Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
AEGON N.V. IS EEN VAN ’S WERELD GROOTSTE BEURSGENOTEERDE VERZEKERINGS-
GROEPEN, GEMETEN NAAR BEURSWAARDE EN BALANSTOTAAL.
DE AEGON GROEP HEEFT HET HOOFDKANTOOR IN NEDERLAND EN HEEFT WERELDWIJD
ONGEVEER 28.000 MEDEWERKERS IN DIENST.
DE KERNACTIVITEITEN VAN AEGON BESTAAN UIT LEVENSVERZEKERINGEN, PENSIOENEN EN
SPAAR- EN BELEGGINGSPRODUCTEN. DE GROEP IS VERDER ACTIEF OP HET GEBIED VAN
ZIEKTEKOSTEN- EN ONGEVALLENVERZEKERING, OVERIGE SCHADEVERZEKERINGEN EN IN
BEPERKTE MATE IN DE BANKSECTOR.
DE DRIE GROOTSTE MARKTEN VAN AEGON ZIJN: DE VERENIGDE STATEN, NEDERLAND EN
HET VERENIGD KONINKRIJK. DE GROEP IS TEVENS ACTIEF IN EEN AANTAL ANDERE LANDEN
WAARONDER CANADA, CHINA, HONGARIJE, SPANJE EN TAIWAN.
BINNEN AEGON’S GEDECENTRALISEERDE ORGANISATIE WORDT PRODUCTVERNIEUWING
GESTIMULEERD EN WAARDECREATIE BELOOND. DE LOKALE UNITS ONTWIKKELEN NIEUWE
PRODUCTEN EN DIENSTEN, WAARBIJ ZIJ ZICH VOORTDUREND OP KOSTENBEHEERSING
RICHTEN EN GEBRUIK MAKEN VAN EEN BREED SCALA AAN DISTRIBUTIEKANALEN OM IN DE
BEHOEFTEN VAN DE KLANT TE VOORZIEN.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 1
STRATEGIE
GERICHT OP KERNACTIVITEITEN
Verzekeringen, met een sterke nadruk op levens-verzekeringen, pensioenen en spaar- en beleggings-producten. AEGON richt zich op de behoefte van klantenaan financiële zekerheid en vermogensopbouw.
DECENTRALE ORGANISATIE
Een decentrale landenorganisatie met een eigen merken-beleid leidt tot een grote mate van autonomie voor hetmanagement van individuele landen- en business units,hetgeen ondernemingszin en daadkracht bevordert. AEGONvindt het belangrijk dat lokale bedrijfsonderdelen doorlokaal management worden geleid.
NADRUK OP WINSTGEVENDHEID
Over de langere termijn een gemiddelde groei van denettowinst van 10% per jaar. De minimumrendementseisvoor de prijsstelling van nieuwe producten en overnames
ligt daarbij op een zodanig niveau dat rendementen wordengerealiseerd die ruim boven de vermogenskosten liggen.Essentieel voor het behalen van deze doelstelling zijn eenstrakke kostenbeheersing en het afstoten van niet-kernactiviteiten en van bedrijfsonderdelen die onvoldoendepresteren.
MARKTPOSITIE
De doelstelling van AEGON is een leidende positie teverkrijgen in elke gekozen markt teneinde van schaal-grootte te kunnen profiteren.
INTERNATIONALE EXPANSIE
Naast autonome groei streeft AEGON naar selectieveacquisities en samenwerkingsverbanden, bij voorkeur inlanden waar AEGON al actief is, waardoor schaalvoordelenkunnen worden behaald en bestaande distributiekanalenkunnen worden versterkt.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 2
IN EEN OOGOPSLAG
FINANCIËLE RELATIES
AEGON hecht grote waarde aan de relatie met beleggers overal
ter wereld en hanteert de hoogste maatstaven ten aanzien van
integriteit en transparante informatieverstrekking.
De internationale activiteiten van AEGON worden
weerspiegeld in de geografische diversiteit van de beleggers.
De gewone aandelen AEGON zijn genoteerd aan de beurzen van
Amsterdam, Frankfurt, Londen, New York, Tokio en Zürich om
een effectieve en doelmatige toegang tot de kapitaalmarkten te
verzekeren. Het aandeel AEGON is ook opgenomen in belangrijke
aandelenindices.
AEGON streeft er naar zich voortdurend te verbeteren als
een onderneming met oog voor de belangen van de belegger. In
2003 heeft AEGON voor het eerst de embedded value
gepubliceerd en verstrekte daarbij gedetailleerder informatie dan
op dat moment gebruikelijk in de markt. De door AEGON
gepubliceerde embedded value wordt door de financiële wereld
gebruikt om meer inzicht te verwerven in de activiteiten van
AEGON en de door het bedrijf gecreëerde waarde. Daarnaast
werd de communicatie op het gebied van financiële informatie
verbeterd door de afdeling Investor Relations samen te voegen
met de afdeling Group Communications. AEGON acht het van
belang dat zowel financiële als niet-financiële informatie op een
gestructureerde manier nauwkeurig, volledig en tijdig wordt
verstrekt.
AEGON hecht eraan dat beleggers een nauwkeurig beeld
krijgen van de prestaties en zakelijke vooruitzichten van de
onderneming. Daarom heeft AEGON een actief investor relations
programma ontwikkeld, dat erop is gericht beleggers wereldwijd
te voorzien van informatie die nodig is om een verantwoorde
beleggingsbeslissing te kunnen nemen. Deze informatie heeft
onder meer betrekking op de factoren die bepalend zijn voor de
ontwikkeling van AEGON en die van invloed zijn op de resultaten,
de vermogenspositie en de waarde van de onderneming. AEGON
onderhoudt op verschillende manieren actief contact met de
financiële wereld onder andere door middel van road shows,
webcasts, persberichten en beleggersdagen en ziet daarbij toe
op een gelijktijdige informatievoorziening aan alle stakeholders.
AEGON nodigt de huidige aandeelhouders, de financiële
wereld alsmede potentiële beleggers uit zich nader te informeren
over beleggen in AEGON. Medewerkers van AEGON Group
Corporate Affairs en Investor Relations onderhouden een open
dialoog met de financiële wereld en staan klaar voor het
beantwoorden van vragen.
VERDELING GEWONE AANDELEN AEGON N.V.in procenten (geschat)
Verenigde Staten 40
Nederland 33
Verenigd Koninkrijk en Ierland 9
Duitsland 8
Frankrijk 4
Zwitserland 2
België en Luxemburg 2
Overige landen 2
CIJFERS PER AANDEEL (IN EUR)
2003 2002 2001 2000 1999
Hoogste koers 13,47 29,23 42,37 46,44 53,34Laagste koers 5,87 9,04 22,15 32,28 33,41Ultimo koers 11,73 11,79 29,23 42,37 46,11K/W verhouding 11,30 11,35 17,27 28,06 37,46
Bron: Bloomberg, Datastream
BEURSNOTERING
Amsterdam Euronext Amsterdam
Frankfurt Deutsche Börse
Londen London Stock Exchange
New York New York Stock Exchange
Tokio Tokyo Stock Exchange
Zürich Swiss Exchange
Aantal gewone aandelen (miljoenen) 31/12/2003 1.514,4
Vrij verhandelbare gewone aandelen* 31/12/2003 89%
Gemiddeld aantal verhandelde aandelen per dag in 2003
in Amsterdam en New York (miljoenen gewone aandelen) 10,7
* Percentage van uitstaande gewone aandelen niet in bezit van Vereniging AEGON
Bron: Bloomberg
CIJFERS PER AANDEEL (IN USD)
2003 2002 2001 2000 1999
Hoogste koers 14,80 26,03 39,96 47,23 62,50Laagste koers 6,46 8,87 20,96 30,88 34,68Ultimo koers 14,80 12,37 25,74 39,85 45,91
Bron: Bloomberg
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 3
MAIN HEADING
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 3
NETTOWINST in EUR miljoen
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
TOTAAL ACTIVA in EUR miljard
0
50
100
150
200
250
300
93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
WINST PER AANDEEL in EUR
0
0,40
0,80
1,20
1,60
2,00
93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
DIVIDEND PER AANDEEL in EUR
0
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
WINST VOOR BELASTINGEN PER PRODUCTGROEP in EUR miljoen
-500
0
500
1.500
1.000
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
LevensverzekeringZiektekosten- enongevallenverzekeringSchadeverzekeringen
BankactiviteitenOverige activiteitenFinancieringslasten en overige
93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
WINST VOOR BELASTINGEN GEOGRAFISCHin EUR miljoen
-500
0
500
1.500
1.000
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
AmerikaNederlandVerenigd Koninkrijk
Overige landenFinancieringslasten en overige
IN EEN OOGOPSLAG
ONTWIKKELING AANDEEL AEGON VERSUS INDICES (herwogen naar 100 op ultimo 93)
1200
1000
800
600
400
200
0
93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
AEGON
AEX Index
S&P 500 Index
DJ Stoxx 600Insurance Index
S&P 500Insurance Index
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 4
AMERIKAVERENIGDE STATEN
AANTAL MEDEWERKERS 13.630 (WAARVAN 2.928 AGENTEN)
BELANGRIJKSTE VESTIGINGEN BALTIMORE, CEDAR RAPIDS
BELANGRIJKSTE PRODUCTGROEPEN
Traditionele levensverzekeringen, universal life en variabele universal life
verzekeringen, bank- en corporate-owned life insurance (BOLI/COLI), vaste
en variabele annuities, levensherverzekering, aanvullende ziektekosten-
verzekeringen, traditionele en synthetische GICs, financierings-
overeenkomsten, pensioenen en 401(k) producten, beleggingsfondsen
BELANGRIJKSTE KLANTENSEGMENTEN
Particulieren, bedrijven, instellingen
DISTRIBUTIEKANALEN
Onafhankelijke tussenpersonen, eigen verkooporganisaties,
marketingorganisaties, financiële instellingen, broker-dealers, wirehouses,
belangenorganisaties, directe verkoop, worksite marketing, institutionele
tussenpersonen
www.aegonins.comwww.transamerica.com
CANADA
AANTAL MEDEWERKERS 678
BELANGRIJKSTE VESTIGING TORONTO
BELANGRIJKSTE PRODUCTGROEPEN
Traditionele levensverzekeringen, universal life verzekeringen, gesepareerde
beleggingsfondsen, beleggingsfondsen, annuities, diensten op het gebied
van financiële planning, professioneel portfoliobeheer
BELANGRIJKSTE KLANTENSEGMENTEN
Particulieren in het midden en hogere inkomenssegment
DISTRIBUTIEKANALEN
Onafhankelijke tussenpersonen, financiële planningsadviseurs, financiële
instellingen, brokers
www.transamerica.ca
AZIËTAIWAN
AANTAL MEDEWERKERS 825 (WAARVAN 548 AGENTEN)
BELANGRIJKSTE VESTIGING TAIPEI
BELANGRIJKSTE PRODUCTGROEPEN
Traditionele levensverzekeringen, variabele universal life verzekeringen,
collectieve levensverzekeringen, ziektekosten- en ongevallenverzekeringen
BELANGRIJKSTE KLANTENSEGMENTEN
Particulieren in het midden en hogere inkomenssegment, bedrijven
DISTRIBUTIEKANALEN
Eigen verkooporganisatie, brokers, banken, directe verkoop
www.aegon.com.tw
IN EEN OOGOPSLAG
EUROPANEDERLAND
AANTAL MEDEWERKERS 5.908 (WAARVAN 1.269 AGENTEN) IN HET AANTAL MEDEWERKERS ZIJN 2.935 MEDEWERKERS VAN MEEÙS BEGREPEN
BELANGRIJKSTE VESTIGINGEN DEN HAAG, LEEUWARDEN,NIEUWEGEIN
BELANGRIJKSTE PRODUCTGROEPEN
Individuele en collectieve levensverzekeringen, pensioenen, spaar- en
beleggingsproducten, vermogensbeheer, ziektekosten- en
ongevallenverzekeringen, overige schadeverzekeringen
BELANGRIJKSTE KLANTENSEGMENTEN
Particulieren in het midden en hogere inkomenssegment, bedrijven,
pensioenfondsen
DISTRIBUTIEKANALEN
Onafhankelijke tussenpersonen, eigen verkooporganisaties, directe verkoop,
franchisenemers, worksite marketing, internet
www.aegon.nl
VERENIGD KONINKRIJK
AANTAL MEDEWERKERS 4.864 (WAARVAN 137 AGENTEN)
BELANGRIJKSTE VESTIGING EDINBURGH
BELANGRIJKSTE PRODUCTGROEPEN
Individuele en collectieve levensverzekeringen, pensioenen, vermogensbeheer,
beleggingsfondsen, pensioenadministratie voor derden, financieel advies
BELANGRIJKSTE KLANTENSEGMENTEN
Particulieren in het midden en hogere inkomenssegment, bedrijven, instellingen
DISTRIBUTIEKANALEN
Onafhankelijke tussenpersonen
www.aegon.co.uk
HONGARIJE
AANTAL MEDEWERKERS 707
BELANGRIJKSTE VESTIGING BOEDAPEST
BELANGRIJKSTE PRODUCTGROEPEN
Levensverzekeringen, pensioenen, gezinsverzekeringen, vermogensbeheer
BELANGRIJKSTE KLANTENSEGMENTEN
Particulieren in het midden en hogere inkomenssegment
DISTRIBUTIEKANALEN
Onafhankelijke tussenpersonen, eigen verkooporganisaties,
pensioenadviseurs, directe verkoop, worksite marketing
www.aegon.hu
SPANJE
AANTAL MEDEWERKERS 680
BELANGRIJKSTE VESTIGING MADRID
BELANGRIJKSTE PRODUCTGROEPEN
Levensverzekeringen, schadeverzekeringen, ziektekostenverzekeringen
BELANGRIJKSTE KLANTENSEGMENTEN
Particulieren in het midden inkomenssegment, middelgrote en kleine bedrijven
DISTRIBUTIEKANALEN
Gespecialiseerde leven tussenpersonen, onafhankelijke tussenpersonen,
eigen verkooporganisaties, internet, brokers, directe verkoop, worksite
marketing, financiële instellingen
www.aegon.es
VAN HET BESTUURAEGON HEEFT GETOOND OVER VEERKRACHT TE BESCHIKKEN EN IS GOED GEPOSITIONEERD OM TE PROFITEREN VAN EEN TERUGKEER NAAR EEN STABIELERE MARKTSITUATIE
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 5
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 6
BRIEF VAN DE VOORZITTER
Geachte lezer,
Het doet mij genoegen u namens de Raad van Bestuur hierbij het jaarverslag van AEGON
over 2003 te presenteren. Na een jaar dat de gehele verzekeringsbranche voor enorme
uitdagingen stelde, heeft AEGON gedurende de verslagperiode getoond over veerkracht
te beschikken en heeft in 2003 goed gepresteerd. Wij zijn goed gepositioneerd om te
profiteren van een terugkeer naar een stabielere marktsituatie.
De financiële resultaten over 2003 weerspiegelen de algehele vooruitgang die gedurende dit jaar
is geboekt. De totale jaarwinst en de nieuwe verkopen van levensverzekeringen vertoonden
duidelijke groei. De focus op onze kernactiviteiten wordt versterkt door de verkoop van het
merendeel van de activiteiten van Transamerica Finance Corporation.
De uitgangspunten van onze strategie en doelstellingen zijn helder. AEGON zal zich, zowel in
bestaande als in nieuw te betreden markten, blijven richten op leven- en pensioenproducten. Wij
hechten grote waarde aan een decentrale organisatiestructuur die in vergaande mate beslissings-
bevoegdheid geeft aan het lokale management, waardoor alle units beter kunnen inspelen op de
behoeften van klanten. Wij streven ernaar op elk van de gekozen markten een leidende positie te
verkrijgen, zodat schaalvoordelen kunnen worden gerealiseerd in combinatie met winstgevende en
duurzame groei.
Distributie blijft de hoeksteen van AEGON’s activiteiten. Dit jaar werd aanzienlijke vooruitgang
geboekt bij de uitbreiding van onze multi-channel distributienetwerken. Met name in de Verenigde
Staten en Taiwan vormde multi-channel distributie een bijzonder belangrijke groeifactor en ook bij
de andere landenunits neemt multi-channel distributie een steeds belangrijker plaats in. In 2003
werd niet alleen in de Verenigde Staten een uitbreiding van distributierelaties gerealiseerd, maar
werden tevens in Nederland en het Verenigd Koninkrijk de distributienetwerken versterkt met
DONALD J. SHEPARD
VOORZITTER VAN DE
RAAD VAN BESTUUR
Den Haag, 1 1 maart 2004
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 7
verschillende tussenpersoonorganisaties. Daarnaast biedt samenwerking met banken de
mogelijkheid om ons distributiebereik te vergroten; de aangegane alliantie met Caja de Ahorros
del Mediterráneo, één van de grootste spaarbanken in Spanje, is daarin een belangrijke stap
voorwaarts. Wij blijven ons richten op groei en verbreding van onze distributierelaties op markten
waar dat strategisch van belang is.
Met genoegen maak ik hier melding van de verruiming van de bevoegdheden van houders van
gewone aandelen als gevolg van de modernisering van AEGON’s corporate governance. Daarnaast
vormt de Nederlandse corporate governance code, die onlangs werd geïntroduceerd, een
belangrijke stap voorwaarts bij het verbeteren van de verantwoordingsplicht van in Nederland
gevestigde bedrijven. AEGON heeft zich verbonden aan de hoogste normen voor transparantie en
verwelkomt de in deze code opgenomen principes.
Hoewel aanhoudend lage rentestanden en de zwakke Amerikaanse dollar niet gunstig zijn, zal
het de koers die AEGON volgt niet veranderen. Een stijging van het rendement op vastrentende
beleggingen in combinatie met lagere voorzieningen voor bedrijfsobligaties en het verder
aantrekken van de aandelenmarkten, alsmede de groei van de Amerikaanse economie zijn
belangrijke factoren die een positief effect op onze activiteiten hebben. AEGON heeft een leidende
positie in een bedrijfstak die op de proef is gesteld door de financiële markten, maar thans
onmiskenbaar tekenen van herstel vertoont. Wij hebben het vaste voornemen onze groeistrategie
voort te zetten en zien 2004 tegemoet als een jaar waarin wij erin zullen slagen waarde te
realiseren voor alle stakeholders.
Ik dank u voor uw ondersteuning en uw belangstelling voor AEGON. Ik hoop dat ons jaarverslag
2003 voor u een waardevolle informatiebron is.
Hoogachtend,
Donald J. Shepard
Voorzitter van de Raad van Bestuur
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 8
LEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR VAN AEGON N.V.
Johan G. van der Werf (1952), Nederlandse nationaliteit, begon
in 1973 als officier bij de koopvaardij. In 1982 werd hij
districtsverkoper bij een van de rechtsvoorgangers van AEGON.
Van 1987 tot 1992 was hij voorzitter van het managementteam
van Spaarbeleg en in 1992 werd hij lid van de directie van AEGON
Nederland. Sinds 2002 is hij lid van de Raad van Bestuur van
AEGON N.V. en voorzitter van AEGON Nederland.
Alexander R. Wynaendts (1960), Nederlandse nationaliteit,
begon zijn loopbaan bij ABN AMRO in 1984 en vervulde
verschillende functies in Asset Management (Amsterdam) en
Corporate Finance (Londen). In 1997 trad hij in dienst bij
AEGON’s groepsafdeling Group Business Development en werd
in mei 1998 benoemd tot executive vice-president en hoofd
Group Business Development. In deze functie was hij tevens
verantwoordelijk voor Azië. Hij is lid van de Board van
AEGON UK, het bestuur van AEGON Spanje en commissaris
van ÁB-AEGON (Hongarije). Hij werd in 2003 benoemd tot lid
van de Raad van Bestuur van AEGON N.V.
Donald J. Shepard (1946), Amerikaanse nationaliteit, begon zijn
loopbaan bij Life Investors in 1970, waar hij verschillende
management- en bestuursfuncties bekleedde. In 1985 werd hij
benoemd tot executive vice-president en COO. Deze functie
oefende hij uit tot AEGON in 1989 Life Investors met de andere
activiteiten in de Verenigde Staten integreerde en AEGON USA
tot stand kwam. Hij werd in 1992 lid van de Raad van Bestuur.
Hij is sinds 18 april 2002 voorzitter van de Raad van Bestuur
van AEGON N.V.
Joseph B.M. Streppel (1949), Nederlandse nationaliteit, begon
zijn loopbaan in 1973 bij één van de rechtsvoorgangers van
AEGON en bekleedde verschillende functies op het gebied van
treasury en beleggingen. Hij werd in 1986 CFO bij FGH BANK en
trad in 1987 toe tot de Raad van Bestuur van deze bank. In 1991
werd hij bestuursvoorzitter van Labouchere en in 1995 tevens
van FGH BANK. In 1998 werd hij CFO van AEGON N.V. Sinds mei
2000 is hij lid van de Raad van Bestuur van AEGON N.V.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 9
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
TAAK VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
De Raad van Commissarissen, die thans bestaat uit negen leden,
heeft tot taak toezicht te houden op het door de Raad van
Bestuur gevoerde beleid en deze met raad ter zijde te staan. De
Raad van Commissarissen, daarbij ondersteund door vier
speciale commissies, bereidt herbenoemingen, ontslagen en de
bezoldiging voor van de leden van de Raad van Bestuur en
bespreekt de kwartaalresultaten en de waarderingsgrondslagen,
het dividend, de financiering, de interne controleprocedures en
het risicomanagement, evenals de strategie van de onderneming.
In 2003 hebben wij onze taken in nauwe samenwerking met de
Raad van Bestuur uitgevoerd en hebben vijf gewone vergaderingen
gehouden, waarbij sprake was van een gemiddelde aanwezigheid
van meer dan 95%. In de meeste gevallen werden deze verga-
deringen voorafgegaan of gevolgd door informele vergaderingen
en commissievergaderingen. Tijdens een gezamenlijke bijeen-
komst van het Audit Committee en de Raad van Commissarissen
is AEGON’s risicomanagement uitvoerig besproken.
CORPORATE GOVERNANCE
Ons voorstel aan de aandeelhouders van AEGON N.V. om het
structuurregime te verlaten, werd op de Buitengewone Algemene
Vergadering van Aandeelhouders van 9 mei 2003 goedgekeurd.
Over dit voorstel, dat reeds als agendapunt aan de orde kwam
tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden
op 17 april 2003, kon bij gebreke van het statutair vereiste
quorum door die vergadering geen besluit worden genomen.
Na het aandeelhoudersbesluit van 9 mei 2003 werden
vervolgens op 26 mei 2003 de statuten van AEGON N.V.
gewijzigd. De belangrijkste wijzigingen hebben betrekking op de
benoeming van leden van de Raad van Bestuur en de Raad van
Commissarissen, alsmede het vaststellen van de jaarrekening. De
bevoegdheid tot benoeming van leden van de Raad van Bestuur
en de Raad van Commissarissen en het vaststellen van de
jaarrekening ligt thans bij de aandeelhouders. Voor een nadere
beschrijving van de gewijzigde corporate governance structuur
van AEGON verwijzen wij naar pagina 61 en verder.
CORPORATE GOVERNANCE CODE
Wij hebben het in juli 2003 gepubliceerde concept van de
Nederlandse corporate governance code besproken. De
definitieve versie van de code werd op 9 december 2003
gepubliceerd en werd met ingang van 1 januari 2004 van kracht.
Wij delen het oordeel van de commissie die verantwoordelijk is
voor het opstellen van de code dat de in deze code opgenomen
beginselen en gedragsregels een weerslag zijn van de huidige
algemeen aanvaarde maatstaven van goed ondernemingsbestuur
voor Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen. Wij
hebben onze steun gegeven aan de implementatie van de code
door AEGON N.V.
Wij hopen op de komende Algemene Vergadering van
Aandeelhouders van 22 april 2004 met aandeelhouders nader in
te gaan op de corporate governance van AEGON N.V. zoals
besproken in het corporate governance hoofdstuk van dit
jaarverslag. In dat hoofdstuk wordt de wijze waarop de corporate
governance code door AEGON zal worden toegepast, nader
uiteengezet.
VERGADERINGEN VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
In overeenstemming met het reglement van de Raad van
Commissarissen werden de gewone vergaderingen voorafgegaan
door een voorbereidende bespreking, waarbij zowel de voorzitter
en vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen als de
voorzitter van de Raad van Bestuur en de CFO aanwezig waren.
De in maart, juni, augustus, november en december 2003
gehouden gewone vergaderingen werden door alle leden van de
Raad van Bestuur bijgewoond. In december 2003 heeft de Raad
van Commissarissen, buiten aanwezigheid van de Raad van
Bestuur, de samenstelling en het functioneren van zowel de
Raad van Commissarissen als de Raad van Bestuur besproken.
M. TABAKSBLAT H. DE RUITER D.G. EUSTACE O.J. OLCAY T. REMBE
W.F.C. STEVENS K.J. STORM L.M. VAN WIJK F.J. DE WIT
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 10
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
De bespreking van de kwartaal- en jaarcijfers werd tevens
bijgewoond door de groepsdirecteur Financiën.
De bespreking van de resultaten over het jaar 2002 werd
tevens bijgewoond door vertegenwoordigers van Ernst & Young,
de onafhankelijke accountant van AEGON. Zoals gebruikelijk
heeft de Raad van Commissarissen speciale vergaderingen
gewijd aan de begroting voor 2004, de te volgen strategie van
de onderneming en een beschouwing van het wereldwijd
management met als doel de top managers van AEGON te
selecteren. De strategievergadering werd voorbereid door het
Strategy Committee. Voor de strategie van AEGON verwijzen wij
naar pagina 1.
Onder de vele onderwerpen die wij tijdens onze
vergaderingen in 2003 bespraken, waren de embedded value en
fair value van de onderneming, het dividendbeleid, alsmede het
kapitaal- en risicomanagement. Het voornemen van de Raad van
Bestuur om AEGON’s embedded value openbaar te maken werd
door ons besproken en ondersteund, waarna het Embedded
Value Rapport 2002 op 7 augustus 2003 werd gepubliceerd.
Sinds de invoering van de Amerikaanse Sarbanes-Oxley-wet
(SOX) is risicomanagement voor AEGON een belangrijker
aangelegenheid geworden. Wij hebben - na een uitvoerige
presentatie over dit onderwerp - de door AEGON genomen
maatregelen terzake van risicomanagement besproken.
Wij hebben tevens aandacht besteed aan joint ventures en
desinvesteringen van bedrijfsonderdelen. De deelname van
AEGON aan de management buy-out van Unirobe, een groep
intermediairbedrijven, werd door ons goedgekeurd. Ook de start
van de greenfield verzekeringsactiviteiten in Slowakije en het
samenwerkingsverband tussen AEGON en Caja de Ahorros del
Mediterráneo (CAM), één van de grootste spaarbanken in Spanje,
werden door ons goedgekeurd. Wij hebben eveneens onze
goedkeuring gegeven aan het besluit van de Raad van Bestuur
tot verkoop van de activiteiten van Transamerica Finance
Corporation op het gebied van bedrijfsfinanciering en
dienstverlening op het gebied van vastgoed informatie.
Wij hebben aandacht besteed aan de gevolgen van de
invoering van SOX voor AEGON en hebben het reglement van de
Raad van Commissarissen, het Audit Committee Charter en de
taakopdracht van het Nominating, Compensation en Strategy
Committee gewijzigd. Wij hebben tevens, overeenkomstig de
bepalingen van SOX, een voorafgaande goedkeuringsprocedure
vastgesteld voor de door Ernst & Young te verrichten
controleactiviteiten. De genoemde regelingen zijn beschikbaar op
de website van AEGON www.aegon.com.
COMMISSIES VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
De Raad van Commissarissen wordt ondersteund door vier
speciale commissies die bepaalde onderwerpen voorbereiden
ten behoeve van de besluitvorming in de Raad. Elke commissie
bestaat uit vier leden, allen afkomstig uit de Raad van
Commissarissen.
Het in 1983 ingestelde Audit Committee, met de heer Eustace
als voorzitter en mevrouw Rembe en de heren De Ruiter en
Stevens als leden, heeft in 2003 het Audit Committee Charter
zodanig gewijzigd dat de doelstelling en de verantwoordelijk-
heden van de commissie beter aansluiten op de Amerikaanse
SOX-wet en overige ontwikkelingen op het gebied van corporate
governance. Krachtens de herziene versie van het Audit
Committee Charter is de commissie bevoegd tot het doen van
aanbevelingen voor benoeming of ontslag van de onafhankelijke
accountant, alle door de onafhankelijke accountant te leveren
diensten voorafgaand goed te keuren en, indien zulks nodig
wordt geacht, onafhankelijke adviseurs te consulteren. Het Audit
Committee Charter bevat de bepaling dat het Audit Committee
dient te worden voorzien van afdoende financiële middelen voor
de bezoldiging van de onafhankelijke accountants en eventuele
overige door de commissie ingeschakelde adviseurs en dat door
de commissie een procedure zal worden vastgesteld voor
behandeling van klachten die betrekking hebben op financiële
verslaglegging en interne controle. De leden van het Audit
Committee zijn onafhankelijke leden van de Raad van
Commissarissen en zijn ervaren en competent op het gebied van
financiële administratie en verslaglegging. De voorzitter van de
commissie, de heer Eustace, is een financieel expert, conform de
voorschriften van SOX.
De commissie heeft in 2003 zesmaal vergaderd, bij welke
vergaderingen tevens de leden van de Raad van Bestuur en
vertegenwoordigers van Ernst & Young aanwezig waren. De
besprekingen werden in hoge mate bepaald door de vaste
agenda: de kwartaalresultaten, de jaarrekening en de controle
daarvan door Ernst & Young, de actuariële analyse, het Capital
Plan van AEGON, de rapportage over de valutapositie,
waarderingsgrondslagen, interne controlesystemen, het rapport
risicomanagement, alsmede de onafhankelijke status en de
honorering van Ernst & Young. In 2003 hebben wij zoals
gebruikelijk wederom besprekingen gevoerd met de interne en
externe accountants van de belangrijkste landenunits. De
commissie heeft na iedere vergadering verslag van haar
bevindingen gedaan aan de Raad van Commissarissen en heeft
de Raad geadviseerd de herbenoeming van Ernst & Young als
onafhankelijke accountant bij aandeelhouders aan te bevelen. De
commissie heeft tevens over de gevolgen van SOX gesproken, in
het bijzonder over de onafhankelijkheidscriteria voor AEGON,
voor de Raad van Commissarissen en zijn commissies en de
onafhankelijke accountant. Twee vergaderingen, gehouden in
maart en september, werden gewijd aan door AEGON bij de
Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC)
gedeponeerde stukken, het jaarverslag (Form 20-F) en de
resultaten over de eerste zes maanden (Form 6-K). Ook de
beoordeling door de SEC van de aanmelding door AEGON van
een zogeheten shelf registration is in de commissie besproken.
De commissie heeft het besluit van AEGON goedgekeurd tot
invoering van nieuwe functies voor interne accountantscontrole
en risicomanagement op groepsniveau en heeft de uitbreiding
van de compliance functie ondersteund. De commissie stelde met
genoegen vast dat in 2003 bij de groepsstaf een nieuwe
compliance functionaris, een functionaris voor risico-
management en een interne accountant zijn benoemd.
Het in 1989 ingestelde Compensation Committee, met de heer
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 11
De Wit als voorzitter en de heren De Ruiter, Stevens en Van Wijk
als leden, heeft in 2003 vijfmaal vergaderd in aanwezigheid van
de voorzitter van de Raad van Bestuur. In 2003 trad de heer
Tabaksblat af als voorzitter, conform de regels van de corporate
governance code. De vergaderingen hadden voornamelijk
betrekking op de beloning van de leden van de Raad van Bestuur
en wijzigingen in het bezoldigingsbeleid. De commissie heeft
voorts de toekenning in maart 2003 van stock appreciation
rights (SARs) aan de werknemers van AEGON wereldwijd
besproken en heeft de Raad van Commissarissen geadviseerd
zijn goedkeuring te geven aan een SARs-regeling voor de jaren
2003 en 2004. Wegens de in de SARs-regeling voor de Raad van
Bestuur opgenomen voorwaarde dat SARs of aandelenopties
uitsluitend worden toegekend bij een gestegen nettowinst per
aandeel, ontvingen de leden van de Raad van Bestuur in 2003
geen SARs (of aandelenopties). Voor nadere informatie verwijzen
wij naar het hoofdstuk inzake het bezoldigingsbeleid van de Raad
van Bestuur op pagina 71 en verder en het beloningsoverzicht
op pagina 1 18 en 1 19.
Het in 1 983 ingestelde Nominating Committee, met de heer
Tabaksblat als voorzitter en de heren De Ruiter, Olcay en De Wit
als leden, heeft in 2003 vijfmaal vergaderd. Vier vergaderingen
werden gehouden in aanwezigheid van de voorzitter van de Raad
van Bestuur en één vergadering vond plaats buiten aanwezigheid
van leden van de Raad van Bestuur. De commissie besprak het
functioneren en de samenstelling van de Raad van Bestuur en de
Raad van Commissarissen en de huidige en toekomstige vacatures.
Het in 2002 ingestelde Strategy Committee, met de heer
Tabaksblat als voorzitter en de heren De Ruiter, Olcay en Storm
als leden, heeft in 2003 driemaal vergaderd in aanwezigheid van
de leden van de Raad van Bestuur. Deze commissie heeft als doel
de belangrijkste aspecten van AEGON’s strategie te beoordelen,
alternatieve strategische mogelijkheden te bekijken en de van
belang zijnde aspecten van de implementatie van de te voeren
strategie in overweging te nemen. De commissie heeft de strategie
van AEGON uitvoerig besproken en de agenda voorbereid van de
vergadering van de Raad van Commissarissen in juni 2003, die
was gewijd aan de strategie.
WIJZIGINGEN IN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
Mevrouw Peijs is op 20 mei 2003 als lid van de Raad van
Commissarissen afgetreden in verband met haar benoeming tot
minister van Verkeer en Waterstaat. Wij feliciteren haar met haar
benoeming, maar betreuren dat wij met haar vertrek een
waardevol lid van onze Raad hebben verloren.
De heer Posthumus heeft op 1 7 april 2003 de statutaire
leeftijdsgrens van 70 jaar bereikt en is per die datum als lid van
de Raad van Commissarissen afgetreden. Hij is sinds 1997 lid
geweest van de Raad. Wij danken hem voor zijn waardevolle
bijdragen aan de discussies binnen de Raad.
De heer Van Wijk is per 1 7 april 2003 benoemd als lid van de
Raad van Commissarissen.
In 2004 zal de heer De Ruiter de statutaire leeftijdsgrens van
70 jaar bereiken, waardoor hij aan het eind van de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders van dat jaar als lid zal
aftreden. Wij zijn voornemens in deze vacature te voorzien door
de heer René Dahan, voormalig directeur van Exxon Mobil Corp.,
als kandidaat voor te dragen. Hij zal tijdens de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2004 voor
benoeming worden voorgedragen. Nadere gegevens over de
heer Dahan zullen tezamen met de agenda voor de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2004 aan de
aandeelhouders worden verstrekt.
In 2004 eindigt ook de vierjarige zittingsperiode van
mevrouw Rembe en de heren Olcay en De Wit. De heer De Wit
is veertien jaar lid geweest van deze Raad en zal, conform de
corporate governance code, op de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders van 22 april 2004 als lid aftreden. Mevrouw
Rembe en de heer Olcay zijn herbenoembaar. Wij zijn voor-
nemens hen voor herbenoeming voor te dragen tijdens de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2004.
In verband met het vertrek van mevrouw Peijs en de heer De Wit
ontstaan er twee vacatures in de Raad. Wij zijn voornemens in
deze vacatures te voorzien.
In 2005 eindigt de vierjarige zittingsperiode van de heren
Eustace, Stevens en Tabaksblat. De heren Eustace en Stevens zijn
herbenoembaar. De heer Tabaksblat is, overeenkomstig de
corporate governance code, niet beschikbaar voor herbenoeming
en zal derhalve aan het eind van de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders in 2005 aftreden.
WIJZIGINGEN IN DE RAAD VAN BESTUUR
De heer Wynaendts werd na afloop van de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders van 17 april 2003 benoemd als
lid van de Raad van Bestuur.
Op 1 november 2003 is de heer Van de Geijn afgetreden als
lid van de Raad van Bestuur. Wij danken hem voor zijn inzet
gedurende ruim dertig jaar voor de AEGON Groep.
JAARREKENING EN DIVIDEND
In dit jaarverslag treft u de jaarrekening over 2003 aan, zoals
ingediend door de Raad van Bestuur en conform het advies en
het voorstel van het Audit Committee. Wij bevelen de
aandeelhouders aan om deze jaarrekening vast te stellen. Over
2003 wordt een totaal dividend van EUR 0,40 per gewoon
aandeel voorgesteld.
ERKENTELIJKHEID
Na een jaar van reële vooruitgang onder moeilijke omstandig-
heden, spreken wij graag onze waardering uit voor de
voortdurende inzet en toewijding van de leden van de Raad van
Bestuur en van alle leden van de AEGON gemeenschap
wereldwijd gericht op de verdere groei van AEGON. Wij danken
hen voor hun niet aflatende energie en professionaliteit bij het
vinden van adequate oplossingen in moeilijke en snel
veranderende marktsituaties.
Den Haag, 1 1 maart 2004
Namens de Raad van Commissarissen,
Morris Tabaksblat, voorzitter
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 12
M. Tabaksblat (1937), voorzitter, Nederlandse nationaliteit, is
voorzitter van Reed Elsevier plc en oud-voorzitter en CEO van
Unilever. Hij werd benoemd in 1990; zijn huidige zittingsperiode
loopt af in 2005. Hij is tevens voorzitter van de Raad van
Commissarissen van TPG en lid van de International Advisory
Board van Citigroup International (VS) en Renault Nissan
(Frankrijk/Japan). De heer Tabaksblat is voorzitter van het
Nominating en het Strategy Committee.
H. de Ruiter (1934), vice-voorzitter, Nederlandse nationaliteit, is
oud-directeur van Koninklijke Nederlandsche Petroleum
Maatschappij en oud-groepsdirecteur van Koninklijke/Shell Groep
van Maatschappijen. Hij werd in 1993 tot commissaris benoemd;
zijn huidige zittingsperiode loopt af op 22 april 2004 in verband
met het bereiken van de statutaire leeftijdsgrens van 70 jaar. Hij
is lid van de Raad van Commissarissen van Koninklijke
Nederlandsche Petroleum Maatschappij, Heineken N.V., Wolters
Kluwer N.V. en Univar N.V. De heer de Ruiter is lid van het Audit,
het Compensation, het Nominating en het Strategy Committee.
D.G. Eustace (1936), Britse nationaliteit, is voorzitter van Smith
& Nephew plc (Londen, VK) en oud vice-voorzitter van
Koninklijke Philips Electronics. Hij trad in 1997 tot de Raad toe;
zijn huidige zittingsperiode loopt af in het jaar 2005. Hij is
tevens lid van de Raad van Commissarissen van Koninklijke
KLM N.V. en Koninklijke KPN N.V. De heer Eustace is voorzitter
van het Audit Committee.
O.J. Olcay (1936), Amerikaanse nationaliteit, is vice-voorzitter
en managing director van Fischer, Francis, Trees and Watts, Inc.
(New York, VS). Hij trad in 1993 tot de Raad toe; zijn huidige
zittingsperiode loopt af in het jaar 2004. Hij is herbenoembaar.
Hij is voorzitter van FFTW Funds Inc. in New York (VS), FFTW
Funds Selection in Luxemburg en FFTW Funds in Dublin (Ierland).
De heer Olcay is lid van het Nominating en het Strategy
Committee.
T. Rembe (1936), Amerikaanse nationaliteit, is partner bij
Pillsbury Winthrop LLP (San Francisco, VS). Zij trad in 2000 toe
tot de Raad van Commissarissen; haar huidige zittingsperiode
loopt af in het jaar 2004. Zij is herbenoembaar. Zij is lid van
de Board of Directors van SBC Communications Inc. (VS).
Mevrouw Rembe is lid van het Audit Committee.
W.F.C. Stevens (1938), Nederlandse nationaliteit, is voormalig
partner van en thans senior counsel bij Baker & McKenzie en was
tot juni 2003 lid van de Eerste Kamer. Hij trad in 1997 tot de
Raad toe; zijn huidige zittingsperiode loopt af in 2005. Hij is
voorzitter van de Raad van Commissarissen van NIB Capital N.V.
en lid van de Raad van Commissarissen van N.V. Luchthaven
Schiphol en TBI Holdings B.V. De heer Stevens is lid van het
Audit en het Compensation Committee.
K.J. Storm (1942), Nederlandse nationaliteit, is oud-voorzitter
van de Raad van Bestuur van AEGON N.V. Hij werd in 2002 tot
commissaris benoemd; zijn huidige zittingsperiode loopt af in
het jaar 2006. Hij is tevens voorzitter van de Raad van
Commissarissen van Koninklijke Wessanen en Laurus N.V. en lid
van de Raad van Commissarissen van Koninklijke KLM N.V. en
Pon Holdings B.V., lid van de Raad van Bestuur van Interbrew S.A.
(Leuven, België) en van de Board of Directors van Baxter
International Inc. (VS). De heer Storm is lid van het Strategy
Committee.
F.J. de Wit (1939), Nederlandse nationaliteit, is oud-voorzitter
van de Raad van Bestuur van Koninklijke KNP BT. Hij werd in
1990 benoemd tot commissaris; zijn huidige zittingsperiode loopt
af in 2004. Hij is veertien jaar lid geweest van de Raad van
Commissarissen en zal, conform de Nederlandse corporate
governance code, op 22 april 2004 terugtreden als lid van de
Raad van Commissarissen. De heer De Wit is tevens voorzitter
van de Raad van Commissarissen van PontMeyer N.V. en lid van
de Raad van Commissarissen van Océ N.V. Hij is lid van het
Compensation en het Strategy Committee.
L.M. van Wijk (1946), Nederlandse nationaliteit, is CEO van
Koninklijke KLM N.V. Hij werd in 2003 benoemd tot commissaris;
zijn huidige zittingsperiode loopt af in het jaar 2007. Hij is tevens
lid van de Raad van Commissarissen van Randstad Holding N.V.,
Martinair en het Nederlands Bureau voor Toerisme en is lid van
de Board of Directors van Northwest Airlines (VS). De heer Van
Wijk is lid van het Compensation Committee.
LEDEN VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VAN AEGON N.V.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 13
INZICHTDE LEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR VAN AEGON EN DE VOORZITTERS VAN AEGON USA, AEGON NEDERLANDEN AEGON UK GEVEN INZICHT IN EEN AANTALBELANGRIJKE ONDERWERPEN
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 14
INZICHT
Geld verdienen in een periode van lage renteLage rentetarieven beïnvloeden ons resultaat en zijn een belangrijke factor voorde gehele branche. Een dalende rente is van invloed op onze vastrentendebeleggingen voor algemene rekening, die dienen ter dekking van onzelevensverzekeringsverplichtingen. Daarbij moet echter worden opgemerkt datbepaalde onderdelen van AEGON’s activiteiten niet afhankelijk zijn vanrentestanden. Zo wordt het resultaat uit traditionele levenproducten, die hetgrootste deel van onze activiteiten uitmaken, tot op zekere hoogte bepaald doorhet sterfteverloop. Daarnaast hebben wij in ons brede productassortiment ookveel producten die minder rentegevoelig zijn en is AEGON uitstekendgepositioneerd om de klant te bedienen die in tijden van lage rentestanden kiestvoor producten die aan aandelen gekoppeld zijn. Het management kan ook verschillende acties ondernemen om de effecten van
lagere rentetarieven te matigen. Zo heeft AEGON in de Verenigde Staten een aantal maatregelen getroffenwaardoor het effect van de huidige lage rentestanden op de resultaten van vaste annuity-producten wordtverminderd, zoals verlaging van de rentevergoedingen aan bestaande polishouders en herziening vanprovisiestructuren. Daarnaast ook de vernieuwing van de productregistratie bij de toezichthouders in demeeste Amerikaanse staten, waardoor op nieuwe producten een lagere rentegarantie van toepassing is enhet schrappen van provisie voor vaste annuities in de staten waar productaanpassing niet mogelijk was.
Ook kostenbeheersing is een belangrijke factor. AEGON is naar mijn mening één van de meestkostenefficiënte verzekeringsbedrijven ter wereld, hetgeen in het huidige klimaat vruchten afwerpt. De reorganisaties in het Verenigd Koninkrijk en Nederland en de initiatieven in de Verenigde Staten gerichtop kostenbeheersing zijn onderdeel van onze gedrevenheid de efficiency te verhogen. Wij richten ons er metname op onze middelen in te zetten voor activiteiten die het hoogste rendement opleveren.
Het groeipotentieel in AEGON ’s ontwikkelde marktenDistributie is een essentiele factor voor groei. Wij hebben ons distributienetwerk dan ook verder uitgebreiddoor het aangaan van samenwerkingsverbanden met banken in de Verenigde Staten en Spanje, mettussenpersonen in Nederland en met onafhankelijk financieel adviseurs in het Verenigd Koninkrijk. Distributieis en blijft een fundamenteel onderdeel van de strategie van AEGON.
Een ander belangrijk aspect is de schaalgrootte die AEGON heeft bereikt. Wij hebben een leidende positiein de door ons gekozen markten en zullen de komende jaren werken aan versterking van onze aanwezigheidin die markten.
Vergroting van marktaandeel wordt echter niet alleen bereikt door distributie en schaalvergroting. Het isvoor ons van cruciaal belang dat zowel de kwaliteit van onze producten als het assortiment aansluit bij debehoeften van onze klanten. Steeds vaker hebben onze klanten behoefte aan een verscheidenheid vanverzekeringsproducten en wij dienen ervoor te zorgen dat wij aan deze vraag kunnen voldoen. Het vermogente leveren wat de klant wenst, is hetgeen AEGON onderscheidt van de concurrenten.
Wat betekenen de recente ontwikkelingen op het gebied van corporate governance voor de aandeelhoudersvan AEGON? In mei 2003 zijn, na goedkeuring door onze aandeelhouders, de statuten van AEGON gewijzigd. Door dezestatutenwijziging is de zeggenschap van houders van gewone aandelen AEGON versterkt en is het stemrechtvan Vereniging AEGON afgestemd op het economisch belang in de vennootschap. Met deze wijzigingen heeftAEGON een zeggenschapsstructuur verlaten die nog stamde uit de tijd dat AEGON voornamelijk in Nederlandactief was. AEGON hecht er veel belang aan te voldoen aan de wereldwijd steeds algemener aanvaarde bestpractices voor corporate governance. Het besluit tot wijziging van de zeggenschapsstructuur is daarmee inovereenstemming.
Zoals ik reeds heb vermeld in mijn ’brief van de voorzitter’, vormt de Nederlandse corporate governancecode een belangrijke stap in de verdere aanscherping van de corporate governance normen voor Nederlandsevennootschappen. AEGON voldoet reeds aan de meeste in deze code opgenomen bepalingen en wij beradenons over alle daarin opgenomen aanbevelingen.
DON SHEPARD
VOORZITTER VAN DE
RAAD VAN BESTUUR
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 15
Waarom is maatschappelijk verantwoord ondernemen zo belangrijk voor AEGON?Wij zijn ons ervan bewust dat zakelijk goed presteren en winstgevendheid hand in hand gaan met verantwoordondernemen. Bedrijven dienen voldoende aandacht te hebben voor de verantwoordelijkheden die zij hebben inde gemeenschap waarbinnen zij opereren. AEGON heeft dat. Het succes van een strategie ten aanzien vanmaatschappelijk verantwoord ondernemen wordt bepaald door de mate waarin die strategie wordt aangestuurdvanuit de top van een bedrijf. Het leidinggevend kader van AEGON, zowel de Raad van Bestuur als de leidingvan de landenunits, acht naleving van de gedragscode van groot belang.
Wij leven in een tijd waarin bedrijven in toenemende mate niet meer alleen op de kwaliteit van hunproducten, diensten en financiële prestaties worden beoordeeld, maar tevens op de mate waarin zij voldoenaan een reeks van criteria die vallen onder het begrip maatschappelijk verantwoord ondernemen. Wij vindenhet van belang om te blijven voldoen aan internationale normen en wij zijn trots op onze talrijke bijdragenaan de lokale gemeenschappen waarin wij actief zijn. Voorbeelden van onze activiteiten op het gebied vanmaatschappelijk verantwoord ondernemen zijn opgenomen in dit jaarverslag.
De verkoop van Transamerica Finance CorporationAEGON’s strategie is altijd gericht geweest op de kernactiviteiten, activiteiten waar wij goed in zijn:levensverzekeringen, pensioenen en spaar- en beleggingsproducten.
Geheel in lijn met deze strategie meldden wij in augustus 2003 de verkoop aan General Electric van hetmerendeel van de activiteiten van Transamerica Finance Corporation (TFC) op het gebied van bedrijfs-financiering. Deze transactie werd in januari 2004 met succes afgerond. Daarnaast hebben wij in oktober2003 de activiteiten van TFC op het gebied van vastgoed informatiediensten en certificering vanoverstromingsrisico’s voor vastgoed verkocht. De TFC-bedrijven hebben het afgelopen boekjaar goedeprestaties geleverd en wij wensen hen veel succes onder de nieuwe eigenaren.
De activiteiten van TFC waarvan AEGON thans nog eigenaar is, bestaan grotendeels uit het leasen vanopleggers binnen Europa en van zeecontainers. Wij blijven zoeken naar mogelijkheden voor desinvesteringvan deze activiteiten van TFC, zodat wij de middelen kunnen inzetten overeenkomstig onze strategie.
Het beleid van AEGON ten aanzien van het afdekken van valutarisicoZoals iedere internationale onderneming met activiteiten in vreemde valuta,ondervindt AEGON de gevolgen van het omrekenen van vreemde valuta. Hetovergrote deel van onze resultaten wordt gegenereerd in een andere valuta dande euro, terwijl in euro wordt gerapporteerd. Ons beleid is helder: wij dekken hettranslatierisico niet af. Hoewel een bepaalde mate van afdekken de afgelopenjaren wellicht de schommelingen in onze resultaten had kunnen dempen, zouhet afdekken van de US dollar resultaten honderden miljoenen euro hebbengekost. Dat is geen verstandig gebruik van de gelden van onze aandeelhouders.In plaats van het translatierisico af te dekken, kiezen wij ervoor om onzebeleggers te blijven informeren over de geschatte invloed van koersfluctuatiesop de door ons gerapporteerde resultaten op basis van de gevoeligheids-analyse’s die wij uitvoeren en jaarlijks publiceren.
In onze balans streven wij naar een evenwicht tussen passiva en activa in een bepaalde valuta. Tegelijkertijdwordt het vreemd vermogen dat onderdeel is van de vermogensbasis naar rato in dezelfde valutaaangehouden als het geïnvesteerd vermogen. Hierdoor hebben wisselkoersfluctuaties geen invloed op deverhouding tussen vreemd vermogen en de vermogensbasis.
Afschaffing van de indirecte opbrengstmethode Zoals reeds aangekondigd in het jaarverslag over 2002, zullen wij per 1 januari 2004 niet langer de indirecteopbrengstmethode toepassen voor verantwoording van winsten en verliezen op aandelen en vastgoed. Wijhebben sinds 1 995 van deze methode gebruik gemaakt om recht te doen aan het langetermijnkarakter vanonze activiteiten. Winsten en verliezen op aandelen en vastgoed werden in deze methode verantwoord doorhet gemiddeld rendement over dertig jaar af te zetten tegen de gemiddelde portefeuillewaarde over zevenjaar. In de internationale gemeenschap waarin AEGON opereert, is vergelijkbaarheid van cruciaal belang. Omdie reden gaan wij over op een methode, die in overeenstemming is met de International Financial ReportingStandards (IFRS) en vergelijkbaar is met de Amerikaanse waarderingsgrondslagen (US GAAP). Volgens
JOS STREPPEL
CFO EN LID VAN DE
RAAD VAN BESTUUR
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 16
INZICHT
deze methode worden winsten en verliezen op aandelen en vastgoed verantwoord op het moment dat dezeworden gerealiseerd. Hoewel het effect op de nettowinst niet vooraf kan worden vastgesteld, zullen onzeresultaten naar verwachting gaan fluctueren. Het grote belang dat wij hechten aan verhoogde transparantieen grotere vergelijkbaarheid staat evenwel voorop.
AEGON’s beleid ten aanzien van de vermogensstructuur Wij volgen een strategie die de aanhoudende financiële kracht van de AEGON Groep waarborgt. Dit komt totuitdrukking in de door Standard & Poor’s toegekende AA ratings voor onze bedrijven die actief zijn op debelangrijkste markten: de Verenigde Staten, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Voor de solvabiliteit vanonze bedrijfsonderdelen volgen wij de lokale wet- en regelgeving, intern gehanteerde vermogenseisen enhouden wij rekening met de lokale solvabiliteitsmodellen van Standard & Poor’s. In de meeste landen waarinwij actief zijn geldt dat de solvabiliteitsvereisten voor een AA rating volgens Standard & Poor’s hoger zijn dandie op basis van de lokale wet- en regelgeving en andere intern gehanteerde vermogenseisen. Voor deAEGON Groep bewaken wij de samenstelling van de vermogensbasis met een zekere tolerantie voor hetschuldniveau: een eigen vermogen van minimaal 70% van de vermogensbasis en ten hoogste 25% voor aldan niet achtergestelde leningen. Risicodragend waardepapier wordt beheerd binnen een marge van 5% tot15% van de vermogensbasis. In 2003 hadden de wisselkoersen een negatief effect op de vermogensbasis,maar de verhouding van het eigen vermogen tot de vermogensbasis veranderde hierdoor niet wezenlijk,omdat wij het vreemd vermogen aanhouden in lokale valuta naar rato van het in onze bedrijfsonderdelengeïnvesteerd vermogen.
Huidige stand van zaken met betrekking tot invoering van International Financial Reporting Standards(IFRS) In juni 2002 besloot de Europese Unie (EU) dat alle beursgenoteerde ondernemingen in de EU vanaf 2005 deIFRS in hun verslaggeving dienen toe te passen. Dit betekent verhoogde transparantie en verdereharmonisatie in financiële verslaggeving, waar AEGON een sterk voorstander van is. AEGON werkt aan deomschakeling van Nederlandse waarderingsgrondslagen naar IFRS, zodat wij over het boekjaar 2005 eenvolledig geconsolideerde jaarrekening op kunnen maken die voldoet aan de IFRS-eisen. Conversieteams in alonze business units werken aan de hand van een projectplan om ervoor te zorgen dat AEGON deze deadlinehaalt. Het omschakelingsproces wordt centraal gecontroleerd en bewaakt, waarbij rekening wordt gehoudenmet het effect van de voortgaande ontwikkelingen op het gebied van de verslaglegging met betrekking totfinanciële instrumenten en uit verzekeringscontracten voortvloeiende verplichtingen.
AEGON is een voorstander van IFRS: het leidt tot betere vergelijkbaarheid. Het creëert een level playingfield en maakt een betere vergelijking mogelijk van alle bedrijven die op de kapitaalmarkt met elkaarconcurreren. Met name voor de levensverzekeringsbranche is het uiteindelijk van belang een methodiek tevolgen die rekening houdt met het langetermijnkarakter van levensverzekerings- en pensioenproducten.
AEGON’s beleid ten aanzien van risicomanagementGedurende de afgelopen jaren heeft AEGON het wereldwijde risicomanagement versterkt. Kapitaalmanage-ment is een gecentraliseerde functie bij AEGON. AEGON draagt er zorg voor dat het kapitaalmanagementnauw aansluit bij het door de verschillende landenunits gevoerde risicomanagement. De in 2003 ondernomenstappen op dit gebied hebben geleid tot een pro-actiever en beter gecoördineerd beleid ten aanzien vanrisico- en kapitaalmanagement binnen AEGON, zoals blijkt uit de activiteiten van het Group Risk and CapitalCommittee. Deze commissie heeft onder meer tot taak toezicht te houden op de risico’s van de AEGON Groep,aanbevelingen te doen en actie te ondernemen indien risico’s te groot worden geacht.
Publicatie embedded valueIn augustus 2003 hebben wij voor het eerst onze embedded value gepubliceerd, inclusief een uitgebreidegevoeligheidsanalyse en een waardering van onze productgaranties. Hiermee werd meer informatie verstrektdan tot op dat moment gebruikelijk in de bedrijfstak. De respons van de beleggingswereld was zeer positief. Ineen tijd waarin de internationale maatstaven voor financiële verslaggeving en de wet- en regelgeving voort-durend verder worden aangescherpt, dient de stap naar openbaarmaking van de embedded value te wordengezien in het licht van AEGON’s streven kwalitatief hoogwaardige rapportages te leveren en de transparantievan het bedrijf te vergroten. Op 7 juni 2004 zal AEGON de embedded value over 2003 bekendmaken.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 17
Strategie voor groeiMulti-channel distributie is de katalysator voor het genereren van meer omzet.In de Verenigde Staten maken wij strategisch gebruik van een multi-channeldistributienetwerk om binnen een aanvaardbaar risicoprofiel winstgevende groeite creëren. Versterking en verbreding van onze distributierelaties staat centraalin deze strategie. Met een ruim productassortiment en hoogwaardigedienstverlening aan de klant dragen wij direct bij aan de groei van onzedistributiepartners. Bovendien bieden wij onze partners die voor onze omzetzorgen een organisatiestructuur waarin verkoop en administratie gescheidenzijn. Hierdoor kunnen professionele verkopers zich volledig richten op waar zijgoed in zijn: werven van nieuwe distributiepartners, verbreden van bestaandedistributierelaties en het genereren van omzet.
Tegelijkertijd blijven onze kantoren hoogwaardige diensten leveren tegen lagere operationele kosten. Onzestrategie omvat tevens het voeren van meerdere merken. In veel gevallen bieden wij vergelijkbare productenonder verschillende merknamen aan in diverse distributiekanalen. Met deze strategie kunnen wij bepaaldemarkten en regio’s beter bewerken dan met een enkel merk.
AEGON Direct Marketing Services – activiteiten en groeipotentieelAEGON Direct Marketing Services (ADMS) vormt een belangrijk onderdeel van onze ondernemingsactiviteiten,zowel in de Verenigde Staten als in andere landen. ADMS is, met meer dan twintig miljoen klanten, één van degrootste aanbieders van levensverzekeringen en aanvullende ziektekostenverzekeringen, welke wordenverkocht via sponsored relationships en door middel van direct marketing. De meeste klanten van ADMSworden niet bereikt via onze overige distributiekanalen. Wij richten ons op het ontwikkelen van langdurigerelaties met onze klanten door middel van een actief klantenbeheer en het zoeken naar mogelijkheden voorcross-marketing.
Nog geen vijf jaar geleden begon ADMS deze succesvolle bedrijfsformule te exporteren naar groeiendebuitenlandse markten. Bij de direct mail en telemarketing activiteiten buiten de Verenigde Staten maaktADMS bij haar verkoop gebruik van het merk van de buitenlandse partners. Telemarketing en overigediensten worden veelal lokaal uitbesteed om de marktbewerkingskosten in nieuwe afzetgebieden laag tehouden. ADMS is thans in zeven landen in Europa en Azië actief.
Naast internationale expansie werkt ADMS in de Verenigde Staten, in reactie op verscherpte Amerikaanseregelgeving, op dit moment actief aan het benaderen van nieuwe marktsegmenten, cross-selling vanaanvullende producten via klantenservicecentra en uitbreiding van het productaanbod. Wij hebben er allevertrouwen in dat wij in de Verenigde Staten marktaandeel kunnen winnen op concurrenten die onvoldoendeschaalgrootte en middelen hebben om onder de verscherpte Amerikaanse regelgeving met succes te kunnenconcurreren.
Het belang van bankdistributie voor AEGON USABanken zijn een belangrijk distributiekanaal voor AEGON USA. Reeds twintig jaar geleden waren wij dankzijonze relaties met vijftien van de grootste banken en het merendeel van de vijftig grootste financiëleinstellingen één van de marktleiders op het gebied van vaste annuities. Onze levenproductie via banken is in2003 meer dan verdubbeld. De nauwe samenwerking met bankpartners biedt AEGON USA de mogelijkheidproducten en ondersteuning op maat aan te bieden, om de banken te helpen hun relaties met klanten teverbreden. In het kader van diversificatie geven veel banken de voorkeur aan samenwerking met eenonderneming die een compleet aanbod van verzekerings- en beleggingsproducten kan bieden. Wij zijn éénvan de organisaties die beschikt over de daarvoor vereiste ervaring, schaalgrootte en productaanbod. Elk vanonze bedrijfsonderdelen kan voor de bankrelatie van toegevoegde waarde zijn dankzij een aanbod van eigen,unieke financiële productoplossingen. Als verzekeraar die alle oplossingen in huis heeft, biedt AEGON debanken de voordelen van lokaal relatiebeheer dat wordt ondersteund door alle producten en diensten van deAEGON Groep.
De kracht van verkoop via agentenMet name door de bijdrage van tussenpersonen binnen het netwerk van Transamerica Insurance & InvestmentGroup (TIIG) wint de verkoop aan kracht. TIIG, dat werkt met meer dan 100.000 onafhankelijke tussen-personen, is een erkende, gerenommeerde en geografisch breed vertegenwoordigde verkooporganisatie.
PAT BAIRD
VOORZITTER AEGON USA
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 18
INZICHT
De groei van onze activiteiten is vooral toe te schrijven aan een gedifferentieerd productassortiment enhoogwaardige dienstverlening. De afgelopen jaren zijn wij erin geslaagd het aantal onafhankelijketussenpersonen in ons netwerk te verdubbelen.
Bij de Pension Group vertoonde de inleg ook dit jaar groei, voornamelijk dankzij de verkopen op de marktvoor middelgrote tot grote contracten. De door de Pension Group gepleegde investering in de technologischeinfrastructuur heeft aanzienlijk voordeel opgeleverd, omdat hierdoor adequaat kon worden ingespeeld op detoenemende complexiteit van pensioenen en de toegenomen vraag van bedrijven. Naast het voordeel van eengrotere efficiency bij gegevensbeheer en administratieve verwerking verschafte dit deelnemers aan depensioenregeling via internet gemakkelijk toegang tot hun pensioengegevens en pensioenplanning.
De verkoopresultaten op de snelgroeiende markt van pensioenregelingen voor kleinere ondernemers viaonafhankelijke producenten en professionele organisaties, alsmede toonaangevende banken en brokers,waren eveneens bemoedigend. De Pension Group heeft binnen de gehele onderneming succesvolleinitiatieven ontplooid op het gebied van cross-marketing.
Herstructurering van AEGON NederlandIn een klimaat van toenemende concurrentie en verscherpte regelgevingalsmede hogere distributiekosten is het realiseren van hogere kwaliteit enefficiency van al onze activiteiten in Nederland een noodzaak. Met het oog opde toekomst is het van groot belang ons bedrijf zodanig te structureren datonze activiteiten op alle markten waarop wij actief zijn, winstgevend zijn enaansluiten op de voortdurend veranderende en toenemende behoeften van onzeklanten. Om die reden hebben wij een reeks maatregelen genomen om onsbedrijf te herstructureren. Het nieuwe AEGON Nederland zal doeltreffenderkunnen reageren op de dynamiek van en de ontwikkelingen in de markt danmogelijk was binnen de oude structuur. De dertien business units, die vanuitverschillende locaties in het land als onafhankelijke bedrijven opereerden,worden vervangen door vijf servicecentra en vier marketing- enverkooporganisaties, die hun werkzaamheden gaan verrichten vanuit drie
locaties. Deze nieuwe structuur levert niet alleen schaalvoordelen en verhoogde kwaliteit op als gevolg vancentralisatie en standaardisering van processen in de productiesfeer, maar versterkt ook de positie van demarketing- en verkooporganisaties, waardoor een beter productaanbod kan worden ontwikkeld dat meegroeitmet de wensen van de klant. De nieuwe structuur biedt mogelijkheden voor verdere uitbouw en versterkingvan onze distributierelaties, waardoor wij beter en sneller in staat zullen zijn in te spelen op de veranderendebehoeften van onze huidige en potentiële klanten. AEGON Nederland is in beweging, op weg naar eenorganisatie waarin de klant opnieuw centraal staat en richting geeft aan onze activiteiten.
De herstructurering zal gepaard gaan met inkrimping van het personeelsbestand, waarbij wij benadrukkendat daarbij eerder sprake zal zijn van natuurlijk verloop dan van gedwongen ontslagen.
Productstrategie voor de Nederlandse levenmarkt AEGON is de op één na grootste levensverzekeraar in Nederland en heeft een sterke positie op het gebiedvan particuliere en collectieve levens- en pensioenverzekeringen. Ons productaanbod omvat tevensziektekosten- en ongevallenverzekeringen, schadeverzekeringen en spaarproducten. AEGON Nederland richtzich via een geavanceerd multi-channel distributienetwerk op veel klantensegmenten. Wij realiseren ons datklanten – individuen, bedrijven en instellingen – vandaag de dag vragen om hoogwaardigemaatwerkproducten en een uitstekende dienstverlening. De gestage groei van ons marktaandeel op hetgebied van de collectieve pensioenverzekeringen, die het grootste deel uitmaken van onze activiteiten inNederland, vormt hiervan het bewijs.
Vooruitlopend op wijzigingen in wet- en regelgeving ten aanzien van de financiële dienstverleningssectorin Nederland hebben wij gezorgd voor verhoogde transparantie van onze producten en diensten. Dat is watde klant van AEGON verwacht.
Voor de toekomst zien wij op onze kernmarkten belangrijke langetermijn groeimogelijkheden, zoalsbijvoorbeeld op de collectieve pensioenverzekeringsmarkt, waar wij producten en diensten aanbieden op hetgebied van vermogensbeheer, asset liability management en pensioenadministratie, gebundeld ofongebundeld, en op de particuliere pensioen- en inkomensverzekeringsmarkt.
JOHAN VAN DER WERF
LID VAN DE RAAD VAN BESTUUR
EN VOORZITTER
AEGON NEDERLAND
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 19
Strategie voor groei AEGON Nederland is ervan overtuigd dat het bedrijf, op een markt die interessante mogelijkheden biedt voorlevensverzekerings- en pensioenproducten, in staat zal zijn de activiteiten op de lange termijn uit te breidenen verwacht op een aantal gebieden marktaandeel te winnen. Door ons aanbod van hoogwaardige productenen diensten met toegevoegde waarde in combinatie met lage operationele kosten hebben wij een gezondeconcurrentiepositie. Ons huidige klantenbestand vormt een goede basis voor verdere groei, maar wij richtenons tevens op uitbreiding daarvan door middel van vergroting van onze distributie- en databasecapaciteit enop versterking van onze relatie met tussenpersonen. Wij blijven ons richten op markt- en productsegmentenwaarvan wij verwachten dat zij in de toekomst winstgevende groei zullen opleveren.
Strategie van AEGON UK voor langetermijn groeiAEGON heeft in 1994 Scottish Equitable overgenomen vanuit de overtuiging dathet Verenigd Koninkrijk aanzienlijk langetermijn groeipotentieel had. Dieovertuiging hebben wij nog steeds. AEGON UK zet zich volledig in voor verdereontwikkeling van de activiteiten. Het Verenigd Koninkrijk is één van de grootstemarkten voor leven- en pensioenproducten waarop AEGON actief is. Als gevolgvan recente wijzigingen in de regelgeving, waaronder prijslimitering voorbepaalde producten, in combinatie met een aanzienlijk aandelenrisico inmeerdere productsegmenten, ziet de levensverzekeringsbranche zich thans voorgrote uitdagingen gesteld. Onze strategie richt zich op de ontwikkeling van eenaantal hoogwaardige financiële producten en diensten en versterking van onzepositie als één van de marktleiders op het gebied van levensverzekeringen. Eenbelangrijk aspect van onze strategie is uitbreiding van ons productassortiment
en versterking van de relatie met onze distributiepartners.
Interne reorganisatie van AEGON UKIn oktober 2003 kondigden wij de overgang aan naar een nieuwe structuur voor AEGON UK, waarmee wij eenbelangrijke stap hebben gezet naar voortdurende verbetering van onze diensten en verlaging van onzekosten. Binnen de nieuwe structuur kwam AEGON UK Life and Pensions tot stand, een nieuwbedrijfsonderdeel waarin Scottish Equitable, Scottish Equitable International, AEGON Individual Protection enAEGON UK Services werden samengevoegd tot één organisatie.
AEGON UK heeft aanzienlijk geïnvesteerd in het ontwikkelen van nieuwe technologie. Hierdoor is onzegegevensverwerking efficiënter geworden en kunnen wij sneller productaanpassingen doorvoeren en deserviceverlening verbeteren. Bovendien verbeterde hierdoor de afzetcapaciteit voor onze producten via e-commerce, met name op de bedrijfspensioenmarkt. Grote bedrijven kunnen nu profiteren vanSmartScheme, een online oplossing die het beheren van een collectieve pensioenregeling voor werkgeverssneller en goedkoper maakt.
Vermogensbeheer door AEGON UKAEGON Asset Management UK, onze in-house vermogensbeheerder met een beheerd vermogen van ruimGBP 30 miljard, is in het Verenigd Koninkrijk een van de marktleiders op het gebied van vermogensbeheervoor institutionele beleggers en fondsen voor particulieren.
Op het gebied van levens- en pensioenverzekeringen hanteren wij een toonaangevende open architectureapproach, waarbij wij ondermeer tegen een concurrerend tarief toegang verlenen tot tien zorgvuldiggeselecteerde externe fondsbeheerders, onze beleggingspartners. De huidige marktontwikkelingen sterkenons in de overtuiging dat wij ons meer dan ooit moeten richten op verdere ontwikkeling van deze aanpak. Metons aanbod van keuzemogelijkheden voor intern en extern vermogensbeheer kunnen wij beleggings-oplossingen bieden aan elke klant, van de meest behoedzame tot de meest ambitieuze.
AEGON’s expansie in de markt van onafhankelijk financieel adviseursVan oudsher vormen de onafhankelijke financiële adviseurs het belangrijkste distributiekanaal voor onzeleven- en pensioenproducten. Wij blijven ons richten op dit verkoopkanaal van adviesdiensten en zijn ervanovertuigd dat depolarisation de positie van dit kanaal nog eens zal versterken. Een van onze belangrijkstedoelstellingen is het aangaan van hechte samenwerkingsverbanden met de onafhankelijk financiële adviseurs,waarbinnen beide partners de toegevoegde waarde van hun ideeën op het gebied van financiële planning
DAVID HENDERSON
GROUP CHIEF EXECUTIVE
AEGON UK
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 20
INZICHT
verder kunnen ontwikkelen. De wijzigingen in wet- en regelgeving vormden de aanleiding om op een zeergefragmenteerde markt eigen distributiemogelijkheden op te bouwen. AEGON UK heeft geïnvesteerd in deovername van tussenpersonen, waardoor wij thans in het Verenigd Koninkrijk één van de grootste distributie-organisaties zijn. Wij hebben er alle vertrouwen in dat AEGON UK Distribution vanuit deze solide positiedirect zal kunnen profiteren van verdere marktconsolidatie.
Nieuwe activiteiten: inzet van bestaande kennis en vaardigheden AEGON richt zich op winstgevende groei. Wij geloven dat AEGON opverschillende manieren met succes de brede expertise kan inzetten op marktenin de Verenigde Staten en Europa waarop wij reeds op grote schaal actief zijn,alsmede in opkomende en in ontwikkeling zijnde landen in Azië en Midden- enOost-Europa.
AEGON startte in 1994 met activiteiten in Taiwan en de daar gekozenopzet is thans een blauwdruk voor nieuw te starten activiteiten. AEGON Taiwanbegon kleinschalig, maar vertoont inmiddels een sterke groei. Onder leiding vaneen ervaren lokaal managementteam werd met succes een multi-channeldistributienetwerk opgebouwd, een strategie die leidde tot onze groei in Taiwan.Dankzij het distributienetwerk, bestaande uit tussenpersonen, banken enbrokers, zijn wij erin geslaagd een aanzienlijk marktaandeel te verwerven.
Distributie via banken, dat op dit moment goed is voor circa 50% van de totale productie, vormt een relatiefnieuw en snelgroeiend distributiekanaal in Taiwan. Er zijn thans samenwerkingsverbanden aangegaan metzestien in Taiwan opererende banken.
In 1992 startte AEGON de activiteiten in Hongarije. Inmiddels zijn wij het op één na grootste bedrijf op deHongaarse markt, met een aanzienlijk marktaandeel op het gebied van levensverzekeringen. Hongarije is eenbelangrijke markt in Midden-Europa en biedt AEGON een solide basis om uit te breiden naar andere landen indeze regio, waarbij Hongarije kan dienen als regionaal steunpunt voor nieuwe activiteiten. In september 2003startte AEGON activiteiten in Slowakije, waar de eerste verkoopresultaten bemoedigend zijn. De toetredingvan een aantal Midden-Europese en Oost-Europese landen tot de Europese Unie in mei 2004 zal naar onzeverwachting leiden tot meer mogelijkheden.
In april 2003 startte AEGON activiteiten op het gebied van levensverzekeringen op de snelgroeiendeChinese markt door een joint venture met het Chinese bedrijf National Offshore Oil Corporation (CNOOC) aan te gaan. Onze strategie is om, met gebruikmaking van de binnen de groep aanwezige expertise, eenmulti-channel distributienetwerk op te bouwen en op die manier versnelde groei te realiseren.
Onze expertise en hoge professionele maatstaven op het gebied van pensioenen, en in het bijzondercollectieve pensioenregelingen, stellen ons in staat in te spelen op de ontwikkelingen op de Europesepensioenmarkt. Het merendeel van de Europese landen kent nog een pensioensysteem op basis van hetomslagstelsel, hetgeen voor deze landen een steeds zwaardere financiële belasting betekent die nauwelijksmeer op te brengen is. De toenemende financiële druk van de pensioenlasten wordt door de regeringen vandeze landen onderkend en beantwoord met voorstellen tot doorvoering van fundamentele wijzigingen, alsgevolg waarvan de private sector bij de ontwikkeling van pensioenactiviteiten een steeds grotere rol zalworden toebedeeld. Wij blijven ons richten op de mogelijkheden die deze belangrijke Europese markt ons tebieden heeft.
Expansie door het aangaan van samenwerkingverbanden voor distributie: het voorbeeld van SpanjeWij zien aantrekkelijke mogelijkheden in verdere uitbreiding van ons distributienetwerk door gebruikmakingvan nieuwe kanalen in onze bestaande markten. Een goed voorbeeld hiervan is de in november 2003aangekondigde joint venture tussen AEGON en Caja de Ahorros del Mediterráneo (CAM).
Het met CAM aangegane samenwerkingsverband is een joint venture waardoor wij naar verwachting éénvan de belangrijkste spelers worden op de Spaanse markt voor levensverzekerings- en pensioenproducten.Deze joint venture, die AEGON toegang verschaft tot meer dan 850 bankfilialen van CAM voor de verkoopvan onze levenproducten, vormt een belangrijke stap op weg naar de versterking van onze distributie-structuur in Spanje. De Spaanse levensverzekeringsmarkt is de op vier na grootste markt in Europa. Omdatde Spaanse klant bij voorkeur zaken doet via zijn bank, hebben banken een aanzienlijke bijdrage geleverd aande recente marktgroei. Het samenwerkingsverband met CAM, dat zal leiden tot winstgevende groei in Spanje,vormt een welkome aanvulling op onze bestaande verkoopkanalen in Spanje.
ALEX WYNAENDTS
LID VAN DE
RAAD VAN BESTUUR
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 21
BESPREKING PER LANDENUNITEEN UITGEBREID VERSLAG VAN AEGON’S RESULTATEN OVER 2003
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 22
BESPREKING PER LANDENUNIT
RESULTATEN(in EUR miljoenen)
2003 2002 %
RESULTATEN PER PRODUCTSOORT
Traditioneel leven 1.218 1.457 —16
Vaste annuities 334 174 92
GICs en financieringsovereenkomsten 213 272 —22
Leven voor rekening van polishouders 378 371 2
Variabele annuities 63 —462
Vermogensbeheer 6 2
LEVENSVERZEKERING 2.212 1.814 2222
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 283 278 2
Schadeverzekeringen 61 62 (2)
TOTAAL VERZEKERINGSACTIVITEITEN 2.556 2.154 19
Bankactiviteiten 20 8 150
Financieringslasten en overige —429 —313 37
Winst voor belastingen 2,147 1,849 16
Belastingen —572 —353 62
Transamerica Finance Corporation 218 51
NETTOWINST 1.793 1.547 16
RESULTATEN GEOGRAFISCH
Amerika 1.538 1.206 28
Nederland 771 659 17
Verenigd Koninkrijk 188 233 —19
Overige landen 79 64 23
Winst voor belastingen business units 2.576 2.162 19
Financieringslasten en overige —429 —313 37
Winst voor belastingen 2.147 1.849 16
Belastingen —572 —353 62
Transamerica Finance Corporation 218 51
NETTOWINST 1.793 1.547 16
2003Verenigd Overige
in EUR miljoenen Amerika Nederland Koninkrijk landen Totaal
Totaal brutopremies levensverzekering 6.157 3.247 5.974 831 16.209
Premies ziektekosten- en ongevallenverzekering 2.217 163 — 83 2.463
Premies schadeverzekeringen — 459 — 337 796
Totaal brutopremies 8.374 3.869 5.974 1.251 19.468
Opbrengst beleggingen verzekeringsactiviteiten 5.618 1.465 137 132 7.352
Vergoedingen en provisies 854 265 90 12 1.221
Opbrengst bankactiviteiten — 354 — — 354
Totaal omzet business units 14.846 5.953 6.201 1.395 28.395
Opbrengst overige activiteiten — — — — 34
Totaal omzet — — — — 28.429
Aantal medewerkers, inclusief agenten 14.308 6.034 4.864 2.502 27.708
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 23
RESULTATEN
De nettowinst over 2003 bedroeg EUR 1.793 miljoen, eentoename van 16% in vergelijking met EUR 1.547 miljoen in2002. De resultaten in het volledige boekjaar werden vooralbeïnvloed door de verbetering van de aandelen- en obligatie-markten alsmede door een efficiënter administratievebedrijfsvoering.
