AMALAN STRATEGI PEMBELAJARAN DI KALANGAN PELAJAR SEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN TAMAN MUTIARA RINI DAN

HUBUNGANNYA DENGAN PENCAPAIAN AKADEMIK.

GAN SHIAU LI

Laporan projek ini dikemukakan

sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains dan Komputer Serta Pendidikan

(Kimia)

FAKULTI PENDIDIKAN

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

APRIL 2006

iii

DEDIKASI

Ditujukan Khas Untuk :

emak dan ayah yang dikasihi di Tanjung Ipoh, Kuala Pilah, Negeri Sembilan

kakak dan adik-adik yang memberi inspirasi secara langsung dan tidak langsung

dalam perjuangan sepanjang program sarjana ini

Tidak Ketinggalan :

rakan-rakanku yang mendoakan kejayaanku – Ee hoe, Sot Chen, Kim Mau,

Siew Ling, Yean Fah, Wei Han,

Agnes, Nik Diana

Setiinggi-Tinggi Penghargaan Kepada :

Dr. Azlina binti Mohd Kosnin

iv

PENGHARGAAN

Penulis ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada Dr. Azlina

binti Mohd Kosnin, selaku penyelia projek yang telah bersama-sama bertungkus-

lumus membantu, membimbing, menunjuk-ajar dan memberi motivasi demi

motivasi sepanjang tempoh menyiapkan projek penyelidikan ini.

Penulis juga ingin merakamkan terima kasih kepada guru-guru yang telah

memberi kerjasama dan bantuan sepanjang tempoh pengedaran soal selidik di

Sekolah Menengah Kebangsaan Taman Mutiara Rini, Skudai, Johor.

Akhirnya, kepada semua yang terlibat samada secara langsung atau tidak

langsung dalam membantu menjayakan projek penyelidikan ini. Sesungguhnya budi

baik kalian amatlah bermakna buat diri ini. Terima kasih.

v

ABSTRAK

Tujuan kajian ini adalah untuk mengenalpasti amalan strategi pembelajaran

di kalangan pelajar Sekolah Menengah Kebangsaan Taman Mutiara Rini, Skudai,

Johor dan hubungannya dengan pencapaian akademik. Strategi pembelajaran yang

dikaji ialah kaedah belajar dalam kumpulan, kaedah mencatat nota, pengurusan

masa, kaedah membaca dan kemahiran di dalam kelas. Kajian ini melibatkan 95

orang pelajar tingkatan 4 yang mewakili keseluruhan populasi. Instrumen yang

digunakan dalam kajian ini ialah soal selidik. Data-data yang dikumpul diproses dan

dianalisis dengan menggunakan Statistical Package For Social Sciences Version

11.0 (SPSS 11.0) dan dinyatakan di dalam bentuk min, sisihan piawai dan kolerasi

Pearson. Dapatan kajian ini menunjukkan kaedah belajar dalam kumpulan bagi

pelajar-pelajar adalah pada tahap yang tinggi. Sementara dari segi kaedah mencatat

nota, pengurusan masa, kaedah membaca dan kemahiran di dalam kelas pelajar-

pelajar adalah berada pada tahap yang sederhana. Dapatan kajian juga menunjukkan

tidak terdapat hubungan yang signifikan antara strategi pembelajaran dengan

pencapaian akademik pelajar (r = 0.10). Beberapa cadangan untuk mengatasi

kelemahan dan cadangan kajian lanjutan telah dicadangkan.

vi

ABSTRACT

The purpose of this research was to identify the learning strategy and its

relationship with academic achievement among the students from Sekolah

Menengah Kebangsaan Taman Mutiara Rini, Skudai, Johor. Learning strategy

include group learning method, note taking method, time management, reading

method and classroom skills. A set of questionnaire was given to 95 form 4

students. The data were collected, processed and analyzed using Statistical Package

For Social Sciences Version 11.0 (SPSS 11.0) and the findings were presented in

mean, standard deviation and Pearson Correlation. The results of the research show

that the students have a high level of group learning. However, the students have

moderate level of strategies related to note taking, time management, reading and

classroom skills. The result also show that not significant relationship between

learning strategies with academic achievement (r = 0.10). Several suggestions and

ideas for further research were suggested in order to overcome the problems.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT JUDUL i

