agraga-ün

AGREGALARAGREGALAR

Yrd. Doç. Dr. Hayri ÜNPamukkale Üniversitesi

2007 - BAHAR

YAPI MALZEMESYAPI MALZEMESİİ 55

AGREGAAGREGA

PAÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü YapıMalzemesi Dersi Yrd. Doç. Dr. Hayri ÜN22

MMİİNERAL KNERAL KÖÖKENLKENLİİ, , DEDEĞİŞİĞİŞİK BOYUTLU, K BOYUTLU, SERT TANELERSERT TANELER

BETONUN % 60 - % 80’İ AGREGA AKILCI SEÇİM !

AGREGAAGREGA


Amerikan standartlarAmerikan standartlarıından ASTM D8:ndan ASTM D8:agregayagregayıı, , ““HarHarçç veya beton oluveya beton oluşşturmak amacturmak amacııyla bir yla bir babağğlaylayııccıı madde ile veya temel tabakalarmadde ile veya temel tabakalarıı, demiryolu , demiryolu balastlarbalastlarıında, vb. inda, vb. işşlerde tek balerde tek başışına kullanna kullanıılan kum, lan kum, ççakakııl, deniz kabul, deniz kabuğğu, cu, cüüruf ya da ruf ya da kkıırmatarmataşş gibi mineral gibi mineral kompozisyonlu kompozisyonlu grangranüülerler (taneli) bir malzemedir(taneli) bir malzemedir””şşeklinde taneklinde tanıımlamaktadmlamaktadıır.r.

AGREGAAGREGA


Agregalar, Agregalar, betonun hacim olarak %60betonun hacim olarak %60--%80%80’’ini oluini oluşşturur.turur.

BitBitüümlmlüü yol kaplamalaryol kaplamalarıınnıın an ağığırlrlııkkçça % 90a % 90--95, hacimce 95, hacimce %75%75--8585’’ini agregalar oluini agregalar oluşşturmaktadturmaktadıırlar. rlar.

AGREGAAGREGA


Agrega taneleri, Agrega taneleri, ççimento hamurunun zamana baimento hamurunun zamana bağğllıı olarak golarak göösterebilecesterebileceğği hacim i hacim dedeğğiişşikliikliğği (bi (büüzzüülmelme--genlegenleşşme) ve buna bame) ve buna bağğllıı olarak oluolarak oluşşabilecek abilecek ççatlaklaratlaklarıı azaltazaltıır, sert ve yr, sert ve yüüksek dayanksek dayanıımlarmlarıı nedeniyle betonun nedeniyle betonun ççevre koevre koşşullarullarıına dayanna dayanııklklııllığıığınnıı ve dayanve dayanıımmıınnıı artartıırrıır. r.

AgreganAgreganıın n ççimento ile genellikle imento ile genellikle kimyasal etkilekimyasal etkileşşime girmesi istenmez. ime girmesi istenmez. ÇÇimento hamuru ile agrega arasimento hamuru ile agrega arasıındaki ndaki babağğlantlantıı fiziksel ve mekanik fiziksel ve mekanik öözellik tazellik taşışır. r. Bu baBu bağğlantlantııya ya ““aderansaderans”” adadıı verilir.verilir.

AGREGAAGREGA


Beton karBeton karışıışımlarmlarıında agrega dayannda agrega dayanıımmıı yyüüksek ise; ksek ise; kkıırrıılma lma ççimento hamuru ve imento hamuru ve öözellikle zellikle ççimento hamuru, imento hamuru, agrega yagrega yüüzeyinde oluzeyinde oluşşur. ur.

EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise; kf ise; kıırrıılma agrega ilma agrega iççinde oluinde oluşşur.ur.

AGREGAAGREGA


Beton karBeton karışıışımlarmlarıında agrega dayannda agrega dayanıımmıı yyüüksek ise ksek ise kkıırrıılma lma ççimento hamuru ve imento hamuru ve öözellikle zellikle ççimento hamuru, imento hamuru, agrega yagrega yüüzeyinde oluzeyinde oluşşur. ur.

EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise kf ise kıırrıılma agregada olulma agregada oluşşur.ur.

Hafif (zayHafif (zayııf) agregada kf) agregada kıırrıılmalma DoDoğğal agregalal agregalıı betonda ara betonda ara yyüüzeyden kzeyden kıırrıılmalma

AGREGAAGREGA


EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise kf ise kıırrıılma agregada olulma agregada oluşşur.ur.

AGREGAAGREGA


ÖÖZELLZELLİİKLER (NORMAL BETON KLER (NORMAL BETON İİÇÇİİN)N)• SERT• TEMİZ• YÜKSEK DAYANIMLI• KİMYASAL ETKİLERE DAYANIKLI• İNERT• ADERANSI - FİZİKSEL BAĞ

AGREGAAGREGA


AGREGA KAYNAKLARIAGREGA KAYNAKLARI

Agregalar genel olarak;Agregalar genel olarak;dodoğğal agregalar, ial agregalar, işşlenmilenmişş dodoğğal agregalar ve yapay agregalaral agregalar ve yapay agregalar

olarak solarak sıınnııflandflandıırrıılmaktadlmaktadıır.r.

DODOĞĞALAL

ÇÇakakııll KKıırmatarmataşş

YAPAYYAPAY

GenleGenleşştirilmitirilmişş kilkil CurufCuruf

AGREGAAGREGA


DODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

ÇÇakakııl ve kum dol ve kum doğğal agregalar olup, ocak ve dere al agregalar olup, ocak ve dere malzemelerinin tipik birer malzemelerinin tipik birer öörnerneğğidir. idir.

Kum: 4 mm ile 63 Kum: 4 mm ile 63 μμmm

SiltSilt: 63 : 63 μμm m -- 2 2 μμmmKil: 2 Kil: 2 μμm altm altıı

ÇÇakakııl: l: 63 mm ile 4 mm 63 mm ile 4 mm

AGREGAAGREGA



Kum ve Kum ve ççakakııllıın bir arada bulundun bir arada bulunduğğu malzemeye u malzemeye ttüüvenanvenanagrega adagrega adıı verilir. verilir.

DoDoğğal agregalardan al agregalardan ççakakııl ve kum; derelerden, eski dere l ve kum; derelerden, eski dere yataklaryataklarıından olundan oluşşan ocaklardan, denizden, ova, teras ve an ocaklardan, denizden, ova, teras ve çöçöllerden sallerden sağğlanlanıır. r.

Buzul alanlardaki Buzul alanlardaki çöçökeltilerde bulunan yuvarlak takeltilerde bulunan yuvarlak taşş ve ve ççakakııl l tataşşlarlarıı bunlara bir bunlara bir öörnektir. Dirnektir. Diğğer bir er bir öörnek ise, akarsulardaki rnek ise, akarsulardaki ppüürrüüzszsüüz ve yuvarlak z ve yuvarlak ççakakııl ve kum taneleridir.l ve kum taneleridir.

AGREGAAGREGA



DDışış etkenlere maruz kayaetkenlere maruz kayaççlar dolar doğğadaki hem fiziksel hem de adaki hem fiziksel hem de kimyasal birkimyasal birççok sok süürereçç taraftarafıından andan aşışındndıırrıılmakta ve lmakta ve bozulmaktadbozulmaktadıırr

Bu bozulma sBu bozulma süürereççleri sonucu aleri sonucu aççığığa a ççııkan kan üürrüünler, rnler, rüüzgar, zgar, su, yersu, yerççekimi, ya da buzul hareketleri ile taekimi, ya da buzul hareketleri ile taşışınmakta ve nmakta ve ççeeşşitli formlarda zemin minerali olarak itli formlarda zemin minerali olarak çöçökelmektedir. kelmektedir.

AGREGAAGREGA


DODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALARKaralarKaralarıın n ççok iok iççerlerine kadar girmierlerine kadar girmişş olan plaj kumlarolan plaj kumlarıı üüniformniform boyutlu boyutlu malzemeler olmakla birlikte, nehir kumlarmalzemeler olmakla birlikte, nehir kumlarıı ssııklklııkla bkla büüyyüük miktarlarda k miktarlarda ççakakııl, l, siltsilt ve kil ive kil iççermektedir. ermektedir.

Bu tip agregalar genellikle kBu tip agregalar genellikle kıırma, eleme, yrma, eleme, yııkama gibi ikama gibi işşlemlerden sonra lemlerden sonra kullankullanııllıır. Ancak, dor. Ancak, doğğada hiada hiçç bir ibir işşlem gerektirmeyen temiz, uygun yaplem gerektirmeyen temiz, uygun yapıı ve ve dadağığıllıımda agrega da bulunabilir. mda agrega da bulunabilir.

Deniz kumlarDeniz kumlarıında ayrnda ayrııca midye, istiridye ca midye, istiridye kabuklarkabuklarıı vb. canlvb. canlıı kalkalııntntıılarlarıı bazbazııdurumlarda sorunlar durumlarda sorunlar ççııkartkartıır; betonun r; betonun yerleyerleşşmesini gmesini güçüçleleşştirir, dtirir, düüşşüük dayank dayanıımlmlııtaneler olutaneler oluşşturur, turur,

AGREGAAGREGA



Deniz kumu temiz ve homojen olmasDeniz kumu temiz ve homojen olmasıına na karkarşışın in iççinde tuz bulundurur. inde tuz bulundurur.

Tuz, Tuz, ÇÇelik donatelik donatııyyıı paslandpaslandıırdrdığıığından ndan zararlzararlııddıır. Ayrr. Ayrııca tuz, rutubeti ca tuz, rutubeti ççektiektiğğinden, inden, tuzlu kum kullantuzlu kum kullanıılan yaplan yapıılarlarıın nemli n nemli olmasolmasıına yol ana yol aççar. ar.

AGREGAAGREGA



ÇöÇöl ve ova kumlarl ve ova kumlarıı ise temiz olmalarise temiz olmalarıına ve tuz na ve tuz iiççermemelerine raermemelerine rağğmen, yalnmen, yalnıızca ince tanelerden zca ince tanelerden oluoluşştutuğğundan, beton yapundan, beton yapıımmıı iiççin genellikle uygun dein genellikle uygun değğildir.ildir.

AGREGAAGREGA


İŞİŞLENMLENMİŞİŞ AGREGALAR (KIRMATAAGREGALAR (KIRMATAŞŞ AGREGALAR)AGREGALAR)

İşİşlenmilenmişş agregalar, kagregalar, kıırrıılmlmışış ve elenmive elenmişş dodoğğal kayalaral kayalarıı kapsamaktadkapsamaktadıır. r.

Bazen Bazen ççakakııllar da beton llar da beton karkarışıışımlarmlarıına daha uygun hale na daha uygun hale getirilmek amacgetirilmek amacııyla kyla kıırrıılmaktadlmaktadıır. r.

KKıırma irma işşlemi yuvarlak parlemi yuvarlak parççacacııklarklarıı daha daha kkööşşeli hale getirmek suretiyle, tane eli hale getirmek suretiyle, tane şşeklini ve tane boyut araleklini ve tane boyut aralığıığınnıı ve ve dadağığıllıımmıınnıı iyileiyileşştirmektedir. tirmektedir.

KKıırrıılmlmışış üürrüün, istenilen agrega boyutlarn, istenilen agrega boyutlarıınnıın elde n elde edilmesi iedilmesi iççin eleklerden gein eleklerden geççirilmektedir. irilmektedir.

AGREGAAGREGA



KKıırmatarmataşş, ana kaya, ana kayaççlarlarıın veya bn veya büüyyüük tak taşşlarlarıın, tn, tüüm m agrega paragrega parççalaralarıınnıın kn kıırrıılmlmışış bir ybir yüüzeye sahip zeye sahip olacak olacak şşekilde kekilde kıırrıılmaslmasıı sonucu olusonucu oluşşmaktadmaktadıır. r.

KKıırmatarmataşş imalatimalatıında nda ööncelikle ana kayancelikle ana kayaççlar talar taşşocaocağığında patlatma ynda patlatma yööntemiyle parntemiyle parççalanmakta, alanmakta, daha sonra konkasdaha sonra konkasöörler tarafrler tarafıından kndan kıırrıılarak larak boyutsal olarak kboyutsal olarak küçüüçültltüülmektedir. lmektedir.

KonkasKonkasöörrüün uygun bir n uygun bir şşekilde ayarlanmasekilde ayarlanmasıı ile ile istenen boyutlarda agrega elde edilir. istenen boyutlarda agrega elde edilir.

AGREGAAGREGA



MODERN KONKESMODERN KONKESÖÖRR

FillerFillerKaba Kaba 1515--2525 Kaba Kaba 55--1515 ince ince 00--55

AGREGAAGREGA



MMııccıır adr adıı da verilen da verilen kkıırmatarmataşş agregalar genelde agregalar genelde kaba (>4 mm) kaba (>4 mm) ince (4 mm > x > 63 ince (4 mm > x > 63 μμm) ve m) ve mineral filler (< 63 mineral filler (< 63 μμm) olmak m) olmak üüzere zere

üçüç boyutta boyutta üüretilir.retilir.

AGREGAAGREGA



İİri agregalarri agregalarıın n üüretilmesinden sonra, konkasretilmesinden sonra, konkasöörden arta kalan rden arta kalan siltsilt’’eekarkarşışıllıık gelen kk gelen kıırma kuma rma kuma fillerfiller, , mmııccıır tozur tozu veya veya tataşşunuunu adadıı da verilir.da verilir.

KKıırmatarmataşşlarlarıınn dodoğğal hallerinden kal hallerinden kıırrıılmlmışış olmalarolmalarıı nedeni ile knedeni ile kööşşeleri zayeleri zayııf f olabilmekte, dolayolabilmekte, dolayııssııyla beton dayanyla beton dayanıımmıınnıı olumsuz olumsuz etkilyebilmektediretkilyebilmektedir. .

AGREGAAGREGA



Tane daTane dağığıllıımmıınnıın dn düüzgzgüün olmasn olmasıı ve temiz olmasve temiz olmasıı durumunda, durumunda, kkıırmatarmataşşagregalar pagregalar püürrüüzlzlüü ve kve kööşşeli yeli yüüzeyleri nedeniyle zeyleri nedeniyle ççimento harcimento harcıı ile iyi bir ile iyi bir şşekilde baekilde bağğlanabilmektedir. lanabilmektedir.

