1.HIDROLOGIJA I NJEN ZADATAKHidrologija je nauka koja proucava vode u prirodi, njihove fizicke osobine i raspored na Zemljinoj povrsini i ispod nje , ona istrazuje raspored vode u cvrstim dijelovima Zemlje.2.ODNOS HIDROLOGIJE I DRUGIH NAUKAZavisi od uticaja meteorologije, klimatologije, fizicke geografije, poljoprivrede, sumarstva, limnologije i okeanografije. Meteorologija proucava atmosferu, koja je znacajna za mnoge hidroloske pojave na zemlji. Klimatologija utice na mnoge hidroloske pojave preko kise, snijega, isparavanja, toplote, hladnoce i vjetra. Geografija daje znanje o planinama koje mogu da povecaju ili sprijece padavine, polozaj rijecnog sliva i njegove fizicke karakteristike uticu na hidrol.pojave. Okenanografija i limnologija proucavaju okeane i jezera , tako da ove vode putem vlage i modifikacijom temperature uticu na meteorologiju i klimu. 3.VODOPRIVREDA I HIDROTEHNIKAUreenje rezima voda trazi materijalna sredstva radi koristenja vode i njihove zastite, tako se od raspolozivih rezervi voda ureuju samo one koje mogu imati odreenu upotrebnu vrijednost i zovu se vodeni resursi. Taj zadatak se ostvaruje putem vodoprivrede, ciju tehniku upravljanja vodama u teoriji i praksi predstavlja hidrotehnika.Vodoprivreda ima tri oblasti: Koristenje voda, ureenje voda i zastita od stetnog djelovanja voda, zastita voda.Vodoprivredne grane koristenja voda cine: snabdjevanje naselja, indusrije i poljoprivrede vodom, navodnjavanje, koristenje vodnih snaga, ribogojstvo, vodeni saobracaj, rekreacija na zone do zone zasincenja, izmedju ove dvije zone postoji prelazna,kapilara zona. Geoloska sredina zasicenja u kojoj nastaje podzemna voda naziva se akvifer ili hidrogeoloski kolektor onnosno izdan podzemnih voda. Akvifer moze biti sa slobodnim nivoom ili pod pritiskom, obicno je to pod pritiskom kas se akvifer nalazi izmedju vodonepropusnih slojeva, ako je pritisak ovakvih voda iznad povrsine terena ona se radi o artekim vodama, a ako je u nivou terena o subartekim. Pranjenje podzemin voda vrsi se putem prirodnih izvora . izvori mogu biti silazni ili uzlazni. Po sastavu rastvorenih soli razlikuju se hidrokarbonatne, sulfatnei hloridne vode. Podzemne vode imaju i ljekovita svojstva pa se nazivaju mineralne vode. Podzemene vode mogu biti i akviferu zrnaste ili pukotinske i kavrnozne poroznosti. U rijecnim dolinama podzemna voda se nalazi sa slobodnim nivoom neposredno ispod povrsine terena s jednim ili vise meuslojevitih akvifera. Karstifikacija nasraje kao posljedica prodora voda u vodopropusne i rastvorljive stijene du sistema pukotina odnosno du tektonskih i drugih diskontinuiteta.

na vodama. Ureenje voda i zastita od sretnog djelovanja voda spada: ureenje vecih slivova, borba protiv erozije i bujica, regulacije vodotoka, odbrana od poplava, odvodnjavanje, asanacija zemljista, kanalisanje naselja. Zastita vode podrazumjeva : preicavanje otpadnih voda, tretman vrstog otpada putem deponija, mjere rednje vode, provoenje zakonodavnih mjera, planiranje i rezervacija buducih resursa. Koristenje voda i zastita od stetnog djelovanjja voda, ureenje i zastita voda obavlja se kroz kompleksne vodoprivredne akcije u okviru najmanje jednog sliva.3. HIDROLOSKI CIKLUSPodrazumjeva se kruzno kretanje vodne mase u raznim oblicima uslijed dejstva Sunceve energijei gravitacionih sila . vode u obliku padavina iz atmosfere dospijevaju na povrsinu nase planete, gdje se odmah ispare ili transgormisu u otjecaj i infiltraciju, a potom se isparavanjem ponovo vracaju u atmosferu. Ovaj hidroloski ciklus se javlja u niz manjih ciklusa gdje se voda javlja kao transportno sredstvo razlicitih materija, ukljuujuci i razlicite hemijske elemente u rastvorenom i gasovitom stanju. Pri ovim ciklusima odvijaju se i procesi fotosinteze i organskih materija.Vodni bilans predstavlja meusobni odnos kolicinskih prihoda, rashoda i akumulacije vode u podrucju nekog definisanog rejona za odreeni vremenski period prema jednacini :P R = VU vodnom bilansu Zemlje osnovne elemente cine atmosferke padavine, isparavanje i otjecaj.4. PADAVINEPadavine podrazumjevajuIzdani razbijenog tipa, formirane u stijenama s kavernoznom poroznou, odnosno u stijenama rastvorljivim u vodi, nazivaju se karstne izdani. U vodi su najee rastvorljive karbonatne, sulfatne i hloridne stijene. Ove stene su dosta rasprostranjene na povrini zemlje, gdje su predstavljene karbonatnim, gipsnim karstom. Karstne izdanske vode obuhvataju podzemne vode u karstifikovanim stijenama koje se kreu po proirenim pukotinama, kanalima, i drugim poroznim oblicima nastalim kao posljedica agresivnog i mehanikog djelovanja podzemnih voda na rastvorljive stijene. Intenzitet i dubinu karstifikacije uslovljava vie faktora od kojih su najvaniji: prisustvo stijena rastvorljivih u vodi ,ispucalost, propusnost i poroznost stijena kroz koje cirkuliu atmosferske i povrinske vode, opa geoloko-strukturna graa, reljef i savremeni klimatski faktori koji ubrzavaju ili usporavaju proces karstifikacije i, kretanja zemljine kore koja odreuju razvoj ili usporavanje procesa karstifikacije.Najintenzivniji karstni procesi deavaju se u pukotinama zone raspadanja i tektonskim razlomima.