PENGAKUAN ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xi

SENARAI RAJAH xiii

SENARAI LAMPIRAN xiv

BAB 1 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 3

1.3 Pernyataan Masalah 5

1.4 Objektif Kajian 6

1.5 Persoalan Kajian 6

1.6 Kepentingan Kajian 6

1.7 Batasan Kajian 7

1.8 Definisi Istilah 7

1.8.1 Strategi Pembelajaran 8

1.8.2 Pencapaian Akademik 8

1.9 Penutup 8

viii

BAB 2 SOROTAN KAJIAN

2.1 Pengenalan 10

2.2 Teori Pembelajaran 10

2.3 Strategi-strategi Pembelajaran yang

Dibincangkan Dalam Kajian 12

2.3.1 Kaedah belajar dalam kumpulan 12

2.3.2 Kaedah mencatat nota 13

2.3.3 Pengurusan masa 16

2.3.4 Kaedah membaca 17

2.3.5 Kemahiran di dalam kelas 19

2.4 Kajian-kajian Terdahulu 20

2.4.1 Kajian Strategi Pembelajaran

Pelajar-Pelajar 21

2.4.2 Kajian Perkaitan Strategi

Pembelajaran dan Pencapaian

Akademik Pelajar-pelajar 24

2.5 Penutup 25

BAB 3 METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan 26

3.2 Rekabentuk Kajian 26

3.3 Populasi Kajian 27

3.4 Tempat Kajian 27

3.5 Instrumen Kajian 27

3.6 Kajian Rintis 29

3.7 Prosedur Kajian 30

3.8 Analisis Data 31

3.9 Penutup 33

ix

BAB 4 ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan 34

4.2 Analisis Bahagian A 35

4.2.1 Taburan Responden Mengikut Jantina 35

4.2.2 Taburan Responden Mengikut Bangsa 35

4.2.3 Taburan Responden Mengikut

Keputusan PMR 36

4.3 Analisis Persoalan Kajian (Bahagian B) 38

4.3.1 Bagaimanakah Tahap Strategi

Pembelajaran Pelajar-Pelajar Di

Sekolah Menengah? 38

4.3.1.1 Kaedah Belajar Dalam Kumpulan 39

4.3.1.2 Kaedah Mencatat Nota 41

4.3.1.3 Pengurusan Masa 42

4.3.1.4 Kaedah Membaca 44

4.3.1.5 Kemahiran Di Dalam Kelas 46

4.3.2 Adakah Terdapat Perkaitan Antara Strategi

Pembelajaran Pelajar-Pelajar Dengan

Pencapaian Akademik? 48

4.4 Analisis Tambahan 48

4.4.1 Adakah Pelajar Berpendapat Bahawa

Mereka Mempunyai Strategi Pembelajaran

Yang Berkesan? 49

4.4.2 Adakah Pendapat Pelajar Mempunyai

Perkaitan Dengan Strategi Pembelajaran

Mereka? 49

4.5 Penutup 50

BAB 5 PERBINCANGAN, RUMUSAN DAN CADANGAN KAJIAN

5.1 Pengenalan 51

5.2 Perbincangan Dan Rumusan 51

x

5.2.1 Tahap Strategi Pembelajaran

Pelajar-Pelajar Di Sekolah Menengah 52

5.2.1.1 Kaedab Belajar Dalam Kumpulan 52

5.2.1.2 Kaedah Mencatat Nota 53

5.2.1.3 Pengurusan Masa 54

5.2.1.4 Kaedah Membaca 55

5.2.1.5 Kemahiran Di Dalam Kelas 56

5.2.2 Perkaitan Antara Strategi Pembelajaran

Dan Pencapaian Akademik Pelajar 57

5.3 Implikasi Dan Cadangan Kajian 59

5.4 Cadangan Kajian Lanjutan 60

5.5 Penutup 60

RUJUKAN 61

LAMPIRAN

Lampiran A-E 65-86

xi

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKA SURAT 2.1 Perbezaan amalan belajar antara pelajar yang

