AGGENCCIIJJAA ZZZAA JI IZGGRRAADDNNJUU EI …podgorica.me/db_files/Urbanizam/.../stara_varos_text.pdf · fizičke strukture formirane tokom druge polovine XX vijeka. Imajući u vidu

Izmjene i dopune URBANISTIĈKOG PROJEKTA „STARA VAROŠ” u Podgorici

MonteCEP – Centar za planiranje urbanog razvoja, Kotor 1

naručilac:

AAGGEENNCCIIJJAA ZZAA IIZZGGRRAADDNNJJUU II RRAAZZVVOOJJ PPOODDGGOORRIICCEE dd..oo..oo..

IIIzzzmmmjjjeeennneee iii dddooopppuuunnneee

UUURRRBBBAAANNNIIISSSTTTIIIČČČKKKOOOGGG PPPRRROOOJJJEEEKKKTTTAAA “““SSSTTTAAARRRAAA VVVAAARRROOOŠŠŠ””” uuu

PPPooodddgggooorrriiiccciii 222000222000

Odluka o Izmjenama i dopunama Urbanističkog projekta „Stara varoš“ u Podgorici

Br. 01-030/12-1050

Podgorica, 20.07.2012.godine

Predsjednik Skupštine Glavnog grada

Slobodan Stojanović

obrađivač: MonteCEP d.s.d. Kotor

jul 2012.



NARUĈILAC: AGENCIJA ZA UREĐENJE I IZGRADNJU PODGORICE

PLAN: IZMJENE I DOPUNE URBANISTIĈKOG PROJEKTA

“STARA VAROŠ” u Podgorici

OBRAĐIVAĈ: MonteCEP, dsd, KOTOR

Odgovorni planer:

Zorana Milošević, dipl. ing. arhitekture broj licence: 1201-7125/1 (24/11/08)

Uţi radni tim:

Saša Karajović, dipl. prostorni planer broj licence: 05-5295/05-1 (09/01/06)

Aleksandra Vićentić, dipl. ing. arhitekture

Katarina Pandurov, inţenjer matematike

Dejan Palibrk, dipl. ing. arhitekture (urbanistička razrada)

broj licence: 10-4277/1 (15/06/09)

Zoran Dašić, dipl. ing. saobr. (saobraćajna infrastruktura)

broj licence: 05-1125/06-3 (05/04/06)

Ţeljka Ćurović, dip.pejz arh. (pejzaţna arhitektura)

broj licence: 10-4276/1 (15/06/09)

Nikola Simović, dipl. ing. gradjevine (hidrotehnička infrastruktura)

broj licence: 04-725/1 (26/02/10)

Danilo Vuković, dipl. ing. elektroenergetike (elektroenergetska infrastruktura)

broj licence: 01-10730/1 (12/05/08)

Zeljko Maraš, dipl. ing. elektrotehnike (elektronske komunikacije)

broj licence: 01-1605/07 (02/03/07)

mr Sandra Lalić, dipl. ing. arhitekture (energetska efikasnost)

bioarhitektura i odrţiva tehnologija, La Sapinza, Rim 2010/2011

izvršni direktor MonteCEP-a:

Saša Karajović, dipl. prostorni planer







SSAADDRRŽŽAAJJ PPLLAANNSSKKOOGG DDOOKKUUMMEENNTTAA

TTEEKKSSTTUUAALLNNII DDIIOO

11.. UUVVOODDNNII DDIIOO 0077

1.1 OPIS GRANICE I POVRŠINA OBUHVAĆENOG PROSTORA 08

1.2 PLANSKI PERIOD 09

1.3 OBRAZLOŢENJE ZA IZRADU PLANSKOG DOKUMENTA 09

1.4 METODOLOGIJA IZRADE PLANSKOG DOKUMENTA 10

1.5 ZAKONSKI OSNOV 10

1.6 IZVOD IZ PROGRAMSKOG ZADATKA 11

22.. AANNAALLIITTIIČČKKII DDIIOO 1133

2.1 ANALIZE PRIRODNIH KARAKTERISTIKA PLANSKOG PODRUĈJA 14

2.2 ANALIZE POSTOJEĆEG STANJA NAMJENA I KAPACITETA 18

2.3 ANALIZE POSTOJEĆIH FIZIĈKIH STRUKTURA I OBJEKATA INFRASTRUKTURE 21

2.4 EKONOMSKO - DEMOGRAFSKA ANALIZA SA TRŢIŠNOM PROJEKCIJOM 31

2.5 ANALIZE POSTOJEĆE PLANSKE DOKUMENTACIJE 31

2.6 ANALIZE PODRUĈJA KOJA SU ZAŠTIĆENA KAO PRIRODNA I KULTURNA DOBRA 38

2.7 SINTEZNI PRIKAZ POSTOJEĆEG STANJA UREĐENJA PROSTORA 45

2.8 OCJENE ISKAZANIH ZAHTJEVA I POTREBA KORISNIKA PROSTORA 46

33.. OOPPŠŠTTII II PPOOSSEEBBNNII CCIILLJJEEVVII 4477

44.. PPLLAANNIIRRAANNOO RRJJEEŠŠEENNJJEE 4499

4.1 OBRAZLOŢENJE PLANIRANOG PROSTORNOG MODELA 50

4.2 KONCEPCIJA KORIŠĆENJA, UREĐENJA I ZAŠTITE PLANSKOG PODRUĈJA 54

4.3 FAZE REALIZACIJE 58

4.4 MREŢE I OBJEKTI INFRASTRUKTURE 59

4.5 USLOVI U POGLEDU PLANIRANIH NAMJENA 78

55.. SSMMJJEERRNNIICCEE ZZAA SSPPRROOVVOOĐĐEENNJJEE PPLLAANNSSKKOOGG DDOOKKUUMMEENNAATTAA 8811

5.1 SMJERNICE ZA DALJU PLANSKU RAZRADU 82

5.2 SMJERNICE ZA ZAŠTITU KULTURNE BAŠTINE I PRIRODNIH I PEJZAŢNIH VRIJEDNOSTI I 82

5.3 SMJERNICE ZA ZAŠTITU ŢIVOTNE SREDINE 94

5.4 SMJERNICE ZA ZAŠTITU OD INTERESA ZA ODBRANU ZEMLJE 94

5.5 SMJERNICE ZA SPRIJEĈAVANJE I ZAŠTITU OD PRIRODNIH I

TEHNIĈKO - TEHNOLOŠKIH NESREĆA 95

5.6 SMJERNICE ZA POVEĆANJE ENERGETSKE EFIKASNOSTI I

KORIŠĆENJE OBNOVLJIVIH IZVORA ENERGIJE 96

5.7 ELEMENTI URBANISTIĈKE REGULACIJE 99

5.8 URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI I SMJERNICE ZA OBJEKTE 101

5.8.1 URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI ZA POSTOJEĆE OBJEKTE 105

5.8.2 URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI ZA IZGRADNJU NOVIH OBJEKATA 110

5.9 SMJERNICE ZA TRETMAN NEFORMALNIH OBJEKATA 118



66.. AANNAALLIITTIIČČKKII PPOODDAACCII PPLLAANNAA 112200

6.1 URBANISTIĈKI POKAZATELJI NA NIVOU PLANA 121

6.2 URBANISTIĈKI POKAZATELJI NA NIVOU PARCELE 125

77.. IIDDEEJJNNAA RRJJEEŠŠEENNJJAA 118855

7.2 ELABORAT ENERGETSKE EFIKASNOSTI I KORIŠĆENJE OBNOVLJIVIH IZVORA ENERGIJE

88.. DDOOKKUUMMEENNTTAACCIIJJAA PPLLAANNAA 119933

7.1 ODLUKA O IZRADI IZMJENA I DOPUNA URBANISTIĈKOG PROJEKTA

„STARA VAROŠ“ zona A U PODGORICI

8.2 PROGRAMSKI ZADATAK ZA IZRADU IZMJENA I DOPUNA URBANISTIĈKOG PROJEKTA

„STARA VAROŠ“ zona A U PODGORICI

8.3 STAVOVI OBRAĐIVAĈA PO PRIMJEDBAMA SA JAVNE RASPRAVE

GGRRAAFFIIČČKKII DDIIOO

01 TOPOGRAFSKO – KATASTARSKI PLAN SA GRANICOM PLANA 1: 1000

02A IZVOD IZ PLANSKOG DOKUMENTA VIŠEG REDA – GUP-A (1989.) 1: 10000

02B IZVOD IZ PLANSKOG DOKUMENTA VIŠEG REDA – DUP-A (1994.) 1: 1000

02C IZVOD IZ PLANSKOG DOKUMENTA UP-A(1994.) 1: 1000

03 IZVOD IZ PLANSKIH DOKUMENATA KONTAKTNOG PODRUĈJA 1: 2500

04 INŢENJERSKO - GEOLOŠKE KARAKTERISTIKE TERENA IZVOD IZ GUP-A 1: 5000

05 NAMJENA POVRŠINA – POSTOJEĆE STANJE 1: 1000

06 STANJE FIIZIĈKIH STRUKTURA 1: 1000

07 VALORIZACIJA 1: 1000

08A PLAN MJERA, USLOVA I REŢIMA ZAŠTITE 1: 500

08B PLAN MJERA, USLOVA I REŢIMA ZAŠTITE 1: 500

09 PLAN NAMJENE POVRŠINA 1: 1000

10A PLAN PARCELACIJE, NIVELACIJE I REGULACIJE 1: 500

10B PLAN PARCELACIJE, NIVELACIJE I REGULACIJE 1: 500

11 OSNOVA KROVOVA 1: 1000

12 MODEL 1: 1000

13 PLAN SAOBRAĆAJNE INFRASTRUKTURE 1: 1000

14 PLAN ZELENIH I SLOBODNIH POVRŠINA 1: 1000

15 PLAN HIDROTEHNIĈKE INFRASTRUKTURE 1: 1000

16 PLAN ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE 1: 1000

17 PLAN TELEKOMUNIKACIONE INFRASTRUKTURE 1: 1000

18 SINTEZNI PLAN INFRASTRUKTURE 1: 1000

19 URBANISTIĈKA RAZRADA – kulturna dobra i zone zaštite 1: 500

20 URBANISTIĈKA RAZRADA – ul. Kralja Nikole 1: 500

21 URBANISTIĈKA RAZRADA – Dţefer mahala, Osmanagića dţamija 1: 500

22 URBANISTIĈKA RAZRADA – Starodoganjska dţamija, Predgrad, Tabija 1: 500

23 KARTA ZAHTJEVA I ODGOVORA NA PRIMJEDBE SA JAVNOG UVIDA 1: 500

DDOOKKUUMMEENNTTAACCIIOONNAA OOSSNNOOVVAA

24 VALORIZACIJA DUP ´94/ KATASTAR ´10 1: 1000

25 PLAN INTERVENCIJA DUP ´94/ KATASTAR ´10 1: 1000



1. UVODNI DIO



1.1 OPIS GRANICE I POVRŠINA OBUHVAĆENOG PROSTORA

Prostor u zahvatu Urbanističkog projekta “Stara Varoš” nalazi se na platou sjeverozapadno od

ušća rijeke Ribnice i Moraču. To je krajnje zapadni dio nekadašnje podgoričke Stare Varoši

koja se sa ove pozicije razvijala ka istoku, uzvodno duţ lijeve obale rijeke Ribnice.

Obuhvat Stare varoši definisan je:

- sa sjeverne strane prirodnom granicom kanjonske doline vodotoka rijeke Ribnice, koja

je definiše u odnosu prema Mirkovoj Varoši - Novoj Varoši;

- sa zapadne strane prirodnom granicom kanjonske doline vodotoka rijeke Morače,

koja je definiše u odnosu prema hotelu Podgorica i Sportsko rekreativnoj zoni;

- sa istočne strane koridorom ulice Kralja Nikole do Juţnog Bulevara, na koji su oslonjene

nove stambeno poslovne strukture bloka 7 i Pobreţja;

- sa juţne strane potezom ulica Ljubović i Petra Prlje do Union Bridge.

Granica obuhvata Izmjena i dopuna Urbanističkog projekta „Stara varoš” u Podgorici

definisana je Odlukom o izradi Izmjena i dopuna Urbanističkog projekta „Stara varoš” u

Podgorici (čl. 2., br. 8074/3 od 01. 07. 2009. godine) i Programskog zadatka, a definisana je

koordinatama tačaka od 1 do 77, sa izuzećem površine obuhvata Urbanističkog projekta

„Stara varoš!“ dio zone B.

Obuhvat Plana je u katastarskoj opštini Podgorica III.

Tabela koordinata tačaka granice obuhvata plana:

br X Y

1 6603800.24 4699669.04

2 6603795.33 4699673.43

3 6603794.40 4699674.26

4 6603791.36 4699677.37

5 6603788.78 4699680.71

6 6603762.00 4699708.00

7 6603649.00 4699713.00

8 6603608.00 4699703.00

9 6603549.00 4699701.00

10 6603543.71 4699700.29

11 6603545.00 4699710.00

12 6603941.03 4699420.29

13 6603934.57 4699421.75

14 6603929.55 4699423.08

15 6603920.18 4699425.71

16 6603908.68 4699429.39

17 6603891.51 4699435.81

18 6603883.97 4699438.87

19 6603875.00 4699450.00

20 6603883.00 4699475.00

21 6603875.00 4699480.00

22 6603843.00 4699553.00

23 6603838.00 4699607.00

24 6603815.00 4699654.00

25 6603500.39 4699863.67

26 6603512.00 4699870.78

br X Y

27 6603516.93 4699847.56

28 6603700.00 4699931.00

29 6603800.00 4700000.00

30 6603875.00 4700100.00

31 6603900.00 4700233.00

32 6603900.00 4700262.93

33 6603947.45 4700257.55

34 6603974.88 4700254.87

35 6603992.41 4700250.83

36 6603999.96 4700241.26

37 6604015.19 4700233.98

38 6604024.69 4700234.58

39 6604043.25 4700226.68

40 6604066.58 4700204.85

41 6604078.66 4700176.59

42 6604091.84 4700155.46

43 6604109.96 4700131.86

44 6604126.17 4700102.93

45 6604145.13 4700099.99

46 6604172.81 4700100.76

47 6604209.97 4700095.55

48 6604106.17 4699821.72

49 6604110.67 4699820.04

50 6604089.69 4699769.09

51 6604074.16 4699745.54

52 6604051.81 4699716.90

br X Y

53 6604042.19 4699698.29

54 6603718.78 4699840.55

55 6603722.60 4699837.38

56 6603729.30 4699832.15

57 6603762.56 4699804.98

58 6603764.00 4699804.15

59 6603765.44 4699803.69

60 6603766.88 4699803.84

61 6603768.32 4699803.99

62 6603770.70 4699806.71

63 6603772.76 4699809.49

64 6603776.23 4699813.04

65 6603790.57 4699827.37

66 6603803.54 4699841.15

67 6603802.05 4699840.08

68 6603800.26 4699839.75

69 6603798.41 4699840.10

70 6603796.99 4699841.17

71 6603779.36 4699859.95

72 6603765.54 4699874.66

73 6603757.04 4699867.42

74 6603740.15 4699856.24

75 6603736.38 4699853.87

76 6603732.34 4699851.13

77 6603728.19 4699848.78



U postupku prenošenja granice obuhvata Plana konstatovane su izvjesne nepravilnosti i

ogledaju se u preklapanju linija granica planova kontaktnih zona. Tako je linija granice

obuhvata ovog Plana pozicionirana do granica obuhvata susjednih planova.

Na ovaj način postavljena granica Plana obuhvata područje površine cca 25.5ha

(255571,26m²).

Granica Plana je prikazana na grafičkom prilogu 01 - Topografsko-katastarski plan sa

granicom obuhvata plana.

aero foto satelitski snimak sa označenim područjem obuhvata plana

1.2 PLANSKI PERIOD

Izmjene i dopune Urbanističkog projekta „Stara varoš” u Podgorici radi se za planski period do

2020. godine.

1.3 OBRAŢLOŢENJE ZA IZRADU PLANSKOG DOKUMENTA

U periodu od 1994. godine, kada su usvojeni DUP i UP Stare varoši, do ovih dana pojedine

lokacije na kojima je Planom predviđena izgradnja objekata nijesu realizovane i to najčešće

zbog nezainteresovanosti investitora, neriješenih imovinsko-pravnih pitanja i sl. Sa druge strane

iskazano je interesovanje za transformacijom struktura sa povećanjem kapaciteta na

pojedinim lokacijama koje Planom nijesu predviđene za intervenciju, jer su na njima zatečene

fizičke strukture formirane tokom druge polovine XX vijeka.

Imajući u vidu značajan broj zahtjeva odnosno inicijativa za izmjenu UP-a, tokom posjednjih

pet godina, zaključeno je da su moguće manje izmjene koje neće bitnije uticati na osnovnu

koncepciju vaţećeg GUP-a, a koje će biti inkorporirane i u novi PUP. Shodno tome donešena

je Odluka o izradi izmjena i dopuna UP-a Stara varoš Podgorica („Sl.list CG-opštinski propisi“

br.11/09).



1.4 METODOLOGIJA IZRADE PLANSKOG DOKUMENTA

Metodologija izrade ovog Plana sastoji se u razmatranju bitnih činilaca dostignutog stepena

razvoja i identifikaciji ciljeva (prethodno provjerenih analizom postojećeg planskog rješenja,

na jednoj strani, i stvarno realizovanih kapaciteta, na drugoj) očuvanja i prezentacije

revalorizovane arhitektonske baštine i odabiru modela intervencije (rekonstrukcija,

adaptacija, odrţavanje građenje), a sve u cilju unapređenja predmetnog prostora.

Neophodno je izbalansirati odnose između arhitektonsko-ambijentalnoh baštine, očuvanja

ţivotne sredine, namjene i upotrebe prostora.

Ostvarenje ovog zadatka podrazumjeva sledeću koncepciju rada:

Faza I - Uvodni dio – Opis granice i površina obuhvaćenog prostora, Planski period,

obrazloţenje za izradu plasnkog dokumenta - metodološki pristup, zakonski osnov i Izvod iz

Programskog zadatka;

Faza II - Analiza postojećeg stanja, prirodni uslovi, pribavljanje podataka, obilazak i snimanje

terena, stvoreni uslovi, dokumentaciona osnova, izvod iz GUP- a Titograda, izvod iz DUP-a

„Stara varoš“ (1994.) i UP-a „Stara varoš“ (1994.), analiza stvorenih uslova - kontaktnih

područja, prostor zahvata UP-a, numerički pokazatelji postojećeg stanja, anketa korisnika

prostora;

Faza III – Plan - prostorni i programski koncept, identifikovanje ciljeva, planska opredjeljenja,

postavka osnovnog modela prostorne organizacije, odabir i obrada predloţenog modela,

prednacrt plana, ocjena i usaglašavanje Prednacrta plana; Organizovanje i odrţavanje

radionice u cilju informisanja i uključivanja javnosti, Izrada i obrada Koncepta plana;

Verifikacija Nacrta plana i pribavljanje saglasnosti i mišljenja; Usvajanje Nacrta Plana i

njegova prezentacija sa javnim raspravama; Sumiranja, analiza i planski stavovi po

primjedbama, Ocjena planskih stavova, Izrada predloga plana, Verifikacija, Finalna obrada,

Pribavljanje saglasnosti i usvajanje Predloga tj. Donošenje Plana.

1.5 ZAKONSKI OSNOV

Ovaj plan je rađen na osnovu:

- Odluke gradonačelnika Glavnog grada Podgorice o izradi Izmjena i dopuna Urbanističkog

projekta „Stara varoš” u Podgorici (br. 01-031/09-4334 od 26. 06. 2009. godine);

- Programskog zadatka za izradu Izmjena i dopuna Urbanističkog projekta „Stara varoš” u

Podgorici pripremjenog od strane Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora i zaštitu

ţivotne sredine (od juna 2009. godine);

- Odluke o izradi Strateške procjene uticaja na ţivotnu sredinu Izmjena i dopuna Urbanističkog

projekta „Stara varoš“ u Podgorici (akt br. 350/09-329, od 25. 06. 2009. godine.

- Zakona o planiranju i uređenju prostora (Sl. list CG br. 51/08) i Zakon o izmjenama i

dopunama zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (Sl. list CG br. 34/11), Pravilnika o

bliţem sadrţaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elemantima

urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (Sl. list CG br. 24/10), kao i Pravilnika

o načinu uvida, ovjeravanja, potpisivanja, dostavljanja, arhiviranja, umnoţavanja i čuvanja

planskog dokumenta (Sl. list CG br. 71/08).

Pravni osnov za izradu Izmjena i dopuna Urbanističkog projekta sadrţan je u odredbama

Zakona o uredjenju prostora i izgradnji objekata (Sl. list CG br. 51/08) i Programom uredjenja

prostora Glavnog grada – Podgorice za 2009. godinu.

Osnovne smjernice za izradu Izmjena i dopuna Urbanističkog projekta sadrţane su u

Generalnom urbanističkom planu za prostor UP-a ‟‟Stara Varoš‟‟ kojim je planirana preteţna

namjena ovog prostora.



1.6 IZVOD IZ PROGRAMSKOG ZADATKA

Generalnim urbanističkim planom Podgorice kao osnovni predloţeni oblik intervencija za ovaj

prostor predvidjen je: cjelovita urbana revitalizacija u zaštiti kulturnih i ambijentalnih

vrijednosti, kroz izbor sanacionih i rekonstrukcijskih mjera za funkcionalno unapredjenje

područja. Osnovna buduća namjena je stanovanje sa sadrţajima kulture, zanatstva,

ugostiteljstva i turizma.

Na osnovu ovih ulaznih podataka, odnosno polaznih elemenata iz vaţećeg Urbanističkog

projekta i njegove Dokumentacione osnove, sadrţaj ovog prostora treba da obuhvati:

Funkcionalno unapredjenje koje podrazumijeva:

a) izgradnju infrastrukturne mreţe,

b) uredjenje jednosmjernog saobraćaja na postojećoj mreţi (obodnu saobraćajnicu grada:

Ulice Gojka Radonjica, Špira Mugoše, novo raskršće sa produţetkom Bulevara revolucije,

Ulice Petra Prlje do Ulice Braće Zlatičanina); a izgradnja manjeg trgovačko-zanatskog centra

uz Ulice Špira Mugoše sa društvenim i sportsko - rekreacionim sadrţajima, za potrebe

stanovanja, mjesne zajednice, a oblikovanje istočne fasade područja, rekonstrukcijom i

dogradnjom Ulice Kralja Nikole, Trg Save Kovačevića, Ulice Braće Zlatičanina i predio iza

Pošte); a urbanističko - arhitektonske intervencije koje su u zavisnosti od vrednovanja kulturnih

i ambijentalnih vrijednosti područja.

Spomenici kulture (registrovani, evidentirani).

Ovi spomenici se konzervatorski prezentiraju i dobijaju društveno - kulturnu namjenu.

Stari grad Ribnica je područje stroge zaštite. Predvidjeni su: rušenje postojećih stambenih

objekata, arheološko - konzervatorska istraţivanja, konzervatorska prezentacija, društveno -

kulturna namjena (Ijetnja pozornica, muzeji...).

Područje visoke ambijentalne vrijednosti (širi ambijent Starodoganjske i Osmanagića

dţamije)

Ove stambeno - centralne zone područja potrebno je revitalizirati i prostorno urediti sa

prioritetnim ciljem prezentacije autentičnog ambijenta.

Detaljne mjere:

Objekti visoke ambijentalne vrijednosti: konzervatorska prezentacija, stambeno -

centralni sadrţaji koju podupiru autentičnost i kulturni značaj područja (galerija, ateljei,

umjetničko zanatstvo, ugostiteljstvo),

Objekte ambijentalne vrijednosti: vraćanje izgleda od prije poslednjih izmjena,

uklanjanje naknadno izgradjenih djelova pomoćnih objekata, stambeno centralni ili samo

centralni sadrţaji,

potpuno dotrajali objekti (restauracija, rušenja i ponovna izgradnja u izvornom obliku)

neutralni objekti (adaptaciju izvesti tako da ne narušavaju istorijsku, urbanističku i

arhitektonsku tipologiju ovog područja)

objekti koji nijesu u skladu sa ambijentom (rušenje).

izgradnja novih objekata na slobodnim površinama nije dozvoljena

oprema ulica (autentične zidove, kapije afirmisati...)

obrada tla stilizirana

materijali: autentični

Ambijentalno vrijedne ulice (Ulica G. Radonjića, Ulica R. Jovanovića, Ulica J. Nikolića,

Ulica Petra Prlje, Ulica Keše Đurovića).



Ove ulice preteţno stambene namjene potrebno je revitalizirati i prostorno urediti sa

prioritetnim ciljem očuvanje vrijednosti specifičnih ambijenata.

Detaljne mjere:

Objekti visoke ambijentalne vrijednosti: konzervatorska prezentacija,

Objekte ambijentalne vrijednosti: vraćanje izgleda od prije poslednjih izmjena,

fizičko uklanjanje onih djelova i pomoćnih objekata, koji veoma narušavaju vrijednosti

ambijenta, vizuelna sanacija drugih narušavajućih elemenata,

potpuno dotrajali objekti (rekonsrukcija po principu postojanja osnovnih

elemenata tradicionalne urbanističke matrice (parcelacija, ulična regulacija, namjena) i

arhitektonska fasada, upotreba materijala)

neutralni objekti: adaptacija, koja ne narušava kulturni identitet prostora

objekti koji nijesu u skladu sa ambijentom: vizuelena sanacija, trgovina u smislu

kulturnih vrijednosti. Poţeljna je tipizacija upotrebe materijala za pojedine djelove

objekata (npr. krov, obrada fasade),

novi objekti: isto kao rekonstrukcija.

Izgradnja područja bez veće ambijentalne vrijednosti

Predvidja se revitalizacija, prostorno uredjenje stambenih područja sa prioritetom poboljšanja

ţivotne sredine uz očuvanje osnova oblikovnog identiteta.

Detaljne mjere:

- Adaptacija postojećeg fonda,

- Vizuelna sanacija narušavajućih elemenata, tradicionalne urbane i arhitektonske tipologije,

osnovnom namjenom za ovu plansku zonu, planirajući nove objekte koji funkcionalno

unapredjuju isti.

Rušenje postojećih objekata

Ova intervencija odnosi se na:

- oslobađanje površine Starog grada Ribnice i podrazumijeva arhitektonsko –konzervatorska

istraţivanja,

- uklanjanje naknadno izgradjenih pomoćnih objekata.

Kompleksna arheološka istraţivanja

Ova istraţivanja sprovodiće se:

- na pretpostavljenom pravcu pruţanja bedema

- kod izgradnje infrastrukturne mreţe i ostalih gradjevinskih radova na čitavom području

- na područjima gdje je potrebno izgraditi stilsko - hronološka - konzervatorska istraţivanja, a

poslije toga pristupiti izvodjenju detaljnog urbanističkog projekta za zaštitu (zona Starog grada

– tvrdjava Ribnica).



2. ANALITIĈKI DIO



2.1 ANALIZA PRIRODNIH KARAKTERISTIKA PLANSKOG PODRUĈJA

Topografija prostora

Najveći dio Podgorice leţi na fluvioglacijalnim terasama rijeke Morače i njene lijeve pritoke

Ribnice, između Malog brda (205m.n.v.) i Gorice (131 m.n.v.) na jugu, odnosno jugozapadu.

Pored pomenutih brda iz ravni riječnih terasa izbijaju krečnjačka uzvišenja Kruševac sa desne

strane Morače i Ljubović sa lijeve strane ovog vodotoka.

Predmetni prostor zauzima dio terase na ušću Ribnice u Moraču, duţ njihovih lijevih obala.

Manji dio obuhvata Plana se nalazi u samom koritu rijeka Ribnice i Morače, koje su strmog

nagiba, sa najvišom kotom od cca 43 mnv i najniţom kotom od cca 30mnv, dok je dno korita

Ribnice i Morače u ovom dijelu na prosječnoj koti od cca 26 mnv.

Prostor Stare varoši leţi na prosječnoj visini od 43,5 do 39,5 mnv, blago nagnutog terena u

pravcu sjeveroistoka ka jugozapadu, nagibi su manji od 2%. U cjelini, teren je dobro

orijentisan, relativno ravan i pogodan za gradnju.

Inţenjersko-geološke karakteristike

Pregled inţenjersko-geoloških odlika urađen je na osnovu:

podataka i podloga iz objavljenih radova i nekih arhivskih materijala koji, manje ili više,

direktno ili indirektno ukazuju na geološku građu, morfološke, hidrogeološke,

hidrološke, inţenjerskogeološke i seizmo-geološke odlike odnosnih terena;

raspoloţivih topografskih karti (R 1 : 25 000 i R 1: 5 000 ) i planova i

S obzirom na podobnost terena za urbanizaciju, gledano sa geološkog aspekta, od uticaja su

sljedeći parametri :

geološki sastav terena

geotektonski sklop

geomorfologija terena

hidrogeološke odlike

inţenjerskogeološke odlike i

seizmogeološke odlike regiona

Geološki sastav terena predmetnog dijela Stare varoši je relativno prostog i poznatog

stratigrafsko-litološko- facijalnog sastava. Te terene u osnovi izgrađuju gornje kredni krečnjaci

koji čine dio karbonatne facije «Zone visokog krša» spoljašnjeg dijela jugoistočnih Dinarida.

Te karbonatne sedimentne stijene su pokrivene kvartarnim glaciofluvijalnim zrnastim

sedimentima (pjeskovima, šljunkovim, većim valucima i prelaznim varijantama ovih litoloških

članova, rijeđe zaglinjeni ili sa pojavama i proslojcima raznovrsnih glina). Debljina ovih zrnastih

sedimenata je ispod 100m; a pripadaju Zetskoj ravnici.

Geotektonski sklop terena – predmetni prostor se prostire između terena brda Ljubović na

jugozapadu i ušća rijeke Ribnice u Moraču na sjeveru.

Brdo je građeno od gornjekrednih krečnjaka koji su na predmetnom prostoru pod kvartarnim

glaciofluvijalnim zrnastim sedimentima. To osnovno krečnjačko gorje u predmetnim terenima

se našlo ne samo ispod kota terena ravnice već ispod kote «0» (nivoa mora) zahvaljujući

geotektonskim naprezanjima i eroziji površinskih prirodnih procesa. Ta geotektonska

naprezanja su slojevite krečnjake predmetnog osnovnog gorja izuvijala i razlomila dajući im

današnji generalni prostorni poloţaj pruţanja zapad-istok, a pad slojeva na sjever oko 200-300.

Geomorfološke odlike terena pripadaju djelovma krajnje sjevernog oboda Zetske ravnice. To

su na prvi pogled ravni tereni, sa kotama oko 45 m.n.m.. Detaljnim posmatranjem, a naročito

geodetskim snimanjem, lako se dolazi do saznanja da je teren u nagibu od istoka prema



zapadu, tj. prema koritu rijeke Morače, što je posledica erozije tog vodotoka i voda koje se

slivaju sa njene lijeve obale.

Dok su kote terena desne obale Morače od ivice njenog korita prema istoku od oko 40

m.n.m. do 45 m.n.m. dotle je samo korito – dno Morače od oko 25 m.n.m. do 30 m.n.m. Ovo

su pribliţne kote ušća rijeke Ribnice.

Kote korita dna Morače se tokom godine i tokom godina mijenjaju u zavisnosti od vučnog

nanosa njenih voda.

Hidrogeološke odlike terena i hidrologija Ribnice i Morače su za predmetni Urbanistički

projekat od značaja i uticaja, tj. proticaji odnosno vodostaji. Sa hidrogeološkog aspekta od

direktnog uticaja je samo poroznost kvartarnih glaciofluvijalnih zrnastih sedimenata, prisustvo i

reţim podzemnih voda tih sedimenata.

Kvartarne-glaciofluvijalne zrnaste sedimente karakteriše integranularna superkapilarna

efektivna poroznost.

Poroznost tih sedimenata je tolika da terene koje izgrađuju čine dobro vodopropustnim, sa

koeficijentom vodopropusnosti Kf ≥1x10-3cm/sec. Ovi zrnasti sedimenti su nosioci podzemnih

voda u vidu zbijene izdani. Ta izdan je sa reţimom koji je direktno pod uticajem reţima

(proticaja i vodostaja). To je jako izraţeno, što je posledica: tangiranje voda rijeka na

predmetne terene, vodopropusnost tih terena i hipsometrijski odnos korita rijeka prema

predmetnim terenima.

Pored prethodno navedenog to ilustruje i dati tabelarni pregled maksimalnih proticaja i

vodostaja rijeke Morače registrovanih na V.S. «Podgorica» (limnigraf na koti "0" 24,60) za

desetogodišnji niz (01.01.1990 – 31.12.1999 god.).

Dati podaci ukazuju da vodostaj Morače na pomenutoj stanici, koja je odmah nizvodno od

predmetnih terena ide i preko 36 m.n.v. (36.62). Kako su kote predmetnih terena (dalje od

ivice korita Morače za 5-10 m ) oko 45 m.n.m., to znači da je nivo podzemnih voda u

predmetnim terenima ispod površine terena i pri maksimalnim vodostajima 5-8m.

Inţenjersko-geološke odlike terena - zrnasti sedimenti su uglavnom karbonatnog porijekla. Ti

sedimenti su djelimično vezani takođe karbonatnim vezivom. Ta vezivnost je izraţena u

nadizdanskoj zoni i naročito u zoni kvašenja površinskim vodama i vodama rijeke Morače u

bokovima njenog korita. Duţ korita Morače postoje potkopine sa površinom ulaza

(paralelnog sa vodotokom) od preko 10 m2 i natkrilene površine od preko 30-50m2.

Kvartarni zrnasti sedimenti su se tokom taloţenja fino sortirali, postepeno slegli i naknadno

manje ili više cementovali, negdje čineći prave konglomerate. Teren koji izgrađuju ovi

sedimenti su skoro ravni, sa nagibom ispod 100 (izuzimajući one neposredno pored ivice korita

Morače i same bokove tog korita). Ovakav nagib teren čini stabilnim.

Dobra sortiranost, slegnutost i nekad manje ili više cementovanost ovih zrnastih sedimenata

čini terene koje izgrađuju znatne nosivosti koja u nekim lokacijama moţe da ide i preko 500

kNm2 ( 5 kg/cm2 ).

maksimalni proticaj u m3/s maksimalni vodostaj u m.n.v Primjedba

godina dan i mjesec proticaj godina dan i mjesec vodostaj

1990 11.dec 1006 1990 11.dec 32,26 1. Maksimalni proticaj

1991 17.nov 1588 1991 17.nov 35,4o prati maksimalan

1992 18.okt 1728 1992 18.okt 35,8o vodostaj

1993 6.nov 1374 1993 6.nov 34,68

1994 13.apr 1709 1994 13.apr 35,78 2. Maksimalni vodostaj

1995 27.dec 1728 1995 27.dec 35,84 u desetogodišnjem

1996 3.apr 1044 1996 3.apr 35,42 periodu od 01.01.1990

1997 11.nov 697 1997 11.nov 31,8o do 31.12.1999. je

1998 14.sep 1042 1998 14.sep 35,44 36,62 m.n.v. na

1999 17.dec 1981 1999 17.dec 36,62 V.S." Podgorica"



Specifična električna otpornost zrnastih sedimenata varira u zavisnosti od vlaţnosti i ide od

1000 Ω metara (kad su sa vodom) pa čak do 7500 Ω metara (u nadizdanskoj zoni).

Brzine prostiranja uzduţnih seizmičkih talasa Vp ide od 1400-3400 m/s, a poprečnih Vs ide od

400-1000 m/s.

Navedeni podaci o nosivosti terena predmetne lokacije, podaci o geodeklizičnom otporu i

prostiranju longitudinalnih (Vp) i transverzalnih (Vs) talasa su dati na osnovu podataka do

kojih se došlo dosadašnjim ispitivanjima istih i sličnih stijena terena unutar GUP-a Podgorice, a

ne i teren UP „Stara varoši“. Ovo znači da za naredne faze urbanizacije, projektovanja i

građenja treba izvršiti adekvatna ispitivanja i istraţivanja, jer treba imati u vidu da su

dosadašnja istraţivanja ukazala na prisustvo kaverni unutar terena Zetske ravnice izgrađenih

od kvartarnih, glacio fluvijalnih zrnastih sedimenata.

Stepen seizmičkog intenziteta

Sa makroseizmičkog stanovišta Podgorica se nalazi u okviru prostora sa vrlo izraţenom

seizmičkom aktivnošću. Prema Seizmološkoj karti SFRJ, u razmjeri 1:1000000, gradsko područje

je obuhvaćeno 8ºMCS skale, kao maksimalnog intenziteta očekivanog zemljotresa za

povratni period od 100 godina, sa vjerovatnosću pojave 63%.

Kompleksna istraţivanja i analize, sprovedeni poslije zemljotresa od 15. aprila 1979. godine,

omogućili su izradu Seizmičke mikroreonizacije gradskog područja i Studije o povredljivosti

objekata i infrastrukture, radjenih za potrebe Revizije GUP-a.

Seizmički hazard za ovaj prostor odnosi se na dva karakteristična modela terena

konglomeratisane terase, tj. za model C1 gdje je debljina sedimenata površinskog sloja (do

podine) manja od 35 m, i model B3 gdje je ta debljina veća od 35 m. Dobijeni parametri su

sledeći:

- koeficijent seizmičnosti Ks 0,045 - 0,079

- koeficijent dinamičnosti Kd 1,00 >Kd > 0,47 (1,00 >Kd > 0,33)

- ubrzanje tla Qmax(q) 0,178 - 0,288

- intenzitet u I (MCS) 80 i 90 MCS

Hidrološke karakteristike Rijeka Morača je uz Ribnicu glavni vodotok od interesa za grad. Oba vodotoka se odlikuju

dubokim koritom kanjonskog tipa sa obalama visokim od 15 m (Ribnica) do 18 m (Morača).

Njihove vode karakteriše izraţena erozivna aktivnost, što se manifestuje postojanjem niza

potkapina različitih dimenzija. Ovaj fenomen doprinosi specifičnom izgledu i atraktivnosti

rječnih korita, ali istovremeno nameće potrebu paţljivog tretmana podlokanih odsjeka,

obzirom na latentno prisutnu opasnost urušavanja njihovih najisturenijih djelova.

U oba vodotoka zabiljeţene su pojave zagadjenja vode.

Klimatske karakteristike Urbano područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog

mora. Zime su blage, sa rijetkim pojavama mrazeva, dok su ljeta ţarka i suva.

Izrazito velike mikroklimatske razlike unutar gradskog područja ne mogu se očekivati s obzirom

na relativnu topografsku ujednačenost i ne tako velike i guste komplekse visoke gradnje.

Temperatura vazduha

U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5ºC. Prosječno najhladniji

mjesec je januar sa 5ºC, a najtopliji jul sa 26,7ºC.

Maritimni uticaj mora ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća za 2,1ºC, sa blaţim temperaturnim

prelazima zime u ljeto, od ljeta u zimu.

U toku vegetacionog perioda (april - septembar) prosječna temperatura vazduha iznosi

21,8ºC, dok se srednje dnevne temperature iznad 14ºC, javljaju od aprila do oktobra.

Srednji vremenski period u kome je potrebno grijanje stambenih i radnih prostorija proteţe se

od 10 novembra do 30 marta, u ukupnom trajanju od 142 dana.

Vlaţnost vazduha

Prosječna relativna vlaţnost vazduha iznosi 63,6%, sa max od 77,2% u novembru i min od

49,4% u julu. Tokom vegetacionog perioda, prosječna relativna vlaţnost vazduha je 56,7%.



Osunčanje, oblačnost i padavine

Srednja godišnja suma osunčanja iznosi 2.456 časova. Najsunčaniji mjesec je jul sa 344,1, a

najkraće osunčanje ima decembar sa 93,0 časova. U vegetacionom periodu osunčanje traje

1.658 časova.

Godišnji tok oblačnosti ima prosječnu vrijednost od 5,2 desetina pokrivenosti neba. Najveća

oblačnost je u novembru 7,0, a najmanja u avgustu 2,8. Prosječna vrijednost oblačnosti u

vegetacionom periodu je 4,3.

Srednji prosjek padavina iznosi 1.692 mm godišnje, sa maximumom od 248,4 mm, u decembru

i minimumom od 42,0 mm, u julu. Padavinski reţim odslikava neravnomjernost raspodjele po

mjesecima, uz razvijanje ljetnjih lokalnih depresija sa nepogodama i pljuskovima. Vegetacioni

period ima 499,1 mm padavina ili 20,6 % od srednje godišnje količine.

Period javljanja snijeţnih padavina traje od novembra do marta, sa prosječnim trajanjem od

5,4 dana, a snijeg se rijetko zadrţava duţe od jednog dana.

Pojave magle, grmljavine i grada

Prosječna godišnja pojava magle iznosi 9 dana, sa ekstremima od 1 do 16 dana. Period

javljanja magle traje od oktobra do juna, sa najčešćom pojavom u decembru i januaru (po

2,6 dana).

Nepogode (grmljavine) javljaju se u toku godine prosječno 53,7 dana, sa maximumom od 7,7

dana, u junu i minimumom od 1,9 dana, u januaru.

Pojava grada registruje se u svega 0,9 dana prosječno godišnje, sa zabiljeţenim

maksimumom od 4 dana.

Vjetrovi

Učestanost vjetrova i tišina izraţena je u promilima, pri čemu je ukupan zbir vjetrova iz svih

pravaca i tišina uzet kao 1000 ‰.

Najveću učestalost javljanja ima sjeverni vjetar sa 227 ‰, a najmanju istočni sa 6 ‰. Sjeverni

vjetar se najčešće javlja ljeti, a najredje u proljeće.

Tišine ukupno traju 380 ‰, sa najvećom učestalošću u decembru, a najmanjom u julu.

Najveću srednju brzinu godišnje ima sjeveroistočni vjetar (6,2 m/sec), koji najveću vrijednost

biljeţi tokom zime (prosječno 8,9 m/sec.).

Maksimalna brzina vjetra od 34,8 m/sec. (125,3 km/čas i pritisak od 75,7 kg/m2) zabiljeţena je

kod sjevernog vjetra. Jaki vjetrovi su najčešći u zimskom periodu sa prosječno 20,8 dana, a

najređi ljeti sa 10,8 dana. Tokom vegetacionog perioda jaki vjetrovi se javljaju prosječno 22,1

dan.

Sumarna ocjena klimatskih prilika Maritivni uticaj Jadranskog mora ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća sa blagim prelazima

zime u ljeto i ljeta u zimu. Padavine su izraţene u zimu i jesen, dok su ljeta ţarka uz povremene

ljetnje nepogode i pljuskove. Naročito se uočavaju nepovoljne pojave jakih vjetrova zimi i

visoke temperature ljeti kao i padavine koje se za kratak vremenski period spuste na teren.

Srednji vremenski period u kome je potrebno grijati prostorije proteţe se od 10. novembra do

30. marta, u ukupnom trajanju 142 dana.

Na osnovu navedenih podataka moţe se zaključiti da su u većem dijelu godine klimatski

uslovi povoljni.

U procesu projektovanja, a imajući u vidu evidentne činjenice, voditi računa o orijentaciji,

formi i obliku planiranih objekata, rasporedu prostorija, proporciji, dispoziciji i broju otvora i dr.

Podobnost terena za urbanizaciju Prema karti podobnosti terena za urbanizaciju, (1:5.000) radjenoj za potrebe Revizije GUP-a,

ovaj prostor svrstan je u I kategoriju.

Geološku gradju ovog terena čine šljunkovi i pjeskovi neravnomjernog granulometrijskog

sastava i promjenljivog stepena vezivosti. Nekada su to posve nevezani sedimenti a nekada

su pravi konglomerati, prektično nestišljivi. Konglomerati se drţe ne samo u vertikalnim

odsjecima već i u potkopinama i svodovima.



Navedene litološke strukture karakteriše dobra vodopropustljivost, a dubina izdani podzemne

vode svuda je veća od 4 m, od nivoa terena.

Nosivost terena kreće se od 300 - 500 kN/m2. Zbog neizraţenih nagiba, čitav prostor spada u

kategoriju stabilnih terena.

Podobnost terena za gradnju prikazana je na grafičkom prilogu - 04 «Inženjersko–geološke

karakteristrike terena - Izvod iz GUP-a Titograda«.

2.2 ANALIZA PODRUĈJA PLANA

2.2.1 ANALIZE POSTOJEĆEG STANJA NAMJENA I KAPACITETA

Stara varoš reprezentuje arhitektonsku baštinu jedinog preostalog dijela nekadašnje znatno

prostranije srednjovjekovne varoši. Takođe, predstavlja značajnu i vrijednu arhitektonsko –

ambijentalnu cjelinu Glavnog grada Podgorice.

Za predmetni prostor, za koje je prethodnim planskim dokumentima planirano očuvanje i

obnova autentične stambene arhitekture uz mogućnost razvoja kompatibilnih djelatnosti (u

prvom redu aktiviranje zaboravljene zanatske djelatnosti, kao i razvoj različitih vidova male

privrede) i uspostavljanja kulturnih aktivnosti, moţe se reći da realizacija nije slijedila planerska

opredeljenja.

Do obnove očuvanih autentičnih zgrada stambene arhitekture nije došlo i one se sada

nalaze u ruševnom stanju. Na objektima za koje je evidentirano da su degradirani, unošenjem

neadekvatnih elemenata koji su od uticaja na arhitekturu i ambijent, nijesu preduzimane

intervencije na poboljšanju stanja. Naprotiv, u poslednjih šesnaest godina, njihov broj je

porastao i nastupile su još krupnije transformacije, u pogledu gabarita, oblika i forme, koje su

od ključnog uticaja na devastaciju arhitektonskih i ambijentalnih vrijednosti prostora.

Planirana obnova i uspostavljanje kulturnih sadrţaja, na lokacijama uz bedeme Podgrada i

Tablje, nije realizovana.

Potencijal za turističku djelatnost grada kroz revitalizaciju ambijentalne cjeline Stare varoši a

kojim bi se formirao osnov za razvoj komplementarnih djelatnosti male privrede i zanatstva,

nije iskorišćen.

Na području Stare varoši dominantno je individualno porodično stanovanje, gdje je čest

primjer da u okviru jednog domaćinstva ţivi više generacija. Posljedica takvog načina ţivota

je to da se na jednoj parceli nalazi više objekata namjenjenih stanovanju i da su gabariti

objekata premašili sve urbanističke parametre koji definišu zdravo i udobno stanovanje. Sve

ovo rezultira nizom problema u funkcionisanju urbanog sistema.

U prizemljima stambenih objekata uz glavne saobraćajne tokove nalazi se manji broj

lokala preteţno namjenjenih osnovnom snabdjevanju, a rijetko usluţnim djelatnostima. Na

trgu Sahat kule pored Prirodnjačkog muzeja i Zavoda za zaštitu prirode, nalaze se usluţni i

ugostiteljski sadrţaji. Na ovaj način prostor Stare varoši ima centralni trg, kao jasno definisano

mjesto u disperzivnom urbanom tkivu. Uz glavnu saobraćajnicu, ul. Knjaza Nikole,

skoncentrisani su objekti kolektivnog stanovanja, sa trgovinskim i ugostiteljsko-turističkim

sadrţajima.

Pojedine lokacije na kojima je prethodnim Planom predviđena izgradnja objekata nisu

realizovane zbog nezainteresovanosti vlasnika i investitora, nerješenih imovinsko-pravnih

pitanja i sl.

Parcele namjenjene stanovanju su različitih površina i kreću se od 100m² do preko 1000m².



Tabela: Analiza površina katastarskih parcela i objekata namjenjenih stanovanju

broj

parcela

površina

parcela u %

površina

pod

objektima

ukupna

BRGP

m²

parcele manje od 100m2 96 6515 5,2 3909 3909

parcele od 100m2 do 200m2 133 20089 16,0 10045 16071

parcele od 200m2 do 600m2 260 85116 67,9 34047 68093

parcele preko 600m2 17 13622 10,9 3249 8458

ukupno za

područje plana 506 125342 100 51250 96531

Što su parcele manje površine to su njihovi indeksi zauzetost i izgrađenost veći. Naime,

parcele manjih površina su najčešće potpuno pokrivene objektom, dok je na većim uz

objekat formirana okućnica, na kojoj se gaji voće, povrće i cvijeće. Primetno je nastojanje da

se na parceli ostvari i parkiranje vozila, rijetko u vidu pomoćnog objekta - garaţe, već u okviru

proširenog horizontalnog gabarita osnovne zgrade nad kojim je formirana etaţa sprata

namjenjena stanovanju.

Pored objekata tradicionalne arhitekture, među kojima nije jasno izdiferencirana razlika

između originalnih - autentičnih i onih poznije izvedenih po uzoru na autentične (obrađivač

ovog Plana nije imao uvid u dokumentacionu osnovu graditeljskog nasljeđa koja je 1987.

godine rađena za prvi planski dokument), graditeljski fond je obogaćen objektima novije

arhitekture individualnog stanovanja bez posebnih stilskih karakteristika. Objekti su različitog

arhitektonskog rukopisa, od karakterističnog tradicionalnog (svedene pravougaone osnove,

prizemni, završeni krovom na dvije vode plitkog nagiba sa krovnim pokrivačem od kanalice,

zidani u kamenu) do savremenog sa kombinacijiom brojnih arhitektonskih elemenata (krupni

po gabaritu, nepravilnog oblika i izlomljenih formi, završeni etaţama potkrovlja u okviru kojih

su otvori prozora i vrata, kao i terasa, građeni od opeka i betonskih blokova završene

obradem u malteru. Preteţna spratnosti je P+1 ali ima objekata i do P+4.



U posljednjih desetak godina formirana je nova tipologija objekata, moţe se reći strana i

brojnim primjerima suprotstavljena karakterističnoj tradicionalnoj arhitekturi. Naime, izgrađeni

objekti su krupnih gabarita, suprotno proporcijskim karakteristikama tradicionalne arhitekture;

odnos duţine i širine osnove je izvan modulske proporcije, spratnosti tri (P+1+Pk, P+2) i više

etaţa i završeni krovovima na dvije vode strmog nagiba u okviru kojeg je potkrovlje.

Za prostor Stare varoši etaţe potkrovlja predstavljaju atipičan, reklo bi se strani arhitektonski

element, koji je od uticaja ne samo na arhitekturu već i na ambijent varoši.

Postojeće saobraćajnice, trasirane u vrijeme formiranja varoši, zadrţane su i predstavljaju

osnovni element urbane matrice. S obzirom na njihovu profilaciju, sa aspekta savremenog

korišćenja motorizovanih vozila neadekvatnog su profila, trpe snaţan pritisak novoizgrađenih i

postojećih objekata koji se direktno priključuju sa obje strane. Na pojedinim mjestima formirao

se veći broj objekata koji na ulicu izlaze preko neregulisanih pristupa. Ulice su promjenljivog

profila, bez trotoara i regulisanih isključenja.

Komunalna infrastruktura je provedena u najvećem dijelu naselja, ali sva domaćinstva još

nijesu izvršila priključenje na istu.



Opštu sliku ostvarenih kapaciteta Stare varoši u pogledu namjene površina ilustruju sljedeći

parametri:

namjena površina

površina

m²

% u odnosu

na obuhvat

UP-Povr. za pejz uredj - NZP 25137 11,0

UP-Povr. za pejz uredj - PUJ 9768 4,3

UP-Povr. za pejz uredj - PUO 338 0,1

UP-Povr. za pejz uredj - UZP 16260 7,1

UP-Povr. za centralne djelatnost -CD 2087 0,9

UP-Povr. za kulture - K 1066 0,5

UP-Povr. za mješovite namjene - MN 1642 0,7

UP-Povr. za sport i rekreaciju - SR 459 0,2

UP-Povr. za stanovanje –SMG 12828 5,6

UP-Povr. za stanovanje -SS 124506 54,3

UP-Povr. za stanovanje -SV 836 0,4

UP-Povr. za verske objekte - VO 1131 0,5

UP-Površinske vode - VPŠ 32948 14,4

UP-Ostale prirodne površine - OP 8470 3,7

- Površina zahvata 255571 m2

- Ukupna površina prizemlja 61646 m2

- Ukupna razvijena površina BRGP 101825 m2

- Ukupna površina stanovanja 93055 m2

- Ukupna površina djelatnosti 8770 m2

- Broj stambenih jedinica 1240

- Broj stanovnika 3722

- Bruto gustina naseljenosti st/ha 145.6 st/ha

- Indeks zauzetosti zemljišta 0.4

- Indeks izgrađenosti zemljišta 0.7

Na osnovu stvarnih kapaciteta naseljenosti Stara varoš se po tipu gustine naseljenosti svrstava

u naselje srednje gustine (120-150 st/ha).

Postojeće stanje namjene površina prikazano je na grafičkom prilogu - 05 «Stanje fizičkih

struktura i namjene površina«.

2.3 ANALIZE POSTOJEĆIH FIZIČKIH STRUKTURA I OBJEKATA INFRASTRUKTURE

Na osnovu priloţene reambulacije – aţuriranog topografsko–katastarskog stanja K. O.

Podgorica III, u razmjeri 1:1000, koja je urađena od strane “Geoengineering“ d.o.o.

Podgorica, od maja 2010. godine, koja je obrađivaču dostavljena posredstvom Agencije za

izgradnju i razvoj Podgorice d.o.o., novembra 2010. godine, radni tim obrađivača Plana je

obavio snimanje postojećeg građevinskog fonda prostora UP-a, uvid u stanje fizičkih struktura

prema evidenciji Uprave za nekretnine, razgovor sa stanovnicima i njihovo anketiranje.

Ukupno je registrovano izgrađenih 1060 objekata, bez obzira na namjenu, veličinu i stanje.

Prema namjeni za centralne djelatnosti izgrađeno je 3, mješovite namjene 2, objekata

stanovanja je 986 dok je ostalih objekata evidentirano 69.

Dominantna namjena objekata je stambena.



Za predmetni prostor od posebnog interesa za Plan je bilo evidentirati spratnost objekata.

Analiza pokazuje sljedeće rezultate:

ZONA spratnost broj objekata

br. obj. % u

odnosu na zonu

br. obj. % u odnosu

na cio plan

A P 130 75

A P+1 41 24

A P+2 1 1

A P+2 i više 1 1

A 173 100 16

B P 70 64

B P+1 32 29

B P+2 4 4

B P+2 i više 4 4

B 110 100 10

C P 131 66

C P+1 58 29

C P+2 9 5

C P+2 i više 1 1

C 199 100 19

D P 207 79

D P+1 50 19

D P+2 4 2

D 261 100 25

E P 126 80

E P+1 28 18

E P+2 4 3

E 158 100 15

F P 121 76

F P+1 28 18

F P+2 4 3

F P+2 i više 6 4

F 159 100 15

Dominantnu karakteristiku formiraju objekti prizemne spratnosti P = 74% (treba imati u vidu da

među njima dominiraju pomoćni objekti), spratne kuće (P+1), koje čine 22% ukupnog broja.

Po obodu varoši, prema ul. Knjaza Nikole, preovladavaju objekti spratnosti P+2 sa izuzetcima

spratnosti P+2 i P+3.

BONITET – ocjena stanja fizičkih struktura

Objekti su prema bonitetu svrstani u 4 kategorije i to:

ruševine u koje spadaju ruševni objekti (sa očuvanim zidovima u gotovo punoj visni,

djelimično ili potpuno urušenih međuspratnih konstrukcija i krova) i ruševni ostaci

građevina (najčešće ostaci horizontalnog gabarita građevine u visini temeljne zone do

max cca 1,5m);

loši objekti - djelimično očuvani objekti (sa krovnom konstrukcijom ali zbog

neodrţavanja u lošem stanju ili zapušteni);



objekti srednjeg boniteta (rekonstruisani nakon zemljotresa 1979. g. i odrţavani);

objekti dobrog boniteta (rekonstruisani ili izgrađeni u poslednjih desetak godina).

bonitet br objekata P objekata BRGP u %

ruševine 11 1033 1803 1

loši objekti 264 9415 12987 25

objekti srednjeg boniteta 417 22640 35119 39

objekti dobrog boniteta 372 29127 50164 35

Stepen očuvanosti fonda je različit i kreće se od ruševina do objekata koji su u dobrom stanju.

Ruševina ima 11 (1%), a objekata u lošem stanju je 264 (25%) što predstvalja četvrtinu ukupno

izgrađenog fonda. U srednjem stanju je 417 (39%), a u dobrom stanju očuvanosti je 372 (35%).

Postojeće stanje fizičkih struktura prikazano je na grafičkom prilogu - 06 «Stanje fizičkih

struktura«.

VALORIZACIJA

Za potrebe izrade ovog Plana nije obavljena revalorizacija kulturnih vrijednosti zaštićenih i

potencijalnih nepokretnih kulturnih dobara Stare varoši, tj. arhitektonskog nasljeđa. Takođe,

nijesu izdate konzervatorske smernice, od strane nadleţne stručne Sluţbe zaštite kulturnih

dobara.