Wisselkoersinvloeden hadden een negatief effect op de gerapporteerderesultaten in euro, de valuta van onze jaarrekening. Op basis vanconstante wisselkoersen zouden de nettowinst en de winst voorbelastingen zijn gestegen met 30% en 29% respectievelijk.
De winst per aandeel over het volledige boekjaar bedroeg EUR 1,15,een toename van 1 1% in vergelijking met EUR 1,04 vorig jaar (aangepastvoor het stockdividend van 2002).
Over het volledige boekjaar nam de nieuwe levensverzekerings-productie op gestandaardiseerde basis toe met 3% tot EUR 2.545miljoen. Op basis van constante wisselkoersen zou de toename 15% zijngeweest. De toename van de nieuwe levensverzekeringsproductie opgestandaardiseerde basis is het gevolg van hogere productie in Amerika,het Verenigd Koninkrijk en Overige landen, in het bijzonder Taiwan,deels teniet gedaan door lagere productie in Nederland.
In 2003 is een bedrag van EUR 631 miljoen als indirect rendementten gunste gebracht van de winst voor belastingen, in vergelijking metEUR 758 miljoen in 2002. Zoals eerder is bekend gemaakt, past AEGONsinds 1 januari 2004 de indirecte opbrengstmethode voor deverantwoording van winsten en verliezen uit beleggingen in aandelen envastgoed niet meer toe. Een algemeen geaccepteerde en erkendemethode, die in lijn is met de International Financial ReportingStandards (IFRS), is ingevoerd en is vergelijkbaar met US GAAP. Volgensdeze methode worden winsten en verliezen op aandelen en vastgoedverantwoord wanneer deze worden gerealiseerd.
Transamerica Finance Corporation (TFC), dat grotendeels verkochtis in lijn met de strategie van AEGON om zich te richten op levens-verzekeringen, pensioenen, spaar- en beleggingsproducten, droegEUR 218 miljoen bij aan de nettowinst van 2003 in vergelijking metEUR 51 miljoen in 2002.
De effectieve belastingdruk in 2003 bedroeg 27% vergeleken met19% in 2002. De lage effectieve belastingdruk in 2002 was hoofdzakelijkhet gevolg van een verlaging van de latente belastingverplichting,gunstige aanpassingen na het indienen van de belastingaangifte over2001 in de Verenigde Staten, lagere belastbare winsten in verhoudingtot fiscaal begunstigde beleggingen en vrijgestelde posten in Nederlanden de Verenigde Staten, alsmede het benutten van compensabeleverliezen in het Verenigd Koninkrijk.
De hierna opgenomen overzichten van financiële gegevens dienente worden gelezen in samenhang met het geconsolideerde financieelverslag van AEGON en de toelichtingen bij de jaarrekening. Debeschouwing van de resultaten van AEGON over het volledige boekjaar2003 bevat vergelijkende informatie in Amerikaanse dollars voor deresultaten in Amerika en in Britse ponden voor de resultaten in hetVerenigd Koninkrijk. Het management is van mening dat deze informatienuttig is voor beleggers aangezien deze bedrijfonderdelen voornamelijkin deze valuta opereren en aangestuurd worden.
AMERIKA (AEGON USA EN AEGON CANADA)
RESULTATEN PER
PRODUCTSOORT2003 2002 2003 2002
(in miljoenen) USD USD % EUR EUR %
Traditioneel leven 724 813 —11 640 859 —25
Vaste annuities 378 165 129 334 174 92
GICs en financierings- overeenkomsten 241 257 —6 213 272 —22
Leven voor rekeningvan polishouders 82 106 —23 73 112 —35
Variabele annuities 71 —437 63 —462 —
Vermogensbeheer —19 5 —17 5 —
LEVENSVERZEKERING 1.477 909 62 1.306 960 36
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 263 233 13 232 246 —6
WINST VOOR BELASTINGEN 1.740 1.142 52 1.538 1.206 28
Belastingen —501 —226 122 —443 —239 85
NETTOWINST 1.239 916 35 1.095 967 13
WINST VOOR BELASTINGEN
De winst voor belastingen bedroeg USD 1.740 miljoen, hetgeen eenstijging betekende van USD 598 miljoen (52%) ten opzichte van 2002.Deze stijging was vooral het gevolg van de lagere dotatie aan devoorziening voor toekomstige verliezen op bedrijfsobligaties (USD 258 miljoen), een lagere versnelde afschrijving van overlopendeacquisitiekosten van variabele annuities (USD 314 miljoen), alsmedelagere dotaties aan de voorzieningen voor gegarandeerdeminimumuitkeringen (USD 243 miljoen). De winst voor belastingenbevatte tevens diverse eenmalige baten, te weten de afwikkeling vaneen schadeclaim met betrekking tot eigen vastgoed (USD 54 miljoen),de vrijval van een voorziening betreffende onroerend goed (USD 36miljoen) en rentebaten met betrekking tot gerestitueerde belastingen(USD 34 miljoen). Daartegenover stonden echter lagere opbrengsten uitpensioenregelingen voor eigen medewerkers (USD 90 miljoen), eenlagere indirecte opbrengst uit beleggingen in zakelijke waarden(USD 135 miljoen) en een lager rendement uit vastrentende beleggingen(USD 91 miljoen).
De traditionele levenproducten zorgden voor een winst voorbelastingen van USD 724 miljoen, hetgeen 1 1% lager was dan in 2002.Deze daling was het gevolg van een lager rendement op vastrentendebeleggingen, lagere indirecte beleggingsopbrengsten en lagereopbrengsten uit pensioenregelingen voor eigen medewerkers. Dezenegatieve elementen werden deels gecompenseerd door lagereverliezen op vastrentende waardepapieren, door de eenmalige baten uit de afwikkeling van een schadeclaim met betrekking tot eigenvastgoed en de hiervoor beschreven vrijval van een voorziening oponroerend goed.
De winst voor belastingen uit vaste annuities van USD 378 miljoenbetekende een stijging van 129% in vergelijking met 2002. Het positieveeffect van lagere verliezen op beleggingen in 2003 werd deelstenietgedaan door de daling van de indirecte beleggingsopbrengsten enlagere rentemarges in vergelijking met 2002. De rentevergoeding metbetrekking tot zowel bestaande als nieuwe stortingen werd in 2003verlaagd teneinde de rentemarges te verbeteren. Dankzij de verkoopvan nieuwe contracten en extra stortingen op bestaande contractensteeg het saldo van vaste annuities met 7% tot USD 45 miljard.
Bij GICs en financieringsovereenkomsten was er sprake van eendaling van de winst voor belastingen van 6% tot USD 241 miljoen, als
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 24
gevolg van lagere indirecte beleggingsopbrengsten (USD 29 miljoen) eneen krappere rentemarge. Het verbeterde kredietklimaat leidde tot eenlagere dotatie aan de voorziening voor toekomstige verliezen opvastrentende waarden, hetgeen de winstdaling gedeeltelijk compenseerde.Het beheerde vermogen van GICs en financieringsovereenkomsten steegmet 5% naar USD 27 miljard, dankzij de gestegen verkopen metbetrekking tot internationale financieringsovereenkomsten.
Bij levensverzekeringen voor rekening van polishouders daalde dewinst voor belastingen met 23% tot USD 82 miljoen. Het hogerepolisverval en iets hogere sterftecijfers waren aanleiding om deoverlopende acquisitiekosten versneld af te schrijven.
Het nettoresultaat uit variabele annuities sloeg om van een verliesvan USD 437 miljoen in 2002 naar een winst van USD 71 miljoen in2003. Het saldo steeg in de loop van het jaar met 30% tot USD 42miljard. Het resultaat uit variabele annuities over 2002 werd negatiefbeïnvloed met een bedrag van USD 602 miljoen als gevolg van hetversneld afschrijven van overlopende acquisitiekosten en de dotatie aande voorzieningen voor gegarandeerde minimumuitkeringen in verbandmet de aanhoudende malaise op de aandelenbeurzen. De verbetering in 2003 werd tot enigszins tenietgedaan door versnelde afschrijvingenvan overlopende acquisitiekosten vanwege het hogere polisverval (USD 35 miljoen).
AEGON gaat bij zijn veronderstellingen ten aanzien van dewaardegroei van aandelen op de lange termijn uit van 9% voor deVerenigde Staten en 9,5% voor Canada. Het herstel op deaandelenbeurzen in 2003 was aanleiding tot een neerwaartse bijstellingvan de veronderstellingen ten aanzien van het toekomstigeaandelenrendement die bij de zogenaamde reversion to the meanmethodiek worden gehanteerd. Per ultimo 2003 wordt voor de aandelenin de Verenigde Staten uitgegaan van een rendement van 7,5% (voorbeheersvergoedingen) voor de eerstvolgende vijf jaar en van 9% voorde lange termijn, betrekking hebbende op een beheerd vermogen vanUSD 30,6 miljard. Voor wat betreft Canada zijn de vergelijkbareuitgangspunten 10,75% voor de eerste vijf jaar, gevolgd door 9,5% voorde lange termijn. Deze vooruitzichten houden verband met het relatiefmatige resultaat in de afgelopen jaren van Canadese gesepareerdefondsen in vergelijking met het gemiddelde rendement in de VerenigdeStaten. Het beheerd vermogen in Canada waarop dezeveronderstellingen betrekking hebben bedroeg USD 2,9 miljard.Genoemde veronderstellingen vormden het uitgangspunt bij het bepalenvan de voorzieningen ten behoeve van de gegarandeerde uitkeringen opvariabele annuities en de hoogte van de afschrijvingen op overlopendeacquisitiekosten bij zowel variabele annuities als levenproducten voorrekening van polishouders.
Het resultaat voor belastingen uit vermogensbeheer, te weten eenverlies van USD 19 miljoen, was slechter dan in het voorgaande jaar alsgevolg van het treffen van een voorziening voor uitgestelde beloningen,welke volgens een langetermijnformule is berekend. Zowel de forseproductie van synthetische GICs en beleggingsfondsen, als de gunstige
ontwikkelingen op de aandelenmarkten hadden een positief effect ophet resultaat.
De winst voor belastingen uit ziektekosten- en ongevallen-verzekering steeg met 13% naar USD 263 miljoen, vooral als gevolg vanlagere schade-uitkeringen en maatregelen ten aanzien van kosten-beheersing. Tariefsverhogingen voor een aantal ziektekostenproductenhadden een gunstig effect op het resultaat.
NETTOWINST
De nettowinst steeg in 2003 met 35% naar USD 1.239 miljoen. Deeffectieve belastingdruk steeg van 20% in 2002 tot 29% in 2003. In de belastingdruk 2003, hoewel hoger dan de belastingdruk in 2002, iseen vrijval verwerkt van een latente belastingvoorziening voorcompensabele verliezen (USD 85 miljoen). Dit effect is gecompenseerddoor het vormen van additionele voorzieningen. De belastingdruk over2002 was inclusief een verlaging van de latente belastingverplichtingmet USD 219 miljoen als gevolg van een gewijzigde raming naaraanleiding van additionele informatie die in dat jaar beschikbaar kwam.Deze additionele informatie maakte een nauwkeuriger berekening vande latentie over voorgaande jaren mogelijk. Daarentegen werd in 2002 een additionele voorziening van USD 129 miljoen getroffen, inclusief een waardecorrectie van USD 85 miljoen met betrekking totverliescompensatie.
OMZET
De omzet bedroeg USD 16.792 miljoen, een stijging van 2% invergelijking met 2002. De brutopremies voor levensverzekering stegenmet 2% naar USD 6.964 miljoen. De premies voor ziektekosten- enongevallenverzekering stegen eveneens met 2% naar USD 2.508miljoen, terwijl de opbrengsten uit beleggingen, welke USD 6.354miljoen bedroegen, ten opzichte van het voorgaande jaar licht stegen.Vergoedingen en provisies stegen met 16% tot USD 966 miljoen.
De koopsommen voor levenproducten voor algemene rekeningdaalden in 2003 met 3% naar USD 916 miljoen. Dit resultaatweerspiegelt de beëindiging halverwege het jaar van nieuwe contractenvoor structured settlement producten, terwijl zich een sterke groeivoordeed bij overige producten voor algemene rekening. De groei metbetrekking tot contracten voor algemene rekening was met name tedanken aan hogere productie via tussenpersonen en banken.
Het totaal aan koopsommen voor levensverzekeringen voorrekening van polishouders in 2003 bedroeg USD 522 miljoen, een dalingvan 34%, vooral als gevolg van de lage omzet van Bank-Owned LifeInsurance (BOLI) en Corporate-Owned Life Insurance (COLI). Het gaat bijdeze verzekeringscontracten meestal om grotere bedragen en dezecontracten worden gewoonlijk niet zo frequent afgesloten als anderelevenproducten. Door de aanhoudend lage rentestand staan de prijzenvan deze producten onder druk, hetgeen tot een lagere omzet heeftgeleid. De opbrengsten uit periodieke premies voor levensverzekeringenvoor rekening van polishouders bedroegen USD 779 miljoen, een stijging
BESPREKING PER LANDENUNIT
WINST VOOR BELASTINGEN LEVENSVERZEKERING in USD miljoen
2.000
1.600
1.200
800
400
0
-400
-800
TraditioneelVaste annuitiesGICs en financierings-overeenkomstenRekening polishoudersVariabele annuitiesVermogensbeheerBoekwinst Mexico
01 02 03
WINST VOOR BELASTINGEN in USD miljoen
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500LevensverzekeringZiektekosten- en ongevallenverzekeringSchadeverzekering
01 02 03
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 25
van 23%, vooral dankzij verlenging van BOLI/COLI-contracten en hogerevergoedingen als gevolg van de toename van het beheerd vermogen.
De opbrengsten uit ziektekosten- en ongevallenpremies warenslechts marginaal hoger dan in 2002. Dit had te maken met de in 2003genomen beslissing om een aantal producten voor aanvullendeverzekering uit de markt te nemen, alsmede met de daling van deverkopen uit telemarketing als gevolg van nieuwe regelgeving die onderandere ongewenste telefonische verkoop verbiedt. Deze daling werdgecompenseerd door een hogere omzet uit sponsored relationships plusde voor een aantal ziektekostenproducten doorgevoerde tariefs-verhogingen. De directe verkoop wordt verder ontwikkeld teneinde debeoogde doelgroepen te bereiken.
De beleggingsinkomsten ten bedrage van USD 6.354 miljoen lagenenigszins boven het niveau van het voorgaande jaar. Tegenover deportefeuillegroei, die te danken was aan de hogere verkopen vanproducten voor algemene rekening en het lagere polisverval, stondenlagere indirecte beleggingsopbrengsten, dalende rentevoeten enafboekingen op beleggingen. De indirecte beleggingsopbrengsten uitaandelen en vastgoed daalden in 2003 met USD 135 miljoen tenopzichte van 2002. Nieuwe geldstromen in de portefeuille, alsmedeherbelegging van afgeloste obligaties tegen lagere rente, zorgden vooreen lager rendement op vastrentende beleggingen. Het rendement opbeleggingen met een variabele rente daalde eveneens, maar dit hadgeen gevolgen voor het resultaat, aangezien deze beleggingen zijngekoppeld aan verplichtingen met eveneens een variabele rente.Ruilresultaten op verkochte obligaties ten bedrage van USD 1.141 miljoenzijn gepassiveerd in de balans en niet verantwoord in de resultaten-rekening over 2003.
De vergoedingen en provisies, die in totaal USD 966 miljoenbedroegen, stegen met 16% in vergelijking met 2002. Als gevolg van deafwikkeling van een verzekeringsclaim met betrekking tot eigenonroerend goed (USD 54 miljoen) enerzijds en de vrijval van eenvoorziening voor onroerend goed (USD 36 miljoen) anderzijds, werd eeneenmalige bate van USD 90 miljoen gerealiseerd opvastgoedbeleggingen. De toename van de vergoedingen en provisiesvloeit met name voort uit hogere vergoedingen als gevolg van detoename van het beheerd vermogen.
PROVISIES EN KOSTEN
Ten opzichte van 2002 namen de provisies en kosten met 10% toe toteen bedrag van USD 3.897 miljoen. Provisies daalden in 2003 tenopzichte van 2002 als gevolg van lagere verkopen van annuities en hetherstructureren van provisieregelingen. De afschrijvingen opoverlopende acquisitiekosten stegen per saldo vanwege groei van deportefeuille en lagere activering. De operationele kosten bedroegen USD 1.764 miljoen en stegen met USD 90 miljoen vanwege een daling vaninkomsten uit pensioenregelingen voor eigen medewerkers, de expiratievan een niet-uitgeoefende optie van een co-assurantie-overeenkomstten bedrage van USD 27 miljoen, voorzieningen van USD 35 miljoen voor
uitgestelde beloningen en extra kosten ten bedrage van USD 24 miljoenmet betrekking tot overgenomen contracten van Mutual of New York op31 december 2002.
PRODUCTIE
De productie van traditionele levenproducten (gestandaardiseerdenieuwe premies) steeg met 9% naar USD 1.076 miljoen. Dit weerspiegeltde sterke groei van productie voor algemene rekening, die ten deleteniet werd gedaan door het negatieve effect van de beëindiging in juli2003 van de verkoopinspanningen met betrekking tot structuredsettlement producten. Dankzij de gezamenlijke inspanningen van de bestaande distributiekanalen en nieuwe agenten realiseerde deAgency Group een solide productie op het gebied van traditionelelevensverzekeringen, universal life verzekeringen en tijdelijkelevensverzekeringen.
De stortingen op vaste en variabele annuities en institutioneleproducten die gebaseerd zijn op een rentemarge (GICs enfinancieringsovereenkomsten) worden niet in de omzet meegenomenmaar direct op de balans verantwoord als technische voorziening. Destortingen op vaste annuities bedroegen USD 5,2 miljard, een daling van27% in vergelijking met 2002. Als gevolg van de lagere rentevergoedingaan polishouders en de verlaging van provisies daalde de verkoop vanvaste annuities. Het aantal beëindigingen van bestaande contracten lagop het laagste niveau sinds jaren vanwege de geringe rentevergoedingop nieuwe polissen. In reactie op de lage marktrente introduceerdeAEGON USA in 2003 nieuwe producten met lagere gegarandeerdejaarlijkse rentevergoedingen.
De stortingen op variabele annuities bedroegen USD 6,4 miljard,een daling van 36% ten opzichte van 2002. Deze daling heeft vooral temaken met de beëindiging van gegarandeerde minimumuitkeringen. Ineen poging om het productieverlies als gevolg van de beëindiging vangegarandeerde minimumuitkeringen te compenseren werd in 2003 eennieuw product met aanvullende garanties bij overlijden en levengeïntroduceerd, waarbij gebruik wordt gemaakt van actieve herallocatievan de beleggingsportefeuille.
Tot de niet in de balans opgenomen producten behoren onder meerbeheerde vermogens, zoals beleggingsfondsen, collectieve beleggings-trusts en synthetische GICs. De productie van niet in de balansopgenomen beleggingen bedroeg USD 21,5 miljard, een stijging van 14%ten opzichte van 2002. De productie van beleggingsfondsen, in totaalUSD 8,3 miljard, steeg met 25% dankzij een intensivering van demarketinginspanningen gericht op zogeheten wirehouse netwerken. Deproductie van synthetische GICs steeg met 9% naar USD 13,2 miljard.AEGON USA fungeert met betrekking tot synthetische GICs niet alsvermogensbeheerder en loopt geen kredietrisico, maar ontvangt eenvergoeding voor het verschaffen van liquiditeit aan instanties dieuitvoering geven aan uitkeringsregelingen ingeval deze instanties nietbeschikken over voldoende liquiditeit om aan deze verplichting tevoldoen.
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE in USD miljoen
0
300
600
900
1.200KoopsommenPeriodieke premie op jaarbasis
01 02 03
TOTAAL STORTINGEN/PRODUCTIE NIET OP BALANSin USD miljoen
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
01 02 03
Vaste annuitiesGICs en financierings-overeenkomstenVariabele annuities
Synthetische GICs Beleggingsfondsen/ collective trusts en overig beheerd vermogen
Op balans
Niet op balans
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 26
De winst voor belastingen uit vermogensbeheer omvat ook deresultaten over 2003 van de distributiebedrijven Meeùs Groep,Elan en Spaaradvies. Deze bedrijven zijn met ingang van 1 januari2003 geconsolideerd in de cijfers van AEGON Nederland.
De winst voor belastingen uit ziektekosten- en ongevallen-verzekering steeg met 69% naar EUR 44 miljoen. De gunstigeontwikkeling in de ziekteverzuimportefeuille leidde tot eentoename van de winst met EUR 16 miljoen, terwijl het positieveuitloopresultaat van een herverzekeringscontract een bijdrageleverde van EUR 9 miljoen. De winst werd in negatieve zinbeïnvloed door een wijziging in de samenstelling van debeleggingsportefeuille (EUR 5 miljoen) en door hogerepensioenkosten (EUR 4 miljoen).
Schadeverzekeringen boekten ten opzichte van 2002 een 54%lagere winst voor belastingen. Er werden extra voorzieningengevormd voor wettelijke aansprakelijkheid voor motorrijtuigen(EUR 9 miljoen) en voor algemene aansprakelijkheid (EUR 10miljoen). Daarnaast waren de rentebaten EUR 5 miljoen lager ende kosten EUR 2 miljoen hoger. Deze posten werden deelsgecompenseerd door het positieve uitloopresultaat van eenherverzekeringscontract (EUR 3 miljoen) en het hogere technischeresultaat uit brandverzekeringen (EUR 1 1 miljoen).
De bankactiviteiten zorgden voor een stijging van de winstvoor belastingen met EUR 12 miljoen tot EUR 20 miljoen. Dit wasvoornamelijk het gevolg van het saldo van een lagere toevoegingaan de voorzieningen voor dubieuze debiteuren (EUR 20 miljoen)en hogere kosten (EUR 7 miljoen).
NETTOWINST
De stijging van de effectieve belastingdruk van 21% naar 23% wasvoornamelijk het gevolg van de consolidatie van de distributie-bedrijven, waardoor de nettowinst met 13% en de winst voorbelastingen met 17% steeg.
OMZET
Met EUR 5.953 miljoen lag de omzet in 2003 net beneden hetniveau van 2002. Het premie-inkomen voor levensverzekering wasEUR 326 miljoen lager, door de met 24% gedaalde koopsommenals gevolg van een lagere collectieve pensioenproductie. Deperiodieke premies bleven per saldo op vrijwel hetzelfde niveau.Hogere premies uit de bestaande portefeuille werden tenietgedaan door een hoger polisverval als gevolg van de wetswijziginginzake bedrijfsspaarregelingen. Het premie-inkomen inziektekosten- en ongevallenverzekering alsmede in
BESPREKING PER LANDENUNIT
WINST VOOR BELASTINGEN in EUR miljoen
0
200
400
600
800
1.000LevensverzekeringZiektekosten- en ongevallenverzekeringSchadeverzekeringBankactiviteiten
01 02 03
WINST VOOR BELASTINGEN LEVENSVERZEKERING in EUR miljoen
0
200
400
600
800
1.000Traditioneel Rekening polishoudersVermogensbeheer
01 02 03
NEDERLAND
RESULTATEN PER
PRODUCTSOORT
(in EUR miljoenen) 2003 2002 %
Traditioneel leven 548 552 —1
Leven voor rekening van polishouders 135 49 176
Vermogensbeheer 13 0 —
LEVENSVERZEKERING 696 601 16
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 44 26 69
Schadeverzekeringen 11 24 —54
TOTAAL VERZEKERINGSACTIVITEITEN 751 651 15
Bankactiviteiten 20 8 150
Winst voor belastingen 771 659 17
Belastingen —179 —136 32
NETTOWINST 592 523 13
WINST VOOR BELASTINGEN
De winst voor belastingen uit traditionele levenproducten bedroegEUR 548 miljoen, 1% beneden het niveau van 2002. De hogeredirecte beleggingsopbrengsten (EUR 20 miljoen), de hogereindirecte beleggingsopbrengsten (EUR 47 miljoen) en de vrijval vande voorziening voor winstdeling (EUR 40 miljoen) leverden eenpositieve bijdrage aan het resultaat. Een wijziging van deveronderstellingen ten aanzien van sterftecijfers en het langleven-risico had een negatief effect op het resultaat van EUR 93 miljoen.In de provisies en kosten zijn zowel in 2002 als in 2003 versneldeafschrijving van overlopende acquisitiekosten begrepen vanwegehet hoge verval als gevolg van de wetswijziging met betrekking totbedrijfsspaarregelingen. Overige factoren die een negatief effecthadden op de winst voor belasting waren de lagere kosten alsgevolg van lagere productie (EUR 20 miljoen) en de hogerekostenopslagen in verband met pensioenregelingen voor eigenmedewerkers.
De winst voor belastingen uit levensverzekeringen voorrekening van polishouders bedroeg EUR 135 miljoen, hetgeen eenstijging van 176% betekende ten opzichte van 2002. Deze stijgingwerd vooral veroorzaakt door de lagere dotatie, voor een bedragvan EUR 1 16 miljoen, aan de voorziening voor gegarandeerdeuitkeringen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 27
schadeverzekeringen steeg met respectievelijk 1% en 3% tenopzichte van 2002. Dit was het gevolg van de met ingang van2002 doorgevoerde premieverhoging in verband met de stijgingvan de schadelast. Daarentegen was er een EUR 5 miljoen negatiefeffect van de verkoop van de glastuinbouwportefeuille en een deelvan de pleziervaartuigenportefeuille. Beleggingsopbrengstenstegen met EUR 68 miljoen voornamelijk als gevolg van hogereindirecte beleggingsopbrengsten. De vergoedingen en provisieszijn inclusief een bedrag van EUR 214 miljoen aan omzet bij dedistributiebedrijven en EUR 21 miljoen omzet bij TKP Pensioen.
De opbrengsten uit bankactiviteiten daalden met EUR 62miljoen naar EUR 354 miljoen, hetgeen een daling betekende van15% ten opzichte van 2002. Dit was met name te wijten aan lagerebeleggingen die als dekking dienen voor spaarrekeningen.
PROVISIES EN KOSTEN
De provisies en kosten bedroegen in totaal EUR 956 miljoen, eenstijging van 44%. De kosten stegen met achtereenvolgensEUR 202 miljoen als gevolg van de consolidatie van de distributie-bedrijven, EUR 14 miljoen als gevolg van de acquisitie vanTKP Pensioen en EUR 64 miljoen als gevolg van hogere premiesmet betrekking tot de pensioenregeling van AEGON Nederland.Door de bij individuele levensverzekeringen opgetredenverschuiving van periodieke premies naar koopsommen zijn deprovisies hoger. De provisies die in het kader vankoopsomproductie worden betaald, worden direct verantwoord inde winst- en verliesrekening.
PRODUCTIE
De totale levenproductie was EUR 73 miljoen (21%) lager dan in2002 en was het gevolg van het aanhoudend wisselendverkoopniveau van collectieve pensioenen. De business unitAEGON Bedrijfspensioenen, die op de markt voor het midden- enkleinbedrijf actief is, presteerde goed, hetgeen tot uiting kwam ineen stijging van 18% (EUR 9 miljoen) van de gestandaardiseerdeproductie. In de levensector deed zich een stijging van 15% voorbij de verkoop van koopsomproducten (op gestandaardiseerdebasis EUR 6 miljoen), terwijl de periodieke premies met 13% (EUR 13 miljoen) daalden.
In de schadesector was de nettoproductie (nieuwe productieminus polisverval) licht negatief. Dit had te maken met de verkoopvan de glastuinbouwportefeuille en een deel van depleziervaartuigenportefeuille. De wijziging van de clausules inpolissen in het derde kwartaal van 2003 in verband met de
terrorismedekking leidde tot opzeggingen maar ook tot nieuwepolissen; per saldo zorgde dit voor een klein positief effect.Wetswijzigingen met betrekking tot de verzekering van ziekte-verzuim zullen naar verwachting in de sector ziektekosten- enongevallenverzekering tot een opleving van de bedrijvigheidleiden.
Ondanks de sterke concurrentie is AEGON Asset Managementerin geslaagd om contracten voor vermogensbeheer ten bedragevan EUR 3 miljard binnen te halen. Het feit dat een grote klant vaneen verzekeringscontract overstapte naar een vermogenscontractdroeg voor EUR 1 miljard bij aan deze stijging.
Aandelenleaseproducten stonden in 2003 in Nederland in deschijnwerpers. AEGON Nederland heeft de verkoop van dezeproducten begin 2003 volledig gestaakt. Deze beslissing had grotegevolgen voor de productie, welke daalde van EUR 393 miljoen in2002 tot EUR 13 miljoen in 2003. De huidige portefeuille is zeerdivers. Aangezien de meeste klanten van AEGON Nederlandproducten hebben met een gegarandeerde uitkering of met een langetermijn horizon, blijven de gevolgen van de koers-schommelingen op de aandelenmarkten op de korte termijnbeperkt. AEGON heeft een voorziening gevormd voor potentiëleverliezen in het kader van aandelenleaseproducten.
Het totaalbedrag aan toevertrouwde spaargelden daaldetussen eind 2002 en eind 2003 met 1 1% naar EUR 5,7 miljard. Er woedt momenteel een felle concurrentiestrijd op de markt voorspaarrekeningen.
Het beheerd vermogen steeg in 2003 met EUR 1 1 miljard naarEUR 53 miljard, met name als gevolg van de toename van hetaantal contracten onder beheer (EUR 2 miljard), de acquisitie vanTKP Pensioen (EUR 7 miljard) en de groei van beleggingen voorrekening van polishouders (EUR 1 miljard). De toename van hetbeheerd vermogen voor rekening van polishouders heeft vooral temaken met de gunstige rendementen op de aandelenportefeuillesen de portefeuille van vastrentende waardepapieren.
Een deel van de hypothekenportefeuille werd in de loop van2003 gesecuritiseerd. Ultimo 2003 was het bedrag aangesecuritiseerde hypothecaire leningen EUR 5 miljard.
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE in EUR miljoen
0
100
200
300
400KoopsommenPeriodieke premie op jaarbasis
01 02 03
TOTAAL STORTINGEN/PRODUCTIE NIET OP BALANSin EUR miljoen
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
01 02 03
Spaarstortingen
Beleggingsfondsen en overig beheerd vermogen
Op balans
Niet op balans
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 28
NETTOWINST
De nettowinst over 2003 van GBP 93 miljoen betekende een daling van 17% ten opzichte van 2002. Deze daling werd vooralveroorzaakt door de stijging van de effectieve belastingdruk van23% in 2002 naar 28% in 2003. Dit was het gevolg van decompensatie in 2002 van fiscale verliezen in verband met eenregeling met de Britse belastingdienst in het vierde kwartaal vandat jaar.
OMZET
De omzet steeg ten opzichte van 2002 met 3% naar GBP 4.284miljoen, vooral als gevolg van een stijging met GBP 39 miljoen vankoopsommen voor levensverzekeringen voor rekening vanpolishouders. De toename van de niet uit premie afkomstige omzetkomt voort uit de overgenomen distributiebedrijven.
PROVISIES EN KOSTEN
De provisies en kosten bedroegen GBP 442 miljoen, hetgeen eenstijging betekende van GBP 128 miljoen. Dit werd veroorzaakt doorde consolidatie van de nieuwe distributiebedrijven (GBP 40miljoen), de groei van producten op het gebied van vermogens-bescherming (GBP 20 miljoen), het opnieuw bijdragen aan dewerknemerspensioenregeling (GBP 7 miljoen), hogereafschrijvingen van overlopende acquisitiekosten (GBP 63 miljoen)en hogere afschrijvingen van IT-projectkosten (GBP 24 miljoen),lagere herstructureringskosten (GBP 7 miljoen) en lagereoperationele kosten (GBP 18 miljoen).
De herstructureringskosten zijn een gevolg van een kosten-reductieprogramma in 2002 en 2003 en een evaluatie van alleactiviteiten van AEGON UK in 2003, hetgeen zal wordenvoortgezet in 2004. De kosten hadden betrekking op het afvloeienvan medewerkers en het treffen van een voorziening voorleegstand als gevolg van herindeling van kantoorruimte.
PRODUCTIE
De groei van de productie met 8% is het resultaat van de groei diezich voordoet binnen alle kernactiviteiten van AEGON UK. Deproductie in de pensioensector gaf reden tot tevredenheid, hoewelhet sentiment ten opzichte van aan aandelen gerelateerdeproducten gevolgen had voor pensioen- en vermogens-beheercontracten.
BESPREKING PER LANDENUNIT
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE in GBP miljoen
0
200
400
600
800Koop-sommenPeriodieke premie op jaarbasis
01 02 03
PRODUCTIE NIET OP BALANS in GBP miljoen
500
400
300
200
100
0
01 02 03
Beleggings-fondsen en overig beheerd vermogen
WINST VOOR BELASTINGEN LEVENSVERZEKERING in GBP miljoen
250
200
150
100
50
0
-50
Traditioneel Rekening polishoudersVermogens-beheer
01 02 03
VERENIGD KONINKRIJK
RESULTATEN PER
PRODUCTSOORT2003 2002 2003 2002
(in miljoenen) GBP GBP % EUR EUR %
Traditioneel leven 1 12 —92 2 19 —89
Leven voor rekening van polishouders 128 140 —9 184 224 —18
Vermogensbeheer 1 —6 117 2 —10 120
WINST VOOR BELASTINGEN 130 146 —11 188 233 —19
Belastingen —37 —34 9 —53 —55 —4
NETTOWINST 93 112 —17 135 178 —24
WINST VOOR BELASTINGEN
De winst voor belastingen van GBP 130 miljoen over 2003betekende een daling van 1 1% in vergelijking met 2002. Dezedaling werd met name veroorzaakt door de lagere vergoedingenop contracten voor rekening van polishouders, waarin hetgemiddeld 12% lagere niveau van de FTSE-index in 2003 invergelijking met 2002 tot uiting kwam.
Bij de traditionele levenproducten werd een winst voorbelastingen gerealiseerd van GBP 1 miljoen, een daling van GBP 1 1miljoen ten opzichte van 2002. Deze daling had voornamelijk temaken met de lagere sterftewinst op traditionele levenproductenals gevolg van de vrijval in 2002 van voorzieningen voor eenportefeuille waarvoor geen nieuwe contracten meer wordenafgesloten. Daarnaast was er in 2002 sprake van een aantaleenmalige baten.
De winst voor belastingen uit levensverzekeringen voorrekening van polishouders bedroeg GBP 128 miljoen, een dalingvan 9% ten opzichte van 2002. De resultaten van dit product-segment zijn sterk afhankelijk van het niveau van de aandelen-markten, aangezien de beheersvergoedingen gekoppeld zijn aan dewaarde van de bijbehorende beleggingen. Het lagere gemiddeldeniveau van de FTSE in 2003 ten opzichte van 2002 had daaromeen drukkend effect op de winst.
In 2003 nam AEGON UK verdere belangen in diverse distributie-bedrijven. Het verbeterde resultaat voor belastingen uitvermogensbeheer was vooral te danken aan lagere kosten enwinstgroei bij de distributiebedrijven.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 29
miljard als gevolg van de groei van de portefeuilles van pensioen-fondsen en overige beheerde vermogens.
Het aan herverzekeraars betaalde totaalbedrag aan premiessteeg met meer dan 8%, oftewel HUF 0,1 miljard. Deze toenameliep parallel aan de ontwikkeling van het premie-inkomen.
De uitkeringen in de levensector stegen met HUF 2,8 miljard,vooral als gevolg van de expiratie van levenpolissen in eenaflopende portefeuille.
In de schadesector was in 2003 sprake van een gunstigeschadeontwikkeling. De schadelast was HUF 0,5 miljard lager danin 2002.
Als gevolg van de hogere productie in het pensioensegment enbij schadeverzekeringen stegen de provisies met HUF 1 miljard.
Ondanks de inflatie van 5%, daalden de kosten als gevolg vankostenbeheersing en technische innovatie met HUF 0,2 miljard,oftewel 2%, ten opzichte van 2002.
OMZET
De totale omzet steeg ten opzichte van 2002 met HUF 5,1 miljard.Het premie-inkomen steeg (HUF 5,1 miljard), dankzij een toenamevan de premies voor levensverzekeringen (HUF 2,8 miljard), vooralals gevolg van hogere verkopen van aan beleggingsfondsengekoppelde producten en een stijging van de premies voor schade-verzekeringen (HUF 2,3 miljard). De groei in de schadesector deedzich vooral voor bij gezinsverzekeringen (HUF 1,5 miljard), terwijler daarnaast sprake was van groei op het gebied van opstal- enmotorrijtuigenverzekeringen (HUF 0,8 miljard). De maatregelenvoor behoud van de bestaande portefeuille en het hogere aantalagenten waren de belangrijkste oorzaken van de stijging van hetpremie-inkomen.
De beleggingsopbrengsten daalden met HUF 0,9 miljard, vooralals gevolg van de aflossing van langlopende, hoogrentendeobligaties. In de tweede helft van het jaar nam het markt-rendement als gevolg van monetaire interventies aanzienlijk toe.Dit had direct invloed op het beleggingsresultaat en demarktwaarde van de portefeuille.
Dankzij een stijging met 31% van het beheerd vermogen en degroei van het aantal deelnemers in door ÁB-AEGON beheerdepensioenfondsen nam de omzet uit vermogensbeheer toe met40% (HUF 0,8 miljard) ten opzichte van 2002.
SLOWAKIJE
Geheel volgens plan is AEGON in september 2003 in Slowakijegestart met activiteiten op het gebied van levensverzekeringen.Het premie-inkomen bedroeg SKK 5 miljoen, terwijl de kosten SKK 206 miljoen bedroegen.
WINST VOOR BELASTINGEN HONGARIJE in EUR miljoen
80
60
40
20
0
LevensverzekeringSchadeverzekeringen
01 02 03
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE HONGARIJE in EUR miljoen
30
20
10
0
KoopsommenPeriodieke premie op jaarbasis
01 02 03
OVERIGE LANDEN
RESULTATEN PER
PRODUCTSOORT
(in EUR miljoenen) 2003 2002 %
Traditioneel leven 28 27 4
Leven voor rekening van polishouders —14 —14 0
Vermogensbeheer 8 7 14
LEVENSVERZEKERING 22 20 10
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 7 6 17
Schadeverzekeringen 50 38 32
WINST VOOR BELASTINGEN 79 64 23
Belastingen —21 —12 75
NETTOWINST 58 52 12
De gewogen gemiddelde wisselkoersen ten opzichte van de euro van devaluta’s van de landen in het segment ‘Overige landen’ die niet in eurorapporteren zijn hierna weergegeven.
2003 2002
Hongaarse forint (HUF) 253 243
Nieuwe Taiwanese dollar (NTD) 39 33
Slowaakse kroon (SKK) 41 —
Rin Min Bi Yuan (CNY) 10 8
De Overige landen worden in de jaarrekening opgenomen in euro.De financiële resultaten van de individuele landenunits die deeluitmaken van deze groep, worden echter in de lokale valuta’sgerapporteerd en hierna besproken.
HONGARIJE
WINST VOOR BELASTINGEN
De winst voor belastingen van ÁB-AEGON van HUF 16,6 miljardover 2003 betekende een stijging van 16% ten opzichte van 2002.Deze stijging kwam voor rekening van het levenbedrijf (15%) enhet schadebedrijf (20%). De belangrijkste oorzaken voor deverbetering in beide sectoren zijn de groei van het premie-inkomenen kostenbesparingen. Bij het schadebedrijf werd het gunstigeschaderesultaat bij de afwikkeling van claims voor een deeltenietgedaan door dotaties aan de technische voorzieningen. Deinkomsten uit vermogensbeheer stegen met 40% naar HUF 2,8
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 30
SPANJE
WINST VOOR BELASTINGEN
AEGON Spanje boekte een winst voor belastingen van EUR 36miljoen over 2003, een aanzienlijke verbetering ten opzichte van2002.
Levensverzekeringen boekten een winst voor belastingen vanEUR 4 miljoen, een verbetering van EUR 15 miljoen ten opzichtevan het verlies van EUR 1 1 miljoen in 2002. Deze verbetering wasvooral te danken aan het uitblijven van negatieve effecten zoalsdie zich in 2002 voordeden. Deze betroffen met name het verliesbij Moneymaxx als gevolg van de geringe productie in reactie ophet verslechterende beursklimaat, alsmede een versneldeafboeking van overlopende acquisitiekosten.
De schadesector boekte een winst van EUR 32 miljoen in 2003in vergelijking met EUR 23 miljoen in 2002, vooral dankzij eenstijging van de omzet en een afname van het aantal claims. Alsgevolg van de afgenomen schadelast was bij alleschadeverzekeringen sprake van een verbetering van declaimratio. Deze tendens werd voor het eerst zichtbaar in 1999toen maatregelen ter verbetering van de kwaliteit van deschadeportefeuille werden doorgevoerd.
NETTOWINST
De nettowinst van EUR 24 miljoen over 2003 betekende een groeivan 167%. De effectieve belastingdruk steeg van 25% in 2002naar 33% in 2003. Dit werd veroorzaakt doordat, bij een hogerewinst in vergelijking met 2002, het bedrag aan fiscale aftrekpostengelijk bleef.
OMZET
De totale omzet bedroeg EUR 475 miljoen, een stijging van 4% tenopzichte van 2002.
Het premie-inkomen levensverzekering steeg met 6% invergelijking met 2002. De premieopbrengsten uit traditionelelevenproducten stegen met 26%. De premieopbrengsten uit aanbeleggingsfondsen gekoppelde producten daarentegen daaldenmet 21%. De verschuiving van aan beleggingsfondsen gekoppeldeproducten naar traditionele levenproducten was vooral het gevolgvan de situatie op de aandelenmarkten en een wijziging van deSpaanse belastingwetgeving, als gevolg waarvan de fiscalevoordelen van aan beleggingsfondsen gekoppelde productenwerden gelijkgeschakeld met die van traditionele producten.
Het premie-inkomen schadeverzekeringen nam in vergelijking met2002 met 5% toe. In 2003 concentreerde AEGON Spanje zichonverminderd op particulieren en kleine ondernemingen en legdehet bedrijf minder nadruk op producten met een hoog risico. Ditgold specifiek voor algemene aansprakelijkheid en de portefeuillezeevaart-, luchtvaart- en transportbranche, waar het premie-inkomen met respectievelijk 22% en 17% ten opzichte van 2002daalde.
PROVISIES EN KOSTEN
Het resultaat over 2003 laat een daling van de kosten zien, vooralals gevolg van de beëindiging van de activiteiten van Moneymaxx.
De acquisitiekosten waren in 2003 lager dan in het voorgaandejaar vanwege de grotere productie van levenproducten waarvoorgeen acquisitiekosten werden geactiveerd. Dit werdgecompenseerd door lagere afschrijving van overlopendeacquisitiekosten. In 2002 vond een versnelde afschrijving plaatsten bedrage van EUR 4 miljoen plaats.
PRODUCTIE
De productie van levenproducten op gestandaardiseerde basissteeg met 88%, hetgeen vooral te danken was aan het feit dat bijde verkoop van levenproducten het netwerk van tussenpersonen inde schadesector werd ingeschakeld, alsmede aan de oprichting vande unit Group Life.
BESPREKING PER LANDENUNIT
LevensverzekeringZiektekosten- en ongevallenverzekeringSchadeverzekeringen
WINST VOOR BELASTINGEN SPANJE in EUR miljoen
40
30
20
10
0
-10
-20
01 02 03
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE SPANJE in EUR miljoen
60
40
20
0
KoopsommenPeriodieke premie op jaarbasis
01 02 03
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 31
TAIWAN
WINST VOOR BELASTINGEN
AEGON Taiwan boekte een winst voor belastingen van NTD 15,2miljoen over 2003, een stijging van 134%, ten opzichte van NTD 6,5 miljoen over 2002. Dit was vooral te danken aan de forsegroei van de productie.
OMZET
Het premie-inkomen steeg aanzienlijk, van NTD 5.073 miljoen in2002 naar NTD 17.904 miljoen in 2003. De inkomsten uitbrutopremies voor traditionele levensverzekeringen stegen met260%, van NTD 4.868 miljoen naar NTD 17.518 miljoen. Desterkste groei kwam van de nieuw ontwikkelde distributiekanalen,bestaande uit brokers en banken. De inkomsten uit premies voorvariabele universal life producten bedroegen NTD 387 miljoen, eenstijging van 89% ten opzichte van 2002. Deze stijging kwam metname tot stand via agenten. De beleggingsinkomsten stegen met26%, van NTD 438 miljoen in 2002 naar NTD 546 miljoen in 2003,met name als gevolg van de groei van het belegd vermogen. Debeleggingen stegen van NTD 13,0 miljard per ultimo 2002 naarNTD 24,6 miljard per ultimo 2003. Het beleggingsrendementdaalde echter van 4,2% in 2002 naar 3,5% in 2003, voornamelijkals gevolg van de lagere rentevoet op beleggingen ten behoevevan nieuwe productie.
PROVISIES EN KOSTEN
De provisies in 2003 bedroegen NTD 4.853 miljoen, in vergelijkingmet NTD 1.260 miljoen in 2002. De kosten van in totaal NTD 940miljoen lieten een stijging zien van 46% ten opzichte van 2002.Deze stijging was met name toe te schrijven aan de groei van hetwerknemersbestand, de huisvestings- en acquisitiekosten inverband met de ontwikkeling van nieuwe distributiekanalen en desubstantiële groei van nieuwe activiteiten. Kostenbesparingen enforse premiestijgingen leidden tot een aanzienlijke daling van deacquisitie- en doorlopende kosten als percentage van het premie-inkomen.
PRODUCTIE
De nieuwe premieproductie steeg aanzienlijk ten opzichte van2002, vooral als gevolg van de via multi-channel distributiegerealiseerde hoge omzet van nieuwe 104 traditional whole lifeproducten.
CHINA
Ondanks de door de Chinese autoriteiten opgelegde beperkingenin verband met de SARS-crisis werden de activiteiten van AEGONin China volgens plan opgestart. De omzet in 2003 bedroeg CNY 4 miljoen.
NIET-GECONSOLIDEERDE GROEPSMAATSCHAPPIJEN
Gelet op het afwijkend karakter van de activiteiten vanTransamerica Finance Corporation (TFC), wordt TFC nietbeschouwd als een kernactiviteit en wordt TFC nietgeconsolideerd.
De nettowinst van Transamerica Finance Corporation over2003 bedroeg EUR 218 miljoen (USD 247 miljoen), tegen EUR 51miljoen (USD 49 miljoen) over 2002. In alle segmenten was hetzakelijk klimaat gunstiger dan in 2002. Naast lagerefinancieringskosten, lagere operationele kosten, lagerekredietverliezen en de vrijval van gepassiveerde opbrengstenvanwege de beëindiging van een contract met een belangrijkeklant, werden eenmalige fiscale baten ten bedrage van EUR 27miljoen (USD 31 miljoen) gerealiseerd.
LIQUIDITEIT EN VERMOGENSSTRUCTUUR
De AEGON Groep beheert de vermogensstructuur van deonderneming op diverse niveaus binnen de organisatie. Hetbelangrijkste uitgangspunt vormt daarbij het beheer van desolvabiliteitsniveaus van de werkmaatschappijen naar maatstavendie in overeenstemming zijn met een solide vermogensstructuurbinnen de vastgestelde bandbreedtes voor het schuldniveau.
SOLVABILITEIT
AEGON beheert zijn solvabiliteit op het niveau van de landenunitsen van de bedrijfsonderdelen. De doelstelling is om de omvang vanhet eigen vermogen minstens te laten voldoen aan de strengstevan de drie volgende normen: de lokale wet- en regelgeving, 165%van het desbetreffende lokale solvabiliteitsmodel van Standard &Poor’s en intern gehanteerde vermogenseisen. Gedurende 2003bleef de solvabiliteit van de bedrijfsonderdelen op een hoog niveauen beschikten deze zonder uitzondering over een solvabiliteit dievoldoet aan deze eisen. Ultimo 2003 bedroeg de solvabiliteit vande Amerikaanse levenbedrijven 330% van de minimumeis van deNational Association of Insurance Commissioners.
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE TAIWAN in NTD miljoen
15.000
10.000
5.000
0
KoopsommenPeriodieke premie op jaarbasis
01 02 03
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 32
VERMOGENSBASIS
AEGON hanteert bepaalde bandbreedtes ten aanzien van hetschuldniveau in de vermogensbasis. Het vermogen is het kapitaalwaarmee de kernactiviteiten worden gefinancierd. De vermogens-basis bestaat uit het eigen vermogen, risicodragend waardepapieren (achtergestelde) leningen. AEGON hanteert als doelstelling eenvermogensbasis welke voor ten minste 70% bestaat uit eigenvermogen, 5% tot 15% risicodragend waardepapier en maximaal25% (achtergestelde) leningen. Ultimo 2003 was het schuldniveauvan AEGON binnen deze bandbreedte. Het eigen vermogenvertegenwoordigde 71% van de vermogensbasis en (achtergestelde)leningen 19% en risicodragend waardepapier 10%. De ratio eigenvermogen/vermogensbasis is stabiel en ligt ongeveer op hetzelfdeniveau als op 31 december 2002.
AEGON beheert de op de vermogensbasis van invloed zijndevalutarisico’s aan de hand van vastgestelde beleidsregels tenaanzien van valutarisico’s. Voor zover kapitaal is vereist om tevoldoen aan lokale wet- en regelgeving en door AEGON zelfopgelegde vermogenseisen, wordt dit aangehouden in de lokalevaluta, waardoor het bij de omrekening naar euro aan valuta-schommelingen onderhevig is. De vreemd vermogensbestanddelenvan de vermogensbasis worden aangehouden in of geconverteerd naar de verschillende valuta naar rato van de waarde van deactiviteiten in die valuta. Alhoewel de verhouding tussen vreemdvermogen en de vermogensbasis dus niet wezenlijk wordtbeïnvloed door valutaschommelingen, kunnen bewegingen op devalutamarkt als gevolg van de omrekening naar euro wel degelijkinvloed hebben op de hoogte van de vermogensbasis. Voor nadereinformatie over valutarisico’s zie pagina 33 en verder.
EIGEN VERMOGEN
Het eigen vermogen bedroeg op 31 december 2003 EUR 14.132miljoen, tegen EUR 14.231 miljoen per ultimo 2002. De afname metEUR 99 miljoen was met name het gevolg van het negatieve saldovan het koersverschil ten bedrage van EUR 1.779 miljoen (inhoofdzaak veroorzaakt door de daling van de Amerikaanse dollarten opzichte van de euro) en de nettowinst van EUR 1.793 miljoenvóór uitkering van het preferente en gewone dividend, deafschrijving van goodwill ter waarde van EUR 358 miljoen,hoofdzakelijk in verband met de consolidatie van de Meeùs Groepin Nederland. Dit werd grotendeels gecompenseerd door de winstuit de verkoop van TFC vastgoed informatiediensten encertificering van vastgoedlocaties voor overstromingsrisico’s.
LIQUIDITEIT EN FINANCIERING MET VREEMD VERMOGEN
Uitgangspunt van de financieringsstrategie blijft een uitstekendetoegang tot de internationale kapitaalmarkten tegen lage kosten.In het kader van deze strategie streeft AEGON ernaar omobligatieleningen te plaatsen met een zodanige omvang dat dezevoldoen aan de criteria voor opname in belangrijke kapitaal-marktindices. Met het oog daarop steunt AEGON het onderhoudenvan liquide secundaire markten in deze effecten door banken. Dezefocus op de institutionele beleggersmarkt voor vastrentendewaarden wordt verder ondersteund door een actief investorrelations programma, zodat beleggers goed geïnformeerd blijvenover de strategie en resultaten van AEGON.
Het meeste schuldpapier van de groep wordt uitgegeven doorAEGON N.V. en door een tweetal maatschappijen waarvoorAEGON N.V. garant staat. AEGON N.V. heeft gebruik gemaakt vanzijn reguliere toegang tot de kapitaalmarkten door onderhandseleningen te plaatsen in het kader van zowel het Euro Medium TermNotes programma (USD 6 miljard), als een afzonderlijkeAmerikaanse shelf registration. Het Euro Commercial Paperprogramma van AEGON (USD 2 miljard) en het Euro CommercialPaper programma van AEGON Funding Corp. (USD 4,5 miljard)bieden indien nodig toegang tot de internationale en Amerikaansegeldmarkten. Daarnaast maakt AEGON gebruik van een US Domestic Commercial Paper Program ter waarde van USD 300 miljoen. AEGON beschikt over back-up kredietfaciliteitenvoor uitstaande bedragen in het kader van de Commercial Paperprogramma’s. De door banken – allen met een uitstekende rating –beschikbaar gestelde kredietfaciliteiten bedragen in totaal meerdan USD 3 miljard. AEGON beschikt tevens nog over aanvullendekredietfaciliteiten.
Interne liquiditeit wordt gecreëerd door de uitkering van eeneventueel surplus aan kapitaal of liquide middelen door debedrijfsonderdelen. Een dergelijke uitkering kan echter beperktworden vanwege lokale regelgeving. De bedrijfsonderdelenbeheren hun liquiditeit daarnaast op basis van debeleggingsportefeuilles. Voor nadere informatie overliquiditeitsrisico’s zie pagina 39.
AEGON maakt gebruik van gangbare derivaten zoals swaps,opties, futures en valutacontracten om risico’s met betrekking totexterne leningen af te dekken. In het algemeen weerspiegelt deboekhoudkundige verwerking van derivaten die van hetonderliggende financiële instrument. Voor nadere informatie overhet gebruik van derivaten zie pagina 38.
In het kader van de financieringsstrategie deed AEGON N.V. inhet tweede kwartaal van 2003 de volgende uitgiftes als onderdeelvan de herfinanciering van aflopende lange- enkortetermijnschulden: EUR 1 miljard aan vastrentende obligatiesmet een looptijd van vijf jaar, USD 750 miljoen aan vastrentendeobligaties met een looptijd van tien jaar en USD 250 miljoen aanobligaties met variabele rente en een looptijd van twee jaar. Ultimo2003 had AEGON N.V. een schuld van EUR 1,8 miljard op grond vanhet Medium Term Notes programma en van EUR 1,6 miljard opgrond van de diverse Commercial Paper programma’s.
De duration van de schulden en de bijbehorende rentestructuurwordt beheerd aan de hand van de geraamde duration van deinvesteringen in dochtermaatschappijen. Van de schulden vanAEGON begrepen in de vermogensbasis op 31 december 2003vervalt circa EUR 2,1 miljard binnen drie jaar, EUR 1,2 miljardtussen drie en vijf jaar en EUR 2,4 miljard na vijf jaar. AEGON isvan mening dat het werkkapitaal, tezamen met de diverse leningenen kredietfaciliteiten, in ruime mate voldoet aan de huidigeliquiditeitsbehoefte van de groep.
In 2003 verlaagde Standard & Poor’s de kredietrating voor deniet-achtergestelde leningen van AEGON N.V. naar A+, met eenstable outlook. De Amerikaanse verzekeringsbedrijven hebbenmomenteel een AA rating, met een stable outlook. Moody’shandhaafde de rating voor niet-achtergestelde leningen vanAEGON N.V. op A2, met een negative outlook, terwijl de outlookvan de rating van AEGON’s bedrijven in de Verenigde Staten Aa3bleef.
BESPREKING PER LANDENUNIT
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 33
RISICOMANAGEMENT EN RISICOFACTORENAEGON STEMT KAPITAALMANAGEMENT EN RISICOMANAGEMENTNAUWGEZET OP ELKAAR AF
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 34
RISICOMANAGEMENT EN RISICOFACTOREN
ALGEMEEN
AEGON heeft te maken met een verscheidenheid aan
risico's. Sommige daarvan, zoals valutarisico's, houden
verband met het internationale karakter van de
onderneming. Andere zijn inherent aan het verzekerings-
bedrijf, zoals veranderingen in sterfte- en ziektecijfers.
De grootste risico's hangen echter samen met bewegingen
op de financiële markten. Het gaat daarbij om rente- en
kredietrisico's en koersrisico's op de aandelenmarkten die
direct invloed hebben op de waarde van de beleggingen en
de technische voorzieningen (inclusief de overlopende
acquisitiekosten).
In de afgelopen jaren heeft AEGON zijn wereldwijde risico-
management versterkt. Binnen de AEGON Groep vervult het
kapitaalmanagement een centrale functie, die voortdurend
nauwgezet wordt afgestemd met het risicomanagement. Ook in
2003 vond een verdere versterking plaats, waardoor een pro-
actiever en gecoördineerd risico- en kapitaalmanagement wordt
bevorderd. Overige voordelen zijn het vaststellen en uitwisselen
van best practices op het gebied van risicomanagement en een
meer consistente wijze van rapporteren over risico's binnen de
gehele onderneming.
AEGON’s financiële risicomanagement, onderdeel van het
totale risicomanagement, is gebaseerd op asset liability
management (ALM) modellen en procedures. Deze modellen en
procedures zijn in iedere landenunit geïmplementeerd en vormen
een belangrijk onderdeel van de processen voor het risico-
management van zowel de afzonderlijke landenunits als van de
AEGON Groep als geheel. AEGON inventariseert zijn huidige
positie met betrekking tot ieder soort risico en meet daarbij de
gevoeligheid van zijn nettowinst en eigen vermogen voor
stochastische en deterministische scenario's. Het management
van AEGON gebruikt de op deze wijze verkregen inzichten om de
risico's waaraan de groep blootstaat en de vermogenspositie te
managen. De modellen, scenario's en gehanteerde veronder-
stellingen worden jaarlijks beoordeeld en waar nodig aangepast.
Resultaten van de gevoeligheidsanalyses van AEGON zijn te
vinden in dit deel van het jaarverslag; ze laten de gevoeligheid
zien van de nettowinst en het eigen vermogen voor de
verschillende scenario's in 2004. Acties die inherent zijn aan het
risicomanagement van AEGON en die het management zou
kunnen ondernemen teneinde de risico's te reduceren, blijven in
deze scenario's buiten beschouwing. Naar gelang de bewegingen
op de financiële markten kunnen dergelijke acties betrekking
hebben op de verkoop van beleggingen, verandering in de
samenstelling van de beleggingsportefeuille, aanpassing van
rentetarieven of van het winstaandeel voor polishouders. De
scenario's houden eveneens geen rekening met de wisselwerking
van factoren en zijn gebaseerd op ongewijzigde omstandigheden
ten aanzien van alle overige activa en passiva. De resultaten van
de analyses mogen ook niet worden geëxtrapoleerd voor grotere
varianties, aangezien de effecten zelden lineair zijn. Geen enkel
risicomanagementproces kan toekomstige resultaten precies
voorspellen.
VALUTARISICO
Als internationale onderneming loopt AEGON valutarisico’s. Voor
zover eigen vermogen is vereist om aan de door regelgeving
gestelde of door AEGON zelf opgelegde vermogenseisen te
voldoen, wordt het eigen vermogen van dochterondernemingen
aangehouden in de lokale valuta. Valutaschommelingen kunnen
daarom gevolgen hebben voor het geconsolideerde eigen
vermogen door omrekening in euro. Het resterende deel van de
vermogensbasis van AEGON (risicodragend waardepapier en al
dan niet achtergestelde leningen) wordt aangehouden in
verschillende valuta in verhouding tot de boekwaarde van de
landenunits. Op deze wijze worden de effecten van de valuta-
omrekening op het eigen vermogen en op de verhouding in eigen
vermogen en vreemd vermogen afgezwakt. De valutarisico’s in de
beleggingsportefeuilles worden bewaakt op basis van asset
liability matching. In 2000 is AEGON gestopt met het afdekken
van de resultaten van de belangrijkste vestigingen buiten
Nederland; de resultaten kunnen dus schommelen als gevolg van
de omrekening naar euro. Aangezien AEGON omvangrijke
bedrijfsactiviteiten in Amerika en het Verenigd Koninkrijk heeft,
worden valutarisico’s gelopen als gevolg van koersfluctuaties
tussen de Amerikaanse dollar en de euro en tussen het Britse
pond en de euro. Deze fluctuaties kunnen aanzienlijke invloed
hebben op de nettowinst en het eigen vermogen.
De tabel hieronder toont voor de afgelopen jaren de winst
voor belasting en het door AEGON geïnvesteerd eigen vermogen.
Tabel 1
Winst voor belastingen(in miljoenen) 1999 2000 2001 2002 2003
AEGON Amerika(in USD) 1.418 1.870 2.034 1.142 1.740
AEGON Nederland(in EUR) 861 840 924 659 771
AEGON UK (in GBP) 156 219 231 146 130
Overige landen (in EUR) —12 57 72 64 79
Vermogen business units(in miljoenen) 2000 2001 2002 2003
AEGON Amerika(in USD) 11.978 13.920 16.518 17.725
AEGON Nederland(in EUR) 4.172 3.654 2.605 2.865
AEGON UK (in GBP) 1.499 1.771 2.028 2.173
Overige landen (in EUR) 409 374 399 481
De koersen van de Amerikaanse dollar en het Britse pond ten
opzichte van de euro op 31 december van de afgelopen vijf
boekjaren waren als volgt.
Tabel 2
Slotkoersen 1999 2000 2001 2002 2003
USD 1,00 0,93 0,88 1,05 1,26
GBP 0,62 0,62 0,61 0,65 0,70
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 35
De gevoeligheidsanalyse in tabel 3 toont het effect op de
nettowinst en het eigen vermogen van mutaties in de
wisselkoersen van de voor AEGON belangrijkste valuta ten
opzichte van de euro.
RENTERISICO
AEGON loopt renterisico op veel producten. In situaties waarbij
de kasstromen een vast patroon te zien geven, kan dit risico
worden verminderd door te beleggen in activa die ge-matched
zijn met de verplichtingen, een methode die door AEGON wordt
toegepast. Voor sommige producten verlopen de uitgaande
kasstromen echter niet geheel voorspelbaar. Dit komt doordat
het gedrag van polishouders wordt beïnvloed door de rente-
standen.
In tijden van snel oplopende rente kunnen stijgingen optreden
in polisbeleningen en in afkopen en opzeggingen, hetgeen ook
veelal gebeurt. Additionele premiestortingen kunnen dalen omdat
polishouders de voorkeur geven aan beleggingen waarvan zij een
hoger rendement verwachten. Deze situatie kan leiden tot een
uitgaande geldstroom, die het noodzakelijk maakt beleggingen
te gelde te maken op een moment dat de waarde van die
beleggingen de nadelige effecten ondervindt van de stijging van
de marktrente, hetgeen kan leiden tot gerealiseerde verliezen op
beleggingen. Deze betalingen aan polishouders leiden tot een
vermindering van het totaal aan beleggingen en van het
nettoresultaat. Voortijdige opzeggingen kunnen AEGON ook
dwingen tot versnelde afschrijving van overlopende acquisitie-
kosten, hetgeen eveneens een drukkend effect heeft op het
nettoresultaat.
Omgekeerd kunnen levensverzekerings- en annuity-producten
tijdens perioden van aanhoudend lage rente relatief aantrekkelijk
zijn voor klanten, hetgeen resulteert in hogere premiebetalingen
voor producten met variabele premies en een hoger percentage
aan verzekeringscontracten dat jaarlijks in stand blijft. In een
dergelijke periode kunnen de beleggingsresultaten onder druk
komen te staan, aangezien de rentebaten op nieuwe vastrentende
beleggingen waarschijnlijk zullen afnemen parallel aan de
ontwikkeling van de marktrente. Daarnaast ligt het voor de hand
dat hypotheken en aflosbare obligaties, die onderdeel vormen van
de beleggingsportefeuille, worden afgelost omdat geldnemers
tegen lagere rentetarieven trachten te lenen, waardoor AEGON
zich mogelijk genoodzaakt ziet om de opbrengsten te
herbeleggen in effecten met een lager rendement. Ingeval van
lage rentestanden kan het zijn dat AEGON als gevolg van de
gegarandeerde minimumrente op deze polissen niet in staat is om
een dusdanige lage rente op deze polissen te verstrekken dat de
marge intact blijft. In tijden van aanhoudend lage rentetarieven
kan de nettowinst derhalve afnemen als gevolg van de krappere
marges tussen de rentepercentages die aan verzekeringnemers
worden vergoed of de rente die het uitgangspunt vormt voor de
technische voorzieningen enerzijds en het rendement op de
beleggingsportefeuille anderzijds.
De vastrentende beleggingsportefeuilles voor algemene
rekening van AEGON USA en AEGON Nederland vormden 96%
van de totale vastrentende beleggingsportefeuille voor algemene
rekening van de AEGON Groep ultimo 2003. AEGON USA en
AEGON Nederland managen hun duration mismatch op basis van
hun verwachtingen omtrent de toekomstige rentestanden. De
overige landenunits streven er momenteel naar om de duration
van hun beleggingen ongeveer gelijk te houden aan de looptijd
van hun verplichtingen. Naast point in time meting van de
duration wordt gebruik gemaakt van deterministische en
stochastische scenario's om het renterisico te meten en te
managen. Veranderingen in het gedrag van polishouders worden
daarin meegenomen. Deze modellen worden voor alle landenunits
gebruikt en daarna op groepsniveau getotaliseerd.
Voor AEGON USA ligt de gemiddelde duration van de
beleggingen rond de 4,5 jaar. Deze relatief korte looptijd in
verhouding tot het langetermijnkarakter van de meeste
activiteiten van AEGON USA wordt veroorzaakt door het asset
liability management dat in de Verenigde Staten voor
institutionele producten (GICs en financieringsovereenkomsten)
wordt toegepast. Zowel beleggingen als verplichtingen voor deze
categorie worden ge-managed op basis van kortlopende
rentevoeten, waarbij intensief gebruik wordt gemaakt van
renteswaps. Het gevolg hiervan is dat deze beleggingen en
verplichtingen, die iets meer dan een kwart vormen van de totale
beleggingen en verplichtingen voor algemene rekening van
AEGON USA, een effectieve looptijd hebben van bijna drie
maanden. De maximaal toegestane duration mismatch van de
beleggingen ten opzichte van de verplichtingen van AEGON USA
en AEGON Nederland is plus of minus één jaar. Voor AEGON
Nederland bedraagt de gemiddelde looptijd van beleggingen circa
4,7 jaar. Voor AEGON USA en AEGON Nederland samen bedroeg
het verschil in duration, gewogen op basis van marktwaarde,
ultimo 2003 circa minus 1,0 jaar.
Tabel 4 op de volgende pagina toont de rentestanden op
31 december voor de periode 1 999 tot en met 2003.
Tabel 3
GEVOELIGHEIDSANALYSE VAN DE NETTOWINST EN EIGEN VERMOGEN IN RELATIE TOT VALUTAMARKTEN 1,2
Effect op
Marktbewegingen Effect op nettowinst eigen vermogen
Stijging USD, GBP en overige valuta stijging tussen stijging tussenversus de euro van 15% 12,5% and 13,5% 15% and 16%Daling USD, GBP en overige valuta daling tussen daling tussenversus de euro van 15% 12,5% and 13,5% 15% and 16%
1 Gehanteerde veronderstellingen: geen correlatie tussen markten en risico’s, onveranderde omstandigheden voor alle overige activa en passiva, slechts in beperkte mate actiedoor het management. Alle procentuele wijzigingen zijn gerelateerd aan nettowinst en eigen vermogen. De gepresenteerde effecten zijn in het algemeen niet-lineair en kunnenderhalve niet worden geëxtrapoleerd.
2 Het effect van valutabewegingen is weergegeven als een eenmalige stijging of daling van de waarde van de Amerikaanse dollar, het Britse pond en overige valuta op 1 januari 2004.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 36
RISICOMANAGEMENT EN RISICOFACTOREN
Tabel 41999 2000 2001 2002 2003
3-maands VS Libor 6,00% 6,40% 1,88% 1,38% 1,15%
3-maands Euribor 3,34% 4,86% 3,29% 2,87% 2,12%
10-jaars VS Treasury 6,43% 5,10% 5,04% 3,82% 4,25%
10-jaars Nederlandse staatsleningen 5,47% 4,99% 5,11% 4,23% 4,29%
De gevoeligheidsanalyse in tabel 5 toont het geschatte effect van
mutaties in de rentetarieven op de nettowinst en het eigen
vermogen.
Het asymmetrische effect van een directe opwaartse of
neerwaartse rentewijziging van 1 % of 2% hangt nauw samen met
het renterisico van AEGON USA. Een plotselinge stijging met 1 %
of 2% drukt de winst, met name als gevolg van een plotselinge
stijging in de afkopen van vaste annuities. Een plotselinge daling
met 1 % of 2% leidt tot een positief effect als gevolg van lagere
afkopen, hetgeen echter deels teniet wordt gedaan door de
verkrapping van de rentemarges. Een geleidelijke stijging van de
rente zou een aanmerkelijk gunstiger effect hebben op het
resultaat. Vergelijkbare gevoeligheidscijfers gelden voor het
effect op het eigen vermogen.
KREDIETRISICO
Wanneer premie- en andere stortingen door polishouders plaats-
vinden, worden deze bedragen belegd ter financiering van de
toekomstige verplichtingen aan polishouders. Voor het merendeel
van de producten (voornamelijk producten voor algemene rekening)
draagt AEGON het beleggingsrisico, bestaande uit betaling van de
hoofdsom en rente. AEGON loopt kredietrisico op zijn beleggingen
in vastrentende waarden voor algemene rekening (obligaties,
hypotheken en leningen op schuldbekentenis), over-the-counter
derivaten en herverzekeringscontracten. Sommige emittenten
komen hun verplichtingen om diverse redenen niet na, waaronder
faillissement, liquiditeitstekort, economische recessie, waarde-
daling van onroerend goed, bedrijfsverliezen of fraude. In het
verleden heeft het slechte economische- en beleggingsklimaat in
AEGON’s belangrijkste markten geleid tot aanzienlijke
afboekingen van beleggingen als gevolg van wanbetaling en de
algehele neergang van de aandelenmarkten. Hoewel
wanbetalingen in 2003 minder vaak voorkwamen, kunnen
uitzonderlijke verliezen uit hoofde van wanbetaling of andere
waardedalingen van effecten en leningen een sterk negatief
effect hebben op de bedrijfsvoering, operationele resultaten en
vermogenspositie.
AEGON bewaakt het kredietrisico per tegenpartij, bedrijfssector
en beleggingscategorie en hanteert tevens deterministische en
stochastische kredietrisicomodellen ter beoordeling van het risico-
profiel en de gevolgen voor het resultaat en het eigen vermogen
in diverse kredietscenario’s. Tabel 6 toont per categorie de
vastrentende beleggingsportefeuilles voor algemene rekening van
de grote landenunits van AEGON.
Tabel 5
GEVOELIGHEIDSANALYSE VAN NETTOWINST IN RELATIE TOT RENTETARIEVEN 1,2
Parallelle beweging van rentecurve Effect op nettowinst
Opwaarts met 100 basispunten EUR -35 miljoenOpwaarts met 200 basispunten EUR -1 25 miljoenNeerwaarts met 100 basispunten EUR 45 miljoenNeerwaarts met 200 basispunten EUR 35 miljoenVerlaging met 100 basispunten van de langetermijn rendementsveronderstellingen van vastrentende beleggingen te behoeve van de afschrijving van overlopende acquisitiekosten en garantievoorzieningen EUR -25 miljoen
1 Gehanteerde veronderstellingen: geen correlatie tussen markten en risico’s, onveranderde omstandigheden voor alle overige activa en passiva, slechts in beperkte mate actiedoor het management. Alle wijzigingen zijn gerelateerd aan de nettowinst. De gepresenteerde effecten zijn in het algemeen niet-lineair en kunnen derhalve niet wordengeëxtrapoleerd.
2 Het effect van rentebewegingen is weergegeven als het effect van eenmalige opwaartse of neerwaartse parallelle veranderingen van alle relevante rentecurves op 1 januari 2004.
Tabel 6
VASTRENTENDE WAARDEN ALGEMENE REKENING(in miljoenen) AEGON AEGON AEGON OVERIGE
AMERIKA NEDERLAND UK LANDEN TOTAALCategorie (in USD) (in EUR) (in GBP) (in EUR) (in EUR)
Staatspapier 6.387 5.067 224 1.080 11.522
Hoogste kwaliteit (AAA) 16.128 566 209 104 13.737
Hoge kwaliteit (AA) 7.837 319 183 247 7.031
Goede kwaliteit (A) 30.061 867 596 357 25.871
Goede kwaliteit (BBB) 29.106 472 103 7 23.670
Hoogrentend (BB en minder) 7.421 62 0 2 5.940
Hypothecaire leningen 14.036 4.675 0 7 15.795
Overig 2.420 302 1 42 2.261
Totaal beleggingen vastrentende waarden 113.396 12.330 1.316 1.846 105.827
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 37
De vastrentende portefeuille van AEGON Nederland is gemiddeld
van hoge kwaliteit. Meer dan 80% is belegd in fondsen met een
AAA of AA rating. Van het resterende deel van deze portefeuille
(exclusief hypothecaire leningen) heeft circa 6% een BBB rating
en heeft minder dan 1 % een lagere of geen rating. Voor wat
betreft het deel van de vastrentende portefeuille van AEGON
Nederland dat bestaat uit woninghypotheken, is de feitelijke
oninbaarheid met een jaarlijks effect van circa 0,02% laag.
De landenunits hanteren specifieke richtlijnen voor het
vaststellen van een aanvaardbaar niveau van kredietrisico en
treffen voorzieningen voor verliezen als gevolg van wanbetaling.
AEGON houdt op groepsniveau toezicht op de totale risicopositie
van de landenunits jegens tegenpartijen. Daartoe worden de
kredietposities van alle landenunits samengevoegd om het totale
kredietrisico te kunnen vaststellen. Voor het managen van het
kredietrisico hanteert AEGON een maximum per tegenpartij dat
op alle beleggingsvormen van toepassing is. Het gewogen
kredietrisico wordt bepaald door iedere positie te wegen met een
factor, afhankelijk van de vorm van het risico. De gewogen
kredietrisico’s moeten binnen de door AEGON bepaalde grenzen
vallen, zoals vermeld in tabel 7.
Table 7
GEWOGEN MAXIMALE POSITIE PER TEGENPARTIJ VOOR DEAEGON GROEP 1
(in EUR miljoenen)LIMIET
AAA 800
AA 800
A 600
BBB 400
BB 175
B 100
<B 35
1 De rating voor vastrentende leningen van de uitgevende instelling wordt gehanteerdbij toepassing van het risicogewogen maximum per tegenpartij.
Indien een kredietrisico als gevolg van een neerwaarts
bijgestelde rating de vastgestelde limiet overschrijdt, moet het
risico – zodra dit praktisch uitvoerbaar is – worden teruggebracht
binnen de vastgestelde limieten. De limieten zijn afhankelijk van
de kwaliteit van het betreffende waardepapier. In alle gevallen
geldt dat uitzonderingen op deze limieten uitsluitend kunnen
worden gemaakt na de uitdrukkelijke, voorafgaande goedkeuring
van het hoger management van AEGON.
Als onderdeel van de normale bedrijfsvoering houdt AEGON
voorzieningen voor kredietrisico’s aan. AEGON heeft in de loop
van 2003 EUR 431 miljoen toegevoegd aan de voorziening voor
kredietrisico’s, terwijl EUR 464 miljoen daaraan werd onttrokken.
Overige mutaties, voornamelijk als gevolg van valutakoers-
verschillen, hadden een negatief effect van EUR 43 miljoen op
de voorziening. Dit resulteerde ultimo 2003 in een saldo van
EUR 260 miljoen (2002: EUR 336 miljoen).
RISICO VAN BELEGGINGEN IN AANDELEN
De fluctuaties op de aandelen- en vastgoedmarkten hebben
nadelige gevolgen gehad voor de winstgevendheid en
vermogenspositie van AEGON en voor de verkoop van aan
aandelen gerelateerde producten. Dit kan ook in de toekomst
voorkomen. De risico’s ten aanzien van het beursklimaat doen
zich voor bij zowel de activa als de passiva. Bij de activa is sprake
van risico als gevolg van de directe beleggingen in aandelen,
waarbij de gevolgen van de veranderlijkheid van het rendement
en het beleggingsresultaat (bijna) geheel voor rekening van
AEGON komen. Afgezien van de algemene economische neergang
hebben ook terreuraanslagen gezorgd voor een sterke daling van
de waarde van aandelen waarin AEGON belegt en die situatie kan
voortduren. Aan de passiefzijde bestaat eveneens risico,
aangezien gelden van polishouders worden belegd in aandelen,
waarbij de polishouder de fondsen kiest waarin belegd dient te
worden en zelf het meeste risico behoudt. Tot deze producten
behoren variabele annuities, variabele universal life polissen, aan
beleggingsfondsen gekoppelde producten en beleggingsfondsen.
