algemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie (pdf, 3,2 MB)

Deltaprogramma 1 Nieuwbouw en Herstructurering

Algemene Intentieverklaringruimtelijke adaptatie

9 oktober 2014

1. De Partijen1. AlliantieVereniging, Ambient advies BV, ARCADIS, Atelier GROENBLAUW, BNA, Bouwend

Nederland, Branchevereniging VHG, CROW, de Beroepsvereniging van NederlandseStedenbouwkundigen en Planologen (BNSP), De Bouwcampus, de Natuur enMilieufederaties, de Technische Universiteit Delft, Deltares, Designlab 2902, Ecorys, ElmaStedenbouw, F30, Grontmij Nederland BV., Hanzehogeschool Groningen, Heijmans, HKVlijn in water B.V., Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool VHL University of AppliedSciences Leeuwarden/Velp, Interdelta Nederland, KCAF, Kupers & Niggebrugge BV, LUZarchitecten, Master City Developer, MBDSO, Movares Nederland BV, MUST Stedebouw BV,Naeff Consult B.V., Nederlandse Vereniging voor Tuin- en Landschapsarchitectuur (NVTL),Nelen & Schuurmans, NLingenieurs, OneWorld Water, ORG-ID B.V., Prof. Ir. Jan BrouwerArchitect, RebelGroup, Rho-adviseurs, SBRCURnet, SITE urban development,Staatsbosbeheer, Sterk Consulting, Stichting de Levende Stad, Stijl advocaten, SVPArchitectuur en Stedenbouw, Tauw, TNO, Urbancore, Vereniging gemeenten voorDuurzame Ontwikkeling (GDO), Vereniging Klimaatverbond Nederland, Vereniging vanWaterbouwers, Wageningen UR, Wareco Ingenieurs, Water Governance Centre , WaterNatuurlijk, Waterregisseurs, Watertorenberaad, Wellantcollege, Werkgroep DuurzameStedelijke Ontwikkeling BNSP/NVTL, Wing Process Consultancy BV, Saxion, TwynstraGudde, W0W Amsterdam, hierna te noemen: ‘Marktpartijen, MaatschappelijkeOrganisaties, Kennis-, Onderwijsinstellingen Die Ondertekenen’;

2. de drinkwaterbedrijven, vertegenwoordigd door VEWIN, hierna te noemen ‘NetbeheerdersDie Ondertekenen’;

3. het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, hierna te noemen: ‘Ministerie’;4. de provincies, vertegenwoordigd door het Interprovinciaal Overleg, hierna te noemen:

‘Provincies’;5. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Hoogheemraadschap Rijnland,

Hoogheemraadschap van Delfland, Hoogheemraadschap van Schieland enKrimpenerwaard, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, Waterschap Groot Salland,Waterschap Peel en Maasvallei, Waterschap Rivierenland, Waterschap Roer en Overmaas,Waterschap Vechtstromen, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, hierna tenoemen: ‘Individuele Waterschappen Die Ondertekenen’;

6. Gemeente Amersfoort, Gemeente Amsterdam, Gemeente Arnhem, Gemeente Breda,Gemeente Delft, Gemeente Den Helder, Gemeente Deventer, Gemeente Dordrecht,Gemeente Eindhoven, Gemeente Gouda, Gemeente Haarlemmermeer, GemeenteHoogeveen, Gemeente Nieuwegein, Gemeente Oudewater, Gemeente RotterdamGemeente Tilburg, Gemeente Utrecht, Gemeente Vianen, Gemeente Woerden, GemeenteZwolle, Gemeente Bunnik, Gemeente Houten, Gemeente Stichtse Vecht, GemeenteHeemskerk, Gemeente Den Haag, hierna te noemen: ‘Individuele Gemeenten DieOndertekenen’;

7. Samenwerking Water Regio Achterhoek en het Platform Slappe Bodem;8. Genoemden onder 3., 4., 5., 6., en 7. samen te noemen: ‘Overheden Die Ondertekenen’

Hierna tezamen ook genoemd: Partijen,

2. constateren dat:

a) bouwen aan een klimaatbestendig en waterrobuust stedelijk gebied samenwerking vraagtvan allen die in het stedelijk gebied wonen en werken en de betrokken overheden;

b) Marktpartijen, maatschappelijke organisaties, kennis- , onderwijsinstellingen een coalitionof the willing willen smeden;

c) overheden1samen het beleidsvoorstel ‘Deltabeslissing ruimtelijke adaptatie’ hebbenvoorbereid; het Rijk, IPO, UvW en VNG bereid zijn om voor de beleidsmatige verankeringhiervan het ‘Bestuursakkoord Deltaprogramma’ te sluiten2;

1 Ministerie van lenM, IPO, UvW, VNG2

d) Een coalition of the willing van individuele niet-overheden èn individuele overheden deDeltabeslissing ruimtelijke adaptatie en het Bestuursakkoord Deltaprogramma verbreedt enversterkt,

