T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü

ÖĞRETMENLİK VE ÖĞRETİM

GÖNÜLLÜ İŞLEVSEL YETİŞKİN OKUMA YAZMA ÖĞRETİCİLİĞİ

MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

2014 ANKARA

1

ÖNSÖZ

Günümüzde teknolojinin gelişmesi, gündelik hayatın daha karmaşık bir yapıya bürünmesi nedeniyle, yeterlilikler daha geniş, daha karmaşık bilgi ve becerileri kapsamaya başlamıştır. Yetişkinlere yönelik okuryazarlık programların da bu kapsamda geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Program geliştirme sürecinin her aşamasında akademisyenlerden eğitim

desteği ve danışmanlık alınmıştır. Programa ait belirlenen yeterlilikler İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı Programı temel dayanağını ve içeriğini oluşturmuştur.

Ulusal düzeyde standartlara uygun olarak hazırlanan gönüllü öğretici

yetiştirme programı gelişmelere bağlı olarak esnek ve sürekli güncellenmeye uygun bir yapıda tasarlanmıştır.

Yetişkinler için gönüllü okuma yazma öğreticiliği ile bireyin yaşamı boyunca

kendisine rehberlik edecek bilgi ve becerilere sahip olmasının yanı sıra bu bilgi ve becerileri uygulama imkanı bulması amaçlanmaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’ne bağlı eğitim

kurumları ile Anne Çocuk Eğitim Vakfı işbirliği ile düzenlenecek İşlevsel Yetişkin Okuryazarlık Programı kurslarında görev alacak gönüllü öğreticilerin yetiştirilmesini amaçlamaktadır.

2

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ................................................................................................................................................ 1

YETİŞKİNLER İÇİN İŞLEVSEL OKUMA YAZMA ÖĞRETİCİLİĞİ PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR.... 3

TANIM ................................................................................................................................................ 3

GİRİŞ KOŞULLARI ................................................................................................................................ 3

İSTİHDAM ALANLARI .......................................................................................................................... 3

EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ............................................................................ 3

EĞİTİMCİLER ....................................................................................................................................... 3

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .............................................................................................................. 4

BELGELENDİRME ................................................................................................................................ 4

YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER .................................................................................................................. 4

EĞİTİM SÜRESİ .................................................................................................................................... 4

ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ .................................................................................................... 4

İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR ................................................................................. 4

KURSİYER KAZANIMLARI .................................................................................................................... 4

EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ ........................................................................................................ 5

MESLEKİ GELİŞİM MODÜLLERİ ........................................................................................................... 5

MODÜL VE İÇERİKLERİ ........................................................................................................................ 6

YETERLİK VE MODÜL TABLOSU .......................................................................................................... 6

MODÜL BİLGİ SAYFASI ........................................................................................................................ 7

3

GÖNÜLLÜ İŞLEVSEL YETİŞKİN OKUMA YAZMA ÖĞRETİCİLİĞİ PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

ALAN : ÖĞRETMENLİK VE ÖĞRETİM MESLEK : MESLEK SEVİYESİ : TANIM :

Yetişkin eğitimi ve işlevsel yetişkin okuma yazma öğretim programları hakkında bilgilendirme yapan, programa uygun öğretim süreçleri, materyallerin kullanımı, ders işleme, ölçme ve değerlendirmeye ilişkin bilgi ve becerileri kazandıran kişidir.

GİRİŞ KOŞULLARI 1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacakların

atamalarına esas olan alanları ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karşılığı okutacakları derslere ilişkin çizelgede yer alan gönüllü olarak çalışmayı kabul eden sınıf öğretmenleri,

2. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ile AÇEV işbirliğinde gerçekleştirilen işlevsel okuma yazma öğreticiliği eğitimlerinde başarılı olan en az ön lisans mezunu eğitici olarak çalışacak gönüllü kişiler,

3. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ile AÇEV işbirliğinde gerçekleştirilen işlevsel okuma yazma öğreticiliği eğitimlerinde başarılı olan en az lise mezunu eğitici olarak çalışacak gönüllü kişiler,

4. Mesleğin gerektirdiği işleri ve yeterlikleri yapacak bedensel ve fiziksel özelliklere sahip olmak.

İSTİHDAM ALANLARI

“Gönüllü İşlevsel Yetişkin Okuma yazma Öğreticiliği” sertifikası almaya hak kazananlar, sadece Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ile AÇEV ’in işbirliği protokolü çerçevesinde düzenlenen kurslarda gönüllülük esasına göre görev alabilirler.

EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI 1. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’ne bağlı eğitim kurumlarında ve işbirliği

yapılan kurumlarda eğitim verilmektedir, 2. Programın uygulanabilmesi için standart donanımlar sağlanmalıdır. EĞİTİMCİLER

Eğitimciler aşağıdaki öncelik sırasına göre görevlendirilir. 1. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Anabilim Dalı, Eğitim Bilimleri

Fakültesi ile fakültelerin; Eğitim Programları ve Öğretimi, Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Plânlaması, Halk Eğitimi ile Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölüm/Anabilim Dalları,Psikoloji, Felsefe, Sosyoloji Bölümlerinde yüksek lisans yapmış AÇEV tarafından eğitilen ve görevlendirilen öğretmenler görev almalıdır.

2. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacakların atamalarına esas olan alanları ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karşılığı okutacakları derslere ilişkin çizelgede yer alan gönüllü olarak çalışmayı kabul eden AÇEV tarafından eğitilen ve görevlendirilen sınıf öğretmenleri görev almalıdır.

4

3. AÇEV tarafından eğitilen ve görevlendirilen ön lisans, lisans, yüksek lisans veya doktora mezunu eğitimciler görev almalıdır.

4. AÇEV tarafından eğitilen ve görevlendirilen lise mezunu eğitimciler görev almalıdır.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Çeşitli ölçme araçları kullanılarak; 1. Modüllerin sonunda bireylerin kazandığı yeterlikler ölçülecektir. 2. Ölçme sonuçları program sonunda değerlendirilecektir. 3. Eğitim kurumunda, kurumlarında kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim

faaliyetleri değerlendirilecektir. BELGELENDİRME

Bu programlarda gönüllü işlevsel yetişkin okuma yazma öğreticiliği yeterliliklerini kazandırmak amaçlanmaktadır. Sertifika öğretim programı sürecinde bireylerin tamamladığı modüller, aldığı

eğitimin tümü ve kazandıkları yetkinlikler belgelendirilir. Öğretim programının sonunda yetkinliklerini kazanan bireylerin aldığı belgeler

mevzuat doğrultusunda sertifikada değerlendirilir. İşlevsel yetişkin okuma yazma öğretimi yetkinliklerine sahip olanlar sertifika

almaya hak kazanırlar ve bu programı verebilirler.

YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER İşlevsel yetişkin okuma yazma öğretme yeterlilikleri kazandırmak

hedeflenmiştir ve devam edilen eğitimin sonunda işlevsel yetişkin okuma yazma öğreticiliğini yürütme yeterliliklerine sahip olurlar. EĞİTİM SÜRESİ 1. Programının toplam eğitim süresi 120/80 saat olarak planlanmıştır. 2. Eğitim süresi, bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, modüller ile ilgili

açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Modüler öğretime yönelik olarak bireysel öğrenme yöntem ve teknikleri uygulanır. 1. Eğitimciler bireylere rehberlik eder. 2. Bireyler kendi kendine öğrenmeye teşvik edilir. 3. Bireylerin aktif olması sağlanır. 4. Bireyler araştırmaya yönlendirilir. 5. Bireyler kendi kendilerini değerlendirebilir. 6. Bireylere işlevsel okuryazarlık öğretimi yeterlilikleri kazandırmaya yönelik

yöntem ve teknikler uygulanır. İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR

Bireyler, programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, planlama konularında, çevredeki üniversiteler, sivil toplum örgütleri ile iş birliği yapılarak yönlendirilir.

KURSİYER KAZANIMLARI

Programın sonunda kursiyer;

5

1. İşlevsel Yetişkin Okur Yazarlığı Programı alanındaki temel bilgi ve becerileri kazanabilecektir.

2. İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı öğretme temel yeterliliklerine sahip olabilecektir. 3. Yetişkin eğitimi felsefesinin gerektirdiği yaklaşımları ve yetkinlikleri

kazanabilecektir. 4. Yetişkin öğrenen merkezli öğrenme olanağı tanıyan kazanımlara sahip

olabilecektir. 5. Gönüllü öğretici olarak derse ön hazırlık yapma becerisi kazanacaktır. 6. Gönüllü öğretici olarak kurumlarla işbirliği yapma becerisine sahip olabilecektir.

EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ

Sertifika programında yer alan modüllerde öngörülen eğitim öğretim uygulamaları yapılır. MESLEKÎ GELİŞİM MODÜLLERİ 1. Kursiyerin yaşam boyu kullanabileceği ve meslekî gelişmesine yararlı olabilecek,

iyi ilişkiler kurabilme, öğrenmeyi öğrenme, bilgiye ulaşma, girişimcilik ve iş fikirleri üretme, işe uyum sağlama, kendini geliştirme ve problem çözme gibi bilgi ve becerilerin kazandırıldığı modüllerdir.

2. Bu modüller ile kursiyerlere ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

3. Meslekî Gelişim modül tablosundan, çevrenin istihdam durumu, kursiyerlerin hazır bulunuşluk düzeyi göz önüne alınarak modüller seçilecek ve yeterlik tablosunda yer alan süreye ilave edilecektir.

4. Dördüncü seviye meslek elemanları, bütün Meslekî Gelişim modüllerini tamamlamış olacaklardır.

5. Meslekî gelişim modülleri programlardan bağımsız olarak da kullanılabilecektir.

KAZANDIRILAN YETERLİKLER DERSİN MODÜLLERİ SÜRE

1 Sağlıklı ve etkili iletişim kurmak ve sürdürmek

İletişim 40/8

2 Öğrenme ihtiyaçları doğrultusunda bilgi ve veri toplamak

Bilgiye Ulaşma ve Veri Toplama

40/8

3 Uygulanabilir girişimci (iş ) fikirler üretmek

Girişimci Fikirler Üretme 40/8

4 Girişimci (iş)fikri geliştirmek ve planlamak

Girişimci Fikri Geliştirme 40/8

5 İşletme kurma ve geliştirme ile ilgili faaliyetleri yürütmek

İş Kurma ve Geliştirme 40/16

6 İşçi sağlığı mevzuatına uymak ve iş güvenliği önlemlerini almak

İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı 40/24

7 Çevreye karşı duyarlı olmak ve çevreyi korumak

Çevre Koruma 40/8

8 Kendini geliştirerek karşılaştığı problemleri çözmek

Problem Çözme 40/8

6

MODÜL VE İÇERİKLERİ

Öğrenme süresi her modül için toplam 40 saattir.

Kazandırılacak yeterliğe bağlı olarak her modül 40/8, 40/16, 40/24, 40/32 ve 40/40 olabilir.

Modüllerde önerilen bu süreler öğrenme faaliyetlerindeki teorik ve uygulamalı tüm içeriği kapsar.

Modül içeriğindeki öğrenme faaliyetinin uygulanması imkânı olmadığında, diğer okullarla ve işletmelerle iş birliği çerçevesinde uygulamalar yapılabilir.

Kursiyerin önceden kazandığı yeterlikleri tekrar alma zorunluluğu yoktur.

Modül ve yeterlikler programdaki uygulama sırasına göre alınacaktır.

Programda yer alan modül ve yeterliklerin uygulama sırası zümre kararı ile belirlenir.

NOT: Gönüllü İşlevsel Yetişkin Okuma Yazma Öğreticiliği programı yeterlikler

tablosu ve modülleri aşağıda verilmiştir.

YETERLİK VE MODÜL TABLOSU

YETERLİKLER MODÜLLER SÜRE

1 İşlevsel yetişkin okuma yazma yetkinliğine sahip olmak

İşlevsel Yetişkin Okuma Yazma 40/32

2 İşlevsel yetişkin okuryazarlığı program uygulamaları yapmak

İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı Program Uygulamaları

40/32

3 İşlevsel okuma yazma uygulamaları yapmak

İşlevsel Okuma Yazma Uygulamaları

40/16

TOPLAM 120/80

7

MODÜL BİLGİ SAYFASI

KODU : ALAN : ÖĞRETMENLİK VE ÖĞRETİM MODÜL : İŞLEVSEL YETİŞKİN OKUMA YAZMA SÜRE : 40/32 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ :Bu modülde göstererek yaptırma, anlatım, soru-cevap, grup

çalışması, tartışma, canlandırma, bireysel veya grup araştırmaları vb. yöntem ve teknikler kullanılabilir.