AEGON ontvangt meestal een vergoeding over het beleggings-
saldo van deze producten en loopt dus risico ten aanzien van het
beleggingsresultaat. Daarnaast hebben sommige van deze
producten een minimumrendement of garanties afhankelijk van
het in leven zijn van de polishouder of het in stand blijven van de
polis. AEGON loopt risico wanneer het beursrendement beneden
het garantieniveau blijft, waardoor het bedrijf extra voorzieningen
moet treffen ten behoeve van gegarandeerde toekomstige
uitkeringen. AEGON loopt eveneens risico indien het rendement
niet voldoende is om de overlopende acquisitiekosten af te
schrijven. In bepaalde situaties kan het nodig zijn dat AEGON
versneld afschrijft en extra voorzieningen vormt voor de
garanties, hetgeen een vermindering betekent van de nettowinst
Tabel 8
AAN AANDELEN GERELATEERDE BELEGGINGEN VOOR ALGEMENE REKENING(in miljoenen)
AEGON AEGON AEGON OVERIGEAMERIKA NEDERLAND UK LANDEN TOTAAL
(in USD) (in EUR) (in GBP) (in EUR) (in EUR)
ACTIVA
Aandelen 3.107 3.891 76 81 6.540
Vastgoed 724 1.611 0 60 2.244
TOTAAL 3.831 5.502 76 141 8.784
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 38
RISICOMANAGEMENT EN RISICOFACTOREN
en het eigen vermogen. Een veranderlijk of slecht beursklimaat
kan de aantrekkelijkheid van een aantal van de spaar- en
beleggingsproducten aantasten, hetgeen tot lagere productie en
winst leidt.
Tabel 8 op de vorige pagina toont de beleggingen voor
algemene rekening van AEGON.
De aandelen- en vastgoedportefeuilles voor algemene rekening
van AEGON USA en AEGON Nederland vertegenwoordigen 97%
van de totale aandelen- en vastgoedportefeuille voor algemene
rekening van de AEGON Groep, welke per 31 december 2003
EUR 8.784 miljoen bedroeg. Van alle landenunits belegt AEGON
Nederland het meest in aandelen of daaraan gerelateerde
waarden, niet alleen in absolute bedragen maar ook als
percentage van de totale beleggingen voor algemene rekening.
De aandelenportefeuille van AEGON Nederland is gediversificeerd
en wereldwijd gespreid en bevat ook zogeheten 5%-belangen in
Nederlandse ondernemingen, waaronder niet-aflosbare preferente
aandelen.
Tabel 9 geeft de jaareinde stand van enkele belangrijke
beursindices.
Tabel 9
Ultimo 1999 2000 2001 2002 2003
S&P 500 1.469 1.320 1.148 880 1.112
Nasdaq 4.069 2.471 1.950 1.336 2.003
FTSE 100 6.930 6.222 5.217 3.940 4.477
AEX 671 638 507 323 338
Het eigen vermogen van AEGON wordt direct beïnvloed door
schommelingen op de aandelenmarkten. Vanaf 2004 zal AEGON
stoppen met de indirecte opbrengstmethode en die vervangen
door verantwoording in de winst- en verliesrekening van
gerealiseerde winsten en verliezen op aandelen en vastgoed. Dit
kan leiden tot een grotere gevoeligheid van de winst voor
schommelingen op de aandelenmarkten. Bovendien wordt de
nettowinst beïnvloed door de hoogte van de beheers-
vergoedingen op beleggingen voor rekening van polishouders,
evenals door de afschrijving van overlopende acquisitiekosten en
toevoegingen aan de voorzieningen voor producten met minimum
garanties.
Tabel 10 toont de gevoeligheid van de nettowinst en het eigen
vermogen in relatie tot aandelen- en vastgoedmarkten.
De gevoeligheid van het eigen vermogen en de winst voor
veranderingen op de aandelen- en vastgoedmarkten weerspiegelt
veranderingen in de marktwaarde van de portefeuilles van
AEGON, veranderingen in de afschrijving op overlopende
acquisitiekosten, pensioenbijdragen ten behoeve van AEGON
medewerkers, geen effect van gerealiseerde winsten of verliezen
en, waar nodig, toevoegingen aan de voorzieningen voor
gegarandeerde minimumuitkeringen. De belangrijkste reden voor
het niet lineair zijn van de resultaten is dat een sterkere daling
tot extra afschrijving op overlopende acquisitiekosten leidt en tot
extra toevoegingen aan de voorzieningen voor gegarandeerde
minimumuitkeringen, terwijl een minder grote daling dat effect
niet heeft.
DERIVATENRISICO
AEGON heeft te maken met valutaschommelingen, veranderingen
in de marktwaarde van zijn beleggingen, de gevolgen van
wijzigingen in rentemarges, alsmede ontwikkelingen op het
gebied van sterftecijfers en het langlevenrisico. AEGON maakt
gebruik van de gangbare financiële derivaten, zoals renteswaps,
opties, futures en valutacontracten, om risico’s met betrekking tot
beleggingen voor algemene rekening enerzijds en leningen
anderzijds af te dekken. Het is mogelijk dat niet alle risico’s
waaraan AEGON blootstaat door middel van derivaten in
voldoende mate te managen zijn. Daarnaast bestaat de kans dat
de wederpartij bij een derivatencontract haar verplichtingen niet
nakomt. Beide situaties kunnen aanzienlijke, nadelige gevolgen
hebben voor AEGON's bedrijfsvoering, operationele resultaten en
vermogenspositie.
De gecontracteerde bedragen van de gebruikte derivaten zijn
te vinden op pagina 104 en verder.
Derivaten worden in het algemeen gebruikt voor het afdekken
van risico’s, echter credit default swaps worden ook gebruikt om
selectief het kredietrisico te verhogen. Credit default swaps
worden gebruikt samen met activa van hoge kwaliteit en laag
risico om op synthetische wijze een portefeuille bedrijfsobligaties
na te bootsen. Ook worden op beperkte schaal credit default
swaps aangegaan om provisie-inkomsten te realiseren.
Tabel 10
GEVOELIGHEID VAN DE NETTOWINST EN HET EIGEN VERMOGEN IN RELATIE TOT AANDELEN- EN VASTGOEDMARKTEN 1,2
Effect op eigen
Marktbewegingen Effect op nettowinst vermogen
Stijging van aandelen- en vastgoedmarkten van 10% EUR 70 miljoen EUR 455 miljoenDaling van aandelen- en vastgoedmarkten van 10% EUR —55 miljoen EUR —470 miljoenDaling van aandelen- en vastgoedmarkten van 20% EUR —270 miljoen EUR —965 miljoenVerlaging met 100 basispunten van de langetermijn rendements-veronderstelling van de aandelenmarkten ten behoeve van de afschrijving van overlopende aquisitiekosten en garantievoorzieningen EUR —65 miljoen
1 Gehanteerde veronderstellingen: geen correlatie tussen markten en risico’s, onveranderde omstandigheden voor alle overige activa en passiva, slechts in beperkte mate actiedoor het management. Alle wijzigingen zijn gerelateerd aan de nettowinst en het eigen vermogen. De gepresenteerde effecten zijn in het algemeen niet lineair en kunnenderhalve niet worden geëxtrapoleerd.
2 Het effect van bewegingen op de aandelen- en vastgoedmarkten is weergegeven als een eenmalige stijging of daling van de wereldwijde aandelen- en vastgoedmarkten per 1 januari 2004.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 39
Het gebruik van derivaten wordt ge-managed door te vereisen dat
er op schrift gestelde programma’s zijn ten aanzien van hedging
of het gebruik van derivaten. Alle verhandelde derivaten-
contracten moeten onder een van deze programma’s vallen. De
financiële gevolgen van derivaten worden in samenhang met alle
overige financiële instrumenten beoordeeld, inclusief rente- en
kredietrisico's en risico’s ten aanzien van het beleggen in aandelen.
LIQUIDITEITSRISICO
Liquiditeitsrisico’s zijn inherent aan een groot deel van onze
activiteiten. Iedere gekochte belegging en aangegane verplichting
heeft zijn eigen unieke liquiditeitskenmerken. Sommige
verplichtingen zijn opeisbaar, terwijl sommige activa weinig
liquide zijn, zoals onderhandse leningen, hypothecaire leningen,
vastgoed en belangen in limited partnerships. Mocht AEGON in
een bepaalde situatie op korte termijn een meer dan normale
behoefte hebben aan liquide middelen, dan kan het problematisch
zijn om deze beleggingen tegen aantrekkelijke prijzen en/of tijdig
van de hand te doen.
Daarom bewaakt en beheert AEGON de liquiditeitspositie
zorgvuldig en hanteert daarbij een rekenmodel voor inkomende
en uitgaande geldstromen dat het surplus aan liquiditeit meet
over verschillende periodes onder steeds verslechterende ramp-
scenario’s. Er worden ramingen opgesteld ten aanzien van de
behoefte aan liquide middelen in het geval zich rampen voordoen
of situaties waarin iedereen geld wil opnemen. De inkomende
geldstroom bij toepassing van dezelfde scenario’s wordt
vervolgens geschat, ervan uitgaande dat AEGON bij verkoop van
activa de geldende marktwaarde ontvangt, met andere woorden
dat AEGON de markt niet overspoelt. De inkomende geldstromen
van AEGON dienen bij elk scenario en over alle tijdsperiodes
hoger te zijn dan de liquiditeitsbehoefte op dat moment. De
beleggingsportefeuilles zijn dusdanig samengesteld dat ieder land
zelf in zijn eigen liquiditeitsbehoefte kan voorzien. Toekomstige
premies, eigen vermogensbestanddelen, back-up liquiditeits-
faciliteiten en overige mogelijke geldbronnen en acties van de
zijde van het management worden bij deze liquiditeitstoets buiten
beschouwing gelaten. Deze analyse wordt uitgevoerd per
bedrijfseenheid en landenunit, alsmede op groepsniveau.
VERZEKERINGSRISICO
De resultaten zijn voor een groot deel afhankelijk van de mate
waarin de werkelijke uitkeringen in overeenstemming zijn met
veronderstellingen bij het vaststellen van de prijzen voor
producten en voor het bepalen van de hoogte van de technische
voorzieningen en aanspraken op schadevergoeding. Naarmate de
werkelijke resultaten minder gunstig zijn dan werd aangenomen
bij het bepalen van die verplichtingen, kan dat de nettowinst
drukken. Indien zich structureel hogere uitkeringen voordoen, kan
het nodig blijken om de voorzieningen opwaarts bij te stellen,
hetgeen het nettoresultaat verder drukt. Daarnaast zijn bepaalde
acquisitiekosten met betrekking tot de verkoop van nieuwe
polissen en de verwerving van bestaande polissen geactiveerd op
de balans. Deze kosten worden over een periode van een aantal
jaren afgeschreven ten laste van het resultaat. Indien de
veronderstellingen betreffende het toekomstige winstpotentieel
van deze polissen (zoals toekomstige uitkeringen, beleggingswinst
en kosten) onjuist blijken te zijn, kan het nodig zijn om de
geactiveerde kosten af te boeken, aangezien er onvoldoende
baten tegenover staan. Dit kan een sterk negatief effect hebben
op AEGON's bedrijfsvoering, operationele resultaten en
vermogenspositie.
Het verzekeringsrisico wordt allereerst ge-managed door de
prijsstelling van producten, waarbij marges worden ingebouwd
voor ongunstige uitkeringen en winst. AEGON houdt trends op
het gebied van uitkeringen scherp in de gaten en evalueert
nauwgezet de eigen ervaringsgegevens ten opzichte van de
verwachtingen. Daarnaast streeft AEGON naar diversificatie van
de risico’s en stuurt deze door middel van uitsluitingen en
limieten, zoals limieten ten aanzien van eigen behoud en
herverzekeringsdekking. AEGON heeft een aanzienlijk groter deel
van zijn verzekeringsproducten met sterfterisico in producten die
een uitkering geven bij overlijden dan in producten die uitkeren
bij in leven zijn. Daarom is een verslechtering in de levens-
verwachting een groter risico voor AEGON dan een verbetering
hierin.
OVERIGE RISICO'S
RATINGS
Ratings voor het vermogen om claims uit te keren en financiële
kracht zijn factoren die medebepalend zijn voor de concurrentie-
positie van verzekeraars. Een verlaging van AEGON's rating (of de
mogelijkheid daarvan) kan onder andere leiden tot een sterke
stijging van het aantal gevallen van polisafkoop en opzeggingen
door verzekeringnemers en tot afbreuk van de relatie met
broker-dealers, banken, tussenpersonen en andere distributeurs
van AEGON's producten en diensten. Daarnaast kan een verlaging
van de rating leiden tot vermindering van nieuwe omzet en
verslechtering van de concurrentiepositie. Dit alles kan grote
negatieve gevolgen hebben voor AEGON’s bedrijfsactiviteiten,
operationele resultaten en vermogenspositie.
De huidige ratings voor financiële kracht voor de
verzekeringsbedrijven van AEGON USA zijn respectievelijk AA
(very strong) door Standard & Poor's en Aa3 (excellent) door
Moody's. Beide bureaus hebben een stable outlook voor de
ratings van de maatschappijen van AEGON USA. Verlaging van
ratings kan tot hogere financieringskosten leiden. Op 8 april 2003
verlaagde Standard & Poor’s de rating ten aanzien van de krediet-
waardigheid van de tegenpartij bij obligaties van AEGON van AA-
naar A+ met een stable outlook. Gedurende 2003 handhaafde
Moody’s de rating van de niet door zekerheden gedekte obligaties
van AEGON op A2 met een negative outlook.
REGELGEVING
De verzekeringsactiviteiten van AEGON zijn onderhevig aan
uitgebreide regelgeving en toezicht in alle landen waar de
onderneming actief is. Het primaire doel van deze regelgeving is
bescherming te bieden aan polishouders, niet aan de houders van
AEGON waardepapier. Veranderingen in de huidige wet- en
regelgeving op het gebied van verzekeringen kunnen invloed
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 40
hebben op de bedrijfsvoering en de producten die AEGON voert.
Zo verwacht AEGON dat de verkopen in de Verenigde Staten
beïnvloed worden door nieuwe wijzigingen in de Federal Trade
Commission Telemarketing Sales Rule, omdat ongeveer 17% van
de ziektekostenverzekeringen van AEGON USA in 2002 verkocht
werd via telemarketing. Het overgrote deel van de wetswijziging
werd op 31 maart 2003 van kracht en verbiedt telemarketeers om
potentiële klanten te benaderen die voorkomen op de nationale
do not call lijst. Ook sommige staten hebben do not call lijsten.
Bovendien kunnen veranderingen op het gebied van pensioenen
en employee benefits, sociale zekerheid, financiële dienst-
verlening, belastingen en de regelgeving met betrekking tot
aandelenproducten en transacties een negatief effect hebben op
AEGON’s mogelijkheid om nieuwe polissen te verkopen of op de
uitkeringen op bestaande polissen. Ook kan nieuwe of gewijzigde
wet- en regelgeving op het gebied van verzekeringen meer
restrictief zijn, of tot hogere kosten leiden, dan onder de huidige
regels het geval is.
De mate waarin AEGON in staat is om haar obligatieschulden
af te lossen en bepaalde bedrijfskosten te betalen, is deels
afhankelijk van dividenden die de dochterondernemingen aan
AEGON uitkeren. Sommige dochterondernemingen hebben te
maken met beperkende regelgeving ter zake van dividend-
uitkeringen.
Verzekeringsproducten genieten bepaalde fiscale voordelen,
met name in de Verenigde Staten en Nederland, waar onder
bepaalde voorwaarden en binnen zekere grenzen wordt toegestaan
dat belastingheffing wordt uitgesteld over de opbrengsten van
de annuity-stortingen en levensverzekeringspremies. Als er al
belasting betaald moet worden over de opgebouwde winsten,
geschiedt dit bij uitbetaling van deze winsten. Het Amerikaanse
Congres heeft meerdere malen wettelijke maatregelen overwogen
om het uitstel van belastingheffing op de waardegroei van
bepaalde annuity- en levenproducten af te schaffen. Voorts heeft
het Amerikaanse Congres in 2001 de successierechten verlaagd;
over de mogelijkheid van volledige afschaffing van successie-
rechten wordt nog steeds gediscussieerd, hetgeen van invloed
kan zijn op (de verkoop van) verzekeringsproducten in de
Verenigde Staten. Door recente wijzigingen in de Nederlandse
fiscale wetgeving zijn bepaalde levenproducten van AEGON voor
particulieren minder aantrekkelijk geworden. Het huidige kabinet
heeft aangegeven dat het nadere fiscale wijzigingen overweegt
waardoor de fiscale voordelen van een aantal AEGON producten,
waaronder bedrijfsspaarregelingen, zouden komen te vervallen.
Wijzigingen in de Amerikaanse of Nederlandse fiscale wetgeving
die op AEGON's producten van toepassing zijn, kunnen een sterk
nadelig effect hebben op AEGON's bedrijfsvoering, operationele
resultaten en vermogenspositie.
JURIDISCHE PROCEDURES
AEGON loopt risico’s als gevolg van juridische procedures en van
onderzoeken en maatregelen door toezichthouders in verband
met AEGON's activiteiten als verzekeraar, emittent, werkgever,
beleggingsadviseur, belegger en belastingbetaler. Het is moeilijk
om de gevolgen van een rechtszaak (met inbegrip van zogeheten
class actions en door toezichthouders te nemen maatregelen) in
te schatten of te kwantificeren. De gevorderde schade kan zeer
hoog zijn. Ook kan het lang duren voordat een procedure wordt
ingesteld en kan de omvang van de procedure gedurende lange
tijd onbekend blijven. Een forse schadeveroordeling of een zware
maatregel door toezichthoudende instanties kan ernstige
gevolgen hebben voor AEGON's bedrijfsvoering, operationele
resultaten en vermogenspositie.
WIJZIGINGEN IN WAARDERINGSGRONDSLAGEN
AEGON’s jaarrekening wordt opgesteld op Nederlandse
waarderingsgrondslagen. Een verandering in deze
waarderingsgrondslagen, zoals beëindiging van de indirecte
opbrengstmethode op 1 januari 2004 en de overgang naar
IFRS in 2005, kan grote gevolgen hebben voor AEGON's
gerapporteerde resultaten en eigen vermogen.
Den Haag, 1 1 maart 2004
De Raad van Bestuur
RISICOMANAGEMENT EN RISICOFACTOREN
AEGON GROUP ANNUAL REPORT 2003 41AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 41
AEGON WERELDWIJDINFORMATIE OVER PRODUCTEN EN LANDENUNITS
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 42
ALGEMENE REKENING
Op levenproducten voor algemene rekening draagt AEGON
het beleggingsrisico, verdient een marge (bestaande uit
het verschil tussen de beleggingsresultaten en aan
klanten gecrediteerde rente) en realiseert sterfteresultaat
en/of een combinatie daarvan.
TRADITIONELE LEVENSVERZEKERINGEN
Traditionele levensverzekeringen droegen voor 48% bij aan de
winst voor belastingen1 van AEGON in 2003 (67% in 2002 en 43%
in 2001). Traditionele verzekeringen bestaan uit doorlopende en
tijdelijke levensverzekeringen. Deze producten worden verkocht
aan particulieren, pensioenfondsen, bedrijven en banken via
(onafhankelijke) tussenpersonen, directe verkoop, worksite
marketing en financiële instellingen in de Verenigde Staten,
Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Canada, Hongarije, Spanje en
Taiwan.
Doorlopende levensverzekeringen geven levenslange financiële
bescherming. De meeste doorlopende polissen hebben een spaar-
component die tijdens de looptijd van de polis onbelast aangroeit
met een gegarandeerd minimumpercentage en dan kan worden
gebruikt voor het financieren van bijvoorbeeld een (aanvullend)
pensioen. Klanten kunnen kiezen voor tussentijdse opname van de
spaarcomponent onder aftrek van eventuele kosten voor
vervroegde opname of voor uitkering bij een vooraf overeen-
gekomen gebeurtenis, zoals bij het overlijden van de verzekerde.
Bij een doorlopende levensverzekering blijven in de meeste
gevallen de premies gedurende de looptijd van de polis gelijk. Een
universal life product is een andere vorm van een doorlopende
levensverzekering met een variabele premie of een koopsom. Het
gaat hier om een flexibel contract waarbij de klant vrijer is om te
bepalen wanneer en hoeveel premie hij of zij betaalt, binnen een
bepaald minimum en maximum. Bij universal life producten geldt
dat hoe meer premie de klant betaalt, hoe groter het spaarsaldo
wordt. De rente waartegen de spaarcomponent wordt opgebouwd,
wordt periodiek aangepast. Bij een universal life product wordt
uitgegaan van een vastgestelde minimumrente die wordt
uitgekeerd over de spaarcomponent van de polis. Tevens is een
geïndexeerde versie van het universal life product verkrijgbaar,
waarbij de gecrediteerde intrest gekoppeld is aan de opwaartse en
neerwaartse bewegingen van een bepaalde beursindex. De
geïndexeerde polis heeft geen minimumrente. Universal life
producten worden verkocht aan particulieren, pensioenfondsen,
bedrijven en banken.
Tijdelijke levensverzekeringen bieden dekking gedurende een
bepaalde periode. De klant kan zelf de verzekeringsduur en het
verzekerd bedrag bepalen. Deze verzekering keert uitsluitend uit
bij overlijden van de verzekerde tijdens de looptijd. Tijdelijke
levensverzekeringen hebben geen spaarcomponent. De polissen
kunnen na afloop meestal worden verlengd, waarbij doorgaans de
premie wordt verhoogd. Sommige tijdelijke levensverzekeringen in
de Verenigde Staten (zoals levensverzekeringen verbonden aan
een hypothecaire lening en levensverzekeringen verbonden aan
opgenomen krediet) voorzien in een overlijdensuitkering die lager
wordt naarmate de looptijd vordert, volgens een vastgestelde
staffel. Het percentage waarmee de uitkering wordt verlaagd komt
meestal overeen met de vermindering van de hoofdsom van de
lening.
Onder de categorie traditionele levensverzekeringen vallen ook
levensverzekeringen die deel uitmaken van pensioenregelingen
met gegarandeerde uitkeringen, kapitaalverzekeringen bij leven en
individuele pensioenproducten. Bank- en Company-Owned Life
Insurance (BOLI/COLI) producten worden gebruikt voor de
financiering van employee benefits, waarbij gewoonlijk de
belangrijkste werknemers van een bedrijf de verzekerden zijn.
VASTE ANNUITIES
Vaste annuities droegen voor 13% bij aan de winst voor
belastingen van AEGON in 2003 (8% in 2002 en 10% in 2001).
Vaste annuities worden verkocht aan particulieren en pensioen-
fondsen via financiële instellingen, (onafhankelijke) tussenpersonen
in de Verenigde Staten en Canada en tevens via directe verkoop in
de Verenigde Staten.
Een vaste annuity is een contract waarmee aan de klant een
vaste minimumuitkering wordt gegarandeerd. De vaste annuity-
producten die AEGON USA aanbiedt, betreffen lijfrentepolissen met
een variabele premie of een koopsom, waarbij de uitkering direct
ingaat of wordt uitgesteld. Voor een direct ingaande annuity wordt
meestal een koopsom gestort, waarbij de uitkeringen binnen een
jaar na aankoop aanvangen. Uitgestelde annuities worden op vaste
of geïndexeerde basis aangeboden; deze vorm van annuities begint
op een latere datum uit te keren. Op de einddatum heeft de klant
de keuze uit diverse uitkeringsmogelijkheden, waaronder een
uitkering ineens, een levenslange of een tijdelijke lijfrente. Ingeval
de verzekerde voortijdig komt te overlijden, ontvangt de
begunstigde de opgebouwde waarde van de overlijdensuitkering.
De klant kan de annuity voortijdig opzeggen, waarna de waarde
wordt uitgekeerd, verminderd met afkoopkosten. Voor vaste
annuities geldt een bepaalde rentevoet, die periodiek door AEGON
kan worden aangepast.
Een multi-strategy annuity biedt de klant een keuze uit
meerdere beleggingsstrategieën en omvat een cumulatieve
levenslang gegarandeerde minimumrente. Tussentijdse opname
van de opgebouwde waarde van de annuity is mogelijk, waarbij
echter afkoopkosten in rekening worden gebracht.
OVERZICHT PER PRODUCTGROEP1
KLANTENparticulierenpensioenfondsenbedrijvenbanken
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonendirecte verkoopworksite marketingfinanciële instellingen
KLANTENparticulierenpensioenfondsen
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonenbrokersdirecte verkoop
1 Onder winst voor belastingen dient hier te worden verstaan: brutowinst exclusieffinancieringslasten en overige en exclusief de winst van Transamerica Finance Corporation.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 43
De bedrijven van AEGON in de Verenigde Staten verkopen
collectieve en individuele vaste annuities en 401(k) contracten aan
het midden- en kleinbedrijf. Collectieve vaste annuities worden
aangeboden tegen een koopsom, waarmee de annuities voor een
groep werknemers worden gefinancierd. De koopsom is inclusief
een vergoeding voor de administratieve dienstverlening door
AEGON na verkoop van de annuity.
GICS EN FINANCIERINGSOVEREENKOMSTEN
Guaranteed Investment Contracts (GICs) en financierings-
overeenkomsten (FAs) droegen voor 8% bij aan de winst voor
belastingen van AEGON in 2003 (13% in 2002 en 6% in 2001).
GICs en FAs worden uitsluitend gesloten met institutionele
beleggers zoals pensioenfondsen, geldmarktfondsen, gemeenten
en Amerikaanse en buitenlandse beleggers en worden veelal ook
gebruikt voor oudedagsvoorzieningen en studiespaarregelingen.
GICs worden voornamelijk verkocht aan beleggers die aan
bepaalde fiscale voorwaarden voldoen, terwijl FAs doorgaans
verkocht worden aan institutionele beleggers die niet aan de
betreffende fiscale voorwaarden voldoen. Deze producten worden
via directe verkoop verkocht alsmede via (onafhankelijke) tussen-
personen in de Verenigde Staten en aan buitenlandse instellingen
vanuit de Verenigde Staten.
GICs en FAs zijn marge gerelateerde verzekeringsproducten
met een vaste of variabele rente die recht geven op uitkering van
de hoofdsom en een gegarandeerd rentepercentage. Bij sommige
producten ontvangt de klant een rendement dat is gerelateerd aan
de verandering van een gepubliceerde aandelenindex, zoals de
S&P 500. Het contract kan een vaste looptijd hebben (meestal
variërend van zes maanden tot tien jaar) of kan doorlopend zijn. Bij
contracten voor onbepaalde tijd heeft de klant een put optie
waarmee het contract kan worden beëindigd met inachtneming van
een opzegtermijn variërend van drie tot dertien maanden.
VOOR REKENING VAN POLISHOUDERS
Bij producten voor rekening van polishouders loopt de
polishouder het beleggingsrisico. AEGON ontvangt
vergoedingen voor beheer, administratie en garanties. Ook
sterfteresultaten vallen aan AEGON toe.
LEVENSVERZEKERINGEN VOOR REKENING VAN
POLISHOUDERS
Levensverzekeringen voor rekening van polishouders droegen in
2003 voor 15% bij aan de winst voor belastingen van AEGON (17%
in 2002 en 17% in 2001). Deze producten worden verkocht aan
particulieren via (onafhankelijke) tussenpersonen, marketing-
organisaties, financiële instellingen, worksite marketing en
franchiseorganisaties in de Verenigde Staten, Nederland, het
Verenigd Koninkrijk, Canada, Hongarije, Spanje en Taiwan.
Onder levensverzekeringen voor rekening van polishouders
worden verschillende verzekeringsvormen en pensioenproducten
verstaan waarbij de overlijdensuitkering en de poliswaarde
afhankelijk zijn van de resultaten van een beleggingsportefeuille.
De premies kunnen worden belegd in verschillende fondsen met
een uiteenlopend risico- en rendementsprofiel, zoals aandelen,
obligaties en combinaties daarvan, of beleggingsproducten met
een gegarandeerde betaling van hoofdsom en rente. De klant
draagt het beleggingsrisico, terwijl AEGON inkomsten realiseert
bestaande uit een vergoeding voor het beheer van de beleggingen,
alsmede uit opslagen voor sterfte en kosten. De poliswaarde is
afhankelijk van het resultaat op de beleggingen waarvoor de
polishouder heeft gekozen. Onder deze categorie vallen ook
variabele universal life producten (Verenigde Staten), spaarkassen
(Nederland) en aan beleggingsfondsen gekoppelde unit-linked
verzekeringen (Verenigd Koninkrijk en Overige landen).
Variabele universal life producten zijn universal life producten
met de mogelijkheid dat de polishouder voor eigen rekening de
beleggingen kan selecteren.
Spaarkassen zijn aan beleggingen gekoppelde kapitaal-
verzekeringen bij leven met een winstuitkering volgens het
tontinestelsel. Polishouders kunnen kiezen uit diverse fondsen
waarin de premies worden belegd. Bij overlijden voor afloop van de
polis keert de spaarkas een overlijdensuitkering uit die gelijk is aan
de premies plus 4% samengestelde intrest, met een minimum van
1 10% van de fondswaarde gedurende de eerste helft van de
contractperiode. Voor de overlijdensuitkering wordt jaarlijks een
risicopremie in rekening gebracht. De hoogte van de overlijdens-
uitkering is gelijk aan de totale uitkering aan de polishouder plus
eventuele niet-terugverdiende acquisitiekosten. Bij overlijden wordt
het spaarkassaldo niet uitgekeerd aan de begunstigde. In plaats
daarvan wordt het aan het einde van het jaar verdeeld onder de
overblijvende polishouders van de specifieke jaarkas waartoe de
overleden polishouder behoorde (aan het begin van ieder
kalenderjaar start een nieuwe jaarkas). Bij in leven zijn op de
expiratiedatum wordt een bedrag uitgekeerd gelijk aan de
fondswaarde plus het tontinewinstaandeel. Indien gekozen is voor
KLANTENpensioenfondsenfinanciële instellingenbeleggingsfondsenoverhedenbuitenlandse beleggers
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonendirecte verkoop
KLANTENparticulieren
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonenmarketingorganisatiesfinanciële instellingenworksite marketingfranchiseorganisaties
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 44
beleggen in het Mix Fund, is de uitkering minimaal gelijk aan de
betaalde premies.
Unit-linked producten zijn polissen waarbij de polishouder zelf
kan bepalen welk percentage van de premie in een bepaald fonds
wordt belegd. Dit percentage kan later door de polishouder worden
gewijzigd. De uitkering bij overlijden of expiratie is gelijk aan de
waarde van de units, in sommige gevallen met een gegarandeerd
minimum. Unit-linked producten hebben meestal een variabele
looptijd en variabele premies.
VARIABELE ANNUITIES
Variabele annuities droegen voor 2% bij aan de winst voor
belastingen van AEGON in 2003 (–21% in 2002 en 3% in 2001).
Deze variabele annuities worden verkocht aan particulieren en
pensioenfondsen via (onafhankelijke) tussenpersonen, marketing-
organisaties en financiële instellingen in de Verenigde Staten en
Canada.
Variabele annuities geven de klant de mogelijkheid op fiscaal
gunstige wijze te sparen voor de toekomst. Bij expiratie van de
verzekering kan gekozen worden uit een aantal mogelijkheden,
afhankelijk van de inkomensbehoefte van de klant, zoals een
uitkering ineens, een levenslange of een tijdelijke lijfrente.
De premies voor variabele annuity-contracten worden belegd in
de door de klant geselecteerde fondsen van AEGON, waaronder
obligatie- en aandelenfondsen. De keuze van de fondsen is
afhankelijk van het door de klant gewenste risiconiveau. De
beleggingen en verplichtingen met betrekking tot dit product
worden op aparte rekeningen geboekt en gelden als beleggingen
voor rekening van polishouders. De poliswaarde van de variabele
annuities is afhankelijk van de fondsresultaten. AEGON brengt
kosten in rekening voor het verstrekken van een gegarandeerde
minimum overlijdensuitkering en kan voorts bij omzetting in een
lijfrente gegarandeerde uitkeringen doen. Onder deze product-
groep vallen ook gesepareerde fondsen (in Canada).
VERMOGENSBEHEER
Vermogensbeheer droeg voor 0,2% bij aan de winst voor
belastingen van AEGON in 2003 (0,1% in 2002 en 3% in 2001).
Deze producten worden verkocht aan particulieren,
pensioenfondsen en vermogensbeheerders via (onafhankelijke)
tussenpersonen, marketingorganisaties, financiële instellingen en
directe verkoop in de Verenigde Staten, Canada, Nederland, het
Verenigd Koninkrijk en Hongarije.
Het vermogensbeheer van AEGON omvat producten die
inkomsten genereren via de vergoedingen voor vermogensbeheer,
administratieve diensten of risicobeheer met betrekking tot niet in
de balans opgenomen activa (zoals aandelen- en obligatiefondsen,
voor derden beheerde vermogens en collectieve beleggingstrusts).
De bedrijven van AEGON in de Verenigde Staten bieden diverse
beleggingsproducten en administratieve diensten, individuele en
collectieve variabele annuities, beleggingsfondsen, collectieve
beleggingstrusts en particuliere pensioenregelingen. Wat
laatstgenoemde categorie betreft, richt AEGON zich op de
volgende regelingen:
• bedrijfspensioenregelingen die voorzien in een gegarandeerde
uitkering
• beschikbare premieregelingen voor ondernemingen
• 401(k) regelingen
• fiscaal gefaciliteerde annuities voor instellingen zonder
winstoogmerk (in het kader van artikel 403(b) van de
Amerikaanse belastingwet) en
• niet fiscaal gefaciliteerde regelingen voor overheidsinstellingen
en fiscaal vrijgestelde regelingen (in het kader van artikel 457
van de Amerikaanse belastingwet).
Gebundelde pensioenregelingen worden verkocht aan grote en
middelgrote werkgevers. De beleggingsbenadering die voor de
pensioenmarkt wordt gehanteerd, is die van ‘manager van
managers’, waarbij klanten toegang krijgen tot institutionele
managers voor de belangrijkste beleggingscategorieën. Deze
fondsen zijn verkrijgbaar in een core-and-feeder constructie,
waarbij de core vergelijkbaar is met een beleggingsfonds en de
feeder de institutionele klant een aantal opties biedt die
rechtstreeks gekoppeld zijn aan de resultaten van het
beleggingsfonds, zoals een al dan niet geregistreerde variabele
annuity of niet in de balans opgenomen collectieve
beleggingstrusts of beleggingsfondsen.
De bedrijven in de Verenigde Staten bieden de fondsbeheerder
een overzicht van de beleggingsfondsen die behoren tot IDEX en
Diversified Investors Funds Group. AEGON gaat samenwerkings-
verbanden aan met beleggingsmaatschappijen en selecteert en
trekt externe beheerders van diverse beleggingsmaatschappijen
aan op basis van hun prestaties. De externe beheerder fungeert als
subadviseur voor de beleggingsfondsen van AEGON, maar blijft in
dienst van de eigen maatschappij. AEGON ontvangt een vergoeding
voor het beheer van deze beleggingsproducten.
Synthetische GICs worden over het algemeen gekarakteriseerd
als niet in de balans opgenomen producten met beheersvergoeding
die voornamelijk worden verkocht aan fiscaal erkende
institutionele beleggers, voor 401(k)-regelingen en overige
pensioenregelingen alsmede studiespaarregelingen. De
verzekeringsmaatschappijen van AEGON bieden vastrentende
beleggingen aan als synthetische GICs; de beleggingen blijven
eigendom van de klant en worden beheerd door de klant zelf of
door een onafhankelijke externe beheerder. De synthetische GICs
OVERZICHT PER PRODUCTGROEP1
KLANTENparticulierenpensioenfondsenvermogensbeheerders
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonenmarketingorganisatiesfinanciële instellingendirecte verkoop
1 Onder winst voor belastingen dient hier te worden verstaan: brutowinst exclusieffinancieringslasten en overige en exclusief de winst van Transamerica Finance Corporation.
KLANTENparticulierenpensioenfondsen
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonenmarketingorganisatiesfinanciële instellingen
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 45
bieden een gelijkmatig rendement en uitkeringen die
corresponderen met de boekwaarde ingeval de krachtens de regeling
gedane uitkeringsverzoeken door participanten aan de regeling de
inkomende kasstromen te boven gaan. Bij bepaalde contracten
keert AEGON voorschotten uit, zodat de klant uitkeringen kan ver-
strekken. Over deze voorschotten wordt de marktrente in rekening
gebracht. Via de periodiek aan te passen rentevergoeding worden
de resultaten op de beleggingen en de uitkeringsverzoeken aan de
klanten doorgegeven.
In Canada vindt het vermogensbeheer plaats via diverse
speciale dienstverleners en vermogensbeheerders. Inkomsten
worden gerealiseerd door het verschaffen van administratieve
backoffice diensten waarmee de verkoop van beleggingsfondsen en
gesepareerde fondsen wordt gefaciliteerd. Voorts genereert een
nationaal netwerk van franchisenemers en vertegenwoordigers op
het gebied van financiële planning inkomsten over de verkoop van
producten van niet-gelieerde ondernemingen. Beheersvergoedingen
vloeien ook voort uit portefeuillebeheer en beleggingsadviezen.
De distributiebedrijven in Nederland bieden financieel advies
en zijn betrokken in bemiddelingsactiviteiten in vastgoed. De
activiteiten op het gebied van financiële advisering omvatten de
verkoop van verzekeringen, pensioenen, hypotheken, financieringen,
sparen en beleggen. De bemiddelingsactiviteiten inzake vastgoed
betreffen makelaardij van woonhuizen, bedrijfspanden alsmede
vastgoedbeheer
In het Verenigd Koninkrijk leveren de onafhankelijke adviseurs,
in welk distributiekanaal AEGON UK nu een aanzienlijke positie
heeft verworven, adviezen gerelateerd aan de financiële behoeften
van een reeks klantengroepen (zowel particulieren als bedrijven).
ÁB-AEGON (Hongarije) levert diensten op het gebied van
vermogensbeheer via dochtermaatschappij AEGON Securities.
ZIEKTEKOSTEN- EN ONGEVALLENVERZEKERING
Ziektekosten- en ongevallenverzekeringen droegen voor 1 1% bij aan
de winst voor belastingen van AEGON in 2003 (13% in 2002 en 6%
in 2001). Ziektekosten- en ongevallenverzekeringen worden verkocht
aan particulieren en bedrijven via (onafhankelijke) tussenpersonen,
en directe verkoop in de Verenigde Staten, Canada, Nederland,
Hongarije en Spanje.
AEGON biedt een beperkt assortiment ziektekosten-
verzekeringen, waaronder arbeidsongeschiktheidsverzekeringen in
Nederland, Hongarije en Spanje, alsmede ongevallenverzekeringen
met uitkering bij overlijden of invaliditeit in de Verenigde Staten.
AEGON voert geen producten met een uitgebreide ziektekosten-
dekking.
In Amerika biedt AEGON ook verzekeringen voor de behandeling
van kanker en hartkwalen en voor intensieve zorg. De werkgever
faciliteert de verkoop van deze producten aan zijn werknemers,
waarbij de premiebetaling plaatsvindt door inhouding op het salaris.
Deze polissen keren een bepaald inkomen uit tijdens
ziekenhuisopname en vergoeden specifieke kosten van verpleging,
operaties, de behandeling van kanker en specialistische begeleiding
van terminale patiënten. Ook eigen bijdragen die niet worden
vergoed door andere ziektekostenverzekeringen en aanvullende
Medicare producten kunnen via deze producten worden verzekerd.
Verzekeringen van AEGON USA voor langdurige verpleging
keren vergoedingen uit aan cliënten die langdurige zorg vereisen
vanwege ouderdom of ernstige ziekte. Verzekeringen voor
langdurige verpleging bieden dekking voor de kosten van
thuiszorg, zorgverlening in een verpleeghuis, begeleid zelfstandig
wonen en dagverzorging voor volwassenen. Inkomen en spaargeld
hoeven dan niet aangesproken te worden voor de financiering van
thuiszorg of een langdurig verblijf in een verpleeghuis. In Canada
biedt AEGON ongevallenverzekeringen en dekking voor medische
kosten bij verblijf in het buitenland.
SCHADEVERZEKERINGEN
Schadeverzekeringen droegen voor 2% bij aan de winst voor
belastingen van AEGON in 2003 (2,6% in 2002 en 2% in 2001).
Schadeverzekeringen worden verkocht aan particulieren en
bedrijven via (onafhankelijke) tussenpersonen en gevolmachtigden
in Nederland, Hongarije en Spanje.
AEGON biedt een beperkt assortiment schadeverzekeringen in
geselecteerde marktsegmenten, zoals motorrijtuigen-,
aansprakelijkheids-, inboedel- en opstalverzekeringen.
BANKACTIVITEITEN
Bancaire producten droegen voor 0,8% bij aan de winst voor
belastingen van AEGON in 2003 (0,3% in 2002 en 1% in 2001).
Deze producten worden uitsluitend door AEGON Nederland
verkocht. Dit gebeurt via directe verkoop, (onafhankelijke)
tussenpersonen, detaillisten en franchiseorganisaties.
De bancaire producten van AEGON betreffen spaarrekeningen
en beleggingscontracten. De opbrengst voor AEGON bij deze
producten is marge gerelateerd. Spaarrekeningen bieden niet
alleen een aantrekkelijke rente, maar ook de flexibiliteit om zonder
al te veel beperkingen geld op te nemen. AEGON heeft de verkoop
van aandelenleaseproducten begin 2003 beëindigd. De bancaire
producten omvatten ook beleggingsproducten met index
gerelateerde rendementen, die beheersvergoedingen genereren
gebaseerd op de performance van de beleggingen.
KLANTENparticulierenbedrijven
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonenbrokersdirecte verkoop
KLANTENparticulierenbedrijven
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonenbrokers
KLANTENparticulierenbedrijven
DISTRIBUTIEKANALEN(onafhankelijke)tussenpersonendirecte verkoopdetaillistenfranchiseorganisaties
Verenigde VerenigdALGEMENE REKENING Staten Canada Nederland Koninkrijk Hongarije Spanje Taiwan
Traditionele levensverzekeringen
Vaste annuities
GICs en financieringsovereenkomsten*
REKENING POLISHOUDERS
Levensverzekeringen
Variabele annuities
Vermogensbeheer
Bankactiviteiten
Ziektekosten- en ongevallenverzekering
Schadeverzekeringen
*Ook internationaal gedistribueerd vanuit de Verenigde Staten.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 46
OVERZICHT PER PRODUCTGROEP1
WINSTBIJDRAGE (in EUR miljoenen) 2003 2002 2001
ALGEMENE REKENING
Traditionele levensverzekeringen 1.218 1.457 1.557
Vaste annuities 334 174 358
GICs en financieringsovereenkomsten 213 272 215
1.765 1.903 2.130
VOOR REKENING POLISHOUDERS
Levensverzekeringen voor rekening polishouders 378 371 632
Variabele annuities 63 –462 120
Vermogensbeheer 6 2 94
447 –89 846
OVERIGE ACTIVITEITEN
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 283 278 209
Schadeverzekeringen 61 62 67
Bankactiviteiten 20 8 45
Boekwinst Mexico – – 343
364 348 664
TOTAAL WINST VOOR BELASTINGEN 2.576 2.162 3.640
1 Onder winst voor belastingen dient hier te worden verstaan: brutowinst exclusieffinancieringslasten en overige en exclusief de winst van Transamerica Finance Corporation.
TOEZICHT
De bedrijven van de AEGON Groep staan in het land van vestiging
onder solvabiliteitstoezicht. Op grond van Europese wetgeving uit
1998 (Richtlijn 98/79/EC ) is de Pensioen- en Verzekeringskamer
(PVK) als hoofdtoezichthouder verplicht tot het uitvoeren van
‘aanvullend toezicht’. Het aanvullende toezicht op
verzekeringsmaatschappijen stelt de hoofdtoezichthouder in staat
een gedetailleerde beoordeling te maken van de financiële positie
van de verzekeringsmaatschappijen die deel uitmaken van de
groep. Op grond van de Richtlijn dient de PVK rekening te houden
met de relevante financiële banden tussen de onderzochte
verzekeringsbedrijven en de overige bedrijven binnen de groep. In
verband hiermee is AEGON verplicht om halfjaarlijks aan de PVK te
rapporteren, waarbij alle belangrijke transacties en onderlinge
relaties tussen de verzekerings- en niet-verzekeringsbedrijven van
de AEGON Groep worden gemeld.
Zowel de verzekeringsbedrijven als de bankbedrijven binnen de
AEGON Groep dienen ingevolge de nationale wet- en regelgeving
een minimum solvabiliteitsmarge aan te houden. De vereiste
solvabiliteitsmarge is gelijk aan de som van de marges van de
afzonderlijke verzekerings- en bankbedrijven van AEGON, op basis
van de in de Europese richtlijnen vastgelegde vereisten. Het
aansprakelijk vermogen bestaat uit eigen vermogen, risicodragend
waardepapier en achtergestelde leningen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 47
GESCHIEDENIS
De activiteiten in Amerika omvatten AEGON USA en
AEGON Canada en worden gezamenlijk aangeduid als
AEGON Amerika.
AEGON USA is in 1989 opgericht na het besluit om de
Amerikaanse houdstermaatschappijen samen te voegen
onder één houdstermaatschappij voor financiële dienst-
verlening. De bedrijfsactiviteiten worden verricht via de
levensverzekeringsmaatschappijen van AEGON USA Inc.,
Commonwealth General en Transamerica Corporation.
Producten worden aangeboden via verschillende levens-
verzekeringsmaatschappijen, die vergunningen hebben in
alle staten van de Verenigde Staten, het District of
Columbia, Puerto Rico, de Maagdeneilanden en Guam. Als
wordt gerefereerd aan AEGON – of AEGON USA – wordt
doorgaans één van deze levensverzekeringsmaat-
schappijen bedoeld.
De belangrijkste Amerikaanse verzekeringsbedrijven van AEGON,
en volledig eigendom van AEGON, zijn:
• Transamerica Financial Life Insurance Company, Inc.,
Purchase, New York
• Life Investors Insurance Company of America, Cedar
Rapids, Iowa
• Monumental Life Insurance Company, Baltimore, Maryland
• Peoples Benefit Life Insurance Company, Cedar Rapids,
Iowa
• Stonebridge Casualty Insurance Company, Columbus,
Ohio
• Stonebridge Life Insurance Company, Rutland, Vermont
(voorheen J.C. Penney)
• Transamerica Life Insurance & Annuity Company,
Charlotte, North Carolina
• Transamerica Life Insurance Company, Cedar Rapids, Iowa
• Transamerica Occidental Life Insurance Company, Cedar
Rapids, Iowa
• Western Reserve Life Assurance Co. of Ohio, Columbus,
Ohio
• Veterans Life Insurance Company, Springfield, Illinois
• First AUSA Life Insurance Company, Baltimore, Maryland.
De activiteiten in de Verenigde Staten, uitgevoerd door de
gezamenlijke bedrijven aldaar, richten zich met name op de
verkoop van levenproducten, waaronder traditionele
levensverzekeringen, universal life en variabele universal life
producten, GICs, financieringsovereenkomsten, vaste annuities en
variabele annuities. Voorts worden door de AEGON bedrijven in de
Verenigde Staten ziektekosten- en ongevallenverzekeringen
verkocht. Een aantal jaren geleden is de strategische beslissing
genomen om voor ziektekostenverzekeringen geen basisdekking
meer te verkopen, maar zich te concentreren op aanvullende
dekkingen. De belangrijkste bijdrage aan het resultaat van de
AEGON bedrijven in de Verenigde Staten wordt geleverd door de
traditionele levenproducten.
De bedrijven in de Verenigde Staten zijn ondergebracht in vijf
operationele divisies, die ieder actief zijn vanuit een of meerdere
levensverzekeringsmaatschappijen van AEGON USA: Agency, Direct
Marketing Services, Financial Markets, Institutional Products and
Services en Pension. Deze divisiestructuur verschaft AEGON USA
een beter overzicht van de totale organisatie en stelt AEGON USA
in staat synergie te behalen, cross-selling toe te passen en de
bedrijfsefficiëncy te verhogen. Gecentraliseerde ondersteunende
afdelingen bieden ter aanvulling op de operationele activiteiten
deskundigheid op het gebied van systeemtechnologie,
vermogensbeheer, compliance met regelgeving en diverse interne
bedrijfsfuncties. Producten worden verkocht via een of meer
bedrijven van AEGON. De divisies die hieronder worden beschreven
zijn onderdeel van deze bedrijven.
PRODUCTEN EN DISTRIBUTIE
AGENCY GROUP
De Agency Group onderdelen bieden een breed scala aan
verzekeringsproducten via (onafhankelijke) agenten, officieel
erkende vertegenwoordigers, financieel adviseurs en
gespecialiseerde marketingorganisaties. Zij richten zich daarbij op
specifieke klantensegmenten variërend van verkoop aan huis tot
het segment van vermogende cliënten. De Agency Group omvat de
volgende onderdelen:
• AEGON Financial Partners
• Life Investors Career Agents / Independent Producers Group
• Intersecurities, Inc.
• Transamerica Insurance & Investment Group
• World Financial Group
• Monumental Division
• Long Term Care Division
• Worksite Marketing
AEGON Financial Partners (AFP) is begin 2002 opgericht als een
nieuwe interne serviceorganisatie waarin de activiteiten,
technologie- en servicefuncties van afzonderlijke, doch vergelijk-
bare bedrijfsonderdelen zijn geïntegreerd. De Agency Group kan zo
optimaal gebruik maken van de aldus gecreëerde schaalvoordelen.
AFP verleent diensten aan Life Investors Career
Agents/Independent Producers Group, Intersecurities, Transamerica
Insurance & Investment Group en World Financial Group.
AEGON WERELDWIJD
AEGON AMERIKA
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 48
AEGON WERELDWIJD
Life Investors Career Agents/Independent Producers Group
richt zich op klanten met een modaal tot hoger inkomen en biedt
met name rentegevoelige en gewone levensverzekeringen aan. Via
het agency-building systeem levert Life Investors conform de
doelstelling kwaliteitsproducten, technologische hulpmiddelen en
hoogwaardige training en ondersteuning aan meer dan 2.000
agenten met kantoor aan huis. In de afgelopen paar jaar heeft
Independent Producers Group een uitzonderlijke groei
doorgemaakt, zowel qua verkoop als met betrekking tot het aantal
tussenpersonen dat werd aangetrokken. Deze unit, die zich richt op
het ontwikkelen van relaties met onafhankelijke marketing-
organisaties en het aansturen van agenten in de Verenigde Staten,
telt inmiddels bijna 13.000 onafhankelijke agenten.
Intersecurities, Inc. (ISI) is een erkende, onafhankelijke broker-
dealer en beleggingsadviseur. De circa 2.500 vertegenwoordigers
van ISI helpen klanten bij het realiseren van hun beleggings-
doelstellingen door middel van een scala aan financiële producten,
waaronder beleggingsfondsen, vaste en variabele levens-
verzekeringen, annuities en effecten. ISI positioneert zichzelf voor
verdere groei door het opzetten van een interne wholesale unit
voor levenproducten binnen de reeds bestaande kanalen en door
gebruik te maken van de wholesale expertise van Transamerica
Capital, Inc. voor variabele producten.
Transamerica Insurance & Investment Group (TIIG) verkoopt
tijdelijke levensverzekeringen, vaste en variabele
levensverzekeringen en aandelenproducten aan de nichemarkt van
oudere, vermogende particuliere cliënten, alsmede aan het
midden- en kleinbedrijf. TIIG’s primaire distributiekanaal omvat 469
kantoren en de meer dan 100.000 tussenpersonen. De verkoop van
de variabele producten van TIIG wordt ondersteund door een
netwerk van broker-dealers, waartoe ook Transamerica Financial
Advisors, Inc. behoort, een gelieerde organisatie met 950
vertegenwoordigers. TIIG heeft inmiddels een National Accounts
initiatief gelanceerd voor zijn vaste en variabele producten, dat
gericht is op het bouwen en versterken van zakelijke relaties met
landelijke dekking en de uitvoering van marketingprogramma’s
teneinde de verkopen van vertegenwoordigers te bevorderen. TIIG
Distributors is opgericht om in deze markt te penetreren en omvat
algemene agentschappen, waarbij de programma’s en producten
van TIIG via dit kanaal worden aangeboden door wholesalers.
World Financial Group (WFG) richt zich met variabele universal
life producten, variabele annuities en beleggingsfondsen op de
markt voor mensen met een modaal inkomen. De meer dan 50.000
partners van WFG (van wie er 8.500 als effectenmakelaar zijn
geregistreerd bij World Group Securities, Inc., een erkende broker-
dealer) hebben de mogelijkheid om zelfstandig een eigen bedrijf op
te bouwen op het gebied van verzekeringen en financiële
dienstverlening.
De Monumental Division richt zich met individuele traditionele
levensverzekeringen en aanvullende ziektekostenverzekeringen op
de markt voor lager en modaal inkomen waar nog grote behoefte
is aan advisering. De divisie maakt gebruikt van drie afzonderlijke
distributiekanalen: Career Agency, Pre-Need en Military. De circa
2.700 agenten in 22 staten vormen een afspiegeling van de
diversiteit binnen de gemeenschap waarin zij actief zijn. De career
agents bieden persoonlijke service aan de polishouders. Binnen het
Pre-Need-kanaal worden voor de dekking van de kosten van een
uitvaart levensverzekeringen verkocht via begrafenisondernemers
en hun tussenpersonen. Binnen de Military-unit worden door oud-
beroepsofficieren levensverzekeringen en pensioenspaarproducten
verkocht aan (onder)officieren die in de Verenigde Staten of daar
buiten zijn gestationeerd.
De Long Term Care Division biedt verzekeringsproducten die
tegemoet komen aan de langetermijnbehoeften van de consument
op het gebied van gezondheidszorg na hun pensionering.
Verzekeringen voor langdurige verpleging bieden met name
dekking voor de thuiszorg, de zorgverlening voor begeleid wonen
of in een verpleeghuis. Deze divisie is al sinds eind jaren tachtig
actief en met de integratie van de activiteiten van Transamerica
Long Term Care behoort zij inmiddels tot de zes grootste
Amerikaanse leveranciers van verzekeringen voor langdurige
verpleging (volgens het door Life Plan in 2002 verrichtte jaarlijks
onderzoek). De producten worden rechtstreeks verkocht, zowel
door gebonden agenten als door onafhankelijke tussenpersonen.
Transamerica Worksite Marketing levert een breed scala aan op
vrijwillige basis afgesloten levensverzekeringen en aanvullende
ziektekostenverzekeringen voor werknemers, waarbij de premie-
betaling geschiedt via inhouding op het salaris, ten behoeve van
groepen van vijf tot meer dan 150.000 werknemers. De producten
die op de werkplek worden verkocht, gelden als aanvulling op de
verzekeringen die werknemers al zelf of via de werkgever hebben
afgesloten.
AEGON DIRECT MARKETING SERVICES
AEGON Direct Marketing Services (ADMS) richt zich op klanten
die niet via de andere distributiekanalen van AEGON USA worden
bereikt of die verzekeringsproducten liever rechtstreeks dan via
een tussenpersoon wensen te kopen. ADMS heeft met behulp van
geavanceerde databasetechnologie een methode ontwikkeld om de
nichemarkten beter te bewerken met producten die tegemoet-
komen aan de specifieke wensen van klanten. Klanten hebben via
direct mail, verkooppunten, internet en directe verkoop toegang
tot een uitgebreid assortiment verzekeringsproducten. Voorts vindt
verkoop van de producten plaats door sponsored relationships, zoals
financiële instellingen, autodealers en verschillende verenigingen.
Bovendien heeft ADMS zijn expertise op het gebied van directe
verkoop in markten buiten de Verenigde Staten ingezet. ADMS
heeft nu activiteiten in Australië, Spanje, Zuid-Korea, Japan,
Duitsland, Italië en Taiwan. ADMS heeft strategische relaties
ontwikkeld met belangrijke zakenpartners in deze gebieden en
gebruikt hun steun om producten van AEGON USA te verkopen via
telemarketing en direct mail.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 49
FINANCIAL MARKETS GROUP
De Financial Markets Group (FMG) van AEGON USA omvat
onder meer Transamerica Capital Inc., Transamerica Investment
Management LLC en Extraordinary Markets.
Transamerica Capital Inc. (TCI) werkt samen met een groot
aantal belangrijke banken in de Verenigde Staten ten behoeve van
de verkoop van vaste en variabele annuities en
levensverzekeringen via het bankkanaal. De nadruk heeft recent
gelegen op het 50+ segment en op annuities met een private label
die door AEGON USA voor de desbetreffende financiële instelling
op maat worden ontwikkeld en waarbij die financiële instelling
inkomsten genereert uit marketing en beleggingsbeheer. Daarnaast
fungeert TCI als de wholesale marketing- en verkooptak van
toonaangevende commissionairs in New York, regionale brokers en
broker-dealers en onafhankelijke financieel adviseurs om hen te
ondersteunen bij de marketing, promotie en verkoop van
beleggingsfondsen en variabele annuities aan hun cliënten.
Transamerica Investment Management LLC is een erkende
beleggingsadviseur die het vermogensbeheer verzorgt voor
cliënten zoals beleggingsfondsen, institutionele klanten,
pensioenfondsen en gesepareerde beleggingsdepots voor variabele
annuities en variabele universal life producten.
Extraordinary Markets levert vaste en variabele life producten
aan de BOLI/COLI markt via toonaangevende onafhankelijke
brokers. Een gespecialiseerd team van productontwikkelaars,
financiële, actuariële en beleggingsspecialisten van Extraordinary
Markets biedt innovatieve oplossingen in de verzekerings- en
beleggingssfeer aan ’s werelds leidende financiële instellingen en
ondernemingen ten behoeve van de financiering van
beloningsregelingen voor werknemers en managers. Deze markt
wordt benaderd afhankelijk van de omstandigheden, waardoor de
verkoop van jaar op jaar sterk kan schommelen.
INSTITUTIONAL PRODUCTS AND SERVICES GROUP
Institutional Products and Services Group omvat AEGON
Institutional Markets Division (IMD) en Transamerica Reinsurance
(TARe).
IMD is uitstekend gepositioneerd en kent een lange traditie op
de ontwikkelde, competitieve institutionele markt. De divisie kwam
in 1982 op de markt met een unieke GIC met variabele rente.
Sindsdien heeft IMD de portefeuille sterk uitgebreid met
traditionele vastrentende GICs, financieringsovereenkomsten en
producten waarvoor een beheersvergoeding wordt berekend, zoals
synthetische GICs, waarin IMD marktleider is (bron: rapporten van
LIMRA International). IMD heeft haar leidende positie kunnen
versterken door maatwerk te leveren en een uitstekende service te
bieden tegen winstgevende tarieven. De expertise op het gebied
van productontwikkeling, distributie en beleggings- en risicobeheer
van IMD heeft geresulteerd in multi-channel distributie, een
gediversificeerde markt en een gediversificeerd klantenbestand.
De divisie beheert ook de portefeuille van structured settlement
annuities van AEGON met een boekwaarde van USD 6,9 miljard. De
verkoop van deze producten is in 2003 beëindigd.
Transamerica Reinsurance (TARe) verleent diensten op het
gebied van risico- en kapitaalmanagement, facultatieve en
contractuele herverzekeringen, productontwikkeling en verkoop op
grote schaal van tijdelijke levensverzekeringen. Daarnaast is TARe
actief op het gebied van co-assurantie met betrekking tot vaste en
variabele annuities. In de Verenigde Staten ligt de nadruk op grote
primaire verzekeraars en overige belangrijke bedrijven in de
financiële dienstverlening. TARe sluit herverzekeringen doorgaans
rechtstreeks af. Deze directe relatie levert kostenbesparingen op
en biedt beter inzicht in de risico’s. Dit zorgt voor een gunstiger
herverzekeringsresultaat en duurzame, intensievere relaties met
cliënten. Gegeven de huidige, sterke concurrentie in de
herverzekeringswereld onderscheidt TARe zich door expertise en
ervaring op het gebied van het beoordelen van sterfterisico’s en
bijbehorende premiestelling alsmede op het gebied van
herverzekeringen en risicoverzekeringen van het private label.
TARe streeft ernaar om de internationale inspanningen op te
voeren, met name op specifieke markten in Latijns Amerika en de
Pacific. Buitenlandse vestigingen zijn te vinden in Taipei (Taiwan),
Seoel (Zuid-Korea), Hongkong, Tokio (Japan), Mexico-Stad (Mexico)
en Santiago (Chili). TARe sluit contracten af via diverse
Amerikaanse AEGON bedrijven en vestigingen in andere landen,
waaronder Transamerica International Re (Bermuda) Ltd. en
Transamerica International Reinsurance Ireland Limited.
PENSION GROUP
De Pension Group omvat Diversified Investment Advisors en
Transamerica Retirement Services.
Diversified Investment Advisors (Diversified) is een erkende
beleggingsadviseur die zich uitsluitend richt op het beheer van
oudedagsvoorzieningen. Diversified levert maatwerk in
pensioenregelingen, waarbij een totaalpakket wordt geboden van
beleggings-, administratieve en gespecialiseerde diensten ten
behoeve van specifieke Amerikaanse verzekeringsproducten, zoals
401(k) producten. Diversified levert pensioenproducten en diensten
aan middelgrote en grote bedrijven met 250 tot 10.000
werknemers met een beheerd vermogen van USD 5 miljoen tot
USD 250 miljoen. Deze producten en diensten worden verkocht via
diverse tussenpersonen, zoals beloningsadviesbureaus, broker-
dealers, agenten en brokers.
Transamerica Retirement Services (TRS) levert
pensioenmaatwerk aan het kleinbedrijf en aan werknemers met
verschillende werkgevers. De dienstverlening betreft een scala aan
pensioenregelingen. TRS distribueert deze producten via
tussenpersonen, zoals levensverzekeringsagenten, commissionairs,
erkende vertegenwoordigers, financiële planners en accountants,
alsmede via een aantal strategische allianties. TRS streeft ernaar
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 50
AEGON Dealer Services Inc. (ADSCI) levert ondersteuning aan
adviseurs en distributeurs met betrekking tot beleggingsfondsen
en gesepareerde fondsen ten behoeve van de MCC-franchise-
nemers en vertegenwoordigers, de adviseurs van TLC en AEGON
Fund Management Inc. (AFM) in heel Canada.
AEGON Capital Management Inc. (ACM) is in november 2001
ontstaan door de afsplitsing van de divisie beleggingsbeheer van
TLC. ACM heeft als doel het ontwikkelen van producten en diensten
voor institutionele beleggers, vermogende particulieren en de
pensioen- en retailsector. AFM is een dochtermaatschappij van
ACI die zich specialiseert in beleggingsfondsen. AFM verkoopt
imaxx™ Funds aan Canadese beleggers die maatwerk wensen in
hun beleggingsportefeuilles, alsmede fondsen waarbij gebruik
wordt gemaakt van geselecteerde vermogensbeheerders uit de
hele wereld.
PRODUCTEN EN DISTRIBUTIE
BELEGGINGSPRODUCTEN
Het huidige assortiment beleggingsproducten van AEGON Canada
bestaat uit gesepareerde fondsen, guaranteed interest accounts,
koopsom-annuities en leveraged-lending programs via
samenwerkingsverbanden met banken en trustmaatschappijen.
AFM biedt het hele scala aan imaxx™ Funds aan, terwijl TLC alle
overige beleggingsproducten van AEGON Canada levert.
LEVENPRODUCTEN
De levensverzekeringsdivisie van TLC verkoopt levenproducten aan
particulieren en bedrijven in heel Canada. De portefeuille omvat
universal life en traditionele levenproducten, met name tijdelijke en
doorlopende levensverzekeringen, alsmede ongevallen-
verzekeringen en verzekeringen voor dekking van medische kosten
bij verblijf in het buitenland.
Als belangrijkste distributiekanalen voor AEGON Canada fungeren
een aantal netwerken die vrijwel volledig worden ondersteund door
onafhankelijke adviseurs. De belangrijkste distributiekanalen zijn:
• algemene, onafhankelijk beheerde agentschappen
• Profit Center Agencies die eigendom zijn van en beheerd
worden door TLC
• Bank-owned national broker-dealers
• World Financial Group
• niche broker-dealers
om zich van de concurrentie te onderscheiden door innovatieve
regelingen te ontwikkelen, de expertise op het gebied van
pensioenregelingen uit te bouwen en een breed scala aan
beleggingsopties te bieden.
UITGAANDE HERVERZEKERING
Zoals gebruikelijk in de branche, herverzekert AEGON USA een
deel van het risico in levensverzekeringen bij derde-verzekeraars.
Via herverzekeringsovereenkomsten kan AEGON USA het risico
spreiden en het maximale verlies tot bepaalde limieten beperken.
Het eigen behoud per leven bedraagt doorgaans maximaal
USD 500.000,--, terwijl sommige AEGON bedrijven een limiet van
USD 2 miljoen aanhouden. AEGON USA blijft aansprakelijk voor de
gecedeerde bedragen ingeval de herverzekeraar de verplichtingen
niet nakomt. AEGON USA controleert jaarlijks de krediet-
waardigheid van de belangrijkste herverzekeraars en heeft in de
afgelopen jaren geen materiële problemen ondervonden met het
verhalen van schade op herverzekeraars.
CANADA
GESCHIEDENIS
AEGON Canada Inc. (ACI) is de houdstermaatschappij van
de Canadese activiteiten van AEGON. Via dochter-
maatschappijen biedt ACI veelzijdige oplossingen op het
gebied van verzekeringen, financiële dienstverlening,
portefeuille- en fondsbeheer, alsmede vermogensbeheer.
De belangrijkste werkmaatschappijen van ACI zijn:
• Transamerica Life Canada
• Money Concepts (Canada) Limited
• AEGON Dealer Services Inc.
• AEGON Capital Management Inc.
• AEGON Fund Management Inc.
Transamerica Life Canada (TLC) biedt fiscaal gefaciliteerde
universal life producten, gesepareerde fondsen, guaranteed intrest
accounts en annuities. Money Concepts (Canada) Limited (MCC) is
een onafhankelijke Canadese financiële planningsadviseur met een
netwerk van 84 franchisenemers door heel Canada die een breed
scala aan producten en diensten voor beleggers leveren. MCC is de
enige franchiseorganisatie op het gebied van financiële planning in
Canada.
AEGON WERELDWIJD
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 51
GESCHIEDENIS
AEGON Nederland N.V. werd op 27 december 1972
opgericht onder de naam AGO Holding N.V. Na de fusie
tussen Ennia en AGO in 1983 werd AEGON Nederland de
houdstermaatschappij van alle Nederlandse bank- en
verzekeringsactiviteiten. In 1986 is de naam gewijzigd in
AEGON Nederland N.V.
De belangrijkste bedrijven in Nederland (100%) zijn:
• AEGON Levensverzekering N.V., Den Haag
• AEGON Schadeverzekering N.V., Den Haag
• AEGON NabestaandenZorg N.V., Groningen
• AEGON Spaarkas N.V., Den Haag
• AEGON Bank N.V., Utrecht
• Spaarbeleg Kas N.V., Utrecht
• Meeùs Groep B.V., Amersfoort
• TKP Pensioen B.V., Groningen.
AEGON Nederland verkoopt zowel levensverzekeringen als
schadeverzekeringen en is actief op het gebied van
vermogensbeheer en financiële dienstverlening.
PRODUCTEN EN DISTRIBUTIE
AEGON Nederland biedt vijf productlijnen: pensioen, levens-
verzekering, schadeverzekering, bancaire diensten en vermogens-
beheer.
PENSIOENEN
De pensioenproducten worden verkocht door AEGON Pensioen en
Advies en AEGON Bedrijfspensioenen. TKP Pensioen verzorgt de
administratie voor grote pensioenfondsen. AEGON Pensioen en
Advies verleent diensten aan grote ondernemingen, alsmede aan
ondernemings- en bedrijfstakpensioenfondsen. De belangrijkste
producten van AEGON Pensioen en Advies zijn:
• producten voor rekening van polishouders met garantie
(garantiecontracten op basis van gesepareerde
beleggingen)
• producten voor rekening van polishouders zonder
garantie (kapitaalcontracten op basis van gesepareerde
beleggingen)
• MKB groeipensioen
• MKB garantiepensioen
• AEGON pensioenpakket (beschikbare premie regeling)
• AEGON garantiepensioen (salaris-dienstjarenregeling).
Garantiecontracten op basis van gesepareerde beleggingen en
kapitaalcontracten op basis van gesepareerde beleggingen zijn
producten die voorzien in een loongerelateerde uitkeringsregeling
waarbij het premiebedrag op basis van een koopsom of in
termijnen wordt voldaan en arbeidsongeschiktheid kan worden
meeverzekerd. De winstuitkering geschiedt op basis van
gesepareerde beleggingen. Grote collectieve contracten delen
daarnaast in de technische resultaten (sterfterisico en
arbeidsongeschiktheidsrisico). De beleggingen behoren toe aan
AEGON Levensverzekering N.V., maar zijn aangemerkt om als
grondslag te dienen voor de winstdelingen op deze contracten. De
contractstermijn bedraagt doorgaans vijf jaar, met een vast
premietarief gedurende deze termijn. Kapitaalcontracten op basis
van gesepareerde beleggingen worden uitsluitend verkocht aan
bedrijfspensioenfondsen, waarbij AEGON Levensverzekering N.V.
kan besluiten een contract na afloop van de contractuele termijn
niet te verlengen. Dit betekent dat het langlevenrisico bij het
pensioenfonds ligt. Bij garantiecontracten op basis van
gesepareerde beleggingen ligt het langlevenrisico bij AEGON
Levensverzekering N.V.
De MKB garantiepensioenen en de MKB groeipensioenen, die
door AEGON Bedrijfspensioenen worden aangeboden, zijn
eveneens salaris-dienstjarenregelingen met premiebetaling op
basis van een koopsom of in termijnen. Deze producten hebben
een initiële looptijd van tien jaar en kunnen telkens met vijf jaar
verlengd worden. De winstdeling is gebaseerd op de eventueel
extra gerealiseerde intrest op de beleggingsportefeuille voor
algemene rekening. Het premietarief is gedurende de gehele
contractstermijn constant en het langlevenrisico ligt bij AEGON
Levensverzekering N.V. Over de nominale uitkeringen, die
werknemers na hun pensioen ontvangen, wordt een minimum-
intrest gegarandeerd op basis van een rekenrente van 3% (4%
voor contracten die vóór het einde van 1999 zijn afgesloten).
AEGON NEDERLAND
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 52
AEGON WERELDWIJD
AEGON Levensverzekering N.V. heeft twee nieuwe pensioen-
producten geïntroduceerd: AEGON Pensioen BeleggingsPlan en
AEGON PensioenVersneller.
AEGON Pensioen en Advies maakt bij de verkoop van de
producten geen gebruik van tussenpersonen. De verkoop geschiedt
rechtstreeks aan de klant en via actuariële adviesbureaus. AEGON
Bedrijfspensioenen verkoopt pensioenen aan het midden- en
kleinbedrijf via het intermediair. TKP Pensioen verleent
administratieve diensten aan grote pensioenfondsen. In de loop
van 2003 heeft deze divisie het klantenbestand verder weten te
versterken doordat zij de Uitvoeringsinstelling Werknemers-
verzekeringen (UWV) als klant heeft verworven. Het aantal
deelnemers is daarmee met circa 50.000 tot ongeveer 200.000
gestegen.
LEVENSVERZEKERINGEN
AEGON Particulieren verkoopt met name gestandaardiseerde
financiële producten. Hieronder volgt een overzicht van de
belangrijkste producten.
BELEGGINGSFONDSEN EN SPAARPLANPRODUCTEN
De beleggingsfondsen en spaarplanproducten betreffen
hoofdzakelijk gemengde verzekeringen en spaarproducten, waarbij
de premiebetaling op basis van een koopsom of in termijnen
plaatsvindt en de winstdeling afhankelijk is van het behaalde
rendement van het geselecteerde beleggingsfonds. De klant kan uit
een groot aantal AEGON fondsen kiezen. Voor beleggingen in het
Mix Fund en/of in het Rente Fund garandeert AEGON Particulieren
een rendement van 3% (4% voor polissen die vóór het einde van
1999 zijn afgesloten) op de einddatum indien de polishouder
gedurende tien jaar zonder onderbreking premies heeft betaald,
dan wel bij overlijden van de verzekerde.
GEMENGDE VERZEKERINGEN EN SPAARPRODUCTEN
Bij gemengde verzekeringen en spaarproducten geschiedt de
premiebetaling in termijnen, waarbij eventueel extra gerealiseerde
intrest wordt uitgekeerd aan de polishouders.
SPAARHYPOTHEKEN
Bij een spaarhypotheek sluit de verzekerde bij AEGON
Particulieren een hypothecaire lening af met normaal gesproken
een looptijd van twintig of dertig jaar. De lening wordt op de
einddatum volledig afgelost met het kapitaal dat door middel van
een spaarpolis is opgebouwd. Ingeval van afkoop verliest de
polishouder in principe zijn belastingvoordeel. Bij overlijden van de
polishouder gedurende de looptijd van de polis wordt de uitkering
gebruikt ter aflossing van de hypotheeklening. De betaalde
hypotheekrente is gewoonlijk fiscaal aftrekbaar. De klant behoudt
gedurende de looptijd van de hypotheek het belastingvoordeel,
tenzij vervroegd wordt afgelost. De betaalde hypotheekrente is
doorgaans gelijk aan de rente die over het rekeningsaldo van de
spaarpolis wordt vergoed. Om beter te kunnen profiteren van de
groeiende hypotheekmarkt heeft AEGON Particulieren een nieuwe
beleggingshypotheek geïntroduceerd. Dit product is op hetzelfde
principe gebaseerd als de oorspronkelijke spaarhypotheek-
producten, met het verschil dat de klant kan kiezen in welke
fondsen de spaarpremie wordt belegd. Dit betekent dat het bedrag
dat aan het einde van de looptijd beschikbaar is, afhankelijk is van
het rendement dat door de onderliggende fondsen wordt behaald.
Spaarbeleg Kas N.V. en AEGON Spaarkas N.V. verkopen
spaarkasproducten. Dit zijn levensverzekeringen waarbij de premie
op basis van een koopsom of in termijnen wordt voldaan met
winstuitkering op basis van een tontineregeling. Het kenmerk van
een tontineregeling is dat het spaarkassaldo bij overlijden niet aan
de begunstigde van de polishouder wordt uitgekeerd. In plaats
daarvan wordt dit aan het einde van het jaar verdeeld onder de
overblijvende polishouders van de specifieke jaarkas waartoe de
overleden polishouder behoorde (aan het begin van ieder
kalenderjaar start een nieuwe jaarkas). Naast tontineproducten
verkoopt Spaarbeleg Kas N.V. fiscaal vriendelijke producten zoals
het Toekomstplan en Koersplan. Om tegemoet te komen aan de
wens van consumenten om meer informatie over zijn pensioen te
ontvangen heeft Spaarbeleg Kas N.V. haar producten en diensten
inmiddels beter toegankelijk gemaakt. De verkoop van producten
geschiedt via tussenpersonen en directe verkoop.
AEGON Van Nierop richt zich op het hogere inkomens- en
vermogenssegment van de markt. De dienstverlening aan de klant
geschiedt rechtstreeks of via een netwerk van kwalitatief hoog-
staande tussenpersonen. De producten van AEGON Van Nierop
hebben betrekking op vermogensgroei, -bescherming, -aanwending
en -planning.
AXENT/AEGON heeft de collectieve levensverzekeringen
overgedragen aan AEGON Bedrijfspensioenen, de uitvaart-
verzekeringen aan AEGON NabestaandenZorg (AEGON NBZ) en de
administratie van de levensverzekerings- en
spaarproductenportefeuille aan AEGON Particulieren.
AXENT/AEGON treedt nu op als verkooporganisatie ten behoeve
van de overige bedrijven van AEGON Nederland.
Na de overdracht van de uitvaartverzekeringen van de
Nederlandse Verzekeringsgroep (N.V.G.), AEGON Particulieren en
de dochtermaatschappijen van AXENT/AEGON (LPU Verzekeringen
N.V. in 2002 en AXENT/AEGON Uitvaartverzekeringen N.V. in 2003)
aan AEGON NBZ heeft laatstgenoemde op deze markt inmiddels
ruim twee miljoen polissen in beheer. AEGON NBZ behoort
daarmee tot de top drie van uitvaartverzekeraars in Nederland
(bron: Pensioen- en Verzekeringskamer). Verdere groei op deze
markt kan worden gerealiseerd door middel van de introductie van
nieuwe uitkeringsmethoden en nieuwe producten waarmee klanten
de financiële situatie van hun nabestaanden kunnen regelen.