3. onderschijven het belang van klirnaatbestendig en waterrobuust (her)ontwikkelen, omdat:a) steden en dorpen de plekken zijn waar Nederlanders wonen, werken, ondernemen en hun

vrije tijd doorbrengen. Dat de stad de motor is van de economie. Dat een goede kwaliteitvan de leefomgeving van steden en dorpen daarom essentieel is;

b) door voortgaande verstedelijking de kwetsbaarheid van grote delen van Nederlandtoeneemt voor de gevolgen van overstromingen, extreem weer, relatieve bodemdaling,stijging van de zeespiegel, een grotere kweldruk en verzilting3;

c) het bebouwde gebied in Nederland door extreem weer zoals zware regenval, langdurigedroogte en hoge temperaturen nu al regelmatig te maken heeft schade aan gebouwen,boven- en ondergrondse infrastructuur, groenvoorzieningen, groter gezondheidsrisico voorbewoners. Een schade die tot 2050 tot tientallen miljarden kan oplopen4;

d) klimaatverandering en de aanpak daarvan kansen biedt, die benut kunnen worden doorslim te investeren, realiseren en beheren; en kansen biedt voor ondernemerschap eninnovatie,

4. spreken de volgende intenties uit:

Deel 1: Ambities voor klimaatbestendige stad in 2050 en tussendoelen in 2020Partijen delen als ambitie voor het stedelijk gebied dat in 2050, bij hevige neerslag of bij hoogwater aan de kust en in rivieren, schade aan gebouwen waar redelijkerwijs mogelijk, wordtvoork6men, mensen en diensten de hoofdwegen kunnen blijven gebruiken en de gezondheid nietbedreigd wordt; dat slachtoffers, schade en maatschappelijke ontwrichting, waar redelijkerwijsmogelijk, worden voork6men; dat in 2050 de waterkwaliteit nog goed is.Voor perioden van droogte en/of hitte en lage grondwaterstanden delen Partijen de ambitie dat in2050 aantasting van funderingen, ongelijkmatige zetting en schade aan groen, aantasting van degezondheid van mensen en van de leefbaarheid van de stad zo veel mogelijk wordt voorkômen ende stedelijke infrastructuren5 zo veel mogelijk blijven functioneren.

Partijen onderschrijven het doel dat klimaatbestendig en waterrobuust inrichten uiterlijk 2020integraal onderdeel is van beleid en handelen. Partijen ontwikkelen de kennis die hiervoor nodig isen die het benutten van de kansen, die de adaptatiestrategie2biedt, mogelijk maakt. De partijen inde realisatieketen (overheden en niet-overheden) hebben in 2020 samen werkwijzen ontwikkeld(o.a. voor aanbestedingen), die innovatie op het gebied van klimaatadaptatie mogelijk maken enzo veel mogelijk ruimte bieden voor dialoog tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers.

Overheden Die Ondertekenen zorgen ervoor dat in 2020 de uitkomsten van de analyse, deambities, concrete doelen en de adaptatiestrategie die zij in het kader van de implementatie van deDeltabeslissing ruimtelijke adaptatie (zie bijlage 1) opstellen6 bij derden bekend zijn.

Partijen bevorderen, waar mogelijk, draagvlak voor deze gezamenlijk te stellen ambities, concretedoelen en adaptatiestrategie.

2 De koepels ondertekenen het Bestuursakkoord Deltaprogramma. Voor deze intentieverklaring gaan deondertekenaars er vanuit dat de ondertekenende overheden de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatieuitvoeren en in dat kader voor 2020 klimaatbestendigheid van het eigen plangebied analyseren (‘weten’), deresultaten van deze analyse vertalen in een gedragen ambitie en een adaptatiestrategie met concrete doelen(‘willen’) en de beleidsmatige en juridische doorwerking van deze ambitie borgen voor uitvoering (‘werken’).

DPNH, Knelpuntenanalyse DPNH, 2011Hoogvliet, Schades door watertekorten en —overschotten in stedelijk gebied, 2012zoals de verkeers-, afvalwater-, drinkwater-, gas-, elektriciteits-, ICT- en datainfrastructuur

6 De overheden gaan aan de slag met de stappen ‘weten’, ‘willen’ en ‘werken’ en organiseren daarbij draagvlak.In deze intentieverklaring verklaren de partijen hieraan vanuit hun eigen rol bij te willen dragen.

3

Deel 2: Governance Klimaatbestendige StadPartijen hebben de intentie samen te bouwen aan de klimaatbestendige stad door (voor zover vantoepassing vanuit de eigen rol):

• klimaatmitigatie en -adaptatie, ruimtelijke kwaliteitsopgaven, economie, leefbaarheid engezondheid te zien als één stedelijke opgave die om integrale oplossingen vraagt;

• het water in de stad in beschouwing te nemen als één systeem, waarvan de onderdelengrond-, hemel-, oppervlakte-, en afvalwater samenhangen, zowel onderling en als in hunrelatie tot de openbare ruimte: kwantitatief en kwalitatief, functioneel en financieel;

• bij financiële berekeningen en afwegingen uit te gaan van een tijdshorizon die past bij delevensduur van de objecten (Life Cycle Costs) en daarbij de gevolgen vanklimaatverandering te betrekken;

• potentiële maatregelen voor klimaatbestendigheid7standaard te verwerken in ontwerpendonderzoek, ontwerpen, ruimtelijke plannen, beheer en onderhoud;

• waar mogelijk, burgers en burgerinitiatieven op het gebied van klimaatadaptatie testimuleren en versterken;

• ondersteunen initiatiefnemers van gebiedsontwikkelingsprojecten (bestaande stad ennieuwbouw) met het vroegtijdig in overleg gaan en inbrengen van beschikbare kennis overbodem, het watersysteem en ondergrond;

• aan te sporen tot innovatie en co-creatie en daaraan zelf bij te dragen door vanuit de eigenrol en verantwoordelijkheid kennis en ervaringen over klimaatadaptatie te ontwikkelen endelen met partners en in samenwerkingsverbanden;

• in samenwerkingsverbanden initiatieven te ontwikkelen om bij gebiedsontwikkelingkansrijke maatregelen voor klimaatbestendigheid te ontdekken en toe te passen, doorbijvoorbeeld het sluiten van regionale/lokale deals over ruimtelijke adaptatie in concreteprojecten of programma’s.

