบ

สนามหลวง เพอปลกฝงความนยมในการศกษาภาษาบาลใหแพรหลายมากยงขน เปนตน

สานกเรยนทเปดอบรมกอนสอบบาลสนามหลวง ท มชอเสยงและ

มพระภกษสามเณรนยมสมครเขาอบรมเปนประจาทกป เชน สานกเรยนวดปากน า เขตภาษเจรญ

สานกเรยนวดอรณราชวราราม สานกเรยนวดสรอยทอง กรงเทพ ฯ สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

กรงเทพ ฯ สานกเรยนวดไรขง จงหวดนครปฐม เปนตน ซงการอบรมจะใชระยะเวลาประมาณ

๑๕-๓๐ วน รปแบบจะเปนการแนะแนว เทคนคและวธการสอบ การเปดเทปแปลภาษาบาล

เปนภาษาไทย และการใหผเขาอบรมฝกทาขอสอบ เปนตน ซงเนอหาทอบรมกจะอาศยประโยคเกง

หรอขอความทคาดวาจะออกสอบสนามหลวง เปนหลก๙๕

๕. ดานการวดผลและประเมนผล การเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนก

บาล มการวดผลในระดบชนเรยนโดยสานกเรยน สานกศาสนศกษา และโรงเรยนพระปรยตธรรม

ประจาจงหวดดาเนนการจดวดผลการเรยนชวโมงทมการเรยนการสอน แตการวดผลในลกษณะน

เปนเพยงการทดสอบความรของผเรยนเทาน น ไมไดใชในการตดสนผลการเรยนหรอเลอน

ระดบชนประโยคแตอยางใด เพราะการวดผลประเมนผลระดบประเทศทเรยกวา “การสอบบาล

สนามหลวง ” โดยกองบาลสนามหลวงเปนผดาเนนการประเมนผลการเรยน ซงปจจบนกาหนดการ

สอบบาลสนามหลวงม ดงน

๙๖

๑. ประโยค ๑-๒ ถงประโยค ป.ธ. ๕ กาหนดสอบสนามหลวงปละ ๒ ครง

และในกรณทนกเรยนรปใดสอบไมผานในครงท ๑ สามารถสอบซอมในครงท ๒ ภายในป

การศกษาเดยวกนได แตตองสอบผานวชาใดวชาหนงในการสอบครงท ๑ จงจะมสทธสอบครงท ๒

๒. ประโยค ป.ธ. ๖ ถงประโยค ป.ธ. ๙ กาหนดสอบสนามหลวงปละ

๑ ครง ถานกเรยนรปใดสอบไมผานกจะตองเขาสอบใหมในปการศกษาถดไป

การตดสนผลการเรยนจะใชผลการสอบบาลสนามหลวงเทานน กลาวคอ

ผทสอบผานประโยคบาลสนามหลวงจงจะไดเลอนชนประโยคในระดบสงขน

๙๕สานกงานเจาคณะภาค ๒, อบรมบาลกอนสนามสนามหลวง ภาค ๒, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕), หนา ๒๕๘.

๙๖เรองเดยวกน, หนา ๔-๕.

๗๙

การวดผลและประเมนผลการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล นบวาม

ความสาคญอยางยง เพราะเปนขนสดทายของกระบวนการเรยนการสอน เปนการประเมนผลการจด

การศกษาวาไดเปนไปตามวตถประสงคหรอไม เปนตน โดยการสอบวดผลจะม ๒ ระดบ คอ ในระดบ

สถานศกษา และในระดบประเทศ สวนในระดบสถานศกษาหรอโรงเรยน เปนการจดสอบวดผล

เพอเตรยมความพรอม ในการเขาสอบในระดบประเทศของผเรยน โดยครผสอนเปนผจดสอบวดผล

ลกษณะขอสอบจะอาศยแนวขอสอบของบาลสนามหลวง แตจะไมมผลในการเกบคะแนนของผเรยน

เปนแตเพยงตองการหาขอบกพรอง ของผเรยน แลวปรบใหสมบรณขนเทานน จะไมมผลตอการสอบ

ไดหรอสอบตกของผเรยนแตอยางใด ผทสอบไมผานในสนามโรงเรยน เมอแกไขขอบกพรองแลว

อาจสอบผานสนามหลวงกได

วธดาเนนการจดสอบบาลสนามหลวง

ในการดาเนนการจดสอบบาลสนามหลวงนน มขนตอนและวธการปฏบต

ทเปนแบบแผนซงไดจดทามาโดยลาดบ ดงตอไปน๙๗

๑) กองบาลสนามหลวงแตงตงคณะกรรมการออกขอสอบ

๒) กองบาลสนามหลวงจดพมพขอสอบ

๓) เจาคณะภาคแตงตงคณะกรรมการนาขอสอบจากสวนกลางไปยงสนาม

สอบบาลสนามหลวงทกแหง เฉพาะประโยค ๑-๒ - ๓- ๔ เปดสอบพรอมกนทวประเทศ สาหรบ

ป ร ะ โ ย ค ป . ธ . ๕ - ป ร ะ โ ยค ป . ธ . ๙ กา ห น ด ใ ห ม ส น า ม ส อ บ บ า ล ส น า ม ห ล ว ง เ ฉ พ า ะ

ในกรงเทพมหานครเทานน

๔) เจาคณะภาคจดสงใบคาตอบของนกเรยนไปยงกองบาลสนามหลวงทก

ชนประโยค

๕) กองบาลสนามหลวงแตงตงพระภกษทเปนครสอนพระปรยตธรรม

ซงมวฒเปรยญธรรม ๖ ประโยคขนไป เปนกรรมการตรวจขอสอบโดยนมนตคณะกรรมการไป

ประชมตรวจขอสอบพรอมกน ณ สถานท ซงแมกองบาลสนามหลวงกาหนด การตรวจขอสอบ

ในปจจบนใชเวลาอยางนอย ๓ วน

นอกจากนกระบวนการวดและประเมนผลการเรยนน นทางกองบาล

สนามหลวงไดกาหนดวนสอบ วนตรวจ และวนประกาศผลการสอบเปนประจาปทกป ดงน๙๘

การสอบประโยคบาลสนามหลวง

๙๗เรองเดยวกน, หนา ๕.

๙๘เรองเดยวกน, หนา ๑๐๖.

๘๐

สอบครงท ๑

ครงแรก ๑) สอบประโยค ป.ธ. ๖-๗ วนขน ๒-๓ คา เดอน ๓ ของทกป

๒) สอบประโยค ป.ธ. ๘-๙ วนขน ๔-๖ คา เดอน ๓ ของทกป

ครงหลง ๑) สอบประโยค ๑-๒ และ ป.ธ. ๓-๔ วนแรม ๑๐-๑๒ คา

เดอน ๓ ของทกป

การตรวจบาลในการสอบครงท ๑ ตรวจพรอมกนทกประโยค วนแรม ๒-๖ คา

เดอน ๔ ของทกป

การประกาศผลการสอบครงท ๑ วนแรม ๖ คา เดอน ๔ ของทกป

การสอบบาลครงท ๒

สอบประโยค ๑-๒ และประโยค ป.ธ. ๓-๕ วนแรม ๑๐-๑๒ คา เดอน ๕

การตรวจบาลในการสอบครงท ๒ ตรวจพรอมกนทกประโยค วนข น

๑๐ คา เดอน ๖ ของทกป

การประกาศผลการสอบครงท ๒ วนขน ๑๓ คา เดอน ๖ ของทกป

สถานทสอบประโยคบาลสนามหลวง

สา ห รบ ส ถา น ทส อ บ น น ปร ะ โยค ๑ -๒ แล ะ ป ร ะโ ยคป .ธ .๓ -๔ จะมสนามสอบกระจายไปตามจงหวดตาง ๆ ทวประเทศ สวนประโยค ป.ธ. ๕-๙ สนามสอบ

จะอยทสวนกลาง แตผเรยนทจะเขาสอบประโยค ป.ธ. ๕-๙ ตองเดนทางมาสอบทกรงเทพ ฯ เทานน โดยสอบ ณ วดทกองบาลสนามหลวงกาหนดเปนสนามสอบ เชน วดสามพระยาจะเปนสนามสอบ

ของชนประโยค ป.ธ. ๗-๙ เปนตน สาหรบผเรยนทจะสมครสอบความรบาลนน นอกจากจะสอบไดวฒบาล

ประโยคทผานมาแลว ยงตองมวฒนกธรรมกากบดวย คอ

ประโยค ๑-๒-๓ (เปรยญตร) ตองมวฒนกธรรมชนตร จงจะมสทธสอบ

ประโยค ป.ธ.๔-๕-๖ (เปรยญโท) ตองมวฒนกธรรมชนโท จงมสทธสอบ

ประโยค ป.ธ.๗-๘-๙ (เปรยญเอก) จะตองมวฒนกธรรมชนเอก จงจะม

สทธสอบ

๘๑

อนง ถากาลงสอบนกธรรมชนใดชนหนงอย กใหลงไวในชองหมายเหตวา

“กาลงสอบ น.ธ.ตร” เปนตน และเมอทราบผลการสอบธรรมแลว ตองรบแจงผลการสอบใหแมกอง

บาลทราบโดยดวน๙๙

การตรวจประโยคบาลสนามหลวง

การตรวจบาลสนามหลวง จะมขนในวนแรม ๒ - ๖ คา เดอน ๔ ของทกป

โดยขอสอบบาลทกระดบชนทวประเทศ จะนามารวมกนตรวจทศาลาอบรมสงฆวดสามพระยา

บางขนพรหม กรงเทพ ฯ โดยสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาตจะเปนผนมนตกรรมการ

ผทรงคณวฒตงแตเปรยญธรรม ๖ ประโยคขนไป ถามวฒเปนเปรยญธรรม ๕ ประโยค ตองเปน

พระราชาคณะหรอเปนพระครจากสานกเรยนตาง ๆ ทวประเทศมาตรวจ ซงคณะกรรมการเหลาน

จะผานการอบรมเกยวกบหลกการ ตรวจจากกองบาลสนามหลวงแลว ทงไดรบการแตงตงอยาง

เปนทางการ โดยทการตรวจจะเรมเวลา ๑๓.๐๐-๑๗.๐๐ น. ทกวน ในการตรวจขอสอบ จะแบง

กรรมการออกเปน “กอง” กองละ ๓ รป รวมกนตรวจ การทจะสอบผานหรอไมนน กขนอยกบ

กรรมการทง ๓ ทาน โดยใชวธ “ให” หรอ “ใหผาน” เปนหลก หากกรรมการ ๒ ใน๓ ทาน ใหผาน

กถอวาสอบได ซงการตรวจบาลสนามหลวงน จะใชเกณฑในการตรวจตามท แมกองบาล

สนามหลวงไดตงไว ดงน คอ๑๐๐

๑. การตรวจวชาบาลไวยากรณ โดยทวไปขอสอบจะมอย ทงหมด ๗ ขอ

หากนบคะแนนขอทถกกเทากบวาขอละ๑๐คะแนนแตการตรวจวชาบาลไวยากรณในการสอบบาล

สนามหลวง จะใชวธการนบคะแนนผด คอ ผด ๑-๑๕ คะแนน ให ๓ ให, ผด ๑๖-๒๐ คะแนน

ให๒ ให, ผด ๒๑-๒๕ คะแนนให ๑ ให, ผดเกน ๒๕ คะแนน ลง ๐ คอตก และนกเรยนทจะสอบ

ผานวชาบาลไวยากรณชนประโยค ๑-๒ ตองผดไมเกน ๒๐ คะแนน สวนประโยค ป.ธ.๓ตองผด

ไมเกน ๒๕ คะแนน

๒. การตรวจวชาแปลมคธเปนไทย แปลไทยเปนมคธ และสมพนธไทย โดยทวไปขอสอบบาลทออกจะมประมาณ ๑-๑.๕ หนา ใหนกเรยน แปล แตง หรอสมพนธ ตามลกษณะของวชานน ๆ ซงทง ๓ วชาน มเกณฑในการนบคะแนนผด ดงน ๑) แปลผดศพท หรอเรยกชอสมพนธผดในวภตตเดยวกน เกบ ๑ คะแนน ๒) แปลเสยสมพนธ หรอเรยกชอสมพนธ

ผดตางวภตต เกบ ๒ คะแนน ๓) แปลสบประโยค หรอสมพนธสบประโยค เกบ ๖ คะแนน แตในกรณแปลหรอสมพนธผดจนไมเปนรปจะมวธ ในการเกบคะแนนผดเพมเตม ดงน

๙๙เรองเดยวกน, หนา ๙๖-๙๗.

๑๐๐เรองเดยวกน, หนา ๑๑๗-๑๒๒.

๘๒

คอถาประโยคยาวไมเกน ๑ บรรทด นบเปนผด ๖ คะแนน, ไมเกน ๒ บรรทด ผด ๑๒ คะแนน,ไมเกน ๓ บรรทด ผด ๑๘ คะแนน, ถายาวเกนกวา ๓ บรรทด ผดเกน ๑๘ คะแนน และเม อนบคะแนนท เกบแลวรวมกนเขา มวธในการให ดงน ผด ๑-๖ให ๓ให, ผด ๗-๑๒ ให ๒ ให, ผด ๑๓-๑๘ ให ๑ ให, ถาผดเกน ๑๘ ลง๐ ทงหมด และนกเรยนผสอบได ๒ ใหเทานน จงจะสอบผาน ๓. การตรวจวชาบรพภาค ซงเปนวชาเกยวกบการวางรปหนงสอราชการ

หรอหนงสออน ๆ เชน โคลง ฉนท กาพย กลอน เปนตน การปรบและการเกบคะแนนผดม ดงน

ผดอกษร ๑ ตว เกบ ๑ คะแนน, ผดยอหนา ๑ แหง เกบ ๒ คะแนน, ผดวรรคตอนถงเสยรปหรอเสย

ความ ๑ แหง เกบ ๑ คะแนน, แตถาวางรปจดหมายราชการผดลกษณะทงหมด ถอวาสอบตก

เมอรวมคะแนนไดเกน ๑๒ คะแนนถอวา ตก

นอกจากจะใชเกณฑในการตรวจตามท แม กองบาลสนามหลวงได

ประกาศไวแลว ยงตองใชดลยพนจของกรรมการอกดวย คอ จะเปดโอกาสใหกรรมการตรวจ

เพอพจารณาขอสอบของนกเรยน ๓ ลกษณะ คอ บรบท ภม และเนอหา ซงนบเปนวาการยดหยน

ในการตรวจไดอยางมาก อนง เกณฑการตรวจขอสอบบาลสนามหลวงน ไดประกาศใชมาตงแต พ.ศ. ๒๔๘๗ จนถงปจจบนยงไมมการเปลยนแปลงแตอยางใด การสอบบาลสนามหลวงนน สาหรบชนประโยค ๑-๒ ถงประโยค ป.ธ.๕ มตมหาเถรสมาคม ครงท ๒๖/๒๕๔๗ เรองการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลของคณะสงฆ

มความเหนวา หากไมผานวชาใดวชาหนง จะตองสอบแกตวในวชานน และถายงไมผานอก

กจะตองเขาสอบใหมทกวชาในปตอไป สวนชนประโยค ป.ธ.๖-๙ ตองสอบใหผานตามเกณฑ

จงจะถอวาสอบได ไมมการสอบแกตวในปนน

การตรวจบาลสนามหลวงนน มเกณฑการตรวจทคอนขางจะแตกตางจาก

การตรวจขอสอบในวงการศกษาทว ๆ ไป คอ ในขณะทการตรวจขอสอบในการศกษาทวไปจะ

ตรวจขอถก และใหคะแนน หากทาขอสอบถกตองไดคะแนนอยในเกณฑทจะสอบผาน กถอวา

สอบผาน เชน คะแนนรอยละ ๕๐ ขนไป เปนตน ซงจานวนคะแนนทถอวาเปนเกณฑการสอบไดนน

สามารถคดเปนรอยละจากขอสอบทงหมดในวชานน ๆ ได แตการตรวจขอสอบบาลสนามหลวง

จะตางกน คอ จะตรวจขอผด และนบคะแนนผดเปนเกณฑในการสอบผาน เชน วชาแปลมคธเปน

ไทย ทมเกณฑในการตรวจวา ผด ๑-๑๒ คะแนน ถอวาสอบได ผด ตงแต ๑๓ คะแนนขนไป ถอวา

สอบตก เปนตน ซงคะแนนทถอวาเปนเกณฑในการสอบไดน ไมสามารถนามาคดเปนรอยละ

๘๓

จากคะแนนจานวนขอสอบทงหมดได ดงนน ผเขาสอบบาลสนามหลวงตองรอบคอบเปนพเศษ

เพราะหากผดแมเพยง ๓ คา กอาจตกได

หลกฐานแสดงวฒการศกษา

กองบาลสนามหลวง กาหนดหนงสอสาคญ อนเปนหลกฐานแสดงวฒ

การศกษาประปรยตธรรม สาหรบพระภกษสามเณรผสอบไดประโยคบาลสนามหลวงชนประโยค

ตาง ๆ ดงตอไปน๑๐๑

๑. ประกาศนยบตร เปนเอกสารแสดงวฒการศกษาทมอบใหแกผสอบได

ชนประโยค ๑-๒ ถงชนประโยค ป.ธ. ๘ มความแตกตางกน ดงน

๑.๑ ประกาศนยบตรสาหรบผ สอบไลไดประโยค ๑-๒ ออกใหโดย

แมกองบาลสนามหลวง และผอานวยการสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต (มลายมอชอแมกอง

บาลสนามหลวง และผอานวยการสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาตประทบไวเปนสาคญ)

๑.๒ ประกาศนยบตรสาหรบผสอบไลไดประโยค ป.ธ.๓ ถงประโยค

ป.ธ. ๘ ออกใหโดยแมกองบาลสนามหลวง และนายกรฐมนตรหรอรฐมนตร ทก ากบดแล

สานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต (มลายมอชอแมกองบาลสนามหลวง และนายกรฐมนตรหรอ

รฐมนตรทกากบดแลสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาตประทบไวเปนสาคญ)

๒. ปรญญาบตร เปนเอกสารแสดงวฒการศกษาทมอบใหแกผสอบไดชน

ประโยค ป.ธ.๙ ออกใหโดยแมกองบาลสนามหลวง และนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรทกากบดแล

สานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต (มลายมอชอแมกองบาลสนามหลวง และนายกรฐมนตรหรอ

รฐมนตรทกากบดแลสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาตประทบไวเปนสาคญ)

ในการจดการเรยนการสอนจนถงการวดผลประเมนของการศกษาฝาย

พระปรยตธรรมแผนกบาลน มท งความสมพนธกนและการแยกสวนกน ระหวางสานกเรยน

และกองบาลสนามหลวง ดงปรากฏตามแผนภมท ๒.๓ ดงน

๑๐๑เรองเดยวกน, หนา ๕.

๘๔

ความสมพนธระหวางการเรยนและการสอบบาลสนามหลวง๑๐๒

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

แผนภมท ๒.๓ แสดงความสมพนธระหวางการเรยนและการสอบบาลสนามหลวง

โรงเรยนพระปรยตธรรมแตละแหง มเจาอาวาสเปนผบรหารสงสด เรยกวา “เจาสานก

เรยน” หรอ “เจาสานกศาสนศกษา” และมอาจารยใหญทาหนาทดแลเกยวกบการศกษาโดยตรง

การบรหาร และการจดการเรยนการสอนในแตสานกเรยนจะมความเปนอสระ ไมขนตรงตอกอง

บาลสนามหลวง แตจะมความสมพนธกนโดยผานการสอบโดยมสานกงานพระพทธศาสนา

แหงชาตเปนผประสานงาน และชวยอานวยความสะดวกเกยวกบการเรยนการสอน และการสอบ

๑๐๒สมชาย ไมตร, การศกษาของพระสงฆในประเทศไทย, (กรงเทพมหานคร : รายงานการวจย

สานกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต, ๒๕๓๙), หนา ๓๑-๓๒.

สานกเรยน

การเรยนการสอน

สานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

การสอบวดผล

กองบาลสนามหลวง

๘๕

จากลกษณะการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสนามหลวง จะเหนไดวา สานก

เรยนแตละแหงไมไดดาเนนการในการจดการศกษาแบบครบวงจร ทงการเรยนการสอน และการ

สอบวดผลของการศกษา แตมหนาทเพยงเตรยมความรแกพระภกษสามเณร สาหรบเตรยมตวเขา

สอบบาลสนามหลวงเทาน น ระบบการจดการศกษาเชนน คลายกบการจดสอบเทยบความร

ของกรมการศกษานอกโรงเรยนในปจจบน

สรปการจดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาลในสมยปจจบนไดวา ๑๐๓

มหลายปจจยททาใหการศกษาในแผนกน ไมคอยจะกาวหนาไปสเปาหมายของ

การจดการศกษาตามทตองการได แตกลบอยในสภาพททรงตว และรอวนทรดลงเรอย ๆ ปจจยทวา

เชน หลกสตรทใชในการเรยนการสอนในปจจบน กเปนหลกสตรเกา ไมไดรบการปรบปรง

ใหเขากบยคสมยและผเรยน วธการเรยนการสอนกเนนการจาเนอหาเปนหลก มากกวาวธการ

อน ๆ ซงทาใหผ เรยนทมความสามารถทางความจานอย หมดความอดทนและเบ อหนาย

ตอการศกษา ทสดกจะหนไปหาการศกษาแผนกอน หรอสกขาออกไป

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลในปจจบน มองคกรของคณะสงฆไทย คอกองบาลสนามหลวง

ทาหนาทหลกในการบรหารการศกษาอยางเปนระบบ และมกฎเกณฑ และระเบยบในการปฏบต

มากกวาในยคสมยทผานมา แตผลสมฤทธทางการศกษาอยในเกณฑ ทตองรบปรบปรง เพราะใน

แตละปมจานวนผสอบไดนอย มนกเรยนสอบตกจานวนมากเชนในป พ.ศ. ๒๕๕๓ มนกเรยน

คงสอบทงหมด ๒๑,๑๓๙ สอบได ๓,๒๓๔ สอบตก ๑๒.๕๓๘ มผเรยนสอบไดเฉลยทกระดบ

ชนเพยงรอยละ ๑๕.๓๐ เทาน น และพระภกษสามเณรทศกษาในแผนกน มจานวนทลดลงไป

เรอย ๆ ทงน เพราะขาดความเชอมนในการศกษาแผนกน วาจะศกษาไปเพออะไร ทงยงตองใช

ความเพยรพยายามในการเรยนสง และใชเวลานานกวาทจะจบการศกษาชนสงสด

ครผสอนในแผนกนยงมจานวนไมเพยงพอ บางรปตองทาหนาทสอน และเรยน

ควบคกนไปดวย ใชระบบแบบพสอนนอง ไมมความรและประสบการณในการสอน จงทาให

ผลสมฤทธของการศกษาแผนกนอยในเกณฑทต า

๑๐๓เรองเดยวกน, หนา ๒๘๕.

๘๖

สอการเรยนการสอน คอตาราและครสอนเปนหลก สอสมยใหมทชวยสนบสนน

การเรยนการสอนมไมเพยงพอกบความตองการของครผสอน และนกเรยน ทาใหการเรยนการสอน

ขาดความนาสนใจ และสนเปลองเวลามาก กวาจะอธบายเนอหาใหนกเรยนเขาใจได

การวดและประเมนผล จะวดความจาเปนหลกมากกวาการคดวเคราะห และการ

นาไปประยกตใช และการออกขอสอบกเปนชดเดยวกนทงหมดในแตละระดบชน ไมไดมการ

คานงถงความแตกตางของผเรยน

ดวยปจจยหลก ๆ เหลาน จงทาใหผลสมฤทธทางการศกษาแผนกบาล อยในเกณฑ

ทต า และในอนาคตบคลากรท เขามาเรยนในแผนกนอาจจะลดลงไปเรอย ๆ หากยงไมม

การปรบปรงเปลยนแปลงการจดการศกษาใหเขากบยคสมย และเปนประโยชนกบตวผเรยน

ใหไดมากทสด

๒.๓ สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑. การกอตงสานกเรยน

ระยะแรกวดโมลโลกยารามในยคตนแหงกรงรตนโกสนทร เคยเปนสานกเรยน

ทมการเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาลแบบสอบดวยปากเปลามาแลว ปรากฏวามผสอบไดหลาย

ทาน เชน พระธรรมเจดย (อย เปรยญธรรม ๔ ประโยค) และพระนกรมมน (ช เปรยญธรรม ๘

ประโยค) โดยเฉพาะเจาอาวาสรปท ๓ คอ เจาประคณสมเดจพระพทธโฆษาจารย (ฉม) ผแตงคา

ถวายพระพรพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ซงขนตนดวยคาวา ย ย เทวมนสสาน

เปนผโดดเดนในทางบาลยง ตอมาเมอมการปรบปรงการศาสนศกษาแนวใหม โดยตงหลกสตร

นกธรรมช นตร โท และ เอกข น เ รมสอบมาต งแต ป พ .ศ . ๒๔๕๕ - ๒๔๖๕ ตามลาดบ

และเปลยนแปลงวธการสอบบาลจากปากเปลามาเปนการสอบแบบขอเขยน ซงเรมแตป พ.ศ.

๒๔๕๖ เปนตนมา ครงมาถงป พ.ศ. ๒๔๖๙ จงมผสอบชนประโยค ป.ธ. ๙ ไดเปนปแรกวดโมล

โลกยารามไดรบภาระจดการศกษาพระปรยตธรรมตามแนวใหมทง ๒ แบบโดยเรมแรกสานกเรยน

วดมหาธาตไดมอบใหพระประสทธศลคณ (จอย เปรยญธรรม ๔ ประโยค แบบสอบดวยปากเปลา)

นาพระเปรยญธรรมสานกเรยนวดมหาธาตมาดาเนนการสอนเรมเมอ ป พ.ศ. ๒๔๖๐ และใหสานก

เรยนวดโมลโลกยารามเขาสอบในนามสานกเรยนวดมหาธาต ระยะแรกผลการเรยนยงไมเดนชดนก ครนปพ.ศ. ๒๔๖๓โปรดใหพระประสทธศลคณยายมาครองวดโมลโลกยาราม

นบแตนนทานไดจดการศกษาทง ๒ แผนกอยางเขมแขง โดยสอนเองบาง จดพระเปรยญรปอนชวย

สอนบาง กลาวไดอกอยางหนงวา ตงโรงเรยนพระปรยตธรรมขนเปนหลกฐาน มพระภกษ และ

สามเณรสอบนกธรรม และบาลไดในสนามหลวงมากขนตามลาดบ จากหลกฐานในแถลงการณ

คณะสงฆ พ.ศ. ๒๔๖๑ - ๒๔๗๖ มผสอบไดนกธรรมชนตร-เอก รวม ๑๙ รป สอบบาลไดชน

๘๗

ประโยค ป.ธ.๓-๕ ไดรวม ๒๓ รป มพระปลดละมย โกวโท ตอมาทรงตงเปน พระมหาละมย เปน

รปหนงในจานวนนน และพระมหาละมย ภายหลงสอบไดชนประโยค ป.ธ. ๗ ไดเปนกาลงสาคญ

ในการจดการศกษาเปนอยางยงเพราะเปนครสอนนกธรรมและบาลประจาสานกศาสนศกษา

วดโมลโลกยาราม มศษยททานสอนเปนพยาน คอ พระมหาชาล อนตตโร ป.ธ.๓ (พระครสงวรโมล

เจาอาวาสวดโมลโลกยาราม) พระมหาละมยไดเปนกาลงสาคญของวดโมลโลกยาราม และเปน

กาลงสาคญของสานกเรยนวดมหาธาตเพราะเปนครสอน ชน ป.ธ. ๔-๖ ในมหาธาตวทยาลย ถอวา

เปนผลผลตทสาคญของพระประสทธศลคณผวางรากฐานการศาสนศกษาไว ตอมา พ.ศ. ๒๔๙๖

พระมหาละมยไดรบพระราชทานสมณศกดเปนพระราชาคณะชนสามญท พระสขมธรรมาจารย ใน

นามอาจารยประจามหาธาตวทยาลย โดยมไดเปนผชวยเจาอาวาสหรอตาแหนงทางการปกครองใด

เลย ครน พ.ศ. ๒๔๙๙ จงโปรดใหยายไปครองวดหงสรตนาราม สวนพระมหาชาล ผเปนศษยได

เปนเจาอาวาสและเปนพระครสงวรโมลไดจดการศกษาตอมาไมลดละสามารถมศษยสบทอดได

เชน พระมหาโสม ป�ญาวฑโฒ ป.ธ. ๗ กเรยนทวดโมลโลกยาราม เขาสอบในนามสานกเรยนวด

มหาธาต ครนป ๒๕๐๖ พระมหามา ปสโต สอบไดชนประโยค ป.ธ. ๙ นบเปนเปรยญธรรม ๙

ประโยค รปแรกของวดโมลโลกยาราม๑๐๔

๒. ระยะตงเปนสานกเรยน

ครนเมอ พ.ศ. ๒๕๑๔ พระครสงวรโมล ลาออกจากตาแหนงเจาอาวาส

พระมหาโสม ป�ญาวฑโฒ ป.ธ. ๗ ไดรบตาแหนงเจาอาวาสสบแทน และไดรบพระราชทานสมณ

ศกดเปนพระราชาคณะชนสามญทพระรตนมน นบตงแตรกษาการเจาอาวาสเปนตนมา ไดเปน

ภาระดาเนนการตอโดยปรบปรงระบบการเรยนการสอนใหดขน พรอมไดจดสรางโรงเรยนพระ

ปรยตธรรมขน ๑ หลง เปนอาคารตก ๒ ชน กวาง ๘ เมตร ยาว ๒๘ เมตร มมขยนกลาง ๕ เมตร

เสรจลงในป ๒๕๒๑ ครนป ๒๕๒๕ พระมหาฉลาด ปร�ญาโณ สอบชนประโยค ป.ธ. ๙ ได

การเรยนการสอนในสานกศาสนศกษาแหงน ทางสานกจดการกนเอง แลวสงนกเรยนเขาสอบ

ในนามสานกเรยนวดมหาธาต เมอไดปรบปรงสานกศาสนศกษาดขนแลว จงดาเนนการขอแยกตง

เปนสานกเรยนพระปรยตธรรม เพอจาทาใหสานกเรยนมความเจรญมนคงยงขน เพราะวดอน ๆ

ทเคยขนตอสานกเรยนวดมหาธาตตางแยกตงเปนสานกเรยนตามลาดบจนหมดแลว โดยไดยน

เรองราวขอจดตงสานกเรยนผานเจาคณะผปกครองคณะสงฆตามลาดบ ถงกรมการศาสนาเมอ

วนท ๒๕ มกราคม ๒๕๓๔ กรมการศาสนาไดนาเสนอมหาเถรสมาคม ในคราวประชมครงท ๒๐/

๑๐๔สานกเรยนวดโมลโลกยาราม, วนฉลองเปรยญธรรม ป ๒๕๕๓, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

บรษทสหธรรมกจากด, ๒๕๕๓), หนา ๑๕-๑๗.