AEGON NBZ wil zich van de concurrenten onderscheiden door een
brede benadering van de financiële zorg voor nabestaanden en
vermogensplanning.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 53
SCHADEVERZEKERINGEN
AEGON Schade Bedrijven richt zich op circa 500.000
ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf met maximaal 100
werknemers. Het accent verschuift van bedrijfscontinuïteit naar
het aanbieden van producten voor vermogensbescherming en
levensverzekeringen ten behoeve van werkgevers en werknemers,
waarbij het bedrijfskapitaal (bedrijfsmiddelen en liquiditeiten) en
het arbeidsongeschiktheidsrisico worden meeverzekerd.
Daarnaast biedt AEGON Schade ongevallen-, ziektekosten- en
schadeverzekeringen aan particulieren. De verkoop geschiedt via
onafhankelijke tussenpersonen.
BANCAIRE ACTIVITEITEN
AEGON Bank N.V. biedt spaarrekeningen met simpele voorwaarden.
De producten worden via verschillende kanalen verkocht onder de
naam Spaarbeleg, waarbij de franchiseorganisaties het grootste
gedeelte van de omzet van AEGON Bank N.V. voor hun rekening
nemen. Daarnaast neemt de verkoop via internet toe.
Door AEGON Financiële Diensten werden via onafhankelijke
tussenpersonen aandelenleaseproducten verkocht. Door deze
producten kochten klanten aandelen. Als gevolg van de malaise op
de aandelenmarkten is het echter mogelijk dat de opbrengst van
deze aandelen te zijner tijd onvoldoende zou kunnen zijn voor
voldoening van de leaseverplichting. AEGON Nederland is begin
2003 gestopt met de verkoop van aandelenleaseproducten.
VERMOGENSBEHEER
Het streven van AEGON Asset Management (AAM) is om de
institutionele markt verder te ontwikkelen en bij de acquisitie van
vermogende klanten samen te werken met AEGON Pensioen en
Advies en tegelijkertijd ondersteuning te bieden aan de
verkooporganisaties van AEGON Nederland bij het ontwikkelen van
bancaire expertise. In 2002 en 2003 heeft AAM in het kader van
productontwikkeling twaalf beleggingsfondsen geïntroduceerd om
een zo compleet mogelijk assortiment fondsen te kunnen
aanbieden. AAM treedt tevens op als vermogensbeheerder voor de
verzekeringsbedrijven van AEGON Nederland.
AEGON Nederland hanteert een helder distributiebeleid. De
producten van AEGON worden grotendeels verkocht via
tussenpersonen. Spaarbeleg Kas N.V., AXENT/AEGON en AEGON
NabestaandenZorg verkopen producten onder hun eigen naam via
verschillende kanalen, waaronder directe verkoop, gespecialiseerde
tussenpersonen en eigen verkooporganisaties.
DISTRIBUTIEBEDRIJVEN
De distributiebedrijven zijn voornamelijk onderdeel van Meeùs
Groep B.V. De kernactiviteiten van deze tussenpersoon liggen in
de financiële advisering en vastgoedmakelaardij. Binnen de
financiële advisering biedt Meeùs uiteenlopende producten op het
gebied van verzekeringen, pensioenen, hypotheken, financieringen,
sparen en beleggen. Meeùs treedt tevens op als vastgoedmakelaar
ten aanzien van woonhuizen en bedrijfspanden. Daarnaast is
Meeùs actief op het gebied van vastgoedbeheer.
UITGAANDE HERVERZEKERING
LEVENBEDRIJVEN
De herverzekeringsstrategie voor de levenbedrijven omvat
twee elementen: enerzijds een winstdelingscontract tussen
AEGON Levensverzekering N.V. en Swiss Re met een eigen behoud
van EUR 900.000,-- per polis risico's en anderzijds een facultatieve
herverzekering van de sterfterisico’s en het langlevenrisico van
AEGON Nederland bij een klein aantal herverzekeraars, waarvan
‘De Hoop’ de belangrijkste is.
SCHADEBEDRIJVEN
AEGON Nederland heeft haar brandportefeuille herverzekerd op
basis van een excedentregeling, met een eigen behoud van
EUR 4,5 miljoen per risico en EUR 13,7 miljoen per gebeurtenis.
De motorrijtuigenverzekeringen van AEGON Nederland zijn
eveneens herverzekerd op basis van een excedentregeling.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 54
AEGON WERELDWIJD
GESCHIEDENIS
De belangrijkste houdstermaatschappij van AEGON in het
Verenigd Koninkrijk is AEGON UK plc (AEGON UK).
AEGON UK, dat op grond van de Companies Act 1985
werd opgericht, is een vennootschap met beperkte
aansprakelijkheid. De belangrijkste maatschappijen van
AEGON UK zijn:
• Scottish Equitable plc, Edinburgh
• Guardian Assurance plc, Lytham St Annes
• Guardian Linked Life Assurance Ltd, Lytham St Annes
• Guardian Pensions Management Ltd, Lytham St Annes
• AEGON Asset Management UK plc, Londen
• HS Administrative Services Ltd, Chester
• AEGON UK Distribution Holdings Ltd, Londen
AEGON UK is een vooraanstaande financiële dienstverlener die
gespecialiseerd is in individuele en collectieve pensioen- en
levensverzekeringsproducten, beleggingen en offshore bonds. Meer
dan de helft van de omzet van AEGON UK is afkomstig van
zakelijke klanten. AEGON UK heeft in het afgelopen jaar zijn positie
in de sector van onafhankelijk financieel adviseurs versterkt van
circa 8% in 2002 naar circa 9,5% in 2003 (bron: ABI). AEGON UK
heeft een prominente positie in de markt voor bovengenoemde
producten en heeft groeiende activiteiten op het gebied van
vermogensbeheer en administratieve dienstverlening. Recent
werden enkele distributiebedrijven aangekocht.
PRODUCTEN EN DISTRIBUTIE
Bij de meeste producten van AEGON UK worden kosten in rekening
gebracht, die in toenemende mate het karakter hebben van een
beheersvergoeding voor beleggingen. Oudere contracten kennen
andere polis gerelateerde of transactie gerelateerde kosten-
opslagen, zoals een bid/offer spread.
PENSIOENEN
De verkoop van pensioenproducten groeide sterk in 2000 en 2001,
nadat de Britse regering het initiatief had genomen tot invoering
van het zogenaamde stakeholder pension. Deze pensioenvorm kent
een maximale beheersvergoeding van 1% op jaarbasis en is
bedoeld om het aantal particulieren met een pensioenvoorziening
te bevorderen.
De pensioenmarkt is gedaald met 13% vergeleken met 2002;
zowel de individuele als de collectieve pensioenmarkt gingen met
een zelfde percentage omlaag door afgenomen consumenten-
vertrouwen en economische factoren.
De introductie van het stakeholder pension heeft er toe geleid
dat van veel andere pensioenproducten de beheersvergoeding
verlaagd moest worden. Dat leidde tot een grotere productie zowel
in termen van nieuwe regelingen als omzettingen van bestaande
regelingen. Het is daarnaast nodig gebleken de bestaande
activiteiten te beschermen door de kostenstructuur neerwaarts bij
te stellen. Het lijkt erop dat er ruimte komt voor versoepeling van
de gemaximeerde kostenniveaus, indien althans de overheid haar
doelstelling wil realiseren dat meer particulieren voor hun eigen
pensioenvoorziening zorgen.
Eind 2002 en in 2003 kondigde de Britse overheid haar
voornemen aan de pensioenwetgeving en belastingheffing met
betrekking tot pensioenen op een groot aantal punten drastisch te
wijzigen. Het belangrijkste punt betrof de invoering van een
vereenvoudigd en uniform belastingregime, dat toegepast zal
worden op alle soorten pensioenregelingen. De details hiervan zijn
nog niet volledig bekend, maar de verwachting is thans dat de
implementatie in april 2005 zal plaatsvinden. De wijzigingen
betekenen dat alle Britse pensioenaanbieders hun producten en de
bijbehorende infrastructuur moeten herzien.
De verkoop van meer gespecialiseerde pensioenen is in de
afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen, vooral van pensioenen
met een zogenaamde income drawdown component, alsmede van
pensioenproducten, waarbij gepensioneerden tot 75 jaar over een
deel van het pensioeninkomen kunnen beschikken en pas op een
later tijdstip een volledige lijfrente hoeven te kopen.
COLLECTIEVE PENSIOENEN
De verkoop van collectieve pensioenen is het belangrijkste
aandachtsgebied voor Scottish Equitable plc (SE). Het gaat hierbij
om bedrijfspensioenen die een verscheidenheid aan
uitkeringsvormen bieden, meestal op basis van een beschikbare
premie regeling. Bij het bereiken van de pensioengerechtigde
leeftijd wordt het opgebouwde pensioenkapitaal gebruikt om een
lijfrente te kopen zodra er een onttrekking heeft plaatsgevonden.
SE verkoopt en administreert tevens salaris-dienstjarenregelingen
Alhoewel de markt voor nieuwe regelingen van dit type de
afgelopen jaren is teruggelopen, blijven er mogelijkheden om de
administratie van dergelijke regelingen over te nemen.
AEGON VERENIGDKONINKRIJK
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 55
Collectieve pensioenproducten beschikken over flexibele
elementen, zoals toegang tot een scala aan interne en externe
fondsen, waarbij de doorgaans maandelijkse premies een vooraf
vastgesteld percentage bedragen van de salariskosten. Daarnaast
komen ook koopsomstortingen voor.
Technologie speelt een steeds belangrijker rol bij zowel het
verkoopproces als bij de administratieve dienstverlening na het
sluiten van het contract. Met SmartScheme heeft SE een hoog-
waardige technologische oplossing ontwikkeld die klant en
tussenpersoon in staat stelt om gedurende het gehele proces
online interactie te laten plaatsvinden met SE.
INDIVIDUELE PENSIOENEN
SE biedt tevens een uitgebreid scala aan pensioenproducten voor
particulieren. Het gaat hier om stakeholder pensions, pensioenen
voor topmanagers en reserveoverdracht, waardoor particulieren
hun bedrijfspensioen kunnen aanvullen (vrijwillige aanvullende
bijdragen). Daarnaast is SE een belangrijke partij op het gebied van
income drawdown en phased pension producten, bedoeld voor
particulieren met een aanzienlijk opgebouwd pensioenkapitaal die
niet meteen na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd
een lijfrente willen kopen.
UK EN OFFSHORE BONDS
AEGON UK verkoopt zowel UK als offshore bonds. Deze bonds
kennen belastingtechnische voordelen van verschillende aard; zo is
er bij offshore bonds volledige aangroei van de belegging mogelijk
en wordt pas belasting geheven wanneer de fondsen worden
gerepatrieerd naar het Verenigd Koninkrijk.
UK BONDS
With-profit bonds zijn levenproducten die de eigenaar
deelgerechtigd maken in het with-profit fund van de maatschappij.
Het SE with-profit fund stelt polishouders in staat de effecten van
een volatiele markt in de tijd te spreiden. De aandeelhouders van
AEGON ondervinden daarvan geen voor- of nadeel omdat het
fonds ten gunste van de polishouders is afgeschermd. Deze
zogenaamde bond wrapper maakt een fiscaal gunstige wijze van
beleggen mogelijk, aangezien opnames (tot een bepaald maximum)
aangemerkt worden als vermindering van kapitaal en niet als
opbrengsten.
With-profit bonds hebben in de afgelopen drie jaar nadrukkelijk
de aandacht gekregen van toezichthoudende instanties. Het ging
er daarbij vooral om dat meer helderheid verschaft zou worden
over de relatie tussen de winstbijschrijving en het onderliggende
rendement op het fonds. In een recent op verzoek van de Britse
overheid opgesteld rapport werden kritische vragen gesteld over
de fiscale voordelen van de bond wrapper. Deze factoren hadden
een sterk negatieve invloed op de markt voor UK bonds in 2003.
In 2002 introduceerde SE een nieuwe generatie with-profit
funds op de markt. Deze fondsen bieden weliswaar bescherming
tegen marktfluctuaties, maar kennen geen garanties. De
berekening van de waarde vindt plaats aan de hand van een
gepubliceerde formule, zodat de door het publiek en toezicht-
houdende instanties vereiste helderheid wordt verschaft.
SE biedt tevens bonds aan die gekoppeld zijn aan beleggings-
fondsen. Deze bieden op basis van de bond wrapper toegang tot
een scala aan interne en externe fondsen op een manier als
hiervoor beschreven.
OFFSHORE BONDS.
Scottish Equitable International Holdings (SEIH) biedt zowel
Britse als niet-Britse klanten uitgekiende beleggingsproducten met
fiscale voordelen.
In 2002 bracht SEIH drie nieuwe producten op de markt: de
Money Market Portfolio, de Dublin Private Client Portfolio en de
Investment Portfolio. De Money Market Portfolio geeft toegang tot
geldmarktfondsen met een laag risico, binnen de fiscale structuur
die geldt voor offshore bonds. Dit product wordt via onafhankelijk
financieel adviseurs aangeboden aan grote beleggers in het
bedrijfsleven en vermogende particulieren. De Dublin Private Client
Portfolio is bedoeld voor vermogensbeheerders en banken; dit
product biedt maatwerk bij het samenstellen van een
beleggingsportefeuille. De Investment Portfolio is een unit-linked
product tegen een koopsom die wordt belegd in interne fondsen.
Genoemde producten zijn in 2003 verder ontwikkeld.
Daarnaast verkoopt SEIH unit-linked bonds en een product voor
de fiscaal gunstige afwikkeling van nalatenschappen.
INDIVIDUELE LEVENSVERZEKERING
AEGON Individual Protection (AIP) voert onder de merknaam
Scottish Equitable Protect een innovatief product voor
vermogensbescherming voor particulieren. Dit product verscheen
in 2001 voor het eerst op de markt en kent inmiddels drie
varianten die bescherming bieden in de persoonlijke, hypothecaire
en zakelijke sfeer. Een van de onderscheidende elementen van dit
product is de mogelijkheid verschillende dekkingsvormen in te
bouwen, zonder dat dit tot complexiteit leidt, zoals veelal
gebruikelijk bij dit type verzekeringen. Tussenpersonen krijgen
rechtstreeks toegang tot acceptanten, alsmede helpdesks,
nieuwsbrieven en geautomatiseerde acceptatietechnologie.
De markt voor particuliere vermogensbescherming is verdeeld
tussen het prijsgedreven en kwaliteitsgedreven segment. AIP richt
zich met name op het laatste segment, waar de verzekeringnemer
minder prijsgevoelig is vanwege het belang dat hij hecht aan
flexibiliteit en de mogelijkheid om verschillende soorten dekking bij
één verzekeraar onder te brengen.
Het productassortiment is in 2002 verder uitgebreid met
producten voor inkomensbescherming tijdens werkloosheid als
gevolg van ziekte of ongeval. In 2003 trokken vele herverzekeraars
zich terug uit de markt voor gegarandeerde uitkeringen bij
langdurige ziekte, aangezien dit product als gevolg van de
vooruitgang op het gebied van de medische wetenschap niet
langer rendabel was. Ook AIP heeft zich uit deze markt
teruggetrokken en biedt uitsluitend nog verlenging van reeds
bestaande contracten aan.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 56
AEGON WERELDWIJD
COLLECTIEVE CONTRACTEN
Scottish Equitable Employee Benefits (SEEB) werkt uitsluitend via
onafhankelijk financieel adviseurs. SEEB biedt een scala aan
flexibele inkomensbeschermingsproducten die tegemoetkomen aan
de wensen van werkgevers en werknemers. SEEB verkoopt deze
collectieve verzekeringen via het Corporate Protection Menu en
het Employee Protection Menu.
Het Corporate Protection Menu verschaft bedrijven maatwerk
op het gebied van employee benefits. Het biedt een aantal
verschillende soorten dekking die onderling gecombineerd en
afgestemd kunnen worden, waaronder collectieve levens-
verzekeringen, inkomensbescherming, bescherming bij langdurige
ziekte en collectieve regelingen voor particuliere ziektekosten-
verzekering. Het Employee Protection Menu biedt extra flexibiliteit,
doordat de individuele werknemer specifieke soorten dekking kan
selecteren. De kosten daarvan worden door de werkgever
gedragen.
BELEGGINGSFONDSEN
AEGON Asset Management UK (AAM UK) is een belangrijke
leverancier van diensten op het gebied van vermogensbeheer,
zowel aan andere bedrijven binnen AEGON UK als aan
institutionele beleggers en particulieren. Ultimo 2003 had AAM UK
circa GBP 34 miljard aan beheerd vermogen, zowel in beleggings-
fondsen als in gesepareerde fondsen voor klanten
AAM UK is een van de grootste spelers op de bedrijfs-
obligatiemarkt in het Verenigd Koninkrijk, met meer dan GBP 14
miljard aan beheerd vermogen. Er is een speciaal verkoopteam
opgericht om de markt van institutionele partijen te bedienen.
AAM UK was in 2003 succesvol bij het afsluiten van nieuwe
contracten.
ADVIES
Als gevolg van regelgeving die in de loop van 2004 in het Verenigd
Koninkrijk van kracht wordt, is het voor verzekeraars
aantrekkelijker geworden te investeren in distributiebedrijven.
Door de overname van diverse distributiebedrijven in 2002 en
2003 heeft AEGON UK nu een sterke positie op de Britse markt
van onafhankelijk financieel adviseurs, met een meerderheids-
belang in zes distributiebedrijven en een minderheidsbelang in nog
eens drie.
Deze bedrijven bieden op verschillende manieren (persoonlijke
verkoop, directe verkoop en worksite marketing) financieel advies
aan een groot aantal klanten, zowel particulieren als bedrijven.
DISTRIBUTIEKANALEN
Het belangrijkste distributiekanaal van AEGON UK is de
zogenaamde Independent Financial Advisor (IFA). Dit is een
onafhankelijk financieel adviseur die de klanten in contact brengt
met alle beschikbare producten en daarbij moet kunnen aantonen
dat het best mogelijke advies aan de klant wordt gegeven.
Er zijn in het Verenigd Koninkrijk ongeveer 28.000 erkende,
onafhankelijk financieel adviseurs actief. Velen hiervan werken
samen in adviesnetwerken die als grote landelijke distributeurs
opereren. De dertig grootste van de 5.300 kantoren in het land
beschikken over 80% van de erkende, onafhankelijke
tussenpersonen. AEGON UK heeft hechte banden met onafhankelijk
financieel adviseurs in alle marktsectoren, maar werkt vooral
samen met de netwerken en met grote plaatselijke kantoren.
Ter ondersteuning van deze activiteit zijn circa 330 broker
consultants actief, verspreid over meer dan zeventien lokale
vestigingen in het Verenigd Koninkrijk. Relatiebeheer is van
doorslaggevend belang om succes te boeken in het distributie-
kanaal van de onafhankelijk financieel adviseurs. Via dit
kantorennetwerk ondersteunt Scottish Equitable plc de
onafhankelijke beleggingsadviseurs ter plekke bij onder meer de
verdere ontwikkeling van bedrijfsactiviteiten en training.
UITGAANDE HERVERZEKERING
AEGON UK brengt sterfte- en ziekterisico onder bij herverzekeraars
waar gewenst en op economisch verantwoorde wijze mogelijk is.
Met betrekking tot individuele levensverzekeringen streeft AEGON
UK ernaar om 90% van het risico te herverzekeren; voor
collectieve polissen geldt dienaangaande een percentage van 50%.
AEGON UK hanteert een minimum rating van AA van Standard &
Poor’s voor herverzekeraars aan wie risico wordt gecedeerd. Een
eventuele beslissing om zaken te doen met een herverzekeraar
met een lagere rating vereist de goedkeuring van de commissie
herverzekeringen van AEGON UK.
AEGON UK gebruikt herverzekeringen tevens om deelnemers
van pensioencontracten toegang te geven tot een aantal externe
vermogensbeheerders. Volgens de bepalingen van deze contracten,
welke betrekking hebben op unit-linked polissen, is de verplichting
volgens de unitwaarde herverzekerd bij deze externe
vermogensbeheerders. Het kredietrisico met betrekking tot de
beleggingen wordt gedragen door de deelnemers van de
pensioencontracten, terwijl AEGON het uiteindelijke kredietrisico
houdt met betrekking tot de externe vermogensbeheerders.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 57
GESCHIEDENIS
ÁB-AEGON Általanós Biztosító Rt (ÁB-AEGON) maakt
sinds 1992 deel uit van de AEGON Groep. De juridische
voorganger was een staatsbedrijf, opgericht in de jaren
veertig van de vorige eeuw.
ÁB-AEGON heeft vier dochtermaatschappijen:
• AEGON Securities
• AEGON Real Estate
• AEGON Pension Fund Management Co.
• AEGON Hungary Fund Management Co.
Voorafgaand aan een reorganisatie in 2000 kende ÁB-AEGON een
divisiestructuur. De activiteiten zijn tegenwoordig ingedeeld op
basis van verkoopkanalen en functionele gebieden.
PRODUCTEN EN DISTRIBUTIE
ÁB-AEGON is een verzekeraar die zowel levensverzekeringen als
schadeverzekeringen aanbiedt. De belangrijkste producten zijn
levensverzekeringen, pensioenen, hypotheken en
gezinsverzekeringen.
Het pakket levenproducten bestaat uit traditionele producten
voor algemene rekening en producten die aan beleggingsfondsen
zijn gekoppeld (unit-linked). De afgelopen jaren is de omzet van
unit-linked producten echter aanzienlijk hoger dan die van
producten voor algemene rekening. Bij producten voor algemene
rekening wordt het beleggingsresultaat gedeeld met de klant. Bij
unit-linked producten wordt de inleg van de klant beheerd op een
afzonderlijke rekening waaruit wordt belegd in beleggingsfondsen
en wordt er een beheersvergoeding op het rendement in mindering
gebracht. Ten aanzien van schadeverzekeringen hanteert de
onderneming een behoudend acceptatiebeleid, waardoor het risico
voor ÁB-AEGON beperkt blijft. Het marktaandeel van ÁB-AEGON
voor wat betreft gezinsverzekeringen bedraagt 40%. De marges op
gezinsverzekeringen zijn aantrekkelijk; bovendien bestaat er de
mogelijkheid voor cross-selling van levenproducten. Opstal- en
motorrijtuigenverzekeringen maken tevens deel uit van de
portefeuille, maar dit zijn geen kernproducten.
PENSIOENEN
Pensioen vormt een kernactiviteit van ÁB-AEGON. Daarom worden
er ook diensten aangeboden ten behoeve van pensioenfondsen.
De verplichte en vrijwillige pensioenfondsen onder beheer van
ÁB-AEGON behoren qua beheerd vermogen en aantal deelnemers
tot de grootste in Hongarije (bron: Toezichthouder financiële
markten Hongarije). Het pensioenbedrijf concentreert zich op het
werven van nieuwe deelnemers en de overname van andere
pensioenfondsen.
TRADITIONELE PRODUCTEN VOOR ALGEMENE REKENING
Deze producten bestaan uit levenpolissen die werden verkocht in
de tijd voordat ÁB-AEGON deel uitmaakte van de AEGON Groep. De
premieopbrengsten van deze polissen zijn laag en de winstmarges
zijn klein. Tot de traditionele producten voor algemene rekening
behoren onder meer geïndexeerde levensverzekeringen die niet
aan beleggingsfondsen zijn gekoppeld maar wel een rentegarantie
kennen. Deze producten worden niet langer door ÁB-AEGON
verkocht.
UNIT-LINKED PRODUCTEN
Deze producten vormen de meest recente en belangrijkste product-
groep die door ÁB-AEGON wordt verkocht. Unit-linked producten
zijn gekoppeld aan een beleggingsfonds, waarbij de beleggings-
maatschappij units koopt met geld van de polishouder. ÁB-AEGON
brengt alleen een beheersvergoeding in mindering. Deze
producten, die erg in trek zijn in Hongarije, beslaan alle soorten
levenproducten (pensioenen, kapitaalverzekeringen, spaar-
producten). Unit-linked producten vormen het grootste deel van
de nieuwe productie van ÁB-AEGON.
COLLECTIEVE LEVENSVERZEKERINGEN
Deze producten zijn vrijwel identiek aan unit-linked producten.
Sommige bieden een gegarandeerd renteniveau en een
ongevallendekking. Ze worden uitsluitend verkocht aan bedrijven
met een groot personeelsbestand.
VERMOGENSBEHEER
ÁB-AEGON biedt via dochtermaatschappij AEGON Securities tevens
diensten aan op het gebied van vermogensbeheer. Gekozen kan
worden uit een vijftal beleggingsfondsen: Hongaarse obligaties en
aandelen, internationale obligaties en aandelen en de geldmarkt-
fondsen. De beleggingen van de Pension Fund Management
Company worden beheerd door AEGON Hungary Fund Management
Company.
DISTRIBUTIEKANALEN
Voor de distributie van de producten maakt ÁB-AEGON gebruik van
een samengesteld verkoopkanaal, een verkoopkanaal voor levens-
verzekeringen en onafhankelijke agenten en brokers.
De twee belangrijkste distributiekanalen van ÁB-AEGON (het
gemengde verkoopkanaal en het verkoopkanaal voor levens-
verzekeringen) werken met agenten. De onderneming maakt echter
ook gebruik van andere kanalen en partners om de productie te
verhogen. Deze manier van werken stelde ÁB-AEGON in staat om in
AEGONHONGARIJE
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 58
AEGON WERELDWIJD
2002 en 2003 de sterke positie op het gebied van de productie van
nieuwe levensverzekeringen te handhaven.
ÁB-AEGON streeft er tevens naar om goede relaties met
banken te ontwikkelen. De banken, waarmee ÁB-AEGON momenteel
samenwerkt, bieden hun klanten hypotheek- en eenvoudige
spaarproducten, alsmede units in de beleggingsfondsen van
AEGON Securities.
UITGAANDE HERVERZEKERING
De herverzekeraars waarmee ÁB-AEGON samenwerkt, zijn zonder
uitzondering grote Europese herverzekeraars op de Europese en
Londense markten. Conform de richtlijnen van ÁB-AEGON ten
aanzien van de classificatie van effecten worden alleen zaken
gedaan met herverzekeraars met een minimum rating van A+
(Standard & Poor’s). De drie belangrijkste herverzekerings-
contracten van de afgelopen tien jaar zijn: de Catastrophe Excess
of Loss Treaty, de Motor Third Party Liability Excess of Loss Treaty
en de Property per Risk Excess of Loss Treaty. De door ÁB-AEGON
geboden calamiteitendekking voor huiseigenaren neemt op de
Hongaarse markt een belangrijke plaats in. Daarnaast voert
ÁB-AEGON minder uitgebreide programma’s voor andere
activiteiten, zoals General Third Party Liability (aansprakelijkheid),
Marine Cargo (scheepsvracht) en Life & Group Life Business
(leven). Het merendeel van de producten van ÁB-AEGON betreft
niet-proportionele excess of loss programma’s.
SLOWAKIJE
Op 2 september 2003 startte AEGON Slowakije als onderdeel van
AEGON Levensverzekering N.V. de activiteiten vanuit een lokaal
kantoor in Slowakije. AEGON Slowakije wordt aangestuurd door
AEGON Hongarije. Het team van verkoopmedewerkers is actief in
een viertal regio’s – Bratislava, Trnava, Banska Bystrica en Kosice –
met 20 unit-managers en 250 eigen verkopers. Naast het eigen
verkoopnetwerk worden ook tussenpersonen ingeschakeld voor de
distributie van producten.
AEGON Slowakije verkoopt drie basisproducten: gemengde
verzekeringen, tijdelijke en doorlopende levensverzekeringen en
vier aanvullende dekkingen (dood door ongeval, invaliditeit door
ongeval, langdurige ziekte en premievrijstelling).
GESCHIEDENIS
AEGON was in 2003 via een drietal verzekerings-
maatschappijen in Spanje actief, te weten AEGON Seguros
Generales, AEGON Seguros Salud en AEGON Seguros de
Vida. Sinds december 2003 vallen deze verzekeraars
onder een houdstermaatschappij AEGON España SA, een
economisch samenwerkingsverband dat operationele en
administratieve diensten levert aan de diverse
groepsmaatschappijen. In december 2003 is AEGON
MoneyMaxx SA opgegaan in AEGON Seguros de Vida.
Met de acquisitie van Seguros Galicia betrad AEGON in 1980 de
Spaanse markt. Overige overnames betroffen Unión Levantina in
1987, Unión Previsora in 1988, Labor Médica in 1996, La Sanitaria
in 1997, Caja de Previsión y Socorro in 1997 en Covadonga
eind 1999.
In 2003 was 24% van de premieopbrengst van AEGON Spanje
afkomstig van levensverzekeringen, 57% van schadeverzekeringen
en 19% van ziektekostenverzekeringen.
PRODUCTEN EN DISTRIBUTIE
In de afgelopen jaren heeft AEGON Spanje zich toegelegd op groei
van het levenbedrijf en dan met name op het gebied van unit-
linked producten. Door via professionele agenten unit-linked
variabele levensverzekeringen aan te bieden, is AEGON Spanje erin
geslaagd om een belangrijke positie te verwerven op een markt
waar het beeld van oudsher bepaald werd door de banken.
Met betrekking tot levensverzekeringen vormen traditionele
leven en unit-linked producten de voornaamste productlijnen voor
AEGON Spanje. Traditionele levensverzekeringen omvatten de
doorlopende en tijdelijke verzekeringen. De doorlopende
levensverzekering biedt levenslange financiële bescherming.
De belangrijkste schadeverzekeringen zijn motorrijtuigen- en
brandverzekering. Deze producten worden uitsluitend op de markt
gebracht via tussenpersonen, waarbij gebruik wordt gemaakt van
een netwerk van meer dan 3.000 agenten en brokers.
DISTRIBUTIEKANALEN
Wat de distributie betreft, maakt AEGON Spanje onderscheid
tussen individuele en collectieve levensverzekeringen. Individuele
levenspolissen worden in stedelijke centra verkocht door
gespecialiseerde agenten en brokers. De verkoopactiviteiten buiten
de stedelijke gebieden worden daarentegen door gespecialiseerde
tussenpersonen, alsmede op basis van directe verkoop gebaseerd
op het MoneyMaxx-concept, uitgevoerd. De distributie van
collectieve contracten vindt plaats via banken en financiële
instellingen en daarnaast via brokers en gespecialiseerde agenten.
UITGAANDE HERVERZEKERING
AEGON Spanje heeft zowel proportionele als niet-proportionele
herverzekeringsdekking voor brand- en aansprakelijkheids-
verzekeringen. Conform het beleid dienen herverzekeraars
van AEGON Spanje een rating van ten minste A te hebben
(Standard & Poor’s).
AEGON SPANJE
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 59
TAIWAN
GESCHIEDENIS
AEGON Life Insurance (Taiwan) Inc. werd in 2001
opgericht. AEGON Taiwan startte de activiteiten in 1994
als onderdeel van Life Investors Insurance Company of
America, een levensverzekeringsmaatschappij van
AEGON USA. In 1998 nam AEGON Taiwan een portefeuille
van 55.000 polissen over van American Family Life
Assurance Company Taiwan. Als gevolg van de overname
van Transamerica in 1999 werd Transamerica Taiwan
toegevoegd, waarna de integratie met het bestaande
bedrijf in 2001 werd voltooid. Eind 2001 verwierf
AEGON Taiwan een portefeuille van circa 57.000 polissen
van National Mutual Life Association of Australia, het
levensverzekeringsbedrijf van AXA in Taiwan.
PRODUCTEN EN DISTRIBUTIE
Het productassortiment bestaat voornamelijk uit traditionele
levenproducten en diverse aanvullende dekkingen. De variabele
universal life verzekering, die in april 2002 werd geïntroduceerd, is
één van de belangrijkste producten die via agenten wordt verkocht.
Een van de nieuwe producten in 2003 was een geactualiseerde
versie van het increasing whole life plan voor sparen en zekerheid.
Andere nieuwe producten betroffen VIP Plus, een combinatie-
pakket van traditionele levensverzekering en variabele universal
life verzekering, speciaal als oudedagsvoorziening, en een tijdelijke
variabele levensverzekering gekoppeld aan structured notes, dat
kan concurreren met de termijndeposito’s van banken.
DISTRIBUTIEKANALEN
Het agentenkanaal bestaat uit een netwerk van meer dan 500
fulltime professionele agenten die vanuit 26 kantoren in het hele
land actief zijn. De productie via dit kanaal bestaat voor het
grootste deel uit traditionele levensverzekeringen. De overige
productie bestaat uit variabele universal life producten.
Via brokers wordt de meeste productie behaald met increasing
whole life producten, waarbij de contracten worden afgesloten
door onafhankelijke agenten.
In het bankkanaal nemen de increasing whole life
verzekeringen het grootste deel van de productie voor hun
rekening. In het vierde kwartaal van 2003 is een nieuw product op
de markt gebracht: een structured note tegen koopsom.
De distributie via brokers en het bankkanaal heeft geresulteerd
in een substantiële groei van nieuwe productie. In 2003 waren deze
kanalen gezamenlijk goed voor ongeveer 90% van de nieuwe
productie van AEGON Taiwan.
In de collectieve sector biedt AEGON Taiwan werknemers van
bedrijven contracten aan voor levens-, ongevallen- en ziektekosten-
verzekering met een optie tot verlenging voor telkens een jaar.
CHINA
GESCHIEDENIS
Na een voorbereiding van twaalf maanden werd met de
activiteiten van AEGON in China een grote stap voorwaarts
gezet met de start in mei 2003 van AEGON-CNOOC Life
Insurance Company China, een 50/50 joint venture met
China National Offshore Oil Corporation.
PRODUCTEN EN DISTRIBUTIE
De start van de activiteiten werd niet vertraagd door het uitbreken
van de SARS-epidemie in China begin 2003. AEGON-CNOOC
introduceerde dertien basisproducten en acht aanvullende
dekkingen, waaronder whole life, gemengde verzekeringen, dekking
tegen de gevolgen van besmettelijke ziekten, overlijden of
invaliditeit als gevolg van een ongeval en medische beroeps-
aansprakelijkheidsverzekeringen. Deze traditionele
verzekeringsproducten worden via diverse kanalen verkocht.
AEGON-CNOOC introduceerde tevens SARS Guard, een SARS-
product waarmee tegemoet werd gekomen aan de vraag uit
de markt.
Ofschoon het tussenpersonen het belangrijkste distributie-
kanaal voor de lokale markt zijn, heeft AEGON-CNOOC gekozen
voor een strategie waarbij gebruik wordt gemaakt van multi-
channel distributie, waaronder banken, directe verkoop en
telemarketing.
Het enorme marktpotentieel van China heeft veel grote
verzekeraars aangetrokken. De meeste verzekeraars richten zich
op verkoop van hun producten via tussenpersonen en banken.
AEGON-CNOOC maakt optimaal gebruik van de ervaringen van
AEGON met andere distributiekanalen.
AEGON AZIË
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 60
Naast het jaarverslag publiceert AEGON historische
gegevens over de periode 1993 – 2003, die aanvullende
informatie en gegevens verschaffen. Beide publicaties zijn
beschikbaar op AEGON’s website, die informatie bevat
voor beleggers en persberichten die kunnen worden
gedownload.
AEGON WERELDWIJD
www.aegon.com/annualreport03
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 61
CORPORATEGOVERNANCEAEGON HECHT VEEL BELANG AANTRANSPARANTIE
Vanaf 1983, het jaar waarin AEGON is ontstaan uit de
fusie tussen AGO Holding N.V. en Ennia N.V., werd door
AEGON vrijwillig het structuurregime toegepast. Op 9 mei
2003 gaven de aandeelhouders van AEGON op een
Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders
hun goedkeuring aan bepaalde wijzigingen in de
bestuursstructuur van AEGON en de relatie met
Vereniging AEGON, de belangrijkste aandeelhouder.
Vervolgens vond op 26 mei 2003 een statutenwijziging
plaats. Door deze statutenwijziging werd de zeggenschap
van de houders van gewone aandelen AEGON versterkt en
werd een bestuursstructuur verlaten die nog stamde uit
de tijd dat AEGON voornamelijk actief was in Nederland.
AEGON is van oordeel dat deze wijziging aansluit bij
wereldwijd steeds algemener aanvaarde corporate
governance normen.
AEGON N.V., een naamloze vennootschap naar Nederlands recht,
heeft een bestuursstructuur bestaande uit drie organen: de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Bestuur
en de Raad van Commissarissen.
ALGEMENE VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS
Jaarlijks wordt ten minste één Algemene Vergadering van
Aandeelhouders gehouden, waarop aan de aandeelhouders
bepaalde onderwerpen worden voorgelegd ter behandeling en
ter besluitvorming, waaronder begrepen de vaststelling van de
jaarrekening, het dividend en het (her)benoemen van leden van de
Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. De oproeping
voor algemene vergaderingen geschiedt door middel van een
openbare aankondiging.
Buitengewone Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders
kunnen worden bijeengeroepen zo dikwijls als de Raad van
Commissarissen of de Raad van Bestuur dit wenst. Voorts kunnen
aandeelhouders die gezamenlijk ten minste 10% van het
geplaatste aandelenkapitaal vertegenwoordigen, een verzoek
indienen bij de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur
tot bijeenroeping van een Buitengewone Algemene Vergadering
van Aandeelhouders, onder opgave van de te behandelen
onderwerpen.
Overeenkomstig de statuten wordt in het algemeen gehoor
gegeven aan een verzoek tot opneming van aanvullende
agendapunten voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
dat wordt ingediend door aandeelhouders die ten minste 0,1% van
de geplaatste gewone aandelen vertegenwoordigen.
Iedere aandeelhouder is gerechtigd om de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders bij te wonen, daarin het woord te
voeren en zijn stemrecht, in persoon of bij schriftelijke volmacht,
uit te oefenen, mits door de betreffende aandeelhouder is voldaan
aan de geldende statutaire vereisten van voorafgaande indiening
van de bewijsstukken van zijn aandeelhouderschap of
voorafgaande kennisgeving van zijn voornemen tot het bijwonen
van de vergadering. De Raad van Bestuur kan in de oproeping tot
een algemene vergadering een datum vermelden ter vaststelling
van het recht van toegang en de stemgerechtigdheid van
aandeelhouders.
AEGON is participant van de Stichting Communicatiekanaal
Aandeelhouders, een stichting die is opgericht ter bevordering van
de communicatie met aandeelhouders en hun deelname aan
algemene vergaderingen. AEGON ondersteunt de mogelijkheid om
te stemmen bij volmacht. Tevens worden stemvolmachten
geworven van in New York geregistreerde aandeelhouders
overeenkomstig de gebruiken in de Verenigde Staten.
Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders geeft elk
aandeel recht op het uitbrengen van één stem, met dien verstande
dat Vereniging AEGON, als houdster van preferente aandelen,
recht heeft op het uitbrengen van 2,08 stemmen per preferent
aandeel in het geval van een bijzondere aanleiding, welk stemrecht
is beperkt tot zes maanden per bijzondere aanleiding. Voor nadere
toelichting verwijzen wij naar het in dit jaarverslag opgenomen
hoofdstuk over Vereniging AEGON op pagina 145 en 146.
Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden alle
besluiten genomen bij volstrekte meerderheid van de rechtsgeldig
uitgebrachte stemmen, tenzij de wet of de statuten een grotere
meerderheid voorschrijven.
RAAD VAN BESTUUR
De Raad van Bestuur is, als college, belast met de dagelijkse
leiding van de vennootschap, waarbij elk lid op basis van een
onderlinge taakverdeling zijn specifieke aandachtsgebieden heeft.
Het aantal leden van de Raad van Bestuur en de arbeids-
voorwaarden van deze leden worden vastgesteld door de Raad
van Commissarissen. Leden van de Raad van Bestuur kunnen op
60-jarige leeftijd met pensioen gaan en moeten op 62-jarige
leeftijd aftreden. Krachtens de statuten heeft de Raad van Bestuur
voor bepaalde besluiten de voorafgaande goedkeuring nodig van
de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen is
bevoegd ook andere besluiten van de Raad van Bestuur aan zijn
voorafgaande goedkeuring te onderwerpen.
RAAD VAN COMMISSARISSEN
De Raad van Commissarissen is, als college met collectieve
verantwoordelijkheid en verantwoordingsplicht, belast met het
toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene
gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden
onderneming. Daarnaast staat de Raad van Commissarissen de
Raad van Bestuur met raad terzijde. De leden van de Raad van
Commissarissen dienen zich bij de vervulling van hun taak te
richten naar het belang van de vennootschap en de daaraan
verbonden onderneming.
De Raad van Commissarissen bestaat momenteel uit negen
leden, van wie één lid een voormalig lid is van de Raad van
Bestuur. Bepaalde onderwerpen worden behandeld en voorbereid
in commissies die zijn samengesteld uit leden van de Raad van
Commissarissen. Ter waarborging van een evenwichtige
samenstelling van de Raad van Commissarissen is een profiel
opgesteld, waarin de vereiste kwalificaties voor de leden zijn
vastgelegd. Een commissaris die de 70-jarige leeftijd heeft bereikt,
is statutair verplicht tot aftreden. De bezoldiging van de leden van
de Raad van Commissarissen wordt vastgesteld door de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 62
AEGON’S CORPORATE GOVERNANCE
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 63
DE NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE
In december 2003 werd de definitieve versie van de
nieuwe Nederlandse corporate governance code
gepubliceerd, getiteld ’De Nederlandse corporate
governance code. Beginselen van deugdelijk
ondernemingsbestuur en best practice bepalingen’. De
code werd opgesteld door een door de Ministers van
Financiën en Economische Zaken speciaal voor dat doel
ingestelde commissie, waarin een aantal toonaangevende
organisaties uit het Nederlandse bedrijfsleven
vertegenwoordigd waren. De voorzitter van de commissie
was de heer M. Tabaksblat, tevens voorzitter van de Raad
van Commissarissen van AEGON N.V.
De code heeft tot doel nadere invulling te geven aan de moderne,
algemene opvattingen over goede corporate governance in
Nederland, die in de code zijn vastgelegd in principes en in
concrete bepalingen waarin de principes nader worden toegepast.
De code dient als richtlijn voor Nederlandse beursgenoteerde
vennootschappen voor verbetering van hun ondernemingsbestuur.
De code werd op 1 januari 2004 van kracht. Krachtens de
daarin opgenomen bepalingen is elke Nederlandse beurs-
genoteerde vennootschap gehouden om vanaf het jaarverslag
over het boekjaar 2004 jaarlijks in het jaarverslag te vermelden
op welke wijze zij de principes van de code in dat boekjaar heeft
toegepast. Het in het jaarverslag opgenomen verslag dient als
basis voor bespreking van dit onderwerp op AEGON's Algemene
Vergadering van Aandeelhouders in 2005.
AEGON EN CORPORATE GOVERNANCE
AEGON heeft de instelling van de Commissie Corporate
Governance verwelkomd en actief deelgenomen aan het in het
Nederlands bedrijfsleven gevoerde debat rondom de voorbereiding
en publicatie van de code.
AEGON ondersteunt de code en de daarin opgenomen
principes van goede corporate governance. AEGON is voornemens
om aan de hand van de code en de daarin vervatte principes de
dialoog over corporate governance met zijn stakeholders te
continueren en te intensiveren met als doel de door AEGON
gehanteerde maatstaven van corporate governance in
overeenstemming te brengen met de code.
Onmiddellijk na publicatie van de definitieve corporate
governance code heeft AEGON zich gebogen over de implementatie
van de code in AEGON’s corporate governance. Overeenkomstig de
aanbevelingen van de code volgt hierna op welke specifieke
punten de huidige corporate governance structuur van AEGON
voldoet aan de in de code vastgelegde vereisten. Elke afwijking
van de normen van de corporate governance code wordt met
redenen omkleed, onder vermelding van de acties
die door de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur
worden overwogen.
Dit hoofdstuk zal onder een apart agendapunt op de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2004 aan de orde
worden gesteld. Hoewel niet alle in de code opgenomen principes
en normen aan de orde komen, worden in het hierna volgende
verslag de opzet en indeling van de corporate governance code
nauwgezet gevolgd. Daarbij wordt steeds gebruik gemaakt van de
hoofdstuktitels, tussenkoppen en alinea’s van de corporate
governance code en verwezen naar de nummering van de
toepasselijke bepalingen.
IMPLEMENTATIE VAN DE CORPORATE GOVERNANCE CODE
NALEVING EN HANDHAVING VAN DE CODE
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen zullen
verantwoordelijkheid blijven nemen voor de corporate governance
structuur van AEGON. In het jaarverslag worden de aan corporate
governance gewijde alinea’s uitgebreid. Vanaf het jaarverslag over
2004 zal jaarlijks in AEGON’s jaarverslag in een apart hoofdstuk
worden aangegeven op welke wijze de principes en normen van de
corporate governance code zijn toegepast. [I. Principe; I.1]
Elke substantiële verandering in de corporate governance
structuur van de vennootschap en in de naleving van de code zal
onder een apart agendapunt ter bespreking aan de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders worden voorgelegd. [I.2]
DE RAAD VAN BESTUUR
De huidige leden van de Raad van Bestuur zijn benoemd voor
onbepaalde tijd. De Raad van Commissarissen is voornemens om,
rekening houdend met de bestaande arbeidsrechtelijke positie van
de individuele leden, te bezien in hoeverre hun rechtspositie in
overeenstemming kan worden gebracht met de corporate
governance normen die voorziet in benoeming van bestuurders
voor een periode van maximaal vier jaar, met de mogelijkheid van
herbenoeming voor (telkens) een periode van maximaal vier jaar.
De Raad van Commissarissen is voornemens om de periode van
benoeming van leden van de Raad van Bestuur te beperken tot
periodes van (telkens) vier jaar. [II.1.1]
Overeenkomstig de bij AEGON gangbare praktijk zal de Raad
van Bestuur aan de Raad van Commissarissen de operationele en
financiële doelstellingen van AEGON, de strategie die moet leiden
tot het realiseren van die doelstellingen, alsmede de
randvoorwaarden waaronder die strategie dient te worden
gehanteerd (met inbegrip van de financiële ratio’s en
kapitaaltoereikendheidscriteria) ter overweging en goedkeuring
voorleggen. AEGON blijft, als voorheen, op hoofdlijnen hierover
rapporteren in het jaarverslag. [II.1.2]
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 64
AEGON heeft in 2003, in aanvulling op de reeds bestaande
risicobeheersings- en controlesystemen in de verschillende
landenunits, op groepsniveau een Group Risk and Capital
Committee ingesteld. Het Group Risk and Capital Committee heeft
tot taak de algehele voor AEGON geldende risico-exposures
doorlopend te volgen en daarbij aanbevelingen te doen voor en
leiding te geven aan herstelacties indien de risico’s te groot
worden geacht. Daarnaast is het Committee belast met het
toezicht op de landenunits om adequate risicoanalyses en
risicobeheersing te garanderen. Het Group Risk and Capital
Committee rapporteert de bevindingen regelmatig aan de Raad
van Bestuur en de Raad van Commissarissen. In het jaarverslag
geeft de Raad van Bestuur een onderbouwde verklaring dat de in
het boekjaar binnen AEGON toegepaste interne risicobeheersings-
en controlesystemen toereikend en effectief zijn en geeft daarbij
tevens aan welke eventuele significante wijzigingen zijn
aangebracht en welke eventuele belangrijke verbeteringen zijn
gepland. [II.1.3, II.1.4]
In 2002 heeft AEGON op groepsniveau een gedragscode
vastgesteld. Deze code wordt bewaakt en geïmplementeerd door
een werkgroep die rechtstreeks rapporteert aan de Raad van
Bestuur. De code is van toepassing naast de eerder door het
merendeel van onze landenunits vastgestelde gedragscodes. De
code bevat een klokkenluidersregeling die erin voorziet dat AEGON
werknemers de mogelijkheid hebben te rapporteren over
vermeende onregelmatigheden zonder gevaar voor hun
rechtspositie. Momenteel worden meer gedetailleerde regels en
richtlijnen met betrekking tot de rapportage van onregel-
matigheden ontwikkeld. Ernstige schendingen van de gedragscode
en vermeende onregelmatigheden in het functioneren van een
bestuurder worden rechtstreeks gerapporteerd aan de voorzitter
van de Raad van Commissarissen. De gedragscode van AEGON N.V.
is te vinden op AEGON's website www.aegon.com. [II.1..3 II.1.6]
In het AEGON jaarverslag wordt informatie verschaft over de
belangrijkste externe factoren en variabelen die van invloed zijn
op de resultaten van AEGON. De ook voorheen reeds in AEGON’s
jaarverslagen opgenomen gevoeligheidsanalyses bieden inzicht in
de gevoeligheid van de resultaten ten aanzien van rentetarieven,
aandelen- en vastgoedmarkten, door AEGON gehanteerde
vooronderstellingen voor de lange termijn en valutamarkten.
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen zullen, als
voorheen, publicatie overwegen van aanvullende gevoeligheids-
analyses indien daartoe aanleiding is. [II.1.5]
De leden van de Raad van Bestuur houden elk niet meer dan
één commissariaat bij Nederlandse beursgenoteerde
vennootschappen en zijn geen van allen voorzitter van de Raad
van Commissarissen van een beursgenoteerde vennootschap. De
aanvaarding door een lid van de Raad van Bestuur van een
commissariaat bij een beursgenoteerde vennootschap behoeft de
goedkeuring van de Raad van Commissarissen. De Raad van
Bestuur en de Raad van Commissarissen zijn overeengekomen
dat andere belangrijke nevenfuncties door bestuurders van
AEGON N.V. voorafgaand aan aanvaarding daarvan aan de Raad
van Commissarissen worden gemeld. [II.1.7]
BEZOLDIGING
In 2003 heeft de Raad van Commissarissen, op advies van het
Compensation Committee, wijzigingen aangebracht in het
bezoldigingsbeleid, welke wijzigingen per 1 januari 2004 van
kracht zijn geworden. Het gewijzigde bezoldigingsbeleid zal
worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders, die op 22 april 2004 wordt gehouden en, indien
vastgesteld, voor een periode van drie jaar gelden.
AEGON hecht veel waarde aan het aantrekken en behouden
van gekwalificeerde bestuurders en medewerkers, ter waarborging
en bevordering van de belangen van AEGON op de middellange en
lange termijn.
Het bezoldigingsbeleid voor de leden van de Raad van Bestuur
is opgezet met als doel om invulling te geven aan AEGON’s
strategie voor waardecreatie en met de bedoeling om de belangen
van bestuurders en aandeelhouders op één lijn te brengen, met
aandacht voor goede prestaties en bedrijfsresultaten. Het
bezoldigingsbeleid vormt daarvan een weerslag. Daarnaast bevat
de bezoldiging van bestuurders een prestatiegebonden
bonusregeling die is gerelateerd aan zowel de individuele
prestaties als de collectieve verantwoordelijkheden van de Raad
van Bestuur. Het bezoldigingsbeleid houdt ook rekening met het
beloningsniveau in vergelijkbare markten en sectoren en de van
toepassing zijnde richtlijnen op het gebied van corporate
governance. [II.2]
De bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur bestaat
uit een vast en een variabel deel. Voor het variabele deel heeft de
Raad van Commissarissen vooraf heldere en meetbare criteria
vastgesteld, waaronder de koersontwikkeling van het aandeel
AEGON en de ontwikkeling van de winst per aandeel AEGON. Voor
een nader overzicht van het bezoldigingsbeleid van de Raad van
Bestuur verwijzen wij naar pagina 71 en verder.
Het bezoldigingsbeleid bevat tevens een regeling voor leden
van de Raad van Bestuur voor een gedeeltelijke beloning in
aandelenopties of stock appreciation rights (SARs). Indien leden
van de Raad van Bestuur recht hebben op aandelenopties en
SARs, dan worden deze opties en rechten uitsluitend toegekend
tegen de op de dag van de toekenning geldende slotkoers van de
aandelen AEGON genoteerd aan Euronext Amsterdam. De
voorwaarden waaronder de aandelenopties en SARs worden
uitgegeven worden gedurende de looptijd daarvan niet aangepast,
behoudens voor zover structuurwijzigingen conform bestendige
marktpraktijk daartoe aanleiding geven, zoals in het geval van
aandelensplitsing, fusies, acquisities, aandelenuitgiftes en
(super)dividenduitkeringen. [II.2.4; II.2.5]
De Raad van Commissarissen zal verdere wijzigingen
aanbrengen in het bezoldigingsbeleid ten aanzien van
ontslagvergoedingen voor nieuwe leden van de Raad van Bestuur.
De wijzigingen omvatten onder meer de vaststelling van een
maximale vergoeding bij onvrijwillig ontslag van éénmaal het vaste
deel van het jaarsalaris of, indien het maximum van éénmaal het
vaste deel van de bezoldiging voor een bestuurder die tijdens zijn
eerste benoemingstermijn wordt ontslagen kennelijk onredelijk is,
een maximale ontslagvergoeding van tweemaal het vaste deel van
DE NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 65
het jaarsalaris. Voorts is de Raad van Commissarissen voornemens
om, rekening houdend met de bestaande arbeidsovereenkomsten
van de huidige leden van de Raad van Bestuur en het verschil in
arbeidsvoorwaarden ten opzichte van de Verenigde Staten, te
onderzoeken of de bestaande regelingen inzake ontslagvergoeding
voor de huidige leden van de Raad van Bestuur in overeen-
stemming kunnen worden gebracht met het in de corporate
governance code gestelde maximum. [II.2.7]
Zoals AEGON steeds in de jaarverslagen heeft vermeld, hebben
leden van de Raad van Bestuur, na goedkeuring van de Raad van
Commissarissen, recht op verstrekking van hypotheekleningen
tegen de daarvoor voor het gehele personeel geldende
voorwaarden. [II.2.8]
VASTSTELLING EN OPENBAARMAKING VAN DE
BEZOLDIGING
Het bezoldigingsbeleid zal ter vaststelling worden voorgelegd aan
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, die op 22 april
2004 wordt gehouden. Elke materiële wijziging in het
bezoldigingsbeleid voor leden van de Raad van Bestuur zal
eveneens ter vaststelling worden voorgelegd aan de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders. [Principe vermeld in de kop boven II.2.9,
III.5.10]
In het bezoldigingsverslag doet de Raad van Commissarissen,
op basis van het door het Compensation Committee opgemaakte
rapport, verslag van de wijze waarop het bezoldigingsbeleid voor
leden van de Raad van Bestuur in het afgelopen boekjaar in de
praktijk is gebracht. In het bezoldigingsverslag wordt een
eventuele in het boekjaar aan een lid van de Raad van Bestuur
betaalde bijzondere vergoeding of ontslagvergoeding vermeld en
wordt daar een uitleg voor gegeven. Het verslag bevat tevens een
overzicht van het bezoldigingsbeleid dat voor het komende
boekjaar wordt voorzien. Het bezoldigingsverslag wordt geplaatst
op AEGON's website www.aegon.com. [II.2.9; II.2.10, II.2.13]
Overeenkomstig de bestaande praktijk wordt de bezoldiging
van de individuele leden van de Raad van Bestuur vastgesteld door
de Raad van Commissarissen binnen het bezoldigingsbeleid, zoals
dat door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal zijn
vastgesteld. Onmiddellijk na het afsluiten van een arbeids-
overeenkomst met een nieuw lid van de Raad van Bestuur worden
de belangrijkste elementen uit de overeenkomst openbaar-
gemaakt. [Principe vermeld in de kop boven II.2.9, II.2.11, II.2.12]
In de jaarrekening van AEGON wordt - indien van toepassing -
de waarde vermeld van de aan bestuur en medewerkers
toegekende opties en SARs en wordt tevens aangegeven hoe deze
waarde is bepaald. [II.2.14]
TEGENSTRIJDIGE BELANGEN
De gedragscode van AEGON, die met gezamenlijke inspanning van
de landenunits tot stand is gekomen, bevat regels met betrekking
tot eventuele belangenverstrengeling tussen AEGON en AEGON's
werknemers, waaronder begrepen de leden van de Raad van
Bestuur. De gedragscode is beschikbaar via AEGON's website
www.aegon.com.
Het reglement van de Raad van Bestuur bevat nadere regelgeving
ten aanzien van tegenstrijdige belangen tussen leden van de Raad
van Bestuur en de vennootschap. Behoudens een aantal
benodigde aanpassingen van technische aard is het reglement van
de Raad van Bestuur in overeenstemming met het in de
Nederlandse corporate governance code bepaalde. [II.3, II.3.1, II.3.2,
II.3.3, II.3.4]
Krachtens de bepalingen van de corporate governance code
wordt het lidmaatschap van de heren Shepard en Streppel van het
bestuur van Vereniging AEGON geacht een tegenstrijdig belang in
te houden. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur
zullen zich beraden over de juiste aanpak van deze veronderstelde
tegenstrijdige belangen.
NALEVING
Door AEGON worden reeds bestaande, gedetailleerde regels
gehanteerd voor leden van de Raad van Bestuur en de Raad van
Commissarissen ten aanzien van het bezit van en transacties in
door andere partijen dan AEGON uitgegeven effecten. Deze regels
zijn in overeenstemming met de door de Nederlandse overheid
vastgestelde voorschriften en zullen zodanig nader worden
aangepast dat ze overeenkomen met de nader uitgewerkte
normen van de code. Het toezicht op de naleving van deze regels
is in handen van onze groepsfunctionaris compliance, die deze
taak vervult naast de door de landenunits en afzonderlijke
bedrijfsonderdelen aangewezen compliance officers. [II.2.6; III.7.2;
III.7.3]
RAAD VAN COMMISSARISSEN
TAAK EN WERKWIJZE
De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op
het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van
zaken binnen AEGON en de daaraan verbonden onderneming. Dit
omvat, meer in het bijzonder, het houden van toezicht op de
verwezenlijking van de doelstellingen van AEGON, de strategie van
de onderneming, de risicobeheersing, de financiële verslaglegging
(mede in het licht van de Amerikaanse Sarbanes-Oxley-wet 2002)
en de algehele naleving van wet- en regelgeving. De Raad van
Commissarissen is tevens verantwoordelijk voor het nemen van
besluiten ten aanzien van belangenverstrengeling tussen leden
van de Raad van Bestuur, leden van de Raad van Commissarissen,
belangrijke aandeelhouders en de externe accountant enerzijds, en
AEGON anderzijds. De Raad van Commissarissen staat de Raad
van Bestuur met raad terzijde. Bij de vervulling van hun taak zijn
de leden van de Raad van Commissarissen gehouden te handelen
in het belang van AEGON en de daaraan verbonden onderneming.
Krachtens de statuten van AEGON en het reglement van de Raad
van Commissarissen is de Raad van Commissarissen bevoegd alle
informatie te verlangen die hij nodig acht voor het vervullen van
zijn taak, waaronder begrepen het recht op het inwinnen van
informatie van functionarissen en externe adviseurs van AEGON.
[III.1; III.1.6; III.1.8; III.1.9; III.6]
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 66
In het reglement van de Raad van Commissarissen zijn de
taakverdeling en de werkwijze van de Raad, alsmede
procedureregels voor de omgang met de Raad van Bestuur en de
Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders neergelegd. Dit
reglement zal, na nadere aanpassing in verband met de
implementatie van de corporate governance code, op AEGON’s
website worden geplaatst. [III.1.1]
De Raad van Commissarissen zal, overeenkomstig de
bestaande praktijk, in het jaarverslag gedetailleerd verslag doen
van de in het boekjaar verrichte werkzaamheden en daarin de
specifieke opgaven en vermeldingen opnemen die de bepalingen
van de corporate governance code voorschrijven. In het verslag zal
tevens worden verwezen naar de onderwerpen die tijdens het
boekjaar door de Raad van Commissarissen werden besproken.
[III.1.2, III.1.3; III.1.5; III.1.7; III.1.8]
ONAFHANKELIJKHEID
De huidige samenstelling van de Raad van Commissarissen is in
overeenstemming met de normen van de corporate governance
code en de bepalingen van de Amerikaanse Sarbanes-Oxley-wet
2002 inzake de onafhankelijkheid van het toezicht op het bestuur.
Het enige lid dat niet kan worden gekwalificeerd als ’onafhankelijk’
in de zin van deze bepalingen is de heer K.J. Storm, die
onmiddellijk voorafgaand aan zijn benoeming als lid van de Raad
van Commissarissen in 2002 voorzitter was van AEGON’s Raad van
Bestuur. [III.2; III.2.1; III.2.2]
DESKUNDIGHEID EN SAMENSTELLING
Sinds de laatste statutenwijziging in mei 2003 worden leden van
de Raad van Commissarissen benoemd door de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders. In verband met het opmaken
van voordrachten voor benoemingen in de Raad van
Commissarissen, waaronder begrepen voordrachten voor
herbenoeming, heeft de Raad van Commissarissen een
profielschets opgesteld voor de gewenste samenstelling en
competenties van de Raad van Commissarissen als college en de
gewenste rol en competenties van de afzonderlijke leden. In deze
profielschets zijn tevens de in de corporate governance code
gedetailleerd omschreven eisen ten aanzien van de samenstelling
opgenomen. [III.3; III.3.1; III.3.2]
Binnen het profiel van de samenstelling van de Raad dient elk
lid van de Raad van Commissarissen geschikt te zijn om de
hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen en dient hij tevens
te beschikken over de specifieke deskundigheid die noodzakelijk is
voor vervulling van de hem toebedeelde taak. In het profiel wordt
tevens rekening gehouden met de aard van de verzekerings-
activiteiten van AEGON, de werkzaamheden van de Raad van
Commissarissen en de achtergrond van zijn leden, en is de Raad
van Commissarissen zodanig samengesteld dat hij als college zijn
taak naar behoren kan vervullen. De profielschets wordt
beschikbaar gesteld via de website van AEGON. Op deze website
kunnen aandeelhouders en beleggers tevens terecht voor de
voorgeschreven gegevens van elk lid van de Raad van
Commissarissen en het schema van aftreden. [III.1.3; III.1.7; III.3.1]
AEGON biedt alle leden van de Raad van Commissarissen bij hun
benoeming een introductieprogramma aan, waarin aandacht wordt
besteed aan algemene financiële zaken, algemene aspecten van de
verzekeringsbranche en de specifieke aspecten van AEGON,
alsmede aan algemene juridische zaken met betrekking tot de
groep. De Raad van Commissarissen beoordeelt regelmatig op
welke onderdelen leden gedurende hun benoemingsperiode
behoefte hebben aan nadere training of opleiding. [III.3.3]
Een aantal leden van de Raad van Commissarissen is tevens lid
van de Raad van Commissarissen van andere Nederlandse
beursgenoteerde vennootschappen. De Raad van Commissarissen
heeft geconcludeerd dat deze lidmaatschappen niet van
onwenselijke of negatieve invloed zijn op de goede taakvervulling
van de betreffende leden. De heer Tabaksblat, voorzitter van de
Raad van Commissarissen, en de heer Storm bekleden thans meer
dan het in de corporate governance code voorgeschreven
maximale aantal commissariaten bij Nederlandse beursgenoteerde
vennootschappen (met inbegrip van voorzitterschappen). De heer
Storm heeft de Raad van Commissarissen laten weten dat hij
verwacht vóór het eind van 2004 te voldoen aan de van toepassing
zijnde corporate governance norm. De heer Tabaksblat heeft
aangegeven dat hij aan het eind van zijn huidige zittingsperiode in
2005 niet beschikbaar zal zijn voor herbenoeming. [III.3.4]
De Raad van Commissarissen is voornemens een voorstel in te
dienen teneinde vast te leggen dat leden maximaal driemaal voor
een periode van vier jaar zitting hebben in de Raad van
Commissarissen. [III.3.5]
Krachtens het reglement van de Raad van Commissarissen
treedt een lid af bij onvoldoende functioneren, fundamenteel
verschil van inzicht of wanneer dit anderszins naar het oordeel
van de Raad van Commissarissen noodzakelijk is. [III.1.4]
ROL VAN DE VOORZITTER VAN DE RAAD VAN
COMMISSARISSEN EN DE SECRETARIS VAN DE
VENNOOTSCHAP
De voorzitter van de Raad van Commissarissen van AEGON is de
heer Tabaksblat. De heer De Ruiter is vice-voorzitter. Volgens het
reglement van de Raad van Commissarissen ziet de voorzitter toe
op het goed functioneren van de Raad van Commissarissen en zijn
commissies, op een adequate informatievoorziening aan de Raad
van Commissarissen en zorgt hij voor voldoende tijd voor
beraadslaging en besluitvorming door de Raad van
Commissarissen. De voorzitter initieert tevens de beoordeling van
het functioneren van de afzonderlijke leden van de Raad van
Commissarissen en de Raad van Bestuur en ziet erop toe dat de
contacten van de Raad van Commissarissen met de Raad van
Bestuur en de Centrale Ondernemingsraad naar behoren verlopen.
[III.4; III.4.1; III.4.2]
De secretaris van de vennootschap heeft onder meer tot taak
de Raad van Commissarissen te ondersteunen. De secretaris ziet
erop toe dat de juiste procedures worden gevolgd en dat wordt
gehandeld in overeenstemming met de wettelijke, statutaire en
reglementaire verplichtingen. De secretaris wordt benoemd na
verkregen goedkeuring door de Raad van Commissarissen. [III.4.3]
DE NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 67
SAMENSTELLING EN ROL VAN DE COMMISSIES VAN DE RAAD
VAN COMMISSARISSEN.
Overeenkomstig de toepasselijke bepalingen van de Amerikaanse
Sarbanes-Oxley-wet 2002 en de corporate governance code, heeft
de Raad van Commissarissen uit zijn midden vier commissies
ingesteld. De vier permanente commissies zijn: het Audit
Committee, het Compensation Committee, het Nominating
Committee en het Strategy Committee. Iedere commissie
rapporteert haar bevindingen aan de Raad van Commissarissen.
De gerapporteerde bevindingen worden besproken in de plenaire
vergaderingen van de Raad van Commissarissen. [III.5; III.5.3]
Voor iedere commissie is door de Raad van Commissarissen
een reglement opgesteld, met daarin aangegeven de taakopdracht
van de betreffende commissie, haar samenstelling en de wijze
waarop zij haar taak uitoefent. Na bepaalde aanpassingen van
technische aard in verband met de implementatie van de
corporate governance code zullen de reglementen van de
commissies op AEGON's website worden geplaatst. [III.5.1]
In het verslag van de Raad van Commissarissen (dat een vast
onderdeel vormt van het jaarverslag) worden de werkzaamheden
en de samenstelling van de afzonderlijke commissies vermeld. [III.5.2;]
AUDIT COMMITTEE
Het in 1983 ingestelde Audit Committee is door de Raad van
Commissarissen ingesteld om de Raad van Commissarissen te
ondersteunen bij het houden van toezicht op (1) de integriteit van
de financiële informatieverschaffing van AEGON, (2) de
kwalificaties en onafhankelijkheid van de onafhankelijke
accountant, (3) de rol en het functioneren van de interne
accountantsdienst en de onafhankelijke accountant van AEGON,
alsmede (4) de naleving door AEGON van de relevante wet- en
regelgeving, en te adviseren over en toe te zien op de financiering
en de daarmee verband houdende strategieën van AEGON. De
voorzitter van deze commissie is de heer Eustace. De
vergaderingen van de commissie worden in de regel bijgewoond
door leden van de Raad van Bestuur, de groepsdirecteur Financiën
en de onafhankelijke accountant. Daarnaast overlegt het Audit
Committee ten minste eenmaal per jaar (of zo vaak als zij dit nodig
acht) buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur met de
onafhankelijke accountant. [III.5.4; III.5.5; III.5.6; III.5.7; III.5.8; III.5.9]
COMPENSATION COMMITTEE
Het in 1989 ingestelde Compensation Committee is
verantwoordelijk voor het opzetten, ontwikkelen, implementeren
en beoordelen van de bezoldiging en de arbeidsvoorwaarden van
de leden van de Raad van Bestuur en de honorering van de leden
van de Raad van Commissarissen. Het bezoldigingsbeleid wordt
door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld.
Het Compensation Committee doet aanbevelingen aan de Raad
van Commissarissen. De voorzitter van de commissie is de heer De
Wit. Van de commissieleden is de heer Van Wijk de enige die
tevens lid is van het bestuur van een andere Nederlandse
beursgenoteerde vennootschap. [III.5.10; III.5.11; III.5.12]
NOMINATING COMMITTEE
Het in 1993 ingestelde Nominating Committee heeft tot taak aan
de Raad van Commissarissen voorstellen te doen inzake
voordrachten voor eerste benoeming van leden van de Raad van
Commissarissen in verband met ontstane vacatures en eventuele
herbenoeming na een zittingsperiode van vier jaar. Alle voorstellen
voor benoeming en herbenoeming worden gedaan met
inachtneming van de daartoe opgestelde profielschets voor de
Raad van Commissarissen. Voorts geeft het Nominating
Committee aan de Raad van Commissarissen advies of doet zij
voorstellen inzake de voordracht van kandidaten voor benoeming
tot lid of tot voorzitter van de Raad van Bestuur. Het Nominating
Committee beoordeelt periodiek het functioneren van de
individuele leden van de Raad van Bestuur en de Raad van
Commissarissen en houdt toezicht op de selectiecriteria voor het
hoger management binnen de AEGON Groep. De voorzitter van het
Nominating Committee is de heer Tabaksblat. [III.5.13]
STRATEGY COMMITTEE
Het door de Raad van Commissarissen in 2002 ingestelde Strategy
Committee heeft tot taak de belangrijkste aspecten van de door de
Raad van Bestuur voorgestelde strategie van de onderneming
kritisch te beoordelen en de conclusies ter beoordeling aan de
Raad van Commissarissen voor te leggen. De commissie beraadt
zich tevens over alternatieve strategieën en strategische
mogelijkheden en doet onderzoek naar de materiële aspecten van
de implementatie van de overeengekomen strategie. Voorts
fungeert de commissie als adviesorgaan voor de Raad van Bestuur
met betrekking tot de strategische beleidsvoering. De voorzitter
van het Strategy Committee is de heer Tabaksblat.
TEGENSTRIJDIGE BELANGEN
Het reglement van de Raad van Commissarissen bevat nadere
regels ten aanzien van belangenverstrengeling tussen leden van
de Raad van Commissarissen en de vennootschap. De in het
reglement opgenomen regels zijn in overeenstemming met de
toepasselijke bepalingen van de corporate governance code en
worden geplaatst op AEGON’s website www.aegon.com. [III.6, III.6.1;
III.6.2; III.6.3; III.6.4. III.6.5]
HONORERING VAN DE LEDEN VAN DE RAAD VAN
COMMISSARISSEN
De honorering van de leden van de Raad van Commissarissen
wordt vastgesteld door de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders en is niet afhankelijk van de resultaten van
AEGON. Aan de leden van de Raad van Commissarissen worden
geen aandelen of rechten op aandelen bij wijze van honorering
toegekend. Aan leden van de Raad van Commissarissen worden
door AEGON geen persoonlijke leningen, garanties of soortgelijke
voordelen verstrekt. [III.7; III.7.1; III.7.4]
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 68
DE (ALGEMENE VERGADERING VAN) AANDEELHOUDERS
BEVOEGDHEDEN
AEGON hecht veel belang aan de dialoog met aandeelhouders. Met
het oog daarop is er op groepsniveau een actieve afdeling Group
Corporate Affairs & Investor Relations. Een van de belangrijkste
gelegenheden om met aandeelhouders in dialoog te treden is de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders. AEGON heeft zich
van oudsher ingezet voor deelname van zoveel mogelijk
aandeelhouders door hen de mogelijkheid te bieden te stemmen
bij volmacht, zowel in de Verenigde Staten (waar een aanzienlijk
deel van AEGON’s aandeelhouders is gevestigd) als in Nederland
via de Stichting Communicatiekanaal Aandeelhouders. [IV.1]
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen
moedigen aandeelhoudersparticipatie aan. De Raad is voornemens
aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2005 een
voorstel te doen tot een nadere statutenwijziging, als gevolg
waarvan elke belangrijke verandering van de identiteit of het
karakter van AEGON of de aard van de bedrijfsactiviteiten ter
goedkeuring aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
zal worden voorgelegd. [IV.1]
Krachtens de huidige statuten van AEGON kan de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders bij tweederde meerderheid van
de uitgebrachte stemmen, die tezamen ten minste de helft van het
geplaatste kapitaal vertegenwoordigen, een besluit nemen tot het
ontnemen van het bindende karakter aan een voordracht tot
benoeming van een lid van de Raad van Commissarissen en de
Raad van Bestuur. Bovendien kan uitsluitend de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders bij eenzelfde gekwalificeerde
meerderheid van stemmen besluiten tot ontslag van een lid van de
Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen (tenzij het
ontslag wordt voorgesteld door de Raad van Commissarissen).
Deze bepalingen werden in de statuten opgenomen ten tijde
van de algehele herziening van de zeggenschapsstructuur van
AEGON waartoe op de Buitengewone Vergadering van
Aandeelhouders gehouden in mei 2003 werd besloten. De eis van
een gekwalificeerde meerderheid werd in de statuten opgenomen
ter bescherming van AEGON N.V. tegen bijvoorbeeld een vijandig
overnamebod. De effecten van deze gekwalificeerde meerderheid
worden afgezwakt door het feit dat in de praktijk de meeste
voordrachten voor benoeming niet-bindend zijn en
aandeelhouders in die gevallen bij eenvoudige meerderheid van
stemmen over de benoeming kunnen besluiten. De Raad van
Commissarissen en de Raad van Bestuur zullen onderzoeken of de
gekwalificeerde meerderheid, omschreven in de statuten,
aanpassing behoeft in het licht van de desbetreffende bepalingen
in de corporate governance code [IV.1.1; IV.3.9]
AEGON kent preferente aandelen A en B, welke worden
gehouden door Vereniging AEGON. De preferente aandelen A zijn
in september 2002 zodanig geherstructureerd dat de waarde van
het ingebrachte kapitaal op deze preferente aandelen de
marktwaarde van de gewone aandelen AEGON op de datum van
inbreng reflecteert. [IV.1.2]
Vereniging AEGON is thans houdster van 1 1.100.000 preferente
aandelen B, die onder normale omstandigheden circa 0,6% van de
stemgerechtigde aandelen vertegenwoordigen. Krachtens de
Fusieovereenkomst 1983 (als gewijzigd) worden door AEGON,
indien Vereniging AEGON zulks wenst, additionele preferente
aandelen B aan Vereniging AEGON toegekend als bescherming
tegen verwatering van het stemrecht van Vereniging AEGON als
gevolg van nieuwe uitgiftes van gewone aandelen AEGON. Voorts
zijn AEGON en Vereniging AEGON een Stemrechtregeling
Preferente Aandelen aangegaan, krachtens welke overeenkomst
het aan de preferente aandelen A en B verbonden stemrecht
onder normale omstandigheden beperkt is tot één stem per
aandeel. Krachtens deze overeenkomst is Vereniging AEGON in het
geval dat er sprake is van een bijzondere aanleiding (als nader
omschreven in de Stemrechtregeling Preferente Aandelen)
gedurende een periode van zes maanden gerechtigd tot
uitoefening van haar volledige stemrecht op de door haar
gehouden preferente aandelen (circa 2,08 stemmen per preferent
aandeel, als nader beschreven op bladzijde 145 en 146). [IV.1.2]
Als gevolg van het voorgaande en het statutair vastgelegde
vereiste van een gekwalificeerde meerderheid van stemmen in
bepaalde gevallen, kan Vereniging AEGON in het geval van een
bijzondere aanleiding effectief ieder vijandig bod tot overname
gedurende een periode van zes maanden blokkeren. De Raad van
Commissarissen en de Raad van Bestuur zijn van oordeel dat deze
regeling in overeenstemming is met de principes die de Commissie
Corporate Governance aan de wetgever aanbeveelt bij het
ontwerpen van een wettelijke regeling over beschermings-
constructies in overnamesituaties. [IV.1.1; IV.1.2; IV.3.9; Verslag van de
werkzaamheden van de Commissie]
De Raad van Bestuur is voornemens het reglement van de
Raad van Bestuur zodanig te wijzigen dat in het geval van een
serieus onderhands bod op een bedrijfsonderdeel of een
deelneming waarvan de waarde de in het ontwerpartikel 2:107a
BW, lid 1(c) van het Burgerlijk Wetboek genoemde grens
overschrijdt, de Raad van Bestuur zijn standpunt ten aanzien van
het bod, alsmede de motivering van dit standpunt, zo spoedig
mogelijk openbaar zal maken. [IV.1.3]
Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2005 zal
het beleid ten aanzien van de winstbestemming (reservering en
dividend) als apart agendapunt worden behandeld en verantwoord.
Ook zal op deze vergadering een voorstel tot uitkering van een
slotdividend als apart agendapunt worden behandeld. [IV.1.4; IV.1.5]
Het verlenen van décharge aan de leden van de Raad van
Bestuur voor het door hen gevoerde beleid en het verlenen van
décharge aan de leden van de Raad van Commissarissen voor het
door hen uitgeoefend toezicht zal afzonderlijk in de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders in stemming worden gebracht.
