Upload
dangquynh
View
220
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
AHOZKO PROBAAZTERKETAMATERIALAK
AHOZKO PROBAAZTERKETA MATERIALAK
EGAren Ahozko Proba zelakoa den erakusteko, lagin oso batbildu da hurrengo orrialdeetan.
Alde batetik, Entzutezko ulermena ariketaren lagin laburtubat, 15 item dituena (azterketakoak 20 item ditu); bestetik,mintzamen ariketak egiteko erabiltzen diren materialen laginbatzuk.
Entzutezko ulermena ariketa egiteko behar den grabazioaentzun ere egin daiteke botoia sakatuta, eta laginarenamaieran erantzunen koadrotxoa dago.
Ahozko Proba zelakoa den jakin nahi duten kandidatuentzatbaliagarriak izango direlakoan eskaintzen ditugu.
2011, martxoa
EGAAzterketa Batzorde Ofizialeko Zuzendaritza
3
1
CC11
Izena. . . . . . . . . .
. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .
. . . . . . . . . .. .
Deiturak
. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .
. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .
. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .
. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .
. . . . . .
2.atala
40min
AZALPENA
20 20Prestak:
20
ELKARRIZKETA
20
5 + 5 min
Joan-etorriak, ko
katzea...
10 min
Guztira50
251h 30 m
*
ENTZUTE
ZKOARE
N
ULERME
NA
10
30 min
Datuak idazteko
, erantzun-orria
betetzeko...
5 min
AHOZKO PROB
APuntuaz
ioa
gehienez
Puntuazioa
gutxienez
Denbora
1.atala
35min
Entzutezkoaren
ulermenaariketa
da Ahozko Prob
ako lehenengoa.
LEHENENGO A
TAL HAUegiteko
denbora: gehien
ez, 35 minutu.
Barruan eran
tzun-orria dauk
azu. Orri hori zu
zenduko da irak
urgailu optiko b
idez.
(Erantzun-orria b
ete tzea rekin era
horretako zuzen
ketari berariazko
onespena emat
en diozu)
Hurrengo lau
kian, ariketak,
puntuazioak eta
denbora banak
eta:
Eredua
AAHOZKO P
ROBA |LEHENENG
O ATALA
*Sarrerako azalpe
nak barne (15)
Ulermena
ENTZUTEZKOAR
EN
ULERMENA
Ariketa honek bi zati ditu: - Lehenengo, elkarrizketa-lagunari azaldu egin behar diozu zein den zure ikuspuntua
eta zergatiak. (Minutu bat-edo; ez duzu dena esan behar)
- Ondoren, eztabaidatu egin beharko duzu lagunarekin, berak bestelako iritzia baitu.
Eutsi zeureari, beraren ikuspuntuari eragozpenak bilatu eta ahalegindu zeurera
ekartzen. Amore eman dezakezu zenbait puntutan.ANIMALIAK ETXEAN: arazo ugari
Euskararen Gaitasun Agiria
1-B
Kaleetan gero eta txakur kaka gehiago dago, nazkagarria da!Animaliak etxe gehienetan, baina oporretan zer? Askok eta askok abandonatu egiten dituzte
Haurrei jostailu modura oparitzen dizkiete eta gero, kasurik ez
Txakur batzuk oso arriskutsuak dira eta lotu gabe ibiltzen dira
E
tkeAri- L
e- O
Eue
k
K
enohat bi:utidit
za
uga-latzkerrika
le,ogneneheL
d-etabutun(Mi
k.aitargzeate
,nreodnO
tuadiab
ztae
nigekuinre
raeb,riareuze
sitEu
zaednmaere
Amo.nzertkae
LIAIMANA
ri
N
anuudl
zaa
oidrahebnige
ahebnsaeane
dzuudz e;od
,nkireanugal
zuudrkoahe
bn
libkanezpog
raeriautnusp
ku
.natutnuptiabn
zezuke
ETXEAK
u
ri
tnuspkuirezu
nednizezuor)
utiabazitriiko
alestebkraeb,
rareuzeudnigel
ahaateuta
au
.ura
KLIAIMANA
ar: aN ETXEA
K
u liatsojierura
H
neztirapoaurd
om
,oregateete
kizid
zek iurska
riao ugza
o eta ger
Kaleetan
kakakuraxt
ago, ago d
gehi
adairragkazan
o eta
!
aminA
etanengehi
naterropo
k kosaate
extek aila
a nai, betan
kkosA?rezn
utanodnabak
k kosaate
netige
utanodnabak
etuztidn
uk ztabkurax
TTx
k kuti
osouk idk
k uaskutsirr
a
agu tolate
diraibiltzen
aridk eba
dira
1-B
Ariketa honek bi zati ditu: - Lehenengo, elkarrizketa-lagunari azaldu egin behar diozu zein den zure ikuspuntua
eta zergatiak. (Minutu bat-edo; ez duzu dena esan behar) - Ondoren, eztabaidatu egin beharko duzu lagunarekin, berak bestelako iritzia baitu.
Eutsi zeureari, beraren ikuspuntuari eragozpenak bilatu eta ahalegindu zeurera
ekartzen. Amore eman dezakezu zenbait puntutan.
ANIMALIAK ETXEAN: aukera aparta
Euskararen Gaitasun Agiria
1-A
Oporretan arazorik ez: ez badugu norekin utzi, egoitza berezi batera eraman eta kito
Txakur batzuek itsuei eta elbarriei
laguntza handia ematen diete,
horretarako heziak baitaude
Etxeko animaliek konpainia handia egiten digute
Txakurra ei da pertsonaren
lagunik onena; beraz, zergatik
ez eduki txakur bat?
