Afval scheiden in HoutenHoe kan het (nog) beter?

Inhoud presentatie• Houten: (toeristische) informatie• Afval: hoe doet Houten het nu?• Waar valt winst te halen? • Welke manieren zijn er om gedrag te veranderen?• Wat is er uit geprobeerd• Wat is het resultaat? • Hoe verder?

Karakteristieken Houten

• bijna 50.000 inwoners• bijna 20.000 woningen• krap 90% laagbouw

Ontwikkeling afval scheiding

Groene kliko ↑ ↑ PapierklikoMilieustraat alles gratis

↑ Grofvuil nascheidingPlastic heroes

Sorteeranalyse

GFT: 38%

Papier: 6%

PMD: 14%

Glas: 5%

Rest: 34%

Textiel: 3%

185 kilo per inw/jaar

GFT: 11%Papier: 10%

PMD: 43%

Glas: 1%

Textiel: 5%

Rest: 30%

1278 liter per inw/jaar

(19 kg per lediging; 25 keer per jaar) (133 liter per lediging)

Afvalstroom

Ingezameld afval/grondstofin miljoen kg

Percentage grondstoffen in het restafval

kg grondstoffen in restafval (x miljoen)

% gescheiden ingezameld

Restafval in kliko 7,4 7,4

GFT 4,2 31% 2,3 65%

Plastic verpakkingen 0,35 10% 0,74 32%

Drankenkartons 0 4% 0,29 0%

Metalen (Blik) 0 3% 0,22 0%

∑ Plastic, Metaal, Drank 0,35 17% 1,25 22%

Oud papier en karton 3,0 6% 0,4 87%

Glas 1,2 3,8% 0,3 81%

Textiel en schoenen 0,22 3,5% 0,26 46%

Totaal 8,9 61,3% 4,5

Afvalstroom

Stijging afvalscheidingspercentage als de betreffende grondstof niet meer bij het restafval wordt gegooid.

Afvalscheidingspercentage 2014 63%

GFT (etensresten) + 9%

Verpakkingen (Plastic, Metaal en Drankenkartons) + 5%

Oud papier en karton + 2%

Textiel en schoenen + 1%

Glas + 1%

Totaal 81%

Hoe stimuleer je afval scheiden?

1. Financiële prikkel2. Communicatieve / controlerende prikkel3. Service prikkel

1. financiële prikkel (diftar)• Betalen per keer dat je grijze kliko aan straat zet• Gemiddeld huishouden in onze regio duurder uit • Regionaal invoeren• Ontwijkgedrag: afvaltoerisme, allesbranders, vervuiling

gescheiden stromen• Regiogemeenten: pas optie als andere maatregelen

niet werken

2. communicatie en controle

• Alleen voorlichting werkt niet• Handhaving is nodig• Veel maatschappelijke weerstand

3. Service prikkel

• Meer service voor gescheiden stromen• Minder service voor restafval• Resultaat: gedragsverandering• Nadeel: vooral toepasbaar in laagbouw

Wat gebeurt er in het land?

• Vooral aandacht op verpakkingen (PMD)• Stimulans voor GFT (etensresten) is nog onderbelicht. • GFT (etensresten): + 9% • PMD (verpakkingen): + 5%

Waarom veel etensresten bij restafval?

• Onwetendheid (pasta, aardappelen, jus, rijst ≠ groente of fruit?)• Stank en viezigheid in de keuken. • Lastig om met een pannetje of etensresten op borden naar

groene kliko te lopen. • Bananenschil? Naar buiten lopen? Gedoe! • Eventuele eigen verzamelbakjes worden ook vies.

Oplossing?!Aanrechtbakje Met composteerbare zakjes!

Voordeel:• Geen stank• Geen viezigheid• Je hoeft maar 1 of 2 x per week naar je

kliko te lopen• Makkelijk

Proef 1: 4e kliko• Invoering grondstoffenbak: PMD-kliko• Handig bakje met zakjes voor etensresten• Restafval 1 x per 4 weken opgehaald• Dus: om de week GFT en PMD; op andere dag: grijs (1 x 4 wk)

Voordeel: • Meer gemak scheiden van grondstoffen• Geen dure zakken meer voor PMD-inzameling

Nadeel: Ruimtebeslag door 4e kliko

Proef 2: omgekeerd inzamelen• Invoering grondstoffenbak: PMD-kliko i.p.v. restafvalkliko • Restafval zelf naar ondergrondse containers brengen• Handig bakje met zakje voor etensresten• Om de week: GFT- en PMD- bak geleegd.• Max. loopafstand 400 meter