[IV.1.6]
AEGON zal, overeenkomstig de bestaande praktijk, steeds een
registratiedatum bepalen voor de uitoefening van stem- en
vergaderrechten op de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders. [IV.1.7]
DE NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 69
INFORMATIEVERSCHAFFING/LOGISTIEK ALGEMENE
VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS
AEGON hecht grote waarde aan fair disclosure aan stakeholders en
financiële markten waar de groep actief is. De door AEGON
openbaargemaakte informatie voldoet aan alle overheidsregels en
alle noteringsvoorschriften van de beurzen waarop AEGON is
genoteerd. Analistenbijeenkomsten,
aandeelhoudersvergaderingen, presentaties aan beleggers en
persconferenties kunnen real-time door middel van webcasting op
AEGON's website worden gevolgd, waardoor informatie gelijkelijk
en gelijktijdig openbaar wordt gemaakt. De bijeenkomsten worden
vooraf door persberichten aangekondigd. Alle presentaties worden
gelijktijdig aan de bijeenkomsten op de website geplaatst. AEGON
verspreidt zijn persberichten via verschillende persdiensten.
[IV.3; IV.3.1]
Op alle gepubliceerde of gedeponeerde informatie wordt
toegezien door het door AEGON overeenkomstig SOX ingestelde
Disclosure Committee. Deze informatie wordt beschikbaar gesteld
op een afzonderlijk gedeelte van AEGON's website www.aegon.com.
[IV.3; IV.3.6]
AEGON onthoudt zich van handelingen waardoor de
onafhankelijkheid van analisten ten opzichte van AEGON in gevaar
kan komen. Analistenrapporten en taxaties (waaronder begrepen
winsttaxaties) worden niet vooraf beoordeeld, van commentaar
voorzien of gecorrigeerd, anders dan op feitelijkheden en AEGON
verstrekt aan analisten geen vergoeding van welke aard dan ook
voor de voorbereiding, vervaardiging of publicatie van
analistenrapporten. [IV.3.2; IV.3.3]
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen
verschaffen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders alle
verlangde informatie, tenzij een zwaarwichtig belang van AEGON
zich daartegen verzet. Indien een beroep wordt gedaan op een
zwaarwichtig belang, wordt dit beroep gemotiveerd toegelicht. [IV.3.5]
AEGON licht aandeelhouders door middel van aandeelhouders-
circulaires in over alle feiten en omstandigheden die relevant zijn
voor aan hen voor te leggen voorstellen. Aandeelhouders-
circulaires kunnen worden verzonden in de vorm van een bij de
agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
gevoegde schriftelijke toelichting. Aandeelhouderscirculaires
worden in ieder geval gepubliceerd in gevallen waarin
aandeelhouders een goedkeuringsrecht hebben (waaronder
begrepen een aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
gevraagde delegatie van bevoegdheden). [IV.3.7]
Als algemene regel geldt dat het verslag van de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders uiterlijk drie maanden na afloop
van deze vergadering aan aandeelhouders op verzoek ter
beschikking wordt gesteld. Aandeelhouders hebben gedurende de
daaropvolgende drie maanden de gelegenheid om op het verslag
te reageren, waarna het verslag overeenkomstig het in de statuten
bepaalde door de voorzitter van de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders en de voor dat doel aangewezen secretaris wordt
vastgesteld. Het verslag wordt geplaatst op AEGON's website
www.aegon.com. [IV.3.8]
VERANTWOORDELIJKHEID INSTITUTIONELE BELEGGERS
AEGON is, naast de verantwoordelijkheid jegens aandeelhouders
en overige belanghebbenden, tevens een institutionele belegger. In
die hoedanigheid handelt AEGON bij de beoordeling of de
onderneming de rechten als aandeelhouder van andere
beursgenoteerde vennootschappen wil uitoefenen, primair in het
belang van de polishouders en overige achterliggende
begunstigden van AEGON’s producten, met inachtneming van de
belangen van de achterliggende begunstigden van en beleggers in
de vennootschappen waarin AEGON heeft belegd. [IV.4]
Overeenkomstig de lokaal geldende gedragscodes voor
institutionele beleggers hanteren de landenunits in de Verenigde
Staten en het Verenigd Koninkrijk een gedetailleerd omschreven
beleid ten aanzien van het uitoefenen van het stemrecht op de
door hen gehouden aandelen. AEGON Nederland N.V. is voor-
nemens het beleid met betrekking tot het uitoefenen van stem-
recht op door AEGON Nederland N.V. in beursgenoteerde vennoot-
schappen gehouden aandelen te publiceren op de Nederlandse
website www.aegon.nl. Voorts is AEGON Nederland N.V.
voornemens om vanaf het boekjaar 2005 jaarlijks via de website
van AEGON Nederland N.V. verslag te doen van de uitvoering van
het beleid ten aanzien van het uitoefenen van het stemrecht in het
betreffende boekjaar. AEGON Nederland N.V. zal ten minste
éénmaal per kwartaal op de website verslag uitbrengen of en hoe
het bedrijf als aandeelhouder heeft gestemd op de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders van Nederlandse
beursgenoteerde vennootschappen. [IV.4.1; IV.4.2; IV.4.3]
DE AUDIT VAN DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING EN DE
POSITIE VAN DE INTERNE AUDIT FUNCTIE EN VAN DE
ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
FINANCIËLE VERSLAGGEVING
Nadat de Sarbanes-Oxley-wet door het Amerikaanse Congres was
aangenomen, heeft AEGON in 2002 en 2003 zorgvuldig aandacht
besteed aan de interne procedures met betrekking tot het
opstellen en de publicatie van financiële berichten. De Raad van
Bestuur is ervan overtuigd dat de ingestelde procedures erop zijn
ingericht dat alle belangrijke financiële informatie systematisch en
tijdig bij de Raad van Bestuur bekend is. De van de landenunits
afkomstige financiële informatie wordt rechtstreeks aan de Raad
van Bestuur gerapporteerd. De Raad van Commissarissen, daarbij
primair handelend via het Audit Committee, houdt toezicht op de
naleving van deze interne procedures en op de externe informatie.
Het reglement van het Audit Committee en de bijbehorende
bijlagen bevatten specifieke regels voor de interne controlefunctie.
[V.1; V.1.1; V.1.2; V.1.3]
ROL, BENOEMING, BELONING EN BEOORDELING VAN HET
FUNCTIONEREN VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Het Audit Committee van de Raad van Commissarissen heeft,
conform het in het reglement van de commissie bepaalde,
vastgesteld hoe de onafhankelijke accountant wordt betrokken bij
het opstellen en de publicatie van de financiële berichten (anders
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 70
dan de jaarrekening) en heeft voorts een procedure vastgesteld
voor het voorafgaand goedkeuren van een opdrachtverlening aan
de onafhankelijke accountant tot het uitvoeren van aanvullende
(niet-controle) werkzaamheden ten behoeve van AEGON. [V.2]
De onafhankelijke accountant wordt jaarlijks benoemd door de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Aan de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders zal de mogelijkheid worden
gegeven om de onafhankelijke accountant te bevragen over zijn
verklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening. [V.2; V.2.1]
De Raad van Bestuur en het Audit Committee rapporteren
jaarlijks aan de Raad van Commissarissen over de ontwikkelingen
in de relatie met de onafhankelijke accountant, waaronder in het
bijzonder zijn onafhankelijkheid. Het Audit Committee en de Raad
van Commissarissen evalueren ten minste éénmaal in de vier jaar
het functioneren van de onafhankelijke accountant. De conclusies
hiervan worden aan de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders medegedeeld ten behoeve van de beoordeling
van de jaarlijkse voordracht tot benoeming van de onafhankelijke
accountant. [V.2.2; V.2.3]
IINTERNE AUDIT FUNCTIE
AEGON heeft in 2003 op groepsniveau een interne accountant
benoemd, die rechtstreeks rapporteert aan de Raad van Bestuur.
Deze interne groepsaccountant functioneert naast de interne
accountants in de verschillende landenunits. Het Audit Committee
en de onafhankelijke accountant werden betrokken bij het opstellen
van het takenpakket van de interne groepsaccountant. De Raad
van Bestuur, het Audit Committee en de onafhankelijke accountant
nemen kennis van de bevindingen van de interne accountant.
[V.3; V.3.1]
RELATIE EN COMMUNICATIE VAN DE ONAFHANKELIJKE
ACCOUNTANT MET DE ORGANEN VAN DE VENNOOTSCHAP
De onafhankelijke accountant woont ten minste éénmaal per jaar
de vergadering van de Raad van Commissarissen bij waarin de aan
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter vaststelling
voor te leggen jaarrekening wordt besproken. De onafhankelijke
accountant ontvangt volgens vaste procedure de financiële
informatie die ten grondslag ligt aan de vaststelling van de
jaarrekening en de kwartaalcijfers en wordt in de gelegenheid
gesteld om op alle informatie te reageren. [V.4; V.4.1]
De onafhankelijke accountant rapporteert zijn bevindingen
betreffende de controle van de jaarrekening gelijkelijk aan de Raad
van Commissarissen en de Raad van Bestuur. [V.4]
De onafhankelijke accountant kan de voorzitter van het Audit
Committee verzoeken om het Audit Committee bijeen te roepen.
De onafhankelijke accountant woont in de regel de vergaderingen
van het Audit Committee bij. Overeenkomstig de van toepassing
zijnde wettelijke bepalingen rapporteert de onafhankelijke
accountant over zijn controlewerkzaamheden aan de Raad van
Bestuur en de Raad van Commissarissen en stelt daarbij die
onderwerpen met betrekking tot zijn controle aan de orde die hij
onder de aandacht van het bestuur wil brengen. Krachtens het
reglement van het Audit Committee kan daarbij worden gedacht
aan zaken zoals belangrijke punten inzake financiële verslaggeving
en beoordelingen ten aanzien van de door AEGON opgestelde
financiële berichten, waaronder begrepen de kwaliteit van de
winst, belangrijke afwijkingen tussen geplande en reële prestaties,
de keuze of toepassing van waarderingsgrondslagen (waaronder
begrepen significante wijzigingen), belangrijke punten met
betrekking tot de interne controle en extra getroffen maatregelen
vanwege wezenlijke gebreken in de interne controlesystemen.
[V.4.2; V.4.3]
DE NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 71
BEZOLDIGINGSBELEID
COMPENSATION COMMITTEE
De taakomschrijving van het Compensation Committee is
vastgelegd in het reglement van de Raad van Commissarissen.
Het Compensation Committee is verantwoordelijk voor het
opstellen, de implementatie en evaluatie van het bezoldigings-
beleid en de arbeidsvoorwaarden van de CEO en de overige leden
van de Raad van Bestuur, alsmede voor de honorering van de
leden van de Raad van Commissarissen. De commissie doet
vervolgens aanbevelingen aan de Raad van Commissarissen.
Het huidige bezoldigingsbeleid zal op 22 apil 2004 ter
vaststelling worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders. Elke toekomstige materiële wijziging in het
bezoldigingsbeleid zal eveneens ter vaststelling aan de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders worden voorgelegd.
De Raad van Commissarissen benoemt uit zijn midden ten
minste drie leden voor een periode van vier jaar als lid van de
commissie. De commissie bestaat op dit moment uit de heren
F. J. de Wit (voorzitter), H. de Ruiter (vice-voorzitter), W.F.C. Stevens
en L.M. van Wijk.
De secretaris van de Raad van Bestuur fungeert tevens als
secretaris van de commissie. De manager Group Human Resources
ondersteunt de commissie als intern adviseur. De commissie kan
daarnaast externe adviseurs inschakelen voor specifieke
onderwerpen, zoals marktvergelijking en validatie van de
gehanteerde methoden.
De commissie vergadert tenminste éénmaal per jaar. Zij
rapporteert haar bevindingen en conclusies aan de Raad van
Commissarissen, waarna deze tijdens de plenaire vergaderingen
van de Raad van Commissarissen worden besproken.
BEZOLDIGINGSBELEID
Het bezoldigingsbeleid beoogt een beloningsstructuur te creëren
die de onderneming in staat stelt om bestuurders aan te trekken
en te behouden, die leiding kunnen geven aan de groei en
ontwikkeling en het financiële succes van de onderneming.
Daarnaast dient de beloningsstructuur hen een evenwichtige en
stimulerende beloning te bieden. De beloningsstructuur bestaat uit
vijf onderdelen: een basissalaris, een bonusregeling voor de korte
en een voor de lange termijn, een pensioenregeling en overige
voorzieningen.
In december 2002 heeft het Compensation Committee
besloten het total direct inkomen (basissalaris, de korte en langere
termijn bonussen) van leden van de Raad van Bestuur opnieuw te
bezien, met de bedoeling de relatie tussen de resultaten van de
activiteiten waarvoor zij verantwoordelijk zijn en het inkomen te
versterken. De achterliggende gedachte van deze aanpassing,
waarover is gesproken tijdens vijf in 2003 gehouden commissie-
vergaderingen, was om het bezoldigingsbeleid beter te laten
aansluiten bij de strategie van AEGON, gericht op het creëren van
toegevoegde waarde, en bij de belangen van aandeelhouders.
Bovendien moesten in het aangepaste bezoldigingsbeleid zowel de
individuele prestaties als ook de collectieve verantwoordelijkheid
van de Raad van Bestuur tot uitdrukking komen. Daarnaast heeft
de commissie de actuele trends en ontwikkelingen op vergelijkbare
markten in ogenschouw genomen.
De aanpassingen van het bezoldigingsbeleid werden per 1 januari
2004 van kracht. In overeenstemming met de corporate
governance code heeft de Raad van Commissarissen besloten het
aangepaste beleid ter vaststelling voor te leggen aan de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders. Het bezoldigingsbeleid zal voor
een termijn van drie jaar gelden, met ingang van 1 januari 2004.
De aanpassingen zullen niet leiden tot een hoger total direct
inkomen als de gestelde doelen volgens plan worden behaald.
Zelfs als de resultaten de gestelde doelen overtreffen, zal de
beloning niet het oude niveau van vóór de aanpassing bereiken.
Bij de verdere implementatie van de corporate governance code
op het bezoldigingsbeleid zal rekening worden gehouden met
bestaande arbeidsovereenkomsten van de individuele
bestuursleden.
BASISSALARIS
BELEID
De hoogte van het basissalaris is gebaseerd op de functie-
vereisten, -verantwoordelijkheden en -risico’s behorende bij een
positie als lid van de Raad van Bestuur. Teneinde voldoende
gekwalificeerde bestuurders te kunnen aantrekken en behouden,
zal de commissie er op toe zien dat de basissalarissen reëel en
marktconform blijven.
Bij de vaststelling van de basissalarissen houdt de commissie
tevens rekening met de taken en verantwoordelijkheden van de
individuele leden van de Raad van Bestuur. Om die reden wordt
onderscheid gemaakt tussen de basissalarissen van de CEO, de
CFO en van de overige bestuurders. De commissie zal de salaris-
niveaus jaarlijks evalueren en bezien of er aanleiding bestaat deze
aan te passen op grond van gewijzigde omstandigheden in de
markt of in de individuele verantwoordelijkheden.
De commissie zal bij de vaststelling van het basissalaris tevens
de door externe specialisten verstrekte marktgegevens in haar
overwegingen betrekken. De Europese verzekeringsmarkt geldt
daarbij als referentie voor Europese bestuurders, terwijl de
Amerikaanse verzekeringsmarkt als referentie dient voor
Amerikaanse bestuurders. In alle gevallen wordt het basissalaris
vergeleken met de mediaan op de referentiemarkt.
Individuele salarissen van Nederlandse leden van de Raad van
Bestuur worden jaarlijks aangepast conform de CAO afspraken.
2003
Het basissalaris van de heer Shepard (USD 1.000.000,-- per jaar)
werd bij zijn benoeming in april 2002 tot voorzitter van de Raad
van Bestuur niet verhoogd en werd ook in 2003 niet gewijzigd. Het
basissalaris van de heren Streppel en Van der Werf werd per
1 januari 2003 verhoogd van EUR 495.000,-- tot EUR 650.000,--
per jaar, respectievelijk van EUR 495.000,-- tot EUR 550.000,-- per
jaar, terwijl het basissalaris van de heer Wynaendts bij zijn
benoeming als lid van de Raad van Bestuur per 1 7 april 2003 werd
vastgesteld op EUR 550.000,-- per jaar.
2004
De basissalarissen van de leden van de Raad van Bestuur zijn op
1 januari 2004 ongewijzigd gebleven.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 72
BEZOLDIGINGSBELEID
KORTETERMIJN BONUSREGELING
BELEID
De kortetermijn bonus-regeling (Short-Term Incentive, ‘STI’) heeft
tot doel bestuurders te belonen voor het behalen van vooraf
bepaalde en meetbare doelen (targets). Deze targets zijn
verbonden aan de verantwoordelijkheden van de respectievelijke
bestuurders en worden elk jaar vastgesteld zodat de gestelde
doelen ambitieus en actueel blijven.
2002, UITGEKEERD IN 2003
Op grond van deze bonusregeling kwamen alle leden van de Raad
van Bestuur in aanmerking voor een bonus over het jaar 2002 tot
een maximum van 150% van hun basissalaris van dat jaar, uit te
keren in 2003.
Ingevolg had de heer Shepard recht op USD 50.000,-- per
procentpunt groei van de winst per aandeel in het voorafgaande
jaar. De overige leden van de Raad van Bestuur hadden recht op
EUR 31.765,-- per procentpunt groei van de winst per aandeel in
het voorafgaande jaar boven het Europese inflatiepercentage. Elke
bestuurder kon er bovendien voor kiezen de helft van de bonus te
laten uitkeren in de vorm van aandelen AEGON. Als hij deze
aandelen drie jaar vasthoudt en daarna nog steeds in dienst van
AEGON is, dan heeft hij recht op bonusaandelen. Het aantal
bonusaandelen waarop hij alsdan recht heeft wordt berekend op
basis van de ontwikkeling van de winst per aandeel boven het
inflatiepercentage over de drie voorafgaande jaren,
overeenkomstig navolgende tabel.
Gemiddelde groei WPA over voorafgaande drie jaar(boven inflatie) Bonus aandelen %
< 5% 0
5 – 10% 25%
10 – 12% 50%
12 – 14% 75%
> 14% 100%
Aangezien de winst per aandeel in het boekjaar 2002 niet groeide,
zijn in 2003 in het kader van deze regeling geen bonussen over
het jaar 2002 uitgekeerd.
2003, UIT TE KEREN IN 2004
Op grond van de bonusregeling komen alle leden van de Raad van
Bestuur in aanmerking voor een bonus over 2003 tot een
maximum van 1 50% van hun basissalaris, uit te keren in 2004.
Ingevolg heeft de heer Shepard recht op USD 50.000,-- per
procentpunt groei van de winst per aandeel in het voorafgaande
jaar. De overige bestuurders hebben recht op EUR 32.432,-- per
procentpunt groei van de winst per aandeel in het voorafgaande
jaar boven het Europese inflatiepercentage. De hoogte van de
bonussen wordt berekend op het moment dat de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders de jaarrekening over 2003 heeft
vastgesteld. Alle leden van de Raad van Bestuur hebben ervoor
gekozen de helft van de STI-bonus in aandelen te ontvangen.
2004, UIT TE KEREN IN 2005
Conform de aangepaste regeling, zal uitsluitend een STI-bonus
worden uitgekeerd indien er voor aandeelhouders waarde is
gecreëerd doordat er een positieve value new business (VNB) is
gerealiseerd, zoals gepubliceerd in AEGON's Embedded Value
Rapport. Voor de heren Shepard en Streppel wordt in dat geval de
door de gehele vennootschap gerealiseerde VNB betrokken, terwijl
voor de heren Van der Werf en Wynaendts de VNB geldt van de
specifieke activiteiten waarvoor zij verantwoordelijk zijn.
Op voorwaarde dat de VNB positief is, zal de winst voor
belastingen, gecorrigeerd voor gerealiseerde winsten en verliezen
op aandelen en vastgoed, bepalend zijn voor de hoogte van de uit
te keren bonus. De gecorrigeerde winst voor belastingen wordt
berekend op basis van een voortschrijdend gemiddelde over drie
jaren, vermeerderd met 2,5% inflatiecorrectie. De aan de heren
Shepard en Streppel uit te keren bonus is uitsluitend afhankelijk
van de door de gehele vennootschap gerealiseerde gecorrigeerde
winst. Voor de heren Van der Werf en Wynaendts geldt dat de uit
te keren bonus voor 60% wordt gebaseerd op de gecorrigeerde
winst van de landenunit(s) waar zij verantwoordelijk voor zijn en
voor 40% op de gecorrigeerde winst van de gehele vennootschap.
UITKERING STI-BONUS PER 1 JANUARI 2004
Uitkering (gemiddelde over voorafgaande 3 jaar) Maximum
(% van basissalaris) (% van basissalaris)
Shepard 118% 189%
Streppel 50% 80%
Van der Werf 80% 125%
Wynaendts 80% 125%
De hoogte van de bonussen is gerelateerd aan de
verantwoordelijkheden en aan het basissalaris. Hoewel het
basissalaris van de heer Streppel hoger is dan het basissalaris van
de heren Van der Werf en Wynaendts, kunnen laatstgenoemden
een hogere bonus behalen op basis van hun positie als value
drivers voor AEGON.
De commissie zal jaarlijks de overeengekomen parameters
evalueren zodat deze representatief blijven. Alle in de
berekeningen betrokken gegevens over VNB en de gecorrigeerde
winst zullen worden geverifieerd door externe deskundigen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 73
LANGETERMIJN BONUSREGELING
BELEID
De bonusregeling voor de lange termijn (Long-Term Incentive, ‘LTI’)
is gebaseerd op de prestaties van AEGON in vergelijking met die
van een geselecteerde groep andere vennootschappen (peer
group). Deze peer group bestaat uit ondernemingen die qua
activiteiten, omvang en geografische spreiding vergelijkbaar zijn.
Bovendien moeten de gekozen ondernemingen door AEGON,
analisten, aandeelhouders en andere stakeholders worden gezien
als de meest representatieve vergelijkingsgroep.
2002, TOEGEKEND IN 2003
Op grond van de LTI-regeling voor 2002 kwamen de leden van de
Raad van Bestuur op basis van drie criteria in aanmerking voor
toekenning van een vooraf vastgesteld aantal aandelenopties of
stock appreciation rights (SARs):
1. Vergelijking van de koersontwikkeling van het aandeel AEGON
met de ontwikkeling van het aandeel van negen andere
financiële instellingen (ABN AMRO, AIG, Allianz, AXA, Fortis,
Generali, ING, Prudential PLC en Zurich). De vergelijking
geschiedt op basis van de koersontwikkeling over de afgelopen
drie jaar.
2. Indien AEGON binnen deze peer group een top-3 positie
inneemt, hebben alle leden van de Raad van Bestuur recht op
toekenning van elk 200.000 opties. Een positie in de
middengroep (vier bedrijven) geeft de leden recht op elk
100.000 opties, terwijl een positie in de laagste groep (drie
bedrijven) elk lid recht geeft op 50.000 opties.
3. Indien de winst per aandeel niet groeit, worden geen
aandelenopties of SARs toegekend.
Aangezien de winst per aandeel in het boekjaar 2002 niet is
gegroeid, zijn aan de leden van de Raad van Bestuur in 2003 geen
aandelenopties of SARs toegekend.
2003, TOE TE KENNEN IN 2004
De LTI-regeling voor 2003 is gelijkgebleven aan die voor 2002.
Gebaseerd op een gemiddelde over 2001, 2002 en 2003,
presteerde AEGON in vergelijking met de peer group in de laagste
groep. Als gevolg hiervan zijn in maart 2004 aan elke bestuurder
50.000 SARs toegekend, onder voorbehoud dat de jaarrekening
over 2003, waarin een groei van de winst per aandeel in dat jaar
wordt aangegeven, door de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders wordt vastgesteld.
2004, TOE TE KENNEN IN 2005
De LTI-regeling is met ingang van 1 januari 2004 aangepast in het
licht van trends en ontwikkelingen in referentiemarkten en met de
bedoeling om een duidelijker koppeling aan te brengen tussen
prestatie en beloning. Conform de aangepaste regeling bestaat de
totale LTI-waarde uit een combinatie van aan prestatiecriteria
gekoppelde opties (50%) en aandelen (50%). Het recht op de
genoemde opties en aandelen is gerelateerd aan AEGON’s
koersontwikkeling in verhouding met die van een peer group. Deze
peer group wordt vanaf 2004 gevormd door Allianz, Aviva, AXA,
Fortis, Generali, ING, Jefferson-Pilot, John Hancock Life Insurance,
Lincoln National, Nationwide FS Inc. en Prudential PLC.
In de aangepaste LTI-regeling is tevens gekozen voor een
andere vergelijkingsschaal. De prestaties ten opzichte van deze
schaal zijn bepalend voor de toekenning van de LTI aan leden van
de Raad van Bestuur. Indien AEGON in deze vergelijking de achtste
positie inneemt, geeft dit de leden van de Raad van Bestuur recht
op toekenning van 50% van de LTI. Op basis van de lineaire schaal
geeft een zesde plaats recht op 100% van de LTI, terwijl een
eerste plaats recht geeft op 200% van de LTI.
TOEKENNING LTI-BONUS PER 1 JANUARI 2004
Toekenning(LTI-waarde op basis van 100%)
(% van basissalaris)
Shepard 95%
Streppel 60%
Van der Werf 60%
Wynaendts 60%
De commissie zal de samenstelling van de peer group en de
vergelijkingsschaal evalueren om er zeker van te zijn dat de
parameters representatief blijven. De eerste evaluatie zal in 2006
plaatsvinden. Indien blijkt dat deze parameters niet langer een
representative vergelijking bieden, dan kan de commissie overgaan
tot aanpassingen. Alle in de vergelijkingen betrokken gegevens
over koersontwikkelingen zullen worden geverifieerd door externe
deskundigen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 74
van de Raad van Bestuur bij beëindiging door AEGON van het
lidmaatschap van de Raad van Bestuur of het dienstverband bij
AEGON. De heer Shepard zal in een dergelijk geval, niet zijnde een
beëindiging wegens dringende reden, overlijden, arbeids-
ongeschiktheid, pensionering of vrijwillige uitdiensttreding, recht
hebben op driemaal zijn basissalaris, alsmede een bedrag gelijk
aan het gemiddelde van de door hem over de voorafgaande
drie jaren ontvangen STI-bonussen. Met de overige leden werd
geen specifieke financiële regeling overeengekomen, zodat voor
hen de in Nederland daarvoor algemeen geldende regelingen van
toepassing zullen zijn.
In de individuele arbeidsovereenkomsten zijn tevens
regelingen vastgelegd die zullen gelden bij beëindiging van het
lidmaatschap van de Raad van Bestuur of het dienstverband bij
AEGON in geval van een fusie, overname of zogenaamde
‘materiële wijzigingen’. Alsdan zal de heer Shepard recht hebben
op een vergoeding die gelijkwaardig is aan de ontslagvergoedingen
voor CEO’s in de Amerikaanse verzekeringsbranche, die echter
niet minder zal bedragen dan driemaal zijn basissalaris in
aanvulling op definitief geworden uitkeringen, alsmede een bedrag
gelijk aan het gemiddelde van de door hem over de voorafgaande
drie jaren ontvangen STI-bonussen. De heer Streppel heeft recht
op een ontslagvergoeding overeenkomstig de Nederlandse
Zwartkruisformule, welk bedrag wordt berekend op basis van en
rekening houdend met leeftijd, dienstjaren, functieniveau en de
waarschijnlijkheid om elders een vergelijkbare positie te vinden.
Bij de heren Van der Werf en Wynaendts zullen in dat geval
de in Nederland daarvoor algemeen geldende regelingen van
toepassing zijn.
BEZOLDIGINGSBELEID
PENSIOEN EN OVERIGE VOORZIENINGEN
De overige beloningselementen van de leden van de Raad van
Bestuur zijn ongewijzigd gebleven.
De pensioenregelingen beogen te voorzien in een betrouwbare
en marktconforme pensioenvoorziening voor de leden van de Raad
van Bestuur. De regeling voor Nederlandse leden van de Raad van
Bestuur, die is gebaseerd op het levensjarenbeginsel, stelt de
normale pensioenleeftijd op 62 jaar, met de mogelijkheid van
vervroegde pensionering onder specifieke voorwaarden, en biedt
een pensioengevend salaris tot maximaal 70% van de berekende
pensioengrondslag, afhankelijk van het aantal dienstjaren. De heer
Shepard is blijven deelnemen aan de pensioenvoorzieningen van
AEGON USA.
De heer Shepard heeft recht op een additionele, variabele
beloning. Tot zijn benoeming als voorzitter van de Raad van
Bestuur was hij gerechtigd tot een variabele beloning die was
gerelateerd aan de stijging van de winst van AEGON USA. Bij
gelegenheid van zijn benoeming tot voorzitter van de Raad van
Bestuur per 18 april 2002 is door de Raad van Commissarissen op
voorstel van het Compensation Committee besloten om de heer
Shepard een jaarlijkse variabele beloning van 0,1% van de netto-
winst van AEGON N.V. toe te kennen. Deze regeling vervangt de
regeling die was gebaseerd op de stijging van de winst van AEGON
USA en dient tevens deels als compensatie voor het feit dat zijn
basissalaris bij zijn benoeming niet is verhoogd. Het totaalbedrag
dat in april 2003 aan deze variabele beloningen over 2002 is
uitbetaald bedroeg EUR 1,2 miljoen.
In de individuele arbeidsovereenkomsten zijn specifieke
voorzieningen overeengekomen inzake de rechten van de leden
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 75
Centraal in AEGON’s doen en laten staat het creëren
van een betere toekomst voor al onze stakeholders.
Dat betekent impliciet dat wij als internationaal bedrijf
de maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben een
positieve bijdrage te leveren aan de gemeenschap en
de omgeving waarin wij actief zijn. AEGON vindt winst-
gevende en duurzame groei uiterst belangrijk, maar
hecht evenveel waarde aan de wijze waarop die groei
wordt bereikt. De visie dat ondernemingen als AEGON
zich dienen te beraden op deze verdergaande
verantwoordelijkheden, wordt onderschreven door de
Raad van Bestuur, de Raad van Commissarissen en
het management van AEGON.
AEGON hecht grote waarde aan een voortgaande ontwikkeling van
maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een lid van de Raad
van Bestuur is met de verantwoordelijkheid daarvoor belast en
treedt op als voorzitter van het intern overleg binnen AEGON ten
aanzien van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een
corporate responsibility afdeling is verantwoordelijk voor het
managen van verbeteringen op het gebied van maatschappelijk
verantwoord ondernemen binnen de groep, waaronder het
formuleren van het beleid en de verslaglegging. Daarnaast zijn er
hoofden maatschappelijk verantwoord ondernemen binnen de
verschillende landenunits en een corporate responsibility Inner
Circle, een internationale werkgroep bestaande uit vertegen-
woordigers van de belangrijkste landenunits. Het internationale
karakter van deze werkgroep waarborgt dat bij het formuleren van
het beleid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen
rekening wordt gehouden met culturele verschillen en gevoelig-
heden in de geografisch gebieden waar AEGON werkzaam is.
In 2002 heeft AEGON een gedragscode ontwikkeld waarin een
aantal zakelijke normen en gedragsregels helder is geformuleerd.
Deze gedragscode dient als richtlijn voor alle bedrijfsonderdelen
en medewerkers van AEGON. AEGON zet zich ervoor in een betere
toekomst te creëren voor al zijn stakeholders door steeds te
handelen vanuit de volgende in de code opgenomen kernwaarden:
respect, kwaliteit, transparantie en vertrouwen.
In het afgelopen jaar werd de gedragscode in de landenunits
geïntroduceerd en eind 2003 was de code bijna overal in de
AEGON Groep ingevoerd. AEGON blijft in 2004 werken aan verdere
implementatie van de code om ervoor te zorgen dat elke
medewerker van AEGON zich bewust is van de door de groep
gehanteerde kernwaarden, zakelijke normen en gedragsregels.
AEGON acht het van groot belang dat de gedragscode wordt
geïntegreerd in de dagelijkse praktijk van elke landenunit en dat
medewerkers beter bekend raken met de code en daarop kunnen
worden aangesproken. Om dit te bereiken zal AEGON de effecten
van de invoering van de gedragscode blijven toetsen en de
naleving daarvan blijven bewaken.
Veel van onze landenunits voerden reeds vóór de introductie
van de gedragscode een actief beleid ten aanzien van maat-
schappelijk verantwoord ondernemen en hebben daaraan op
verschillende manieren vorm gegeven. Om een volledig en nauw-
keurig beeld te verkrijgen, is in het jaar 2003 aandacht besteed
aan het ontwikkelen van een uniforme en effectieve methode voor
het groepsbreed in kaart brengen en het nauwkeurig volgen van
alle activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord
ondernemen in de gehele AEGON Groep. De methode is gebaseerd
op de richtlijnen van het door de Verenigde Naties ondersteunde
Global Reporting Initiative (GRI). AEGON heeft een goed inzicht in
activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord
ondernemen binnen de groep, in de onderliggende motivatie en de
lokale invulling en benadering ten aanzien van maatschappelijk
verantwoord ondernemen binnen de verschillende landenunits.
Ook in 2004 blijft AEGON werken aan een verdere verankering van
de kernwaarden en een verbeterde rapportage over maat-
schappelijk verantwoord ondernemen.
AEGON’S KERNWAARDEN
Respect: Wij behandelen al onze stakeholders zoals wij zelf
behandeld willen worden, met aandacht voor individuele en
culturele verschillen.
Kwaliteit: Wij bieden producten en diensten die zijn ontwikkeld
om onze klanten een betere toekomst en meer financiële
zekerheid te bieden.
Transparantie: Wij verstrekken eerlijke, correcte en tijdige
informatie over onze producten, prestaties en financiële
resultaten.
Vertrouwen: Wij bouwen aan langdurige relaties door te doen
wat wij beloven.
AEGON zal in de loop van 2004 het eerste verslag maat-
schappelijk verantwoord ondernemen publiceren. In dit verslag
wordt nader ingegaan op de vorderingen die gemaakt zijn. Meer
informatie hierover en over maatschappelijk verantwoord
ondernemen binnen AEGON is beschikbaar via AEGON’s website
www.aegon.com.
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 76
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
AEGON werd opnieuw opgenomen in de twee leidende externe
indices voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, de
FTSE4Good en de Dow Jones Global Sustainability Index.
Actieve steun aan Habitat for Humanity door AEGON USA,
AEGON Nederland en AEGON UK
Verdere financiële ondersteuning door AEGON van het Johns
Hopkins Oncology Center, School of Medicine in Baltimore, VS, en
het Academisch Ziekenhuis van de Vrije Universiteit in
Amsterdam, Nederland.
In de Verenigde Staten werd Transamerica Reinsurance in
2003 door de Charlotte Business Journal onderscheiden met een
tweetal Best Places to Work Awards in de categorie Creative perks,
incentives and rewards en in de categorie Employee education and
development.
In 2003 behield AEGON Nederland haar ISO 14001-certificering
voor de milieuzorgsystemen.
AEGON Nederland was ook in 2003 sponsor van de Koninklijke
Nederlandse Schaatsbond. In 2003, het Europese jaar van de
gehandicapten, heeft AEGON Nederland zich, samen met de
VOORBEELDEN VAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
Koninklijke Nederlandse Schaatsbond en het NFSG, ingezet voor
een betere toegankelijkheid van de schaatssport voor mensen met
een geestelijke of lichamelijke handicap. AEGON Nederland is
hoofdsponsor van de schaatsbond en steunt de schaatssport in
Nederland door training en coaching van regionaal jong talent.
AEGON UK ontving dit jaar de 5 Star Health and Safety Award
van de British Safety Council.
Dit jaar verkreeg AEGON UK voor de tweede maal in vijf jaar
het door de British Safety Council toegekende prestigieuze Sword
of Honour. Slechts veertig van ’s werelds veiligste ondernemingen
krijgen deze onderscheiding uitgereikt.
Dit jaar werd een speciale rubriek over maatschappelijk
verantwoord ondernemen op de website van de AEGON Groep
geplaatst.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 77
VALUTAKOERSEN OP 31 DECEMBER 2003
EUR USD GBP CAD HUF NTD
1 EUR – 1,263 0,7048 1,6234 262,500 42,880
1 USD 0,792 – 0,558 1,285 207,838 33,951
1 GBP 1,419 1,792 – 2,303 372,446 60,840
1 CAD 0,616 0,778 0,434 – 161,698 26,414
100 HUF 0,381 0,481 0,268 0,618 – 16,335
100 NTD 2,332 2,945 1,644 3,786 612,174 –
GEWOGEN GEMIDDELDE VALUTAKOERSEN 2003
EUR USD GBP CAD HUF NTD
1 EUR – 1,1311 0,6909 1,5809 253,340 39,150
1 USD 0,884 – 0,611 1,398 223,977 34,612
1 GBP 1,447 1,637 – 2,228 366,681 56,665
1 CAD 0,633 0,715 0,437 – 160,250 24,764
100 HUF 0,395 0,446 0,273 0,624 – 15,454
100 NTD 2,554 2,889 1,765 4,038 647,101 –
FINANCIËLE GEGEVENSAEGON HECHT ER WAARDE AAN KWALITATIEFGOEDE INFORMATIE EN SERVICE TE LEVEREN AANBESTAANDE EN POTENTIËLE AANDEELHOUDERS
GECONSOLIDEERDE BALANS OP 31 DECEMBERBedragen in miljoenen
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 78
2003 2002 Toelichting 2003 2002USD USD nummer EUR EUR
BELEGGINGEN
2.862 2.319 Onroerende goederen 1 2.266 2.211
3.643 3.729 Groepsmaatschappijen en deelnemingen 2 2.884 3.556
150.164 134.615 Overige financiële beleggingen 3 118.895 128.364
42 35 Depots bij verzekeraars 4 33 33
156.711 140.698 124.078 134.164
126.412 99.341 BELEGGINGEN VOOR REKENING VAN POLISHOUDERS 5 100.089 94.728
VORDERINGEN
3.189 2.218 Vorderingen uit directe verzekering 6 2.525 2.115
1.136 586 Vorderingen uit herverzekering 899 559
1.373 1.194 Overige vorderingen 7 1.087 1.138
5.698 3.998 4.511 3.812
OVERIGE ACTIVA
403 412 Bedrijfsmiddelen 8 319 393
2.077 1.664 Liquide middelen 9 1.645 1.587
210 40 Andere activa 166 38
2.690 2.116 2.130 2.018
OVERLOPENDE ACTIVA
1.878 1.614 Lopende intrest en huur 1.487 1.539
2.123 2.040 Overige overlopende activa 10 1.681 1.945
4.001 3.654 3.168 3.484
295.512 249.807 TOTAAL ACTIVA 233.976 238.206
Zie toelichtingen op blz. 87 en verder.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 79
2003 2002 Toelichting 2003 2002USD USD nummer EUR EUR
17.849 14.924 EIGEN VERMOGEN 11 14.132 14.231
2.431 2.106 RISICODRAGEND WAARDEPAPIER 12 1.925 2.008
571 646 ACHTERGESTELDE LENINGEN 13 452 616
20.851 17.676 AANSPRAKELIJK VERMOGEN 16.509 16.855
TECHNISCHE VOORZIENINGEN 14
116.896 106.735 Levensverzekering 92.554 101.778
1.330 1.043 Niet-verdiende premies en lopende risico’s 1.053 995
2.834 2.428 Te betalen schaden 2.244 2.315
386 319 Winstdeling en kortingen 306 304
667 537 Overige technische voorzieningen 528 512
122.113 111.062 Bruto 96.685 105.904
—3.554 —3.136 Herverzekeringsdeel —2.814 —2.990
118.559 107.926 93.871 102.914
TECHNISCHE VOORZIENINGEN MET BELEGGINGEN VOOR
REKENING VAN POLISHOUDERS 15
129.048 100.574 Bruto 102.176 95.904
—2.636 —1.233 Herverzekeringsdeel —2.087 —1.176
126.412 99.341 100.089 94.728
2.214 1.913 VOORZIENINGEN 16 1.753 1.824
5.926 4.044 LANGLOPENDE SCHULDEN 17 4.692 3.856
29 24 DEPOTS VAN HERVERZEKERAARS 23 23
KORTLOPENDE SCHULDEN
3.391 2.771 Schulden uit directe verzekering 2.685 2.642
591 380 Schulden uit herverzekering 468 362
3.336 4.469 Schulden aan kredietinstellingen 2.641 4.262
7.144 6.674 Toevertrouwde spaargelden en deposito’s 5.656 6.364
4.662 3.656 Overige schulden 18 3.691 3.486
19.124 17.950 15.141 17.116
2.397 933 OVERLOPENDE PASSIVA 19 1.898 890
295.512 249.807 TOTAAL PASSIVA 233.976 238.206
Zie toelichtingen op blz. 87 en verder.
SAMENVATTING GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen (uitgezonderd cijfers per aandeel)
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 80
2003 2002 Toelichting 2003 2002 2001USD USD nummer EUR EUR EUR
BATEN
22.020 20.220 Brutopremie 19.468 21.356 21.578
8.354 7.947 Opbrengst beleggingen 22 7.386 8.394 9.318
1.381 926 Vergoedingen en provisies 23 1.221 978 615
401 394 Opbrengst bankactiviteiten 24 354 416 384
32.156 29.487 OMZET 28.429 31.144 31.895
LASTEN
2.560 2.397 Premie aan herverzekeraars 2.263 2.532 1.859
12.333 11.693 Uitkeringen en afkopen 10.904 12.350 11.916
7.169 7.029 Wijziging technische voorzieningen 25 6.338 7.424 8.815
194 179 Winstdeling en kortingen 26 171 189 248
6.093 4.935 Provisies en kosten 27 5.387 5.212 4.574
730 691 Intrestlasten 645 730 862
649 812 Saldo andere baten en lasten 29 574 858 378
29.728 27.736 TOTAAL LASTEN 26.282 29.295 28.652
2.428 1.751 Winst voor belastingen 2.147 1.849 3.243
—647 —334 Belastingen 31 —572 —353 —918
247 48 Nettowinst niet geconsolideerde groepsmaatschappijen 32 218 51 72
2.028 1.465 NETTOWINST 1.793 1.547 2.397
1,30 0,98 Nettowinst per aandeel1 33 1,15 1,04 1,70
1,30 0,98 Verwaterde nettowinst per aandeel1 33 1,15 1,04 1,69
1Aangepast voor dividend in aandelen.
Zie toelichtingen op blz. 109 en verder.
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 81
Toelichtingnummer 2003 2002 2001
TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING
PREMIES VOOR EIGEN REKENING
Brutopremies 16.209 17.741 18.281
Uitgaande herverzekeringspremies —1.763 —1.977 —1.257
20 14.446 15.764 17.024
OPBRENGST BELEGGINGEN 22 7.063 8.018 8.866
VERGOEDINGEN EN PROVISIES 23 980 676 473
OPBRENGST BELEGGINGEN VOOR
REKENING VAN POLISHOUDERS 12.858 —11.524 —9.515
UITKERINGEN EN AFKOPEN EIGEN REKENING
Uitkeringen en afkopenBruto —10.269 —11.490 —11.218
Aandeel herverzekeraars 794 765 883
—9.475 —10.725 —10.335
WIJZIGING OVERIGE TECHNISCHE
VOORZIENINGEN EIGEN REKENING
Voorziening voor levensverzekeringBruto —20.449 3.283 94
Aandeel herverzekeraars 1.577 1.197 889
—18.872 4.480 983
Overige technische voorzieningen 0 —5 —39
—18.872 4.475 944
WINSTDELING EN KORTINGEN 26 —171 —189 —248
BEDRIJFSKOSTEN 27 —3.874 —3.548 —3.233
BELEGGINGSLASTEN 28 —217 —271 —242
OVERIGE TECHNISCHE LASTEN EIGEN REKENING 29 —526 —862 —415
2.212 1.814 3.319
AAN NIET-TECHNISCHE REKENING
TOEGEREKENDE OPBRENGST BELEGGINGEN 30 —848 —1.030 —1.011
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING 1.364 784 2.308
Zie toelichtingen op blz. 109 en verder.
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 82
Toelichtingnummer 2003 2002 2001
TECHNISCHE REKENING SCHADEVERZEKERING
VERDIENDE PREMIES EIGEN REKENING
Brutopremies 3.259 3.615 3.297
Uitgaande herverzekeringspremies —500 —555 —602
2.759 3.060 2.695
Wijziging technische voorzieningniet verdiende premies en lopende risico’sBruto —223 —439 —546
Aandeel herverzekeraars 55 155 198
—168 —284 —348
2.591 2.776 2.347
OPBRENGST BELEGGINGEN 22 289 329 359
VERGOEDINGEN EN PROVISIES 23 241 302 142
SCHADEN EIGEN REKENING
SchadenBruto —1.668 —1.927 —1.945
Aandeel herverzekeraars 239 302 364
—1.429 —1.625 —1.581
Wijziging voorziening voor te betalen schadenBruto —163 —154 238
Aandeel herverzekeraars 7 63 —134
—156 —91 104
—1.585 —1.716 —1.477
BEDRIJFSKOSTEN 27 —1.156 —1.305 —1.053
BELEGGINGSLASTEN 28 —3 —2 —6
OVERIGE TECHNISCHE LASTEN EIGEN REKENING 29 —33 —44 —36
344 340 276
AAN NIET-TECHNISCHE REKENING
TOEGEREKENDE OPBRENGST BELEGGINGEN 30 —23 —26 —27
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING SCHADEVERZEKERING 21 321 314 249
NIET-TECHNISCHE REKENING
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING 1.364 784 2.308
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING SCHADEVERZEKERING 321 314 249
OPBRENGST BELEGGINGEN 22 34 47 93
OPBRENGST BANKACTIVITEITEN 24 354 416 384
TOEGEREKENDE OPBRENGST BELEGGINGEN
OVERGEBOEKT VAN TECHNISCHE REKENINGEN 30 871 1.056 1.038
BEDRIJFSKOSTEN BANKACTIVITEITEN
EN OVERIGE KOSTEN 27 —140 —125 —96
BELEGGINGSLASTEN 28 —642 —691 —806
SALDO ANDERE BATEN EN LASTEN 29 —15 48 73
WINST VOOR BELASTINGEN 2.147 1.849 3.243
BELASTINGEN 31 —572 —353 —918
NETTOWINST NIET GECONSOLIDEERDE GROEPSMAATSCHAPPIJEN 32 218 51 72
NETTOWINST 1.793 1.547 2.397
Zie toelichtingen op blz. 109 en verder.
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHTBedragen in miljoenen
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 83
2003 2002 2003 2002 2001USD USD EUR EUR EUR
KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN
2.028 1.465 Nettowinst 1.793 1.547 2.397
8.268 4.024 Vermeerdering technische voorzieningen na herverzekering 7.310 4.250 9.820
21.002 26.907 Stortingen annuities, GICs en financieringsovereenkomsten 18.568 28.419 26.381
—17.421 —17.297 Aflossingen annuities, GICs en financieringsovereenkomsten —15.402 —18.269 —19.059
58 —736 Mutatie voorzieningen 51 —777 —488
1.955 1.749 Afschrijving acquisitiekosten 1.728 1.848 1.422
81 80 Afschrijving rentestandkortingen 72 84 102
131 95 Afschrijving bedrijfsmiddelen 116 100 79
1.069 2.176 Mutatie kortlopende schulden 945 2.299 734
—801 —87 Mutatie toevertrouwde middelen —708 —92 1.257
—2.418 —2.733 Overlopende acquisitiekosten —2.138 —2.887 —2.558
—43 —47 Verleende rentestandkortingen —38 —50 —94
—1.175 —43 Mutatie vorderingen —1.039 —45 —904
12.734 15.553 11.258 16.427 19.089
KASSTROOM UIT INVESTERINGS- EN BELEGGINGSACTIVITEITEN
Investeringen en aankopen—2.068 —3.234 Beleggingen in terreinen en gebouwen en in aandelen —1.828 —3.416 —3.980
—580 —1.081 Beleggingen in groepsmaatschappijen en deelnemingen —513 —1.142 —1.673
—109.609 —95.210 Overige beleggingen —96.905 —100.560 —89.966
—110 —153 Bedrijfsmiddelen —97 —162 —194
Desinvesteringen, aflossingen en verkopen1.905 3.770 Beleggingen in terreinen en gebouwen en in aandelen 1.684 3.982 3.335
718 299 Beleggingen in groepsmaatschappijen en deelnemingen 635 316 1.166
102.347 84.990 Overige beleggingen 90.484 89.766 78.254
9 11 Bedrijfsmiddelen 8 12 11
—714 —718 Indirecte opbrengst aandelen en onroerende goederen —631 —758 —723
—4.875 —3.980 Saldo mutatie beleggingen voor rekening van polishouders —4.310 —4.204 —6.961
—677 —61 Overige mutaties —599 —65 —335
—13.654 —15.367 —12.072 —16.231 —21.066
KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN
1.165 —747 Mutatie achtergestelde en andere langlopende leningen 1.030 —789 1.107
21 0 Ingekochte en verkochte eigen aandelen 19 0 —21
0 0 Uitgifte van gewone aandelen 0 0 1.685
0 1.944 Agiostorting / intrekken preferente aandelen 0 2.053 0
0 —1 Mutatie depots van herverzekeraars 0 —1 29
0 0 Uitgeoefende opties 0 0 3
0 —6 Contante afwikkeling opties 0 —6 —71
— — Contante afwikkeling conversie achtergestelde lening — — —68
—200 —695 Betaalde dividenden —177 —734 —544
986 495 872 523 2.120
66 681 MUTATIE LIQUIDE MIDDELEN 58 719 143
1,1311 0,9468 Omrekenkoers EUR/USD: gewogen gemiddelde koers
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Alleen die mutaties zijn in aanmerking genomen welke tot wijzigingin de liquide middelen aanleiding hebben gegeven. Herwaarderingen en valutaverschillen zijn derhalve buiten beschouwing gebleven.Valutaverschillen hadden een aanzienlijk negatief effect op de saldi van liquide middelen die in vreemde valuta worden aangehouden.
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
INLEIDING
Deze jaarrekening is opgesteld overeenkomstig de bepalingen voor de jaarrekening van verzekeringsmaatschappijen, opgenomen inTitel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Aan de voorgeschreven balans en winst- en verliesrekening is een samenvatting van degeconsolideerde winst- en verliesrekening toegevoegd teneinde een totaaloverzicht van de resultaten van de AEGON Groep (AEGON) te geven.
AEGON heeft te maken met velerlei risico’s. Sommige risico’s houden verband met het internationale karakter van de activiteiten vanAEGON, zoals het valutakoersrisico. Andere risico’s zijn die in verband met verzekeren, zoals wijzigingen in sterfte en in ziektecijfers.Echter, de grootste invloed komt van de wijzigingen op de financiële markten (rente-, krediet- en aandelenmarktrisico) die invloed hebbenop de waarde van beleggingen en technische voorzieningen (inclusief overlopende acquisitiekosten).Voor gedetailleerde informatie inzake deze risico’s en de gevoeligheid van de groep voor bewegingen in de rentemarkten, devalutamarkten en de aandelen- en vastgoedmarkten alsmede de effecten daarvan op nettowinst en eigen vermogen, wordt verwezennaar het hoofdstuk over risicofactoren op bladzijde 33 en verder.
Toepassing van de verslaggevingsgrondslagen bij het opstellen van de jaarrekening vereist van de leiding oordeelsvorming mede opbasis van veronderstellingen en schattingen met betrekking tot toekomstige resultaten of andere ontwikkelingen inclusiefwaarschijnlijkheid, tijdstip of bedragen van toekomstige transacties of gebeurtenissen. Er kan geen zekerheid worden verschaft dat dewerkelijke uitkomsten niet zullen afwijken van deze schattingen. Grondslagen die kritisch zijn voor het beeld van de jaarrekening en diebij het toepassen ervan in belangrijke mate beoordeling of complexe schattingen vereisen, zijn de grondslagen met betrekking tot debepaling van de voorzieningen voor vastrentende waarden, duurzame waardeverminderingen van beleggingen in aandelen, de technischevoorzieningen levensverzekering inclusief de afschrijving van overlopende acquisitiekosten, de voorzieningen voor minimumgaranties ende pensioenkosten. Voor een beschrijving zie de toelichtingen bij de betreffende posten.
Met ingang van het boekjaar 2003 wordt voor de marktwaarde van de stock appreciation rights een verplichting opgenomen in debalans. De waardering is op marktwaarde; mutaties in de marktwaarde worden in de winst- en verliesrekening onder de kostenverantwoord. Deze wijze van verantwoording is in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards. Aangezien dewaarde van de betreffende plannen ultimo 2002 nihil was, heeft de toepassing van deze richtlijnen geen invloed op de vergelijkendecijfers.
Zoals reeds aangekondigd in het jaarverslag over 2002 zal de verantwoording van gerealiseerde resultaten op aandelen enonroerende goederen in 2004 worden gewijzigd. In het licht van de naderende International Financial Reporting Standards als deverplichte regelgeving voor verslaggeving vanaf 2005 is besloten de methode van indirecte opbrengsten niet meer toe te passen. Inplaats daarvan zullen met ingang van 1 januari 2004 de gerealiseerde resultaten direct in de winst- en verliesrekening wordenverantwoord. De gerapporteerde indirecte opbrengst en de gerealiseerde resultaten over de laatste drie jaar waren als volgt:
Gereali-Indirecte seerde
Bedragen in miljoenen euro’s opbrengst resultaten
2003 631 —270
2002 758 —1.343
2001 723 —507
Het gerealiseerde deel van de herwaarderingsreserve op 31 december 2003 ten bedrage van EUR 1.281 miljoen wordt op 1 januari 2004overgeboekt naar de overige reserves. De wijziging heeft derhalve geen invloed op de hoogte van het eigen vermogen.
In deze jaarrekening is de specificatie van de omzet gewijzigd. Op een afzonderlijke regel wordt nu de omzet van dedistributiebedrijven en uit vermogensbeheer vermeld. Deze wijziging heeft geen invloed op vermogen en resultaat. De vergelijkendecijfers zijn dienovereenkomstig aangepast.
Vanaf 1 januari 2003 zijn balansen en winst- en verliesrekeningen van de Meeùs groep, welke actief is op het gebied vanassurantiebemiddeling, vastgoedbeheer en makelaardij, alsmede van een aantal kleinere distributiebedrijven voor financiële producten inNederland, volledig geconsolideerd. De consolidatie is een uitvloeisel van het besluit om niet langer pogingen te ondernemen om voordeze bedrijven met andere partijen een vorm van samenwerking te realiseren.
Op 9 mei 2003 heeft de Buitengewone Vergadering van Aandeelhouders een aantal wijzigingen in de corporate governance vanAEGON N.V. goedgekeurd. Besloten is om de vrijwillige toepassing van het structuurregime te verlaten, om de verhouding met VerenigingAEGON te herzien en de rechten van de aandeelhouders van AEGON N.V. te vergroten. Eén van de wijzigingen betreft de bevoegdheid omde jaarrekening vast te stellen. Onder het structuurregime stelde de Raad van Commissarissen de jaarrekening vast. In het nieuwebestuursmodel is de Algemene Vergadering van Aandeelhouders het orgaan dat de jaarrekening vaststelt. Ten gevolge van deze wijzigingzal het dividend op de preferente aandelen niet als schuld in de jaarrekening worden verwerkt aangezien de verschuldigdheid pas kanworden bepaald na vaststelling van de jaarrekening door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Op 9 mei 2002 kondigden AEGON en de China National Offshore Oil Corporation (CNOOC) de vorming aan van een joint venture voorhet ontwikkelen van activiteiten op het gebied van levensverzekeringen in China. Beide partners droegen ieder 50% bij in devermogensbasis van ongeveer EUR 27 miljoen bij aanvang. Het hoofdkantoor is gevestigd in Shanghai. Na ontvangen goedkeuring doorde toezichthoudende instanties zijn de activiteiten in de loop van 2003 gestart.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 84
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 85
Op 5 augustus 2003 maakte AEGON bekend dat het overeenstemming had bereikt om het merendeel van debedrijfsfinancieringsactiviteiten van Transamerica Finance Corporation (TFC) te verkopen aan GE Commercial Finance. De verkoopprijsvan circa USD 5,4 miljard resulteerde in een boekwinst na belasting van ongeveer USD 200 miljoen. De transactie is afgerond op14 januari 2004. De boekwinst zal in 2004 direct worden toegevoegd aan het eigen vermogen. Derhalve bevat de jaarrekening over 2003 evenals in voorgaande jaren volledig de activa, passiva en resultaten van deze activiteiten, op niet-geconsolideerde basis.
Op 2 oktober 2003 rondde AEGON de verkoop af van Transamerica Finance Corporation’s (TFC) activiteiten op het gebied vanvastgoed informatiediensten en van certificering van vastgoedlocaties voor overstromingsrisico’s aan The First American Corporationvoor een totaal bedrag van USD 400 miljoen in contanten. Als onderdeel van de transactie heeft TFC’s dochterbedrijf voor vastgoedinformatiediensten activa ter waarde van USD 246 miljoen overgedragen aan TFC. De verkoop van de twee TFC onderdelen en deoverdracht van de activa resulteerde in een boekwinst na belasting van USD 347 miljoen, welke direct is toegevoegd aan het eigenvermogen tegenover het geïnvesteerde vermogen dat eerder ten laste van het eigen vermogen was gebracht.
De resterende activiteiten van TFC bestaan voornamelijk uit het leasen van opleggers in Europa en van zeecontainers, welkeactiviteiten zullen worden geconsolideerd vanaf het eerste kwartaal 2004. Wegens de verminderde omvang van deze activiteiten zalconsolidatie niet langer strijdig zijn met het wettelijk vereiste inzicht dat de jaarrekening dient te geven.
CONSOLIDATIEREGELS
In de geconsolideerde jaarrekening van AEGON N.V. zijn alle groepsmaatschappijen opgenomen, met uitzondering van enkelegroepsmaatschappijen waarvan de gezamenlijke financiële betekenis te verwaarlozen is op het geheel, alsmede anderegroepsmaatschappijen waarin niet duurzaam wordt deelgenomen. Ook groepsmaatschappijen waarvan consolidatie wegens verschil inwerkzaamheden strijdig is met het wettelijk vereiste inzicht zijn niet geconsolideerd. De geconsolideerde jaarrekening van deze laatstemaatschappijen is opgenomen in de toelichting. De resultaten ervan zijn afzonderlijk verantwoord in de resultatenrekening. Geconsolideerd zijn eveneens speciale vennootschappen die zijn opgericht in verband met de verkoop van beleggingsproducten in deVerenigde Staten.Deelnemingen in joint ventures zijn proportioneel geconsolideerd.Vanwege het relatief geringe belang worden minderheidsbelangen van derden onder overige kortlopende schulden opgenomen.Een lijst met namen en zetels van de belangrijkste groepsmaatschappijen is opgenomen op bladzijde 136.Met betrekking tot de vennootschappelijke winst- en verliesrekening is artikel 402, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek toegepast, opgrond waarvan een vereenvoudigd model is opgenomen.
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
VREEMDE VALUTA
Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koersen ultimo boekjaar. Koersverschillen als gevolg van deomrekening van in vreemde valuta luidende beleggingen in aandelen en onroerende goederen worden verantwoord in het eigenvermogen.Posten uit de winst- en verliesrekening in vreemde valuta worden omgerekend tegen een gewogen gemiddelde koers over het boekjaar.De omrekeningsverschillen, voortvloeiende uit het hanteren van koersen ultimo boekjaar voor balansposten en gewogen gemiddeldekoersen voor posten uit de winst- en verliesrekening, worden in het eigen vermogen verwerkt onder het hoofd valutaverschillen.Niet in euro’s luidend eigen vermogen van deelnemingen wordt tot het niveau van de binnen de groep geldende vermogenseis nietafgedekt voor valutaschommelingen. Surplus vermogen aangehouden bij deelnemingen kan worden afgedekt. Alle valutaresultaten metbetrekking tot in de deelnemingen aangehouden vermogen en de financiering daarvan, inclusief dekkingsresultaten en hiermee verbandhoudende kosten, worden in het eigen vermogen verantwoord onder het hoofd valutaverschillen.Andere valutaresultaten worden in de winst- en verliesrekening verwerkt.
De belangrijkste gehanteerde slotkoersen op 31 december zijn:2003 2002
US Dollar (USD) 1,26300 1,04870
Zwitserse Frank (CHF) 1,55790 1,45240
Pond Sterling (GBP) 0,70480 0,65050
Canadese Dollar (CAD) 1,62340 1,65500
Japanse Yen (JPY) 135,05000 124,39000
Hongaarse Forint (HUF) 262,50000 235,90000
Taiwanese Dollar (NTD) 42,88000 36,11000
De volgende gewogen gemiddelde valutakoersen zijn gehanteerd voor de posten van de resultatenrekening:
2003 2002 2001
US Dollar (USD) 1,13110 0,94680 0,89540
Pond Sterling (GBP) 0,69090 0,62830 0,62130
Canadese Dollar (CAD) 1,58090 1,48470 1,38850
Hongaarse Forint (HUF) 253,34000 242,88000 257,30000
Taiwanese Dollar (NTD) 39,15000 32,77000 29,68200
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 86
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
WAARDERINGSGRONDSLAGEN
Voorzover niet anders vermeld zijn de posten van de balans opgenomen voor de nominale waarde. Waar nodig zijn voorzieningen voorverwachte toekomstige verliezen op beleggingen en voor oninbaarheid van vorderingen in mindering gebracht.
Voorzieningen voor toekomstige verliezen op vastrentende waarden (obligaties, hypothecaire leningen en andere leningen) wordenvastgesteld indien wanbetaling wordt verwacht of op grond van andere feiten die verband houden met de kredietwaardigheid. Devoorzieningen geven het oordeel van het management weer over mogelijke wanbetaling. Zij zijn gebaseerd op een uiteenlopende reeksvan factoren, waaronder verwachtingen betreffende de frequentie van wanbetaling op lange termijn en veronderstellingen voor dewaardering.Met betrekking tot obligaties en leningen op schuldbekentenis worden bedrijfstakken en individuele posten regelmatig beoordeeld optekenen van verslechtering, waarbij aandacht wordt gegeven aan tijdsduur en de mate waarin de marktwaarde lager is dan de kostprijs,de risicofactoren van bedrijfstakken, de financiële conditie en vooruitzichten van de emittent op korte termijn alsmede aan dewijzigingen in de kredietwaardigheid zoals die door locale kredietbeoordelaars wordt vastgesteld. Bovendien worden voor door activagedekte waardepapieren en leningen trends in de kasstroom en de waarde van onderpanden nauwlettend gevolgd. Een belegging wordtgeacht duurzaam in waarde te zijn verminderd wanneer het waarschijnlijk is dat niet alle bedragen (zowel hoofdsom als intrest) kunnenworden geïncasseerd volgens overeengekomen schema. Hierbij worden bedoelingen en mogelijkheden van het management betrokkenom de belegging aan te houden tot aan het einde van de looptijd of tot de markt zal herstellen.
Kredietrisico met betrekking tot hypotheken wordt beoordeeld door het vaststellen van de mate van betalingsachterstandgecombineerd met een daarbij behorend niveau van de voorziening. Voorzieningen met betrekking tot andere vastrentende beleggingen worden gevormd wanneer kredietrisico blijkt. Beleggingen waarvanpotentieel kredietrisico is vastgesteld worden intensief gevolgd en op een bewakingslijst geplaatst. Regelmatig worden deze beleggingenbesproken in het licht van de meest recente ontwikkelingen.
In de Verenigde Staten wordt de boekwaarde verlaagd als van een vastrentende belegging is vastgesteld dat een duurzamewaardedaling heeft plaatsgevonden, welke afboeking ten laste van de voorziening wordt gebracht. De bepaling van het bedrag van deafboeking is gebaseerd op de best mogelijke schattingen door het management van de in de toekomst te verwachten waarde van devastrentende belegging, waarbij tevens rekening wordt gehouden met verbonden onderpanden of met schattingen van de opbrengst uitde liquidatie van de emittent.In de andere landen wordt de voorziening aangehouden tegenover de belegging tot de vordering juridisch ophoudt te bestaan.
Activa en passiva met betrekking tot bankactiviteiten en de resultaten van deze activiteiten worden verantwoord in overeenstemmingmet de regelgeving voor banken. De invloed op het groepsvermogen en op de nettowinst uit hoofde van de verschillen tussen deregelgeving voor banken en die voor verzekeraars is niet materieel.
1 ONROERENDE GOEDEREN2003 2002
Onroerende goederen voor eigen gebruik 255 345
Overige onroerende goederen 2.011 1.866
2.266 2.211
Onroerende goederen worden gewaardeerd tegen marktwaarde, die is gebaseerd op de verkoopwaarde onder normalemarktomstandigheden. Ieder object wordt tenminste eens in de vijf jaar getaxeerd. De waardering is voor een groot deel gebaseerd opexterne taxaties. In 2003 is 98% van de portefeuille getaxeerd.Nieuwe onroerende goederen worden gewaardeerd tegen stichtingskosten inclusief rente tijdens de bouw of tegen aanschaffingsprijs.Ongerealiseerde en gerealiseerde winsten en verliezen op de beleggingen in onroerende goederen evenals de uit afdekkingstransactiesvoortvloeiende resultaten, kosten en valutaverschillen worden in de herwaarderingsreserve verantwoord, rekening houdend met de(latente) belastingverplichting. De duurzame waardevermindering over het boekjaar bedroeg EUR 79 miljoen (2002: nihil). Binnen detoepassing van de indirecte opbrengst methode is dit verlies ten laste gebracht van het gerealiseerde deel van de herwaarderings-reserve, en is gecompenseerd in het ongerealiseerde deel van de herwaarderingsreserve.Het belang in de joint venture AMVEST Vastgoed is eveneens onder dit hoofd verantwoord.De totale aanschafwaarde van de onroerende goederen bedraagt EUR 1.591 miljoen (2002: EUR 1.799 miljoen).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 87
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
2 GROEPSMAATSCHAPPIJEN EN DEELNEMINGEN2003 2002
Deelnemingen in groepsmaatschappijen:Transamerica Finance Corporation 684 873
Overige groepsmaatschappijen 160 153
Totaal groepsmaatschappijen 844 1.026
Leningen aan/van groepsmaatschappijen:Transamerica Finance Corporation 1.989 2.342
Overige groepsmaatschappijen —48 77
Totaal leningen aan/van groepsmaatschappijen 1.941 2.419
Andere deelnemingen 93 105
Leningen aan andere deelnemingen 6 6
TOTAAL 2.884 3.556
Deelnemingen in bedrijven waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend maar waarin geen beslissende zeggenschap bestaat,alsmede groepsmaatschappijen die vanwege hun relatief geringe financiële betekenis niet worden geconsolideerd, zijn verantwoord doorhet aandeel in het eigen vermogen en het resultaat van de deelneming op basis van de AEGON grondslagen op te nemen. Leningen aangroepsmaatschappijen en andere deelnemingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.Deelnemingen waarin het belang niet duurzaam is, worden gewaardeerd tegen kostprijs, waar nodig rekening houdend met eenvoorziening. Gedeclareerde dividenden worden als resultaat verantwoord.Het belang in de niet-verzekeringsactiviteiten van Transamerica (Transamerica Finance Corporation) is tegen netto vermogenswaardeopgenomen onder deelnemingen in groepsmaatschappijen. Deze deelnemingen zijn niet geconsolideerd wegens verschil inwerkzaamheden met de overige activiteiten van de AEGON groep. De geconsolideerde jaarrekening van Transamerica FinanceCorporation is opgenomen op bladzijde 122 en volgende.
MUTATIEOVERZICHT GROEPSMAATSCHAPPIJEN EN DEELNEMINGEN Aandelen in Leningen aan groepsmaatschappijen groepsmaatschappijen
en deelnemingen en deelnemingen
2003 2002 2003 2002
Stand op 1 januari 1.131 1.403 2.425 1.877
Verwerving en uitbreiding 102 169 53 903
Verkopen en aflossingen —629 —316 —6 0
Nettowinst boekjaar 290 87 0 0Uitgekeerd dividend —23 —11 0 0
Herwaarderingen/koersverschillen —130 —176 —412 —289
Overige mutaties 196 —25 —113 —66
STAND OP 31 DECEMBER 937 1.131 1.947 2.425
3 OVERIGE FINANCIËLE BELEGGINGEN2003 2002
Aandelen 6.545 6.324
Obligaties en andere vastrentende waardepapieren 71.576 75.697
Hypothecaire leningen 16.748 18.568
Andere leningen 18.710 21.632
Deposito’s bij kredietinstellingen 1.349 1.577
Andere financiële beleggingen 3.967 4.566
118.895 128.364
AANDELEN 6.545 6.324
De onder dit hoofd begrepen aandelen, niet-aflosbare preferente aandelen en converteerbare obligaties worden gewaardeerd tegenbeurskoers ultimo boekjaar of, bij gebreke daarvan, tegen taxatiewaarde.Ongerealiseerde en gerealiseerde winsten en verliezen op de beleggingen in aandelen evenals de uit afdekkingstransactiesvoortvloeiende resultaten, kosten en valutaverschillen worden in de herwaarderingsreserve verantwoord, rekening houdend met de(latente) belastingverplichting.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 88
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 89
Ongerealiseerde Markt-Kostprijs winsten verliezen waarde
Bedragen op 31 december2003 5.540 1.097 —92 6.545
2002 6.069 853 —598 6.324
Voor aandelen waarvan wordt verwacht dat de marktwaarde duurzaam is verminderd, wordt een gerealiseerd verlies verantwoord.Aandelen worden in algemene zin geacht duurzaam in waarde te zijn gedaald als de marktwaarde gedurende ten minste zes maanden20% onder de kostprijs heeft gelegen. Maar ook onafhankelijke documentatie door derden inzake de financiële conditie envooruitzichten op korte termijn van de emittent alsmede de mogelijkheid om de belegging aan te houden voor een voldoende langetermijn om te kunnen profiteren van waardeherstel, zijn belangrijke factoren waarmee rekening wordt gehouden. Het bepalen van dezefactoren vereist een belangrijke mate van oordeelsvorming. De waardevermindering over het boekjaar bedroeg EUR 273 miljoen (2002:EUR 1.057 miljoen). Binnen de toepassing van de indirecte opbrengst methode is dit verlies ten laste gebracht van het gerealiseerde deelvan de herwaarderingsreserve, en is gecompenseerd in het ongerealiseerde deel van de herwaarderingsreserve.Ingeval een keuzedividend wordt opgenomen in aandelen, wordt een bedrag ter grootte van het contante dividend ten gunste van hetresultaat gebracht.Het belang in AEGON Global Investment Fund N.V. is eveneens onder dit hoofd verantwoord.Uitgeleende aandelen en converteerbare obligaties ten bedrage van EUR 826 miljoen (2002: EUR 651 miljoen) zijn in de balansopgenomen; er zijn geen aandelen en converteerbare obligaties geleend.
Specificatie per bedrijfstak van aandelen met een ongerealiseerd verlies op 31 december:
Boekwaarde van aandelen Bruto met een bruto ongerealiseerd verlies ongerealiseerd verlies
2003 2002 2003 2002
Fondsen 160 161 —14 —37
Consumptiegoederen cyclisch 39 117 —10 —22
Financiële bedrijven 205 459 —7 —45
Consumptiegoederen niet-cyclisch 77 800 —5 —80
Dienstverlening cyclisch 94 257 —4 —47
Industrie 63 120 —4 —20
Dienstverlening niet-cyclisch 21 126 —2 —24
Technologie 14 73 —2 —7
Transport 13 0 —1 0
Communicatie 17 37 —1 —5
Mijnbouw en oliewinning 1 74 0 —15
Overige - beleggingsfondsen 165 209 —33 —256
Overige 117 393 —9 —40
Totaal aandelen met een ongerealiseerd verlies 986 2.826 —92 —598
2003 2002
OBLIGATIES EN ANDERE VASTRENTENDE WAARDEPAPIEREN 71.576 75.697
Obligaties en inschrijvingen in schuldregisters worden gewaardeerd tegen amortisatiewaarde, verminderd met voorzieningen vooroninbare bedragen. Onder de amortisatiewaarde wordt verstaan de contante waarde per balansdatum van de toekomstige intrest- enaflossingsbestanddelen, vastgesteld op basis van de effectieve rentevoet op het moment van verkrijging.De andere vastrentende waardepapieren bestaan uit aflosbare preferente aandelen en geldmarktpapier. Aflosbare preferente aandelenworden gewaardeerd tegen amortisatiewaarde; geldmarktpapier wordt gewaardeerd tegen kostprijs.Bij ruiltransacties gerealiseerde rendementsverschillen op obligaties en leningen op schuldbekentenissen, tenzij een verlies wordt geachtte zijn voortgekomen uit een verslechterde kredietwaardigheid, worden als overlopende post in de balans verantwoord en ten gunste often laste van het resultaat gebracht in een periode overeenkomend met de benaderde resterende looptijd van de verkochte beleggingen. In de Verenigde Staten vindt een afboeking op de boekwaarde plaats voor obligaties met betalingsachterstand, met een aanzienlijkeverslechtering van hun kredietwaardigheidsbeoordeling of die een belangrijke daling van hun markwaarde hebben laten zien. Dezeafboeking wordt ten laste van de voorziening gebracht. In de andere landen wordt de voorziening aangehouden tegenover de beleggingtot de vordering juridisch ophoudt te bestaan.
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
2003 2002
Aflossingswaarde obligaties 73.677 76.496
Rendementsverschillen —5.054 —4.931
Amortisatiewaarde obligaties 68.623 71.565
Andere vastrentende waardepapieren 2.953 4.132
71.576 75.697
Boekwaarde en marktwaarde van de obligaties en andere vastrentende waardepapieren zijn als volgt:
Boek- Ongerealiseerde Markt-waarde winsten verliezen waarde
Bedragen op 31 december 2003Amerikaanse overheid 2.945 38 —25 2.958
Nederlandse overheid 898 34 —1 931
Overig overheidspapier 6.730 339 —50 7.019
Door hypotheken gedekte waardepapieren 13.592 270 —188 13.674
Bedrijfsobligaties 47.411 2.794 —115 50.090
Totaal 71.576 3.475 —379 74.672
Bedragen op 31 december 2002Amerikaanse overheid 4.505 103 —17 4.591
Nederlandse overheid 670 42 —1 711
Overig overheidspapier 4.419 301 —15 4.705Door hypotheken gedekte waardepapieren 16.169 472 —311 16.330Bedrijfsobligaties 49.934 3.250 —961 52.223
Totaal 75.697 4.168 —1.305 78.560
Boekwaarde en marktwaarde van de obligaties en andere vastrentende waardepapieren gerangschikt naar contractuele aflossingsdatumzijn op 31 december 2003 als volgt:
Boek- Markt-waarde waarde
Opeisbaar in één jaar of minder 4.202 4.243
Opeisbaar van één tot vijf jaar 17.858 18.575
Opeisbaar van zes tot tien jaar 25.315 26.511
Opeisbaar na tien jaar 24.201 25.343
Totaal 71.576 74.672
Voor een juist begrip dient te worden opgemerkt dat deze marktwaarde geen betekenis heeft wegens het in looptijd samenvallen vandeze beleggingen met de hieraan gerelateerde verzekeringsverplichtingen, welke evenmin op marktwaarde zijn gewaardeerd.De voorziening voor nog niet afgeboekte dubieuze vorderingen inzake deze beleggingen bedraagt EUR 194 miljoen (2002: EUR 249miljoen).
Uitgeleende obligaties en andere vastrentende waardepapieren met een boekwaarde van EUR 3.784 miljoen (2002: EUR 5.469miljoen) zijn in de balans opgenomen; er zijn geen obligaties en andere vastrentende waardepapieren geleend.
2003 2002
HYPOTHECAIRE LENINGEN 16.748 18.568
Hypothecaire leningen worden gewaardeerd tegen aflossingswaarde. Het verschil tussen de aflossingswaarde en de verkrijgingsprijswordt naar rato van de resterende contractuele rentelooptijd ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht.De marktwaarde bedraagt EUR 18.01 1 miljoen (2002: EUR 20.039 miljoen). Aangezien voor deze beleggingen geen markt bestaat, wordtde marktwaarde berekend op basis van actuele rentevoet, resterende looptijd en ingeschat risico. Voor een juist begrip dient te wordenopgemerkt dat deze marktwaarde geen betekenis heeft wegens het in looptijd samenvallen van deze beleggingen met de hieraangerelateerde verzekeringsverplichtingen, welke evenmin op marktwaarde zijn gewaardeerd.De voorziening voor dubieuze vorderingen voor deze beleggingen bedraagt EUR 47 miljoen (2002: EUR 38 miljoen).
2003 2002
ANDERE LENINGEN 18.710 21.632
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 90
Leningen op schuldbekentenis worden gewaardeerd tegen amortisatiewaarde, verminderd met afboeking van oninbare bedragen. Onderde amortisatiewaarde wordt verstaan de contante waarde per balansdatum van de toekomstige intrest- en aflossingsbestanddelen,vastgesteld op basis van de effectieve rentevoet op het moment van verkrijging.Bij ruiltransacties gerealiseerde rendementsverschillen op leningen op schuldbekentenis en obligaties, tenzij een verlies wordt geacht tezijn voortgekomen uit een verslechterde kredietwaardigheid, worden ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht in een periodeovereenkomend met de benaderde resterende looptijd van de verkochte beleggingen.In de Verenigde Staten wordt de boekwaarde verlaagd van leningen op schuldbekentenis met betalingsachterstand of met eenaanzienlijke verslechtering van hun kredietwaardigheidsbeoordeling. Deze afboeking wordt ten laste van de voorziening gebracht. In deandere landen wordt de voorziening aangehouden tegenover de belegging tot de vordering juridisch ophoudt te bestaan.