Zientzialari askoren ustez, gaixotasunei
aurre egiteko ona da maskota bat
edukitzea
E
tkeAri
- Le
- OEue
k
K
enohat bi :utiditza
uga-latzkerrikale,ogneneheL
d-etabutun(Mik.aitargzeate
,nreodnOtuadiab
ztae nigekuinreraeb,riare
uzesitEu
zaednmaereAmo.nzertkae
LIAIMANA
ri
uk
anu udlzaa oidrahebnigeahebnsaeaned
zuudz e;od
,nkireanugalzuudrkoahebn
libkanezpograeriautnuspku
.natutnuptiabnzezuke
N ETXEA
u
ta
tnuspkuirezunednizezuo
r)
utiabazitriikoalestebkraeb,
rareuzeudnigelahaateuta
au
.ura
KLIAIMANA
euk: aN ETXEA
rozaranaterropO
zutnkieronu ugdab
amarearetabizereb
tarpa aare
ze:zek iaztioge,i
otkiatena
k eilaminakoextE
aidnahainiapnko
eutgidnetige
kuraxTTxateiuesti
ztungalematen
araterrohtiab
k ueztab
ieirrableaaidnahaz
iete, dematen
k aizehkoaeudat
diearkuraxT
enarsontper
anenok iungal
tagrez,zareb
kuraxtukidezet?ba
a
;ak i
kur
ri alntziaZie
,zetusnerkosa
ieunsatoxiag
anokoetigeerura
1-A
tabatkosamad
aeztukide
Kasta ezberdineko
ak izan eta ezkond
u
nahi duten bikotee
n hilketak gero eta
maizago gertatzen
dira Indian. Legea
gogortu nahi ezik d
aude agintariak.
Garikoitz Goikoetx
ea
Aukeratu
dietena har-
tu, edo hil. Bideg
uru-
tze hori jasan be
har
izaten dute orain
dik
ere Indiako hain
bat
eskualdetako ga
zteek. Izan neska
edo mutil. Kasta
bereko eta fami-
liak onetsitako b
ikotekidearekin
ezkontzea beteb
ehar dute orain
-
dik ere. Eta arau
zurrunari zuloa
egin nahi dionak
irtenbide txarra
du: etengabe ge
hitzen ari dira
kasta desberdine
koak izan eta bi-
kotekide direne
n hilketak. Seni
-
deek hiltzen dituz
te, kastakoak ez
direnekin ezkond
u nahi izateaga-
tik. Hainbat GKE
gobernuz kan-
poko erakundek
egin dute salake-
ta: gutxienez 45 p
ertsona hil dira
era horretara az
ken urte eta er-
dian. Eta uste du
te beste makina
bat kasu ezkutat
uta egongo dire-
la, istriputzat-ed
o jota.
Ez da kontu berr
ia. Kasten sis-
temak indar han
dia du oraindik
ere Indian. Senid
eek ez dute onar-
tzen haien familia
koren bat kasta
baxuagoko nor
baitekin ezkon-
tzea. Gazteen ar
tean ari dira alda
-
tzen ohitura hor
iek, baina fami-
liako zaharrene
k erasotzat har-
tzen dute hori.
Gatazka hazten
ari da gizarte pa
triarkal zorrotza
-
ren eta gero eta h
ezkuntza han-
diagoa duten em
akumeen arte-
an: ahots gehia
go dute, aginte
gehiago, lan egite
n dute, eta biko-
tekidea eurek
ezagutu nah
i
dute, dio Ravi
Kantek. Kasta
desberdinekoak
izateagatik hil
dituzten bikotee
n kasuak iker-
tzen aritu da. On
dorioa ere atera
du: Emakumea
ren senideak ol-
darkorragoak d
ira gizona baldin
bada kasta baxua
gokoa.
Alde egitea da au
kera, etxekoek
harrapatu baino
lehen. Haryana
estatuan (India ip
arraldean) izan
ohi dira kasu ge
hienak, eta New
Delhi hiriburura
jotzen dute biko-
tekideek, han era
so gutxiago eta
Poliziaren babes
handiagoa izan-
go dutelakoan. B
eti, ordea, ez da
posible izaten. M
aiz, alde egin bai
-
no lehen harra
patzen dituzte.
Beldurrez bizi d
ira bikote gazte
asko. Hil egiten d
ituzte, edo beste-
la beren buruaz
beste egitera be-
hartu, salatu d
u Vahini Shakti
elkarteko buru K
ant Nishik. Be-
tiere, estali egit
en dituzte hilke-
tak; ezbehar itxu
ra ematen diete,
edo suizidioa dela
sinetsarazi.
Hilketak ezkutat
u egiten baiti-
tuzte senideek,
zail da zehazten
zenbat neska eta
mutil hil dituz-
ten haien hurbil
ekoek, haien kas
-
takoa ez den norb
aitekin ezkondu
nahi zutelako. A
lderdi Komunis-
tari lotutako Em
akume Demo-
kraten Elkarteko
presidente Sud-
ha Sundaraman
en esanetan, as-
tean batez bes
te bi pertsona
hiltzen dituzte zio
hori tarteko.
Zigorrak, apenas
Handitzen ari d
a arazoa, baina
horri guztiari au
rre egiteko neu-
rriak hartzen ez
dira ari. Barne
ministroak, Pa
laniappan Chi-
dambaramek, adi
erazi du hilketa
horiek lotsaz h
iltzera behar-
tzen dutela India
. Salbuespeneta-
koak dira minist
roaren adieraz-
pen horiek. Goi k
argudun politi-
kariek eta ald
erdi politikoek
muzin egiten dio
te hilketa horiek
gaitzesteari. A
gintari politiko
bat ere ez da ard
uratu gai horre-
taz. Badakite aurk
a egiten hasten
badira ez direla
bizirik aterako.
Ranjana Kumari
k argitu du egoe-
ra, Gizarte Iker
ketetarako Zen-
troko zuzendaria
k.
Politikariak hilk
eta horiei au-
rre egin nahi ezt
a daudela iragan
uztailean ikusi
zen, Parlamen-
tuan. Legea ona
rtzekoa zuten,
hilketa horiek g
ogorrago zigor-
tzeko. Ordea, eg
una iritsi, eta
atzeratu egin zut
en erabakia. Gai
sentibera de
la argudiatuta
,
txostenak egitek
o eskatu zieten
eskualdeetako g
obernuei.
Neurriak gogor
tzea atzeratu-
ta, ezikusia egite
n ari dira aginta-
riak, Indiako Ald
erdi Komunista-
ko presidente Br
inda Karaten hi-
tzetan: Indiak
o herritarrek
espero zuten gob
ernuak ez luza-
tzea gehiago gau
zak, eta esparru
juridikoa sortze
a hazten ari den
krimen horren
aurka neurriak
hartzeko eta hori
jasaten ari diren
bikoteei lasaitas
una emateko.