Na osnovu podataka DUP-a i UP-a Stare varoši (1994. godine) i prema Projektnom zadatku, a

prema rezultatima stanja na terenu, ovim Planom definisane su parcele kulturnih dobara

(registrovanih i evidentiranih) i njihove neposredne okoline (tzv. zaštićena okolina), područja

visoke ambijentalne vrijednosti (ambijent Starodoganjske i Osmanagića dţamije) i

ambijentalno vrijedne ulice (Ulica G. Radonjića, Ulica R. Jovanovića, Ulica J. Nikolića, Ulica

Petra Prlje, Ulica Keše Đurovića), kao i zone arheoloških istraţivanja.

Valorizacija fizičkih struktura prikazana je na grafičkom prilogu - 06 «Valorizacija«.

Tablerni pregled vrijednovanja fizičkih struktura

valorizacija broj objekata u % BRGP %

Kulturno dobro 13 1 1546 2

Ambijentalno značajan 70 7 5723 9

Usklađen sa ambijentom 30 3 2675 4

Novije arhitekture neutralan 605 58 32188 51

Novije arhitekture neusklađen 308 30 19530 31

Ruševine 10 1 1033 2



kulturna dobra i autentične arhitektonsko-ambijentalne cjeline

autentični arhitektonski detalji

Primjeri novje arhitektureusklađene s ambijentom



Reperi i vizure

Prostor Stare varoši je bogat atraktivnim ambijentima i pozicijama sa kojih se otvaraju duboke,

raznolike i dinamične vizure. Moglo bi se reći da svaka pozicija u naselju predstavlja tačku

zanimljive i jedinstvene vizure, pa tako i doţivljaja. Ipak, u tom mnoštvu moguće je izdvojiti

nekoliko najznačajnijih tačaka i repera.

Sa svih pozicija u gradu najviše paţnje privlači Sahat kula koja je ujedno glavni reperi i simboli

grada. Visoka je 16m i sagledava se sa velikog broja pozicija u gradu, naročito na potezu od

Nove ka Staroj varoši. Drugi značajani reperi, koji dominiraju u silueti grada su minareti

Starodoganjske i Osmanagića dţamije. Duţinom ulica u kojima se nalaze i obodnih ulica

pruţa se pogled ka minaretima. Od strane obale Morače i Nove varoši dominiraju ostaci

srednjovjekovnih zidina naselja.

Postoji veliki broj tačaka u gradu koje nijesu usmjerene ka nekom pojedinačnom objektu već

ka panorami grada, zanimljivoj arhitektonskoj grupaciji, zaokruţenom ambijentu, bilo

prirodnom, bilo izgrađenom. Takva mjesta su najbrojnija i odnose se na mikro - ambijente,

pojedinačne motive (kapiju, lijepo drvo, cvjetni ansambl, ulično proširenje, ...) ili vizure ka

prirodnom okruţenju (ka rijekama Ribnici i Morači, ka Ljuboviću).

Od naročitog je značaja grupa vizura na građevine koje svojim fizičkim karakteristikama

remete skladnu sliku grada ili gradskog ambijenta. Ovo se moţe odnositi na građevinu u

cjelini (koje svojom visinom prekidaju vizure a nalaze se u središtu bloka ili u uličnom nizu) ili,

što je češći slučaj, na neku dogradnju ili detalj (obrada fasade, poloţaj i proporcije kao i oblik

krova ili viđenice, balkon, ograda i sl.). Postoji prilično veliki broj objekata koji posjeduju neku

arhitektonsku i /ili ambijentalnu negativnost.

Na kraju, treba dodati da mreţa kablova (nadzemna elektro-mreţa) u čitavom gradu remeti

sagledavanje prostornih sekvenci i slike varoši.

Materijali i konstrukcije

Autentični tradicionalni objekti zidani su u kamenu a drvo i čatma su rjeđe korišćeni. Za

objekte iz nešto mlađeg perioda karakteristična je opeka, a u poslednje vrijeme sve više je

prisutna gradnja u betonu i šljako-betonskih blokova. No i pored toga zidovi u kamenu ili

obloţeni kamenom (u posljedenje vrijeme kamenim pločama) su najviše zastupljeni, javljaju

se kod polovine objekata. Opeka se srijeće kod 12%, a šljako-betonski blokovi i betonski zidovi

kod 25% objekata. Zanemarujući je procenat objekata koji su od drveta, metala i drugih

materijala. Upotreba drugih materijala je karakteristična za pomoćne objekte.

Za međuspratne konstrukcije koristi se materijal koji odgovara materijalu zidova i to drvene

međuspratne konstrukcije za objekte zidane u kamenu, što je rijetko prisutno, odnosno

armirano-betonske konstrukcije kod objekata masivnog zidanja od opeke ili sa ispunom od

šljako-betonskih ili opekarskih blokova.

Krovovi su preteţno građeni od drveta sa krovnim pokrivačem od ćeramide (kanalice). U

slučejavima kada se objekti završavaju etaţom potkrovlja krovna konstrukcija je

armiranobetonska.

Krovni pokrivač od ćeramide moţe se smatrati tradicionalnim i autentičnim, ali se on zadrţao

samo na 40% objekata dok je na ostalima zamijenjen. Na 35% objekata pokrivač je od



crijepa (mediteran ili ravan ţljebljen), a na 19% mješovit ili neadekvatnog materijala, kao što

su lim, salonit i slično. Oko 6% objekata završeno je ravnom armiranobetonskom pločom. Kod

višespratnica završetak objekata je izveden kao neprohodan ravan krov.

Obrada fasada tradicionalnog rješenja bila je u kamenu, sa odgovarajućom obradom

spojnica, tzv. fugovanjem. Međutim, ovaj način obrade zamjenjen je malterisanom fasadom

koja se javlja na čak 90% objekata. Tradicionalna fasada od kamena zadrţana je na samo

2,8% objekata, pa se moţe smatrati da je ovaj način obrade skoro napušten. Ovo se moţe

objasniti i time da je način zidanja u kamenu sporiji i skuplji tako da su prilikom obnove zgrada

vlasnici pribegavali brţem i jeftinijem načinu gradnje, a to je bilo zidanje opekom ili beton u

kombinaciji s opekom a potom obrada fasade malterisanjem. Kamena fasada u kombinaciji

sa malterisanom javlja se na 4,5% objekata, dok je na 2,6% objekata fasada izvedena od

fasadne opeke, betona i drugih materijala.

Devastacije

Ĉesto mimo odobrene projektne dokumentacije, ne rijetko i bez nje, izvodili su se radovi na

rekonstrukciji i izgradnji objekata tako da se objektima povećao gabarit (horizontalni,

vertikalni ili horizontalni i vertikalni). Ove intervencije, kao reakcija na potrebu za većim i

komfornijim uslovima stanovanja, izvedene su na način da su objekti dograđivani (najčešće u

širini trakta osnovne zgrade), nadograđivani (etaţom sprata i/ili potkrovlja), razdvajani po

etaţama (formiranjem stepeništa uz fasadu do visine prvog sprata pa i potkrovlja),

preoblikovani uvođenjem arhitektonskih elemenata terase, formiranjem novih otvora vrata i

prozora, mjenjanjem proporcija otvora, preoblikovanjem rješenja krova i otvora u krovu i dr.

Na ovaj način izvedeni radovi povjereni nestručnim građevinskim operativama, a najčešće i

u sopstvenoj organizaciji vlasnika, imaju za rezultat brojne nepravilnosti koje se sagledavaju u

oblikovanju, stilskoj neusaglašenosti, kao i loše odabranim i korišćenim materijalima.

Bespravni i nestručno izvedeni radovi, kao i nedovoljno provedena kontrola od strane

nadleţnih institucija imaju za posljedicu brojne slučajeve devastacije kako samih objekata

tako i njihovog neposrednog okruţenja što je od uticaja i na ambijent. Devastiranim

objektima označeni su objekti djelimično očuvane autentične arhitekture na kojima su

izvedene intervencije koje nisu u duhu tradicionalne arhitekture, tj. neusklađene su, kao i

objekti novije arhitekture sa stilskim obiljeţjima koja konkurišu, pa čak i ugroţavaju arhitekturu

i/ili ambijent naselja. Na osnovu valorizacije ambijentalno-arhitektonsko neusklađenih

objekata ima oko trećine od ukupno izgrađenih.

Vrijeme izgradnje utvrđeno anketiranjem potvrđuje da je starostna struktura objekata

poremećena, a posebno izvedenim nadogradnjama i dogradnjama u poslednjih deset

godina.

Primjeri novje arhitekture neusklađene s ambijentom



INTERVENCIJE

Stara varoš je, u poslednjih deset godina, izloţena negativnim trendovima brze i ambiciozne

nove gradnje, vrlo izraţene na prostoru centralnih zona grada. Istovremeno se u njenu

obnovu i rekonstrukciju dosta uloţilo u pogledu infrastrukturnog opremanja. Međutim kada je

u pitanju privatno vlasništvo evidentno je povećanje stamebnih kapaciteta, brojnim

dogradnjama i nadogradnjama.

Imajući u vidu stepen neusaglašenosti i ugroţenosti, kako autentične tako i savremene

neutralne arhitekture, kao moguće rješenje nameću se intervencije rekonstrukcije, koje su

prioritetne za vrijedne pojedinačne građevine i komplekse koji su u ruševnom stanju ili

potpuno preoblikovani. Uklanjanje negativnosti zauzimaj značajno mjesto u intervencijama i

podrazumjeva uklanjanje negativnosti nastalih bespravno i/ili nestručno izvedenim radovima

(narušena horizonatalna i visinska regulacija), tj. vizuelnu sanaciju narušenih elemenata

tradicionalne urbane i arhitektonske tipologije.

Izgradnja na prostoru Stare varoši podrazumjeva obnovu urbanističke matrice i to na osnovu:

rektifikacije savremene katastarske podloge i starih katastarskih mapa s kraja XIX i

početka XX vijeka, fotodokumentacije, starih razglednica i drugog relevantnog

dokumentacionog materijala;

sačuvanih materijalnih podataka na terenu (ostataka dijelova građevine);

principa urbanizacije prostora u pogledu poštovanja stečenih urbanističkih prava

susjeda (vizura, osunčanja, provjetrenosti i dr.)

Intervencije br.objekata % BRGP %

adaptacija 282 23 20412 14

odrţavanje 126 10 15795 11

rekonstrukcija autentične arhitekture 83 7 11303 8

rekonstrukcija novije arh. u neskladu 339 28 37629 26

rušenje 253 21 11483 8

planirani objekti 135 11 50554 34

Plan intervencija prikazan je na grafičkom prilogu 08A, 08B «Plan mjera, uslova i režima

zaštite«.

S obzirom na iskazanu potrebu za obnovom arhitektonskih i ambijentalnih vrijednosti

predmetnog prostora, na jednoj strani, kao i formiranjem novih kapaciteta stanovanja sa

poslovanjem (mješovite namjene) i radikalnom rekonstrukcijom objekata mješovite namjene

uz ulicu Knjaza Nikole ovim Planom analizirani su potencijali daljeg razvoja predmetenog

prostora.



2.3.1 SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA

Područje zahvata Plana ograničeno je sa sjevera rijekom Ribnicom do ulice Kralja Nikole (ul.

Braće Zlatičana i ul. Ilije Milačića) sa istoka ulicom Kralja Nikole (ul. Braće Zlatičana i ul. Ilije

Milačića). Sa juţne strane područje je ograničeno ul. Petra Prlje, ul. Ljubović i dijelom ul. Juţni

Bulevar. Prostor tangira sa juţne strane dio saobraćajnice GUP-om definisana kao segment II

transferzale (Juţni bulevar) koja ima rang gradske magistrale i koja povezuje drugi dio grada

sa autobuskom i ţeljezničkom stanicom. Granica sa zapadne strane je rijeka Morača.

Poprečni profili obodnih ulica ostaju nepromijenjeni, opremljene su atmosferskom

kanalizacijom, rasvjetom i saobraćajnom signalizacijom. Sve saobraćajnice su sa kvalitetnim

asfaltnim zastorom.

Prostor u cjelini karakterišu saobraćajni problemi karakteristični za gradove sa znatno većim

stepenom motorizacije. Mreţa saobraćajnica formirana je uz strogo poštovanje nasljeđene

strukture javnih komunikacija formiranih paralelno sa formiranjem naselja. Neizgrađenost

saobraćajne infrastrukture uzrok je smetnji u funkcionisanju saobraćaja i sa negativnim

uticajem je na sve gradske funkcije. Mješovit saobraćaj (pješački i motorni) se odvija kolsko

pješačkim uicama koje su prostorno ograničene bilo objektima bilo zidanim ogradama. Pošto

se radi o nasljeđenoj urbanoj matrici, koja je do današnjih dana očuvana, ulice su uske. Zastor

ulica je uglavnom od asfalta. Mreţa internih saobraćajnica omogućava pristup objektima kao

i vezu sa postojećim ulicama Gojka Radonjića i Petra Prlje koja se uključuje na ul. Kralja Nikole

(ul.Braće Zlatičana i ul. Ilije Milačića).

Mreţa ulica unutar zone, ambijentalno izuzetno vrijednih, je neizgrađena, sa zastorom od

asfalta i neriješenim odvodnjavanjem. Širine ulica su nedovoljne za dvosmjerni saobraćaj koji

se njima odvija.

Organizovan prostor za saobraćaj u mirovanju je parking na dijelu uz ulicu “C” koja je

povezana sa ulicom Kralja Nikole(Ilije Milačića) (54 parking mjesta). Ostalo parkiranje se vrši u

dvorištima objekata na individualnim parcelama, na proširenjima duţ kolsko pješačkih ulica i

na neizgrađenim i slobodnim površinama.

Pješački i biciklistički saobraćaj se odvija trotoarima i pješačko-kolskim saobraćajnicama.

Samostalnih biciklističkih i pješačkih staza nema.

Javni gradski prevoz se odvija ulicom Kralja Nikole koja prolazi obodom zone i u njenom profilu

se nalaze stajališta za autobuse.

2.3.2 HIDROTEHNIĈKA INFRASTRUKTURA

Vodovod

Na osnovu obezbijeđenih katastara, instalacija vodovoda od nadleţnog javnog preduzeća,

prostor zahvata UP-a pokriven je vodovodnom mreţom počevši od profila Ø32mm do profila

Ø300mm u ulici Kralja Nikole.

Na prostoru obuhvata Plana postoji niz cjevovoda manjih profila sa kojih se postojeći objekti

snabdijevaju vodom, a isti nisu značajni za razvoj i širenje mreţe, odnosno snabdijevanje sa

vodom postojećih i novoplaniranih objekata, zbog malih profila, raznorodnosti materijala kao i

godine izgradnje cjevovoda. Cjevovodi su prvenstveno bili namijenjeni za napajanje javnih

česama kako se taj dio gradskog prostora prvobitno i snabdijevao sanitarnom vodom.

U poslednjih 4-5 godina, od strane Glavnog grada u saradnji sa JP Vodovod i kanalizacija,

preduzete su mjere na rekonstrukciji - zamjeni postojeće vodovodne mreţe novom

odgovarajućih profila.



Ovako izgrađena vodovodna mreţa obezbjeđuje kvalitetno snabdijevanje vodom, kako u

sadašnjim uslovima, tako i u perspektivi, odnosno snabdijevanje vodom novoplaniranih i

postojećih objekata.

Kanalisanja otpadnih voda

Prema obezbijeđenom katastru, na prostoru zahvata UP-a postoje izgrađeni ulični kolektori

fekalne kanalizacije duţ većine saobraćajnica na prostoru zahvata. Problem oko prihvata i

odvođenja fekalnih otpadnih voda sa predmetnog dijela prostora uslovio je da se u

poslednjih 4 -5 godina takođe u reţiji Glavnog grada i JP Vodovod i kanalizacija izgradi ulična

mreţa fekalne kanalizacije na većem dijelu prostora zahvata Stare Varoši.

Kolektori duţ ul. Kralja Nikole, Crnogorskih serdara i 8 Marta su glavni kolektori na koje su

usmjereni ulični kanali sa prostora zahvata UP-a »Stara Varoš«.

Atmosferska kanalizacija

Na osnovu obezbijeđenog katastra od JP »Vodovod i kanalizacija» Podgorica, moţe se

konstatovati da najveći dio prostora plana nije pokriven mreţom za prikupljanje i odvođenje

atmosferskih voda, već se odvodnjavanje vrši slivanjem u pravcu rečnih korita i upijanjem u

teren.

Osnovni kolektor atmosferske kanalizacije, izgrađen je duţ Ulice Kralja Nikole koji je jednim

dijelom usmjeren u pravcu korita rijeke Ribnice dok je drugim dijelom usmjeren u pravcu

kolektora duţ Bulevara Crnogorskih serdara sa ispustom u korito rijeke Morače.

Na ostalom dijelu prostora zahvata UP-a nema izgrađenih uličnih kolektora za prikupljanje i

odvođenje atmosferskih voda, a i asfaltirane ulice nisu oivičene ivičnjacima sa trotoarima koji

bi zahtijevali izradu kanala za prikupljanje atmosferskih voda.

2.3.3 ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA

U granicama DUP „STARA VAROŠ” nalaze se elektroenergetski objekti dva naponska nivoa: 10

kV i 1 kV.

Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10kV

Na osnovu podataka dobijenih od EPCG – Elktrodistribucija – Podgorica o postojećem stanju

od elektroenergetskih objekata naponskog nivoa 10 kV (dalekovodi, trafostanice 10/0,4 kV i

njihove 10 kV kablovske veze) unutar granica DUP „STARA VAROŠ” postoje sledeći

elektroenergetski objekti:

Trafostanice 10/0,4kV:

U granicama DUP „STARA VAROŠ” locirano je 3 trafostanice 10/0,4kV ukupne instalisane

snage 1660 kVA:

- MBTS 10/0,4kV 630 kVA “Tećija“

- BTS 10/0,4kV 400 kVA “Brijeg Morače 1“

- MBTS 10/0,4kV 630 kVA “Brijeg Morače 2“

Trafostanice 10/0,4 kV napajaju se iz TS 35/10 kV “Centar, ili iz TS 35/10 kV “Ljubović“ u

zavisnosti od uklopnog stanja.

10kV kablovski vodovi

Veze TS 10/0,4 kV unutra DUP-a sa TS 10/0,4 kV u i izvan DUP-a izvedene su kablovima sledećih

tipova:

IPO-13, 3x95 mm², IPO-13A, 3x150 mm² i XHE 49A,x150mm².



Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 0,4kV

Niskonaponska mreţa je radijalna i podzemna. Priključci objekata su podzemnim kablovima.

Instalacija osvjetljenja duţ saobraćajnica izvedena je ţivinim sijalicama visokog pritiska u

svetiljkama montiranim na lirama okruglih, ţeljeznih, trosegmentnih stubova, uz kablovsko

(podzemno) njihovo napajanje.

Šema povezivanja, trafostanica 10 kV data je na sledećem grafičkom prilogu:

DUP

"Cikovina 2"

"Brijeg Morace 1"

"Brijeg Morace 2"

"Tecija"TS 35/10 kV "Centar"

"Nikic""Metalka"

"St.Varoš 3"

"Sahat Kula"

2.3.4 TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA

Na području koje obuhvata UP “Stara Varoš”, u jednom dijelu postoji izgrađena tk

kanalizacija.

U posmatranoj zoni UP »Stara Varoš«, dominantni operater fiksne telefonije, Crnogorski

Telekom je u poslednjih deset godina, prilikom saniranja smetnji na postojećim tk kablovima,

vršio manje rekonstrukcije i poboljšanja tehnologije građenja tk mreţe. Pretplatnici sa ovog

područja napajaju se sa glavnog telekomunikacionog čvora LC 3 Podgorica, smještenog u

objektu Crnogorskog Telekoma u susjednoj zoni.

Imajući u vidu duţinu pretplatničke petlje – rastojanje od tk čvora do krajnjeg pretplatnika, u

odnosu na nove standarde u pruţanju savremenih tk servisa, kao što su ADSL, IPTV i dr., ovaj

telekomunikacioni čvor je tako lociran da sve pretplatnike iz zone posmatranog UP-a moţe da

snadbijeva navedeninim servisima.

Tk mreţa na obuhvaćenom području urađena je podzemnim kablovima tipa TK 59GM,

provučenim kroz pE i PVC cijevi u tk kanalizaciji, kablovima TK OOV polaganim direktno u

zemlju ili vazdušnim kablovima od postojećih izvoda do pretplatnika.

Ono što predstavlja glavni problem u odrţavanju postojeće tk mreţe jeste postojanje velikog

broja vazdušnih izvoda i vazdušnih kablova, a što je uzrokovano tipom individualnih objekata

u naselju, dvorištima objekata, ogradama, zidovima i sl.

Postojeća tk mreţa, generalno govoreći, nije u zadovoljavajućem stanju.

Na posmatranom području prisutni su signalom mobilne telefonije i sva tri mobilna operatera,

a područje je pokriveno i TV signalom koji ditribuira BBM Montenegro.



2.4 EKONOMSKO - DEMOGRAFSKA ANALIZA

SA TRŢIŠNOM PROJEKCIJOM

Za potrebe izrade ovog Plana urađen je elaborat „Ekonomsko-demografska analiza sa

trţišnom projekcijom za Izmjene i dopune Urbanističkog projekta “Stara varoš”, Podgorica“,

koji je u cjelosti priloţen kao posebna sveska planskog dokumenta.

2.5 ANALIZE POSTOJEĆE PLANSKE DOKUMENTACIJE

2.5.1 ANALIZA POSTOJEĆE PLANSKE DOKUMENTACIJE PODRUĈJA (VIŠEG REDA)

Generalni urbanistički plan Titograda (1957.) dimenzinisan za 45.000 stanovnika, koncipirao je

razvoj grada na tri osnovne cjeline (Stara Varoš, Nova Varoš i Novi dio grada, preko Morače).

Integracija ovih gradskih prostora, jednostavnim produţenjem fiksiranih pravaca saobraćajne

šeme Nove Varoši na zapad i jug, dovela je do krute ortogonalne šeme, širokih pravougaonih

traktova, koja nije vodila dovoljno računa o dragocjenim prirodnim fenomenima rijeka i

vrijednom urbanom nasleđu Stare Varoši. Sa dva ka jugu produţena osovinska pravca (ul.

Slobode i ul. Marka Miljanova današnje ul. Kralja Nikole) razbijeno je jedinstvo njene teritorije, a

bulevarskim profilom od Sat-kule prema lokaciji ţeljezničke stanice (danas ul. Oktobarske

revolucije) uspostavljen je ortogonalni sistem koji je uništio nasljeđenu urbanu matricu čija je

osnovna karakteristika nepravilna i usitnjena struktura.

GUP, prezentiran kao plan gabarita (u razmjeri 1:2500), za obuhvat predmetnog prostora

Stare varoši, predstavljao je regulacionu osnovu za novu gradnju, ne samo pomenutih

saobraćajnica već i objekata Direkcije pošta, tri kolektivne stambene zgrade (paralelno ul.

Petra Prlje) i bloka prizemnih zgrada za individualno stanovanje (paralelno ul. Kralja Nikole).

Ĉitav građevinski fond Stare Varoši (izuzev tvrđave) planom je stavljen van regulacije, a

stanovništvu je ostalo da kroz predviđene etape realizacije plana očekuju rušenje svojih

domova. Plan je učinio još jedan korak ka degradaciji nasleđa, njegovih upotrebnih i humanih

vrijednosti. Iz perioda njegovog sprovođenja datira i ¨potkresivanje¨ dvorišnih zidova u Staroj

Varoši (preduzeto kao mjera özdravljenja¨), što je ozbiljno narušilo integritet cjeline i intimnost

autentične kuće.

GUP-om (1964.) godine, na području od oko 2900 ha za planiranih 85.000 stanovnika, još

određenije je sprovedena ortogonalna šema i doslijedno predviđeno uklanjanje svih

naslijeđenih struktura u Novoj i Staroj Varoši – čije tkivo je, s izuzetkom tvrđave (predviđene za

muzej), tretirano kao praktično neizgrađen prostor.

Obrada ovog plana seţe do nivoa detaljnih planova, razmjere 1:1000, što je omogućilo

realizaciju njegovih fragmenata u precizno i šematizovano predviđenim gabaritima, često na

štetu cjeline i funkcije, ali ne i za prostor Stare Varoši.

Tokom 1970. godine pristupilo se reviziji GUP-a iz 1964. godine, odnosno izradi urbanističkog

programa i novog Generalnog urbanističkog plana Titograda - 1974. godine. Istraţivanja u

društveno-ekonomskom razvoju su postavljena za period planiranja do 1991. godine, a u

prostornom razvoju grada i dugoročnije. Ukupna površina zahvaćene teritorije povećana je

na 8810 ha i predviđenih 140.000 stanovnika (prema cca 55.000 u 1971. godini).

U pogledu tretmana nasljeđa ovaj Plan prekida sa radikalnim idejama i zahvatima na

devastaciji arhitektonskog nasljeđa. U planu zona, već razbijeni segmenti Stare varoši, ostaju

pošteđeni na širem području uz Moraču (područje predmetnog zahvata), i na Draču. Nije

međutim dovoljno jasno da li se kroz uslove zaštite spomenika kulture u ovim zonama, štiti



cjelina stukture (inače namijenjena stanovanju) ili samo pojedinačni objekti spomeničke

vrijednosti.

Na osnovu ovog Plana projektom je definisana trasa produţetka Bulevara Revolucije ispod

Ljubovića i pozicija novog mosta (na djelu trase između Sportskog centra i Konjskog prelaza) –

juţna granica predmetnog zahvata. Ove planirane saobraćajne strukture su realizovane.

Krajem 1989. godine usvojeni su dokumenti Prostornog plana Opštine Titograd (po prvi put u

praksi prostornog planiranja) i Revizije GUP-a Titograda.

Smjernicama GUP-a (1989.) za Staru varoš se predviđa cjelovita revitalizacija zaštićenih

spomenika kulture i ambijentalnih vrijednosti, definišu se mjere sanacije i rekonstrukcije u cilju

funkcionalnog unapređenje područja. Osnovna buduća namjena je stanovanje sa

sadrţajima kulture, zanatstva, ugostiteljstva, turizma.

Gustina naseljenosti 150 stanovnika/ha, 20-30 kuća/ha, sa prosječnom veličinom parcele 300-

450 m², cca 10% površine naselja otpada na javne površine.

Funkcionalno unapređenje obuhvata:

- izgradnju infrastrukturne mreţe

- uređenje jednosmjernog saobraćajana postojećoj mreţi. Obodnu saobraćajnicu grade: ul.

Gojka Radonjića, Špira Mugoše, novo raskršće sa produţetkom Bul. Revolucije, ul. Petra

Prlje do ul. Braće Zlatičanina

- izgradnju manjeg trgovačko-zanatskog centra uz ul. Špira Mugoše sa društvenim i sportsko-

rekreacionim sadrţajima za potrebe stanovnika mjesne zajednice

- oblikovanje istočne fasade područja rekonstrukcijom i dogradnjom objekata zanatsko-

trgovačkog sadrţaja spratnosti P do P+1 (ul. I. Milačića, Trg N. Kovačevića, ul. Braće

Zlatičanina i predio iza pošte).

Urbanističko-arhitektonske intervencije definisane su prema stepenu valorizacije nasljeđa, a u

zavisnosti od kulturno – ambijentalnog značaja područja.

Spomenici kulture (registrovani, evidentirani)

se konzervatorski prezentiraju i dobijaju društveno-kulturnu namjenu. Stari grad Ribnica je

područje stroge zaštite. Predviđeno je: rušenje postojećih stambenih i pomoćnih objekata,

arheološko-konzervatorska istraţivanja, konzervatorska prezentacija, društveno-kulturna

namjena (ljetna pozornica, muzej,...).

Područje visoke ambijentalne vrijednosti

(ambijent Starodoganjske i Glavatovića dţamije)

Ove stambeno-centralne zone područja je potrebno revitalizirati i prostorno urediti sa

prioritetnim ciljem prezentacije autentičnog ambijenta.

Detaljne mjere:

- objekti visoke ambijentalne vrijednosti: konzervatorska prezentacija, stambeno-

centralni sadrţaji koji podupiru autentičnost i kulturni značaj područja (galerija, ateljei,

umjetničko zanatstvo, ugostiteljstvo)

- objekti ambijentalne vrijednosti: vraćanje izgleda od prije poslednjih izmjena,

uklanjanje svih naknadno izgrađenih djelova i pomoćnih objekata, stambeno-centralni

ili samo centralni sadrţaji

- potpuno dotrajali objekti: restitucija (znači rušenje i ponovnu izgradnju u izvornom

obliku)

- neutralni objekti: adaptacije izvesti tako da ne narušavaju istorijsku urbanističku i

arhitektonsku tipologiju ovog područja

- objekti koji nijesu u skladu sa ambijentom: rušenje

- izgradnja novih objekata na slobodnim površinama: nije dozvoljena

- oprema ulice: autentična (zidovi, kapije...), obrada tla: stilizirana

- materijali: autentični



Ambijentalno vrijedne ulice

(ul. G. Radonjića, ul. R. Jovanovića, ul. I. Nikolića, ul. P. Prlje, ul. K. Đurovića)

Ove ulice preteţno stambene namjene je potrebno revitalizirati i prostorno urediti sa

prioritetnim ciljem da se sačuvaju vrijednosti specifičnih ambijenata.

Detaljne mjere:

- objekti visoke ambijentalne vrijednosti: konzervatorska prezentacija

- objekti ambijentalne vrijednosti: vraćanje izgleda od prije poslednjih izmjena, fizičko

uklanjanje onih djelova i pomoćnih objekata, koji veoma narušavaju vrijednost

ambijenta, vizuelna sanacija drugih narušavajućih elemenata

- potpuno dotrajali objekti: rekonstrukcija po principu postojanja osnovnih elemenata

tradicionalne urbanističke matrice (parcelacija, učlična regulacija, namjena) i

arhitektonske tipologije (tlocrtni i gabaritni oblik objekta, arhitektonska podjela fasada,

upotreba materijala)

- neutralni objekti: adaptacija, koja ne narušava kulturni identitet prostora

- objekti koji nijesu u skladu sa ambijentom: vizuelna sanacija

- oprema ulice: modernizacija na osnovu kontinuiteta tradicije

- materijali: novi, u smislu poštovanja osnovnih graditeljskih tekovina kao kulturnih

vrijednosti. Poţeljna je tipizacija upotrebe materijala za pojedine djelove objekata

(npr. krov, obrada fasade)

- novi objekti: isto kao rekonstrukcija.

Izgradnja područja bez veće ambijentalne vrijednosti

Predviđa se revitalizacija i prostorno uređenje stambenih područja sa prioritetnim ciljem

poboljšanja ţivotne sredine uz očuvanje osnova oblikovanog identiteta.

Detaljne mjere:

- adaptacija postojećeg fonda

- vizuelna sanacija narušavajućih elemenata

- dogradnja po principu poštovanja osnovnih elemenata tradicionalne urbane i

arhitektonske tipologije.

Rušenje postojećih objekata

Ova intervencija je vezana za:

- oslobođenje površina Starog Grada Ribnice za arheološko-konzervatorska istraţivanja

- potpunu dotrajalost objekata (0-25% očuvanosti)

- uklanjanje naknadno izgrađenih djelova i pomoćnih objekata, koji narušavaju istorijski,

oblikovni i kulturni identitet značajnih ambijentalnih cjelina

Kompleksna arheološka istraţivanja-

Ova istraţivanja provodiće se:

- na pretpostavljenom pravcu pruţanja bedema između tabije na Morači i Glavatovića

dţamije sa parcijalnim zahvatima

- kod izgradnje infrastrukturne mreţe i ostalih građevinskih radova na čitavom području.

Za područje Stare Varoši potrebno je izraditi stilsko-hronološku studiju i arheološko-

konzervatorska istraţivanja.

Izvod iz planskog dokumenta višeg reda prikazan je na grafičkom prilogu 02A «Izvod iz GUP-a

Titograda, detaljne namjene površina«.

2.5.2 DETALJNI URBANISTIĈKI PLANOVI „STARE VAROŠI“

DUP „Stara varoš“ - 1990. godine - valorizacija

Ukupnim brojem od 560 registrovanih objekata obuhvaćeni su svi stambeni i javni objekti, bez

obzira na veličinu i stanje.

U postupku anketiranja vlasnika za 198 objekata (ili 35,4% ukupnog broja) nije se moglo

ustanoviti vrijeme izgradnje, dok je broj objekata izgrađenih u ovom vijeku, a navodno na



starim temeljima, iznosio 257 (46%). U XVIII vijeku podignuto je samo 15 objekata (2,6%), a

ranije 22 (4%).

Namjena objekata je preteţno stambena, jer čak 528 (ili 94,2%) čine kuće za stanovanje.

Stambeno-poslovnih objekata ima 10 (1,8%), poslovnih 17 (3,0%), javnih 4 (0,7%) i sakralnih 2

(0,3%).

Spratnost objekata dominantno karakterišu prizemne (P) i spratne kuće (P+1), koje čine 98%

ukupnog broja. Prizemnih objekata je 371 (66%) a spratnih 180 (32%). Gabariti objekata

spratnosti P+2 do P+4, iako zastupljeni sa svega 2%, poseban su atak na visinski ujednačenu

cjelinu strukture.

Stepen očuvanosti fonda je različit i kreće se od ruševina do objekata koji su u dobrom stanju.

Ruševina ima 11 (2%), a objekata u lošem stanju 122 (21%), što je skoro četvrtina ukupnog

fonda. U srednjem stanju očuvanosti su 204 objekta (36%), dok na objekte u dobrom stanju

otpada 230 (41%).

Materijali i konstrukcije

Karakteristični primjeri autentične stambene arhitekture zidani su u kamenu dok su rjeđe

zastupljeni objekti od drveta i čatme. Kod objekata podignutih kasnije javlja se opeka, a u

poslednje vrijeme sve više i neadekvatan građevinski materijal u vidu nearmiranog betona i

šljako-betonskih blokova (što je očigledno posledica nekontrolisane gradnje), kameni zidovi,

ipak najviše zastupljeni, javljaju se kod 67%, odnosno dvije trećine objekata. Opeka se srijeće

kod 12%, a šljako-betonski blokovi i betonski zidovi kod 21% objekata. Zanemarujuće mali je

procenat objekata od drveta, metala i drugih materijala.

Za međuspratne konstrukcije koristi se materijal koji je adekvatan materijalu za zidove, a to su

drvene međuspratne konstrukcije na starijim objektima zidanim od kamena, odnosno

armirano-betonske konstrukcije kod objekata od šljako-betonskih blokova i opeke.

Krovovi su uglavnom izvedeni u drvenoj konstrukciji sa odgovarajućim krovnim pokrivačem.

Krovni pokrivač od ćeramide moţe se smatrati tradicionalnim i autentičnim, ali se on zadrţao

samo na 40% objekata dok je na ostalima zamijenjen. Na 35% objekata pokrivač je od

crijepa, a na 19% mješovit ili od potpuno neadekvatnih materijala, kao što su lim, salonit i

slično. Kod 6% objekata za krov se koristi ravna armiranobetonska ploča, a samo na

višespratnicama, klasični ravni krov.

Fasada tradicionalno i autentično bila je od kamena, sa odgovarajućom obradom spojnica.

Međutim, ovaj način obrade zamjenjen je malterisanom fasadom koja se javlja na čak 90%

zatečenih objekata. Tradicionalna fasada od kamena zadrţana je na samo 2,8% objekata,

pa se moţe smatrati da je ovaj način obrade skoro napušten. Kamena fasada u kombinaciji

sa malterisanom javlja sse na 4,5% objekata, dok je na 2,6% objekata fasada izvedena od

fasadne opeke, betona i drugih materijala.

Opremljenost fonda infrastrukturom

Priključak na gradsku kanalizaciju ima svega 0,7% objekata, dok su preostali (99,3%) priključeni

na septičke jame.

Sa gradskog vodovoda snabdjeva se 500 objekata (89%).

Na gradsku električnu mreţu priključeni su svi objekti.

Telefonski priključak izveden je za 100 objekata (17,8%).

Karakter stanovanja

Iz već iskazanih procenata učešća kuća za stanovanje u ukupnom fondu moţe se zaključiti

da kompleks Stare Varoši predstavlja isključivo stambenu zonu. U njoj je registrovano ukupno

836 stanovnika. Iz odnosa broja stanova i broja stambenih objekata moţe se uočiti da se



uglavnom radi o individualnim stambenim zgradama, jer prosječan broj stanova u jednom

objektu iznosi 1,58. ako se izuzmu stanovi u višespratnim stambenim objektima u ulIci Ilije

Milačića (cca 100 jedinica), broj stanova u jednom objektu svodi se na 1,4 (odnosno 1-2 stana

po objektu).

Pojam stana u slučaju Stare Varoši treba načelno prihvatiti, jer se znatan broj stambenih

jedinica sastoji uglavnom od jedne prostorije, bez kuhinje i sanitarija. Takvih stambenih

jedinica ima 246 ili 33%, što znači da jedna trećina jedinica čini minimalni ţivotni prostor koji

omogućava egzistenciju. Ostalih 67% stambenih jedinica čine prostori koji omogućavaju

relativno normalan ţivot.

Izmjene i dopune DUP-a „Stara varoš“ i UP „Stara varoš“ - 1994. godine

Parametri plana DUP-a „Stara varoš“

- površina zahvata 321,13 ha

- broj stanovnika 3.384

- prosječna veličina porodice 3,8 čl./dom.

- bruto gustina naseljenosti 109, st./ha

- broj stambenih jedinica 920

- BRGP 28600

- indeks izgrađenosti 0,4

- indeks zauzetosti 0,8

Površine namjenjene

- kulturno istorijskoj zoni 2,4 ha

- pratećim sadrţajima 2,5 ha

- saobraćaju 4,5 ha

- zelenim i slobodnim površinama 5,4 ha

Sa prostornog aspekta, ovi planski dokumenti akcentirali su sljedeće:

istorijsku matricu strukture, sa sačuvanom mreţom ulica, koja je skoro u potpunosti

zadrţana;

visinski ujednačenu strukturu objekata u kojoj dominiraju prizemni (P) i spratni objekti (P+1),

(s izuzetkom nekoliko ïnterpolovanih¨ objekata više spratnosti P+2 do P+4, nastalih u

kasnijem periodu), koja karakteriše i planom predviđenu novu gradnju;

¨šarenilo¨ objekata s aspekta hronologije nastanka i stilsko-graditeljskih karakteristika, s

posebnim ukazivanjem na potrebu preduzimanja neophodnih intervencija u smislu

vraćanja izvornih elemenata urbanističko-arhitektonske strukture (dvorišni zidovi sa

kapijama, kamene ili malterisane fasade sa tipičnim detaljima – prozori, vrata i sl, krovnog

pokrivača od kanalice ili drugih opekarskih elemenata, ulični zastori od betonskih

elemenata, kamenih ploča, tradicionalne kaldrme i dr.);

stvaranje uslova da se u okviru strukture omogući odvijanje i javnih djelatnosti, zastupljenih

trgovinom, zanatstvom, ugostiteljstvom, različitim servisima i sl, kao ključna pretpostavke da

se Stara varoš odgovarajuće uključi u savremene razvojne tokove i postane sastavni dio

sloţenog gradskog centra (ali i cjelovitog gradskog organizma). U ovom smislu

najznačajnije intervencije predviđene su uz potez koji čine ul. Braće Zlatičanina – ul. Ilije

Milačića, sa naglaskom na trg Sahat kule, kao manja struktura centra mjesne zajednice –

uz tabiju Bešića;

predviđanje izgradnje novih stambenih jedinica na neangaţovanim prostorima (kuće u

nizovima) i u okviru naslijeđene strukture (individualne stambene kuće), s ciljem otvaranja

mogućnosti stanovanja u savremeno opremljenim objektima, za što se uglavnom veţe i

izgradnja nove ulične mreţe zastrte asfaltom;

zaštitu kompleksa tvrđave Ribnica i drugih kulturno-istorijskih spomenika, te izuzetno paţljiv

tretman objekata koji su posebno valorizovani kao primjeri sačuvane automatične

strukture, s predlogom da se za ovaj dio strukture urade urbanistički projekti;



tretman priobalnih pojaseva terena u kanjonskim dolinama Ribnice i Morače, kao zaštitnih

zelenih prostora opremljenih dijelom za kupališne i druge rekreacione aktivnosti vezane za

vodu.

Izvod iz planskog dokumenta višeg reda prikazan je na grafičkom prilogu 02B «Izvod iz DUP-a

Stara varoš, kategorije detaljne namjene površina« i 02C »Izvod iz UP-a Stara varoš«.

2.5.3 ANALIZA POSTOJEĆE PLANSKE DOKUMENTACIJE KONTAKTNOG PODRUĈJA

Područje obuhvaćeno UP-om «Stara varoš», u prostornom smislu iskazuje se kao planska

jedinica u sastavu planske zone A Stare varoši.

aero foto satelitski snimak kontaktnog područja sa označenim obuhvatom plana

Prostor obuhvata UP-a „Stara varoš“ je u kontaktu sa sljedećim područjima:

- Sa sjevera prostorom koji je obuhvaćen DUP-om „Nova varoš“, izmjene i dopune 2006., gdje

je kontakt zona sa predmetnim prostorom namjenjena parku u čijoj pozadini su centralne

djelatnosti - administracija drţavnih institucija Crne Gore, Skupština, Vlada, i dr. Prostor je u

potpunosti definisan izgrađenim prostornim strukturama čiji su kapaciteti ispunjeni.

- Sa istoka prostorom koji je obuhvaćen DUP-om “Stara varoš - blok 7“ izmjene i dopune 2005.,

gdje je dominantna namjena kolektivno stanovanje sa djelatnostima a u manjem obimu

djelatnosti. Prostor je u potpunosti definisan izgrađenim prostornim strukturama čiji su

kapaciteti ispunjeni prema bloku dok su prema ul. Kralja Nikole samo djelimično iskorišteni.

- Sa juga prostorom koji je obuhvaćen DUP-om “Pobreţje", izmjene i dopune 2004., gdje je

dominantna centralna namjena. Fizičke strukture su izgrađene i namjenjene obrazovanju a

kapaciteti su ispunjeni. Takođe, kontakt zonu juţnog prostora obuhvata UP „Stara varoš dio

zone A“, izmjene i dopune 2004.. preteţne namjene kolektivno stanovanje sa djelatnostima a

u manjoj mjeri zastupljeno je individualno stanovanje. Fizičke strukture su izgrađene a

kapaciteti ispunjeni.



- Sa jugozapada prostorom koji je obuhvaćen DUP-om “Ĉepurci", izmjene i dopune 2004.,

gdje dominiraju zelene površine i gradsko groblje a u manjem obimu individualno stanovanje.

- Sa zapada prostorom koji je obuhvaćen DUP-om “Spomen park Kruševac, zona A i E",

izmjene i dopune 2009., koji je namjenjen izgradnji diplomatsko rezidencijalnih objekata. Do

realizacije plana nije došlo.

- Sa sjeverozapada prostorom koji je obuhvaćen DUP-om “Rekreativno kultura zona na obali

rijeke Morače, juţni dio", izmjene i dopune 2009., dominantne sportsko-rekreativne namjene

koja je u priličnoj mjeri i realizovana, kao i turističko, ugostiteljske i poslovne namjene u

potpunosti realizovane izgrađenim fizičkim strukturama i ispunjenim kapacitetima.

Iz obuhvata plana Izmjene i dopune UP-a „Stara varoš“ zona A izuzeta je površina za izradu

Urbanistilkog projekta „Stara varoš“ zona B, koja je prema projektnom zadatku namjenjena za

vjerske objekte i to kultura i administracija. Ovaj plan je u fazi izrade nacrta.

Predmetna teritorija se sa kontaktnim zonama saobraćajno povezuje postojećim mostovima i

to mostom Braće Zlatičanin preko rijeke Ribnice sa Novom varoši i „Union bridge“ preko

Morače sa rekreativno kulturnom zonom - juţni dio Morače. Saobraćajnicama – Kralja Nikole

sa dijelom Stare varoši blok - 7 i Pobreţjem, ulicom Petra Prlje sa Starom varoši dio zone A.

Izvod iz planske dokumentacije kontaktnih područja prikazan je na grafičkom prilogu 03

«Izvod iz planskih dokumenata kontaktnog područja«.



2.6 ANALIZE PODRUĈJA KOJA SU ZAŠTIĆENA KAO KULTURNA DOBRA

Kratak prikaz razvoja naselja

Rijeka Ribnica čini okosnicu urbanog prostora u dugom istorijskom razvoju naselja. Smatra se

da je prvo naselje na ušću Ribnice u Moraču formirano kao stanica na rimskom putu

Narona (Vid kod Metkovića) - Skodra (Skadar). Rimska vlast se definitivno utvrdila na

području Dokleata početkom I v.n.e. Birziminium (Bersumnum) je vjerovatno nastao u

I.v.n.e.

Prvi slovenski naziv naselja, Ribnica, se veţe za period Nemanjića. Najstariji domaći izvori Ţitije

sv. Simeona od sv. Save, oko 1208g. i Ţitije Stevana Prvovjenčanog, oko 1216.g., pominju

Ribnicu kao mjesto rođenja Stevana Nemanje. Smatra se da je Ribnica, ipak, bila samo

utvrđenje, jer se kao naselje ne pominje u kasnijim izvorima.

U pisanim izvorima Kotorskog arhiva, ime Podgorica se prvi put pominje 1326. Naselje se

pominje kao trgovačka stanica. Pod upravom Nemanjića Podgorica je do 1360.g., kada

prelazi u posjed Balšića. Od 142l.g. ulazi u sastav despotovine Stevana Lazarevića, a od 1427.

Đurđa Brankovića. Sve do 1449.g. Podgorica je sjedište despotovih vojvoda, a 1451.g.

Podgoricu je osvojio Stevan Crnojević kao saveznik Venecije.

Turci se u Podgorici spominju prvi put 1465.g., a po osvajanju Zete podiţu u Podgorici veliku

tvrđavu između 1474. i 1477.g. Osim u okviru tvrđave, u periodu turske uprave Podgorica se

razvija na lijevim obalama Ribnice i Morače kao značajan trgovačko - zanatski centar. Po

mletačkim izvorima Podgorica je u XVII vijeku imala oko 900 domova, većinom hrišćanskih. U

kasnijem periodu dio hrišćanskog stanovništva prima islam, a i doseljavaju se islamizovani

stanovnici iz drugih krajeva (stanovništva turskog porijekla je bilo srazmjerno malo). Polovinom

XDC.v. od oko 950 domova, 630 je muslimanskih.

Podgorica je pripala Knjaţevini Crnoj Gori 1878.g., a već 1882. g. je započeta izrada

urbanističkog plana za Novu varoš na desnoj obali Ribnice. 1886.g. je počela izgradnja prvih

kuća po ovome planu. U okviru urbane matrice uspostavljene ovim planom, Podgorica se

razvija do 50 -tih godina 20.v., a kasnije grad prelazi i na desnu obalu Morače.

Ovaj saţeti istorijski prikaz urbanog razvoja pokazuje da je naselje na ušću Ribnice u Moraču

dugog istorijskog trajanja (skoro 2000 god., ako se ne računa lokalitet Duklje koji je stariji) i da se

u najvećem dijelu toga dugog postojanja razvijalo uz Ribnicu.

Urbane strukture Stare varoši i Podgorice

Intenzivniji razvoj Podgorice tek u drugoj polovini XV vijeka, kada Turci na trougoanom platou

iznad ušća rijeke Ribnice u Moraču podiţu (1474 – 1478. godine) novo ili obnavljaju i proširuju

zatečeno utvrđenje srednjevjekovnog grada. Dominantni objekat fortifikacije predstavljala je

tvrđava (citadela) sa visokim kulama i bedemima. Uz tvrđavu, koja ima prevashodno vojni

značaj, ubrzo počinje da se razvija podgrađe – varoš, koja je takođe uokvirena bedemom, sa

šest tabija i četiri kapije.

Prvi opis naselja daje 1614. godine M. Bolica, navodeći da je Podgorica osrednje utvrđenje,

okruţeno prostranim gradom sa 900 većinom hrišćanskih domova, gdje su sam grad, tvrđava i

selo zajedno, te, da se moţe računati da u gradu i tvrđavi ima 2200 ljudi, većinom hrišćana.

Evlija Ĉelebija u svom putopisu o Podgorici, u XVII vijeku, opisuje da je to ¨... nova tvrđava u

kamenitoj zemlji koja se zove Crna Gora. Tvrđava je četvorougaonog oblika, a sazidana je od

kamena. Snabdjevena je jakim kulama, puškarnicama i prsobranima. Ima jednu kapiju, a leţi

na oštroj litici okruţena opkopom. U tvrđavi se nalazi u svemu tri stotine kućeraka, jedna

Fatihova dţamija, ambari za pšenicu, odlično skladište municije, topovi i cistijerne. Drugih



građevina kao što su han, medresa, hamam, čaršija i bazar nema¨. Na osnovu ovog opisa,

očigledno je da se radi o manjem naselju i da je Podgorica, više vojno-strategijskog nego

privrednog značaja.

Kasnije, u XVIII vijeku, istočno od varoških bedema nastaje uz Ribnicu predgrađe Mijećen, bez

odbrambenih zidova ali sa jakim kamenim kućama, opasanim visokim zidovima od kamena,

što je sve takođe sluţilo odbrani varoši i tvrđave. Dio predgrađa nastao je i uz Moraču, na

pravcu prema Ljuboviću.

Izgled tvrđave i centralne zone Stare varoši sredinom XIX vijeka

Panorama Stare varoši sredinom XIX vijeka

Polovinom XIX vijeka, tvrđava, varoš i predgrađe su u prostornom smislu činili urbanu cjelinu

maksimalno prilagođenu konfiguraciji terena. Jasno formirani ansambl tvrđave i Varoši od

predgrađa Mijećen dijelila je široka saobraćajnica od Tabačkog mosta do Sahat Kule, u kojoj

je bio koncentrisan sav gradski trgovački ţivot. Tu je, kako biljeţi francuski konzul u Skadru Ekar

(H. Hecquard), 1858. godine bio pazar sa 350 dućana. Isti izvor navodi da u Podgorici ima 950

domova, od čega 630 muslimanskih i 270 hrišćanskih. U to vrijeme u Podgorici se podiţe i niz

značajnih javnih objekata, kao što su medresa (škola), hamam (kupatilo), hasta-hana

(bolnica) i dr. zgrade javne arhitekure.

Varoš (u uţem smislu) je, kako je već istaknuto, u početku bila opasana bedemima ojačanim

kulama, sa kapijama na najvaţnijim pravcima puteva (Zetska, Kučka, Malisorska i

Osmanagića).

Ograničeni prostor unutar bedema bio je paţljivo građen. Prostrane prizemne ili spratne kuće,

zidane u kamenu i ograđene visokim kamenim zidovima dvorišta (avlija), u duhu balkanske

arhitekture i mediteranskog primorskog graditeljstva, grupisane su po insulama (mahalama).

Ulice koje razdvajaju insule, formirane od ogradnih zidova avlija i prizemlja objekata (obično

bez otvora prema ulici), suticale su se na proširenjima raskršća, ponekad opremljenih

bunarima završenim karakterističnom kamenim grlom, tzv. ¨luburom¨. Bar dio ulice, kao i

dvorišta bogatijih kuća bili su kaldrmisani rječnim oblutkom. Uske i krivudave ulice nosile su

imena viđenih bratstava koja su u njima ţivjela.



Glavna ulica je bila Tećija (danas ulica Gojka Radonjića), koja se pruţala, paralelno Ribnici,

od Starodoganjske dţamije do Tabačkog mosta na istoku. Od Starodoganjske dţamije u

pravcu juga, sredinom Varoši se pruţala Ašik-mahala (danas ulica Spasa Nikolića), koja je od

Osmanagića dţamije prelazila u ulicu Ljubović, odnosno juţni dio predgrađa.

U opštem izgledu, uravnoteţeni niski gabarit cjelovite naseljske strukture Stare varoši

nadvišavale su samo istaknute vertikalne dominante – citadela sa svojim kulama, Sahat kula,

te minareta dţamija. Mada nije prišlo bliţe Ribnici, naselje je pitomu dolinu rijeke prisno vezalo

za svoje tkivo posredstvom mlinova – sa jaţama, amama, natapnih prostora bostana, te tri

mosta (Stari – na ušću, Tabački i Kapadţića).

Poslije pripajanja Podgorice Knjaţevini Crnoj Gori (1879. godine) dio muslimanskog

stanovništva se iseljava sa turskom vojskom koja napušta grad. Mijenja se socijalna struktura i

ustaljen način ţivota, mnogi zanati i trgovine zamiru, što je od direktnog uticaja na naslijeđenu

fizičku strukturu. Svojinski odnosi, međutim, ostaju neizmijenjeni i značajno će uticati na

odrţavanje tradicionalnog načina korišćenja prostora.

Kao odraz ţelje za društvenim, privrednim i tehničkim progresom Podgorice, 1886. godine, na

desnoj obali Ribnice, započeta je planska izgradnja Mirkove (Nove) varoši. Plan je razvoj Nove

varoši zasnovao na ortogonalnom rasteru pravih i širokih ulica (u koje se ulivaju prilazni putevi),

sa velikim pravougaonim trgom u sredini. Logično postavljen sistem komuniciranja, uz

funkcionalno dobro ostvarene veze sa urbanim tkivom Stare varoši, učinio je da se plan

veoma brzo realizovao. Međutim, razvoj usmjeren ka Novoj varoši, u kojoj su se sve više

koncentrisale javne funkcije, i trgovačke, zanatske i druge djelatnosti Podgorice, imao je za

posljedicu ne samo zapostavljanje tradicionalnih privrednih aktivnosti Stare varoši već i

otvaranje procesa postepene transformacije autentičnih vrijednosti i specifičnog urbanog

ambijenta.

Predmetni prostor planskom dokumentacijom DUP-a „Stara varoš“ 1990. prepoznat je kao

prostor značajne i vrijedne ambijentalne cjeline pa je iz tih razloga i definisana izrada

Urbanističkog projekta, koji je usvojen 1994. godine. Sa aspekta očuvanja, zaštite i

prezentacije kulturnog nasljeđa – ambijentalne cjeline Stare varoši, predmetni dokument je od

izuzetnog dokumentacionog značaja jer je urađen u skladu sa metodologijom za rad na

kulturnim dobrima.

Za ambijentalnu cjelinu Stare varoši definisana je granica obuhvata, koja je podudarna sa

onom iz GUP-a 1989. godine i vaţećim DUP-om.

Na prostoru obuhvata plana registrovana su sljedeća kulturna dobra

Kulturna dobra od lokalnog značaja – III kategorija vrsta arhitekture

1. Tvrđava Ribnica vojna arhitektura

2. Sahat kula javna arhitektura

3. Osmanagića dţamija vjerska arhitektura

4. Starodoganjska dţamija vjerska arhitektura

5. Zgrada Osnovne škole u kojoj su javna arhitektura

smješteni Prirodnjački muzej i Republički zavod za zaštitu prirode Crne Gore

6. Stari most na ušću Ribnice inţenjerska arhitektura

7. Kuća Ĉubranovića stambena arhitektura



Tvrđava Ribnica Sahat kula

Tvrđava Ribnica

Ruševine srednjevjekovnog grada nalaze se na ušću Ribnice u Moraču. Utvrdjenje Ribnica ima

poligonalnu osnovu sa četiri kule. Od turske gradnje, 70-tih godina XV vijeka, do danas je

ostao nepromijenjen dio zida sa petospratnom kulom i trouglastim izbačenim dijelom kule.

Ostali djelovi utvrđenja su prepravljeni.

Djelimično istraţena, nalazi se u ruševnom stanju i van funkcije. Neposredno okruţenje je

ambijentalno preoblikovano izgradnjom kolske saobraćajnice i stambenim objektima koji su

naslonjeni sa juţne strane.

Predlog je da se sa arheološkim i arhitektonskim istraţivanjima nastavi i da se ostaci, u okviru

revitalizacije za novu kulturnu namjenu, prezentuju.

Sahat kula

Sahat kulu sagradio je Osman paša Osmanagić u drugoj polovini XVIII vijeka. Zidana je od

pritesanog kamena, kvadratne osnove, a visoka je 16 metara. U gornjoj partiji kule nalazi se

po jedan otvor sa sve četiri strane. Krov je uvučen i leţi na osmougaonom tamburu. Pokriven

je kanalicom. Sahat kula je vremenom pretrpjela znatne izmjene.

Fizičko stanje je dobro iako sat nije u funkciji. Neposredno okruţenje je transformisano u

odnosu na konzervatorske principe uređenja terena, u pogledu izbora materijala, tehnike

izrade i opreme, kao i urbanog materijala.