berjaya dengan yang gagal 19

3.1 Skala Likert dengan markah skor 29

3.2 Taburan item mengikut strategi pembelajaran 29

3.3 Pengelasan min 32

3.4 Pengelasan semula skala 32

4.1 Taburan responden mengikut jantina 35

4.2 Taburan responden mengikut bangsa 36

4.3 Taburan responden mengikut keputusan PMR bagi

tujuh mata pelajaran 38

4.4 Pengelasan min 39

4.5 Analisis kaedah belajar dalam kumpulan 40

4.6 Analisis kaedah mencatat nota 41

4.7 Analisis pengurusan masa 43

xii

4.8 Analisis kaedah membaca 45 4.9 Analisis kemahiran di dalam kelas 47 4.10 Perkaitan antara strategi pembelajaran dengan

pencapaian akademik 48

4.11 Taburan responden berkenaan pendapat sama ada

mereka mengetahui strategi pembelajaran yang berkesan

atau tidak 49

xiii

SENARAI RAJAH NO. RAJAH TAJUK MUKA SURAT 2.1 Model pemprosesan maklumat 11

xiv

SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT A Set soal selidik 65-72 B Jadual peratusan dan frekuensi 73-82 C Pengesahan soalan soal selidik 83 D Surat kebenaran daripada BPPDP 84-85 E Surat kebenaran daripada Jabatan Pelajaran Johor 86

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Pendidikan mengikut pandangan umum, ialah aktiviti-aktiviti yang berkaitan

dengan pembentukan dan perkembangan ilmu, kemahiran, kerohanian dan jasmani

manusia. Dalam masyarakat moden ini, pendidikan adalah penting untuk

menyediakan masyarakat untuk menghadapi cabaran kehidupan dan pembaharuan

serta membuat pengubahsuaian demi memberikan sumbangan untuk pembangunan

masyarakat. Negara maju seperti Amerika Syarikat, United Kingdom dan Australia

amat menitikberatkan pembangunan dan perkembangan bidang pendidikan bagi

memastikan rakyat mereka dilengkapi ilmu serta kemahiran terkini, sekali gus

menjadi penyumbang utama kepada pertumbuhan ekonomi.

Dalam usaha mencapai hasrat pembangunan serta menjadi sebuah negara

maju melalui perindustrian pada tahun 2020, Malaysia mengalami perubahan dalam

dimensi ekonomi dan sosial.

Pendidikan telah memainkan peranan sebagai perantaraan bagi menangani

impak pembangunan dan teknologi maklumat di Malaysia di samping

mempertahankan tamadunnya dalam acuan yang tersendiri.

2

Sehubungan itu, pendidikan di Malaysia telah mengalami banyak

perkembangan bermula dengan perubahan dari segi falsafah dan kurikulum

sehinggalah kepada kaedah pengajaran dan pembelajaran. Perubahan demi

perubahan yang dilaksanakan ini adalah bertujuan untuk memperbaiki pencapaian

akademik pelajar-pelajar serta melahirkan masyarakat yang bersatu padu, jati diri

dan mengamalkan nilai murni dalam kehidupan seharian.

Proses pembelajaran merupakan proses yang penting dalam kehidupan kita,

khasnya dalam bidang pendidikan. Pembelajaran ialah proses pemerolehan

maklumat dan pengetahuan, penguasaan kemahiran dan tabiat serta pembentukan

sikap dan kepercayaan. Proses pembelajaran berlaku sepanjang hayat seseorang

manusia.

Menurut pandangan ahli kognitif, Robert M. Gagne dalam bukunya The

Condition of Learning mendefinisikan pembelajaran sebagai perubahan tingkah laku

atau kebolehan seseorang yang dapat dikekalkan, tidak termasuk perubahan yang

disebabkan oleh proses pertumbuhan (Mok, 2000). Manakala aliran behaviouris

pula berpendapat bahawa pembelajaran ialah perubahan dalam tingkahlaku, iaitu

cara seseorang bertindak dalam suatu situasi. Dalam psikologi humanis

pembelajaran dianggap proses yang dapat membantu seseorang mencapai sempurna

kendiri dan nilai individu.