Bitartean, zigorr
ik apenas jar-
tzen zaien hilketa
horiek egin di-
tuztelakoan atxi
lo hartutakoei.
Zigor bakanetak
oa 2007an ezarri
zuen Haryanako
auzitegi batek;
zigor gogorrena
ezarri ere: herio
-
tza zigorra, bost
gizonentzat. Or-
dea, inguruko agi
ntariak oldartu
egin ziren. Legeg
ileei ohartarazi
zieten babesa ken
du egingo ziete-
la, ez bazituzten l
egez kanpoko jo-
tzen kasta desbe
rdinetako pertso-
nen arteko ezkon
tzak. Ez dugu
nahi Konstituzi
oa edo legeak
gure arbasoen tr
adizioen aurka
joatea, esan zue
n buruzagietako
batek. Harrezker
o, zigorrik gabe
segitzen dute ka
sta dela-eta egin
-
dako hilketek.
Kastaren kostua, h
anditzen
Urte eta erdian 4
5 lagun
hil dituzte zio hor
i medio
Indian; senideek
estali
egiten dituzte hil
ketak
Uztailean legea g
ogortu
nahi zuten, baina
garaia
heldu zenean atz
eratu
egin zuten erabak
ia
Hiru emakume,
ezkontzeko txan
daren zain, talde
ko ezkontza ba
tean, Indian. RAM
INDER PAL SINGH /
EFE
Gizon gazteak ba
hitu eta torturatz
en
dituzte, alabareki
n ezkon daitezen
DEzkontz
a aldia da Indian
.Planeten kokap
enari jarraiki,
irailetik azarora e
ta otsailetik apir
ilera egiten dituz
te ez-
kontza gehienak
.Etxekoek auker
atzen dute bikote
kidea,kasta
berekoa izatea e
ta doteak kontua
n izanda.Zenbai
t familiatan,
ordea,doterik ez
,eta zailtasunak
izaten dituzte al
abarentzat
bikotekidea aurk
itzeko.Soluzioa,
gogorra: bahitu
egiten dituzte
gizon gazteak,et
a,torturaren bid
ez,alabarekin ezk
onarazi.Jo
egiten dituzte gi
zonak,eta egune
tan jatekorik ema
n gabe edu-
ki,hartara onar d
ezaten familiako
alabarekin ezko
ntzea.
Eskualde batzue
tan,andreak gizo
nak baino gutxia
go direne-
tan,emakumeak
gizon batekin ba
ino gehiagorekin
ezkonaraz-
ten dituzte.Sex
u esklabotasuna
ri atea zabaltzen
diote horrela.
India 13
2010eko irailaren
19a Igandea
Lehen atala
Koadernotxoa Erantzun-orria
Bigarren atala
Testua(Eredu bat)
Gaia(Eredu bat)
AHOZKO PROBA | Deskribapen fisikoa |
1
CC11
Izena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Deiturak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.atala
40min
AZALPENA 2020
Prestak: 20
ELKARRIZKETA 20 5 + 5 min
Joan-etorriak, kokatzea... 10 min
Guztira 50 25 1h 30 m*
ENTZUTEZKOAREN
ULERMENA10 30 min
Datuak idazteko, erantzun-orria betetzeko... 5 min
AHOZKO PROBA PuntuazioagehienezPuntuazioagutxienez Denbora
1.atala
35min
Entzutezkoaren ulermena ariketa da Ahozko Probako lehenengoa. LEHENENGO ATAL HAU egiteko denbora: gehienez, 35 minutu.
Barruan erantzun-orria daukazu. Orri hori zuzenduko da irakurgailu optiko bidez.(Erantzun-orria bete tzea rekin era horretako zuzenketari berariazko onespena ematen diozu)
Hurrengo laukian, ariketak, puntuazioak eta denbora banaketa:
Eredua-1*
* Lagin honek 15 item ditu.
AAHOZKO PROBA | LEHENENGO ATALA
*Sarrerako azalpenak barne (15)
Ulermena ENTZUTEZKOAREN ULERMENA
5
1. Xabier Letek bere kantuakentzutean...A beste norbaitenak direla iruditzen
bazaio, batzuetan kantatu egitenditu.
B bereak direnean ia beti kantatzeariekiten dio.
C beste norbaitenak direla iruditzenbazaio, askotan nahiago du ezkantatu.
2. Asko aldatu al da azkenaldi honetanXabier Lete?A Ez, nahiz eta ez den izan zena.B Ez, bere ustez oraindik ere izan
zena da.C Ez, nahiz eta orain batzuetan ez
datorren bat bere kantuekin.
3. Liburuaren hitzaurrean saiatu da...A gizakion ibilerak eta bilakaerak
aztertzen.B norberaren nortasuna aztertzen.C alderdi sozialak eta epikoak
kontrajartzen.
4. Bere bizitzako gertaerez oroitzen alda Xabier Lete?A Guztiez ez bada ere, Seguran
kantatu zuen egunaz bai.B Egindako bidaiez bai.C Benito Lertxundirekin bizi
izandakoez bai.
5. Noiz kantatu zuen jendaurreanlehen aldiz?A Egun euritsu batean.B Udazken batean.
C Lurdes Iriondoren urtebetetzebezperan.
6. Nafarroa, arragoa kantua...A gogoko du oraindik ere.B aberri galduaren aldea maite du
bereziki.C oso gogoko du, batez ere, alderdi
epikoa.
7. Non edo noiz sortu zitzaion kantahorretako letra?A Leire parean, hango naturaren
edertasunaz ohartzean.B Nafarroatik etxerantz zetorrela.C Udazken batean, autoan zihoala.
8. Zergatik maite du Xabier LetekNafarroa, arragoa kantua?A Askok himno patriotiko bihurtu
dutelako.B Alderdi asko azaleratzen direlako
bertan.C Gauzak era sinplean azaltzen
dituelako.
