afşin elbistan1

8/6/2019 afin elbistan1

1/33


2/33

GRlkemizdeki linyit yataklar iinde en byk potansiyele sahip olan AfinElbistanLinyitleri, Kahramanmara iline bal Afin ve Elbistan ileleri arasnda 120km 2lik bir alan

kapsamakta olup, deniz seviyesinden yaklak 1150 m yksekliktedir. Dk kalitesineramen (ortalama olarak kalori deeri 1070 kcal/kg, kl miktar % 17, su miktar % 55,kkrt miktar % 1,46) Trkiye ekonomisinin en nemli hammadde kaynaklarndan biridir.


3/33

Ak ocak olarak faaliyet gsteren llolar Ak Ocak iletmesinde 6 ubat 2011 tarihinde bat evinde; 10 ubat2011 tarihinde ise dou evinde heyelanlar meydana gelmitir. 10 ubat 2011 tarihinde oluan kayma 140 myksekliindeki dou evinde tahminen 1150m.uzunluunda 550 m geniliinde bir alanda gelimitir. 50

milyon metrekpten fazla miktardaki heyelan malzemesi ok geni bir alana yaylmtr. lk heyelanda 1 iihayatn kaybederken, ikinci heyelanda 10 maden emekisi kayan malzeme altnda kalmtr.

01.03.2009 tarihine kadarki veriler;

Toplam kaz miktar :979,2 milyon m3

Toplam dekapaj miktar :768,5 milyon m3

Toplam kmr retimi : 294,7 milyon ton


4/33

2. NCEK ALIMALAR

Afin-Elbistan kmr havzasnda yaplan ilk almalar kmr etd ve rezervi zerine olmutur. Sonraki

yllarda kmr sahasnn fizibilitesi ile jeolojik-jeoteknik ve jeofizik almalar yaplmtr.


5/33

zbek ve Gler (1977); MaraElbistan llolar linyit sektrnde yaptklar hidrojeolojik almalarsonucunda, temel formasyonlardan kiretalarnn akifer zellik tadn saptam ve faylanmalar ile buseviyelerden kmr iletme sahasna etkili miktarda su gelii olacan belirtmilerdir.


6/33

Grsoy ve di. (1981); llolar, Hurman ve Sinekli kyleri arasnda kalan sahann kmr rezervineynelik yapm olduu almada, 466 milyon ton linyit rezervi tespit etmilerdir

Klaky Ak letmesi dou nihai evlerinde bu yredeki faylarn dorultu ve eimlerinin tespitine

ynelik almalar yapmlar, mevcut faylarn ocak iletme ynnde devam ettiini saptamlardr.(Ergder ve di 2000)


7/33

Ural ve Yksel (2004); Klaky Ak letmesinde durayllk konusunda yaptklar aratrmalarda,stabiliteyi etkileyen faktrlerin; yeralt suyu seviyesinin yksek olmas, Gidya biriminin zayf zon olmas,linyit altndaki kilin potansiyel kaymaya neden olabileceini ve alma alannda yer alan birimlerinmakaslama dayanm deerlerinin, artk makaslama dayanm deerleri ile temsil edildiini

belirtmilerdir.


8/33

Akbulut vd. 2007-2009, Klaky ak ocak iletmesinde yaptklar ev stabilitesialmalar sonrasnda, ilk altklar blge iin, mevcut yeralt suyu koullarnagre F=1.3 gvenlik katsays iin, bat evlerinde 8lik, dou evlerinde iseblgelere gre 9-12 arasnda deien genel ev alar nermilerdi


9/33

RE GmbH (alman firmas); iletmedeki genel ev alarnn nce 21 alnmasnn nerildii, sonrasndaise genel ev alarnn 16 ye drld EA Genel Mdr tarafndan basna aklanmtr. Ayrca,basamak ev yksekliklerinin 35 m. ve basamak ev alarnn da 55 olarak belirlendii bilgileri de ifadeedilmektedir.


10/33

Yaplan almalarda ise llolar sahasnda, basamak ev yksekliklerinin baz blmlerde 35 m. den fazlaolduu, basamak alarnn 55 veya daha fazla olduu, basamak geniliklerin dar brakld ve genel evasnn yksek olduu gzlemlenmitir.


11/33

AFN-ELBSTAN KMR SAHASININ JEOLOJS

Afin Elbistan havzas Alp orojenezi sonundaToroslarn epirojenik ykselii srasnda olumutektonik bir knt havzasdr. Bu sahada bulunanformasyonlar sralarsak;1-) Turkuvaz Renkli Kil (Taban Kili)2-) Linyit Horizonu3-) Gidya4-) Mavi Renkli Kil5-) Kireta6-) Lehim7-) SiltliKumluakll Birimler


12/33


13/33

Kaymaya neden olan parametreler

* Yamacn olutuu zeminin zellikleri ya da zemin tr

* Yamacn dey kesitinin geometrisi

* Arlklar ve Ykler ( Gravite bunlardan biridir)

* Zeminin nem ieriindeki artma (en agresif faktrdr)

* Suyun dndaki nedenlerden dolay zeminin kayma

mukavemetinin azalmas

* Tansiyon atlaklar

* Sznt akm ve sznt kuvvetleri

* Titreim ve Depremler


14/33

Yer alt su durumu

Heyelanlarn mhim sebeplerinden biri su olduu bilindiinegre, arazi almalar srasnda su durumunun tespitigerekecektir.