Kejayaan dalam pembelajaran bukan sahaja hasil daripada keupayaan dan

kerajinan semata-mata tetapi juga hasil daripada keberkesanan kaedah belajar.

Suatu kajian telah dilakukan di sebuah universiti di Kanada mendapati bahawa

antara faktor yang menyebabkan pelajar berjaya ialah: menghadiri kuliah, membaca

semua bahan rujukan, menyiapkan kerja rumah, meluangkan masa untuk belajar,

kesihatan mental yang baik, bilangan kawan yang kecil untuk mengurangkan aktiviti

sosial , mencatat nota, mendengar syarahan pensyarah dengan teliti, tidak suka

berkhayal dan membuat persiapan bersungguh-sungguh apabila menghadapi

peperiksaan (Sabri, 2003). Daripada kajian tersebut, didapati bahawa untuk

mencapai kejayaan, strategi pembelajaran seseorang pelajar adalah penting.

3

Menurut Weinstein & Mayer (1986), perbezaan dalam strategi pembelajaran

adalah berkaitan dengan perbezaan dalam pencapaian seseorang pelajar.

Kulik dan rakan-rakannya menyatakan strategi pembelajaran yang berkesan

boleh menghasilkan pembelajaran yang lebih baik. Ini boleh ditunjukkan melalui

beberapa kajian di mana pelajar diajar menggunakan strategi pembelajaran yang

lebih berkesan telah menunjukkan peningkatan dalam pencapaian (Weinstein,

Alexander, Goetz, 1988).

1.2 Latar Belakang Masalah

Proses pembelajaran merupakan proses yang penting dalam kehidupan kita,

khasnya dalam bidang pendidikan. Dalam proses pengajaran dan pembelajaran,

memang tidak dapat dinafikan bahawa model pengajaran yang digunakan oleh guru

adalah penting. Namun, strategi pembelajaran setiap pelajar juga memainkan

peranan yang penting dalam pencapaian akademik.

Menurut Sabri (2003) dalam bukunya Kemahiran Belajar Berkesan,

sekumpulan pakar psikologi pembelajaran mendapati bahawa perbezaan antara

individu dalam kapasiti kerja dan belajar dinilai dengan:

1. Kebijaksanaan dan kebolehan istimewa 50-60%

2. Rajin, usaha dan kaedah belajar yang efektif 30-40%

3. Peluang dan faktor-faktor persekitaran 10-15%

Kebolehan adalah penting untuk berjaya dalam pendidikan di peringkat tinggi tetapi

kebolehan semata-mata adalah tidak mencukupi. Ramai pelajar yang cerdik tetapi

gagal terutamanya dalam mata pelajaran sains kerana mereka membuat kerja-kerja

yang tidak sesuai ataupun tidak mengetahui bagaimana untuk belajar secara

berkesan.

4

Kebolehan seseorang itu bukan diukur di kalangan mereka yang mempunyai

darjah kecerdasan yang tinggi sahaja. Pelajar yang bukan genius dan yang

mempunyai darjah kecerdasan biasa seperti kebanyakan menikmati kejayaan yang

dikehendaki dengan menggunakan teknik belajar yang berkesan.

Perkara-perkara penting dalam kemahiran belajar adalah seperti teknik

mengambil nota, teknik mengulang kaji, teknik mengingat, teknik membaca dan

pengurusan masa harus dipelajari dan diamalkan tetapi hanya sedikit pelajar sahaja

yang mendapat tunjuk ajar yang sistematik dalam perkara ini.

Terdapat beberapa kajian lepas telah menyatakan bahawa kebanyakan

pelajar-pelajar masih tidak mendapat bimbingan yang baik tentang teknik belajar

yang berkesan. Sebagai contoh dalam kajian yang dijalankan oleh Chiam (1983)

terhadap sekolah-sekolah luar bandar, mendapati bahawa 60.9% daripada pelajar-

pelajar menyedari bahawa kebiasaan belajar mereka tidak berkesan. Mereka

biasanya menambah masa belajar untuk memperbaiki pencapaian masing-masing

tetapi sering gagal dalam peperiksaan kerana kaedah yang digunakan tidak cekap

dan tidak berkesan. Ini berbeza daripada remaja bandar yang berpendapat mereka

tidak cukup belajar tetapi sebenarnya mereka telah menggunakan masa dengan

aktiviti yang ada kaitannya dengan pelajaran mereka seperti menghadiri kelas

bimbingan, menyiapkan kerja sekolah atau mengulangkaji (Siti Hawa Munji, 1987).