9. Kanta hori dela eta zerkhaserrarazten du Xabier Lete?A Gizakiaren ezkortasuna gailentzeak.B Jendeak bertako ideia batzuk
ezkutatzeak.C Jendeak ez ulertzeak kantu horren
konplexutasuna.
10. Trantsizio denbora hartan...A kantaldietan gertatzen zenarekin
erabat aspertuta zegoen.B Lurdes Iriondo ez bezala, nazka-
nazka eginda zegoen.C bere kantagintzako unerik onenak
eman zituen.
ENTZUTEZKOAREN ULERMENA AHOZKO PROBA | LEHENENGO ATALA
Ariketa honetan grabazio bat entzungo duzu, zatika. Behin entzungo duzu zati bakoitza. Ariketetan, erantzun egokiena edo zuzena aukeratu behar duzu. Bakarra. Erantzun okerrengatik ez da pun tu rik kentzen. Atal honek 10 puntuko balioa du.
LEHEN ATALA BIGARREN ATALA
Audioa
6
11. Xabier Letek Lizardi...A hamabost bat urterekin irakurri eta
ulertu zuen.B hasiera batean ez zuen ulertu.C irakurri zuen lehenengo poeta izan
zen.
12. Letek 30 urte zituela Lizardirekin...A harrituta geratu zen Lizardik
hizkuntza berreskuratu behar izanzuelako.
B txundituta geratu zen Lizardik poemak ezerezetik sortu zituelako.
C zur eta lur geratu zen Lizardik berrikuntza ugari ekarri zituelako.
13. Xabier Leteren ustez, Etxeparerenpoema onenak...A euskarari jarritakoak behintzat ez
dira.B berak kantatu izan dituenak dira.C Oskorrik kantatzen dituenak dira.
14. Zergatik sartu du Lizardi poemaaukeratuetan?A Bere poema erotikoak oso onak
direlako.B Ia erabat identifikatzen delako
haren poemekin.C Lizardiren poema asko Xabier Letek
berak eginak direlako.
15. Xabier Letek ba al du ametstxikirik?A Bai, eta beharbada txikiak ez
direnak ere bai.B Bai, baina ez behar beste.C Ez, aldarrikapen heroikoen aurka
dago eta.
16. ...A
B
C
17. ...A
B
C
18. ...A
B
C
19. ...A
B
C
20. ...A
B
C
Entzun ahala, markatu orriotan zuk aukeratutakoak.
Amaieran, grabazio-zati guztiak entzundakoan, markatu aukeratutakoakerantzun-orrian: zenbakiaren arabera, A B edo C laukitxoa.
Erantzun-orri hori zuzenduko da, ez orrialdeotako markak. HIRUGARREN ATALA
7
Amaitzen duzunean:
Konprobatu ariketetan aukeratu dituzunak erantzun-orrian markatu dituzula.Guztira, 20 item dira: 1-20.
Sartu erantzun-orria koadernotxo honen barruan.
AEREDUA
Eredua-1 ERANTZUNAK 15 ITEM
Entzutezkoaren ulermena
1 A 11 B
2 B 12 C
3 B 13 A
4 A 14 B
5 C 15 A
6 A 16
7 C 17
8 B 18
9 C 19
10 A 20
8
Lehenengo ariketa: irakurgai baten azalpena.
Prestatzeko denbora: 20 min.
Zeregina: emandako informazioa azaltzea, testua (irakurgaia) esku artean izan gabe.Laguntza gisa zeure gidoia, apunte laburrak... erabil ditzakezu.
Azaltzeko denbora: 5 minutu.
AHOZKO PROBA | BIGARREN ATALA
Bigarren ariketa: elkarrizketa, gai baten gainean.
Hasteko, elkarrizketa-lagunari azaldu egin behar diozu zure ikuspuntua.
Horretarako, minutu bat duzu.
Ondoren, eztabaidatu egin beharko duzu, berak bestelako iritzia baitu.
Eutsi zeureari, beraren ikuspuntuari eragozpenak bilatu eta zeurera ekartzen ahalegindu.
Mintzamena AZALPENA ELKARRIZKETA
9
Kasta ezberdinekoak izan eta ezkondunahi duten bikoteen hilketak gero etamaizago gertatzen dira Indian. Legeagogortu nahi ezik daude agintariak.
Garikoitz Goikoetxea
Aukeratu dietena har-tu, edo hil. Bideguru-tze hori jasan beharizaten dute oraindikere Indiako hainbat
eskualdetako gazteek. Izan neskaedo mutil. Kasta bereko eta fami-liak onetsitako bikotekidearekinezkontzea betebehar dute orain-dik ere. Eta arau zurrunari zuloaegin nahi dionak irtenbide txarradu: etengabe gehitzen ari dirakasta desberdinekoak izan eta bi-kotekide direnen hilketak. Seni-deek hiltzen dituzte, kastakoak ezdirenekin ezkondu nahi izateaga-tik. Hainbat GKE gobernuz kan-poko erakundek egin dute salake-ta: gutxienez 45 pertsona hil diraera horretara azken urte eta er-dian. Eta uste dute beste makinabat kasu ezkutatuta egongo dire-la, istriputzat-edo jota.
Ez da kontu berria. Kasten sis-temak indar handia du oraindikere Indian. Senideek ez dute onar-tzen haien familiakoren bat kastabaxuagoko norbaitekin ezkon-tzea. Gazteen artean ari dira alda-tzen ohitura horiek, baina fami-liako zaharrenek erasotzat har-tzen dute hori. Gatazka haztenari da gizarte patriarkal zorrotza-ren eta gero eta hezkuntza han-diagoa duten emakumeen arte-an: ahots gehiago dute, agintegehiago, lan egiten dute, eta biko-tekidea eurek ezagutu nahidute, dio Ravi Kantek. Kastadesberdinekoak izateagatik hildituzten bikoteen kasuak iker-tzen aritu da. Ondorioa ere ateradu: Emakumearen senideak ol-darkorragoak dira gizona baldinbada kasta baxuagokoa.