Marktpartijen, Maatschappelijke Organisaties, Kennis-, Onderwijsinstellingen Die Ondertekenen:• besteden in diensten en producten op het gebied van onderzoek, onderwijs, plannen,

realisatie, beheer en onderhoud van ruimtelijke initiatieven en hun corporate communicatieactief aandacht aan klimaatadaptatie;

• stimuleren onderwijs en onderzoek voor verdere ontwikkeling van kennis ten behoeve vanklimaatadaptatie van het stedelijke gebied.

Overheden Die Ondertekenen:• delen de bevindingen uit analyse van effecten van klimaatverandering met burgers,

bedrijven en maatschappelijke organisaties en informeren hen over maatregelen die zij zelfkunnen treffen;

• beschrijven in ruimtelijke plannen, indien analyse van effecten van klimaatveranderinghiertoe aanleiding geeft, de wijze waarop klimaatadaptatie is opgenomen in het betreffendeplan.

Provincies:• Willen samen met waterschappen en andere partners werken aan klimaatbestendige

inrichting van regionale watersystemen en dragen daarmee onder andere bij aan devermindering van wateroverlast en - tekort in het stedelijk gebied.

• Stimuleren dat klimaatadaptatie een integraal onderdeel is van duurzame stedelijkeontwikkeling, zie het bovenstaande punt.

• Stimuleren bij gebiedsontwikkeling de toepassing van maatregelen omklimaatbestendigheid te verbeteren.

• Faciliteren, indien gewenst, gemeenten met kennis en advies op het gebied van eenklimaatbestendiger inrichting van het stedelijk gebied.

Zie ‘Handreiking Ruimtelijke Adaptatie’4

Individuele Gemeenten Die Ondertekenen:• spannen zich samen met andere partijen (zoals het waterschap) in om te voorkomen dat

de gezondheid van de inwoners van de gemeente wordt aangetast en de leefbaarheid vanhet stedelijk gebied afneemt door klimaatverandering.

Individuele Waterschappen Die Ondertekenen:• zoeken voor ruimtelijke adaptatie waar mogelijk naar synergie tussen eigen plannen en

andere ruimtelijke ontwikkelingen in de stedelijke omgeving.

Netbeheerders Die Ondertekenen:• stellen een risicoanalyse klimaatverandering voor hun netwerk op en delen kennis met

elkaar en andere belanghebbenden over gevolgde methoden en uitkomsten;• analyseren de wederzijdse beïnvloeding van elkaars netwerken;• optimaliseren hun netwerken in relatie tot de mogelijke gevolgen van klimaatverandering.

SlotbepalingenDeze intentieverklaring treedt in werking met ingang van de dag na ondertekening en geldt tot 31december 2020.

Partijen onderteken de intentieverklaring door tekening van de bij deze intentieverklaringbehorende handtekeningpagina. Partijen doen de intentieverklaring en de getekendehandtekeningpagina toekomen aan het ministerie (Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM),Plesmanweg 1-6, Postbus 20901, 2500 EX Den Haag, onder vermelding van ‘OndertekeningAlgemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie’). De intentieverklaring en handtekeningpagina’sworden gedurende de looptijd van de intentieverklaring gehouden door het ministerie.

Organisaties (bedrijven, maatschappelijke organisaties, individueel of via koepelorganisaties,individuele waterschappen, individuele gemeenten) kunnen gedurende de looptijd van deintentieverklaring als partij toetreden tot de intentieverklaring. Een toetredende partij dient deintentieverklaring zonder voorbehoud te onderschrijven. Een toetredende partij maakt de intentietot toetreding bekend aan het ministerie. Het ministerie bevestigd de toetreding aan detoetredende partij. De intentie tot toetreding en de bevestiging worden gedurende de looptijd vande intentieverklaring gehouden door het ministerie. Het ministerie maakt de toetreding bekend viahet Kennisportaal Ruimtelijke Adaptatie (www.ruimtelijkeadaptatie.nl).

Het ministerie van IenM evalueert in 2017 met Partijen de intentieverklaring en doet Partijen eenvoorstel voor het vervolg.

Alle in deze intentieverklaring genoemde afspraken worden zo snel mogelijk ter hand genomen.

Partijen komen overeen dat de afspraken van deze intentieverklaring niet in rechte afdwingbaarzijn.

5

Ondertekening

Marktpartijen, Maatschappelijke Organisaties, Kennis-, Onderwijsinstellingen DieOndertekenen:

Marktpartijen, etc: 1

AlliantieVereniging

Datum: 2 c2—

AlliantïeVereniging, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Martin van Meurs

Functie: e —


ambient‘Pl

Datum: 09 OKT. 2014

Ambient advies BV, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Gert Dekker

Functie: partner/adviseur


£ ARCAD1Slnfrastructuur• Water- Milieu - Gebouwen

Datum: L, c;i-o5-

ARCADIS, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Harm Albert Zanting

Functie: L


atelier GROEN BLAUW

Datum:

• 2°

Atelier GROEN BLAUW, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Hiltrud Pötz

Functie:


BNADatum: tô

BNA, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Fred Schoor

Functie: r&cCcf’


Bouwend Nederlandde vereniging van bouwen lnfrabedrljven

Datum: OLo2L1

Bouwend Nederland, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Vice-voorzitter