๘๘

๒๕๓๔ วนท ๙ สงหาคม ๒๕๓๔ ทประชมมมตอนมตใหจดตงเปนสานกรเรยนตามทขอ กรมการ

ศาสนาไดแจงเจาอาวาสวดโมลโลกยาราม เมอวนท ๙ กนยายน ๒๕๓๔ เมอวดโมลโลกยารามไดเปนสานกเรยนแลว พระรตนมน (โสม ป�ญาวฑโฒ

ป.ธ. ๗ ) เจาอาวาสจงมฐานะเปนเจาสานกเรยนรปแรก และไดแตงตงพระมหาฉลาด ปร�ญาโณ

ป.ธ. ๙ เปนอาจารยใหญรปแรก ในปแรกทสงนกเรยนเขาสอบในนามสานกเรยนวดโมลโลยาราม

คอ เมอป พ.ศ. ๒๕๓๕ มผสอบไดพอสมควร และเปนนมตหมายอนดยงท สามเณรประยร

ปอมสวรรณ สอบไดชนประโยค ป.ธ. ๙ และไดรบพระบรมราชปถมภอปสมบทเปนนาคหลวงรป

แรกของสานกเรยนวดโมลโลกยาราม จากนนการเรยนการสอนและผลการสอบอยในระดบทนา

พอใจเพยงระยะหนง ครนป พ.ศ. ๒๕๓๘ ผลการสอบลดลงอยางนาวตก เพราะมผสอบไดเพยง ๓

รป และปตอมาสอบไดเพยง ๒ รป ทงนคงเปนเพราะพระภกษสามเณรหนไปสนใจการศกษา

แผนกสามญมากกวาการเรยนบาล ท งเจาสานกเรยนเรมอาพาธและมรณภาพลง เม อวนท ๘

กนยายน ๒๕๓๙ แมพระศรปรยตยาภรณ (ฉลาด ปร�ญาโณ) ซงเปนผรกษาการแทนเจาอาวาส

และรกษาการแทนเจาสานกเรยนจะต งใจรบภาระอยางเตมท แตกอาพาธซ าอกจงเปนเหตให

ผลการเรยนขาดประสทธภาพ๑๐๕

๓. ระยะปรบปรงสานกเรยน

ครนวนท ๖ กรกฎาคม ๒๕๔๐ พระเทพปรยตสธ (วรวทย คงคป�โญ ป.ธ. ๘)

วดมหาธาตไดนาคณะพระภกษสามเณรอนจร จานวน ๑๙ รป มาครองวดโมลโลกยาราม

ซงนบเปนเจาสานกเรยนรปท ๒ ไดแตงตงพระมหา สมจตร สมจตโต ป.ธ. ๙ เปนอาจารยใหญ

พระมหาธรพงษ วร�� ป.ธ. ๗ เปนเลขานการเจาสานกเรยน ในปแรกคงจดการเรยนการสอน

ตงแตชน ประโยค ๑-๒ ถง ป.ธ. ๗ สวนประโยค ป.ธ. ๘,๙ ใหไปเรยนทโรงเรยนพระปรยตธรรม

ของคณะสงฆ ณ วดสามพระยา สงนกเรยนเขาสอบในป ๒๕๔๑ สงนกเรยนเขาสอบในป ๒๕๔๑

ทงหมด ๓๑ รปสอบได ๑๔ รป พระมหาบญเฮง ป�ญาสร สอบไดชนประโยค ป.ธ. ๙ จงทาให

สานกเรยนเรมกลบมามประสทธภาพขน ครนตนป ๒๕๔๑ ไดกาหนดใชนโยบาย และแผนงานปรบปรงสานกเรยน

เปนพเศษโดยเฉพาะไดนานกเรยนชนตนไปเรยน ณ ศนยสงฆศาสนธารง ซงตงอยท ตาบลนนทร

อาเภอกบนทรบร จงหวดปราจนบรเพอทดสอบ สวนทสานกเรยนคงสอนตงแตชนประโยค ๑-๒

ถง ประโยค ป.ธ. ๘ สวนประโยค ป.ธ. ๙ คงไปเรยนทสานกเรยนสวนกลางของคณะสงฆตามเดม

ครนตนป ๒๕๔๒ จากการทนานกเรยนไปเรยนท ศนยสงฆศาสนธารง น นมผลดอยางยง

๑๐๕เรองเดยวกน, หนา ๑๗-๑๘.

๘๙

จงกาหนดใหศนยสงฆศาสนธารง เปนสาขาของสานกเรยนวดโมลโลกยาราม และไดแตงตงพระ

มหาสทศน วรทสส ป.ธ. ๙ เปนรองอาจารยใหญ พรอมทงเปดสอนประโยค ป.ธ. ๙ เพมข ครนตนป ๒๕๔๔ ไดแตงตงใหพระมหาประกอบ วรวฑฒ ป.ธ. ๙ ครประจา

ชน ป.ธ. ๗ เปนผชวยเลขานการเจาสานกเรยน ตอมาตนป ๒๕๔๕ ไดแตงต งให พระศรสธรรมโมล (สมจตร สมจตโต

ป.ธ. ๙) เปนผชวยเจาสานกเรยน พระมหาสทศน วรทสส ป.ธ. ๙ รองอาจารยใหญ เปนอาจารย

ใหญสานกเรยน พระมหาชยณรงค วร�ชโย ป.ธ. ๙ ครประจาชน ป.ธ. ๓ และพระมหาสมคร

วรปณโณ ป.ธ. ๙ ครประจาสาขาศนยสงฆศาสนธารงเปนรองอาจารยใหญสานกเรยน๑๐๖

๔. การปรบปรงพฒนาสานกเรยน

ในการปรบปรงพฒนาการศกษาคงถอแผนกบาลเปนหลก ซงมาการปรบปรง

พฒนาอยางตอเนองมาตงแตป ๒๕๔๑ และสอนครบทกชนในปในป ๒๕๔๒ สวนการอบรม

บาลกอนจดสอบอบรมเฉพาะช นประโยค ๑-๒ และช นประโยค ๓ ,๔ ,๕ มาทกปเรมต งแต

ป ๒๕๔๒ สวนนกธรรมน นไดทาการสอนตามปกตมาแตป ๒๕๔๒ เชนเดยวกน และเรมม

การอบรมกอนสอบแตป ๒๕๔๔ เปนตนมา ๕. นโยบายสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

พระเทพปรย ตส ธ เจาสานกเรยน (๒๕๔๑) กลาวไววา โดยทสมเดจ

พระสงฆราชสกลมหาสงฆปรนายก ทรงมพระบญชาแตงตงใหขาพเจาดารงตาแหนง “เจาอาวาสวด

โมลโลกยาราม” ซงมผลใหตองดารงตาแหนง “เจาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม” อกตาแหนงหนง

ขาพเจาพจารณาเหนวา สานกเรยนวดโมลโลกยาม เปนสานกเรยนขนาดเลกทงหยอนคณภาพ

และประสทธภาพลงเกอบตดลบ เพราะพระภกษสามเณรในวดผอยในวยเรยน สนใจเรยนแต

สายสามญมไดใฝเรยนพระปรยตธรรมทงสานกเรยนเองกขาดบคลากร และนโยบายบรหาร

ทชดเจน

ดง น น เพอการปรบปรงพฒนาสานกเรยนใหมคณภาพ และประสทธภาพ

ขนตามลาดบ จนเตบโตข นเปนสานกเรยนขนาดกลางตามมโนปณธาน จงกาหนดนโยบาย

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม ดงน

๑๐๖เรองเดยวกน, หนา ๑๙.

๙๐

๑. สานกเรยนจะจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรม และแผนกบาล

ตามหลกสตรนกธรรม และบาลของคณะสงฆเปนหลก และจะจดตงสาขาของสานกเรยนข น

ในสวนภมภาคตามทเหนสมควร

๒. สานกเรยนจะสงเสรมผเ ปนครสอน และพระภกษสามเณรผสอบได

ชนประโยค ป.ธ. ๙ ใหเรยนสายสามญในระดบปรญญา

๓. สานกเรยนจะกาหนดแผนงานใหสอดคลองกบนโยบายน

๔. สานกเรยนจะปรบปรงภารกจเปน ๒ ระยะ คอ

๔.๑ ระยะสน แตเรมแรกถงปการศกษา ๒๕๔๓ จะเพมจานวนนกเรยน

ใหมากขนและปรบปรงการเรยนใหดขนตามลาดบ

๔ .๒ ระยะยาว ทกปไปจะใชจ านวนนกเรยนปการศกษา ๒๕๔๓

เปนเกณฑกลางควบคมจานวนนกเรยนไมใหต าหรอสงข นเกน ๑๕ รป ปรบปรงการเรยน

การปกครองนกเรยนและอน ๆ ใหสานกเรยนมคณภาพสงขนในทกดาน และใหนกเรยนสอบได

มเปอรเซนตสงกวาเปอรเซนตของป ๒๕๔๔

๕. สานกเรยนจากาหนดภาคเรยนเปน ๒ ภาค คอ ภาคปกตและภาคพเศษ

ตามทจะกาหนดในแผนงาน หรอตามทเจาสานกเรยนจะสงการ

๖. สานกเรยน

๖.๑ จะจดหาและรบนกเรยนตามความเหมาะสม

๖.๒ จะจดหาทพกอาศยใหเพยงพอแกจานวนนกเรยน

๖.๓ จะจดหาสถานทเรยนใหเพยงพอแกชนเรยน

๖.๔ จะจดหาอปกรณสานกเรยนใหเหมาะสมแกการบรหาร

๖.๕ จะจดหาทนใชจายประจาปใหเพยงพอแกการบรหาร

๖.๖ จะจดตงกองทนการศกษาขนเปนหลก

๖.๗ จะใหสวสดการแกนกเรยนตามความเหมาะสม

๖.๘ จะจดนตยภตถวายแกบคลากรตามทกาหนดในแผนงาน

๖.๙ อาจชวยเหลอคาเลาเรยนแกผเขาเรยนสายสามญในระดบปรญญา

๖.๑๐ จะจดงานฉลองเปรยญธรรม และมอบทนการศกษาแกผสอบไดบาล

ชนตาง ๆ เฉพาะผทยงเออเฟอตอสานกเรยนเปนประจาทกป

๖.๑๑ จะยกยองเชดชครผมอายมากใหเปน “ครอาวโส”

๖. ในปการศกษา ๒๕๔๑ เจาสานกเรยนจะกาหนดแผนงาน และสงการ

ดวยวาจา เพอทดลองการปฏบตกอน และในปการศกษา ๒๕๔๒ จงจะกาหนดแผนงานเปนลาย

๙๑

ลกษณอกษรเฉพาะแผนงานหลก สวนแผนงานยอยอาจกาหนดเสรมเฉพาะป หรอตามควร

แกกรณ๑๐๗

๖. สมฤทธผลการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

สมยพระพรหมกว (วรวทย คงคป�โญ ป .ธ. ๘) อดตเจาสานกเรยนวด

โมลโลกยารามรปท ๒ (พ.ศ.๒๕๔๐ - ๒๕๕๔)ไดเขามาเปนผบรหารสานกเรยน ดวยความร

ความสามารถ และการสงเสรมการศกษาแผนกนอยางจรงจง จนทาใหสานกเรยนวดโมล

โลกยารามประสบความสาเรจในการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ไดอยางดเยยม

ทงดานจานวนนกเรยนทสอบผานเกณฑสนามหลวงในแตละป ซงมจานวนทสง นกเรยนทสอบ

ผานชนเปรยญธรรม ๙ ประโยค และนกเรยนท ไดรบทนเลาเรยนหลวงของคณะสงฆไทย

ในแผนกบาล ดงปรากฏตามตารางท ๒.๖ ดงตอไปน

ตาราง ๒.๖ ยอดจานวนนกเรยนทสอบผานพระปรยตธรรมแผนกบาลในแตละป๑๐๘

ท พ.ศ. เขาสอบ สอบได คดเปนรอยละ

๑. ๒๕๔๑ ๓๑ ๑๔ ๔๕.๑๖

๒. ๒๕๔๒ ๖๓ ๓๔ ๕๓.๙๗

๓. ๒๕๔๓ ๙๒ ๕๗ ๖๑.๙๖

๔. ๒๕๔๔ ๑๑๐ ๗๖ ๖๙.๐๙

๕. ๒๕๔๕ ๑๑๐ ๘๐ ๗๒.๗๓

๖. ๒๕๔๖ ๑๑๕ ๘๙ ๗๗.๓๙

๗. ๒๕๔๗ ๑๐๔ ๘๔ ๘๐.๗๗

๘. ๒๕๔๘ ๑๐๙ ๘๕ ๗๗.๙๘

๙. ๒๕๔๙ ๑๐๘ ๗๗ ๗๑.๓๐

๑๐. ๒๕๕๐ ๑๐๕ ๘๒ ๗๘.๑๐

๑๑. ๒๕๕๑ ๙๖ ๖๓ ๖๕.๖๓

๑๐๗เรองเดยวกน, หนา ๒๒-๒๓.

๑๐๘แมกองบาลสนามหลวง , สา นกงานแมกองบาลสนามหลวง . [ออนไลน]. แหลงท มา :

http://www.infopali.net/ [๒๐ต.ค.๒๕๕๔].

๙๒

๑๒. ๒๕๕๒ ๑๐๕ ๗๓ ๖๙.๕๒

๑๓. ๒๕๕๓ ๑๑๗ ๘๑ ๖๙.๒๓

๑๔. ๒๕๕๔ ๑๓๕ ๑๐๒ ๗๕.๕๕

รวม ๑๔๐๐ ๙๙๗ ๗๑.๒๑

สานกเรยนวดโมลโลกยารามนอกจากจะมยอดของนกเรยน ทสอบผานพระปรยตธรรม

แผนกบาลของสนามหลวงในแตละป ซงรวมทกชนประโยคไดเ ปนจานวนมาก ดงกลาวแลว

เฉพาะในชนเปรยญธรรม ๙ ประโยคซงถอวาเปนชนสงทสดของการศกษาแผนกน ทางสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม ก มนกเรยนท สอบผานในแตละปอยในเกณฑท นาพอใจเปนอยางมาก

ดงปรากฏตามตารางท ๒.๗ ดงน

ตาราง ๒.๗ แสดงยอดจานวนนกเรยนทสอบไดชนประโยค ป.ธ. ๙๑๐๙

ท ชอ ฉายา นามสกล สอบได พ.ศ.

๑. พระมหาบญเฮง ป�ญาสร ทอทศ ๒๕๔๑

๒. พระมหาเจรญสข คณวโร วงเวยน ๒๕๔๓

๓. พระมหาปยวฒน อภวฒโฑ พนธมาศ ๒๕๔๓

๔. พระมหาประกอบ วรวฑฒ เจรญทศน ๒๕๔๓

๕. สามเณรวเชยร เตสะ ๒๕๔๓

๖. พระมหาชยณรงค วร�ชโย เทศสาย ๒๕๔๔

๗. พระมหาสมคร วรปณโณ ศรบรณ ๒๕๔๔

๘. พระมหาประเวศ สรจนโท แองสธา ๒๕๔๔

๙. พระมหาเลอเดช วรวโส วงศศรชา ๒๕๔๔

๑๐. สามเณรอดม นพนธ ๒๕๔๔

๑๑. พระมหาชยวฒน ญาณธโร ประสานพนธ ๒๕๔๕

๑๒. พระมหาสมศกด ชยธมโม ศรบรบรณ ๒๕๔๕

๑๐๙เรองเดยวกน, หนา ๖๒-๖๓.

๙๓

๑๓. พระมหาคมกฤษณ อสญาโณ เตมสายทอง ๒๕๔๖

๑๔. สามเณรเดชอดม แสงบญ ๒๕๔๗

๑๕. พระมหาประดษฐ ธมมกาโม บอชน ๒๕๔๘

๑๖. พระมหาสองสน ธมมรโต จาเรญ ๒๕๔๘

๑๗. พระมหาพรพทกษ วรทกโข สขร ๒๕๔๘

๑๘. สามเณรสงหทย สมคนล ๒๕๔๘

๑๙. พระมหาเกษมณ เตชป�โญ ออนขนธ ๒๕๔๙

๒๐. พระมหาสมพงษ โฆสตธมโม เวยงแก ๒๕๔๙

๒๑. สามเณรสมนก แดงเรองรมย ๒๕๔๙

ตาราง ๒.๗ (ตอ)

ท ชอ ฉายา นามสกล สอบได พ.ศ.

๒๒. พระมหาธรสข ธมมสาโร อปไชย ๒๕๕๐

๒๓. พระมหาโกสมญ วรโกวโท บญสาร ๒๕๕๐

๒๔. พระมหาวเชยร วรคโณ คณสมบต ๒๕๕๐

๒๕. พระมหาอภลกษณ ป�ญาวโร พาด ๒๕๕๐

๒๖. พระมหาวทยาเชฏฐ วรธมโม รอดทอง ๒๕๕๑

๒๗. พระมหาสราคม ฐานยตโต สรวงศ ๒๕๕๑

๒๘. พระมหาไพรสณฑ วราสโย ยนด ๒๕๕๑

๒๙. พระมหาอนยต อนทป�โญ แทนหอม ๒๕๕๒

๓๐. พระมหาชยณรงค ชนวโร คณาพนธ ๒๕๕๓

๓๑. พระมหาบญลอ ปณณโก อปลา ๒๕๕๓

๓๒. พระมหาสมบรณ ภททวโร เจรญทศน ๒๕๕๔

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล เปนการศกษาทอยในพระบรมราชปถมภ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ฯ ทรงเลงเหนความสาคญของการศกษาในแผนกน ทรงมแนวคด

๙๔

ในการทานบารงการศกษาแผนกนใหเจรญรงเรองยงขน พระองคทรงพระราชทานทนเลาเรยน

หลวงสาหรบพระสงฆไทยแผนกบาล โดยกองบาลสนามหลวงจะเปนผพจารณาคดเลอกนกเรยน

ทสอบผานเกณฑของสนามหลวงในแตละป และมผลการสอบอยในระดบทดมาก ใหเปนผไดรบ

ทนในแตละระดบชนซงประกอบดวยทนสาหรบเรยนตอในระดบชน ป.ธ. ๕ ถง ป.ธ. ๙

สานกเรยนวดโมลโลกยารามเอง กมนกเรยนท มผลการสอบในระดบท ดมาก

และไดรบการคดเลอกจากกองบาลสนามหลวง ใหไดรบทนเรยนตอในชนประโยคดงกลาว

ในแตละป ดงปรากฏตามตารางท ๒.๘ ดงน

ตาราง ๒.๘ แสดงจานวนนกเรยนทไดรบทนเลาเรยนหลวงแผนกบาล๑๑๐

ท ชอ ฉายา นามสกล ทน พ.ศ.

๑. พระมหาชยณรงค ชนวโร คณาพนธ ป.ธ. ๕ ๒๕๔๗

๒. สามเณรมงคลวฒนา บญเยยม ป.ธ. ๕ ๒๕๔๗

๓. พระมหาวงกฏ กจจกาโร ป.ธ. ๖ ๒๕๔๗

๔. พระมหาสกล เขมจตโต ป.ธ. ๖ ๒๕๔๗

๕. พระมหาสราคม ฐานยตโต สรวงศ ป.ธ. ๖ ๒๕๔๗

๖. สามเณรอานาจ จอกนาค ป.ธ. ๖ ๒๕๔๗

๗. พระมหาธรสข ธมมสาโร อปไชย ป.ธ. ๗ ๒๕๔๗

๘. สามเณรสาเรจ บวศร ป.ธ. ๘ ๒๕๔๗

๙. พระมหาพรพทกษ วรทกโข สขร ป.ธ. ๘ ๒๕๔๗

๑๐. พระมหาอนยต อนทป�โญ แทนหอม ป.ธ. ๕ ๒๕๔๘

๑๑. สามเณรประยงค เมองขวา ป.ธ. ๕ ๒๕๔๘

๑๒. สามเณรสมบรณ ภททวโร เจรญทศน ป.ธ. ๕ ๒๕๔๘

๑๓. สามเณรครรชต สอนศร ป.ธ. ๖ ๒๕๔๘

���

เรองเดยวกน, หนา ๖๐-๖๑.

๙๕

๑๔. พระมหาวทยาเชฏฐ วรธมโม รอดทอง ป.ธ. ๘ ๒๕๔๘

๑๕. พระมหาธรสข ธมมสาโร อปไชย ป.ธ. ๘ ๒๕๔๘

๑๖. พระมหาสรสตร ธรป�โญ ป.ธ. ๕ ๒๕๔๙

๑๗. พระมหาอนยต อนทป�โญ แทนหอม ป.ธ. ๖ ๒๕๔๙

๑๘. สามเณรโชคชย คนไว ป.ธ. ๖ ๒๕๔๙

๑๙. สามเณรสมบรณ ภททวโร เจรญทศน ป.ธ. ๖ ๒๕๔๙

๒๐. สามเณรโอภาส พรงเพราะ ป.ธ. ๕ ๒๕๕๐

๒๑. พระมหาบญลอ ปณณโก อปลา ป.ธ. ๖ ๒๕๕๐

๒๒. สามเณรนรทร บราคา ป.ธ. ๖ ๒๕๕๐

๒๓. สามเณรประยงค เมองขวา ป.ธ. ๗ ๒๕๕๐

๒๔. พระมหาอนยต อนทป�โญ แทนหอม ป.ธ. ๗ ๒๕๕๐

ตาราง ๒.๘ (ตอ)

ท ชอ ฉายา นามสกล ทน พ.ศ.

๒๕. พระมหาบณฑต วรธโร ป.ธ. ๕ ๒๕๕๑

๒๖. สามเณรโอภาส พรงเพราะ ป.ธ. ๖ ๒๕๕๑

๒๗. สามเณรสนธยา รนชาร ป.ธ. ๖ ๒๕๕๑

๒๘. สามเณรสนธยา รนชาร ป.ธ. ๗ ๒๕๕๒

๒๙. พระมหาสนธยา วรรตต รนชาร ป.ธ. ๘ ๒๕๕๔

๓๐. พระมหาอานวย โชตป�โญ ตากมนอก ป.ธ. ๖ ๒๕๕๔

๓๑. พระมหาตง อาภากโร จนทรเพง ป.ธ. ๖ ๒๕๕๔

๙๖

๒.๔ งานวจยทเกยวของ

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร จากการศกษาคนควาเอกสาร และงานวจยท เกยวของ

ผวจยพบวามเอกสาร งานวจย และวทยานพนธ ทมเนอหาทเกยวของ ดงตอไปน

พระมหาบณฑต ปณฑตเมธ ไดศกษาวทยานพนธเรอง “การบรหารสานกเรยน

พระปรยตธรรมแผนกบาล กรงเทพมหานคร” พบวา สภาพปญหาของสานกเรยนพระปรยตธรรม

แผนกบาลสวนใหญ เปนปญหาเกยวกบการจดการเรยนการสอน การจดหลกสตรทไมยดหยน

การสอบและการประเมนผล รวมทงปญหาการขาดการสนบสนนในเรองงบประมาณ ครผสอน

ขาดเทคนควธการสอน และการขาดนกเรยนทสนใจศกษาอยางจรงจง เปนตน การบรหารสานก

เรยนพระปรยตธรรมแผนกบาล ใน ๕ ดาน คอ ดานสภาพทวไปของนกเรยน ดานหลกสตร

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอน และดานการสอบและประเมนผล

โดยภาพรวมอยทระดบปานกลาง กลาวคอ มสภาพการบรหารจดการทพอใชคอนขางด โดยม

คาเฉลย ๓.๔๗ จากระบบ ๕ คะแนน การเปรยบเทยบความคดเหนจาแนกตามตาแหนง พบวา

ตาแหนงหนาททแตกตางกน สงผลใหผบรหารอาจารยใหญ และครผสอนมความคดเหนแตกตาง

๙๗

กน ในดานสภาพทวไปของสานกเรยน และดานการสอบและประเมนผล สวนดานหลกสตร

ดานกจกรรมการเรยนการสอน และดานสอการเรยนการสอน พบวาไมแตกตางกน๑๑๑

พระนมต กลนดอกแกว ไดศกษาวทยานพนธเรอง “สภาพและปญหาการจดการ

เรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลของสานกศาสนศกษา จงหวดนครสวรรค” พบวา สภาพ

การจดการเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลของสานกศาสนศกษา ในจงหวดนครสวรรค

อยในระดบมาก สวนปญหาการจดการเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลของสานก

ศาสนศกษาในจงหวดนครสวรรค อยในระดบปานกลาง สภาพการจดการเรยนการสอนพระปรยต

ธรรมแผนกบาลของสานกศาสนศกษาในจงหวดนครสวรร คจาแนกตามสภาพการปฏบตงาน

ไมแตกตางกน จาแนกตามวฒการศกษาสงสดแผนกบาล ในภาพรวมไมแตกตางกน สวน

ดานกจกรรมการเรยนการสอน แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ จาแนกตาม

จานวนป / พรรษาท บรรพชา / อปสมบทแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕

ในภาพรวม และดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานปจจยทสนบสนนตอการเรยนการสอน

จาแนกตามสงกดศาสนศกษาแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ ในภาพรวม

และทกรายดานจาแนกตามระยะเวลาทศกษา ในแตละชนแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .๐๕ ในภาพรวม และดานหลกสตร ดานผสอนดานกจกรรมการเรยนการสอน และดานปจจย

ทสนบสนนการเรยนการสอน และจาแนกตามการสนบสนนของเจาสานกศาสนศกษา เกยวกบการ

จดการเรยนการสอนแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ ในภาพรวม และทกราย

ดาน

๑๑๒

สมชาย ไมตร ไดศกษาวทยานพนธเรอง “การศกษาของพระสงฆในประเทศไทย

: กรณศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล” พบวารอยละ ๖๘.๙ เหนวา ระบบการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาลในปจจบน มความเหมาะสมปานกลาง รอยละ ๒๒.๙ เหนวา มความเหมาะสมมาก

และรอยละ ๘.๒ เหนวา มความเหมาะสมนอย ซงคาเฉลยความเหนจะอยท ๓.๑๙ คอ มความเหน

วาเหมาะสมปานกลาง จากการศกษาความสมพนธดานตวแปร พบวาตวแปรอสระสวนมาก

๑๑๑พร ะ มห า บณฑ ต ปณ ฑ ต เ ม ธ ‚ “ ก า ร บ ร ห า ร สา นก เ ร ย น พ ร ะ ปร ย ต ธ ร ร ม แผ น ก บา ล

กรงเทพมหานคร”‚ วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย‚ ๒๕๕๒), หนา ๑.

๑๑๒พระนมต กลนดอกแกว, “สภาพและปญหาการจดการเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล

ของสานกศาสนศกษาจงหวดนครสวรรค”, วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลย

ราชภฏเทพสตร‚ ๒๕๔๙)‚ บทคดยอ.

๙๘

มความสมพนธกบตวแปรตาม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ มเพยง ๓ ตว ทไมม

ความสมพนธกบตวแปรตาม คอ ความเปนกรรมการตรวจขอสอบบาลสนามหลวง การตงเปาหมาย

ในการจบการศกษาบาล และความคดในการลาสกขา ดานความคดเหนของนกเรยนบาลในการ

ปรบปรงระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ไดนาเสนอผลการศกษาเปน ๒ สวน คอ

ความคดเหนในการปรบปรงระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล และการหาความสมพนธ

ระหวางตวแปรอสระและตวแปรตาม ซงผลการศกษาปรากฏวาผตอบแบบสอบถามสวนมาก หรอ

รอยละ ๘๓.๔ เหนดวยในการปรบปรงระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล รอยละ๑๖.๑

ตอบวาไมแนใจ รอยละ ๐.๕ ตอบวาไมเหนดวย สรปไดวาพระภกษสามเณรท เปนนกเรยน

พระปรยตธรรมแผนกบาล จะเหนวาระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลในปจจบนมความ

เหมาะสมอยในระดบปานกลาง แตเมอศกษาในประเดนทวาดวยความเหนในการปรบปรงระบบ

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลแลว กลบมความเหนดวยอยางมาก ซงความเหนนยงสะทอน

ใหเหนจากความคดเหนทวไปตามทกลาวแลว๑๑๓

นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย ไดทาการวจยเรอง “แนวทาง

การจดการศกษาพระปรยตธรรมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒” ผลการวจย

พบวา การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกแผนกบาล มสภาพปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ

ดงมขอสรปสาระสาคญ ๆ ตอไปน๑๑๔

๑. ดานหลกสตร เนอหาสาระเกาเกนไป และภาษาทใชในหนงสอเปนภาษา

ทเขาใจยาก โดยเฉพาะเนอหาสาระในแผนกบาล เนนการจา และการแปล มากกวาความเขาใจ

ขาดการประยกตนามาใช ไมเหมาะสมกบวฒภาวะของผเรยน การจดการเรยนการสอนยงไมเปน

ระบบไมแนนอนมเวลาเรยนนอยเกนไป จงไมสามารถทาความเขาใจไดอยางลกซง ถองแท

วธการเรยนการสอนเนนการทองจา และการแปล ไมคอยมการประยกตใช และขาดการวเคราะห

๒. ดานกระบวนการเรยนการสอน ครสอนมไมเพยงพอ มกใชระบบการศกษา

แบบพสอนนอง ครสอนขาดความเขาใจอยางลกซง ขาดประสบการณ ไมสามารถประยกตใช

กบสภาพจรงได ขาดการศกษาอบรม และขาดขวญกาลงใจ หนงสอตาราประกอบการเรยนเปน

๑๑๓สมชายไมตร‚ “การศกษาของพระสงฆในประเทศไทยกรณศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

งานวจยคนควาอสระ”, (รายงานการวจย : สานกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต‚ ๒๕๓๙)‚ หนา ๑๒๖.