Voordeel: • Zelfde aantal kliko’s• Geen dure zakken meer voor PMD-inzameling

Nadeel: mensen moeten lopen met hun vuilniszak

Gevolgen voor heffing• Invoering PMD-kliko: - €2,10 tot - € 3,60

• Verlagen inzamelfrequentie: - € 5,20 tot - € 13,-

• Ondergrondse containers: + € 3,40 tot - € 5,50

• Aanrechtbakje composteerbare zakken: € 0,- tot - € 3,-

• Proef 1 (4e kliko): - € 7,30 tot - € 19,60

• Proef 2: (omgekeerd inzamelen) + € 1,30 tot - € 12,10

Huizen/Bussum4e kliko• Van 61% naar 74%• 77% goed bevallen; 6% slecht• 70% jammer dat proef voorbij is

Ondergrondse container• Van 47% naar 69%• 45% goed bevallen; 21% slecht• 30% jammer dat proef voorbij is

Wageningen4e kliko• Van 68% naar 79%• 77% meegevallen; 4% tegen• Cijfer voor afval: 7,8 -> 7,5• Kosten: - € 21,-• PMD maar 1 x per maand

Ondergrondse container• Van 66% naar 75%• 34% meegevallen; 48% tegen• Cijfer voor afval: 7,6 -> 6,6• Kosten: + € 3,40• PMD maar 1 x per maand

Conclusie beide gemeenten• 4e kliko wordt makkelijker geaccepteerd dan afval wegbrengen

• Hoe verder lopen, hoe meer weerstand

• Hogere inzamelfrequentie wordt gewaardeerd en levert betere scheiding

• PMD (verpakkingen) is onduidelijk voor bewoners: communicatie!

• Vervolg waarschijnlijk: 4e kliko behalve bij kleine percelen (< 150 m2 )

• Advies1 : doe ook zelf proef voor draagvlak! Uw mening telt!

• Advies 2: luister en lever maatwerk bij problemen; flexibel zijn!

Voorstel• Neem landelijke ambitie over• Zelfde proeven als Wageningen Huizen/Bussum:

� Proef 1: 4e kliko� Proef 2: omgekeerd inzamelen

• Extra service: keukenbakje voor etensresten• Proef = leuk en belangrijk; geen dwang! • Uw mening telt!

Wat levert proef op?

• Inzicht in verandering scheidingsgedrag• Inzicht in draagvlak• Inzicht in kosten en baten• Basis voor besluitvorming voor maatregelen in heel

Houten

proef sep. ‘15 – maart ‘16• Proefwijk 500 woningen (laagbouw)• PMD-kliko van 180 liter• Groen aanrechtbakje 7 liter met

composteerbare zakjes

Aardigheidje halverwege

• Brief met:� Eerste resultaten� Aankondiging enquête� Bedankje voor moeite

(cursus gedragsbeïnvloeding: onverwachte beloning werkt)

En dan nu…..

De resultaten!

Voor de proef Tijdens de proef Toe/afname

Restafval 185 75 - 60%

GFT 71 102 + 43%

Verpakkingen 12 34 + 187%

Totaal 267 210 -21%

Hoeveelheid afval per persoon in proefwijk (kg/jaar )

GFT: 38%

Papier: 6%

PMD: 14%

Glas: 5%

Rest: 34%

Textiel: 3%

185 kg per inw/jaar

GFT: 11%Papier: 10%

PMD: 43%

Glas: 1%

Textiel: 5%

Rest: 30%

75 kg per inw/jaar

(19 kg per lediging; 26 keer per jaar) (15 kg per lediging; 13 keer per jaar)

GFT: 15%

leeg: 60%

Papier: 2%PMD: 4%

Textiel: 3%Rest: 14%

Glas: 2%

GFT: 38%

Papier: 6%

PMD: 14%

Glas: 5%

Rest: 34%

Textiel: 3%

1278 liter per inw/jaar

Papier: 6%PMD: 11%

Glas: 1%Textiel: 3%

Rest: 13%

480 liter per inw/jaar

(128 liter per lediging; 26 keer per jaar) (96 liter per lediging; 13 keer per jaar)