Osmanagića džamija Starodoganjska džamija

Osmanagića džamija

Dţamija Osmanagića podignuta je krajem XVI vijeka. Zajedno sa Starodoganjskom dţamijom

predstavlja jedine vjerske objekte islamske arhitekture Stare varoši Podgorice. Osmanagića

dţamija sasvim je stradala u Drugom Svjetskom ratu. Očuvane ostatke zidova Sluţba zaštite je

konzervirala a potpuna rekonstrukcija obavljena je krajem XX i početkom XXI vijeka. Zanatski

radovi na obradi fasade fugovanjem obavljeni su suprotno konzervatorskim principima. Uz

ogradne zidove parcele i u sklopu drugih objekata formiran je sanitarni prostori.

Dţamija je u vjerskoj funkciji i fizički je u dobrom stanju. U sklopu budućih radova na

odrţavanju planirati i zamjenu fuga, kao i druge mjere na uspostavljanju autentičnosti

enterijera i eksterijera.

Starodoganjska džamija

Starodoganjska dţamija je najstarija u Podgorici. Godine 1927. je prepravljena i tom prilikom je

izmjenjen njen prvobitni izgled.

Dţamija je u vjerskoj funkciji i fizički je u dobrom stanju. U sklopu budućih radova na

odrţavanju planirati i zamjenu fuga, kao i druge mjere na uspostavljanju autentičnosti

enterijera i eksterijera.



Zgrada Osnovne škole Stari most na ušću Ribnice Kuća Čubranović

Zgrada Osnovne škole

je prva javna građevina Stare varoši namjenjena obrazovanju. Zgrada se nalazi na

centralnom trgu i zajedno sa objektom Sahat kule formira javni prostor koji simbolizuje varoš

XVIII vijeka. Iako su autentični arhitektonski elementi preoblikovani ambijentaln značaj kojeg

objekat ima u odnosu na trg, na prvom mjestu svojim gabaritom i odnosom prema Sahat kuli, i

dalje dominiraju i podsjećaju na tradicional izgled.

Zgrada škole je u više navrata mjenjala namjenu a sada se koristi za kulturu. U njoj su smješteni

Republički zavod za zaštitu spomenika prirode i Prirodnjački muzej Crne Gore. U prizemlju

zgrade je izloţen dio bogate prirodnjačke zbirke. Objekat je srednjeg boniteta.

Stari most na ušću Ribnice

Gradnja mosta se vezuje za predturski period. Jednim poluobličastim lukom premošćena je

Ribnica, a prema lijevoj obali, u ravni terena, most se produţava još jednim manjim,

poluobličastim lukom. Na lijevom stubu zasveden je otvor radi smanjivanja otpora stuba u

slučajevima veće količine vode Ribnice. Most je obnovljen. Neposredno pored mosta, u

samom koritu rijeke Ribnice nalaze se ostaci srušenih zidova vodenice.

Most je konzerviran, u dobrom stanju i adekvatno prezentovan. U funkciji je pješačkih staza za

prilaz tvrđavi.

Kuća Čubranović

u Dţefer Mahali, u Staroj varoši, je jedan od rijetko očuvanih objekata staropodgoričke

arhitekture XIX vijeka. Kuća je skoro kvadratne osnove sa prizemljem, spratom i krovom na tri

vode sa krovnim pokrivacem od ćeramide. Prizemlje je sluţilo za magazin, dok je sprat

korišćen isključivo za stanovanje. Posebno je dekorativna glavna fasada sa trijemom,

stepeništem i naglašenim ritmom prozorskih otvora. Kuća je vremenom doţivjela izvjesne

promjene. Oko nje je popločano dvorište s baštom, koje je bilo opasano zidom sa

monumentalnom kapijom. Kuću je gradio imućniji društveni sloj i sadrţi orijentalne elemente

arhitekture. Od 70-tih godina je vlasništvo porodice Vučković i u funkciji je ugostiteljstva.

Rijetko očuvan primjer stambene arhitekture Stare varoši.

Inicijativa za uspostavljanje zaštite

Kulturna dobra od lokalnog značaja vrsta arhitekture

1. Tabija kula (Tablja) vojna arhitektura

2. Stari mlin (ruševina) privredna arhitektura

3. Kuća Krpuljevića stambena arhitektura

Sa urbanističkog aspekta jednako su vaţni elementi koji predstavljaju potencijal za povećanje

kvaliteta ţivotne sredine zbog samih prednosti pejzaţa ili zbog njihove uloge u uključivanju

drugih razvojnih programa u pejzaţ. Nezavisno od namjene umjerenim korišćenjem

predmetnog prostora, a posebno slobodnog neizgrađenog za baštu, livadu, voćnjak…,

uspostaviće se povezivanje među osnovnim elementima.

Imajući u vidu prirodni potencijal prostora i njegovu očuvanost, blizinu centra grada,

centralnih i društvenih djelatnosti, te područja za opuštanje (fragmenti kulturnog i prirodnog

pejzaţa u obuhvatu ali i u neposrednom okruţenju) koncept pejzaţa i zelenog sistema je vrlo

prisutan u planiranju ovim prostorom.

Sluţba zaštite nije definisala zaštitni prostor kulturnih dobara, kao ni njihovu zaštitnu („buffer”)

zonu.



Pejzaţne vrijednosti

Područje opštine Podgorica u geološkom i geomorfološkom smislu se dijeli na područje Zetske

ravnice (gdje leţi grad) i planinsko brdski dio. Zetska ravnica predstavlja geotektonsku

depresiju u području Dinarida ispunjenu tercijarnim marinskim sedimentima.

Zemljišni sloj na području Zetske ravnice je uglavnom sastavljen od aluvijalno-deluvijalnih

nanosa, a ravan reljef i submediteranska klima uslovili su formiranje čvrstih zemljišta. Zemljišni

sloj je razne debljine (u gradskom dijelu plići). Najprisutniji su tipovi: aluvijalni i glinice i crvenice

u vangradskom, a smeđa zemljišta u urbanom dijelu opštine.

Ĉitav sistem je vodopropustan, sklon isušivanju i u ljetnoj i u zimskoj polovini godine, čemu

pogotovo doprinose klimatske karakteristike (veliki broj sunčanih i toplih dana, neravnomjerna

količina padavina u toku godine, jak i čest sjeverni vjetar, nedostatak mrazeva). Ovo

predstavlja problem za formiranje i odrţavanje zelenog sistema grada. Zbog toga treba voditi

računa u izvođačkim projektima uređenja terena o izboru sadnog materijala i njegovoj

sveobuhvatnoj zaštiti i njezi.

Područje opštine Podgorica je stanište termofilne zajednice Rusocarpinetum Orientalis u

subasocijaciji sa makedonskim hrastom (Quercetosum Macedonica).

Riječna korita rijeka Morače i Ribnice dijele gradsku teritoriju, grubo rečeno, na tri dijela: Novi

grad- na desnoj obali Morače i Nova Varoš i Stara Varoš na lijevoj obali, odvojene rijekom

Ribnicom.

Stara Varoš i most na Ribnici – početak XX vijeka

most na Ribnici – danas

Stara Varoš leţi na obalama dviju rijeka, nalazi se u neposrednoj blizini centra grada tako da

ima veliki značaj u urbanističkom sagledavanju grada kao cjeline. Ovaj dio grada leţi na

fluvionacijalnim terasama rijeka Morače i Ribnice, a u zaledju se nalazi uzvišenje Ljubovič.

Stara Varoš je većinom zona I kategorije za urbanizaciju i uredjenje terena. Izuzetak čine

pojasevi neposredno uz duboka i strma riječna korita kanjonskog tipa koja mjestimično dostiţu

dubinu do 20 m. Tu se radi o tvrdim ali nestabilnim konglomerativnim terasama. Zona I

kategorije za ovaj plan znači da je nagib terena mali i kreće se u granicama manjim od 5,

podzemne vode su na dubinama većim od 4 m, teren je stabilan a nosivost dobra.



Intezivno izgradjena urbana sredina na području ovog UP-a sa loše odrţavanim površinama

za ozelenjavanje iziskuje poseban planski pristup i način ozelenjavanja.

Prostor Urbanističkog projekta “Stara Varoš” predstavlja dio gradske aglomeracije Podgorice

koji je lociran na terenu uz ušće rijeke Ribnice u Moraču. To je krajnji zapadni dio podgoričke

Stare Varoši koja se odavde razvila ka istoku uzvodno duţ lijeve obale rijeke Ribnice.

Kao dio gradskog areala na zapadu i sjeveru teritoriju odsijecaju duboke kanjonske doline

pomenutih vodotoka, dok ga od sačuvanih fragmenata nekadašnje Stare Varoši, na istoku

odvajaju formirani ulični koridor ulice Braće Zlatičana - Ilije Milačića.

Postojeći stepen ozelenjenosti područja DUP-a je nizak. Prisutni su zasadi četinara (uglavnom

čempresi) dok su drvoredne sadnice vema malo zastupljene. Prisutno je zelenilo okućnica, na

kojima osim vinove loze, kivija, sadnica voćaka, nalazimo i razne vrste dekorativnog šiblja i

perena. Specifična arhitektura Stare Varoši, uske ulice, visoki zidovi oko okućnica, uslovili su

nemogućnost formiranja linearnog zelenila.



2.7 SINTEZNI PRIKAZ POSTOJEĆEG STANJA UREĐENJA PROSTORA

Ako se kao širi prostor posmatra područje GUPa Podgorica, zaključuje se u kontaktnim zonama

uz tok Ribnice nalazi područje na kome se varoš Podgorica razvijala od prvih tragova

postojanja (I v. n.e.) do 1886.g. kada je započeta izgradnja Nove varoši (Mirkova varoš). To

je bezmalo 19 vjekova kontinuiteta urbanog postojanja. U tom kontekstu, sve najvaţnije

gradske funkcije do sredine 2O.v. odvijale su se na prostoru koji je u neposrednoj blizini Ribnice

ili u kontaktnim zonama. Lijeva obala se u novije doba u kontinuitetu razvijala kao niz

stambenih naselja sa pratećim sadrţajima, a na desnoj su se formirale zone stanovanja i

centralnih sadrţaja. Urbanoj morfologiji Podgorice Ribnica daje poseban pečat, što se očitava

i u širem prostoru.

Prema prostornom rasporedu centralnih sadrţaja u okviru GUP Podgorice, centralna zona je u

teţištu urbane zone, a glavna saobraćajna okosnica su bulevar Sv. Petra Cetinjskog i

Nemanjina obala. U GUP-u se ističe "Obje slikovite rečne doline (odnosi se na korita rijeka

Morače i Ribnice) su snaţno integrisane u prostor centralne zone i sa namijenjenim sportsko -

rekreativnim i drugim sadrţajima određene za mjesta vrhunske atrakcije"(GUP Titograda 1974.).

U tom kontekstu, prostor uz Ribnicu od ušća do ţeljezničke pruge pripada prostoru centralne

zone i iz tog razloga i dalje će dobijati na značaju u smislu vrijednosti građevinskog zemljista i

privlačenja plateţno sposobnijih investitora.

Novim PUP će biti valorizovan prostor u kontaktnim zonama oko Ribnice. Moţe se očekivati

zamjena postojećih fizičkih struktura (manje spratnosti i gustine stanovanja) novim sa

povećanom spratnošću i gustinom stanovanja. Sa povećanjem uređenosti obala Ribnice,

kvalitet toga prostora djelovaće po dubini kontaktnih zona, uz dobro povezivanje pješačkih

staza i zelenila iz ovih zona sa uređenim koritom Ribnice. Ovakav uticaj u narednom

planskom periodu ostvariće se na kontaktne zone u pojasu širine oko 500 m od korita

Ribnice, odnosno 5 -8 minuta pješačkog hoda.

Analizom međusobnih uticaja prostora, neposrednog i šireg okruţenja, prepoznati su slijedeći

potencijali i ograničenja.

potencijali ograničenja

pozicija naselja u centralnoj zoni Glavnog

grada

devastirane ambijentalno –

arhitektonske vrijednosti

laka dostupnost iz svih pravaca bespravo izvedene intervencije tokom

izgradnje objekata kao i povećanje

gabarita i preoblikovanje postojećih

prostorno lako savladive distance u okviru

naselja

loše stanje građevinskog fonda

očuvana urbana matrica i primjeri

autentičnog arhitektonskog rješenja

neregulisane zone pristupa i parkiranja,

kao i saobraćajnica kroz naselje

prirodni predio korita rijeka Ribnice i Morače djelimično realizovana infrastrukturna

opremljenost

blizina rekreativno – kulturne zone na Morači neuređene javne površine i zelene

površine u privatnom vlasništvu

planirani diplomatsko-rezidencijalni sadrţaji u

okruţenju

nerješen urbani mobilijar

2.8 OCJENE ISKAZANIH ZAHTJEVA I POTREBA KORISNIKA PROSTORA

Značajno polazište za pripremu planskog dokumenata je i viđenje stanovnika u vezi sa

budućim razvojem naselja, ocjena aktuelnog stanja i budućih potreba.



Glavni grad je pokrenuo a dijelom i rješio infrastrukturno opremanje ovog područja, a

Odlukom o naknadi za komunalno opremanje predviđena su određena smanjenja u

obračunu visine naknade za priključenje na istu. Posebno su stimulativne mjere koje se tiču

obnove starih zanata.

U toku izrade Plana, u saradnji sa nadleţnim opštinskim Sekretarijatom, obavljena je anketa u

cilju prepoznavanja potreba i planova korisnika prostora, kao i radionica na kojoj su

prezentovani osnovni problemi, u pogledu očekivane realizacije, i ciljevi izrade ovog Plana.

Anketa građana sprovedena je u dva navrata. Prvo anketiranje je bilo od novembra 2010. do

sredine januara 2011. godine, na osnovu čega su pripremljeni materijali za odrţavanje

radionice, i drugo od marta do sredine aprila 2011.

Do 15.04.2011. godine pristiglo je ukupno 110 zahtjeva (24 starijih + 89 novih) od kojih su neki

ponovljeni a neki se tiču teritorije van obuhvata Plana (6N - k.p. 3407 Peličić Slobodanka

druge strane ulice ka Ljubotinju; 14N Radunović Milenko 1232/1 i 1235/1 K. O. Beri; 30N

Radosava Pejović ul. Kralja Nikole 83).

Zahtjevima su iskazani interesi ka sljedećim intervencijama:

povećanje gabarita (proširenje, nadogradnja) 63

rekonstrukcija 9

izgradnja na mjestu postojećeg 19

izgradnja novih ob 20

legalizacija 8

za poslovanje 46

Preuređenje kompleksa dva posjeda Stijović-Radusinović (19N), tretirano je kao rekonstrukcija.

U novembru mjesecu 2011. godine Plan je bio na javnom uvidu. Nakon toga građani, tj.

vlasnici, su dostavili primjedbe i sugestije.

Pristiglo je ukupno 118 zahtjeva, koji su sadrţavali više pitanja, o kojima je obradjivač plana

zauzeo stavove: „prihvata se“, „djelimično se prihvata“ i „ne prihvata se“, tako da su sve one

djelimično prihvaćene i prihvaćene sugestije i primjedbe ugradjene u ovaj Predlog plana.

U pogledu javnog interesa, namjena i sadrţaja, zahtjevima je iskazan interes da se oformi

memorijalni kompleks Rista Stijovića.

Zahtjevima vlasnika i korisnika iskazani su interesi za sljedećim intervencijama:

povećanja gabarita (dogradnje i nadogradnje etaţe sprata u većem broju) - principijelno

nadogradnja je prihvaćena za jednu etaţu, izuzev u slučajevima kada se radilo o

neposrednom okruţenju zaštićenog kulturnog dobra. Etaţa potkrovlja je prihvaćena kao

zatečeno stanje, a planom su propisani uslovi pod kojim se ona moţe transformisati u etaţu

sprata. Spratnost objekata definisana je za svaki objekat (grafičkim prilozima 08A, 08B -

Plan mjera, uslova i režima zaštite, 10A, 10B - Plan parcelecije, regulacije i nivelacije, 09 –

Osnova krovova i urbanističkim pokazateljima na nivou parcele.

izgradnje novih objekata na lokacijama koje prethodnim planom nijesu bile realizovane –

što je prihvaćeno;

legalizacije - svi postojeći objekti, bez obzira na legitimitet, prihvaćeni su osim ako ne

narušavaju zaštićenu zonu kulturnog dobra, ili uličnu regulaciju;

mogućnost poslovanja u okviru stambenih objekta - što je u potpunosti prihvaćeno.

U konačnom, od 118 razmatranih zahtjeva i više pitanja u potpunosti je usvojeno 60 (odnosno

50%), djelimično 47 (odnosno 40%), a preostalih 12 zahtjeva (odnosno 10%) koji nijesu

prihvaćeni u najvećem broju odnosili su se na principijelni stav o neprekoračenju spratnosti za

određene zone.

U postupku pripreme predloga Plana od strane Komisije izrečene su korisne sugestije tako da

je materijal i u tom pogledu dopunjen.

Nakon usaglašavanja i odobrenja, od strane Komisije i nadleţnog Sekretarijata Glavnog

Grada Podgorice, pripremljen je ovaj predlog Plana.



3. OPŠTI I POSEBNI CILJEVI



Izmjenama i dopunama UP-a „Stara varoš“ definisani su opšti ciljevi:

Očuvanje i unapređenje kulturnih i prirodnih vrijednosti prostora i njihovo usklađivanje

sa stvorenim elementima sredine.

Poboljšanje kvaliteta sredine i opremljenosti u okviru već izgrađenih zona.

Definisanje cjelina i određivanje prioriteta intervencija u cilju planskog usmjeravanja

unapređenja i razvoja prostora.

Zaštita i prezentacija kulturno-istorijskih spomenika i arheoloških lokaliteta.

Stvaranje uslova za rekonstrukciju i revitalizaciju tradicionalnih stambenih grupacija.

Poštovanje tradicionalnog načina izgradnje i sklopa naselja koliko god je to moguće

uz primjenu savremenih uslova i metoda građenja.

Prilagođavanje nove izgradnje nasljeđenim principima i modelima.

Formiranje kulturno-rekreativne zone naselja.

Podsticanje i omogućavanje razvoja turizma sa specifičnom ponudom.

Organizovanje saobraćajne mreţe koja će obezbjediti funkcionisanje tkiva uz

maksimalnu zaštitu ţivotne sredine a u skladu sa namjenom prostora i organizacijom

funkcija u njemu.

Brţe rješavanje problema nedovoljne infrastrukturne opremljenosti stvaranjem

preduslova za njenu izgradnju (koncentracija stanovanja i ostalih funkcija).

Očuvanje slobodnog, neizgrađenog zemljišta uz stvaranje preduslova za njihovo

uključivanje u zelene površine javnog katraktera.

Izmjene i dopune UP-a “Stara varoš” zasnovane su sljedećim posebnim ciljevima:

- Cjelovite i jedinstvene zaštite i revitalizacije kulturno-istorijskih i ambijentalnih vrijednosti;

- Ispoštovati smjernice definisane GUP-om počev od funkcionalnog unapređenja,

elemenata zaštite ambijentalno vrijednih zona i ambijentalnih vrijednosti ulica;

- Funkcionalno unapređenje područja postići mjerama sanacije i rekonstrukcije;

- Preteţnu namjenu stanovanja dopuniti sadrţajima kulture, zanatstva, ugostiteljstva i

turizma;

- Maksimalno poštovati postojeću, zatečenu parcelaciju a preparcelaciju sprovoditi uz

uvaţavanje interesa svih strana;

- Regulisati interni kolski i pješački saobraćaj i povezati ga u šemu saobraćaja planiranu

GUP-om;

- Obezbijediti neometano odvijanje pješačko i biciklističko kretanje unutar starog gradskog

jezgra;

- Obezbijedjiti adekvatnu mreţu infrastrukture (vodovod, kanalizacija, elektroenergetika i

telekomunikacije) kako bi se stvorili potrebni preduslovi za nesmetani razvoj;

- Obezbjediti neophode mjere i zadovoljiti potrebe u pogledu sanitarno-tehničkih uslova

(prečišćavanje otpadnih voda i dr. ) a u cilju zaštite ţivotne sredine;

Pogušćavanje izgradnje nastaviće se i u ovom planskom periodu te će se zamjenom,

rekonstrukcijom i sanacijom, u sklopu definisanih urbanih blokova, omogućiti zadrţavanje

broja stalnih stanovnika kao i povećanje broja korisnika prostora, sadrţajno opremanje i

građevinsko i funkcionalno kompletiranje naselja u skladu sa potrebama vremena.

Problemi zaštite graditeljskog nasleđa i ţivotne sredine sagledavani su i rješavani u samom

procesu rada, kako kroz analizu rezultata istraţivanja obavljenih tokom radova na

Dokumentacionoj osnovi za izradu UP-a, tako i kroz definisanje prostorno-funkcionalne

organizacije naseljske strukture utvrđene Urbanističkim projektom.



4. PLANIRANO RJEŠENJE



Plan nije bilo moguće pripremiti u svemu prema Projektnom zadatku jer nisu pribavljeni podaci

iz dokumentacione osnove vaţećeg Urbanističkog projekta, kao ni smjernica ili uslova Sluţbe

zaštite, u pogledu zaštite graditeljskog nasljeđa koja je polazište za valorizaciju i plan

intervencija.

Plan je pripremljen u dva nivoa razmjere; planska rješenja u razmjeri 1:1000 i detaljne

urbanističke razrade 1:500. Konceptom za detaljnu urbanističku razradu obuhvaćene su

lokacije definisane kao aritektonsko-ambijentalne cjeline i to Sahat kule, sa nizom uz ulicu

Kralja Nikole od raskrsnice sa Juţnim bulevarom do mosta Braće Zlatičan, i Osmanagića

dţamije. Za ostale predloţene arhitektonsko-ambijentalne cjeline (Starodoganjske dţamije,

Tvrđave sa starim mostom na Ribnici, Tabije kule, Dţefer mahala sa kućom Ĉubranovića i

rodnom kućom umjetnika Rista Stijovića, kao i starim mlinom i kućom Krpuljevića), nakon sa

nadleţnim Sekretarijatom dogovorenog i prihvaćenog modela tretmana i obrade kao i

pribavljene dopunjene topografsko-geodetske podloge, kao i u međuvremenu prispjelim

zahtjevima vlasnika, pripremljen je cjelokupan materijal.

Iz obuhvata Izmjena i dopuna UP-a „Stara varoš“ izuzeta je zona B, za koju je urađen UP „Stara

varoš -zona B“ u Podgorici. Na ovom prostoru planirana je izgradnja administrativnog centra

Islamske zajednice u Crnoj Gori i islamsko –kulturnog centra. Nakon ostvarenog uvida u

koncept rješenja predmetnog plana radni tim je usaglasio rješenje kontakt zone. Naime,

prostor zone B okruţen je pristupnim saobraćajnicama koje su od zajedničkog interesa i za

obuhvat ovog plana. Na prostoru ispred planiranog objekta i između priobalne ulice Špira

Mugoše, prema rijeci Morači, planirano je pejzaţno uređenje terena javne namjene.

Urbanistička razrada zona kulturnih dobara i arhitektonsko–ambijentalnih cjelina prikazane su

na grafičkim prilozima br. 19, 20, 21, 22.

4.1 OBRAZLOŢENJE PLANIRANOG PROSTORNOG MODELA

Koncept organizacije i uređenja prostora rezultirao je iz rješenja DUP-a Stara varoš i rješenja

datih na nivou Urbanističkog projekta iz 1994. godine. Izradi nacrta Plana, a na osnovu

zahtjeva korisnika i vlasnika koje je nadleţni Sekretarijat dostavio obrađivaču, prethodio je

predlog preliminarnih uslova zaštite prirodne i arhitektonske baštine, koje je uradio Obrađivač,

jer zvanično nisu dobijeni od Sluţbe zaštite.

Cilj urbane zaštite treba da je očuvanje istorijskog integriteta određene kulture a ne materijalni

integritet istorijskih građevina ili materijalna struktura urbane cjeline. Takođe, to je proces

posebnog modula spajanja promjena i kontinuiteta vrijednosti koji dozvoljava gradu da se

razvija kao društveni organizam. Gradovi su u procesu neprekidne promjene ali moraju da

odrţe vezu sa prošlošću.

Vrijednosti grada vezane su za njegovu sposobnost da se reprodukuje u formi koja dozvoljava

njegovim građanima da prepoznaju liniju kontinuiteta između prošlosti, sadašnjosti i

budućnosti u procesu urbane transformacije.

Metodološki postupak planiranja odvijao se u skladu sa Programskim zadatkom i to kroz više

preduzetih aktivnosti. Njima su bile obuhvaćene naročito:

a) Analiza dokumentacije relevantne za područje UP-a. Analiza je sa stanovišta

sagledavanja ulaznih podataka pokazala: da se radi o međusobno usaglašenim

planskim dokumentima; da su rezultati valorizacije i anketiranja iz dostupne

Dokumentacione osnove u svemu posluţili za definisanje programskih i drugih

komponenti.

b) Analiza uticaja kontaktnih zona na prostor UP-a, i obratno, izvršena je sa stanovišta

GUP-om predviđenih oblika intervencija u prostorima koji čine neposredno okruţenje

ali i u svjetlosti novih saznanja. Analiza je potvrdila da se, obzirom na već uspostavljene

ili planirane veze, radi o dijelu istorijskog jezgra, čija revitalizacija treba da doprinese



atraktivnosti kako područja Stare Varoši u neposrednom kontaktu, tako i gradskog

centra i grada kao cjeline.

c) Analiza realizacije urbanističke dokumentacije koja je tretirala ovaj prostor izvršena je

uporedjenjem planskog rješenja i stvarnog stanja evidentiranog topografsko-

geodetskom podlogom i uvidom na terenu. Na izvjestan način prisutno je

nerealizovanje planiranih intervencija u prostoru, što se odnosi i na određen broj

intervencija koje planom nijesu bile predviđene.

Uporedna analiza vaorizacije i plana intervencija važećeg plana DUP-a '94 i topografsko-

katastrskog plana '10 prikazana je na grafičkim prilozima br. 23 i 24.

Imajući u vidu povod izrade Projekta i sagledavajući stanje na terenu u cilju definisanja

strategije ovog Plana nametnula se potreba za definisanjem uslova zaštite, obnove,

organizacije i uređenja, kao i izgradnje i ukupnog razvoja prostora u obuhvatu Plana.

Obuhvat plana sa podjelom na planske i arhitektonsko-ambijentalne cjeline



Planovima višeg reda predmetni prostor je predviđen za:

stanovanje sa djelatnostima

razvoj male privrede;

zaštitu i obnovu graditeljskog nasljeđa kao i djelimičnu zaštitu slobodnih, neizgrađenih

površina od nove gradnje;

uspostavljanje saobraćajne regulacije i unapređenje infrastrukture;

poboljšanje uslova ţivota.

Uslovima zaštite arhitektonske baštine Stare varoši definisano je:

očuvanje urbanističke matrice grada (komunikaciona mreţa, blok, parcela);

nastavak arheoloških i arhitektonskih istraţivanja;

rekonstrukcija oštećenih i sanacija obnovljenih kulturnih dobara;

revitalizacija dijela tvrđave;

obnova ruševnih zgrada;

obnova originalnih zastora ulica, sokaka i uličnih proširenja;

uređenje slobodnih neizgrađenih prostora javnih (raskršća, uličnih proširenja, javnih

česmi ili obnova memorije na bunare i dr. ) i privatnih (vrtovi, dvorišta i dr.);

obnova i zaštita fasada;

postepeno uklanjanje recentnih neadekvatnih dogradnji;

poboljšanje izgleda savremenih zgrada neusklađenih sa ambijentom.

Teme urbane rekonstukcije su:

prostori i funkcije - u cilju očuvanja kontinuiteta obaveza je i prilika da se makar

djelimično uspostavi prostorni integritet, uklanjanjem sukcesivnih naslaga i sterilnih

pregradnji, i dopuni novim sadrţajima;

slobodni prostori i zelene površine – ocjenjujući ih jednako vaţnim kao i izgrađeni cilj je

očuvati ih i obnoviti u skladu sa elementima karakterističnog tradicionalnog kulturnog

predjela (povrtnjaci, voćnjaci);

urbani dizajn - osmisliti jedinstven i prepoznatljiv dizajn urbanog mobilijara i komunalne

opreme;

konstrukcije i materijali - izbjeći neusaglašenost fizičkih svojstava istorijskih zgrada i

primjenjenih metoda njihovog kontinuiteta ili obnove;

fasade - otkriti i prezentovati sliku grada i njegovu sveobuhvatnu genezu;

enterijeri - obezbjediti opstanak preostalih fragmenata istorijskih enterijera.

Rukovođeni idejom da novi sadrţaji nastavljaju ţivot arhitektonske baštine, a u cilju proţimanja

stanovanja sa centralnim i drugim djelatnostima, definisani su osnovi modeli urbane obnove:

zadrţavanje provobitne namjene – stanovanje predstavlja svjedočanstvo kontinuiteta

trajanja i načina ţivota;

preovlađujuće provobitne namjene – uz stanovanje uvode se kompatibilne djelatnosti

(trgovine, poslovanja, turističko-ugostiteljskih usluga, smještajnih kapaciteta) kako bi se

obezbjedio opstanak ţivota u gradu;

uvođenje novih namjena – kulturne namjene i centralnih djelatnosti (različite postavke

tematskih zbirki muzeja, galerija, kulturno–informativnog centra, muzičko-scenskih

događaja) kao i turističko-ugostiteljske namjene (gdje su kapaciteti podređeni

arhitekonskoj baštini).

Urbanistički uslovi su:

prioritet je obnova i uređenje javnih prostora kao i revitalizacija sadrţaja;

očuvane autentične strukture simbolizuju snaţnu trgovačko-zanatsku prošlost i postaju

okosnica javnog ţivota grada;

u cilju kontinuiteta očuvanih zatečnih autentičnih struktura moguće je uvesti nove

sadrţaje i kreirati nove načine njihovog korišćenja na način da ne kompromituju

njihovo svojstvo i karakter;

u cilju uspostavljanja balansa postojećih i obnovljenih fizičkih struktura, na prostoru

gdje je stepen izgrađenosti ocjenjen kao intenzivan u odnosu na autentično, na svim

slobodnim prostorima nije moguće formirati nove;

inkorporirati dijela umjetničkog stvaralaštva u obnovljene javne prostore.



Cilj planiranih intervencija, sagledanih kao još jedan stilsko-hronološki sloj, je da se zaštite i

unaprijede arhitektonske i ambijentalne vrijednosti zgrada, a posebno onih za koje se planira

da budu dostupne javnosti:

građevine fortifikacionog karaktera predstavljaju realne okvire rekonstrukcije za

potrebe turističko-kulturnog centra;

tradicionalni kompleksi pruţaju mogućnost formiranja novih kulturnih i turističkih

kapaciteta;

građevine tradicionalne arhitekture u svojim prizemljima pruţaju mogućnosti

obavljanja različitih djelatnosti ili da zadrţavajući izvornu namjenu smještajnim

kapacitetima budu komplementaran segment turističke ponude.

Značajan element razvojnog koncepta je koncept lake dostupnosti i prohodnosti. Da bi se

boravak u naselju učinio što prijatnijim i da bi doţivljaj istorije bio odgovarajuće autentičan,

neizbjeţno je da saobraćaj bude bezbjedno regulisan. Da bi se to postiglo, parkiranje se

rješava u okviru parcela i javnim garaţama kontaktnog područja - susjednog bloka obuhvata

DUP-a Pobreţja.

Regulacijom saobraćajnica vozila će biti tretirana posebnim reţimom, odnosno prilaz će biti

omogućen samo prema posebnom reţimu. Sve saobraćajnice biće rješene jedinstvenim

zastorom i urbanim mobilijarom, kako bi bile adaptirane u atraktivne šetne staze Korisnici i

posjetoci ulice treba da doţive kao raznolik niz uskih prolaza, uličica, dvorišta i vrtova, koji

pozivaju na otkrivanje dubljih dijelova blokova. Duţ glavnih ulica treba podrţavati

prenamjenu zgrada za ugostiteljstvo, trgovinu na malo, zanatsku djelatnost i za privatne

pansione. Funkcija šetališta biće naglašena određenim arhitektonskim elementima, npr.

punim zidovima u okviru kojih su drvene kapije u kamenom okviru, proširenjima raskršća ili

ukrštanju sokaka sa glavnim tokovima, šljunkovitom kaldrmom ili kaldrmom od kamene kocke,

javnom česmom ili luborom bunara, zelenilom, sklupturom i dr.

Da bi se posjetioci proveli kroz mjesto i njegovu istoriju treba napraviti "istorijsku stazu". Na

markantnim mjestima treba postaviti oznake sa istorijskim podacima, anegdotama i

zanimljivostima o Staroj varoši i o konkretnoj lokaciji. Tako posjetilac moţe da se kreće od

jedne oznake do sledeće i da na svoju ruku otkriva grad. Paralelno sa tim, treba napraviti

"stazu umjetnosti" i inscenirati je poput istorijske staze.

Akcenat ovog sistema je na trgovima ispred značajnih građevina fortifikacione, vjerske,

stambene i dr. arhiitekture. Prostor uz obalu će biti proširen gdje god to bude bilo moguće i

biće preuređen a shodno sistemu pejzaţnog uređenja i zelenila prostor uz obalu biće

podjeljen na unutrašnji ka naselju i spoljašnji ka rijekama i suprotnim obalama.

Trg pred Sahat kulom treba koristiti za razne manifestacije i okupljanje građana i prolaznika.

Pored traga uvodi se raskrsnica kruţnog toka.

Na osnovu veličine i činjenice da zaštita i obnova autentičnih ambijentalnih kuća dozvoljava

izmjene u ograničenoj mjeri, nekoliko postojećih tradicionalnih kuća podesno je za

prenamjenu u turističke objekte, npr. depadanse hotela iz neposrednog okruţenja (“Crna

Gora”, “Podgorica”, “Šofranac”, “City” i dr.).

Zgrada nekadašnje direkcije Pošta planirana je za rušenje i izgradnju stambeno-poslovnog

objekta. Takođe, i prostor zahvaćen raskršćem ulica Petra Prlje i Kralja Nikole se potpuno

preoblikuje tako da se sadašnja usitnjena struktura individualnih zgrada zamjenjuje novim

monolitnim stambeno-poslovnim objektom. Za stambeni blok, prema Juţnom bulevaru i preko

puta Ekonomske škole, data je mogućnost zamjene postojeće strukture novom krupnijom,

kako gabaritom tako i kapacitetom, mješovite namjene. Ovim intervencijama ulični front

Kralja Nikole omjeđen je višespratnicama.

Ruševina tvrđave biće revitalizovana kulturnim sadrţajima, npr. muzičko-scenskim prostorom

na otvorenom (atrijum) gdje ušće rijeke Ribnice u Moraču posjetiocima nudi predivnu

prirodnu kulisu. Nakon obavljenih sistematskih arheoloških istraţivanja i na osnovu njihovih



rezultata, za pretpostaviti je da će biti organizovani novi izloţbeni prostori i sale za arheološku

zbirku i lapidarijum i drugo.

Stara varoš će biti umreţena u koncept boravka u Glavnom gradu. Gradske manifastacije,

dani pozorišta u tvrđavi, dnevne priredbe ponudiće posjetiocu aktivnosti u istorijskoj atmosferi,

sa jednom predivnom prirodnom kulisom. Pri tome je vaţno, da se ponude zajedničke

priredbe sa susjednim mjestima.

Slobodni prostori odraţavaju urbanistički razvoj varoši u istoj mjeri kao i izgrađeni prostori. Oni

su nastali primjenom graditeljskih principa na osnovu kojih su oblikovane građevine i njihovi

ansambli sa kojima su „neizgrađeni“ prostori „okućnice“ proţeti i sa njima čine neodvojivo

tkivo urbanog pejzaţa.

Najčešći vid intervencija koje su izazvale poremećaj urbane matrice Stare varoši i narušavanje

njegovih naslijeđenih graditeljskih vrijednosti predstavljaju dogradnje i nadogradnje. Po pravilu

dogradnje su nastajale uz postojeće građevine u vidu aneksa ili proširivanjem gabarita starih

zgrada. Dogradnje su nastajale u kontinuitetu tokom poslednjih decenija ali najveći broj kuća

dograđen je nakon zemljotresa od 1979. godine kada su u okviru sanacionih zahvata mnogi

vlasnici dozidali objekte da bi proširili svoje stambene ili pomoćne prostore. U periodu koji je

slijedio dogradnje su nastajale na zgradama koje su pretrpjele obnovu za potrebe novih

vlasnika.

Postupno sve recentne dogradnje potrebno je ukloniti. Za svaki pojedinačni primjer potrebno

je da se sačine posebni projektni elaborati u kojima bi se putem studijskih skica ispitale

mogućnosti poboljšanja izgleda svakog od narušenih prostora. Najdrastičniji primjeri tiču se

promjena karaktera zatečenih zgrada i njihovih slobodnih prostora.

U recentne dogradnje mogu se uvrstiti i promjene originalnih zastora ulica. Moţe se

pretpostaviti da je preko postojeće trase puta sa zastorom od kaldrme izgrađen novi put sa

konstrukcijom i zastorom od betona ili asfalta. Na taj način je niveleta puta podignuta u

odnosu na originalne kote za pribliţno 0,80cm.

Na većem broju stambenih zgrada građenih u maniru tradicionalne arhitekture dograđeni su

a.b. balkoni ili terase na konstrukciji od armirano-betonskih stubova. Izgradnja balkona

podrazumijevala je probijanje novih balkonskih otvora čime su nastale promjene na

fasadama zgrada. Ovi otvori su proporcijski i oblikovno neusaglašeni sa mjerilima

tradicionalne arhitekture.

Za utvrdjivanje obima i vrste intervencija bazu je predstavljao bonitet fizičkih struktura i njenih

karakteristika kao i namjena gradjevina i prostora.

Uradjen je grafički i analitički prikaz koji sadrţi fizičke karakteristike i bonitet slobodnih prostora i

građevina; dispoziciju i obradu, oblikovanje, osnovne materijale, vrste i očuvanost

konstrukcija, način obrade fasada, krovni pokrivač, kao i druge arhitektonske pojedinosti.

Analizirane su osnovne funkcije zgrada i slobodnih prostora od izvrnog sklopa, preko faza

promjena do zatečenog stanja. Ocjenjena je usklađenosti današnjih funkcija sa izvornim

sklopom.

Pored navedenog u pogledu planiranih intervencija predviđeno je formiranje sportsko-

rekreativnih terena, u zoni E – od budućeg objekta administrativno-kulturnog centra Islamske

zajednice u Crnoj Gori prema obali rijeke Morače, i u zoni F – od postojećeg sportskog terena

prema brdu Ljubović.

U cilju boljeg povezivanja sa sportsko-rekreativnom zonom na Morači i dalje prema novom

dijelu grada planirana je izgradnja visećeg pješačkog mosta širine cca 3,0m. Ovim Planom, sa

planerskog aspekta, predloţena je pozicija mosta ali će se ona bliţe definisati nakon

obavljenih geoloških snimanja mikrolokacije.

4.2 KONCEPCIJA KORIŠĆENJA, UREĐENJA I ZAŠTITE PLANSKOG PODRUĈJA

Polazeći od osnovnih karakteristika prostora (poloţaja i pozicije u odnosu na šire okruţenje,

konfiguracije terena, stepena izgrađenosti, stanja fizičkih struktura, kvaliteta ţivotne sredine,

pejzaţa, i dr.), a u skladu sa definisanom namjenom i načinom korišćenja, kao i potrebama



korisnika ovim planom je predloţena revitalizacija tradicionalnog centra sa različitim

sadrţajima koji ga okruţuju.

Prema lokacijskim i prostornim potencijalima ovaj prostor se nameće kao vrlo značajan za

upotpunjavanje sadrţajima kulturno-turističkih funkcija uţeg gradskog jezgra. Njegov značaj je

tim veći kada se ima u vidu da je lako dostupan iz svih pravaca, mostovima i

saobraćajnicama bulevarskog tipa, kojima se brzo i lako uspostavlja veza između dijelova

Podgorice na suprotnim stranama Ribnice i Morače. Na taj način teţište razvoja grada se

premješta na obale rijeka, i nastoji se omogućiti pristup njegovim najvrijednijim prostorima.

Korita rijeka Ribnice i Morače, sa izuzetkom kraće dionice ušća vodnog toka rijeke Ribnice u

Moraču, i njihova priobalja su u hidrotehničkom i pejzaţnom pogledu potpuno neuređeni.

Ova ocjena ima poseban značaj kada se ima u vidu da je područje obuhvaćeno UP-om

zapravo centralna gradska zona. Naime, rješenje uređenja ovih dijelova vodotokova trebalo

bi da bude u prostornom, hidrotehničkom, ekološkom i estetskom pogledu primjereno centru

grada.

Na osnovu raspoloţivih dokumenata o obavljenim arheološkim istraţivanjima i fotografije (Kel

Marubi) snimljene pred oslobođenje od Turaka, koja prezentuje cjelovitost utvrde i pribliţne

dimenzije pojedinih elemenata (kule, bedemi, reduti i dr.) predloţeno je da se, uz sve respekte

odgovarajućeg naučnog tretmana ostataka tvrđave, izvrši njena cjelovita rekonstrukcija.

Monumentalni korpus utvrđenja bio bi tako prisutan u tkivu Stare Varoši (i grada uopšte), kao

svjedočanstvo koje pouzdano govori o jednom periodu njene fizionomije i uloge isturenog

bastiona moćnog Skadarskog Sandţakata prema Crnoj Gori.

Prostor uz vodotok Ribnice, u velikoj mjeri u funkciji tvrđave, tretiran je kao rekreativna

površina, oplemenjena rekonstrukcijom jednog preostalog mlina i privođenjem ugostiteljskoj

funkciji postojećeg stambenog objekta nizvodno.

Prostor uz vodotok Morače tretiran je, takođe, kao rekreativna zelena površina (kupališni

prostori, staze za šetnju pored vode).

Bitna pretpostavka koja rukovodi predloţena rješenja je buduća osnovna namjena varoši a to

je individualno stanovanje, malih i srednjih gustina, sa poslovanjem.

Stara varoš je tradicionalni centar Glavnog grada pa se stoga na ovom prostoru planira razvoj

zanatskih i ugostiteljskih sadrţaja kompatibilnih stanovanju kao i kulturnih aktivnosti koji će u

budućnosti predstavljati značajan kulturno-turistički centar. Planira se formiranje nove

ustanove za predškolsko obrazovanje, razvoj novog srednjoškolskog programa zanatskih

smjerova (stolarski, bravarski, i dr. u funkciji revitalizacije tradicionalnog građevinarstva), razvoj

kulturnih sadrţaja (galerije, turističko-informativni centar, etno-muzej) i sportsko-rekreativnih

programa, te poslovne, trgovačke i usluţne djelatnosti u funkciji turizma.

Izgradnja i rekonstrukcija (dogradnja i/ili nadogradnja objekata niţe spratnosti sa max 4

stambene jedinice)

Ovaj oblik intervencije primenjivaće se na urbansitičkim parcelama na kojima nijesu

prekoračeni urbanistički parametri definisani ovim planom.

Intervencijama izgradnje i dogradnje predvidja se pogušćavanje naselja uz zauzimanje

zemljišta koje je i prethodnim planskim dokumentom namjenjeno stanovanju, a nije

realizovano, i zaokruţivanje izgradjenih lokacija.

Izbor objekata (samostalna kuća, dupleks kuća, kuće u nizu, atrijumska kuća) prilagoditi

postojećim i planiranim uslovima. U zavisnosti od veličine parcele planirana je i spratnost

objekata individualne gradnje i moţe biti od P do max P+2. Isključeno je formiranje etaţe

potkrovlja.

Dogradnja niskih objekata sa više stanova predvidja se kao mogućnost interpoliranja

pojedinačnih malih individualnih zgrada, koncentrisanih u centralnom dijelu naselja, sa

lokalima u prizemlju ili uz lokalne male centre sa artijumskim stanovima u prizemlju.



Takođe, planirane su i sljedeće intervencije:

- formiranje kompatibilnih sadrţaja u okviru stanovanja i na prostorima mješovite namjene.

Sadrţaji obuhvataju zanatske radnje, usluţne djelatnosti, prodavnice artikala svakodnevne i

specijalizovane potrošnje, kao i zdravstvene stanice, servisne i ugostiteljske radnje, turističke

objekte, i dr.;

- dogradnja infrastrukturnih mreţa (hidrotehničke i elektroenergetske) za cijelo područje,

postupno kanalisanje otpadnih i atmosferskih voda i telekomunikacije, kao i uređenje sabirnih

ulica.

Aţurnom geodetskom podlogom i uvidom na terenu provjerene su parcele novoizgrađenih

objekata. Ukoliko ne postoje smetnje uslijed urbanističko-tehničkih ili infrastrukturnih uslova,

predvidjelo se prihvatanje bespravno izgrađenih objekata, izuzev ako se ne nalaze na

glavnim trasama infrastrukturnih objekata (saobraćaja, vodovoda, kanalizacije itd.),

kontaktirajući Javnih preduzeća: Vodovod i kanalizacija, Crnogorski Telekom, i

Elektrodistribuciju Podgorice, a za sporne objekte razmotriti mogućnost alternativnih rješenja

koja će se sprovoditi o trošku investitora i obavezno izjašnjavanje investitora i vlasnika susjednih

objekata kroz javnu raspravu.

Na parcelama na kojima se planira nova gradnja, UTU su definisani regulacionom i

građevinskom linijom, koeficijentom izgrađenosti i zauzetosti parcele (BRGP) i maksimalnom

visinom i spratnošću objekta, a sve u skladu sa Pravilnikom o bliţem sadrţaju i formi planskog

dokumenta, kriterijuma namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim

grafičkim simbolima („Sl.list CG“ br. 24/10).

Osnovni elementi za detaljnu razradu su prikazane na grafičkim prilozima – Listovi 19, 20, 21 i 22

i idejna rješenja uz urbanističko-tehničke uslove.

Karakter područja koji je obuhvaćen ovim Planom definiše opredjeljujuće stanovanje sa svim

potrebnim sadrţajima koji ih prate.

Javni prostori su planirani na način da budu što dostupniji korisnicima u pogledu dispozicije u

odnosu na ostale funkcije, pristupnih površina, parkiranja, oblikovne usklađenosti, dovoljnog

broja zelenih i slobodnih površina, i sl.

Posebna paţnja posvećena je unapređenju kvaliteta ţivota stanovnika.

Kompletna infrastruktura rješavana je u skladu sa uslovima Javnih preduzeća nadleţnih za

njihovo gazdovanje vodeći računa o kontakt zonama.

Stanovanje

Adekvatno ovim formulacijama, a polazeći od već istaknutog opšteg pristupa, kao i

evidentiranih ţelja i potreba korisnika (naročito individualnih stambenih objekata), Projektom

su definisane osnovne programske preporuke i uslovi za projektovanje stambenih struktura.

Postojeći stambeni objekti koji se dograđuju i nadgrađuju moraju ispunjavati sledeće uslove:

- spratnost je definisana u unutrašnjosti jezgra Stare varoši od P+1 do P+2 i prema istoku

(ul. K. Nikole) od P+2 do P+7, prateći već izgrađene fizičke strukture stambeno-

poslovnih objekata na drugoj strani ulice, u gabaritima koji su dati u grafičkom prilogu,

uz obaveznu izgradnju podruma za garaţiranje vozila.

- kote prizemlja i sprata moraju odgovarati kotama postojećih prostorija

- materijali za spoljnu obradu fasada treba da se usklade sa materijalima na postojećim

djelovima objekata koji se dograđuju, a djelove objekata koji se nadgrađuju izvoditi

od savremenih građevinskih materijala, uz malterisanje fasade i bojenje – u principu

bijelom bojom

- ukoliko je u konkretnom slučaju UP-om predviđen ogradni zid parcele, na očuvanim

ostacima isti treba izvoditi od kamena, a ukoliko se zid u cjelini rekonstruiše, isti se moţe

izvoditi od kamena, ili drugog savremenog materijala, uz malterisanje i bojenje –

bijelom bojom.

- Na postojećim objektima po ţelji korisnika omogućena je dogradnja i nadgradnja

objekata (do visine definisane UT uslovima u zavisnosti od namjene) uz prethodno



izvršenu statičku stabilnost objekta. Bitno je naglasiti da anketom sprovedenom za

potrebe izrade ovog Projekta utvrđeno je da većina objekata ne moţe da primi

nadgradnju i dogradnju (kako je utrdjeno uvidom stanja na terenu). Stoga se traţi

naknadna provjera statičke stabilnosti. U slučaju nezadovoljavanja iste predlaţe se

rušenje objekta i izgradnja novog u istom gabaritu.

Prostori namijenjeni stanovanju podijeljeni su u četiri karakteristične grupe:

1. Lokacije predviđene za izgradnju kolektivnih objekata

2. Lokacije predviđene za izgradnju kuća u nizovima

3. Lokacije predviđene za izgradnju dvojnih kuća

4. Lokacije predviđene za izgradnju slobodno stojećih kuća.

Kao polazište za programiranje uzet je standard od 25m² bruto građevinske površine po

stanovniku i porodica prosječne veličine od 3,0 člana.

U svim predviđenim novim objektima, zavisno od potreba korisnika, načelno je moguća

izgradnja podrumskih prostorija.

Za sve planirane kategorije novih stambenih objekata uzet je standard od 30m² BRGP po

stanovniku, a parkiranje vozila predviđeno je u okviru pripadajuće parcele.

Kolektivno stanovanje

U ovoj kategoriji stanovanja, osim tri zatečena objekta (zona F), plansku strukturu čine novi

stambeno-poslovni objekti (zona A, B i F). Za formiranje objekata primjenjen je urbanistički

model nastao na osnovu morfologije stečenih fizičkih struktura i nepravilnih oblika parcela sa

mogućnošću spajanja dvije parcele u jednu veću i organizovanja više stanova po stepeništu.

Prizemlje je namjenjeno za poslovne prostore.

Stambeni objekti u nizu ili smaknutom nizu

Novi objekti u nizovima ili smaknutim nizovima predviđeni su u svim zonama a preovlađuju u

zoni E. Njihov nepravilni oblik proistekao je iz stečenih uslova postojećih objekata i parcela.

Preteţna pedviđena spratnost iznosi dvije etaţe (P+1).

Slobodno stojeće kuće

Svi predviđeni novi objekti ovoga tipa su spratnosti od jedne do max tri etaţe (P+2).

Program pratećih sadrţaja

Kao prateći sadrţaj stanovanja, Planom je u skladu sa standardima GUP-a predviđen razvoj

djelatnosti koje treba da obezbijede zadovoljavanje dnevnih potreba stanovnika, kao i dio

sadrţaja od interesa za šire područje gradskog centra. Ovi sadrţaji su distribuirani u okviru

planirane strukture društvenih i individualnih objekata (preteţno), pa izgradnja privremenih

objekata (kiosci i sl.) nije predviđena.

Trgovina, ugostiteljstvo, zanati i usluge

Standardi za dnevne potrebe stanovništva su:

- trgovina, sa primjenom standarda od 0,22 m² po stanovniku

- ugostiteljstvo, sa primjenom standarda od 0,10 m² po stanovniku

- zanati, sa primjenom standarda od 0,05 m² po stanovniku

- lične usluge, sa primjenom standarda od 0,06 m² po stanovniku

- usluge domaćinstvima, sa primjenom standarda od 0,06 m² po stanovniku.

Navedeni sadrţaji distribuirani su unutar naseljske strukture, a kriterijum za distribuciju biće

utvrđivan na osnovu zahtjeva korisnika prostora i korisnika usluga.

Ostalo

Specifične sadrţaje u okviru naselja predstavljaju sljedeće postojeće i planirane strukture:

- Zavod za zaštitu prirode i Prirodnjački muzej Crne Gore;

- Vjerski objekti Starodoganjske i Osmanagića (Lukačevića) dţamije, obije u funkciji;

- Prostor uz tvrđavu nad Ribnicom - zona arheoloških istraţivanja i budućih kulturnih

sadrţaja;



- Planiranog poslovno-stambenog objekta na mjestu zgrade direkcije pošta, kao i

raskršća ulica Petra Prlje i Knjaza Nikole;

- Planiranog administrativno-kulturnog centra Islamske zajednice u Crnoj Gori, u

obuhvatu UP-a „Stara varoš“ zona B, u najdirektnijoj vezi s predmetnim prostorom;

- Sportsko-rekreativni tereni;

- Pješački most ka sportsko-rekreativnoj zoni na Morači i dalje ka novom dijelu grada.

4.3 FAZE REALIZACIJE

Sa stanovišta faza realizacije Plana, redosled aktivnosti u prostoru zasniva se na pretpostavci

da naseljska struktura treba uvijek da ima maksimalno zaokruţenu formu, odnosno da djeluje

kao cjelina koja je pripremljena za sledeću aktivnost. Samo na taj način čitav sistem će ostati

otvoren, sa definisanim pravcima razvoja, i bez rizika od koraka ü prazno¨ ili ünazad¨. Otuda i

insistiranje na pravcima djelovanja koji bi obuhvatili realizaciju Planom planirane strukture

počev od novih sadrţaja duţ primarnih gradskih saobraćajnica ka sredini bloka, tj. ka strukturi

naslijeđenog obrasca.

Potreba zaokruţivanja i definisanja longitudinalne strukture komercijalnog centra ¨Sahat-kula¨,

sa svim predviđenim sadrţajima, svakako je prvi korak u formiranju ïstočne fasade¨ Stare

Varoši, odnosno najznačajnija intervencija u zahvatu UP-a s aspekta formiranja prostora

gradskog centra u širim okvirima. Ovakvo opredjeljenje je podrţano činjenicom da se

predmetna struktura oslanja na već formirani saobraćajni potez (ulica Kralja Nikole od Juţnog

bulevara do mosta Braće Zlatičanina) i u njegovom koridoru poloţene djelove gradskih mreţa

komunalne infrastrukture.

Uporedo sa navedenim aktivnostima odvijaće se one koje su usmjerene na sanaciju

arhitektonsko-ambijentalnih zona kulturnih dobara (Sahat kule, Osmanagića dţamije,

Starodoganjske dţamije, Tvrđave sa starim mostom na Ribnici, Tabije kule, Dţefer Mahale sa

kućom Ĉubranovića i rodnom kućom umjetnika Rista Stijovića, kao i starim mlinom i kućom

Krpuljevića), kao i rekonstrukciju sa dogradnjom/nadgradnjom, sanacijom i druge intervencije

predviđene u cilju očuvanja strukture arhitektonske baštine.

Da bi se sve navedene aktivnosti mogle valjano organizovati i sprovoditi neophodno je

blagovremeno i odgovarajuće rješiti pitanje kvalitetnog funkcionisanja kolskog saobraćaja, u

cilju integracije Stare varoši u cjeloviti sistem gradske saobraćajne mreţe.



4.4 MREŢE I OBJEKTI INFRASTRUKTURE

4.4.1 SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA

Kao osnova za izradu planirane mreţe saobraćajnica korišćen je Generalni urbanistički plan,

postojeći Urbanistički projekat Stara varoš zona B, kontaktni plan Urbanistički projekat Stara

varoš zona A i Urbanistički projekat Stara varoš –za dio zone B .

Generalnim urbanističkim planom iz 1990 god. definisan je značaj odnosno rang

saobraćajnica u okviru ukupne gradske mreţe i to onih po obodu i onih unutar zone. Prema

GUP-u Juţni Bulevar predstavlja gradsku magistralu (GM) ulica Kralja Nikole (ulice Braće

Zlatičana i Ilije Milačića) gradska saobraćajnice II reda - sabirnu ulicu (SU). Planirana mreţa

saobraćajnica zone zahvata vezana je za ove dvije obodne primarne gradske

saobraćajnice.

Širi prostor definisan UP-om “Stara Varoš–zona B", tangira sa juţne strane dio saobraćajnice

GUP-om definisane kao segment II transferzale (Juţni bulevar) koja predstavlja gradsku

magistralu, dio magistralnog prstena koji povezuje drugi dio grada sa autobuskom i

ţeljezničkom stanicom. Bulevar je projektovan sa 4 saobraćajne trake po 3,5m širine,

razdvojene po smjerovima, zelenim pojasom 4.0m i pješačkim stazama širine 4.0m koje su

odvojene od kolovoza razdjelnim zelenim trakama širine 2.0m.

Ulica Kralja Nikole(ulice Braće Zlatičana i Ilije Milačića) je gradska saobraćajnice II reda koja

prolazi obodom zone. Širina kolovoza je 13.5-14.0m (4 saobraćajne trake) sa obostranim

trotoarima širine od 1.5-5.0m. Na zahtjev Agencije za izgradnju i razvoj Podgorice u Plan je

unešen projekat rekonstrukcije raskrsnice ulice Kralja Nikole i ulice Oktobarske revolucije koju je

obrađivaču dostavio D.O.O. „Ĉelebić“ Podgorica.

Mreţa internih saobraćajnica predstavlja okosnicu pomenutog prostora i omogućava pristup

objektima kao i vezu sa postojećim ulicama “Petra Prlje” koja se uključuje na ulicu “Kralja

Nikole” i “Juţni bulevar” i ulicu “Gojka Radonjića” koja se uključuje na ulicu “Kralja Nikole”. Sve

saobraćajnice u zahvatu plana je potrebno maksimalno prilagoditi stanju na terenu bez

radikalnih građevinskih promjena i rušenja jer je to dio grada sa značajnom kulturno-istorijskom

vrijednošću.