๑๑๔

นภมณฑล สบหมนเปยมและวลยพร ศรภรมย , “แนวทางการจดการศกษาพระปรยตธรรม

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๒”, (กลมงานศาสนากบการเรยน สกศ, ๒๕๔๕), บทสรป.

๙๙

ตาราเกาเกนไป ขาดการปรบปรง และภาษาทใชยาก จงควรมตาราสากลทเปนมาตรฐานเดยวกน

สออปกรณประกอบการสอนมการใชนอย หรอแทบไมมควรจดสรรงบประมาณในการสนบสนน

สงเสรมจดทา และพฒนาสอใหนาสนใจ และใชอยางแพรหลาย อาคารสถานทมกนยมใชศาลา

การเปรยญ ซงมกมเสยงรบกวน และบรรยากาศไมเออตอการเรยนร

๓ . ดานการวดและประเมนผล เกณฑการวดและประเมนผล มกวด

ความจามากกวาความเขาใจ และการคดวเคราะห ไมมเกณฑมาตรฐานและกฎเกณฑแนนอน

ความยากงายของขอสอบยากเกนไป ขาดการทดสอบความยากงาย ควรมการทดสอบ

ความยากงายของขอสอบ เพอวดผลสมฤทธของผเรยนใหครอบคลมทกดาน

พระมหาสรพงษ การญ ไดศกษาวทยานพนธเรอง “ปจจยทสงผลตอความสาเรจ

ในการจดการศกษาโรงเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษา โรงเรยนพระปรยตธรรม

แผนกบาล วดตามฟา จงหวดนครสวรรค” ผลการวจย พบวา ความสาเรจในการจดการศกษา

ของโรงเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาล วดตากฟา อาเภอตากฟา จงหวดนครสวรรคมาจาก๑๑๕

๑. ดานปจจยนาเขา ๑) ผบรหารซงมลกษณะเปนพระนกบรหาร นกพฒนา

นกการศกษา มความสามารถในการวางแผนงาน มความเสยสละ ตดสนใจดวยความยตธรรม

๒) ครมความสามารถในการพฒนาตนเอง มความรบผดชอบ เขาใจหลกสตร และเปนแบบอยางทด

๓) หลกสตร ครเตรยมหลกสตรกอนใช และการประเมนผล ๔) อาคารสถานทมการจดอาคาร

สถานท และสงแวดลอมอยางด ๕) งบประมาณ มการใชจายตามวตถประสงค ๖) สอการเรยน

การสอนมการนาสอมาใชงานไดอยางเหมาะสม

๒. ดานกระบวนการ ๑) ผบรหารโรงเรยน มอบงานตามถนด ตรวจสอบ

งาน ประชมแนะนาคร จดหางบประมาณ อาคารสถานท อปกรณเพยงพอ และแกปญหารวดเรว

๒) ครเตรยมเนอหาเหมาะใชสอในการเรยนการสอนด มรายงานผลและใหผเรยนมสวนรวม

๓) มการนเทศครเปนการภายใน ประเมนผลโดยเยยมชนเรยนและแนะนารายบคคล ๔) ชมชน

มสวนรวมในการจดการศกษา คอ บรจาคทรพยสงของ มาชวยงาน และเปนลกจางรายเดอน

กลมคนทมสวนรวม คอกลมบคคลในชมชน ไดแก ประชาชนทกหนวยงานในอาเภอตากฟา

กลมบคคลนอกชมชน ไดแกประชาชนนอกอาเภอตากฟา และวธการเขามามสวนรวม ไดแก

มสวนรวมโดยสมครใจ และถกชกชวน

๑๑๕พระมหาสรพงษ การญ, “ปจจยทสงผลตอความสาเรจในการจดการศกษาโรงเรยนพระปรยต

ธรรมแผนกบาลกรณศกษาโรงเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาล วดตากฟา จงหวดนครสวรรค”,ปรญญาคร

ศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, ๒๕๕๑), หนา ๒.

๑๐๐

พณสดา สรธรงศร ไดศกษาวทยานพนธเรอง “ความสาเรจของวดจองคา :

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรม-บาลดเดน” ผลการวจยพบวาปจจยท สงผล

ตอความสาเรจในการจดการศกษา เกดจากปจจยทสาคญ ดงน๑๑๖

๑ . เจต นา รมณ แ ละศ รท ธาแ รง กลา ขอ งเจาอ าวา สท จะจดก ารศ กษ า

พระปรยตธรรม รวมถงเปนผมวสยทศน ความร และความเขาใจภาษาบาลอยางลกซงแตกฉาน

มความเสยสละอดทน

๒ . เจตนา และศรทธาท ม งมนของครผ สอน ในการรบผดชอบหนาท

การหมนศกษาคนควาต าราวชาการเก ยวกบการจดการเรยนการสอน และมความเอาใจใส

กจวตรทกอยางของสานกเรยน

๓ . ค ว า ม พ า ก เพยร ต ง ใจข อ ง นก เ ร ยน ท จะ ศ ก ษ า เ ล า เ ร ยน ป ฏ บต ต น

ตามกฎ ระเบยบของสานกเรยน

๔. ทนสาหรบการบรหารการจดการศกษาทพอเพยง

๕ . ก า ร ส นบ ส น น ข อ ง ค ณ ะ ส ง ฆแ ล ะ พ ท ธ ศ า ส น ก ช น ท ม ส ว น ร ว ม

ในการจดการศกษาดานการอานวยความสะดวก รบรรบทราบการจดการศกษา และชวยแกไข

ปญหาอยตลอด

พรชล อาชวอารง พระมหาวสต ป�ญาปทโป และพระครปลดนพพนธ ชยปาโล

ไดวจยเรอง “การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรมและบาล ของวดสทธวาร จงหวด

นนทบร” ผลการวจยพบวา ปจจยทเอออานวยตอความสาเรจในการจดการศกษา เกดจากปจจย

ทสาคญ ดงน การบรหารการศกษาแบบมสวนรวม การสอสารประชาสมพนธกจกรรมการ

ศกษา การสงเสรมศกยภาพทางวชาการแกครผสอน การจดอบรมบาลแกผเรยน การสนบสนน

ใหบคลากรตางสานกเรยนไดแลกเปลยนความร และทศนคตทางการศกษา การสนบสนน

งบประมาณ และสอวสดอปการณการเรยนการสอนจากชมชน และการจดองคการเพอการบรหาร

ทชดเจน๑๑๗

๑๑๖พณสดา สรธรงศร, “ความสาเรจของวดจองคา จงหวดลาปางทจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกธรรมและบาลดเดน”, สานกนโยบายและแผนการศกษา ๒๕๔๗), หนา ๒๙-๓๑.

๑๑๗พรชล อาชวอารง, “การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรมและบาล ของวดสทธวาร

จงหวดนนทบร”, สานกนโยบายและแผนการศกษา ๒๕๔๗), หนา ๕๗-๕๘.

๑๐๑

ฉนทนา จนทรบรรจง พระมหาตง ปรธมโม และพระมหาจาปา วชรญาโณ

ไดท าวจยเรอง “การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรมและบาล ของวดคลองโพธ

จงหวดอตรดตถ” ผลการวจย พบวา ปจจยทเอออานวยตอความสาเรจในการจดการศกษา

เกดจากปจจยทสาคญ ดงน ภาวะผนาของเจาอาวาส หรอเจาสานกเรยน การบรหารแบบมสวนรวม

การบรหารทรพยากรอยางโปรงใสเกดประโยชนสงสด และการจดบรรยากาศใหดในองคกร๑๑๘

ทว บญม ไดท าวจยเ รอง “ ศกษาสภาพการจดหลกสตรการจดการเรยน

การสอน และผล การจดก ารเ รยนการสอ นประปร ย ตธรร มแผนกบ าล ของ คณะสง ฆ

จงหวดเชยงใหม” ผลการวจยพบวา

๑๑๙

๑ . ครและนกเรยนพระปรย ตธรรมสวนใหญย งไมทราบวตถประสงค

ของหลกสตรพระปรยตธรรมอยางชดเจน นกเรยนสวนใหญตองการใหมการปรบปรงหลกสตร

ใหสอดคลองกบสภาพปจจบน

๒. การเรยนการสอนประปรยตธรรมแผนกบาล ครสวนมากไมไดแจง

วตถประสงคการเรยนการสอนใหทราบ ครมกจะใชวธบรรยายในการสอนเปนหลก และ

มกใชกระดาน และชอลกเปนอปกรณการสอน นกเรยนขาดความสามารถในการปฏบต

๓. ผลการเรยนการสอนยงไมเปนทนาพอใจ และประกาศนยบตรยงไม

เปนทยอมรบของสงคมภายนอก

๔ . ค รส อน พร ะป รย ตธรร มย งไ ม ได รบ กา รส นบ สน นจาก คณ ะส ง ฆ

และทางราชการอยางเพยงพอ

๕. การรวมมอระหวางวด และโรงเรยนในการจดหาแหลงความร เชนหนงสอ

เพอการคนความนอยมาก

กรมการศาสนา ไดทาวจยเรอง “การพฒนารปแบบการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล ” ผลการศกษาสรปได ดงน๑๒๐

���ฉนทนา จนทรบรรจง, “การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรมและบาล ของวดคลองโพธ

จงหวดอตรดตถ”, สานกนโยบายและแผนการศกษา ๒๕๔๗), หนา ๗.

๑๑๙

ทว บญม, “ศกษาสภาพการจดหลกสตรการจดการเรยนการสอน และผลการจดการเรยนการ

สอนประปรยตธรรมแผนกบาลของคณะสงฆ จงหวดเชยงใหม”, วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต,

(บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๓๕), บทคดยอ.

���

กรมการศาสนา, “การพฒนารปแบบการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล”, กรมการ

ศาสนา ๒๕๔๒), บทคดยอ.

๑๐๒

๑ . สานกเรยนพระปรย ตธรรมแผนกบาล มอยกระจายทกภมภาคของ

ประเทศ จานวนสานกเรยน และผ เรยนแผนกบาล สงสดไดแก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

และภาคใตมจานวนนอยทสด

๒. จานวนผเรยนในชนประโยค ๑-๒ มมากทสด คดเปนรอยละ๕๙ ผเรยน

มชวงอายตงแต ๑๐- ๓๕ ปขนไป สดสวนครตอนกเรยน เทากบ ๑: ๑๐

๓ . โครงสรางการบรหารของสานกเรยนมรปแบบทหลากหลาย ข นอย

กบขนาด และความพรอมของแตละสานก การจดการเรยนการสอน การบรหาร และการกาหนด

กฎเกณฑระเบยบตาง ๆ ในการดาเนนงานการศกษาข นอยกบ ผบรหารของแตละสานกเรยน

ยกเวน ในเรองหลกสตรการวดผลการศกษา มแมกองบาลสนามหลวงเปนผรบผดชอบ

๔ . คณภาพการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาล ผ เ รยนท ผานการสอบ

ในแตละระดบสงคมยอมรบวาเปนบคคลทมคณภาพ โดยเฉพาะผสาเรจเปรยญธรรม ๙ ประโยค

มวทยฐานะช นปรญญาตร ตามพระราชกาหนดวทยฐานะผ สาเรจวชาการพระพทธศาสนา

พ .ศ . ๒๕๒๗ แตอยางไรกตามย งตองปรบปรง ในเรองประสทธภาพการจดการศกษา

เก ยวกบผลสมฤทธทางการศกษา เพราะพบวาในแตละปมจ านวนผ ขาดสอบคอนขางสง

คดเปนรอยละ ๓๓ - ๔๐ และผเรยนสอบตกในแตละชนมจานวนสงมาก ซงในป พ.ศ. ๒๕๔๑

มผเรยนสอบไดเฉลยทกระดบเพยงรอยละ ๒๒ เทานน

๕. ปญหาอปสรรคการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลท สาคญ

ไดแก การขาดแคลนงบประมาณ บคลากร (ครสอน) เอกสาร ตารา คมอคร เทคนคการสอนของคร

การนเทศตรวจเยยม การประสานความรวมมอชวยเหลอระหวางสานกเรยน รวมไปถงระบบ

การวดผลการศกษา

จากผลการวจยท เ กยวของ สามารถนามาสรปใหเขากบการวจยในครงน

ไดดงตอไปน ดานหลกสตร มผลการวจยของพระมหาบณฑต ปณฑตเมธ พบวา หลกสตร

ท ใชในการเ รยนการสอนพระปรย ตธรรมแผนกบาล ขาดความยดหยน ซงสอดคลอง

กบผลการวจยของ ทว บญม ทพบวา ครและนกเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาลสวนใหญ

ยงไมทราบวตถประสงคของหลกสตรอยางชดเจน และนกเรยนสวนใหญตองการใหปรบปรง

หลกสตรใหสอดคลองกบสภาพในปจจบน และยงซงสอดคลองกบผลการวจยของ สมหมาย ไมตร

ทพบวา รอยละ ๖๘.๙ เหนวาระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลในปจจบน มความ

เหมาะสมปานกลาง รอยละ๒๒.๙ เหนวามความเหมาะสมมาก และรอยละ๘ .๒ เหนวา

มความ เหมาะสมนอย และสอดคลองกบประเดนความคด เหนในการปรบปรงระบบ

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ท พบวา ผตอบแบบสอบถามรอยละ ๘๓ .๔ เหนดวย

๑๐๓

ในการปรบปรงระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล รอยละ ๑๖.๑ ตอบวาไมแนใจ

มเพยงรอยละ ๐.๕ ทตอบวาไมเหนดวย

ดานการเรยนการสอนผลการวจยของพระมหาบณฑต ปณฑตเมธ พบวา

การจดการเรยนการสอนพระปรย ตธรรมแผนกบาล ขาดความยดหยน รวมไปถงการวด

และประเมนผลทใชหลกเกณฑและมาตรฐานเดยวกนทงหมด ครสอนกขาดเทคนค วธการสอน

ทจะทาใหนกเรยนเกดความสนใจในการศกษาอยางจรงจง ซงสอดคลองกบผลการวจยของ

ทว บ ญม ทพ บ ว า ก าร เ ร ยน ก า รส อ น พร ะ ป รย ต ธรร ม แ ผน ก บ าล ค รส อ น สว น ม า ก

ไมไดแ จงว ต ถ ประสง คของก ารเ รยนการ สอนใหนก เ รยนทราบ ครมก ใชว ธบ รรยา ย

ในการสอนเปนหลก มเพยงกระดานและชอลกเปนอปกรณในการสอน และยงสอดคลอง

กบผลการวจยของกรมการศาสนาทพบวา ปญหาอปสคการจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาล ทสาคญคอ การขาดแคลนงบประมาณ บคลากร (ครสอน) เอกสาร ตาราคมอคร

เทคนคการสอนของคร และระบบการวด และประเมนผลการศกษา

จากการศกษาแนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยท เก ยวของกบการจดการศกษา

พระปรย ตธรรมแผนกบาล พอสรปไดวา การจดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาล

นมขอบเขตเนอหาทสาคญครอบคลมในเรองตอไปน คอ ๑) หลกสตร ๒) การจดการเรยนการสอน

๓) สอการเรยนการสอน ๔) กจกรรมการเรยนการสอน ๕) การวดและประเมนผล

๒.๕ กรอบแนวคดในการวจย

การวจยเรองการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลผวจยไดศกษาแนวคดทฤษฏ

และงานวจยทเกยวของโดยนามากาหนดใหเปนกรอบแนวคดการวจย (Conceptual Framework)

ประกอบดวยตวแปรตน (Independent Variables) และตวแปรตาม (Dependent Variables) ดงน

ตวแปรตน (Independent Variables) คอ สถานภาพทวไปของประชากรในการวจย

คอ ๑) ผบ รหารครผส อน ซงประกอบดวย อาย พรรษา วฒการศกษาสงสดแผนกสามญ

วฒการศกษาสงสดแผนกบาล ตาแหนงหนาท และประสบการณการสอน ๒ )นกเรยน

ซงประกอบดวย อาย สถานภาพ วฒการศกษาสงสดแผนกสามญ กาลงศกษาบาลในระดบ

และภมลาเนาเดม

ตวแปรตาม (Dependent Variables) คอ สภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนก

บาลแยกเปน ๕ ดาน คอ หลกสตร การจดการเรยนการสอน สอการเรยนการสอน กจกรรม

การเรยนการสอน การวดผลและประเมนผล ดงปรากฏตามแผนภมท ๒.๔ ดงน

๑๐๔

ปญหาอปสรรคและแนวทางพฒนา

การจดการศกษา

ตวแปรตน

(Independent Variables)

ตวแปรตาม

(Dependent Variables)

สถานภาพทวไปของผบรหารและคร

๑. อาย

๒. พรรษา

๓. วฒการศกษาสงสดแผนกสามญ

๔. วฒการศกษาสงสดแผนกบาล

๕. ตาแหนงหนาท

๖. ประสบการณการสอน

สถานภาพทวไปของนกเรยน

๑. อาย

๒. สถานภาพ

๓.วฒการศกษาสงสดแผนกสามญ

๔. กาลงศกษาบาลในระดบ

๕. ภมลาเนาเดม

สภาพการจดการศกษา

๑. หลกสตร

๒. การจดการเรยนการสอน

๓. สอการเรยนการสอน

๔. กจกรรมการเรยนการสอน

๕. การวดผลและประเมนผล

๑๐๕

แผนภมท ๒.๔ แสดงกรอบแนวคดการวจย

บทท ๓

วธดาเนนการวจย

การวจยเรอง“การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม” เปนการศกษาโดยใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใช

วธการศกษาวจยเชงสารวจ (Survey Research) โดยผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงตอไปน

๓.๑ ประชากร

๓.๒ เครองมอทใชในการวจย

๓.๓ การสรางเครองมอทใชในการวจย

๓.๔ การเกบรวบรวมขอมล

๓.๕ การวเคราะหขอมล

๓.๖ สถตทใชในการวเคราะหขอมล

๓.๑ ประชากร

การวจยครงนศกษาจากประชากรซงเปนบคลากรทมสวนเกยวของในการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลในสานกเรยนวดโมลโลกยาราม จานวนทงสน ๑๘๖ รป ประกอบดวย

ผบรหาร จานวน ๖ รป ครผสอน จานวน ๑๒ รป และนกเรยน จานวน ๑๖๘ รป ซงผวจยใช

กลมประชากรทงหมดเปนหนวยในการศกษา ดงปรากฏรายละเอยดตามตารางท ๓.๑ ดงน๓๔

ตาราง ๓.๑ แสดงจานวนประชากร

ขอมล ประชากร

๑. ผบรหารและครผสอน ๑๘

๒. นกเรยนชนประโยค ๑-๒ – ประโยค ป.ธ. ๙ ๑๖๘

รวม ๑๘๖

๓๔สานกเรยนวดโมลโลกยาราม, วนฉลองเปรยญธรรม ป ๒๕๕๔, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

บรษทสหธรรมก จากด, ๒๕๕๔), หนา ๓๕.

๑๐๖

๓.๒ เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการศกษาจะเปนแบบสอบถาม (Questionnaire) ทผศกษาไดสรางขน

เองโดยตองการใหครอบคลมวตถประสงคและเนอหาจากแนวคดทตองการทจะศกษา พรอมทง

นาไปหาคณภาพของเครองมอกอนนาไปใชจรงจานวน ๒ ฉบบ ๓ ตอน ดงน

ฉบบท ๑ แบบสอบถามสาหรบผบรหาร และครผสอน

ฉบบท ๒ แบบสอบถามสาหรบนกเรยน

ตอนท ๑ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท ๒ แบบสอบถามขอมลเก ยวกบสภาพการจดการศกษาของโรงเรยน

พระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ลกษณะของแบบสอบถามฉบบนเปนมาตราสวนประมาณคา(Likert scale)โดยม

การพจารณา ๕ ระดบดงน

ระดบ ๕ หมายถง มระดบการปฏบตมากทสด

ระดบ ๔ หมายถง มระดบการปฏบตมาก

ระดบ ๓ หมายถง มระดบการปฏบตปานกลาง

ระดบ ๒ หมายถง มระดบการปฏบตนอย

ระดบ ๑ หมายถง มระดบการปฏบตนอยทสด

ตอนท ๓ คาถามปลายเปดเกยวกบสภาพ ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ

แนวทาง การพฒนาการการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ใน ๕ ดานคอ

๑. หลกสตร

๒. การจดการเรยนการสอน

๓. สอการเรยนการสอน

๔. กจกรรมการเรยนการสอน

๕. การวดผลและประเมนผล

๓.๓ การสรางเครองมอทใชในการวจย

๑. ผวจยไดสรางเครองมอทใชในการวจย โดยศกษาจากแนวคด ทฤษฎ หลกการ

เอกสาร คมอการบรหารจดการศกษา พระราชบญญต กฎ ระเบยบ คาสงของคณะสงฆทเกยวของ

และงานวจยทเกยวของแลวสรางแบบสอบถาม โดยใหสอดคลองวตถประสงคของการวจย ซงเปน

คาถามปลายปด (Close Ended Question) มทงใหเลอกตอบและแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating

๑๐๗

Scale) กาหนดคาน าหนกคะแนนเปน ๕ ระดบ และคาถามปลายเปด (Open Ended Question)

เพอเปดโอกาสใหผตอบไดแสดงความคดเหนและตอบไดโดยเสร

๒. เมอไดสรางแลวผวจยจงนาแบบสอบถามทง ๒ประเภทเสนอตออาจารยทปรกษา

และใหผ เชยวชาญ ๕ ทาน คอ ๑) พระมหาสหส ฐตสาโร,ผศ.๒) ผศ.ดร.เรงชย หมนชนะ

๓) ผศ. สมหมาย ดยอดรมย ๔) ดร. มงคล คามล ๕) พระมหาสมบรณ สธมโม และผทรงคณวฒ

พเศษอก ๑ ทาน คอพระเม ธวราภรณ ( สทศน วรทสส ป .ธ .๙ อาจารยใหญสานก เรยน

วดโมลโลกยาราม) ไดทาการตรวจสอบความเทยงตรงของเชงเนอหา(Content Validity)ตรวจสอบ

ความถกตองของภาษา ความชดเจนของภาษาและความครอบคลมของเนอหา ซงไดค า I.O.C.

อยระหวาง ๐.๖๖–๑.๐๐ และผวจยไดนาแบบสอบถามมาปรบปรง ใหมความสมบรณยงขน

๓. ผวจยนาแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปทดลองใช (Try-Out) กบสานกเรยน

พระปรยตธรรมในกรงเทพมหานครทไมใชกลมตวอยางในการวจยนจานวน๑วดซงมผตอบ

แบบสอบถามจานวน ๓๐รป/คนและนาขอมลมาหาคาความเชอมน (Reliability) โดยใช

สตรสมประสทธอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient)๓๕

๑ ) ช ด ส า ห ร บ ผ บ ร ห า ร แ ล ะ ค ร ส อ น ม ค า ค ว า ม เ ช อ ม น ใ น แ ต ล ะ ด า น

ดง น ๑. ดานหลกสตรไดคาความเชอมนท .๙๓๓, ๒.ดานการจดการเรยนการสอนไดคาความ

เชอมนท .๖๐๐, ๓.ดานสอการเรยนการสอนไดคาความเชอมนท .๙๓๓, ๔.ดานกจกรรมการเรยน

การสอนไดคาความเชอมนท .๗๓๓, ๕.ดานการวดผลและประเมนผล ไดคาความเชอมนท .๖๕๐

ซงไดคาความเชอมน

ของแบบสอบถามทง ๒ ชด ดงน

๒) ชดสาหรบนกเรยนมคาความเชอมนในแตละดานดงน ๑.ดานหลกสตรไดคา

ความเชอมนท .๗๕๑, ๒.ดานการจดการเรยนการสอนไดคาความเชอมนท .๗๒๕, ๓.ดานสอการ

เรยนการสอนไดคาความเชอมนท .๘๑๕, ๔.ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดคาความเชอมนท

.๗๙๔, ๕.ดานการวดผลและประเมนผล ไดคาความเชอมนท .๘๕๔

๔ . วจยนา แบ บส อบ ถ าม มา ปร บ ปร งแ กไ ข แ ละ นา ไ ปพ บอ าจา รยท ป รก ษ า

และผเ ชยวชาญเดม เพอรบฟงขอคดเหนและเสนอแนะจนไดรบความเหนชอบ จงนาไปใช

เกบรวบรวมขอมลกบประชากรทเปนกลมตวอยาง ในการวจยครงนตอไป

๕. นาแบบสอบถามทผานความเหนชอบแลวไปทดลองกบประชากร ทไมใชกลม

ตวอยาง ๓๐ คนแลวนาไปหาคาความเชอมน เพอใหไดแบบสอบถามทสมบรณ โดยวธการ

๓๕บญชม ศรสะอาด, การวจยเบองตน, พมพครงท ๖ (กรงเทพมหานคร:สวรยาสาสน, ๒๕๓๕),

หนา ๙๖.