Alde egitea da aukera, etxekoekharrapatu baino lehen. Haryanaestatuan (India iparraldean) izanohi dira kasu gehienak, eta NewDelhi hiriburura jotzen dute biko-tekideek, han eraso gutxiago etaPoliziaren babes handiagoa izan-go dutelakoan. Beti, ordea, ez daposible izaten. Maiz, alde egin bai-no lehen harrapatzen dituzte.Beldurrez bizi dira bikote gazteasko. Hil egiten dituzte, edo beste-la beren buruaz beste egitera be-hartu, salatu du Vahini Shaktielkarteko buru Kant Nishik. Be-tiere, estali egiten dituzte hilke-tak; ezbehar itxura ematen diete,edo suizidioa dela sinetsarazi.
Hilketak ezkutatu egiten baiti-tuzte senideek, zail da zehaztenzenbat neska eta mutil hil dituz-ten haien hurbilekoek, haien kas-takoa ez den norbaitekin ezkondunahi zutelako. Alderdi Komunis-tari lotutako Emakume Demo-kraten Elkarteko presidente Sud-ha Sundaramanen esanetan, as-tean batez beste bi pertsonahiltzen dituzte zio hori tarteko.
Zigorrak, apenasHanditzen ari da arazoa, bainahorri guztiari aurre egiteko neu-rriak hartzen ez dira ari. Barneministroak, Palaniappan Chi-dambaramek, adierazi du hilketahoriek lotsaz hiltzera behar-tzen dutela India. Salbuespeneta-koak dira ministroaren adieraz-pen horiek. Goi kargudun politi-kariek eta alderdi politikoekmuzin egiten diote hilketa horiekgaitzesteari. Agintari politikobat ere ez da arduratu gai horre-taz. Badakite aurka egiten hastenbadira ez direla bizirik aterako.Ranjana Kumarik argitu du egoe-ra, Gizarte Ikerketetarako Zen-troko zuzendariak.
Politikariak hilketa horiei au-rre egin nahi ezta daudela iraganuztailean ikusi zen, Parlamen-tuan. Legea onartzekoa zuten,hilketa horiek gogorrago zigor-tzeko. Ordea, eguna iritsi, etaatzeratu egin zuten erabakia. Gaisentibera dela argudiatuta,txostenak egiteko eskatu zieteneskualdeetako gobernuei.
Neurriak gogortzea atzeratu-ta, ezikusia egiten ari dira aginta-riak, Indiako Alderdi Komunista-ko presidente Brinda Karaten hi-tzetan: Indiako herritarrekespero zuten gobernuak ez luza-tzea gehiago gauzak, eta esparrujuridikoa sortzea hazten ari denkrimen horren aurka neurriakhartzeko eta hori jasaten ari direnbikoteei lasaitasuna emateko.
Bitartean, zigorrik apenas jar-tzen zaien hilketa horiek egin di-tuztelakoan atxilo hartutakoei.Zigor bakanetakoa 2007an ezarrizuen Haryanako auzitegi batek;zigor gogorrena ezarri ere: herio-tza zigorra, bost gizonentzat. Or-dea, inguruko agintariak oldartuegin ziren. Legegileei ohartarazizieten babesa kendu egingo ziete-la, ez bazituzten legez kanpoko jo-tzen kasta desberdinetako pertso-nen arteko ezkontzak. Ez dugunahi Konstituzioa edo legeakgure arbasoen tradizioen aurkajoatea, esan zuen buruzagietakobatek. Harrezkero, zigorrik gabesegitzen dute kasta dela-eta egin-dako hilketek.
Kastaren kostua, handitzen
Urte eta erdian 45 lagunhil dituzte zio hori medioIndian; senideek estaliegiten dituzte hilketak
Uztailean legea gogortunahi zuten, baina garaiaheldu zenean atzeratuegin zuten erabakia
Hiru emakume, ezkontzeko txandaren zain, taldeko ezkontza batean, Indian. RAMINDER PAL SINGH / EFE
Gizon gazteak bahitu eta torturatzendituzte, alabarekin ezkon daitezen
DEzkontza aldia da Indian. Planeten kokapenari jarraiki,irailetik azarora eta otsailetik apirilera egiten dituzte ez-
kontza gehienak. Etxekoek aukeratzen dute bikotekidea, kastaberekoa izatea eta doteak kontuan izanda. Zenbait familiatan,ordea, doterik ez, eta zailtasunak izaten dituzte alabarentzatbikotekidea aurkitzeko. Soluzioa, gogorra: bahitu egiten dituztegizon gazteak, eta, torturaren bidez, alabarekin ezkonarazi. Joegiten dituzte gizonak, eta egunetan jatekorik eman gabe edu-ki, hartara onar dezaten familiako alabarekin ezkontzea.
Eskualde batzuetan, andreak gizonak baino gutxiago direne-tan, emakumeak gizon batekin baino gehiagorekin ezkonaraz-ten dituzte. Sexu esklabotasunari atea zabaltzen diote horrela.
India 13 2010eko irailaren 19a Igandea
AZALPENA | Ereduak 1-2 |
Berria. 2010, maiatza
10
uretan...erre
Med
usak
ani
mal
ia o
rnog
abea
k di
ra; k
ora-
leki
n, g
orgo
niek
in e
ta a
nem
onek
in b
ate-
ra k
nida
rioen
fam
iliak
oak
dira
.Gr
ezie
razk
o kn
ide
(asu
na) h
itzet
ik d
ator
izen
a. 8
.000
esp
ezie
eza
gutz
en d
ira, e
taho
rieta
tik 1
.000
izan
dai
tezk
e to
xiko
akgi
zaki
aren
tzat
. Bat
zuk
hilg
arria
k er
e iz
anda
itezk
e, A
ustr
alia
ko e
zpa
, esa
tera
ko.
Med
usa
espe
zie
horr
ek m
arra
zoek
bai
noje
nde
gehi
ago
hiltz
en d
u an
tipod
etan
.O
saer
agat
ik d
auka
itxu
ra g
arde
n ho
ri (%
95 u
ra d
a); u
reta
n ez
kuta
tzek
o ba
lio d
ieho
rrek
.