2003 2002
Aflossingswaarde 21.360 22.231
Rendementsverschillen —2.650 —599
Amortisatiewaarde 18.710 21.632
Boekwaarde en marktwaarde van de leningen op schuldbekentenis zijn als volgt:Boek- Ongerealiseerde Markt-
waarde winsten verliezen waarde
Bedragen op 31 december 2003Amerikaanse overheid 0 0 0 0
Nederlandse overheid 98 9 0 107
Overige overheidsleningen 702 36 —5 733
Door hypotheken gedekte leningen 4.800 120 —175 4.745
Bedrijfsleningen 13.110 826 —184 13.752
Totaal 18.710 991 —364 19.337
Bedragen op 31 december 2002Amerikaanse overheid 12 1 0 13
Nederlandse overheid 1.288 83 —9 1.362
Overige overheidsleningen 819 22 —21 820
Door hypotheken gedekte leningen 7.010 197 —343 6.864
Bedrijfsleningen 12.503 846 —474 12.875
Totaal 21.632 1.149 —847 21.934
Boekwaarde en marktwaarde van de leningen op schuldbekentenis gerangschikt naar contractuele aflossingsdatum zijn op 31 december2003 als volgt:
Boek- Markt-waarde waarde
Opeisbaar in één jaar of minder 1.209 1.224
Opeisbaar van één tot vijf jaar 5.551 5.765
Opeisbaar van zes tot tien jaar 6.634 6.920
Opeisbaar na tien jaar 5.316 5.428
Totaal 18.710 19.337
Aangezien voor deze beleggingen geen markt bestaat, wordt de marktwaarde berekend op basis van actuele rentevoet, resterendelooptijd en ingeschat risico. Door hypotheken en andere activa gedekte leningen worden gewaardeerd op basis van door externeeffectenmakelaars afgegeven prijzen. Leningen aan bedrijven worden gewaardeerd met behulp van marges en rentevoeten verkregen uitexterne bronnen. In bijzondere gevallen worden marges of rentevoeten gecorrigeerd voor aspecten van kredietwaardigheid. Deze postenworden op dezelfde basis gewaardeerd als in geval van gedwongen verkoop. Daarom wordt sterke discontering toegepast om hetliquiditeitsrisico en het bijzondere van iedere transactie tot uitdrukking te brengen. Voor een juist begrip dient te worden opgemerkt datdeze marktwaarde geen betekenis heeft wegens het in looptijd samenvallen van deze beleggingen met de hieraan gerelateerdeverzekeringsverplichtingen, welke evenmin op marktwaarde zijn gewaardeerd.De voorziening voor dubieuze vorderingen voor deze beleggingen is nihil (2002: EUR 32 miljoen).
2003 2002
DEPOSITO’S BIJ KREDIETINSTELLINGEN 1.349 1.577
Deze post betreft zogenaamde call-geldleningen met een looptijd van ten minste één jaar. De marktwaarde van de deposito’s is gelijkgesteld aan de boekwaarde.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 91
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
2003 2002
ANDERE FINANCIËLE BELEGGINGEN
Polisbeleningen 1.369 1.636
Vorderingen uit aandelenleasecontracten en andere beleggingen 2.598 2.930
3.967 4.566
De marktwaarde van de polisbeleningen is gelijk gesteld aan de boekwaarde. De marktwaarde van de vorderingen uit aandelen-leasecontracten en andere beleggingen bedraagt EUR 2.595 miljoen (2002: EUR 2.672 miljoen).De voorziening voor dubieuze vorderingen bedraagt EUR 19 miljoen (2002: EUR 17 miljoen).
4 DEPOTS BIJ VERZEKERAARS2003 2002
33 33
Dit betreft vorderingen in het kader van herverzekeringsovereenkomsten, welke niet vrij ter beschikking staan.De marktwaarde bedraagt EUR 33 miljoen (2002: EUR 33 miljoen).
MUTATIEOVERZICHT BELEGGINGENValuta-
Stand op Aankopen Verkopen verschillen Stand op1 januari en verstrek- en Herwaar- en overige 31 december
2003 kingen aflossingen deringen mutaties 2003
Onroerende goederen 2.211 180 —243 104 14 2.266
Groepsmaatschappijen en deelnemingen 3.556 155 —635 0 —192 2.884
Aandelen 6.324 1.648 —1.441 575 —561 6.545
Obligaties en andere vastrentende waardepapieren 75.697 82.292 —76.085 0 —10.328 71.576
Hypothecaire leningen 18.568 3.995 —3.7172 0 —2.098 16.748
Andere leningen 21.632 9.113 —8.794 0 —3.241 18.710
Deposito’s bij kredietinstellingen 1.577 434 —655 0 —7 1.349
Andere financiële beleggingen 4.566 1.071 —1.233 0 —437 3.967
Depots bij verzekeraars 33 1 0 0 —1 33
TOTAAL 134.164 98.889 —92.803 679 —16.851 124.078
Standen en mutaties 2002 141.445 105.048 —94.064 —1.560—16.705 1 134.164
1 Inclusief overboeking van beleggingen voor rekening van polishouders voor een bedrag van EUR 1 .278 miljoen in verband met de voltooiing van de aankoop van Diversified Investment Advisors.
2 Waarvan een afname met EUR 2,3 miljard door securitisaties.
Specificatie per bedrijfstak van obligaties en andere vastrentende waardepapieren en leningen op schuldbekentenis met eenongerealiseerd verlies op 31 december:
Boekwaarde van obligaties enleningen op schuldbekentenis Bruto
met een bruto ongerealiseerd verlies ongerealiseerd verlies
2003 2002 2003 2002
Door activa gedekte waardepapieren - vliegtuigen 289 432 —112 —107
Industrie 3.098 2.220 —108 —290
Financiële bedrijven 3.768 2.197 —106 —218
Electriciteitsbedrijven 1.933 2.154 —78 —552
Door obligaties gedekte waardepapieren 580 1.036 —49 —159
Door vastgoed gedekte waardepapieren 1.802 3.331 —45 —180
Consumptiegoederen niet-cyclisch 1.419 895 —40 —102
Door hypotheken gedekte waardepapieren 2.079 1.052 —39 —45
Consumptiegoederen cyclisch 807 642 —29 —87
Door credit card leningen gedekte waardepapieren 384 1.318 —10 —122
Overige 5.512 4.492 —127 —290
Totaal obligaties en andere vastrentende waardepapieren enleningen op schuldbekentenis met een ongerealiseerd verlies 21.671 19.769 —743 —2.152
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 92
OVERZICHT VOORZIENINGEN VOOR ONINBAARHEID MET BETREKKING TOT BELEGGINGENToevoeging
t.l.v.winst- en Afboeking
Saldo op verlies- wegens Overige Saldo op1 januari rekening oninbaarheid mutaties 31 december
2003
Obligaties en andere vastrentende waardepapieren 249 435 —440 —50 194
Hypothecaire leningen 38 24 —20 5 47
Andere leningen 32 —29 —3 0 0
Andere financiële beleggingen 17 1 —1 2 19
TOTAAL 336 431 —464 —43 260
2002
Obligaties en andere vastrentende waardepapieren 238 818 —744 —63 249
Hypothecaire leningen 53 2 —11 —6 38
Andere leningen 75 8 —3 —48 32
Andere financiële beleggingen 34 2 —3 —16 17
TOTAAL 400 830 —761 —133 336
5 BELEGGINGEN VOOR REKENING VAN POLISHOUDERS
Beleggingen voor rekening van polishouders en spaarkasbeleggingen zijn beleggingen waarbij het beleggingsrisico ligt bij depolishouders. Ze worden in het algemeen gewaardeerd tegen marktwaarde. Gesepareerde beleggingen voor levensverzekerings-contracten met volledige winstdeling worden gewaardeerd volgens de bepalingen van de desbetreffende contracten. Voor meerinformatie zie toelichting nummer 15 op blz. 101.Het beleggingsresultaat van deze beleggingen wordt afzonderlijk opgenomen in de technische rekening levensverzekering.
2003 2002
Stand op 1 januari 94.728 113.272
Aankopen en verstrekkingen 25.177 31.452
Verkopen en aflossingen —21.068 —25.918
Beleggingsopbrengsten inclusief herwaarderingen 12.858 —11.524
Valutaverschillen en overige mutaties —11.606 —12.5541
STAND OP 31 DECEMBER 100.089 94.728
1 Inclusief overboeking naar beleggingen algemene rekening voor een bedrag van EUR 1 .278 miljoen in verband met de voltooiing van de aankoop van Diversified Investment Advisors.
6 VORDERINGEN UIT DIRECTE VERZEKERING2003 2002
Verzekeringnemers 2.425 1.666
Tussenpersonen 100 449
TOTAAL VORDERINGEN UIT DIRECTE VERZEKERING 2.525 2.115
De voorziening voor dubieuze vorderingen bedraagt EUR 135 miljoen (2002: EUR 149 miljoen).
7 OVERIGE VORDERINGEN2003 2002
Te ontvangen beleggingsopbrengsten 481 110
Belastingen en sociale premies 131 0
Andere vorderingen 475 1.028
TOTAAL OVERIGE VORDERINGEN 1.087 1.138
De overige vorderingen hebben een looptijd korter dan één jaar. De voorziening voor dubieuze vorderingen bedraagt EUR 43 miljoen(2002: EUR 1 1 miljoen).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 93
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
8 BEDRIJFSMIDDELEN
Bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs verminderd met afschrijving over de geschatte gebruiksduur.Kantoor-
inventarisInformatie- en andere Totaal
verwerkende bedrijfs- bedrijfs-systemen middelen middelen
Totaal aanschaffingswaarde 843
Cumulatieve afschrijvingen —450
Stand op 1 januari 2003 305 88 393
Investeringen 56 41 97
Afschrijvingen —87 —29 —116
Desinvesteringen en overige mutaties —36 —19 —55
STAND OP 31 DECEMBER 2003 238 81 319
Cumulatieve afschrijvingen 458
Totaal aanschaffingswaarde 777
9 LIQUIDE MIDDELEN2003 2002
Kas en bank 980 1.146
Kortetermijnuitzettingen 665 441
TOTAAL LIQUIDE MIDDELEN 1.645 1.587
Deze middelen zijn ter vrije beschikking.
10 OVERIGE OVERLOPENDE ACTIVA2003 2002
Vooruitbetaalde kosten uit hoofde van pensioenen personeel 1.450 1.730
Overige overlopende activa 231 215
TOTAAL OVERIGE OVERLOPENDE ACTIVA 1.681 1.945
Voor een toelichting op de vooruitbetaalde kosten uit hoofde van pensioenen voor het personeel zie bladzijde 1 17.
11 EIGEN VERMOGEN
Voor de toelichting op aandelenkapitaal, reserves, stock appreciation rights en aandelenopties zie bladzijde 139 en verder.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 94
12 RISICODRAGEND WAARDEPAPIER2003 2002
Perpetuele cumulatieve achtergestelde obligatieleningen 1.517 1.517
Trust Pass-through Securities 408 491
1.925 2.008
PERPETUELE CUMULATIEVE ACHTERGESTELDE OBLIGATIELENINGEN
Jaar1
Rentevoet 8%, coupondatum 8 juni 2005 114 114
Rentevoet 7 7⁄8%, coupondatum 29 september 2005 114 114
Rentevoet 7 3⁄4%, coupondatum 15 december 2005 136 136
Rentevoet 7 1⁄8%, coupondatum 4 maart 2011 203 203
Rentevoet 7 5⁄8%, coupondatum 10 juli 2008 114 114
Rentevoet 7 1⁄4%, coupondatum 14 oktober 2008 136 136
Rentevoet 6 7⁄8%, coupondatum 20 december 2005 700 700
TOTAAL PERPETUELE CUMULATIEVE ACHTERGESTELDE OBLIGATIELENINGEN 1.517 1.517
1 Jaar waarin voor het eerst aflossing mogelijk is.
De EUR 1 14 miljoen 8% lening heeft een coupon van 8% tot 8 juni 2005, de EUR 203 miljoen 7 1⁄8% lening heeft een coupon van 7 1⁄8%tot 4 maart 201 1 en de EUR 136 miljoen 7 1⁄4% lening heeft een coupon van 7 1⁄4% tot 14 oktober 2008. Op deze data en na elke volgendeperiode van tien jaar, wordt de coupon vastgesteld op het niveau van het dan geldende rendement op 9-10 jarige Nederlandsestaatsleningen plus een opslag van 0,85%. De vier andere leningen hebben een vaste coupon.De leningen zijn op dezelfde wijze achtergesteld als de achtergestelde leningen met een vaste looptijd. Bovendien is in deleningsvoorwaarden opgenomen dat onder bepaalde omstandigheden rentebetalingen opgeschort kunnen worden en dat dehoofdsommen gebruikt kunnen worden om verliezen op te vangen.Hoewel de leningen geen aflossingsdatum hebben, heeft AEGON het recht de leningen à pari af te lossen voor het eerst op decoupondata in de jaren als hiervoor vermeld en daarna na elke tien jaar op de coupondata, met uitzondering van de EUR 700 miljoen6 7⁄8% lening, die jaarlijks aflosbaar is op de coupondatum na de eerste aflossingsmogelijkheid in 2005.De marktwaarde van deze leningen bedraagt EUR 1.589 miljoen (2002: EUR 1.573 miljoen).
2003 2002
TRUST PASS-THROUGH SECURITIES
Deze post bestaat uit de volgende leningen:USD 100 mln 7 4⁄5% Capital Trust Pass-through Securities 1996/2026 79 95
USD 225 mln 7 13⁄20% Capital Trust Pass-through Securities 1996/2026 178 215
USD 190 mln 7 5⁄8% Capital Trust Pass-through Securities 1997/2037 151 181
TOTAAL TRUST PASS-THROUGH SECURITIES 408 491
Capital Trust Pass-through Securities (TRUPS) zijn waardepapieren waarmee de houders participeren in een trust. De beleggingen vandeze trusts bestaan uit schuldpapier van Transamerica Corporation met opschortbare rentebetalingen en een bepaald achtergesteldkarakter. De trusts zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De voorwaarden van de TRUPS bevatten clausules metbetrekking tot het opschorten van betalingen. Vervroegde aflossing is mogelijk voor de USD 100 miljoen 7 4⁄5% TRUPS op of na1 december 2006. De marktwaarde van deze leningen bedraagt EUR 509 miljoen (2002: EUR 686 miljoen).
13 ACHTERGESTELDE LENINGENResterende looptijd
meer dan 2003 20021-3 jaar 4-5 jaar 5 jaar Totaal Totaal
EUR 227 miljoen variabele rente/vaste rente 158 — — 158 159
EUR 125 miljoen 6 1⁄2% — — — — 98
USD 400 miljoen 8% 209 — — 209 252
Overige achtergestelde leningen 51 — 34 85 107
TOTAAL ACHTERGESTELDE LENINGEN 418 0 34 452 616
Deze leningen zijn achtergesteld bij alle andere verplichtingen. De intrestvoet van de leningen varieert van 6,51% tot 8,25%.De marktwaarde van deze leningen bedraagt EUR 495 miljoen (2002: EUR 647 miljoen).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 95
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
14 TECHNISCHE VOORZIENINGEN
Toevoegingt.l.v. Valuta-
Stand op winst- en verschillen Stand op1 januari verlies- en overige 31 december
2003 rekening mutaties 2003
LEVENSVERZEKERING:
Levensverzekering 49.245 2.257 —5.312 46.190
Vaste annuities 40.063 1.798 —6.3061 35.555
GICs en financieringsovereenkomsten 24.755 676 —3.8882 21.543
114.063 4.731 —15.506 103.288
Overlopende acquisitiekosten —14.089 —12.447
Nog af te schrijven rentestandkortingen —389 —361
SUBTOTAAL LEVENSVERZEKERING 99.585 90.480
SCHADEVERZEKERING:
Niet-verdiende premies en lopende risico’s 1.782 168 —269 1.681
Overlopende acquisitiekosten —1.109 —947
673 734
Te betalen schaden 1.840 156 —173 1.823
SUBTOTAAL SCHADEVERZEKERING 2.513 2.557
WINSTDELING EN KORTINGEN 304 306
OVERIGE 512 0 16 528
TOTAAL 102.914 5.055 93.871
1 Waarvan saldo stortingen en uitkeringen EUR 625 miljoen.2 Waarvan saldo stortingen en uitkeringen EUR 170 miljoen.
LEVENSVERZEKERING
De voorziening voor levensverzekering bestaat uit de contante waarde van de toekomstige uitkeringen aan polishouders of andere begunstigdeninclusief de daarmee verband houdende kosten, verminderd met de contante waarde van de toekomstige nettopremies. De voorziening isberekend met toepassing van actuariële methoden waarbij gebruik wordt gemaakt van veronderstellingen zoals schattingen van premies, sterfte,beleggingsresultaten, polisverval, afkopen en kosten. Deze veronderstellingen zijn oorspronkelijk gebaseerd op de best mogelijke schattingen vantoekomstige werkelijke uitkomsten op het moment van afsluiten van de polis, waarbij in sommige gevallen rekening wordt gehouden met eenmarge voor negatieve ontwikkelingen. De gehanteerde veronderstellingen worden regelmatig getoetst met de werkelijke ontwikkelingen en, indiennodig, afhankelijk van het soort product, bijgesteld. De premies bevatten opslagen voor dekking van de kosten. Wanneer de premies wordenontvangen of invorderbaar zijn geworden, vallen de opslagen vrij en zijn beschikbaar voor dekking van de werkelijke kosten, waaronder begrependoorlopende kosten, niet-overlopende acquisitiekosten en afschrijving van de overlopende acquisitiekosten.
Voor polissen waarbij uitkeringsbedragen zijn gegarandeerd tijdens de looptijd of bij expiratie, bevat de premie ook opslagen voor deverwachte kosten van de garanties. De prijsstelling van de garantie is gebaseerd op veronderstellingen van toekomstige beleggingsresultateninclusief veronderstellingen inzake resultaten uit herbelegging. Een deel van de risico’s wordt gedekt door herverzekeringscontracten.
De voorziening voor levensverzekering omvat eveneens de voorziening voor lopende risico’s en de voorziening voor te betalenuitkeringen. Ingeval de periode van premiebetaling korter is dan de looptijd van de polis wordt een voorziening voor toekomstigeadministratiekosten gevormd om de geschatte toekomstige kosten na de periode van premiebetaling te dekken. Er wordt tevens eenvoorziening gevormd met betrekking tot toekomstige kosten in verband met de verwerking van uitkeringen.
De technische voorziening voor inkomende levensherverzekering is eveneens in deze voorziening verantwoord en bedraagtEUR 2.404 miljoen (2002: EUR 2.966 miljoen).
De gemiddelde rekenrente bedraagt 5,18% (2002: 5,04%). Indien rekening wordt gehouden met de nog af te schrijvenrentestandkortingen, bedraagt de gemiddelde rekenrente 5,38% (2002: 5,25%).
In een aantal landen worden producten verkocht die minimumgaranties bevatten. De reguliere technische voorzieningen voor dezeproducten zijn verantwoord onder technische voorzieningen met beleggingen voor rekening van polishouders. In de technischevoorziening levensverzekering zijn voorzieningen opgenomen voor gegarandeerde uitkeringen met betrekking tot polissen waarvan depolishouder het beleggingsrisico draagt. De belangrijkste garanties zijn:
Bedragen in miljoenen 2003 2002
VOORZIENINGEN
Gegarandeerde minimum uitkeringen bij variabele producten in de Verenigde Staten USD 285 269
Gegarandeerde minimum waarde-aangroei bij gesepareerde fondsen in Canada CAD 166 126
Gegarandeerd rendement op bepaalde ’fund plannen’ en levenpolissen in Nederland EUR 278 236
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 96
In de Verenigde Staten is een gegarandeerde minimum overlijdensuitkering een gebruikelijk element van variabele annuities. Eendergelijke overlijdensuitkering bestaat uit het hoogste van enerzijds het bedrag in de technische voorziening en anderzijds hetgegarandeerde bedrag. Het laatste bedrag is gelijk aan de totale stortingen door de polishouder verminderd met de opgenomenbedragen en bevat in sommige gevallen een opwaarderingsclausule die het garantiebedrag verhoogt met intrest of met een bepaaldewaarde-aangroei. De voorziening voor levensverzekering bevat een voorziening in verband met de gegeven garanties. Een boven- enondergrens voor deze voorziening is berekend met gebruikmaking van stochastische prospectieve methoden (berekeningen met gewogenwaarschijnlijkheden gebruikmakend van meervoudige toekomstscenario’s) en actuele veronderstellingen. Binnen de boven- enondergrens (z.g. corridor of bandbreedte) wordt de periode-toerekeningsmethode gevolgd gebaseerd op de prijsstelling, rekeninghoudend met een rentefactor bij de waardering en verminderd met de werkelijk gedane uitkeringen. Wanneer het niveau van devoorziening buiten de bandbreedte komt, zal een overschot of een tekort leiden tot tot een extra bate of last in de resultatenrekening.
In Canada worden de variabele annuity producten verkocht onder de naam gesepareerde fondsen. Deze fondsen zijn vergelijkbaarmet fondsen voor gemene rekening, zij het dat deze gesepareerde fondsen een vermogensgarantie bij sterfte en expiratie hebben. Deoorspronkelijke garantieperiode is tien jaar. Deze tienjaarsperiode kan door de polishouder opnieuw worden vastgezet. De tarieven voorde beheerskosten die op de fondsen worden toegepast zijn niet gegarandeerd en kunnen door de maatschappij worden verhoogd. Devoorzieningen voor de minimumgaranties bij de gesepareerde fondsen worden vastgesteld volgens een methode overeenkomend met diebeschreven voor de minimumgaranties op variabele annuities in de Verenigde Staten.
In Nederland hebben polissen verbonden met het Fundplan een gegarandeerd rendement van 3% of 4% bij expiratie of bij eerderoverlijden van de verzekerde indien de betaalde premies gedurende een aaneengesloten periode van tien jaar zijn belegd in het Mix Funden/of het Rente Fund. Voor deze garantie is een voorziening gevormd volgens de methode van stochastische modellering. De voorzieningis opgebouwd volgens het toerekeningsbeginsel gebaseerd op de prijsstelling, verminderd met de werkelijk gedane uitkeringen. Periodiekwordt een bandbreedte bepaald voor de voorziening volgens de methode van stochastische modellering. Indien de voorziening zichbuiten de bandbreedte ontwikkelt zal een overschot of een tekort leiden tot een extra last of bate in de winst- en verliesrekening.Minimum intrestgaranties op collectieve pensioencontracten in Nederland worden gegeven voor nominale uitkeringen gebaseerd op de3% of 4% actuariële intrest na pensionering van de werknemer. Overeenkomstig de aard van het product hebben deze garanties eenlangetermijnhorizon van ongeveer 30 tot 60 jaar. De voorziening wordt opgebouwd met toepassing van het toerekeningsbeginselgebaseerd op de prijsstelling verminderd met verrichte uitkeringen.
De voorziening voor vaste annuities betreft verzekeringscontracten die worden verkocht in de Verenigde Staten en Canada. Het zijnkoopsomproducten waarbij de gestorte bedragen aangroeien met bijgeschreven intrest onder aftrek van kosten- en risico-opslagen ofbeheersvergoedingen. De rentevoet is vast en kan door de maatschappij periodiek opnieuw worden vastgesteld. Annuities kennen eenfiscale begunstiging. Bij deze producten overheerst het beleggingselement. De technische voorziening is gelijk aan de gestorte bedragenverhoogd met de contractuele intrest.
De voorziening voor GICs en financieringsovereenkomsten betreft het verschuldigde bedrag voor deze producten, die in de VerenigdeStaten worden verkocht aan een brede kring van institutionele klanten zoals pensioenfondsen, ambtenarenregelingen, gemeentelijkeoverheden, geldmarktfondsen en aan beleggers in de Verenigde Staten en daarbuiten. Guaranteed Investment Contracts (GICs) worden inhet algemeen verkocht aan fiscaal gekwalificeerde pensioenfondsen, terwijl financieringsovereenkomsten worden verkocht aan nietfiscaal gekwalificeerde institutionele beleggers op de Amerikaanse en de internationale markten. AEGON maakt gebruik vangeconsolideerde speciale vennootschappen met schuldpapier op middellange termijn (Medium Term Notes, MTN) of door beleggingengedekt verhandelbaar toonderpapier (Commercial Paper, CP) voor de uitgifte van bepaalde financieringsovereenkomsten. De baten uitiedere MTN serie of CP uitgifte worden gebruikt om een financieringsovereenkomst te kopen van een van de verzekeringsmaatschappijenvan AEGON, welke wordt gebruikt om die specifieke serie te waarborgen. In grote lijnen komen de betaaltermijnen van iedere serieovereen met de betaaltermijnen van de financieringsovereenkomst die deze series waarborgen. De technische voorzieningen zijn gelijkaan de gestorte bedragen verhoogd met de contractuele intrest.
De saldi op 31 december 2003 bestaan uit contracten met vaste rentevoet en vaste looptijd (45%), met variabele rentevoet en onbepaaldelooptijd (22%), met variabele rentevoet en vaste looptijd (28%) alsmede contracten met vaste looptijd die gerelateerd zijn aan een marktindex(5%). De meeste contracten met vaste rentevoet worden geruild naar een variabele rentevoet via swap-overeenkomsten. De rentevoet bijvariabele rente contracten wordt meestal op maandbasis opnieuw vastgesteld aan de hand van diverse indices. Contracten met onbepaaldelooptijd bieden de klant de mogelijkheid van voortijdige beëindiging zonder boete, na voorafgaande melding met een wachttijd van drie totdertien maanden. Contracten op basis van marktindices geven een rendement volgens een bepaalde index, zoals de S&P 500. Er wordenfutures of swap-overeenkomsten gebruikt om het marktrisico af te dekken en de contracten effectief om te zetten naar een variabele rente.
De belangrijkste onderdelen van de GICs en financieringsovereenkomsten zijn samengevat als volgt:
2003 2002
Verplichtingen voor GICs en financieringsovereenkomsten:Gegarandeerde beleggingscontracten met pensioenfondsen 3.386 4.782
Medium Term Note financieringsovereenkomsten met een speciale vennootschap 6.444 7.424
Financieringsovereenkomsten gerelateerd aan de geldmarkt 4.992 6.136
Financieringsovereenkomsten met gemeentelijke en andere overheden 3.939 4.794
Overige financieringsovereenkomsten 2.782 1.619
Totale verplichtingen voor GICs en financieringsovereenkomsten 21.543 24.755
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 97
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
De volgende tabel toont de voorzieningen voor GICs en financieringsovereenkomsten naar opeisbaarheid:
2003 2002
Op basis van boekwaarde1
Beëindiging door afrekening:Na 90 dagen 1.281 1.650
Na 180 dagen 634 764
Na 364 dagen en meer 2.835 3.310
Totaal beëindiging door afrekening 4.750 5.724
Op basis van marktwaarde2
Opzegtermijn 90 dagen 953 1.370
Opzegtermijn 180 dagen 173 120
Totaal op basis van marktwaarde 1.126 1.490
Niet te beëindigen door afrekening of opzegging 15.667 17.541
Totaal GICs en financieringsovereenkomsten 21.543 24.755
1 Op basis van boekwaarde: het uit te keren bedrag is gelijk aan de som van de stortingen minus opnamen met bijgeschreven intrest tegen de contractuele rentevoet.2 Op basis van marktwaarde: het uit te keren bedrag is gelijk aan het bedrag op basis van boekwaarde met een marktwaarde aanvulling om het bedrag aan te passen voor
wijzigingen in rentevoeten.
De financieringsovereenkomsten met gemeentelijke en andere overheden bevatten in het algemeen bepalingen in verband met verlagingvan de kredietwaardigheid, als gevolg waarvan, indien diverse verlagingen zouden plaatsvinden, één van de volgende mogelijkhedenmoet worden uitgevoerd:- overdracht van het contract aan een hoger gewaardeerde partij- effectuering van een hogere kredietwaardigheid- stellen van zakelijke zekerheid- uitbetaling van het contract op basis boekwaarde.
Bij uitgifte van het contract wordt met de klant onderhandeld over deze mogelijkheden, doch AEGON behoudt de eenzijdigebeslissingsbevoegdheid in geval van een verlaging van de kredietwaardigheid. Beschikbare zekerheden worden bewaakt om ervanverzekerd te zijn dat AEGON indien nodig van deze mogelijkheid gebruik kan maken.
Op 31 december 2003 zijn de contractuele betalingsverplichtingen voor alle contracten met vaste looptijd voor 2004: EUR 3.733miljoen; voor 2005: EUR 3.289 miljoen; voor 2006: EUR 2.855 miljoen; voor 2007: EUR 2.031 miljoen; voor 2008: EUR 940 miljoen endaarna EUR 3.917 miljoen.
2003 2002
OVERLOPENDE ACQUISITIEKOSTEN
Stand op 1 januari 14.089 15.264
In het boekjaar overlopende acquisitiekosten 1.847 2.486
Afgeschreven ten laste van de winst- en verliesrekening1 —1.455 —1.520
Overige mutaties2 —2.034 —2.141
STAND OP 31 DECEMBER 12.447 14.089
Waarvan ’value of business acquired’ levensverzekering (VOBA) 3.706 4.968
1 Waarvan EUR 129 miljoen (2002: EUR 450 miljoen) door versnelde afschrijving.2 Voornamelijk veroorzaakt door valutaverschillen
Deze acquisitiekosten zijn de kosten die direct of indirect samenhangen met het afsluiten van levensverzekeringen. Zij bestaanvoornamelijk uit provisies en bepaalde marketingkosten alsmede kosten betreffende de opmaak en afgifte van polissen. De kostenworden geactiveerd voor zover zij kunnen worden terugverdiend uit toekomstige kostenopslagen in de premies of uit het verwachtebrutoresultaat, afhankelijk van de aard van de polis. Acquisitiekosten worden eveneens geactiveerd voor bepaalde beleggingsproductenzonder verzekeringselement, welke gerelateerd zijn aan 401(k) pensioenregelingen in de Verenigde Staten. De overlopendeacquisitiekosten zijn in mindering gebracht op de technische voorziening levensverzekering.
Van producten met vaste premie worden de overlopende acquisitiekosten afgeschreven in verhouding tot de verantwoorde premie-omzet. De afschrijving is gebaseerd op de best mogelijke schattingen van het management met betrekking tot de veronderstellingentoegepast op het moment van polisuitgifte, inclusief veronderstellingen voor sterfte, polisverval, kosten en beleggingsopbrengsten. Deveronderstellingen bevatten ook een marge voor negatieve afwijkingen. Jaarlijks worden de overlopende acquisitiekosten per landenuniten per productsoort getoetst om de terugverdiencapaciteit vast te stellen. Een niet gedekt bedrag wordt in het jaar van vaststelling alseen last in de winst- en verliesrekening verantwoord.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 98
Van producten met variabele premies, waaronder vaste en variabele annuities, variabele universal life polissen en unit-linked contracten,is de afschrijving van overlopende acquisitiekosten gebaseerd op verwachte brutoresultaten, welke worden bepaald met de bestmogelijke schattingen door het management met betrekking tot toekomstige verwachtingen. Deze schattingen betreffen onder andere deopbrengsten uit obligaties en aandelen op de lange termijn, veronderstellingen ten aanzien van sterfte, invaliditeit en polisverval,doorlopende kosten en verwachte toekomstige inflatiecijfers. Overlopende acquisitiekosten voor de onderhavige producten worden in hetalgemeen afgeschreven in relatie met de brutoresultaten over de looptijd van de contracten.
Bewegingen in de aandelenmarkten kunnen een aanzienlijke invloed hebben op de fondswaarden van variabele producten en debeheersvergoedingen daarover. Ten gevolge hiervan stijgen of dalen de geschatte toekomstige resultaten met deze bewegingen. Evenzohebben veranderingen in de rentemarge van vaste annuities (bijgeschreven intrest minus de verdiende intrest) invloed op deveronderstellingen met betrekking tot de geschatte brutowinsten.
In de Verenigde Staten (en Canada) worden de overlopende acquisitiekosten afgeschreven met een constant percentage gebaseerdop de contante waarde van de geschatte brutoresultaten zoals die naar verwachting worden gerealiseerd gedurende de looptijd van depolissen. Waar nodig worden de veronderstellingen, welke worden gebruikt voor de bepaling van de brutowinsten, aangepast. Eenbelangrijke veronderstelling met betrekking tot de geschatte brutowinsten van variabele annuities en levensverzekeringen is delangetermijn groeivoet op jaarbasis van de onderliggende activa. Aangezien aandelenmarkten niet op systematische wijze bewegen,wordt de aanpassing van de veronderstelde netto langetermijn groeivoet bepaald na daarbij de netto effecten van de korte termijnafwijkingen ten opzichte van de langetermijn veronderstellingen te hebben betrokken (een benadering volgens het ”terugkeer naar hetgemiddelde” principe). Op 31 december 2003 waren in de Verenigde Staten de uitgangspunten voor de terugkeer naar het gemiddeldemet betrekking tot variabele producten, met name annuities, als volgt: de bruto langetermijn groeivoet voor aandelen was 9% (2002:9%), de bruto kortetermijn groeivoet was 7 1⁄2% (2002: 12%), de periode voor terugkeer voor de korte termijn is vijf jaar, de bruto korte-en langetermijn groeivoet voor vastrentende waardepapieren was 6% en de bruto korte- en langetermijn groeivoet voorgeldmarktfondsen was 3 1⁄2%. In Canada waren deze veronderstellingen op 31 december 2003 als volgt: de bruto langetermijn groeivoetvoor aandelen was 9 1⁄2% (2002: 9 1⁄2%); de bruto kortetermijn groeivoet was 1 0 3⁄4% (2002: 12 1⁄2%). De aanpassing van deveronderstellingen kan van invloed zijn op het oorspronkelijke afschrijvingspatroon, wat kan leiden tot het openbreken ervan(’unlocking’). Het verschil tussen het oorspronkelijke afschrijvingspatroon en het herziene patroon, dat is gebaseerd op schattingen vanactuele en toekomstige brutoresultaten, wordt volledig in de winst- en verliesrekening verwerkt als een last of een bate.
In Nederland, het Verenigd Koninkrijk en de andere landen wordt de invloed van de bewegingen in de aandelenmarkten op degeschatte brutoresultaten bewaakt door het jaarlijks of, indien noodzakelijk, op kwartaalbasis testen van de terugverdiencapaciteit; eennegatieve uitkomst wordt onmiddellijk als extra afschrijving ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Indien van toepassingworden de veronderstellingen die ten grondslag lagen aan de bepaling van de geschatte brutoresultaten aangepast voor toekomstigeperioden.
In de overlopende acquisitiekosten is een bedrag opgenomen voor de portefeuillewaarde van aangekochte verzekeringsportefeuilles(’value of business acquired’ of VOBA). Dit bedrag is gelijk aan de contante waarde van toekomstige resultaten van aangekochtebestaande verzekeringsportefeuilles op het moment van aankoop en is in wezen hetzelfde als overlopende acquisitiekosten. Deze waardewordt eveneens onderworpen aan de genoemde terugverdientoets. De VOBA wordt afgeschreven ten laste van de kostenopslagen die zijnbegrepen in de premies van de aangekochte portefeuilles of, ingeval van gekochte unit-linked portefeuilles, ten laste van debeheersvergoedingen afkomstig van de betrokken portefeuilles.
De wijzigingen in de boekwaarde van de VOBA (levensverzekering en schadeverzekering) waren als volgt:
2003 2002
Saldo op 1 januari 5.347 7.158
Afgeschreven ten laste van de winst-en verliesrekening —444 —719
Overige mutaties1 —953 —1.092
SALDO OP 31 DECEMBER 3.950 5.347
1 Voornamelijk veroorzaakt door valutaverschillen.
2003 2002
NOG AF TE SCHRIJVEN RENTESTANDKORTINGEN
Stand op 1 januari 389 424
In het boekjaar verleende kortingen 38 50
Afgeschreven ten laste van de winst- en verliesrekening —72 —84
Overige mutaties 6 —1
STAND OP 31 DECEMBER 361 389
De in een jaar verleende rentestandkortingen worden afgeschreven over de looptijd van de betreffende contracten met een jaarlijksstijgend bedrag.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 99
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
SCHADEVERZEKERING
De voorziening voor niet-verdiende premies betreft het nog niet verdiende gedeelte van de ontvangen premies. De voorziening voorlopende risico’s bevat een vergrijzingsreserve, die is gevormd met het oog op het verouderingsrisico in de branche ziektekosten- enongevallenverzekering.
2003 2002
OVERLOPENDE ACQUISITIEKOSTEN
Stand op 1 januari 1.109 1.202
In het boekjaar overlopende acquisitiekosten 291 401
Afgeschreven ten laste van de winst- en verliesrekening —273 —328
Overige mutaties1 —180 —166
STAND OP 31 DECEMBER 947 1.109
Waarvan ’value of business acquired’ schadeverzekering (VOBA) 244 379
1 Voornamelijk veroorzaakt door valutaverschillen.
Deze acquisitiekosten zijn de kosten die direct of indirect samenhangen met het sluiten en verlengen van schadeverzekeringen.De overlopende acquisitiekosten worden in mindering gebracht op de technische voorziening voor niet-verdiende premies en bevattenenerzijds verlengingsprovisie welke is gerelateerd aan de niet-verdiende premies en die wordt afgeschreven over de periode waarin dezekosten uit de premieontvangst worden terugverdiend en anderzijds afsluitprovisie op ziektekostenverzekeringen, waarbij de afschrijvinggeschiedt overeenkomstig de contractduur.
2003 2002
TE BETALEN SCHADEN
Stand op 1 januari 2.315 2.398
Te ontvangen van herverzekeraars —475 —486
Netto bedrag 1.840 1.912
Toevoeging met betrekking tot:— lopend jaar 1.363 1.506
— voorgaande jaren —25 18
Totaal toegevoegd 1.338 1.524
Uitgekeerd met betrekking tot:— lopend jaar —654 —738
— voorgaande jaren —553 —700
Totaal uitgekeerd —1.207 —1.438
Andere wijzigingen —148 —158
Netto bedrag per 31 december:— lopend jaar 710 768
— voorgaande jaren 1.113 1.072
1.823 1.840
Te ontvangen van herverzekeraars 421 475
STAND OP 31 DECEMBER 2.244 2.315
De voorziening voor te betalen schaden is voor de per balansdatum nog niet afgewikkelde schaden van het boekjaar en de voorgaandejaren. De vaststelling geschiedt stelselmatig post voor post, danwel op basis van statistische gegevens, rekening houdend met nog nietgemelde schadegevallen. Bij de bepaling van de voorziening is tevens rekening gehouden met nog te maken schadebehandelingskosten. Transport- en luchtvaartverzekeringen kennen een andere methode. De berekening vindt plaats volgens het ’tekenjarenbeginsel’. Hierbijworden de voorzieningen voor premies en schaden ongesplitst in een fonds opgenomen.
WINSTDELING EN KORTINGEN
Deze voorziening bestaat uit de bedragen bestemd voor verzekerden of uitkeringsgerechtigden, voor zover nog niet bijgeschreven ophun kapitaal.
OVERIGE TECHNISCHE VOORZIENINGEN
Dit betreft voornamelijk deposito’s in het kader van het Nederlandse collectieve levenbedrijf, bestemd voor een reglementaire aanpassingvan aanspraken van pensioengerechtigden. De maximale looptijd is onbepaald, intrestvergoeding is gekoppeld aan het rendement oplanglopende Nederlandse staatsobligaties.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 100
HERVERZEKERINGSDEEL TECHNISCHE VOORZIENINGEN
Op de technische voorzieningen zijn uit hoofde van herverzekering de volgende bedragen in mindering gebracht:
2003 2002
Levensverzekering 2.075 2.193
Niet-verdiende premies en lopende risico’s 318 322
Te betalen schaden 421 475
2.814 2.990
Herverzekeringspremies, provisies en schaden zowel als technische voorzieningen voor herverzekeringscontracten worden op dezelfdewijze verantwoord als de directe verzekeringen waarvoor de herverzekeringen zijn afgesloten. Het aandeel van herverzekeraars in detechnische voorzieningen vanwege herverzekeringscontracten wordt in mindering gebracht op de verplichtingen betreffende de directeverzekeringspolissen.Op 31 december 2003 waren er geen vorderingen uit hoofde van herverzekering op een enkele verzekeraar waarvan de boekwaarde 5%van de activa te boven ging.
Groepsmaatschappijen van AEGON dragen premies over aan andere verzekeraars volgens verschillende overeenkomsten die dekkinggeven voor individuele risico’s, groepsrisico’s of bepaalde portefeuilles op basis van medeverzekering, jaarcontracten, evenredigeherverzekering, boven eigen behoud of extra catastrofe dekking. Deze herverzekeringsovereenkomsten spreiden het risico en beperkenhet effect van verliezen. Het eigen behoud is afhankelijk van het specifieke risico, onder bepaalde omstandigheden afhankelijk vanmaximale limieten gebaseerd op de aard van de dekking. Volgens de bepalingen van de herverzekeringsovereenkomsten zorgt deherverzekeraar voor schadeloosstelling voor het gecedeerde bedrag in het geval er een schade moet worden betaald. Echter, degroepsmaatschappijen van AEGON blijven aansprakelijk jegens hun polishouders met betrekking tot de overgedragen verzekeringeningeval de herverzekeraar in gebreke blijft om aan zijn verplichtingen te voldoen. Om dit herverzekeringsrisico te beperken wordenherverzekeringsovereenkomsten gesloten met kapitaalkrachtige herverzekeraars die een hoge rating hebben. Indien dit noodzakelijkwordt geacht wordt voor aanvullende bescherming gezorgd door kredietbrieven of trustovereenkomsten.
AEGON UK gebruikt herverzekering tevens om aan deelnemers van pensioencontracten toegang te geven tot een aantal externevermogensbeheerders. Volgens de bepalingen van deze contracten, welke betrekking hebben op unit-linked polissen, is de verplichtingvolgens de unitwaarde herverzekerd bij deze organisatie. Het kredietrisico met betrekking tot de beleggingen wordt gedragen door dedeelnemers van de pensioencontracten terwijl AEGON het uiteindelijke kredietrisico houdt met betrekking tot de externevermogensbeheerders.
15 TECHNISCHE VOORZIENINGEN MET BELEGGINGEN VOOR REKENING VAN POLISHOUDERSAfname
t.g.v. Valuta-Stand op winst- en verschillen Stand op1 januari verlies- en overige 31 december
2003 rekening mutaties 2003
Voorzieningen bruto 95.904 102.176
Hiervan ten laste van herverzekeraars —1.176 —2.087
VOORZIENINGEN VOOR VERZEKERINGEN WAARBIJ POLISHOUDERS
HET BELEGGINGSRISICO DRAGEN EN VOOR SPAARKASSEN 94.728 14.141 —8.780 100.089
Deze post omvat de voorzieningen voor variabele annuities, variabele universal life polissen, unit-linked verzekeringscontracten,collectieve contracten met gesepareerde beleggingsdepots, spaarkassen en van AEGON UK de voorzieningen met betrekking tot dewinstdelende fondsen (EUR 23.180 miljoen). De afname ten gunste van de winst- en verliesrekening van EUR 14.141 miljoen is het totaalvan premie-ontvangsten en uitkeringen ad EUR 1.283 miljoen en de beleggingsopbrengsten voor rekening van polishouders ten bedragevan EUR 12.858 miljoen. De voorzieningen worden in het algemeen gewaardeerd op de balanswaarde van de betreffende beleggingen. Onder dit hoofd zijn mede begrepen de voorzieningen voor pensioenverplichtingen jegens personeel, voornamelijk betreffendeNederland en het Verenigd Koninkrijk, ten bedrage van EUR 1.465 miljoen (2002: EUR 1.239 miljoen). Aangezien een aantal producten een gegarandeerd minimum uitkeringsbedrag heeft, wordt hiervoor gedurende de looptijd van debetreffende polissen een voorziening gevormd. Deze voorziening is opgenomen in de technische voorziening levensverzekering.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 101
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
16 VOORZIENINGEN2003 2002
VOORZIENING VOOR BELASTINGVERPLICHTINGEN 1.753 1.824
De voorziening voor belastingverplichtingen heeft een langlopend karakter. Deze voorziening heeft betrekking op zowel latentebelastingverplichtingen als op overige belastingverplichtingen op langere termijn.
De latente belastingverplichtingen worden vastgesteld op basis van het verschil tussen de commerciële en fiscale waardering van dedaarvoor in aanmerking komende activa en passiva. Latente belastingvorderingen worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk isdat in de toekomst belastbare winsten beschikbaar komen.
De voorziening is gelijk aan de contante waarde van de toekomstige belastingverplichtingen. Voor de berekening van de verplichtingworden, rekening houdend met de geschatte looptijden, percentages gehanteerd die variëren van 0% tot het nominale tarief over heteerder genoemde verschil tussen de commerciële en fiscale waardering.De nominale waarde van deze belastingverplichtingen bedraagt EUR 2.423 miljoen.
Op 31 december bestaat de voorziening voor belastingverplichtingen uit:
2003 2002
Latente belastingverplichtingen met betrekking tot:Beleggingen 308 298
Overlopende acquisitiekosten 2.772 3.169
Overige verschillen 1.094 917
4.174 4.384
Latente belastingvorderingen met betrekking tot:Technische voorzieningen 796 1.147
Compensabele verliezen 779 564
Beleggingen 846 849
2.421 2.560
1.753 1.824
Totaal compensabele verliezen 2.452 1.839
Compensabele verliezen niet betrokken in de latente belastingvorderingen —201 —194
Compensabele verliezen betrokken in de latente belastingvorderingen 2.251 1.645
Gemiddeld belastingtarief 34,5% 34,3%
Compensabele verliezen op 31 december gesplitst naar resterende compensatietermijn:Tot vijf jaar 76 188
Vanaf vijf tot tien jaar 9 12
Vanaf tien tot twintig jaar 1.250 1.294
Onbeperkt 1.117 345
Totaal compensabele verliezen 2.452 1.839
17 LANGLOPENDE SCHULDENResterende looptijd
minder dan meer dan 2003 20021 jaar 1-3 jaar 4-5 jaar 5 jaar Totaal Totaal
KAPITAALMARKT:
Leningen 1.016 1.043 972 961 3.992 3.313
OVERIGE:
Overige langlopende schulden 209 109 108 274 700 543
TOTAAL LANGLOPENDE SCHULDEN 1.225 1.152 1.080 1.235 4.692 3.856
De leningen hebben een looptijd van meer dan één jaar en maximaal vijftig jaar, de coupons variëren van 1,49% tot 10%. Onder dit hoofdzijn ook de obligatieleningen verantwoord met een restant hoofdsom op 31 december 2003 van EUR 2.837 miljoen. De marktwaarde van het totaal aan langlopende schulden bedraagt EUR 5.053 miljoen (2002: EUR 3.679 miljoen).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 102
De schulden op lange termijn bestaan uit de volgende leningen:
Looptijd Coupondatum 2003 2002
USD 100 mln 9 3⁄8% Domestic Debentures (Transamerica Corp.) 1996/08 1 maart/sept. 79 95
USD 200 mln 6 3⁄4% Domestic Debentures (Transamerica Corp.) 1996/06 15 mei/nov. 158 191
CHF 150 mln 3 1⁄4% obligatielening 1997/04 24 juni 96 103
DEM 150 mln 2 1⁄2% Euro-obligatielening 1998/03 24 februari 0 77
USD 500 mln 7% Euro-obligatielening (AEGON Funding Corp.) 1999/04 10 september 396 477
CHF 300 mln 3 1⁄8% Euro-obligatielening 1999/04 27 september 193 206
GBP 250 mln 6 1⁄8% Euro-obligatielening 1999/31 15 december 355 384
USD 250 mln 7 3⁄8% Euro-obligatielening (AEGON Funding Corp.) 2000/05 25 juli 198 238
EUR 350 mln 4 3⁄4% Euro-obligatielening (AEGON Funding Corp. II) 2001/05 28 februari 350 350
CHF 150 mln MTN floating 2001/04 per halfjaar 96 103
EUR 100 mln MTN floating 2001/03 per halfjaar 0 100
USD 90 mln MTN floating 2001/03 per halfjaar 0 86
USD 200 mln MTN floating 2002/04 per kwartaal 160 191
USD 90 mln MTN fixed 2002/03 10 april 0 86
USD 60 mln MTN floating 2002/03 per kwartaal 0 57
USD 100 mln MTN floating 2002/03 per maand 0 95
USD 50 mln MTN fixed 2002/03 28 maart 0 48
USD 250 mln floating rate senior notes 2003/05 per kwartaal 198 0
JPY 10.000 mln MTN floating 2003/05 per halfjaar 74 0
EUR 1.000 mln MTN 4 5⁄8% 2003/08 16 april 1.000 0
USD 750 mln 4 3⁄4% senior notes 2003/13 per halfjaar 594 0
Overige1 (inclusief swaps) 745 969
4.692 3.856
1 Waarvan EUR -58 miljoen betrekking heeft op AEGON N.V. (2002: EUR 82 miljoen).
18 OVERIGE SCHULDEN2003 2002
Beleggings- en overige crediteuren 1.710 1.185
Belastingen en sociale premies 0 165
Overige 1.981 2.136
TOTAAL OVERIGE SCHULDEN 3.691 3.486
19 OVERLOPENDE PASSIVA2003 2002
Lopende intrest 675 459
Rendementsverschillen vastrentende beleggingen 1.223 431
TOTAAL OVERLOPENDE PASSIVA 1.898 890
VERMOGEN EN SOLVABILITEIT
De vermogensbasis geeft het vermogen weer dat is gealloceerd aan de verzekeringsactiviteiten en bestaat uit eigen vermogen,risicodragend waardepapier en achtergestelde en langlopende leningen. AEGON hanteert als doelstelling een vermogensbasis welkebestaat uit tenminste 70% eigen vermogen, tussen 5% and 15% risicodragend waardepapier en maximaal 25% achtergestelde enlanglopende leningen.
2003 in % 2002 in %
Eigen vermogen 14.132 71,4 14.231 70,9
Risicodragend waardepapier 1.925 9,7 2.008 10,0
Achtergestelde leningen 452 2,3 616 3,1
Langlopende leningen gerelateerd aan verzekeringsactiviteiten 3.288 16,6 3.203 16,0
TOTAAL VERMOGENSBASIS 19.797 100,0 20.058 100,0
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 103
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
Zowel verzekeringsmaatschappijen als banken dienen een minimum solvabiliteitsmarge aan te houden op basis van lokale richtlijnen. Deverzekeringsmaatschappijen in de Verenigde Staten dienen te voldoen aan op risico gebaseerde kapitaalvereisten vastgesteld door deNational Association of Insurance Commissioners (NAIC). Op 31 december 2003 was de gecombineerde risicokapitaal ratio (risk basedcapital ratio) van AEGON’s levensverzekeringsmaatschappijen in de Verenigde Staten 330%. In Nederland dienen ingevolge de Wettoezicht verzekeringsbedrijf 1993 levensverzekeringsmaatschappijen een eigen vermogen aan te houden van 4% van de technischevoorziening en, indien geen rentegarantie is gegeven, 1% van de technische voorziening waarbij de polishouder het beleggingsrisicodraagt. Op 31 december 2003 was de solvabiliteitsmarge als percentage van de lokaal vereiste solvabiliteit ruim boven het minimum. Inhet Verenigd Koninkrijk wordt het toezicht volgens de Financial Services and Markets Act 2000 uitgevoerd door de Financial ServicesAuthority (FSA), welke minimum eisen vaststelt voor vermogen en solvabiliteit. Op 31 december 2003 was de vrije activa ratio (free assetratio) van Scottish Equitable plc 1 1% .
De vereiste solvabiliteitsmarge zoals vermeld in onderstaande tabel is het totaal van de individuele marges van alle AEGONverzekeringsmaatschappijen en bankinstellingen gebaseerd op de Europese richtlijnen. De aanwezige solvabiliteit omvat eigen vermogen,risicodragend waardepapier en achtergestelde leningen van de groep. De solvabiliteitspositie van de groep is als volgt:
2003 2002
Aansprakelijk vermogen van de groep 16.509 16.855
Vereiste solvabiliteitsmarge 7.354 7.825
Solvabiliteitsoverschot 9.155 9.030
Solvabiliteit als percentage van de vereiste solvabiliteitsmarge 224 215
Het bedrag aan dividend dat door AEGON kan worden betaald aan aandeelhouders is wettelijk beperkt. Overeenkomstig de Nederlandsewet bestaat het bedrag dat beschikbaar is voor uitbetaling van dividend uit het eigen vermogen verminderd met het uitstaandeaandelenkapitaal en de wettelijke reserves. Op 31 december 2003 bedroegen het uitstaande aandelenkapitaal EUR 238 miljoen, dewettelijke reserves bedroegen EUR 1.393 miljoen en EUR 12.501 miljoen was beschikbaar voor dividend. Daarnaast zijn enkelegroepsmaatschappijen, met name verzekeringsmaatschappijen, onderworpen aan beperkingen met betrekking tot het bedrag dat zijmogen uitkeren in de vorm van contant dividend of anderszins aan hun moedermaatschappij. Hoewel het management niet van meningis dat dergelijke beperkingen voor de AEGON groepsmaatschappijen de mogelijkheid zullen aantasten om dividend uit te betalen in detoekomst, kan geen zekerheid worden gegeven dat deze beperkingen AEGON geheel of gedeeltelijk zullen verhinderen dit te doen.
DERIVATEN
AEGON maakt gebruik van veel voorkomende financiële derivaten zoals swaps, opties, futures en valutaderivaten voor het afdekken vanposities die samenhangen met beleggingen, verplichtingen en opgenomen leningen. In het algemeen worden derivaten in dejaarrekeningen gewaardeerd op dezelfde grondslag als het financiële instrument waar het derivaat betrekking op heeft. De boekwaardenvan de derivaten worden in de balans verantwoord onder hetzelfde hoofd als de betreffende onderliggende waarden. Bedragen invreemde valuta worden omgerekend tegen de betreffende koers op balansdatum. Gerealiseerde en ongerealiseerde resulaten opfinanciële derivaten worden in dezelfde periode en op dezelfde wijze verantwoord als de gerelateerde beleggingen, verplichtingen enschulden.
Rentederivaten, waaronder verstaan swaps, swaptions, caps, floors en forward rate contracten, worden gebruikt voor het managenvan AEGON’s rente-exposure. Deze derivaten worden bij afsluiten individueel of collectief toegewezen aan specfieke beleggingen,verplichtingen of schulden.
Een renteswap is een overeenkomst tussen twee partijen om op specifieke data een vast en/of een variabel rentebedrag over een bijafsluiting vastgestelde hoofdsom met elkaar te ruilen. Een basis renteswap regelt over het algemeen de ruil van een variabele rentevolgens een index tegen een variabele rente volgens een andere index over een vooraf bepaalde hoofdsom. De hoofdsom wordt nietgeruild en de variabele en vaste rentebetalingen worden gewoonlijk met elkaar verrekend, waardoor kasstromen uit hoofde van eenrenteswap beperkt blijven. Het te betalen of te ontvangen verschil wordt verantwoord als correctie op de rentelasten over de looptijd vanhet contract. AEGON kan ook renteswaps aangaan die op een toekomstig tijdstip ingaan teneinde de huidige forward rate vast te zetten.Het ruilen van de rente begint dan op een toekomstig tijdstip in plaats van bij het aangaan van de overeenkomst.
Een swaption is een optie om op een specifiek tijdstip in de toekomst een renteswap aan te gaan. Een call of receiver swaption is hetrecht maar niet de verplichting om de vaste rentebedragen te ontvangen en een put of payer swaption is het recht maar niet deverplichting om de vaste rentebedragen te betalen behorend bij een bepaalde renteswap. Door het afsluiten van renteswaps kan AEGONzich beschermen tegen toekomstige rentedalingen en aldus het herbeleggingsrisico reduceren. Premies betaald voor swaptions wordengeactiveerd en lineair afgeschreven over de looptijd van het contract. De afschrijvingen worden verantwoord onder rentelasten.
Een rente cap is een overeenkomst waarbij de verkoper van de cap, in ruil voor een ontvangen premie, met de koper overeenkomt omde koper het verschil tussen de hogere marktrente en een zekere maximum rente, de cap, te betalen over een bepaalde hoofdsomgedurende een bepaalde periode. Een floor contract is een overeenkomst waarbij de koper het renteverschil tussen de lagere marktrenteen een bepaalde minimum rente ontvangt. Caps worden gebruikt om de invloed van rentestijgingen op activa met variabele rente en eencap te verminderen, terwijl floors worden afgesloten om verzekerd te zijn van een minimale intrestopbrengst bij rentedalingen. Debetaalde premies voor caps en floors worden geactiveerd en lineair afgeschreven over de looptijd van het contract. De afschrijvingenworden verantwoord onder rentelasten.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 104
Een forward rate contract is de verplichting om een bepaald financieel instrument te kopen of te verkopen op een bepaald moment in detoekomst tegen een vooraf bepaalde prijs. Forward rate contracten worden gebruikt ter afdekking van bewegingen van de korterentevoeten, in het bijzonder waar het kortlopende schulden betreft of toekomstige investeringen. Forward rate contracten worden opeen bepaalde toekomstige datum in contanten afgerekend op basis van het verschil tussen de afgesproken rentepercentages, toegepastop een bepaalde hoofdsom. Betalingen of ontvangsten worden verantwoord als rentebaten of rentelasten op het tijdstip van afrekening in contanten.
Een valutaswap is een overeenkomst om bedragen in twee verschillende valuta te ruilen tegen de geldende wisselkoers op hetmoment van afsluiten. Gedurende de looptijd van de swap wisselen de respectievelijke partijen vaste dan wel variabele rentebedragen inde betreffende vreemde valuta. Op einddatum worden de twee valuta hoofdsommen wederom geruild tegen een vooraf bepaaldewisselkoers. Valutaswaps worden gebruikt om AEGON’s valuta-exposure te managen, zowel waar het beleggingen, verplichtingen ofschulden betreft. AEGON gebruikt valutaswaps om beleggingen, leningen of producten in bepaalde valuta te creëren en toegang tekrijgen tot andere kapitaalmarkten en financieringsbronnen zonder daarbij koersrisico te lopen. Valutaswaps worden in de balansverantwoord als een correctie op langlopende schulden. In de winst- en verliesrekening worden valutaswaps verantwoord onderbeleggingsopbrengsten, uitkeringen en overige baten en lasten - wisselkoersverschillen. Het verantwoorde bedrag is hetwisselkoersverschil over het gecontracteerde bedrag tegen de koersen per balansdatum.
Een valutatermijncontract is de verplichting om bedragen in verschillende valuta’s te ruilen tegen een afgesproken koers bij afsluitenop een bepaald afgesproken moment in de toekomst. Deze contracten worden voornamelijk gebruikt voor het afdekken van valutarisico’svan beleggingen.
Een equity swap is een swap-overeenkomst tussen twee partijen, waarbij de ene partij vaste of variabele rentebetalingen doet en deandere contractpartij betalingen doet op basis van het rendement op een aandelenindex, een aandelenportefeuille dan wel eenindividueel aandeel. Equity swaps (exclusief de total return swap overeenkomst tussen AEGON N.V. en Vereniging AEGON) wordengewaardeerd op marktwaarde. Wijzigingen in de marktwaarde worden verantwoord in de winst- en verliesrekening.
Opties zijn contracten die de koper het recht maar niet de verplichting geven om op, of voor een bepaalde datum een financieelinstrument te kopen of te verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Gekochte contracten worden gewaardeerd tegen marktwaarde,terwijl geschreven opties worden gewaardeerd tegen de ontvangen premie. Ongerealiseerde winsten (verliezen) worden verantwoordonder eigen vermogen of kortlopende schulden.
Futures contracten worden op marktwaarde gewaardeerd en vereisen dagelijkse afwikkeling in contanten. Wijzigingen in de waardevan rentefutures die als afdekkingsinstrument zijn gekwalificeerd, worden geactiveerd of gepassiveerd en verantwoord als correctie ophet afgedekte instrument, terwijl waardeveranderingen in het resultaat worden verantwoord.
Kredietderivaten zijn overeenkomsten die het mogelijk maken om kredietrisico van de ene partij aan een andere partij over tedragen. De partij die het risico overdraagt dient daartoe in de regel een premie te betalen aan de partij die het risico overneemt. Een vande meest voorkomende kredietderivaten is een credit default swap. Een credit default swap behelst de overdracht van kredietrisico opeen derde partij. In essentie is de koper van een credit default swap verzekerd tegen verliezen op leningen van deze derde partij. Alsdeze derde partij in gebreke blijft op de lening, moet de partij die de kredietverzekering geeft deze lening overnemen van de verzekerdepartij. Daarenboven ontvangt de verzekerde partij rente en hoofdsom van deze lening. Kredietderivaten worden gebruikt ter afdekkingvan renterisico of om synthetisch kredietrisico te creëren.Kredietderivaten worden ook gebruikt om kredietrisico aan te gaan door kredietbescherming te verkopen in de vorm van credit defaultswaps en obligaties van de hoogste kwaliteit. Kredietderivaten worden eveneens gebruikt om op synthetische wijze een portefeuillebedrijfsobligaties na te bootsen door aankoop van activa van hoge kwaliteit en laag risico en verkoop van kredietderivaten. Ditprogramma is erop gericht om bedrijfsobligaties te kopen die al door onze beleggingsafdeling worden gevolgd maar die misschien niet inde markt beschikbaar zijn tegen dezelfde prijzen en voorwaarden.
AEGON verricht transacties in zowel beursgenoteerde als niet-beursgenoteerde derivaten. Niet-beursgenoteerde derivaten worden inde regel aangeduid als ’Over-the-counter’-derivaten of ’OTC-derivaten’. Uit hoofde van de positie die AEGON in OTC-derivaten heeft, looptAEGON kredietrisico op de respectievelijke tegenpartijen. Dit kredietriscio is het risico dat een tegenpartij niet in staat is de contractueleverplichtingen na te komen. AEGON bewaakt voortdurend de omvang van de positie en de kredietwaardigheid van de verschillendetegenpartijen voor OTC-derivaten. AEGON is van mening dat eventuele verliezen uit hoofde van tegenpartij risico laag zullen zijnvanwege de hoge kredietwaardigheid van de tegenpartijen. Alle OTC-derivatentransacties die AEGON verricht vallen onder zgn. ISDAmaster agreements, die het mogelijk maken om verschillende posities per tegenpartij te salderen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 105
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
In onderstaande tabel worden alle gecontracteerde bedragen van derivaten die zijn afgesloten voor rekening en risico van AEGONweergegeven. De hoofdsommen voor rentederivaten worden niet door partijen geruild en vormen derhalve geen risico voor AEGON. Degecontracteerde bedragen die vermeld staan bij valutaswaps zijn geruild op basis van de contractcondities die betrekking kunnen hebbenop rentevoeten, wisselkoersen en aandelenkoersen.
Gecontrac- Gecontrac-teerde Markt- Boek- teerde Markt- Boek-
bedragen waarde waarde bedragen waarde waarde2003 2003 2003 2002 2002 2002
RENTEDERIVATEN
Renteswaps 31.274 —115 146 35.380 —762 62
Swaptions 40 0 0 3 0 0
Caps/floors 312 14 3 587 24 6
Forward rate contracten 136 14 0 104 2 0
OVERIGE DERIVATEN
Valutaswaps 5.730 622 596 6.937 249 203
Valutatermijncontracten 3.428 78 79 1.329 57 57
Equity swaps 2.004 —346 36 599 —341 37
Over-the-counter opties 77 41 39 81 71 71
Kredietderivaten 579 2 —2 484 —7 —4
Beursverhandelde opties/futures 1.380 15 —1 3.557 72 74
Synthetic GICs 30.794 0 — 32.523 6 —
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA EN VERPLICHTINGEN
2003 2002
GECONTRACTEERDE BELEGGINGEN
Onroerende goederen —5 —100
Hypothecaire leningen 392 366
Obligaties en inschrijvingen in schuldregisters:Aankoop 0 0
Verkoop —51 0
Leningen op schuldbekentenis 16 84
Overige:Aankoop 451 552
Verkoop 0 0
TOEKOMSTIGE HUURVERPLICHTINGEN
Conform niet opzegbare operationele leasecontracten voor kantoorgebouwen bedragen de toekomstige minimum leasebetalingen:
2003 2002
Binnen één jaar 77 64
Tussen één en vijf jaar 212 218
Na vijf jaar 194 342
483 624
Een groot deel van de operationele lease betreft bedrijfskantoren en kantoren van tussenpersonen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 106
2003 2002
ZEKERHEIDSSTELLINGEN EN GARANTIES TEN BEHOEVE VAN DERDEN
Obligaties en inschrijvingen in schuldregisters 2.373 2.435
Gecedeerde en gesecuritiseerde hypotheken 5.091 3.792
Accreditieven 964 1.022
Garanties 287 316
Overige verplichtingen 827 955
Andere zekerheidsstellingen en garanties 559 0
Het betreft hier onder meer zekerheden die door buitenlandse vestigingen gesteld zijn ter nakoming van wettelijke verplichtingen in hetbetrokken bedrijfsgebied. Onder dit hoofd zijn mede begrepen zakelijke zekerheden, contractueel verstrekt in het onderlingeverzekeringsverkeer door vennootschappen behorend tot de AEGON Groep en garanties ten aanzien van het renterisico bij vervroegdeaflossingen van gecedeerde en gesecuritiseerde hypothecaire leningen.
Het bedrag van de accreditieven betreft de hoofdsom van de toegezegde bedragen. AEGON sluit overeenkomsten af voor deverschaffing van liquiditeit aan speciale vennootschappen met meerdere participanten die door activa van goede kwaliteit gedekthandelspapier uitgeven en aan gemeentelijke instanties met direct opvraagbare leningen met variabele rente. Het management verwachtgeen toekomstige financieringsbehoeften die een materieel effect op te rapporteren financiële resultaten zullen hebben.
Een aanzienlijk deel van de garanties betreft een overeenkomst die AEGON heeft afgesloten met de beheerder van een paraplufonds(een beleggingsfonds dat alleen in sub-fondsen belegt) om aan het einde van de looptijd 50% te betalen van het bedrag waarmee degarantie de waarde van de beleggingen van het paraplufonds te boven gaat. Op 31 december 2003 was het nominale bedrag van degarantie EUR 271 miljoen, zijnde het maximum nominale bedrag van de potentiële toekomstige betalingen. AEGON ontvangt eenvergoeding in ruil voor het verstrekken van de garantie. Op 31 december 2003 waren de bedragen per vervaltermijn van de diversebeleggingsportefeuilles voor 2004: EUR 19 miljoen, voor 2005: EUR 21 miljoen, voor 2006: EUR 120 miljoen, voor 2007: EUR 63 miljoen,voor 2008: EUR 41 miljoen en daarna EUR 7 miljoen. De betreffende portefeuilles zijn begrensd tot de gehouden beleggingen en dienen,ingeval van een daling van de waarde beneden een met een bepaalde formule uitgerekende drempel, te worden vervangen doorvastrentende beleggingen teneinde de verplichting uit de garantie te minimaliseren. Bijgevolg verwacht het management niet dattoekomstige stortingsverplichtingen uit hoofde van deze bescherming van de hoofdsom een materieel effect zullen hebben op de teverantwoorden resultaten.
De garanties omvatten voorts garanties gesteld ten behoeve van verplichtingen uit vermogensbeheer. In dit kader zijn bovendien,naast de garanties vermeld in de tabel, garanties gesteld voor onbeperkte bedragen.
In de overige verplichtingen zijn begrepen garantieverplichtingen met betrekking tot: leningen op schuldbekentenis, hypothecaireleningen en jegens externe vermogensbeheerders.
Een aantal verzekerings- en beleggingsproducten heeft minimumgaranties waarvoor voorzieningen zijn opgenomen in de technischevoorzieningen. Deze voorzieningen zijn derhalve niet begrepen in de bovenstaande tabel. De betreffende garanties zijn toegelicht in noot 14.
AEGON staat eveneens borg voor bepaalde kredietlijnen en kortlopend schuldpapier van Transamerica Finance Corporation. Dezegaranties zijn niet opgenomen in bovenstaande tabel. Op 31 december 2003 had Transamerica Finance Corporation EUR 2.256 miljoenuitstaan aan kortlopend schuldpapier.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 107
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANSBedragen in miljoenen euro’s
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA
Als onderdeel van de kernactiviteiten worden door AEGON transacties gesloten en relaties onderhouden met institutionele enparticuliere klanten voor een verscheidenheid aan financiële diensten. Als tegenprestatie voor deze diensten ontvangt AEGON eenvergoeding die is gerelateerd aan de waarde van de activa, het beleggingsresultaat of het in verband met het contract gelopen risico. Tot deze financiële dienstverlening behoren:- beheer van beleggingen voor institutionele beleggers en van beleggingsfondsen voor de particuliere markt;- aanbieden van synthetische Guaranteed Investment Contracts. Dit betreft door de verzekeringsmaatschappij verstrekteuitkeringsgaranties aan pensioenorganisaties. De verzekeringsmaatschappij garandeert de organisatie een aanvullende financiering, aldan niet in de vorm van periodieke betalingen, in het geval dat de rechten uit de pensioenregeling uitgaan boven de gegenereerdekasstromen. De organisatie lost de aanvullende financiering af met rente.Bij al deze diensten zijn de klanten eigenaar van de betreffende beleggingen en deze zijn derhalve niet in de balans van AEGONopgenomen. De totale beleggingen die op deze activiteiten betrekking hebben, bedragen EUR 63 miljard (2002: EUR 52 miljard).
AEGON Levensverzekering N.V. voerde in 2002 twee onderhandse securitisatieprogramma’s uit, waarbij het economisch eigendomvan in totaal EUR 1,7 miljard aan hypothecaire vorderingen is overgedragen aan derden. Overdracht van de eigendomstitel zalplaatsvinden onder melding aan de hypotheekgevers door AEGON of door deze tegenpartijen. De laatsten hebben het recht dehypotheekgevers in kennis te stellen inzake het zich voordoen van bepaalde als zodanig gedefinieerde gebeurtenissen. Eenvoorkeursrecht op stille verpanding van de hypothecaire vorderingen is verschaft aan de tegenpartijen. Tegelijk met deze transactieheeft AEGON een fixed-floating swap overeenkomst gesloten met de tegenpartijen, inhoudende dat AEGON een variabele rente betaalt(gebaseerd op EURIBOR) en een vaste rente ontvangt (de vastgelegde opbrengst van de hypothecaire verplichtingen). Bij beidecontracten heeft AEGON het recht de hypotheken terug te kopen tegen een prijs welke gelijk is aan de dan geldende marktwaarde van devorderingen, mits AEGON gelijktijdig de swap beëindigt tegen betaling van de marktwaarde ervan. Voor één programma bestaat dat rechtvoor de resterende looptijd. Het andere programma stond AEGON slechts toe de vorderingen terug te kopen tussen maart 2003 enseptember 2003.
AEGON Levensverzekering N.V. voerde in 2003 twee openbare securitisatieprogramma’s uit, waarbij het economisch eigendom van intotaal EUR 2,3 miljard aan hypothecaire vorderingen is overgedragen aan twee speciale vennootschappen. Beide vennootschappenfinancierden deze aankoop met de uitgifte van door hypotheken gedekte waardepapieren. De overdracht van de eigendomstitel zalplaatsvinden onder melding aan de hypotheekgevers door AEGON of door de speciale vennootschappen. De laatsten hebben het recht dehypotheekgevers in kennis te stellen inzake het zich voordoen van bepaalde als zodanig gedefinieerde gebeurtenissen. Eenvoorkeursrecht op stille verpanding van de hypothecaire vorderingen is verschaft aan de speciale vennootschappen. Tegelijk met dezetransactie heeft AEGON een fixed-floating swap overeenkomst gesloten met de tegenpartijen, inhoudende dat AEGON een variabelerente betaalt (gebaseerd op EURIBOR) en een vaste rente ontvangt (de vastgelegde opbrengst van de hypothecaire verplichtingen). Bijbeide programma’s zal na zeven jaar de rente op de beide waardepapieren, zoals uitgegeven door de speciale vennootschappen, wordengestaffeld, samen met een gelijksoortige staffeling van de fixed-floating swap overeenkomst. Op dat moment hebben de specialevennootschappen het recht de waardepapieren af te lossen.
In 2003 werd één van de in 2002 onderhands geplaatste securitisaties door AEGON Levensverzekering N.V. teruggekocht tegenmarktwaarde. AEGON Levensverzekering N.V. heeft op 31 december 2003 een totaal van drie openbare en twee onderhandsesecuritisatieprogramma’s uitstaan met een totale omvang van EUR 5 miljard.
JURIDISCHE PROCEDURES
Banque Internationale à Luxembourg S.A. en Dexia Bank Belgium S.A. (’Dexia’) zijn een juridische procedure gestart tegen AEGON inverband met de verwerving in 2000 van Labouchere, destijds een dochtermaatschappij van AEGON. Dexia stelt dat AEGON terzake vandeze verwerving heeft gedwaald en inbreuk heeft gemaakt op een aantal in het verkoopcontract gestelde garanties. De gestelde dwalingen inbreuk op garanties houden verband met de verkoop door Labouchere van aandelenleaseproducten. Dexia vordert onder meerontbinding van de overeenkomst en schadevergoeding. Als Dexia’s vorderingen door de bevoegde rechter worden toegewezen kandaaruit voor AEGON aanmerkelijke schade voortvloeien. AEGON heeft zich op het standpunt gesteld dat de verkoop van Labouchere aanDexia een transactie tussen twee professionele financiële marktpartijen was, die naar behoren tot stand is gekomen en dat Dexia’svorderingen geen grond hebben. Om die reden, en omdat er geen enkele zekerheid bestaat over de omvang van de schade in het gevalenige vordering van Dexia zou worden toegewezen, is er in de jaarrekening 2003 geen voorziening opgenomen voor deze vorderingen.
In januari en februari 2003 werden in de Verenigde Staten een aantal gelijksoortige ’class action’ aanklachten aanhangig gemaakttegen AEGON en enkele van zijn huidige en voormalige leden van de Raad van Bestuur wegens beweerdelijke schending van Amerikaanseeffectenwetgeving, waaronder begrepen het geven van verkeerde en misleidende verklaringen in de periode van 9 augustus 2001 tot22 juli 2002, op welk laatste tijdstip AEGON nadere mededelingen deed over de winstverwachting over 2002. AEGON is van oordeel datdeze aantijgingen ongegrond zijn en zal zich met kracht verdedigen tegen deze aanklachten, welke door de rechtbank zijnsamengevoegd. AEGON denkt niet dat deze claims, op zichzelf genomen dan wel tezamen, in belangrijke mate een negatief effect zullenhebben op de financiële positie of de resultaten van de groep.
AEGON en enkele van zijn dochtermaatschappijen en gelieerde ondernemingen zijn betrokken in juridische procedures in het kadervan de normale bedrijfsuitoefening. Deze procedures omvatten ondermeer eisen tot schadevergoeding, strafvergoeding boven degeleden schade en massa- of groepscompensatie. De uitkomst van de procedures is soms onvoorspelbaar. Het management is vanmening, na overleg met juridische adviseurs, dat schade ten gevolge van zulke procedures geen materieel nadelig effect zullen hebbenop de financiële positie of de resultaten van de groep.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 108
RESULTAATBEPALING
De beschrijvingen van de grondslagen voor de resultaatbepaling zijn voor het merendeel in de toelichtingen op de balanspostenopgenomen. Aanvullend zijn in dit hoofdstuk enkele grondslagen voor specifieke resultaatposten beschreven.
BRUTOPREMIES
Brutopremies, bestaande uit periodieke premies en premies ineens, voor zowel levensverzekering, voor algemene rekening, alslevensverzekering met beleggingen voor rekening van polishouders, voor inkomende herverzekering leven en voor schadeverzekeringenworden als omzet verantwoord wanneer deze verschuldigd worden. Premies herverzekering zijn niet in mindering gebracht. De stortingenvan bepaalde Amerikaanse en Canadese producten zoals uitgestelde annuities, direct ingaande annuities zonder levenelement en GICs enfinancieringsovereenkomsten, worden niet als premie-omzet weergegeven. Voor deze producten zijn de afkoopkosten en overige inrekening gebrachte kosten begrepen in de brutopremies levensverzekering.