ÇÇakakııll kkıırmatarmataşş ÇÇakakııl agregall agregalıı betonbeton KKıırmatarmataşş agregalagregalıı betonbeton

KKıırmatarmataşşlarlarıınn ppüürrüüzlzlüü olmalarolmalarıı nedeni ile inedeni ile işşlenebilirlik azalmaktadlenebilirlik azalmaktadıır. r.

AGREGAAGREGA


YAPAY AGREGALARYAPAY AGREGALAR

İİmalat malat üürrüünnüü agregalar agregalar nispeten yeni malzemelerdir. nispeten yeni malzemelerdir. Tipik olarak, bunlar hafif Tipik olarak, bunlar hafif aağığırlrlııklklıı olup, genellikle hafif olup, genellikle hafif beton imalatbeton imalatıında tercih nda tercih edilmektedir. edilmektedir.

GenleGenleşştirilmitirilmişş kilkil CurufCuruf

YYüüksek fksek fıırrıın cn cüürufu en yaygrufu en yaygıın kullann kullanıılan yapay agrega tlan yapay agrega tüürrüüddüür. r.

Tipik olarak, bunlar hafif aTipik olarak, bunlar hafif ağığırlrlııklklıı olup, genellikle hafif beton olup, genellikle hafif beton imalatimalatıında tercih edilmektedir. nda tercih edilmektedir.

AGREGAAGREGA


GERGERİİ DDÖÖNNÜÜŞŞTTÜÜRRÜÜLMLMÜÜŞŞ BETONBETON

Ne yapacağız bu betonları?

AGREGAAGREGA


GERGERİİ DDÖÖNNÜÜŞŞTTÜÜRRÜÜLMLMÜÜŞŞ BETONBETON

AGREGAAGREGA


ATIK AGREGALARATIK AGREGALAR

TuTuğğla Kla Kıırrığıığı

AGREGAAGREGA


BETONDA KULLANILABİLENMİNERAL VE KAYALAR

BETONDA KULLANILAMAYANMİNERAL VE KAYALAR

• KİREÇTAŞI• BAZALT• GRANİT• DİYABAZ• SİYANİT• MERMER• BARİT

• ANDEZİT• ALÇITAŞI• KİLTAŞI• KUMTAŞI• KUVARS DIŞINDAKİ SİLİKA MİNERALLERİ• FELDSPATLAR• SÜLFAT MİNERALLERİ

ANCAK DENEY YAPILMADAN KARAR VERİLEMEZ!

AGREGAAGREGA


İİSTENMEYEN KAYASTENMEYEN KAYAÇÇLARLAR

a) Dayana) Dayanıımmıı ddüüşşüük kayalar. Genellikle bok kayalar. Genellikle boşşluklu, yapraksluklu, yapraksıı, , ince yapince yapııllıı kayakayaççlarlarıın basn basıınnçç dayandayanıımmıı gibi mekanik gibi mekanik öözellikleri zellikleri ççok dok düüşşüüktktüür.r.

b) Su etkisinde hacim deb) Su etkisinde hacim değğiişşikliikliğği yapanlar.i yapanlar.

c) Betonda sc) Betonda süülfat etkisi olulfat etkisi oluşşturanlar.turanlar.

d) d) ÇÇimento ile alkaliimento ile alkali--agrega reaksiyonu yapanlar.agrega reaksiyonu yapanlar.

e) Dee) Değğiişşik kimyasal reaksiyon yapanlar.ik kimyasal reaksiyon yapanlar.

Los Angeles deneyi ile kaba agrega aLos Angeles deneyi ile kaba agrega aşışınma kaybnma kaybıınnıın bulunmasn bulunmasıı

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİ


Elek analiziElek analizi

AgreganAgreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığınnıın bulunmasn bulunmasıı

AgreganAgreganıın sn sııkkışıışık, gevk, gevşşek birim hacim aek birim hacim ağığırlrlığıığınnıın bulunmasn bulunmasıı

ŞŞekilsiz agreganekilsiz agreganıın birim hacim an birim hacim ağığırlrlığıığı (Parafin ile)(Parafin ile)

AgreganAgreganıın su muhtevasn su muhtevasıınnıın bulunmasn bulunmasıı

İİnce agregada yabancnce agregada yabancıı organik madde bulunmasorganik madde bulunmasıı

AgreganAgreganıın 63 n 63 μμm elekten gem elekten geççen ken kıısmsmıınnıın bulunmasn bulunmasıı

AgreganAgreganıın incelik modn incelik modüüllüü tayinitayini



Agregadaki hafif malzeme yAgregadaki hafif malzeme yüüzdesinin bulunmaszdesinin bulunmasıı((ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlığıığı 22’’den az olan)den az olan)

KlorKlorüür miktarr miktarıı tayinitayini

SSüülfat miktarlfat miktarıı tayinitayini

Dona dayanDona dayanııklklııllııkk

ElastisiteElastisite modmodüüllüünnüün bulunmasn bulunmasıı

AlkaliAlkali--Agrega Agrega ReaktiviteReaktivite DeneyiDeneyi

Agregada kuruma Agregada kuruma ççekmesi tayiniekmesi tayini

Kusurlu malzeme yKusurlu malzeme yüüzdesi tayinizdesi tayini

AGREGAAGREGA


GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

ÇÇimentonun beton karimentonun beton karışıışımmıı iiççindeki en pahalindeki en pahalıı bilebileşşen olmasen olmasıınedeniyle, nedeniyle, gerekli igerekli işşlenebilirlik, dayanlenebilirlik, dayanıım ve kalm ve kalııccııllıık k öözelliklerinin sazelliklerinin sağğlanmaslanmasıı kokoşşulu ileulu ile karkarışıışımdaki mdaki ççimento imento hamuru gereksiniminin en aza indirilmesi gerekmektedir. hamuru gereksiniminin en aza indirilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle, karBu nedenle, karışıışımda kullanmda kullanıılacak agreganlacak agreganıın n grangranüülometrisilometrisi, ba, başşka bir deyika bir deyişşle tane boyutu dale tane boyutu dağığıllıımmıı, , iişşlenebilir bir beton ilenebilir bir beton iççin gerekli olan in gerekli olan ççimento hamuru imento hamuru ihtiyacihtiyacıınnıın belirlenmesi an belirlenmesi aççııssıından da ndan da öönemli bir nemli bir karakteristiktir. karakteristiktir.

AGREGAAGREGA



ÇÇimento hamuru miktarimento hamuru miktarıı, , agrega taneleri arasagrega taneleri arasıındaki doldurulmasndaki doldurulmasııgereken bogereken boşşluk miktarluk miktarıı ve ve ççimento hamuru ile sarimento hamuru ile sarıılmaslmasıı gereken gereken agrega toplam yagrega toplam yüüzey alanzey alanıı ile doile doğğrudan ilgilidir. rudan ilgilidir.



tek boyutlu Sürekli gradasyon Dmax’ın küçültülmesi

kesikli gradasyon yalnız iri agrega gradasyonu





YALNIZCA YALNIZCA İİRRİİGRADASYONGRADASYON

AGREGAAGREGA


GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

GranGranüülometrilometri bilebileşşimi,imi, agrega iagrega iççinde boyutlarinde boyutlarıı belirli limitler ibelirli limitler iççinde inde kalan tanelerin ne oranlarda oldukalan tanelerin ne oranlarda olduğğunu aunu aççııklar.klar.

Bu amaBu amaççla, kullanla, kullanıılmadan lmadan öönce agregannce agreganıın n grangranüülometriklometrikbilebileşşiminin iminin elek analizi deneyielek analizi deneyi ile saptanile saptanııp, belirli sp, belirli sıınnıırlar irlar iççinde inde kalkalııp, kalmadp, kalmadığıığı kontrol edilmelidir.kontrol edilmelidir.

Bir agrega tanesinin geBir agrega tanesinin geççebildiebildiğği en ki en küçüüçük elek eleğğin in delik delik ççapapıı veya kenar uzunluveya kenar uzunluğğu o tanenin u o tanenin ççapapııolarak adlandolarak adlandıırrııllıır. r.

•4mm 60μ İNCE AGREGA


AGREGANIN SINIFLANDIRILMASI•70mm 31.5mm BALAST•31.5mm 4mm İRİ AGREGA

•60μ 2μ SİLT•2μ ALTI KİL

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ


AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİÖÖRNEK ALMA : RNEK ALMA : ÇÇEYREKLEME YEYREKLEME YÖÖNTEMNTEMİİ

•AGREGA YIĞINININ ORTA BÖLGESİ TESPİT EDİLİR.

•BU BÖLGENİN DEĞİŞİK YERLERİNDEN ÖRNEK ALINIR


•AGREGA YIĞINININ ORTA BÖLGESİ TESPİT EDİLİR.

•BU BÖLGENİN DEĞİŞİK YERLERİNDEN ÖRNEK ALINIR

•ALINAN ÖRNEK BİR YÜZEYE BOŞALTILIR.

•OLUŞAN YIĞIN YAKLAŞIKSİLİNDİR HALE GETRİLİR.

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİÖÖRNEK ALMA : RNEK ALMA : ÇÇEYREKLEME YEYREKLEME YÖÖNTEMNTEMİİ



•ÖRNEK YAKLAŞIK DÖRDEBÖLÜNÜR.

•İKİ ÇEYREK PARÇA ALINARAKYENİ BİR KARIŞIM YAPILIR.

•YENİ OLUŞTURULAN YIĞIN DADÖRDE BÖLÜNÜP KARŞILIKLIİKİ PARÇASI ALINARAKDENEY YAPMAK ÜZERE KARIŞTIRILIR..

ÖÖRNEK ALMA : RNEK ALMA : ÇÇEYREKLEME YEYREKLEME YÖÖNTEMNTEMİİ


AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİÖÖRNEK ALMA : BRNEK ALMA : BÖÖLGELGEÇÇ


AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

ÖÖrnek alrnek alıınan ynan yığıığınnıı temsil ettitemsil ettiğği varsayi varsayıılan malzeme lan malzeme 105105±±22°°C sC sııcaklcaklııktaki etktaki etüüvde 24 saat bekletilerek vde 24 saat bekletilerek kurutulur.kurutulur.



EtEtüüvden kuru malzeme devden kuru malzeme değğiişşik elek aik elek aççııklklığıığı olan olan eleklerin eleklerin üüzerine bozerine boşşaltaltıılarak, sarsma uygulanlarak, sarsma uygulanıır. r.

ElleElle

Otomatik elemeOtomatik eleme

TSETSE’’nin eski agrega nin eski agrega şşartnamelerinde hem artnamelerinde hem dairesel delikli hem de dairesel delikli hem de kare gkare göözlzlüü eleklere yer eleklere yer verilmiverilmişştir. tir. Yeni Yeni şşartnamelerde artnamelerde ise elek aise elek aççııklklııklarklarıı kare kare ggöözlzlüü olarak olarak saptanmsaptanmışışttıır r


AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİELEK TELEK TİİPLERPLERİİ

d1.25a ≅Dairesel delikliDairesel delikli

Kare gKare göözlzlüü



ELEK SERELEK SERİİLERLERİİ

152.2127.088.976.263.550.838.125.4

19.0512.709.53

4.762.381.190.59

0.2970.1490.075

6”5”3.53”

2.5”2”

1.5”1”¾”½”3/8

48163050100200

125.090.0

63.0

31.5

16.0

8.0

4.02.01.00.50.250,063

Kaba agrega

İnce agrega

Elek açıklığı(mm)

Elek No

Kare gözlü elekler (ASTM C136)Agrega Elek Serileri

Kare gözlü (TS 130)Elek Açıklığı (mm)



31.516.08.04.02.01.00.50.25

Elek altı

Agrega Elek SerileriKare gözlü Elek Açıklığı

(mm)

NORMAL BETONDANORMAL BETONDAKULLANILANKULLANILANELEK SERELEK SERİİLERLERİİ

DDmaxmax=32 mm=32 mm



Eleklerde sarsma iEleklerde sarsma işşlemi lemi tamamlandtamamlandııktan sonra her elek ktan sonra her elek üüzerinde ve elek altzerinde ve elek altıında kalan nda kalan kkııssıımlar ayrmlar ayrıı ayrayrıı tarttartııllıır.r.



Elekte kalan aElekte kalan ağığırlrlııklar bir klar bir ççizelge izelge üüzerine yazzerine yazııllıır. r.

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı ağırlık (g)

-2018 + 0 = 2018

2018 + 1427 = 34453445 + 949 = 43944394 + 876 = 52705270 + 612 = 58825882+ 522 = 64046404 + 311 = 67156715 + 185 = 6900



Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan

ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı

ağırlık (g)

020183445439452705882640467156900

Elek üstünde kalan yığışımlı q (%)

0(2018/6900)×100=29.2(3445/6900)×100=49.9(4394/6900)×100=63.7(5290/6900)×100=76.4(5882/6900)×100=85.2(6404/6900)×100=92.8(6715/6900)×100=97.3(6900/6900)×100=100



Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


ağırlık (g)

-20181427949876612522311185


ağırlık (g)

020183445439452705882640467156900


yığışımlı q (%)

029.249.963.776.485.292.897.3100

Elekten geçen yığışımlı p (%)

100-0=100100-29.2=70.8100-49.9=50.1100-63.7=36.3100-76.4=23.6100-85.2=14.8100-92.8=7.2100-97.3=2.7

100-100=0



Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


ağırlık (g)

-20181427949876612522311185


ağırlık (g)

020183445439452705882640467156900



029.249.963.776.485.292.897.3100


10070.850.136.323.614.87.22.70



Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


10070.850.136.323.614.87.22.70

Yatay eksende elek noYatay eksende elek noDDüüşşey eksende elekten geey eksende elekten geççen yen yığışıığışımlmlııyyüüzdeler olacak zdeler olacak şşekilde grafik ekilde grafik ççizilir.izilir.



Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


10070.850.136.323.614.87.22.70

Elek açıklığı (mm)

Elek

ten

geçe

n (%

)

40

60

20

00 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

2.77.2

14.823.6

36.3

50.1

70.8

100




Elek

ten

geçe

n (%

)

40

60

20

00 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

2.37.2

14.823.6

36.3

50.1

70.8

100

4mm4mm’’den kden küçüüçük k ççaplaplıımalzemelerin oranmalzemelerin oranıı%36.3%36.3’’ ttüür. r.