GENEL AMAÇ :Kursiyer; bu modül ile gerekli ortam sağlandığında yetişkinlere yönelik yürütülen okuma yazma faaliyetlerini, etkin iletişim becerilerini ve işlevsel yetişkin okuryazarlığı programını uygulamaya ilişkin bilgi ve becerileri kullanabilecektir.

AMAÇLAR : Kursiyerler;

1. Yetişkinlere yönelik yürütülen okuma yazma faaliyetlerine ilişkin bilgi ve becerileri kullanabilecektir.

2. Yetişkinlere yönelik etkin İletişim becerilerini kullanabilecektir. 3. İşlevsel yetişkin okuryazarlığı programını uygulamaya ilişkin bilgi ve

becerileri kullanabilecektir. 4. Kursiyer gelişiminin takibine ilişkin bilgi ve becerileri kullanabilecektir.

İÇERİK :

A. YETİŞKİN OKUMA YAZMA FAALİYETLERİ 1. Milli Eğitim Bakanlığı- AÇEV işbirliğinin tanıtımı 2. Sivil Toplum Kuruluşlarının Sorumlulukları 3. Gönüllü Öğreticiliğin Temelleri 4. Türkiye’de Mevcut Durum 5. İşlevsel Okuryazarlığın Toplumsal ve Kişisel Hayattaki Önemi

B. ETKİN İLETİŞİM BECERİLERİ

1. İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı Programı’nın İletişim İlkeleri 2. Sorun Tanımlama 3. Kabul 4. Etkin Dinleme 5. Kendini İfade Etme 6. İletişim Engelleri 7. İletişimin Algı ve Duygu Boyutu 8. İşbirliği Çalışması 9. Güç Kullanımı / Güçlendirme Çalışması 10. Yapıcı/ Yıkıcı Eleştiri 11. Takdir

C. İŞLEVSEL YETİŞKİN OKURYAZARLIĞI PROGRAMI

1. İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı Programı’nın Tanıtımı

8

2. Okuryazarlık Tanımları 3. İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı Programı’nın Amacı ve Tarihçesi 4. İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı Programı’nın Prensipleri 5. Öğrenme Süreçleri 6. Yetişkin Eğitimi 7. Yetişkinlerin Öğrenme Özellikleri 8. Kazanımlar ve Öğrenme Çıktıları 9. Zihinsel Süreçler-1

10. Zihinsel Süreçler-2 11. Ses-Harf-Hece, Kelime- Cümle Çalışmasının Amacı 12. Programın Öğrenme Teorileriyle Bağlantısı 13. Matematik Öğretimi 14. Dilbilgisi Öğretimi 15. Programın Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ile Bağlantısı 16. Programın Aile içi Şiddeti, Ayrımcılığı ve Çocuk İhmal-İstismarını

Önleme ile Bağlantısı 17. Kursiyer Günlüğü Çalışması

D. ÖLÇME-DEĞERLENDİRME

1. Neler Öğrendim Çalışması 2. Isınma ve Farkındalık Oyunları 3. Eğitimi Günü Değerlendirmesi 4. Kursiyer İmza Listesi ve Takibi 5. Kursiyer Uygulamalarının Değerlendirilmesi 6. Bilgi ve Deneyim Paylaşımı, Seminerin Değerlendirmesi 7. Kurs Değerlendirme Anketi 8. Sınav

9

MODÜL BİLGİ SAYFASI KODU : ALAN : ÖĞRETMENLİK VE ÖĞRETİM MODÜL : İŞLEVSEL YETİŞKİN OKURYAZARLIĞI

UYGULAMALARI SÜRE : 40/32 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Bu modülde göstererek yaptırma, anlatım, soru-cevap, grup

çalışması, tartışma, bireysel veya grup araştırmaları vb. yöntem ve teknikler kullanılabilir.