Seterusnya kajian oleh Kamaruddin Kachar (1984) juga melaporkan bahawa

sebanyak 76% pelajar luar bandar tidak mendapat bimbingan tentang teknik belajar

yang berkesan seperti memahami pelajaran, mengingat fakta-fakta, menjawab

soalan-soalan, meghuraikan konsep dan memberi pendapat tentang isu-isu penting.

Sementara itu, terdapat 70% pelajar belajar selama purata 4 jam sehari semasa

mereka di tingkatan VI dan usaha ini sia-sia sahaja kerana yang sebenarnya

diperlukan ialah panduan teknik belajar yang berkesan (Siti Hawa, 1987).

5

Di sekolah menengah, peperiksaan SPM merupakan peristiwa penting bagi

pelajar tingkatan 5 di alam sekolah. Oleh itu, pelajar memerlukan satu strategi

pembelajaran yang bersistematik. Kecemerlangan pelajar adalah menjadi harapan

pelbagai pihak terutamanya ibu bapa, pihak sekolah dan ahli masyarakat. Pelajar

yang memperolehi pencapaian yang rendah atau gagal tidak semestinya

menunjukkan ia malas atau lembab, mungkin mereka tidak pernah diberi panduan,

tunjuk ajar serta pendedahan tentang strategi dan kaedah belajar yang berkesan.

Maka, pengetahuan tentang strategi pembelajaran yang berkesan adalah penting

untuk melahirkan pelajar-pelajar yang cemerlang.

1.3 Pernyataan Masalah

Menurut Sabri (2003), kejayaan dalam proses pembelajaran bukan sahaja

hasil daripada keupayaan dan kerajinan semata-mata tetapi juga hasil daripada

keberkesanan kaedah belajar. Namun mengikut kajian lepas yang telah

dibincangkan dalam latar belakang masalah, masih terdapat ramai pelajar yang tidak

mengetahui strategi pembelajaran yang berkesan. Kebanyakan pelajar bergantung

kepada teknik-teknik belajar yang dipelajari di sekolah atau yang mereka peroleh

daripada pemerhatian dan pengalaman.

Sehubungan dengan itu, penyelidik membuat kajian ini adalah untuk

mengetahui bagaimanakah tahap strategi pembelajaran yang ada pada pelajar-pelajar

di sekolah menengah serta hubungannya dengan pencapaian akademik pelajar-

pelajar.

6

1.4 Objektif Kajian

Kajian ini dijalankan adalah bertujuan untuk mengenalpasti perkaitan antara

strategi pembelajaran dengan pencapaian akademik pelajar-pelajar di Sekolah

Menengah Kebangsaan Taman Mutiara Rini, Skudai, Johor.

Secara khususnya, objektif kajian adalah seperti berikut:

(i) mengenalpasti strategi pembelajaran pelajar-pelajar di sekolah

menengah.

(ii) mengenalpasti perkaitan antara strategi pembelajaran pelajar dengan

pencapaian akademik.

1.5 Persoalan Kajian

Berhubung dengan pernyataan masalah dan objektif kajian, berikut adalah

beberapa persoalan kajian:

(i) Bagaimanakah tahap strategi pembelajaran pelajar di sekolah

menengah?

(ii) Adakah terdapat perkaitan antara strategi pembelajaran pelajar

dengan pencapaian akademik?

1.6 Kepentingan Kajian

Melalui kajian yang dijalankan, penyelidik dapat mengkaji strategi

pembelajaran pelajar-pelajar dari segi kaedah belajar dalam kumpulan, kaedah

mencatat nota, pengurusan masa, kemahiran di dalam kelas dan kaedah membaca