OPBRENGST BELEGGINGEN, OPBRENGST BANKACTIVITEITEN EN VERGOEDINGEN EN PROVISIES
Voor alle intrestdragende activa wordt de intrest als omzet verantwoord in de periode waarop deze betrekking heeft. Veranderingen in deamortisatiewaarde van beleggingen en vrijval van gepassiveerde winsten en verliezen op vastrentende waarden worden opgenomen in deopbrenst beleggingen. Eveneens wordt hier de nettowinst van groepsmaatschappijen en deelnemingen opgenomen (uitgezonderdTransamerica Finance Corporation) en de werkelijk ontvangen dividenden (verdeeld over het kalenderjaar) en verschuldigdehuuropbrengsten. De indirecte opbrengst op aandelen en onroerende goederen wordt ook als beleggingsopbrengst verantwoord.De opbrengst bankactiviteiten bestaat uit opbrengsten van beleggingen en overige opbrengsten afkomstig uit bankactiviteiten.Vergoedingen en provisies uit hoofde van vermogensbeheer en beleggingsfondsen en uit hoofde van verkoopactiviteiten worden alsomzet verantwoord in de periode waarin de diensten zijn geleverd of de verkopen zijn gesloten.
In de winst- en verliesrekening wordt ter zake van de beleggingen in zakelijke waarden het structurele totaalrendement verantwoord.Dit totaalrendement bestaat uit de in de verslagperiode behaalde directe opbrengst (netto huren en dividenden) en een bedrag aanindirecte opbrengst.Het totaalrendement wordt berekend door het gemiddelde van de procentuele rendementen over de laatste dertig jaren vast te stellenen dit gemiddelde percentage te vermenigvuldigen met de gemiddelde waarde van deze beleggingen over de laatste zeven jaar,herrekend voor aan- en verkopen.De indirecte opbrengst van deze beleggingen wordt dan berekend als het verschil tussen het totaalrendement en de behaalde directeopbrengsten.
HERVERZEKERING
AEGON heeft zowel inkomende als uitgaande herverzekering. Dit omvat niet alleen een afzonderlijk levenherverzekeringsbedrijf, maarook uitgaande en inkomende herverzekeringscontracten in het levens- en schadeverzekeringsbedrijf teneinde het risico te spreiden enblootstelling aan omvangrijke risico’s te beperken. Premies voor inkomende herverzekering worden opgenomen in de premie-omzet,premies aan herverzekeraars worden afzonderlijk in de winst- en verliesrekening opgenomen onder de lasten.
De invloed van herverzekering op de premies is als volgt:
2003 2002 2001Leven Schade Totaal Leven Schade Totaal Leven Schade Totaal
Directe premies 14.956 3.061 18.017 16.581 3.320 19.901 16.730 3.069 19.799
Premies inkomende herverzekering 1.253 198 1.451 1.160 295 1.455 1.551 228 1.779
TOTAAL BRUTOPREMIES 16.209 3.259 19.468 17.741 3.615 21.356 18.281 3.297 21.578
Premies aan herverzekeraars 1.763 500 2.263 1.977 555 2.532 1.257 602 1.859
14.446 2.759 17.205 15.764 3.060 18.824 17.024 2.695 19.719
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 109
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
20 ANALYSE PREMIES LEVENSVERZEKERING
2003 Levensverzekering Beleggingen voor rekening van polishouders
Her- Eigen Her- EigenBruto verzekering rekening Bruto verzekering rekening
INKOMENDE HERVERZEKERING 1.055 —207 848 198 —14 184
VERZEKERING
PERIODIEK:
Individueel— zonder winstdeling 3.303 —686 2.617 1.974 —53 1.921
— met winstdeling 275 —1 274 216 —1 215
TOTAAL 3.578 —687 2.891 2.190 —54 2.136
Collectief— zonder winstdeling 564 —153 411 967 —3 964
— met winstdeling 251 —4 247 688 —46 642
TOTAAL 815 —157 658 1.655 —49 1.606
TOTAAL PERIODIEK 4.393 —844 3.549 3.845 —103 3.742
PREMIE INEENS:
Individueel— zonder winstdeling 936 0 936 2.920 —521 2.399
— met winstdeling 241 0 241 194 —54 140
TOTAAL 1.177 0 1.177 3.114 —575 2.539
Collectief— zonder winstdeling 197 0 197 1.253 0 1.253
— met winstdeling 399 —1 398 578 —19 559
TOTAAL 596 —1 595 1.831 —19 1.812
TOTAAL PREMIE INEENS 1.773 —1 1.772 4.945 —594 4.351
TOTAAL PREMIES 7.221 —1.052 6.169 8.988 —711 8.277
TOTAAL GENERAAL 16.209 —1.763 14.446
2002 Levensverzekering Beleggingen voor rekening van polishouders
Her- Eigen Her- EigenBruto verzekering rekening Bruto verzekering rekening
INKOMENDE HERVERZEKERING 1.120 —239 881 40 —13 27
VERZEKERING
PERIODIEK:
Individueel— zonder winstdeling 3.335 —662 2.673 2.107 —28 2.079
— met winstdeling 303 —1 302 234 —4 230
TOTAAL 3.638 —663 2.975 2.341 —32 2.309
Collectief— zonder winstdeling 663 —72 591 995 —3 992
— met winstdeling 268 —2 266 655 —16 639
TOTAAL 931 —74 857 1.650 —19 1.631
TOTAAL PERIODIEK 4.569 —737 3.832 3.991 —51 3.940
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 110
20 ANALYSE PREMIES LEVENSVERZEKERING (VERVOLG)
2002 Levensverzekering Beleggingen voor rekening van polishouders
Her- Eigen Her- EigenBruto verzekering rekening Bruto verzekering rekening
PREMIE INEENS:
Individueel— zonder winstdeling 1.047 0 1.047 3.080 —867 2.213
— met winstdeling 185 — 185 670 —60 610
TOTAAL 1.232 0 1.232 3.750 —927 2.823
Collectief— zonder winstdeling 189 — 189 1.454 —3 1.451
— met winstdeling 368 —1 367 1.028 —6 1.022
TOTAAL 557 —1 556 2.482 —9 2.473
TOTAAL PREMIE INEENS 1.789 —1 1.788 6.232 —936 5.296
TOTAAL PREMIES 7.478 —977 6.501 10.263 —1.000 9.263
TOTAAL GENERAAL 17.741 —1.977 15.764
2001 Levensverzekering Beleggingen voor rekening van polishouders
Her- Eigen Her- EigenBruto verzekering rekening Bruto verzekering rekening
INKOMENDE HERVERZEKERING 1.357 —258 1.099 194 —5 189
VERZEKERING
PERIODIEK:
Individueel— zonder winstdeling 2.933 —536 2.397 2.287 —33 2.254
— met winstdeling 304 —2 302 250 —1 249
TOTAAL 3.237 —538 2.699 2.537 —34 2.503
Collectief— zonder winstdeling 659 —127 532 885 —8 877
— met winstdeling 280 —4 276 604 —9 595
TOTAAL 939 —131 808 1.489 —17 1.472
TOTAAL PERIODIEK 4.176 —669 3.507 4.026 —51 3.975
PREMIE INEENS:
Individueel— zonder winstdeling 1.277 —108 1.169 3.560 —46 3.514
— met winstdeling 158 — 158 956 —67 889
TOTAAL 1.435 —108 1.327 4.516 —113 4.403
Collectief— zonder winstdeling 133 — 133 961 — 961
— met winstdeling 597 —3 594 886 —50 836
TOTAAL 730 —3 727 1.847 —50 1.797
TOTAAL PREMIE INEENS 2.165 —111 2.054 6.363 —163 6.200
TOTAAL PREMIES 7.698 —1.038 6.660 10.583 —219 10.364
TOTAAL GENERAAL 18.281 —1.257 17.024
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 111
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
21 ANALYSE VAN DE TECHNISCHE RESULTATENSCHADEVERZEKERING Ziekte- W.A. Overig Transport Algemene
en motor- motor- en lucht- aansprake-ongevallen rijtuigen rijtuigen vaart Brand lijkheid Overige Totaal
2003
Brutopremies 2.463 188 162 42 323 52 29 3.259
Verdiende brutopremies 2.250 186 159 42 318 52 29 3.036
Bruto schadelast —1.304 —157 —106 —27 —181 —41 —15 —1.831
Bruto bedrijfskosten —1.045 —48 —42 —11 —115 —21 —8 —1.290
Saldo herverzekering —52 —1 —1 —2 —9 0 0 —65
—151 —20 10 2 13 —10 6 —150
Opbrengst beleggingen 226 21 14 2 17 8 1 289
Vergoedingen en provisies 241 0 0 0 0 0 0 241
Beleggingslasten —4 —1 0 0 0 2 0 —3
Saldo overige posten —29 0 —1 —2 0 —1 0 —33
Aan niet-technische rekeningtoegerekende opbrengst beleggingen —12 —4 —1 —1 —2 —1 —2 —23
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING
SCHADEVERZEKERING 271 —4 22 1 28 —2 5 321
2002
Brutopremies 2.848 186 150 41 305 52 33 3.615
Verdiende brutopremies 2.414 184 151 41 300 53 33 3.176
Bruto schadelast —1.571 —151 —112 —29 —177 —30 —11 —2.081
Bruto bedrijfskosten —1.208 —48 —39 —10 —108 —21 —9 —1.443
Saldo herverzekering 136 —3 —1 —1 —23 —3 —2 103
—229 —18 —1 1 —8 —1 11 —245
Opbrengst beleggingen 259 24 15 2 20 8 1 329
Vergoedingen en provisies 302 0 0 0 0 0 0 302
Beleggingslasten —4 0 1 0 0 1 0 —2
Saldo overige posten —50 1 0 0 2 4 —1 —44
Aan niet-technische rekeningtoegerekende opbrengst beleggingen —14 —4 —2 —1 —2 —2 —1 —26
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING
SCHADEVERZEKERING 264 3 13 2 12 10 10 314
2001
Brutopremies 2.558 179 158 36 287 55 24 3.297
Verdiende brutopremies 2.019 178 158 36 282 55 23 2.751
Bruto schadelast —1.200 —149 —117 —25 —179 —33 —4 —1.707
Bruto bedrijfskosten —988 —45 —41 —9 —98 —22 —7 —1.210
Saldo herverzekering —4 1 2 —1 —11 0 —4 —17
—173 —15 2 1 —6 0 8 —183
Opbrengst beleggingen 277 27 19 3 22 10 1 359
Vergoedingen en provisies 142 0 0 0 0 0 0 142
Beleggingslasten —6 0 0 0 —1 1 0 —6
Saldo overige posten —31 —1 —2 0 —2 0 0 —36
Aan niet-technische rekeningtoegerekende opbrengst beleggingen —15 —4 —1 —2 —5 0 0 —27
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING
SCHADEVERZEKERING 194 7 18 2 8 11 9 249
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 112
COMBINED RATIO’S (in %) Ziekte- W.A. Overig Transport Algemene
en motor- motor- en lucht- aansprake-ongevallen rijtuigen rijtuigen vaart Brand lijkheid Overige Totaal
2003
Amerika 107 — — — — — — 107
Nederland 87 128 91 96 97 118 106 100
Overige landen 95 93 67 120 93 120 57 93
TOTAAL 105 111 94 96 95 119 80 103
2002
Amerika 106 — — — — — — 106
Nederland 95 117 100 98 109 101 67 103
Overige landen 96 102 104 191 94 120 55 97
TOTAAL 105 110 102 99 102 105 61 105
2001
Amerika 99 — — — 77 — — 99
Nederland 94 114 95 99 106 92 64 100
Overige landen 94 103 105 67 98 127 — 99
TOTAAL 99 109 98 99 102 99 64 100
De combined ratio is het totaal van de verhouding tussen de schadelast en de verdiende premies en de verhouding tussen kosten(inclusief provisies) en premies, alles na aftrek herverzekering. Hoewel een ratio hoger dan 100% een verlies suggereert, dient in aanmerking te worden genomen dat in de ratio geen opbrengstbeleggingen is begrepen. Indien de beleggingsopbrengsten in de berekening worden betrokken, blijken alle belangrijke branches in degerapporteerde perioden winstgevend.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 113
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
22 OPBRENGST BELEGGINGEN Levens- Schade- Overigeverzekering verzekering activiteiten Totaal
2003
Opbrengst uit deelnemingen 60 0 13 73
Groepsmaatschappijen:Opbrengst uit andere beleggingen
Onroerende goederen1 114 1 1 116
Aandelen 181 1 0 182
Obligaties en andere vastrentende waardepapieren 3.625 261 0 3.886
Hypothecaire leningen 1.006 4 0 1.010
Overige leningen 1.211 6 19 1.236
Deposito’s bij kredietinstellingen 3 0 0 3
Overige financiële beleggingen 176 11 1 188
Intrest over liquide middelen en overige 57 4 0 61
Indirecte opbrengst aandelen en onroerende goederen 630 1 0 631
TOTAAL 7.063 289 34 7.386
2002
Opbrengst uit deelnemingen 20 0 19 39
Groepsmaatschappijen:Opbrengst uit andere beleggingen
Onroerende goederen1 112 5 2 119
Aandelen 167 3 0 170
Obligaties en andere vastrentende waardepapieren 4.034 292 0 4.326
Hypothecaire leningen 1.201 5 0 1.206
Overige leningen 1.528 9 25 1.562
Deposito’s bij kredietinstellingen 7 0 0 7
Overige financiële beleggingen 190 0 1 191
Intrest over liquide middelen en overige 13 3 0 16
Indirecte opbrengst aandelen en onroerende goederen 746 12 0 758
TOTAAL 8.018 329 47 8.394
2001
Opbrengst uit deelnemingen 18 0 60 78
Groepsmaatschappijen:Opbrengst uit andere beleggingen
Onroerende goederen1 122 2 2 126
Aandelen 176 6 0 182
Obligaties en andere vastrentende waardepapieren 4.394 297 0 4.691
Hypothecaire leningen 1.338 4 0 1.342
Overige leningen 1.818 11 31 1.860
Deposito’s bij kredietinstellingen 11 4 0 15
Overige financiële beleggingen 157 1 0 158
Intrest over liquide middelen en overige 134 9 0 143
Indirecte opbrengst aandelen en onroerende goederen 698 25 0 723
TOTAAL 8.866 359 93 9.318
1 Waarin begrepen EUR 1 1 miljoen (2002: EUR 14 miljoen en 2001: EUR 17 miljoen) aan toegerekende marktconforme huuropbrengsten voor onroerende goederen in eigen gebruik.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 114
23 VERGOEDINGEN EN PROVISIES Levens- Schade- Overigeverzekering verzekering activiteiten Totaal
2003
Beheersvergoeding 530 0 — 530
Verkoopprovisies 438 0 — 438
Overige vergoedingen en provisies 12 241 — 253
TOTAAL 980 241 — 1.221
2002
Beheersvergoeding 496 1 — 497
Verkoopprovisies 172 0 — 172
Overige vergoedingen en provisies 8 301 — 309
TOTAAL 676 302 — 978
2001
Beheersvergoeding 329 0 — 329
Verkoopprovisies 139 1 — 140
Overige vergoedingen en provisies 5 141 — 146
TOTAAL 473 142 — 615
24 OPBRENGST BANKACTIVITEITEN2003 2002 2001
Obligaties en andere vastrentende waardepapieren 61 54 49
Hypothecaire leningen 51 51 36
Overige leningen 40 68 83
Overige beleggingen en liquide middelen 202 243 216
TOTAAL 354 416 384
25 WIJZIGING TECHNISCHE VOORZIENINGEN2003 2002 2001
Technische voorzieningen 5.055 5.179 4.804
Technische voorzieningen met beleggingen voor rekening van polishouders 14.141 —9.279 —5.504
19.196 —4.100 —700
Opbrengst beleggingen voor rekening van polishouders —12.858 11.524 9.515
WIJZIGING TECHNISCHE VOORZIENINGEN 6.338 7.424 8.815
26 WINSTDELING EN KORTINGEN2003 2002 2001
Afschrijving rentestandkortingen 72 84 102
Contractueel aandeel in overrente 28 38 40
Winstaandeel polishouders 71 67 106
TOTAAL 171 189 248
De verleende rentestandkorting bedraagt EUR 38 miljoen (2002: EUR 50 miljoen en 2001: EUR 94 miljoen) welke geheel betrekking heeftop het Nederlandse bedrijf.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 115
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
27 BEDRIJFSKOSTEN Levens- Schade- Overigeverzekering verzekering activiteiten Totaal
2003
Acquisitiekosten 2.215 880 — 3.095
Overlopende acquisitiekosten —1.847 —291 — —2.138
Afschrijving overlopende acquisitiekosten 1.455 273 — 1.728
1.823 862 — 2.685
Beheerskosten 2.298 428 — 2.726
Provisies en winstdeling herverzekeraars —247 —134 — —381
Bank- en overige activiteiten — — 140 140
TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN 3.874 1.156 140 5.170
Beleggingskosten 217
Provisies en kosten 5.387
2002
Acquisitiekosten 2.850 1.066 — 3.916
Overlopende acquisitiekosten —2.486 —401 — —2.887
Afschrijving overlopende acquisitiekosten 1.520 328 — 1.848
1.884 993 — 2.877
Beheerskosten 1.917 450 — 2.367
Provisies en winstdeling herverzekeraars —253 —138 — —391
Bank- en overige activiteiten — — 125 125
TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN 3.548 1.305 125 4.978
Beleggingskosten 234
Provisies en kosten 5.212
2001
Acquisitiekosten 2.590 561 — 3.151
Overlopende acquisitiekosten —2.256 —302 — —2.558
Afschrijving overlopende acquisitiekosten 1.203 219 — 1.422
1.537 478 — 2.015
Beheerskosten 2.001 732 — 2.733
Provisies en winstdeling herverzekeraars —305 —157 — —462
Bank- en overige activiteiten — — 96 96
TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN 3.233 1.053 96 4.382
Beleggingskosten 192
Provisies en kosten 4.574
2003 2002 2001
In de technische en niet-technische rekeningen zijn verantwoord:Salarissen 1.178 1.206 1.167
Pensioenpremies 90 —92 —111
Overige sociale lasten 208 205 189
Overige kosten 1.344 1.300 1.223
Totaal kosten 2.820 2.619 2.468
Provisies 3.358 4.023 3.704
Overlopende acquisitiekosten —2.138 —2.887 —2.558
Afschrijving overlopende acquisitiekosten 1.728 1.848 1.422
Provisies en winstdeling herverzekeraars —381 —391 —462
PROVISIES EN KOSTEN 5.387 5.212 4.574
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 116
Onder de kosten is verantwoord toegerekende marktconforme interne huur voor onroerende goederen in eigen gebruik voor in totaalEUR 1 1 miljoen (2002: EUR 14 miljoen en 2001: EUR 17 miljoen).Schadebehandelingskosten worden verantwoord onder schaden voor eigen rekening respectievelijk onder uitkeringen en afkopen;beheerskosten beleggingen worden verantwoord onder de beleggingslasten.
De verplichtingen met betrekking tot de verschillende plannen voor stock appreciation rights worden gewaardeerd op marktwaardeen zijn verantwoord in overige schulden. De waarde is geschat met gebruikmaking van het binomiale optiewaarderingsmodel, rekeninghoudend met het tijdsverloop tot aan het definitief worden van de toegekende rechten, de resterende looptijd en de verwachte afnamevan het aantal rechthebbende werknemers. Op de balansdatum was de marktwaarde van de in 2003 en 2002 toegekende stockappreciation rights EUR 20 miljoen (2002: nihil). De wijziging in de marktwaarde is verantwoord in overige kosten en bedroeg EUR 20miljoen in 2003 (2002 en 2001: nihil).
Voor vrijwel alle medewerkers van AEGON zijn premievrije pensioenregelingen van kracht, zowel volgens het salaris-/dienstjaren-systeem als volgens het beschikbaar premiestelsel. In een aantal landen, waaronder Nederland en het Verenigd Koninkrijk, zijn deaanspraken bij de eigen levensverzekeringsmaatschappijen verzekerd op de gebruikelijke actuariële grondslagen en veronderstellingen.In de overige landen, waaronder de Verenigde Staten, zijn de voorzieningen in afzonderlijke juridische eenheden ondergebracht, welkegeen onderdeel zijn van AEGON.In de Verenigde Staten wordt FAS 87 toegepast voor de pensioenregelingen aldaar. Voor de berekeningen wordt gebruik gemaakt vanverschillende veronderstellingen, zoals schattingen ten aanzien van toekomstige rendementen op beleggingen, toekomstigesamenstellingen van het personeelsbestand en actuariële veronderstellingen op lange termijn. Volgens FAS 87 worden depensioenkosten in de resultatenrekening in een bepaald jaar gebaseerd op het verwachte rendement op de beleggingen. Het verwachterendement wordt berekend door het toepassen van het langetermijn rendementspercentage op het vijfjaars voortschrijdend gemiddeldevan de markwaarde van de onderliggende beleggingen. In een periode van neergang op de markten, zoals de afgelopen jaren het geval isgeweest, is het voortschrijdend gemiddelde van de marktwaarde van de beleggingen hoger dan de marktwaarde op de rapportagedatum.Het verschil tussen het verwachte rendement zoals opgenomen in de resultatenrekening en het werkelijke rendement in een bepaald jaar,wordt geactiveerd of gepassiveerd. Geactiveerde verliezen of gepassiveerde winsten worden afgeschreven ten laste of ten gunste van deresultatenrekening voorzover deze buiten een bepaalde bandbreedte vallen. De bandbreedte wordt bepaald als 10% van de hoogste vanhet voortschrijdend gemiddelde van de beleggingen of de toekomstige pensioenverplichtingen. Indien het verschil tussen devoortuitbetaalde pensioenkosten aan het begin van het jaar en het voortschrijdend gemiddelde van de marktwaarde van de beleggingenminus de toekomstige pensioenverplichtingen groter is dan de bandbreedte, dan wordt het meerdere afgeschreven. Afschrijvinggeschiedt over de gemiddelde resterende toekomstige diensttijd van de werknemers (ongeveer zeven jaar). Het bedrag in toelichting 10(bladzijde 94) voor vooruitbetaalde kosten uit hoofde van pensioenen voor personeel heeft geheel betrekking op het AEGON bedrijf in deVerenigde Staten. Het betreft een combinatie van overlopende nettoverliezen en backservice lasten alsmede het positieve verschiltussen de beleggingen van de pensioenregelingen op balansdatum en de geraamde technische verplichtingen. In Nederland zijn deaanspraken gebaseerd op het middelloon in een salaris-/dienstjarensysteem. Voorts is er een excedentregeling waarbij de deelnemersvoor dat deel kunnen kiezen voor een regeling volgens het beschikbaar premiestelsel. Periodieke verhoging van de pensioengrondslagenen de verhoging van reeds ingegane pensioenen worden jaarlijks volledig gefinancierd en ten laste van de resultaten gebracht.In het Verenigd Koninkrijk heeft AEGON UK een pensioenregeling volgens het salaris-/dienstjarensysteem waaronder het grootste deelvan de werknemers valt. Met ingang van 1 april 2003 kan niet meer tot dit fonds worden toegetreden. Nieuwe deelnemers worden nuopgenomen in een regeling met beschikbaar premiestelsel. Bovendien zijn deelnemers in de salaris-/dienstjarenregeling gekort op huntoekomstige aanspraken, tenzij zij een premie betalen van 5% van hun salaris teneinde de aanspraken op het huidige niveau tehandhaven. Vanaf 1 januari 2003 betaalt de werkgever een bijdrage van 14%. In de overige landen worden de kosten van de pensioenregelingen volledig ten laste gebracht van de jaren waarin deze kosten opkomen.
Het gemiddeld aantal werknemers was 28.521, waarvan 5.136 agenten (2002: 25.903, waarvan 3.985 agenten en 2001: 25.790,waarvan 4.298 agenten). De geografische verdeling is als volgt:
2003 2002 2001
Amerika 14.921 15.628 16.007
Nederland 6.016 2.986 3.073
Verenigd Koninkrijk 5.130 4.942 4.574
Overige landen 2.454 2.347 2.136
TOTAAL 28.521 25.903 25.790
Het gemiddeld aantal werknemers in dienst van joint ventures is proportioneel in bovenstaande aantallen opgenomen. Het totaal aantalwerknemers bij deze joint ventures was 333 (2002: 49 en 2001: 931)De aantallen voor 2002 zijn aangepast voor zelfstandige tussenpersonen die niet meer zijn meegenomen. De toename van het gemiddeldaantal werknemers in Nederland is het gevolg van de consolidatie van de Meeùs Groep en overige distributiebedrijven.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 117
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
BELONING RAAD VAN BESTUUR EN RAAD VAN COMMISSARISSEN
BELONING LEDEN EN VOORMALIGE LEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR Prestatie-Bedragen in duizenden euro’s gebonden
Salaris bedragen2 Pensioen Totaal
2003
D.J. Shepard 8841 1.2073 229 2.320
J.B.M. Streppel 6524 0 221 873
J.G. van der Werf 5524 0 187 739
A.R. Wynaendts (vanaf 17 april 2003) 380 0 129 509
TOTAAL ACTIEVE LEDEN 2.468 1.207 766 4.441
P. van de Geijn (t/m 31 oktober 2003) 420 0 143 563
TOTAAL 2.888 1.207 909 5.004
2002
D.J . Shepard 1.0561 992 287 2.335
P. van de Geijn 495 215 49 759
J.B.M. Streppel 495 215 49 759
J.G. van der Werf (vanaf 18 april 2002) 364 — 36 400
TOTAAL ACTIEVE LEDEN 2.410 1.422 421 4.253
K.J. Storm (t/m 30 juni 2002) 328 291 1.500 2.119
TOTAAL 2.738 1.713 1.921 6.372
2001
D.J. Shepard 1.1171 1.321 313 2.751
P. van de Geijn 475 457 47 979
K.J. Storm 642 616 64 1.322
J.B.M. Streppel 475 305 47 827
TOTAAL ACTIEVE LEDEN 2.709 2.699 471 5.879
H.B. van Wijk — 188 — 188
TOTAAL 2.709 2.887 471 6.067
1 D.J. Shepard heeft een salaris van USD 1 miljoen.2 Volgens een jaarlijkse kortetermijn bonusregeling kan D.J. Shepard USD 50.000 ontvangen per procentpunt stijging van de winst per aandeel in het voorgaande jaar. De overige
leden van de Raad van Bestuur kunnen EUR 31.765 (over 2002) ontvangen per procentpunt stijging van de winst per aandeel in het voorgaande jaar boven het Europeseinflatiepercentage zoals vastgesteld door de Europese Centrale Bank. Alle bonussen kennen een maximum van 150% van het salaris van het betreffende jaar. In 2003 werdengeen bonussen betaald over 2002.
3 Bovendien heeft D.J. Shepard een prestatiegebonden bonusregeling gebaseerd op de winststijging van AEGON USA in 2002 voor de periode tot 18 april 2002, betaald in 2003.Vanaf die datum heeft D.J. Shepard recht op een jaarlijkse prestatietoeslag gelijk aan 0,1% van de nettowinst van AEGON N.V., voor de eerste maal over het boekjaar 2002,eveneens betaald in 2003.
4 Basissalaris inclusief verhoging conform CAO afspraken en spaarloon.
Voor een uitgebreide toelichting op het beloningsbeleid met betrekking tot de leden van de Raad van Bestuur zie bladzijde 71 en verdervan dit verslag.
Overeenkomstig de gangbare praktijk zijn de leden van de Raad van Bestuur onder omstandigheden gerechtigd tot bepaaldevergoedingen bij ontslag. Deze vergoedingen zijn afhankelijk van leeftijd en aantal dienstjaren bij AEGON of zijn gemaximeerd tot eenbedrag dat niet hoger is dan drie jaar beloning bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst onder nader omschreven omstandigheden,zoals een wijziging in zeggenschap, een fundamentele wijziging in het beleid of vervroegde pensionering bij het bereiken van de leeftijdvan 60 jaar.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 118
BELONING LEDEN EN VOORMALIGE LEDEN VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSENIn euro’s 2003 2002 2001
M. Tabaksblat 56.722 56.722 56.722
H. de Ruiter 45.378 45.378 45.378
D.G. Eustace 48.214 45.378 45.378
O.J. Olcay 34.034 34.034 34.034
K.M.H. Peijs — 34.034 34.034
G.A. Posthumus — 45.378 39.705
T. Rembe 48.214 36.870 34.034
W.F.C. Stevens 39.706 34.034 34.034
K.J. Storm (vanaf 1 juli 2002) 34.034 17.017 —
F.J. de Wit 34.034 34.034 34.034
L.M. van Wijk (vanaf 17 april 2003) 21.205 — —
TOTAAL ACTIEVE LEDEN 361.541 382.879 357.353
Sir Michael Jenkins — — 34.034
J.F.M. Peters (t/m 3 mei 2001) — — 15.808
K.M.H. Peijs (t/m 27 mei 2003) 13.875 — —
G.A. Posthumus (t/m 17 april 2003) 15.882 — —
TOTAAL 391.298 382.879 407.195
De beloning van leden van de Raad van Commissarissen is gerelateerd aan de functie van het individuele lid binnen de Raad. Zoals uitbovenstaande tabel blijkt, hebben de voorzitter, de vice-voorzitter en de leden van het Audit Committee recht op bepaalde additionelevergoedingen.
OPTIES, STOCK APPRECIATION RIGHTS EN AANDELEN IN AEGON N.V.GEHOUDEN DOOR LEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR
Aandelen Opties Uitoefen- Opties Uitoefen- Uitoefen- in
Saldo op prijs Toe- prijs Koers Saldo op prijs AEGON op1 januari EUR gekend EUR Vervallen Datum EUR 31 december EUR 31 december
D.J. Shepard 200.000 29,02 200.000 — — — —
200.000 46,95 0 — — 200.000 46,95
200.000 34,50 0 — — 200.000 34,50
100.000 34,84 0 — — 100.000 34,84
50.0001 26,70 0 — — 50.0001 26,70 287.216
J.B.M. Streppel 50.000 29,02 50.000 — — — —
40.0001 46,95 0 — — 40.0001 46,95
40.000 34,50 0 — — 40.000 34,50
100.000 34,84 0 — — 100.000 34,84
50.0001 26,70 0 — — 50.0001 26,70 —
J.G. van der Werf 60.000 29,02 60.000 — — — —
48.000 46,95 0 — — 48.000 46,95
48.000 34,50 0 — — 48.000 34,50
50.000 34,84 0 — — 50.000 34,84
50.0001 26,70 0 — — 50.0001 26,70 121.599
A.R. Wynaendts 36.0001 46,95 0 — — 36.0001 46,95
20.0001 34,50 0 — — 20.0001 34,50
16.000 34,50 0 — — 16.000 34,50
20.0001 34,84 0 — — 20.0001 34,84
15.000 34,84 0 — — 15.000 34,84
40.0001 26,70 0 — — 40.0001 26,70
50.0001,2 6,30 0 — — 50.0001 6,30 —
1 Stock appreciation rights. Voor een beschrijving zie pagina 140.2 De stock appreciation rights zijn toegekend vóór toetreding tot de Raad van Bestuur.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 119
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
De criteria voor het aan te bieden aantal stock appreciation rights of optierechten aan de leden van de Raad van Bestuur zijn als volgt:1. Vergelijking van de koers van het AEGON aandeel met de aandelenkoersen van een groep van negen vergelijkbare financiële
ondernemingen (ABN AMRO, AIG, Allianz, AXA, Fortis, Generali, ING, Prudential PLC en Zürich). De vergelijking is gebaseerd opprestaties van de aandelenkoersen over de voorafgaande drie jaar.
2. Wanneer de koers van het aandeel AEGON een top drie positie bereikt ontvangt ieder lid van de Raad van Bestuur 200.000 rechten,wanneer de koers behoort tot de laagste groep (drie ondernemingen) worden 50.000 rechten aangeboden en als de koers eindigt inde middelste groep (van vier ondernemingen) ontvangt ieder lid van de Raad van Bestuur 100.000 rechten.
3. Als er geen stijging van de winst per aandeel is, worden er geen opties aangeboden.
Op balansdatum had J.B.M. Streppel een 5% hypothecaire lening groot EUR 680.700 en had A.R. Wynaendts twee hypothecaire leningenvoor in totaal EUR 635.292 met rentevoeten van respectievelijk 3,9% en 4,1%.Overeenkomstig de bepalingen van deze contracten zijn in 2003 geen aflossingen ontvangen. De voorwaarden van de leningen zijn nietgewijzigd.
OPTIES EN STOCK APPRECIATION RIGHTS
GEHOUDEN DOOR ACTIEVE LEDEN VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
Opties Uitoefen- Opties Uitoefen-Saldo op prijs Koers Saldo op prijs1 januari EUR Vervallen Datum EUR 31 december EUR
K.J. Storm 200.000 29,02 200.000 — — — —
200.000 46,95 0 — — 200.000 46,95
200.000 34,50 0 — — 200.000 34,50
100.000 34,84 0 — — 100.000 34,84
De optierechten zijn toegekend uit hoofde van het lidmaatschap van de raad van bestuur in de betreffende jaren.
DOOR LEDEN VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN GEHOUDEN GEWONE AANDELEN AEGON N.V.Aantal
aandelen op31 december 2003
M. Tabaksblat 7.644
T. Rembe 6.658
K.J. Storm 276.479
F.J. de Wit 7.624
TOTAAL 298.405
28 BELEGGINGSLASTEN Levens- Schade- Overigeverzekering verzekering activiteiten Totaal
2003
Beheerskosten en intrestlasten 217 3 642 862
2002
Beheerskosten en intrestlasten 271 2 691 964
2001
Beheerskosten en intrestlasten 242 6 806 1.054
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 120
29 SALDO ANDERE BATEN EN LASTEN Levens- Schade- Overigeverzekering verzekering activiteiten Totaal
2003
Toevoeging aan de voorzieningen voor dubieuze vorderingen 484 0 5 489
Valutaverschillen 0 1 —12 —11
Overige baten en lasten 42 32 22 96
TOTAAL 526 33 15 574
2002
Toevoeging aan de voorzieningen voor dubieuze vorderingen 826 —1 55 880
Valutaverschillen —1 0 —13 —14
Overige baten en lasten 37 45 —90 —8
TOTAAL 862 44 —48 858
2001
Toevoeging aan de voorzieningen voor dubieuze vorderingen 766 32 6 804
Valutaverschillen 1 0 —18 —17
Boekwinst verkoop joint ventures Mexico —343 — — —343
Overige baten en lasten —9 4 —61 —66
TOTAAL 415 36 —73 378
30 TOEGEREKENDE OPBRENGST BELEGGINGEN OVERGEBOEKT NAAR DE NIET-TECHNISCHE REKENING
Opbrengsten van beleggingen tegenover het eigen vermogen maken geen deel uit van de technische resultaten. De in de niet-technischerekening verantwoorde bedragen bestaan uit het directe rendement op toegewezen beleggingen of bedragen welke zijn gebaseerd op hetgemiddeld directe rendement van de beleggingsportefeuille.
31 BELASTINGEN
De belastingdruk van de AEGON Groep wordt gevormd door de directe en op termijn verschuldigde belastingen over de winst van debedrijfsonderdelen in de verschillende landen. In de belastingdruk van deze onderdelen zijn beschikbare lokale belastingvoordelenverwerkt waardoor de druk lager kan zijn dan volgens het nominale tarief. De effectieve belastingdruk in 2003 bedroeg 27% vergelekenmet 19% in 2002. De lage effectieve belastingdruk in 2002 was hoofdzakelijk het gevolg van een verlaging van de latentebelastingverplichting, gunstige aanpassingen na het indienen van de belastingaangifte over 2001 in de Verenigde Staten, lagerebelastbare winsten in verhouding met fiscaal begunstigde beleggingen en vrijgestelde posten in Nederland en de Verenigde Staten,alsmede het benutten van compensabele verliezen in het Verenigd Koninkrijk.
2003 2002 2001
Specificatie:Direct verschuldigde belasting 646 583 709
Op termijn verschuldigde belasting in verband met tijdelijke verschillen —74 —230 209
TOTAAL 572 353 918
Aansluiting tussen het nominale belastingtarief en de werkelijk op het resultaat drukkende belasting:Nominaal belastingbedrag 731 621 1.109
Toe- en afname wegens:— deelnemingsvrijstelling en andere fiscale faciliteiten —157 —181 —286
— afschrijving bedrijfsmiddelen en onroerende goederen —2 —2 —3
— waardering technische voorzieningen 0 0 2
— overige verschillen, per saldo 0 —85 96
WERKELIJK BELASTINGBEDRAG 572 353 918
In 2003 zijn uit hoofde van vennootschapsbelasting bedragen tot een totaal van EUR 365 miljoen betaald (2002: EUR 31 1 miljoen en2001: EUR 930 miljoen).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 121
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
32 NETTOWINST NIET-GECONSOLIDEERDE GROEPSMAATSCHAPPIJEN
TRANSAMERICA NIET-VERZEKERINGSACTIVITEITEN
Transamerica Finance Corporation is actief in dienstverlening op het gebied van handelsfinanciering, leasing van containers en opleggersen het leveren van vastgoed informatiediensten. Vanwege hun afwijkende activiteiten in vergelijking met de activiteiten van AEGON zijndeze groepsmaatschappijen niet geconsolideerd.
De financieringsactiviteiten omvatten het verstrekken van leningen ten behoeve van handelsfinanciering middels vierbedrijfsonderdelen: financiering van distributie-activiteiten, bedrijfskapitaal, financiering van bedrijfsmiddelen en speciale financieringen.Er zijn kantoren in de Verenigde Staten, Mexico, Canada, Europa en India. Het leasebedrijf houdt zich bezig met dienstverlening, verhuuren operationele lease via een wereldwijd netwerk van kantoren, depots bij derden en andere faciliteiten en biedt een groteverscheidenheid aan bedrijfsmiddelen voor gebruik in internationale en binnenlandse handel over de gehele wereld. De vloot bestaat uitmeer dan 637.000 zeecontainers (bestaande zowel uit eenheden in eigendom als beheerd voor danwel gehuurd van derden) en meer dan18.000 Europese opleggers. Vastgoed informatiediensten levert diensten met betrekking tot betaling en administratie inzake onroerendgoed belasting, certificering van onroerend goed in verband met overstromingsrisico’s en andere vastgoed informatiediensten.
Op 5 augustus 2003 maakte AEGON bekend dat het overeenstemming had bereikt om het merendeel van de bedrijfsfinancierings-activiteiten van Transamerica Finance Corporation (TFC) te verkopen aan GE Commercial Finance. De verkoopprijs van circa USD 5,4 miljard resulteerde in een boekwinst na belasting van ongeveer USD 200 miljoen. De transactie is afgerond op 14 januari 2004.De boekwinst zal in 2004 direct worden toegevoegd aan het eigen vermogen. Derhalve bevat de jaarrekening over 2003 volledig deactiva, passiva en resultaten van deze activiteiten, op niet-geconsolideerde basis.
Op 2 oktober 2003 rondde AEGON de verkoop af van Transamerica Finance Corporation’s (TFC) activiteiten op het gebied vanvastgoed informatiediensten en van certificering van vastgoedlocaties voor overstromingsrisico’s aan The First American Corporationvoor een totaal bedrag van EUR 354 miljoen (USD 400 miljoen) in contanten. Als onderdeel van de transactie heeft TFC’s dochterbedrijfvoor vastgoed informatiediensten activa ter waarde van EUR 217 miljoen (USD 246 miljoen) overgedragen aan TFC. De verkoop van detwee TFC onderdelen en de overdracht van de activa resulteerde in een boekwinst na belasting van EUR 307 miljoen (USD 347 miljoen),welke direct is toegevoegd aan het eigen vermogen van AEGON tegenover het destijds geinvesteerde vermogen dat ten laste van heteigen vermogen was gebracht. In 2003 droegen deze bedrijfsonderdelen EUR 75 miljoen, USD 85 miljoen (2002: EUR 42 miljoen, USD 40 miljoen) bij aan de nettowinst van AEGON vóór financieringslasten over de betreffende schulden.
De resterende activiteiten van TFC bestaan voornamelijk uit het leasen van opleggers in Europa en van zeecontainers, welkeactiviteiten zullen worden geconsolideerd vanaf het eerste kwartaal 2004.
Hierna zijn opgenomen de geconsolideerde balans, resultatenrekening en de toelichting daarop van Transamerica FinanceCorporation, statutair gevestigd in Delaware en opererend vanuit Chicago, Illinois, VS. Bovendien zijn hierin opgenomen toegerekendekosten en financieringslasten van verbonden niet-verzekeringsondernemingen. De jaarstukken zijn opgesteld overeenkomstigNederlandse grondslagen.
GECONSOLIDEERDE BALANS OP 31 DECEMBER VAN TRANSAMERICA FINANCE CORPORATION
2003 2002
Liquide middelen 57 62
Vorderingen uit financieringscontracten 4.906 5.728
Bedrijfsmiddelen 85 97
Overige activa 1.652 2.308
TOTAAL ACTIVA 6.700 8.195
Leningen op lange termijn 2.472 3.551
Leningen op korte termijn 2.256 2.220
Overige schulden 781 872
Overlopende passiva 0 285
Voorzieningen voor latente belastingen 507 394
Eigen vermogen 684 873
TOTAAL PASSIVA 6.700 8.195
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 122
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING VAN TRANSAMERICA FINANCE CORPORATION
2003 2002 2001
Financieringsactiviteiten 524 672 919
Leaseactiviteiten 369 444 489
Vastgoed informatiediensten 217 254 283
Overige opbrengsten 135 141 261
TOTAAL OMZET 1.245 1.511 1.952
Intrest lasten 178 252 470
Salarissen en andere personeelskosten 286 332 365
Afschrijving bedrijfsmiddelen bestemd voor lease 177 222 246
Toevoeging voorziening dubieuze debiteuren —1 169 155
Overige baten en lasten 272 414 590
TOTAAL LASTEN 912 1.389 1.826
Winst voor belastingen 333 122 126
Belastingen —91 —34 —1
OPERATIONELE NETTOWINST 242 88 125
De lage belastingdruk in 2001 is het gevolg van een vrijval van belastingvoorzieningen die niet langer noodzakelijk waren.
Door AEGON verantwoorde winst:Nettowinst 242 88 125
Intrestlasten specifieke schulden, na belasting —24 —37 —53
NETTOWINST ZOALS VERANTWOORD DOOR AEGON 218 51 72
KASSTROMEN TRANSAMERICA FINANCE CORPORATION
Netto kasstroom uit operationele activiteiten 700 547 465
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten 135 914 2.285
Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten —840 —1.463 —2.737
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS VAN TRANSAMERICA FINANCE CORPORATION
Voorzover niet anders vermeld zijn de posten van de balans opgenomen voor de nominale waarde. Waar nodig is een voorziening vooroninbaarheid in mindering gebracht.
LIQUIDE MIDDELEN
Deze middelen zijn ter vrije beschikking.
2003 2002
VORDERINGEN UIT FINANCIERINGSCONTRACTEN
De contractuele looptijd is:Binnen drie maanden 1.350 1.230
Tussen drie maanden en één jaar 1.388 1.453
Tussen één en vijf jaar 1.660 2.416
Meer dan vijf jaar 508 629
TOTAAL 4.906 5.728
Deze post omvat vorderingen uit financierings- en leaseactiviteiten na aftrek van onverdiende vergoedingen.
2003 2002
Netto financieringsvorderingen 5.018 5.901
Af : voorzieningen voor oninbaarheid —112 —173
TOTAAL 4.906 5.728
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 123
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
Transamerica Finance Corporation (TFC) sluit securitisatie-overeenkomsten op basis waarvan aangewezen pakkettenfinancieringsvorderingen worden verkocht aan daartoe gekwalificeerde speciale vennootschappen. Volgens de bepalingen van dezeovereenkomsten behoudt TFC het beheer over de gesecuritiseerde activa en ontvangt in het algemeen een vergoeding op basis van degesecuritiseerde activa, tezamen met de rechten op toekomstige resterende kasstromen.
Transamerica Finance Corporation heeft een voorziening voor oninbaarheid van de financieringsvorderingen die toereikend wordtgeacht om adequate bescherming te bieden tegen verliezen uit de leningenportefeuille. De voorziening is opgebouwd ten laste van delopende resultaten en wordt bijgesteld voor specifieke posten alsmede op basis van het algemene verliesniveau van dergelijkeportefeuilles.
Transamerica Finance Corporation bepaalt zijn voorziening door rekening te houden met verwachte verliezen per categorie, deomvang van de voorziening in verhouding tot de gemiddeld uitstaande vorderingen en de verhouding van de verliezen tot de gemiddelduitstaande vorderingen. Een specifieke voorziening wordt bepaald voor vorderingen die een duidelijke waardevermindering hebbenondergaan, wanneer het waarschijnlijk wordt geacht dat niet alle toekomstige betalingen van hoofdsom en intrest zullen plaatsvindenovereenkomstig de van toepassing zijnde contractuele bepalingen. Deze voorziening wordt ieder kwartaal geactualiseerd.
2003 2002
BEDRIJFSMIDDELEN
Stand op 1 januari 97 129
Investeringen 5 29
Afschrijvingen —5 —10
Desinvesteringen en overige mutaties 4 —12
Valutaverschillen —16 —39
STAND OP 31 DECEMBER 85 97
Cumulatieve afschrijvingen 51 87
TOTAAL AANSCHAFFINGSWAARDE 136 184
Bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs verminderd met afschrijving over de geschatte gebruiksduur.
2003 2002
OVERIGE ACTIVA
Bedrijfsmiddelen bestemd voor lease 1.220 1.551
Activa bestemd voor verkoop 22 113
Overige 410 644
TOTAAL 1.652 2.308
Bedrijfsmiddelen bestemd voor lease worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs verminderd met afschrijving over de geschattegebruiksduur. Activa bestemd voor verkoop bestaan voornamelijk uit financieringsvorderingen op particulieren en na afloop oftussentijdse beëindiging van de leaseovereenkomst teruggenomen bedrijfsmiddelen.
2003 2002
LENINGEN OP LANGE TERMIJN
De contractuele looptijd is:Binnen drie maanden 371 218
Tussen drie maanden en één jaar 437 318
Tussen één en vijf jaar 1.494 2.478
Meer dan vijf jaar 170 537
TOTAAL 2.472 3.551
In de leningen op lange termijn zijn begrepen intercompany leningen voor een bedrag van EUR 1.989 miljoen (2002: EUR 2.342 miljoen).De gewogen gemiddelde rentevoet van de leningen op lange termijn op 31 december 2003 en 2002 was respectievelijk 4,2% en 6,32%.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 124
2003 2002
LENINGEN OP KORTE TERMIJN
Commercial paper 2.256 2.144
Banken 0 76
TOTAAL 2.256 2.220
De gewogen gemiddelde rentevoet van de leningen op korte termijn op 31 december 2003 en 2002 was respectievelijk 1,72% en 1,94%.
2003 2002
OVERIGE SCHULDEN
Crediteuren 413 489
Belastingen 92 —3
Overige schulden 276 386
TOTAAL 781 872
2003 2002
EIGEN VERMOGEN
Aandelenkapitaal 11 14
Reserves 673 859
TOTAAL 684 873
2003 2002
RESERVES
Stand op 1 januari 859 1.256
Ingehouden winst 218 51
Kapitaal(terug)stortingen 10 —161
Dividend —542 —59
Valutaverschillen —133 —163
Overige mutaties 261 —65
STAND OP 31 DECEMBER 673 859
De post overige mutaties in 2003 bevat de boekwinst op de verkoop van de activiteiten op het gebied van vastgoed informatiedienstenen van certificering van vastgoedlocaties voor overstromingsrisico’s.
NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN
Als onderdeel van de normale activiteiten op het gebied van kredietverlening heeft Transamerica Finance Corporation garanties gesteldten behoeve van de financieringsbehoeften van klanten voor een totaalbedrag van EUR 1.547 miljoen. Transamerica Finance Corporationparticipeert eveneens in diverse andere garanties die kunnen leiden tot betalingsverplichtingen op verzoek van derden. Op 31 december2003 bedroegen deze garanties EUR 20 miljoen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 125
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENINGBedragen in miljoenen euro’s
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING VAN TRANSAMERICA FINANCE CORPORATION
OMZETBEPALING
Financieringsvergoedingen worden in het algemeen verantwoord op basis van een effectieve intrest methode. Vooraf ontvangenvergoedingen betreffende financieringsvorderingen worden op lineaire basis als bate verantwoord over de perioden waarop devergoedingen betrekking hebben. In het algemeen is dit een gemiddelde van negentig dagen. De met de overeenkomstensamenhangende initiële kosten en andere niet verrekenbare kosten worden als overlopende kosten verantwoord en afgeschreven tenlaste van de financieringsvergoedingen over de contractuele looptijd van de transacties. Financieringsvergoedingen worden als bateverantwoord tot negentig dagen nadat zij invorderbaar zijn tenzij de directie anders besluit.
Omzet uit leaseactiviteiten komt voort uit dienstverlening, verhuur en operationele lease. Huuropbrengsten worden verantwoord inde periode van facturering. Omzet uit servicecontracten en leasing worden op lineaire basis over de leaseperiode verantwoord. Directeinitiële kosten worden lineair afgeschreven over de leaseperiode.
Omzet uit vastgoed dienstverlening bestaat voornamelijk uit beheersvergoedingen voor betaling van eigendomsbelasting,administratieve diensten over de looptijd van de lening alsmede voor overstromingscertificaten. De beheersvergoedingen wordengeactiveerd en over de verwachte periode van de dienstverlening in het resultaat opgenomen. Regelmatig wordt de methode vanomzetbepaling beoordeeld om vast te stellen of de looptijd van het contract en/of de hoofdsom is veranderd. Als resultaat hiervan kan de onderneming de activeringsperiode aanpassen aan de actuele ontwikkelingen.
2003 2002 2001
SPECIFICATIE VAN DE NETTOWINST NAAR SEGMENTEN
Financieringsactiviteiten 217 94 87
Leaseactiviteiten 7 —9 —12
Vastgoed informatiediensten 75 42 42
Overige —57 —39 8
OPERATIONELE NETTOWINST 242 88 125
2003 2002 2001
SALARISSEN EN ANDERE PERSONEELSKOSTEN
Salarissen 246 261 319
Pensioenkosten —6 —4 —6
Sociale lasten 11 14 15
Overige personeelskosten 35 61 37
TOTAAL 286 332 365
Het aantal werknemers van Transamerica Finance Corporation op 31 december 2003 bedroeg 2.104 (2002: ongeveer 3.900; 2001: ongeveer 4.700).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 126
33 NETTOWINST PER AANDEEL
De volgende tabel verschaft de gegevens die ten grondslag liggen aan de berekening van de nettowinst per aandeel. De nettowinst peraandeel is zonder het effect van verwatering en is berekend door de nettowinst die beschikbaar is voor houders van gewone aandelen,hetgeen na aftrek is van het dividend voor preferente aandeelhouders, te delen door het gewogen gemiddelde aantal uitstaande gewoneaandelen van nominaal EUR 0,12. De nettowinst per aandeel na volledige conversie is berekend op basis van het gewogen gemiddeldeaantal uitstaande gewone aandelen gedurende het jaar vermeerderd met het aantal potentiële gewone aandelen dat wordt geachtgedurende het gehele jaar te hebben uitgestaan. Het gewogen gemiddelde aantal aandelen is met terugwerkende kracht aangepast vooralle gerapporteerde boekjaren om het effect van de stockdividenden weer te geven.
2003 2002 2001
Nettowinst 1.793 1.547 2.397
Dividend op preferente aandelen —95 —30 —3
Nettowinst beschikbaar voor gewone aandeelhouders 1.698 1.517 2.394
Intrest op converteerbare obligaties — — —
NETTOWINST GEBRUIKT IN DE BEREKENING VAN DE VERWATERDE NETTOWINST PER AANDEEL 1.698 1.517 2.394
Aantallen in miljoenen
Gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen 1.476 1.458 1.412
Effecten van verwatering vanwege:— opties — — 6
— converteerbare obligaties — — 1
MAXIMAAL GEWOGEN GEMIDDELD AANTAL GEWONE AANDELEN 1.476 1.458 1.419
Bedragen in EUR
Nettowinst per aandeel 1,15 1,04 1,70
Verwaterde nettowinst per aandeel 1,15 1,04 1,69
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 127
GESEGMENTEERDE INFORMATIE — OMZET EN PRODUCTIEbedragen in miljoenen
2003 2002 2003 2002USD USD % EUR EUR %
OMZET
2.006 1.694 18 Leven algemene rekening koopsommen 1.773 1.789 —1
6.162 5.386 14 Leven algemene rekening periodieke premies 5.448 5.689 —4
5.593 5.900 —5 Leven polishouders koopsommen 4.945 6.232 —21
4.573 3.817 20 Leven polishouders periodieke premies 4.043 4.031 0
18.334 16.797 9 Totaal levensverzekering brutopremies 16.209 17.741 —9
2.786 2.697 3 Ziektekosten- en ongevallenverzekering 2.463 2.848 —14
900 726 24 Schadeverzekeringen 796 767 4
22.020 20.220 9 Totaal brutopremies 19.468 21.356 —9
8.316 7.903 5 Opbrengst beleggingen verzekeringsactiviteiten1 7.352 8.347 —12
1.381 926 49 Vergoedingen en provisies 1.221 978 25
401 394 2 Opbrengst bankactiviteiten 354 416 —15
32.118 29.443 9 Totaal omzet business units 28.395 31.097 —9
38 44 —14 Opbrengst overige activiteiten 34 47 —28
32.156 29.487 9 TOTAAL OMZET 28.429 31.144 —9
OMZET PER PRODUCTSOORT
27.430 25.029 10 Levensverzekering 24.251 26.435 —8
3.315 3.228 3 Ziektekosten- en ongevallenverzekering 2.931 3.409 —14
972 792 23 Schadeverzekeringen 859 837 3
401 394 2 Bankactiviteiten 354 416 —15
38 44 —14 Overige activiteiten 34 47 —28
32.156 29.487 9 TOTAAL OMZET 28.429 31.144 —9
14.544 —10.911 OPBRENGST BELEGGINGEN VOOR REKENING VAN POLISHOUDERS 12.858 —11.524
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE
LEVENSVERZEKERING
7.097 6.677 6 Koopsommen 6.274 7.052 —11
2.169 1.681 29 Periodieke premie op jaarbasis 1.918 1.776 8
2.879 2.349 23 TOTAAL PERIODIEK PLUS 1/10 KOOPSOMMEN 2.545 2.481 3
STORTINGEN
5.220 7.178 —27 Vaste annuities 4.615 7.582 —39
9.412 9.827 —4 GICs en financieringsovereenkomsten 8.321 10.379 —20
6.370 9.902 —36 Variabele annuities 5.632 10.458 —46
21.002 26.907 —22 Totaal 18.568 28.419 —35
3.279 3.206 2 Spaarstortingen 2.899 3.386 —14
24.281 30.113 —19 TOTAAL PRODUCTIE, OP BALANS 21.467 31.805 —33
NETTO STORTINGEN
707 3.394 —79 Vaste annuities 625 3.585 —83
410 1.026 —60 GICs en financieringsovereenkomsten 363 1.084 —67
2.464 5.190 —53 Variabele annuities 2.178 5.481 —60
3.581 9.610 —63 Totaal 3.166 10.150 —69
—998 —318 Spaarstortingen —882 —336
2.583 9.292 —72 TOTAAL NETTO STORTINGEN 2.284 9.814 —77
15 372 —96 BELEGGINGSPRODUCTEN 13 393 —97
PRODUCTIE, NIET OP BALANS
13.242 12.196 9 Synthetische GICs 11.707 12.881 —9
13.020 8.639 51 Beleggingsfondsen, Collective Trusts en overig beheerd vermogen 11.511 9.125 26
26.262 20.835 26 TOTAAL PRODUCTIE, NIET OP BALANS 23.218 22.006 6
714 718 —1 1 Waarvan indirecte opbrengst van aandelen en onroerend goed 631 758 —17
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 128
AMERIKAbedragen in miljoenen
2003 2002 2003 2002USD USD % EUR EUR %
RESULTATEN PER PRODUCTSOORT
Traditioneel leven 724 813 —11 640 859 —25
Vaste annuities 378 165 129 334 174 92
GICs en financieringsovereenkomsten 241 257 —6 213 272 —22
Leven voor rekening van polishouders 82 106 —23 73 112 —35
Variabele annuities 71 —437 63 —462
Vermogensbeheer —19 5 —17 5
Levensverzekering 1.477 909 62 1.306 960 36
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 263 233 13 232 246 —6
TOTAAL VERZEKERINGSACTIVITEITEN 1.740 1.142 52 1.538 1.206 28
waarvan voor algemene rekening 1.606 1.468 9 1.419 1.551 —9
waarvan voor rekening polishouders1 134 —326 119 —345
Winst voor belastingen 1.740 1.142 52 1.538 1.206 28
Belastingen —501 —226 122 —443 —239 85
NETTOWINST 1.239 916 35 1.095 967 13
OMZET
Leven algemene rekening koopsommen 916 942 —3 810 995 —19
Leven algemene rekening periodieke premies 4.747 4.470 6 4.197 4.721 —11
Leven polishouders koopsommen 522 791 —34 461 835 —45
Leven polishouders periodieke premies 779 631 23 689 667 3
Totaal levensverzekering brutopremies 6.964 6.834 2 6.157 7.218 —15
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 2.508 2.469 2 2.217 2.608 —15
Totaal brutopremies 9.472 9.303 2 8.374 9.826 —15
Opbrengst beleggingen verzekeringsactiviteiten2 6.354 6.309 1 5.618 6.663 —16
Vergoedingen en provisies 966 836 16 854 883 —3
TOTAAL OMZET 16.792 16.448 2 14.846 17.372 —15
Opbrengst beleggingen voor rekening van polishouders 7.704 —5.648 6.811 —5.965
BRUTOMARGE, PROVISIES EN KOSTEN
Brutomarge 5.637 4.676 21 4.983 4.939 1
Provisies en kosten 3.897 3.534 10 3.445 3.733 —8
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE
LEVENSVERZEKERING
Koopsommen 1.291 1.578 —18 1.141 1.667 —32
Periodieke premie op jaarbasis 947 826 15 837 872 —4
TOTAAL PERIODIEK PLUS 1/10 KOOPSOMMEN 1.076 984 9 951 1.039 —8
STORTINGEN
Vaste annuities 5.220 7.178 —27 4.615 7.582 —39
GICs en financieringsovereenkomsten 9.412 9.827 —4 8.321 10.379 —20
Variabele annuities 6.370 9.902 —36 5.632 10.458 —46
TOTAAL PRODUCTIE, OP BALANS 21.002 26.907 —22 18.568 28.419 —35
PRODUCTIE, NIET OP BALANS
Synthetische GICs 13.242 12.196 9 11.707 12.881 —9
Beleggingsfondsen, Collective Trusts en overig beheerd vermogen 8.305 6.646 25 7.343 7.020 5
TOTAAL PRODUCTIE, NIET OP BALANS 21.547 18.842 14 19.050 19.901 —4
1Hierin begrepen variabele annuities en vermogensbeheer2Waarvan indirecte opbrengst van aandelen en onroerend goed 181 316 —43 160 334 —52
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 129
NEDERLANDBedragen in miljoenen euro’s
2003 2002 %
RESULTATEN PER PRODUCTSOORT
Traditioneel leven 548 552 —1
Leven voor rekening van polishouders 135 49 176
Vermogensbeheer 13 0
Levensverzekering 696 601 16
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 44 26 69
Schadeverzekeringen 11 24 —54
TOTAAL VERZEKERINGSACTIVITEITEN 751 651 15
waarvan voor algemene rekening 603 602 0
waarvan voor rekening polishouders1 148 49
BANKACTIVITEITEN2 20 8 150
Winst voor belastingen 771 659 17
Belastingen —179 —136 32
NETTOWINST 592 523 13
OMZET
Leven algemene rekening koopsommen 676 507 33
Leven algemene rekening periodieke premies 518 564 —8
Leven polishouders koopsommen 592 1.171 —49
Leven polishouders periodieke premies 1.461 1.331 10
Totaal levensverzekering brutopremies 3.247 3.573 —9
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 163 162 1
Schadeverzekeringen 459 447 3
Totaal brutopremies 3.869 4.182 —7
Opbrengst beleggingen verzekeringsactiviteiten3 1.465 1.397 5
Vergoedingen en provisies 265 57
Opbrengst bankactiviteiten 354 416 —15
TOTAAL OMZET 5.953 6.052 —2
Opbrengst beleggingen voor rekening van polishouders 1.096 —1.165
BRUTOMARGE, PROVISIES EN KOSTEN
Brutomarge 1.727 1.325 30
Provisies en kosten4 956 666 44
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE LEVENSVERZEKERING
Koopsommen 1.164 1.536 —24
Periodieke premie op jaarbasis 156 191 —18
TOTAAL PERIODIEK PLUS 1/10 KOOPSOMMEN 272 345 —21
STORTINGEN
Spaarstortingen 2.899 3.386 —14
TOTAAL PRODUCTIE, OP BALANS 2.899 3.386 —14
BELEGGINGSPRODUCTEN 13 393 —97
PRODUCTIE, NIET OP BALANS
Beleggingsfondsen en overig beheerd vermogen 3.522 1.223 188
TOTAAL PRODUCTIE, NIET OP BALANS 3.522 1.223 188
1Hierin begrepen vermogensbeheer2Hierin begrepen winst uit niet op de balans opgenomen producten3Waarvan indirecte opbrengst van aandelen en onroerend goed 468 418 124Voor 2003 hierin begrepen de consolidatie van de tussenpersonen
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 130
VERENIGD KONINKRIJKbedragen in miljoenen
2003 2002 2003 2002GBP GBP % EUR EUR %
RESULTATEN PER PRODUCTSOORT
Traditioneel leven 1 12 —92 2 19 —89
Leven voor rekening van polishouders 128 140 —9 184 224 —18
Vermogensbeheer 1 —6 2 —10
LEVENSVERZEKERING 130 146 —11 188 233 —19
waarvan voor algemene rekening 1 12 —92 2 19 —89
waarvan voor rekening polishouders1 129 134 —4 186 214 —13
Winst voor belastingen 130 146 —11 188 233 —19
Belastingen —37 —34 9 —53 —55 —4
NETTOWINST 93 112 —17 135 178 —24
OMZET
Leven algemene rekening koopsommen 189 172 10 274 273 0
Leven algemene rekening periodieke premies 104 81 28 151 129 17
Leven polishouders koopsommen 2.675 2.636 1 3.872 4.196 —8
Leven polishouders periodieke premies 1.159 1.153 1 1.677 1.835 —9
Totaal brutopremies 4.127 4.042 2 5.974 6.433 —7
Opbrengst beleggingen verzekeringsactiviteiten2 95 92 3 137 147 —7
Vergoedingen en provisies 62 18 90 29
TOTAAL OMZET 4.284 4.152 3 6.201 6.609 —6
Opbrengst beleggingen voor rekening van polishouders 3.383 —2.680 4.897 —4.266
BRUTOMARGE, PROVISIES EN KOSTEN
Brutomarge 572 460 24 828 733 13
Provisies en kosten 442 314 41 640 500 28
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE PREMIEPRODUCTIE
LEVENSVERZEKERING
Koopsommen 2.719 2.390 14 3.935 3.804 3
Periodieke premie op jaarbasis 363 349 4 525 556 —6
TOTAAL PERIODIEK PLUS 1/10 KOOPSOMMEN 635 588 8 919 936 —2
PRODUCTIE, NIET OP BALANS
Beleggingsfondsen en overig beheerd vermogen 332 437 —24 481 696 —31
TOTAAL PRODUCTIE, NIET OP BALANS 332 437 —24 481 696 —31
1Hierin begrepen vermogensbeheer2Waarvan indirecte opbrengst van aandelen en onroerend goed 0 0 0 0
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 131
OVERIGE LANDENBedragen in miljoenen euro’s
Hongarije Spanje Overige landen2003 2002 % 2003 2002 % 2003 2002 %
RESULTATEN PER PRODUCTSOORT
Traditioneel leven 28 27 4 8 — —8 —
Leven voor rekening van polishouders 5 3 67 —4 —11 64 —15 —6 —150
Vermogensbeheer 8 7 14 — — — —
Levensverzekering 41 37 11 4 —11 —23 —6
Ziektekosten- en ongevallenverzekering — — 7 6 17 — —
Schadeverzekeringen 25 22 14 25 17 47 — —1
TOTAAL VERZEKERINGSACTIVITEITEN 66 59 12 36 12 —23 —7
waarvan voor algemene rekening 53 49 8 40 23 74 —8 —1
waarvan voor rekening polishouders1 13 10 30 —4 —11 64 —15 —6 —150
Winst voor belastingen 66 59 12 36 12 —23 —7
Belastingen —11 —11 —12 —3 2 2
NETTOWINST 55 48 15 24 9 167 —21 —5
OMZET
Leven algemene rekening koopsommen 1 1 11 7 57 1 6 —83
Leven algemene rekening periodieke premies 75 82 —9 60 50 20 447 143
Leven polishouders koopsommen 5 6 —17 11 16 —31 4 8 —50
Leven polishouders periodieke premies 63 50 26 22 25 —12 131 123 7
Totaal levensverzekering brutopremies 144 139 4 104 98 6 583 280 108
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 1 1 82 78 5 — —1
Schadeverzekeringen 96 91 5 241 229 5 — —
Totaal brutopremies 241 231 4 427 405 5 583 279 109
Opbrengst beleggingen verzekeringsactiviteiten2 66 72 —8 47 50 —6 19 18 6
Vergoedingen en provisies 11 8 38 1 1 — —
TOTAAL OMZET 318 311 2 475 456 4 602 297 103
Opbrengst beleggingen voor rekeningvan polishouders 6 5 20 17 —47 31 —86
BRUTOMARGE, PROVISIES EN KOSTEN
Brutomarge 142 135 5 141 120 18 75 74 1
Provisies en kosten 77 76 1 105 108 —3 97 81 20
GESTANDAARDISEERDE NIEUWE
PREMIEPRODUCTIE LEVENSVERZEKERING
Koopsommen 7 7 — 23 23 — 4 15 —73
Periodieke premie op jaarbasis 20 22 —9 28 14 100 352 121 191
TOTAAL PERIODIEK PLUS 1/10 KOOPSOMMEN 21 22 —5 30 16 88 352 123 186
PRODUCTIE, NIET OP BALANS
Beleggingsfondsen en overigbeheerd vermogen 160 186 —14 5 — — —
TOTAAL PRODUCTIE, NIET OP BALANS 160 186 —14 5 — — —
1Hierin begrepen vermogensbeheer2Waarvan indirecte opbrengst van aandelen en onroerend goed 0 0 1 4 —75 2 2
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 132
BELEGGINGEN, ACTIVA EN VERMOGEN GEOGRAFISCHbedragen in miljoenen EUR (tenzij anders aangegeven)
VerenigdAmerika Koninkrijk Verenigd Overige Totaal Totaal
USD GBP OP 31 DECEMBER 2003 Amerika Nederland Koninkrijk landen EUR USD
BELEGGINGEN
113.396 1.316 Vastrentende waarden 89.783 12.330 1.868 1.846 105.827 133.660
3.831 76 Aandelen en onroerend goed 3.033 5.502 108 141 8.784 11.094
117.227 1.392 TOTAAL ALGEMENE REKENING 92.816 17.832 1.976 1.987 114.611 144.754
12.478 16.592 Vastrentende waarden 9.880 11.096 23.542 427 44.945 56.765
33.472 15.085 Aandelen en onroerend goed 26.502 7.032 21.403 207 55.144 69.647
45.950 31.677 TOTAAL REKENING POLISHOUDERS 36.382 18.128 44.945 634 100.089 126.412
163.177 33.069 TOTAAL VERZEKERINGSACTIVITEITEN 129.198 35.960 46.921 2.621 214.700 271.166
— — Bankactiviteiten — 6.360 — — 6.360 8.033
63.750 954 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA 50.475 10.514 1.354 509 62.852 79.382
226.927 34.023 TOTAAL ACTIVA BUSINESS UNITS 179.673 52.834 48.275 3.130 283.912 358.581
Overige beleggingen 223 281
Totaal groep 284.135 358.862
168.993 33.681 Activa business units 133.803 45.855 47.788 3.059 230.505 291.128
Overige activa 3.471 4.384
Totaal activa op balans 233.976 295.512
17.725 2.173 Vermogen business units 14.034 2.865 3.083 481 20.463 25.845
Totaal vermogensbasis 19.797 25.004
Overige passiva 666 841
TOTAAL 20.463 25.845
OP 31 DECEMBER 2002
BELEGGINGEN
105.544 980 Vastrentende waarden 100.643 10.792 1.507 1.611 114.553 120.132
3.460 88 Aandelen en onroerend goed 3.299 4.943 135 133 8.510 8.924
109.004 1.068 TOTAAL ALGEMENE REKENING 103.942 15.735 1.642 1.744 123.063 129.056
11.952 15.401 Vastrentende waarden 11.397 11.139 23.675 312 46.523 48.789
23.274 12.940 Aandelen en onroerend goed 22.193 5.934 19.892 186 48.205 50.552
35.226 28.341 TOTAAL REKENING POLISHOUDERS 33.590 17.073 43.567 498 94.728 99.341
144.230 29.409 TOTAAL VERZEKERINGSACTIVITEITEN 137.532 32.808 45.209 2.242 217.791 228.397
— — Bankactiviteiten — 7.167 — — 7.167 7.516
51.008 806 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA 48.639 1.689 1.239 471 52.038 54.572
195.238 30.215 TOTAAL ACTIVA BUSINESS UNITS 186.171 41.664 46.448 2.713 276.996 290.485
Overige beleggingen 378 397
Totaal groep 277.374 290.882
149.948 29.864 Activa business units 142.985 42.750 45.910 2.541 234.186 245.591
Overige activa 4.020 4.216
Totaal activa op balans 238.206 249.807
16.518 2.028 Vermogen business units 15.751 2.605 3.117 399 21.872 22.937
Totaal vermogensbasis 20.058 21.035
Overige passiva 1.814 1.902
TOTAAL 21.872 22.937
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 133
VASTRENTENDE BELEGGINGEN ALGEMENE REKENINGBedragen in miljoenen EUR (tenzij anders aangegeven)
Verenigd Overige In %Amerika Nederland Koninkrijk landen Totaal van
OP 31 DECEMBER 2003 USD EUR GBP EUR EUR totaal
Staatspapier 6.387 5.067 224 1.080 11.522 11
Hoogste kwaliteit (AAA) 16.128 566 209 104 13.737 13
Hoogste kwaliteit (AA) 7.837 319 183 247 7.031 7
Goede kwaliteit (A) 30.061 867 596 357 25.871 24
Goede kwaliteit (BBB) 29.106 472 103 7 23.670 22
Hoogrentend (BB+ of minder) 7.421 62 0 2 5.940 6
Hypothecaire leningen 14.036 4.675 0 7 15.795 15
Overige 2.420 302 1 42 2.261 2
TOTAAL 113.396 12.330 1.316 1.846 105.827 100
Verenigd Overige In %Amerika Nederland Koninkrijk landen Totaal van
OP 31 DECEMBER 2002 USD EUR GBP EUR EUR totaal
Staatspapier 6.890 2.294 220 862 10.064 9
Hoogste kwaliteit (AAA) 13.584 1.608 188 101 14.951 13
Hoogste kwaliteit (AA) 9.161 689 176 224 9.918 9
Goede kwaliteit (A) 28.578 647 311 280 28.657 25
Goede kwaliteit (BBB) 25.195 272 81 20 24.441 21
Hoogrentend (BB+ of minder) 6.705 51 2 5 6.453 6
Hypothecaire leningen 13.118 4.924 0 8 17.441 15
Overige 2.313 307 2 111 2.628 2
TOTAAL 105.544 10.792 980 1.611 114.553 100
BESTANDSGEGEVENS
VerenigdAmerika Koninkrijk 2003 Verenigd Overige Totaal
USD GBP LEVENSVERZEKERINGEN Amerika Nederland Koninkrijk Hongarije Spanje landen EUR
NIEUWE VERZEKERINGEN
94.266 8.017 Individueel 83.340 2.015 11.604 512 325 2.659 100.455
12.705 1.466 Collectief 11.233 4.009 2.122 352 460 0 18.176
106.971 9.483 TOTAAL 2003 94.573 6.024 13.726 864 785 2.659 118.631
128.350 5.883 TOTAAL 2002 135.562 7.509 9.363 271 218 1.303 154.226
NETTO VOORUITGANG
105.006 2.378 Individueel —82.066 —2.894 —2.072 —94 271 1.597 —85.258
2.840 —1.684 Collectief —7.868 1.856 —3.761 216 289 0 —9.268
107.846 694 TOTAAL 2003 —89.934 —1.038 —5.833 122 560 1.597 —94.526
180.426 —2.125 TOTAAL 2002 8.458 —3.855 —9.599 28 —429 1.686 —3.711
VERZEKERD BESTAND
OP 31 DECEMBER
1.126.087 48.355 Individueel 891.598 43.144 68.607 1.269 2.228 6.333 1.013.179
65.366 9.891 Collectief 51.755 69.773 14.033 472 1.003 0 137.036
1.191.453 58.246 TOTAAL 2003 943.353 112.917 82.640 1.741 3.231 6.333 1.150.215
1.083.607 57.552 TOTAAL 2002 1.033.287 113.955 88.473 1.619 2.671 4.736 1.244.741
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 134
OVERLOPENDE ACQUISITIEKOSTENBedragen in miljoenen euro’s
Verenigd OverigeOP 31 DECEMBER 2003 Amerika Nederland Koninkrijk landen Totaal
Traditioneel leven 3.893 199 151 149 4.392
Vaste annuities 1.605 — — — 1.605
GICs en financieringsovereenkomsten 28 — — — 28
Leven voor rekening van polishouders 639 798 3.561 28 5.026
Variabele annuities 1.300 — — — 1.300
Vermogensbeheer 90 — 6 — 96
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 910 37 — — 947
TOTAAL 8.465 1.034 3.718 177 13.394
Waarvan VOBA 2.745 — 1.205 — 3.950
Verenigd OverigeOP 31 DECEMBER 2002 Amerika Nederland Koninkrijk landen Totaal
Traditioneel leven 4.788 248 149 68 5.253
Vaste annuities 1.863 — — — 1.863
GICs en financieringsovereenkomsten 54 — — — 54
Leven voor rekening van polishouders 741 831 3.718 29 5.319
Variabele annuities 1.492 — — — 1.492
Vermogensbeheer 102 — 6 — 108
Ziektekosten- en ongevallenverzekering 1.073 36 — — 1.109
TOTAAL 10.113 1.115 3.873 97 15.198
Waarvan VOBA 4.002 — 1.345 — 5.347
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 135
GROEPSMAATSCHAPPIJEN
Onderstaand een overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen (100% tenzij anders vermeld).
AMERIKA
AEGON USA, Inc., Cedar Rapids (Iowa VS)Commonwealth General Corporation, Wilmington (Delaware VS)First AUSA Life Insurance Company, Baltimore (Maryland VS)Life Investors Insurance Company of America, Cedar Rapids (Iowa VS)Monumental Life Insurance Company, Baltimore (Maryland VS)Peoples Benefit Life Insurance Company, Cedar Rapids (Iowa VS)Stonebridge Casualty Insurance Company, Columbus (Ohio VS)Stonebridge Life Insurance Company, Rutland (Vermont VS)Transamerica Corporation, Wilmington (Delaware VS)Transamerica Financial Life Insurance Company, Inc., Purchase (New York VS)Transamerica Life Canada, Scarborough (Ontario Canada)Transamerica Life Insurance and Annuity Company, Charlotte (North Carolina VS)Transamerica Life Insurance Company, Cedar Rapids (Iowa VS)Transamerica Occidental Life Insurance Company, Cedar Rapids (Iowa VS)Veterans Life Insurance Company, Springfield (Illinois VS)Western Reserve Life Assurance Co. of Ohio, Columbus (Ohio VS)
NEDERLAND
AEGON Bank N.V., UtrechtAEGON Financiële Diensten B.V., Den HaagAEGON International N.V., Den HaagAEGON Levensverzekering N.V., Den HaagAEGON NabestaandenZorg N.V., GroningenAEGON Nederland N.V., Den HaagAEGON Schadeverzekering N.V., Den HaagAEGON Spaarkas N.V., Den HaagAEGON Vastgoed Holding B.V., Den HaagMeeùs Groep B.V., AmersfoortSpaarbeleg Kas N.V., UtrechtTKP Pensioen B.V., Groningen
VERENIGD KONINKRIJK
AEGON Asset Management UK plc, LondenAEGON UK Distribution Holdings Ltd., LondenAEGON UK plc, LondenGuardian Assurance plc, Lytham St AnnesGuardian Linked Life Assurance Limited, Lytham St AnnesGuardian Pensions Management Limited, Lytham St AnnesHS Administrative Services Limited, ChesterScottish Equitable International Holdings plc, LondenScottish Equitable plc, Edinburgh
OVERIGE LANDEN
ÁB-AEGON Általános Biztosító Rt., Boedapest (Hongarije)AEGON España S.A., Madrid (Spanje) (99,98%)AEGON Lebensversicherungs-AG, Düsseldorf (Duitsland)AEGON Life Insurance (Taiwan) Inc., Taipei (Taiwan)
Bij het handelsregister in Den Haag is de wettelijk voorgeschreven lijst van deelnemingen als bedoeld in de artikelen 379 en 414, Boek 2van het Burgerlijk Wetboek, gedeponeerd.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 136
BALANS VAN AEGON N.V. OP 31 DECEMBERBedragen in miljoenen euro’s
Toelichtingnummer 2003 2002
BELEGGINGEN
GROEPSMAATSCHAPPIJEN
Aandelen in groepsmaatschappijen 1 12.252 12.464
Leningen aan groepsmaatschappijen 2 4.732 5.361
16.984 17.825
Andere leningen 3 201 352
17.185 18.177
VORDERINGEN
Vorderingen op groepsmaatschappijen 2.863 2.394
2.863 2.394
OVERIGE ACTIVA
Liquide middelen 34 8
Andere activa 29 24
63 32
OVERLOPENDE ACTIVA
Lopende intrest en huur 277 136
277 136
TOTAAL ACTIVA 20.388 20.739
EIGEN VERMOGEN
Aandelenkapitaal 4 238 226
Fiscaal begunstigde agioreserve 5 7.116 7.125
Herwaarderingsreserve 5 2.674 2.598
Overige reserves 5 2.311 2.765
Nettowinst 1.793 1.5171
14.132 14.231
PERPETUELE CUMULATIEVE ACHTERGESTELDE LENINGEN 1.517 1.517
ACHTERGESTELDE LENINGEN 452 616
AANSPRAKELIJK VERMOGEN 16.101 16.364
VOORZIENINGEN 80 342
LANGLOPENDE SCHULDEN 6 2.708 1.618
KORTLOPENDE SCHULDEN
Schulden aan kredietinstellingen 1.220 2.198
Overige schulden 12 135
1.232 2.333
OVERLOPENDE PASSIVA 267 82
TOTAAL PASSIVA 20.388 20.739
1 Exclusief dividend op de preferente aandelen van EUR 30 miljoen.
Zie toelichting op blz. 139 en verder.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 137
WINST- EN VERLIESREKENING VAN AEGON N.V.Bedragen in miljoenen euro’s
2003 2002 2001
Nettowinst groepsmaatschappijen 1.811 1.511 2.337
Saldo overige baten en lasten —18 36 60
NETTOWINST 1.793 1.547 2.397
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 138
WAARDERINGSGRONDSLAGEN
Tenzij anders vermeld, zijn de posten van de balans opgenomen volgens de grondslagen zoals omschreven in de toelichting op degeconsolideerde balans.