Med
usak
har
agija
leak
dira
(pla
nkto
na,
krus
taze
o tx
ikia
k et
a ar
rain
txik
iak
jate
ndi
tuzt
e), e
ta b
ereb
izik
o eg
inki
zuna
dut
eits
asok
o ka
te tr
ofik
oeta
n; e
likad
ura
sare
-et
an, a
legi
a. E
likag
aia
harr
apat
zeko
eta
bere
bur
ua b
abes
teko
zel
ula
erre
garr
iak
balia
tzen
ditu
zte.
Har
izpi
poz
oits
uak
dauz
kate
zel
ula
horie
k. H
ala,
ani
mal
ia-
ren
azal
a uk
ituz
gero
, har
izpi
ak b
iktim
an
iltza
tzen
dira
, eta
poz
oia
zizt
atze
n du
m
edus
ak.
gehi
egizk
o us
tiaku
ntza
. Bai
na b
ada
bes-
tela
ko a
rraz
oirik
ere
: its
asok
o ur
etan
uga
-rit
u eg
in
dira
el
ikag
aiak
, et
akl
ima-
alda
keta
ren
ondo
rioz,
ura
ren
ten-
pera
tura
er
e ig
otze
n ar
i da
. Gi
zaki
akm
undu
oso
an s
ortu
tako
des
orek
a ek
olo-
giko
aren
ond
orio
gar
bia
da m
edus
ena:
bere
zko
etsa
irik
gabe
, jan
aria
sob
era
eta
tenp
erat
ura
egok
iare
kin,
uga
ritze
n ar
i di-
ra,
eta
nork
gel
ditu
? Bl
anes
ko I
kerk
eta
Aurr
erat
uen
Zent
roan
di
ote
hau
er
eCI
SCko
a da
ok
erre
na i
riste
ko d
agoe
laor
aind
ik,
eta
med
usen
a ez
del
a iza
ngo
Med
iterr
aneo
ak
aurr
e eg
in
beha
rrek
oar
azo
baka
rra.
Esa
tera
ko,
2006
an,
80pe
rtson
a os
pita
lera
tu b
ehar
izan
zitu
zten
Geno
van
toxi
naz
bete
tako
its
asok
o ai
rea
arna
stea
gatik
. Al
ga m
ikro
skop
iko
bate
ker
agin
dako
toxi
nak
ziren
, ant
za.
Zorio
nez,
Esp
aini
ako
itsas
ertz
era
irist
endi
ren
med
usa
gehi
enak
ez d
ira o
so k
alte
-ga
rria
k. A
laba
ina,
zie
ntzi
alar
iek
ohar
ta-
razi
dut
e ur
aren
ten
pera
tura
k ig
otze
nja
rrai
tzen
bad
u es
pezi
e ar
risku
tsua
goak
ere
etor
dai
tezk
eela
, ka
rabe
la p
ortu
ge-
sa,
adi
bide
z, A
frik
ako
med
usa
espe
ziee
-ta
ko
bat.
Nol
anah
i er
e,
uneo
tan
ezin
ezko
a da
med
usa-
zopa
bat
ger
tatz
eaet
a M
edite
rran
eo o
sora
zab
altz
ea,
inoi
zm
odu
oker
rean
hal
a us
te iz
an b
ada
ere.
Anim
alia
hor
iek
ingu
ru m
ugat
ueta
n bi
lt-ze
n di
ra, n
ahiz
eta
bat
zuet
an, k
ilom
etro
-et
ako
heda
dura
ha
rtu
eta
itsas
oko
korr
onte
ek k
osta
lder
a bu
ltzat
u. E
rem
u itx
ieta
n ba
ino
ezin
lite
zke
gert
atu
hala
kofe
nom
enoa
k,
hala
no
la
Mar
M
enor
aint
zira
n.
30
ON
GIZ
AT
EA Na
hiz
eta
neur
riak
hart
zen
dire
n ba
inul
arie
n ar
risku
agu
txitz
eko,
oso
iker
keta
gut
xi b
ultz
atze
n da
med
usen
izur
riak
zerg
atik
ger
tatz
en d
iren
argi
tzek
o, e
tafe
nom
eno
horr
i beh
ar b
ezal
a au
rre
egite
ko
Ez de
zala
pizt
u su
rik,
kerik
nah
iez
du
enak
edo
med
usar
ik.
Ingu
rum
enar
i er
agin
dako
kal
te-
ek o
ndor
ena
ekar
tzen
dut
e, le
he-
nago
ed
o ge
roag
o. A
nim
alia
er
rega
rri
horie
k ur
teak
dar
amat
zate
jada
, ger
o et
am
aiza
go g
aine
ra,
gure
its
aser
tzek
o ho
n-da
rtzak
inb
aditz
en.
Med
iterr
aneo
an e
re,
gero
eta
uga
riago
ak d
ira o
rnog
abe
ho-
riek.
Ez
da h
arrit
zeko
a: k
lima-
alda
keta
kbe
rotu
egi
n du
itsa
so h
ori,
eta
med
usen
harr
apar
iak
desa
gert
ze
bide
an
dira
arra
ntza
ren
erag
inez
. Ba
i, ho
ndar
tzet
anba
dira
hai
nbat
neu
rri b
ainu
larie
n ar
risku
agu
txitz
eko,
bai
na z
ient
ziala
riak
kexu
dira
ez d
agoe
lako
bita
rteko
rik a
razo
hau
iker
t-ze
ko e
ta ir
tenb
idea
k em
an a
hal i
zate
ko.
Aurr
eko
urte
an, m
ilaka
per
tson
ak p
roba
-tu
zut
en m
edus
en u
kitu
err
egar
ria, b
atez
ere,
Med
iterr
aneo
kos
tald
ean.
Bizk
aiko
Golk
oa e
re e
z da
go e
raba
t sa
lbu,
nah
izet
a ho
tzag
oa d
en e
ta,
uste
z, d
eseg
okia
-go
a m
edus
entz
at. U
da h
oni b
egira
zie
nt-
ziala
riak
ez d
ira a
usar
tzen
aur
reik
uspe
nik
egite
ra.