๑๐๘

หาคาสมประสทธของผ บรหารและครผ สอน นกเรยนช น เปรยญโท-เอก ซงผลการหาคา

สมประสทธของผบรหารและครผสอนไดเทากบ .๙๘ และคาสมประสทธของชนเปรยญโท-เอก

ไดเทากบ ๐.๙๓ คาความเชอมนดงกลาวอยในเกณฑจงถอวาแบบสอบถามนสามารถนาไปใช

ในการเกบรวบรวมขอมลเพอการวจยครงนได

๓.๔ การเกบรวบรวมขอมล

เมอไดแบบสอบถามทมความเชอถอแลว และสามารถใชเปนเครองมอในการเกบ

รวบรวมขอมลไดตรงประเดนทศกษาแลว ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนตอไปน

๑. ผวจยทาหนงสอจาก ผอ านวยการหลกสตรการบรหารการศกษา คณะครศาสตร

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย เพอออกหนงสอเชญผเชยวชาญ ตรวจสอบแบบสอบถาม

๒. ผวจยทาหนงสอจากผอานวยการหลกสตรการบรหารการศกษา คณะครศาสตร

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย เพอขอความ

เมตตาอนเคราะหเจาสานกเรยน วดโมลโลกยาราม ในการเกบรวบรวมขอมล

๓. ผ วจยประสานงานไปยงสานกเรยนวดโมลโลกยาราม ท เปนกลมประชากร

ในการวจยเพอขอความเมตตานเคราะห ในการดาเนนการเกบรวบรวมขอมล

๔. ผวจยดาเนนการเกบขอมลจากกลมประชากร

๕. รวบรวมขอมลตรวจนบแบบสอบถามดวยตนเอง ไดแบบสอบถามทสมบรณทงสน

๑๘๖ ฉบบ คดเปนรอยละ ๑๐๐ จากสานกเรยนวดโมลโลกยาราม โดยใชระยะเวลาในการเกบ

รวบรวมขอมล ระหวางวนท ๑–๓๐ กนยายน ๒๕๕๔เปนเวลาทงสน ๓๐ วน

๖. เมอเกบรวบรวมขอมลเสรจแลว ผวจยนาขอมลทไดไปวเคราะหขอมลตอไป

๑๐๙

๓.๕ การวเคราะหขอมล

ผวจยไดทาการวเคราะหขอมลโดยโปรแกรมสาเรจรปเพอการวจยทางสงคมศาสตร

ซงมขนตอนการวเคราะหขอมล ดงน

๑. วเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยางโดยใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive

Statistics) คาแจกแจงความถ (Frequency), คารอยละ (Percentage)

๒. วเคราะหสภาพการจดการศกษาและปญหาอปสรรคการการจดการศกษาพระปรยต

ธรรม แผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร โดยใชสถต

พรรณนา ไดแก คาเฉลย (μ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) เปนรายขอและรายดาน ซงเปนคาถาม

แบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ๕ ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอย

ทสด กาหนดคะแนนเปน ๕, ๔, ๓, ๒, และ ๑ ตามลาดบ แลวนาคาเฉลยมาแปลความหมาย โดย

เทยบกบเกณฑทกาหนด ดงน

๑.๐๐ – ๑.๕๐ หมายถง มความเหนดวยนอยทสด

๑.๕๑ – ๒.๕๐ หมายถง มความเหนดวยนอย

๒.๕๑- ๓.๕๐ หมายถง มความเหนดวยปานกลาง

๓.๕๑- ๔.๕๐ หมายถง มความเหนดวยมาก

๔.๕๑- ๕.๐๐ หมายถง มความเหนดวยมากทสด

๓. วเคราะหแนวทางในการพฒนาการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล สานก

เรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทไดจากแบบสอบถามปลายเปด โดยเขยนในลกษณะความเรยงประกอบบรบท

๓.๖ สถตทใชในการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลสาหรบการวจยในครงน ใชโปรแกรมสาเรจรปทางคอมพวเตอร

ในการวเคราะหขอมลทางสถต ทใชอยางแพรหลาย คอ

สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) จะเปนคาสถตพนฐาน ไดแก

๑. คาความถรอยละ (Percentage)

๒. คาเฉลย μ

๓. สวนเบยงเบนมาตรฐาน σ

ผลการศกษา

บทท ๔

ผลการวเคราะหขอมลการวจยเกยวกบการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล:

กรณศกษาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ผวจยนาเสนอ

ตามลาดบดงตอ ดงน

๔.๑ การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล

๔.๒ ผลการวเคราะหขอมล

๔.๑ การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล

การนาเสนอผลการวเคราะหจะใชรปแบบตารางประกอบคาอธบาย โดยแบงออกเปน

๔ ตอน ดงตอไปน ตอนท ๑ วเคราะหสถานภาพของผตอบแบบสอบถามเพอหาคาความถและคารอยละ

ตอนท ๒ วเคราะหสภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมล

โลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร จานวน ๕ ดาน เพอหาคาเฉลย μ และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน σ

ตอนท ๓ วเคราะหปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร จานวน ๕ ดาน

๑๑๑

๔.๒ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนของผบรหารและครผสอน

ตอนท ๑ วเคราะหสถานภาพทวไปของผบรหารและครผสอน

ตารางท ๔.๑ สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สถานภาพ จานวน รอยละ

๑. อาย

ตากวา ๓๐ ป ๖ ๓๓.๓

๓๑ - ๓๕ ป ๓ ๑๖.๖

๓๖ - ๔๐ ป ๕ ๒๗.๘

๔๑ - ๔๕ ป ๒ ๑๑.๑

๔๖ - ๕๐ ป ๑ ๕.๖

๕๑ ปขนไป ๑ ๕.๖

รวม ๑๘ ๑๐๐.๐

๒. พรรษา

ตากวา ๕ พรรษา ๒ ๑๑.๑

๖ - ๙ พรรษา ๗ ๓๘.๙

๑๐ พรรษาขนไป ๙ ๕๐.๐

รวม ๑๘ ๑๐๐.๐

๓. วฒการศกษาสงสดแผนกสามญ

ตากวาปรญญาตร ๘ ๔๔.๔

ปรญญาตร ๘ ๔๔.๔

ปรญญาโท ๑ ๕.๖

ปรญญาเอก ๑ ๕.๖

รวม ๑๘ ๑๐๐.๐

๑๑๒

ตารางท ๔.๑ (ตอ)

สถานภาพ จานวน รอยละ

๔. วฒการศกษาสงสดแผนกบาล

เปรยญตร (ประโยค๑-๒,ป.ธ.๓ ) ๑ ๕.๖

เปรยญโท (ป.ธ.๔,๕,๖ ) ๑ ๕.๖

เปรยญเอก (ป.ธ.๗,๘,๙ ) ๑๖ ๘๘.๘

รวม ๑๘ ๑๐๐.๐

๕. ตาแหนงหนาท

ผบรหาร ๖ ๓๓.๓

ครผสอน ๑๒ ๖๖.๗

รวม ๑๘ ๑๐๐.๐

๖. ประสบการณการสอน

ตากวา๓ ป ๒ ๑๑.๑

๓ - ๕ ป ๔ ๒๒.๒

๖ - ๑๐ ป ๑๐ ๕๕.๖

๑๑ ปขนไป ๒ ๑๑.๑

รวม ๑๘ ๑๐๐.๐

จากตารางท ๔.๑ ผบรหารและครผสอน พบวา สวนใหญมอายต ากวา ๓๐ ป จานวน

๖รป คดเปนรอยละ ๓๓.๓ รองลงมา คอ อายระหวาง ๓๖-๔๐ ป จานวน ๕รป คดเปนรอยละ

๒๗.๘ และอายระหวาง ๓๑-๓๕ ป จานวน ๓ รปคด เปนรอยละ ๑๖.๖ ดานพรรษา พบวา

สวนใหญมพรรษา ๑๐ พรรษาขนไป จานวน ๙ รป คดเปนรอยละ ๕๐.๐ และพรรษาระหวาง ๖-๙

พรรษา จานวน ๗ รป คดเปนรอยละ ๓๘.๙ และตากวา ๕ พรรษาจานวน ๒ รป คดเปนรอยละ

๑๑.๑ ดานวฒการศกษาสงสดแผนกสามญ พบวา สวนใหญ มวฒการศกษาระดบปรญญาตรและตา

กวาปรญญาตร จานวน ๘ รปเทากน คดเปนรอยละ ๔๔.๔ ดานวฒการศกษาสงสดแผนกบาล พบวา

สวนใหญ มวฒการศกษาระดบเปรยญเอก จานวน ๑๖ รป คดเปนรอยละ ๘๘.๘ ดานตาแหนงหนาท

พบวา สวนใหญ มตาแหนงเปนครผสอน จานวน ๑๒ รป คดเปนรอยละ ๖๖.๗ และเปนผบรหาร

จานวน ๖ รป คดเปนรอยละ ๓๓.๓ ดานประสบการณการสอน พบวา สวนใหญมประสบการณการ

สอนระหวาง ๖-๑๐ ป จานวน ๑๐ รปคดเปนรอยละ ๕๕.๖ ระหวาง ๓-๕ ป จานวน ๔ รป คดเปน

๑๑๓

รอยละ ๒๒.๒ และมประสบการณการสอนตงแต ๑๑ ปขนไป จานวน ๒ รป คดเปนรอยละ ๑๑.๑

ตามลาดบ

ตอนท ๒ สภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลของสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทง ๕ ดานเพอหาคาเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน

การวเคราะหสภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลของผบรหารและ

ครผสอนสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ผวจยไดดาเนนการ

วเคราะหขอมลโดยคานวณคาคะแนนเฉลย μ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน σ แลวแปลความหมาย

คาคะแนนเฉลย โดยเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดไว ผลการวเคราะหมรายละเอยดตามตาราง

ดงตอไปน

๑๑๔

ตารางท ๔ .๒ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานหลกสตร สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มการวเคราะหหลกสตรบาลสนามหลวงกอน

นาไปสอน ๓.๓๓ ๐.๘๔ ปานกลาง ๓

๒ การจดการเรยนรตรงตามวตถประสงคของ

หลกสตร ๓.๗๘ ๐.๖๕ มาก ๑

๓ มการจดการพฒนาหลกสตรใหทนสมยอยเสมอ ๓.๐๐ ๐.๘๔ ปานกลาง ๔

๔ จดหลกสตรตรงตามความตองการและความ

ถนดของผเรยนแตละระดบชน ๒.๖๗ ๐.๘๔ ปานกลาง ๖

๕ มการจดทาแผนการสอนครอบคลมเนอหาวชา

ในหลกสตร ๓.๔๔ ๐.๗๑ ปานกลาง ๒

๖ มการประชมชแจงใหครผ สอนเขาใจการนา

หลกสตรไปใชในการสอน ๒.๗๘ ๐.๙๔ ปานกลาง ๕

ภาพรวม ๓.๑๗ ๐.๕๗ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๒ พบวาผบรหารและครผสอนมความคดเหนเกยวกบ สภาพการจด

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม ดานหลกสตรในภาพรวม

มการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง (μ = ๓.๑๗ )

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๑ ขอไดแก การจดการ

เรยนรตรงตามวตถประสงคของหลกสตร (μ= ๓.๗๘) และมการปฏบตงานในระดบปานกลาง

๓ ขอแรก คอ มการจดทาแผนการสอนครอบคลมเ นอหาวชาในหลกสตร (μ =๓ .๔๔ )

มการวเคราะหหลกสตรบาลสนามหลวงกอนนาไปสอน (μ = ๓.๓๓) มการจดการพฒนาหลกสตร

ใหทนสมยอยเสมอ (μ=๓ .๐๐) และขอทผ บรหารและครมความคดเหนคาเฉลยต าสดคอ

จดหลกสตรตรงตามความตองการและความถนดของผเรยนแตละระดบชน (μ = ๒.๖๗)

๑๑๕

ตารางท ๔ .๓ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานการจดการเรยนการสอน

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๘)

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มการจดทาคมอประกอบการเรยนการสอนใน

แตละวชา ๓.๐๐ ๐.๙๗ ปานกลาง ๕

๒ มการวางแผนการจดการเรยนการสอนไวตลอด

ป ๓.๘๗ ๐.๘๑ มาก ๒

๓ การจดใหมครผ สอนอยางพอเพยงและได

คณภาพในแตละชนเรยน ๔.๐๐ ๐.๖๙ มาก ๑

๔ มบนทกหลงการสอนสรปและรายงานผลการ

เรยนและการสอนเปนประจาทกป ๒.๗๘ ๑.๐๖ ปานกลาง ๖

๕ นาผลการสอบประจาปมาวเคราะหเพอปรบปรง

วางแผนการสอนทกป ๓.๖๗ ๐.๔๖ มาก ๓

๖ นาผลการสอนมาวเคราะหเพอปรบปรงสาหรบ

วางแผนการสอนอยางตอเนอง ๓.๒๒ ๐.๙๔ ปานกลาง ๔

ภาพรวม ๓.๔๑ ๐.๔๕ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๓ พบวาผบรหารและครผสอนมความคดเหนเกยวกบสภาพการ

จดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม ดานการจดการเรยนการสอน

ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ( μ = ๓.๔๑)

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ ขอ คอการจดใหม

ครผสอนอยางพอเพยงและไดคณภาพในแตละชนเรยน (μ = ๔.๐๐ ) รองลงมาคอ มการวางแผน

การจดการเรยนการสอนไวตลอด (μ= ๓ .๘๗) และนาผลการสอบประจาปมาว เคราะห

เพอปรบปรงวางแผนการสอนทกป (μ = ๓.๖๗) และมระดบการปฏบตงานในระดบปานกลาง

๓ ขอ คอนาผลการสอนมาวเคราะหเพอปรบปรงสาหรบวางแผนการสอนอยางตอเนอง (μ =

๓.๒๒) รองลงมาคอมการจดทาคมอประกอบการเรยนการสอนในแตละวชา (μ = ๓ .๐๐)

และขอทผบรหารและครมความคดเหนคาเฉลยต าสด คอมบนทกหลงการสอนสรปและรายงาน

ผลการเรยนและการสอนเปนประจาทกป (μ = ๒.๗๘) ตามลาดบ

๑๑๖

ตารางท ๔ .๔ คาเฉล ยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานสอการเรยนการสอน

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มการใชสอและอปกรณประกอบการเรยนการ

สอนตามเนอหาอยางเหมาะสม ๓.๐๐ ๐.๔๙ ปานกลาง ๒

๒ ครมสอการสอนเพอเราความสนใจของผเรยน ๒.๗๘ ๐.๔๓ ปานกลาง ๓

๓ มการประยกตใชสอสมยใหมเพอชวยในการ

เรยนการสอนบาล ๒.๗๘ ๐.๖๕ ปานกลาง ๓

๔ มการนาผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยในการ

เรยนการสอนเพอเตรยมตวสอบสนามหลวง ๓.๑๑ ๐.๗๖ ปานกลาง ๑

๕ ม ก า ร พฒ น า ส อ ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น อ ย า ง

เหมาะสมกบผเรยนแตละระดบชน ๒.๗๘ ๐.๔๓ ปานกลาง ๓

๖ มการนาสอตามสภาพจรงมาชวยในการเรยน

การสอนบาล ๓.๐๐ ๐.๖๙ ปานกลาง ๒

๗ มการนาผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยในการ

ผลตสอสาหรบการเรยนการสอนบาล ๒.๓๓ ๐.๘๔ นอย ๔

ภาพรวม ๒.๘๓ ๐.๓๗ ปานกลาง

จากตารางท ๔ .๔ พบวา ผบ รหารและครผ สอนมความคดเหนเก ยวกบสภาพ

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม ดานสอการเรยนการสอน

ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง (μ = ๒.๘๓)

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ๓ ขอแรกคอ

มการนาผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยในการเรยนการสอนเพอเตรยมตวสอบสนามหลวง (μ =

๓.๑๑) รองลงมา คอ มการใชสอและอปกรณประกอบการเรยนการสอนตามเนอหาอยางเหมาะสม

(μ =๓ .๐๐) และมการนาส อตามสภาพจรงมาชวยในการเรยนการสอนบาล (μ =๓ .๐๐)

และมระดบการปฏบตงานอยในระดบนอย ๑ ขอ คอนาผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยในการผลต

สอสาหรบการเรยนการสอนบาล (μ = ๒.๓๓)

๑๑๗

ตารางท ๔ .๕ คา เฉล ยและสวนเบ ยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานกจกรรมการเรยนการสอน

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๘)

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มการสอนแบบบรณาการทงเนอหาและวธการ ๓.๕๖ ๐.๗๑ มาก ๓

๒ มการจดกจกรรมใหผเรยนไดมสวนรวม ๓.๖๗ ๐.๖๘ มาก ๒

๓ มการจดกจกรรมทสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง ๓.๕๖ ๐.๗๑ มาก ๓

๔ สอนเนนการปฏบตทสอดคลองกบสภาพจรงใน

ชวตประจาวน ๓.๐๐ ๐.๔๙ ปานกลาง ๕

๕ มการจดกจกรรมโดยคานงความแตกตาง

ระหวางผเรยน ๓.๑๑ ๐.๕๘ ปานกลาง ๔

๖ มการมอบหมายและตรวจงานอยางสมาเสมอ ๓.๕๖ ๐.๘๖ มาก ๓

๗ มการประเมนผลเพอปรบปรงกจกรรมการเรยน

การสอน ๓.๘๙ ๐.๕๘ มาก ๑

ภาพรวม ๓.๔๘ ๐.๔๖ ปานกลาง

จากตารางท ๔ .๕ พบวา ผ บรหารและครผ สอนมความคดเหนเก ยวกบสภาพ

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม ดานกจกรรมการเรยน

การสอน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง (μ = ๓.๔๘)

เม อพจารณาเปนรายขอพบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ อนดบแรกคอ

การประเมนผลเพอปรบปรงกจกรรมการเรยนการสอน (μ = ๓.๘๙) รองลงมา คอ มการจดกจกรรม

ใหผเรยนไดมสวนรวม (μ = ๓.๖๗) และการสอนแบบบรณาการทงเนอหาและวธการ (μ = ๓.๕๖)

มการจดกจกรรมทสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง (μ = ๓.๕๖) มการมอบหมายและตรวจงานอยาง

สมาเสมอ (μ = ๓.๕๖) และมระดบการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ๒ ขอ คอ มการจดกจกรรม

โดยคานงความแตกตางระหวางผเรยน (μ = ๓.๑๑) รองลงมาคอ สอนเนนการปฏบตทสอดคลองกบ

สภาพจรงในชวตประจาวนผเรยน (μ = ๓.๐๐)

๑๑๘

ตารางท ๔ .๖ คา เฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานการวดผลและประเมนผล

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มการประเมนความพรอมและพนฐานของ

นกเรยน ๓.๗๘ ๐.๖๕ มาก ๒

๒ มการประเมนจากการปฏบต เชน การบาน เปน

ตน ๓.๗๘ ๐.๖๕ มาก ๒

๓ มการประเมนตามสภาพทเปนจรง ๓.๗๘ ๐.๖๕ มาก ๒

๔ มการจดสอบซอมเสรมกรณทมผไมผานเกณฑ

การประเมน ๓.๖๗ ๑.๐๙ มาก ๓

๕ มการวางแผนกาหนดระยะเวลาการวดผลและ

ประเมนผล ๔.๐๐ ๐.๖๙ มาก ๑

ภาพรวม ๓.๘๐ ๐.๕๖ มาก

จากตารางท ๔ .๖ พบวาผ บรหารและครผ สอน มความคดเหนเก ยวกบสภาพ

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม ดานการวดผล

และประเมนผล ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบมาก (μ = ๓.๘๐)

เม อพจารณาเปนรายขอพบวาทกขอมการปฏบตงานอยในระดบมากเชนเดยวกน

๓ อนดบแรก คอ มการวางแผนกาหนดระยะเวลาการวดผลและประเมนผล (μ = ๔.๐๐) รองลงมา

คอ มการประเมนความพรอมและพนฐานของนกเรยน (μ = ๓.๗๘ ) มการประเมนจากการปฏบต

เชนการบานเปนตน (μ = ๓.๗๘) มการประเมนตามสภาพทเปนจรง (μ = ๓.๗๘) และขอท

ผบรหารและครมความคดเหนคาเฉลยต าสด คอ มการจดสอบซอมเสรมกรณทมผไมผานเกณฑ

การประเมน (μ = ๓.๖๗)

๑๑๙

ตารางท ๔ .๗ คา เฉล ยและสวนเบ ยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

สรปรวมทกดาน สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑. ดานหลกสตร ๓.๑๗ ๐.๕๗ ปานกลาง ๔

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ๓.๔๑ ๐.๔๕ ปานกลาง ๓

๓. ดานสอการเรยนการสอน ๒.๘๓ ๐.๓๗ ปานกลาง ๕

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ๓.๔๘ ๐.๔๖ ปานกลาง ๒

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ๓.๘๐ ๐.๕๖ มาก ๑

ภาพรวม ๓.๓๔ ๐.๔๓ ปานกลาง

จากตารางท ๔ .๗ พบวาผ บ รหารและครผ สอนมความคดเหนเกยวกบสภาพ

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม สรปรวมทกดาน

ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง (μ = ๓.๓๔)

เ ม อพจารณาเปนรายดาน พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๑ ดานคอ

ดานการวดผลและประเมนผล (μ = ๓.๘๐) และมระดบการปฏบตงานในระดบปานกลาง ๔ ดาน

คอ ดานกจกรรมการเรยนการสอน (μ = ๓.๔๘) รองลงมา คอ ดานการจดการเรยนการสอน

(μ = ๓.๔๑) ดานหลกสตร (μ = ๓.๑๗) และดานทผบรหารและครมความคดเหนคาเฉลยต าสด

คอดานสอการเรยนการสอน (μ = ๒.๘๓ ) ตามลาดบ

ตอนท ๓ วเคราะหปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ก. ปญหาอปสรรคการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทง ๕ ดาน ไดผลสรป ดงน

ดานหลกสตร ไดแก เนอหาของหลกสตรมมากเกนไปและซ าซอนกน

ทาความเขาใจไดยาก ไมเหมาะสมกบผ เรยนในปจจบน คดเปนรอยละ ๗๐ .๕ รองลงมา

คอ เหนวา หลกสตรขาดการปรบปรงแกไขใหทนสมย เปนหลกสตรเดมทเรยนกนมาแตโบราณ

การเรยนเนนการทองจามากกวาการคดวเคราะห จงทาใหผ เรยนนาเอาไปใชใหเกดประโยชนตอ

ชวตประจาวนไดนอย คดเปนรอยละ ๕๘.๗ ตามลาดบ

ดานการจดการเรยนการสอน ไดแก การจดครสอนในแผนกบาลยงขาดระบบ

และมาตรฐานทชดเจน ครสอนมไมเพยงพอ ขาดแผนการเรยนการสอนทชดเจนและไดมาตรฐาน

๑๒๐

เดยวกน มกใชระบบพสอนนอง คดเปนรอยละ ๔๐.๕ รองลงมา คอ บคลากรทเขามาบวชเรยน

มจานวนลดลง คดเปนรอยละ ๒๕.๗ งบประมาณทใชสาหรบพฒนาการจดการเรยนการสอนมไม

เพยงพอ เวลาในการเรยนการสอนนอยเกนไป สถานทเรยนมไมเพยงพอและขาดความเหมาะสม

คดเปนรอยละ ๒๐.๖ ตามลาดบ

ดานสอการเรยนการสอน ไดแก สอสมยใหมสาหรบชวยในการเรยนการสอน

มไมเพยงพอ ทมอยกขาดคณภาพไมสามารถสรางแรงจงใจใหกบผเรยนไดอยางเตมท คดเปน

รอยละ ๕๐.๗ รองลงมา คอ นกเรยนมโอกาสใชสอนอยเกนไป และมไมเพยงพอสาหรบอาจารย

สอนทาใหผเรยนไดรบประโยชนไมเทากน คดเปนรอยละ ๓๑.๓ ตามลาดบ

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก กจกรรมท สงเสรมการเรยนรของ

นกเรยนมนอยเกนไป มเพยงการเรยนในหองเรยนเทาน น คดเปนรอยละ๔๐.๕ รองลงมา

คอ นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนนอยเกนไป คดเปนรอยละ ๒๘ .๗

และขาดกจกรรมทเชอมโยงกบสงทไดเรยนมา จงทาใหผ เรยนไดรบประโยชนจากการเรยนบาล

นอยเกนไป คดเปนรอยละ ๑๙.๒ ตามลาดบ

ดานการวดผลและประเมนผล ไดแก ผเรยนใหความสนใจตอการวดผล

ประจาเดอนนอยเกนไป ขาดการเตรยมตวและความกระตอรอรน คดเปนรอยละ ๕๒.๗ รองลงมา

คอ การกาหนดเวลาในการวดผลยงไมแนนอนตายตวจงทาใหผเรยนเตรยมตวไดยาก และผเรยน

นาผลของการวดในแตละครงไปปรบปรงการเรยนของตนเองนอยเกนไป คดเปนรอยละ ๑๖.๔

ตามลาดบ

ข. แนวทางในการพฒนาการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทง ๕ ดาน ไดผลสรปไดดงน

ดานหลกสตร ไดแก ควรปรบปรงเนอหาของหลกสตรใหไดคณภาพและ

ทนสมย มความเหมาะสมกบผเรยน แกไขสวนทผดพลาดใหถกตองสมบรณสาหรบใชในสานก

เรยน คดเปนรอยละ ๖๐.๘ และ เนนการจดหลกสตรทเปนประโยชนตอชวตประจาวนของผเรยน

คดเปนรอยละ ๓๗.๖ ตามลาดบ

ดานการจดการเรยนการสอน ไดแก ควรจดครเขาสอนอยางเปนระบบ

ไดคณภาพและมอยางพอเพยง มแผนในการพฒนาครสอนอยางเปนระบบ ครควรเปนแบบอยางทด

ใหแกนกเรยน มงสรางลกษณะนสยทดใหกบนกเรยน ปลกฝงใหนกเรยนรจกหนาทและความ

รบผดชอบ คดเปนรอยละ ๖๐.๕ รองลงมา คอ ครควรจดการเรยนการสอนเพมเตมสาหรบนกเรยน

๑๒๑

ทมผลการเรยนอยในเกณฑทต าดวยเทคนคใหม ๆ คดเปนรอยละ ๔๐.๗ และจดหางบประมาณ

สาหรบสรางสถานทเรยนเพมเตม คดเปนรอยละ ๓๘.๖ ตามลาดบ

ดานสอการเรยนการสอน ไดแก ควรมสอททนสมยสาหรบชวยพฒนาการ

เรยนการสอน คดเปนรอยละ ๕๗.๒ รองลงมา คอ จดหาสอทไดคณภาพและใหมเพยงพอตอความ

ตองการ คดเปนรอยละ ๔๙.๒ และเปดโอกาสใหผเรยนเขาถงสอใหมากขน คดเปนรอยละ ๒๕.๒

ตามลาดบ

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก ควรมกจกรรมทชวยสงเสรมการเรยนร

ของนกเรยนเพมขน คดเปนรอยละ๔๐.๕ รองลงมา คอใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยน

การสอนเพมมากขน จดหากจกรรมทดงดดความสนใจและเปนประโยชนกบการเรยนการสอน

คดเปนรอยละ ๓๘.๗ และเนนกจกรรมทมความเชอมโยงกบสงทไดเรยนมา คดเปนรอยละ ๒๙.๒

ตามลาดบ

ดานการวดผลและประเมนผล ไดแก สรางแรงกระตนตอผเรยนใหมความ

สนใจการวดผลเพมมากขน ดวยการใหรางวลแกนกเรยนทมผลการเรยนด และเขาเรยนอยาง

สมาเสมอ ชใหนกเรยนเหนถงความสาคญของการวดผล คดเปนรอยละ ๗๒.๗ รองลงมา คอ

กาหนดเวลาในการวดผลใหแนนอนตายตวเพอใหผเรยนมความพรอมตอการวดผล คดเปนรอยละ

๔๕.๔ และควรนาผลของการวดในแตละครงไปใชปรบปรงการเรยนการสอนในครงตอไป คดเปน

รอยละ ๓๘.๖ ตามลาดบ

๑๒๒

๔.๒ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนของนกเรยน

ตอนท ๑ วเคราะหสถานภาพทวไปของนกเรยน

ตารางท ๔.๘ สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สถานภาพ จานวน รอยละ

๑.อาย ตากวา ๑๕ ป ๓๘ ๒๒.๖ ๑๕-๑๗ ป ๔๖ ๒๗.๔ ๑๘ ปขนไป ๘๔ ๕๐.๐

รวม ๑๖๘ ๑๐๐.๐

๒. สถานภาพ พระภกษ ๖๖ ๓๙.๓ สามเณร ๑๐๒ ๖๐.๗

รวม ๑๖๘ ๑๐๐.๐

๓.วฒการศกษาสงสดแผนกสามญ ประถมศกษาท ๖ ๑๐๙ ๖๔.๙ มธยมศกษาปท ๓ ๒๙ ๑๗.๒

มธยมศกษาปท ๖ ๒๐ ๑๑.๙ ปรญญาตร ๑๐ ๖.๐

รวม ๑๖๘ ๑๐๐.๐

๔. กาลงศกษาบาลในระดบ เปรยญตร (ประโยค๑-๒,ป.ธ.๓ ) ๙๙ ๕๘.๙ เปรยญโท (ป.ธ.๔,๕,๖ ) ๔๕ ๒๖.๘ เปรยญเอก (ป.ธ.๗,๘,๙ ) ๒๔ ๑๔.๓

รวม ๑๖๘ ๑๐๐.๐

๑๒๓

ตาราง ๔.๘ (ตอ)

สถานภาพ จานวน รอยละ

๕.ภมลาเนาเดม

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ๑๓๘ ๘๒.๑ ภาคเหนอ ๗ ๔.๒ ภาคกลาง ๒๐ ๑๑.๙

ภาคใต ๓ ๑.๘ รวม ๑๖๘ ๑๐๐.๐

จากตาราง ๔.๘ พบวา นกเรยนสวนใหญมอาย ๑๘ ปขนไป จานวน ๘๔ รป คดเปนรอย

ละ ๕๐.๐ อายระหวาง ๑๕-๑๗ ป จานวน ๔๖ รป คดเปนรอยละ ๒๗.๔ และอายต ากวา ๑๕ ป

จานวน ๓๘ รป คดเปนรอยละ๒๒.๖ ดานสถานภาพ พบวา สวนใหญมสถานภาพเปนสามเณร

จานวน ๑๐๒ รป คดเปนรอยละ ๖๐.๗ เปนพระภกษ จานวน ๖๖ รป คดเปนรอยละ ๓๙.๓ ดานวฒ

การศกษาสงสดแผนกสามญ พบวา สวนใหญมวฒการศกษาสงสดแผนกสามญระดบประถม

ศกษาท ๖ จานวน ๑๐๙ รป คดเปนรอยละ ๖๔.๙ ระดบมธยมศกษาปท ๓ จานวน ๒๙ รป คดเปน

รอยละ ๑๗.๒ และระดบมธยมศกษาปท ๖ จานวน ๒๐ รป คดเปนรอยละ๑๑.๙ ดานระดบบาล

ทกาลงศกษา พบวา สวนใหญกาลงศกษาบาลในระดบ เปรยญตร จานวน ๙๙รป คดเปนรอยละ

๕๘.๙ ระดบเปรยญโท จานวน ๔๕ รป คดเปนรอยละ ๒๖.๘ และระดบเปรยญเอก จานวน ๒๔ รป

คดเปนรอยละ๑๔.๓ ดานภมลาเนาเดม พบวาสวนใหญ มภมลาเนาเดมภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

จานวน ๑๓๘ รป คดเปนรอยละ ๘๒.๑ รองลงมาคอภาคกลาง คดเปนรอยละ๑๑.๙ และนอยทสดคอ

ภาคใตคดเปนรอยละ ๑.๘ ตามลาดบ

๑๒๔

ตอ น ท ๒ ส ภ า พ ก า ร จด ก า ร ศ ก ษ า พ ร ะ ป ร ย ต ธ ร ร ม แ ผ น ก บ า ล ส า น ก เ ร ย น

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทง ๕ ดานเพอหาคาเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน

การว เคราะหสภาพการจดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาลสานก เ รยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ของนกเรยน ผวจยไดดาเนนการวเคราะห

ขอมลโดยคานวณคาคะแนนเฉล ย μ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน σ แลวแปลความหมาย

คาคะแนนเฉลยโดยเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดไว ผลการวเคราะหมรายละเอยดตามตาราง

ดงตอไปน

ตารางท ๔ .๙ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานหลกสตร สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๖๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มการจดการเรยนรตรงตามวตถประสงคของ

หลกสตร ๔.๓๙ ๐.๗๑ มาก ๑

๒ มการพฒนาหลกสตรใหทนสมยอยเสมอ ๓.๘๑ ๐.๙๗ มาก ๔

๓ จดหลกสตรไดตรงความตองการและความถนด

ของผเรยน ๓.๗๓ ๐.๙๒ มาก ๕

๔ มการจดทาแผนการสอนครอบคลมหลกสตร ๔.๑๗ ๐.๗๖ มาก ๒

๕ เนอหาการเรยนแตละระดบชนเหมาะสมกบผเรยน ๔.๑๑ ๐.๘๒ มาก ๓

๖ หนงสอแบบเรยนภาษาบาลไดรบการปรบปรง

อยางตอเนอง ๓.๖๐ ๑.๑๐ มาก ๖

ภาพรวม ๓.๙๙ ๐.๖๔ มาก

จากตารางท ๔.๙ พบวานกเรยน มความคดเหนเกยวกบสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม ดานหลกสตรในภาพรวมมระดบ