Naam: Henk Homberg


vhgbrarichevereniging

Branchevereniging VHG, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Datum: —

ert Roozen

inctie: Directeur


kennisplatform

GROWDatum: Oq— V,-1o’-(

CROW, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: dr. ir. T. W. Koster

Functie: Directeur


Beroepsverenign vn NederlandseStedebouwl<undigen en Planologeri

Datum: 9_1O_ 2c,/’

De Beroepsvereniging NederlandseStedenbouwkundigen en Planologen (BNSP),vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Bestuurslid BNSP

Naam: drs. Koos


Datum:

DE BOUWCAMPIbJS

0 9 OKT. 2014

De Bouwcampus, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Jack de Leeuw

Functie: Bestuurslid


de natuur enmilieufederaties

Datum: O/t/ ZO/7

de Natuur en Milieufederaties, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Godelieve Wijifels

Functie: Portefeuillehouder Water van de Natuur en Milieufederaties


6DelftI II Ee 1 ft University ofTechnology

Datum:

Technische Universiteit Delft, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Directeur TU Delft Climate Institute

Naam: Prof. dr. ir. Herman Russchenberg


Deta res

Datum: .-, /

J - okj

Deltares, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Dr J.C.J. (Jaap) Kwadijk

Functie: Directeur Kennis


Datum: 2-/c —/--i

designiab

2902

Designiab 2902, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Marjolein Pijpers - van Esch

Functie:( ee


ECORYS

Datum: 7 oktober 2014

Ecorys, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Walter Hulsker

Functie: Directeur Ecorys, Practice Finance & Regional Economics

v


ELMASTEDEN BOUW

Datum: ( ‘t 4

Elma Steden bouw, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Elma van Beek

Functie:


‘/ F30ORcIsArIE ONÂPHANICEUJKONDERZOEK FUNDERINGEN

Datum: ccr 2C)

F30, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Peter den Nijs

Functie: (aj-er


Grontmij


Grontmij Nederland B.V., vertegenwoordigd door:

Handtekening

Naam: Ir. Enrico Moens

Functie: Programma Manager Adapting Cities

HarizehogeschoolGroningenUniversity of Applied Sciences

Datum:

Hanzehogeschool Groningen, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: ir. Floris Boogaard

Functie: Lector Kenniscentrum NoorderRuimte

S


heijmans

Datum: 9_ jo —

Heijmans, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam:

Functie: ckec


Datum: \cL\c

HKV lijn in water B.V., vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: ir. drs. K. (Kees) Vermeer

Functie: directeur

LIJN IN WATER


Hogeschool van Amsterdam

Datum: 7// /

Hogeschool van Amsterdam, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Jeroen Kluck

Functie: /eL4 % Ii -‘ O.-,


Hogeschool

VHLUniversity of Applied Sciences

ö /

Hogeschool VHL Unversty of Applïed SciencesLeeuwarden!Velp, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Lector Sustainable Watersystems

Datum: ii

Paul van Eijk


f6

Datum:

INTER DELTA NEDERLAND

27 OKT. 2014

Interdelta Nederland, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

OS 1-k’i-e 3sJ

Functie:

Naam:


Datum:

Kennis Centrum AanpakFunderingsproblematiek

‘KCAF0 9 OKT. 2014

KCAF, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Ir. F.P.W. van der Kwaak

Functie: Dagelijks bestuurslid

1


KUPERS & NIGGEBRUGGE

Datum: k

Kupers & Niggebrugge BV, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Jan Kupers

Functie: l’cC (LQ>—_-—


LUZARCH ITECTENDatum:

LUZ architecten, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Heleen Bothof

Functie: kd - ecetcjz


CD®master city deveoper

Datum: o 9 OKT. 2014

Master City Developer, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Geurt van Randeraat

Functie: Directeur


B DSO

Naam: Michiel Brouwer

Functie:

Datum:

MBDSO, vertegenwoordigd door:

Handtekening:


Movaresadviseurs & ingenieurs

Datum: 13 vLcveP L’er 20jL1

M ovares Nederland BV, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Commercieel directeur

Naam: ir. Jacco C. Buisman


stedebouw

Datum: cq. frÛz)Vj

MUST Stedebouw BV, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

J)

Naam: Pieter Jannink

Functie:


naeff consult


Naeff Consult BV, vertegenwoordigd door:

Gerbrand Naeff

directeur

Datum: LI

Water Natuurlijk, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: mw. F. De Pater

Functie: Secretaris landelijk bestuur Water Natuurlijk

Water Natuurlijk


N (1 L nederlandse vereniging voortuin- en laiidschapsarchitcctuur

Datum: j oto2e1/ Ö)4

Nederlandse VerenigingLandschapsarchitectuur

voor Tuin- en(NVTL), vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Voorzitter


Nelen & Schuurmans

Datum: / /

Nelen & Schuurmans, vertegenwoordigd door:

Handtekeni

Naam: Fons Nelen

Functie:


Datum: 1-Oea. QOiLj

NLingenieurs, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

I

Naam: Ir. Paus J. A. Oortwijn

Functie: Directeur


ONWOPLD

BPAPTO1T

Datum:11- ZO)

OneWorid Water, vertegenwoordigd door:

Handtekening

Iith Kurvers

Functie: Programmamaker OneWorld Water


OPO-ID

Datum: -.

ORG-ID B.V., vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Roelof Westerhof

Functie: Partner/directeur


Prof. Jan Brouwer

/s.