Bartz
elon
ako
Itsas
o Zi
entz
ieta
koIn
stitu
tutik
(IC
M-C
SIC)
dio
tene
z, e
zinez
-ko
a da
aur
retik
jaki
tea
zer g
erta
tuko
den
,ez
dag
oela
ko fe
nom
eno
horr
i bur
uzko
in-
form
azio
zeh
atzik
. No
lana
hi e
re,
ICM
-CS
ICko
adi
tuen
ara
bera
, oso
lite
keen
a da
kont
zent
razio
han
dien
ak o
rain
arte
sa-
rrie
n ag
ertu
dire
n le
ku b
eret
an g
erta
tzea
.
Med
iterr
aneo
an e
zezik
, m
edus
ak m
undu
osok
o oz
eano
etan
ug
aritz
en
ari
dira
.Ge
hieg
izko
arra
ntza
da,
itx
uraz
, ar
razo
ina
gusi
etak
o ba
t, ar
rant
za-b
alia
bide
en
MED
USA
IZUR
RIA
MED
USAK
, TOX
IKOA
KET
A BE
HAR
REZK
OAK
ING
UR
UM
EN
A
CON
SUM
ER E
ROSK
I3
1
Med
usak
hon
dart
zatik
ger
tu b
adau
de, u
re-
tatik
kan
po e
gon
beha
r da
, bat
ez e
re a
sko
daud
enea
n.
Egu
zkita
ko k
rem
ak, e
goki
era
biliz
ger
o,eg
uzki
-err
adia
zioa
k ira
gazt
eaz
gain
, ger
uza
isol
atza
ilea
sort
zen
du m
edus
en g
arro
enko
ntra
, bai
ta u
r ga
inea
n da
uden
bes
te e
s-pe
ziee
n et
a ga
i tox
ikoe
n ko
ntra
ere
.
Kon
tuan
izan
beh
ar d
a m
edus
ek e
z du
tela
eras
o eg
iten,
bai
zik
eta
nahi
gab
e ha
ien
garr
oak
ukitu
tako
an z
izta
tzen
dut
ela.
Hor
ide
la-e
ta, a
stiro
-ast
iro a
tera
beh
ar d
a ur
eta-
tik, m
ugim
endu
zak
arrik
gab
e, g
arro
ak e
zus
teka
bean
era
kart
zeko
.
Ez
da in
oiz
med
usa
bat u
kitu
beh
ar, n
ahiz
eta
itsas
otik
kan
pora
ego
n, e
ta, i
txur
az, h
i-lik
ego
n, iz
an e
re, b
ere
hariz
pi e
do fi
la-
men
tuen
zel
ula
erre
garr
iek
bizi
rik ja
rrai
deza
kete
eta
ani
mal
iare
ngan
dik
aska
tueg
in d
aite
zke.
Ez
da la
rritu
beh
ar b
at ik
usiz
ger
o.M
edite
rran
eoko
esp
ezie
geh
iena
k ez
dira
arris
kuts
uak.
ZIZT
ADA
SAIH
ESTE
KOGO
MEN
DIOA
K
ETA
NOL
A JO
KATU
BATE
K ZI
ZTAT
UZ G
ERO
Med
usa
bate
k zi
ztat
uz g
ero,
hau
ek iz
aten
dira
sin
tom
a oh
ikoe
nak:
bat
-bat
eko
min
aet
a az
kura
, err
edur
a m
oduk
oa, g
orrit
asu-
na, h
antu
ra e
ta, b
atzu
etan
, odo
la. O
so g
a-rr
antz
itsua
da
uret
atik
ate
ratz
ea; u
rga
ziar
ekin
gar
bitz
ea (i
noiz
ez
ur g
ezar
e-ki
n, z
elul
a er
rega
rria
k ap
ur b
aitit
zake
);ho
ndar
rare
kin
edo
xuka
dera
reki
n ha
zka
ezeg
itea;
gar
roar
en a
ztar
nak
ater
atze
a, a
ge-
rian
bada
ude,
beh
intz
at; e
ta h
otza
jart
zea,
izot
zez
bete
tako
pol
tsa
bat,
adib
idez
, ha-
mab
ost b
at m
inut
uan.
Ez
da k
omen
i bes
te-
lako
sub
stan
tzia
rik e
mat
ea, a
mon
iako
rik,
esat
erak
o, a
zala
nar
ritat
zen
baitu
. Ziz
tada
jaso
due
nak
oker
rera
egi
ten
badu
ord
u er
-di
ren
buru
an, o
sasu
n ze
ntro
bat
era
jo b
e-ha
r da
lehe
nbai
lehe
n.
Gogo
an iz
an b
ehar
da
zaur
i bat
del
a, e
taon
do z
aind
u be
har
dela
, ez
gaiz
totz
eko.
Antis
eptik
o ba
t jar
tzea
k, io
do-t
intu
ra, a
di-
bide
z, e
ta b
ende
kin
esta
ltzea
k la
gund
ueg
iten
du z
auria
orb
antz
en.
HON
DART
ZETA
KO N
EURR
IAK
Aurr
eko
urte
etak
o es
perie
ntzia
k bu
ltzat
u-rik
, er
akun
deek
hai
nbat
neu
rri
hartu
di-
tuzt
e ba
inul
arie
n ar
risku
a m
urriz
teko
.Ad
ibid
ez, m
edus
ak b
iltze
ko e
ta a
tera
tzek
osis
tem
ak e
zarr
i di
tuzt
e ho
ndar
tzat
ik g
er-
tu,
bai
eta
hond
akin
org
anik
o m
odua
ntra
tatz
eko
siste
mak
ere
. Et
a m
edus
aren
zizta
da g
erta
tuz
gero
, ber
ehal
ako
osas
unne
urria
k ha
rtzek
o sis
tem
ak e
re ja
rri d
ituz-
te, z
iztad
aren
era
gina
mur
rizte
ko. N
eurr
iho
riei g
uztie
i esk
er, a
uker
a da
go h
onda
rt-za
z go
zatz
eko,
bet
iere
ona
rtuta
bad
agoe
-la
arr
isku
txik
i bat
, bai
na, o
roba
t, ba
dire
labe
rmea
k au
rre
egite
ko.