Unutrašnje saobraćajnice su podijeljene u dvije grupe.

Prvu grupu saobraćajnica čine ulice "Špira Mugoše", “Gojka Radonjića”, “Petra Prlje” i ulica

“C”. Ove ulice sluţe da se cjelokupni saobraćaj Stare Varoši poveţe sa obodnim

saobraćajnicama, a preko njih sa gradskom mreţom saobraćajnica. Poloţaj ulica "Špira

Mugoše", “Gojka Radonjića”, “Petra Prlje” i ulice “C” je definisan koordinatama tjemena.

Postojeća ulica“Petra Prlje” ima nedovoljnu širinu, kolovoz je u lošem stanju pa je predviđena

rekonstrukcija. Širina saobraćajnih traka novoplanirane ulice je 2x2.75m na jednom dijelu, a na

drugom 2x2.5m. Trotoar je širine 1.50m jednostrano od ulice “Kralja Nikole” i obostrano od

ulice “Juţni Bulevar na početnom dijelu, a na preostalom dijelu nije moguće planirati trotoare

zbog objekata uz samu ulicu.

Postojeće ulice "Špira Mugoše" i “Gojka Radonjića” takođe imaju nedovoljnu širinu, kolovoz je

u dosta lošem stanju pa je predviđena i njihova rekonstrukcija. Ulica "Špira Mugoše" je

planirana kolovozne širine 5.5m sa jednostranim trotoarom širine 1.5m. U produţetku je ulica

“Gojka Radonjića” koja je planirana kolovozne širine 5.5m sa jednostranim trotoarom samo na

jednom dijelu, a na ostalom dijelu nije moguć zbog objekata.

Dio ulice “C”, obuhvaćen granicom zahvata predstavlja postojeću ulicu od ukrštanja sa

ulicom Ljubović do postojećeg parkinga uz ulicu Braće Zlatičana koji je rekonstruisan i dalje

do ukrštanja sa ulicom “Kralja Nikole”. Širina kolovoza je 2x2.75m, a trotoari su širine 1.50m



obostrano. Za ulicu”C” predviđa se kolovozni zastor od asfalta. Poprečni nagib kolovoza je

jednostran. Trotoari su od betonskih elemenata. Parkinzi su od raster elemenata ili od asfalta.

Sve saobraćajnice prve grupe su predviđene za dvosmjerni saobraćaj.

Drugu grupu saobraćajnica predstavlja mreţa naslijeđenih ulica tj. kolsko-pješačke ulice u

zaštićenom području, skromnih gabarita. Ulice "Ljubović", "Spasa Nikolića", "Keše Đurovića",

"Sava Lubarde", "Radoja Jovanovića", i "Predgrad" predstavljaju kolsko pješačke ulice i nalaze

se u području koje je zaštićeno i predviđeno za revitalizaciju i rekonstrukciju. Mjestimično su

širine 3.0-3,5 m između objekata ali zbog kolskog pristupa ove saobraćajnice je neophodno

zadrţati. Proširenje kolovoza postojećih ulica su predviđena samo na pojedinim djelovima.

Saobraćajnice druge grupe su uglavnom jednosmjerne.

Zastor od asfalta biće postupno zamijenjen kolovozom u skladu sa tradicionalnim rješenjem

(kaldrmisanje kamenom kockom ili šljunkom), dimenzionisan da podnese opterećenje

vatrogasnih i drugih interventnih vozila, a trotoari i samostalne pješačke i kolsko-pješačke staze

od šljunka. Oivičenje kolovoza raditi od kamenih ivičnjaka.

Trase novih saobraćajnica u situacionom i nivelacionom planu su prilagođene postojećim

saobraćajnicama i terenu, a priključci kotama izvedenih saobraćajnica.

Na grafičkim prilozima dati su analitičko-geodetski elementi za obiljeţavanje kao što su

koordinate ukrsnih tačaka osovina raskrsnica, koordinate tjemena i centara krivina, elementi

za iskolčavanje krivina, radijusi na raskrsnicama i karakteristični poprečni profili. Koordinate

presjeka osovina saobraćajnica, koordinate tjemena definisane su u apsolutnom

koordinatnom sistemu XYZ, a orjentaciono su date visinske kote raskrsnica i pojedinih

saobraćajnica.

Saobraćajnice treba da bude opremljene rasvjetom i odgovarajućom saobraćajnom

signalizacijom. Prije izvođenja saobraćajnica izvesti sve potrebne ulične instalacije koje su

predviđene planom, a nalaze se u poprečnom profilu. Šahtove svih instalacija osim fekalne,

po mogućnosti treba locirati van površine kolovoza za motorni saobraćaj. Na djelovima puta

(pored obale Morače), ako razlozi bezbjednosti zahtijevaju potrebno je postaviti zid ili odbojne

grede.

Odvodnjavanje atmosferskih voda riješiti atmosferskom kanalizacijom u skladu sa mogućim

tehničkim rješenjem. Za pristupne ulice bez trotoara gdje nije predviđena kišna kanalizacija

oivičenje projektovati u nivou kolovoza što bi omogućilo odvodnjavanje površinskih voda u

okolni teren. Duţ ovih saobraćajnica se mogu predvidjeti zelene ograde (ograda od ţivice)

kako bi površinske vode mogle da se prelivaju u zelene površine.

Prilikom izrade Glavnih projekata moguća su manja odstupanja od trase u smislu uskladjivanja

trase sa postojećim stanjem i pristupima objektima, odnosno pojedinim parcelama.

Nivelaciju kolskih i kolsko-pješackih površina uskladiti sa okolnim prostorom i sadrţajima kao i sa

potrebom zadovoljavanja efikasnog odvodnjavanja atmosferskih voda. Visinska nivelacija,

odnosno kote niveleta saobraćajnica u planu su date orjentaciono i u fazi projektovanja ih

treba provjeriti na čitavoj duţini saobraćajnica. Za izradu Glavnog projekta rekonstrukcije

potrebno je detaljno snimiti teren. Poprečni nagib kolovoza u pravcu ip=2.5%, u krivini

maksimalni poprečni nagib ip=5%. Vitoperenje kolovoza se vrši oko osovine. Vertikalna

zaobljenja nivelete izvesti u zavisnosti od ranga saobraćajnice, odnosno računske brzine.

Vozilima za snadbijevanje predvidjen je pristup poslovnim prostorima na trgu preko

popločanog platoa, po utvrdjenom vremenskom reţimu.

Ukupna površina pod kolovozom je 33 976.00m².



Parkiranje

Namjena zone zahvata UP-a je mješovita (stanovanje i poslovanje) i kultura. Planirani

kapaciteti za parkiranje na području UP-a će se riješiti primenjujući određene normative

prema planiranim sadrţajima u zoni, a prema normativima datim GUP-om.

Uslov za izgradnju objekta je obezbjeđivanje potrebnog broja parking mjesta. Tačan broj

potrebnih parking mjesta za svaki objekat koji se gradi, dograđuje i nadograđuje biće

određen nakon dostavljanja projektne dokumentacije, a uz poštovanje navedenih normativa.

SADRŢAJ

STANOVANJE-kolektivno 1 stan 1,1 PM

DJELATNOSTI 50 m² 1 PM

KULTURA 50m² 1 PM

U planu je predviđeno da se mjesta za stacioniranje vozila obezbijede na javnim pakiralištima

koja su formirana uz pristupne ulice, u dvorištima objekata i/ili u garaţama u objektima u

suterenskom i/ili podrumskom dijelu.

Prema navedenim kriterijumima u zoni zahvata UP-a “Stara Varoš–zona B je obezbijeđeno

ukupno 86 otvorenih javnih parking mjesto za putnička vozila. U okviru Bosansko-muslimanskog

kulturnog centra i meršihata islamske zajednice koji je obrađen posebnim planskim

dokumentom na organizovanim parking površinama uobezbijeđeno je 35 javna parking

mjesta. Uz ulice koje okruţuju ovaj centar ovim planom je obezbijeđeno još 20PM. Uz ulicu „C”

je izvedeno 59PM, a uz ulicu Špira Mugoše je planirano 7PM.

Na parceli UP A205 i 206/1 je planirana podzemna garaţa sa 42PM u jednom nivou za

potrebe stambeno-poslovnog objekta planiranog na toj lokaciji. Na UP F3289 je takođe

planirana podzemna garaţa sa 74PM u dva nivoa za potrebe stambeno-poslovnog objekta

planiranog na toj lokaciji. Obje garaţe su date varijantno i sa orjentacionim brojem PM.

Raspored parking mjesta u garaţama unutar objekata nije obavezujući već prvenstveno

zavisi od izbora konstruktivnog sistema, poloţaja pješačkih izlaza iz garaţe, pomoćnih

prostorija, itd. Prilazi za garaţe se moraju ispoštovati. Tačan broj potrebnih parking mjesta i za

ove objekte biće određen nakon dostavljanja projektne dokumentacije, a uz poštovanje

napred navedenih normativa.

Prilikom projektovanja klasičnih garaţa poštovati normative i standarde koji definišu ovu oblast

(širina jednosmjerne i/ili dvosmjerne prave odnosno kruţne rampe i nagib rampe, broj rampi u

zavisnosti od veličine garaţe, slobodna visina garaţe, širina prolaza (parkirne saobraćajnice),

veličina parking mjesta u odnosu na poloţaj konstruktivnih elemenata itd). Prilikom izrade

Tehničke dokumentacije za izgradnju objekta sa ili bez podzemne garaţe u objektu

neophodno je predvideti mjere obezbjedenja postojećih objekata u neposrednoj blizini

planiranog objekta. Prilikom projektovanja i izgradnje garaţe pridrţavati se Pravilnika o

tehničkim zahtjevima za zaštitu garaţa za putničke automobile od poţara i eksplozija.

U zonama gdje se radi o individualnom stanovanju predviđeno je parkiranje na sopstvenim

urbanističkim parcelama pored i/ili u okviru objekata i za njihove potrebe na taj način će se

obezbijediti potreban broj parkirnih mjesta

Kod formiranja otvorenih parking prostora je korišten sistem upravnih parkinga tako da

veličina jednog parking mjesta bude 2.50 (min2.30) X 5.0m. Otvorene parkinge raditi od

betonskih ploča, kamenih ploča. Ako ima mogućnosti poţeljno je u sklopu parkinga

obezbijediti prostor za visoko zelenilo, kontejnere i osvetljenje.

U zahvatu Plana je planirano 86 otvorenih parking mjesta za putnička vozila ukupne površine

1125.00m².



Pješački saobraćaj

Površine rezervisane za kretanje pješaka su planirane na pravcima koji prihvataju najveće

pješačke tokove. Obzirom na specifičnost zone zahvata UP-a sistemom pješačkih

komunikacija omogućeno je povezivanje svih djelova zone plana sa ključnim pravcima

kretanja. Sistem pješačkih komunikacija se sastoji od trotoara, pješačkih prilaza, kolsko-

pješačkih saobraćajnica i platoa (trgova). Takođe je data orjentaciono lokacija pješačkog

mosta kao veza sa rekreativnom zonom preko Morače. Tačan poloţaj lokacije mosta će biti

određen nakon obavljanja određenih predradnji (geodetskog snimanja, geološko-

geomehaničkih istraţivanja, hidrotehničko-hidroloških istraţivanja, projektnog zadatka, itd...)

kojima će se omogućiti da most, kao i svaki drugi građevinski objekat, treba da zadovolji

zahtjeve funkcionalnosti, sigurnosti, trajnosti, ekonomičnosti, estetike i ekologije.

Odvodnjavanje sa pješačkih površina – platoa ostvariti prirodnim padom, poprečnim

nagibom prema parkingu i kolovozu.

Ukupna površina pod trotoarima iznosi 6340.00m², a pješačkim stazama 1400,00m².

Biciklistički saobraćaj

Šira zona se oslanja na glavne koridore biciklističkih staza koji su dati GUP-om. Prema

smejrnicama GUP-a planirana je biciklistička staza na pravcu Gorica-Nova Varos-Stara varos-

Zabjelo-Zelenika i drugi pravac desnom obalom Morace od Vezirovog do Krivog mosta.

Biciklistički saobraćaj se moţe dozvoliti na saobraćajnicama sekundarne mreţe, trotoarima i

stazama u skladu sa pravilima ZOBS-a. Uz objekte koji mogu biti predmet interesovanja

biciklista se moţe obezbijediti odgovarajući otvoreni prostor za ostavljanje i čuvanje bicikla.

Javni masovni prevoz putnika

Linije gradskog prevoza koje najviše opsluţuje zonu UP-a “Stara Varoš-zona B” prolaze ulicom

Kralja Nikole i imaju stajališta u blizini ove zone čime je omogućeno povezivanje ove zone sa

ostalim djelovima i naseljima urbanog područja Podgorice. Stajalište za prigradski autobuski

saobraćaj koje je sada u ul. Kralja Nikole ispred trga pomjereno je zbog planirane raskrsnice

na dijelu poslije raskrsnice ul. Kralja Nikole sa ul. Petra Prlje. Pošto u ul. Oktobarske revolucije

postoji stajalište za lokalne autobuse, racionalno bi bilo stajaliste iz ul. Kralja Nikole premjestiti

na to stajalište.

Stajališta javnog prevoza su postavljena blizu jakih zona interesovanja korisnika javnog

prevoza poštujući određeni ritam ponavljanja stajališta. Kolovoz stajališta obiljeţiti

horizontalnom signalizacijom po JUS-u. Na staničnim frontovima postaviti prateću opremu u

vidu uniformnih oznaka stajališta i nadsteršnice.

Taksi saobraćaj

Lokacija za taksi stanica na području DUP-a nije planirana. Ukoliko se ukaţe potreba lokaciju

moţe da odredi Opštinski sekretarijat za saobraćaj u skladu sa zahtjevima zainteresovanih

učesnika u saobraćaju. Sada postoji taksi stanica u susjednoj zoni u ulici Kralja Nikole (ulica Ilije

Milačića). Taksi stanice treba da budu obiljeţene po normama JUS-a i poţeljno je da budu

zasnovane po principu prvi ušao - prvi izašao.

Uslovi za kretanje invalidnih lica

Pri projektovanju i građenju saobraćajnih površina potrebno je pridrţavati se Pravilnika o bliţim

uslovima i načinu prilagođavanja objekata za pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti,

Sl.list CG br.10/09 kao i drugih standarda i propisa koji karakterišu ovu oblast.

Protiv poţarni putevi i putevi za snadbijevanje

Na trgu površina koja je data u grafičkom prilogu kao površina širine 3.5m, koja će se koristiti

kao protivpoţarni prilaz, prilaz za snadbijevanje ili za prolaz specijalnih vrsta vozila, potrebno je

prilikom izrade projektne dokumentacije voditi računa o dimenzionisanju njene konstrukcije.



Tehničku dokumentaciju raditi u skladu sa odredbama ovog Plana, vaţećom tehničkom

regulativom, zakonima, pravilnicima i standardima koji regulišu ovu oblast.

Osnovni elementi poprečnih profila saobraćajnica, radijusi skretanja, smjerovi i određeni

detalji prikazani su u odgovarajućem grafičkom prilogu br. 10 - Plan saobraćaja.

Troškovi izgradnje i rekonstrukcije saobraćajne infrastrukture u zahvatu plana:

m2 cjena€ ukupno

ulica Gojka Radonjića i ulica Špira Mugoše

- kolovoz 4511.60 x 60 = 270 696.00€

- trotoar 799.30 x 40 = 31 972.00€

- parking 87.60 x 40 = 3 504.00€

ulica Petra Prlje

- kolovoz 2535.30 x 60 = 152 118.00€

ulica Ljubović

- kolovoz 1705.60 x 60 = 102 336.00€

ulica Radoja Jovanovića

- kolovoz 2081.60 x 60 = 124 896.00€

ulica Spasa Nikolića i ulica Sava Lubarde

- kolovoz 3137.80 x 60 = 188 268.00€

ulica Keše Đurovića

- kolovoz 978.30 x 60 = 58 698.00€

ulica Braće Zlatičana

- kolovoz 628.00 x 60 = 37 680.00€

ulica Predgrad

- kolovoz 2887.40 x 60 = 173 244.00€

ulica A

- kolovoz 653.70 x 60 = 39 225.00€

-parking 225.60 x 40 = 9 024.00€

ulica B

- kolovoz 291.30 x 60 = 17 748.00€

- parking 75.00 x 40 = 3 000.00€

Ulica C

- kolovoz 1285.50 x 60 = 77 130.00€

- trotoar 710.50 x 40 = 28 420.00€

Krak ulice O7-O8 do pješačke komunikacije

- kolovoz 683.50 x 60€ = 41 010.00€

- trotoar 157.20 x 40€ = 6 288.00€

UKUPNO TROŠKOVI IZGRADNJE I REKONSTRUKCIJE

SAOBRAĆAJNE INFRASTRUKTURE: 1 365 257.00€

U troškove izgradnje i rekontrukcije saobraćajne infrastrukture su računati samo djelovi ulica,

trotoara i parkinga koji pripadaju zahvatu plana. U troškove nije uračunata rekonstrukcija

postojećih kolsko-pjesačkih ulica i pješačkih staza koje se nalaze u ambijentalnom dijelu i koje

sluţe za prilaz pojedinim parcelama, kao i trg na uglu ulice Petra Prlje i ulice Juţni Bulevar

(površina 396.20m²). Takođe nije računata rekonstrukcija raskrsnice ulica Kralja Nikole i ulice

Oktobarske revolucije, kao ni pješačkog mosta nad Moračom.

Osnovni elementi saobraćajne regulacije prikazani su u grafičkom prilogu br. 13 - Plan

saobraćajne infrastrukture.



4.4.2 HIDROTEHNIĈKA INFRASTRUKTURA

VODOVOD

Potrebe za vodom za planirani broj stanovnika od 4.000, uzimajući u obzir specifičnu potrošnju

od 250 l/st/dan, iznose:

Srednja dnevna Q sr = 3.925* 250,00 / 86.400 = 11,36 l/sec

Max dnevna Q maxd = Q sr * 1,5 = 11,36 * 1,5 = 17,04 l/sec

Max čas Q maxh = Q maxd * 2,5 = 17,04 * 2,5 = 42,60 lit/sec.

Dobijeni časovni maksimum je relativno visok jer se smatra da pri obezbjeđenju 5-6 l/sec na

1.000 stanovnika, iz vodovodnog sistema, obezbjeđuje se uredno vodosnabdijevanje tog

prostora, što po tom kriterijumu iznosi oko 23.5 l/sec što periferna postojeća vodovodna mreţa

u potpunosti moţe obezbijediti.

Postojeća vodovodna mreţa izgrađena na prostoru zahvata UP-a obezbjeđuje osnovu za

kvalitetno vodosnabdijevanje i izgradnju nove distributivne vodovodne mreţe uz neophodnu

zamjenu cjevovoda nedovoljnog profila kao i godine izgradnje iste.

Takođe, predviđeno je i izmještanje dijela postojećeg cjevovoda LGØ150mm a koji „pada“

ispod urbanističkih parcela. Kao alternativa njegovom ukidanju predviđen je cjevovod sa

spoljašnje strane trotoara čija je namjena prespajanje postojećih potrošača i isti je paralelan

sa postojećim cjevovodom Ø300mm.

Planirana izgradnja vodovodne mreţe odnosi se na izgradnju nove distributivne vodovodne

mreţe i zamjeni dijela mreţe kako bi se stvorili uslovi za povezivanje vodovodne mreţe u

prstenove i u cilju ravnomjernog raspoređivanja količina vode i pritisaka u vodovodnoj mreţi.

Odabrani profili novoplaniranih uličnih cjevovoda su takvi da obezbjeđuju uredno

snabdijevanje sa vodom postojećih i novoplaniranih objekata uz minimalne otpore, a

povezanost u prstenove obezbjeđuje ravnomjerni raspored pritisaka u vodovodnoj mreţi. Na

novoplaniranoj vodovodnoj mreţi planirani su protivpoţarni hidranti prečnika Ø80mm na

razmaku od 80 – 120m. Tačan raspored i broj hidranata obradiće se kroz Glavne projekte.

Za izradu vodovodne mreţe, u skladu sa pravilnikom JP Vodovod, planirane su PEVG cijevi

klase PE 100 za radne pritiske od 10 bara, dok su za izradu čvorova predviđeni liveno

gvozdeni fazonski komadi i armature.

Obrada projekata uličnih - blokovskih cjevovoda kao i samih priključaka budućih objekata,

treba da se radi na osnovu preciznih uslova priključenja koje budući investitori treba da

obezbjeđuju od JP “ Vodovod i kanalizacija” Podgorica, što treba propisati i urbanističko-

tehničkim uslovima od strane nadleţnog opštinskog ili republičkog organa.

KANALIZACIJA ZA OTPADNE VODE

Osnovni kolektori fekalne kanalizacije izgrađeni duţ ulica Kralja Nikole, Crnogoskih seradara i

Ulice 8 Marta stvaraju osnovne uslove za planiranje izgradnje uličnih kolektora za prikupljanje

otpadnih voda sa prostora zahvata UP-a.

Ukupne potrebe za odvođenjem otpadnih voda sa prostora zahvata UP-a, računajući sa

časovnim maksimumom od 0,0118 l/sec po stanovniku, koji se uzima kao mjerodavni za

dimenzionisanje uličnih kolektora, iznosi 46,31 l/sec. Ako se uzme kao časovni maksimum

količina od 0,006-0,007 l/sec sa kojim se dobija maksimalna količina otpadnih voda od 27,47

l/sec, moţe se smatrati kao realna količina otpadnih voda koja sa prostora zahvata UP-a.

Ulični kolektori su uglavnom planiranih profila Ø200mm i sa postojećim Ø250mm u potpunosti

zadovoljavaju potrebe za prikupljanje i odvođenje otpadnih voda sa prostora zahvata UP-a.



Za dio prostora zahvata UP-a čiji visinski poloţaj ne omogućava gravitaciono odvođenje

otpadnih voda ( duţ korita rijeke Ribnice i dijela korita Morače ) prihvat otpadnih voda

moraće se rješavati prepumpavanjem otpadnih voda pojedinačno iz individualnih objekata

posebno ili izgradnjom prepumpne stanice za više objekata.

Ulična mreţa fekalne kanalizacije, planirana je da se gradi od PVC cijevi klase u zavisnosti od

dubine ukopavanja, a na mjestima priključaka i na rastojanju od 50m i manje, planirana je

izgradnja revizionih okana sa liveno-gvozdenim poklopcima i propisnim penjalicama.

Uličnu mreţu i blokovske kanale, kao i priključke budućih objekata treba projektovati na

osnovu uslova priključenja pribavljenih od strane JP«Vodovod i kanalizacija« Podgorica,

obaveze koju treba precizirati i urbanističko-tehničkim uslovima od strane nadleţnog

opštinskog organa.

ATMOSFERSKA KANALIZACIJA

Obzirom da je obrađeno rješenje saobraćajnica na najvećem dijelu prostora zahvata UP-a

»Stara Varoš« predviđeno bez ivičnjaka i trotoara, te i na tom dijelu prostora nije planirana

izgradnja kanala atmosferske kanalizacije već je odvođenje riješeno slobodnim oticanjem po

površini, upijanjem u teren čija je propustljivost značajna i gravitacionim slivanjem u pravcu

riječnih korita.

Za dimenzionisanje kolektora uzet je intenzitet padavina od 250 l/sec/ha, sa vremenom

trajanja od 15 min i prosječnim koeficijentom oticanja od 0,6.

Za dio prostora gdje je predviđena izgradnja saobraćajnica sa trotoarima planirana je

atmosferska kanalizacija sa dva ispusta u korito rijeke Morače. Na ispustima je planirana

izgradnja separatora ulja i masti sa by-passom kapaciteta Q = 250,00 l/sec u cilju zaštite

vodotoka a što je i propisao pozitivnom regulativom.

Kanali atmosferske kanalizacije planirani su da se grade od PVC i PE korugovanih cijevi, klase

prema dubini ukopavanja, sa potrebnim brojem slivnika i revizionih slivnika na kojima se

postavljaju jednodjelne slivničke rešetke dimenzija 60,00 x 60,00cm.

Kod dvostranih nagiba sobraćajnica odvodnjavanje suprotne strane saobraćajnice treba

rješavati izgradnjom poprečnih kanala profila DN 250mm sa jednodjelnom slivničkom

rešetkom.

Precizne uslove za obradu projektne dokumentacije treba formirati na osnovu katastara

postojećih instalacija, uslova priključenja iz JP«Vodovod i kanalizacija« Podgorica i generalnog

i idejnog projekta odvođenja atmosferskih voda, što treba precizirati u urbanističko-tehničkim

uslovima koje izdaje nadleţni opštinski organ.

PROCJENA TROŠKOVA

VODOVOD

Izrada cjevovoda vodovoda od PEVG cijevi

za radne pritiske od 10bara, računajući sa

svim zemljanim radovima i izradom šahtova sa

čvorovima i protivpoţarnim hidranatima i to za:

Ø 80mm m 1100 x 75.00 = 82.500,00 €

Ø 100mm m 100 x 98.00 = 9.800,00 €

UKUPNO VODOVOD : 92.300,00 €

FEKALNA KANALIZACIJA

Izrada ulične mreţe i blokovskih kanala

fekalne kanalizacije od PVC cijevi računato

sa svim zemljanim, vodoinstalaterskim, zidarskim

i betonskim radovima i ugradnjom poklopaca i penjalica

u revizionim oknima:

Ø 200mm m 100 x 90,00 = 9.000,00 €

UKUPNO FEKALNA KANALIZACIJA : 9.000,00 €



ATMOSFERSKA KANALIZACIJA

Izrada uličnih i blokovskih kanala atmosferske

kanalizacije od PVC i PEVG R cijevi za uličnu kanalizaciju

računato sa svim zemljanim radovima,

sa izradom potrebnog broja slivničkih okana

i revizionih slivnika:

Ø 400mm m 270,00 x 155,00 = 37.200,00 €

Ø 300mm m 705,00 x 135,00 = 95.175,00 €

Ø 400mm m 270,00 x 155,00 = 37.200,00 €

Nabavka, transport i ugradnja separatora ulja i masti

sa by-passom kapaciteta prihvata atmosferskih voda

sa izradom ispusta. Plaća se po komadu.

250,00 l/sec kom 2.00 x 35.000,00 = 70.000,00 €

UKUPNO ATMOSFERSKA KANALIZACIJA : 202.375,00 €

UKUPNO HIDROTEHNIĈKE INSTALACIJE: 303.675,00 €

Osnovni elementi snabdijevanja vodom i odvoda otpadnih voda prikazani su u grafičkom

prilogu br. 15 - Plan hidrotehničke infrastrukture.

4.4.3 ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA

ELEKTROENERGETSKI OBJEKTI NAPONSKOG NIVOA 10 KV

PROCJENA POTREBE ZA ELEKTRIĈNOM SNAGOM

PROCJENA VRŠNE SNAGE DOMAĆINSTAVA

Za odredjivanje vršnog opterećenja ove skupine potrošača koriste se Tehničke preporuke

Poslovne zajednice Elektrodistribucije Srbije:

-TP13 “ Priključci na niskonaponsku mreţu i električne instalacije u zgradama “ i -TP14b“ “

Osnovni tehnički uslovi za planiranje , projektovanje i gradnju niskonaponskih mreţa i

pripadajućih transformatorskih stanica 10 (20)/0,4 kV stambenih naselja “koje se odnose na

odredjivanje vršnog opterećenja domaćinstava u zimskom periodu,

Vršna snaga mjerodavna za planiranje objekata TS 10/0,4 kV i NN mreţe odredjuje se prema

sledećem obrascu dobijenom na osnovu teoriskih razmatranja, iskustva i snimanja (mjerenja)

postojećeg stanja :

,)1

(**8)75,0

25,0(**5,8n

kkn

nnPvrd

gt

gt n<20

,)100

1(**86,2)1

(* )1990(88,0 teg

eg

pn

n

kkPiegPvrd 20<=n<=500

,)85,0

15,0(**2,7)1

(* )1990(teg

egn

nn

kkPiegPvrd 500<n

gdje je:

Pvrd - maksimalno godišnje jednovremeno opterećenje domaćinstava (kW),

Pieg - prosječna instalisana snaga sa kojom učestvuje grupa od “n“ domaćinstava u

maksimalnom jednovremenom opterećenju - dio koji potiče od električnog zagrijavanja u

stanu (kW/dom),

n - broj domaćinstava;

keg - koeficijent jednovremenosti maksimalnog godišnjeg opterećenja za veoma veliki broj

domaćinstava – dio koji se odnosi na instalisanu snagu trošila koja se koriste za

električno zagrijavanje stanova;



kgt - koeficijent koji zavisi od procentualnog učešća broja stanova koji se griju na električnu

energiju;

Kgt = 0,6 ako 75% stanova koristi električno grijanje;

Kgt = 0,9 ako svi stanovi koristi električno grijanje;

p - procenat prosječnog porasta maksimalnog godišnjeg jednovremenog opterećenja (%);

t - godina za koju se računa maksimalno godišnje jednovremeno opterećenje (t > = 1990).

Na području UP „STARA VAROŠ” prisutna su dva tipa stambenih naselja:

- Tip naselja 2 “Šire gradsko područje” obuhvata stanove u djelu grada izvan uţeg gradskog

područja spratnosti preko P+1.

- Tip naselja 5 obuhvata stanove u urbanizovanom naselju u kojem se ne moţe sagledati

period uvođenja centralnog grijanja sa objektima istog ili sličnog tipa, spratnosti P, P+1 i

P+1+Pk.

Parametri tipova naselja su sledeći:

Tip naselja Pieg keg p godina proračuna

(kW) %

tip naselja 2 3,5 0,65 1,5 2015

tip naselja 5 3,0 0,55 1,5 2010

PROCJENA VRŠNE SNAGE POTROŠAĈA OPŠTE POTROŠNJE

Za odredjivanje vršnog opterećenja ostale potrošnje koriste se podaci iz Tehničke preporuke

Poslovne zajednice Elektrodistribucije Srbije:

- TP14a “Planovi razvoja i osnovna koncepcijska rešenja za planiranje elektrodistributivne

mreţe” i oni su dati u sljedećoj tabeli:

Djelatnost Specifično opterećenje ( W/m²)

Prosvjeta 10 -25

Zdravstvo 10 - 35

Sportski centri 10 -50

Hoteli sa klima uredjajima 30 - 70

Hoteli bez klima uredjaja 20 - 30

Male poslovne zgrade 15 - 30

Trgovine 25 - 60

PROCJENA VRŠNE SNAGE ZA OSVJETLJENJE SAOBRAĆAJNICA, PARKING PROSTORA I ŠETALIŠTA

Procjena vršne snage osvetljenja saobraćajnica u planiranom prostoru izvršena je na osnovu

sljedećih parametara:

Pvrs - Vršna snaga rasvjete saobraćajnica

za procinjeni broj svjetiljki snage 250w;

Pvrpp – Vršna snaga rasvjete parking prostora

za procinjeni broj svjetiljki snage 150w (Pin=170W) (svjetiljke sa

sijalicom natrijum visokog pritiska

Pvps - Vršna snaga rasvjete pješačkih staza

za procinjeni broj svjetiljki snage 100w



PROCJENA VRŠNE SNAGE

Na osnovu podataka procijenjuje se aktivna vršna snaga na nivou UP „STARA VAROŠ” i

traforeona kao:

ied

n

jiedvr PkPP _

1

max_ *

gdje je :

Ped_max najveća aktivna vršna snaga kategorije potrošača

Ped_i aktivna vršna snaga ostalih kategorija potrošača

kji faktor učešća u maksimumu vršne snage

Smatrajući da je izvršena kompezacija usvaja se da je cos , pa je vršna snaga na

nivou dijela UP „STARA VAROŠ” i traforeona:

cos/vrvr PS

Vršna snaga na nivou UP „STARA VAROŠ” je:

U P ZIMI Vrsna Snaga Koef. jed. Kj*Pjv

Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj

stanova u naselju tipa 2 506 2171.36 0.9 1954.22

stanova u naselju tipa 5 1144 4026.27 1 4026.27

POSLOVNI PROSTORI Povrsina kW/m2

poslovanje 15580 0.06 934.8 0.9 841.32

kultura 372 0.05 18.6 0.9 16.74

JAVNA RASVJETA broj svjet. kW /svjet.

Putevi 128 0.25 32 0.9 28.8

Parkinzi 7 0.17 1.19 0.9 1.07

Pjesacke staze 41 0.1 4.1 0.9 3.69

SUMA Kj*Pjv (kW) 6872.11

Vrsna snaga (kVA) 7233.81

Vršna snaga (planirana) potrošača UP „STARA VAROŠ” je Pv= 7233.81 kVA.

Planirano je da se potrošači UP napajaju iz TS 110/10 kV “Podgorica 6”(sadašnja TS 35/10 kV

„Centar”.) ili iz TS 110/10 kV „Podgorica 5” u zavisnosti od uklopnog stanja.

Zaključak

Izgradnja UP „STARA VAROŠ” zahtjeva ubrzanu izgradnju TS 110/10 kV „Podgorica 6” umjesto

dosadašnje TS 35/10 kV „Centar”.

Definisanje broja trafostanica -– raspored po traforeonima

Na osnovu navedenih metoda proračuna, dispozicije planiranih i postojećih objekata kao i

postojećeg stanja elektroenergetske infrastrukture prednjim tabelama dat je prikaz snaga

postojećih i planiranih trafostanica u UP sa definisanjem snaga novih trafostanica.

Kod definisanja instalisanih snaga trafostanica racunato je sa gubicima od 10% i rezervom u

snazi od 10%.



Traforeon 1 ZIMI Vrsna Snaga Koef. jed. Kj*Pjv

Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj




poslovanje 3123 0.06 187.38 1 168.64


Putevi 11 0.25 2.75 0.9 2.48

Parkinzi 1 0.17 0.17 0.9 0.15

Pjesacke staze 1 0.1 0.1 0.9 0.09



Potrosnja Potrosnja gubici rezerva Ukupno

MBTS 10/0,4 kV "Tećija"

Sn

Zone Izvan.Zone 10% 10% Sn kVA kVA

1006.37 0 100.64 126 1233.01 1260


Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj




poslovanje 675 0.06 40.5 1 36.45

kultura 177 0.05 8.85 7.96


Putevi 28 0.25 7 0.9 6.3

Pjesacke staze 24 0.1 2.4 0.9 2.16




NDTS 10/0,4 kV "Br- 1- NOVA" ,NDTS 10/0,4 kV "Br- 2- NOVA"

Sn


1705.99 0 170.6 226 2102.59 2260


Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj




poslovanje 10543 0.06 632.58 0.9 569.32




Putevi 53 0.25 13.25 0.9 11.92

Parkinzi 6 0.17 1.02 0.9 0.92

Pjesacke staze 10 0.1 1 0.9 0.9



Potrosnja Potrosnja gubici rezerva Ukupno NDTS 10/0,4 kV "Br- 3- NOVA",

NDTS 10/0,4 kV "Br- 4- NOVA" i

NDTS 10/0,4 kV "Br- 5- NOVA

Sn


4240.12 0 346.53 426 4237.82 4260


Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj




poslovanje 1239 0.06 74.34 0.9 66.91

kultura 195 0.05 9.75 0.9 8.78


Putevi 36 0.25 9 0.9 8.1

Pjesacke staze 6 0.1 0.6 0.9 0.54




NDTS 10/0,4 kV "Brijeg Moračev 1- NOVA" ,MBTS 10/0,4 kV "Brijeg Moračev 2"

Sn


1561.73 0 156.17 200 1917.9 2000

Na osnovu prethodno navedenog se zaključuje da je za napajanje UP „STARA VAROŠ”

asaaspekta potreba u snazi potrebno izgraditi 6 novih trafostanice kako je dato prethodnim

tabelama.

PRIKAZ PLANIRANE ELEKTRODISTIBUTIVNE MREŢE

Koncept rješenja napajanja planiranih objekata u UP „STARA VAROŠ” električnom

energijom je baziran na postojećoj i planiranoj infrastrukturi 10 kV mreţe .

Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10kV

Polazeći od izvršenog proračuna potreba u snazi, i rasporeda novih potrošača po

traforeonima, kao i postojećeg stanja 10 kV mreţe planom razvoja su predvidjeni sledeći 10

kV elektrenergetski objekti:

Trafostanice 10/0,4kV :

- MBTS 10/0,4kV 630 kVA “Tećija“ ugradjuje se postrojenje i trafo 630 kVA

- BTS 10/0,4kV 400 kVA “Brijeg Morače 1“ se uklanja

- NDTS “ Brijeg Morače 1 Nova“, "2 x 1000 kVA



- MBTS 10/0,4kV 1000 kVA “Brijeg Morače 2“ ugradjuje se postrojenje i tarfo 1000

kVA

- NDTS 10/0,4 kV "Br. 1" 2 x 630 kVA Nova





Nove TS su bar dva puta prolazne na strani visokog napona, izradjena u SF6 tehnologiji sa

potrebnim brojem NN izvoda, odnosno osam po transformatoru 630 kVA, a dvanaest po

transformatoru 1000 KVA.

Pri projektovanju i izgradnji trafostranice, opremu tipizirati u skaldu sa tehničkim

preporukama EPCG- A. D. – Niksić (TP-1b), odnosno zahtjevima nadleţne

Elktrodistribucije.

10kV kablovska mreţa:

Za realizaciju plana razvoja 10kV mreţe u okviru dijela zone 1 potrebno je izvesti veze prema

priloţenoj šemi.

Predloţenim planom razvoja 10kV mreţe planirane TS10/0,4kV su uključene u postojeći sistem

napajanja – koncept otvorenih prstenova“.

Novi izvod TS 110/10 kV "Podgorica 6“ –TS “Br.3 - NOVA“ i nove dionice između TS 10/0,4 kV

izvesti sa 3 x XHE 49 A, 240 mm2, 20 kV ( prenosne moći oko 7,96 MVA).

Na posebnom prilogu urbanističkog plana je takodje prikazana lokacija planirane TS10/0,4kV

kao i planirane trase 10kV kablovske mreţe.

DUP

"Cikovina 2"

"Brijeg Morace 1"

"Brijeg Morace 2"

"Tecija"TS 110/10 kV "Podgorica 6"

"Nikic""Metalka""Sahat Kula"

TS 110/10 kV "Podgorica5"

"Cikovina"

"Br. 1""Br. 2"

"Br. 3"

"Br. 4" "Br. 5"

Niskonaponska kablovska mreţa 0,4kV

Niskonaponsku mreţu izvesti kao kablovsku (podzemnu) do lokacija priključnih ormarića.

Mreţa treba da je radijalna, a za vaţnije objekte u okviru njihove instalacije riješti prstenasto

napajanje.

Mreţe izvesti nn kablovima tipa PP00 ili XP00, 6/1kV (ili drugim, prema zahtjevima stručne

sluţbe Elektrodistribucije), presjeka prema nominalnim snagama pojedinih prostora objekata.

NN kablove po mogućnosti polagati u zajedničkom rovu na propisanom odstojanju uz

ispunjenje uslova dozvoljenenog strujnog opterećenja po pojedinim izvodima.

Broj nn izvoda TS10/0,4kV će se definisati glavnim projektima objekata i TS10/0,4kV.



Elektroinstalacije objekata

Elektroinstalacija svih novih objekata mora biti izvedena u skladu sa vaţećim tehničkim

propisima i standardima, a kod stambenih objekata i sa normativima iz plana višeg reda.

Instalacije moraju zadovoljavati sada vaţeće tehničke propise i standarde iz oblasti

elektroinstalacija niskog napona. Za zaštitu od indirektnog dodira u objektima primijeniti sistem

TN-S.

Osvjetljenje javnih povrsina

Pošto je javno osvetljenje sastavni dio urbanističke cjeline, treba ga tako izgraditi da se

zadovolje i urbanistički i saobraćajno - tehnički zahtjevi, istovremeno teţeći za tim da

instalacija osvetljenja postane integralni element urbane sredine. Mora se voditi računa da

osvetljenje saobraćajnica i ostalih površina mora osigurati minimalne zahtjeve koji će

obezbjediti kretanje uz što veću sigurnost i konfor svih učesnika u noćnom saobraćaju, kao i

da ima i svoju dekorativnu funkciju. Zato se pri rješavanju uličnog osvetljenja mora voditi

računa o sva četiri osnovna mjerila kvaliteta osvetljenja:

- nivo sjajnosti kolovoza,

- poduţna i opšta ravnomjernost sjajnosti,

- ograničenje zaslepljivanja (smanjenje psihološkog blještanja) i

- vizuelno vodjenje saobraćaja.

Izbor rasvjete treba izvršiti po vaţećim evropskim standardima EN 13201.

URBANISTICKO-TEHNIĈKI USLOVI ZA IZGRADNJU PLANIRANE

ELEKTRODISTRIBUTIVNE MREŢE I JAVNOG OSVETLJENJA

Trafostanice 10/0,4kV na području plana

Novoplanirana trafostanica je predvidjena za ugradnju u objekat UP. Raspored opreme i

poloţaj energetskih transformatora moraju biti takvi da obezbjede što racionalnije korišćenje

prostora, jednostavnost rukovanja, ugradnje i zamjene pojedinih elemenata i blokova i

omogućava efikasnu zaštitu od direktnog dodira djelova pod naponom.

Projektima uredjenja okolnog terena svim trafostanicama obezbjediti kamionski pristup,

najmanje širine 3,0 m.

Trafostanica mora biti bar dva puta prolazne na strani visokog napona u tehnici SF6. Opremu

trafostanice predvidjeti u skladu sa “Tehničkim preporukama EPCG –TP1-b: Distributivna

transformatorska stanica DTS - EPCG 1x1000 kVA (DTS 1x630)”, donesenim od strane Sektora za

distribuciju - Podgorica “Elektroprivrede Crne Gore”, A.D. – Nikšić.

Investitori su duţni da obezbjede projektnu dokumentaciju za gradjenje planirane

trafostanice, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su duţni da

obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje gradjevinske dozvole, kao i stručni nadzor

nad izvodjenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je duţan zahtjevati vršenje

tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole.

Izgradnja 10 kV kablovske mreže

Novi izvod TS 110/10 kV " Podgorica 6 “ – TS “Br.3 - NOVA“ i nove dionice između TS 10/0,4 kV

izvesti sa 3 x XHE 49 A, 240 mm2, 20 kV ( prenosne moći oko 7,96 MVA).

Preporučuje se polaganje jednoţilnih kablova u trouglastom snopu.



Na kraćim dionicama dozvoljeno je i polaganje u horizontalnoj ravni na medjusobnom

razmaku 70 mm.

Snop se formira provlačenjem kablova kroz odgovarajuću matricu pri odmotavanju sa tri

kalema. Formirani snop se na svakih 1 do 2m omotava obujmicom, samoljepljivom trakom itd.

Medjusobni razmak više energetskih kablova (višeţilnih, odnosno kablovskih snopova tri

jednoţilna kabla) u istom rovu odredjuje se na osnovu strujnog opterećenja, ali ne smije da

bude manji od 70mm pri paralelnom vodjenju odnosno 2m pri ukrštanju.

Da se obezbijedi da se u rovu sa više energetskih kablova (višeţilni, odnosno kablovski snopovi

tri jednoţilna kabla) kablovi medjusobno ne dodiruju, izmedju kablova moţe da se cijelom

duţinom trase postavi niz opeka, koje se polaţu nasatice na medjusobnom razmaku od 1m.

Kablove polagati slobodno u kablovskom rovu dubine 0,8 m, a na mjestima prolaza kabla

ispod kolovoza saobraćajnica, kao i na svim onim mjestima gdje se moţe očekivati povećano

mehaničko opterećenje kabla (ili kabl treba izolovati od sredine kroz koju prolazi) kroz

kablovsku kanalizaciju, smještenu u rovu dubine 1,0m.

Dozvoljeno je pojedinačno provlačenje jednoţilnog kabla kroz cijev od neferomagnetnog

materijala, pod uslovom da cijev nije duţa od 20 m.

Kroz čeličnu cijev dozvoljeno je provlačenje snopa koga čine jednoţilni kablovi sve tri faze.

Nakon polaganja, a prije zatrpavanja kabla, investitor je duţan obezbjediti katastarsko

snimanje tačnog poloţaja kabla, u skladu sa zakonskim odredbama. Na grafičkom prikazu

trase kabla treba označiti tip i presjek kabla, tačnu duţinu trase i samog kabla, mjesta

njegovog ukrštanja, pribliţavanja ili paralelnog vodjenja sa drugim podzemnim instalacijama,

mjesta ugradjenih kablovskih spojnica, mjesta poloţene kablovske kanalizacije sa brojem

korišćenih i rezervnih cijevi (otvora) itd.

Ukoliko to zahtjevaju tehnički uslovi stručne sluţbe Elektrodistribucije - Podgorica, zajedno sa

kablom (na oko 40 cm dubine) u rov poloţiti i traku za uzemljenje, Fe-Zn 25x4 mm.

Duţ trasa kablova ugraditi standardne oznake koje označavaju kabl u rovu, opromjenu

pravca trase, mjesta kablovskih spojnica, početak i kraj kablovske kanalizacije, ukrštanja,

pribliţavanja ili paralelna vodjenja kabla sa drugim kablovima i ostalim podzemnim

instalacijama i sl.

Prije izvodjenja radova pribaviti katastre podzenmnih instalacija i u tim slučajevima

otkopavanje kabla vršiti ručno.

Pri izvodjenju radova preduzeti sve potrebne mjere zaštite radnika, gradjana i vozila, a zaštnim

mjerama omogućiti odvijanje pješačkog i motornog saobraćaja. Na mjestima gdje je, radi

polaganja kablova, izvršeno isjecanje regulisanih površina, iste dovesti u prvobitno stanje.

Investitori su duţni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvodjenje dionica kablovskih 10

kV vodova, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su duţni da

obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje gradjevinske dozvole, kao i stručni nadzor



Izgradnja niskonaponske mreže

Nove niskonaponske mreţe i vodove izvesti kao kablovske (podzemne), uz korišćenje kablova

tipa PP00 (ili XP00 zavisno od mjesta i načina polaganja), ukoliko stručna sluţba

Elektrodistribucije - Podgorica ne uslovi drugi tipa kabla. Mreţe predvidjeti kao trofazne,

radijalnog tipa.



Zbog potrebe vršenja preraspodjele potrošača po traforeonima, ne rješavati pojedine

slučajeve odvojeno od cjeline, već sagledati uticaj svake izmjene na širi prostor.

Što se tiče izvodjenja niskonaponskih mreţa i vodova, primjenjuju se uslovi već navedeni pri

izgradnji kablovske 10 kV mreţe.

Zaštitu od preopterećenja i kratkog spoja obezbjediti pravilnim izborom osigurača na početku

voda u skladu sa vaţeđim tehničkim propisima. Primjeniti sistem zaštite od opasnog napona

dodira TN-C do mjesta priključka NN kablova na objektima *(u GRT).

Investitori su duţni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvodjenje instalacije

osvjetljenja, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata.

Izgradnja spoljneg osvjetljenja

Izgradnjom novog javnog osvetljenja otvorenog prostora i saobraćajnica oko kompleksa

obezbjediti fotometrijske parametre date evropskim standardom EN 13201.

Kao nosače svetiljki koristiti metalne dvosegmentne i trosegmentne stubove, predvidjene za

montaţu na pripremljenim betonskim temeljima, tako da se po potrebi mogu demontirati, a

napajanje javnog osvetljenja izvoditi kablovski (podzemno), uz primjenu standardnih kablova

(PP 000 4x25mm2; 0,6/1 kV za ulično osvetljenje i PP 00 3(4)x16mm2; 0,6/1 kV za osvetljenje u

sklopu uređenja terena). Pri projektovanju instalacija osvetljenja u sklopu uredjenja terena oko

planiranih objekata poseban značaj dati i estetskom izgledu instalacije osvetljenja.

Sistem osvetljenja treba da bude cjelonoćni. Pri izboru svetiljki voditi računa o tipizaciji, a u cilju

jednostavnijeg odrţavanja.

Maksimalno dozvoljeni pad napona u instalaciji osvetljenja, pri radnom reţimu, moţe biti 5%.

Kod izvedene instalacije moraju biti u potpunosti primjenjene mjere zaštite od električnog

udara (zaštita od direktnog i indirektnog napona). U tom cilju, mora se izvesti polaganje

zajedničkog uzemljivača svih stubova instalacije osvetljenja, polaganjem trake Fe-Zn 25x4 mm

i njenim povezivanjem sa stubovima i uzemljenjem napojnih trafostanica. Obezbjediti

selektivnu zaštitu kompletnog napojnog voda i pojedinih svetiljki.

Obezbjediti mjerenje utrošene električne energije. Komandovanje uključenjem i isključenjem

javnog osvetljenja obezbjediti preko uklopnog sata ili foto ćelije.

Za polaganje napojnih vodova vaţe isti uslovi kao i kod polaganja ostalih niskonaponskih

vodova.

Investitori su duţni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvodjenje instalacije

osvjetljenja, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su duţni da

obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje gradjevinske dozvole, kao i strucni nadzor



ORJENTACIONI TROŠKOVI REALIZACIJE U DOMENU

ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE I JAVNOG OSVETLJENJA

1 Izgradnja novih TS prema planu u prilogu tipa NDTS 2 x 630 kVA sa

opremom prema tehničkoj preporuci TP-1b(EPCG):

kom 2 a 64000 = 128000

2 Izgradnja novih TS prema planu u prilogu tipa NDTS 1000 kVA i

NDTS 2 x 1000sa opremom prema tehničkoj preporuci TP-1b(EPCG):

kom 3 a 45000 = 135000



kom 1 a 80000 80000

4 Demontaţa BTS 10/0,4 kV "Brijeg Morače 1" :

kom 1 a 2300 = 2300

5 Ugradnja novog transformatora 630 kVA u postojeće TS:

kom 1 a 14000 = 14000

6 Ugradnja novog transformatora 1000 kVA u postojeću TS 10/0,4 kV

kom 1 a 17000 = 17000

7 Demontaţa postojećeg VN postrojenja i ugradnja VN postrojenja u

SF6 tehnici u u postojećim TS (prema tehničkoj preporuci TP-

1b(EPCG):

kom 2 a 14000 = 28000

8 Izrada novih dionica kablovskih 10 kV vodova sa uklapanjem na

području DUP-a i izrada novih kablovskih 10 kV izvoda (duţina u

području DUP-a):

m 2250 a 40 = 90000

9 Izmještanje kablovskih 10 kV vodova sa uklapanjem na području

DUP-a:

m 150 a 30 = 4500

UKUPNO : e = 498800

4.4.4 TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA

Kao što je već rečeno u opisu postojećeg stanja, u posmatranoj zoni ovog UP-a, postoji

djelimićno izgrađena tk kanalizacija.

Rečeno je i da je tk mreţa na području zone posmatranog UP-a rađena kablovima tipa TK

59GM provučenim kroz pE i PVC cijevi, kablovima TK OOV polaganim direktno u zemlju ili

vazdušnim kablovima od postojećih izvoda do pretplatnika.

Kapacitet primarne i sekundarne mreţe je na granici zadovoljavanja potrebe sadašnjih

korisnika unutar zone, a ni slučajno ne moţe zadovoljiti potrebe svih planiranih sadrţaja u zoni

obuhvata UP.

Bilo kakva dodjela novih priključaka, bez izgradnje nove tk kanalizacije i nove tk mreţe je

dosta problematična.

Uz to, jedan dio postojeće infrastrukture se nalazi u relativno lošem stanju - ovo se prvenstveno

odnosi na vazdušne tk kablove i vazdušne tk izvode, tako da je potrebna planirati novu tk

kanalizaciju koja će se nalaziti ili u trasama ili u trotoarima postojećih ili planiranih

saobraćajnica.

U kontaktnoj zoni ovog UP-a, Crnogorski Telekom posjeduje telekomunikacioni čvor LC 3

Podgorica, koji fiksnom telefonijom snabdijeva pretplatnike iz zone posmatranog UP.

Dodjela savremenih servisa, sa izgradnjom nove tk kanalizacijebiće ostvarljiva, jer je rastojanje

od postojeće tk centrale LC 3, kod najvećeg dijela pretplatnika, u zadovoljavajućim

granicama.



Pri planiranju broja PVC cijevi u novoj tk kanalizaciji, moraju se u obzir uzeti podaci o

planiranim gradjevinskim površinama, površinama namijenjenim stambenim, poslovnim i

usluţnim djelatnostima, broju stanovnika unutar zone i dr.

Zbog toga je, u skladu sa naprijed iznijetim činjenicama , uz podatke o postojećoj tk mreţi na

ovom terenu, dobijenih od TK Centra Podgorica, u skladu sa razvojem objekata unutar zone,

predviđena izgradnja nove tk kanalizacije na svim potezima gdje je to neophodno.

Planirana tk kanalizacija u zoni UP, radiće se sa 3 PVC cijevi Ø 110 mm, u ukupnoj duţini od

oko 3300 metara, od lokacija postoječe tk kanalizacije i tk okana, do svih postojećih i

planiranih izvoda unutar zone.

Planirano je i da se uradi 45 tk okana sa lakim poklopcem.

Planiranim rješenjima u dijelu tk kanalizacije, ona se logično veţe na postojeću tk kanalizaciju

u naselju Stara Varoš, tako da objedinjene čine cjelinu tk kanalizacije na tk čvoru LC 3, sa

dovoljnim kapacitetima potrebnim za provlačenje novih kablovskih kapaciteta.

Trasu planirane tk kanalizacije potrebno je, gdje god je to moguće, uklopiti u trase trotoara ili

zelenih površina, jer bi se u slučaju da se tk okna rade u trasi saobraćajnice ili parking

prostora, morali ugraditi teški poklopci sa ramom i u skladu sa tim uraditi i ojačanje okana, što

bi bilo neekonomično.

Tk kanalizaciju koja je planirana u okviru ovog UP-a, kao i tk okna, izvoditi u svemu prema

vaţećim propisima i preporukama ZJ PTT iz ove oblasti.

Jedna PVC cijev Ø 110 mm u novoj tk kanalizaciji predviđena je za potrebe provlačenja

kablova distributera kablovske televizije.

Od planiranih tk okana, potrebno je projektima za pojedine objekte u zoni obuhvata,

definisati plan i način priključenja svakog pojedinačnog objekta .

Tk kanalizaciju pojedinačnim projektima treba predvidjeti do samih objekata .

Kućnu tk instalaciju u kolektivnim stambenim objektima, treba izvoditi u tipskim ormarićima ITO

LI, lociranim u ulazu u objekte na propisanoj visini.

Na isti način izvesti i ormariće za koncentraciju instalacije za potrebe kablovske distribucije TV

signala, sa opremom za pojačavanje TV signala.

Kućnu tk instalaciju u svim prostorijama izvoditi sa UTP provodnikom ili drugim kablovima sličnih

karakteristika i provlačiti ih kroz PVC cijevi, sa ugradnjom odgovarajućeg broja kutija, s tim da

u svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti minimalno po 4 tk instalacije, a u stambenim

jedinicama minimalno po 2 tk instalacije.

U slučaju da se trasa tk kanalizacije poklapa sa trasom vodovodne kanalizacije i trasom

elektro instalacija, treba poštovati propisana rastojanja, a dinamiku izgradnje vremenski

uskladiti.

U objektima funkcionalne namjene kao što su škole, vrtići, restorani, hoteli, trţni centri itd.,

predvidjeti mogućnost montaţe javnih telefonskih govornica.

Projektant je duţan da naglasi da se planiranim rješenjima u dijelu telekomunikacione

infrastrukture ne napuštaju u cjelosti postojeći vazdušni tk izvodi i vazdušna tk mreţa.

U odnosu na izgled naselja, na postojeće i planirane sadrţaje, i dalje će jedan dio objekata

morati da se rješava vazdušnom tk mreţom.

Potrebno je da se postojeća vazdušna tk mreţa, u dogovoru sa njenim vlasnikom,

Crnogorskim Telekomom, gdje god to bude moguće, u potpunosti napusti, a da se ostatak

vazdušne tk mreţe, koji će se i dalje koristiti, u potpunosti rekonstruiše, a što je praksa i u nekim

drugim evropskim gradovima.