1 AANDELEN IN GROEPSMAATSCHAPPIJEN2003 2002
Stand op 1 januari 12.464 11.850
Verwerving en uitbreidingen — 3.756
Verkopen —119 —1.149
Nettowinst boekjaar 1.811 1.511
Herwaarderingen —1.904 —3.504
STAND OP 31 DECEMBER 12.252 12.464
De groepsmaatschappijen zijn gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde.
2 LENINGEN AAN GROEPSMAATSCHAPPIJEN2003 2002
Stand op 1 januari 5.361 6.490
Verstrekkingen 1.439 941
Aflossingen —1.039 —1.019
Overige mutaties —1.029 —1.051
STAND OP 31 DECEMBER 4.732 5.361
3 ANDERE LENINGEN2003 2002
Stand op 1 januari 352 435
Aflossingen —151 —83
STAND OP 31 DECEMBER 201 352
4 AANDELENKAPITAALGewone Preferente Preferente
aandelen aandelen A aandelen B Totaal
Maatschappelijk kapitaal 360 125 125 610
Niet geplaatst 178 72 122 372
GEPLAATST EN GESTORT 182 53 3 238
Houdster van de preferente aandelen is Vereniging AEGON te Den Haag.AEGON N.V. en Vereniging AEGON hebben de optieregelingen als vastgelegd in de Fusieovereenkomst 1983 gewijzigd. Krachtens de
gewijzigde optieregelingen heeft Vereniging AEGON bij uitgifte van nieuwe aandelen door AEGON N.V. het eerste recht op een zodanigaantal nieuwe preferente aandelen B dat verwatering van haar stemrecht tot minder dan haar totale werkelijke stemrechtpercentagewordt voorkomen of gecorrigeerd. De preferente aandelen B zullen in dat geval worden uitgegeven tegen de nominale waarde (EUR0,25), tenzij een hogere uitgiftekoers wordt overeengekomen. Vereniging AEGON heeft op 19 september 2003 en 29 december 2003haar optierechten uitgeoefend na verwatering van haar stemrecht vanwege de door AEGON N.V. uitgekeerde dividenden en ter correctievan deze verwatering 10.220.000 respectievelijk 880.000 preferente aandelen B tegen de nominale waarde verkregen.
Tussen AEGON N.V. en Vereniging AEGON werd een stemrechtregeling preferente aandelen aangegaan, waarin is vastgelegd datVereniging AEGON vrijwillig afziet van uitoefening van haar 25/12 stemmen per preferent aandeel A of B. Vereniging AEGON isovereengekomen om in plaats daarvan slechts één stem per preferent aandeel uit te brengen, tenzij er sprake is van een bijzondereaanleiding, zoals de verwerving van een belang van 15% in AEGON N.V., een bod tot overname van aandelen AEGON N.V., of een voorsteltot bedrijfssamenvoeging door één (rechts)persoon of een groep (rechts)personen, hetzij individueel hetzij als groep, welk bod niet doorde Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur is goedgekeurd. Indien Vereniging AEGON op basis van eigen oordeelsvormingervan overtuigd is dat zich een bijzondere aanleiding voordoet, zal Vereniging AEGON de Algemene Vergadering van Aandeelhoudersdaarvan in kennis stellen en zich het recht voorbehouden per bijzondere aanleiding haar volledige stemrecht van 25/12 stemmen perpreferent aandeel gedurende een beperkte periode van zes maanden uit te oefenen.
In zowel 2001 als 2002 heeft AEGON N.V. ’Total Return Swaps’ (TRSn) afgesloten met Vereniging AEGON teneinde het koersrisico opde personeelsoptieregelingen van de betreffende jaren af te dekken. De TRSn geven AEGON N.V. het recht op de koersresultaten vanaandelen AEGON N.V. (1 1,3 miljoen voor de 2001 TRS en 7,8 miljoen voor de 2002 TRS) op de einddatum plus het dividend op deze
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 139
TOELICHTING OP DE BALANS VAN AEGON N.V.Bedragen in miljoenen euro’s
TOELICHTING OP DE BALANS VAN AEGON N.V.Bedragen in miljoenen euro’s
aandelen gedurende de looptijd van het contract. De koersresultaten worden berekend op basis van een uitoefenprijs van EUR 32,04voor de 2001 TRS en EUR 26,70 voor de 2002 TRS. Eventuele koersverliezen ten opzichte van de uitoefenprijs worden door AEGON N.V.aan Vereniging AEGON vergoed op de einddatum van het contract. AEGON N.V. vergoedt op kwartaalbasis aan Vereniging AEGON de 3maands EURIBOR plus een marge over het (resterende) openstaande bedrag van de TRSn. De 2001 TRS eindigt op 12 maart 2006, de2002 TRS eindigt op 1 1 maart 2009. AEGON N.V. heeft echter het recht beide contracten eerder geheel of gedeeltelijk te beëindigen. DeTRSn zijn gewaardeerd op marktwaarde waarbij veranderingen in de marktwaarde direct in het eigen vermogen worden verwerkt.
In 2002 zijn Vereniging AEGON en AEGON N.V. een tussentijdse verrekening op basis van de marktprijs overeengekomen van de TRScontracten die de aandelenoptie- en stock appreciation rights plannen van 2001 en 2002 afdekken. Deze verrekening vond plaats tegende slotkoers op 17 september 2002 van het aandeel AEGON van EUR 10,04 op Euronext Amsterdam. Dit resulteerde in een betaling aanVereniging AEGON van EUR 378,3 miljoen.
2003 2002
ONTWIKKELING VAN HET AANTAL GEWONE AANDELEN
Stand op 1 januari 1.444.579.122 1.422.253.234
Uitgifte — —
Dividend in aandelen 69.798.678 22.325.888
Uitoefening optierechten — —
STAND OP 31 DECEMBER 1.514.377.800 1.444.579.122
In 2003 bedroeg het gewogen gemiddeld aantal aandelen à EUR 0,12 nominaal 1.476.499.310 (2002: 1.457.614.959).Bij de berekening van het gewogen gemiddeld aantal aandelen zijn de ingekochte eigen aandelen niet meegenomen (zie bladzijde 142).Deze aandelen zijn wel begrepen in het aantal geplaatste en gestorte aandelen. Het aantal is aangepast voor stockdividend.
STOCK APPRECIATION RIGHTS EN AANDELENOPTIES
In 2003 en 2002 zijn aan zowel leidinggevende functionarissen van AEGON bedrijven als aan de overige werknemers stock appreciationrights toegezegd welke de houder geen recht geven tot aankoop van AEGON aandelen maar die wel eenzelfde financieel voordeel geven.In 2001 en voorgaande jaren werden tevens aandelenopties aangeboden. Opties en stock appreciation rights worden toegekend tegeneen uitoefenprijs gelijk aan de beurskoers van de aandelen ten tijde van de verlening van de rechten. De stock appreciation rights die in2003 en 2002 zijn toegezegd worden definitief toegekend na twee jaar en kunnen uitsluitend worden uitgeoefend gedurende vijf jaar nade datum waarop zij definitief zijn toegekend. De optieplannen van 1997 tot en met 2001 kunnen worden uitgeoefend drie jaar nadat zijzijn toegekend en dan gedurende een periode van twee jaar. Van de instelling van plannen voor stock appreciation rights en, in hetverleden, van optieplannen kan uitsluitend sprake zijn nadat de Algemene Vergadering van Aandeelhouders dat mogelijk heeft gemaakt.Indien vervolgens de Raad van Bestuur besluit over te gaan tot het uivoeren van dergelijke plannen, dan moet dit besluit wordengoedgekeurd door de Raad van Commissarissen. De opties toegekend in 1997 uit hoofde van de overnameovereenkomst met Providianhebben verschillende looptijden. De aan leidinggevende functionarissen van de toenmalige Providian bedrijfsonderdelen toegekendeopties kunnen de eerste drie jaar in tijdsevenredige delen worden uitgeoefend en daarna volledig. Zij hebben een looptijd van tien jaar,waarvan de laatste eindigt in augustus 2008.Conform de voorschriften (modelcoden) kunnen opties en stock appreciation rights niet worden uitgeoefend in de geblokkeerde perioden.De navolgende overzichten tonen de mutaties in 2001, 2002 en 2003 alsmede de opbouw van de uitstaande opties en stock appreciationrights (SARs).
Gewogengemiddelde
Aantal uitoefenprijs1
opties/SARs in EUR
Stand op 1 januari 2001 41.926.284 30,22
Verstrekt 11.288.800 34,84
Uitgeoefend —3.920.532 12,46
Vervallen —25.374 49,54
Stand op 31 december 2001 49.269.178 32,69
Verstrekt 11.555.700 26,70
Uitgeoefend —883.376 16,36
Vervallen —5.004.000 17,31
Stand op 31 december 2002 54.937.502 34,98
Verstrekt 11.447.300 6,30
Uitgeoefend —26.840 10,14
Vervallen —10.690.852 28,55
STAND OP 31 DECEMBER 2003 55.667.110 37,38
1 Aangepast voor de aandelensplitsing in 1998 en 2000 voor zover van toepassing.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 140
Uitstaand op Uitoefen-Oorspronkelijk 1 januari 31 december prijs
Opties/SARs aantal1 20031 20031 in euro1 Uitoefenperiode3
1997 9.479.500 344.500 — 17,36 t/m 31 december 2003
Providian 7.204.384 1.186.402 1.099.710 17,852 t/m 5 augustus 2008
1998 11.518.000 11.027.500 741.000 29,02 t/m 22 mei 2004
19994 8.925.300 8.924.900 8.924.900 46,95 t/m 5 maart 2004
20004 10.609.700 10.609.700 10.609.700 34,50 t/m 13 maart 2005
20014 11.288.800 11.288.800 11.288.800 34,84 t/m 12 maart 2006
20025 11.555.700 11.555.700 11.555.700 26,70 t/m 11 maart 2009
20035 11.447.300 11.447.300 6,30 t/m 10 maart 2010
82.028.684 54.937.502 55.667.110
1 Aangepast voor de aandelensplitsing in 1998 en 2000 voorzover van toepassing.2 Gewogen gemiddelde uitoefenprijs van de uitstaande opties in USD omgerekend tegen slotkoers.3 Tot en met de 1999 serie is de uitoefenperiode voor een klein deel van de opties 74 maanden.4 Inclusief tantièmerechten, welke geen rechten geven om aandelen AEGON te kopen maar wel eenzelfde financieel voordeel geven.5 Stock appreciation rights, welke geen recht geven tot aanschaf van AEGON aandelen maar wel eenzelfde financieel voordeel geven; uitsluitend aan personeel in Canada werden in
2003 438.200 aandelenopties (in 2002: 263.100) toegekend.
Het aantal opties dat op 31 december 2003 kan worden uitgeoefend bedraagt 18.070.310 (2002: 20.395.702 en 2001: 18.445.778) en hungewogen gemiddelde uitoefenprijs bedraagt EUR 38,66 (2002: EUR 35,24 en 2001: EUR 24,75).
De marktwaarde van de in het jaar toegezegde stock appreciation rights en opties bedraagt EUR 20 miljoen op het moment vantoezeggen (2002: EUR 76 miljoen en 2001: EUR 83 miljoen). Deze waarde is geschat met gebruikmaking van het binomialeoptiewaarderingsmodel, rekening houdend met het feit dat de in 2003 en 2002 toegezegde stock appreciation rights en opties definitiefworden toegekend na twee jaar en dat de opties toegekend in 2001 niet kunnen worden uitgeoefend in de eerste drie jaar. Deverplichtingen uit hoofde van stock appreciation rights en opties worden gewaardeerd tegen marktwaarde. De mutatie in deverplichtingen wordt in de winst- en verliesrekening onder de kosten opgenomen.
De specificatie van de in 2003 toegezegde stock appreciation rights en opties is als volgt: Raad van Bestuur nihil, overigeleidinggevende functionarissen 4.350.500, overige werknemers 7.096.800 (2002: respectievelijk 150.000, 4.041.000 en 7.364.700 en2001: respectievelijk 400.000, 3.824.700 en 7.064.100).Voor gedetailleerde informatie over de stock appreciation rights en opties van de Raad van Bestuur zie bladzijde 1 19.
5 RESERVESHer-
Agio- waarderings- Overige Totaal Totaalreserve reserve reserves 2003 2002
Stand op 1 januari 7.125 2.598 2.765 12.488 13.305
Nettowinst 2002/2001 exclusief preferent dividend 1.517 1.517 2.394
Slotdividend en interim-dividend —147 —147 —731
Agiostorting op preferente aandelen — 2.053
Ingekochte en verkochte eigen aandelen 19 19 0
Waardering equity swaps —5 —5 —318
Dividend in aandelen —9 —9 —2
Herwaardering groepsmaatschappijen:Goodwill —358 —358 —70
Valutaverschillen —2 —1.909 —1.911 —1.487
Verkoop TFC activiteiten 307 307 —
Overige herwaarderingen 78 —20 58 —1.947
Valutaverschillen 130 130 —703
Afwikkeling optieplannen — —6
Overige mutaties 12 12 0
STAND OP 31 DECEMBER 7.116 2.674 2.311 12.101 12.488
Het wettelijk minimum van de herwaarderingsreserve inzake de geconsolideerde beleggingen bedraagt EUR 1.393 miljoen (2002: EUR 542 miljoen).De wettelijke reserve koersverschillen inzake buitenlandse deelnemingen bestaat uit de gecumuleerde omrekenverschillen en bedraagtEUR —1.579 miljoen (2002: EUR 166 miljoen). Deze reserve is begrepen in de Overige reserves.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 141
TOELICHTING OP DE BALANS VAN AEGON N.V.Bedragen in miljoenen euro’s
Aandelen Onroerende goederen Totaal2003 2002 2003 2002 2003 2002
GECONSOLIDEERDE HERWAARDERINGEN ZAKELIJKE WAARDEN
Stand herwaarderingen op 1 januari 2.040 4.105 558 535 2.598 4.640
Niet gerealiseerde winsten en verliezen op zakelijke waarden 575 —1.572 104 12 679 —1.560
Terugboeking van niet gerealiseerde winsten enverliezen uit voorgaande jaren, betrekking hebbendop in het verslagjaar verkochte zakelijke waarden 249 1.415 22 —78 271 1.337
Gerealiseerde winsten en verliezen op zakelijke waarden —249 —1.421 —21 78 —270 —1.343
Overboeking naar de winst- en verliesrekening van de indirecte opbrengst van zakelijke waarden —573 —707 —58 —51 —631 —758
Mutatie van in deze reserve verwerkte latente belastingverplichtingen 23 304 —6 19 17 323
Overige mutaties 28 —84 —18 43 10 —41
STAND OP 31 DECEMBER 2.093 2.040 581 558 2.674 2.598
Niet gerealiseerde winsten en verliezen worden veroorzaakt door schommelingen van de aandelenkoersen en hertaxatie van onroerendegoederen van alle bedrijfsactiviteiten.
De indirecte opbrengst wordt onttrokken aan deze herwaarderingen indien en voor zover de afzonderlijke saldi voor aandelen enonroerende goederen positief zijn. Duurzame waardeverminderingen van aandelen worden ten laste gebracht van het gerealiseerde deelvan de herwaarderingsreserve. Op 31 december 2003 bedroeg de wettelijke reserve voor aandelen EUR 876 miljoen en voor onroerendegoederen EUR 517 miljoen. In 2004 blijven deze bedragen in de herwaarderingsreserve. Het gerealiseerde deel (EUR 1.281 miljoen) zal op1 januari 2004 worden overgeboekt naar de overige reserves.
OVERIGE RESERVES
Op grond van verkrijging met toepassing van artikel 98 lid 5, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, hield AEGON N.V. per balansdatum27.429.342 eigen gewone aandelen met een nominale waarde van EUR 0,12 per stuk. De aandelen zijn ingekocht ter afdekking vantoegekende stock appreciation rights en optierechten aan leidinggevende functionarissen en overige werknemers.
Mutaties in het aantal ingekochte eigen aandelen waren als volgt:
Stand op 1 januari 30.918.580
Aankoop: 1 transactie op 13 mei 2003, prijs EUR 9,72 6.878.962
Verkoop: 26 transacties, gemiddelde prijs EUR 8,28 —10.368.200
STAND OP 31 DECEMBER 27.429.342
De aan- en verkoopwaarde van de betreffende aandelen is in mindering gebracht op danwel toegevoegd aan de overige reserves.Goodwill is het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de volgens de AEGON waarderingsregels vastgestelde netto vermogenswaarde
bij de verwerving van ondernemingen, al dan niet in aandelen belichaamd. Het berekende bedrag wordt in het jaar van aankoop of bijeerste opname in de consolidatie geheel ten laste van het eigen vermogen gebracht.
6 LANGLOPENDE SCHULDEN2003 2002
Resterende looptijd tot 3 jaar 854 1.215
Resterende looptijd 4-5 jaar 893 7
Resterende looptijd meer dan 5 jaar 961 396
TOTAAL LANGLOPENDE SCHULDEN 2.708 1.618
Aflossingen in 2004 respectievelijk 2003 565 521
Deze aflossingen zijn begrepen in het totaal aan langlopende schulden.De leningen hebben een looptijd van meer dan één jaar en maximaal 27 jaar, de rentevoet varieert van 1,49% tot 9,00%.
De marktwaarde van de langlopende schulden bedraagt EUR 2.896 miljoen (2002: EUR 1.552 miljoen).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 142
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN
AEGON N.V. heeft zich tot borg en hoofdelijk medeschuldenaar gesteld van:Juiste en tijdige betaling van verplichtingen uit een kredietovereenkomst waarbij AEGON N.V. garant is voor opnamen op grond van
deze overeenkomst door de dochterondernemingen AEGON USA, Inc., Commonwealth General Corporation en Transamerica Corporation(EUR 1,8 miljard). Op 31 december 2003 was het opgenomen bedrag nihil.
Juiste en tijdige betaling van verplichtingen door de geconsolideerde groepsmaatschappijen AEGON Funding Corp. en AEGONFunding Corp. II en Transamerica Corporation met betrekking tot obligaties, capital trust pass-through securities en schuldpapieruitgegeven op grond van Commercial Paper programma’s (EUR 5.031 miljoen).
Juiste en tijdige betaling van verplichtingen van de niet-geconsolideerde groepsmaatschappij Transamerica Finance Corp. met betrekking tot:a. obligaties uitgegeven overeenkomstig de volgende akten: de akte met U.S. Bank National Association (opvolger in de belangen van
Continental Illinois National Bank and Trust Company of Chicago), oorspronkelijk gedateerd 15 maart 1981, zoals nadien gewijzigd, ende beide akten met BNY Midwest Trust Company (opvolger in de belangen van Harris Trust and Savings Bank) oorspronkelijkgedateerd 1 juli 1982 respectievelijk 1 april 1991, zoals nadien gewijzigd (EUR 835 miljoen); en
b. contractuele verplichtingen jegens NCC Key Company als eigenaar/participant en U.S. Bank National Association (opvolger in debelangen van State Street Bank en Trust Company of Connecticut National Association) als eigenaar/beheerder volgens eenovereenkomst tot deelname gedateerd 30 december 1996 (EUR 42 miljoen).
Met betrekking tot de voormalige dochtermaatschappij FGH BANK N.V. (verkocht aan Hypo-Vereinsbank):a. alle schuldeisers, wier vorderingen voortvloeien uit rechtshandelingen verricht door FGH BANK voor 27 februari 1987 en uit alle
geldleningen door FGH BANK aangegaan tussen 27 februari 1987 en 30 maart 1998, voor zover deze vorderingen niet zijnbevoorrecht of achtergesteld; en
b. degenen jegens wie FGH BANK zich voor 27 februari 1987 hoofdelijk aansprakelijk heeft gesteld, danwel een garantie heeftafgegeven.
De verkoopovereenkomst met Hypo-Vereinsbank bevat tevens het recht van regres inzake verplichtingen voortkomend uit bovenstaandegaranties.
DEN HAAG, 11 MAART 2004
DE RAAD VAN COMMISSARISSEN DE RAAD VAN BESTUUR
M. Tabaksblat D.J. ShepardH. de Ruiter J.B.M. StreppelD.G. Eustace J.G. van der WerfO.J. Olcay A.R. WynaendtsT. RembeW.F.C. StevensK.J. StormF.J. de WitL.M. van Wijk
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 143
OVERIGE GEGEVENS
VOORSTEL TOT WINSTVERDELING
De winstverdeling zal worden bepaald op grond van de artikelen 31 en 32 van de statuten van AEGON N.V. De betreffende bepalingenkunnen als volgt worden samengevat:1. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de jaarrekening vast.2. Ingeval de vastgestelde winst- en verliesrekening een winst aanwijst, kan de Raad van Commissarissen op voorstel van de Raad van
Bestuur een deel van de winst bestemmen voor de versterking van/of de vorming van reserves.3. Uit de resterende nettowinst wordt vervolgens, voor zover mogelijk, aan de houders van preferente aandelen over het bedrag dat
gemiddeld op de preferente aandelen is gestort, een dividend uitgekeerd, waarvan het percentage op jaarbasis gelijk is aan het doorde Europese Centrale Bank vastgestelde rentepercentage voor basis-herfinancieringstransacties, te verhogen met 1,75 procentpunt,een en ander geldend voor de eerste beursdag van Euronext Amsterdam van het boekjaar waarover het dividend wordt uitgekeerd.Overigens wordt op de preferente aandelen niet meer dividend uitgekeerd.
4. De resterende winst staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders. 5. De Raad van Bestuur kan, met goedkeuring van de Raad van Commissarissen, aan de houders van gewone aandelen en/of aan de
houders van preferente aandelen één of meer tussentijdse uitkeringen doen, echter voor wat betreft de preferente aandelen metinachtneming van het maximum bedoeld in punt 3.
6. Een uitkering op gewone aandelen kan worden gedaan in geld of in de vorm van gewone aandelen. Bovendien kan de Raad vanBestuur, met goedkeuring van de Raad van Commissarissen, besluiten om aandeelhouders de keuze te laten om een uitkering in gelden/of in de vorm van gewone aandelen te nemen. In alle gevallen vindt de uitkering plaats uit de winst en/of uit een reserve.
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 22 april 2004 zal worden voorgesteld over het boekjaar 2003 een dividend vanEUR 0,40 per gewoon aandeel van nominaal EUR 0,12 uit te keren, hetgeen na het reeds betaalbaar gestelde interim-dividend adEUR 0,20 per gewoon aandeel neerkomt op een slotdividend van EUR 0,20. Tevens zal worden voorgesteld dit slotdividend naar keuzevolledig in aandelen danwel volledig in contanten uit te keren. Het slotdividend in aandelen, indien daarvoor gekozen wordt, zal ongeveer5% hoger zijn dan de waarde van het slotdividend in contanten. De uitkering in aandelen zal ten laste gaan van de agioreserve. Dekeuzeperiode loopt van 26 april tot en met 3 mei 2004.
Teneinde optimaal rekening te kunnen houden met de ontwikkeling van de beurskoers van het aandeel AEGON N.V. binnen deaangegeven indicatie, zal aan de hand van de gemiddelde koers van het aandeel in de periode van vijf handelsdagen van 4 mei tot enmet 10 mei 2004 (notering Euronext Amsterdam) het aantal dividendbewijzen dat recht geeft op een gewoon nieuw aandeel vanEUR 0,12 nominaal op 10 mei 2004 na 17.30 uur worden bepaald.
Op de preferente aandelen zal overeenkomstig artikel 32 lid 3 van de statuten 4 1⁄2% in contanten over het gestorte bedrag wordenuitgekeerd.
Bij goedkeuring van dit voorstel zal de winst als volgt worden verdeeld:
2003
Dividend op preferente aandelen 95
Interim-dividend op gewone aandelen (contant deel) 147
Slotdividend op gewone aandelen (contant deel) 297
In bedrijf te houden winst 1.254
NETTOWINST 1.793
GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM
Op 2 januari 2004 rondde AEGON de aankoop af van een 45% deelname in Unirobe, een groep van ondernemingen op het gebied vanassurantiebemiddeling in Nederland.
Op 5 augustus 2003 maakte AEGON bekend dat het overeenstemming had bereikt om het merendeel van debedrijfsfinancieringsactiviteiten van Transamerica Finance Corporation (TFC) te verkopen aan GE Commercial Finance. De verkoopprijsvan circa USD 5,4 miljard resulteerde in een boekwinst na belasting van ongeveer USD 200 miljoen. De transactie is afgerond op 14januari 2004. De boekwinst zal in 2004 direct worden toegevoegd aan het eigen vermogen.
Op 28 januari 2004 kondigde AEGON aan dat overeenstemming was bereikt over een strategische samenwerking met Caja deAhorros del Mediterráneo (CAM), een grote spaarbank in Spanje. De overeenstemming omvat de oprichting van een nieuwe Spaanseholdingmaatschappij welke voor 50,01% eigendom zal zijn van CAM en voor 49,99% van AEGON. CAM zal 100% van zijnverzekeringsdochter Mediterráneo Vida in de holdingmaatschappij inbrengen en exclusieve toegang bieden tot zijn cliënten via zijnnetwerk van 851 bankkantoren. AEGON zal EUR 150 miljoen in contanten bijdragen aan de holding en daarnaast EUR 250 miljoen aanfinanciële beleggingen van goede kwaliteit. Aan het einde van het vijfde jaar zal de definitieve betaling voor de verzekeringsdochterworden bepaald op basis van de bereikte resultaten en volgens een van tevoren overeengekomen formule. Partijen zijn overeengekomenna het tiende jaar de bestaande juridische structuur opnieuw te beoordelen en beiden hebben de mogelijkheid de holdingmaatschappij teontbinden zonder de samenwerking te beëindigen. Als ertoe wordt besloten de holdingmaatschappij te ontbinden, zullen CAM en AEGONelk een direct belang van 50% in het levensverzekeringsbedrijf bezitten. De EUR 250 miljoen aan financiële beleggingen van goedekwaliteit plus alle beleggingsopbrengsten zullen terugvloeien naar AEGON. De resterende activa van de holdingmaatschappij zullen naarCAM vloeien. De samenwerking is onder voorbehoud van goedkeuring van toezichthoudende instanties. Het aandeel in de joint venturezal tegen netto vermogenswaarde worden verantwoord onder groepsmaatschappijen en deelnemingen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 144
VERENIGING AEGON
Vereniging AEGON is de rechtsopvolger van de voormalige onderlinge verzekeraar AGO. In 1978 demutualiseerde AGO en werdVereniging AGO de enige aandeelhoudster van AGO Holding N.V., de houdstermaatschappij van de verzekeringsactiviteiten. In 1983fuseerden AGO Holding N.V. en Ennia N.V. en ontstond AEGON N.V. Aanvankelijk verkreeg Vereniging AGO ongeveer 49% van de gewoneaandelen (dit bezit daalde geleidelijk naar minder dan 40%) en alle preferente aandelen AEGON N.V., waardoor zij een meerderheid vanstemrecht in AEGON N.V. verwierf. In datzelfde jaar wijzigde Vereniging AGO haar naam in Vereniging AEGON.
Het doel van de Vereniging AEGON is het behartigen van de belangen van AEGON N.V. en alle belanghebbenden, te wetenaandeelhouders, AEGON groepsmaatschappijen, verzekerden, medewerkers en andere aan deze maatschappijen gerelateerde partijen.
Krachtens de Fusieovereenkomst 1983 had Vereniging AEGON bepaalde optierechten op preferente aandelen als bescherming tegenverwatering van haar stemrecht als gevolg van uitgifte door AEGON N.V. van nieuwe aandelen. Dit stelde Vereniging AEGON in staat haarmeerderheid op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van AEGON N.V. te behouden. In september 2002 werd door AEGON N.V.een vermogensherstructurering doorgevoerd die geen verwatering tot gevolg had en ingevolge welke door Vereniging AEGON350.000.000 van haar gewone aandelen AEGON N.V. werden verkocht. Daarvan werden 143.600.000 gewone aandelen direct door deVereniging verkocht middels herplaatsing onder bestaande aandeelhouders buiten de Verenigde Staten, en 206.400.000 gewoneaandelen door AEGON N.V. ingekocht en vervolgens verkocht middels openbare aanbieding wereldwijd. De verkoopprijs van de206.400.000 door Vereniging AEGON aan AEGON N.V. verkochte gewone aandelen bedroeg EUR 2.064.000.000, welk bedrag doorVereniging AEGON als aanvullend gestort kapitaal op de bestaande en door Vereniging AEGON gehouden preferente aandelen AEGONN.V. werd ingebracht. Door deze transacties werd het economisch belang van Vereniging AEGON in de gewone aandelen AEGON N.V.teruggebracht van circa 37% tot circa 12%, en daalde haar economisch belang in de stemgerechtigde aandelen van AEGON N.V.(exclusief de door AEGON N.V. in beheer gehouden, geplaatste gewone aandelen) van ongeveer 52 tot circa 33%.
Op 9 mei 2003 werden tijdens een buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalde wijzigingen in hetondernemingsbestuur van AEGON en in de onderlinge relatie tussen AEGON en Vereniging AEGON door de aandeelhouders goedgekeurd,waarna op 26 mei 2003 een statutenwijziging plaatsvond. De relatie tussen Vereniging AEGON en AEGON N.V. werd als volgt gewijzigd.
• De door Vereniging AEGON gehouden 440.000.000 preferente aandelen, elk met een nominale waarde van 12 eurocent, werdenomgezet in 21 1.680.000 nieuwe preferente aandelen A, elk met een nominale waarde van 25 eurocent, en het gestorte kapitaal op depreferente aandelen werd verhoogd van EUR 120.000 tot EUR 52.920.000. Het stemrecht verbonden aan de nieuwe preferenteaandelen (de preferente aandelen A alsmede de preferente aandelen B krachtens de optieregeling als hierna omschreven) werdovereenkomstig aangepast tot 25/12 stemmen per preferent aandeel.
• Tussen AEGON N.V. en Vereniging AEGON werd een stemrechtregeling preferente aandelen aangegaan, waarin is vastgelegd datVereniging AEGON vrijwillig afziet van uitoefening van haar 25/12 stemmen per preferent aandeel A of B. Vereniging AEGON isovereengekomen om in plaats daarvan slechts één stem per preferent aandeel uit te brengen, tenzij er sprake is van een bijzondereaanleiding, zoals de verwerving van een belang van 15% in AEGON N.V., een bod tot overname van aandelen AEGON N.V., of eenvoorstel tot bedrijfssamenvoeging door één (rechts)persoon of een groep (rechts)personen, hetzij individueel hetzij als groep, welkbod niet door de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur is goedgekeurd. Indien Vereniging AEGON op basis van eigenoordeelsvorming ervan overtuigd is dat zich een bijzondere aanleiding voordoet, zal Vereniging AEGON de Algemene Vergaderingvan Aandeelhouders daarvan in kennis stellen en zich het recht voorbehouden per bijzondere aanleiding haar volledige stemrechtvan 25/12 stemmen per preferent aandeel gedurende een beperkte periode van zes maanden uit te oefenen.
• AEGON N.V. en Vereniging AEGON hebben de optieregelingen als vastgelegd in de Fusieovereenkomst 1983 gewijzigd. Krachtens degewijzigde optieregelingen heeft Vereniging AEGON bij uitgifte van nieuwe aandelen door AEGON N.V. het eerste recht op eenzodanig aantal nieuwe preferente aandelen B dat verwatering van haar stemrecht tot minder dan haar totale werkelijkestemrechtpercentage wordt voorkomen of gecorrigeerd. De preferente aandelen B zullen in dat geval worden uitgegeven tegen denominale waarde (EUR 0,25), tenzij een hogere uitgiftekoers wordt overeengekomen. Vereniging AEGON heeft op 19 september 2003en 29 december 2003 haar optierechten uitgeoefend na verwatering van haar stemrecht vanwege de door AEGON N.V. uitgekeerdedividenden en ter correctie van deze verwatering 10.220.000 respectievelijk 880.000 preferente aandelen B tegen de nominalewaarde verkregen.
Ontwikkeling aandelenbezit AEGON N.V. Gewoon Preferent A Preferent B
AANTAL AANDELEN
Op 1 januari 2003 171.974.055 211.680.000
Uitgekeerd dividend over 2002 6.878.962
Uitgeoefend optierecht preferente aandelen B 10.220.000
Verkoop tegen EUR 9,72 per aandeel —6.878.962
Tussentijds uitgekeerd dividend over 2003 3.070.965
Uitgeoefend optierecht preferente aandelen B 880.000
Verkoop tegen EUR 1 1,6536 per aandeel —3.070.965
OP 31 DECEMBER 2003 171.974.055 211.680.000 11.100.000
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 145
BELANGRIJKE AANDEELHOUDERS
Aldus bedraagt het door Vereniging AEGON onder normale omstandigheden uit te oefenen stemrecht - berekend op basis van het aantaluitstaande, stemgerechtigde aandelen (exclusief de door AEGON N.V. in beheer gehouden, geplaatste gewone aandelen) - op 31 december2003 circa 23%. In het geval dat zich een bijzondere aanleiding voordoet, zal het stemrecht van Vereniging AEGON per bijzondereaanleiding voor de duur van zes maanden worden verhoogd tot 32,60%.
Op 31 december 2003 bestond de Algemene Ledenvergadering van Vereniging AEGON uit 21 leden. De meerderheid van destemrechten berust bij 19 leden die niet als werknemer of als oud-werknemer aan AEGON N.V. of één van de daaraan gelieerdegroepsmaatschappijen verbonden zijn of verbonden zijn geweest en evenmin lid zijn of zijn geweest van de Raad van Commissarissen ofde Raad van Bestuur van AEGON N.V. De twee overige leden zijn door de Algemene Ledenvergadering gekozen uit de Raad van Bestuurvan AEGON N.V.
Het Bestuur van Vereniging AEGON telt zeven leden, waarvan vijf leden, inclusief de voorzitter en de vice-voorzitter, niet aan deAEGON Groep verbonden zijn of zijn geweest. De twee overige leden zijn tevens lid van de Raad van Bestuur van AEGON N.V. Bij stakingvan stemmen in het Bestuur beslist de Algemene Ledenvergadering.
Het jaarverslag 2003 van Vereniging AEGON en overige informatie is aan te vragen via het secretariaat (telefoon: 070-3448288, e-mail: [email protected], fax: 070-3477929).
OVERIGE BELANGRIJKE AANDEELHOUDERS
Op basis van Schedule 13G als gewijzigd op 13 februari 2004, welke Bijlage door Capital Group International, Inc. bij de SEC is ingediendnamens zichzelf en bepaalde 100% dochterondernemingen (Capital International Limited, Capital International S.A., Capital InternationalResearch and Management, Inc., dba Capital International, Inc., en Capital Guardian Trust Company), kan Capital Group International per31 december 2003 worden beschouwd als economisch eigenaar van 142.329.520, oftewel circa 9,4%, van AEGON’s uitstaande gewoneaandelen, zulks op grond van het feit dat zij de houdstermaatschappij is van een groep vermogensbeheerders met een controlerendaandelenbelang en in sommige gevallen controlerend stemrecht op deze gewone aandelen. In Schedule 13G wordt verder gesteld datCapital Group International, Inc. zelf geen controlerend aandelenbelang of stemrecht op deze gewone aandelen heeft. Voorts wordt inSchedule 13G gesteld dat Capital Guardian Trust Company per 31 december 2003 dient te worden beschouwd als economisch eigenaarvan 89.172.310, oftewel circa 5,9%, van de uitstaande gewone aandelen, zulks als gevolg van het feit dat zij optreedt alsportefeuillebeheerder van verschillende institutionele beleggers. In Schedule 13G wordt zowel door Capital Group International, Inc. alsdoor Capital Guardian Trust Company elke economische eigendom van de gewone aandelen afgewezen op grond van Rule 13d-4ingevolge de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 146
ACCOUNTANTSVERKLARING
OPDRACHT
Wij hebben de jaarrekening 2003 van AEGON N.V. te Den Haag gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheidvan de leiding van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.
WERKZAAMHEDEN
Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controle-opdrachten. Volgensdeze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen datde jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel vandeelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controleeen beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en vanbelangrijke schattingen die de leiding van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van dejaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel.
OORDEEL
Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december2003 en van het resultaat over 2003 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiëleverslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 BW2.
DEN HAAG, 11 MAART 2004
ERNST & YOUNG ACCOUNTANTS
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 147
AANVULLENDE INFORMATIE
INFORMATIE OP AMERIKAANSE WAARDERINGSGRONDSLAGEN
De geconsolideerde jaarrekening van AEGON N.V. is opgesteld overeenkomstig de Nederlandse waarderingsgrondslagen welke op eenaantal punten afwijken van de Amerikaanse waarderingsgrondslagen (US GAAP). Het navolgende beknopte overzicht geeft de effectenweer op het eigen vermogen en de nettowinst bij toepassing van US GAAP. Deze informatie is uitgewerkt in het bij de Securities andExchange Commission als Form 20-F te deponeren verslag. Zoals gebruikelijk is dit document op aanvraag kosteloos verkrijgbaar en kanook worden opgehaald uit de EDGAR database van de SEC op www.sec.gov en via www.aegon.com
Eigenvermogen
31 december NettowinstIn miljoenen euro’s 2003 2002 2003 20021 20011
Bedragen volgens de jaarrekening op Nederlandse grondslagen 14.132 14.231 1.793 1.547 2.397
Aanpassingen voor:Onroerende goederen —817 —804 —33 —48 —61
Obligaties en leningen o/s — waardering 3.824 3.411 — — —
— gerealiseerde winsten en verliezen 1.132 245 893 8 276
Acquisitiekosten —1.983 —1.421 —251 —557 —141
Goodwill 2.959 3.372 —219 —670 —496
Technische voorzieningen 160 422 —109 402 45
Gerealiseerde winsten en (verliezen) op aandelen en onroerendegoederen inclusief terugboeking van indirecte opbrengst — — —756 —2.251 —1.160
Derivaten —239 —750 90 32 —152
Latente belastingverplichtingen —670 —651 —33 —30 44
Latente belastingverplichtingen over US GAAP aanpassingen —671 —489 —72 205 344
Overige verschillen, per saldo 9 —12 228 329 —410
BEDRAGEN VOLGENS AMERIKAANSE GRONDSLAGEN 17.836 17.554
Winst voor effect van grondslag wijzigingen 1.531 —1.033 686
Effect van eerste toepassing van SFAS 133 (derivaten), netto na aftrek van EUR 30 miljoen belasting — — —54
Effect van eerste toepassing van SFAS 142 (goodwill) — —1.295 —
NETTOWINST VOLGENS AMERIKAANSE GRONDSLAGEN 1.531 —2.328 632
Overige componenten integrale winst, na belastingOmrekenverschillen vreemde valuta —2.384 —2.749 690
Niet gerealiseerde winsten en verliezen op effecten beschikbaar voor verkoop 1.249 —673 —907
Herrubricering vermogenswinsten en -verliezen begrepen in de nettowinst 7 1.193 377
Cumulatief effect van eerste toepassing van SFAS 133 — — 49
INTEGRALE WINST VOLGENS AMERIKAANSE GRONDSLAGEN 403 —4.557 841
1Inclusief herziening van bepaalde US GAAP informatie.AEGON heeft bepaalde wijzigingen vastgesteld die gemaakt moesten worden in de cijfers over 2002 en 2001 opgesteld overeenkomstig US GAAP. De nettowinst volgensAmerikaanse grondslagen over 2002 nam af met EUR 98 miljoen, de integrale winst volgens Amerikaanse grondslagen was EUR 155 miljoen lager over 2002 en EUR 297 miljoenlager over 2001. De wijzigingen hadden geen effect op de winst of de balanscijfers bepaald volgens Nederlandse grondslagen.
De belangrijkste verschillen tussen de bedragen volgens de jaarrekening op Nederlandse grondslagen en Amerikaanse grondslagen in2003 vergeleken met 2002 zijn:
De nettowinst over 2003 op basis van US GAAP grondslagen bedroeg EUR 1.531 miljoen, ten opzichte van een nettoverlies vanEUR 2.328 miljoen over 2002.
De gerealiseerde verliezen op aandelen en onroerend goederen op US GAAP grondslagen bedroegen EUR 125 miljoen (inclusiefEUR 352 miljoen uit hoofde van duurzame waardevermindering; ten opzichte van een bedrag van EUR 1.057 miljoen in 2002). Op basisvan Nederlandse waarderingsgrondslagen is een bedrag van EUR 631 miljoen betreffende indirecte opbrengst uit beleggingenverantwoord. Op US GAAP grondslagen worden gerealiseerde resultaten direct verantwoord in de winst- en verliesrekening, terwijl onderNederlandse grondslagen de indirecte opbrengst methode wordt toegepast.
De gerealiseerde resultaten op vastrentende waarden, onder aftrek van de geamortiseerde ruilresultaten bedroegen EUR 893 miljoenin 2003 (2002: EUR 8 miljoen). Op basis van Nederlandse grondslagen worden gerealiseerde resultaten als overlopende ruilresultaten inde balans verantwoord en ten gunste of ten last van het resultaat gebracht in een periode overeenkomend met de benaderde resterendelooptijd van de verkochte beleggingen. Op US GAAP grondslagen worden gerealiseerde resultaten direct verantwoord in de winst- enverliesrekening.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 148
Volgens Nederlandse grondslagen wordt goodwill direct ten laste van het eigen vermogen gebracht op het moment van acquisitie. Lastenuit hoofde van afwaardering van goodwill worden geboekt op basis van US GAAP. De vereiste goodwill impairment test in het vierdekwartaal van 2003 volgens SFAS 142 heeft geleid tot een afboeking ten laste van het resultaat van EUR 219 miljoen, voornamelijkbetrekking hebbend op de niet-verzekeringsactiviteiten van Transamerica (2002: EUR 1.965 miljoen). Deze afwaardering is in 2003verantwoord als bedrijfskosten volgens US GAAP.
Het volgende is een samenvatting van de verschillen tussen Nederlandse waarderingsgrondslagen en US GAAP die een effect hebben ophet gerapporteerde eigen vermogen of op de nettowinst.
ONROERENDE GOEDEREN
Onroerende goederen worden op Nederlandse grondslagen gewaardeerd tegen marktwaarde, die is gebaseerd op de verkoopwaardeonder normale marktomstandigheden. Nieuwe onroerende goederen worden gewaardeerd tegen stichtingskosten inclusief rente tijdensde bouw of tegen aanschaffingsprijs. Ongerealiseerde en gerealiseerde winsten en verliezen op de beleggingen in onroerende goederen evenals de uit afdekkingstransactiesvoortvloeiende resultaten, kosten en valutaverschillen worden in de herwaarderingsreserve verantwoord, rekening houdend met de(latente) belastingverplichting.
Op Amerikaanse grondslagen wordt onroerend goed gewaardeerd op kostprijs minus afschrijving en aangepast voor duurzamewaardeverminderingen. Afschrijving geschiedt over de geschatte economische levensduur van het onroerend goed. Gerealiseerdewinsten of verliezen en alle overige operationele opbrengsten en kosten worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.
De getoonde aanpassing in de kolom van het eigen vermogen geeft de afname weer van de marktwaarde tot de kostprijs minusafschrijving.
De aanpassing in de nettowinst kolom geeft de jaarlijkse afschrijvingslast weer. De verschillen in resultaten bij verkoop dievoortvloeien uit het verschil in boekwaarde op Nederlandse en Amerikaanse grondslagen zijn opgenomen op de regel gerealiseerdewinsten en verliezen op aandelen en onroerende goederen, evenals de terugboeking van de indirecte opbrengst.
OBLIGATIES EN LENINGEN OP SCHULDBEKENTENIS - WAARDERING
Obligaties en leningen op schuldbekentenis worden op Nederlandse grondslagen gewaardeerd tegen amortisatiewaarde, verminderd metvoorzieningen voor oninbare bedragen. Onder de amortisatiewaarde wordt verstaan de contante waarde per balansdatum van detoekomstige intrest- en aflossingsbestanddelen, vastgesteld op basis van de effectieve rentevoet op het moment van verkrijging.
Op Amerikaanse grondslagen worden obligaties en leningen op schuldbekentenis in drie categorieën ingedeeld en als volgt in decijfers verwerkt:
• obligaties en leningen op schuldbekentenis waarvoor AEGON de intentie en de mogelijkheid heeft om deze vast te houden tot deaflossingsdatum worden opgenomen tegen amortisatiewaarde.
• obligaties en leningen op schuldbekentenis welke voornamelijk worden gekocht en aangehouden om deze op korte termijn teverkopen worden aangemerkt als handelsportefeuille en op fair value gewaardeerd, waarbij de ongerealiseerde winsten en verliezenin het resultaat worden opgenomen.
• obligaties en leningen op schuldbekentenis die niet vallen in de categorie ”vasthouden tot aflossingsdatum” of handelsportefeuilleworden aangemerkt als ”beschikbaar voor verkoop” en op fair value gewaardeerd, waarbij de ongerealiseerde winsten en verliezen inhet eigen vermogen worden opgenomen.
AEGON heeft het overgrote deel van zijn obligaties en leningen op schuldbekentenis aangemerkt als ”beschikbaar voor verkoop” en hetrestant als handelsportefeuille. Wanneer er bewijs is van een duurzame waardevermindering van een obligatie of lening opschuldbekentenis vindt er een afwaardering tot de fair value plaats die ten laste komt van de winst van het huidige boekjaar.
De aanpassing in de kolom van het eigen vermogen stelt het verschil voor tussen de amortisatiewaarde verminderd met deafschrijvingen voor oninbare bedragen en de fair value.
OBLIGATIES EN LENINGEN OP SCHULDBEKENTENIS - GEREALISEERDE WINSTEN EN VERLIEZEN
Bij ruiltransacties gerealiseerde rendementsverschillen op obligaties en leningen op schuldbekentenis, tenzij een verlies wordt geacht tezijn voortgekomen uit een verslechterde kredietwaardigheid, worden op Nederlandse grondslagen ten gunste of ten laste van hetresultaat gebracht in een periode overeenkomend met de benaderde resterende looptijd van de verkochte beleggingen.
Op Amerikaanse waarderingsgrondslagen worden gerealiseerde winsten en verliezen bij verkoop van obligaties en leningen opschuldbekentenis opgenomen in de winst van de periode waarin de verkopen plaats vonden. Zowel gerealiseerde als ongerealiseerdewinsten en verliezen op obligaties en leningen op schuldbekentenis welke worden aangemerkt als handelsportefeuille wordenopgenomen in de nettowinst.
De aanpassing in de kolom van het eigen vermogen betreft de herschikking van de overlopende verkoopresultaten van de obligatiesen leningen op schuldbekentenis van schulden naar eigen vermogen.
De aanpassing in de kolom nettowinst stelt het verschil voor tussen de vrijval van de overlopende verkoopresultaten op Nederlandsegrondslagen en de gerealiseerde resultaten op Amerikaane grondslagen.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 149
AANVULLENDE INFORMATIE
OVERLOPENDE ACQUISITIEKOSTEN EN WAARDE VAN DE AANGEKOCHTE VERZEKERINGSPORTEFEUILLES ’VALUE OF BUSINESS ACQUIRED’
Volgens Nederlandse waarderingsgrondslagen worden kosten die direct of indirect samenhangen met het afsluiten of verlengen vanverzekeringen geactiveerd voor zover zij worden terugverdiend uit toekomstige kostenopslagen in de premies of uit het verwachtebrutoresultaat, afhankelijk van de aard van de polis. Acquisitiekosten worden eveneens geactiveerd voor bepaalde beleggingsproductenzonder verzekeringselement welke gerelateerd zijn aan 401(k) pensioenregelingen in de Verenigde Staten. De overlopendeacquisitiekosten worden afgeschreven over de looptijd van de betreffende polissen, met als maximum de periode van premiebetalingvoor traditionele levensverzekeringen en vaste universal life polissen, dan wel voor unit-linked producten, variabele universal life polissenen vaste en variabele annuities in verhouding tot de verwachte brutoresultaten.
De overlopende acquisitiekosten van traditionele en vaste universal life producten in alle landen worden ten minste jaarlijks perlandenunit en productgroep getest om de terugverdiencapaciteit in te schatten. Een niet gedekt bedrag wordt als een last in het jaar vanvaststelling verantwoord. In de Verenigde Staten en Canada worden de overlopende acquisitiekosten voor vaste en variabele annuities,variabele universal life polissen en unit-linked contracten afgeschreven met een constant percentage gebaseerd op de contante waardevan de geschatte brutoresultaten zoals die naar verwachting worden gerealiseerd gedurende de looptijd van de polissen. Waar nodigworden de veronderstellingen welke worden gebruikt voor de bepaling van de geschatte brutoresultaten aangepast. Een belangrijkeveronderstelling met betrekking tot de geschatte toekomstige winsten van variabele annuities en levensverzekeringen is de lange termijngroeivoet op jaarbasis van de onderliggende activa. De aanpassing van de veronderstellingen kan van invloed zijn op het oorspronkelijkeafschrijvingspatroon, wat kan leiden tot het openbreken ervan (”unlocking”). Het verschil tussen het oorspronkelijke afschrijvingspatroonen het herziene patroon, dat is gebaseerd op werkelijk verdiende brutowinsten tot dusver en herziene schattingen van toekomstigebrutowinsten, wordt volledig in de winst- en verliesrekening verwerkt als een last of een bate. In Nederland, het Verenigd Koninkrijk ende overige landen wordt de invloed van de bewegingen in de aandelenmarkten op de geschatte brutoresultaten bewaakt door hetjaarlijks of, indien noodzakelijk, op kwartaalbasis testen van de terugverdiencapaciteit; een negatieve uitkomst wordt onmiddellijk alsextra afschrijving ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Waar nodig worden de veronderstellingen welke worden gebruiktvoor de bepaling van de geschatte brutoresultaten aangepast.
Voor traditionele en vaste universal life producten in alle landen zijn de Amerikaanse waarderingsgrondslagen hetzelfde als deNederlandse waarderingsgrondslagen. Voor vaste en variabele annuities, variabele universal life polissen en unit-linked contracten dieverkocht worden in de Verenigde Staten en Canada zijn de Amerikaanse en Nederlandse waarderingsgrondslagen gelijk. Voor variabeleuniversal life polissen en unit-linked contracten die verkocht worden in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en de overige landen vindt’unlocking’ plaats door middel van een herzien afschrijvingsschema voor acquisitiekosten gebaseerd op de werkelijke brutowinsten totdusver en herziene schattingen van toekomstige brutowinsten. Deze ’unlocking’ aanpassing heeft in recente jaren geleid tot aanvullendeafschrijvingslasten. Acquisitiekosten voor beleggingsproducten zonder verzekeringselement welke gerelateerd zijn aan 401(k)pensioenregelingen in de Verenigde Staten worden onmiddellijk als kosten genomen en niet geactiveerd en afgeschreven zoals volgensNederlandse waarderingsgrondslagen.
De aanpassing in de kolom van het eigen vermogen en de aanpassing in de nettowinst kolom bevatten het effect van de ’unlocking’van de overlopende acquisitiekosten voor vaste universal life en unit-linked producten in het Verenigd Koninkrijk en het verschil inbehandeling van de acquisitiekosten voor beleggingsproducten zonder verzekeringselement gerelateerd aan 401(k) pensioenregelingenin de Verenigde Staten. Tevens is hier de aanpassing voor acquisitiekosten opgenomen die, in overeenstemming met de gevestigdepraktijk na het van kracht worden van SFAS 1 15, het verschil in afschrijving weergeeft welke nodig zou zijn als de ongerealiseerdewinsten en verliezen op obligaties en leningen op schuldbekentenis gerealiseerd zouden zijn. Het negatieve effect op het eigen vermogenvolgens Amerikaanse waarderingsgrondslagen met betrekking tot SFAS 1 15 is EUR 1.421 miljoen (2002: EUR 1.027 miljoen).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 150
GOODWILL
Goodwill wordt op Nederlandse grondslagen in het jaar van aankoop geheel ten laste van het eigen vermogen gebracht.Op Amerikaanse grondslagen wordt goodwill geactiveerd en indien nodig aangepast voor duurzame waardevermindering. Voor
1 januari 2002 werd goodwill afgeschreven over de periode waarin naar verwachting van de voordelen wordt genoten, met een maximumvan 20 jaar. Goodwill werd getest op duurzame waardevermindering op basis van niet contant gemaakte kasstromen.
Vanaf 1 januari 2002 wordt goodwill beoordeeld en getest op duurzame waardevermindering volgens de fair value benaderingconform de toepassing van SFAS 142, ”Goodwill and Other Intangible Assets”. Goodwill moet in ieder geval jaarlijks worden getest opduurzame waardevermindering of vaker als gewijzigde omstandigheden aangeven dat een duurzame waardevermindering nodig kan zijn.Het testen op duurzame waardevermindering vereist dat de fair value wordt bepaald van iedere geïdentificeerde rapportage-eenheid. De rappotage-eenheden die AEGON heeft geïdentificeerd, gebaseerd op de SFAS 142 regels, zijn: AEGON USA, AEGON Canada, AEGONNederland, de verzekeringsmaatschappijen van AEGON UK en de distributiemaatschappijen van AEGON UK, Overige landen enTransamerica niet-verzekeringsactiviteiten. De fair value van de verzekeringsactiviteiten wordt bepaald met behulp van waarderings-technieken die consistent zijn met het bepalen van de marktwaarde voor verzekeringsmaatschappijen, een gedisconteerde kasstromenmodel met veronderstellingen ten aanzien van disconteringsvoet, waarde van de bestaande portefeuille en verwachtingen voortoekomstige groeivoeten en termijn. Voor de niet-verzekeringsactiviteiten van Transamerica wordt de fair value bepaald op basis vangedisconteerde kasstromenanalyse. Bij de waardering wordt gebruik gemaakt van de beste beschikbare informatie, met inbegrip vanveronderstellingen en ramingen welke het management redelijk en verdedigbaar vindt. De veronderstellingen die gebruikt worden bij debepaling van de fair value vergen aanzienlijke inschattingen en ramingen. De gehanteerde disconteringsvoeten worden verondersteld demarktdisconteringsvoeten te zijn, die gebruikt zouden worden om zaken van gelijke aard en omvang te waarderen.
De goodwillafschrijving in 2002 betreft voornamelijk de duurzame waardeverminderingen van Transamerica niet-verzekerings-activiteiten (EUR 1.234 miljoen) en van de verzekeringsactiviteiten van AEGON USA.
TECHNISCHE VOORZIENINGEN
De voorziening voor levensverzekering bestaat uit de contante waarde van de toekomstige uitkeringen aan polishouders of anderebegunstigden inclusief de daarmee verband houdende kosten, verminderd met de contante waarde van de toekomstige nettopremies. Devoorziening is berekend met toepassing van actuariële methoden waarbij gebruik wordt gemaakt van veronderstellingen zoalsschattingen van premies, sterfte, beleggingsresultaten, polisverval, afkopen en kosten. Deze veronderstellingen zijn oorspronkelijkgebaseerd op de best mogelijke schattingen van toekomstige werkelijke uitkomsten op het moment van afsluiten van de polis, waarbij insommige gevallen rekening wordt gehouden met een marge voor negatieve ontwikkelingen. De gehanteerde veronderstellingen wordenregelmatig getoetst met de werkelijke ontwikkelingen en, indien nodig, afhankelijk van het soort product, bijgesteld.
Voor polissen waarbij uitkeringsbedragen zijn gegarandeerd tijdens de looptijd of bij expiratie bevat de premie ook opslagen voor deverwachte kosten van de garanties. De prijsstelling van de garantie is gebaseerd op veronderstellingen van toekomstigebeleggingsresultaten inclusief veronderstellingen inzake resultaten uit herbelegging.
De voorziening voor levensverzekering omvat eveneens de voorziening voor lopende risico’s en de voorziening voor te betalenuitkeringen. Ingeval de periode van premiebetaling korter is dan de looptijd van de polis wordt een voorziening voor toekomstigeadministratiekosten gevormd om de geschatte toekomstige kosten na de periode van premiebetaling te dekken. Er wordt tevens eenvoorziening gevormd met betrekking tot toekomstige kosten in verband met de verwerking van uitkeringen.
In de technische voorziening levensverzekering zijn voorzieningen opgenomen voor gegarandeerde uitkeringen met betrekking totpolissen waarvan de polishouder het beleggingsrisico draagt. In een aantal landen worden producten verkocht die minimumgarantiesbevatten. De reguliere technische voorzieningen voor deze producten zijn verantwoord onder technische voorzieningen met beleggingenvoor rekening van polishouders.
In de Verenigde Staten is een gegarandeerde minimum overlijdensuitkering een gebruikelijk element van variabele annuities. Eendergelijke overlijdensuitkering bestaat uit het hoogste van enerzijds het bedrag in de technische voorziening en anderzijds hetgegarandeerde bedrag. Het laatste bedrag is gelijk aan de totale stortingen door de polishouder verminderd met de opgenomenbedragen en bevat in sommige gevallen een opwaarderingsclausule waarbij het garantiebedrag wordt verhoogd met intrest of met eenbepaalde waarde-aangroei.
De voorziening voor levensverzekering bevat een voorziening in verband met de gegeven garanties. Een boven- en ondergrens voordeze voorziening is berekend met gebruikmaking van stochastische prospectieve methoden (berekeningen met gewogenwaarschijnlijkheden gebruikmakend van meervoudige toekomstscenario’s) en actuele veronderstellingen. Binnen de boven- enondergrens (z.g. corridor of bandbreedte) wordt de periode-toerekeningsmethode gevolgd gebaseerd op de prijsstelling, rekeninghoudend met een rentefactor bij de waardering en verminderd met de werkelijk gedane uitkeringen. Wanneer het niveau van devoorziening buiten de bandbreedte komt, zal een overschot of een tekort leiden tot een extra last of bate in de resultatenrekening.
In Canada worden de variabele annuity producten verkocht onder de naam gesepareerde fondsen. De voorzieningen voor deminimumgaranties bij de gesepareerde fondsen worden vastgesteld volgens een methode overeenkomend met die beschreven voor deminimumgaranties op variabele annuities in de Verenigde Staten.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 151
AANVULLENDE INFORMATIE
In Nederland hebben polissen verbonden met het Fundplan een gegarandeerd rendement van 3% of 4% bij expiratie of bij eerderoverlijden van de verzekerde indien de betaalde premies gedurende een aaneengesloten periode van tien jaar zijn belegd in het Mix Funden/of het Rente Fund. Voor deze garantie is een voorziening gevormd volgens de methode van stochastische modellering. De voorzieningis opgebouwd volgens het toerekeningsbeginsel gebaseerd op de prijsstelling, verminderd met de werkelijk gedane uitkeringen. Periodiekwordt een bandbreedte bepaald voor de voorziening volgens de methode van stochastische modellering. Indien de voorziening zichbuiten de bandbreedte ontwikkelt zal een overschot of een tekort leiden tot een extra last of bate in de winst- en verliesrekening.Minimum intrestgaranties op collectieve pensioencontracten in Nederland worden gegeven voor nominale uitkeringen gebaseerd op de3% of 4% actuariële intrest na pensionering van de werknemer. Overeenkomstig de aard van het product hebben deze garanties eenlangetermijnhorizon van ongeveer 30 tot 60 jaar. De voorziening wordt opgebouwd met toepassing van het toerekeningsbeginselgebaseerd op de prijsstelling verminderd met verrichte uitkeringen.
De voorziening voor vaste annuities, GICs en financieringsovereenkomsten is gelijk aan de gestorte bedragen verhoogd met decontractuele intrest.
Op Amerikaanse waarderingsgrondslagen worden de technische voorzieningen voor traditionele levensverzekeringsproductenberekend volgens de gelijkblijvende premie methode met oorspronkelijke veronderstellingen voor beleggingsrendementen, sterfte, vervalen kosten en zijn inclusief een voorziening voor ongunstig verloop. Voor universal life producten en producten met eenbeleggingskarakter (annuities) zijn de technische voorzieningen gelijk aan de aan polishouders toekomende bedragen per balansdatum.De technische voorziening in het Verenigd Koninkrijk wordt verminderd tot het aan polishouders toekomende bedrag. De technischevoorziening voor vaste annuities, GICs en financieringsovereenkomsten is hetzelfde als onder Nederlandse waarderingsgrondslagen.
Tevens bevatten de technische voorzieningen volgens Amerikaanse waarderingsgrondslagen dat deel van de waardeverandering vande obligaties en leningen op schuldbekentenis dat moet worden toegerekend aan polishouders op grond van de effecten van detoepassing van SFAS 1 15. Deze SFAS 1 15 invloed op het eigen vermogen volgens Amerikaanse waarderingsgrondslagen bedraagt EUR -300 miljoen (2002: EUR -348 miljoen).
Bovendien wordt, als in een polis een derivaat besloten is zoals gedefinieerd volgens Amerikaanse waarderingsgrondslagen, de polisgesplitst en het derivaat op marktwaarde gewaardeerd en worden de veranderingen hierin verwerkt in de resultatenrekening. Dezeaanpassing is in het overzicht opgenomen op de regel derivaten.
GEREALISEERDE WINSTEN EN (VERLIEZEN) OP AANDELEN EN ONROERENDE GOEDEREN
Gerealiseerde en ongerealiseerde winsten en verliezen op aandelen en onroerende goederen worden volgens Nederlandsewaarderingsgrondslagen in de herwaarderingsreserve verantwoord, rekening houdend met de (latente) belastingverplichting. In de winst-en verliesrekening wordt ter zake van de beleggingen in zakelijke waarden het structurele totaalrendement verantwoord. Dittotaalrendement bestaat uit de in de verslagperiode behaalde directe opbrengst (netto huren en dividenden) en een bedrag aan indirecteopbrengst. Het totaalrendement wordt berekend door het gemiddelde van de procentuele rendementen over de laatste 30 jaren vast testellen en dit gemiddelde percentage te vermenigvuldigen met de gemiddelde waarde van deze beleggingen over de laatste 7 jaar,herrekend voor aan- en verkopen.
De indirecte opbrengst van deze beleggingen wordt dan berekend als het verschil tussen het totaalrendement en de behaalde directeopbrengsten. De indirecte opbrengst wordt onttrokken aan de herwaarderingsreserve indien en voor zover elk van de individuele saldivoor aandelen en onroerende goederen positief is. Duurzame waardeverminderingen van aandelen worden ten laste gebracht van hetgerealiseerde deel van de herwaarderingsreserve.
Op Amerikaanse grondslagen worden gerealiseerde winsten en verliezen bij verkoop van aandelen en onroerende goederen in deresultaten verantwoord in de periode waarin de verkopen plaatsvonden. Zowel gerealiseerde als ongerealiseerde winsten en verliezen opaandelen die worden aangemerkt als handelsportefeuille worden opgenomen in de nettowinst. Voor de niet tot de handelsportefeuillebehorende aandelen worden de ongerealiseerde winsten en verliezen verantwoord als component van de integrale winst. Duurzamewaardeverminderingen van aandelen worden verantwoord als onderdeel van de gerealiseerde winsten en verliezen. Duurzamewaardevermindering van onroerende goederen wordt als een gerealiseerd verlies verantwoord in de resultatenrekening.
Gerealiseerde winsten en verliezen kunnen naar hun aard grote schommelingen vertonen. De gerealiseerde winsten en verliezen opaandelen en onroerende goederen op Amerikaanse grondslagen bevatten EUR 273 miljoen (2002: EUR 1.057 miljoen en 2001 EUR 36miljoen) verliezen als gevolg van duurzame vermindering van de marktwaarde en de terugboeking van de indirecte opbrengst vanEUR 631 miljoen (2002: EUR 758 miljoen en 2001: EUR 723 miljoen).
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 152
DERIVATEN
AEGON maakt gebruik van financiële derivaten zoals swaps, opties, futures en valutaderivaten voor het afdekken van posities diesamenhangen met beleggingen, verplichtingen en opgenomen leningen. Op Nederlandse waarderingsgrondslagen worden derivaten inhet algemeen gewaardeerd op dezelfde grondslag als het financiële instrument waar het derivaat betrekking op heeft. De boekwaardenvan de derivaten worden in de balans verantwoord onder hetzelfde hoofd als de betreffende onderliggende waarden. Bedragen invreemde valuta worden omgerekend tegen de betreffende koers op balansdatum. Gerealiseerde en ongerealiseerde resulaten opfinanciële derivaten worden in dezelfde periode en op dezelde wijze verantwoord als de gerelateerde beleggingen, verplichtingen enschulden.
Op Amerikaanse waarderingsgrondslagen moeten alle derivaten, inclusief de in de polissen besloten derivaten, worden verantwoordhetzij als een aktiefpost hetzij als een passiefpost en gewaardeerd tegen fair value. Derivaten die volgens Amerikaanse grondslagen nietvoldoen aan de criteria voor ’hedge accounting’ moeten via de winst- en verliesrekening op fair value worden gebracht. Als het derivaatwel een hedge is worden, afhankelijk van de aard van de hedge, veranderingen in de fair value van de derivaten ofwel gecompenseerddoor de verandering in de fair value van de afgedekte activa, passiva of ’firm commitments’ via de winst- en verliesrekening ofwelverantwoord in de overige componenten van de integrale winst en in de winst- en verliesrekening verwerkt zodra de afgedekte transactietot resultaat leidt. Elk gedeelte van de verandering in de fair value van een derivaat dat beschouwd wordt als ineffectief om hetafgedekte risico te compenseren, wordt onmiddellijk in de winst- en verliesrekening verantwoord.
In de nettowinst van 2003 is op de regel derivaten een verlies van EUR 5 miljoen opgenomen voor de total return swaps metVereniging AEGON.
LATENTE BELASTINGVERPLICHTINGEN
De latente belastingverplichtingen op Nederlandse waarderingsgrondslagen worden vastgesteld op basis van het verschil tussen decommerciële en fiscale waardering van de daarvoor in aanmerking komende activa en passiva. De voorziening is gelijk aan de contantewaarde van de toekomstige belastingverplichtingen. Voor de berekening van de verplichting worden, rekening houdend met de geschattelooptijden, percentages gehanteerd die variëren van 0% tot het nominale tarief over het eerder genoemde verschil tussen decommerciële en fiscale waardering.
Amerikaanse waarderingsgrondslagen vereisen een ’activa en passiva’ benadering voor het bepalen en rapporteren van belastingen.Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden berekend op basis van de naar verwachting geldende percentages voor debelastbare winst op het tijdstip waarop de latente belastingvordering of -verplichting naar verwachting wordt gerealiseerd ofafgewikkeld. Deze percentages worden niet contant gemaakt. Waar nodig worden de latente belastingvorderingen verminderd met eenvoorziening om het feit weer te geven dat (een deel van) de vorderingen naar verwachting niet zullen worden geëffectueerd.
OVERIGE VERSCHILLEN, PER SALDO
Afhankelijk van de gehanteerde grondslagen kunnen sommige uitgaven verantwoord worden in verschillende perioden of opverschillende wijze.
De integrale winst (comprehensive income) is de wijziging in het eigen vermogen gedurende het jaar uit transacties en overigegebeurtenissen en omstandigheden die geen verband houden met de aandeelhouders. Deze winst omvat alle wijzigingen in het eigenvermogen behalve die voortkomen uit stortingen door dan wel uitdeling aan aandeelhouders.
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 153
RESULTATEN PER KWARTAALBedragen in miljoenen
2003 USD 2003 EURI II III IV Totaal I II III IV Totaal
WINST
Levensverzekering529 591 659 723 2.502 (inclusief annuities) 493 521 587 611 2.212
59 60 90 111 320 Ziekte- en ongevallenverzekering 55 53 80 95 283
16 32 18 3 69 Schadeverzekeringen 15 28 17 1 61
0 2 10 11 23 Bankactiviteiten 0 2 9 9 20
—128 —113 —135 —110 —486 Financieringslasten en Overig —119 —99 —121 —90 —429
476 572 642 738 2.428 Winst voor belastingen 444 505 572 626 2.147
—133 —153 —170 —191 —647 Belastingen —124 —135 —151 —162 —572
78 109 49 11 247 Transamerica Finance Corporation 73 96 43 6 218
421 528 521 558 2.028 NETTOWINST 393 466 464 470 1.793
OMZET
7.102 6.644 6.464 7.220 27.430 Levensverzekering 6.619 5.821 5.751 6.060 24.251
881 792 798 844 3.315 Ziekte- en ongevallenverzekering 821 693 710 707 2.931
265 256 214 237 972 Schadeverzekeringen 247 224 190 198 859
101 103 99 98 401 Bankactiviteiten 94 91 88 81 354
2 1 7 28 38 Overige activiteiten 2 1 6 25 34
8.351 7.796 7.582 8.427 32.156 TOTAAL OMZET 7.783 6.830 6.745 7.071 28.429
Opbrengst beleggingen voor—1.662 7.724 2.429 6.053 14.544 rekening van polishouders —1.549 7.035 2.157 5.215 12.858
Annuities, GICs en spaartegoeden:7.787 6.790 5.084 4.620 24.281 — Bruto stortingen 7.257 5.935 4.505 3.770 21.467
2.706 1.470 16 —1.609 2.583 — Netto stortingen 2.522 1.257 —6 —1.489 2.284
1.328 1.560 1.426 1.779 6.093 Provisies en kosten 1.238 1.376 1.269 1.504 5.387
14.732 15.549 15.854 17.849 Eigen vermogen 13.522 13.607 13.606 14.132
2.826 2.910 2.838 3.002 Achtergestelde leningen 2.594 2.546 2.436 2.377
17.558 18.459 18.692 20.851 AANSPRAKELIJK VERMOGEN 16.116 16.153 16.042 16.509
CIJFERS PER GEWOON AANDEEL
0,27 0,34 0,33 0,36 1,30 Nettowinst 0,25 0,30 0,30 0,30 1,15
8,45 8,91 9,00 10,22 Eigen vermogen 7,76 7,80 7,72 8,09
KOERS USD
1,0895 1,1427 1,1652 1,2630 Slotkoers1,0730 1,1050 1,1110 1,1311 Gewogen gemiddelde
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 154
2002 USD 2002 EURI II III IV Totaal I II III IV Totaal
WINST
Levensverzekering737 130 534 316 1.717 (inclusief annuities) 841 125 544 304 1.814
81 58 78 46 263 Ziekte- en ongevallenverzekering 93 62 79 44 278
15 16 21 7 59 Schadeverzekeringen 17 17 22 6 62
8 11 11 —22 8 Bankactiviteiten 9 12 11 —24 8
—101 —66 —82 —47 —296 Financieringslasten en Overig —115 —71 —82 —45 —313
740 149 562 300 1.751 Winst voor belastingen 845 145 574 285 1.849
—224 —30 —154 74 —334 Belastingen —255 —28 —157 87 —353
24 26 13 —15 48 Transamerica Finance Corporation 27 29 12 —17 51
540 145 421 359 1.465 NETTOWINST 617 146 429 355 1.547
OMZET
6.314 6.014 6.123 6.578 25.029 Levensverzekering 7.210 6.527 6.145 6.553 26.435
861 806 768 793 3.228 Ziekte- en ongevallenverzekering 983 875 766 785 3.409
218 196 195 183 792 Schadeverzekeringen 249 212 195 181 837
82 88 98 126 394 Bankactiviteiten 93 97 99 127 416
20 —2 —11 37 44 Overige activiteiten 23 —3 —12 39 47
7.495 7.102 7.173 7.717 29.487 TOTAAL OMZET 8.558 7.708 7.193 7.685 31.144
Opbrengst beleggingen voor859 —6.584 —8.071 2.885 —10.911 rekening van polishouders 981 —7.361 —8.486 3.342 —11.524
Annuities, GICs en spaartegoeden:7.611 8.101 7.097 7.304 30.113 — Bruto stortingen 8.690 8.819 7.070 7.226 31.805
3.121 3.052 2.443 676 9.292 — Netto stortingen 3.564 3.315 2.406 529 9.814
1.095 1.289 1.151 1.400 4.935 Provisies en kosten 1.250 1.407 1.152 1.403 5.212
14.482 13.407 14.360 14.924 Eigen vermogen 16.600 13.647 14.564 14.231
2.425 2.633 2.641 2.752 Achtergestelde leningen 2.780 2.680 2.678 2.624
16.907 16.040 17.001 17.676 AANSPRAKELIJK VERMOGEN 19.380 16.327 17.242 16.855
CIJFERS PER GEWOON AANDEEL
0,38 0,10 0,28 0,22 0,98 Nettowinst 0,43 0,10 0,29 0,22 1,04
9,97 9,15 8,35 8,64 Eigen vermogen 11,44 9,32 8,47 8,24
KOERS USD
0,8724 0,9824 0,9860 1,0487 Slotkoers0,8758 0,8974 0,9280 0,9468 Gewogen gemiddelde
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 155
BELANGRIJKE DATA
BELANGRIJKE GEBEURTENISSEN IN 2003
15 januari ICA Ahold en AEGON breken gesprekken over joint venture af6 maart Bericht over de jaarcijfers 2002
20 maart AEGON kondigt voorstel aan voor wijziging van zijn ondernemingsbestuur 16 april AEGON N.V. geeft euro-obligaties uit ter waarde van EUR 1 miljard, met een rente van 4 5⁄8% en
een looptijd van vijf jaar 17 april Algemene Vergadering van Aandeelhouders 6 mei Bericht over de eerste drie maanden 20036 mei Het levensverzekeringsbedrijf AEGON-CNOOC start activiteiten in China6 mei Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders9 mei AEGON besluit tot wijziging van zijn ondernemingsbestuur
20 mei AEGON N.V. geeft senior notes uit ter waarde van USD 750 miljoen, met een rente van 4,75% en een looptijd van tien jaar
20 mei AEGON N.V. geeft senior notes uit ter waarde van USD 250 miljoen, met een variabele rente en een looptijd van twee jaar
3 juni AEGON verkrijgt vergunning voor levensverzekeringsactiviteiten in Slowakije5 augustus AEGON kondigt aan het grootste deel van de activiteiten van Transamerica Finance Corporation
op het gebied van bedrijfskredieten te verkopen aan GE Commercial Finance 7 augustus Bericht over de eerste zes maanden 20037 augustus AEGON publiceert zijn ’embedded value’ over 2002 2 oktober AEGON verkoopt bedrijfsonderdelen van Transamerica Finance Corporation die actief zijn op het
gebied van vastgoed informatiediensten aan The First American Corporation 29 oktober AEGON start levensverzekeringsactiviteiten in Slowakije
6 november Bericht over de eerste negen maanden 200326 november CAM en AEGON kondigen een alliantie aan
BELANGRIJKE DATA IN 2004
22 april Algemene Vergadering van Aandeelhouders 23 april Dividendregistratiedatum 26 april Ex-dividenddatum in Nederland
vanaf 26 april Keuzeperiode voor uitkering van slotdividend 2003 in contanten of in aandelen 21 april Ex-dividenddatum in de Verenigde Staten4 mei Berekeningsperiode van dividendwaarde in aandelen (tot en met 10 mei)
12 mei Bericht over de eerste drie maanden 2004vanaf 18 mei Beschikbaarstelling slotdividend 2003
7 juni Publicatie van ’embedded value’-rapport 12 augustus Bericht over de eerste zes maanden 200413 augustus Registratiedatum interim-dividend 24 september Beschikbaarstelling interim-dividend 1 1 november Bericht over de eerste negen maanden 2004
AEGON GROEP JAARVERSLAG 2003 156