DiDiğğer bir deyier bir deyişşle le malzemenin malzemenin %36.3%36.3’ü’ü ince agrega, ince agrega, %63.7%63.7’’si iri agregadsi iri agregadıır.r.




Elek

ten

geçe

n (%

)

40

60

20

00 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

GranGranüülometrilometri eeğğrisi risi p = 100 yatay p = 100 yatay dodoğğrusuna yakrusuna yakıın n ise, agregada fazla ise, agregada fazla miktarda ince tane miktarda ince tane bulunmaktadbulunmaktadıır. r.

EEğğrinin yatay rinin yatay eksene yaklaeksene yaklaşşmasmasııdurumunda ise, durumunda ise, agregada fazla agregada fazla miktarda iri agrega miktarda iri agrega bulundubulunduğğu anlau anlaşışıllıır.r.

Daha ince

Daha Kalın



ÇOK İNCETANELER

ÇOK İRİTANELER

HEPSİ AYNIBOYUTLU TANELER

FAZLA ÖZGÜLYÜZEY

FAZLA SU DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIKİŞLENEBİLME ZORLUĞU

BOŞLUKLUYAPI DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIK

BOŞLUKLU YAPI DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIK



İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

Taze betonun karTaze betonun karışışttıırrıılmaslmasıı, ta, taşışınmasnmasıı, yerine , yerine serilmesi ve sserilmesi ve sııkkışışttıırrıılmaslmasıı iişşlemleri boyunca, lemleri boyunca, iri ve ince tanelerin iri ve ince tanelerin segregasyonunasegregasyonuna neden neden olmayarak, istenilen iolmayarak, istenilen işşlenebilmenin ve lenebilmenin ve yoyoğğunluunluğğun elde edilmesini saun elde edilmesini sağğlayacak olan layacak olan agrega tane boyutu daagrega tane boyutu dağığıllıımmııddıır.r.

İİdeal tane dadeal tane dağığıllıımmıınnıın nasn nasııl olmasl olmasıı gerektigerektiğği konusundaki i konusundaki ççalalışışmalar malar yaklayaklaşışık 150 yk 150 yııl l öönce bance başşlamlamışış olup, 1845olup, 1845’’te Wright, 1897te Wright, 1897’’de de FeretFeret, , 19071907’’de Fuller ve de Fuller ve ThomsonThomson, 1930, 1930’’da da BolomeyBolomey, 1938, 1938’’de de FauryFaury gibi gibi üünlnlüü birbirççok bilim adamok bilim adamıı taraftarafıından ndan ççeeşşitli itli ççalalışışmalar yapmalar yapıılmlmışışttıır. r.




Bu Bu ççalalışışmalarmalarıın en dikkate den en dikkate değğer olaner olanıı, , en fazla sen fazla sııkkııllığıığı (birim hacim a(birim hacim ağığırlrlığıığı) ) sasağğladladığıığı ssööylenen Fuller baylenen Fuller bağığıntntııssııddıır:r:

n

Dd100P ⎟⎠⎞

⎜⎝⎛×=

d: elek boyutu P:elekten geçen (%),

D: agreganın en fazla boyutun: istenen incelik ve kalınlığa

göre ayarlanabilen katsayı




Fuller baFuller bağığıntntııssıında en fazla birim hacim nda en fazla birim hacim aağığırlrlıık elde edebilmek ik elde edebilmek iççin n katsayin n katsayııssıınnıın n 0.5 al0.5 alıınmasnmasıı gerektigerektiğği belirtilmii belirtilmişştir.tir.

DdP 100=

agreganagreganıın iyi bir tane dan iyi bir tane dağığıllıımmıına (na (gradasyonagradasyona) sahip olup, ) sahip olup, olmadolmadığıığına sna sööz konusu karz konusu karışıışımmıın beton in beton iççindeki performansindeki performansııggöözlenerek karar verilir.zlenerek karar verilir.

40

31.5

Elek

ten

geçe

n (%

)

60

20

0

100

80

0Elek açıklığı (mm)

0.25 0.5 1 42 8 162

814

23

38

62

6




BirBirççok ok üülkenin lkenin standartlarstandartlarıına giren na giren bu ebu eğğriler, uygulama riler, uygulama kolaylkolaylığıığı yyöönnüünden nden tek bir etek bir eğğri yerine, ri yerine, eeğğrilerle rilerle ssıınnıırlandrlandıırrıılmlmışışbböölgeler olarak lgeler olarak verilir.verilir.

15

42

53

66

77

89

28

A32C32

B32

100

8

2837

47

62

80

18

Uygun Granülomteri

40

31.5

Elek

ten

geçe

n (%

)

60

20

0

100

80

0Elek açıklığı (mm)

0.25 0.5 1 42 8 162

814

23

38

62

6




B: B: İİdeal deal GranGranüülometrilometriC: C: İİncelik Sncelik SıınnıırrııA: KalA: Kalıınlnlıık sk sıınnıırrıı

15

42

53

66

77

89

28

A32C32

B32

100

8

2837

47

62

80

18

Uygun Granülomteri

A ve B A ve B ççizgileri arasizgileri arasıında nda kalan bkalan böölge ideal kullanlge ideal kullanıım m alanalanıınnıı ggööstermektedir. stermektedir.

B ve C B ve C ççizgileri arasizgileri arasıındaki ndaki bböölgede kalan malzemenin ince lgede kalan malzemenin ince kalmaskalmasıına rana rağğmen men kullankullanıılabilmesine izin verilir.labilmesine izin verilir.



DDmaxmax= 8 mm i= 8 mm iççin in İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ











GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ DDÜÜZGZGÜÜN BETON N BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER



GÖLCÜK’te YIKILMIŞ BAZI YAPILARDAN ALINMIŞ BETON ÖRNEKLERİ-1999

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK BETON BOZUK BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER(K(KİİLLLLİİ ve ve İİRRİİ AGREGASIZ, ADERANSI YOK)AGREGASIZ, ADERANSI YOK)


GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK, BOBOZUK, BOŞŞLUKLU LUKLU BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!! BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!!


GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK BETON BOZUK BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER(K(KİİLLLLİİ ve ve İİRRİİ AGREGASIZ, ADERANSI YOK)AGREGASIZ, ADERANSI YOK)




GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK, BOZUK, BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!! BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!!

AGREGAAGREGA


KARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

Genellikle doGenellikle doğğada bulunan malzemeler bu ada bulunan malzemeler bu grangranüülometrilometridedeğğerlerine uymaz. Ancak biri fazla kalerlerine uymaz. Ancak biri fazla kalıın, din, diğğeri fazla ince iki eri fazla ince iki malzemeyi belirli oranlarda karmalzemeyi belirli oranlarda karışışttıırarak, istenen srarak, istenen sıınnıırlarda kalan rlarda kalan bir karbir karışıışım elde edilebilir. m elde edilebilir.

AGREGAAGREGA



Bazen istenen Bazen istenen grangranüülometridelometride karkarışıışım elde edebilmek im elde edebilmek iççin, din, döörtrt--bebeşş ayrayrıı malzemenin belirli oranlarda karmalzemenin belirli oranlarda karışışttıırrıılmaslmasıı gerekebilir.gerekebilir.

1515--25 25 KKıırma rma

kirekireççtataşşıı


kirekireççtataşışı

DoDoğğal al kumkum

00--5 5 KKıırma rma kumkum

Ancak elek ve malzeme sayAncak elek ve malzeme sayıılarlarıınnıın den değğiişşebilmesi nedeniyle, ebilmesi nedeniyle, istenen istenen grangranüülometridelometride karkarışıışım elde edilebilmesi im elde edilebilmesi iççin, karin, karışıışım m oranlaroranlarıı cebirsel denklemler kurularak cebirsel denklemler kurularak çöçözzüülemez. Bu oranlar lemez. Bu oranlar deneme sdeneme sıınama ynama yööntemiyle bulunabilir.ntemiyle bulunabilir.

AGREGAAGREGA



Sorun bu agregalarSorun bu agregalarıın hangi oranlarda karn hangi oranlarda karışışttıırrıılacalacağığınnııbulabilmektir.bulabilmektir.

%?%?

%?%?

%?%?

%?%?

AGREGAAGREGA



A ve B malzemelerinin A ve B malzemelerinin elekten geelekten geççen agrega en agrega yyüüzdeleri grafizdeleri grafiğğin her iki in her iki yanyanıındaki dndaki düüşşey eksenlere ey eksenlere iişşlenir. lenir.

10090 - 10065 - 8030 - 4520 - 350 - 5

100958550367

1001006325153

2”1 ½”¾”

No.4No10

No.200

C (İstenen Sınırlar)BA

ELEKTEN GEÇEN YÜZDELERELEK

No

B yüzdesi

40

60

20

0

100

80

0 20 40 60 10080

100100 80 60 40 20 0

80

60

40

20

0

A yüzdesi

PA PB

100

63

25

37

36

50

85

95

AGREGAAGREGA



Her iki malzemenin karHer iki malzemenin karşışıllııklklııelek yelek yüüzdelerine karzdelerine karşışıt gelen t gelen noktalar birbirlerine donoktalar birbirlerine doğğrularla rularla birlebirleşştirilir. tirilir.

B yüzdesi

40

60

20

0

100

80

0 20 40 60 10080

100100 80 60 40 20 0

80

60

40

20

0

A yüzdesi

PA PB

100

63

25

37

36

50

85

95

10090 - 10065 - 8030 - 4520 - 350 - 5

100958550367

1001006325153

2”1 ½”¾”

No.4No10

No.200



No

AGREGAAGREGA



C C grangranüülometrilometri ssıınnıırlarrlarıı, ilgili , ilgili dodoğğrular rular üüzerinde izerinde işşaretlenir. aretlenir.

B yüzdesi

40

60

20

0

100

80

0 20 40 60 10080

100100 80 60 40 20 0

80

60

40

20

0

A yüzdesi

PA PB

100

63

25

37

36

50

85

95

65

80

30

45

20 35

5

Alt sAlt sıınnıırlar ve rlar ve üüst sst sıınnıırlar rlar kendi aralarkendi aralarıında kesikli nda kesikli ççizgilerle birleizgilerle birleşştirilir.tirilir.

10090 - 10065 - 8030 - 4520 - 350 - 5

100958550367

1001006325153

2”1 ½”¾”

No.4No10

No.200



No

100

AGREGAAGREGA



Kesikli Kesikli ççizgilerin birbirine en izgilerin birbirine en yakyakıın n noktarnoktarıındanndan ddüüşşey ey dodoğğrular rular ççizilir. izilir.

B yüzdesi

40

60

20

0

100

80

0 20 40 60 10080

100100 80 60 40 20 0

80

60

40

20

0

A yüzdesi

PA PB

100

63

25

37

36

50

85

95

65

80

30

45

20 35

5

100

Arada kalan bArada kalan böölge taranlge taranıır. r.

50 50 76 76

50 50 24 24

AGREGAAGREGA



Kesikli Kesikli ççizgilerin birbirine en izgilerin birbirine en yakyakıın n noktarnoktarıındanndan ddüüşşey ey dodoğğrular rular ççizilir. izilir.

B yüzdesi

40

60

20

0

100

80

0 20 40 60 10080

100100 80 60 40 20 0

80

60

40

20

0

A yüzdesi

PA PB

100

63

25

37

36

50

85

95

65

80

30

45

20 35

5

100

Arada kalan bArada kalan böölge taranlge taranıır. r.

50 50 76 76

50 50 24 24

Arada kalan alan karArada kalan alan karışıışım m oranlaroranlarıı kabul edilebilir kabul edilebilir bböölgedir. lgedir.

Bu seBu seççimde malzemenin temin imde malzemenin temin edilebilirliedilebilirliğği, fiyati, fiyatıı gibi unsurlar gibi unsurlar da gda gööz z öönnüünde tutulmalnde tutulmalııddıır. r.

AGREGAAGREGA



A agregasA agregasıı iiççin % 50in % 50--% 76 % 76 oranlaroranlarıı, B agregas, B agregasıı iiççin %50 in %50 --%24 oranlar%24 oranlarıı arasarasıında istenen nda istenen C C grangranüülometrilometri kokoşşullarullarıınnıısasağğlamaktadlamaktadıır. r.

A agregasA agregasıından % 55, ndan % 55, B agregasB agregasıından % 45 ndan % 45 kullankullanıılarak uygun bir larak uygun bir karkarışıışım sem seççilebilir. ilebilir.

B yüzdesi

40

60

20

0

100

80

0 20 40 60 10080

100100 80 60 40 20 0

80

60

40

20

0

A yüzdesi

PA PB

100

63

25

37

36

50

85

95

65

80

30

45

20 35

5

100 50 50 76 76

50 50 24 24

AGREGAAGREGA



3 ve daha fazla agrega varsa?3 ve daha fazla agrega varsa?


kirekireççtataşşıı


kirekireççtataşışı

DoDoğğal al kumkum

00--5 5 KKıırma rma kumkum

AGREGAAGREGA



KARIKARIŞŞACAK MALZEMELER ACAK MALZEMELER

KKıırmatarmataşş1515--2525


KKıırmatarmataşş tozutozu00--33

DoDoğğal kumal kum00--55

AGREGAAGREGA


KARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİELEKTEN GEELEKTEN GEÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Kırmataş15-25

100,013,40,20,20,20,20,20,2

Kırmataş5-15

100,0100,044,80,20,20,20,20,2

Doğal kum0-5

100,0100,0100,082,150,829,017,511,2

Kırmataş tozu0-4

100,0100,0100,096,876,849,530,218,4

AGREGAAGREGA



%100 5%100 5--15 KIRMATA15 KIRMATAŞŞ


AGREGAAGREGA





AGREGAAGREGA




KKıırmatarmataşş tozutozu00--55

AGREGAAGREGA




DoDoğğal kumal kum00--55

AGREGAAGREGA



3 veya daha fazla agrega kar3 veya daha fazla agrega karışıışımmıı iiççin en ideal in en ideal çöçözzüümm

deneme yandeneme yanıılma metodudur. lma metodudur.