QC’/: 7ZdLL2 O/4/

Prof.. Ir. in Brouwer Architect. ‘ dûor:

t

Nrft:

Functê

D(

FI3BEL

Datum: f?ÔQ€k.eA 2oIL1

RebeiGroup, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Stefan Nijwening

Functie:


Datum: 7 - (&—

Rho-adviseu rs, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

1

Naam: drs. Koos S rdenv

Functie: A’gemeen directeur

1(RhoADVISEURS

VOORLEEFRUIMTE

,


Datum: os OKT. 2014

SBRCURnet, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Ir. Jack de Leeuw

Functie: Directeur

-


Datum: 09 OKT. 2014

SITE urba n development, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Geurt van Randeraat

Functie: Directeur


Datum: 20y1o- 2OL)

Staatsbosbeheer, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: ‘v ‘? \j wc

Functie: c e-’u.


STERK GDNSLJLTING

Datum:

Handtekening:

o QOI(

Sterk Consulting, vertegenwoordigd door:

Naam: drs. R. C. L. van Ceef

Functie: ;çjv


Datum:5 C)L(OLrX?f2O(L(-

deLev

Stichting de Levende Stad, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Elma van Beek

Functie: Directeur


JL advocaten

Datum:

Stijl advocaten, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: mr. T (Taco) .E. Hovius

Functie: t.JLiiL

1


svparchitectuur en stedenbouw

Datum: 9 10 - 11._VILf

SVP Architectuur en Stedenbouw, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: f4&0L4i) jL(A.C4

Naam: Erwin Stoffer


TauwDatum:

Tauw, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

John Ebbelaar

Functie: /5C(


Datum:

TNO, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: 1D c_cicui.-j

Naam:


urbancoRE

Datum: O9 OKT. 2014

Urbancore, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: iette van Heijningen

Functie: Directeur


VERENIGINGVANWATERBOUWERS

Datum: 28 NOV. 2014

Vereniging van Waterbouwers, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: de heer H. Postma

Functie: Voorzitter


jjzame ontwikkeling

Datum: ôk±J. cCi/-

Vereniging gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling(GDO), vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Ir. Vivian Siebering

Functie: Moderator van het GDO netwerk NME diensten


w Klimaatverbond‘II Nederland

Datum: 2 2 OKT. 2014

Vereniging Klimaatverbond Nederland, vertegenwoordigddoor:

Handtekening:

Functie: Voorzitter

Naam: Stephan Brandligt

Marktpartijen, etc; 55

Datum:

WA6ENINGENK!1ror quality Ot 1fft

19 NOV. 2014

Wageningen UR, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Kees Slingerland

Functie: Directeur Alterra Wageningen UR, lid concernraad WageningenUR


wareco’1 N G E N 1 E U R S

Datum: cr 2o

Wa reco Ingenieurs, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: c

Naam: Peter den Nijs


WaterGovernance

Centre.•••• .

Datum: 0kIo

Water Governance Centre, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Directeur

Naam: Corné Nijburg


waterregisseurs


VVaterregisse u rs, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Pieter van Ziji

Functie: directeur/partner

Naam: Doreen van ‘t Spijker

Functie: directeur/partner

Handtekening:

Murkipailijen. dc: 59

Datum: 09 OKt. 2014

Watertorenberaad, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Peter Ruigrok

Functie: Voorzitter


wellantcollegeII

Datum: c’QGe \L4

Wellantcollege, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Annemarie Moons

Functie: Voorzitter College van Bestuur


WERKGROEP DSO

Datum: oIGfob f11

Werkgroep Duurzame Stedelijke OntwikkelingBNSP/NVTL, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Elma van Beek

Functie: Voorzitter


W i rg partnerin ruimteen ontwikkeling

Datum: 2 )O—2O)’-/

Wing process Consultancy BV, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: dr. ir. Henk Smit

Functie: Managing partner


Twynstra Gudde

Datum:

Twynstra G u cide, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: cb3@DeL-(

Naam: Ellen Peper

Marktpartijen, etu: 63t

SJÇIONDatum: D

Saxion, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: dr. mr. GJ.J. (John) van den Hof

Functie: Lector Gebiedsontwikkeling & Recht


Kom verder. Saxion.

VOLMAChT

De ondergetekende:

De STICHTING SAXION, statutair gevestigd te Rijssen—Holten, kantoorhoudende

7513 AB ENSCHEDE, M.H. Tromplaan 30, vertegenwoordigd door de heer

drs.j.W. Boomkamp, voorzitter van het College van Bestuur,

hierbij te noemen: SAXION

Verklaart:

Bij deze volmacht te verlenen aan de heer dr. G.J.J. van den Hof, Lector

Gebiedsontwikkeling & Recht, teneinde voor en namens Saxion in het kader van het

‘Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering’ de landelijke ‘Intentieverklaring

Ruimtelijke Adaptie’, te ondertekenen.

Getekend te Enschede op 7 oktober 2014

Namens deS’tichting:

drs.j.W. Boomkamp,

voorzitter College van Bestuur

WPW 2014004081 Sj.jJ1\[

2JDatum: 9 oktober 2014

Wow Amsterdam, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Luca van der Putten

Functie: Projectmanager Urban Farm


Individuele Netbeheerders Die Ondertekenen:

Netbeheerders: 1

VewinVereniging van waterbedrijven in Nederland

Datum: 9— k 9.c’-I

VEWIN, vertegenwoordigd door

Handtekening:

Naam: mr. R.M. (Renée) Bergkamp

Functie: Directeur

Netbeheerders: 2

Ministerie:

Ministerie: 1

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Datum: (-t—o -7{j t/t

Ministerie van Infrastructuur en Milieu, vertegenwoordigddoor:

Ç)

Handtekening:

Naam: _ç.