Taloenje vode iz atmosfere na povrini Zemlje (kia, snijeg,grad) Kondenzaciju vodene pare iz zraka u dodiru sa hladnijimpovrinama na Zemlji (magla, rosa, inje)Uslovi za formiranje padavina Dovoljno vodene pare u atmosferi (postoje izvori vlage) Hlaenje zraka sa vodenom parom do take kondenzacije Kondenzovanje vodene pare u kapljice vode ili estice leda Porast kapljica vode ili estica leda do veliine dovoljne zapadanje pod dejstvom gravitacije na ZemljuMjerenje padavinaInstrument: KIOMJERNeregistrujuikiomjer: Totalizator, kiomjer Mjeri ukupnu visinupale kie u nekomperiodu Najee dnevnuvisinu kie Na nepristupanimterenima za mjerenje uduim periodima (donekoliko mjeseci)Registrujui kiomjer: Pluvigraf, ombrograf Registruje promjeneintenziteta kie tokomvremena Tipovi instrumenta: saplovkom, sa vagom... Nain zapisivanja:ranije papirna traka, adanas digitalizirano Helmanov pluvigrafObrada podataka o padavinama Jedinice: mm = litara/m2 Podaci sa kiomjera: Dnevne, mjesene, godinje visine (sume) padavina Tabelarni pregled u meteorolokim godinjacima iweb... Zapis sa registrujuih kiomjera Pluvigrafske trake Digitalni zapis, najee kao sumarna linija kie iliprirataja kie u vremenskim intervlima5.OTICAJOticaj: dio padavina koji otiepo povrini sliva ilipodzemnim putem dovodotoka Vodotok: svako korito u kome se koncentrie tok Komponente:1. Povrinski oticaj2. Potpovrinski oticaj3. Podzemni oticajRezultat: teenje uvodotocima (rijenoj mrei) stvaraju ga sve tri komponente oticaja.Povrinski oticaj diopadavina koji otie popovrini sliva: Kratak put, brzo stie doVodotoka, Pri malim i umjerenim kiamane daje znaajne koliinevode, Formira se samo ako je intenzitet kie vei od infiltracionog kapaciteta tla, Prirodni slivovi: znaajansamo za vee i intenzivinijepadavine,Urbani slivovi: najznaajnijakomponenta oticaja.Potpovrinski oticaj diopadavina koji otie kroznezasiene slojeve zemljita, Stie do vodotoka sporije odpovrinskog, Zavisi od karakteristika tlaTanak propusan sloj iznad vrste stijene: veipotpovrinski oticaj, Ravnomjerno propusno tlo: vea perkolacija(procjeivanje), Pri umjerenim kiama moedati znaajne koliine vode. Podzemni oticaj dio padavina koji se procijedi do podzemnihvoda, a potom otekne do vodotoka, Veoma spor zbog malih brzinateenja, Dospjeva do vodotoka znatnoposlije prestanka padavina i inioticaj u bezkinom (sunom)periodu, Mogu je samo ako nivo podzemnih voda (PV) presjecakorito vodotoka na slivuSlivovi sa velikim izdanima PV dajuznaajne koliine vode tokom cijele godine i mali odnos velikih isrednjih vodaSlivovi sa tankim

Gornjim slojevima male propusnosti imaju vei odnos velikih i srednjih voda.HIDROGRAM grafika predstava promjene protoka u profilu vodotoka kroz vrijeme, Q(t) Godinji hidrogram opisuje godinji reim protoka1. Hronoloka promjena srednjih dnevnih protoka2. Histogram srednjih mjesenih protoka.Faktori koji utiu na oticaj:1. Meteoroloki: padavine, isparavanja...2. Fiziko-geografski: veliina sliva, nagib, oblik,vrsta pokrivaa, geoloki sastav... Veliina sliva1. Mali slivovi: povrinsko teenje dominantno nad teenjem u vodotoku, kratkotrajne jake kie, veliki uticaj namjene povrine2. Veliki slivovi: obrnuto6. JEZERAPrirodne depresije ispunjene vodom u geoloskoj proslosti nazivaju se jezera , ona po porijeklu mogu biti: glecerska, tektonska i protocna koja se stalno prihranjuju ili povrsinskiim ili podzemnim vodama . Po sastavu vode jezera mogu biti slatkovodna i zaslanjena. Osnovni morfometsrijski elemnti jezera su povrsina vodnog ogledala, duzina i sirina, velika i mala osa, krivudavost i zapremina jezera. Glavni elemnti rezima jezera su nivo vode, bilans vode i toplotne karakteristike, i rezim formiranje leda..7. PODZEMNE VODEOne su dio hidroloskog ciklusa, nalze se ispod povrsine terena u litosferi, ciji raspored zavisi od geoloskih i hidrogeoloskih uslova stijenske mase. Po porijeklu razlikuju se infiltracione, kondenzacione, sedimentacione i juvenilne podzemene vode. Infiltracjija se odvija preko vodopropusne aeracione