AGREGAAGREGA



ELEKTEN GEELEKTEN GEÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Kırmataş15-25

100,013,40,20,20,20,20,20,2

Kırmataş15-25

100,0100,044,80,20,20,20,20,2

Doğal kum0-5

100,0100,0100,082,150,829,017,511,2

Kırmataş tozu0-4

100,0100,0100,096,876,849,530,218,4

KKıırmatarmataşş 1515--2525%20%20


DoDoğğal Kumal Kum%30%30

KKıırmatarmataşş tozutozu%30%30

AGREGAAGREGA




Elek No(mm)

32168421

0.50.25

0,2×100 + 0,2×100 + 0,3×100 + 0,3×100 = 100

0,2×13,4 + 0,2×100 + 0,3×100 + 0,3×100 = 82,7

0,2×0,2 + 0,2×44,8 + 0,3×100 + 0,3×100 = 69,0

0,2×0,2 + 0,2×2,8 + 0,3×82,1 + 0,3×96,8 = 54,3

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×50,8 + 0,3×76,8 = 38,4

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×29,0 + 0,3×49,5 = 23,70,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×17,5 + 0,3×30,2 = 14,50,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×11,2 + 0,3×18,4 = 9,0

ideal

1008062473728188

İncelik sınırı10089776653422815

kalınlıksınırı10062382314862

1515--2525%20%20

55--1515%20%20

DoDoğğal kumal kum%30%30


AGREGAAGREGA







AGREGAAGREGA



Su ihtiyacSu ihtiyacıı ve bove boşşluk miktarluk miktarıı bakbakıımmıından ndan iri malzeme miri malzeme müümkmküün oldun olduğğunca unca ççok olmalok olmalııddıır.r.

İİri agrega (4 ri agrega (4 mmmm’’denden bbüüyyüük malzeme) orank malzeme) oranıı%50%50--60 olmas60 olmasıı akakıılclcıı bir babir başşlanglangııçç olabilir.olabilir.

AGREGAAGREGA




Elek No(mm)

32168421

0.50.25

0,3×100 + 0,3×100 + 0,2×100 + 0,2×100 = 100

0,3×13,4 + 0,3×100 + 0,2×100 + 0,2×100 = 74,0

0,3×0,2 + 0,3×44,8 + 0,2×100 + 0,2×100 = 53,5

0,3×0,2 + 0,3×2,8 + 0,2×82,1 + 0,2×96,8 = 36,7

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×50,8 + 0,2×76,8 = 25,7

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×29,0 + 0,2×49,5 = 15,90,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×17,5 + 0,2×30,2 = 9,80,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×11,2 + 0,2×18,4 = 6,1

ideal

1008062473728188

İncelik sınırı10089776653422815

kalınlıksınırı10062382314862

1515--2525%30%30

55--1515%30%30



AGREGAAGREGA







Deneme yanılma bilgisayar

programları daha hızlı ile yapılabilir.

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


ağırlık (g)

-20181427949876612522311185


ağırlık (g)

020183445439452705882640467156900



029.249.963.776.485.292.897.3100


10070.850.136.323.614.87.22.70

AGREGAAGREGA


İİNCELNCELİİK MODK MODÜÜLLÜÜ

Tipik bir elek analiziTipik bir elek analizi

AGREGAAGREGA





029.249.963.776.485.292.897.3


10070.850.136.323.614.87.22.7

+494.5

İncelik modülü= 494.5/100= 4.9

Birbirini izleyen standart elek Birbirini izleyen standart elek serisi serisi üüzerinde kalan zerinde kalan kküümmüülatif malzeme latif malzeme yyüüzdelerinin toplamzdelerinin toplamıınnıın yn yüüze ze bbööllüümmüü o malzemenin incelik o malzemenin incelik modmodüüllüü diye adlanddiye adlandıırrıılan lan karakteristikarakteristiğğini oluini oluşşturur. turur.

AGREGAAGREGA





029.249.963.776.485.292.897.3


10070.850.136.323.614.87.22.7

+494.5

İncelik modülü= 494.5/100= 4.9

AgregalarAgregalarıın bilen bileşşimini imini grangranüülometrilometrieeğğrilerinden barilerinden başşka gka göösteren disteren diğğer er bir karakteristik de incelik bir karakteristik de incelik modmodüüllüüddüür.r.

İİncelik modncelik modüüllüü, agregan, agreganıın incelin inceliğği i veya kabalveya kabalığıığı hakkhakkıında genel bir nda genel bir fikir vermesine rafikir vermesine rağğmen, agreganmen, agreganıın n tane datane dağığıllıımmıı hakkhakkıında bir bilgi nda bir bilgi vermemektedir. vermemektedir.

FarklFarklıı gradasyonagradasyona sahip agregalar sahip agregalar aynaynıı incelik modincelik modüüllüü dedeğğerine sahip erine sahip olabilir. olabilir.

AGREGAAGREGA



Taneler inceleTaneler inceleşştiktikççe ve boyutlare ve boyutlarıı kküçüüçük olan tanelerin miktark olan tanelerin miktarııarttarttııkkçça bu karakteristik ka bu karakteristik küçüüçük dek değğerler almaktaderler almaktadıır. r.

Malzemede iri tanelerin miktarMalzemede iri tanelerin miktarıınnıın artmasn artmasıı ise incelik modise incelik modüüllüünnüün n bbüüyyüük dek değğerler almaserler almasıına neden olur. na neden olur.

KarKarışıışım oranlarm oranlarıınnıı deneme sdeneme sıınama yolu ile ararken incelik modnama yolu ile ararken incelik modüüllüüdedeğğerlerinden yararlanerlerinden yararlanıılabilir.labilir.

İİncelik modncelik modüüllüü, ayn, aynıı kaynaktan sakaynaktan sağğlanan agregadaki klanan agregadaki küçüüçük k dedeğğiişşkenlikleri tespit ikenlikleri tespit iççin kullanin kullanıılabilir. Ancak, farkllabilir. Ancak, farklıı iki kaynaktan iki kaynaktan sasağğlanan agregalarlanan agregalarıın tane dan tane dağığıllıımlarmlarıınnıı karkarşışılalaşşttıırmakta rmakta kullankullanıılamaz.lamaz.

TTüürk standartlarrk standartlarıında agregannda agreganıın incelik modn incelik modüüllüünnüün hangi sn hangi sıınnıırlar rlar arasarasıında olmasnda olmasıı gerektigerektiğğine dair bir bilgi yoktur.ine dair bir bilgi yoktur.

AGREGAAGREGA



BazBazıı standartlar, betonun karstandartlar, betonun karışıışım tasarm tasarıımmıında incelik modnda incelik modüüllüü ile ile ilgili bazilgili bazıı kkııssııtlamalar getirilmitlamalar getirilmişştir. tir.

ÖÖrnerneğğin, ASTM C33, ince agreganin, ASTM C33, ince agreganıın incelik modn incelik modüüllüünde 0.2 den nde 0.2 den daha fazla oranda dedaha fazla oranda değğiişşkenlik olmamaskenlik olmamasıınnıı ister. ister. Daha bDaha büüyyüük dek değğiişşkenlikler, ikenlikler, işşlenebilirlikte kabul edilemez lenebilirlikte kabul edilemez dedeğğiişşkenliklere neden oldukenliklere neden olduğğu ve bileu ve bileşşenlerin oranlanmasenlerin oranlanmasıında yeni nda yeni bir ayarlanma yapbir ayarlanma yapıılmaslmasıınnıı gerektirir. gerektirir.

Bir diBir diğğer ser sıınnıırlamada rlamada ASTMASTM’’dede belirtilen, ince agreganbelirtilen, ince agreganıın incelik n incelik modmodüüllüünnüün 2.3 den yn 2.3 den yüüksek ve 3.1 den dksek ve 3.1 den düüşşüük olmask olmasııddıır. r.

AGREGAAGREGA


GranGranüülometrilometri BileBileşşimi imi -- Islatma Suyu Islatma Suyu İİlilişşkisikisi

Betonun teknik Betonun teknik öözelliklerini etkileyen en zelliklerini etkileyen en öönemli birlenemli birleşşim im parametresi su/parametresi su/ççimento oranimento oranııddıır. r. Su miktarSu miktarıınnıı etkileyen faktetkileyen faktöör ise betonun ir ise betonun işşlenebilir nitelilenebilir niteliğğe e sahip olmassahip olmasıı geregereğğidir. Bu nedenle agreganidir. Bu nedenle agreganıın mevcut su in mevcut su iççerieriğği i ve ve grangranüülometrisilometrisi öönemlidir.nemlidir.

S/S/ÇÇ= 0,40= 0,40

AGREGAAGREGA



Emme kapasitesi

Etkili emme

Yüzey nemi

(a) Fırın kurusu

(c)Kuru yüzey doygun

Değişik nem koşullarındaki granit agregası

(b) Hava kurusu

(d) Islak

AgreganAgreganıın n ııslatma suyunu belirleyen slatma suyunu belirleyen öözellikler ise; agregalarzellikler ise; agregalarıın n mevcut su imevcut su iççerieriğği ve i ve grangranüülometrisidirlometrisidir..

AGREGAAGREGA



Tamamen Kuru TanelerTamamen Kuru TanelerBu durumda agrega tanelerinde Bu durumda agrega tanelerinde hihiçç su bulunmamaktadsu bulunmamaktadıır. Br. Bööyle bir yle bir durum, agrega durum, agrega öörneklerini etrneklerini etüüvde vde 100100--110 110 °°C 'de tutarak elde edilir C 'de tutarak elde edilir

AGREGAAGREGA



Kuru YKuru Yüüzeyli Taneler zeyli Taneler tanelerin ytanelerin yüüzeyi kurudur ancak zeyi kurudur ancak tanelerin itanelerin iççindeki boindeki boşşluklarluklarıın bir n bir kkıısmsmıı su ile doludur su ile doludur

AGREGAAGREGA



Kuru YKuru Yüüzeyli Doygun Taneler zeyli Doygun Taneler Bu durumdaki agregalarBu durumdaki agregalarıın yn yüüzeyleri zeyleri kuru, ikuru, içç boboşşluklarluklarıı tamamen su ile tamamen su ile doludur.doludur.

AGREGAAGREGA



Islak Taneler Islak Taneler Bu halde, tanelerin tBu halde, tanelerin tüüm bom boşşluklarluklarıı ve ve yyüüzeyi su ile kaplzeyi su ile kaplııddıır .r .

AGREGAAGREGA



Kuru YKuru Yüüzeyli Doygun Taneler zeyli Doygun Taneler

Beton Beton üüretiminde kullanretiminde kullanıılacak agrega kuru ylacak agrega kuru yüüzeyzey--doygun durumda doygun durumda olmalolmalııddıırr

EEğğer taneler kuru veya yarer taneler kuru veya yarıı kuru halde ise kullankuru halde ise kullanıılan suyun bir klan suyun bir kıısmsmııtaneler taraftaneler tarafıından emilecek, betonda gerendan emilecek, betonda gereğğinden az miktarda su kalacaktinden az miktarda su kalacaktıır. r.

Bu sakBu sakııncalncalıı durumu ortadan kalddurumu ortadan kaldıırmak irmak iççin, agreganin, agreganıın emebilecen emebileceğği su i su miktarmiktarıınnıı hesaplayhesaplayııp, agregalarp, agregalarıın kuru yn kuru yüüzeyzey--doygun duruma getirilinceye doygun duruma getirilinceye kadar kadar ııslatslatıılmaslmasıı gerekir.gerekir.

AGREGAAGREGA



Kuru YKuru Yüüzeyli Doygun Taneler zeyli Doygun Taneler

Malzeme Malzeme ııslak ise, beton karslak ise, beton karışıışım suyu da betona eklenince m suyu da betona eklenince geregereğğinden fazla su kullaninden fazla su kullanıılmlmışış olacaktolacaktıır. r.

Bu durum da daha sonra aBu durum da daha sonra aççııklanacaklanacağığı gibi betonun dayangibi betonun dayanıımmıınnııbbüüyyüük k ööllçüçüde dde düüşşüürmektedir. rmektedir.

BaBağığıl nemi % 50'nin l nemi % 50'nin üüzerindeki kapalzerindeki kapalıı ortamlarda saklanan ortamlarda saklanan agregalar kuru yagregalar kuru yüüzeyzey--doygun konumda varsaydoygun konumda varsayıılabilir.labilir.

AGREGAAGREGA


BolomeyBolomey formformüüllüü

Agrega taneleri Agrega taneleri üüzerinde yeterli kalzerinde yeterli kalıınlnlııkta bir su tabakaskta bir su tabakasııoluoluşşturmak iturmak iççin in öönerilen teorik formnerilen teorik formüüller vardller vardıır. r.

Bunlardan en Bunlardan en öönemlisi "nemlisi "BolomeyBolomey" form" formüüllüüddüür. r.

Burada (e) kg cinsinden, dBurada (e) kg cinsinden, d11 ve dve d22 elekleri araselekleri arasıında bulunan, nda bulunan, (q) kg agrega i(q) kg agrega iççin gerekli su miktarin gerekli su miktarıınnıı vermektedir. vermektedir.

FormFormüülde N bir kat saylde N bir kat sayııddıır.r.

321.dd

N.qe =

AGREGAAGREGA


321.dd

N.qe =

0.12 - 0.130.10 - 0.11Akıcı kıvam

0.10 - 0.110.09 - 0.05Plastik kıvam (B.arme için)

0.0950.08Kuru kıvam

Köşeli tanelerYuvarlak tanelerBeton kıvamı


AGREGAAGREGA


321.dd

N.qe =

YukarYukarııdaki formdaki formüülde dlde d11 ve dve d22 yuvarlak delikli eleklerin delik yuvarlak delikli eleklerin delik ççaplaraplarıı olup, mm cinsinden yerine konulur. olup, mm cinsinden yerine konulur.

BolomeyBolomey formformüüllüü boyutlarboyutlarıı 0.2 0.2 mm'denmm'den kküçüüçük taneler ik taneler iççin in uygulanamaz. uygulanamaz.

Bu grup taneler iBu grup taneler iççin ain ağığırlrlığıığınnıın % 23'n % 23'üü kadar su kullankadar su kullanıılmaslmasııgerekir.gerekir.