Alab
aina
, em
aitz
ak e
z di
ra le
ku g
uztie
tan
onak
iza
n. A
dibi
dez,
ho
ndar
tza-
lerr
oko
100
met
ro
horie
tatik
ka
npo
ontz
ieki
neg
inda
ko b
ilket
ak o
so g
utxi
tan
izan
dira
erag
inko
rrak,
med
usen
kon
tzen
trazio
a os
oha
ndia
izan
den
ean
bain
o ez
. Sar
e fin
koak
ere
erab
iltze
n di
ra,
eta
geld
itzen
ditu
zte
med
usak
, bai
na lo
rtzen
dut
e sa
reak
hau
s-te
a et
a ho
ndar
tzar
a iri
stea
.
Eust
eko
eta
ater
atze
ko s
istem
en e
ragi
n-ko
rtasu
na m
ugat
ua d
a, o
so e
skal
a tx
ikia
nja
rdut
en b
aitu
te. Z
ient
ziala
riek
esat
en d
u-te
egi
azko
irte
nbid
ea, i
zurr
ia s
ortz
en d
u-te
n ar
razo
iak
deus
ezta
tzea
del
a. H
ori e
zinda
lortu
goi
zetik
gau
era.
Ara
zoa
da g
aur
egun
ez
dela
iker
keta
-pro
iekt
ueta
n in
ber-
titze
n, e
ta, o
ndor
ioz,
ez d
ela
orai
ndik
ze-
hatz
-meh
atz
ezag
utze
n ze
in
den
egoe
rare
n ne
urria
: ze
nbat
med
usa
dau-
den,
nol
a ha
zten
eta
uga
ritze
n di
ren,
non
biltz
en d
iren,
eta
aba
r.
Consumer. 2008, ekaina. 122 zk.
11
Ariketa honek bi zati ditu:
- Lehenengo, elkarrizketa-lagunari azaldu egin behar diozu zein den zure ikuspuntua eta zergatiak. (Minutu bat-edo; ez duzu dena esan behar)
- Ondoren, eztabaidatu egin beharko duzu lagunarekin, berak bestelako iritzia baitu. Eutsi zeureari, beraren ikuspuntuari eragozpenak bilatu eta ahalegindu zeurera ekartzen. Amore eman dezakezu zenbait puntutan.
ANIMALIAK ETXEAN: aukera aparta
Euskararen Gaitasun Agiria
1-A
Oporretan arazorik ez: ez badugu norekin utzi, egoitza
berezi batera eraman eta kito
Txakur batzuek itsuei eta elbarriei
laguntza handia ematen diete,
horretarako heziak baitaude
Etxeko animaliek konpainia handia
egiten digute
Txakurra ei da pertsonaren
lagunik onena; beraz, zergatik ez eduki txakur
bat?
Zientzialari askoren ustez, gaixotasunei
aurre egiteko ona da maskota bat
edukitzea
E
tkeAri
- Le
- OEue
k
K
enohat bi :utiditza
uga-latzkerrikale,ogneneheLd-etabutun(Mik.aitargzeate
,nreodnO tuadiabztae nigekuinreraeb,riareuzesitEuzaednmaereAmo.nzertkae
LIAIMANA
ri
uk
anu udlzaa oidrahebnigeahebnsaeanedzuudz e;od,nkireanugalzuudrkoahebnlibkanezpograeriautnuspku
.natutnuptiabnzezuke
N ETXEA
u
ta
tnuspkuirezunednizezuor)
utiabazitriikoalestebkraeb,rareuzeudnigelahaateuta
au
.ura
KLIAIMANA
euk: aN ETXEA
rozaranaterropOzutnkieronu ugdabamarearetabizereb
tarpa aare
ze:zek iaztioge,iotkiatena
k eilaminakoextEaidnahainiapnko
eutgidnetige
kuraxTTxateiuesti
ztungalematen
araterrohtiab
k ueztabieirrablea
aidnahaziete, dematen
k aizehkoaeudat
diearkuraxTenarsontper
anenok iungaltagrez,zarebkuraxtukideze
t?ba
a
;ak i
kur
ri alntziaZie,zetusnerkosa
ieunsatoxiaganokoetigeerura
1-A
tabatkosamad
aeztukide
12
Ariketa honek bi zati ditu:
- Lehenengo, elkarrizketa-lagunari azaldu egin behar diozu zein den zure ikuspuntua eta zergatiak. (Minutu bat-edo; ez duzu dena esan behar)
- Ondoren, eztabaidatu egin beharko duzu lagunarekin, berak bestelako iritzia baitu. Eutsi zeureari, beraren ikuspuntuari eragozpenak bilatu eta ahalegindu zeurera ekartzen. Amore eman dezakezu zenbait puntutan.
ANIMALIAK ETXEAN: arazo ugari
Euskararen Gaitasun Agiria
1-B
Kaleetan gero eta txakur kaka
gehiago dago, nazkagarria da!
Animaliak etxe gehienetan, baina
oporretan zer? Askok eta askok abandonatu
egiten dituzte
Haurrei jostailu modura oparitzen dizkiete eta gero,
kasurik ez
Txakur batzuk oso arriskutsuak dira
eta lotu gabe ibiltzen dira
E
tkeAri
- Le
- OEue
k
K
enohat bi :utiditza
uga-latzkerrikale,ogneneheLd-etabutun(Mik.aitargzeate
,nreodnO tuadiabztae nigekuinreraeb,riareuzesitEuzaednmaereAmo.nzertkae
LIAIMANA
ri
N
anu udlzaa oidrahebnigeahebnsaeanedzuudz e;od,nkireanugalzuudrkoahebnlibkanezpograeriautnuspku
.natutnuptiabnzezuke
ETXEAK
u
ri
tnuspkuirezunednizezuor)
utiabazitriikoalestebkraeb,rareuzeudnigelahaateuta
au
.ura
KLIAIMANA
ar: aN ETXEAK
u liatsojieruraHneztirapoaurdom,oregateetekizid
zek iurska
riao ugza
o eta gerKaleetankakakuraxt
ago, ago dgehiadairragkazan
o eta
!
aminAetanengehinaterropok kosaate
extek ailaa nai, betan
kkosA?reznutanodnabak
k kosaatenetige
utanodnabak etuztidn
uk ztabkuraxTTxk kuti
osouk idk
k uaskutsirraagu tolate
diraibiltzen
aridk
ebadira
1-B