การปฏบตงานอย ในระดบมาก (μ = ๓.๙๙)

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ ขอแรก คอ

มการจดการเรยนรตรงตามวตถประสงคของหลกสตร (μ=๔.๓๙) รองลงมา คอ มการจดทา

แผนการสอนครอบคลมหลกสตร(μ = ๔ .๑๗) เ นอหาการเรยนแตละระดบช นเหมาะสม

๑๒๕

กบผเรยน (μ = ๔.๑๑) และขอทนกเรยนมความคดเหนคาเฉลยต าสด คอ หนงสอแบบเรยน

ภาษาบาลไดรบการปรบปรงอยางตอเนอง (μ = ๓.๖๐)

ตารางท ๔ .๑๐ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานการจดการเรยนการสอน

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๖๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑ จดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนสาคญ ๔.๑๗ ๐.๘๗ มาก ๓

๒ ครสอนมคณภาพและพอเพยง ๔.๕๕ ๐.๖๒ มาก ๑

๓ ครมแผนการสอนอยางเปนระบบ ๔.๑๐ ๐.๗๖ มาก ๔

๔ มบนทกหลงการสอนเพอนามาปรบปรงการเรยน

การสอน ๓.๖๔ ๐.๘๔ มาก ๕

๕ มการวเคราะหเชอมโยงกบเหตการณปจจบน ๓.๔๖ ๑.๐๘ มาก ๖

๖ ครเปดโอกาสใหผเรยนไดซกถามปญหาขอสงสยใน

การเรยนได ๔.๒๙ ๐.๗๘ มาก ๒

ภาพรวม ๔.๐๓ ๐.๕๘ มาก

จากตารางท ๔.๑๐ พบวา นกเรยนมความคดเหนเกยวกบสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม ดานการจดการเรยนการสอนในภาพรวม

มการปฏบตงานอยในระดบมาก (μ = ๔.๐๓)

เม อพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ ขอแรก

คอ ครสอนมคณภาพและพอเพยง (μ = ๔.๕๕) รองลงมา คอ ครเปดโอกาสใหผเรยนไดซกถาม

ปญหาขอสงสยในการเรยนได (μ = ๔.๒๙ ) จดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนสาคญ (μ =

๔.๑๗) และขอทนกเรยนมความคดเหนคาเฉลยต าสด คอ มการวเคราะหเชอมโยงกบเหตการณ

ปจจบน (μ = ๓.๔๖ )

๑๒๖

ตารางท ๔ .๑๑ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานสอการเรยนการสอน

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๖๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มสอและอปกรณเพอการเรยนการสอนอยาง

พอเพยง ๓.๗๐ ๐.๙๒ มาก ๒

๒ ครใชสอเพอสรางความสนใจใหแกผเรยน ๓.๖๐ ๑.๐๕ มาก ๓

๓ ใชสอตามธรรมชาตชวยในการเรยนการสอน ๓.๓๘ ๐.๙๘ ปานกลาง ๖

๔ ใชสอสมยใหมเพอชวยในการเรยนการสอน ๓.๔๖ ๑.๐๗ ปานกลาง ๕

๕ ครใชสอการสอนตามสภาพจรงของเนอหาทสอน ๓.๙๑ ๐.๘๗ มาก ๑

๖ ครใชสอประเภทบคคลสาคญประกอบการเรยน

การสอน ๓.๕๓ ๐.๘๘ มาก ๔

ภาพรวม ๓.๖๐ ๐.๗๔ มาก

จากตารางท ๔.๑๑ พบวานกเรยน มความคดเหนเกยวกบ สภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม ดานสอการเรยนการสอนในภาพรวม

มการปฏบตงานอยในระดบมาก (μ = ๓.๖๐)

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ ขอแรก คอครใชสอ

การสอนตามสภาพจรงของเนอหาทสอน (μ = ๓.๙๑) รองลงมา คอ มสอและอปกรณเพอการเรยน

การสอนอยางพอเพยง (μ = ๓.๗๐) ครใชสอเพอสรางความสนใจใหแกผเรยน (μ = ๓.๖๐) และ

ขอทนกเรยนมความเหนคาเฉลยตาสด คอ ครใชสอประเภทบคคลสาคญประกอบการเรยนการสอน

(μ = ๓.๕๓) และมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ๒ ขอ คอ ใชสอสมยใหมเพอชวยในการ

เรยนการสอน (μ = ๓.๔๖) และใชสอตามธรรมชาตชวยในการเรยนการสอน (μ = ๓.๓๘)

๑๒๗

ตารางท ๔.๑๒ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานกจกรรมการเรยนการสอน

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๖๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มกจกรรมทสงเสรมการเรยนร ๓.๒๖ ๑.๑๒ ปานกลาง ๕

๒ มการสอนแบบบรณาการเนอหาอยางครบถวน ๓.๘๒ ๐.๙๓ มาก ๒

๓ ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน ๓.๘๕ ๐.๙๔ มาก ๑

๔ สอนไดสอดคลองกบสภาพจรงในชวตประจาวน ๓.๕๗ ๑.๐๗ มาก ๔

๕ มการเชญวทยากรภายนอกมาสอนเพอเตรยมตว

สอบเปนประจาทกป ๒.๗๓ ๑.๒๖ ปานกลาง ๖

๖ จดกจกรรมการเรยนการสอนไดสอดคลองกบ

ความสามารถของผเรยน ๓.๖๗ ๐.๙๒ มาก ๓

ภาพรวม ๓.๔๘ ๐.๗๔ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๑๒ พบวา นกเรยนมความคดเหนเกยวกบสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม ดานกจกรรมการเรยนการสอน

ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง (μ = ๓.๔๘)

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ ขอแรก คอผเรยน

มสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน (μ = ๓.๘๕) รองลงมา คอ มการสอนแบบบรณาการ

เนอหาอยางครบถวน (μ = ๓.๘๒) และจดกจกรรมการเรยนการสอนไดสอดคลองกบความสามารถ

ของผเรยน (μ= ๓.๖๗) และมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ๒ ขอ คอมกจกรรมทสงเสรม

การเรยนร (μ = ๓.๒๖) และมการเชญวทยากรภายนอกมาสอนเพอเตรยมตวสอบเปนประจาทกป

(μ = ๒.๗๓)

๑๒๘

ตารางท ๔ .๑๓ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ขอท ดานการวดผลและประเมนผล

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๖๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑ มการประเมนตามสภาพทเปนจรง ๔.๑๔ ๐.๘๑ มาก ๔

๒ มการประเมนจากการปฏบต เชน การบาน การทอง

สตร เปนตน ๔.๔๒ ๐.๗๐ มาก ๒

๓ มการจดสอบเพอพฒนาความรนกเรยนอยาง

สมาเสมอ ๔.๕๑ ๐.๖๘ มาก ๑

๔ นกเรยนนาผลการประเมนการเรยนไปปรบปรง

ตวเองเพอเตรยมตวสอบสนามหลวง ๓.๙๙ ๐.๘๐ มาก ๖

๕ เนอหาการวดผลการเรยนสอดคลองกบหลกสตร

การสอบในสนามหลวง ๔.๓๖ ๐.๖๕ มาก ๓

๖ นกเรยนไดนาผลการประเมนการเรยนการสอนไป

ปรบปรงการเรยนเพอเตรยมตวสอบสนามหลวง ๔.๐๘ ๐.๘๐ มาก ๕

ภาพรวม ๔.๒๕ ๐.๕๖ มาก

จากตารางท ๔.๑๓ พบวานกเรยนมความคดเหนเกยวกบสภาพการจดการศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม ดานการวดผลและประเมนผลในภาพรวม

มการปฏบตงานอยในระดบมาก (μ = ๔.๒๕)

เม อพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ ขอแรก

คอ มการจดสอบเพอพฒนาความรนกเรยนอยางสมาเสมอ (μ = ๔.๕๑) รองลงมา คอ มการประเมน

จากการปฏบต เชนการบาน การทองสตร เปนตน (μ = ๔.๔๒) เนอหาการวดผลการเรยนสอดคลอง

กบหลกสตรการสอบในสนามหลวง (μ = ๔.๓๖) และขอทนกเรยนมความคดเหนคาเฉลยตาสด

คอ นกเรยนนาผลการประเมนการเรยนไปปรบปรงตวเองเพอเตรยมตวสอบสนามหลวง (μ =

๓.๙๙)

๑๒๙

ตารางท ๔ .๑๔ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสภาพการจดการศกษา

พระปรย ตธรรมแผนกบาลของนกเรยนสานกเรยน วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ

กรงเทพมหานคร

สรปรวมทกดาน

สภาพการปฏบตงาน ( n = ๑๖๘ )

μ σ ระดบ อนดบ

๑. ดานหลกสตร ๓.๙๙ ๐.๖๔ มาก ๓

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ๔.๐๓ ๐.๕๘ มาก ๒

๓. ดานสอการเรยนการสอน ๓.๖๐ ๐.๗๔ มาก ๔

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ๓.๔๘ ๐.๗๔ ปานกลาง ๕

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ๔.๒๕ ๐.๕๖ มาก ๑

ภาพรวม ๓.๘๗ ๐.๕๔ มาก

จากตารางท ๔.๑๔ พบวา นกเรยนมความคดเหนเกยวกบ สภาพการจดการศกษา

พระปรย ตธรรมแผนกบาลสานกเรยน วดโมลโลกยาราม สรปรวมทกดานในภาพรวม

มการปฏบตงานอยในระดบมาก (μ = ๓.๘๗)

เม อพจารณาเปนรายดาน พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ ดานแรก

คอ ดานการวดผลและประเมนผล (μ =๔.๒๕) รองลงมา คอ ดานการจดการเรยนการสอน

(μ = ๔ .๐๓) ดานหลกสตร (μ=๓ .๙๙ ) และดานทนก เ รยนมความคดเหนคา เฉล ยต า สด

คอ ดานสอการเรยนการสอน (μ= ๓.๖๐) และมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ๑ ดาน

คอ ดานกจกรรมการเรยนการสอน (μ = ๓.๔๘)

ตอนท ๓ วเคราะหปญหาอปสรรคและแนวทางในการพฒนาการจดการศกษาพระ

ปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ก . ปญหาอปสรรคจดก ารศกษาพระปรย ตธรร มแผนกบาลสานก เ รยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานครทง ๕ ดาน ไดผลสรป ดงน

ดานหลกสตร ไดแก หลกสตรมเนอหาเกาเกนไปและมมากทาใหผเรยนเขาใจ

ไดยาก หนงสอเรยนขาดการปรบปรงแกไขในสวนทผดพลาด คดเปนรอยละ๗๗.๓ รองลงมา

คอ หนงสอสาหรบคนควาเพมเตมมนอยเกนไป คดเปนรอยละ ๔๙.๓ ตามลาดบ

ดานการจดการเรยนการสอน ไดแก ครสอนขาดความรความเขาใจ

ทลกซง การสอนของครขาดความยดหยน ยดตาราเรยนมากเกนไป ขาดการสอนแบบบรณาการ

ทาใหผเรยนเกดความเครยด คดเปนรอยละ ๗๓.๗ รองลงมาคอ หองเรยนมไมเพยงพอกบความ

๑๓๐

ตองการของผเรยน คดเปนรอยละ ๕๗.๓ นกเรยนสนใจเรยนลดลง ขาดเรยนเพมมากขน คดเปน

รอยละ ๓๓.๓ และขาดงบประมาณในการพฒนาการจดการเรยนการสอน คดเปนรอยละ ๒๙.๓

ตามลาดบ

ดานสอการเรยนการสอน ไดแก สอสาหรบการเรยนการสอนสมยใหมมนอย

เกนไป หนงสอเรยนขาดมาตรฐาน คดเปนรอยละ๗๕.๒ รองลงมา ไดแก นกเรยนมโอกาสไดใชสอ

นอยททนสมยนอยเกนไป คดเปนรอยละ ๕๑.๓ ตามลาดบ

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก กจกรรมทชวยสงเสรมการเรยนรมนอย

เกนไป มเพยงการเรยนการสอนในหองเทานน ทาใหนกเรยนขาดการกลาแสดงออก คดเปนรอยละ

๕๙.๒ รองลงมา ไดแก นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนนอยเกนไป คดเปนรอยละ

๔๙.๓ ตามลาดบ

ดานการวดผลและประเมนผล ไดแก เวลาในการเตรยมตวดหนงสอเพอวดผล

ประจาเดอนนอยเกนไป และเนอหาท ครใหมมากเกนไป คดเปนรอยละ ๖๙ .๓ รองลงมา

คอ การวดผลเนนความจาเปนหลกทาใหเกดผลเสยตอนกเรยนทยงขาดความพรอม คดเปนรอยละ

๔๐.๕ และในเวลาสอบวดผลประจาเดอนขาดการควบคมทเขมงวดทาใหเกดการทจรตไดงาย

และขาดการจดบนทกขอมลทเปนระบบทาใหไมสามารถพฒนาผเรยนไดอยางเตมท คดเปนรอยละ

๓๐.๗ ตามลาดบ

ข. แนวทางในการพฒนาการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทง ๕ ดาน ไดผลสรป ดงน

ดานหลกสตร ไดแก ควรปรบปรงเนอหาของหลกสตรใหทนสมย เหมาะสม

กบผเรยน แกไขปรบปรงหนงสอเรยนใหถกตองสมบรณมากขน คดเปนรอยละ ๗๑.๓ รองลงมา

คอ จดทาหนงสอสาหรบคนควาใหมอยางเพยงพอและไดคณภาพ คดเปนรอยละ ๔๙.๓ ตามลาดบ

ดานการจดการเรยนการสอน ไดแก พฒนาครสอนใหมความรความเขาใจใน

ภาษาบาลอยางลกซง ครควรปรบรปแบบการสอนใหมความยดหยนมากยงขนโดยคานงถงความ

แต ก ต า ง ข อ ง ผ เ ร ยน แ ล ะ ค ว ร ส อ น แ บ บ บ รณ า ก า ร ค ด เ ป น รอ ยล ะ ๗ ๒ . ๔ ร อ ง ล ง ม า

คอ ควรมหองเรยนทไดคณภาพและเพยงพอ คดเปนรอยละ ๕๗.๓ กระตนใหผเรยนสนใจในการ

เรยนเพมมากข น คดเปนรอยละ ๓๓.๓ และควรหางบประมาณมาเพอพฒนาการจดการเรยน

การสอน คดเปนรอยละ ๒๙.๓ ตามลาดบ

ดานสอการเรยนการสอน ไดแก ควรจดหาสอสมยใหมเพอมาชวยในการเรยน

การสอนเพมข น ปรบปรงหนงสอเรยนใหไดมาตรฐาน คดเปนรอยละ ๗๘.๒ รองลงมา คอ

สงเสรมใหนกเรยนมความเขาใจเรองสอและการใชสอ คดเปนรอยละ ๕๑.๓ ตามลาดบ

๑๓๑

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก ควรมกจกรรมอนท สงเสรมการเรยน

การสอนนอกเหนอจากการเรยนในชนเรยน กระตนใหผเรยนเหนความสาคญของการเรยน สงเสรม

ใหนกเรยนกลาแสดงออกคดเปนรอยละ๗๙.๒ รองลงมาไดแก ควรจดกจกรรมทใหนกเรยน

ไดมสวนรวมเพมมากยงขน เอาใจใสนกเรยนทเรยนไมเกงเปนกรณพเศษ คดเปนรอยละ ๔๙.๓

ตามลาดบ

ดานการวดผลและประเมนผล ไดแก ควรเพม เวลาในการดหนงสอ

เพอเตรยมตวสอบวดผลประจาเดอนใหมากขน และจดเนอหาใหเหมาะสมกบความสามารถของ

ผเรยน คดเปนรอยละ ๗๙.๓ รองลงมาคอ การวดผลควรมวธการอนรวมดวยนอกเหนอจากการวด

ความจา คดเปนรอยละ ๕๐.๕ และควรมการควบคมหองสอบวดผลทเขมงวด และควรจดบนทก

ขอมลทเปนระบบเพอนาไปพฒนาการเรยนของผเรยนตอไป คดเปนรอยละ ๔๕.๗ ตามลาดบ

บทท ๕

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร” มวตถประสงค คอ

๑ . เพ อ ศกษาสภา พการจดการศกษา พระปรย ตธรรมแผ นกบาลสานก เ รยน

วดโมลโลกยาราม

๒ เพอศกษาปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

การวจยครงนศกษาจากประชากรซงเปนบคลากร ทมสวนเกยวของในการจดการ

ศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล ของสานกเรยนวดโมลโลกยาราม จานวน ๑๘๖ รป โดยจาแนก

เปนผบรหาร จานวน ๖ รป ครผสอนจานวน ๑๒ รป และนกเรยนจานวน ๑๖๘ รป ซงผวจย

ใชก ล ม ป ร ะ ชา ก ร ท ง ห ม ด เ ป น ห น ว ย ใน ก า ร ศ ก ษ า โ ด ยม เค ร อ ง ม อ ใน ก า ร วจยค ร ง น

เปนแบบสอบถามจานวน ๑ ชด

ในการทาวจยครงนผวจยไดแจกแบบสอบถาม กบกลมประชากรจานวนทงสน

๑๘๖ ฉบบปรากฏไดรบมาสมบรณทกฉบบ คดเปนรอยละ ๑๐๐ จากนนผวจยไดนามาหา คาความถ

คารอยละ และคาเบ ยงเบนมาตรฐาน โดยแยกกลมประชากร โดยใชโปรแกรมสาเรจรป

จากคอมพวเตอร

๕.๑ สรปผลการวจย

๑. ขอมลเกยวกบสถานภาพของผบรหารและครผสอน

ผตอบแบบสอบถามทเปนผบรหารและครผสอน ทงสน ๑๘ รปสวนใหญมอาย

ตากวา ๓๐ ป คอ รอยละ ๓๓ .๓ รองลงมาอายระหวาง ๓๖ - ๔๐ ป คอรอยละ๒๗ .๘และ

อายระหวาง ๓๑-๓๕ คอ รอยละ ๑๖.๗ มพรรษา ๑๐ พรรษาขนไปคอ รอยละ๕๐.๐รองลงมา

มพรรษาระหวาง ๖-๙ พรรษาคอ รอยละ ๓๘ .๙ และต ากวา ๕ พรรษาคอ รอยละ ๑๑ .๑

มวฒการศกษาระดบปรญญาตร คอ รอยละ ๔๔.๔ และตากวาปรญญาตร คอ รอยละ ๔๔.๔

มวฒการศกษาระดบเปรยญเอก คอ รอยละ ๘๘.๘ มตาแหนงเปนครผสอน คอรอยละ ๖๖.๗

๑๓๓ เปนผบรหาร คอ รอยละ ๓๓.๓ และมประสบการณการสอนระหวาง ๖-๑๐ ปคอ รอยละ ๕๕.๖

รองลงมาระหวาง ๓-๕ ปคอ รอยละ ๒๒.๒ และตงแต ๑๑ ปขนไป คอ รอยละ ๑๑.๑ ตามลาดบ

ตอนท ๒ สภาพการจดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาลของสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานครทง ๕ ดานสรปผลได ดงน

๑. ดานหลกสตร ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง เมอพจารณา

เปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ไดแก การจดการเรยนรตรงตามวตถประสงค

ของหลกสตร และมการปฏบตงานในระดบปานกลาง ๕ ขอ ไดแก มการจดทาแผนการสอน

ครอบคลมเนอหาวชาในหลกสตร รองลงมา คอ มการวเคราะหหลกสตรบาลสนามหลวง

กอนนาไปสอน และขอทผบรหารและครสอนมความคดเหนคาเฉลยต าสด คอ จดหลกสตร

ตรงตามความตองการและความถนดของผเรยน แตละระดบชนตามลาดบ

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบ

ปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๓ ขอ ไดแก การจด

ใหมครผ สอนอยางพอเพยงและไดคณภาพในแตละช นเรยน รองลงมาคอ มการวางแผน

การจดการเรยนการสอนไวตลอดป และตาสด คอ นาผลการสอบประจาปมาวเคราะหเพอปรบปรง

วางแผนการสอนทกป และมการปฏบตงานในระดบปานกลาง ๓ ขอ ไดแก นาผลการสอน

มาวเคราะหเพอปรบปรงสาหรบวางแผนการสอนอยางตอเนอง รองลงมา คอ มการจดทาคมอ

ประกอบการเรยนการสอนในแตละวชา และขอท ผ บรหารและครสอนมความคดเหน

คาเฉลยตาสด คอ มบนทกหลงการสอนสรปและรายงานผลการเรยนและการสอนเปนประจา

ทกป ตามลาดบ

๓. ดานสอการเรยนการสอน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง

เม อพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ๖ ขอ ไดแก มการนา

ผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยในการเรยนการสอน เพอเตรยมตวสอบสนามหลวง รองลงมา

คอ มการใชสอและอปกรณประกอบการเรยนการสอนตามเนอหาอยางเหมาะสม และมการนา

สอตามสภาพจรงมาชวยในการเรยนการสอนบาล และขอทผบรหารและครสอนมความคดเหน

คาเฉลยตาสด คอ ครมสอการสอนเพอเราความสนใจของผเรยน มการประยกตใชสอสมยใหม

เพอชวยในการเรยนการสอนบาล มการพฒนาสอการเรยนการสอนอยางเหมาะสมกบผเรยน

แตละระดบชน และมการปฏบตงานอยในระดบนอย ๑ ขอ ไดแก นาผเชยวชาญจากภายนอก

มาชวยในการผลตสอสาหรบการเรยนการสอนบาล ตามลาดบ

๑๓๔ ๔. ดานกจกรรมการเ รยนการสอน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยใน

ระดบ ปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๕ ขอ ไดแก

มการประเมนผลเพ อปรบปรงกจกรรมการเรยนการสอน รองลงมาคอ มการจดกจกรรม

ใหผเรยนไดมสวนรวม และขอทผบรหารและครสอนมความคดเหนคาเฉลยต าสด คอ การสอน

แบบบรณาการท งเนอหา และวธการมการจดกจกรรมทสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง และ

มการมอบหมายและตรวจงานอยางสมาเสมอ และมระดบการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง

ไดแ ก มการจด กจกรรมโดยคา นงความแตกตางระหวางผ เ รยน รองลงมาคอ สอนเนน

การปฏบตทสอดคลองกบสภาพจรงในชวตประจาวนของผเรยนตามลาดบ

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบมาก

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมปญหาการปฏบตงานอยในระดบมากเชนกน โดยในขอ

ทมปญหาการปฏบตงานสงสด ไดแก มการวางแผนกาหนดระยะเวลาการวดผลและประเมนผล

รองลงมาคอ มการประเมนความพรอมและพนฐานของนกเรยน และขอทผบรหารและครสอน

มความคดเหนคาเฉลยตาสด คอ มการจดสอนซอมเสรมกรณทมผไมผานเกณฑการประเมน

ตามลาดบ

๖. สรปรวมทกดาน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง

เม อพจารณาเปนรายดาน พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ไดแก ดานการวดผล

และประเมนผล และมการปฏบตงานในระดบปานกลาง ๔ ดานโดยในดานท มระดบ

การปฏบตงานสงสด ไดแก ดานกจกรรมการเรยนการสอน รองลงมาคอ ดานการจดการเรยน

การสอน และดานทผบรหารและครสอนมความคดเหนคาเฉลยต าสด คอ ดานสอการเรยน

การสอน ตามลาดบ

ตอนท ๓ ปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทง ๕ ดาน สรปผลได

ดงน

ก. ปญหาอปสรรค

๑. ดานหลกสตร ไดแก เนอหาของหลกสตรมมากเกนไปและซ าซอนกน

ท าความเขาใจไดยาก ไมเหมาะสมกบผ เรยนในปจจบน คดเปนรอยละ ๗๐ .๕ รองลงมา

คอ เหนวา หลกสตรขาดการปรบปรงแกไขใหทนสมย เปนหลกสตรเดมทเรยนกนมาแตโบราณ

การเรยนเนนการทองจามากกวาการคดวเคราะห จงทาใหผเรยนนาเอาไปใชใหเกดประโยชนตอ

ชวตประจาวนไดนอย คดเปนรอยละ ๕๘.๗ ตามลาดบ

๑๓๕ ๒. ดานการจดการเรยนการสอน ไดแก การจดครสอนในแผนกบาลยงขาดระบบ

และมาตรฐานทชดเจน ครสอนมไมเพยงพอ ขาดแผนการเรยนการสอนทชดเจนและไดมาตรฐาน

เดยวกน มกใชระบบพสอนนอง คดเปนรอยละ ๔๐.๕ รองลงมา คอ บคลากรทเขามาบวชเรยน

มจานวนลดลง คดเปนรอยละ ๒๕.๗ งบประมาณทใชสาหรบพฒนาการจดการเรยนการสอนมไม

เพยงพอ เวลาในการเรยนการสอนนอยเกนไป สถานทเรยนมไมเพยงพอและขาดความเหมาะสม

คดเปนรอยละ ๒๐.๖ ตามลาดบ

๓. ดานสอการเรยนการสอน ไดแก สอสมยใหมสาหรบชวยในการเรยนการสอน

มไมเพยงพอ ทมอยกขาดคณภาพไมสามารถสรางแรงจงใจใหกบผเรยนไดอยางเตมท คดเปน

รอยละ ๕๐.๗ รองลงมา คอ นกเรยนมโอกาสใชสอนอยเกนไป และมไมเพยงพอสาหรบอาจารย

สอนทาใหผเรยนไดรบประโยชนไมเทากน คดเปนรอยละ ๓๑.๓ ตามลาดบ

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก กจกรรมทสงเสรมการเรยนรของ

นกเรยนมนอยเกนไป มเพยงการเรยนในหองเรยนเทาน น คดเปนรอยละ๔๐.๕ รองลงมา

คอ นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนนอยเกนไป คดเปนรอยละ ๒๘ .๗

และขาดกจกรรมทเชอมโยงกบสงทไดเรยนมา จงทาใหผเรยนไดรบประโยชนจากการเรยนบาล

นอยเกนไป คดเปนรอยละ ๑๙.๒ ตามลาดบ

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ไดแก ผเรยนใหความสนใจตอการวดผล

ประจาเดอนนอยเกนไป ขาดการเตรยมตวและความกระตอรอรน คดเปนรอยละ ๕๒.๗ รองลงมา

คอ การกาหนดเวลาในการวดผลยงไมแนนอนตายตวจงทาใหผเรยนเตรยมตวไดยาก และผเรยน

นาผลของการวดในแตละครงไปปรบปรงการเรยนของตนเองนอยเกนไป คดเปนรอยละ ๑๖.๔

ตามลาดบ

ข. แนวทางในการพฒนา

๑. ดานหลกสตร ไดแก ควรปรบปรงเนอหาของหลกสตรใหไดคณภาพและ

ทนสมย มความเหมาะสมกบผเรยน แกไขสวนทผดพลาดใหถกตองสมบรณสาหรบใชในสานก

เรยน คดเปนรอยละ ๖๐.๘ และ เนนการจดหลกสตรทเปนประโยชนตอชวตประจาวนของผเรยน

คดเปนรอยละ ๓๗.๖ ตามลาดบ

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ไดแก ควรจดครเขาสอนอยางเปนระบบ

ไดคณภาพและมอยางพอเพยง มแผนในการพฒนาครสอนอยางเปนระบบ ครควรเปนแบบอยางทด

ใหแกนกเรยน มงสรางลกษณะนสยทดใหกบนกเรยน ปลกฝงใหนกเรยนรจกหนาทและความ

รบผดชอบ คดเปนรอยละ ๖๐.๕ รองลงมา คอ ครควรจดการเรยนการสอนเพมเตมสาหรบนกเรยน

๑๓๖ ทมผลการเรยนอยในเกณฑทต าดวยเทคนคใหม ๆ คดเปนรอยละ ๔๐.๗ และจดหางบประมาณ

สาหรบสรางสถานทเรยนเพมเตม คดเปนรอยละ ๓๘.๖ ตามลาดบ

๓. ดานสอการเรยนการสอน ไดแก ควรมสอททนสมยสาหรบชวยพฒนาการ

เรยนการสอน คดเปนรอยละ ๕๗.๒ รองลงมา คอ จดหาสอทไดคณภาพและใหมเพยงพอตอความ

ตองการ คดเปนรอยละ ๔๙.๒ และเปดโอกาสใหผเรยนเขาถงสอใหมากขน คดเปนรอยละ ๒๕.๒

ตามลาดบ

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก ควรมกจกรรมทชวยสงเสรมการเรยนร

ของนกเรยนเพมขน คดเปนรอยละ๔๐.๕ รองลงมา คอใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยน

การสอนเพมมากขน จดหากจกรรมทดงดดความสนใจและเปนประโยชนกบการเรยนการสอน

คดเปนรอยละ ๓๘.๗ และเนนกจกรรมทมความเชอมโยงกบสงทไดเรยนมา คดเปนรอยละ ๒๙.๒

ตามลาดบ

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ไดแก สรางแรงกระตนตอผเรยนใหมความ