ÇÇimento iimento iççin gerekli su miktarin gerekli su miktarıı iiççin de 0.23 dein de 0.23 değğeri aleri alıınnıır. r.


AGREGAAGREGA


321.dd

N.qe =

Bu formBu formüül yalnl yalnıızca agrega yzca agrega yüüzeylerini zeylerini ııslatmak slatmak iiççin gerekli su miktarin gerekli su miktarıınnıı vermektedir. vermektedir.

Taneler iTaneler iççindeki boindeki boşşluklarluklarıı dolduracak su, bu dolduracak su, bu miktarmiktarıın in iççinde deinde değğildir.ildir.


Pratik olarak iri agregada Pratik olarak iri agregada ııslatma suyu aslatma suyu ağığırlrlığıığın % 1n % 1--2'si ince 2'si ince agregalarda % 5agregalarda % 5--9'u aras9'u arasıında bir denda bir değğer aler alıınabilirnabilir

AGREGAAGREGA


321.dd

N.qe =

BolomeyBolomey formformüüllüünden nden şşu sonuu sonuççlar lar ççııkarkarıılabilir:labilir:

1) 1) İİnce malzeme ynce malzeme yüüzdesine bazdesine bağğllıı olarak, olarak, ııslatma suyu slatma suyu miktarmiktarıı artmaktadartmaktadıır.r.

2) 2) KKööşşeli taneleri (eli taneleri (kkıırmatarmataşşlarlarıı) i) iççeren kareren karışıışımlarmlarıın, yuvarlak n, yuvarlak malzemeli karmalzemeli karışıışımlara kmlara kııyasla daha fazla su yasla daha fazla su gereksinimleri vardgereksinimleri vardıır.r.


AGREGAAGREGA


incelik modincelik modüüllüü--su formsu formüüllüü

Islatma suyunun hesaplanmasIslatma suyunun hesaplanmasıında yararlannda yararlanıılan lan bir dibir diğğer baer bağığıntntıı incelik modincelik modüüllüü--su formsu formüüllüüddüür. r.

TS 706 elek takTS 706 elek takıımmıına gna gööre agreganre agreganıın incelik n incelik modmodüüllüü "k" hesaplan"k" hesaplanıır. r.

Agrega yAgrega yığıığınnıınnıı ııslatmak islatmak iççin gerekli su miktarin gerekli su miktarıı

ile bulunur.ile bulunur.

k)α(10S −=

Bu formBu formüül l ççimento dahil betonun toplam su imento dahil betonun toplam su gereksinimini verir.gereksinimini verir.

AGREGAAGREGA


incelik modincelik modüüllüü--su formsu formüüllüü

αα katsaykatsayııssıınnıın den değğerleri aerleri aşşaağığıda gda göörrüüldldüüğğüüşşekilde alekilde alıınnıır.r.

k)α(10S −=

374047

333743

28 - 3031 - 3336 - 40

KuruPlastikAkıcı

Deniz Kumu

ve Mıcır

Dere Kumu

ve Mıcır

Dere Kumu

ve Çakıl

Beton Kıvamı

AGREGAAGREGA


Agregada RutubetAgregada Rutubet--Hacim Hacim İİlilişşkisikisi

AgreganAgreganıın rutubeti denilince n rutubeti denilince ııslak tanelerin, kuru slak tanelerin, kuru yyüüzeyzey--doygun durumundaki tanelere gdoygun durumundaki tanelere gööre, yre, yüüzde zde cinsinden acinsinden ağığırlrlığıığındaki artndaki artışıışı anlaanlaşışıllıır. r.

PP22 aağığırlrlığıığındaki ndaki ııslak taneler, kuru yslak taneler, kuru yüüzeyzey--doygun hale doygun hale getirilince agetirilince ağığırlrlığıığı PP1 1 oluyorsa, agreganoluyorsa, agreganıın rutubeti n rutubeti aaşşaağığıdaki badaki bağığıntntıı ile hesaplanile hesaplanıır:r:

100P

PPm1

12 ×−

=

AGREGAAGREGA



AgreganAgreganıın rutubetli olmasn rutubetli olmasıı beton beton üüretiminde iki retiminde iki bakbakıımdan gmdan gööz z öönnüünde tutulmalnde tutulmalııddıır. r.

Birincisi; betona konulacak su miktarBirincisi; betona konulacak su miktarıı agregada agregada bulunan su miktarbulunan su miktarıı kadar azaltkadar azaltıılmallmalııddıır.r.

ÖÖrnerneğğin; 1 min; 1 m3 3 beton yapbeton yapıımmıında 158 nda 158 ltlt su kullansu kullanıılmaslmasııgerekiyorsa ve bu betonda kuru ygerekiyorsa ve bu betonda kuru yüüzey doygun zey doygun konumdan % 3 fazla rutubet ikonumdan % 3 fazla rutubet iççeren 650 kg ince eren 650 kg ince agrega varsa, kullanagrega varsa, kullanıılacak suyu 158 lacak suyu 158 -- 0.03 x 650 0.03 x 650 =138.5 =138.5 ltlt' ye d' ye düüşşüürmek gerekir. rmek gerekir. Aksi halde betonun dayanAksi halde betonun dayanıımmıı artan su/artan su/ççimento imento oranoranıından ndan ööttüürrüü azalazalıır.r.

AGREGAAGREGA



Agrega tanelerinin rutubetli olmasAgrega tanelerinin rutubetli olmasıı halinde, taneleri halinde, taneleri kaplayan su filmi taneciklerin birbirine yaklakaplayan su filmi taneciklerin birbirine yaklaşşmasmasıına na engel olarak hacim kabarmasengel olarak hacim kabarmasıına neden olur. na neden olur.

KURUKURU

NEMLNEMLİİ

ISLAKISLAK

İİkinci kinci öönemli faktnemli faktöör, rutubetin hacim kabarmasr, rutubetin hacim kabarmasıına na neden olmasneden olmasııddıır. r.

Hacim, rutubet miktarHacim, rutubet miktarıınnıın kritik bir den kritik bir değğeri (% 5eri (% 5--8) i8) iççin, en in, en fazla defazla değğere ulaere ulaşşttııktan sonra ince agregadaki su miktarktan sonra ince agregadaki su miktarıınnıın n artmasartmasıı ile azalmaya baile azalmaya başşlar.lar.

Su miktarSu miktarıı fazlalafazlalaşışınca su filmleri birbiri ile birlenca su filmleri birbiri ile birleşşir, su ir, su taneler arastaneler arasıındaki bondaki boşşluklarda hareket ederek, hacmin luklarda hareket ederek, hacmin azalmasazalmasıına neden olur. na neden olur.

Kum

da n

em il

e ha

cim

artışı(

%)

20

30

10

00 5 10 15 20

ince

40

Ağırlıkça yüzey nemi (%)

iri

AGREGAAGREGA



Agrega taneleri tamamen doygun duruma geldiklerinde Agrega taneleri tamamen doygun duruma geldiklerinde ise, hacimleri yaklaise, hacimleri yaklaşışık olarak kuru durumdaki ile aynk olarak kuru durumdaki ile aynııddıır.r.

KURUKURU

NEMLNEMLİİ

ISLAKISLAK

İİkinci kinci öönemli faktnemli faktöör, rutubetin hacim kabarmasr, rutubetin hacim kabarmasıına na neden olmasneden olmasııddıır. r.

Kum

da n

em il

e ha

cim

artışı(

%)

20

30

10

00 5 10 15 20

ince

40


iri

AGREGAAGREGA



İİnce agrega uygulamada kamyon hacmi nce agrega uygulamada kamyon hacmi üüzerinden satzerinden satıın aln alıınnıır. r.

EEğğer aler alıınan ince agregada % 5 orannan ince agregada % 5 oranıında nda rutubet mevcut ise, ince agreganrutubet mevcut ise, ince agreganıın n ggöörrüünen hacmi gernen hacmi gerççek hacminden ek hacminden yaklayaklaşışık % 30 fazladk % 30 fazladıır.r.

Bu durumda, % 30 fazla para Bu durumda, % 30 fazla para öödenmidenmişş olacaktolacaktıır. Ayrr. Ayrııca, beton ca, beton malzemesi gmalzemesi göörrüünen hacim cinsinden nen hacim cinsinden ööllçüçülerek kullanlerek kullanııllııyorsa, katyorsa, katıılan lan ince agrega gereince agrega gereğğinden az olacak ve betonda inden az olacak ve betonda ççimento dozajimento dozajıı artacaktartacaktıırr

Kum

da n

em il

e ha

cim

artışı(

%)

20

30

10

00 5 10 15 20

ince

40


iri

AGREGAAGREGA



İİri agregalarda, serbest sudan ri agregalarda, serbest sudan kaynaklanan hacim artkaynaklanan hacim artışıışı öönemsiz nemsiz mertebelerdedir. mertebelerdedir.

ÇüÇünknküü yyüüzeydeki su filmi tabakaszeydeki su filmi tabakasıınnıın n kalkalıınlnlığıığı agrega tanesi ile agrega tanesi ile kkııyaslandyaslandığıığında nda ççok kok küçüüçüktktüür.r.

Beton Beton üüretiminde kullanretiminde kullanıılan agregalarlan agregalarıın miktarlarn miktarlarıı, hacim yerine a, hacim yerine ağığırlrlıık k cinsinden saptancinsinden saptanııp, beton p, beton üüretilirse bu sakretilirse bu sakıınca ortadan kalkar. Bu nedenle, nca ortadan kalkar. Bu nedenle, beton beton üüretiminde malzemelerin retiminde malzemelerin ööllçüçüm im işşlemi alemi ağığırlrlııkkçça yapa yapıılmallmalııddıır. r.

AGREGAAGREGA


AgregalarAgregalarıın n PorozitesiPorozitesi

Agrega tanelerinde bulunan boAgrega tanelerinde bulunan boşşluklarluklarıın orann oranıınnıın n ve kuru yve kuru yüüzeyzey--doygun konuma gelinceye kadar doygun konuma gelinceye kadar emdiemdiğği su miktari su miktarıınnıın bilinmesinde yarar vardn bilinmesinde yarar vardıır. r.

Bu amaBu amaççla agrega taneleri la agrega taneleri üüzerinde su emme zerinde su emme deneyi yapdeneyi yapııllıır.r.

AgreganAgreganıın n porozitesiporozitesi, , permeabilitesipermeabilitesi ve su ve su emmesi, agrega ve emmesi, agrega ve ççimento arasimento arasıındaki ndaki aderansaderansıı, , betonun donmabetonun donma--çöçözzüülme dayanlme dayanııklklııllığıığınnıı, , agreganagreganıın kimyasal n kimyasal stabilitesinistabilitesini ve ave aşışınma nma dayandayanııklklııllığıığınnıı etkiledietkilediğği ii iççin in öönemlidir.nemlidir.

AGREGAAGREGA


İİri Agregalarri Agregalarıın Su emmesi ve n Su emmesi ve PorozitesiPorozitesi

İİri agrega tanelerinden bir miktar malzeme alri agrega tanelerinden bir miktar malzeme alıınarak 24 narak 24 saat su isaat su iççinde binde bıırakrakııllıır.r.

Sudan Sudan ççııkarkarıılan tanelerin ilan tanelerin iççindeki boindeki boşşluklar su ile luklar su ile doldudolduğğu gibi aynu gibi aynıı zamanda yzamanda yüüzeylerinde de bir su zeylerinde de bir su filmi bulunur. filmi bulunur.

Bir havlu ile iri agrega tanelerinin yBir havlu ile iri agrega tanelerinin yüüzeyindeki su zeyindeki su kurulankurulanıır ve malzeme kuru yr ve malzeme kuru yüüzeyzey--doygun hale getirilir. doygun hale getirilir.

Bir havlu ile iri agrega tanelerinin yBir havlu ile iri agrega tanelerinin yüüzeyindeki su zeyindeki su kurulankurulanıır ve malzeme kuru yr ve malzeme kuru yüüzeyzey--doygun hale getirilir. doygun hale getirilir.

Bu durumdaki tanelerden PBu durumdaki tanelerden P11 aağığırlrlığıığında malzeme nda malzeme alalıınarak etnarak etüüvde kurutulur. Kurutulan malzemenin Pvde kurutulur. Kurutulan malzemenin P00aağığırlrlığıığı bulunur. bulunur.

AGREGAAGREGA


Buna gBuna gööre agreganre agreganıın su emme miktarn su emme miktarıı; ;

0

01

P)P(P −

AgreganAgreganıın porozitesi n porozitesi PP ise ise şşu u şşekilde hesaplanekilde hesaplanıır:r:

δP

PPp0

01 ×−

=

Burada Burada δδ tamamen kuru agregantamamen kuru agreganıın n öözgzgüül l aağığırlrlığıığıddıır. r.


AGREGAAGREGA


İİri agrega tanelerinin ri agrega tanelerinin porozitesininporozitesinin kküçüüçük k olmasolmasıı bu tanelerin dayanbu tanelerin dayanıımlarmlarıınnıın yn yüüksek ksek dedeğğerler almaserler almasıına neden olabilir. na neden olabilir.

Bu yBu yüüzden beton zden beton üüretiminde kullanretiminde kullanıılacak lacak olan agregalarda olan agregalarda porozitesininporozitesinin belirli bir belirli bir dedeğğerden berden büüyyüük olmamask olmamasıı((öörnerneğğin % 5 in % 5 -- % 10) istenir. % 10) istenir.


AGREGAAGREGA


0.4-3.8Granit

0.0-37.6Kireçtaşı

1.9-15.1Kuvarsit

Porozite (%)Kaya grubu

BazBazıı kayakayaççlarlarıın n porozitesiporozitesi


AGREGAAGREGA


İİnce Agregalarnce Agregalarıın Su emmesi ve n Su emmesi ve PorozitesiPorozitesi

Kum: 4 mm ile 63 Kum: 4 mm ile 63 μμmm

İİnce agrega veya kumlarda, 24 saat su nce agrega veya kumlarda, 24 saat su iiççinde tutulan tanelerin inde tutulan tanelerin ççok kok küçüüçük k olmasolmasıı nedeniyle, kuru ynedeniyle, kuru yüüzeyzey--doygun doygun hale getirilmeleri havlu ile kurutma hale getirilmeleri havlu ile kurutma yoluyla yapyoluyla yapıılamaz. lamaz.