Functie:

Ministerie: 2

Provincies:

Provincies: 1

Datum:

Interprovinciaal Overleg vertegenwoordigd door:

Handtekening:

er T2o

.

É-ec 2J)/ U(

Naam:

Functie:

Provincies: 2

Individuele Waterschappen Die Ondertekenen:

Waterschappen: 1

Getekend te Utrecht op 9 oktober 2014

HOOG HEEMRAADSCHAPDE STICHTSERIJNLANDEN

Hoogheemraadschap De SUchtse Rijnianden,

vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Patrick Poelmann

Functie: Dijkgraaf

Hoog heemraadschap vanr(

9 Rijnland

Datumz22o

Hoogheemraadschap Rijnland, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

ç

Naam: Mw. T.C.M. de Roos-van Rooden

Functie: Hoogheemraad

Waterschappen : 3

DelfLand

Datum: (.)—LC) — ?_o Lj

Hoogheemraadschap van Delfiand, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Mevr. mr. A.W. Bom — Lemstra (Adri)


Hoogheemraadschap van

t .A. /c

__

Waterschappen : 4

1 Hoogheemraadschap vanSchieland en de Krimpenerwaard

Datum:2019

Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard,vertegenwoordigd door

Handtekening:

Naam: Chris van der Velden


Waterschappen 5

Datum:

WaterschapAmstel, Gooi en Vecht

Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

//“Naam: Manfred van der Heijde

Functie: Dagelijks bestuurslid

Waterschappen :6

Datum:

UW WATERSCHAP

09 OKT. 2O1

Waterschap Groot Salland, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Ir. H.H.G. Dijk

Functie: Dijkgraaf

root Saiian

Waterschappen :7

—

— Waterschap

Peel en Maasvallel

Datum: )

Waterschap Peel en MaasvaHei, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Mr. A.M.G. (Toine) Gresel

Functie: Voorzitter! dijkgraaf

Waterschappen :8

Waterschap

Datum: okJor 2oW

Waterschap Rivierenland, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: M.H.M. (Mathieu) Gremmen

Functie: Lid van dagelijks bestuur / heemraad

Rivierenland

Waterschappen :9

WaterschapRoer en Overmaas

Datum: cDk.L 2C)

Waterschap Roer en Overmaas, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: de heer J.H.J. van der Linden

Functie:

\P

Waterschappen 10

WaterschapRoer en Overmaas

Machtiging als bedoeld in artikel 95 van de Waterschapswetondertekening Algemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie

De voorzitter van het Waterschap Roer en Overmaas,

machtigt:

de heer J.H.J. van der Linden, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Roer enOvermaas,

om namens Waterschap Roer en Overmaas de Algemene Intentieverklaring ruimtelijkeadaptatie tijdens het Festival Ruimtelijke Adaptatie op donderdag 9 oktober 2014 inDe Fabrique te Utrecht, te ondertekenen.

Door het dagelijks bestuur is met deze machtiging ingestemd in de vergadering van7 oktober 2014.

Sittard, 7 oktober 2014

De voorzitter,

143582

WATERSCHAP

vechtstromen

Datum:

Waterschap Vechtstromen, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Jan van Hoek

Functie: DB-lid en portefeuillehouder

Waterschappen ii

h o o q h e e rr r a a r s c h

HollandsNoorderkwartier

Datum: /1 flOuQmLr( c3j

I-loogheemraadschap Hollands Noorderkwartier,vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Rftcc4.

Naam:

Waterschappen : 13

Individuele Gemeenten Die Ondertekenen:

Gemeenten: 1

ersfoort

0 2 DEC. 2014

Gemeente Amersfoort, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: drs. J.C. Buijtelaar

Functie: Wethouder ruimtelijke ordening

Datum:

Gemeenten 2

Gemeentex Amsterdam

Datum: cj

Gemeente Amsterdam, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Roelof Kruize

Functie: Algemeen directeur Waternet

Gemeenten: 3

G E M E £ N T E

Arnhem

Datum: (1Û

Gemeente Arnhem, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Wethouder

lam: mw. me van

Gemeenten: 4

>)2< Gemeente Breda

Datum:- 0 20 -‘

Gemeente Breda, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Selçuk Akinci

Functie: Wethouder Mobiliteit, Duurzaamheid en Cultuur

Gemeenten 5

Gemeente DelftDatum: 2o I-

Gemeente Delft, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Stephan Brandligt

Functie: Wethouder

Gemeenten: 6

gemeenteDen Helder

Datum:

Gemeente Den Helder, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Jacqueline van Dongen

Functie: Wethouder

Gemeenten: 7

Datum:

gemeenteeveriter

2C>LLI

Gemeente Deventer, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Ir. A. (Andries) P. Heidema

Functie: Burgemeester

Gemeenten: 8

EINDHOVEN

Datum:

Gemeente Eindhoven, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: SLrG-Jt)

Functie: j köJOJ

Gemeenten: 10

gemeentegouda

Datum:

%-if 0/L(

Gemeente Gouda, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: H. Niezen

Functie: Wethouder

Gemeenten: 11

gemeenteHaarlemmermeer

Datum: 1 OKT. 2014

Gemeente Haarlemmermeer, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Wethouder

Gemeenten: 12

GemeenteHoogeveen

Datum: (7 /U -

Gemeente Hoogeveen, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Functie: Wethouder