GENEL AMAÇ :Kursiyer; bu modül ile gerekli ortam sağlandığında yetişkinlere işlevsel düzeyde okuryazarlık becerisi kazandırmaya uygun öğretim süreçleri, ders işleme, derse hazırlık, grubu yönetme ve kursiyerin gelişimini ölçme-değerlendirme tekniklerine ilişkin bilgi ve becerileri kullanabilecektir.

AMAÇLAR : Kursiyerler;

1. İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı Programı’nı uygulamalarına, materyallerin kullanımına ilişkin bilgi ve becerilere sahip olabilecektir.

2. Yetişkinlere yönelik eğiticilik becerilerine sahip olabilecektir. 3. Kursiyer gelişiminin takibine ilişkin bilgi ve becerileri kullanabilecektir.

İÇERİK :

A. İŞLEVSEL YETİŞKİN OKURYAZARLIĞI UYGULAMALARI

1. Program Materyallerinin Tanıtımı 2. Derse Hazırlık 3. Ders Şeması 4. Zaman Planı 5. Gazete Uygulaması 6. Ödev Verme ve Takip 7. Kadın Destek Bölümü Uygulaması 8. AÇEV Danışmanlık Süreci 9. Kontrat- Geribildirim Süreçleri 10. Kurs Kurma Süreci 11. Uygulama Bölümünün Amaçları

B. EĞİTİCİLİK BECERİLERİ 1. Grup Dinamikleri 2. Soru Sorma Teknikleri 3. Sınıf Kurallarının Oluşturulması 4. Amaç Yöntem Kazanım ve Yansıtmacı Yaklaşım 5. Bir Ders Uygulamasının Planlaması

10

6. Örnek Ders Uygulaması 7. Örnek Dersin Kursiyerlere Uygulatılması

C. ÖLÇME-DEĞERLENDİRME

1. Neler Öğrendim Çalışması 2. Isınma ve Farkındalık Oyunları 3. Eğitimi Günü Değerlendirmesi 4. Kursiyer İmza Listesi ve Takibi 5. Kursiyer Uygulamalarının Değerlendirilmesi 6. Bilgi ve Deneyim Paylaşımı, Seminerin Değerlendirmesi 7. Kurs Değerlendirme Anketi 8. Sınav

11

MODÜL BİLGİ SAYFASI

KODU : ALAN : ÖĞRETMENLİK VE ÖĞRETİM MODÜL : İŞLEVSEL OKUMA YAZMA UYGULAMALARI SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Bu modülde canlandırma, uygulama ve değerlendirme vb.

yöntem ve teknikler kullanılabilir. GENEL AMAÇ :Kursiyer; bu modül ile gerekli ortam sağlandığında işlevsel

yetişkin okuryazarlığı programını canlandırarak uygulama, uygulama için hazırlanma, uygulamasıyla ilgili kendi kendini değerlendirebilme, diğer kursiyer ve eğitimcilerden yapıcı eleştiriye açık olmaya ilişkin bilgi ve becerileri kullanabilecektir.

AMAÇLAR : Kursiyerler;

1. İşlevsel Yetişkin Okuryazarlığı Programının bölümleri ile ilgili uygulamalar yapabilecektir.

2. Kursiyer gelişiminin takibine ilişkin bilgi ve becerileri kullanabilecektir. İÇERİK :

A. OKUMA YAZMA UYGULAMALARI

1. Program Bölümlerinin Amaçlarının Tanıtımı 2. Uygulaması Yapılacak Bölümlerin Önemli Noktalarının Anlatılması 3. Bölümlerin Kursiyerler Tarafından Paylaşılması 4. Değerlendirme Yöntemlerinin Belirlenmesi 5. Kontrat/Geribildirim Sürecinin Uygulanması 6. Kursiyerlere Örnek Uygulamalarına Dair Rehberlik Edilmesi 7. Her Örnek Uygulamadan Sonra Büyük Grup Çalışması 8. Kursiyerlerin Uygulama Sürecini Değerlendirmesi

B. ÖLÇME-DEĞERLENDİRME

1. Eğitimi Günü Değerlendirmesi 2. Kursiyer Uygulamalarının Değerlendirilmesi 3. Bilgi ve Deneyim Paylaşımı, Seminerin Değerlendirmesi 4. Sınav