AGREGAAGREGA



Kurutma iKurutma işşlemi malzemeyi bir klemi malzemeyi bir küüvet vet iiççinde inde ııssııtmak ve stmak ve sııcak hava cak hava sevkedipsevkedip, , karkarışışttıırmak suretiyle yaprmak suretiyle yapııllıır. r.

AGREGAAGREGA



Tanelerin kuru yTanelerin kuru yüüzey doygun durumda zey doygun durumda olup olmadolup olmadııklarklarıınnıı anlamak ianlamak iççin, 73 mm in, 73 mm yyüüksekliksekliğğinde ve 38 ve 89 mm inde ve 38 ve 89 mm ççaplaraplarıında nda üüst ve alt tabanlst ve alt tabanlıı bir kesik bir kesik koni kullankoni kullanııllıır.r.

AGREGAAGREGA



Kurutma iKurutma işşlemi slemi sıırasrasıında zaman zaman bu nda zaman zaman bu koni ince agrega ile doldurulur. koni ince agrega ile doldurulur.

AGREGAAGREGA



Doldurulan koni yukarDoldurulan koni yukarııya doya doğğru kaldru kaldıırrııllıır. r.

Koni kaldKoni kaldıırrııllıınca, ince agrega koni nca, ince agrega koni şşeklinden belirli derecede eklinden belirli derecede ayrayrışışmaya bamaya başşladladığıığı zaman, ince agreganzaman, ince agreganıın kuru yn kuru yüüzeyzey--doygun doygun hale dhale döönnüüşşttüüğğüü kabul edilir. kabul edilir.

AGREGAAGREGA



İİnce agregannce agreganıın su emme ve n su emme ve poroziteporozite dedeğğerlerinin hesaberlerinin hesabıı aynen iri aynen iri agregada olduagregada olduğğu gibi yapu gibi yapııllıır.r.

AGREGAAGREGA



Malzemeyi kuru yMalzemeyi kuru yüüzeyzey--doygun konuma doygun konuma getirmek igetirmek iççin farklin farklıı yyööntemler vardntemler vardıır. r. Bunlardan biri merkezkaBunlardan biri merkezkaçç kuvveti etkisi ile kuvveti etkisi ile yyüüzeydeki suyu atan, bir eksen etrafzeydeki suyu atan, bir eksen etrafıında nda hhıızla dzla döönen silindir bir kaba sahip cihaznen silindir bir kaba sahip cihazııkullanmaktadkullanmaktadıır. r.

Su emme kapasitesi iri agregalar iSu emme kapasitesi iri agregalar iççin in % 0.2 ile % 4, ince agrega i% 0.2 ile % 4, ince agrega iççin %0.2 ile in %0.2 ile % 2 aras% 2 arasıında denda değğiişşir ir

AAŞŞINMAYA DAYANIKLILIKINMAYA DAYANIKLILIK

PAÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilgisi Dersi Yrd. Doç. Dr. Hayri ÜN131300

YapYapıı mmüühendislihendisliğğinde inde öözellikle tazellikle taşş bbüünyeli nyeli elemanlar aelemanlar aşışınma olaynma olayıınnıın n etkisinde kaletkisinde kalıırlar. rlar.

TaTaşş yapyapııllıı cisimlerde acisimlerde aşışınma olaynma olayıı ve deneyive deneyi

Bu nedenle beton yol, hava meydanBu nedenle beton yol, hava meydanıı, merdiven , merdiven basamaklarbasamaklarıı, d, dööşşemeler gibi yerlerde kullanemeler gibi yerlerde kullanıılan lan malzeme amalzeme aşışınmaya dayannmaya dayanııklklıı olmalolmalııddıır.r.

Bu Bu şşekilde pekilde püürrüüzlzlüü yyüüzeyde, malzeme dzeyde, malzeme döönen anen ağığırlrlııklarklarıın altn altıında nda aaşışınnıır. r.



Bu tBu tüür malzemenin deneyi, r malzemenin deneyi, bir dbir düüşşey eksen etrafey eksen etrafıında ve nda ve yatay dyatay düüzlem izlem iççinde dinde döönen nen 60 cm 60 cm ççaplaplıı madensel bir madensel bir tabladan olutabladan oluşşan an DorryDorry aygaygııttııile yapile yapııllıır. r.


TablanTablanıın n üüzerine dzerine döönnüüşş ssıırasrasıında belirli nda belirli öözelliklere sahip azelliklere sahip aşışındndıırrııccııtoz aktoz akııttıılmaktadlmaktadıır. r.

Bu tip deneyler daha Bu tip deneyler daha ççok karo plak gibi yok karo plak gibi yüüzeysel elemanlar zeysel elemanlar üüzerinde yapzerinde yapııllıır.r.



Tabla dakikada 28Tabla dakikada 28--30 devirlik 30 devirlik hhıızla dzla dööner. ner.


Bu deneyin Bu deneyin ııslak yapslak yapııldldığıığı cihazlarda vardcihazlarda vardıır. r.

500 devir sonra malzeme 500 devir sonra malzeme tarttartıılarak veya hacmi larak veya hacmi ööllçüçülerek lerek aaşışınma miktarnma miktarıı saptansaptanıır. r.

Yatay tabla dYatay tabla dööndndüürrüülerek belirli bir slerek belirli bir süüre sonunda are sonunda ağığırlrlıık kaybk kaybıı ööllçüçüllüür. r. Birim mesafede aBirim mesafede aşışınan miktar anan miktar aşışınma direnci olarak tannma direnci olarak tanıımlanmlanıır.r.



AhAhşşap, linolyum, plastik gibi ap, linolyum, plastik gibi ddööşşeme kaplamalareme kaplamalarıınnıın an aşışınma nma miktarmiktarıı TaberTaber aletialeti ile bulunur. ile bulunur.


Bu deneyde, dBu deneyde, döönen yatay bir tabla nen yatay bir tabla üüzerine tespit edilen deney numunesi zerine tespit edilen deney numunesi üüzerine malzeme tzerine malzeme tüürrüüne gne gööre sere seççilen bir ilen bir ççift aift aşışındndıırrııccıı disk belirli bir ydisk belirli bir yüükle kle bastbastıırrııllıır. r.

Tamburun iTamburun iççine ayrine ayrııca deney ca deney öörnerneğği tipine bai tipine bağğllıı olarak belirli sayolarak belirli sayııda da ççelik elik kküüre yerlere yerleşştirilip, silindir kapattirilip, silindir kapatııllıır. r.



Yollarda kullanYollarda kullanıılan beton veya lan beton veya asfalt gibi kaplama malzemelerinin asfalt gibi kaplama malzemelerinin iskeletini oluiskeletini oluşşturan turan ççakakııl veya l veya kkıırmatarmataşşlarlarıınn aaşışınma deneyleri inma deneyleri iççin in ise ise Los AngelesLos Angeles deneyi uygulandeneyi uygulanıır. r.


İİççerisinde bir raf bulunan standart boyutlardaki bir silindirik taerisinde bir raf bulunan standart boyutlardaki bir silindirik tamburun mburun iiççine belirli aine belirli ağığırlrlııkta (P) ve tane dakta (P) ve tane dağığıllıımmıında deney nda deney öörnerneğği konulur. i konulur.




Los Angeles deney karışımları ve koşulları

781112Font küre sayısı

2.53.34.555Agrega miktarı : P (kg)

------

% 100

----

% 50% 50

-

--

% 50% 50

---

% 25% 25% 25% 25

---

40 - 25 mm arası25 - 20 mm arası

20 - 12.5 mm arası12.5 - 10 mm arası

10 - 8 mm arası8 - 5 mm arası

5 - 2.5 mm arası

DCBAElek Göz Boyutları



Tambur dakikada 30Tambur dakikada 30--33 devirlik 33 devirlik hhıızla 500 devir dzla 500 devir dööndndüürrüüllüür. r.


KKüürelerin arelerin ağığırlrlığıığı ve dinamik etkisi ve dinamik etkisi ile parile parççalanan malzeme alanan malzeme TS EN TS EN 10971097--2:20002:2000’’e ge gööre 1.4 mm gre 1.4 mm gööz z aaççııklklııklklıı elekten elekten elenir. elenir.

Bu eleBu eleğğin in üüststüünde kalan malzeme nde kalan malzeme PPuu aağığırlrlığıığında ise, anda ise, aşışınma nma yyüüzdesi U zdesi U şşööyle bulunur: yle bulunur:

100P

PPU u ×

−=



Hesaplanan aHesaplanan aşışınma ynma yüüzdesi zdesi (U) ne kadar k(U) ne kadar küçüüçük ise, k ise, agreganagreganıın an aşışınma dayannma dayanıımmııo kadar yo kadar yüüksektir. ksektir.


ASTM standartlarASTM standartlarıına gna gööre bu kayre bu kayııp yp yüüzdesinin zdesinin beton agregasbeton agregasıında 100 devir inda 100 devir iççin % 10in % 10’’u, 500 devir iu, 500 devir iççin % 50in % 50’’yi, yi, yol agregasyol agregasıı iiççin 500 devirde % 30in 500 devirde % 30’’u geu geççmemesi istenir. memesi istenir.

AGREGAAGREGA


AgregalarAgregalarıın Birim An Birim Ağığırlrlııklarklarıı

BBİİRRİİM AM AĞĞIRLIK:IRLIK:AgreganAgreganıın birim an birim ağığırlrlıık, belirli bir hacmi dolduran k, belirli bir hacmi dolduran agreganagreganıın an ağığırlrlığıığıddıır. r.

TanTanıımdan da anlamdan da anlaşışılacalacağığı gibi, bu gibi, bu hacim, hem agrega tanelerinin hacim, hem agrega tanelerinin hacmini hem de taneler arashacmini hem de taneler arasıındaki ndaki boboşşluklarluklarıı iiççermektedir. ermektedir.

AGREGAAGREGA



AgregalarAgregalarıın birim an birim ağığırlrlııklarklarıı dedeğğiişşik faktik faktöörlere barlere bağğllııddıır. r. BunlarBunlarıı şşu u şşekilde sekilde sııralayabiliriz:ralayabiliriz:

a) Agregana) Agreganıın n grangranüülometrisilometrisi,,b) Agrega tane b) Agrega tane şşekli (tanelerin ekli (tanelerin

yuvarlak ya da kyuvarlak ya da kööşşeli olmaseli olmasıı),),c) Kusurlu malzeme yc) Kusurlu malzeme yüüzdesi,zdesi,d) Yerled) Yerleşştirme tirme şşekli,ekli,e) Agregane) Agreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığı,,f) Agreganf) Agreganıın (n (öözellikle ince zellikle ince

agreganagreganıın) su in) su iççerieriğğii

Daha Daha öönce belirtildince belirtildiğği gibi, agregani gibi, agreganıın nem n nem durumu birim hacim adurumu birim hacim ağığırlrlığıığı etkilemektedir. etkilemektedir. Bu nedenle birim hacim aBu nedenle birim hacim ağığırlrlığıığı tespit tespit edilecek numune 110 edilecek numune 110 ±± 5 5 ººCC’’dede dedeğğiişşmez mez aağığırlrlığığa gelinceye kadar kurutulmasa gelinceye kadar kurutulmasıı gerekir.gerekir.

AGREGAAGREGA



GranGranüülometrisilometrisi ddüüzgzgüün (en az n (en az boboşşluklu) kuru, kusurlu malzemesi luklu) kuru, kusurlu malzemesi az, saz, sııkkışışttıırrıılmlmışış ve ve öözgzgüül al ağığırlrlığıığı fazla fazla olan agregalarolan agregalarıın birim an birim ağığırlrlııklarklarıı da da fazla olur.fazla olur.

AGREGAAGREGA



Birim hacim aBirim hacim ağığırlrlıık, hacmi bilenen bir k, hacmi bilenen bir kap ikap iççerisine agreganerisine agreganıın yerlen yerleşştirmesi ile tirmesi ile bulunur.bulunur.YerleYerleşştirme tirme şşekline baekline bağğllıı olarak, olarak, ssııkkışıışık k veya gevveya gevşşekek olarak saptanolarak saptanıır. r.

GevGevşşek birim hacim aek birim hacim ağığırlrlığıığın bulunmasn bulunmasıında, nda, ööllççek dikkatli bir ek dikkatli bir şşekilde agreganekilde agreganıın ayrn ayrışıışım m yapmasyapmasıına engel olunarak malzeme ile na engel olunarak malzeme ile doldurulur. doldurulur.

AGREGAAGREGA


GevGevşşek Birim Hacim Aek Birim Hacim Ağığırlrlııkk

GevGevşşek birim hacim aek birim hacim ağığırlrlıık her hangi bir sk her hangi bir sııkkışışttıırma irma işşlemi yaplemi yapıılmadan lmadan saptansaptanıır.r.

ÇÇubuk ile malzemenin ubuk ile malzemenin üüst yst yüüzzüü ööllççeeğğin kenarin kenarıı esas alesas alıınarak dnarak düüzeltilir. zeltilir.

Bir gramBir gramıı ggöösteren duyarlsteren duyarlııkta bir terazide, kta bir terazide, ööllççek iek iççindeki malzeme ile indeki malzeme ile birlikte tartbirlikte tartııllıır. r.

Bulunan deBulunan değğerden kaberden kabıın an ağığırlrlığıığı ççııkartkartıılarak, larak, agrega aagrega ağığırlrlığıığı (P) bulunur. (P) bulunur.

AGREGAAGREGA


GevGevşşek Birim Hacim Aek Birim Hacim Ağığırlrlııkk

Kap su ile doldurulup kabKap su ile doldurulup kabıın hacmi (V) n hacmi (V) ööllçüçüldldüükten sonra, agregankten sonra, agreganıın birim hacim n birim hacim aağığırlrlığıığı (U) a(U) aşşaağığıdaki formdaki formüül kullanl kullanıılarak larak bulunur.bulunur.

VPU =

SSııkkışıışık birim hacim ak birim hacim ağığırlrlıık, hacmi belirli bir k, hacmi belirli bir ööllççeeğğe e konulan agregankonulan agreganıın, standart in, standart işşlemlerle lemlerle yerleyerleşştirilmesi ile elde edilir. tirilmesi ile elde edilir.