Predmjer i predračun materijala i radova

Br. A/ MATERIJAL Jedinica Količina

Jediničn

a cijena

Ukupna

cijena €

1. PVC cijev Ø 110/3,2 mm duţine 6 m kom 1600.00 12.50 20,000.00

2. Gumene brtve za nastavljanje PVC cijevi

Ø 110/3,2 mm kom 1600.00 0.20 320.00

3. PVC uvodnica Ø 110/3,2 mm duţ. 0,5m kom 80.00 2.50 200.00

4. PVC drţač odstojni 110/4 kom 1600.00 0.80 1,280.00

5. Ĉep za zatvaranje cijevi Ø 110/3,2 mm kom 80.00 1.50 120.00

6. PTT traka za upozorenje m 3200.00 0.10 320.00

7. Laki tk poklopac sa ramom

(min. nosivosti 50 kN) kom 45.00 175.00 7,875.00

Ukupno: 30,115.00

Br B/ TK KANALIZACIJA Jedinica Količina

Jediničn

a cijena

Ukupna

cijena €

1. Trasiranje - određivanje trase rova nove i

postojeće kanalizacije i lociranje

postojećih i novih okana prije iskopa m 3200.00 0.10 320.00

2. Traţenje postojećih instalacija ručnim

kopanjem poprečnog rova (šlica) m 500.00 4.00 2,000.00

3. Izrada kablovske tk kanalizacije od PVC

cijevi sa opisom radova:

-ručni iskop rova sa razupiranjem;

-nasipanje donjeg sloja pijeska d=10 cm,

-polaganje PVC cijevi,

-nasipanje pijeska između cijevi;

-nasipanje zaštitnog sloja pijeska d=10

cm,

-zatrpavanje rova u slojevima sa

nabijanjem,

-postavljanje pozor trake;

-uređenje trase sa utovarom i odvozom

viška materijala:

za 1x3xPVCØ110mm(68x101cm) m 3200.00 11.00 35,200.00

4. Nepredviđeni radovi

( 3% od zbira radova za KK) 1,125.00

Ukupno: 38,645.00

Br C/ KABLOVSKA OKNA Jedinica Količina

Jediničn

a cijena

Ukupna

cijena E

1. Izrada AB okna unutrašnjih dimenzija

1,60x1,40x1,90m: ručni iskop rupe za

okno,odvoz šuta na deponiju,izrada

okna(d=15cm(zidova,donje i gornje

ploče)) sa ugradnjom lakog tk poklopca

sa ramom i podešavajućih konzola

prema prilogu (rad+materijal bez lakog

tk poklopca sa ramom) kom 45.00 680.00 30,600.00

2. Nepredviđeni radovi

( 3% od zbira radova za okna) 920.00

Ukupno: 31,520.00

UKUPNA CIJENA: 100,280.00€



4.5 USLOVI U POGLEDU PLANIRANIH NAMJENA

Ovim planom svaka urbanistička parcela definisana je određenom namjenom, tako da su za

cjelokupan prostor prepoznati mogući sadrţaji koji će se na njemu odvijati.

Pojedinačne namjene za urbanističke parcele date su kroz posebne uslove za uređenje

prostora, u tekstualnom i analitičkom dijelu plana, kao i na grafičkim prilozima.

Na predmetnom prostoru definisane su sljedeće namjene:

Površine za stanovanje srednjih gustina – SS i velikih gustina - SV

Površine za centralne djelatnosti - CD

Površine za mješovitu namjenu - MD

Površine za kulturu - K

Površine za sport i rekreaciju - SR

Površine za vjerske objekte - VO

Površine za ugostiteljstvo- za pruţanje usluga ishrane i pića - U

Površine za pejzaţno uređenje javne namjene - PUJ

Uređene zelene površine (okućnice) -UZP

Površine saobraćajne infrastrukture – DS

Površinske vode (rijeka) - VPŠ

Ostale prirodne površine (obalna područja) - OP

Površine za stanovanje su one koje su ovim planskim dokumentom namjenjene za stalno

stanovanje. Površine za stanovanje, u zavisnosti od tipa, imaju različite bruto gustine i to:

srednje gustine od 120 - 250 stanovnika/ha.

veće gustine od 250 - 500 stanovnika/ha

Na površinama za stanovanje predvidjeni su i sadrţaji koji ne ometaju osnovnu namjenu, a koji

sluţe svakodnevnim potrebama stanovnika područja, i to;

prodavnice, zanatske radnje, poslovne djelatnosti koje se mogu obavljati u stanovima,

kao i za smještaj turista i ugostiteljstva i dr. poslovni sadrţaji koji se mogu smjestiti u

prizemljima stambenih objekata;

parkinzi i garaţe za smještaj vozila korisnika (stanara i zaposlenih) i posjetilaca;

objekti i mreţe infrastrukture.

Površine za centralne djelatnosti su površine koje se ovim planskim dokumentom predviđaju

za smještaj centralnih – upravnih djelatnosti kulture i to su Zavod za zaštitu prirode i Prirodnjački

muzej Crne Gore. S obzirom da su smještene u zgradi koja je izvorno građena za Osnovnu

školu, prvu u ovom kraju, predstavljaju obiljeţje centra naselja Stare varoši.

Površine za kulturu su površine koje su planskim dokumentom namijenjene razvoju kulture i

umjetnosti.

Na ovim površinama mogu se planirati:

- arheološki, etnološki i memorijalni parkovi, muzeji, etno-zbirke, galerije, pozorište i bioskop na

otvorenom, kao i objekti kulture sličnog sadrţaja;

Kompatibilno osnovnoj namjeni mogu se planirati:

- objekti i sadrţaji poslovnih, komercijalnih i usluţnih djelatnosti;

Površine mješovite namjene predviđene su kao nastavak centra Glavnog grada, uz trasu

ulice Knjaza Nikole, pojas širine 100m (50m sa svake strane). Površine ove namjene su planskim

dokumentom predviđene za stanovanje i za druge namjene koje ne predstavljaju značajnu

smetnju stanovanju od kojih nijedna nije preovlađujuća.



Na površinama mješovite namjene predvidjeni su sljedeći sadrţaji:

objekti najraznovrsnijih usluţnih djelatnosti;

ugostiteljski i trgovački objekti;

objekti za smještaj turista;

privredni i zanatski objekti, koji ne predstavljaju bitnu smetnju preteţnoj namjeni;

parkinzi i garaţe za smještaj vozila korisnika (zaposlenih i posjetilaca);

objekti i mreţe infrastrukture.

Površine za sport i rekreaciju su površine koje su ovim Planom namijenjene razvoju sportsko-

rekreativnih sadrţaja.

Na ovim površinama mogu se planirati objekti za sportove na otvorenom, kao što su:

sportski tereni za sportove na otvorenom (mali fudbal, rukomet, košarka, odbojka, tenis

i sl.);

prateći objekti koji su u funkciji sporta i rekreacije (svlačionice, toaleti, tuševi, ostave za

sportske rekvizite i sl.).

ugostiteljski objekti;

manji objekti za smještaj posjetilaca i sportista.

Površine za vjerske objekte su postojeće površine koje su ovim planskim dokumentom

namjenjene za objekte i komplekse u kojima se odrţavaju vjerski obredi i ostale vjerske

djelatnosti.

Ove površine podrazumijevaju hramove i druga zdanja za bogosluţbene potrebe - dţamije i

drugi prateći sadrţaji za potrebe vjerskih objekata.

Površine za ugostiteljstvo su površine koje su planskim dokumentom namijenjene prvenstveno

za razvoj turizma.

Na ovim površinama mogu se planirati objekti za pruţanje usluga ishrane i pića.

Na ovim površinama, ne mogu se planirati sadrţaji povremene ili stalne stambene namjene

(apartmani, turističko stanovanje i sl.).

Površine za pejzaţno uređenje naselja i elementi sistema urbanog zelenila ovim planskim

dokumentom se klasifikuju kao zelene i slobodne površine javne namjene.

Zelene i slobodne površine javne namjene su: zone rekreacije i slobodne površine izmedju

stambenih objekata i zona; pješačke ulice; zelenilo uz saobraćajnice; slobodne površine

poslovnih objekata.

Uređene zelene površine - okućnice su slobodne, neizgrađene površine koje se nalaze u

stambenim blokovima i u prostornom smislu predstavljau integralni dio parcela na kojima su

izgrađeni objekti stanovanja. To su privatni posjedi koji se mogu urediti i koristiti kao voćnjaci,

povrtnjaci, livade, bašte i sl.

Površine saobraćajne infrastrukture ovim planskim dokumentom su namjenjene za koridore

infrastrukture i drumskog saobraćaja.

U cilju očuvanja urbanističke matrice Stare varoši i obezbjeđenja nesmetanog funkcionisanja

pješačkog i kolskog saobraćajnog sistema postojeće trase saobraćajnica su zadrţane u

zatečenom profilu. Izuzetno, samo na pojedinim mjestima predviđeno je njihovo neznatno

proširenje.

Po pravilu, gdje je god to moguće, površine saobraćajnih i ostalih infrastrukturnih sistema se

poklapaju i medjusobno uskladjuju.

Vodne površine na kopnu obuhvataju površine rijeka, Ribnice i Morače,

Na ovim vodnim površinama ne mogu se planirati građevinski i drugi objekti.

Ostale prirodne površine su površine stjenovitih obala, pješčanih i šljunkovitih plaţa i druge

slične neplodne površine.



Zaštićena kulturna dobra

Planskim dokumentom određuju se zaštićena kulturna dobra, u skladu sa posebnim propisima.

Kao pojedinačna kulturna dobra na ovom prostoru prepoznata su:

arhitektonska djela, njihovi ostaci i prepoznatljiivi djelovi (dţamije, Osnovna škola,

stambena zgrada);

arheološki elementi ili strukture arheološkog karaktera (tzv. tvrđava Ribica);

djelo i ostaci tehničke kulture, i drugo nepokretno dobro koje je trajno vezano za

određenu arhitektonsku građevinu objekat ili mjesto (most);

materijalni ostaci procesa proizvodnje ili infrastrukture (vodenica);

dok je kao lokalitet ili područje prepoznata rezervisana arheološka zona tvrđave.

Ovim Planom integralno se posmatrala kulturno – istorijska cjelina Stare varoši sa neposrednim

okruţenjem prirodnog pejzaţa i ambijenta.

Namjena površina je predstavljena na grafičkom prilogu - br. 09 „Plan namjena površina“.



5. SMJERNICE ZA

SPROVOĐENJE PLANA



5.1 SMJERNICE ZA DALJU PLANSKU RAZRADU

Ovim planskim dokumentom nije predviđena dalja planska razrada, osim za UP A205 i UP

A206/1 za koje je predviđena izrada idejnog rješenja kroz konkursno rješenje.

Urbanistička parcela je osnovni prostorni element Plana na kome se najdetaljnije sagledavaju

mogućnosti, potencijali i ograničenja, predmetnog prostora.

Prema urbanističkim parametarima i uslovima iz ovog Plana mogu se izdavati Urbanističko-

tehnički uslovi za svaku urbanističku parcelu.

Da bi se dobila cjelovita slika o stanju i mogućim intervencijama za svaku parcelu iz plana,

obavezno treba prostudirati grafičke priloge koji daju osnovne informacije.

Takođe, u tekstualnom dijelu Plana, u poglavljima 5.9 „Urbanističko – tehnički uslovi i smjernice

za objekte” i 6. „Analitički podaci”, se nalaze bliţe odrednice i kapaciteti za svaku predmetnu

parcelu.

5.2 SMJERNICE ZA ZAŠTITU KULTURNE BAŠTINE I PRIRODNIH I PEJZAŢNIH VRIJEDNOSTI

5.2.1 SMJERNICE ZA ZAŠTITU KULTURNE DOBARA

Zaštita naslijeđene urbane matrice bila je vodeći kriterijum prilikom formiranja koncepta

organizacije i uređenja naseljske strukture Stare varoši.

Očuvanu cjelovitu urbanu strukturu determiniše nepravilna ulična regulacija koja formira

nepravilnu blokovsku strukturu u okviru koje su parcele različite organizacije kuće i dvorišta

(avlije), ograđenih rijetko sačuvanim visokim kamenim ogradnim zidovima.

Planskom dokumentacijom definisan je gabarit i struktura prihvatljivih objekata i predviđene

posebne mjere za očuvanje i rekonstrukciju ambijentalnih i arhitektonskih odlika

karakterističnih javnih prostora i objekata.

Naslijeđeni obrazac regulacije ulica se obrađuje u skladu sa tradicionalnom završnom

obradom „kaldrmom“ obezbjeđujući prikladno komuniciranje pješaka i regulisano korišćenje

ulica za potrebe komunalnih i interventnih vozila, kao i pristup vozila stanovnika do postojećih

garaţa (u okviru dvorišta ili podrumskih etaţa).

Izrada ovog Plana zasniva se na sveobuhvatnoj analizi prirodnih uslova, ljudskih tvorevina i

procesa evolucije naselja na prostoru uz rijeke Ribnicu i Moraču. Na osnovu početnih

istraţivanja identifikovani su uzroci propadanja naselja i utvrđene karakteristike postojećeg

stanja prostornog sistema.

Programskim konceptom revitalizacije utvrđeni su osnovni principi obnove kao i uloga

obnovljenih cijelina u naseljskom sistemu.

Za Staru varoš utvrđen je program sadrţaja predviđenih za ambijentalnu cjelinu ali i program

sadrţaja zone neposrednog okruţenja, koja predstavlja okvir tradicionalnog graditeljskog

nasljeđa, tzv. zaštitne ili „buffer” zone.

Prostorno rješenje, koje je ključni dio Plana, sastoji se od:

urbanističke obrade zaštićenih zona, javnih površina i objekata, urbanističkih parcela i

elemenata naseljske opreme, i

arhitektonske obrade objekata.

Rezultat Plana je, zapravo, skup urbanističko-tehničkih i konzervatorskih uslova kojima su

definisani principi izgradnje i uređenja ambijentalne cjeline Stare varoši.

U daljem razvoju naselja, uslovi za izbor sadrţaja su sljedeći:

manji sadrţaji koji se mogu uklopiti u postojeće tkivo koje ima značajne arhitektonsko

kulturne i istorijske vrijednosti;



stanovanje tradicionalnog tipa, koje treba da zauzme parcelu i objekat;

u oblasti turizma treba računati na apartmane koji će se dobiti adaptacijom

napuštenih objekata;

u oblasti centralnih sadrţaja treba se orjentisati na one koji svojom veličinom i

karakterom mogu biti uklopljeni u staro tkivo; računa se na obnovu zanata,

ugostiteljskih lokala, i dr. specifičnih prostora;

razvoj planirati u smislu podizanja kvaliteta usluga, a ne povećanja kapaciteta, kroz

adaptacije pojedinih objekata. Matrica naselja, blokova, parcela i kuća treba, u

najvećoj mjeri, da bude poštovana.

Kulturna dobra se tretiraju u skladu sa metodologijom za rad na nepokretnim kulturnim

dobrima tj. arhitektonskoj baštini i arheološkim lokalitetima. Podrazumjevaju primjenu

konzervatorskih mjera i to: konzervacije, restauracije, rekonstrukcije i dr., a sve prema

metodologiji koja je propisana zakonskom regulativom, kao i po uzoru na prvi, tj. postojeći

Urbanistički projekat (1994.), imajući u vidu da za izradu ovog Plana prethodnih

konzervatorskih uslova ili smjernica, od strane Sluţbe zaštite, nije bilo.

U planskom dokumentu ove zone su definisane kao zaštićena područja i tretiraju zaštićena

kulturna dobra, arhitektonska pri čemu se pod ovim podrazumjevaju i arheološka jer

predstavljaju ljudska staništa različitih epoha do srednjeg vijeka. Lokalitet utvrđenja na Ribnici

danas prezentuju ostaci zidina nekadašnje fortifikacije. Kada se ocjenjuje stepen očuvanosti

originalnih struktura moţe se reći da su oni sačuvani u tragovima, jer se na osnovu poređenja

fotodokumentacije s početka XIX i XX vijeka jasno uočava da se iz decenije u deceniju ona

osjetno smanjuje. Ovaj lokalitet oslobođen od svih danas prisutnih objekata podignutih u

njegovoj neposrednoj blizini i naslonjenih na zidine, treba konzervirati a potom nastaviti sa

istraţivanjem kako bi ga u konačnom i odgovarajuće prezentovali.

Novim arheološkim istraţivanjima trebalo bi obuhvatiti ne samo tvrđavu, u dijelu neispitanih

(danas zatrpanih) prostorija u sklopu kula, već i u pogledu rekognosciranja pravca pruţanja

bedema i lokacije tabija i kapija vezanih za bedeme.

Urbanističkim projektom se inicira rekonstrukcija trase bedema, u zoni koja je tome

namjenjena, kako bi se definisala urbana fizionomija ovog dijela Stare varoši. U cilju

revitalizacije, a u okviru obnovljenih struktura, planira se uspostavljanje kulturnih sadrţaja.

Ostala kulturna dobra - Starodoganjska dţamija, Osmanagića dţamija, Sahat kula, mlin kao i

most na ušću Ribnice u Moraču, tretiraju se konzervatorskim mjerama gdje je moguća

intervencija definisana kao restauracija. Restauracija se izvodi po egzaktno utvrđenim

principima autentičnosti i na osnovu sačuvane dokumentacije, kao i materijalnih ostataka,

poštujući osobenosti svakog objekta.

U slučaju mlina potrebno je vratiti nedostajuće djelove i prezentirati ga u skladu sa izvornom

namjenom tj. njegovom utilitarnom funkcijom, npr. kao etnografski eksponat. I drugi objekti

arhitektonske baštine zadrţavaju svoju prvobitnu namjenu.

Parterno rješenje, odnosno uređenje okolnog prostora direktno je uslovljeno funkcijom objekta

i samo kao takvo se mora posmatrati, u svakom od navedenih slučajeva.

Zaštita i unapređenje arhitektonske baštine i ambijenta

Valorizacijom postojeće, zatečene fizičke strukture Stare varoši definisane su zone od

ambijentalnog i arhitektonskog značaja, koje uključuju objekte različitog karaktera, a imaju za

cilj da obezbjede očuvanje i obnovu autentičnosti. Na osnovu toga su definisani stepen i

obim intervencije na pojedinim objektima, odraţavajući istovremeno i konzervatorske mjere

na vrijednim objektima arhitektonske baštine.



Objekti ambijentalne vrijednosti koji se rekonstruišu na osnovu rezultata hronološko-

stilske analize

Svi objekti koji su na osnovu stilske analize ocjenjeni kao ambijentalni, po svojoj funkciji

pripadaju stambenoj arhitekturi čije bi zajedničke karakteristike, sa manjim varijacijama, bile

izraţene u dispoziciji i proporciji osnove, gabaritu, obliku, izgledu, materijalu, načinu i stepenu

njegove obrade, kao i u konstruktivnom pogledu.

Gotovo svi objekti izvedeni su u kamenu, sa jednostavnom krovnom konstrukcijom, spratnosti P

ili P+1, pri čemu je prizemlje ili njegov dio sluţio za razne priručne ostave a sprat uvjek bio

rezervisan za stanovanje. U zavisnosti od toga da li je fasada malterisana ili ne, javlja se manji

ili veći stepen obrade kamena, a nije rijedak slučaj da je prizemlje rješeno u kamenu a sprat

malterisan. Time se još više potencira dvojna funkcija objekta i vizuelno definiše i odvaja

stambeni prostor od pratećih prostorija. Jedine akcente na fasadi predstavljaju kameni okviri

vrata i prozora, a isti princip se javlja i na ulaznim dvorišnim kapijama.

Imajući u vidu navedene osnovne karakteristike objekata ove grupe njihovu rekonstrukciju je

potrebno izvesti po strogim principima, uz puno poštovanje osobenosti svakog pojedinačno.

Ostaci objekata ambijentalne vrijednosti koji se rekonstruišu na osnovu rezultata

hronološko-stilske analize i analognih primjera

Na području Stare Varoši, a na osnovu identifikovati i sačuvanih materijalnih ostataka,

uspostavljena je posebna grupa objekata ambijentalne vrijednosti. Svi ovi objekti pripadaju

stambenoj arhitekturi.

Objekte ove grupe treba rekonstruisati na osnovu hronološko-stilske analize i metodom

analognih rješenja primjenjenih u neposrednom okruženju. Ova metoda podrazumjeva

primjenu istih ili sličnih elemenata prisutnih na drugim objektima, za koje se moţe utvrditi da po

svim osnovnim karakteristikama (konstrukciji, izboru materijala, načinu njegove obrade i obradi

fasada, veličini otvora, itd.) pripadaju istom arhitektonskom tipu onih koji su autentično

očuvani.

Objekti koji su izgubili autentične arhitektonske vrijednosti i ambijentalno su usklađeni

zadržavaju se uz obavezu intervencija adaptacije i/ili sanacije u cilju uspostavljanja

devastiranih vrijednosti

Veliki broj objekata je nestručno izvedenim intervencijama na adaptaciji, dogradnji i

nadogradnji izgubio izvorne arhitektonske vrijednosti. Međutim, izvjestan broj, na kojima nijesu

nastale promjene na gabaritu i obliku, predviđen je da se zadrţi u zatečenom stanju jer

stepen i obim izvedenih intervencija ne remeti ambijentalni sklad neposrednog okruţenja. U

ovim slučajevima intervencije podrazumjevaju uklanjanje svih novonastalih elemenata stranih

tradicionalnoj arhitekturi, kao i poseban tretman u smislu obrade fasade, otvora, rješenja

krova i krovnog pokrivača. Naime, pokušaj je da se uspostavi vizuelno povezivanje sa

objektima autentične ambijentalne vrijednosti. Na ovaj način značajno bi se osiguralo

uspostavljanje ambijentalnih karakteristika duţ uličnih tokova.

Novi objekti u ambijentalnim zonama, u duhu tradicionalne arhitekture i u skladu sa

ambijentom

U cilju ostvarivanja neizbjeţnog i prijeko potrebnog vremenskog i prostornog kontinuiteta,

uspostavila se grupa objekata koja se gradi u ambijentalnoj cjeljini Stare varoši. Svi

novoplanirani objekti treba da slijede autentične arhitektonske odlike naslijeđene strukture i

arhitekture, kako u pogledu karakteristika gabarita i njihovog sklopa (oblik i izgled), tako i u

pogledu upotrebe materijala.

Ovaj oblik intervencija omogućen je samo na lokacijama koje po svojoj prostornoj dispoziciji i

organizaciji ne remete i ne ugroţavaju ukupnu sliku varoši. Izgradnja novih objekata moguća



je uz pretpostavku da se isti po svom arhitektonskom izrazu uklapaju u postojeći ambijent.

Pogrešno bi bilo ovo uklapanje shvatiti kao jednostavno podraţavanje autentičnih objekata,

već se prije radi o izvjesnoj asocijaciji na staro graditeljstvo ovog kraja.

U skladu sa opštim principima zaštite prostora kulturnog dobra ovim Planom su definisani:

- zaštitni prostor - prostor nepokretnog kulturnog dobra, koji je od neposrednog značaja za

njegovo postojanje, zaštitu, korišćenje, izgled, očuvanje i istraţivanje, istorijskog konteksta,

tradicionalnog autentičnog ambijenta i vizuelne dostupnosti, koji je definisan urbanističkom

parcelom na kojoj se nalazi;

- zaštitna ili „buffer“ zona - prostor izvan granica zaštićenog kulturnog dobra koji se određuje

radi sprečavanje negativnog uticaja na zaštićeno dobro, a koji je definisan zonom

arhitektonsko-ambijentalne cjeline.

5.2.2 SMJERNICE ZA ZAŠTITU PRIRODNIH I PEJZAŢNIH VRIJEDNOSTI

Na prostoru obuhvata plana nema registrovanih prirodnih kulturnih dobara.

Osnovne postavke GUP-a (1989.) su:

Centralne površine planiranog zelenog obrasca čine obrasle površine duţ rijeke Morače i

Ribnice, na koje se nadovezuje parkovsko zelenilo Nove Varoši, Novog Grada - Kruševca i

Stare Varoši. Ovi prostori se putem predviđenih zelenih prodora (ulično zelenilo, drvoredi,

blokovsko zelenilo) povezuju sa Park-šumom Gorica, Ljubović i Malo brdo. Na ovako

definisani prostor naslanjaju se ostale zelene i sportsko-rekreativne površine grada,

formirajući jedinstven sistem urbanog zelenila.

Urbana morfologija gradnje: gradnja uz ulice (ulični blokovi), trgovi, parkovi.

Planirano rješenje podrazumjeva:

Uspostavljanje optimalnog odnosa između izgrađenih i slobodnih zelenih površina;

Usklađivanje ukupne količine zelenih površina sa brojem stanovnika;

Funkcionalno zoniranje slobodnih površina;

Povezivanje planiranih zelenih površina u jedinstven sistem sa pejzaţnim okruţenjem tj. sa

zelenilom kontakt zone;

Usklađivanje kompozicionog rješenja zelenila sa namjenom (kategorijom) zelenih površina;

Potrebno je koristiti vrste otporne na ekološke uslove sredine i usklađene sa kompozicionim i

funkcionalnim zahtjevima;

Maksimalno očuvanje i uklapanje postojećeg vitalnog i funkcionalnog zelenila u nova

urbanistička rješenja.

Podsticanje tradicionalnog načina ozelenjavanja, te njegovanja i unapređenja dvorišta i

bašta svih objekata urbane strukture naselja.

Skroman obim uređenog urbanog zelenila tretiran je, u mjeri u kojoj je to bilo moguće, na

način koji treba da oplemeni koncept organizacije i uređenja prostora. U ovom smislu kao

poseban kvalitet ističe se ¨pripajanje¨ tabije Bašića uređenom parkovskom prostoru uz

Moraču, koji se nastavlja u kontinuirano ozelenjene partije strmih obala ovog vodotoka i

Ribnice.

Formiranje drvoreda duţ ulica, te pojasa zelenila i zelenila bašta između saobraćajnice i

planiranih novih objekata.

Očuvanje ambijentalnih vrijednosti Stare Varoši.

Tretman priobalnih pojaseva terena u kanjonskim dolinama rijeka Ribnice i Morače, kao

zaštitnih zelenih prostora opremljenih dijelom za kupališne i druge rekreacione aktivnosti

vezane za vodu.

Prilikom planiranja izvršena je podjela po slijedećim kategorijama:



Objekti pejzaţne arhitekture javne namjene

Linearno zelenilo (drvoredi) i parterno zelenilo ;

Uredjenje obala

Zelenilo parkova, trgova, pjaceta, pješačkih ulica

Zelenilo zaštićenih kulturnih dobara

Zelene površine vjerskih objekata;

Zelenilo ambijentalnih cjelina

Zelenilo arheoloških cjelina

Zelenilo tvrdjave na ušću Morače i Ribnice

Objekti pejzaţne arhitekture ograničene namjene

Zelenilo stambenih zona,

Zelenilo površina mješovite namjene.

Linearno zelenilo (drvoredi)

Ozelenjavanje saobraćajnica, pločnika, pješačkih i parking prostora sprovodi se tzv. linearnom

sadnjom. U kompozicijskom smislu ovo zelenilo rješava se tako da predstavlja ”kičmeni stub”

vangradskog zelenila sa zelenilom gradskog područja. Ujedno to je čvrsta veza koja bitno

utiče na poboljšanje sanitarno-higijenskih uslova, mikroklimatskih i estetskih karakteristika i

vrijednosti. Duţ saobraćajnica zelenilo treba rješavati linearno ili sa potrebnim prostornim

akcentima koji bi prekidali monotone nizove drvoreda. Ovo se sprovodi na razne načine,

promjenom sadnog materijala, kombinovanjem masiva različitih habitusa ili formiranjem

prodora čime se otvara vizura prema okolini. Treba naglasiti da je “linearno zelenilo“ niz

manjih i raznovrsnijih grupacija zelenila čime se obezbjeđuje ritmika u prostoru, likovno

bogatstvo prostora i njegovih boja kao i naizmjenična zasjena mjesta duţ pravca kretanja.

Treba primijeniti sve tri kategorije zelenila (visoko, srednje i nisko), ali tako da ne onemogući

strujanje zagađenog vazduha duţ kolovoza i parkinga.

Prilikom izbora vrsta sadnog materijala treba odabrati one vrste koje su prvenstveno otporne

na aerozagađenje, prašinu, insolaciju, dominirajući vjetar kao i vrste koje zahtijevaju najmanja

ulaganja oko odrţavanja, čime bi bile ekonomski opravdane. Pored ovih karakteristika

odabrane vrste moraju da imaju pravilno formiran habitus, deblo visoko 2,5-3 m. Ovakve

sadnice starosti 10-15 godina saditi na razmaku od 7-9 m u jame dimenzije 80x70 cm.

Obavezno treba koristiti sva postojeća stabla koja su u dobrom stanju.

Sadnju vršiti u travnim trakama ili u otvorima za sadnice. Koristiti otporne vrste drveća. Pri

izboru vrsta voditi računa o visini okolnih objekata - kod niskih objekata koristiti vrste sa rijetkom

krunom, a kod visočijih vrste sa višim deblom.

Parterno zelenilo

Predlaţe se uvodjenje ove kategorije zelenila na svim manjim slobodnim površinama javnog

korišćenja kao sto su: razdjelne trake, uske travne trake duţ ulica i trotoara, manje zelene

površine ispred zgrada i na parkinzima.

Posebno koristiti ovu kategoriju zelenila na popločanim trgovima kao i prilikom pejzaţnog

uredjenja kruţnog toka kod Sahat kule..

Uređenje obala

SKALINE ili SASTAVCI - naziv „zavisi“od generacije. Starija populacija ovo romantično mjesto i

sastajalište zaljubljenih više pamti i voli pod imenom Sastavci. Podijeljena su mišljenja o tome,

ali je jedno sigurno, da zadovoljava sve ukuse. Most na ušću Ribnice u Moraču »generacijsko»

sastajalište zaljubljenih. Posmatranje zalaska sunca sa ovog »podgoričkog mosta uzdaha» je

nešto što se ne zaboravlja. Primjer je dobro uredjenog gradskog prostora, mada je posljednjih

godina prisutna devastacija ovog značajnog gradskog simbola.



Skaline nekad



Skaline danas

Smjernice za uredjenje obala

Uraditi pejzaţnu taksaciju – detaljnu analizu postojećeg zelenog fonda , na osnovu čega

će se u daljim fazama projekta odrediti zdravstveno stanje i vitalnost, dekorativnost kao i

sve parametre potrebne za očuvanje vrijednih a uklanjanju malovrijednih primjeraka, kao i

buduće njege i izbora vrsta.

Uraditi projekat pejzaţne arhitekture koji bi obale sagledao kao cjelinu i na najbolji način

dao predlog za valorizaciju ovih značajnih a malo iskorišćenih gradskih prostora a takodje

očuvanje i unapređenje prirodnog ambijenta rijeka.

Različite forma rekreacije, kao što su šetnja, odmor, igra itd. treba da se razviju u budućem

prostoru duţ obale Morače i Ribnice, a potrebno je osigurati bezbjedan silazak na obalu.

U okviru granica ovog plana se nalazi i dio obale Ribnice čija kontakt zona je na drugoj

obali postojeći park. Potrebno je čitav ovaj prostor sagledati kao cjelinu. Posebnu paţnju

posvetiti uredjenju obala Ribnice.

Takodje je potrebno napraviti vezu lokacje Predgrad sa silaskom na Ušće.

Na lokaciji kod mosta Union bridge obezbijediti silazak na rijeku i obezbijediti uslove za

rekreaciju stanovništva (pecanje, eventualna pontonska konstrukcija sezonskog karaktera –

kajak, plivanje i sl.)

U pogledu vrtno-arhitektonske obrade prostora forsirati prirodni, pejzaţni stil koji će se

prirodno oslanjati kontakt zone u zaleđini i na obalu Morače. Sadnja je u sklopovima.

Osvetljenju je potrebno dati multifunkcionalan karakter i ostvariti igru svjetlosti sa krošnjama

drveća kao i osvjetljenje pejzaţnih terasa ka obalama rijeka koje će se uklopiti u prirodan

karakter ovog prostora.

Zelenilo parkova, trgova, pjaceta, sadova, pješačkih ulica

Na trgovima i pjacetama gdje se kreće veći broj pješaka, zelene površine treba da pogoduju

organizaciji kretanja ljudi, da usmjeravaju, a takodje da pogoduju realizaciji osnovne ideje

prostorne organizacije. Kompozicija zelenila treba da odgovara značaju prostora a takodje i

veličini. U kompoziciji nijesu bitni obilje oblika i šarenilo boja, već jasnoća i jednostavnost

rješenja. Duţ pravaca svakodnevnog kretanja neophodno je rasporedjivati drvorednu sadnju



lišćarskog drveća sa širokim krošnjama, koje pješacima stvaraju zaštitu od direktni sunčevih

zraka.

Duţ pješačkih ulice, popločanih uskih površina koje na cijeloj teritoriji UP-a a zadiru u gusto

izgradjeno urbano tkivo Stare Varoši, planirano je formiranje drvoreda. Razlog zašto su to

drvoredi a ne parterno zelenilo je nemogućnost formiranja drvoreda duţ uskih saobraćajnica

sa visokim zidovima oko okućnica u Staroj varoši.

Obzirom da Stara varoš ima nedostatak sportsko rekreativnih površina u okviru ove kategorije

formirati male zelene površine sa rekreativnom namjenom, zone E – UP E3143 i F – UP 3358.

Primjer modernog sada sa elementima

tradicionalnog

Uraditi detaljnu pejzaţnu taksaciju i izvršiti zamjenu dotrajalog biljnog materijala sa autohtonim

vrstama ovog podneblja.

Zelenilo površina za mješovite namjene (poslovno stambenih objekata)

Visoko kvalitetne dekorativne grupacije drveća su predviđene oko svih poslovno stambenih

objekata na području zone.

Zelena površina oko poslovnog objekata obavezan je i neizostavan deo marketinške

strategije. Površina ispred objekta prva će uspostaviti kontakt sa posmatračem - potencijalnim

poslovnim partnerom, kupcem, gostom, saradnikom. Naročito je vaţan izgled zelene površine

oko ulaza u objekat i prilaznih površina.

Osnovne karakteristike ovog ozelenjavanja je upotreba najdekorativnijeg sadnog materijala

svih vrsta i razne spratnosti. Sadnja se vrši u sklopovima ili “soliterima” na manjim površinama,

gotovo uvijek (nije pravilo) u pravilnim geometrijskim oblicima i simetričnim rasporedom

medjusobno. Površine namijenjene ovoj kategoriji zelenila nikada se ne pretrpavaju zelenilom,

izbjegava se pretjerano šarenilo vrsta, strogo se vodi računa o vizurama prema objektu i

njegovoj fasadi, spratnosti zgrade, kao i okolnim pješačko-kolskim komunikacijama. Dakle,

objekat mora biti dobro vidljiv, kao i njegovi glavni i sporedni ulazi. Travnjaci se formiraju u

većoj mjeri sa reprezentativnom parternom arhitekturom u okviru njih izgled pješačkih staza,

vodeni sistemi (fontane, vodoskoci), mjesta za sjedenje i odmor, osvjetljenje itd.)

Ka glavnim saobraćajnicama i parkinzima je planirana sadnja visokog drveća koje će imati

zaštitnu funkciju, a prostor između popuniti niskim drvećem, grmljem i parternim zelenilom pri

čemu treba voditi računa o kompoziciji, koloritu i izboru vrsta tako da se u urbanom zelenilu

stvori prirodan ambijent i ostvari njegova funkcionalnost.

Stanovanje ovoj kategoriji daje multifunkcionalan karakter tj. na istoj površini će se sublimirati

pored estetsko-dekorativno-higijenskog karaktera zelene površine i funkcionalan karakter.



Potrebno je formirati dio zelene površine koji će zadovoljiti potrebe ljudi koji će ţivjeti u novim

objektima. To su prije svega prostori za miran odmor, rekreaciju kao i dječja igralista.

Zelenilo stambenih objekata

Ova vrsta zelenih površina, koja se nalazi neposredno uz i oko kuća za stanovanje u

kompozicionom smislu predstavlja jednu cjelinu. Svojim postojanjem doprinose u prvom redu

stvaranju povoljnijih mikroklimatskih uslova sredine. Zeleni nasadi predvidjeni su od voćaka i

dekoprativnih vrsta. (Magnolia grandiflora, Magnolia liliflora, Gardenia jasminoides, Juniperus

horisontalis var.Glauca, Rosa Marlena, Pinus mugo var.mugus, Pittosporum tobiraitd.) koje će

kompoziciono proizaći iz arhitekture i ţelje samih vlasnika. Granica parcela odredjena je ţivom

ogradom Syrynga vulgaris, Cornus mast, Lonicera tatarica, Thuja orientalis visine 80-100 cm ili

odgovarajućom ogradom. Zelenilo uz individualno i kolektivno stanovanje stvara slobodan

prostor za odmor, igru i rekreaciju, što se ostvaruje sadnjom i njegovanjem.

Na području UP-a Stara varoš, već postoji tradicionalni način uređenja dvorišta sa visokim

ogradama i skrivenim kutkom za odmor u vrtu.

Posebno vaţne površine su parcele koje imaju javnu namjenu UZP, a nalaze se u okviru

parcela sa stambenim objektima. Bez obzira na vlasništvo one prestavljaju mjesta

„tradicionalnog komšijskog druţenja starovarošana“ i predvidjene su da se formiraju kao mali

gradski sad – bašta. Elementi koji su zastupljeni na ovim površinama su dječja igraslišta, klupe,

male površine za rekreaciju, bunar, česma mala fontana i uredjene su u tradicionalnom stilu

sa elementima transponovanih modernih komada mobilijara

Primjeri uredjenja okućnica

Naročito je vaţno zadrţati ovaj način formiranja dvorišta oko objekata ambijentalne

vrijednosti.

Prostor oko novih kuća je svrstan u ovu kategoriju ozelenjavanja jer mu treba zadrţati

autohton izgled i ne narusavati ga vještačkim i nasilnim ubacivanjem neautohtonih vrsta i

formi. Znači, potrebno je i u ovom smislu zadrţati duh Stare Varoši i uredjenju dati pečat ovog

prostora.



Zelenilo zaštićenih kulturnih dobara

Primjer uredjenja modernog islamskog vrta oko spomenika kulture - Thomas Pucher

Zelene površine vjerskih objekata

Starodoganjska (u funkciji) i Osmanagića (Lukačevića) dţamija, predstavljaju spomenike

kulture koji se moraju restaurirati po egzaktno autentičnim principima, na osnovu sačuvane

dokumentacije i materijalnih ostataka, poštujući osobenosti svakog objekta.

Reprezentativnost vjerskih objekata, uređenje terena i posebno briga o odrţavanju zelenila,

doprinijet će da ono ima pored zaštitne i veliku estetsko dekorativnu funkciju, gdje se na

malim povšinama mogu naći i divna i velika drvoredna stabla, soliterna stabla lišćara i

četinara, ukrasno grmlje, perene, ţive ograde i travnjaci sa sezonskim cvijećem.



Primjer modernog pejzažnog uredjenja Curan

House, San Francisco

Zelenilo ambijentalnih cjelina

Na području Stare Varoši uspostavljena je posebna grupa objekata ambijentalne vrijednosti,

koje se mogu naslutiti na osnovu sačuvanih materijalnih ostataka. Svi ti objekti pripadaju

stambenoj arhitekturi. Za ozelenjavanje koristiti autohtone vrste i ambijentalno sačuvati duh

Stare Varoši.

Ambijentalno vrijedne ulice, Gojka Radonjića, nekadašnja Tećija, ul. Spasa Nikolića,

nekadašja Ašik mahala, ul. K. Djurovića, ul.P.Prlje je potrebno revitalizovati da bi se sačuvao

specifičan ambijent visokih zidova ograda oko okućnica-avlija. Ovdje nema mjesta za bilo

kakvo ozelenjavanje pa ni linearno.

Motiv kapije

Stare kapije umiru sa arhitekturom

Zelenilo arheoloških cjelina i zelenilo tvrdjave na ušću Morače i Ribnice



Pred spomenike kulture i arheološke lokalitete postavljaju se najstroţi principi restauracije i

konzervacije, s obzirom da oni posjeduju visok stepen kulturno-istorijske i dokumentarne

vrijednosti.

U tretiranoj zoni spomenici ove grupe, odnosno arheološki lokaliteti, predstavljeni su starim

gradom Ribnicom, čiji je manji dio sačuvan. Ovaj lokalitet oslobođen od svih danas prisutnih

objekata podignutih u njegovoj neposrednoj blizini ili naslonjenih na zidine, treba temeljno

istraţiti i odgovarajuće prezentirati.

Urbanističkim projektom se inicira njegova rekonstrukcija i uključivanje u urbanu fizionomiju i

funkcije revitalizovane Stare varoši.

Delikatan odnos prema kulturnom nasledju, briga o očuvanju jedinstvenih spomenika istorije,

arhitekture i pejzaţne arhitekture naveli su na pomisao o stvaranju izloţbe na otvorenom

prostoru – etnografskih parkova, muzeja na otvorenom.

Nije nam namjera da ovim planom predvidjamo formiranje etnografskog parka, ali bi se

prostor tvrdjave i njegovo zelenilo moglo formirati kao fragment etnografskog parka.

Muzeji na otvorenom mogu se stvarati na najraznovrsnijoj metodološkoj osnovi, ali prije svega

oni kolekcionišu umjetničko i arhitektonsko stvaralaštvo odredjene epohe prikazano u

potpunoj i vjerodostojnoj prirodnoj sredini.Stvaranje muzeja na otvorenom prostoru

omogućuje ostvarenje veze eksponata sa sredinom u kojoj je ponikao.reprodukcija te sredine

kao organskog arhitektonsko-prirodnog kompleksa predstavlja i oblik zaštite nacionalnog

predjela.

Uraditi detaljnu pejzaţnu taksaciju i izvršiti zamjenu dotrajalog biljnog materijala sa autohtonim

vrstama ovog podneblja.

Opšti predlog sadnog materijala

Nabrojani lišćarski i četinarski rodovi i vrste sluţe samo kao predlog za pojedinačni izbor

prilikom detaljnog planskog uređenja prostora - izvođački projekat.

Vrste koje treba da posluţe kao dopuna biološke osnove i za pojačanje učinka vegetacijskog

potencijla su slijedeći: Ukrasno drveće Ukrasno grmlje

Quercus ilex

Pinus halepensis

Pinu pinea

Ginkgo biloba

Cupressus sp

Pseudotsuga duglasii

Cupressus arizonica

Cedrus atlantica

Cedrus libanii

Magnolia purpurea

Magnolia grandiflora

Prunus pisardi

Acer sp.

Castanea sativa

Celtis australis

Fraxinus sp.

Robinia pseudoacacia

Tilia sp.

Querqus sp.

Platanus acerifolia

Magnolia sp.

Aesculus hippocastanum

Carpinus sp.

Crataegus sp.

Betula sp.

Salix sp.

Albizia julibrissin

Liquidambar styraciflua

Liriodendron tulipifera

Laurus nobilis

Pittosporum tobira

Tamarix sp.

Viburnum tinus

Taxus baccata

Juniperus sp.

Camellia japonica

Pyracantha coccinea

Lagerstroemia indica

Prunus laurocerasus

Aproksimativni predmjer i predracun za relizaciju plana ozelenjavanja

Zelene površine javne namjene Povrsina Cijena/m2 Ukupna cijena

Zelene površine javne namjene 24530.8231m2 15.00€/m2 367962.35 €



5.3 SMJERNICE ZA ZAŠTITU ŢIVOTNE SREDINE

Mogućnost stvaranja zdravih uslova ţivota u okviru kompleksa Stare Varoši ogleda se u

maksimalnom očuvanju naslijeđenog obrasca ţivota na ovom prostoru.

U vezi sa istaknutim, koncept posebno insistira na potrebu podsticanja tradicionalnog načina

ozelenjavanja, te njegovanja i unapređenja dvorišta i bašta svih objekata urbane strukture

naselja.

Skroman obim uređenog urbanog zelenila tretiran je, u mjeri u kojoj je to bilo moguće, na

način koji treba da oplemeni koncept organizacije i uređenja prostora. U ovom smislu kao

poseban kvalitet ističe se ¨pripajanje¨ tabije Bašića uređenom parkovskom prostoru uz

Moraču, koji se nastavlja u kontinuirano ozelenjene partije strmih obala ovog vodotoka i

Ribnice.

Na ovaj prostor se prirodno naslanja sportski poligon za rukomet i košarku (dobro pristupačan

saobraćajem, i sa uređenim parkingom) koji je i jedina takva oprema predviđena za aktivnu

sportsku rekreaciju stanovništva naselja.

Zaštita strukture sa juţne strane, odnosno Bulevara revolucije, ostvarena je planiranim

drvoredom uz ovu saobraćajnicu, te pojasom komunalnog zelenila i zelenila bašta između nje

i planiranih novih objekata u nizovima.

Sa stanovišta ozelenjavanja, puna paţnja posvećena je i svim ostalim značajnim površinama

u okviru kompleksa (ugostiteljski objekat ¨Podgorički konak¨ i dr).

U pogledu sanacije vodotoka Ribnice, UP računa na dodatne vode iz sliva Cijevne, što bi

trebalo da osigura njen stalni tok čitave godine. Planiranom mreţom kanalizacije otpadnih

voda i odgovarajućim rješenjem odvodnje atmosferskih padavina na širem uzvodnom

području (Drač, Konik, Ibričevina i dr.), te čišćenjem korita i strogom zabranom deponovanja

otpada u prostoru duţ obale, pretpostavljena je mogućnost korišćenja ovog vodotoka za

kupanje i druge rekreativne aktivnosti.

Na sprečavanje mogućeg zagađivanja sredine od individualnih loţišta u postojećim

objektima bitnije se nije moglo uticati. Kao otvoreno ostalo je pitanje izbora načina grijanja za

predviđene nove objekte, o čemu će se, obzirom na otvorene različite opcije rješenja, odluka

donijeti na osnovu realno sagledanih mogućnosti, prilikom izdavanja urbanističko-tehničkih

uslova.

Uklanjanje smeća i otpadaka regulisaće se saglasno programima nadleţnog Komunalnog

preduzeća, uvaţavajući sve teškoće koje proizilaze iz specifičnosti naseljske strukture –

naročito u dijelu nasleđenog i zadrţanog obrasca.

Za sve novopredviđene objekte u zahvatu ovog plana shodno Zakonu o zaštiti ţivotne sredine

(Sl. List RCG br. 80/05) koji mogu da dovedu do zagađivanja ţivotne sredine, odnosno koji

predstavljaju rizik po ţivotnu sredinu, obavezna je izrada Elaborata procjene uticaja zahvata

na ţivotnu sredinu.

5.4 SMJERNICE ZA ZAŠTITU OD INTERESA ZA ODBRANU ZEMLJE

Lokacije neophodne za funkcionisanje sistema odbrane se određuju na osnovu zakonskih i

strateških dokumenata koji regulišu oblast odbrane Crne Gore. Opšta spremnost u

zajednicama će se ojačati, a nivo svjesti o značaju i potrebi imanja organizovane i efikasne

društvene aktivnosti u sprječavanju i ublaţavanju efekata hazarda i vanrednih situacija će se

postići aktivnim učešćem građana u procesima na lokalnom i regionalnom nivou.

Da bi se povredivost prostora svela na najmanju moguću mjeru, pri organizaciji prostora

naročita paţnja je posvećena:

smanjenju obima i stepena razaranja uslijed elementarnih nepogoda i ratnih

opasnosti;



smanjenju obima ruševina i stepenu zakrčenosti od rušenja;

povećanju prohodnosti poslije razaranja za evakuaciju stanovništva i sl.;

sprječavanju zagadjivanja tla, površinskih i podzemnih voda;

izdvajanju i stavljanju izvorišta vode pod poseban reţim;

osiguranju alternativnih izvora energije;

stavljanju pod zaštitu ugroţenog poljoprivrednog zemljišta, posebno zaštita

najkvalitetnijeg poljoprivrednog zemljišta i šuma;

izbjegavanju prevelikih koncentracija stambene izgradnje;

ravnomjernom rasporedjivanju stanovništva na način da se osigura korišćenje

ukupnog prostora;

razmještanju svih funkcija u prostoru na način da se putovanje stan-objekt društvenog

standarda svedu na najmanju mjeru;

osiguranje odgovarajuće organizacije saobraćaja;

polaganju trasa i objekata vodoprivrednih sistema (vodosnabdijevanje i odvodnja);

povećanju izgradnje društvenih socijalnih i zdravstvenih ustanova i snabdjevačkih

centara, koji mogu preuzeti funkciju razorenih objekata;

planiranju mreţe skloništa i drugih zaštitnih objekata;

osiguranje prilaza vatrogasnim vozilima i vozilima hitne pomoći do svakog objekta;

osiguranje dovoljnih količina vode za zaštitu od poţara.

Sve planiranje mjere za zaštitu od interesa za odbranu zemlje provode se u skladu sa Zakonom

o zaštiti i spašavanju (Sluţbeni list CG br. 13/07), smjernicama nacionalne strategije za

vanredne situacije i opštinskim planovima zaštite i spašavanja.

5.6 SMJERNICE ZA SPRIJEĈAVANJE I ZAŠTITU OD PRIRODNIH I

TEHNIĈKO - TEHNOLOŠKIH NESREĆA

Mjere zaštite od elementarnih i drugih nepogoda

Mjere zaštite od elementarnih nepogoda obuhvataju preventivne mjere kojima se spriječava

ili ublaţava dejstvo elementarnih nepogoda. Smjernice za zaštitu su definisane u Nacionalnoj

strategiji za vanredne situacije te nacionalnom i opštinskom planu zaštite i spašavanja.

Elementarne nepogode mogu biti:

Prirodne nepogode (zemljotres, poţari, klizanje tla, poplave, orkanski vetrovi, snjeţne

lavine i nanosi i dr.);

Nepogode izazvane djelovanjem čoveka (nesolidna gradnja, havarije industrijskih

postrojenja, poţari velikih razmjera, eksplozije i dr.);

drugi oblik opšte opasnosti (tehničko-tehnološke i medicinske katastrofe,

kontaminacija, pucanje brana i dr.)

U cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zaštiti i spašavanju

(Sl. list CG br. 13/2007) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih nepogoda (''Sl.list RCG

br. 8/1993).

Za prostor ovog Plana najveću opasnost predstavljaju zemljotresi i poţari.

Uslovi i mjere zaštite od zemljotresa

Preporuke za projektovanje objekata aseizmičnih konstrukcija:

Na području Plana mogu se graditi objekti različite spratnosti uz pravilan (optimalan)

izbor konstruktivnih sistema i materijala.

Horizontalni gabarit objekta u osnovi treba da ima pravilnu geometrijsku formu, koja je

simetrična u odnosu na glavne ose objekta, npr. pravougaona, kvadratna i sl..

Principijelno izbjegavati rekonstrukciju sa nadogradnjom objekta gdje se mijenja

postojeći konstruktivni sistem, u protivnom obavezna je prethodna statička i seizmičkih

analiza, sa ciljem obezbjedjivanja dokaza o mogućnosti pristupanja rekonstrukciji.



Izbor i kvalitet materijala i način izvodjenja objekta od bitnog su značaja za sigurnost i

ponašanje objekta, izloţenih seizmičkom dejstvu.

Armirano-betonske i čelične konstrukcije posjeduju visoku seizmičku otpornost. Pored

ramovskih armirano-betonskih konstrukcija moţe biti primjenjena izgradnja objekata

ramovskih konstruktivnih sistema ojačanih sa armirano-betonskim dijafragmama

(jezgrima), kao i konstrukcija sa armirano-betonskim platnima.

Kod zidanih konstrukcija preporučuje se primjena zidanja, ojačanog horizontalnim i

vertikalnim serklaţima i armirane konstrukcije različitog tipa. Obično zidanje, samo sa

horizontalnim i vertikalnim serklaţima treba primjenjivati za objekte manjeg značaja i

manje visine (do 2 sprata visine).

Kod projektovanja konstrukcija temelja prednost imaju one konstrukcije koje

sprečavaju klizanja u kontaktu sa tlom i pojavu neravnomjernih slijeganja. Opterećenje

koje se prenosi preko temeljne konstrukcije na tlo mora da bude homogeno

rasporedjeno po cijeloj kontaktnoj površini. Treba obezbjediti dovoljnu krutost temeljne

konstrukcije, a posebno na spojevima temeljnih greda sa stubovima konstrukcije.

Preporuke za projektovanje infrastrukturnih sistema:

Pri projektovanju vodova infrastrukture, a naročito glavnih dovoda potrebno je

posebnu paţnju posvetiti inţenjersko-geološkim i seizmološkim uslovima terena i tla.

Za izradu vodova infrastrukture treba koristiti fleksibilne konstrukcije, koje mogu da

slede deformacije tla. Izbjegavati upotrebu krutih materijala (nearmiran beton, azbest-

cementne cijevi i sl.) za izradu vodova infrastrukture.

Izbjegavati nasipne, močvarne i nestabilne terene za postavljanje trasa glavnih

vodova svih instalacija.

Podzemne električne instalacije treba obezbjediti uredjajima za isključenje pojedinih

rejona.

Pri projektovanju saobraćajnica treba prići ne samo sa ekonomsko-saobraćajnog već

i sa aspekta planiranja i projektovanja saobraćaja na seizmički aktivnim područjima.

U sistemu saobraćajnica poţeljno je obezbjediti paralelne veze tako da u slučaju da

jedna postane neprohodna, postoji mogućnost da se preko druge obezbjedi

nesmetano odvijanje saobraćaja.

U cilju zaštite od zemljotresa, postupiti u skladu sa odredbama Pravilnika o tehničkim

normativima za izgradnju objekata u seizmičkim područjima (Sluţbeni list SFRJ br. 52/90).

Sve proračune seizmičke stabilnosti zasnivati na posebno izrađenim podacima mikroseizmičke

rejonizacije, (korišćenjem koeficijenata seizmičnosti Ks definisanih u elaboratu GUP-a, a

objekte od zajedničkog značaja računati za 1 stepen više od seizmičkog kompleksa.

Zaštita od poţara

Preventivna mjera zaštite od poţara je postavljanje objekata na što većem međusobnom

rastojanju kako bi se sprečilo prenošenje poţara.

Obavezno je planirati i obezbediti prilaz vatrogasnih vozila objektima.

Izgradjeni dijelovi razmatranog prostora moraju biti opremljeni funkcionalnom hidrantskom

mreţom koja će omogućiti efikasnu zaštitu, odnosno gašenje nastalih poţara.

Planirani objekat mora biti pokriven spoljnom hidrantskom mreţom regulisanom na nivou

kompleksa u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za hidrantsku mreţu i gašenje

poţar ( Sl. list SFRJ broj 30/91).

5.6 SMJERNICE ZA POVEĆANJE ENERGETSKE EFIKASNOSTI I

KORIŠĆENJE OBNOVLJIVIH IZVORA ENERGIJE

Gotovo 90 % energije koja se danas troši, potiče od fosilnih, neobnovljivih sirovina kao što su

nafta, zemni gas, uran i ugalj. Pritom, najveću stavku u ukupnoj potrošnji energije predstavlja



građevinarstvo sa oko 40 %. Samim tim i najveći potencijal za uštedu energije predstavlja

polje građevinarstva. S obzirom da je u Evropi godišnji procenat novogradnje mali, svega 2%

postojećeg stambenog fonda, nije dovoljno podići nivo novogradnje, već je potrebno izvršiti

energetsku rehabilitaciju starih objekata.

Energetska efikasnost omotača

Sve mjere izolacije moraju se posmatrati cjelovito, bez obzira da li je riječ o novom ili starom

objektu. To se odnosi na poloţaj i orijentaciju objekta, krov, prozore, spoljašnje zidove,

ugrađene instalacije za klimatizaciju, grijanje i slično. Izbjegavanjem toplotno slabih mjesta i

neefikasnog korišćenja energije, moguće su velike uštede energije. U postojećim objektima

leţi najveći potencijal uštede energije. To se odnosi prije svega na objekte koji su stariji od 30 i

više godina. Standardi izolacije u njima su generalno loši, a s obzirom na činjenicu da upravo

oni čine veliki procenat u ukupnom broju objekata, njihova energetska sanacija više je nego

neophodna.

Prilikom intervencija na omotaču objekata obratiti paţnju na sljedeće:

Upotreba spoljašnje termo izolacije predviđena kod novogradnje i kod postojećih

objekata novijeg datuma. Savjetuje se upotreba eko materijala (izolacije od celuloze,

poliuretanske (PUR/PIR) izolacijske ploče, drvene vlaknaste ploče, ovčje vune i drugih

prirodnih materijala) koji mogu vraćati suvišnu vlagu natrag u prostor, čime se osigurava

kvalitetnija mikroklima unutrašnjeg prostora. Kao najbolji građevinski materijal pokazala se

celulozna toplotna izolacija koja se zbog posebne ugradnje ujednačeno raširi po cijelom

prostoru i ispuni sve, pa i najmanje uglove.

Upotreba unutrašnje termo izolacije kod postojećih objekata, koja će omogućiti da se

sačuva estetska vrijednost fasade tj. kako bi se izbjeglo njeno pokrivanje. Potrebno

predvidjeti primjenu inteligentnog sistema unutrašnje termičke izolacije zidova koja

omogućava kapilarnost, toplotnu izolaciju i regulisanje vlaţnosti vazduha u jedan sistem.

Sistem uz apsorpcijski sloj koji odbija vlagu, dodatno reguliše vlaţnost vazduha, što

omogućava ugodnu klimu prostora i sigurnu zaštitu od stvaranja buđi.