Naam: Gert Vos

Gemeenten: 13


z

(D

t’D

Gemeente Nieuwegein, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

-

Naam: Peter Snoeren

Functie: Wethouder

‘4

Datum:

Gemeente Oudewater, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: P. (Pieter) Verhoeve

Functie: Burgemeester

Gemeente Oudewater

Gemeenten: 15

Gemeente Rotterdam

ma 27-10-2014 9:18Hallo Robert,

Ik zag dat in onderstaande tabel nog steeds een streepje staat bij de ondertekening van Rotterdam.Ik verkeerde in de veronderstelling dat met ons akkoord per e-mail en de naam/gegevens van dewethouder alles op orde was.Als ik het nu opnieuw bestuurlijk moet regelen zal dit extra tijd en vraagtekens kosten, waar we geenvan allen op wachten. Vandaar mijn vraag of Rotterdam toch toegevoegd kan worden, of dat er nogextra inspanning nodig is.

Groet,John

di 30-9-2014 15:11Hallo Robert,

Ondertekenaar wordt:

drs. B.J. (Joost) Eerdmans,Wethouder Veiligheid, Handhaving en Buitenruimte.

Logo Rotterdam in EPS volgt zsm.

Hartelijke groet,John

do 18-9-20 14 12:3 8Ha Robert,

Gisteren hebben we bestuurlijk overleg gehad met onze wethouder en drie portefeuillehouders van deRotterdamse waterschappen.Hierin is besloten dat alle 4 partijen individueel de intentieverklaring ondertekenen.Zoals gezegd zal er vanuit Rotterdam op 9 oktober niet lijfelijk ondertekend worden (er zal geenbestuurder komen), de 3 waterschappen zullen wel een bestuurder afvaardigen. Desondanks kun jeRotterdam dus toevoegen aan het lijstje met ondertekenaars (ik hoop dat deze bevestiging per emailvoldoende is, anders hoor ik nog wel wat je nodig hebt).

We zullen geen regionale/lokale overeenkomst tekenen omdat we al vele jaren intensief samenwerkenin het Rotterdams waterplan verband.

We hebben wel foto’s laten maken van de 4 bestuurders gezamenlijk, die je wat mij betreft kuntgebruiken in communicatie-uitingen. Laat maar weten of je daar prijs op stelt. Bijgevoegd even eeneigengemaakte foto ;-)

Hopelijk voorlopig voldoende info, succes met je voorbereidingen!

Hartelijke groet,J ohn

1’

gemeente Tilburg

Datum: B

Gemeente Tilburg, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Mario Jacobs

Functie: Wethouder

)

Gemeenten: 17


Gemeente Utrecht, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Kees Geldof

Functie: Wethouder

Gemeente Utrecht

Gemeente Vîanen

Datum: 1 ‘

Gemeente Vianen, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Leendert Wijnmaalen

Functie: Wethouder EZ

Ii-) 2o/ -1’

Gemeenten: 19

gemeenteWOERDEN

Datum:

Gemeente Woerden, vertegenwoordigd door:

Naam: Cor van Tuiji

Functie: Wethouder

Gemeenten: 20

ZwoLLe

Datum: 22 OKT. 2014

Gemeente Zwolle, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Ed Anker

Functie: Wethouder

Gemeenten: 21


geFeente Bunnik

Gemeente Bu nriik, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Rob Zakee

Functie: Wethouder

gemeenle Houlen

Datum:

1J

Gemeente Houten, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Herman Geerdes

Functie: Wethouder

Gemeenten: 2


Gemeente Sti

Handtekening:

Naam: Pieter de Groene

Functie: Wethouder

Vecht, vertegenwoordigd door:

gemeente

Datum: /i /

1111skerk

Gemeente Heemskerk, vertegenwoordigd door:

Functie: Wethouder

Handtekening:

‘ivNaarii:Firwij n

Gemeenten: 25

Den Haag

Datum: lQC)ILj

Gemeente Den Haag, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Joris Wijsmuller

Functie: Wethouder Stadsontwikkeling, Wonen, Duurzaamheid en Cultuur

Gemeenten: 2

Samenwerkingsverbanden:

Samenwerldngsverbandeu: 1

Samenwerking Water Regio AchterhoekDe gemeenten Aaften, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Montferland, Oost Gelre,

Oude JsseIstreek, Winterswijk, Zutphen en het Waterschap Rijn en Ussel.

Datum: oLLv!E 2oth

Samenwerking Water Regio Achterhoekt vertegenwoordigd

door: ‘TJ \ v Lo€Ç -fE

Hand teken n g:

Naam:T LçFunctie:

o.t

__

ju

Samenwerkingsverbanden: 2

PLATFORM SLAPPE BODEMsterke samenwerking van gemeenten

Datum: 2 11 OKT. ?fl14

Platform Slappe Bodem, vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Jan Vente

Functie: Voorzitter

Matijon, ote—e

3

Bijlage 1: Deltabeslissing ruimtelijke adaptatie (bron: Deltaprogramma2Ol4, p3O-32)

De deltacommissaris stelt voor over ruimtelijke adaptatie te beslissen dat:• Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen de gezamenlijke ambitie vastleggen dat

Nederland in 2050 zo goed mogelijk klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht en bij(her)ontwikkelingen geen extra risico op schade en slachtoffers ontstaat voor zover datredelijkerwijs haalbaar is;