GFT: 11%Papier: 10%

PMD: 43%

Glas: 1%Textiel: 5%

Rest: 30%

GFT: 5%

Lege ruimte: 62%

Als alle laagbouw het zo zou doen…

.Scheidingspercentage: 63% 80%

Restafval per inw. 190 102 kg/jr

Maar de bewoners?• 17 bewoners hebben kliko geweigerd (3%)• Digitale enquête (inlogcode voor website)• Respons 66%

48% 34% 8% 5% 4%

Hoe heeft u de proef met de afvalinzameling ervaren ?Basis: iedereen (n=323)

Zeer positief Positief Neutraal Negatief Zeer negatief Weet niet/ geen Mening

34% 40% 27%

Bent u door de proef bewuster om gegaan met uw afva l?Basis: iedereen (n=323)

Ja, veel bewuster Ja enigszins bewuster Nee Weet niet/ geen mening

15%

3%

33%

8%

42%

Anders, namelijk:

Weet niet/ geen mening

Ik vind de kleur niet belangrijk

Niet goed

Goed

Wat vindt u er van dat de PMD-kliko grijs met een oranje deksel is?

Basis: iedereen (n=323)

• “Iets meer camouflage kleur ipv de oranje deksel zou prettig zijn.”

• “Oranje deksel enorm lelijk, staat niet in straatbeeld.”

• “Graag minder opvallende kleur kliko (deksel) i.v.m. het straatbeeld.”

2%

8%

80%

10%

3%

33%

62%

3%

2%

21%

70%

6%

Weet niet/ geen mening

Te groot

Goed

Te klein

Wat vindt u van het formaat van de PMD-kliko die bi j de proef gebruikt wordt?

Basis: iedereen (n=323)

Totaal 1-2 personen 3 en meer personen

3%

24%

9%

65%

Nee, ik heb het bakjegeweigerd

Nee, helemaal niet gebruikt

Nee, niet meer

Ja

Gebruikt u het aanrechtbakje met composteerbare zakjes?

Basis: iedereen (n=323)

42% 27% 6% 4% 2% 19%

Wat vindt u van de composteerbare zakjes?Basis: iedereen (n=323)

Zeer handig Handig Neutraal Onhandig Zeer onhandig Ik heb de zakjes niet gebruikt

4%

21%

5%

16%

65%

Weet niet

Anders, namelijk:

Ik wist voorheen niet dat etensrestenook bij het GFT afval hoorde

Omdat het restafval minder vaakwordt opgehaald

Dankzij het aanrechtbakje met decomposteerbare zakjes

Waarom bent u GFT beter gaan scheiden?Basis: beter gaan scheiden (n=190)

Meerdere antwoorden mogelijk

39%

20%

41%

Bent u door de proef GFT (inclusief etensresten) beter gaan scheiden?

Basis: iedereen (n=323)

Ja, veel beter

Ja, enigszins beter

Nee

Aanbevelingen bewonersonderzoek

• Laat bewoners zelf formaat PMD-kliko kiezen• Kijk of het mogelijk is om te laten kiezen tussen grijze kliko en

verzamelcontainer, m.n. bij kleine tuinen• Geef waardebon voor aanrechtbakje• Composteerbare zakjes ook bij supermarkt• Aandacht voor luierinzameling

Besparing verwerking• Restafval: - € 13,94 per huishouden• GFT: + € 4,76 per huishouden• PMD: - € 4,47per huishouden

• Totaal: - € 13,65 per huishouden(inclusief afschrijving extra kliko, plus extra kosten aan zakken)

Inzamelkosten• Restafval 13 keer minder rijden• PMD: kliko’s ipv zakken: (veel) meer werk• GFT: meer GFT dus waarschijnlijk meer kliko’s

• Schatting: gelijke kosten

Conclusie proef:

• afvalscheiding van 63% 80%• restafval per inw. 190 102 kg/jr• 82% van bewoners positief • afvalstoffenheffing € 13,65 lager

Vervolg:• voorstel: alle laagbouw op deze manier• optie: grijze kliko ruilen voor sleutel OGR (min. 300 meter!)• formaat kliko: na half jaar mogelijkheid om te ruilen• PMD-kliko en aanrechtbakje: bewoners mogen weigeren• extra aandacht voor luierinzameling• volgend jaar kijken naar hoogbouw

Tips:1: doe ook zelf proef voor draagvlak! Uw mening telt!

2: luister en lever maatwerk bij problemen; flexibel zijn!

3. ga bij mensen langs (afvalcoach en dergelijke).

Vragen? Opmerkingen?