AGREGAAGREGA


SSııkkışıışık Birim Hacim Ak Birim Hacim Ağığırlrlııkk

Bu amaBu amaççla agrega silindir la agrega silindir şşeklindeki bir kap eklindeki bir kap iiççerisine, her seferinde hacminin 1/3'erisine, her seferinde hacminin 1/3'üünnüüdolduracak dolduracak şşekilde ekilde üçüç aaşşamada, her tabaka demir amada, her tabaka demir bir bir ççubukla 25 kez eubukla 25 kez eşş dadağığıllıımlmlıı vuruvuruşş yapmak yapmak suretiyle suretiyle şşiişşlenir. lenir.

En son tabakanEn son tabakanıın n şşiişşleme ileme işşlemi sona erdikten sonra, lemi sona erdikten sonra, ççubuk ile malzemenin ubuk ile malzemenin üüst yst yüüzzüü ööllççeeğğin kenarin kenarıı esas esas alalıınarak dnarak düüzeltilir. zeltilir.

AGREGAAGREGA


SSııkkışıışık Birim Hacim Ak Birim Hacim Ağığırlrlııkk

Bir gramBir gramıı ggöösteren duyarlsteren duyarlııkta bir terazide, kta bir terazide, ööllççek iek iççindeki indeki malzeme ile birlikte tartmalzeme ile birlikte tartııllıır.r.

Bulunan deBulunan değğerden kaberden kabıın an ağığırlrlığıığı ççııkartkartıılarak, agrega larak, agrega aağığırlrlığıığı (P) bulunur. (P) bulunur. Kap su ile doldurulup kabKap su ile doldurulup kabıın hacmi (V) n hacmi (V) ööllçüçüldldüükten kten sonra, agregansonra, agreganıın birim hacim an birim hacim ağığırlrlığıığı (U) a(U) aşşaağığıdaki daki formformüül kullanl kullanıılarak bulunur.larak bulunur.

VPU =

Bu deBu değğer er ttüüvenanvenan malzeme imalzeme iççin genellikle in genellikle 1.501.50--1.85 kg/1.85 kg/ltlt arasarasıında denda değğiişşebilir. ebilir. KKıırmatarmataşşlardalarda bu debu değğer 1.35 er 1.35 -- 1.50 kg/1.50 kg/ltltmertebesine kadar inebilir.mertebesine kadar inebilir.

AGREGAAGREGA



Beton bileBeton bileşşiminin saptanmasiminin saptanmasıında ve beton nda ve beton üüretiminde malzemenin retiminde malzemenin ööllçüçülmesinde, agreganlmesinde, agreganıın n birim abirim ağığırlrlığıığınnıın bilinmesi gerekir.n bilinmesi gerekir.

Agrega hacmi Agrega hacmi VVaa ve bove boşşluk hacmi Vluk hacmi Vbb olmak olmak üüzere,zere,

AGREGAAGREGA



AgreganAgreganıın birim hacim an birim hacim ağığırlrlığıığı kullankullanıılarak, harlarak, harçç ile ile doldurulmasdoldurulmasıı gereken bogereken boşşluk hacmi bulunabilir. luk hacmi bulunabilir.

Toplam hacim = Toplam hacim = VVaa + V+ Vb b = 1 m= 1 m33

⇒⇒ VVb b = 1 = 1 -- VVaa mm33

DiDiğğer yandan er yandan wB(KURU)

a dGPV×

=

(m3) dür.

GGB(KURU)B(KURU): Agregan: Agreganıın kuru hacim n kuru hacim öözgzgüül al ağığırlrlığıığı

ddww : Suyun yo: Suyun yoğğunluunluğğuu

Agrega hacmi Agrega hacmi VVaa ve bove boşşluk hacmi Vluk hacmi Vbb olmak olmak üüzere,zere,

AGREGAAGREGA



AgreganAgreganıın birim hacim an birim hacim ağığırlrlığıığı kullankullanıılarak, harlarak, harçç ile ile doldurulmasdoldurulmasıı gereken bogereken boşşluk hacmi bulunabilir. luk hacmi bulunabilir.

Toplam hacim = Toplam hacim = VVaa + V+ Vb b = 1 m= 1 m33

⇒⇒ VVb b = 1 = 1 -- VVaa mm33

DiDiğğer yandan er yandan wA(KURU)A(KURU)

aPPV

dd ×==ρ

ρρA(KURU)A(KURU): Agregan: Agreganıın kuru hacim n kuru hacim öözgzgüül al ağığırlrlığıığı

ddww : Suyun yo: Suyun yoğğunluunluğğuu

AGREGAAGREGA



wA(KURU)A(KURU)a

PPVdd ×

==ρ⇒⇒ VVb b = 1 = 1 -- VVaa (m(m33))

wA(KURU)b

P1Vd×

−=⇒ρ

1 m1 m33’’llüük bir hacim ik bir hacim iççin agreganin agreganıın birim hacim an birim hacim ağığırlrlığıığı (U), agrega (U), agrega aağığırlrlığıığına (P) ena (P) eşşit olacaktit olacaktıırr

P1P

VPU === ⇒⇒ BoBoşşluk (%) = luk (%) = 100x

GUG

wKURUB

wKURUB

ρρ

..

)(

)( −

AGREGAAGREGA


BİRİM HACİM AĞIRLIK:Yığın halindeki agreganın taneler arasındaki ve içindeki boşluklar dahil birim hacminin ağırlığıdır.

YOĞUNLUK:Agrega ağırlığının boşluksuz hacme oranı(kg/m3)

ÖZGÜL AĞIRLIK:Yoğunluk / suyun +4 0c ‘deki yoğunluğu (boyutsuz)

Agreganın kökenine bağlı 2.5 - 2.9 (beton dizaynı için şart)

ÖÖzgzgüül al ağığırlrlığıığı 2.42.4’’ten dten düüşşüük agregalar hafif agrega olarak adlandk agregalar hafif agrega olarak adlandıırrııllıır.r.

AGREGAAGREGA


AgregalarAgregalarıın n ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııklarklarıı

ÖÖzgzgüül al ağığırlrlığıığınnıın saptanmasn saptanmasıındaki zorluk, gerndaki zorluk, gerççek boek boşşluksuz katluksuz katııhacminin bulunmashacminin bulunmasııddıır.r.

AgreganAgreganıın kn köökeni hakkkeni hakkıında da fikir veren bu karakteristik, genel nda da fikir veren bu karakteristik, genel olarak 2.4olarak 2.4--2.8 aras2.8 arasıında denda değğerler almaktaderler almaktadıırr

ÖÖrnerneğğin; in; kirekireççtataşışınnıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığı 2.66, 2.66, BazaltBazalt’’ıın 2.80, n 2.80, GranitGranit’’in 2.69, in 2.69, kuvarskuvars’’ıın 2.62n 2.62 dolaylardolaylarıındadndadıır. r.

AGREGAAGREGA



İİri Agreganri Agreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığı bulunmak istendibulunmak istendiğğinde malzeme inde malzeme öönce nce

kuru ykuru yüüzey doygun hale getirilerek tartzey doygun hale getirilerek tartııllıır. r. (W(WKYDKYD))

Malzeme Malzeme ÖÖzgzgüül sepetine konulan su il sepetine konulan su iççinde tartinde tartııllıır. r. (W(WSUDASUDA))

AGREGAAGREGA



EtEtüüve konulan malzeme kurutulduktan sonra tartve konulan malzeme kurutulduktan sonra tartııllıır. r. (W(WKURUKURU))

(W(WKYDKYD))

İİri Agreganri Agreganıın n ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııklarklarıı hesaplanhesaplanıırr

(W(WKURUKURU))(W(WSUDASUDA))

Malzeme boMalzeme boşşluksuz hacmi = (Wluksuz hacmi = (WKYDKYD) ) -- (W(WSUDASUDA))

AGREGAAGREGA



Kuru YKuru Yüüzey Doygun zey Doygun ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k =

SUDAKYD

KYD

WWW−

Kuru Kuru ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = SUDAKYD

KURU

WWW−

GGöörrüünnüür r ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = SUDAKURU

KURU

WWW

−

Su Emme (%) = Su Emme (%) = 100W

WW

KURU

KURUKYD ×−

AGREGAAGREGA


İİnce Agregannce Agreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığı bulunmak istendibulunmak istendiğğinde malzeme inde malzeme öönce kuru ynce kuru yüüzey doygun hale getirilerek tartzey doygun hale getirilerek tartııllıır. r. (W(WKYDKYD))

Deneyde kullanDeneyde kullanıılacak piknometre ilacak piknometre işşaretli aretli seviyeye kadar su doldurulup tartseviyeye kadar su doldurulup tartııllıır. r.

(W(WP+SUP+SU))

AGREGAAGREGA


Deneyde kullanDeneyde kullanıılacak piknometreye kum katlacak piknometreye kum katıılarak larak iişşaretli seviyeye kadar su doldurulup tartaretli seviyeye kadar su doldurulup tartııllıır. r. (W(WP+SU+KP+SU+K))

Kum ve su karKum ve su karışıışımmıı sallanarak hava sallanarak hava kabarckabarcııklarklarıınnıın su ve kum n su ve kum karkarışıışımmıından uzaklandan uzaklaşşmasmasıı sasağğlanlanıır.r.İİstenirse vakum uygulanarak stenirse vakum uygulanarak havanhavanıın tamamn tamamıınnıın n ççııkmaskmasıı sasağğlanlanıır. r.

EtEtüüve konulan malzeme kurutulduktan sonra ve konulan malzeme kurutulduktan sonra

tarttartııllıır. r. (W(WKURUKURU))

AGREGAAGREGA


(W(WKYDKYD))

İİnceAgregannceAgreganıınn ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııklarklarıı hesaplanhesaplanıırr

(W(WP+SU+KP+SU+K))(W(WP+SUP+SU))

Malzeme boMalzeme boşşluksuz hacmi = (Wluksuz hacmi = (WKYDKYD) + (W) + (WP+SUP+SU))-- (W(WP+SU+KP+SU+K))

AGREGAAGREGA



Kuru YKuru Yüüzey Doygun zey Doygun ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = )W()W()(W

)(W

KSUPSUPKYD

KYD

+++ −+

Su Emme (%) = Su Emme (%) = 100W

WW

KURU

KURUKYD ×−

Kuru Kuru ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = )W()W()(W

)(W

KSUPSUPKYD

KURU

+++ −+

GGöörrüünnüür r ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = )W()W()(W

)(W

KSUPSUPKURU

KURU

+++ −+

AGREGAAGREGA



ÖÖzgzgüül al ağığırlrlııklar arasklar arasıında her zaman nda her zaman şşu iliu ilişşki vardki vardıır.r.

Kuru Kuru ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık k ≤≤ KYD KYD ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııkk ≤≤ GGöörrüünnüür r ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııkk

AGREGAAGREGA


AgregalarAgregalarıın Tane n Tane ŞŞekliekli

KUSURLU TANE (TORPİL, PARA)MAX %15

İDEAL TANE (KÜP, KÜRE)

YÜZEY DURUMU - PÜRÜZLÜ

AGREGAAGREGA


AgregalarAgregalarıın Donmaya Karn Donmaya Karşışı DayanDayanııklklııllığıığı

AgreganAgreganıın donma etkisine dayann donma etkisine dayanııklklııllığıığı; ; -- porozitesiporozitesi, , -- permeabilitesipermeabilitesi, , -- su emme kapasitesi ve su emme kapasitesi ve -- boboşşluk yapluk yapııssıı ile ile

iliilişşkilidir. kilidir.

TS 706 EN 12620 Beton agregalarTS 706 EN 12620 Beton agregalarıı standardstandardıına gna gööre; re; KKıırmatarmataşş agregalaragregalarıın su emme orann su emme oranıı % 0.5'den az ve bas% 0.5'den az ve basıınnççdayandayanıımmıı 150 150 MPaMPa' dan b' dan büüyyüük ise k ise ssööz konusu agregalarz konusu agregalarıın dona dayann dona dayanııklklıı olacaolacağığına karar verilebilir.na karar verilebilir.

AGREGAAGREGA



AgregalarAgregalarıın dona dayann dona dayanııklklııllığıığınnıı belirlemek ibelirlemek iççin in ççok sayok sayııda da deney ydeney yööntemi vardntemi vardıır. r.

Bunlar iBunlar iççerisinde en yaygerisinde en yaygıın olarak kullann olarak kullanıılanlanıı, , agregayagregayııkristallekristalleşşince hacmi artan, sodyum since hacmi artan, sodyum süülfat veya magnezyum lfat veya magnezyum ssüülfat eriyilfat eriyiğği ii iççerisinde 18 saat serisinde 18 saat süüreyle bekletip, daha sonra reyle bekletip, daha sonra etetüüvde kurutulmasvde kurutulmasııddıır. r.

Bu iBu işşlem 5 defa tekrarlanlem 5 defa tekrarlanıır. r.

Deney sonunda agrega tanelerinden, eleme sonucu parDeney sonunda agrega tanelerinden, eleme sonucu parççalanalanııp p ayrayrıılan tane ylan tane yüüzdeleri belirlenir. zdeleri belirlenir.

AGREGAAGREGA



Dona dayanıklılık deneylerinde agregada ortaya çıkabilecek en yüksek ağırlık kayıpları (%)(Türk Standartları (TS EN 1367-1) ve parantez içinde de ASTM C88 tarafından izin verilen en yüksek ağırlık kayıpları verilmiştir.)

27.0 (18.0)18.0 (12.0)İri Agrega

22.0 (15.0)15.0 (10.0)İnce Agrega

Magnezyum sülfat çözeltisi (MgSO4)

TS ASTM

Sodyum sülfat çözeltisi(Na2SO4)

TS ASTM

Agregasınıfı

AGREGAAGREGA


AgregalarAgregalarıın Basn Basıınnçç DayanDayanıımmııTaş bloklarından gereği gibi çıkarılan 50 cm2 kesit alanlı küp veya 5 cm çap ve 10 cm yükseklikli silindir şeklindeki karotlar üzerinde deneyler yapılarak saptanır.