สนใจการวดผลเพมมากขน ดวยการใหรางวลแกนกเรยนทมผลการเรยนด และเขาเรยนอยาง

สมาเสมอ ชใหนกเรยนเหนถงความสาคญของการวดผล คดเปนรอยละ ๗๒.๗ รองลงมา คอ

กาหนดเวลาในการวดผลใหแนนอนตายตวเพอใหผเรยนมความพรอมตอการวดผล คดเปนรอยละ

๔๕.๔ และควรนาผลของการวดในแตละครงไปใชปรบปรงการเรยนการสอนในครงตอไป คดเปน

รอยละ ๓๘.๖ ตามลาดบ

๒. ขอมลเกยวกบสถานภาพของนกเรยน

ผตอบแบบสอบถามทเปนนกเรยนทงสน ๑๖๘ รป สวนใหญมอาย ๑๘ ปขนไป

คอรอยละ ๕๐.๐ รองลงมาอายระหวาง ๑๕-๑๗ ป คอรอยละ ๒๗.๔ และอายต ากวา ๑๕ ป

คอ รอยละ ๒๒.๖ เปนสามเณร คอรอยละ ๖๐.๗ เปนพระภกษ คอ รอยละ ๓๙.๓ มวฒการศกษา

สงสดแผนกสามญระดบประถมศกษาท ๖ คอรอยละ ๖๔.๙ ระดบมธยมศกษาปท ๓ คอรอยละ

๑๗ .๓ และระดบมธยมศกษาปท ๖ คอรอยละ ๑๑.๙ ทก าลงศกษาบาลในระดบเปรยญตร

คอ รอยละ ๕๘.๙ ระดบเปรยญโท คอรอยละ ๒๖.๘ และระดบเปรยญเอก คอ รอยละ ๑๔.๓

ทมภมลาเนาเดมจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ คอ รอยละ ๘๒.๑ รองลงมา คอภาคกลาง

รอยละ ๑๑.๙ ตามลาดบ

๑๓๗ ตอ น ท ๒ ส ภ า พ ก า ร จ ด ก า ร ศ ก ษ า พ ร ะ ป ร ย ตธ ร ร ม แผ น ก บ า ล ส า น ก เ ร ย น

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานครทง ๕ สรปผลได ดงน

๑. ดานหลกสตร ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบมาก เมอพจารณาเปน

รายขอพบวา ทกขอมการปฏบตงานอยในระดบมากเชนกนโดยในขอทมการปฏบตงานสงสด

ไดแก มการจดการเรยนรตรงตามวตถประสงคของหลกสตร รองลงมา คอ มการจดทาแผนการสอน

ครอบคลมหลกสตร และขอทนกเรยนมความคดเหนคาเฉล ยต าสด คอ หนงสอแบบเรยน

ภาษาบาลไดรบการปรบปรงอยางตอเนอง ตามลาดบ

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบมาก

เม อพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมการปฏบตงานอยในระดบมากเชนกนโดยในขอท ม

การปฏบตงานอยในระดบสงสดไดแก ครสอนมคณภาพและพอเพยงรองลงมา คอครเปดโอกาสให

ผเรยนไดซกถามปญหาขอสงสยในการเรยนได และขอทนกเรยนมความคดเหนคาเฉลยต าสด

คอ มการวเคราะหเชอมโยงกบเหตการณปจจบน ตามลาดบ

๓. ดานสอการเรยนการสอน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบมาก

เ ม อพจารณ าเปนรายขอ พบวา มการปฏ บตงานอยในระดบมา ก ๔ ขอโ ดยในขอท ม

การปฏบตงานอยในระดบสงสด ไดแก ครใชสอการสอนตามสภาพจรงของเนอหาทสอน

รองลงมา คอ ม สอและอปกรณเพ อการเรยนการสอนอยางพอเพยง และขอทนก เรยน

มความคดเหนคาเฉลยต าสด คอครใชสอประเภทบคคลสาคญประกอบการเรยนการสอน และ

มการปฏบตงานอยในระดบปานกลางไดแกใชสอสมยใหม เพอชวยในการเรยนการสอน

รองลงมา คอ ใชสอตามธรรมชาตชวยในการเรยนการสอน ตามลาดบ

๔. ดานกจกรรมการเ รยนการสอน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยใน

ระดบปานกลาง เ ม อพจารณาเปนรายขอ พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๔ ขอ

โดยในขอทมการปฏบตงานอยในระดบสงสด ไดแก ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยน

ก า ร ส อ น ร อ ง ล ง ม า ค อ ม ก า ร ส อ น แ บ บ บ ร ณ า ก า ร เ น อ ห า อ ย า ง ค ร บ ถว น แ ล ะ ขอ ท

นกเรยนมความคดเหนคาเฉลยต าสด คอ สอนไดสอดคลองกบสภาพจรงในชวตประจาว น

และมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ไดแก มกจกรรมท สงเสรมการเรยนร รองลงมา

คอ มการเชญวทยากรภายนอกมาสอนเพอเตรยมตวสอบเปนประจาทกป ตามลาดบ

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบมาก

เ ม อพจารณาเ ปนรายขอ พบ วา ทกขอ มกา รปฏบตงานอ ยในระดบมาก เชนกนโดยขอ

ทมการปฏบตงานอยในระดบสงสดไดแก มการจดสอบเพอพฒนาความรนกเรยนอยางสมาเสมอ

รองลงมา คอ มการประเมนจากการปฏบต เชน การบาน การทองสตร เปนตน และขอทนกเรยน

๑๓๘ มความคดเหนคา เฉลยต าสด คอ นกเรยนนาผลการประเมนการเรยนไปปรบปรงตวเอง

เพอเตรยมตวสอบสนามหลวง ตามลาดบ

๖. สรปรวมทกดาน ในภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบมาก เมอพจารณา

เปนรายดาน พบวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก ๔ ดานโดยในดานท มการปฏบตงาน

อยในระดบสงสด ไดแก ดานการวดผลและประเมนผล รองลงมาคอ ดานการจดการเรยน

การสอน และดานทนก เรยนมความคดเหนคา เฉลยต า สด คอดานสอการเรยนการสอน

และมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ไดแก ดานกจกรรมการเรยนการสอน ตามลาดบ

ตอนท ๓ ปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทง ๕ ดาน สรปผลได

ดงน

ก. ปญหาอปสรรค

๑. ดานหลกสตร ไดแก หลกสตรมเนอหาเกาเกนไปและมมากทาใหผเรยนเขาใจ

ไดยาก หนงสอเรยนขาดการปรบปรงแกไขในสวนทผดพลาด คดเปนรอยละ๗๗.๓ รองลงมา

คอ หนงสอสาหรบคนควาเพมเตมมนอยเกนไป คดเปนรอยละ ๔๙.๓ ตามลาดบ

๒ . ดานการจดการเรยนการสอน ไดแก ครสอนขาดความรความเขาใจ

ทลกซง การสอนของครขาดความยดหยน ยดตาราเรยนมากเกนไป ขาดการสอนแบบบรณาการ

ทาใหผเรยนเกดความเครยด คดเปนรอยละ ๗๓.๗ รองลงมาคอ หองเรยนมไมเพยงพอกบความ

ตองการของผเรยน คดเปนรอยละ ๕๗.๓ นกเรยนสนใจเรยนลดลง ขาดเรยนเพมมากขน คดเปน

รอยละ ๓๓.๓ และขาดงบประมาณในการพฒนาการจดการเรยนการสอน คดเปนรอยละ ๒๙.๓

ตามลาดบ

๓. ดานสอการเรยนการสอน ไดแก สอสาหรบการเรยนการสอนสมยใหมมนอย

เกนไป หนงสอเรยนขาดมาตรฐาน คดเปนรอยละ๗๕.๒ รองลงมา ไดแก นกเรยนมโอกาสไดใชสอ

นอยททนสมยนอยเกนไป คดเปนรอยละ ๕๑.๓ ตามลาดบ

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก กจกรรมทชวยสงเสรมการเรยนรมนอย

เกนไป มเพยงการเรยนการสอนในหองเทานน ทาใหนกเรยนขาดการกลาแสดงออก คดเปนรอยละ

๕๙.๒ รองลงมา ไดแก นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนนอยเกนไป คดเปนรอยละ

๔๙.๓ ตามลาดบ

๑๓๙ ๕. ดานการวดผลและประเมนผล ไดแก เวลาในการเตรยมตวดหนงสอเพอวดผล

ประจาเดอนนอยเกนไป และเนอหาท ครใหมมากเกนไป คดเปนรอยละ ๖๙ .๓ รองลงมา

คอ การวดผลเนนความจาเปนหลกทาใหเกดผลเสยตอนกเรยนทยงขาดความพรอม คดเปนรอยละ

๔๐.๕ และในเวลาสอบวดผลประจาเดอนขาดการควบคมทเขมงวดทาใหเกดการทจรตไดงาย

และขาดการจดบนทกขอมลทเปนระบบทาใหไมสามารถพฒนาผเรยนไดอยางเตมท คดเปนรอยละ

๓๐.๗ ตามลาดบ

ข. แนวทางในการพฒนา

๑. ดานหลกสตร ไดแก ควรปรบปรงเนอหาของหลกสตรใหทนสมย เหมาะสม

กบผเรยน แกไขปรบปรงหนงสอเรยนใหถกตองสมบรณมากขน คดเปนรอยละ ๗๑.๓ รองลงมา

คอ จดทาหนงสอสาหรบคนควาใหมอยางเพยงพอและไดคณภาพ คดเปนรอยละ ๔๙.๓ ตามลาดบ

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ไดแก พฒนาครสอนใหมความรความเขาใจใน

ภาษาบาลอยางลกซง ครควรปรบรปแบบการสอนใหมความยดหยนมากยงขนโดยคานงถงความ

แต ก ต า ง ข อ ง ผ เ ร ยน แ ล ะ ค ว ร ส อ น แ บ บ บ รณ า ก า ร ค ด เ ป น รอ ยล ะ ๗ ๒ . ๔ ร อ ง ล ง ม า

คอ ควรมหองเรยนทไดคณภาพและเพยงพอ คดเปนรอยละ ๕๗.๓ กระตนใหผเรยนสนใจในการ

เรยนเพมมากข น คดเปนรอยละ ๓๓.๓ และควรหางบประมาณมาเพอพฒนาการจดการเรยน

การสอน คดเปนรอยละ ๒๙.๓ ตามลาดบ

๓. ดานสอการเรยนการสอน ไดแก ควรจดหาสอสมยใหมเพอมาชวยในการเรยน

การสอนเพมข น ปรบปรงหนงสอเรยนใหไดมาตรฐาน คดเปนรอยละ ๗๘.๒ รองลงมา คอ

สงเสรมใหนกเรยนมความเขาใจเรองสอและการใชสอ คดเปนรอยละ ๕๑.๓ ตามลาดบ

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก ควรมกจกรรมอนทสงเสรมการเรยนการ

สอนนอกเหนอจากการเรยนในชนเรยน กระตนใหผเรยนเหนความสาคญของการเรยน สงเสรมให

นกเรยนกลาแสดงออกคดเปนรอยละ๗๙ .๒ รองลงมาไดแก ควรจดกจกรรมทใหนกเรยน

ไดมสวนรวมเพมมากยงขน เอาใจใสนกเรยนทเรยนไมเกงเปนกรณพเศษ คดเปนรอยละ ๔๙.๓

ตามลาดบ

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ไดแก ควรเพม เวลาในการดหนงสอ

เพอเตรยมตวสอบวดผลประจาเดอนใหมากขน และจดเนอหาใหเหมาะสมกบความสามารถของ

ผเรยน คดเปนรอยละ ๗๙.๓ รองลงมาคอ การวดผลควรมวธการอนรวมดวยนอกเหนอจากการวด

ความจา คดเปนรอยละ ๕๐.๕ และควรมการควบคมหองสอบวดผลทเขมงวด และควรจดบนทก

ขอมลทเปนระบบเพอนาไปพฒนาการเรยนของผเรยนตอไป คดเปนรอยละ ๔๕.๗ ตามลาดบ

๑๔๐

๕.๒ อภปรายผล

จากผลการวจย เ รอง การจดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาล :กรณศกษา

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทง ๕ ดาน คอ ดานหลกสตร

ดานการจดการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอน ดานกจกรรมการเรยนการสอน

และดานการวดผลและประเมนผล มประเดนสาคญทควรนามาอภปรายผล ดงน

๑ . สภาพการจดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาล ผ บรหารและครผ สอน

มความคดเหนเก ยวกบ สภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลของสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม โดยภาพรวม มการปฏบตงานอยในระดบปานกลางท งนอาจเปนเพราะวา

โรงเรยนพระปรย ตธรรมแผนกบาลยงม ปญหาเก ยวกบความพรอมทางดานบคลากรคอ

ครผสอนมไมเพยงพอ ครบางรปตองสอนหลายชนหลายวชา การสอนเปนระบบพสอนนอง

การเรยนการสอนเนนการทองจาตาราเปนหลกมากกวาการคดวเคราะหขอสอบสาหรบวดผล

การเรยนรของนกเรยน เนนการวดความจาเปนหลกมากกวาการใหวเคราะหนาไปประยกต

เขากบศาสตรอ น เปนสาเหตสาคญททาใหผลการเรยนของนกเรยนอยในระดบปานกลาง

ดงน นสอดคลองกบผลงานวจยของ พระมหาบณฑต ปณฑตเมธ ทไดศกษาวทยานพนธ

เรอง “การบรหารสานกเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาล กรงเทพมหานคร” พบวาการบรหาร

สานกเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาลใน ๕ ดาน คอดานสภาพทวไปของนกเรยน ดานหลกสตร

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอน และดานการสอบและประเมนผล

โดยภาพรวมอยทระดบปานกลาง และสอดคลองกบผลงานวจยของ สมชาย ไมตร ไดศกษา

วทยานพนธเรอง “การศกษาของพระสงฆในประเทศไทย: กรณศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล”

พบวารอยละ ๖๘.๙ เหนวาระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลในปจจบนมความเหมาะสม

ปานกลางรอยละ ๒๒.๙ เหนวามความเหมาะสมมาก และรอยละ ๘.๒ เหนวามความเหมาะสมนอย

สวนนกเรยนมความคดเหนเกยวกบสภาพ การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

ของสานกเรยนวดโมลโลกยารามโดยภาพรวมมการปฏบตงานอยในระดบมาก ซงแตกตาง

จากความคดเหนของผบ รหารและครผส อน ท ง นอาจเปนเพราะวา ผ ตอบแบบสอบถาม

สวนใหญ เปนนกเรยนระดบเปรยญตร มความคดเหนวาการเรยนการสอนบาลตามแบบฉบบ

ด งเดมดอยแลว การเรยนการสอนกยดผเรยนเปนศนยกลาง คอ นกเรยนตองมการเตรยมตว

มาเปนอยางดกอนเขาเรยนทกครง การเรยนบาลจะใชเวลาในการดหนงสอทหองพก มากกวา

เวลาเรยนในหองเรยนกบครสอน ครสอนใชวธการบรรยายเนอหาหนาชนเรยน และคอยแกไข

ขอบกพรองตาง ๆ ของนกเรยน จงอาจเปนสาเหตททาใหความคดเหนของนก เรยนในภาพรวม

ตอสภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล แตกตางจากความคดเหนของผบรหาร

๑๔๑

และครผสอนซงสอดคลองกบผลงานวจยของ ทว บญม ไดทาวจยเรอง “ศกษาสภาพการ

จดหลก สตรการจดการเรยนการสอนและผลการจดการเรยนการสอนประปรย ตธรรม

แผนกบาล ของคณะสงฆ จงหวดเชยงใหม” พบวา ครสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลสวนใหญ

ใชวธบรรยายในการสอนเปนหลก และวธการเรยนการสอนเนนการทองจาและการแปล

มากกวาทาความเขาใจและการคดวเคราะห

จา ก ผ ล ก า ร ว จยท ป ร า ก ฏ ค ง เ ป น เห ต ผ ล ป ร ะ ก า ร ห น ง ท ช ให เ ห น ถ ง ส ภ า พ

การจดการศก ษาพระปรย ต ธรรมแผนกบา ลในปจจบนไ ดเ ปนอยาง ดแ ละผลการวจย

ทสะทอนออกมาในรปแบบน เมอนามาพจารณาเปนรายดานปรากฏผล ดงน

ดานหลกสตรในภาพรวมผบรหารและครผสอนมความคดเหนวา มการปฏบตงานอย

ในระดบปานกลางท งนอาจเปนเพราะวา หลกสตรบาลม เนอหาสาระมาก และเนนใหจ า

มากกวาการคดวเคราะหเปนหลกสตรทเนนการเรยนเพอรกษารปแบบด งเดมซงมมาต งแต

สมยกรงรตนโกสนทร จงทาใหผเรยนมความสนใจนอย ในขณะทปญหาดานอนๆ เชน ผเรยน วธการสอนของคร และสออปกรณการสอน เ ปนตน กอาจเปนสา เหตท ท าให ภาพรวม

ในดานหลกสตรมการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ซงลกษณะดงกลาวมความสอดคลอง

กบ ผ ล ง า น วจย ข อ ง น ภ ม ณฑ ล ส บ ห ม น เ ป ยม แล ะ ว ล ย พ ร ศ ร ภ ร ม ย ไ ดท า ก า ร วจย

เ รอง “แนวทางการจดการศกษาพระปรย ตธรรมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๔๒” พบวา การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกแผนกบาล มสภาพปญหา อปสรรค

ดงมขอสรปสาระสาคญ คอ ดานหลกสตร เนอหาสาระในแผนกบาล มเนอหาสาระเกาเกนไป

และภาษาทใชในหนงสอเปนภาษาท เขาใจยาก วธการเรยนการสอนเนนการทองจาและ

การแปล มากกวาความเขาใจ ไมคอยมการประยกตใชและไมเหมาะสมกบวฒภาวะของผเรยน

การจดการเรยนการสอนยงไมเปนระบบทแนนอน เวลาเรยนนอยจงไมสามารถทาความเขาใจ

ไดอยางลกซงถองแท

สวนในภาพรวมนก เรยนมความคดเหนวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก

ทงนอาจเปนเพราะวา การเรยนการสอนบาล เนนการทองจาและแปลหนงสอเรยนทเปนหลกสตร

ใหไดอยา งแ มน ย า เ ปน ห ลก ห ลก ส ตร ก าร เ ร ยนก เ ปนแบบด ง เ ดมท เ รยนกนมาต งแ ต

สมยกรงรตนโกสนทร ผ เรยนจะใชเวลาสวนใหญทาความเขาใจเนอหาดวยตวเอง มากกวา

การเรยนในหองเรยน ครสอนมหนาทจดการเรยนรในดานตางๆใหกบผเรยน เชน เวลาเรยน

การเขาหองเรยน การทองหลกสตร การทาแบบฝกหด และการมอบหมายการบาน เปนตน

จงอาจเปนสาเหตท ท าใหความเหนของนกเรยนแตกตางจากความเหนของผ บรหารและ

ครผสอนซงสอดคลองกบงานวจยของ สมชาย ไมตร ทศกษาวทยานพนธเรอง “การศกษา

๑๔๒ ของพระสงฆในประเทศไทย : กรณศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล” พบวา รอยละ ๖๘.๙

เหนวาระบบการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาล ในปจจบนมความเหมาะสมปานกลาง

รอยละ ๒๒.๙ เหนวามความเหมาะสมมาก และรอยละ ๘.๒ เหนวามความเหมาะสมนอย

ดานการจดการเรยนการสอนในภาพรวมผ บรหารและครผ สอน มความคดเหน

วามการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ทงนอาจเปนเพราะวา สวนมากครสอนพระบาล

จะขาดคมอประกอบการสอนมเฉพาะหนงสอทเปนหลกสตร ประจาวชาจะสอนในระบบ

พสอนนองมการบนทกหลงการสอนเพอปรบปรงการเรยนการสอนนอยเกนไปซงสอดคลอง

กบ ผ ล ง า น วจย ข อ ง น ภ ม ณฑ ล ส บ ห ม น เ ป ยม แล ะ ว ล ย พ ร ศ ร ภ ร ม ย ไ ดท า ก า ร วจย

เ รอง “แนวทางการจดการศกษาพระปรย ตธรรมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๔๒” พบวา กระบวนการเรยนการสอนในแผนกบาล ครผสอนมไมเพยงพอ มกใช

ระบบการศกษาแบบพสอนนอง ครสอนขาดความเขาใจอยางลกซงขาดประสบการณ ไมสามารถ

ประยกตใชกบสภาพจรงไดขาดการศกษาอบรมและขาดขวญกาลงใจหนงสอตาราประกอบ

การเรยนเปนตาราเกาเกนไปขาดการปรบปรงและภาษาทใชยากจงควรมตาราสากลทเปน

มาตรฐานเดยวกน

สวนในภาพรวมนก เรยนมความคดเหนวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก

ทงนอาจเปนเพราะวา การเรยนการสอนบาลจะยดผเรยนเปนหลก ครสอนเปนเหมอนพเลยง

ทาหนาทออกปญหา ตรวจปญหา และคอยแกไขขอผดพลาดของนกเรยนแตละรป นกเรยนสามารถ

ถ า ม ขอ ส ง ส ย ก บ ค ร ไ ด ต ล อ ด เ ว ล า ซ ง ส ว น ม า ก ค ร ส อ น บ า ล จ ะ จ บ ช น เ ป ร ย ญ ธ ร ร ม

๙ ประโยค มความรความสามารถเพยงพอ ซงลกษณะดงกลาวมความสอดคลองกบผลงานวจย

ของ กรมการศาสนา ไดทาวจยเรอง “การพฒนารปแบบการจดการศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาล” พบวา คณภาพการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาล ผ เ รยนทผานการสอบ

ในแตละระดบสงคมยอมรบวาเปนบคคลทมคณภาพโดยเฉพาะผสาเรจเปรยญธรรม ๙ ประโยค

มวทยฐานะช นปรญญาตรตามพระราชกาหนดวทยฐานะ ผ สาเรจวชาการพระพทธศาสนา

พ.ศ. ๒๕๒๗

ดานสอการเรยนการสอนในภาพรวมผบ รหารและครผ สอน มความคดเหนวา

มการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ท งนอาจเปนเพราะวา การศกษาพระปรยตธรรม

แผนกบาล มอปกรณการเรยนการสอนทนอยมาก ทใชเปนหลก คอ ตาราเรยน สมดจดบนทก

กระดานดา ชอลกหรอไวทบอรด เทปบนทกการแปล กระดาษเขยนตอบปญหา สอการสอน

เปนแบบเดม ไมมสอใหม ๆ นอกจากหนงสอเรยน แมในปจจบนนตามสานกเรยนใหญ ๆ

ทมทนทรพยพอเพยงท จะซอหาสอสมยใหมมาใชในการเรยนการสอน เชน คอมพวเตอร

๑๔๓ เครองฉายโปรเจคเตอร สอดวด หรอ ซดสอการเรยนการสอน แตถาในภาพรวมแลวยงถอวา

มไมเพยงพอและไมทวถง ดวยเหตนทาใหการเรยนการสอน ขาดประสทธภาพ และในแตละป

จะมนกเรยนทสอบตกเปนจานวนมาก ทงนเพราะการเรยนการสอนในรปแบบเดม ๆ ทาใหเกด

ความนาเบอหนาย ไมสรางความสนใจใหกบผ เรยนเทาทควร ซงลกษณะดงกลาวมความ

สอดคลองกบผลงานวจยของ นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย ไดทาการวจย

เ รอง “แนวทางการจดการศกษาพระปรย ตธรรมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๔๒” พบวา สออปกรณประกอบการสอนมการใชนอยหรอแทบไมม ควรจดสรร

งบประมาณในการสนบสนนสงเสรมจดทา และพฒนาสอใหนาสนใจและใชอยางแพรหลาย

สวนในภาพรวม นกเรยนมความคดเหนวา มการปฏบตงานอยในระดบมาก

ท งนอาจเปนเพราะวา การเรยนการสอนบาล เนนการทองจา ทาความเขาใจตาราเรยน

เปนหลก หนงสอเรยนเปนสอทสาคญทสด สวนสอสมยใหม เชน คอมพวเตอร โปรเจคเตอร

หรอวซดบทเรยนสาเรจรป เปนเพยงสวนประกอบใหนกเรยนเขาใจไดงายขนเทาน น จงอาจ

เปนสาเหตทท าใหความเหนของนกเรยนแตกตางจากความเหนของผ บรหารและครผ สอน

ซงลกษณะดงกลาวมความสอดคลองกบผลงานวจยของ นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร

ศรภรมย ไดทาการวจยเรอง “แนวทางการจดการศกษาพระปรยตธรรมตามพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒”พบวา ในแผนกบาล เนนการจาและการแปล มากกวา

ความเขาใจ ขาดการประยกตนามาใชนอกจากนยงสอดคลองกบผลงานวจยของ ทว บญม ทพบ

วา การเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล ครสอนสวนมากมกใชวธบรรยายในการสอน

เปนหลกมเพยงกระดานและชอลกเปนอปกรณในการสอน

ดานกจกรรมการเ รยนก ารสอนในภาพรวม ผ บ รห ารครผ สอนและนก เ รยน

มความคดเหนวา มการปฏบตงานอยในระดบปานกลางเหมอนกน ท งนอาจเปนเพราะวา

การเรยนการสอนพระปรย ตธรรมแผนกบาล มกจกรรมท สงเสรมการเรยนรนอยเกนไป

กจกรรมท มอย เชน การจดทดสอบเพอวดผลความรความเขาใจของนกเรยนเปนการภายใน

การมอบรางวลใหแกนกเรยนทมผลการเรยนด และเขาเรยนอยางสมาเสมอ การจดอบรมบาล

กอนสอบสนามหลวง การจดครพเลยงสาหรบนกเรยนบาลไวยากรณเพอรบทองสตร เปนตน

อาจจะยงไมเพยงพอทจะทาใหการเรยนการสอนประสบผลสาเรจตามทตองการซงลกษณะ

ดงกลาวมความสอดคลองกบผลงานวจยของ พระมหาบณฑต ปณฑตเมธ ไดศกษาวทยานพนธ

เรอง “การบรหารสานกเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาล กรงเทพมหานคร” ทพบวา การเรยน

การสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลขาดความยดหยน ใชหลกเกณฑและมาตรฐานเดยวกน

๑๔๔ ทงหมด ครสอนกขาดเทคนค วธการสอนทดทจะทาใหนกเรยนเกดความสนใจ ในการศกษา

อยางจรงจง

ดานการวด ผลและปร ะเมนผลในภาพรวม ผ บ รหาร ครผ สอนแ ละนก เ รยน

มความคดเหนวา มการปฏบตงานอยในระดบมากเหมอนกน ทงนอาจเปนเพราะวา การเรยน

การสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล มความเขมงวดต งเกณฑมาตรฐานไวสงทกระดบช น

อกทงใชขอสอบประเมนผลเดยวกนหมดทงประเทศ มการกาหนดระยะเวลาการประเมนผล

ประจาปไวอยางชดเจนผบรหารและครสอนจงใสใจเปนพเศษเกยวกบการวดผลและประเมนผล

การของผเรยน โดยมงทจะแกไขขอบกพรองของนกเรยน และการเตรยมความพรอมแกผเรยน

กอนสงเขาสอบบาลสนามหลวงประจาป โดยแตละสานกเรยนจะมการวางแผนกาหนดระยะเวลา

ทจะวดผลการเรยนรของนกเรยนของตนเอง นอกจากการวดผลดวยการทาแบบฝกหดประจาวน

ยงมการจดอบรมพเศษกอนสอบสนามหลวงเปนกจกรรมประจาปอกดวย วธการเชนน

จงเปนเหมอนการประเมนความรและเตรยมความพรอมของนกเรยนแตละรป ซงครสอน

จะเปนเหมอนพ เ ลยงชวย ปรบปรง แกไข ขอบกพรองของนกเรยน ซงลกษณะดงกลาว

มความสอดคลองกบผลงานวจยของ สมหมาย ไมตร ไดศกษาวทยานพนธเรอง “การศกษา

ของพระสงฆในประเทศไทย: กรณศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล” พบวารอยละ ๖๘.๙ เหนวา

ระบบการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาลในปจจบน มความเหมาะสมปานกลาง และ

สอดคลองกบผลงานวจยของ นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย พบวา เกณฑการ

วดและประเมนผลมกวดความจามากกวาความเขาใจ และการคดวเคราะหไมมเกณฑมาตรฐาน

และกฎเกณฑแนนอนความยากงายของขอสอบ ขาดการทดสอบความยากงาย

๒. ปญหาอปสรรคและแนวทางการพฒนาการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ก. ปญหาและอปสรรค

๑. ดานหลกสตร ผบรหารและครผสอนมความคดเหนวา ไดแก เนอหาของ

หลกสตรมมากเกนไปและซ าซอนกนทาความเขาใจไดยาก ไมเหมาะสมกบผเรยนในปจจบน

หลกสตรขาดการปรบปรงแกไขใหทนสมย เปนหลกสตรเดมทเรยนกนมาแตโบราณ การเรยนเนน

การทองจามากกวาการคดวเคราะห จงทาใหผเรยนนาเอาไปใชใหเกดประโยชนตอชวตประจาวน

ไดนอย สอดคลองกบผลงานวจยของ พระมหาบณฑต ปณฑตเมธ ทพบวา หลกสตรทใชในการ

เรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลขาดความยดหยน และยงสอดคลองกบผลการวจยของ ทว

บญม ทพบวา ครและนกเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาลสวนใหญยงไมทราบวตถประสงคของ

๑๔๕ หลกสตรอยางชดเจน และนกเรยนสวนใหญตองการใหปรบปรงหลกสตรใหสอดคลองกบสภาพ

สงคมในปจจบน

นกเรยนมความคดเหนวา หลกสตรมเนอหาเกาเกนไปและมมากทาใหผเรยนเขาใจ

ไดยาก หนงสอเรยนขาดการปรบปรงแกไขในสวนทผดพลาด และหนงสอสาหรบคนควาเพมเตม

มนอยเกนไป สอดคลองกบผลงานวจยของ พระมหาบณฑต ปณฑตเมธ ทพบวา หลกสตรทใชใน

การเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลขาดความยดหยน สอดคลองกบงานวจยของ สมชาย