Prilikom energetskog saniranja potrebno je izvršiti redukciju sadrţaja vlage u svakom

građevinskom elementu i zaštititi ga od vlage. Djelovanje pljuska kroz kišu povezanu s

vjetrom, najčešći je i očit uzrok prodiranja vlage u građeviske elemente objekta, modernim

sistemima premaza u boji, fasade su dovoljno zaštićena od prodiranja kišne vode. Dok kod

fasada objekata sa vidljivim kamenom ili onih koje se ne bi trebale premazivati bojama,

upotrebljavaju se „nevidljive‟ hidrofobne impregnacije koje smanjuju kapilarno upijanje

vode i tako čuvaju mogućnost paropropusnosti zida od kamena.

Termičkom izolacijom moraju biti sanirani svi eventualni toplotni mostovi prisutni na omotaču

kod postojećih objekata i izbjegnuti kod novogradnje: konvekcijski1, geometrijski2 i

konstrukcijski3.

Najveći toplotni gubici omotača kod neutopljenih objekta su preko prozora i vrata, i

predstavljaju 35-40% ukupnih gubitaka, a samim tim i najosjetljivije tačke na omotaču. Za

kvalitet prozora i vrata bitan je izbor materijala za okvir i kvalitetan izbor ostakljenja, vrlo

vaţan detalj je i kvalitetna ugradnja samog prozora i vrata jer neispravnom ugradnjom

mogu se znatno pokvariti termičke karakteristike. Za efikasnost prozora vrlo je značajan

način ugradnje koji će garantovati njegovu nepropusnost na vazduh i termičku izolovanost

tj. garanciju koju nudi proizvođač. Savremeni prozor obavlja više funkcija koje su

međusobno čvrsto povezane: svjetlosna, toplotna i zvučna udobnost prostora, utiče na

kvalitet vazduha, zaštitu od atmosferskih uticaja i psihofizičkim učincima. Prozor korisnicima

prostora nudi i vizuelnu komunikaciju sa spoljnim okruţenjem. Preporučena upotreba

prozora sa dvostrukim ili trostrukim ostakljenjem sa niskoemisijskim slojem i plinskim

1 nastaje na mjestima pukotina ili otvora, kuda vazduh odlazi nekontrolisano. 2 Na svim spojevima zida pod određenim uglom, tamo gdje je unutrašnja površina kroz koju odlazi toplota, manja od spoljašnje. 3 Na prekidima toplotnog omotača objekta – posledica lošeg projektovanja detalja



punjenjem (npr. inertnim plinom argonom, čime se povećava učinkovitost prozora) sa

toplotnom prolaznošću od 1,1 W/m2K tj. sa zajedničkom toplotnom prolaznošću niţom od

1,6 W/m2K. Prema podacima proizvođača mijenjanje starog jednostrukog prozora novim

dvostrukim (s U=1,3 W/m2K kao i Low-E premazom) isplaćuje se finansijski kroz dvije sezone

grijanja.

Za zaštitu od Sunca u primjeni su slijedeći elementi, prepoznati kao karakteristični, koje bi

trebalo primjeniti: drvene grillje tipa „puna“ ili „finta grilja“, drveni ornamenti na prozoru;

strehe (nekada su imale dvojaku ulogu: zaštita od Sunca i zaštita fasade i konstrukcije od

direktnog upada kiše tj. vlage i propadanja). Ovi elementi mogu naći apsolutnu primjenu i

na savremenim objektima u okviru Stare Varoši. Preporučuje se primjena spoljašnjih zaštitnih

elementa od Sunca koji zimi mogu uštedjeti do 30% energije za grijanje, ljeti do 75%

energije za hlađenje. Oni su mnogo efikasniji od unutrašnjih elemenata zaštite od Sunca, jer

ne dozvoljavaju prodor toplote u objekat.

Omogućiti što duţu eksplataciju prirodnog osvjetljenja unutar objekta, i na taj način

obezbijediti svjetlosnu udobnost korisnika. Kako bi se najefektnije iskoristilo prirodno

osvjetljenje, potrebno je voditi računa o orjentaciji, prostornoj organizaciji i geometriji

prostora; rasporedu, obliku i dimenzijama otvora kroz koje prodire dnevno svjetlo, tako da

osiguravaju zdravstveno-bakteriološku funkciju optimalne dnevne osunčanosti stambenog

prostora; Za vještačko osvjetljenje predvidjeti upotrebu energetski efikasnog sistema:

štedne sijalice ili led sijalice - njihovom primjenom moguće je dostići uštedu energije i do

30%.

Potrebno je koristiti materijale i komponente koje nemaju štetan uticaj na zdravlje

korisnika i garantuju nizak štetni uticaj na ambijent. Preferirati prednosti sertifikovanih

proizvoda koji posjeduju ekološke etikete, koje se odnose na zelene karakteristike

proizvoda, kako bi se odabrao materijal koji je kvalitetniji. Teţiti primjeni lokalnih materijala

(tipičnih za prostor Stare Varoši: kamen, drvo, kanalica) i netoksičnih materijala. Potrebno

uzeti u obzir cijeli ţivotni ciklus materijala tj. način pronalaţenja primarne materije,

proizvodnje, način primjene, eventualna mogućnost recikliranja i njegove prerade.

Preporučena kupovina uređaja energetske klase A.



5.7 ELEMENTI URBANISTIĈKE REGULACIJE

Elementi urbanističke regulacije su osnov za definisanje urbanističko-tehničkih uslova, a

shodno namjeni.

Urbanistička parcela je osnovna i najmanja jedinica građevinskog zemljišta. Sastoji se od

jedne ili više katastarskih parcela ili njihovih djelova i zadovoljava uslove izgradnje propisane

planskim dokumentom.

Urbanistička parcela ne obuhvata saobraćajnice javnog karaktera.

Stav planera bio je i da se postojeće parcele većih površina ne dijele po svaku cijenu, već da

se zadrţe kao potencijalne lokacije za reprezentativne objekte.

Urbanistička parcela sadrţi numeričku oznaku shodno katastarskoj sa prefiksom planske zone

(A, B, C, D, E, F) u kojoj se nalazi. Ukoliko više katastarskih parcela čini jednu urbanistiku

usvojena je numjerička oznaka one čija je površina najveća.

Za postojeće objekte u ambijentalnoj cjelini, a u cilju zaštite, očuvanja i prezentacije

nasljeđenih urbanističko ambijentalnih vrijednosti, nastojalo se očuvati autentično rješenje,

dok su za planirane nove objekte uspostavljeni standardi savremene urbanizacije u pogledu

veličine parcele i uz uvaţavanje specifičnosti tradicionalnog u pogledu nepravilnog oblika.

Ukoliko, na postojećim granicama parcela dođe do neslaganja između zvaničnog katastra i

grafičkog dijela plana, mjerodavan je postojeći katastar.

Plan parcelacije je predstavljen na grafičkom prilogu 09a i 09b „Plan parcelacije, regulacije i

nivelacije“.

Parcelacija - Prostor obuhvata Planom je podijeljen na urbanističke parcele pri čemu je

maksimalno uvaţena postojeća katastarska parcelacija, naročito kada se radilo o

parcelama zauzetim objektima namjenjenim stanovanju, evidentiranim Listom nepokretnosti.

Urbanističke parcele su formirane za sve katastarske parcele na kojima su izgrađeni objekti

stanovanja. Za parcele koje nemaju direktan pristup kolskoj saobraćajnici označen je pristup

prema postojećem reţimu korišćenja, a da bi parcela bila urbanistička investitor je u obavezi

da obezbjedi dokaz o mogućnosti pristupa istoj.

Za katastarske parcele koje imaju obezbjeđen kolski pristup, a nemaju obezbjeđene

minimalne uslove za urbanizaciju, u pogledu minimalne površine i adekvatnog oblika,

formirane su urbanističke parcele namjenjene ugostiteljstvu - za pruţanje usluga ishrane i

pića.

Za katastarske parcele na kojima se nalaze pomoćni objekti ili objekti druge namjene, a

nemaju obezbjeđene minimalne uslove za urbanizaciju, u pogledu kolskog pristupa,

urbanističke parcele nijesu formirane već su one tretirane kao uređene zelene površine –

okućnice (bašte). Takođe, nove urbanističke parcele nijesu formirane na prostorima koji su

pod reţimom zaštićene okoline kulturnog dobra.

Urbanističke parcele dobijene su i preparcelacijom. Planersko opredjeljenje pri preparcelaciji

slijedilo je postavke o definisanoj namjeni i urbanističkim parametrima, u dijelu minimalnih

dimenzija (duţina izlaska na liniju regulacije ne manja od 9,0m), oblika (da se objekat na

parceli moţe nesmetano organizovati sa odnosom strana od 1:1 do 1:2) i minimalnih površina

(nova parcela min 300m²). To je značilo da se izvjestan broj parcela, ili njihov dio, pripojio

drugoj parceli kako bi ona mogla biti jedinstvena urbanistička, tako da zadovoljava osnovne

standarde. Takođe, formirane su od dijela katastarske parcele (slučajevi dijeljenja postojeće

parcele u cilju omogućavanja izgradnje novog objekta) uz poštovanje kriterijuma direktne

pristupačnosti sa javne komunikacije i minimalne površine.

U slučajvima kada dijelovi zatečenih objekata zalaze u drugu katastarsku parcelu granice

urbanističke parcele formirane su mimo katastarske i na način da obuhvataju objekte

(stepeništa, ugao kuće i dr.).

Numeracija urbanističkih parcela pratila je katastarsku. U slučajevima kada više katastarskih

parcela formira urbanističku, numeracija je određena prema onoj koja je najveće površine, a



kada se katastarska parcela dijeli na više urbanističkih tada se broju dodjeljuje / od 1 do „n“.

U slučajeviima kada UP čini više katastarskih parcela ili kada na jednoj UP ima više objekata

različitih vlasnika tada je objektima dodjeljivan sufiks od „a,b,c. itd“.

Imajući u vidu da je nasljeđena urbanistička matrica nepravilna i da je na terenu evidentiran

izvjestan broj izvedenih objekata na parcelama koje imaju površinu manju i od 100m² ovim

planom definisani su posebni urbanistički parametri za te parcele.

Svi elementi relevantni sa ovog aspekta prezentirani su na odgovarajućim grafičkim prilozima

- br. 08A, 08B Plan mjera uslova i režima zaštite i br. 10A, 10B Plan parcelacije, nivalacije i

regulacije.

Namjena parcele definiše namjenu i sadrţaj koji se na urbanističkoj parceli mogu odvijajati, a

što je detaljnije opisano u tekstualnom dijelu plana, poglavlje 4.7 „Uslovi u pogledu planiranih

namjena“ i grafičkom prilogu plana – br. 9 „Plan namjene površina“.

Regulaciona linija je linija koja dijeli javnu površinu od površina namjenjenih za druge

namjene. Rastojanje između dvije regulacione linije definiše profil saobraćajno

infrastrukturnog koridora.

Rekonstrukcijom postojećih saobraćajnica, koje su tretirane kao kolsko-pješačke, stvaraju se

uslovi za nivelaciju svih javnih prostora. S tim u vezi, prizemlja objekata bi trebalo da budu u

ravni sa pješačkim prostorom i sa potrebnim nadvišenjima radi obezbjeđenja nagiba za

odvodnjavanje (od objekta i dvorišta prema ulici), što u je predmetnom ambijentu teško

sprovesti s obzirom na trajno poremećenu uličnu nivelaciju (u odnosu na period prvobitnog

trasiranja).

Regulacione linije su predstavljene na grafičkom prilogu br. 10A i 10B Plan parcelacije,

nivalacije i regulacije.

Građevinska linija je linija na zemlji (GL 1) do koje se moţe graditi.

Građevinska linija je ovim Planom prikazana na način da se poklapa sa linijama

horizontalnog gabarita objekta, bilo da se radi o dogradnji postojećeg ili izgradnji novog

objekta, i zavisi od uslova na svakoj parceli (poloţaja postojećeg objekta na parceli i

susjednih objekata) i moţe se:

poklapati sa regulacionom linijom,

biti paralelna sa regulacionom linijom na odstojanju od nekoliko metara, u zavisnosti

od oblika i površine parcele kao i pozicije zatečenog, tj., postojećeg objekta na

parceli.

Osnova svakog postojećeg objekta je prikazana na svim grafičkim prilozima Plana, a za nove

objekte prikazana je na grafičkim prilozima planskog rješenja.

Horizontalna regulacija objekata predviđenih za rekonstrukciju poklapa se sa stanjem

postojećih objekata, dok je u dijelu planirane nove gradnje ista određena u odnosu na

osovine saobraćajnica, koje su definisane svim elementima potrebnim za prenošenje na

teren.

Za svaki objekat koji se gradi, bilo da je u pitanju rekonstrukcija koja moţe podrazumjevati i

prethodno rušenje postojećeg objekta ili izgradnja novog, moguće je predvidjeti etaţu

podruma za garaţiranje vozila u okviru parcele.

Površina obuhvaćena erkerima, lođama i balkonoma dio je bruto razvijene građevinske

površine definisane planskim parametrima za tretiranu parcelu.

Fasadna površina erkera ne smije prelaziti 25% površine fasade na kojoj su planirani.

Vertikalni gabarit ovim planskim dokumentom određen je kroz dva parametra.

Prvi parametar definiše spratnost objekta - kao zbir podzemnih i nadzemnih etaţa, a drugi

parametar predstavlje maksimalno dozvoljenu visinu objekta koja se izraţava u metrima i

znači distancu od najniţe kote okolnog konačno uređenog i nivelisanog terena ili trotoara uz

objekat do kote sljemena ili vijenca ravnog krova.



Vertikalni gabarit se definiše i za nadzemne i za podzemne etaţe objekta.

Etaţa predstavlja dio objekta sa jedinstvenom visinskom kotom ili sa manjim odstupanjima u

nivelaciji koja ne prelaze polovinu spratne visine.

Prema poloţaju u objektu etaţe mogu biti podzemne i to su podrum i suteren, i nadzemne tj.

prizemlje, sprat(ovi), a izuzetno potkrovlje koje je evidentirano kao zatečeno stanje. Za

objekte spratnosti P+Pk, P+1+Pk etaţa potkrovlja se moţe rekonstruisati u spratnu etaţu.

Oznake etaţa su: Po (podrum), P (prizemlje), 1 do N (spratovi). Ovim planom nije predviđeno

formiranje etaţa potkrovlja, a sva zatečena su evidentirana. Etaţa povučeni sprat - Ps

predviđena je kod objekata mješovite namjene i podrazumjeva max 80% zauzetosti osnove

objekta.

Novi stambeni objekti svojim dimenzijama prate naslijeđenu morfološku strukturu, spratnosti od

P, P+1 i P+2 u unutrašnjosti naselja do P+3 i izuzetno P+4-7 po obodu naselja (duţ ulice Kralja

Nikole).

Visinska regulacija je u dijelu ¨preuzete¨ strukture takođe predodređena postojećim stanjem i

jasno uspostavljenim odnosom susjednih objekata, dok za predviđene nove strukture mora

biti usklađena za kuće u nizovima (ujednačena visina vijenaca i sljemena za pojedine grupe

objekata), ali i za nove slobodnostojeće i dvojne kuće.

Najveća visina etaţe za obračun visine građevine, mjerena između gornjih kota međuetaţnih

konstrukcija na prostoru Stare varoši iznosi:

za garaţe i tehničke prostorije do 2,60 m;

za poslovne i stambene etaţe do 3,0 m;

na prostoru uz ulicu Kralja Nikole iznosi:

- za garaţe i tehničke prostorije do 3.0 m;

- za stambene etaţe do 3.5 m;

- za poslovne etaţe do 4.5 m;

- izuzetno za osiguranje prolaza za pristup interventnih i dostavnih vozila, najveća visina

prizemne etaţe na mjestu prolaza iznosi 4.5 m.

Maksimalno dozvoljeni kapacitet objekta definisan je površinom pod objektom (osnova

objekta) i bruto građevinskom površinom objekta (BRGP).

Indeks zauzetosti zemljišta (Iz) je parametar koji pokazuje zauzetost građevinskog zemljišta na

nivou urbanističke parcele, a formiran je u zavisnosti od namjene i veličine parcele.

Indeks izgrađenosti zemljišta (Ii) je parametar koji pokazuje intenzitet izgrađenosti, odnosno

iskorišćenosti građevinskog zemljišta na nivou urbanističke parcele i bloka.

Ukoliko podrumske etaţe objekta, sluţe za obezbjeđenje potrebnog kapaciteta mirujućeg

saobraćaja unutar parcele i kao takve rasterećuju javne površine istih sadrţaja, ne računaju

se u bruto razvijenu građevinsku površinu po kojoj se obračunava indeks izgrađenosti.

U bruto razvijenu građevinsku površinu ne obračunavaju se servisni prostori neophodni za

funkcionisanje podzemne garaţe i tehnički sistemi objekta, za razliku od ostalih funkcionalnih

cjelina (magacini, ostave, poslovni prostori).

Svi pomenuti parametri iskazani su za svaku urbanistiku parcelu u poglavlju 6. Analtički podaci

plana.

5.8 URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI I SMJERNICE ZA OBJEKTE

Urbanističko-tehnički uslovi su dati u sklopu plana kroz više grafičkih priloga:

plana parcelacije, nivelacije i regulacije,

uslova za parcelaciju i preparcelaciju,

uslove pod kojima se objekti ruše,

programskih pokazatelja sadrţaja zona i fizičkih obima sadrţaja,

spratnosti objekata i distribucije sadrţaja.



Oblikovanje prostora i materijalizacija

Rješavanjem zahtijeva korisnika za gradnjom u bilo kom od predviđenih oblika intervencija, uz

striktnu kontrolu dobijanja i sprovođenja kvalitetne projektne dokumentacije, doprinijeće se

unapređenju arhitektonskih i likovnih vrijednosti samih objekata, a kroz to, i ukupne slike

naselja.

Rušenjem (pomoćnih i drugih) objekata u unutrašnjosti tkiva (uglavnom u dvorištima uz ili oko

postojećih zgrada) dobiće se slobodni prostori za ozelenjavanje i uređenje, nezavisno od

karaktera vlasništva nad zemljištem.

Arhitektonski volumeni objekata moraju biti paţljivo projektovani, s ciljem da se svakom

intervencijom doprinese kako ublaţavanju konfuzije prisutne u današnjoj slici, tako i postizanju

preferiranog izgleda jedne homogene cjeline (što je konačni cilj UP-a).

Fasade objekata i dvorišnih zidova prema ulici (tamo gdje su isti planirani), kao i krovni

pokrivači objekata predviđeni su od trajnih materijala, koji moraju biti kvalitetno ugrađeni.

Enterijeri poslovnih prostora moraju biti u odgovarajućem odnosu sa objektom u kome se

nalaze, uz maksimalno naglašavanje individualnosti svakog od ovih prostora.

Izlozi treba da su u skladu sa susjednim izlozima i, takođe, u skladu sa arhitekturom konkretnog

objekta.

Komercijalni natpisi i panoi moraju biti realizovani na visokom likovnom nivou.

Pješačko-kolske ulice u naselju, trg Sahat-kule, pjacete i proširenja (sokaci), kao i trotoari (uz

nove ulice) i pješačke staze radiće se u skladu sa obradom predviđenom na odgovarajućem

grafičkom prilogu. Ovi prostori moraju biti projektovani i realizovani po cjelinama, uz

koordinaciju na čitavom području Stare Varoši.

Urbana oprema mora biti projektovana, birana i koordinirana sa paţnjom, posebno u okviru

prostora gdje se predviđa veće okupljanje.

Svi priključci telefonske i električne mreţe radiće se podzemno.

Rasvjetu prostora kolskih i pješačkih komunikacija treba izvoditi paţljivo odabranim rasvjetnim

tijelima, koji odgovaraju ambijentu dijela naselja u kojem se postavljaju.

Dekorativna rasvjeta tvrđave i prostora u koritu Ribnice UP-om nije tretirana, što će se morati

obraditi posebnim projektom.

Elementi za definisanje urbanističko-tehničkih uslova

Broj stambenih jedinica u objektima načelno se predviđa za jedno domaćinstvo, mada,

zavisno od veličine gabarita, kod nekih objekata postoji mogućnost izgradnje i više

stambenih jedinica, prema pravilu iz Zakona objekat moţe biti do 500m² BRGP i 4 stambene

jedinice.

Širine pročelja novih objekata definisane su generalno mjerom stvorenih morfoloških oblika. Za

postojeće objekte zadrţavaju se dimenzije zatečenog, tj. postojećeg stanja.

Visina objekata, definisana na grafičkom prilogu – br. 10A i 10B, pretpostavlja disciplinovan

odnos korisnika, naročito kod novoplanirane izgradnje, vodeći računa o situacijama kada je

ova gradnja u neposrednoj okolini zatečenih objekata – posebno zaštićenih kulturnih dobara

i ambijentalno vrijednih objekata.

Garaţe su uklopljene u slobodnostojeće, dvojne kuće, kao i u kuće u nizovima, a odnose se

na uslov da je garaţiranje vozila u okviru parcele /podzemne garaţe/. Kod svih

novoplaniranih stambenih objekata omogućava se izgradnja podruma, u funkciji garaţiranja

vozila.

Zavisno od prethodnog uslova i uslova terena, kote prizemlja novih stambenih objekata ne

mogu biti niţe od 80 cm iznad kote uređenog terena, sem u uslovima gdje se prizemlje

predviđa kao poslovni prostor, u kom slučaju je kota prizemlja min. 15 cm iznad uređenog

terena. Za kuće u nizovima kota prizemlja je definisana jedinstveno za pojedine grupacije, na

osnovu kote središnjeg objekta niza.Visina prizemlja za poslovni prostor 3.00m čiste visine.

Eventualnu etapnu izgradnju, odnosno dogradnju, treba predvidjeti idejnim projektom, uz

odgovarajuće odobrenje urbanističke sluţbe.



Za sve objekte obavezni su kosi krovovi, u načelu četvorovodni i dvovodni, a u slučajevima

specifičnih grupacija objekata ne isključuju se ni kombinovani krovovi. Nagib krovnih ravni je

od 18 - 25° (poţeljno 22°).

Krovni pokrivač je ćeramida (kanalica) ili sličan crijep (Mediteran), prirodne crvenkaste boje

pečene zemlje.

Ukoliko fasada nije od kamena, obavezno je obraditi malterom u svijetlom tonu. Stare fasade

od kamena sanirati obradom spojnica, ostavljajući vidno lice kamena.

Preporučuje se, na novim objektima, izrada prozorskih otvora proporcija 1:1,5 (širina/visina).

Prozori i vrata su obavezno od drveta (natur obrada ili bojeno drvo).

Dimenzije parcela su definisane u grafičkom prilogu – br. 10A i 10B Plana parcelacije,

regulacije i nivelacije, i regulacije.

Postojeće zelenilo na parceli i oko nje maksimalno očuvati. Ozelenjavanje vršiti autohtonim

vrstama. Preporučuje se formiranje tradicionalnih sjenila – pergola (odrine, kreveti), sa

vinovom lozom ili dekorativnim puzavicama.

Ograde i podzide raditi od kamena (tamo gdje za to postoje mogućnosti i opravdana

potreba – zbog konzervatorskih uslova) a u slučaju zidanja drugim materijalom obavezno

malterisati i obojiti svijetlim tonom. Isto se odnosi i na granične zidove između susjednih

parcela, gdje postoje uslovi ili se ukazuje potreba.

Kapije na ovim ogradama raditi po uzoru na sačuvane autentične kapije, pri čemu sama

vrata treba raditi na tradicionalan način – od punog drveta ili kovanog ţeljeza.

Sve postojeće (i eventualno nove) ţičane ograde treba pokriti ţivicom, puzavicama ili

cvijećem.

Projekat objekta i uređenja parcele prema ulici raditi prema urbanističko-tehničkim uslovima i

u dogovoru sa urbanističkom sluţbom. Za postojeće objekte na kojima se predviđaju

određene intervencije korisnik je u obavezi dostaviti nadleţnom organu na uvid snimljenu

arhitektonsku strukturu objekta i njegov odnos prema susjedima, što je od posebnog značaja

u slučajevima kada se objekti dodiruju.

Sve priključke na infrastrukturu raditi prema uslovima iz UP-a i dobijenim uslovima priključaka

od strane nadleţnih komunalnih preduzeća.

Svi objekti moraju biti izgrađeni prema vaţećim seizmičkim propisima.

Uslovi za oblikovanje i materijalizaciju objekata

Oblikovanje objekata mora biti usklađeno sa strukturama neposrednog okruţenja, u pogledu

osnovnih parametara forme i principa organizovanja fizičke sredine.

Prilikom oblikovanja objekata treba voditi računa o: jednostavnosti proporcije i forme,

prilagodjenosti formi objekata topografiji terena, prilagodjenosti klimatskim uslovima i

upotrebi autohtonih materijala i vegetacije, odnosno treba uvaţiti načela: jedinstva,

ambijentalizacije i kontekstualnosti prostora.

U zavisnosti od namjene objekta i ambijenta u kojem se gradi, planskim dokumentom se

definišu uslovi za oblikovanje:

- tip zgrade (slobodnostojeće na parceli, dvojne, u nizu ili smaknutom nizu);

- fasade: erkeri, balkoni, vrsta vrata i prozora, boje;

- upotreba materijala;

- elementi krova: nagib krova i krovni pokrivač, smjer pruţanja sljemena, širina strehe, oluci, dr.

Materijalizacija objekata treba da poštuje ambijentalna svojstva područja, kroz upotrebu

kako autohtonih elemenata tako i savremenih materijala, čija boja, tekstura i ostala vizuelna

svojstva afirmišu ambijentalne kvalitete planiranog područja.



Uslovi za izgled objekta (fasada, krov, otvor i dr.) su sljedeći:

Raspored otvora prozora i vrata (jedna, dvije ili više prozorskih osa na glavnoj fasadi)

njihove proporcije (oblik i veličinu), proporcije i obradu, sa ili bez kamenih okviria (tzv.

„pragova“), predvidjeti po uzoru na rješenja iz tradicionalne arhitekture.

Rješenje krova je preteţno na četiri vode, a u manjem broju slučajeva (gdje širina trakta

nije veća od 7,5m) simetrični, krov na dvije vode. Nagib krovnih ravni je od 18 - 25°

(poţeljno 22°). Visina nadzidtka je 0,00 cm.

Širina strehe, u zavisnosti od spratnosti objekta, kreće se od 30cm za prizemne objekte do

max 70, za objekte spratnosti dvije etaţe.

Za krovni pokrivač predvidjeti kanalicu tamnocrvene boje.



Fasade predvidjeti u kamenu i to prizemlja obavezno a etaţe spratova moguće je graditi

u savremenim materijalima i obraditi u malteru, a potom bojiti u svijetlom, pastelnom tonu.

Ukoliko fasada nije od kamena, obavezna je obrada u malteru.

Rješenje stolarije vrata i prozora planirati po uzoru na tradicionalna zatečena rješenja;

dvokrilni otvori sa podjelom na dva ili tri polja i puna ili poluzastakljena vrata. Zaštitu otvora

predvidjeti škurima, tipa „puna“ ili „finta grilja“. U slučaju arhitektonsko vrijednih objekata,

kada to nije autentično rešenje, predvidjeti zaštitu sa unutrašnje strane, tzv. „škureta“.

Isključuje se upotreba roletni.

Preporučuje se, na novim objektima, izrada prozorskih otvora proporcija 1:1,5

(širina/visina). Prozori i vrata su obavezno od drveta (natur obrada).

Boja spoljašnje stolarije je u prirodnoj boji drveta i tonirana premazima sadolina.

Smjernice za primjenu djela likovnih umjetnosti

Pri rješavanju dispozicije djela iz oblasti likovnih i primijenjenih umjetnosti na prostoru obuhvata

UP-a potrebno je poštovati sljedeće principe:

Postojeći sklop izgrađenosti;

Proporcije i pozicije čovjeka u prostoru:

Perceptivno sagledavanje u kretanju.

Parternom materijalizacijom prostora, pješačkih tokova, ulica, parkovskih staza, kao i mjesta

susreta građana i posjetilaca daje se nova likovna nota.

Razmještajem drvoreda, ukrasnog zelenila, očuvanjem starih stabala, doprinos vizuelnom

interesu urbane sredine je veći.

Urbana oprema sa dobro riješenim uličnim osvjetljenjem daje poseban vizuelni efekat, pa je

treba kontrolisati.

Prostor zaštitnog zelenila, posebnim elementima kroz pejzaţnu arhitekturu treba oplemeniti

sadrţajem atraktivnog izgleda ka poboljšanju funkcije i estetike. Na ovaj način će se

realizovati ţelje i ideje programa plana i zahtjeva građana i korisnika prostora.

Imajući u vidu značaj i vrijednost slobodnih javnih prostora, u pogledu identiteta Stare varoši i

Glavnog grada, za dalju razradu predlaţe se raspisivanje konkursa.

5.8.1 URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI ZA POSTOJEĆE OBJEKTE

Pod postojećim objektima se podrazumjevaju svi zatečeni objekti na terenu (čija je izgradnja

započeta, čija je izgradnja u toku - u smislu dogradnje i nadogradnje, koji su potpuno završeni

u vrijeme izrade Plana, a koji su evidentirani na topografsko-katastarskoj podlozi i na grafičkim

prilozima postojećeg stanja.

USLOVI POD KOJIMA SE OBJEKTI ZADRŢAVAJU ILI RUŠE

Ovaj plan po svom karakteru teţi da u najvećoj mogućoj mjeri zadrţi izgradjene objekte, bez

obzira na legalitet i legitimitet.

Imajući u vidu da su dijelovi naselja nastali stihijno i spontano plan je rađen tako da postojeću

izgrađenu fizičku strukturu u najvećoj mjeri uklopi u postojeću urbanističku matricu i

saobraćajnu strukturu, kao i da obezbjedi adekvatno infrasturkturno opremanje. Provlačenje

trasa saobraćajnica minimalnog profila obavljeno je na račun okolnih parcela, a prema

uslovima proisteklim iz valorizacije.

Kriterijumi za odlučivanje o rušenju objekata su:

Uklanjanje objekata koji se nalaze na koridorima saobraćajnica; ukupno 8 objekata;

Uklanjanje objekata radi nove izgradnje; ukupno15 objekata;

Uklanjanje objekata zbog uspostavljanja zona zaštitie i urbanizacije, predviđenih i

prethodnim planom; ukupno 5 objekata.



ZBOG SAOBRAĆAJNOG KORIDORA:

1. Objekat br. 1 na K.P. 101

2. Objekat br. n na K.P. 139

3. Objekat br. 2 na K.P. 159/2




7. Objekat br. n na K.P. 3165


9. Objekat br. a na K.P. 3185



ZBOG ZONE ZAŠTITE KULTURNIH DOBARA





5. Objekat br 1 na K.P.3143

RADI NOVE IZGRADNJE:


2. Objekat br. 1 na K.P. 203 (dio)

RADI FORMIRANJA SLOBODNIH JAVNIH PROSTORA:


2. Objekat br. 1 na K.P. 203 (dio)





Objekti koji su predviđeni za rušenje biće uklonjeni tek kad se steknu uslovi za privođenje

prostora definisanoj namjeni.

Sve vrste intervencija na postojećim objektima u ambijentalnoj cjelini naselja Stare varoši

ovim projektom planirane su po principima uklapanja u ambijentalne vrijednosti prostora,

kako ne bi konkurisali kulturnom dobru i objektima sa evidentnim graditeljskim i istorijskim

vrijednostima, koje je neophodno sačuvati u prirodnom okviru, karakterističnom za njihov

istorijski kontekst.

U cilju očuvanja autentičnosti ambijentalne cjeline Stare varoši, postojeći objekti koji su

valorizacijom prepoznati kao kulturno dobro, predloţeni za kulturno dobro ili od

ambijentalnog značaja ne mogu se rušiti, dograđivati i nadograđivati. Izuzetno, u slučaju

kada je postojeći objekat dotrajao ili je u ruševnom stanju, kada Investitor iskaţe zahtjev za

njegovim rušenjem radi obnove istog, a po prethodno pribavljenom odobrenju nadleţnog

organa, objekat se moţe rekonstruisati prema uslovima Sluţbe zaštite i u svemu prema

parametrima definisanim ovim Planom.

Postojeći objekat moţe se zadrţati u postojećem gabaritu i spratnosti.

Ukoliko vlasnici ne ţele da ulaze u nove investicije i grade nove objekte, umjesto postojećih

na istoj parceli, nisu obavezni da to rade.

Prilikom izrade UTU-a nadleţni organ će na osnovu parametara ovoga Plana procijeniti

rekonstrukciju u smislu dogradnje i nadogradnje postojećeg objekta, kao i pogledu

rekonstrukcije ruševina i objekata autentične arhitekture i objekata novije arhitekture

neusklađene s am,bijentom. Takođe, definisaće i svaki drugi oblik intervencija, a što je

prikazano na grafičkim prilozima br.: 07 – Valorizacija; 08A i 08B – Plan mjera, uslova i režima

zaštite, 10A i 10B – Plan parcelacije, nivelacije i regulacije, 11 – Osnova krovova, 12 – Model i

u poglavlju 6.2 Urbanistički pokazatelji na nivou parcele.

U slučaju izgradnje novog objekta umjesto postojećeg mora se poštovati horizonatlni gabarit

objekta, tj. građevinske linije horizontalnog gabarita postojećeg objekta, a ukoliko je

dozvoljeno proširenje osnove objekta poziciju novog objekta postaviti tako da se najmanje

dvije građevinske linije horizontalnog gabarita postojećeg objekta poklapaju sa novim.

Ovim projektom se za postojeće objekte van zona arhitektonsko-ambijentalne zaštite

utvrdjuju sljedeći uslovi:

Svi postojeći objekti se mogu zadrţati u postojećim gabaritima i izvedenoj formi.



Svi postojeći objekti mogu se rekonstruisati (dograditi i nadograditi) i to u svemu

prema urbanističkim parametrima za izgradnju objekata definisanih ovim Planom.

Svi postojeći objekti mogu se zamjeniti novim u svemu prema urbanističkim

parametima za izgradnju objekata definisanih ovim Planom.

U okviru postojećih stambenih objekata dozvoljena je prenamjena prizemlja iz

stanovanja u poslovanje.

Postojeći objekti koji pri izgradnji nijesu obezbjedili neophodan broj parking mjesta

prema ostvarenim kapacitetima potrebno je da u okviru svoje parcele, prema

raspoloţivim prostornim mogućnostima na slobodnoj površini ili u okviru objekta

podzemne ili prizemne etaţe organizuju parking prostor.

U slučaju dogradnje i nadogradnje objekta vaţe sljedeća pravila:

Prije izdavanja rješenja za građenje tj. rekonstrukciju postojećeg objekta, u pogledu

dogradnje i nadogradnje, potrebno je provjeriti statičku stabilnost objekta i

geomehanička svojstva terena na mikrolokaciji.

Visina nadzidanog djela objekta ne smije preći planom definisanu spratnost i visinu.

Nije dozvoljena izgradnja potkrovlja ili mansardnih krovova u vidu tzv. "kapa" sa

prepustima.

Uz stambene objekte na parceli, u većini slučajeva, uočava se postojanje pomoćnih

objekata. Projekat ne prepoznaje pojedinačne pomoćne objekte, već se zadate vrijednosti

urbanističkih parametara odnose na urbanističku parcelu kao cjelinu (glavni stambeni

objekat i svi pomoćni objekti na parceli). Stoga, maksimalna planirana BGP i maksimalna

zauzetost parcele uključuju i pomoćne objekte, što znači da se u slučaju dogradnje i

nadogradnje osnovnog objekta na parceli, od maksimalne dozvoljene zauzetosti osnove i

maksimalne BGP oduzima površina postojećeg osnovnog objekta i površina svih pomoćnih

objekata pa se urbanističko tehnički uslovi izdaju na osnovu tako dobijene razlike.

Dozvoljava se izgradnja novog pomoćnog objekta samo u slučaju kada zbir

postojećih i novih pomoćnih objekata ne prelazi maksimalno dozvoljenu zauzetost

parcele.

Pomoćni objekti su prizemne spratnosti.

Nije dozvoljena vertikalna nadogradnja pomoćnih objekata.

Prenamjena pomoćnih objekata u stanovanje nije dozvoljeno.

Namjena i drugi parametri pomoćnih objekata definisani su gradskom odlukom.

URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI ZA ODRŢAVANJE

objekata arhitektonsko-ambijentalnog značaja i objekata u skladu sa ambijentom i

predstavljaju intervencije koje se izvode u cilju obezbjeđenja njihovog adekvatnog korišćenja

bez bitne promjene izgleda.

Ovi uslovi se izdaju u cilju obezbjeđenja očuvanja objekta tradicionalne arhitekture,

ambijentalnog značaja u zatečenom stanju, tj. fizičke trajnosti i korišćenja objekta na način

kojim se ne ugroţavaju njegove arhitektonsko-ambijentalne i druge kulturne vrijednosti. Ove

intervencije isključuju promjene u pogledu: gabarita, oblika, izgleda, kapaciteta i namjene.

Ovim Planom se utvrđuju sljedeći opšti uslovi odrţavanja:

Pri odrţavanju obavezno zaštititi, očuvati i prezentovati originalno, tradicionalno

rješenje (osnovni gabarit i masivnu konstrukciju kao i materijale korišćene u finalnoj

obradi). Na dijelovima koji se saniraju podraţavati izvornu tehniku zidanja i materijale u

skladu sa tradicionalnim rješenjem, tj. obradu uskladiti sa primjenjenim karakterističnim

tradicionalnim rješenjima za Staru varoš.

Materijali koje treba koristiti pri odrţavanju su tradicionalni: kamen, drvo, a samo

izuzetno u cilju povećanja stabilnosti i ukrućenja, giter blok i betonske ili čelične

elemente konstrukcije, koji u zavisnosti od cjelovitosti rješenja mogu ostati vidni -

sagledivi ili ne;



Eventualno formiranje novih otvora na fasadama, a koji ne ugroţavaju stečena prava

susjeda, moguće je po isključivo po uzoru na primjenjana tradicionalna riješenja

(pravougaoni, dvokrilni, u kamenom okviru).

Uslovi za odrţavanje su sljedeći:

Sačuvati raspored otvora prozora i vrata (jedna, dvije ili više prozorskih osa na glavnoj

fasadi), njihove proporcije (veličinu i izgled) i obradu u kamenim okvirima (tzv.

„pragovima“).

Sačuvati osnovno rješenje krova (preovladava rješenje krova na četiri vode, rijeđe na

dvije) i nagib krovnih ravni.

Zadrţati poziciju krovnog vijenca, tzv „strehe“ i njenu obradu u drvetu.

Za krovni pokrivač predvidjeti kanalicu tamnocrvene boje.

Dijelove fasada obrađenih u kamenu moguće je čistiti isključivo pranjem vodom pod

pritiskom; isključuje se mogućnost pjeskarenja.

Obradu fasada predvidjeti fugovanjem uz isticanje različitih faza gradnje. Eventualnu

nadopunu oštećenih spojnica predvidejti u ravni fasade, kao dersovane, od

produţnog maltera tonski usklađenim sa bojom kamena.

Rješenje stolarije vrata i prozora planirati po uzoru na zatečena rješenja; dvokrilni otvori

sa podjelom na dva ili tri polja i puna ili poluzastakljena vrata. Zaštitu otvora

predvidjeti škurima, tipa „puna“ ili „finta grilja“. Ukoliko to nije autentično rešenje onda

predvidjeti zaštitu sa unutrašnje strane, tzv. „škureta“. Isključuje se upotreba roletni.


URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI ZA REKONSTRUKCIJU - VIZUELNU SANACIJU

NARUŠENIH ELEMENATA TRADICIONALNE URBANE I ARHITEKTONSKE TIPOLOGIJE

Ovi uslovi se izdaju u cilju uklanjanja negativnosti koje narušavaju aritektonsko-ambijentalne

karakteristike predmetnog prostora, tj. poboljšanja izvedenog stanja.

Uslovi za rekonstrukciju objekata su sljedeći:

Intervencije na arhitektonsko-ambijentalnom uklapanju, tj. na poboljšanju izvedenog

stanja, u skladu sa tipološkim karakteristikama arhitektonskog rješenja objekta

podrazumjevaju: obnovu rješenja krova (krov na četiri vode, rijeđe na dvije, krovni

vijenac od kamenih ploča, adekvatan nagib krovnih ravni), zamjenu krovnog

pokrivača (npr. ravni ţljebljeni crijep zamjeniti tamnocrvenom kanalicom); zamjenu

bravarije stolarijom; zamjenu ili uklanjanje nadstrešnice (neprimjerenog gabarita,

oblika, materijala); uklanjanje terasa i balkona (s kraja na kraj fasade), balkonskih

ograda (od betonskih elemenata koji podrţavaju stilske balustere), i dr..

Svi objekti spratnosti P+Pk ili P+1+Pk etaţu potkrovlja mogu zamjeniti spratnom etaţom

i objekat završti tradicionalnim rješenjem krova na četiri ili dvije vode plitkog nagiba.

Pristupnu fasadu ili najmanje fasadu prizemlja novih objekata projektovati i izvoditi u

kamenu podraţavjući obradu i tehniku zidanja tradicionalnog rješenja (krupni blokovi

kamena grube obrade sloţeni u pribliţno pravilnim redovima).

Završetak objekata predvidjeti kosim krovom sa pokrivačem od kanalice. Rješenje

krova prilagoditi tipološkim karakteristikama arhitekture objekta i karakterističnim

elementima rješenja krova: krovni vijenac, tzv. „streha”, obrađen u drvetu adekvatnog

prepusta, nagiba krovnih ravni 22º (min 18º do max 25º), sa krovnim pokrivačem od

tamnocrvene kanalice.

Boja spoljašnje stolarije je u prirodnoj boji drveta, tonirana premazima sadolina.

Uređenje dvorišta predvideti po uzoru na tradicionalno primjenjena rješenja varoši –

djelimično kaldrmisanje šljunkom. Ogradu predvidjeti zidanu u kamenu sa otvorom u

kamenim okvirima. Površinu dvorišta obogatiti zelenilom (zasadom loše, agruma,

lovorike i dr.).

Napomena: za intervenciju rekonstrukcije – vizuelne sanacije ovim Planom prepoznati su i

objekti savremene arhitekture. Predlog rješenja redizajna fasade za objekte a i b na UP B2849

prikazan je u idejnom rješenju – poglavlje 7.



URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI ZA REKONSTRUKCIJU RUŠEVINA I

OBJEKATA TRADICIONALNE ARHITEKTURE

Ovi uslovi se izdaju u cilju obnove ruševnih i uništenih dijelova na osnovu podataka na terenu i

autentične dokumentacije o njegovom vizuelnom izgledu i sadrţini.

Rekonstrukcija ruševina je obnova ruševnih objekata kojima se uspostavlja gabarit, izgled i

uvodi namjena kojom se ne ugroţava njegova arhitektonsko-ambijentalna vrijednost. Ovaj

postupak podrazumjeva uvođenje adekvatne infrastrukturne opreme.

Imajući u vidu da se na samom objektu sagledavaju svi bitni arhitektonski elementi za

njegovu rekonstrukciju (u pogledu horizontalnog i vertikalnog gabarita, rješenja krova, oblika i

izgleda) ovim projektom je izvršena njihova identifikacija i u tabelarnom prikazu urbanističkih

pokazatelja po parcelama prikazani su maksimalni kapaciteti na osnovu kojih se mogu izdati

UTU za njihovu rekonstrukciju.

Urbanističko-tehnički uslovi za rekonstrukciju ruševina se mogu izdati na osnovu:

sačuvanih materijalnih podataka na terenu (u pogledu horizontalnog i vertikalnog

gabarita sagledivih na ruševnim ostacima objekta);

dokumentacione osnove DUP-a 1990. godine;

konzervatorskih uslova nadleţne Sluţbe zaštite;

stečenih urbanističkih prava i principa urbanizacije prostora, u pogledu vizura,

osunčanja, provjetrenosti.

Uslovi za rekonstrukciju objekata glase:

Rekonstruisani objekat je u pogledu gabarita (horizonatalnog i vertikalnog - spratnosti)

prilagođen zatečenom stanju na terenu i sa postojećim okruţenjem predstavlja

jedinstvenu ambijentalnu cjelinu.

U postupku njihove obnove građenje prilagoditi tradicionalnim tehnikama i

materijalima - kamen, drvo, crijep ili savremenim materijalima koji u finalnoj obradi

podraţavaju primjenjena rješenja iz tradicionalne arhitekture (kuća u kamenu sa

kosim krovom blagog nagiba, krovnog pokrivača od kanalice, otvori prozora i vrata u

kamenom okviru, i dr.). Ukoliko su neke fasade obrađene u malteru potrebno je

odabrati boje maltera koje se uklapaju u ukupnu sliku predmetne zgrade i

neposrednog okruţenja (patinirane boje terakote ili boje koja je u tonalitetu slična boji

kamena (beţ, oker, sivo).

Gabarit, oblik, forma i izgled su jednostavni, svedenog kubusa, ravnih linija i izgleda

fasada koje u svim elementima podraţavaju tradiocionalna rješenja karakteristična za

Staru varoš. Fasade izvoditi u punim kamenom zidanim platnima sa pravougaonim

otvorima koji su u etaţi prizemlja i potkrovlja manjih dimenzija.

Dispozicija, oblik i proporcije otvora prozora i vrata imaju značajnu ulogu u oblikovanju

fasada. Otvore prozora prema broju, rasporedu i oblikovanju prilagoditi

tradicionalnom rješenju (dvije, tri ose). Isključuje se mogućnost formiranja otvora velikih

površina, okrugli ili kvadratni prozori; panorama-prozori ne odgovaraju građevinama u

istorijskom ambijentu i negativno utiču na ukupan izgled ambijentalne cjeline. Otvore

predvidjeti u kamenim okvirima a njihovo zatvaranje stolarijom.

Pristupnu fasadu ili najmanje fasadu prizemlja projektovati i izvoditi u kamenu

podraţavjući obradu i tehniku zidanja tradicionalnog rješenja.

Rješenje krova predvidjeti po uzoru na tradicionala, krov na četiri vode, rijetko na

dvije, a izuzetno na više voda.

Krovnu konstrukciju raditi od drvenih nosača, sa nagibom krova od min 18º do max

22º.

Za krovni pokrivač predvidjeti tamnocrvenu kanalicu.

Stolariju predvidjeti kao dvokrilnu sa podjelom na polja, a otvore vrata kao puna ili

poluzastakljena. Isključuje se mogućnost upotrebe bravarije, jednokrilnih otvora bez

podjele kao i jedinstvenih staklenih krila krupnih proporcija (panoramski stakleni

otvori).

Zaštitu otvora od sunca predvidjeti drvenim ”škurima”. Isključuje se mogućnost

upotrebe roletni.




URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI ZA REKONSTRUCIJU OBJEKATA

DOGRADNJU, NADOGRADNJU, DOGRADNJU I NADOGRADNJU

U slučaju kada je postojeći objekat u dobrom stanju i kada korisnik odluči da poveća

zatečene kapacitete, objekat se moţe dograditi, nadograditi ili dograditi i nadograditi i na

parceli formirati jedinstven objekat u svemu prema definisanim urbanističkim parametrima i

uslovima za rekonstrukciju objekata tradicionalne arhitekture.

Kod objekata koji su završeni ravnim krovom (UP F3291, UP F3293, UP F3294) moguće je

formirati etaţu povučenog sprata i objekat završti krovom na četiri vode. Sprat je povučen u

odnosu na regulacionu liniju i zauzima max 0,80 osnove objekta. Nagib krovnih ravni iznosi

max 21º, a krovni pokrivač je od kanalice.

Ova izgradnja se ne moţe planirati fazno.

5.8.2 URBANISTIĈKO - TEHNIĈKI USLOVI ZA IZGRADNJU NOVIH OBJEKATA

U slučaju kada je postojeći objekat dotrajao, ili kada korisnik odluči da ga zamjeni novim,

objekat se moţe srušiti, po prethodno pribavljenom odobrenju nadleţnog organa, i na parceli

izgraditi objekat u svemu prema definisanim urbanističkim parametrima i uslovima za

izgradnju objekata. U ovim slučajevima potrebno je predvidjeti formiranje podzemne etaţe

prvenstveno za potrebe obezbjeđenja parkiranja vozila na parceli, a potom i druge namjene

– npr. nekog poslovanja. Izgradnja se moţe izvoditi fazno.

Dozvoljava se uklanjanje i drugih postojećih osnovnih ili pomoćnih objekata i gradnja novih a

sve prema urbanističkim parametarima za predmetnu urbanističku parcelu.

Izbor objekata prilagoditi postojećim uslovima tako da se na izduţenim parcelama uskog

fronta prema regulacionoj liniji planira gradnja individualnih objekata tipa: dupleks kuća,

kuća u smaknutom nizu, a izuzetno slobodnostojeća...).

5.8.2.1 URBANISTIĈKO-TEHNIĈKI USLOVI ZA IZGRADNJU OBJEKATA STANOVANJA

Urbanistički parametri veličina parcele indeks zauzetosti

zemljišta

indeks izgradjenosti

zemljišta

maksimalan broj

nadzemnih etaţa

do 100m² 0,60 0,60 1 (Po+P)

100 -200m² 0,50 0,80 1,5 (Po+P+Ps)

200 - 600m² 0,40 O,80 2 (Po+P+1)

≥ 625m² max BRGP 500m² 3 (Po+P+2)

Navedeni urbanistički parametri predstavljaju maksimalne parametre za objekte

stanovanja malih gustina. Dozvoljene površine objekta, za svaku pojedinačnu parcelu, su

date u tabelama u poglavlju 6.2 – Urbanistički pokazatelji na nivou parcele, koji predstavljaju

maksimalne parametre izgradnje za konkretnu parcelu. Objekat moţe biti i manjeg

kapaciteta od datog, ili se moţe realizovati fazno do maksimalnih parametara. Kapaciteti

dati u tabelama su određeni tako da je indeks zauzetosti definisan u odnosu na veličinu

novoformirane parcele prema gornjoj tabeli, dok se planirana bruto površina za parcele do

625m² računa sa indeksom izgradjenosti od 0.8, a za sve parcele veće od 625m² bruto

površina se računa u odnosu na parcelu od 625m², tj maksimalna BGP objekta je 500m².

Planom su data rješenja za svaki novi objekat na urbanističkim parcelama.

U zoni stanovanja male gustine, djelatnosti su predviđene u prizemlju, a mogu biti i u

podzemnoj etaţi ukoliko je parkiranje riješeno na drugi način u okviru parcele, i mogu zauzeti

maksimalno do 100% prizemne etaţe. Djelatnosti u ovim objektima podrazumjevaju centralne

i komercijalne sadrţaje (djelatnosti) koje svojim karakterom ne narušavaju integritet osnovne

funkcije stanovanja, i to su: trgovina, zanatstvo, poslovanje, ugostiteljstvo, servisne i druge

usluge, advokatske kancelarije, i sl..

Za parcele kojima je pristup obezbjeđen i gdje su izgrađeni objekti, a koje se nalaze u

površinama planom višeg reda namjenjene individualnom stanovanju, kao i površine parcela



male za urbanizaciju, planirana je urbanizacija uz uslov da su objekti isključivo prizemne

spratnosti.

U jednom stambenom objektu moţe biti organizovano maksimalno 4 stambene

jedinice.

Na parceli se mogu graditi pomoćni objekti koji su u funkciji korišćenja stambenog

objekta (garaţa, ostava i sl) i čiji kapacitet ulazi u obračun ukupnih kapaciteta na parceli.

Pravila za izgradnju objekata

Urbanistički parametri regulacije, parcelacije i nivelacije prikazani su u grafičkom

prilogu - br. 10A, 10B - „Plan parcelacije, regulacije i nivelacije“.

Dozvoljeni kapaciteti objekata su dati u tekstualnom dijelu Plana, kao i u poglavlju 6

„Analitički podaci“, i to kao maksimalne vrijednosti, a mogu biti i manje.

Objekti mogu biti: slobodnostojeći na parceli, dvojni, u nizu, smaknutom nizu kao i

atrijumske kuće. Dvojni objekti se mogu graditi ukoliko se investitori - vlasnici susjednih UP,

pismeno dogovore da je granica parcela podudarna liniji razgraničenja objekata. Na

parcelama koje izlaze na liniju regulacije u širini ≤ 9,0m obavezujuća je izgradnja dvojnih

objekata na način da je granica parcela podudarna liniji razgraničenja objekata.

Građevinska linija predstavlja liniju do koje se moţe postaviti objekat.

Realizacija je moguća fazno do maksimalnih parametara.

Dozvoljena je izgradnja podrumskih etaţa koje ne smiju nadvisiti kotu terena, trotoara

više od 1m.

Ukoliko je konfiguracija terena sa većim nagibom, dozvoljena je izgradnja suterenske

etaţe, koja je sa tri strane ukopana u teren.

Podrumske i suterenske etaţe ulaze u obračun BGP, osim ako se koriste za garaţiranje.

Minimalno rastojanje objekta od bočnih granica parcele je 2,0m, a izuzetno moţe biti i

manje uz obaveznu saglasnost susjeda.

Minimalno rastojanje objekta od bočnog susjeda je 4m, pri čemu je na bočnim

fasadama objekta dozvoljeno otvaranje prozora pomoćnih prostorija.

Otvaranje prozora stambenih prostorija na bočnim fasadama objekta dozvoljeno je

ukoliko je rastojanje od bočnog susjeda veće od 5m.

Kota poda prizemlja moţe biti za stambene prostore od 0 do 0,80m, a za komercijalne

sadrţaje maks. 0,15 m od kote konačno uređenog i nivelisanog terena oko objekta.

Maksimalna visina objekata je 7,0m za objekte Po+P+1 i 10m za objekte Po+P+2, i to

računajući od najniţe kote konačno uređenog i nivelisanog terena oko objekta do strehe

krova.

Ukoliko se u tavanskom prostoru dobije odgovarajuća visina moţe se organizovati

galerijski prostor ali samo u funkciji donje etaţe a nikako kao nezavisna stambena površina.

Princip uređenja zelenila u okviru stambenih parcela je dat u uslovima pejzaţnog

uređenja, a detaljna razrada je ostavljena vlasnicima.

Eventualnu etaţnu izgradnju poţeljno je predvidjeti inicijalnim projektom uz odobrenje

od strane urbanističke sluţbe.

Ukoliko se dio objekta predviđa za poslovanje, treba planirati poseban sanitarni blok

(WC, umivaonik).

Uslovi za oblikovanje i materijalizaciju

Oblikovanje i arhitekturu objekta prilagoditi tradicionalnim formama uz upotrebu

lokalnih materijala (kamen, drvo, kanalica i dr. ).

Fasadu izvoditi u kamenu (pristupnu u cjelini ili dijelimično u niţim etaţama; etaţa

prizemlja) ili malterisanu i bojenu u bijeloj, svijetlo sivoj ili drugoj boji pastelnog tonaliteta.

Krovovi su kosi, nagiba krovnih ravni 18o do 25o (preporučeno 22º). Krovovi mogu biti

dvovodni (za širinu trakta do ≤7,5m), četvorovodni (za širinu trakta ≥7,5m) ili sloţeni (nepravilne

osnove).

Krovni pokrivač je kanalica ili mediteran crijep.

Zaštitu otvora prozora i vrata predvideti škurima punim ili tipa „finta grilja“, roletne

nijesu dozvoljene.


Nije dozvoljena upotreba prefabrikovanih betonskih ornamenata na fasadama.



Pomoćni i ekonomski objekti

Gabariti pomoćnih i ekonomskih objekata nisu ucrtavani na grafičkim prilozima, već

je njihova izgradnja dozvoljena na svakoj parceli stanovanja malih gustina ukoliko se

ispoštuju uslovi u pogledu zauzetosti.

Na svim parcelama individualnog stanovanja dozvoljena je izgradnja pomoćnih

objekata i garaţa, ukoliko takva izgradnja ne ugroţava uslove korišćenja osnovnog i

susjednih objekata. Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu ţivotne sredine ima

ingerencije da izdaje odobrenja za izgradnju ovakvih objekata iskazanih u namjeni kao

«pomoćni objekti» i u svemu prema Opštinskoj odluci o privremenim objektima.

Pomoćnim objektima smatraju se garaţe, spremišta i sl.

Ekonomskim objektima se smatraju šupe, ljetnje kuhinje, spremišta poljoprivrednih

proizvoda i sl.

Udaljenje pomoćnog i ekonomskog objekta od ivice parcele ne smije biti manje od

2,0 m, osim ako ima pismenu saglasnost susjeda. Saglasnost ima trajni karakter bez obzira

na eventualnu promjenu vlasnika.

Pozicija garaţe u odnosu na pristupnu saobraćajnicu definisana je regulacionom

linijom;

Pomoćni i ekonomski objekti se mogu formirati kao dvojni na susjednim urbanističkim

parcelama.

Moguće je graditi pomoćne objekte kao horizontalne dogradnje gabarita osnovnog

objekta, pritom poštujući uslove za dogradnju postojećih objekata, kao i opšte uslove

stambene izgradnje.