• klimaatbestendig en waterrobuust inrichten uiterlijk 2020 onderdeel is van het beleid enhandelen van deze partijen, door bij hun regionale en lokale ruimtelijke afwegingen dewaterrobuustheid en klimaatbestendigheid van het eigen plangebied te analyseren (‘weten’),de resultaten van deze analyse te vertalen in een gedragen ambitie en een adaptatiestrategiemet concrete doelen (‘willen’) en de beleidsmatige en juridische doorwerking van deze ambitiete borgen voor uitvoering (‘werken’);

• ieder van deze partijen aan de overeengekomen gezamenlijke ambitie invulling geeft op basisvan de eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden;

• deze partijen hiervoor een aantal generieke uitgangspunten hanteren, zoals beschreven inonderstaande toelichting en bijlage 2;

• de watertoets zijn wettelijke verankering als procesinstrument behoudt en de toepassingvroeg in het ruimtelijk proces plaatsvindt;

• de overheden gezamenlijk de Handreiking ruimtelijke adaptatie en eenStimuleringsprogramma ruimtelijke adaptatie beschikbaar stellen als ondersteunendeinstrumenten voor het realiseren van de ambitie;

• het Rijk ervoor zorgt dat nationale vitale en kwetsbare functies uiterlijk in 2050 beter bestandzijn tegen overstromingen (zie interdepartementale afspraken in bijlage xx) en daarvoor zonodig in 2020 of zoveel eerder als mogelijk beleid en regelgeving heeft vastgesteld;

• in 2017 en daarna regelmatig in het Deltaprogramma een evaluatie plaatsvindt over devoortgang van de klimaatbestendige en waterrobuuste inrichting en de instrumenten diebeschikbaar zijn om de ambitie te realiseren.

Toelichting

Weten, willen, werkenRijk, provincies en gemeenten geven samen met de waterschappen een regionale en lokaleuitwerking aan de ambitie. Zij doorlopen hiervoor eventueel samen met maatschappelijkeorganisaties en marktpartijen drie stappen aan de hand van de volgende generiekeuitgangspunten:1. ‘weten’: analyse van de waterrobuustheid en klimaatbestendigheid van het (plan)gebied en de

functies. Deze analyse vindt - voor zover de gegevens beschikbaar zijn - plaats binnen debandbreedte van de deltascenario’s en met de meest recente datasets die hieraan tengrondslag liggen, met 2030 en 2050 als richtjaren. De overheden kiezen voor deze analyseeen passend schaalniveau.

2. ‘willen’: vertaling van de bedreigingen en kansen uit de analyse in een gedragen ambitie enadaptatiestrategie. De overheden formuleren hiervoor concrete doelen. Zij leggen een relatietussen de adaptatiestrategieën op regionale en lokale schaal en waarborgen de samenhangmet de voorkeursstrategieën voor waterveiligheid en zoetwater van het Deltaprogramma.

3. ‘werken’: beleidsmatige en juridische doorwerking van de ambitie. Iedere overheid geeft aanhoe de ambitie doorwerkt in het eigen beleid (voor het gehele fysieke domein), ruimtelijkeplannen en verordeningen, business cases, uitvoering, beheer en ‘groot’ onderhoud.

Monitoring en evaluatieIn het kader van het Deltaprogramma wordt jaarlijks in beeld gebracht in hoeverre deklimaatbestendige en waterrobuuste ruimtelijke inrichting van het bebouwd gebied en de vitale enkwetsbare sectoren onderdeel is van het handelen van de partijen. In 2017 vindt een evaluatieplaats over de voortgang, die ook ingaat op de vraag of aanvullend instrumentarium nodig is omde ambitie te bereiken. Het Rijk en de koepels zorgen samen voor het ontwerp en de uitvoeringvan het monitoringsprogramma en de evaluatie en zorgen daarbij voor afstemming met anderemeetmomenten, zoals de benchmarks in de waterketen.

Bijlage 1: 1

b r on p a r t n er s

LANDSCHAPSARCHITECTEN BV


Brons en partners landschapsarchitecten bv onderschrijft hierbij zondervoorbehoud de Algemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie

Brons en partners Iandschapsarchftecten bv, rechtsgeldigvertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Rudy Brons,

Functie: Directeur / landschapsarchitect


Adviesbureau Waterschakel onderschrijft hierbij zonder voorbehoud deAlgemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie

Adviesbureau Waterschakel, rechtsgeldig vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: J.W. (Joke) Nijburg

adviesbureau

wateIse1iake1

Functie: directeur adviesbureau

Datum: 31-10-2014

DIETZCOM31TA311’IUM

Dietz Communicatie onderschrijft hierbij zonder voorbehoud deAlgemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie.

Dietz communicatie, rechtsgeldig vertegenwoordigd door: Luc Dietz

Handtekening:

/// /

1’

J /

4 ./,?

/:

Naam: Luc Dietz

Functie: Managing Partner

RoyaLHaskoningDHVEnhcrncing Society Together

Datum: 11 november2014

Royal HaskoningDHV onderschrijft hierbij zonder voorbehoud deAlgemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie

HaskoningDHV Nederland BV., rechtsgeldig vertegenwoordigd door:

Handtekening:

Naam: Ir. K. Poels

Functie: Director Business Unit Rivers, Deltas en Coasts

ALTIJDNIJMtEGENDatum: 18-11-2014

Gemeente Nijmegen onderschrijft hierbij zonder voorbehoud deAlgemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie

Gemeente Nijmegen, rechtsgeldig vertegenwoordigd door:

Handtekening

Functie: Burgemeester gemeente Nijmegen

Documents

algemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptatie (pdf, 3,2 MB)