ไมตร ทศกษาวทยานพนธเรอง “การศกษาของพระสงฆในประเทศไทย : กรณศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล” พบวารอยละ ๖๘.๙ เหนวาระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลในปจจบน

มความเหมาะสมปานกลาง รอยละ ๒๒.๙เหนวามความเหมาะสมมากและรอยละ ๘.๒ เหนวาม

ความเหมาะสมนอย

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ผบรหารและครผสอน มความคดเหนวา การจด

ครสอนในแผนกบาลยงขาดระบบ และมาตรฐานทชดเจน ครสอนมไมเพยงพอ ขาดแผนการเรยน

การสอนทชดเจนและไดมาตรฐานเดยวกน มกใชระบบพสอนนอง สอดคลองกบผลงานวจยของ

นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย ไดทาการวจยเรอง “แนวทางการจดการศกษาพระ

ปรยตธรรมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒” พบวา การเรยนการสอนในแผนก

บาล ครผสอนมกใชระบบการศกษาแบบพสอนนอง ครสอนขาดความเขาใจอยางลกซงขาด

ประสบการณ หนงสอตาราเรยนเกาเกนไป ขาดการปรบปรงและภาษาทใชยากเกนไป

นกเรยน มความคดเหนวา ครสอนขาดความรความเขาใจทลกซง การสอนของคร

ขาดความยดหยน ยดตาราเรยนมากเกนไป ขาดการสอนแบบบรณาการ ทาใหผเรยนเกดความเครยด

สอดคลองกบผลงานวจยของ นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย ไดทาการวจยเรอง

“แนวทางการจดการ ศกษาพระปรยตธรรมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒”

พบวา การเรยนการสอนในแผนกบาล ครผสอนมกใชระบบการศกษาแบบพสอนนอง ครสอนขาด

ความเขาใจอยางลกซงขาดประสบการณ หนงสอตาราเรยนเกาเกนไป ขาดการปรบปรงและภาษา

๓ . ดานสอการเ รยนการสอน ผ บ รหารและครผ สอน มความคดเหนวา

สอสมยใหมสาหรบชวยในการเรยนการสอนมไมเพยงพอ ทมอยกขาดคณภาพไมสามารถสราง

แรงจงใจใหกบผเรยนไดอยางเตมท นกเรยนมโอกาสใชสอนอยเกนไปและมไมเพยงพอสาหรบ

อาจารยสอนทาใหผเรยนไดรบประโยชนไมเทากน สอดคลองกบผลงานวจยของ นภมณฑล สบ

หมนเปยม และวลยพร ศรภรมย ไดทาการวจยเรอง “แนวทางการจดการศกษาพระปรยตธรรมตาม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒” พบวา สออปกรณประกอบการสอนมการใชนอย

๑๔๖ หรอแทบไมม ควรจดสรรงบประมาณในการสนบสนนสงเสรมจดทา และพฒนาสอใหนาสนใจ

และใชอยางแพรหลาย

นกเรยน มความคดเหนวา สอสาหรบการเรยนการสอนสมยใหมมนอยเกนไป

หนงสอเรยนขาดมาตรฐาน และนกเรยนมโอกาสไดใชสอนอยเกนไป สอดคลองกบผลงานวจยของ

นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย ไดทาการวจยเรอง “แนวทางการจดการศกษาพระ

ปรยตธรรมตามพระราชบญญตการศกษา แหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒”พบวา การเรยนการสอนในแผนก

บาล เนนการจาและการแปลมากกวาความเขาใจ ขาดการประยกตนามาใชนอกจากนยงสอดคลอง

กบผลงานวจยของ ทว บญม ทพบวา การเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล ครสอน

สวนมากมกใชวธบรรยายในการสอนเปนหลกมเพยงกระดานและชอลกเปนอปกรณในการสอน

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน ผ บรหารและครผสอน มความคดเหนวา

กจกรรมทสงเสรมการเรยนรของนกเรยนมนอยเกนไป มเพยงการเรยนในหองเรยนเทานน นกเรยน

มสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนนอยเกนไป และขาดกจกรรมทเชอมโยงกบสงทไดเรยนมา

จงทาใหผ เรยนไดรบประโยชนจากการเรยนบาลนอยเกนไปสอดคลองกบผลงานวจยของ

พระมหาบณฑต ปณฑตเมธ ไดศกษาวทยานพนธเรอง “การบรหารสานกเรยนพระปรยตธรรม

แผนกบาล กรงเทพมหานคร”พบวา การเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลขาดความยดหยน

ใชหลกเกณฑและมาตรฐานเดยวกนทงหมด ครสอนกขาดเทคนค วธการสอนทดทจะทาใหนกเรยน

เกดความสนใจในการศกษาอยางจรงจง

นกเรยน มความคดเหนวา กจกรรมทชวยสงเสรมการเรยนรมนอยเกนไป มเพยง

การเรยนการสอนในหองเทานน ทาใหนกเรยนขาดการกลาแสดงออก และนกเรยนมสวนรวมใน

กจกรรมการเรยนการสอนนอยเกนไป สอดคลองกบผลงานวจยของ พระมหาบณฑต ปณฑตเมธ

ไดศกษาวทยานพนธเรอง “การบรหารสานกเรยนพระปรยตธรรมแผนกบาล กรงเทพมหานคร”

พบวา การเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาลขาดความยดหยนใชหลกเกณฑและมาตรฐาน

เดยวกนทงหมด ครสอนกขาดเทคนค วธการสอนทดทจะทาใหนกเรยนเกดความสนใจในการศกษา

อยางจรงจง

๕. ดานการวดผลและประเมนผล ผบรหารและครผสอน มความคดเหนวา ผเรยน

ใหความสนใจตอการวดผลประจาเดอนนอยเกนไป ขาดการเตรยมตวและความกระตอรอรน

การกาหนดเวลาในการวดผลยงไมแนนอนตายตวจงทาใหผเรยนเตรยมตวไดยาก และผเรยน

นาผลของการวดในแตละครงไปปรบปรงการเรยนของตนเองนอยเกนไป สอดคลองกบผลงานวจย

ของ สมหมาย ไมตร ไดศกษาวทยานพนธเรอง “การศกษาของพระสงฆในประเทศไทย: กรณศกษา

พระปรยตธรรมแผนกบาล” พบวารอยละ ๖๘.๙ เหนวาระบบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

๑๔๗ ในปจจบน มความเหมาะสมปานกลาง นอกจากนยงสอดคลองกบผลงานวจยของ นภมณฑล สบ

หมนเปยม และวลยพร ศรภรมย พบวา เกณฑการวดและประเมนผลมกวดความจามากกวาความ

เขาใจและการคดวเคราะห

นกเรยน มความคดเหนวา เวลาในการเตรยมตวดหนงสอเพอวดผลประจาเดอน

นอยเกนไป และเนอหาทครใหมมากเกนไป การวดผลเนนความจาเปนหลกทาใหเกดผลเสยตอ

นกเรยนทยงขาดความพรอมสอดคลองกบผลงานวจยของ นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร

ศรภรมย พบวา เกณฑการวดและประเมนผลมกวดความจามากกวาความเขาใจ และการคด

วเคราะห

ข. แนวทางการพฒนา

ดานหลก สตร ผ บ รหารครผ สอนและนก เรยนมความเหนสอดคลองกน

วาควรปรบปรงเนอหาหลกสตรใหมคณภาพและทนสมย มความกะทดรด เรยนเขาใจงาย

เหมาะสมกบผเรยนแกไขขอผดพลาดใหถกตองสมบรณ จดทาหนงสอสาหรบคนควาใหมากพอ

และมคณภาพ และเนนการจดหลกสตรทนาไปใชไดจรงในชวตประจาว น เปนประโยชน

ตอการนาไปปฏบต

ดานการจดการเรยนการสอน ผบ รหารครผส อนและนกเรยนมความเหน

สอดคลองกนวาควรจดครเขาสอนอยางเปนระบบใหเพยงพอ และมคณภาพสานกเรยน

ควรมแผ นในกา รพฒนา ครสอน อยางต อ เ น องค รควรเ ปนแบบ อยางท ด และ มงสรา ง

ลก ษ ณ ะ น สยท ด ใหกบ นก เ ร ยน ป ล ก ฝ ง ให นก เ ร ยน รจก ห น า ท แ ล ะ ค ว า ม รบ ผด ชอ บ

ควรจด การเรยนการสอนเพม เตมสาหรบนกเรยนท เรยนไมทนเพอน หาเทคนคใหม ๆ

มาใชในการสอนควรปรบรปแบบการสอนใหมความยดหยน เหมาะสมกบความสามารถ

ของผเรยนและสอนแบบบรณาการเขากบวชาอน ๆ ควรกระตนใหนกเรยนเกดความวรยะ

อตสาหะในการเรยนมากขน และหางบประมาณจดสรางสถานทเรยนเพมเตม

ดานสอการเรยนการสอน ผบรหารครผสอนและนกเรยนมความเหนสอดคลอง

กนวา ควรมสอการเรยนการสอนททนสมยเพมข น สาหรบครสอนและนกเรยน ปรบปรง

หนงสอ เ รยนใหไดมาตรฐาน เปดโอกาสใหผ เ รยนเขา ถ งสอ มากยงข น และมแนวทาง

พฒนา นกเรยนใหเขาใจเรองสอ และการใชสอสาหรบการเรยนร และพฒนาตนเอง

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ผบรหารครผสอนและนกเรยนมความเหน

สอดคลอง กนวาควรมกจกรรมนอกหองเรยน ทชวยสงเสรมการเรยนรของนกเรยนเพมขน ให

นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนมากข น จดหากจกรรมทดงดดความสนใจ

๑๔๘ และเปนประโยชนกบการเรยนการสอน และเนนกจกรรมทมความเชอมโยงกบสงทไดเรยนมา

ใหมากขน สงเสรมใหนกเรยนกลาแสดงออก และควรเอาใจใสนกเรยนทเรยนไมเกงเปนพเศษ

ดานการวดผลและประเมนผล ผบ รหารครผส อนและนกเรยนมความเหน

สอดคลองกนสานกเรยนควรมแผนสาหรบกระตนใหนกเรยนมความสนใจ และเหนความสาคญ

ของการวดผลมากยงข นกาหนดเวลาในการวดผลทแนนอน ควรเพมเวลาในการดหนงสอ

เพอเตรยมตวสอบวดผลใหมากขน และเนอหาทออกมาเพอวดผลควรเหมาะสม กบความสามารถ

ของผเรยน ครผสอนควรนาผลของการวดในแตละครงไปใชในการปรบปรง การเรยนการสอน

ในครงตอไป ควรมการควบคมหองสอบวดผลทเขมงวด และควรมการบนทกขอมลทวดผล

ในแตละครงอยางเปนระบบ เพอนาไปพฒนาผลการเรยนของนกเรยนตอไป

๕.๓ ขอเสนอแนะ ๑. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

การศกษา การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ในครงน ควรบรรจแผนพฒนา ดงน

๑. ด านหลกสตร ควรปรบปรง เนอหาหลกสตรให มความทนสมยและ

ม คณภาพ เหมาะสมกบผ เ รยน จดทาหนง สอสาหรบคนควา เพมข น และ เนนการสอน

ทนาไปใชไดจรงในชวตประจาวน เปนประโยชนตอการนาไปปฏบต

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ควรมแผนพฒนาครสอนอยางเปนระบบ

และตอเน อง และควรมการตดตาม ประเมนผล และพฒนาบคลากรใหมประสทธภาพ

อยางสมาเสมอ

๓ . ดานสอการเรยนการสอน ควรมสอการเรยนการสอนท หลากหลาย

และทนสมยมากยงข น เปดโอกาสใหผ เ รยนเขา ถงสอมากยงข น และมแนวทางพฒนา

นกเรยนใหเขาใจเรองสอ และการใชสอสาหรบพฒนาการเรยนรของตนเอง

๔ . ด านกจกรรมการเรยนการสอน ควรม กจกรรมสงเสรมการเ รยน ร

ข อ ง นก เ ร ย น เพ ม ข น ให น ก เ ร ยน ม ส ว น ร ว ม ใน ก จก ร ร ม ม า ก ข น แ ล ะ เ นน ก จก ร ร ม

ท มความเชอมโยงกบสงทไดเ รยนมาเพอ เปนการสงเสรม และพฒนาผเ รยนใหสามารถ

คนควาหาความรดวยตนเอง

๕ . ด า นก า ร ว ด ผล แล ะ ป ระ เ ม น ผ ล ค ว ร ม กา ร ป ร ะ เม น ผ ล สานก เ ร ยน

ทวประเทศอยางนอยปละ ๑ ครง เพอเปนการยกระดบการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

ใหไดมาตรฐาน ควรปรบปรงการออกขอสอบท เปนแบบอตนยแตเพยงอยางเดยว ควรม

๑๔๙ การบนทกขอมลทวดผลในแตละครงอยางเปนระบบ เพอนาไปพฒนาผลการเรยนของนกเรยน

ตอไป

๒. ขอเสนอแนะเพอการทาวจยในครงตอไป

๑ . ควรศกษาการจดการศกษาพระปรย ตธรรมแผนกบาลในสานกเ รยน

อน ๆ เพอเปรยบเทยบผลวาเปนอยางไร

๒. ควรศกษาความพงพอใจตอกจกรรมการเรยนการสอนพระปรยตธรรม

แผนกบาลวาเปนอยางไร

๓. ควรศกษาแนวทางการพฒนากจกรรมการเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนก

บาลวาเปนอยางไร

บรรณานกรม

๑. ภาษาไทย :

ข. ขอมลทตยภม

(๑) หนงสอ :

กรมการศาสนา . ขอมลจากการตรวจการคณะสงฆของเจาคณะภาค ๔ ประจาป ๒๕๓๘.

ในเอกสารการประชมสมมนาเจาคณะภาค. กรงเทพมหานคร : กระทรวงศกษาธการ,

๒๕๓๙.

_________ .ประวตการศกษาของคณะสงฆ. กรงเทพมหานคร : กรมการศาสนา, ๒๕๓๙.

_________. ประวตการศกษาของคณะสงฆ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๓๙.

กรมวชาการกระทรวงศกษาธการ. ศนยพฒนาหนงสอชดฝกอบรมวทยากรแกนนาหลกสตร

การศกษาขนพนฐานพทธศกราช ๒๕๔๔ เรองการพฒนาสอการสอน ชดท ๑๓.

กรงเทพมหานคร : โรงพมพองคการรบสงสนคาพสดภณฑ, ๒๕๔๕.

_________.คมอการพฒนาสอการเรยนร. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว, ๒๕๔๕.

_________.หลกสตรประถมศกษา พ.ศ. ๒๕๒๑. ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๓๓. กรงเทพมหานคร:

โรงพมพการศาสนา, ๒๕๓๒.

_________. การพฒนารปแบบการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล. กรงเทพมหานคร :

กรมการศาสนา, ๒๕๔๑.

กรรณการ ภญญาคง. พฤตกรรมการเรยนการสอนทพงประสงค. กรงเทพมหานคร : วารสาร

กองทนสงเคราะหการศกษาเอกชน, ๒๕๓๕.

การดเนอร (Gardner) อางใน ทศนา แขมมณ. ศาสตรการสอน : องคความรเพอการจดกระบวนการ

เรยนรทมประสทธภาพ, พมพครงท. กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, ๒๕๔๕.

กาญจนา คณารกษ. หลกสตรและการพฒนา. นครปฐม : โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร, ๒๕๓๕.

_________.หลกสตรและการพฒนา. นครปฐม : โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร, ๒๕๓๕.

กดานนท มลทอง. เทคโนโลยการศกษารวมสมย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณ,

๒๕๔๕.

๑๕๑

จรสพรรณ ศลาวรรณ. การศกษาสถานภาพสอและการใชสอการเรยนการสอนของครในโรงเรยน

ศกษาผใหญเรอนจากลางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ กรมราชทณฑ กระทรวงยตธรรม.

การศกษาอสระศกษาศาสตรมหาบณฑต : มหาวทยาลยขอนแกน, ๒๕๔๖.

ชม ภมภาค. สอการศกษา. วารสารเทคโนโลยสอสารการศกษา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

ประสานมตร, ๒๕๔๔.

_________.สอการศกษา. วารสารเทคโนโลยสอสารการศกษา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

ประสานมตร, ๒๕๔๔.

ชวาล แพรตกล. เทคนคการวดผล. พมพครงท ๖. พระนคร : สานกพมพวฒนาพานช,

๒๕๑๘.

ชศร สวรรณโชต. หลกสตรและการพฒนาหลกสตร. กรงเทพมหานคร : โรงพมพอกษรไทย,

๒๕๔๔ . ชยยงค พรหมวงศ. การวางแผนการสอน. เอกสารการสอนชดวชาประสบการณวชาชพครหนวยท

๑ - ๘ พมพครงท ๗ . กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๒๕.

ไชยยศ เรองสวรรณ. เทคโนโลยทางการศกษา. หลกการและแนวปฏบต. กรงเทพมหานคร :

วฒนาพานช, ๒๕๒๖.

ฐาปนย ธรรมเมธา . สอการศกษาเบองตน. พมพครงท ๒. นครปฐม : ภาควชาเทคโนโลยการศกษา

มหาวทยาลยศลปากร, ๒๕๓๙.

_________. สอการศกษาเบองตนพมพครงท ๒. นครปฐม : ภาควชาเทคโนโลยการศกษา

มหาวทยาลยศลปากร, ๒๕๓๙.

เตอนใจ เกตษา. การประเมนผลการสอน. กรงเทพมหานคร : อรณการพมพ, ๒๕๓๕.

ทศนย ศภเมธ. พฤตกรรมการสอนวชาภาษาไทยระดบมธยมศกษา. กรงเทพมหานคร : สถาบนราช

ภฏธนบร, ๒๕๓๓ .

ทศนา แขมมณ. ศาสตรการสอน : องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ.

พมพครงท ๕. กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๕.

ธารง บวศร. ทฤษฏหลกสตร : การออกแบบและการพฒนา. กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา,

๒๕๓๑. _________.ทฤษฎหลกสตร. การออกแบบและการพฒนา . กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา ,

๒๕๓๑.

_________.ทฤษฎหลกสตร. การออกแบบและการพฒนา. กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา,

๒๕๑๔.

๑๕๒

นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย. แนวทางการจดการศกษาพระปรยตธรรมตาม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬา

ลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕.

นคม ทาแดง กอบกล ปราบประชา และอานวย เดชชยศร. ชดฝกหดอบรมคร, ประมวลสาระเรอง

เทคนโนโลยการศกษาเพอการเรยนร. กรงเทพมหานคร : ภาพพมพ, ๒๕๔๖.

บญชม ศรสะอาด. การวจยเบองตน. พมพครงท ๖. กรงเทพมหานคร : สวรยาสาสน, ๒๕๓๕.

_________.โครงการตาราคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสารคามการพฒนาหลกสตร และการวจย

เกยวกบหลกสตร. กรงเทพมหานคร :โรงเพมพสวรยาสาสน, ๒๕๔๖.

ปรชา คมภรปกรณ. หลกการสอน. เอกสารการสอนชดวชาวทยาการการสอน หนวยท ๘ - ๑๕ พมพ

ครงท ๗. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๒

ปรยาพร วงศอนตรโรจน. การบรหารงานวชาการ. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : ศนยสอเสรม

กรงเทพ, ๒๕๔๔.

ปองสข คมภย. การศกษาสภาพและปญหาการใชสอการเรยนการสอนของอาจารยในโปรแกรมวชา

นเทศศาสตรกรณศกษา : สถาบนราชภฎ ๖ แหงในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ

ครศาสตรอตสาหกรรมมหาบญฑต: มหาวทยาลยเทคโนโลยพระเจาเกลาธนบร ,

๒๕๔๕.

พงษศกด แปนแกว. พหปญญา (Multiple Intelligence)”. ศกษาศาสตรสาร, ๒๕๔๖.

พระธรรมกตตวงศ (ทองด สรโตโช) . พจนานกรมเพ อการศกษาพทธศาสน ชดคาวด .

กรงเทพมหานคร : สานกพมพธรรมสภา. พมพครงท ๓, ๒๕๕๑.

พระธรรมปญญาภรณ. ประวตความเปนมาของสานกเรยนวดปากนา พทธศกราช ๒๕๔๙ .

กรงเทพมหานคร : พมพท หจก. สตารกรป, (๑๙๙๔) ๒๕๔๙.

พชต ฤทธจรญ. หลกการวดและประเมนผลการศกษา. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : เฮาส ออฟ

เคอรมสท, ๒๕๔๕. _________.หลกการวดและประเมนผลการศกษา. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : เฮาส ออฟ

เคอรมสท, ๒๕๔๕.

พมพพนธ เตชะคปต. บรรยากาศการเรยนการสอนปจจยสาคญตอประสทธภาพการสอน .

กรงเทพมหานคร : วารสารกองทนสงเคราะหการศกษาเอกชน, ๒๕๓๖.

ไพศาล หวงพานช. การวดผลการศกษา. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๖.

พระมหาทองด ป ◌ าวชโร. การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล. กรงเทพมหานคร : อาทรการ

พมพ, ๒๕๔๕.

๑๕๓

พระมหาแผน พนพด. รปแบบเชงระบบการบรหารงานทางวชาการทมประสทธภาพของโรงเรยน

พระปรย ตธรรมแผนกบาล . วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต .

กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศลปากร, ๒๕๓๔.

ภญโญ สาธร. หลกการบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร : องคการคาของครสภา,

๒๕๒๖.

_________.หลกการบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร : องคการคาของครสภา, ๒๕๒๖.

ลาพอง บญชวย. การสอนเชงระบบ. ปทมธาน : วทยาลยครเพชรบรวทยาลงกรณ, ๒๕๓๐.

วนดา เดชตานนท. การประเมนผลการเรยน. พมพครงท ๓. นครราชสมา : ภาควชาทดสอบและวจย

การศกษาคณะครศาสตรสถาบนราชภฏนครราชสมา, ๒๔๔๐.

วไลพร คโณทย. หลกการสอน. กรงเทพมหานคร : กองสงเสรมวทยฐานะครกรมการฝกหดคร,

๒๕๓๐.

วาร ถระจตร. การพฒนาการสอนสงคมศกษาระดบประถมศกษา. กรงเทพมหานคร : คณะคร

ศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๐.

วาสนา ชาวหา. สอการเรยนการสอน. กรงเทพมหานคร : โอ. เอส. พรนตงเฮาส, ๒๕๓๓

ศรพงศ พะยอมแยม. การเลอกและการใชสอการเรยนการสอน. กรงเทพมหานคร : โอ. เอส. พรนตง

เฮาส, ๒๕๓๓.

สงด อทรานนท. พนฐานและหลกการพฒนาหลกสตร. พมพครงท ๓ กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

มตรสยาม, ๒๕๓๕.

สนามหลวงแผนกบาล. เรองสอบบาล. กรงเทพมหานคร : อาทรการพมพ, ๒๕๔๘.

สมชาย ไมตร. การศกษาของพระสงฆในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร : รายงานการวจย

สานกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต, ๒๕๓๙.

สมบรณ ชตพงษ . การวดและการประเมนผลการศกษ . กรง เทพมหานคร : โรงพมพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๖.

สมพงษ สงหะพล. หลกสตรและการบรหารหลกสตร. ภาควชาหลกสตรและการสอนคณะคร

ศาสตร : วทยาลยครนครราชสมา, ๒๕๓๐.

สจรต เพยรชอบ. การพฒนาหลกสตรและการสอน. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย,

๒๕๒๑. สทศนย สขประเสรฐ. การประเมนหลกสตรแพทยศาสตรบณฑตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, ๒๕๔๔.

๑๕๔

สพน บญชวงศ. หลกการสอน. กรงเทพมหานคร : แสวงสทธการพมพ, ๒๕๓๒.

สภาพ วาดเขยน และอรพนธ โภชนดา . การประเมนผลการเรยนการสอน. พมพครงท๒.

กรงเทพมหานคร : สานกพมพไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๐.

สมตร คณานกร. หลกสตรและการสอน. กรงเทพมหานคร : ชวนพมพ, ๒๕๒๓.

เสรมศร ไชยศร. ระบบหลกสตร-การสอน. เชยงใหม : พระสงหการพมพ, ๒๕๒๖.

สนต ธรรมบารง. หลกสตรและการบรหารหลกสตร. กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา,

๒๕๒๗.

_________.การสอนสงคมศกษา. เอกสารการนเทศการศกษาฉบบท ๑๒๒๑ หนวยศกษานเทศก

กรมการฝกหดคร. กรงเทพมหานคร : บพธการพมพ, ๒๕๓๓.

สนทด ภบาลสข และพมพใจ ภบาลสข. การใชสอการสอน. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร :

พระพนธนา, ๒๕๒๔.

สานกงานเลขานการแมกองบาลสนามหลวง. บญชแสดงผลการสอบประโยคบาลสนามหลวง.

กรงเทพมหานคร : ๒๕๕๔. สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). พระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ ๒๕๔๒. แกไขเพมเตม (ฉบบท๒) ๒๕๔๕. กรงเทพมหานคร :

๒๕๔๗.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. รายงานการศกษาเรอง แนวทางการจดการศกษาพระ

ปรยตธรรม ตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒. กรงเทพมหานคร :

บรษทพมพดการพมพจากด, ๒๕๔๖.

สานกงานเจาคณะภาค ๒. อบรมบาลกอนสนามสนามหลวงภาค ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕.

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม. วนฉลองเปรยญธรรม ป ๒๕๕๓. กรงเทพมหานคร : โรงพมพบรษท

สหธรรมกจากด, ๒๕๕๓.

อเนก เพยรอนกลบตร. การวดและประเมนทางการศกษา. พมพครงท ๕. กรงเทพมหานคร :

ป. สมพนธพาณชย, ๒๕๒๗.

อาภรณ ใจเทยง. หลกการสอน. พมพครงท ๑. กรงเทพมหานคร : พมพทโอ. เอส. พรนตงเฮาส,

๒๕๓๗.

_________.หลกการสอน. พมพครงท ๑ . กรงเทพมหานคร : พมพท โอ . เอส. พรนตงเฮาส,

๒๕๓๗.

๑๕๕

อานวย เลศชยนต. คมอการสรางขอทดสอบและการประเมนผลการศกษา. กรงเทพมหานคร :

อานวยการพมพ, ๒๕๒๕.

(๒) วทยานพนธ :

กรมการศาสนา. “การพฒนารปแบบการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล” กรมการ

ศาสนา. ๒๕๔๒.

ฉนทนา จนทรบรรจง. “การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรม และบาลของวดคลองโพธ

จงหวดอตรดตถ”. สานกนโยบายและแผนการศกษา, ๒๕๔๗.

ทว บญม. “ศกษาสภาพการจดหลกสตรการจดการเรยนการสอนและผลการจดการเรยนการสอน

ประปรยตธรรมแผนกบาลของคณะสงฆ จงหวดเชยงใหม” .มหาวทยาลยเชยงใหม,

๒๕๓๕.

นภมณฑล สบหมนเปยม และวลยพร ศรภรมย. “แนวทางการจดการศกษาพระปรยตธรรมตาม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. ๒๕๔๒” .กรงเทพมหานคร, ๒๕๔๕.

พณสดา สรธรงศร. “ความสาเรจของวดจองคา จงหวดลาปางทจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนก

บาลดเดน” .สานกนโยบายและแผนการศกษา, ๒๕๔๗.

พรชล อาชวอารง. “การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกธรรมและบาล ของวดสทธวาร

จงหวดนนทบร” .สานกนโยบายและแผนการศกษา, ๒๕๔๗.

พระนมต กลนดอกแกว. “สภาพและปญหาการจดการเรยนการสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล

ของสานกศาสนศกษา จงหวดนครสวรรค” .วทยานพนธมหาบณฑตสาขาวชาการ

บรหารการศกษา. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร‚ ๒๕๔๙.

พ ร ะ ม ห า บณ ฑ ต ป ณ ฑ ต เม ธ . “ก า ร บ ร ห า ร ส า น ก เ ร ย น พ ร ะ ป ร ย ต ธ ร ร ม แ ผ น ก บ า ล

กรงเทพมหานคร” .วทยานพนธมหาบณฑตสาขาวชาการบรหารการศกษา. บณฑต

วทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย‚ ๒๕๕๒.

พระมหาสรพงษ การญ. “ปจจยทสงผลตอความสาเรจในการจดการศกษาโรงเรยนพระปรยตธรรม

แผนกบาลกรณศกษาโรงเรยนพระปรย ตธรรม แผนกบาลวดตามฟา จงหวด

นครสวรรค”. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑตสาขาการบรหารการศกษา .

บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, ๒๕๕๑.

สมชาย ไมตร. “การศกษาของพระสงฆในประเทศไทยกรณศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล”.

สานกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต, ๒๕๓๙.

๑๕๖

(๓) เอกสารทไมไดตพมพเผยแพร :

สานกงานเลขานการแมกองบาลสนามหลวง. บญชแสดงผลการสอบประโยคบาลสนามหลวง.

กรงเทพมหานคร, ๒๕๕๔. (ถายเอกสารเยบเลม)

ส ว น ก า ร ศ ก ษ า พ ร ะ ป ร ย ต ธ ร ร ม แ ผ น ก ธ ร ร ม -บ า ล ก อ ง พ ท ธ ศ า ส น ศ ก ษ า ส า น ก ง า น

พระพทธศาสนาแหงชาต. เอกสารประกอบการประชมพจารณารางแผนยทธศาสตร

และแผนพฒนาการศกษาพระปรย ตธรรม แผนกธรรมและบาล , ครงท ๔ .