Nije dozvoljena prenamjena pomoćnih objekata u stanovanje, ali je moguća

prenamjena u poslovni prostor, ukoliko to poloţaj na parceli, površina, visina i sl.

zadovoljavaju uslove za obavljanje određene poslovne djelatnosti (trgovina, ugostiteljstvo,

agencija,...) i ne zagadjuju ţivotnu sredinu.

Odobrenje za izgradnju (odnosno prenamjenu) garaţa i svih pomoćnih objekata na

parceli izdaje Sekretarijat za planiranje i uređenje prostora i zaštitu ţivotne sredine, a u

skladu s odredbama plana i uvidom na licu mjesta.

Parkiranje

Potreban broj parking mjesta treba obezbjediti u okviru parcele, na otvorenom, u

garaţi u sklopu ili van objekta.

Garaţe se mogu graditi u sklopu objekta i to u podrumskim etaţama ili u sklopu

prizemlja kao i uređenja dvorišta u zavisnosti od veličine parcele.

Broj mjesta za parkiranje vozila se određuje po principu:

stanovanje 1PM na 1 stan

trgovine 1 PM na 50 m² BGP

usluge 1 PM na 50 m² BGP

ugostiteljski objekti 1 PM na sto sa 4 stolice

Ograđivanje i ozelenjavanje

Parcele objekata individualnog stanovanja se mogu ograđivati prema sledećim uslovima:

Parcele se ograđuju zidanom ogradom do visine od 1.0 m (računajući od kote

trotoara) odnosno transparentnom ili ţivom ogradom do visine od 1.80 m sa coklom od

kamena ili betona visine 0.6m. U slučajevima kada se ţeli obnoviti puna zidana ograda u

kamenu tada je visina zida avljaje moţe biti max 2,0m sa nadvišenim dijelom za ulaznu

kapiju. Ulaznu kapiju rješavati ravnim završetkom (arhitravno).

Visina zida ograde ka susjedu moţe biti maksimalno 2,0m, kao i prema ulici. Preporuka

je da se prema susjedu parcela ograđuje ţivom ogradom, a ukoliko je puna zidana

potrebno je izvršiti zasad ţivice ili drugog zelenila.

Zidane i druge vrste ograda postavljaju se iza regulacione linije i to tako da ograda,

stubovi ograde i kapije budu na parceli koja se ograđuje. Vrata i kapije na uličnoj ogradi

ne mogu se otvarati izvan regulacione linije.



5.8.2.2 URBANISTIĈKO-TEHNIĈKI USLOVI ZA IZGRADNJU OBJEKATA MJEŠOVITE NAMJENE

uz ulicu Kralja Nikole – zona B, F

Planirani objekti su tipa blokovske izgradnje, pri čemu bi se realizacija objekata mogla

obavljati fazno uz prethodnu izradu idejnog projekta za cijelu gradjevinsku strukturu.

Urbanistički parametri za zonu F veličina parcele/objekat indeks zauzetosti

zemljišta

indeks izgradjenosti

zemljišta

max br

nadzemnih etaţa

~ 600m² / slobodnostojeći

na parceli

0,40 2,0 5 (Po+ P+4)

~ 1200m² / dvojni na

parceli

0,50 2,5 5 (Po+ P+4)

Napomena – u tabelarnom prikazu urbanističkih kapaciteta dati su maksimalni parametri (Iz=0,5;

ii=2,5;), tj. kao da se dvije susjedne parcele duž ulice objedinjuju u jedinstvenu urbanističku za koju se

planira izgradnja dvojnog objekta. Ukoliko parcele ostaju površine oko 600m² primjenjuju se parametri

za ovu veličinu parcele.


prilogu br. 10A i10B „Plan parcelacije, regulacije i nivelacije.

Urbanističke parcele se ne mogu usitnjavati ali se mogu ukrupnjavati.

Dozvoljeni kapaciteti objekata su dati u tekstualnom dijelu Plana, poglavlje 6

„Urbanistički pokazaetlji na nivou parcele“, i to kao maksimalne vrijednosti, a mogu

biti i manje.

Navedeni urbanistički parametri predstavljaju maksimalne vrijednosti a komponuju se

prema definisanoj max BRGP. Objekat moţe biti i manjeg kapaciteta od datog.

Maksimalna visina objekta je 17,0m, (Vo max 20,0m), računajući od kote konačnog

uređenja terena oko objekta do strehe krova.


Djelatnosti u ovim objektima podrazumjevaju centralne djelatnosti i komercijalne sadrţaje

koje svojim karakterom ne narušavaju integritet osnovne funkcije stanovanja, kao što su:

trgovina, zanatstvo, poslovanje, ugostiteljstvo, servisne i druge usluge, advokatske kancelarije,

specijalističke ambulante i sl..

Objekti mogu imati 100% djelatnosti u okviru BRGP, svih etaţa.

Djelatnosti prvenstveno pozicionirati u nivou etaţe prizemlja i prvog sprata.

Objekti treba da sadrţe podzemnu etaţu, podrum, a njihova namjena je prevashodno za

garaţiranje vozila. Takođe, mogu se koristiti i kao magacinski prostor.

Potencijalni poslovni prostor u podrumu treba da je fizički i funkcionalno povezan sa

prizemljem i da nema direktne ulaze sa ulice, tj. ne moţe se organizovati kao nezavisna

poslovna jedinica.


Na ovim parcelama moţe se graditi jedan objekat. Objekat graditi kao

slobodnostojeći ili kao dvojni objekat na parceli.

Planom su definisane gradjevinske linije u okviru kojih treba postaviti gabarit

planiranog objekta. Površina obuhvaćena erkerima, lođama i balkonoma dio je bruto

razvijene građevinske površine definisane planskim parametrima za tretiranu parcelu.

Maksimalna visina objekta je 17,0m, (Vo max 20,0m), računajući od kote konačnog

uređenja terena oko objekta do strehe ili kote vijenca ravnog krova.

Kota prizemlja objekta je maksimalno 0,80m iznad kote konačnog uređenja terena

oko objekta, a za sadrţaje uz stanovanje 0,15m.

Dozvoljeno je planirati konzolne ispuste - erkere i balkone maksimalne dubine 1,80m.


Otvaranje prozora stambenih prostorija na bočnim fasadama objekta dozvoljeno je

ukoliko je rastojanje od bočnog susjeda veće od 10m.

Nagib krovnih ravni iznosi max 21º.

Poslednja etaţa objekata moţe se graditi kao povučen sprat, u odnosu na

regulacionu liniju, zauzetosti 0,80 od osnove objekta, završena krovom na četiri vode.

Nije dozvoljena izgradnja mansardnih krovova u vidu tzv "kapa" sa prepustima.



Ukoliko se pri izgradnji tavana dobije odgovarajuća visina, isti se moţe organizovati

kao galerija u funkciji posljednje spratne etaţe. Galerija se ne moţe organizovati kao

nezavisna stambena površina (stambena jedinica).

Oblikovanje i arhitektura objekata treba da budu prilagodjeni savremenom izrazu, uz

upotrebu odgovarajućih materijala i tehnologija koje će pruţiti maksimalan komfor

stanovanju i poslovanju. Posebnu paţnju obratiti na motive ugla kao vizuelno

prepoznatljive elemente. U okviru savremenog izraza moguće je transponovati

stilizovane elemente tradicionalne arhitekture.


Obrada fasada moţe biti u kamenu i to u visini etaţe prizemlja ili pristupne fasade ili

samo djelimično obrađene u kamenu dok ostale mogu biti malterisane i bojene u

bijeloj, svijetlo sivoj ili drugoj boji pastelnog tonaliteta.

Na ovim parcelama ne mogu se graditi pomoćni objekti (garaţe, ostave i sl).

Parkiranje

Na ovim parcelama parkiranje se rješava u okviru podzemnih garaţa u sklopu

objekta, kako bi što veći dio parcele ostao slobodan za parterno uređenje i

ozelenjavanje prostora.

Nije dozvoljena izgradnja garaţa kao nezavisnih objekata na parceli.

Broj mjesta za parkiranje vozila se odredjuje po principu:

STANOVANJE 1PM/1-1.2 stan

UGOSTITELJSTVO 20-30PM/1000m² korisne površine ili 1PM na 3-4 stolice

DJELATNOSTI 20-40PM/1000m² korisne površine

Broj stambenih jedinica koje se mogu graditi u okviru jednog objekta, odnosno površina

poslovnog prostora, uslovljena je ostvarenim brojem parking mjesta.

Ogradjivanje i ozelenjavanje

Nije predvidjeno ogradjivanje parcela mješovite nemjene.

Slobodne površine parcele treba popločati, ozeleniti i urediti kao pjacete namenjene

javnom korišćenju i dostupne svima.

Princip uredjenja zelenila u okviru parcela stambenih objekata i blokova je dat u

uslovima za pejzaţno uređenje.

5.8.2.3 URBANISTIĈKO-TEHNIĈKI USLOVI ZA IZGRADNJU OBJEKATA

MJEŠOVITE NAMJENE SA CENTRALNIM SADRŢAJIMA – zona A, F

Usljed nedostatka adekvatnog prostora u vlasništvu Glavnog grada predlaţe se formiranje

zone centralnih sadrţaja u okviru mješovite namjene, u formi "privatno-javnog partnerstva",

gdje bi se definisali modaliteti komercijalne eksploatacije prizemlja i prvog sprata objekata u

toj zoni.

Objekti ovih namjena evidentirani su u zonama A, B, F naselja.

Centralni sadrţaji podrazumijevaju institucije privrede, uprave, kulture, zdravstvene i socijalne

zaštite, sporta kao i komercijalne sadrţaje tipa: zanatstvo, trgovina, poslovanje, hotelijerstvo,

ugostiteljstvo, usluge.

Za sadrţaje ove namjene koji se odvijajaju u zatečenim fizičim strukturama nema promjene

kapaciteta već se oni mogu obavlljati isključivo u postojećim kapacitetima, u zonama A i B.

Smjernice za uvođenje bazičnih centralnih sadrţaja koje zadovoljavaju potrebe povećanog

broja stanovnika na nivou naselja date su kroz preporuke o minimalnoj BGP.

Administracija 80m² (mjesna zajednica)

Zdravstvena zaštita: 200m² (ambulanta, apoteka)

Telekomunikacije i informatika: 80m² (pošta, informacioni punkt)

Finansijsko poslovanje: 60m² (banka ...)

Ukupno centralni sadrţaji: 420 m²

Mješovite namjene su predviđene za stanovanje i druge sadrţaje: trgovine, sporta i rekreacije

i dr. objekti društvenih djelatnosti (ugostiteljski, servisni, objekti za smještaj turista i dr.).



Ovim projektom, centralni sadrţaji i mješovite namjena u novim objektima se predvidjaju na

niţim etaţama objekata dok je na višim etaţama, od prvog sprata i više, planirano

stanovanje.

Urbanistički parametri

urbanistička

parcela

i zauzetosti

zemljišta

i. izgradjenosti

zemljišta

maksimalan broj

nadzemnih etaţa

UP A 205 0,60 5,00 8 (2Po+ P+ 7)

UP A 206/1 0,60 5,00 8 (2Po+ P+ 7)

UP F3289 0,50 3,50 8 (Po+ P+5 – 7) Napomena: s obzirom na izrazitu ambijentalnu vrijednost i značaj lokacije pristupa Staroj varoši od strane

Nove varoši i priobalja rijeke Ribnice ovim Planom se za urbanističke parcele označene kao UP A 205 i

UP 206/1 predviđa raspisivanje javnog konkursa za arhitektonsko rješenje, a u skladu sa urbanističko-

tehničkim uslovima iz planskog dokumenta. Usvojeno idejno arhitektonsko rješenje predstavlja sastavni

dio ovog planskog dokumenta. Konkurs sprovodi Glavni grad, a troškove snosi investitor.


Objekat je moguće planirati kao slobodnostojeći na parceli, kao dvojni-niz ili blok.

Horizontalni gabarit objekta organizovati u okviru definisane građevinske linije koja

predstavlja liniju do koje se objekat moţe gradi.

Vertikalni gabarit objekata je definisan spratnošću ali ne moţe biti viši od objekta S

druge strane ulice (objekat tzv. Nikić).


prilogu br. 10A, 10B - „Plan parcelacije, regulacije i nivelacije.

Dozvoljeni kapaciteti objekata su dati u tekstualnom dijelu Plana, poglavlje 6

„Urbanistički pokazatelji na nivou parcele“, i to kao maksimalne vrijednosti, a mogu

biti i manje.


Objekat, mora imati podrumske etaţe.

Podrumske etaţe objekta se moraju koristiti kao garaţe, a mogu i kao magacinski

prostor. Potencijalni poslovni prostor u podrumu je fizički i funkcionalno povezan sa

prizemljem i nema direktne ulaze sa ulice. Kada se podzemne etaţe koriste kao

garaţe tada ne ulaze u obračun BRGP.

Ukoliko su u prizemlju predvidjene djelatnosti koje zahtjevaju direktan kontakt sa

posjetiocima (trgovina, ugostiteljstvo...), kota poda prizemlja moţe biti max 0,15m od

kote terena sa kojeg se pristupa.

Arhitektura objekta mora biti reprezentativana, koristiti tradicionalne arhitektonske

elemente za ovo područje, poput izraţene atike, brisoleja i slično. Posebnu paţnju

obratiti na motive ugla kao vizuelno prepoznatljive elemente.

Oblikovanje i arhitektura objekata treba da budu prilagodjeni savremenom izrazu, uz

upotrebu odgovarajućih materijala i tehnologija koji će pruţiti maksimalan komfor

stanovanja.

Dozvoljeno je planirati konzolne ispuste - erkere i balkone maksimalne dubine 1,80m.


Građevinski elementi (erkeri, balkoni i sl.) na nivou prvog i viših spratova mogu da

pređu građevinsku liniju (računajući od osnovnog gabarita objekta do horizontalne

projekcije ispada) najviše: 2,0m.

Istureni dio fasade (erker) ne moţe biti veći od 50% ukupne poršine fasade.

Ulazni elementi u objekat (nadstrešnice na nivou prizemlja) mogu biti i veće duţine od

2,0m, ali ne smiju prelaziti regulacionu liniju. Minimalna visina nadstrešnice 3,5m.

Nije dozvoljeno pojedinačno zastakljivanje balkona, terasa i lođa na stambenim

zgradama.

Poslednja etaţa objekata moţe se graditi kao povučen sprat u odnosu na

regulacionu liniju, zauzetosti 0,80 od osnove objekta.

Ukoliko se objekat završava krovom i pri formiranju krova dobije odgovarajuća visina

prostor se moţe organizovati kao galerija koja je u funkciji posljednje etaţe. Galerija se

ne moţe organizovati kao nezavisna stambena površina (stambena jedinica).


Na parcelama ove namjene ne mogu se graditi pomoćni objekti (garaţe, ostave i sl).



Parkiranje

Obaveza je da se potreban broj parking mjesta obezbedi u okviru parcele, u

garaţama.

Preporuka je da se parkiranje rješava u okviru podzemnih garaţa, kako bi što veći dio

parcele ostao slobodan za parterno uredjenje i ozelenjavanje prostora.

Nije dozvoljena izgradnja garaţa kao nezavisnih objekata na parceli.

Broj mjesta za parkiranje vozila se odredjuje po principu:

STANOVANJE 1PM/1-1.2 stan

UGOSTITELJSTVO 20-30PM/1000m² korisne površine ili 1PM na 3-4 stolice

DJELATNOSTI 20-40PM/1000m² korisne površine

Broj stambenih jedinica koje se mogu graditi u okviru jednog objekta, odnosno površina

poslovnog prostora, uslovljena je ostvarenim brojem parking mjesta.

Na parcelama UP A205 i UP A 206/1, a za potrebe stambeno-poslovnih objekata planiranih

na njima, planom su prikazane podzemne garaţe sa po 42PM u jednom nivou. Moguće je

objedinjavanje podzemnih etaţa ovih parcela.

Na UP F3289 je takođe planirana podzemna garaţa sa 74PM u dva nivoa za potrebe

stambeno-poslovnog objekta planiranog na toj lokaciji.

Poloţaj pristupa garaţi prikazan u planskom dokumentu obavezujući je u dijelu saobraćajnice

na koju je planiran prilaz. Dispoziciono riješenje garaţe i raspored parking mijesta u njoj nijesu

obavezujući već prvenstveno zavisi od izbora konstruktivnog sistema, poloţaja kolskih i

pješačkih ulaza/izlaza iz garaţe, pomoćnih prostorija, itd. Sve garaţe su date varijantno i sa

orjentacionim brojem PM. Tačan broj potrebnih parking mjesta za ove objekte biće određen

nakon dostavljanja projektne dokumentacije, a uz poštovanje napred navedenih normativa.

Prilikom projektovanja klasičnih garaţa poštovati normative i standarde koji definišu ovu

oblast (širina jednosmjerne i/ili dvosmjerne prave odnosno kruţne rampe i nagib rampe, broj

rampi u zavisnosti od veličine garaţe, slobodna visina garaţe, širina prolaza (parkirne

saobraćajnice), veličina parking mjesta u odnosu na poloţaj konstruktivnih elemenata itd).

Prilikom izrade Tehničke dokumentacije za izgradnju objekta sa ili bez podzemne garaţe u

objektu neophodno je predvideti mjere obezbjedenja postojećih objekata u neposrednoj

blizini planiranog objekta. Prilikom projektovanja i izgradnje garaţe pridrţavati se Pravilnika o

tehničkim zahtjevima za zaštitu garaţa za putničke automobile od poţara i eksplozija.

Ogradjivanje i ozelenjavanje

Nije predvidjeno ogradjivanje parcela mješovite namjene.

Objekat se moţe ogradjivati samo u dijelu tehničkog pristupa i to transparentnom

ogradom, visine do 2.0m, i to tako da se vrata i kapije na ogradi ne mogu otvarati

izvan regulacione linije.

Slobodne površine parcele treba popločati, ozeleniti i urediti kao pjacete namjenjene

javnom korišćenju i dostupne svima.

Princip uredjenja zelenila u okviru parcela stambenih objekata i blokova je dat u

uslovima za pejzaţno uređenje.

5.8.2.4 SMJERNICE ZA IZGRADNJU OBJEKATA ZA PRUŢANJE USLUGA

ISHRANE I PIĈA - UGOSTITELJSTVA

Na urbansitičkoj parceli UP A155 planirana je rekonstrukcija objekta mlina sa ugostiteljskom

namjenom. Mlin se rekonstruiše u svemu prema podacima koji su evidentirani na terenu i koji

su definisanu parametrima ovoga Plana.

Na katastarskim parcelama koje nijesu ispunjavale uslove u pogledu urbanizacije za osnovnu

namjenu - stanovanje, u pogledu minimalne površine i oblika parcele, a imaju obezbjeđen

direktan pristup sa kolsko-pješačke saobraćajnice, formirane su urbanističke parcele sa

ugostiteljskom namjenom – za pruţanje usluga ishrane i pića.



U pogledu definisanja pravila za izgradnju ove vrste objekata, a u okviru parcela namjenjenih

kulturi (u okviru kompleksa uz Tabiju - UP E3140), kao i sportu i rekreaciji (UP F3358), vaţi isto.

U okviru sportskih terena, na UP F3358, gdje su organizovani tereni za male sportove (košarka,

mali fudbal, odbojka, rukomet i sl.), moţe se planirati izgradnja objekata.

Pored terena objekat opremiti potrebnim dodatnim sadrţajima kao što su garderobe,

mokri čvorovi, klupske prostorije,

U okviru slobodnog dijela parcele objekat opremiti ugostiteljskim sadrţajem restoran-

bar i sl.

Pravila za izgrdanju objekata

Građevinska linija uokviruje površinu na kojoj se vrši izgradnja objekta;

Spratnost objekta je prizemna i predstavljena je na grafičkim prilozima br.: 10B – „Plan

parcelacije, nivelacije i regulacije” i 12 „Model”.

Kota poda objekta je najviše 15cm iznad kote pristupnog trotoara.

Ulazni elementi u objekat (nadstrešnice u nivou prizemlja) ne mogu biti veće duţine

od 3,0m i ne moţe prelaziti regulacionu liniju. Visina nadstrešnice je max do krovnog

vijenca - strehe objekta, cca 3,0m;

Arhitektura objekta mora biti skromna i uklopljena u kompoziciju šire celine;

Krovove komponovati na dvije vode, u skladu sa arhitekturom okolnih objekata.

5.9 SMJERNICE ZA TRETMAN NEFORMALNIH OBJEKATA

Projektnim zadatkom je predviđeno da se, bez obzira na aţurnost geodetskih podloga,

uvidom na terenu provjeri postojanje novoizgrađenih objekata i parcele sa ovim objektima

tretiraju kao urbanističke, a shodno urbanističko-tehničkim ili infrastrukturnim uslovima i ukoliko

ne postoje smetnje, predvidi uklapanje bespravno izgrađenih objekata i razmotri mogućnost

alternativnih rješenja.

Pod neformalnim objektima podrazumjevaju se svi zatečeni objekti na terenu (čija je

izgradnja započeta ili je u toku, kao i oni koji su potpuno završeni) u vrijeme izrade plana, koji

su prekoračili definisane urbanističke parametre ili nemaju građevinsku dozvolu, a nisu

evidentirani topografsko-geodetskom podlogom.

Za objekte čija je izgradnja započeta treba primjeniti uslove za planirane objekte.

Za sve završene postojeće objekte, za koje je ovim projektom formirana urbanistička parcela i

za koje se mogu primjeniti definisani urbanistički parametri o izgradnji objekata, moţe se

pristupiti postupku legalizacije u zatečenom gabaritu.

Za objekte koji su započeti bez građevinske dozvole, a prekoračili su neki od definisanih

urbanističkih parametara o izgradnji objekata (poziciju građevinske linije, indeks zauzetosti

zemljišta), moţe se izdati odobrenje za građenje uz poštovanje ostalih parametara (indeks

izgrađenosti, parkiranje....). Pri tome potrebno je voditi računa da ukoliko se na objektu mogu

izvršiti intervencije usklađivanja prema parametrima to i izvrši, u pogledu uklanjanja naknadno

dograđenih dijelova objekta – npr. aneksi objekta, spoljašnja stepeništa, nadstrešnice, kao i u

pogledu ambijentalno-arhitektonskog oblikovanja.

Za ove objekte vaţi i sljedeće:

Građevinske linije na izgrađenim parcelama nisu prepoznate već su prema osnovnom

gabaritu objekta.

Prihvataju se i podzemne etaţe koje se prostiru izvan gradjevinskih linija, a u

granicama parcele su, s obzirom da je isto predvidjeno planom i pri izgradnji novih

objekata.

Dijelovi objekata i erkeri (koji se nalaze na višim etaţama) koji prelaze planirane

regulacione linije, ne prihvataju se.



Za objekte koji su završeni bez građevinske dozvole i koji su prekoračili definisane urbanističke

parametre o izgradnji objekata (indeks zauzetosti zemljišta, indeks izgrađenosti zemljišta,

maksimalno dozvoljena spratnost, parkiranje), a kojima je stvarna BRGP u odnosu na

definisanu BRGP za predmetnu parcelu prekoračena do 25%, moţe se pristupiti postupku

legalizacije u zatečenom gabaritu.

Za objekte koji su završeni bez građevinske dozvole i kojima su prekoračeni definisani

urbanistički parametri o izgradnji objekata (pozicija građevinske linije, indeks zauzetosti

zemljišta, indeks izgrađenosti zemljišta, maksimalno dozvoljena spratnost, parkiranje), kojima je

stvarna BRGP u odnosu na definisanu BRGP prekoračena više od 25%, neophodno je

usklađivanje prema nekom od urbanističkih parametara (u zavisnodi od objektivnih

mogućnosti za redukciju gabarita – horizontalnog ili vertikalnog) do max prekoračenja koje

iznosi 25% definisane BRGP za predmetnu parcelu.

Napomena - obračun urbanističkih parametara na nivou parcele formiran je na osnovu

topografsko geodetske podloge, za koju je konstatovano da ima odstupanja u odnosu na

stvarno stanje na terenu.



6. ANALITIĈKI DIO PLANA



6.1 URBANISTIĈKI POKAZATELJI NA NIVOU PLANA

Za teritoriju cijelog plana, ukupne površine 25,5 ha, osnovni urbanistički pokazatelji su sljedeći:

6.1 UPOREDNE TABELE POSTOJEĆIH I PLANSKIH BILANSA I KAPACITETA

UPOREDNA TABELA PLANSKOG RJEŠENJA I POSTOJEĆEG STANJA - PREMA NAMJENI

PO ZONAMA

A plan povsina postojeće stanje povsina

UP-Povr. za pejz uredj - PUJ 4097 UP-Povr. za pejz uredj NZP 4383

UP-Povr. za pejz uredj - UZP 1106 UP-Povr. za pejz uredj PUJ 973

UP-Povr. za pejz uredj UZP 4613

UP-Povr. za centralne djelatnost 1521 UP-Povr. za centralne djelatnost 829

UP-Povr. za kulturu 4892 UP-Povr. za kulturu 618

UP-Povr. za mješovite namjene 2227 UP-Povr. za stanovanje-SMG 2041

UP-Povr. za stanovanje-SS 17848 UP-Povr. za stanovanje-SS 15537

UP-Povr. za ugostiteljstvo 792

UP-Povr. za verske objekte VO 395 UP-Povr. za verske objekte VO 395

UP-Površinske vode 2538 UP-Površinske vode 2538

Up-Ostale prirodne površine 588 Up-Ostale prirodne površine 4697

B plan povsina postojeće stanje povsina

UP-Pov za pejz uredj NZP 339

UP-Pov za pejz uredj UZP 2124

UP-Povr. za centralne djelatnost 784

UP-Povrs za mjesovite namjene 4843 UP-Povrs za mjesovite namjene 1173

UP-Povrs za stanovanje-SS 9776 UP-Povrs za stanovanje-SS 12529

C plan povsina postojeće stanje povsina


UP-Pov za pejz uredj PUJ 3458 UP-Pov za pejz uredj PUJ 3432

UP-Pov za pejz uredj UZP 1334 UP-Pov za pejz uredj UZP 1480

UP-Povrs za centralne djelatnost 425

UP-Povrs za kulturu 23 UP-Povrs za kulturu 447

UP-Povrs za mjesovite namjene 1064


UP-Povrs za stanovanje-SV 558

UP-Povrsine za verske objekte VO 718 UP-Povrsine za verske objekte VO 737

D plan povsina postojeće stanje povsina

UP-Pov za pejz uredj UZP 2796 UP-Pov za pejz uredj NZP 8756


E plan povsina postojeće stanje povsina




UP-Pov za pejz uredj PUO 338

UP-Povrs za centralne djelatnost 1259



UP-Povrs za sport i rekreaciju 1574

UP-Povrs za kulturu 893

UP-Povr. za ugostiteljstvo 135

UP-Povrs za mjesovite namjene 3498

UP-Povrs za stanovanje-SS 18967

Up-Ostale prirodne površine 3157

F plan povsina postojeće stanje povsina




UP-Povrs za mjesovite namjene 17517 UP-Povrs za mjesovite namjene 469

UP-Povrs za sport i rekreaciju 1367 UP-Povrs za sport i rekreaciju 459

UP-Povrs za stanovanje-SMG 10787


UP-Povrs za stanovanje-SV 836 UP-Povrs za stanovanje-Sv 836

UP-Povrs za ugostiteljstvo 31

plan povsina postojeće stanje povsina

UP-Povrsinske vode 30389 UP-Povrsinske vode 30409

NA NIVOU PLANA

plan površina %

postojeće stanje površina

UP-Povr. za pejz uredj - NZP 25137 11,0

UP-Povr. za pejz uredj - PUJ 9557 4,2

UP-Povr, za pejz uredj - PUJ 9768 4,3

UP-Povr. za pejz uredj - PUO 338 0,1

UP-Povr. za pejz. uređ. - UZP 6996 3,1

UP-Povr. za pejz uredj - UZP 16260 7,1

UP-Povr. za centralne djelatnost 1946 0,8

UP-Povr. za centralne djelatnost 2087 0,9

UP-Povr. za kulturu 5807 2,5

UP-Povr. za kulturu 1066 0,5

UP-Povr. za mješovite namjene 22268 9,7

UP-Povr. za mješovite namjene 1642 0,7

UP-Povr. za sport i rekreaciju 3415 1,5

UP-Povr. za sport i rekreaciju 459 0,2

UP-Povr. za stanovanje-SMG 12828 5,6

UP-Povr. za stanovanje-SS 138855 60,6

UP-Povr. za stanovanje-SS 124506 54,3

UP-Povr. za stanovanje-SV 1394 0,6

UP-Povr. za stanovanje-Sv 836 0,4

UP-Povr. za ugostiteljstvo 1066 0,5

UP-Povr. za vjerske objekte VO 1113 0,5

UP-Povr. za vjerske objekte VO 1131 0,5

UP-Površinske vode 32928 14,4

UP-Povrsinske vode 32948 14,4

Up-Ostale prirodne površine 5335 2,3

Up-Ostale prirodne povrsine 8470 3,7

površina celog plana 229173

Ostvareni kapaciteti

Ukupna površina prizemlja 71366 m2

Ukupna razvijena površina BRGP 176858 m2

Ukupna površina stanovanja 157296 m2

Ukupna površina djelatnosti 19562 m2

Broj stambenih jedinica 1698 izvedeno na osnovu pretpostavke da postojeća stambena

jedinica ima 75m² a nova 100m².

Broj stanovnika 5136, na osnovu podatka da 3,2 lica čine jedno domaćinstvo.



Bruto gustina naseljenosti je 200,0 st/ha (u odnosu na urbanizovane parcele).

Ako računamo sve površine, a izuzmemo vodene površine, gustina je 227,0 st/ha.

Indeks zauzetosti zemljišta 0,40

Indeks izgrađenosti zemljišta 1,10

OBJAŠNJENJA ZA SVAKI TIP PODATAKA

Namjena parcele

Ovaj podatak je označen šifrom i predstavlja planiranu funkciju određene parcele. U

grafičkom prilogu ovaj podatak je predstavljen različitim bojama i šrafurama.

Površine za stanovanje srednjih gustina – SS i velikih gustina - SV

Površine za centralne djelatnosti - CD

Površine za mješovitu namjenu - MD

Površine za kulturu - K

Površine za sport i rekreaciju - SR

Vjerski objekti - VO

Ugostiteljstvo- za pruţanje usluga ishrane i pića - U

Površine za pejzaţno uređenje javne namjene - PUJ

Uređene zelene površine (okućnice) -UZP

Površine saobraćajne infrastrukture – DS

Površinske vode (rijeka) - VPŠ

Ostale prirodne površine (obalna područja) - OP

Broj parcele

Ovaj broj označava broj urbanističke parcele i obiljeţen je arapskim brojevima od 1 do n, po

sistemu „broj lokacije“ – „broj parcele“. Ovaj podatak je upisan u svakoj parceli.

Površina parcele

Ovaj broj predstavlja ukupnu površinu urbanističke parcele i izraţen je u m².

Indeks zauzetost zemljišta

Ovaj broj predstavlja odnos površine zauzetog dijela i čitave parcele.

Indeks izgrađenosti zemljišta

Podatak predstavlja odnos površine parcele i bruto-razvijene površine svih objekata na

parceli.

Površina pod objektom

Podatak predstavlja bruto površinu pod svim objektima na parceli i izraţen je u m².

Spratnost

Podatak označava preporučenu spratnost objekta na parceli; prizemlje je označeno sa P,

svaka etaţa sa numeričkim brojem, od 1 do n, dok se potkrovlje označava sa Pk.

Ukupna BGP (bruto razvijena građevinska površina)

Podatak predstavlja ukupnu bruto razvijenu građevinsku površinu svih nadzemnih etaţa

objekta na parceli, izraţeno u m2.

Broj stanova

Podatak predstavlja ukupan broj stambenih jedinica u individualnom stanovanju



Broj stanovnika

Podatak predstavlja ukupan broj stanovnika u individualnom stanovanju, sa podacima o

broju stalnih i sezonskih stanovnika.

Površina djelatnosti

Podatak predstavlja maksimalnu površinu namijenjenu djelatnostima.

6.2 URBANISTIĈKI POKAZATELJI NA NIVOU PARCELE

(tabelarni prikaz dat je na slijedećim stranama)