Kmrn stnde bulunan grsel organik amur katmandaki

gidyan formasyonu ile sahann dousunda bulunan ve iletmeile hemen kontakt tekil eden tamamen karstlam kiretalar ihtiva ettii suyun drenaj asndan nem tamaktadr.%5070 su ieren ve suyun geirgenlii dk gidya

formasyonunun bu gne kadar drenaj iin evre kuyulardahil yaklak 788 adet geni apl ve sk aralkl kuyularalm alan kuyulardan bu gne kadar 718 adet kuyudapompa altrlmtr ve toplam 790 milyon m3 su dreneedilmitir.


15/33

LLOLAR SAHASI HEYELANLARI

llolar Ak Ocak iletmesinde; ilk olarak 6 ubat 2011 tarihinde bat evinde bir heyelan meydana gelmi, 1 iihayatn kaybetmitir. 10 ubat 2011 tarihinde ise dou evinde heyelan gelimitir. Kayma 140 myksekliindeki dou evinde tahminen 1150 m. uzunluunda 550 m geniliinde bir alanda gelimitir. 50

milyon metrekpten fazla miktardaki heyelan malzemesi ok geni bir alana yaylmtr. Heyelanda 10 kiikayan malzeme altnda kalm, bir ii heyelandan l olarak karlrken; biri jeoloji mhendisi, biri madenmhendisi olmak zere 9 maden emekisi ise halen heyelan malzemesi altnda bulunmaktadr.


16/33

llolar Sahasndaki Gzlemler

-llolar sahasnda, basamak ev yksekliklerinin bat evinin baz blmlerinde 35m den fazlaolduu, basamak alarnn 55 veya daha fazla basamak geniliklerinin dar brakld grlmtr.-letme sahasnn hemen yannda Hurman ay akmaktadr. ay srekli olarak yeraltsuyunu

beslemekte ve iletme evlerinde su miktar artmaktadr.

-Heyelana neden olan unsurlardan biri olan yeraltsuyunun drenajna ynelik kuyular bulunmaktadr. Ancak, iletmede alan iiler, drenaj salayan kuyularn yeterli sayda olmad ve sreklialtrlmadn iddia etmilerdir.- Ayrca, gelien heyelann ok ncesinden ev tepesinde ve basamaklar zerinde gerilim atlaklar

olutuu ve bu gerilim atlaklarnn srekli olarak kl ile doldurulduu da ifade edilmektedir.


17/33

-6 ubatta meydana gelen heyelandan bir gn nce de bat evinde oluan gerilim atlann kl doldurularakkapatld, ancak bir gn iinde dolguda 20 cmyi aan oturma (kme) olutuu iddia edilmektedir. Bukadar ksa bir sre ierisinde 20 cmlik kme olumasnn hareketin ne kadar hzlandnn ve kaymann heran gerekleebileceinin bir gstergesi olarak gzlemlenmitir. Yine iiler tarafndan, baz atlaklar zerindedemir ubuklardan oluturulan basit hareket izleme istasyonlar kurulduu ve hareket miktarlarnn

lld belirtilmitir.

-Heyelanlarn meydana gelmemesi ve yeni facialarn yaanmamas iin sahann jeolojik zelliklerininirdelenerek tespitlerin yaplmas nem tamaktadr.


18/33

-Afin Elbistan havzasndaki kmr horizonlar ierisinde kmr tabakalarna paralel, ok zayf dayanml kilbantlar yer almaktadr. Bu kil bantlarnn eimleri, havza ortasnda 0-2 arasnda deiirken, havzakenarlarnda ve havza ierisinde yeralan faylarn yaknlarnda, senklinal ve antiklinallerin olduu kesimlerde10ye kadar ulaabilmektedir. Bu kil bantlar zayf yzeyler yaratmakta ve eim ynleri ocak iersine doru

olmas durumunda ok byk kayma riski yaratmaktadr. Ayrca kmr horizonu ierisinde dike yaknsreksizliklerin varl da bilinmektedir.