กรงเทพมหานคร, ๒๕๕๔. (ถายเอกสารเยบเลม)

(๔) ภาษาองกฤษ :

John B. Hough and Thomas K. Duncan, Teaching : Description Analysis (Massachusetts :

Addison-Wesley, 1997.

(๕) Internet :

น รนด . ขอ มล เพ อกา รคนคว า : สงค มศาส ตรและ จตวทย า . [ออ นไลน ]. แหลง ทมา :

http://www.idis.ru.ac.th/report/index.php?topic=2796.0;wap2 [๑๖ ตลาคม ๒๕๕๔].

ประพนธศร สเสารจ. การจดการเรยนการสอนเพอเสรมสรางศกยภาพนกเรยน : วารสาร

ศ น ย ศ ก ษ า ก า ร พ ฒ น า ค ร ป ท 2 ฉ บ บ ท 7 . [อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ท ม า :

http://www.gotoknow.org/blogs/posts/202009 [๑๖ ตลาคม ๒๕๕๔].

แมกองบาลสนามหลวง . สา นกงานแมกองบาลสนามหลวง . [ออนไลน ]. แหลงทมา :

http://www.infopali.net, [๑๖ ตลาคม ๒๕๕๔].

พระเมธวราภรณ (สทศน วรทสส). ขอมลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม. [ออนไลน]. แหลงทมา :

http://www.watmoli.org/v3/main.php [๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔].

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แบบสอบถามเพอการวจย

ภาคผนวก ข

หนงสอขอเชญ

ผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอการวจย

ภาคผนวก ค

หนงสอขออนญาต

แจกแบบสอบถามเพอพฒนาเครองมอการวจย

ภาคผนวก ง

คาความเชอมนจากการทดลองเครองมอ (Try Out)

ภาคผนวก จ

หนงสอขออนญาตแจกแบบสอบถามเพอการวจย

๑๕๙

แบบสอบถามเพอการวจย

(สาหรบผบรหารและครผสอน)

เรอง

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

คาชแจง

๑. แบบสอบถามนมจดประสงคเพอการวจย เรองการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนก

บาล:กรณศกษาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร เทานน

๒. สาระสาคญของแบบสอบถามแบงออกเปน ๓ ตอน คอ

ตอนท ๑ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท ๒ แบบสอบถามเกยวกบความคดเหนตอสภาพการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

ลกษณะของแบบสอบถามฉบบนเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) มการ

พจารณา ๕ ระดบคอ ระดบ ๕ หมายถงมการปฏบตมากทสด, ระดบ ๔หมายถงมการปฏบตมาก,

ระดบ๓หมายถงมการปฏบตปานกลาง,ระดบ ๒หมายถงมการปฏบตนอย,ระดบ ๑ หมายถงมการ

ปฏบตนอยทสด

ตอนท ๓ แบบสอบถามปลายเปดเกยวกบปญหาอปสรรคและแนวทางพฒนาการจด

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๓. ในการตอบแบบสอบถามขอไดโปรดตอบคาถามทกขอตามสภาพทเปนจรงเพราะ

คาตอบของทานมความสาคญอยางยงตอผลการวจยคาตอบทถกตองตรงตามขอเทจจรงจะทาใหได

ขอสรปทชดเจนและเปนประโยชนตอการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวด

โมลโลกยารามและสานกอนตอไป

๔. เมอทานตอบแบบสอบถามเสรจแลวกรณาตรวจสอบอกครงวาทานไดตอบครบทกขอ

แลวหรอไมแบบสอบถามทตอบไดครบทกขอเทานนจะเปนแบบสอบถามทสมบรณและนามาใช

ในการวจยในครงนได

ขอขอบพระคณเปนอยางยง ทท านไดใหความกรณาเสยสละเวลาอนมค าตอบ

แบบสอบถามการวจยครงนดวยความเตมใจ

พระมหาธรสข ธมมสาโร

นสตปรญญาโทสาขาวชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยผวจย

๑๖๐

ตอนท ๑ ขอมลทวไป

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงใน หรอเตมขอความลงในชองวางทตรงกบความเปน

จรงเกยวกบตวทาน

๑. อาย

ตากวา ๓๐ ป ๓๑ - ๓๕ ป

๓๖ – ๔๐ ป ๔๑ – ๔๕ ป

๔๖ – ๕๐ ป ตงแต ๕๑ ปขนไป

๒. พรรษา

ตากวา ๕ พรรษา ๖ - ๙ พรรษา

๑๐ พรรษาขนไป

๓. วฒการศกษาสงสดแผนกสามญ

ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร

ปรญญาโท ปรญญาเอก

๔. วฒการศกษาสงสดแผนกบาล

เปรยญตร ( ประโยค ๑-๒ -ป.ธ.๓ )

เปรยญโท ( ป.ธ.๔,๕,๖)

เปรยญเอก (ป.ธ.๗,๘, ๙)

๕. ตาแหนงหนาท

ผบรหาร ครผสอน

๖. ประสบการณการสอน

ตากวา ๓ ป ๓ - ๕ ป

๖ - ๑๐ ขนไป ๑๑ ปขนไป

๑๖๑

ตอนท ๒ ระดบความคดเหนเกยวกบสภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงใน ชองระดบการปฏบตตามความเปนจรง

ขอ

สภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ระดบความคดเหน

มากท

สด (๕

)

มาก

(๔)

ปาน

กลาง

(๓)

นอย

(๒)

นอย

ทสด

(๑)

๑. ดานหลกสตร

๑. มการวเคราะหหลกสตรบาลสนามหลวงกอนนาไปสอน

๒. การจดการเรยนรตรงตามวตถประสงคของหลกสตร

๓. มการจดการพฒนาหลกสตรใหทนสมยอยเสมอ

๔. จดหลกสตรตรงตามความตองการและความถนดของผเรยน

แตละระดบชน

๕. มการจดทาแผนการสอนครอบคลมเนอหาวชาในหลกสตร

๖. มการประชมชแจงใหครผสอนเขาใจการนาหลกสตรไปใช

ในการสอน

๒. ดานการจดการเรยนการสอน

๗. มการจดทาคมอประกอบการเรยนการสอนในแตละวชา

๘. มการวางแผนการจดการเรยนการสอนไวตลอดป

๙. การจดใหมครผสอนอยางพอเพยงและไดคณภาพในแตละ

ชนเรยน

๑๐. มบนทกหลงการสอนสรปและรายงานผลการเรยนและการ

สอนเปนประจาทกป

๑๑. นาผลการสอบประจาปมาวเคราะหเพอปรบปรงวาง

แผนการสอนทกป

๑๒. นาผลการสอนมาวเคราะหเพอปรบปรงสาหรบวางแผนการ

สอนอยางตอเนอง

๑๖๒

ขอ

สภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ระดบความคดเหน

มากท

สด (๕

)

มาก

(๔)

ปาน

กลาง

(๓)

นอย

(๒)

นอย

ทสด

(๑)

๓. ดานสอการเรยนการสอน

๑๓. มการใชสอและอปกรณประกอบการเรยนการสอนตาม

เนอหาอยางเหมาะสม

๑๔. ครมสอการสอนเพอเราความสนใจของผเรยน

๑๕. มการประยกตใชสอสมยใหมเพอชวยในการเรยนการสอน

บาล

๑๖. มการนาผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยในการเรยนการสอน

เพอเตรยมตวสอบสนามหลวง

๑๗. มการพฒนาสอการเรยนการสอนอยางเหมาะสมกบผเรยน

แตละระดบชน

๑๘. มการนาสอตามสภาพจรงมาชวยในการเรยนการสอนบาล

๑๙. มการนาผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยในการผลตสอ

สาหรบการเรยนการสอนบาล

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน

๒๐. มการสอนแบบบรณาการทงเนอหาและวธการ

๒๑. มการจดกจกรรมใหผเรยนไดมสวนรวม

๒๒

.

มการจดกจกรรมทสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง

๒๓

.

สอนเนนการปฏบตทสอดคลองกบสภาพจรงใน

ชวตประจาวน

๒๔

.

มการจดกจกรรมโดยคานงความแตกตางระหวางผเรยน

๒๕

.

มการมอบหมายและตรวจงานอยางสมาเสมอ

๑๖๓

ขอ

สภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ระดบความคดเหน

มากท

สด (๕

)

มาก

(๔)

ปาน

กลาง

(๓)

นอย

(๒)

นอย

ทสด

(๑)

๕. การวดผลและประเมนผล

๒๖. มการประเมนผลเพอปรบปรงกจกรรมการเรยนการสอน

๒๗. มการประเมนความพรอมและพนฐานของนกเรยน

๒๘. มการประเมนจากการปฏบต เชน การบาน เปนตน

๒๙. มการประเมนตามสภาพทเปนจรง

๓๐. มการจดสอบซอมเสรมกรณทมผไมผานเกณฑการประเมน

๓๑. มการวางแผนกาหนดระยะเวลาการวดผลและประเมนผล

๑๖๔

ตอนท ๓ ขอเสนอแนะเกยวกบปญหาอปสรรคและแนวทางพฒนาการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

คาชแจง โปรดใหขอเสนอแนะเกยวกบ ปญหาอปสรรคและแนวทางพฒนาการจดการศกษาพระ

ปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑. ปญหา / อปสรรค ดานหลกสตร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

๒. แนวทางการพฒนา ดานหลกสตร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

๓. ปญหา / อปสรรค ดานการจดการเรยนการสอน

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๔. แนวทางการพฒนา ดานการจดการเรยนการสอน

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๕. ปญหา /อปสรรค ดานสอการเรยนการสอน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

๖. แนวทางการพฒนา ดานสอการเรยนการสอน

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๖๕

๗. ปญหา /อปสรรค ดานกจกรรมการเรยนการสอน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

๘. แนวทางการพฒนา ดานกจกรรมการเรยนการสอน

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๙. ปญหา / อปสรรค ดานการวดผลและประเมนผล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๐. แนวทางพฒนา ดานการวดผลและประเมนผล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ขอบพระคณอยางยงในการตอบแบบสอบถาม

๑๖๖

แบบสอบถามเพอการวจย

(สาหรบนกเรยน)

เรอง

การจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล : กรณศกษาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

คาชแจง

๑. แบบสอบถามนมจดประสงคเพอการวจย เรองการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนก

บาล : กรณศกษาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร เทานน

๒. สาระสาคญของแบบสอบถามแบงออกเปน ๓ ตอน คอ

ตอนท ๑ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท ๒ แบบสอบถามเกยวกบความคดเหนตอสภาพการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

ลกษณะของแบบสอบถามฉบบนเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) มการ

พจารณา ๕ ระดบ คอ ระดบ ๕ หมายถงมการปฏบตมากทสด,ระดบ ๔หมายถงมการปฏบตมาก,

ระดบ๓ หมายถงมการปฏบตปานกลาง, ระดบ ๒ หมายถงมการปฏบตนอย, ระดบ ๑ หมายถงมการ

ปฏบตนอยทสด

ตอนท ๓ แบบสอบถามปลายเปดเกยวกบปญหาอปสรรค และแนวทางพฒนาการจด

การศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๓. ในการตอบแบบสอบถามขอไดโปรดตอบคาถามทกขอตามสภาพทเปนจรง เพราะ

คาตอบของทานมความสาคญอยางยงตอผลการวจย คาตอบทถกตองตรงตามขอเทจจรงจะทาใหได

ขอสรปทชดเจนและเปนประโยชนตอการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวด

โมลโลกยารามและสานกอนตอไป

๔. เมอทานตอบแบบสอบถามเสรจแลว กรณาตรวจสอบอกครงวา ทานไดตอบครบทก

ขอแลวหรอไม แบบสอบถามทตอบไดครบทกขอเทานนจะเปนแบบสอบถามทสมบรณและ

นามาใชในการวจยในครงนได

ขอขอบพระคณเปนอยางยง ทท านไดใหความกรณาเสยสละเวลาอนมค าตอบ

แบบสอบถามการวจยครงนดวยความเตมใจ

พระมหาธรสข ธมมสาโร

นสตปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยผวจย

๑๖๗

ตอนท ๑ ขอมลทวไป

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงใน หรอเตมขอความลงในชองวางทตรงกบความเปนจรง

เกยวกบตวทาน

๑. อาย

ตากวา ๑๕ ป ๑๕ - ๑๗ ป

ตงแต ๑๘ ปขนไป

๒. สถานภาพ

พระภกษ สามเณร

๓. วฒการศกษาสงสดแผนกสามญ

ประถมศกษาท ๖ มธยมศกษาปท ๓

มธยมศกษาปท ๖ ปรญญาตร

๔. กาลงศกษาบาลในระดบ

เปรยญตร ( ประโยค ๑-๒ , ป. ธ. ๓ )

เปรยญโท ( ป.ธ. ๔, ๕, ๖ ) เปรยญเอก ( ป.ธ. ๗,๘, ๙ )

๕. ภมลาเนาเดม

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ

ภาคกลาง ภาคใต

๑๖๘

ตอนท ๒ ระดบความคดเหนเกยวกบสภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงใน ชองระดบการปฏบตตามความเปนจรง

ขอ

สภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ระดบความคดเหน

มากท

สด (๕

)

มาก

(๔)

ปาน

กลาง

(๓)

นอย

(๒)

นอย

ทสด

(๑)

๑. ดานหลกสตร

๑. มการจดการเรยนรตรงตามวตถประสงคของหลกสตร

๒. มการพฒนาหลกสตรใหทนสมยอยเสมอ

๓. จดหลกสตรไดตรงความตองการและความถนดของผเรยน

๔. มการจดทาแผนการสอนครอบคลมหลกสตร

๕. เนอหาการเรยนแตละระดบชนเหมาะสมกบผเรยน

๖. หนงสอแบบเรยนภาษาบาลไดรบการปรบปรงอยางตอเนอง

๒. ดานการจดการเรยนการสอน

๗. จดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนสาคญ

๘. ครสอนมคณภาพและพอเพยง

๙. ครมแผนการสอนอยางเปนระบบ

๑๐. มบนทกหลงการสอนเพอนามาปรบปรงการเรยนการสอน

๑๑. มการวเคราะหเชอมโยงกบเหตการณปจจบน

๑๒. ครเปดโอกาสใหผเรยนไดซกถามปญหาขอสงสยในการ

เรยนได

๓. ดานสอการเรยนการสอน

๑๓. มสอและอปกรณเพอการเรยนการสอนอยางพอเพยง

๑๔. ครใชสอเพอสรางความสนใจใหแกผเรยน

๑๕. ใชสอตามธรรมชาตชวยในการเรยนการสอน

๑๖. ใชสอสมยใหมเพอชวยในการเรยนการสอน

๑๖๙

ขอ

สภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล

สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ระดบความคดเหน

มากท

สด (๕

)

มาก

(๔)

ปาน

กลาง

(๓)

นอย

(๒)

นอย

ทสด

(๑)

ดานสอการเรยนการสอน

๑๗. ครใชสอการสอนตามสภาพจรงของเนอหาทสอน

๑๘. ครใชสอประเภทบคคลสาคญประกอบการเรยนการสอน

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน

๑๙. มกจกรรมทสงเสรมการเรยนร

๒๐. มการสอนแบบบรณาการเนอหาอยางครบถวน

๒๑. ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน

๒๒. สอนไดสอดคลองกบสภาพจรงในชวตประจาวน

๒๓. มการเชญวทยากรภายนอกมาสอนเพอเตรยมตวสอบเปน

ประจาทกป

๒๔. จดกจกรรมการเรยนการสอนไดสอดคลองกบ

ความสามารถของผเรยน

๕. การวดผลและประเมนผล

๒๕. มการประเมนตามสภาพทเปนจรง

๒๖. มการประเมนจากการปฏบต เชน การบาน การทองสตร

เปนตน

๒๗. มการจดสอบเพอพฒนาความรนกเรยนอยางสมาเสมอ

๒๘. นกเรยนนาผลการประเมนการเรยนไปปรบปรงตวเองเพอ

เตรยมตวสอบสนามหลวง

๒๙. เนอหาการวดผลการเรยนสอดคลองกบหลกสตรการสอบ

ในสนามหลวง

๓๐. นกเรยนไดนาผลการประเมนการเรยนการสอนไปปรบปรง

การเรยนเพอเตรยมตวสอบสนามหลวง

๑๗๐

ตอนท ๓ ขอเสนอแนะเกยวกบปญหาอปสรรคและแนวทางพฒนาการจดการศกษาพระปรยต

ธรรมแผนกบาล สานกเรยนวดโมลโลกยาราม

คาชแจง โปรดใหขอเสนอแนะเกยวกบ ปญหาอปสรรคและแนวทางพฒนาการจดการศกษาพระ

ปรยตธรรมแผนกบาลสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

๑. ปญหา / อปสรรค ดานหลกสตร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

๒. แนวทางการพฒนา ดานหลกสตร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

๓. ปญหา / อปสรรค ดานการจดการเรยนการสอน

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๔. แนวทางการพฒนา ดานการจดการเรยนการสอน

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๕. ปญหา /อปสรรค ดานสอการเรยนการสอน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

๖. แนวทางการพฒนา ดานสอการเรยนการสอน

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๗๑

๗. ปญหา /อปสรรค ดานกจกรรมการเรยนการสอน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

๘. แนวทางการพฒนา ดานกจกรรมการเรยนการสอน

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๙. ปญหา / อปสรรค ดานการวดผลและประเมนผล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๐. แนวทางพฒนา ดานการวดผลและประเมนผล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ขอบพระคณอยางยงในการตอบแบบสอบถาม

๑๘๑

ผลการหาดชนความสอดคลอง (IOC)

ของแบบสอบถามเกยวกบการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล :

กรณศกษาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

( สาหรบผบรหารและครผสอน )

ขอท

ความเหนของผเชยวชาญ

I O C

แปลผล

ผเชย

วชาญ

คนท

๑

ผเชย

วชาญ

คนท

๒

ผเชย

วชาญ

คนท

๓

ผเชย

วชาญ

คนท

๔

ผเชย

วชาญ

คนท

๕

๑. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๓. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๔. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๕. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๖. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๗. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๘. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๙. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๐. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๑. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๒. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๓. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๔. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๕. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๖. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๗. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๘. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๘๒

๑๙. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๐. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๑. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๒๒. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๒๓. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๒๔. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๒๕. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๖. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๗. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๘. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๙. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๓๐. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๓๑. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๘๓

การศกษาความคดเหนตอสภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล:กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

(ผบรหารและครผสอน )

คาความเชอมน (Reliability) จากคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach's

Alpha Coefficient)

๑. ดานหลกสตร

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

มการวเคราะหหลกสตรบาลสนามหลวง

กอนนาไปสอน

15.50 6.466 1.000 .900

การจดการเรยนรตรงตามวตถประสงค

ของหลกสตร

15.00 9.310 .000 .972

มการจดการพฒนาหลกสตรใหทนสมย

อยเสมอ

16.50 6.466 1.000 .900

จดหลกสตรตรงตามความตองการและ

ความถนดของผเรยนแตละระดบชน

15.50 6.466 1.000 .900

มการจดทาแผนการสอนครอบคลม

เนอหาวชาในหลกสตร

16.00 4.138 1.000 .938

มการประชมชแจงใหครผสอนเขาใจ

การนาหลกสตรไปใชสอน

16.50 6.466 1.000 .900

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items

.933 6

๑๘๔

๒. ดานการจดการเรยนการสอน

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

มการจดทาคมอประกอบการเรยนการ

สอนในแตละวชา

18.00 .000 .000 4.688E15

มการวางแผนการจดการเรยนการสอนไว

ตลอดป

18.00 1.034 .000 -.625

การจดใหมครผสอนอยางพอเพยงและได

คณภาพในแตละชนเรยน

a

16.50 2.328 -1.000 .556

มบนทกหลงการสอนสรปและรายงานผล

การเรยนและการสอนเปนประจาทกป

17.50 .259 1.000 -5.000

นาผลการสอบประจาปมาวเคราะหเพอ

ปรบปรงวางแผนการสอนทกป

a

17.00 1.034 .000 -.625

นาผลการสอนมาวเคราะหเพอปรบปรง

สาหรบวางแผนการสอนอยางตอเนอง

a

18.00 1.034 .000 -.625

a. The value is negative due to a negative average covariance among items. This violates

reliability model assumptions. You may want to check item codings.

a

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items a

-.600 6

a. The value is negative due

to a negative average

covariance among items.

This violates reliability

๑๘๕

model assumptions. You

may want to check item

codings.

๓. ดานสอการเรยนการสอน

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

มการใชสอและอปกรณประกอบการ

เรยนการสอนตามเนอหาอยาง

เหมาะสม

17.50 6.466 .000 .960

ครมสอการสอนเพอเราความสนใจ

ของผเรยน

18.00 4.138 1.000 .900

มการประยกตใชสอสมยใหมเพอชวย

ในการเรยนการสอนบาล

18.00 4.138 1.000 .900

มการนาผเชยวชาญจากภายนอกมา

ชวยในการเรยนการสอนเพอเตรยมตว

สอบสนามหลวง

17.00 4.138 1.000 .900

มการพฒนาสอการเรยนการสอนอยาง

เหมาะสมกบผเรยนแตละระดบชน

17.50 6.466 .000 .960

มการนาสอตามสภาพจรงมาชวยใน

การเรยนการสอนบาล

17.00 4.138 1.000 .900

มการนาผเชยวชาญจากภายนอกมา

ชวยในการผลตสอสาหรบการเรยน

การสอนบาล

18.00 4.138 1.000 .900

๑๘๖

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items

.933 7

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

มการสอนแบบบรณาการทงเนอหา

และวธการ

20.50 .259 .000 .000

มการจดกจกรรมใหผเรยนไดมสวน

รวม

21.00 .000 .000 1.200

มการจดกจกรรมทสงเสรมการเรยนร

ดวยตนเอง

21.50 .259 .000 .000

สอนเนนการปฏบตทสอดคลองกบ

สภาพจรงในชวตประจาวน

21.50 .259 .000 .000

มการจดกจกรรมโดยคานงความ

แตกตางระหวางผเรยน

21.50 .259 .000 .000

มการมอบหมายและตรวจงานอยาง

สมาเสมอ

20.50 .259 .000 .000

มการประเมนผลเพอปรบปรงกจกรรม

การเรยนการสอน

20.50 .259 .000 .000

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items

.000 7

๑๘๗

๕. ดานการวดผลและประเมนผล

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

มการประเมนความพรอมและพนฐาน

ของนกเรยน

17.00 1.034 -1.000 .667

มการประเมนจากการปฏบต เชน

การบาน เปนตน

16.50 .259 .000 -2.667

มการประเมนตามสภาพทเปนจรง

a

16.50 .259 .000 -2.667

มการจดสอบซอมเสรมกรณทมผไม

ผานเกณฑการประเมน

a

16.00 .000 .000 -2.000E16

มการวางแผนกาหนดระยะเวลาการ

วดผลและประเมนผล

16.00 .000 .000 -2.000E16

a. The value is negative due to a negative average covariance among items. This violates

reliability model assumptions. You may want to check item codings.

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items a

-2.500 5

a. The value is negative due

to a negative average

covariance among items.

This violates reliability

model assumptions. You

may want to check item

codings.

๑๘๘

ผลการหาดชนความสอดคลอง (IOC)

ของแบบสอบถามเกยวกบการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล :

กรณศกษาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

( สาหรบนกเรยน )

ขอท

ความเหนของผเชยวชาญ

I O C

แปลผล

ผเชย

วชาญ

คนท

๑

ผเชย

วชาญ

คนท

๒

ผเชย

วชาญ

คนท

๓

ผเชย

วชาญ

คนท

๔

ผเชย

วชาญ

คนท

๕

๑. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๓. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๔. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๕. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๖. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๗. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๘. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๙. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๐. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๑. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๒. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๓. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๔. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๕. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๖. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๗. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๘. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๑๘๙

๑๙. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๐. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๑. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๒๒. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๒๓. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๒๔. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๒๕. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๖. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๗. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๘. ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๐.๘๐ ใชได

๒๙. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๓๐. ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑.๐๐ ใชได

๑๙๐

การศกษาความคดเหนตอสภาพการจดการศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล:กรณศกษาสานกเรยน

วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

( สาหรบนกเรยน )

คาความเชอมน (Reliability) จากคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach's Alpha

Coefficient)

๑. ดานหลกสตร

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

ม ก า ร จ ด ก า ร เ ร ย น ร ต ร ง ต า ม

วตถประสงคของหลกสตร

19.70 9.045 .390 .739

มการพฒนาหลกสตรใหทนสมยอย

เสมอ

20.13 8.395 .436 .729

จดหลกสตรไดตรงความตองการและ

ความถนดของผเรยน

20.13 7.016 .650 .664

มการจดทาแผนการสอนครอบคลม

หลกสตร

19.90 8.369 .526 .706

เ น อ ห า ก า ร เ ร ยน แ ต ล ะ ร ะ ดบ ช น

เหมาะสมกบผเรยน

20.07 8.202 .566 .696

หนงสอแบบเรยนภาษาบาลไดรบการ

ปรบปรงอยางตอเนอง

20.57 8.254 .396 .744

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items

.751 6

๑๙๑

๒. ดานการจดการเรยนการสอน

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance

if Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

จดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปน

สาคญ

20.43 7.357 .430 .696

ครสอนมคณภาพและพอเพยง 20.03 8.102 .539 .687

ครมแผนการสอนอยางเปนระบบ 20.60 7.352 .456 .688

มบนทกหลงการสอนเพอนามาปรบปรง

การเรยนการสอน

20.90 5.955 .708 .601

มการวเคราะหเช อมโยงกบเหตการณ

ปจจบน

21.20 7.269 .258 .770

ครเปดโอกาสใหผเรยนไดซกถามปญหา

ขอสงสยในการเรยนได

20.33 7.057 .532 .667

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items

.725 6

๓. ดานสอการเรยนการสอน

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

มสอและอปกรณเพอการเรยนการสอน

อยางพอเพยง

18.20 9.890 .649 .770

ครใชสอเพอสรางความสนใจใหแก 18.27 9.306 .681 .761

๑๙๒

ผเรยน

ใชสอตามธรรมชาตชวยในการเรยนการ

สอน

18.50 10.672 .415 .822

ใชสอสมยใหมเพอชวยในการเรยนการ

สอน

18.30 8.700 .731 .747

ครใชสอการสอนตามสภาพจรงของ

เนอหาทสอน

17.87 11.361 .427 .814

ครใชสอประเภทบคคลสาคญ

ประกอบการเรยนการสอน

18.20 10.786 .591 .786

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items

.815 6

๔. ดานกจกรรมการเรยนการสอน

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

มกจกรรมทสงเสรมการเรยนร 17.07 12.064 .757 .706

มการสอนแบบบรณาการเนอหาอยาง

ครบถวน

16.47 13.568 .587 .752

ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการ

สอน

16.40 15.559 .358 .802

สอนไดสอดคลองกบสภาพจรงใน

ชวตประจาวน

16.83 12.971 .645 .737

มการเชญวทยากรภายนอกมาสอนเพอ

เตรยมตวสอบเปนประจาทกป

17.53 12.740 .578 .756

จดกจกรรมการเรยนการสอนได 16.53 16.602 .364 .798

๑๙๓

สอดคลองกบความสามารถของผเรยน

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of

Items

.794 6

๕. ดานการวดผลและประเมนผล

Item-Total Statistics

Scale

Mean if

Item

Deleted

Scale

Variance if

Item

Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if

Item

Deleted

มการประเมนตามสภาพทเปนจรง 21.40 8.455 .596 .837

มการประเมนจากการปฏบต เชน

การบาน การทองสตร เปนตน

21.20 8.166 .631 .831

มการจดสอบเพอพฒนาความรนกเรยน

อยางสมาเสมอ

20.97 8.102 .672 .824

นกเรยนนาผลการประเมนการเรยนไป

ปรบปรงตวเองเพอเตรยมตวสอบ

สนามหลวง

21.53 7.706 .594 .844

เนอหาการวดผลการเรยนสอดคลองกบ

หลกสตรการสอบในสนามหลวง

21.00 8.621 .739 .819

นกเรยนไดนาผลการประเมนการเรยน

การสอนไปปรบปรงการเรยนเพอเตรยม

ตวสอบสนามหลวง

21.40 7.972 .673 .823

Reliability Statistics

Cronbach's

Alpha

N of Items

.854 6

๑๙๖

ประวตผวจย

ชอ : พระมหาธรสข ธมมสาโร (อปไชย)

เกด : เสารท ๙ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๑๗

สถานทเกด : ๑๗ หม ๕ บานกดแดง ตาบล นาโส อาเภอ กดชม จงหวดยโสธร

๓๕๑๔๐

การศกษา : พ.ศ.๒๕๔๓ จบการศกษานกธรรมชนเอก

: พ.ศ.๒๕๕๐ จบการศกษาเปรยญธรรม ๙ ประโยค

: พ.ศ.๒๕๕๓ จบการศกษาพทธศาสตรบณฑต (พธ.บ)

สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

อปสมบท : ๒๐ มนาคม ๒๕๔๑ ณ.พทธสมาวดบานกดแดง

ตาบล นาโส อาเภอกดชม จงหวด ยโสธร

หนาทการงาน : ครสอนพระปรยตธรรมประจาสานกเรยนวดโมลโลกยาราม

: เขตบางกอกใหญ กรงเทพ ฯ

: กรรมการตรวจขอสอบบาลสนามหลวง

: กรรมการตรวจขอสอบนกธรรมสนามหลวง

: ครสอนพระปรยตธรรมแผนกบาล

: ครพระสอนศลธรรมในโรงเรยน

: ผนาขอสอบบาลเปดสอบในเขตปกครองภาค ๑๐

ทอยปจจบน : วดโมลโลกยาราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

โทร ๐๘๕-๙๐๘๘๒๙๔, E-mail : tv2499@hotmail.com