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A

planirani 73 2 P+1 146

A A99 SS 152 1

73 0.5 P+1 146 146

1.0 2 6

A

dogradnja i nadgradnja 41 2 P+1 82

A

dogradnja 46 2 P+1 93

A A100 SS 232 2

87 0.4 P+1 175 175

0.8 2 7

A

postojeći 83 2 P+1 165

A A102 SS 130 1

83 0.6 P+1 165 165

1.3 2 7

A


A A103 SS 97 1

45 0.5 P+1 90 90

0.9 1 4

A

nadogradnja 67 2 P+1 135

A A105 SS 268 1

67 0.3 P+1 135 135

0.5 2 5

A


A A106 SS 123 1

54 0.4 P+1 109 109

0.9 1 4

A

postojeći 12 1 P 12

A


A A107 SS 155 2

81 0.5 P+1 150 150

1.0 2 6

A


A A108 SS 247 1

94 0.4 P+1 188 188

0.8 3 8

A


A A109 SS 225 1

76 0.3 P+1 152 152

0.7 2 6

A


A


A A110 SS 311 2

127 0.4 P+1 239 239

0.8 3 10

A


A A111 SS 230 1

89 0.4 P+1 177 177

0.8 2 7

A


A




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A


A

postojeći 7 1 P 7

A


A A114 VO 395 5

231 0.6 P 231

231 0.6

A


A A115 SS 87 1

34 0.4 P 34 34

0.4 1 3

A


A A116/1 SS 311 1

97 0.3 P+1 194 194

0.6 3 8

A


A A116/2 SS 115 1

90 0.8 P+1 180 180

1.6 2 7

A

a postojeći 145 2 P+1 290

A

b postojeći 32 1 P 32

A

c postojeći 91 1 P 91

A

d postojeći 49 1 P 49

A


A A117 SS 880 5

336 0.4 P+1 481 481

0.5 4 12

A


A A118 SS 140 1

97 0.7 P 97 97

0.7 1 4

A


A


A A120 SS 62 2

47 0.8 P+1 78 78

1.3 1 3

A

a nadogradnja 46 2 P+1 91

A


A A121 SS 265 2

87 0.3 P+1 132 132

0.5 2 5

A

a postojeći 52 1 P 52

A


A A123 SS 185 2

122 0.7 P 122 122

0.7 2 5

A




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A A124 SS 78 1

52 0.7 P+1 104 104

1.3 1 4

A


A A125 SS 52 1

52 1.0 P+1 104 104

2.0 1 4

A


A


A


A A126/1 SS 301 3

181 0.6 P+1 322 322

1.1 4 13

A


A A126/2 SS 200 1

97 0.5 P+1 193 193

1.0 3 8

A


A

b nadogradnja 49 2 P+1 98

A


A A127 SS 199 3

110 0.6 P+1 207 207

1.0 2 6

A


A

b postojeći 28 2 P+1 57

A A128 SS 87 2

52 0.6 P+1 80 80

0.9 1 3

A

postojeći 7 1 P 7

A


A


A A130 SS 134 3

55 0.4 P+1 93 93

0.7 1 4

A


A


A

postojeći 5 1 P 5

A A131 SS 292 3

126 0.4 P+1 231 231

0.8 3 9

A


A

postojeći 7 1 P 7

A A133 SS 80 2

74 0.9 P+1 141 141

1.8 2 6

A




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A A134/3 SS 31 1

31 1.0 P+1 62 62

2.0 1 2

A


A A134/4 SS 159 1

59 0.4 P+1 119 119

0.7 2 5

A


A


A A134/5 SS 136 2

57 0.4 P+1 115 115

0.8 2 5

A


A A135 SS 151 1

88 0.6 P+1 176 176

1.2 2 7

A


A A136 SS 224 1

67 0.3 P+1 133 133

0.6 2 5

A


A A137 SS 62 1

62 1.0 P+1 125 125

2.0 2 5

A


A

postojeći 4 1 P 4

A A138 SS 158 2

78 0.5 P+1 152 152

1.0 2 6

A


A


A A142 SS 506 2

106 0.2 P+1 211 211

0.4 3 8

A


A

planirani 71 1 P 71

A

planirani 64 1 P 64

A A144 CD 1521 3

195 0.1 P+1 255

255 0.2

A

nadogradnja 124 2 P+Pk 248

A A153 SS 234 1

124 0.5 P+Pk 248 248

1.1 3 10

A


A A155 U 384 1

84 0.2 P 84

84 0.2

A


A A156a SS 265 1

72 0.3 P+1 144 144

0.5 2 6



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A


A A156b SS 239 1

105 0.4 P+1 210 210

0.9 3 8

A


A


A

postojeći 5 1 P 5

A A157 SS 321 3

139 0.4 P+1 273 273

0.9 4 11

A


A A159/1 SS 92 1

92 1.0 P 92 92

1.0 1 4

A


A A159/2 SS 257 1

68 0.3 P+1 135 135

0.5 2 5

A


A


A A160 SS 110 2

79 0.7 P+1 157 157

1.4 2 6

A

postojeći 70 2 P+Pk 140

A A161 SS 122 1

70 0.6 P+Pk 140 140

1.1 2 6

A


A

b dogradnja 26 2 P+1 52

A


A A162/1 SS 408 3

141 0.3 P+1 281 281

0.7 4 11

A

planirani 36 1 P 36

A A162/2 U 79 1

36 0.5 P 36

36 0.5

A


A


A

postojeći 6 1 P 6

A


A


A A164 SS 564 5

202 0.4 P+1 373 373

0.7 4 12

A

planirani 177 1 P 177



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A A166 K 4892 1

177 0.0 P 177

177 0.0

A


A


A

postojeći 4 1 P 4

A


A A168 SS 869 4

221 0.3 P+1 385 385

0.4 4 12

A


A


A


A A169 SS 420 3

160 0.4 P+1 297 297

0.7 4 12

A

planirani 36 1 P 36

A A170 U 172 1

36 0.2 P 36

36 0.2

A


A


A


A A171 SS 277 3

169 0.6 P+1 277 277

1.0 4 11

A


A


A A172 SS 420 2

118 0.3 P+1 189 189

0.5 3 8

A


A A173/1 SS 216 1

146 0.7 P+1 291 291

1.4 4 12

A


A


A A173/2 SS 192 2

118 0.6 P+1 193 193

1.0 3 8

A


A A174 SS 206 1

77 0.4 P+1 154 154

0.7 2 6

A


A A175 SS 218 1

98 0.4 P+1 196 196

0.9 3 8



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A


A A176/1 SS 340 1

111 0.3 P+1 222 222

0.7 3 9

A


A A176/2 SS 262 1

99 0.4 P+1 198 198

0.8 3 8

A


A A176/3 SS 235 1

92 0.4 P+1 184 184

0.8 2 7

A


A


A


A

postojeći 2 1 P 2

A A178 SS 382 4

135 0.4 P+1 195 195

0.5 3 8

A


A A179 SS 112 1

50 0.4 P+1 100 100

0.9 1 4

A


A A180 SS 111 1

54 0.5 P+1 109 109

1.0 1 4

A


A A181 SS 36 1

36 1.0 P 36 36

1.0 1 3

A


A


A


A A182 SS 245 3

159 0.6 P+1 250 250

1.0 3 10

A

postojeći 6 1 P 6

A


A A183 SS 147 2

95 0.6 P+1 184 184

1.2 2 7

A


A A184 SS 88 1

53 0.6 P+1 106 106

1.2 1 4

A


A




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A A185 U 156 2

33 0.2 P 33

33 0.2

A


A A186 SS 95 1

95 1.0 P+1 191 191

2.0 3 8

A


A A188 SS 65 1

65 1.0 P+1 129 129

2.0 2 5

A


A


A


A A189 SS 353 3

217 0.6 P+1 359 359

1.0 4 12

A


A


A A190 SS 199 2

136 0.7 P+1 272 272

1.4 4 11

A


A

b planirani 79 2 P+1 157

A

postojeći 8 1 P 8

A A192 SS 399 3

195 0.5 P+2 491 491

1.2 4 12

A


A


A A193 SS 227 2

81 0.4 P+1 162 162

0.7 2 6

A


A


A A194 SS 817 2

381 0.5 P+1 642 642

0.8 4 12

A


A A195 SS 321 1

128 0.4 P+1 255 255

0.8 3 10

A


A


A

b planirani 24 1 P 24

A A197 SS 388 3

166 0.4 P+1 298 298

0.8 4 12



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

A


A


A


A A200 SS 247 3

95 0.4 P+1 189 189

0.8 2 6

A


A

postojeći 6 1 P 6

A A201 SS 282 2

96 0.3 P+1 187 187

0.7 2 7

A

dogr i nadogr/planirani 835 8 2Po+P+7 6955

A A205 MN 1391 1

835 0.6 2Po+P+7 6955 6120 835 5.0 51 153

A

planirani 472 8 2Po+P+7 3930

A A206/1 MN 786 1

472 0.6 2Po+P+7 3930 3458 472 5.0 29 86

ukupno A 27625 150 9969 0.4 26146 23988 2158 0.9 259 778

B


B


B


B

c planirani 121 5 P+4 606

B


B B2848 MN 550 5

426 0.8 P+4 1501 1075 426 2.7 9 27

B

b postojeći-redizajn fasade 339 4.5 Po+P+3+Pk 1524

B

a postojeći-redizajn fasade 258 4.5 Po+P+3+Pk 1161

B B2849 MN 742 2

597 0.8 Po+P+3+Pk 2686

2686 3.6

B


B B2852 MN 445 1

178 0.4 P+3 712 534 178 1.6 4 13

B


B B2853 MN 537 1

220 0.4 P+3 880 660 220 1.6 6 17

B


B B2854 MN 148 1

88 0.6 P+3 176 88 88 1.2 1 2

B




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

B B2856 SS 234 1

194 0.8 P+2 583 583

2.5 4 12

B


B B2857 SS 242 1

157 0.6 P+1 314 314

1.3 4 13

B

a postojeći 68 2 P+Pk 135

B


B B2858 SS 186 2

143 0.8 P+1 286 286

1.5 4 11

B


B B2859 SS 58 1

41 0.7 P+Pk 82 82

1.4 1 3

B


B


B B2860 SS 166 2

88 0.5 P 88 88

0.5 1 4

B


B B2861 SS 222 1

85 0.4 P+1 169 169

0.8 2 7

B

postojeći 169 3 P+1+Pk 506

B B2862/1 SS 362 1

169 0.5 P+1+Pk 506 506

1.4 4 12

B


B B2862/2 SS 290 1

135 0.5 P+1+Pk 270 270

0.9 4 11

B


B B2863/2 SS 382 1

160 0.4 P+2 479 479

1.3 4 12

B


B B2864 SS 375 1

167 0.4 P+2 502 502

1.3 4 12

B


B B2865 SS 99 1

99 1.0 P+1 197 197

2.0 3 8

B


B B2867 SS 112 1

94 0.8 P+1+Pk 282 282

2.5 4 11

B


B


B




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

B B2868 SS 338 3

219 0.6 P+1 405 405

1.2 4 12

B


B B2869 SS 167 1

137 0.8 P+1 275 275

1.6 4 11

B


B B2870/1 SS 72 1

62 0.9 P+1 123 123

1.7 2 5

B


B B2870/2 SS 42 1

42 1.0 P+1 85 85

2.0 1 3

B


B B2871 SS 466 1

156 0.3 P+1 312 312

0.7 4 12

B


B B2872 SS 79 1

79 1.0 P+1 159 159

2.0 2 6

B


B


B B2873 SS 341 2

198 0.6 P+1 396 396

1.2 4 12

B


B


B

postojeći 7 1 P 7

B B2875 SS 186 3

114 0.6 P+1 207 207

1.1 3 8

B


B B2876 SS 207 1

62 0.3 P+1 125 125

0.6 2 5

B


B B2877 SS 165 1

61 0.4 P+1 122 122

0.7 2 5

B


B B2877/1 SS 154 1

58 0.4 P+1 116 116

0.8 2 5

B


B B2878 SS 74 1

67 0.9 P 67 67

0.9 1 3

B




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

B B2879 SS 39 1

39 1.0 P 39 39

1.0 1 2

B


B B2880 SS 215 1

41 0.2 P 41 41

0.2 1 2

B


B


B B2882 SS 90 2

72 0.8 P+2 182 182

2.0 2 7

B


B B2883 SS 85 1

85 1.0 P 85 85

1.0 1 3

B


B


B B2885/1 SS 424 2

173 0.4 P+1 347 347

0.8 4 12

B


B


B B2885/2 SS 100 2

54 0.5 P 54 54

0.5 1 2

B


B


B


B


B


B B2887 SS 236 5

167 0.7 P+1 237 237

1.0 3 9

B


B B2888 SS 273 1

137 0.5 P+1 274 274

1.0 4 11

B


B


B


B


B


B


B




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

B


B B2889/2 MN 1518 8

550 0.4 P+1 966 417 550 0.6 3 10

B

a planirani 106 2 P+1 212

B


B B2892 MN 504 2

172 0.3 P+1 344 172 172 0.7 2 6

B


B B2893 SS 275 1

112 0.4 P+1 224 224

0.8 3 9

B


B B2894 SS 446 1

167 0.4 P+1 334 334

0.7 4 13

B


B B2897 SS 234 1

67 0.3 P+1 134 134

0.6 2 5

B


B


B


B

e planirani 78 2 P+1 157

B

d planirani 215 3 P+2 645

B B2899 MN 822 5

561 0.7 P+2 1337 776 561 1.6 6 19

B


B


B


B B2901 CD 784 3

326 0.4 P+1 604

604 0.8

B


B


B B2903 SS 135 2

135 1.0 P+1 270 270

2.0 4 11

B


B B2904 SS 83 1

79 1.0 P+1 159 159

1.9 2 6

B


B B2906 SS 251 1

98 0.4 P+1 197 197

0.8 3 8



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

B


B B2907/1 SS 180 1

63 0.4 P+1 126 126

0.7 2 5

B


B B2907/2 SS 72 1

66 0.9 P+1+Pk 198 198

2.8 3 8

B


B B2907/3 SS 86 1

73 0.9 P+1 146 146

1.7 2 6

B


B B2907/4 SS 109 1

93 0.9 P+1 186 186

1.7 2 7

B


B


B B2908 SS 122 2

77 0.6 P+1 140 140

1.2 2 6

B


B B2909 SS 45 1

31 0.7 P+1 62 62

1.4 1 2

B


B B2910 SS 140 1

131 0.9 P+1 263 263

1.9 4 11

B


B B2912 SS 393 1

91 0.2 P+1 183 183

0.5 2 7

B


B


B


B B2913 SS 465 3

206 0.4 P+1 393 393

0.8 4 12

B


B B2914/1 SS 259 1

107 0.4 P+1 214 214

0.8 3 9

ukupno B 15826 94 8273 0.5 19844 14360 5484 1.3 157 472

C


C C2916 CD 425 1

371 0.9 P+1 742

742 1.7

C




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C C2917 SS 86 1

78 0.9 P+1 155 155

1.8 2 6

C


C C2918/1 SS 75 1

61 0.8 P 61 61

0.8 1 2

C


C C2918/2 SS 365 1

140 0.4 P+1+Pk 419 419

1.1 4 12

C


C


C

planirani 57 1 P+ter 57

C C2919 MN 338 3

215 0.6 P+2 461 245 215 1.4 2 6

C


C C2920 MN 94 1

68 0.7 P+1 136 68 68 1.4 1 2

C


C C2921 MN 122 1

62 0.5 P+1 124 62 62 1.0 1 2

C


C C2923/1 MN 67 1

67 1.0 P+1 135 67 67 2.0 1 2

C


C C2923/2 MN 168 1

131 0.8 P+1 261 131 131 1.6 1 3

C


C C2924 MN 274 1

130 0.5 P+2 390 260 130 1.4 2 7

C


C C2925 SS 103 1

83 0.8 P+1 165 165

1.6 2 7

C


C C2926 SS 409 1

108 0.3 P+1 216 216

0.5 3 9

C


C C2928/1 SS 71 1

60 0.8 P+1 119 119

1.7 2 5

C


C C2928/2 SS 58 1

58 1.0 P+1 117 117

2.0 2 5



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C


C C2929 SS 161 1

77 0.5 P+1 154 154

1.0 2 6

C


C C2930 SS 146 1

125 0.9 P+1 250 250

1.7 3 10

C


C


C

postojeći 4 1 P 4

C C2932 SS 563 3

219 0.4 P+1 404 404

0.7 4 12

C


C


C

c nadogradnja 35 2 P+1 69

C C2933 SS 219 3

163 0.7 P+1 325 325

1.5 4 13

C


C C2934/2 SS 79 1

79 1.0 P+1 157 157

2.0 2 6

C


C C2934/3 SS 67 1

59 0.9 P+1 118 118

1.7 2 5

C

postojeći 7 1 P 7

C


C C2935 SS 179 2

88 0.5 P+1 170 170

1.0 2 7

C


C


C


C


C C2936 SS 254 4

160 0.6 P+Pk 264 264

1.0 4 11

C


C C2937 SS 339 1

97 0.3 P+1 194 194

0.6 3 8

C


C C2938 SS 107 1

107 1.0 P+1+Pk 320 320

3.0 4 13



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C


C C2939 SS 79 1

73 0.9 P 73 73

0.9 1 3

C


C C2940 SS 636 1

207 0.3 P+1 414 414

0.7 4 12

C


C


C C2941 SS 429 2

203 0.5 P+1 365 365

0.8 4 12

C


C


C C2942 SS 327 2

197 0.6 P+1 379 379

1.2 4 12




C


C C2944 SS 506 4

188 0.4 P+1 325 325

0.6 4 13

C


C


C C2945 SV 558 2

274 0.5 P+2 714 714

1.3 7 21

C


C


C


C C2947 SS 264 3

107 0.4 P+1 169 169

0.6 2 7

C


C


C C2948 SS 184 2

79 0.4 P+1 145 145

0.8 2 6

C


C C2949 SS 42 1

36 0.8 P 36 36

0.8 1 3

C




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C


C


C


C C2950 VO 718 4

204 0.3 P 204

204 0.3

C


C


C C2951 SS 112 2

69 0.6 P+1 137 137

1.2 2 5

C


C C2952 SS 84 1

64 0.8 P 64 64

0.8 1 3

C


C


C


C C2953 SS 405 3

139 0.3 P+1 253 253

0.6 3 10

C


C C2955 SS 154 1

85 0.6 P+Pk 170 170

1.1 2 7

C


C C2956 SS 101 1

58 0.6 P+1 116 116

1.2 2 5

C


C


C


C C2958 SS 549 3

132 0.2 P+1 264 264

0.5 4 11

C


C


C C2958a SS 287 2

118 0.4 P+1 237 237

0.8 3 9

C

a,b nadogradnja 121 3 P+2 363

C


C C2960 SS 542 2

256 0.5 P+2 633 633

1.2 4 12

C




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C

a postojeći 114 3 P+1+Pk 254

C C2961 SS 298 2

139 0.5 P+1+Pk 279 279

0.9 4 12

C


C


C C2962 SS 362 2

158 0.4 P+1 240 240

0.7 3 10

C


C


C

postojeći 7 1 P 7

C C2963/1 SS 300 3

159 0.5 P+1+Pk 436 436

1.5 4 12

C


C C2963/2 SS 24 1

24 1.0 P+1 47 47

2.0 1 2

C


C


C


C


C C2964 SS 217 4

130 0.6 P+1 209 209

1.0 3 8

C


C C2965 SS 99 1

65 0.7 P+1 131 131

1.3 2 5

C


C


C


C C2966 SS 333 3

180 0.5 P+2+Pk 619 619

1.9 4 12

C


C

postojeći 9 1 P 9

C C2968 SS 284 2

61 0.2 P+1 112 112

0.4 1 4

C


C C2969 SS 329 1

101 0.3 P+1 203 203

0.6 3 8

C




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C


C C2971 SS 140 2

90 0.6 P 90 90

0.6 1 4

C


C


C C2972 SS 263 2

109 0.4 P+2 326 326

1.2 4 13

C


C


C

c postojeći 58 2 P+1 117

C

postojeći 8 1 P 8

C C2973 SS 531 4

227 0.4 P+1 445 445

0.8 4 12

C


C


C C2974 SS 412 2

142 0.3 P+1 284 284

0.7 4 11

C


C


C


C C2975/1 SS 166 3

107 0.6 P 107 107

0.6 1 4

C

a postojeći 83 3 P+1+Pk 250

C

b postojeći 43 3 P+1+Pk 130

C


C


C C2975/2 SS 439 4

212 0.5 P+1+Pk 550 550

1.3 4 12

C


C C2976 SS 387 1

154 0.4 P+1 307 307

0.8 4 12

C


C C2977 SS 218 1

66 0.3 P+1 131 131

0.6 2 5

C


C


C

postojeći 8 1 P 8



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C

postojeći 3 1 P 3

C

postojeći 1 1 P 1

C C2978 SS 178 5

92 0.5 P+1 147 147

0.8 2 6

C


C C2979 SS 47 1

32 0.7 P+1 64 64

1.4 1 3

C


C C2981 SS 96 1

63 0.7 P+1+Pk 188 188

2.0 3 8

C


C C2982 SS 122 1

115 0.9 P 115 115

0.9 2 5

C


C


C C2983 SS 221 2

147 0.7 P+1 266 266

1.2 4 11

C


C C2984 SS 44 1

44 1.0 P 44 44

1.0 1 2

C


C


C C2985 SS 126 2

67 0.5 P+1 119 119

0.9 2 5

C


C

postojeći 5 1 P 5

C


C


C C2987 SS 199 4

106 0.5 P+1 170 170

0.9 2 7

C


C


C


C

postojeći 9 1 P 9

C


C C2988 SS 530 5

215 0.4 P+1 353 353

0.7 4 12



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C


C C2989 SS 59 1

49 0.8 P 49 49

0.8 1 2

C


C


C C2990 SS 328 2

132 0.4 P+1 235 235

0.7 3 9

C


C C2991 SS 140 1

94 0.7 P+1 188 188

1.3 3 8

C


C C2992 SS 128 1

70 0.5 P+1 141 141

1.1 2 6

C


C C2993 SS 361 1

167 0.5 P+1 334 334

0.9 4 13

C


C C2994 SS 130 1

93 0.7 P 93 93

0.7 1 4

C


C


C C2995 SS 288 2

84 0.3 P+1 156 156

0.5 2 6

C


C C2996 SS 177 1

82 0.5 P 82 82

0.5 1 3

C


C C2998 SS 94 1

66 0.7 P 66 66

0.7 1 3

C


C C2999 SS 225 1

60 0.3 P+1 120 120

0.5 2 5

C


C C3000 SS 101 1

46 0.5 P 46 46

0.5 1 2

C


C

postojeći 9 1 P 9

C C3001 SS 252 2

98 0.4 P+1 186 186

0.7 2 7

C




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C


C


C C3002 SS 251 3

173 0.7 P+1 345 345

1.4 4 12

C


C


C C3003 SS 312 2

147 0.5 P+1+Pk 255 255

0.8 3 10

C

postojeći 6 1 P 6

C


C


C C3004 SS 131 3

97 0.7 P+1 189 189

1.4 3 8

C


C

postojeći 6 1 P 6

C C3005 SS 73 2

48 0.7 P+1 90 90

1.2 1 4

C


C


C C3006 SS 190 2

69 0.4 P+1 125 125

0.7 2 5

C


C


C


C C3007 SS 227 3

150 0.7 P+1 232 232

1.0 3 9

C


C C3009 SS 167 1

110 0.7 P+1 221 221

1.3 3 9

C


C C3010/1 SS 309 1

78 0.3 P+1 156 156

0.5 2 6

C


C C3010/2 SS 153 1

94 0.6 P+1+Pk 282 282

1.8 4 11

C


C C3011/1 SS 76 1

55 0.7 P+1 110 110

1.4 1 4



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C


C C3011/2 SS 42 1

24 0.6 P+Pk 48 48

1.2 1 2

C


C


C C3013 SS 155 2

89 0.6 P 89 89

0.6 1 4

C


C


C C3014 SS 259 2

144 0.6 P+1 225 225

0.9 3 9

C


C


C C3016 SS 201 2

109 0.5 P+1 207 207

1.0 3 8

C


C C3017 SS 226 1

86 0.4 P+1 172 172

0.8 2 7

C


C C3018 SS 91 1

52 0.6 P+1 104 104

1.1 1 4

C


C


C C3019 SS 299 2

127 0.4 P+1 216 216

0.7 3 9

C


C


C C3020 SS 231 2

131 0.6 P+1 218 218

0.9 3 9

C


C C3021/1 SS 50 1

50 1.0 P+1 101 101

2.0 1 4

C


C C3021/2 SS 65 1

65 1.0 P+1 130 130

2.0 2 5

C


C


C C3022 SS 324 2

119 0.4 P+1 209 209

0.6 3 8



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

C


C


C


C C3023 SS 423 3

169 0.4 P+1 320 320

0.8 4 13

C


C


C C3024 SS 172 2

107 0.6 P+1 190 190

1.1 3 8

C


C C3025 SS 382 1

196 0.5 P+1 391 391

1.0 4 12

ukupno C 24208 188 11828 0.5 22861 21242 1619 0.9 253 758

D


D D3029 SS 136 1

125 0.9 P+1+Pk 374 374

2.7 4 12

D

postojeći 9 1 P 9

D


D D3030 SS 174 2

91 0.5 P+1 174 174

1.0 2 7

D


D


D D3031/1 SS 147 2

93 0.6 P+1 123 123

0.8 2 5

D


D


D

postojeći 1 1 P 1

D D3031/2 SS 83 3

62 0.7 P 62 62

0.7 1 2

D


D


D D3032 SS 415 2

144 0.3 P+1 248 248

0.6 3 10

D


D D3033 SS 167 1

117 0.7 P 117 117

0.7 2 5

D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D


D


D D3034 SS 136 3

117 0.9 P+1 156 156

1.2 2 6

D


D


D


D D3035 SS 199 3

132 0.7 P+1 194 194

1.0 3 8

D


D D3036 SS 187 1

142 0.8 P+1 285 285

1.5 4 11

D


D D3037 SS 197 1

81 0.4 P+1 162 162

0.8 2 6

D


D


D


D D3041 SS 656 3

271 0.4 P+1 501 501

0.8 4 12

D


D


D


D


D D3042 SS 458 4

226 0.5 P 226 226

0.5 3 9

D


D


D D3044 SS 291 2

44 0.2 P 44 44

0.2 1 2

D


D D3045 SS 181 1

104 0.6 P 104 104

0.6 1 4

D


D


D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D D3046 SS 335 3

255 0.8 P+1 415 415

1.2 4 12

D


D


D


D


D


D D3047 SS 541 5

206 0.4 P 206 206

0.4 3 8

D


D


D D3048/1 SS 312 2

127 0.4 P+1 254 254

0.8 3 10

D


D


D D3048/2 SS 224 2

92 0.4 P+1 185 185

0.8 2 7

D


D D3049 SS 170 1

114 0.7 P+1 229 229

1.3 3 9

D


D D3050 SS 111 1

58 0.5 P+1 116 116

1.0 2 5

D


D


D

postojeći 5 1 P 5

D D3051 SS 237 3

121 0.5 P+1 224 224

0.9 3 9

D


D

postojeći 6 1 P 6

D


D D3052/1 SS 265 3

180 0.7 P+1 333 333

1.3 4 13

D


D


D D3053 SS 209 2

137 0.7 P+1 262 262

1.3 3 10



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D


D D3054 SS 67 1

67 1.0 P+1 133 133

2.0 2 5

D


D D3055 SS 95 1

65 0.7 P+1 130 130

1.4 2 5

D


D D3056 SS 139 1

59 0.4 P 59 59

0.4 1 2

D


D


D D3057 SS 511 2

212 0.4 P+1 423 423

0.8 4 12

D


D D3058 SS 155 1

97 0.6 P+1 194 194

1.3 3 8

D


D D3059 SS 156 1

98 0.6 P+1 196 196

1.3 3 8

D


D D3060 SS 179 1

129 0.7 P 129 129

0.7 2 5

D


D


D D3061 SS 347 2

93 0.3 P+1 161 161

0.5 2 6

D


D


D D3062 SS 237 2

126 0.5 P+1 212 212

0.9 3 8

D


D


D


D


D D3063 SS 275 4

152 0.6 P 152 152

0.6 2 6

D


D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D


D D3065 SS 312 3

88 0.3 P+1 146 146

0.5 2 6

D


D D3066 SS 275 1

51 0.2 P+1 101 101

0.4 1 4

D


D


D

postojeći 3 1 P 3

D D3067 SS 301 3

94 0.3 P+1 172 172

0.6 2 7

D


D D3068 SS 121 1

39 0.3 P+1 79 79

0.7 1 3

D


D D3069 SS 133 1

44 0.3 P+1 87 87

0.7 1 3

D


D D3070 SS 117 1

60 0.5 P+1+Pk 180 180

1.5 2 7

D


D


D


D D3071 SS 154 3

85 0.6 P+1 120 120

0.8 2 5

D


D


D


D D3072 SS 345 3

193 0.6 P+1 296 296

0.9 4 12

D


D


D D3075 SS 955 2

204 0.2 P+1 372 372

0.4 4 12

D


D D3076 SS 236 1

119 0.5 P+2 357 357

1.5 4 12

D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D D3077 SS 98 1

59 0.6 P+1 119 119

1.2 2 5

D


D


D D3078 SS 259 2

99 0.4 P+2 298 298

1.2 4 12

D


D


D D3080/1 SS 186 2

80 0.4 P+1 145 145

0.8 2 6

D


D D3080/2 SS 138 1

64 0.5 P+1 129 129

0.9 2 5

D


D

postojeći 3 1 P 3

D


D D3081 SS 406 3

239 0.6 P 239 239

0.6 3 10

D


D D3082 SS 104 1

78 0.8 P+Pk 156 156

1.5 2 6

D


D


D D3084/1 SS 176 2

110 0.6 P+Pk 206 206

1.2 3 8

D


D

postojeći 7 1 P 7

D D3084/2 SS 186 2

105 0.6 P+Pk 203 203

1.1 3 8

D


D D3085 SS 128 1

87 0.7 P 87 87

0.7 1 3

D


D D3086 SS 246 1

60 0.2 P+1 121 121

0.5 2 5

D


D


D

postojeći 5 1 P 5



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D D3087 SS 576 3

180 0.3 P+1 274 274

0.5 4 11

D


D D3088 SS 104 1

78 0.8 P+1 156 156

1.5 2 6

D


D

postojeći 9 1 P 9

D


D D3089 SS 449 3

150 0.3 P+1 266 266

0.6 4 11

D


D D3090 SS 98 1

44 0.5 P+1 88 88

0.9 1 4

D


D


D D3091 SS 461 2

149 0.3 P+1 298 298

0.6 4 12

D


D D3093 SS 46 1

39 0.9 P 39 39

0.9 1 2

D


D D3094 SS 57 1

34 0.6 P 34 34

0.6 1 3

D


D


D D3095 SS 241 2

171 0.7 P+Pk 300 300

1.2 4 12

D


D D3096 SS 137 1

45 0.3 P+1 89 89

0.7 1 4

D


D


D D3098 SS 302 2

88 0.3 P+1 175 175

0.6 2 7

D


D D3099 SS 286 1

90 0.3 P+1 180 180

0.6 2 7

D


D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D D3101 SS 220 2

162 0.7 P+1 237 237

1.1 3 9

D


D


D


D


D D3104 SS 467 4

269 0.6 P+1 333 333

0.7 4 13

D


D

postojeći 3 1 P 3

D

planirani 78 1 P 78

D D3106 SS 493 3

173 0.4 P+1 265 265

0.5 4 11

D


D D3107 SS 80 1

80 1.0 P 80 80

1.0 1 3

D


D D3108 SS 23 1

23 1.0 P 23 23

1.0 1 3

D


D D3109 SS 56 1

56 1.0 P 56 56

1.0 1 2

D


D D3110 SS 48 1

48 1.0 P 48 48

1.0 1 2

D


D D3112 SS 128 1

99 0.8 P 99 99

0.8 1 4

D


D D3115/1 SS 62 1

53 0.9 P 53 53

0.9 1 2

D


D D3115/2 SS 64 1

37 0.6 P 37 37

0.6 1 3

D


D

planirani 20 1 P 20

D D3116 SS 140 2

99 0.7 P+1 177 177

1.3 2 7

D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D


D


D D3117 SS 445 3

176 0.4 P+1 288 288

0.6 4 12

D


D


D


D D3118/1 SS 223 3

108 0.5 P 108 108

0.5 1 4

D


D


D D3118/2 SS 102 2

85 0.8 P 85 85

0.8 1 3

D


D


D


D D3119/1 SS 481 3

89 0.2 P 89 89

0.2 1 4

D


D


D D3119/2 SS 215 2

66 0.3 P+1 114 114

0.5 2 5

D


D D3226 SS 325 1

97 0.3 P+2 291 291

0.9 4 12

D


D


D D3227 SS 104 2

63 0.6 P+1 126 126

1.2 2 5

D


D D3228 SS 196 1

91 0.5 P+1 183 183

0.9 2 7

D


D D3229 SS 110 1

86 0.8 P+1 171 171

1.6 2 7

D


D D3230 SS 194 1

90 0.5 P+1 179 179

0.9 2 7



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D


D D3231/1 SS 234 1

106 0.5 P+1 211 211

0.9 3 8

D


D D3231/2 SS 193 1

176 0.9 P+1 353 353

1.8 4 12

D


D


D


D D3232 SS 246 3

145 0.6 P+1 230 230

0.9 3 9

D


D D3233/1 SS 41 1

41 1.0 P+1 82 82

2.0 1 3

D


D


D


D D3233/2 SS 527 3

251 0.5 P+1 316 316

0.6 4 13

D


D D3235 SS 72 1

32 0.4 P 32 32

0.4 1 3

D


D D3236 SS 227 1

68 0.3 P+1 135 135

0.6 2 5

D


D


D


D D3238 SS 374 3

226 0.6 P+1 333 333

0.9 4 13

D


D D3239 SS 949 1

187 0.2 P+2 561 561

0.6 4 12

D


D D3239a SS 282 1

81 0.3 P+1 162 162

0.6 2 6

D


D D3240/1 SS 587 1

200 0.3 P+1 400 400

0.7 4 12



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D


D


D D3240/3 SS 358 2

112 0.3 P+1 224 224

0.6 3 9

D


D D3241/1 SS 66 1

40 0.6 P+1 79 79

1.2 1 3

D


D


D D3241/2 SS 444 2

180 0.4 P+1 360 360

0.8 4 12

D


D D3242 SS 460 1

188 0.4 P+1 376 376

0.8 4 12

D


D


D D3243 SS 298 2

121 0.4 P+1 241 241

0.8 3 10

D


D


D


D D3244 SS 154 3

121 0.8 P+1 243 243

1.6 3 10

D


D


D


D D3245 SS 243 3

216 0.9 P+1 260 260

1.1 3 10

D


D


D D3246 SS 158 2

106 0.7 P 106 106

0.7 1 4

D


D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D D3249 SS 242 2

109 0.5 P+1 202 202

0.8 3 8

D


D


D


D D3250 SS 267 3

90 0.3 P+1 149 149

0.6 2 6

D


D D3251/2 SS 203 1

89 0.4 P+1 178 178

0.9 2 7

D


D D3252/1 SS 163 1

78 0.5 P+1 155 155

1.0 2 6

D


D D3252/2 SS 133 1

50 0.4 P+1 99 99

0.7 1 4

D


D


D D3253 SS 172 2

95 0.6 P+1 161 161

0.9 2 6

D


D


D


D D3254 SS 397 3

133 0.3 P+1 220 220

0.6 3 9

D


D


D


D D3255 SS 182 3

71 0.4 P+1 101 101

0.6 1 4

D


D


D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D D3259 SS 581 3

191 0.3 P+1 381 381

0.7 4 12

D


D


D D3260 SS 168 2

118 0.7 P+1 215 215

1.3 3 9

D


D


D


D


D D3261 SS 266 4

175 0.7 P+1 250 250

0.9 3 10

D


D

postojeći 7 1 P 7

D D3262 SS 189 2

65 0.3 P+1+Pk 183 183

1.0 2 7

D


D

postojeći 6 1 P 6

D


D


D D3263 SS 323 4

128 0.4 P+1 201 201

0.6 3 8

D


D


D


D


D D3264/1 SS 351 4

189 0.5 P+1 268 268

0.8 4 11

D


D D3264/2 SS 95 1

92 1.0 P 92 92

1.0 1 4

D




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

D


D D3267 SS 76 2

75 1.0 P+1 150 150

2.0 2 6

D


D


D D3268 SS 143 2

97 0.7 P+1 154 154

1.1 2 6

D


D


D D3269 SS 221 2

120 0.5 P+1 240 240

1.1 3 10

D

postojeći 6 1 P 6

D TS 5 TS 28 1

6 0.2 P 6

6 0.2

ukupno D 29915 233 13774 0.5 23445 23439 6 0.8 298 894

E


E E84/1 SS 154 1

66 0.4 P+1 132 132

0.9 2 5

E


E


E E84/2 SS 174 2

120 0.7 P+1 240 240

1.4 3 10

E


E E87 SS 202 1

56 0.3 P+1 112 112

0.6 1 4

E


E E88 SS 171 1

71 0.4 P+1 143 143

0.8 2 6

E


E E3123 SS 134 1

37 0.3 P+1 75 75

0.6 1 3

E


E


E E3124 SS 164 2

104 0.6 P+1 169 169

1.0 2 7



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E


E


E


E E3126 SS 562 3

244 0.4 P+1+Pk 678 678

1.2 4 12

E


E


E


E E3127 SS 417 3

178 0.4 P+1 310 310

0.7 4 12

E


E E3128 SS 406 1

162 0.4 P+1 324 324

0.8 4 13

E


E


E


E E3129 SS 159 3

115 0.7 P 115 115

0.7 2 5

E


E E3130 SS 251 1

63 0.3 P+1 127 127

0.5 2 5

E


E


E E3131 SS 404 2

223 0.6 P+Pk 446 446

1.1 4 12

E


E


E


E E3132 SS 434 3

146 0.3 P+1 250 250

0.6 3 10

E


E




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E E3133 SS 468 2

104 0.2 P+1 196 196

0.4 3 8

E


E E3135 SS 81 1

78 1.0 P+1 155 155

1.9 2 6

E


E


E E3136 SS 295 2

113 0.4 P+1 205 205

0.7 3 8

E


E

nadogradnja 78 2 P+Pk 155

E E3137 SS 213 2

92 0.4 P+Pk 169 169

0.8 2 7

E


E


E


E E3138 SS 387 3

162 0.4 P+1 279 279

0.7 4 11

E


E E3139 SS 271 1

74 0.3 P+1 148 148

0.5 2 6

E


E

planirani 97 1 P 97

E E3140 K 893 2

195 0.2 P 195

195 0.2

E E3143 SR 1574 1

189 0.1 P 189

189 0.1

E


E E3146 SS 367 1

154 0.4 P+1 308 308

0.8 4 12

E


E E3147a MN 265 1

82 0.3 P+2 247 164 82 0.9 2 6

E


E E3147b MN 341 1

82 0.2 P+2 247 164 82 0.7 2 6



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E


E E3148 SS 239 1

106 0.4 P+1 213 213

0.9 3 9

E


E E3149a MN 305 1

83 0.3 P+2 250 166 83 0.8 2 6

E


E E3149b MN 342 1

83 0.2 P+2 248 165 83 0.7 2 6

E


E

postojeći 7 1 P 7

E


E E3150 SS 285 3

136 0.5 P+1 191 191

0.7 3 8

E


E E3152 SS 213 1

116 0.5 P+1 231 231

1.1 3 9

E


E


E E3153 SS 116 2

85 0.7 P+1 139 139

1.2 2 6

E


E


E E3154 SS 262 2

108 0.4 P+1 183 183

0.7 2 7

E


E E3155 SS 94 1

94 1.0 P 94 94

1.0 1 4

E


E


E E3156 SS 186 2

86 0.5 P+1 135 135

0.7 2 5

E


E E3158 SS 140 1

89 0.6 P 89 89

0.6 1 4



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E


E E3159/1 SS 113 1

110 1.0 P+1 220 220

2.0 3 9

E


E E3159/2 SS 63 1

32 0.5 P+1 64 64

1.0 1 3

E


E


E E3160 SS 246 2

110 0.4 P+1 186 186

0.8 2 7

E


E


E E3161 SS 353 2

192 0.5 P+1 385 385

1.1 4 12

E


E E3162 SS 154 1

79 0.5 P+1 157 157

1.0 2 6

E


E E3164 SS 277 1

97 0.3 P+1+Pk 290 290

1.0 4 12

E


E E3165 SS 95 1

79 0.8 P+1 158 158

1.7 2 6

E


E E3167 SS 58 1

58 1.0 P 58 58

1.0 1 2

E


E E3168 SS 71 1

71 1.0 P+Pk 142 142

2.0 2 6

E


E E3169 SS 75 1

75 1.0 P 75 75

1.0 1 3

E


E


E




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E E3170 SS 250 3

69 0.3 P 69 69

0.3 1 3

E


E


E E3171/1 SS 700 2

264 0.4 P+2 700 700

1.0 4 12

E


E E3173 SS 72 1

66 0.9 P 66 66

0.9 1 3

E


E E3175 SS 228 1

159 0.7 P+1 319 319

1.4 4 13

E


E


E

postojeći 6 1 P 6

E E3177 SS 242 3

142 0.6 P+1 228 228

0.9 3 9

E


E E3178 U 35 1

31 0.9 P 31

31 0.9

E


E


E E3179 SS 194 2

93 0.5 P+1 160 160

0.8 2 6

E


E


E E3180 SS 321 2

122 0.4 P+1 222 222

0.7 3 9

E


E


E E3181 SS 179 2

85 0.5 P+1 154 154

0.9 2 6

E


E E3182 SS 142 1

67 0.5 P+1 134 134

0.9 2 5



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E


E E3183 SS 204 1

88 0.4 P+1 177 177

0.9 2 7

E


E


E


E


E E3185 SS 603 4

311 0.5 P+1 518 518

0.9 4 12

E


E E3186 SS 214 1

84 0.4 P+1 168 168

0.8 2 7

E


E E3187/1 SS 58 1

36 0.6 P 36 36

0.6 1 3

E


E E3188 U 100 1

17 0.2 P 17

17 0.2

E


E


E E3189 SS 67 2

67 1.0 P 67 67

1.0 1 3

E


E E3192 SS 393 1

118 0.3 P+1 236 236

0.6 3 9

E


E

b postojeći 58 2 P+Pk 116

E E3193 SS 102 2

80 0.8 P+Pk 138 138

1.4 2 6

E


E E3196 SS 50 1

50 1.0 P 50 50

1.0 1 2

E


E




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E E3197 SS 99 2

82 0.8 P 82 82

0.8 1 3

E


E


E


E E3199 SS 275 3

159 0.6 P+1 262 262

1.0 3 10

E

postojeći 6 1 P 6

E


E E3201 SS 199 2

128 0.6 P+1 251 251

1.3 3 10

E


E E3202 SS 318 1

108 0.3 P+1 216 216

0.7 3 9

E


E E3203/1 SS 292 1

176 0.6 P+1 353 353

1.2 4 12

E


E


E


E


E E3203/2 SS 1018 4

279 0.3 P+1 480 480

0.5 4 12

E


E


E E3204 SS 332 2

89 0.3 P+1 165 165

0.5 2 7

E


E


E E3205 SS 343 2

148 0.4 P+1 295 295

0.9 4 12

E


E E3206 SS 298 1

106 0.4 P+1 212 212

0.7 3 8



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E


E E3207 SS 431 1

99 0.2 P+1 198 198

0.5 3 8

E

planirani 50 1 P 50

E E3208 SS 108 1

50 0.5 P 50 50

0.5 1 2

E


E E3209 SS 242 1

107 0.4 P+1 215 215

0.9 3 9

E


E E3210 SS 295 1

84 0.3 P+1 168 168

0.6 2 7

E


E E3211a SS 167 1

79 0.5 P+1 158 158

0.9 2 6

E


E


E E3211b SS 451 2

169 0.4 P+1 337 337

0.7 4 13

E


E E3212a SS 223 1

84 0.4 P+2 252 252

1.1 3 10

E


E E3212b SS 270 1

84 0.3 P+2 252 252

0.9 3 10

E


E

postojeći 5 1 P 5

E E3213 SS 234 2

142 0.6 P+1 280 280

1.2 4 11

E


E E3214a SS 335 1

84 0.3 P+2 252 252

0.8 3 10

E


E


E E3214b SS 454 2

163 0.4 P+2 435 435

1.0 4 12



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E


E E3215/1 SS 193 1

96 0.5 P+1 191 191

1.0 3 8

E


E E3215/2 SS 147 1

56 0.4 P+1 113 113

0.8 2 5

E


E


E E3218 SS 230 2

107 0.5 P+1 175 175

0.8 2 7

E


E


E E3219 SS 247 2

150 0.6 P+1 279 279

1.1 4 11

E


E E3221a MN 280 1

84 0.3 P+2 252 168 84 0.9 2 6

E


E E3221b MN 271 1

84 0.3 P+2 252 168 84 0.9 2 6

E


E E3222a MN 334 1

84 0.3 P+2 252 168 84 0.8 2 6

E


E E3222b MN 330 1

84 0.3 P+2 252 168 84 0.8 2 6

E


E E3223a MN 209 1

84 0.4 P+2 252 168 84 1.2 2 6

E


E E3223b MN 272 1

84 0.3 P+2 252 168 84 0.9 2 6

E


E E3224a MN 274 1

84 0.3 P+2 252 168 84 0.9 2 6

E




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

E E3224b MN 276 1

84 0.3 P+2 252 168 84 0.9 2 6

ukupno E 26073 146 10252 0.4 20139 18704 1434 0.8 226 678

F


F


F F3270/1 SS 718 2

375 0.5 P+1 750 750

1.0 4 12

F


F F3270/2 SS 446 1

123 0.3 P+1 246 246

0.6 3 10

F


F


F


F F3270/3 SS 394 3

192 0.5 P 192 192

0.5 3 8

F


F F3271 SS 607 1

216 0.4 P+1 432 432

0.7 4 12

F


F


F F3272/1 SS 105 2

99 0.9 P 99 99

0.9 1 4

F


F F3272/2 SS 166 1

46 0.3 P 46 46

0.3 1 2

F


F


F F3272/3 SS 115 2

107 0.9 P 107 107

0.9 1 4

F


F F3272/5 SS 143 1

75 0.5 P+1 150 150

1.1 2 6

F


F F3274 SS 169 1

84 0.5 P+1 168 168

1.0 2 7



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F


F


F F3279 SS 886 2

287 0.3 P+1 460 460

0.5 4 12

F


F F3280 SS 460 1

135 0.3 P+2 406 406

0.9 4 12

F


F


F F3281 SS 401 2

175 0.4 P+1 283 283

0.7 4 11

F


F

b postojeći 54 3 P+1+Pk 163

F F3283/1 SS 340 2

172 0.5 P+1+Pk 517 517

1.5 4 12

F


F


F


F F3289 MN 2333 3

1166 0.5 Po+P+5-7 8165 6998 1166 3.5 58 175

F

postojeći 469 5.8 P+4+Ps 2721

F F3291 MN 469 1

469 1.0 P+4+Ps 2721 2252 469 5.8 19 56

F


F F3293 SV 425 1

425 1.0 P+2+Ps 1615 1615

3.8 16 48

F


F F3294 SV 411 1

411 1.0 P+2+Ps 1561 1561

3.8 16 47

F


F


F F3299 MN 551 2

276 0.5 P+4 1378 1102 276 2.5 9 28

F




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F


F F3302 MN 565 2

282 0.5 P+4 1412 1130 282 2.5 9 28

F


F


F F3304 MN 1089 2

545 0.5 P+4 2723 2178 545 2.5 18 54

F

postojeći 192 4 Po+P+2 770

F


F F3305 MN 624 2

314 0.5 P+2 891 577 314 1.4 5 14

F


F F3306 MN 578 1

289 0.5 P+4 1445 1156 289 2.5 10 29

F


F


F F3307/1 MN 315 2

158 0.5 P+4 788 630 158 2.5 5 16

F


F


F F3307/2 MN 261 2

131 0.5 P+4 653 523 131 2.5 4 13

F


F


F


F F3308 MN 585 3

292 0.5 P+4 1462 1170 292 2.5 10 29

F


F


F F3309 MN 576 2

288 0.5 P+4 1441 1152 288 2.5 10 29

F


F F3310 MN 599 1

300 0.5 P+4 1498 1198 300 2.5 10 30



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F


F F3311 MN 602 1

301 0.5 P+4 1504 1204 301 2.5 10 30

F


F F3312 MN 597 1

298 0.5 P+4 1492 1193 298 2.5 10 30

F


F F3324 MN 573 1

287 0.5 P+4 1433 1146 287 2.5 10 29

F


F


F F3325 MN 588 2

294 0.5 P+4 1471 1177 294 2.5 10 29

F


F


F F3327 MN 604 2

302 0.5 P+4 1511 1209 302 2.5 10 30

F


F


F F3328 MN 595 2

298 0.5 P+4 1488 1191 298 2.5 10 30

F


F F3330 MN 613 1

306 0.5 P+4 1531 1225 306 2.5 10 31

F


F


F F3332 MN 592 2

296 0.5 P+4 1480 1184 296 2.5 10 30

F


F


F F3335 MN 600 2

300 0.5 P+4 1499 1199 300 2.5 10 30

F


F




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F F3337 MN 591 2

295 0.5 P+4 1477 1182 295 2.5 10 30

F


F


F F3338 MN 568 2

284 0.5 P+4 1421 1137 284 2.5 9 28

F


F


F F3340 MN 619 2

310 0.5 P+4 1549 1239 310 2.5 10 31

F


F F3341 MN 606 1

303 0.5 P+4 1516 1213 303 2.5 10 30

F


F


F F3342 MN 591 2

295 0.5 P+4 1477 1181 295 2.5 10 30

F

dogradnja i nadgradnja 173 4 P+2+Pk 692

F

dogradnja 24 4 P+2+Pk 96

F F3345 SS 584 2

197 0.3 P+2+Pk 788 788

1.3 4 12

F


F F3347 SS 214 1

75 0.4 P+1 150 150

0.7 2 6

F


F F3348 SS 224 1

79 0.4 P+2+Pk 314 314

1.4 4 13

F


F F3349 SS 169 1

82 0.5 P+1 163 163

1.0 2 7

F


F F3350 SS 359 1

92 0.3 P+1 185 185

0.5 2 7

F


F F3351 SS 361 1

113 0.3 P+2 339 339

0.9 4 12



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F


F F3352 SS 234 1

69 0.3 P+1 137 137

0.6 2 5

F


F F3353 SS 161 1

66 0.4 P+1 132 132

0.8 2 5

F


F F3354 SS 334 1

109 0.3 P+1 217 217

0.7 3 9

F


F


F F3355 SS 274 2

118 0.4 P+1 236 236

0.9 3 9

F


F F3356 SS 289 1

133 0.5 P+1 265 265

0.9 4 11

F


F


F F3357 SS 181 2

62 0.3 P+1 124 124

0.7 2 5

F

a planirani 85 1 P 85

F


F F3358 SR 1367 2

151 0.1 P 151

151 0.1

F


F F3359 SS 623 1

165 0.3 P+1 330 330

0.5 4 13

F


F F3360/1 SS 72 1

85 1.2 P+1 170 170

2.4 2 7

F


F F3360/2 SS 102 1

74 0.7 P+1 149 149

1.5 2 6

F


F




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F F3361 SS 168 2

68 0.4 P+1 136 136

0.8 2 5

F


F F3362 SS 69 1

69 1.0 P+1 138 138

2.0 2 6

F


F F3364 SS 178 1

86 0.5 P+1 172 172

1.0 2 7

F


F F3365 SS 59 1

59 1.0 P+1 118 118

2.0 2 5

F


F F3366 SS 84 1

48 0.6 P+1 96 96

1.1 1 4

F


F


F F3367 SS 194 2

122 0.6 P+1 222 222

1.1 3 9

F


F


F


F F3370 SS 199 3

126 0.6 P+1 224 224

1.1 3 9

F


F F3373 SS 246 1

168 0.7 P+1 337 337

1.4 4 13

F


F


F F3374 SS 581 2

102 0.2 P+1 204 204

0.4 3 8

F


F F3375 SS 380 1

137 0.4 P+1 274 274

0.7 4 11

F


F F3376 SS 552 1

150 0.3 P+1 300 300

0.5 4 12



Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F


F


F


F F3377/2 SS 169 3

77 0.5 P 77 77

0.5 1 3

F


F F3378/1 SS 82 1

27 0.3 P+1 55 55

0.7 1 2

F


F F3378/2 SS 109 1

27 0.2 P 27 27

0.2 1 3

F


F F3378/3 SS 461 1

113 0.2 P+2 338 338

0.7 4 12

F


F


F F3381 SS 272 2

178 0.7 P+1 280 280

1.0 4 11

F

a dogradnja i nadgradnja 22 2 P+1 45

F

b dogradnja 37 2 P+1 73

F F3382 SS 228 2

59 0.3 P+1 118 118

0.5 2 5

F


F


F

postojeći 4 1 P 4

F F3383 SS 572 3

207 0.4 P+1 398 398

0.7 4 12

F


F


F


F F3384 SS 522 3

164 0.3 P+1 304 304

0.6 4 12

F




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F


F F3387/1 SS 314 2

116 0.4 P+1 232 232

0.7 3 9

F


F F3387/2 SS 252 1

84 0.3 P+1 169 169

0.7 2 7

F


F F3387/3 SS 327 1

120 0.4 P+1 240 240

0.7 3 10

F


F F3388 U 31 1

31 1.0 P 31

31 1.0

F


F F3389 SS 419 1

114 0.3 P+1 227 227

0.5 3 9

F


F F3390 SS 195 1

72 0.4 P+1 145 145

0.7 2 6

F


F F3391 SS 237 1

70 0.3 P+1 140 140

0.6 2 6

F


F F3392 SS 62 1

28 0.5 P 28 28

0.5 1 3

F


F F3393 SS 51 1

51 1.0 P+1 102 102

2.0 1 4

F


F


F F3395 SS 731 2

249 0.3 P+1 499 499

0.7 4 12

F


F


F F3396 SS 308 2

195 0.6 P+1 339 339

1.1 4 12

F




Zo

na

bro

j U

P

na

mje

na

P p

arc

ele

bro

j o

bje

ka

ta

ozn

aka

sta

tus

osn

ova

ko

ef.

spr

spra

tno

st

BR

GP

po

vrš

ina

osn

ov

e

iz -

in

de

ks

zau

zeto

sti

ma

x.

spra

tno

st

BR

GP

BR

GP

-

sta

no

va

nja

BR

GP

-dje

latn

ost

i

Ii – in

de

ks

izg

rađ

en

ost

i

bro

j

do

ma

cin

sta

va

bro

j st

an

ovn

ika

F


F


F F3397 SS 372 3

149 0.4 P+2 448 448

1.2 4 12

F


F F3398 SS 267 1

75 0.3 P+1 150 150

0.6 2 6

F


F F3399 SS 233 1

63 0.3 P+1 126 126

0.5 2 5

F


F F3401 SS 108 1

78 0.7 P+1 157 157

1.5 2 6

F


F F3402 SS 171 1

77 0.5 P+1 155 155

0.9 2 6

F


F F3403/1 SS 110 1

68 0.6 P+1 136 136

1.2 2 5

F


F F3404 SS 157 1

64 0.4 P+1 128 128

0.8 2 5

F


F


F F3406 SS 142 2

78 0.5 P+1 156 156

1.1 2 6

F


F F3407 SS 302 1

120 0.4 P+2 361 361

1.2 4 12

F


F F3408 SS 298 1

111 0.4 P+2 334 334

1.1 4 13

ukupno F 38432 148 17270 0.4 64423 55562 8860 1.6 519 1556

UKUPNO 162079 959 71366 0.4 176858 157296 19562 1.1 1712 5136



7. IDEJNA RJEŠENJA



7.2 ELABORAT ENERGETSKE EFIKASNOSTI I KORIŠĆENJE OBNOVLJIVIH IZVORA ENERGIJE

Gotovo 90 % energije koja se danas troši, potiče od fosilnih, neobnovljivih sirovina kao što su

nafta, zemni gas, uran i ugalj. Pritom, najveću stavku u ukupnoj potrošnji energije predstavlja

građevinarstvo sa oko 40 %. Samim tim i najveći potencijal za uštedu energije predstavlja

polje građevinarstva. S obzirom da je u Evropi godišnji procenat novogradnje mali, svega 2%

postojećeg stambenog fonda, nije dovoljno podići nivo novogradnje, već je potrebno izvršiti

energetsku rehabilitaciju starih objekata.

Sagorijevanjem fosilnih energenata oslobađaju se ogromne količine ugljen-dioksida što

dovodi do ekoloških poslijedica, ekstremnih vremenskih pojava kao što su: toplotni udari,

poplave... Građevinarstvo je oblast koja svojom aktivnošću trajno mijenja izgled i strukturu

zemljine površine i one su vrlo često uzrok zagađivanja ţivotne sredine, ono se ispoljava u svim

fazama: u toku proizvodnje građevinskih materijala, u toku građenja, eksplatacije,

odrţavanja objekta, kao i nakon njihovog rušenja i uklanjanja. Tako da građenje u skladu sa

zahtjevima i potrebama okruţenja, postaje obaveza i duţnost planera i projektanata

današnjeg doba.

Zakonom o energetskoj efikasnosti ("Sl. list Crne Gore", br. 29/10 od 20.05.2010) i pravilnicima

tog zakona pruţen je zakonski okvir na osnovu koga se osigurava istrajnost, kvalitetno

oblikovanje i gradnja uz ekonomsku i ekološku prihvatljivost. Ovaj zakon se oslanja na

Direktivu 2002/91/EC Evropskog parlamenta (Directive 2002/91/EC of The European

Parliament and of The Council of 16 December 2002 on the energy performance of buildings

- Official Journal L 001,04/01/2003) o energetskim svojstvima zgrada, što podrazumijeva

obavezu izdavanja sertifikata o energetskim svojstvima zgrade.

Njihovom primjenom se utvrđuju standardi u novogradnji i način sanacije postojećih objekata

tzv. retrofitting4 . U cilju promovisanja klimatske politike koja se odnosi na smanjenje CO2, u

mnogim evropskim zemljama odrţiva gradnja finansijski se podstiče poreskim olakšicama i

dotacijama, što se moţe očekivati i kod nas u bliskoj budućnosti.

U procesu planiranja prostora potrebno je osloniti se na ciljeve politike evropskog prostornog

razvoja definisane shodno političkom okviru Evropske perspektive odrţivog razvoja (ESDP -

European spatial development planning).

Prostor Stare Varoši predstavlja definisanu urbanu cijelinu sa malom površinom neizgrađenog

prostora, koji bi bio predviđen za novogradnju. Prilikom obnove naselja potrebno je, osim

zaštite kulturno-istorijskih vrijednosti ove cijeline i njegove prepoznatljivosti i morfološke

osobenosti (urbanisticka matrica, prepoznatljiva morfološka struktura, autentični materijali i

karakteristični detalji), teţiti stvaranju eko-kompatibilne cijeline koja će podići standard

stanovanja i stvoriti balans između izgrađenog i neizgrađenog prostora. Na ovaj način bila bi

stvorena racionalna i ekonomična struktura naselja, humaniji, ekološki odrţivi prostor.

Definisanje mjera poboljšanja energetske efikasnosti objekta potrebno je pojedinačno izvesti

analizom slijedećih promjenjljivih lokacije na kojoj se nalazi tretirani objekat: potencijal

lokacije, raspolaganje obnovljivim izvorima energije, orjentacija i oblik objekta i odnos sa uţim

okruţenjem u pogledu osunčanja, ventilacije, indeksom izgrađenosti i sl.

Podizanje ekološke svijesti stanara u naselju

Vrlo značajnu ulogu u očuvanju ţivotne sredine i određenog prostora imaju korisnici tog

prostora, stoga im je potrebno predočiti benefite i posljedice koje ima aktivnost čovjeka po

neposredno okruţenje i usmjeriti ih na moguće zajedničke aktivnosti koje doprinose stvaranju

ugodnijeg i zdravijeg ambijenta za ţivot, te time uticati na buđenje njihove ekološke svijesti.

Predviđeno je uključivanje u sljedeće zajedničke aktivnosti: prikupljanje kišnice u naselju – koja

bi se koristila za potrebe navodnjavanja javnih zelenih površina; postizanje dogovora o

4 Poboljšanje postojedeg objekta sa energetski efikasnom opremom



načinu postupanja sa čvrstim otpadom; smanjenje inteziteta saobraćaja unutar naselja – što

podiţe nivo ugodnosti u bliskom okruţenju i smanjuje nivo vazdušnog zagađenja (favorizovati

upotrebu javnog prevoza, bicikla, moguće predvidjeti pješačku zone i isključivanje kolskog

saobraćaja iz naselja - primjer Perasta).

Kriterijumi nivoa ventilisanosti

Adekvatnim rasporedom zgrada, njihovim oblikom i visinom moţe se bitno uticati na

pogodnija vazdušna strujanja. Orijentacija Stare Varoši u odnosu na njenu duţu osu

prostiranja je sjeveroistok-jugozapad. Analizom ruţe vjetrova tokom godišnjih doba moţe se

uočiti da su najčešći vjetrovi: sjeverni vjetar kao najučestaliji (posebno u ljetnjem periodu, što

pogoduje prirodnoj ventilaciji naselja), potom juţni, i sjevero-istočni vjetar. Na intenzitet

vjetrova, njihov pravac, utiče kako reljef tako i gustina izgrađenosti nekog prostora.

Urbanizacijom ovog dijela grada i izgradnjom jakog uličnog fronta duţ ulice kralja Nikole,

stvorena je vještačka barijera vjetrovima iz pravca sjevero-istoka i juga - efekat ‟barijera‟,

samim tim je umanjeno prirodno strujanje vazdušnih masa unutar Stare varoši iz ova dva

pravca. Prirodna ventilacija je takođe narušena povećanjem spratnosti unutar urbane

strukture naselja (ovo se moţe dokazati primjenom softvera ENVIMET, koji bi pokazao tačke

kretanja i stagnacije vazdušnih masa unutar urbane cijeline). Dakle, ukoliko se prilikom

planiranja tj. prekvalifikacije prostora – ne vodi računa o dispoziciji objekata i njihovoj

spratnosti, mogu se izazvati negativne posljedice: loša provjetrenost prostora, umanjen

pozitivan efekat osvjeţavajućih ljetnjih vjetrova, loši higijenski uslovi, povećanje temperature

tokom ljeta, slaba osunčanost i smanjen ukupni nivo ţivotnog komfora korisnika tog prostora.

Kriterijumi osunčanja

Osim adekvatne orjentacije objekta za iskorišćavanje sunčevog zračenja na pasivan način,

neophodno je da sunčevi zraci dopiru do objekta, što je uslovljeno njegovim neposrednim

izgrađenim i prirodnim ambijentom (susjedni objekti, visoko drveće i sl). Samim tim, razmaci

između objekata moraju biti dimenzionisani u odnosu na upadni ugao Sunca za vrijeme

kratkodnevnice5 .

Za dobijanje i ispitivanje stvarnog upada sunčevih zraka odnosno zasjenčenja, kako unutra,

tako i izvan zgrade, u zavisnosti od geografskog poloţaja, doba dana i godine, građevinskih

uslova i uslova okoline, postoje pomoćna sredstva: grafička konstrukcija sjenki, panoramska

maska, simulacija modela...

Uz pomoć grafikona sunčane putanje za određenu geografsku širinu (koji se mogu naći na

sajtu http://www.gaisma.com/en/location/podgorica.html) moţe se utvrditi

osunčanje, odnosno zasjenčenje zgrade za određeno godišnje doba i doba dana. Tako se

pomoću grafikona sunčane putanje za Podgoricu iz priloţenog grafikona sunčane putanje,

moţe pročitati broj sati osunčanja svake fasade objekta za period kratkodnevnice,

dugodnevnice i ravnodnevnice.

Prema savremenim higijenskim normativima, definisana je potrebno o minimalnom direktnom

osunčanju u trajanju ne kraćem od dva sata, na referentni dan 21.februar ili 21.oktobar – na

sjevernoj hemisferi, obzirom na utvrđenu činjenicu da je to dovoljno vrijeme da se smanji

virulentnost mnogih mikroorganizama. Uske ulice i visok indeks zauzetosti prostora Stare varoši

upućuju na neophodnost zadrţavanja na prvobitnim spratnostima objekta P i rijetko P+1, koje

nijesu remetile adekvatano osunčanje objekata. Neprimjerena spratnost objekata, obzirom

na mala rastojanja među njima, dovela bi do nedovoljnog direktnog prirodnog osunčanja

objekta, što utiče na smanjenje komfora stanovanja i izazva negativno psiho-higijensko

dejstvo na korisnike.

5 Za geografsku sjevernu širinu Podgorice 42° 25′ 59′ ′ , ugao zimskog Sunca, odnosno ugao visine Sunca u odnosu na posmatrača za vrijeme zimske kratkodnevnice iznosi 23° 45′ , a za vrijeme ljetnje dugodnevnice iznosi 71° 25′ .

http://www.gaisma.com/en/location/podgorica.html



Preklopljene sjenke osunčanja za 21.12. (simulacija izvedena u ECOtect-u)

Sa označenim zonama slabog osunčanja koje se skoro tokom čitavog dana nalaze u sijenci,

posledica povećanja spratnosti pojedinih objekata.

Zona 1

Zona 2



Zona 3

Efekat prirodne ventilacije i osunčanja jednog objekta moţe biti djelimično korigovan

upotrebom slijedećih elemenata: vegetacije/zelenila, vodenih površina i adekvatnom

materijalizacijom prostora.

Zelenilo predstavlja vrlo značajan element u uređenju prostora i stvaranju povoljne mikro

klime određenog prostora: temperature i vlaţnosti vazduha, sunčevog zračenja, dejstva

vjetra i kvaliteta vazduha. Temperaturni reţim u zelenilu je ravnomjerniji i povoljniji za čovjeka

nego na otvorenom prostoru. Visoka listopadna vegetacija u velikoj mjeri štiti objekat od

prekomjernih sunčevih dobitaka tokom ljeta, dok tokom zime omogućava prodor sunčevih

zraka duboko u prostorije. Zimzeleno drveće se koristi kao prirodna barijera od zimskih hladnih

vjetrova, akustičnog i atmosferskog zagađenju i sl. Vrlo je vaţna i biološka funkcija zelenila u

razmjeni kiseonika i ugljen-dioksida i pročišćavanje vazduha apsorbovanjem prašine i čađi

(tokom jeseni i zime do 37% i u ljetnjem periodu do 47%).

Prilikom uređenja javnih prostora, voditi računa o njegovoj ulozi i potrebama njegovih

budućih korisnika, a sve u cilju kreiranja prostora koji će zaţivjeti i oplemeniti prostor dajući mu

dodatnu vrijednost.

Prilikom uređenja dvorišta-avlije, koristiti elemente zelenila i vode u cilju poboljšanja mikro

klime ispred objekta i u njemu. U nekim slučajevima moţe se razmisliti o primjeni zelenih

krovova i zelenih fasada.

Stara Varoš je sa dvije strane ograničena riječnim koritima Morače i Ribnice koji svojom

blizinom utiču na mikro klimu ove lokacije, spuštajući temperaturu tokom ljetnjih mjeseci.

Vodene površine

Upotreba vodenih površina u urbanom uređenju prostora moţe doprinijeti kvalitetu jednog

prostora, ne samo ulogom dekorativnog elementa, već treba imati u vidu mogućnost njihove

upotrebe u cilju stvaranja ugodnije mikroklime, spuštanja ljetnje temperature vazduha i

stvaranja osvjeţavajućeg efekta, takođe mogu predstavljati dio sistema za skupljanja i

upotrebu kišnice za potrebe navodnjavanja javnih površina.

Adekvatna upotreba materijala

Potrebno je obratiti paţnju na odabir materijala6 prilikom uređenja kako javnog, tako i

privatnog prostora, integrišući ih u jednu cijelinu. Potrebno je primjenjivati biokompatibilne

materijale koji nemaju štetan uticaj na zdravlje korisnika i okruţenje, preferirati upotrebu

lokalnih materijala. Dominantna izgrađena površina u odnosu na zelene površine dovodi do

akumulacije veće količine sunčeve energije koja se posle reemituje u obliku infracrvenog

zračenja u okruţenje, utičući na promjenu mikroklime povećanjem temperature vazduha –

poznatog pod nazivom Efekat vrelih ostrva (Heat island effect). Na normativnom nivou ovaj

parametar je definisan kao albedo (albedo:

predstavlja odnos između

6 Predložena upotreba materijala koji posjeduju ekološku etiketu, npr. tipa Eco-label.



reflektovane sunčeve radijacije i upadne), značajan prilikom odabira materijala za

popločanje javnih površina i fasade objekta prilikom novih intervencija. Potrebno je imati u

vidu i činjenicu da za razliku od jedne ravne neizgrađene površine, jak ulični front sa obje

strane ulice izaziva efekat urbanog kanjona (canyon urban) koji prihvata veliku količinu

sunčevog zračenja, višestrukim refleksijama upadnih sunčevih zraka o ulične frontove i samu

ulicu. Poput efekta vrelog ostrva, on akumulira toplotu koja se u ovom slučaju tu zadrţava i

tokom noći tj. noćno rashlađivanje vazduha, koji tu stagnira, je mnogo sporije. Dakle,

potrebno je očuvati element avlije i sprečiti postavljanje masivnih ograda ka ulici i povećanje

visine samog uličnog fronta povećanjem spratnosti, koje bi spriječile prirodno strujanje

vazduha i negativno uticale na mikroklimu.

Energetska efikasnost omotača

Sve mjere izolacije moraju se posmatrati cjelovito, bez obzira da li je riječ o novom ili starom

objektu. To se odnosi na poloţaj i orijentaciju objekta, krov, prozore, spoljašnje zidove,

ugrađene instalacije za klimatizaciju, grijanje i slično. Izbjegavanjem toplotno slabih mjesta i

neefikasnog korišćenja energije, moguće su velike uštede energije. U postojećim objektima

leţi najveći potencijal uštede energije. To se odnosi prije svega na objekte koji su stariji od 30 i

više godina. Standardi izolacije u njima su generalno loši, a s obzirom na činjenicu da upravo

oni čine veliki procenat u ukupnom broju objekata, njihova energetska sanacija više je nego

neophodna.

Prilikom intervencija na omotaču objekata obratiti paţnju na sljedeće:

Upotreba spoljašnje termo izolacije predviđena kod novogradnje i kod postojećih

objekata novijeg datuma. Savjetuje se upotreba eko materijala (izolacije od celuloze,

poliuretanske (PUR/PIR) izolacijske ploče, drvene vlaknaste ploče, ovčje vune i drugih

prirodnih materijala) koji mogu vraćati suvišnu vlagu natrag u prostor, čime se osigurava

kvalitetnija mikroklima unutrašnjeg prostora. Kao najbolji građevinski materijal pokazala se

celulozna toplotna izolacija koja se zbog posebne ugradnje ujednačeno raširi po cijelom

prostoru i ispuni sve, pa i najmanje uglove.

Upotreba unutrašnje termo izolacije kod postojećih objekata, koja će omogućiti da se

sačuva estetska vrijednost fasade tj. kako bi se izbjeglo njeno pokrivanje. Potrebno

predvidjeti primjenu inteligentnog sistema unutrašnje termičke izolacije zidova koja

omogućava kapilarnost, toplotnu izolaciju i regulisanje vlaţnosti vazduha u jedan sistem.

Sistem uz apsorpcijski sloj koji odbija vlagu, dodatno reguliše vlaţnost vazduha, što

omogućava ugodnu klimu prostora i sigurnu zaštitu od stvaranja buđi.

Prilikom energetskog saniranja potrebno je izvršiti redukciju sadrţaja vlage u svakom

građevinskom elementu i zaštititi ga od vlage. Djelovanje pljuska kroz kišu povezanu s

vjetrom, najčešći je i očit uzrok prodiranja vlage u građeviske elemente objekta,

modernim sistemima premaza u boji, fasade su dovoljno zaštićena od prodiranja kišne

vode. Dok kod fasada objekata sa vidljivim kamenom ili onih koje se ne bi trebale

premazivati bojama, upotrebljavaju se „nevidljive‟ hidrofobne impregnacije koje smanjuju

kapilarno upijanje vode i tako čuvaju mogućnost paropropusnosti zida od kamena.

Termičkom izolacijom moraju biti sanirani svi eventualni toplotni mostovi prisutni na omotaču

kod postojećih objekata i izbjegnuti kod novogradnje: konvekcijski7, geometrijski8 i

konstrukcijski9.

Najveći toplotni gubici omotača kod neutopljenih objekta su preko prozora i vrata, i

predstavljaju 35-40% ukupnih gubitaka, a samim tim i najosjetljivije tačke na omotaču. Za

kvalitet prozora i vrata bitan je izbor materijala za okvir i kvalitetan izbor ostakljenja, vrlo

vaţan detalj je i kvalitetna ugradnja samog prozora i vrata jer neispravnom ugradnjom

mogu se znatno pokvariti termičke karakteristike. Za efikasnost prozora vrlo je značajan

način ugradnje koji će garantovati njegovu nepropusnost na vazduh i termičku

izolovanost tj. garanciju koju nudi proizvođač. Savremeni prozor obavlja više funkcija koje

su međusobno čvrsto povezane: svjetlosna, toplotna i zvučna udobnost prostora, utiče na

7 nastaje na mjestima pukotina ili otvora, kuda vazduh odlazi nekontrolisano. 8 Na svim spojevima zida pod određenim uglom, tamo gdje je unutrašnja površina kroz koju odlazi toplota, manja od spoljašnje. 9 Na prekidima toplotnog omotača objekta – posledica lošeg projektovanja detalja



kvalitet vazduha, zaštitu od atmosferskih uticaja i psihofizičkim učincima. Prozor korisnicima

prostora nudi i vizuelnu komunikaciju sa spoljnim okruţenjem. Preporučena upotreba

prozora sa dvostrukim ili trostrukim ostakljenjem sa niskoemisijskim slojem i plinskim

punjenjem (npr. inertnim plinom argonom, čime se povećava učinkovitost prozora) sa

toplotnom prolaznošću od 1,1 W/m2K tj. sa zajedničkom toplotnom prolaznošću niţom od

1,6 W/m2K. Prema podacima proizvođača mijenjanje starog jednostrukog prozora novim

dvostrukim (s U=1,3 W/m2K kao i Low-E premazom) isplaćuje se finansijski kroz dvije sezone

grijanja.

Za zaštitu od Sunca u primjeni su slijedeći elementi, prepoznati kao karakteristični, koje bi

trebalo primjeniti: drvene grillje tipa „puna“ ili „finta grilja“, drveni ornamenti na prozoru;

strehe (nekada su imale dvojaku ulogu: zaštita od Sunca i zaštita fasade i konstrukcije od

direktnog upada kiše tj. vlage i propadanja). Ovi elementi mogu naći apsolutnu primjenu i

na savremenim objektima u okviru Stare Varoši. Preporučuje se primjena spoljašnjih

zaštitnih elementa od Sunca koji zimi mogu uštedjeti do 30% energije za grijanje, ljeti do

75% energije za hlađenje. Oni su mnogo efikasniji od unutrašnjih elemenata zaštite od

Sunca, jer ne dozvoljavaju prodor toplote u objekat.

Omogućiti što duţu eksplataciju prirodnog osvjetljenja unutar objekta, i na taj način

obezbijediti svjetlosnu udobnost korisnika. Kako bi se najefektnije iskoristilo prirodno

osvjetljenje, potrebno je voditi računa o orjentaciji, prostornoj organizaciji i geometriji

prostora; rasporedu, obliku i dimenzijama otvora kroz koje prodire dnevno svjetlo, tako da

osiguravaju zdravstveno-bakteriološku funkciju optimalne dnevne osunčanosti stambenog

prostora; Za vještačko osvjetljenje predvidjeti upotrebu energetski efikasnog sistema:

štedne sijalice ili led sijalice - njihovom primjenom moguće je dostići uštedu energije i do

30%.

Potrebno je koristiti materijale i komponente koje nemaju štetan uticaj na zdravlje

korisnika i garantuju nizak štetni uticaj na ambijent. Preferirati prednosti sertifikovanih

proizvoda koji posjeduju ekološke etikete, koje se odnose na zelene karakteristike

proizvoda, kako bi se odabrao materijal koji je kvalitetniji. Teţiti primjeni lokalnih materijala

(tipičnih za prostor Stare Varoši: kamen, drvo, kanalica) i netoksičnih materijala. Potrebno

uzeti u obzir cijeli ţivotni ciklus materijala tj. način pronalaţenja primarne materije,

proizvodnje, način primjene, eventualna mogućnost recikliranja i njegove prerade.

Preporučena kupovina uređaja energetske klase A.

Obnovljivi izvori energije prisutni u naselju

Bioklimatski princip se bazira što više na lokalnim mogućnostima i u tom smislu treba se

orjentisati na lokalne izvore energije (na sunčevu energiju, energiju vjetra i energiju biomase).

Kroz analizu mogućih obnovljivih izvora energije ove lokacije, izdvajaju se slijedeći:

Sunce

Količina sunčeve energije koju primi objekat, zavisi od njegove orijentacije. Korektna

orijentacija (savjetuje se juţna orijentacija pročelja objekta, sa max. otklonom ±20°) je

značajna kako za kontrolu termičkog ponašanja objekta, tako i za kvalitetno prirodno

osunčanje objekta. Shodno orijentaciji, potrebno je izvršiti i adekvatnu funkcionalnu

dispoziciju prostorija, kako bi se maksimalno iskoristili dobici sunčevog zračenja, što ima

pozitivan efekat na ukupni toplotni bilans objekta.

Ugradnja solarnih kolektora na pogodno orijentisane slobodne površine krovne ravni za

potrebe zagrijavanja sanitarne vode i kao eventualna pomoć sistemu grijanja (trenutno

najefikasniji na trţištu su cijevni vakumski solarni kolektori); karakteriše ih relativno niska trţišna

cijena i brz period povratka investicije. Nešto skuplju investiciju bi predstavljala ugradnja

fotovoltaţnih ćelija za proizvodnju električne energije i samim tim duţi period povratka

investicije. Za proizvodnju električne energije pomoću fotonaponskih elemenata potrebno je

uraditi prethodnu sveobuhvatnu analizu tehničkih, ekonomskih i ekoloških parametara.



Zemlja

Geotermalna energija, moţe biti iskorišćena na više načina, a jedan od najekonomičnijih

načina je direktno korišćenje podzemnih voda. Voda se crpi preko selekcionog bunara i biva

vraćena u zemlju ubrizgavanjem preko drugog bunara. Temperatura vode se koristi za

potrebe grijanja/hladjenja obzirom na konstantnu temperaturu vode od +7 do +12 ºC, u

čemu i jeste prednost. Podzemna voda ne postoji svuda i nije uvjek na raspolaganju u

dovoljnoj količini i odgovarajućeg kvaliteta, ali tamo gdje su ispunjeni preduslovi, iskoristivost

je velika. Za korišćenje ove energije potrebno je obraditi fluid komprimiranjem, isparavanjem i

kondenzacijom; cijeli taj proces obavlja kompresor s elektromotorom koji troši struju. Udio

električne energije u ukupnim dobicima ovdje najčešće ne prelazi 25%, pa u kombinaciji s

besplatnim izvorom energije, toplotna pumpa omogućava veliku uštedu tj. stvaranje do75%

energije iz obnovljivog izvora energije. Obzirom da je na području Stare Varoši dubina

podzemnih voda relativno mala, ispod 4m, potrebno je utvrditi kolika je prisutnost tih voda i

njen kapacitet, pa samim tim utvrditi koliki je njen potencijal.

Vjetar

Najveću učestalosti javljanja ima sjeverni vjetar, koji se najčešće javlja ljeti. Analizom

učestalosti i brzine domininatnih vjetrova konstatovano je da u prosjeku tokom 54 dana

duvaju jaki vjetrovi (sa brzinom većom 12,5 - 15m/s) , tokom 226 dana godišnje duva vjetar sa

prosječnom brzinom tokom svih mjeseci koja je veća od 3m/s, a što ukazuje na veliki

energetski potencijal.

Mogući način eksplatacije energije vjetra je pomoću mikroturbina vertikalne ose, sa snagom

od 1kW. Najadekvatnija lokacija za pozicioniranje mikroturbina predstavlja strana okrenuta ka

rijeci Morači, koja je izloţena udarima najučestalijeg sjevernog vjetra. Prosječna brzina vjetra

tokom svih mjeseci je veća od potrebnog minimuma za pokretanje mini-turbina (3,0 m/s);

ovako proizvedena električna energija moţe biti korišćena za potrebe javne ulične rasvjete

naselja ili čak za potrebe domaćinstva.

Ovo je inteligentan način za konvertovanje energije u električnu struju, preko mikroturbina

koje predstavljaju efikasan instrument, sa estetski prihvatljivim karakteritikama (visina 4m i više)

i vrlo je tih. Cijena mikroturbine snage 1kW je pribliţno 3500 eura, proizvođač PARMAC

(http://www.revolutionair-pramac.com/Europe/en/default.asp ).

http://www.revolutionair-pramac.com/Europe/en/default.asp



8. DOKUMENTACIJA PLANA

















Documents

AGGENCCIIJJAA ZZZAA JI IZGGRRAADDNNJUU EI …podgorica.me/db_files/Urbanizam/.../stara_varos_text.pdf · fizičke strukture formirane tokom druge polovine XX vijeka. Imajući u vidu