Ege Bölgesinde çok kullanılan kireçtaşının ortalama basınç dayanımı160 MPa dolayındadır. Ancak 250 MPa’ da kırılan örnekler de vardır. Bazalt, kuvars, gabro, flint, granit, hornfels, porfir ve felsit en yüksek basınç dayanımlarına sahip kayalardır.

AGREGAAGREGA


Agregalarda Organik Maddelerin BulunmasAgregalarda Organik Maddelerin Bulunmasıı

Agrega yAgrega yığıığınnıı iiççersinde ersinde ççok kok küçüüçük park parççacacııklar halinde daklar halinde dağığılmlmışışolan olan çüçürrüümmüüşş bitki kbitki kööklerindeki, humuslu topraklardaki ve diklerindeki, humuslu topraklardaki ve diğğer er organik maddelerdeki organik maddelerdeki tanniktannik asit ve tasit ve tüürevleri beton yaprevleri beton yapıımmıında nda ççimentonun prizini ve sertleimentonun prizini ve sertleşşmesini yavamesini yavaşşlatmaktadlatmaktadıır. r.

Bu zararlBu zararlıı etki, organik maddelerin etki, organik maddelerin hidrofobhidrofob (suyu iten) olmas(suyu iten) olmasıı ve ve bunlarbunlarıın n ççimentoda imentoda hidratehidrate kristallerin olukristallerin oluşşmasmasıına engel olmasna engel olmasııile meydana gelir.ile meydana gelir.

AyrAyrııca, betonun renk deca, betonun renk değğiişşimine neden olabilir. Kimine neden olabilir. Köömmüür ve r ve benzerlerinde oldubenzerlerinde olduğğu gibi bazu gibi bazıılarlarıı şşiişşerek beton yerek beton yüüzeyinde zeyinde patlamalar olupatlamalar oluşşturabilir..turabilir..

AGREGAAGREGA



Daha Daha ççok ince agregalarda bulunabilen organik madde varlok ince agregalarda bulunabilen organik madde varlığıığırenklendirme deneyi ile anlarenklendirme deneyi ile anlaşışıllıır. r.

1 1 ltlt suya 30 g suya 30 g NaOHNaOH konulmak suretiyle hazkonulmak suretiyle hazıırlanan sodyum rlanan sodyum hidroksit eriyihidroksit eriyiğği, bir cam i, bir cam epreprüüvetinvetin 100'100'üüncncüü taksimattaksimatıına kadar na kadar doldurulan agregandoldurulan agreganıın n üüzerine dzerine döökküüllüür. r.

EprEprüüvetvet 160 '160 'ııncncıı taksimattaksimatıına kadar doldurulur ve ina kadar doldurulur ve iççindekiler indekiler ddöökküülmeyecek lmeyecek şşekilde ekilde ççalkalanalkalanıır. r.

Kaliteli beton üretiminde kullanılabilirNormal işler için uygun

Önemsiz işlerde kullanılabilirKullanılmaz

Hiç yok veya çok az varAz miktarda var

VarÇok var

Renksiz veya çok hafif sarıSafran sarısı

Belirgin kırmızıBelirgin kahverengi

Agreganın KullanımıOrganik MaddeEriyik Rengi

AGREGAAGREGA



Bundan sonra 24 saat hareket Bundan sonra 24 saat hareket ettirilmeden beklenir. Bu settirilmeden beklenir. Bu süüre re sonunda eriyisonunda eriyiğğin aldin aldığıığı renge renge ggööre re şşu sonuu sonuççlar lar ççııkartkartııllıır:r:

AGREGAAGREGA


Agregalarda Kil, Agregalarda Kil, SiltSilt ve Dive Diğğer er İİnce Maddelerin Bulunmasnce Maddelerin Bulunmasıı

63 Mikron ELEK ANALİZİ (MAX. %4)

OLUMSUZADERANSI ZAYIFLATIR DÜŞÜK

DAYANIM

OLUMLU

SU GEREKSİNİMİNİ ARTTIRIR

İŞLENEBİLİRLİĞİ ARTTIRIR

KILCAL BOŞLUKLARI TIKAR

AGREGAAGREGA



63 Mikron Islak Elek Analizi

AGREGAAGREGA



63 Mikron Islak Elek Analizi

63 Mikron ele63 Mikron eleğğin in üüststüünde kalan malzeme nde kalan malzeme PPuuaağığırlrlığıığında, Toplam malzeme P anda, Toplam malzeme P ağığırlrlığıığında nda ise, ise, İİnce madde miktarnce madde miktarıı U yU yüüzde olarak zde olarak Yandaki formYandaki formüül ile hesaplanl ile hesaplanıır: r:

100P

PPU u ×

−=

AGREGAAGREGA



Betonun dayanBetonun dayanıımmıınnıı azaltan bu tanelerin oranazaltan bu tanelerin oranıınnıı saptamak isaptamak iççin in laboratuarlarda ve laboratuarlarda ve şşantiyelerde yapantiyelerde yapıılabilecek delabilecek değğiişşik deneyler vardik deneyler vardıır. r.

Belirli miktar malzeme alBelirli miktar malzeme alıınarak, kurutulur ve tartnarak, kurutulur ve tartııllıır. (Pr. (P00))

İİnce agrega belirli hacimdeki bir kaba konur ve nce agrega belirli hacimdeki bir kaba konur ve üüzerini kaplayacak zerini kaplayacak şşekilde ekilde su dsu döökküüllüür. Kap 15 saniye bu r. Kap 15 saniye bu şşekilde sarsekilde sarsııllıır. r.

Sonra ince agrega tabakasSonra ince agrega tabakasıınnıın n üüststüündeki su bondeki su boşşaltaltııllıır. Bu su ir. Bu su iççinde inde kolloidalkolloidaltaneler bulundutaneler bulunduğğundan bulanundan bulanııktktıır. Kaba tekrar su koyularak deney r. Kaba tekrar su koyularak deney tekrarlantekrarlanıır. Bu ir. Bu işşleme, boleme, boşşaltaltıılan su berrak oluncaya kadar devam edilir.lan su berrak oluncaya kadar devam edilir.

Bu durum elde edilince kaptaki ince agrega 110Bu durum elde edilince kaptaki ince agrega 110°°C de kurutulup, tartC de kurutulup, tartııllıır. r. (P(P11) bulunan a) bulunan ağığırlrlıık ise kil ve k ise kil ve siltsilt oranoranıı aaşşaağığıdaki daki şşekilde hesaplanekilde hesaplanıır:r:

0

10

PPP −

AGREGAAGREGA



AyrAyrııca, ince agrega ica, ince agrega iççinde bulunabilecek inde bulunabilecek siltsilt ve kil miktarve kil miktarıı malzemeyi malzemeyi öözel zel şşekilde su altekilde su altıında 63 nda 63 µµm kare gm kare göözlzlüü elekten eleyerek de saptanabilir. elekten eleyerek de saptanabilir.

TS 706 EN 12620, bu elekten geTS 706 EN 12620, bu elekten geççen tane miktaren tane miktarıınnıın 0n 0--4 mm,14 mm,1--4 mm, 24 mm, 2--8 mm 8 mm 44--63 mm tane s63 mm tane sıınnııflarflarıı iiççin, sin, sıırasrasııyla ayla ağığırlrlııkkçça en fazla % 4, %3, %2 ve % 0.5 a en fazla % 4, %3, %2 ve % 0.5 olabileceolabileceğğini belirtir.ini belirtir.

AGREGAAGREGA



Agregalar bazen demir oksit ve demir sAgregalar bazen demir oksit ve demir süülfit taneleri ilfit taneleri iççerebilir. erebilir.

Bu taneler, beton yBu taneler, beton yüüzeylerinde hozeylerinde hoşş olmayan lekelenmelere neden olmayan lekelenmelere neden olabilir. olabilir.

Agregadaki betonda lekelenme problemi yaratan Agregadaki betonda lekelenme problemi yaratan tanelerin varltanelerin varlığıığı, agregalar, agregalarıı kirekireççli su ili su iççerisine erisine sokup, renk desokup, renk değğiişşimini inceleyerek de anlaimini inceleyerek de anlaşışılabilir. labilir.

Agrega iAgrega iççinde lekelenme problemine yol ainde lekelenme problemine yol aççan an taneler var ise, 5 ila 10 dakika itaneler var ise, 5 ila 10 dakika iççinde maviinde mavi--yeyeşşil il jelatin gibi bir jelatin gibi bir çöçökelti olukelti oluşşmakta ve hava etkisine makta ve hava etkisine maruz kaldmaruz kaldığıığında hnda hıızla kahverengiye dzla kahverengiye döönnüüşşmektedir.mektedir.

AGREGAAGREGA


Agregalarda SaAgregalarda Sağğlam Olmayan Elemanlarlam Olmayan Elemanlarıın Bulunmasn Bulunmasıı

Agregalar iAgregalar iççine karine karışışabilen, kabilen, köömmüür ve linyit taneleri, fosil r ve linyit taneleri, fosil ve deniz hayvanlarve deniz hayvanlarıı kabuklarkabuklarıı, de, değğiişşik yumuik yumuşşak taneler, ak taneler, ayrayrışışmmışış şşist taneleri gibi hafif maddeler bu gruba girer. ist taneleri gibi hafif maddeler bu gruba girer.

SAĞLAM OLMAYAN ELEMAN KUM İRİ AGREGA

YENİ AYRIŞMIŞ ÇAKMAK TAŞI --- 2.00YUMUŞAK TANELER --- 5.00KÖMÜR VE LİNYİT 1.0 1.00KİL TOPAKLARI 1.0 0.25

AGREGAAGREGA


BetonarmeBetonarme’’ye zarar veren Maddelerye zarar veren Maddeler

KLOR İYONU VARLIĞI ( % 0.2 )

SÜLFAT İÇERİĞİ ( % 1 ) (BARİT DIŞINDA)

AGREGAAGREGA


AgregalarAgregalarıın Tan Taşışınmasnmasıı ve Depolanmasve DepolanmasııBeton Beton üüretimi iretimi iççin uygun olan veya in uygun olan veya öözellikleri zellikleri ııslah edilmislah edilmişşagreganagreganıın; ocaklarda, beton santrallerinde ve n; ocaklarda, beton santrallerinde ve şşantiyelerde yantiyelerde yığıığınlar nlar halinde depolanmashalinde depolanmasıında iki konuya dikkat etmek gerekir:nda iki konuya dikkat etmek gerekir:

1.1. Agrega gruplarAgrega gruplarıı karkarışışmamalmamalıı ve kirlenmemelidir. ve kirlenmemelidir.

2.2. Agrega, stoklar oluAgrega, stoklar oluşşturulurken ayrturulurken ayrışışmamalmamalııddıır. r.

AGREGAAGREGA


AgregalarAgregalarıın Tan Taşışınmasnmasıı ve Depolanmasve Depolanmasıı

AGREGAAGREGA



AGREGAAGREGA



AGREGAAGREGA



AGREGAAGREGA



AGREGAAGREGA



SUSU


2007 - BAHAR


SUSU


b) SUYUN KALİTESİ

•TEMİZ,

•İÇİLEBİLİR,

•BERRAK,

•KOKUSUZ.

KUYU SULARI VB. KUŞKULU SULAR DENEYE!

DENEYLERKİMYASAL

FİZİKSEL, MEKANİK

a) MİKTARISU MİKTARININ EN UYGUN DEĞERİ•TEORİK FORMÜLLER (BOLOMEY, VB.)

•TABLOLAR•MÜHENDİSLİK ÖNSEZİSİ, DENEYİM•DENEME - YANILMA

KATKI MADDELERKATKI MADDELERİİ


2007 - BAHAR




YURT DIŞINDA KATKISIZ BETON ÜRETİMİ ENDER!

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:

• KATKI MADDELERİ İLAÇ DEĞİLDİR. KÖTÜ HAZIRLANMIŞ BETONU DÜZELTMEZ.

• KATKI MADDELERİ HER TİP ÇİMENTO, AGREGA VE GRANÜLOMETRİSİ İÇİN AYNI SONUCU VERMEZ.

• YAN ETKİLERİNİ ARAŞTIRMAK GEREKİR.

• İKİ VEYA DAHA FAZLA KATKININ AYNI BETONDABİRBİRLERİ İLE UYUMU KONTROL EDİLMELİDİR.





•PLASTİKLEŞTİRİCİLER(AKIŞKANLAŞTIRICILAR)

•PRİZ HIZLANDIRICILAR (ACCELERATORS)•PRİZ GECİKTİRİCİLER (RETARDERS)•HAVA KATKILARI (AIR ENTRAINING AGENTS)•SU GEÇİRİMSİZLİK KATKILARI, RÖTRE ÖNLEYİCİLER VB.

•NORMAL AKIŞKANLAŞTIRICILAR•SÜPER AKIŞKANLAŞTIRICILAR

KKİİMYASALMYASAL MMİİNERAL NERAL

KKİİMYASAL KATKI MADDELERMYASAL KATKI MADDELERİİ

•YENİ NESİL HİPER AKIŞKANLAŞTIRICILAR



H: Priz hızlandırıcı (ilk priz 1-3.5 saat; son priz >1 saat erken)

G: Priz geciktirici (ilk priz 1-3.5 saat; son priz >1 saat geç)

A: Karışım suyunu azaltıcı (%5-10) (<1 saat erken; <1.5 saat geç)

AH: Karışım suyunu azaltıcı ve priz hızlandırıcı

AG: Karışım suyunu azaltıcı ve priz geciktirici

YA: Karışım suyunu yüksek (>%12) miktarda azaltıcı

YAG: Karışım suyunu yüksek miktarda azaltıcı ve priz geciktirici

Hava Sürükleyici Katkılar

Kimyasal KatkKimyasal Katkıı MaddeleriMaddeleri



S/Ç= 0,40 S/T= 0,29 %1,9 katkı ilavesi

(toz ağırlığı)



Mineral KatkMineral Katkıı MaddeleriMaddeleriKarışım suyu gereksinmesi artarİşlenebilme, pompalanabilirlik artar, ayrışma ve terleme azalırDonma-çözülme direnci erken yaşlarda azalırA-S-R reaksiyon riski azalırHidratasyon ısısı azalırRötre artarKİMYASAL Etkilere dayanıklılık artar. (Sülfat Etkisi vb.)Mekanik özellikleri değiştirir.

Documents

agraga-ün