19/33

-Bu saylan tm koullar olumsuz anlamda llolar Ak Ocak iletmesinde bir araya gelmi ve 6 ubat 2011tarihinde bat evinde, 10 ubat 2011 tarihinde ise dou evinde heyelanlar gelimitir. 6 ubat 2011 tarihindemeydana gelen heyelann aktifpasif kama tr kayma olduu gzlemlenmitir. Aktifpasif kama trkaymann birinci yzeyini kmr horizonu ierisindeki zayf dayanml siyah killer, ikinci yzeyini ise (arkayzeyini) sreksizlik oluturmutur. Bu tip kayma modellerinde hareket ilk nce makaslama dayanmdk alttaki birinci yzeyde balayp, daha sonra linyit ierisindeki zayf zondan (sreksizlik veya fay)kopup, ne doru ilerleyerek hareketini tamamlamaktadr


20/33

-10 ubat 2011de dou evlerinde medyana gelen heyelann modeli, yakndan incelenemedii iin tam olarakbelirlenememitir. Ancak, grg tan iiler tarafndan; nce ocan en alt kotunda kmrl seviyedebyk bir grltyle bir toz bulutunun kalkt, hemen arkasndan st kesimin kayd ifade edilmitir.


21/33

Kayma 140 m yksekliindeki dou evinde tahminen 1100 m uzunluunda 550 m. geniliindebir alanda gelimitir. 50 milyon metrekpten fazla miktardaki heyelan malzemesi ok geni biralana yaylmtr. ev tepesindeki kopma aynas hilal eklindedir .Bu durumda aynanntamamen paralanmas ve kopma aynasnn hilal eklinde olmas heyelann dairesel kayma

modelinde gelitiini dndrse de, ifadelerde belirtildii gibi ilk hareketin kmr tabanndaolmas bu olasln daha dk olduunun bir gstergesi olarak yorumlanmtr.


22/33

Byk bir olaslkla kmr horizonu ierisinde aktif-pasif kama tr kayma gelimi, hemenarkasndan n tarafnn boalmas nedeniyle stte yer alan, zemin zellii tayan gidya ve lehimbiriminde dairesel kayma modelinde heyelan gelimitir. Heyelan malzemesinin ok geni biralana yaylmas, kayan malzemenin grnm bnyesinde ok fazla miktarda su barndrd ve

bu suyla birlikte hareket ettiini gstermektedir. Sonu olarak kmr horizonunda aktif-pasifkama modelinde balayan kaymann, zemin zellii gsteren birimlerde dairesel kaymamodelinde devam ettii dnlmektedir.


23/33

KAYMADAN SONRAOBJEKTFLERE TAKILAN

FOTORAFLAR OLAYINVEHAMETN GZLER

NNE SERMEKTEDR


24/33


25/33


26/33


27/33


28/33


29/33


30/33


31/33


32/33

SONU OLARAK

1-)Afin-Elbistan sahasndaki Kmr iletmelerinde jeolojik istif, en stte Pliyosen-Pliyostesenyal glsel kellerle Kuvaterner yal akarsu ve yama molozu rn olan litolojik birimler,Neojen yal birimler ise alttan ste doru; turkuvaz renkli taban kili, linyit horizonu, gidya vekiretalardr.

2-) llolar sahasnda, basamak ev yksekliklerinin baz blmlerde 35 m. den fazla olduu,basamak alarnn 55 veya daha fazla olduu, basamak geniliklerin dar brakld ve genel

ev asnnyksek olduu gzlemlenmitir.3-) Afin-Elbistan havzasndaki kmr horizonlar ierisinde kmr tabakalarna paralel,yksek plastisiteli ok zayf dayanml kil bantlar yer almaktadr Bu kil bantlar zayf yzeyleryaratmakta ve eim ynleri ocak iersine doru olmas durumunda ok byk kayma riskioluturmaktadr. Ayrca kmr horizonu ierisinde dike yakn sreksizliklerin varl dabilinmektedir.

4-) Blgedeve iletme yaplan sahada yeraltsu seviyesi ok yksektir.

5-) ev tepesinde ve basamaklar zerinde heyelan ncesinde gerilim atlaklar olutuu ve bugerilimatlaklarnn srekli olarak kl ile doldurulduu, nemsenmedii iddia edilmektedir


33/33

5-)Park Holdinge iletme ncesinde danmanlk hizmeti veren Alman firmasnn (REGmbH) yapt almalar sonucunda iletmedeki genel ev alarnn nce 21 alnmasnnuygun olacann nerildii, danmanlk hizmetinin devamnda ise genel ev alarn 16 yedrld basna aklanmtr.

6-) letme sahasnn hemen yannda Hurman ay akmakta ve. ay srekli olarakyeraltsuyunu besleyerek iletme basamaklarnda su miktarnn artmasna neden olmaktadr.Dier taraftan, yer alt suyunun drenajn salayan kuyularn yetersiz olduu ve sreklialtrlmad iddialar da sz konusudur.

7-) 6 ubat 2011 tarihinde meydana gelen heyelann aktifpasif kama tr kayma

olduu gzlemlenmitir. 10 ubat 2011 tarihinde oluan kayma 140 m yksekliindeki douevinde tahminen 1150 m. uzunluunda 550 m geniliinde bir alanda gelimitir. 50 milyonmetrekpten fazla miktardaki heyelan malzemesi ok geni bir alana yaylmtr. evtepesindeki kopma aynas hilal eklindedir.

Documents

afşin elbistan1