Upload
angah-pija
View
647
Download
10
Embed Size (px)
Citation preview
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 1/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 2/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 3/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 4/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 5/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 6/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 7/266
I I E Y T
M E U E U T
L M
S U N T I N G N T E K S D N T E R J E M K N B E S E R T
T E L H
S T R U K T U R D N R E S E P S I N Y
LAMP RAN
Oleh:
Imran
Teuku Abdullah
UNIV RSIT S
G D J H M D
Y O G Y K R T
S88
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 8/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 9/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 10/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 11/266
L a m p i r a n a b
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 12/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 13/266
1
L a m p i r a n B a b I I
L a m p i r a n :
1
B a i t - b a i t
p a n t u n
v a n a t e r d a p a t d a l a m
h i k a y a t
( a ) P a l a m
k h u t e u b a h
i p u n a m a a u r a h n a b u l a n , s e u p o t S e u n a n y a n
m a l a m
S e u l a s a
N i b a k n y a n g k a - k a h a n a t o r n Io n k h e u n , b i t p i m e u n a n
b hlé I o n
c u b a
( D a l a m
p u r n a m a g e r h a n a b u l a n , S e n i n p e t a n g
m a l a m
S e l a s a
S e l a m a i n i be l u m p e r n a h s a y a
b a w a k a n , namun
d e m i k i a n
b i a r l a h s a y a
c o b a )
( L e b i h
l a n j u t
l i h a t L a m p i r a n : 3 B a b I I I )
( b) D a l a m p e r a a n t i a n e p i s o d e
A n e u k s i w a i h
jipó u
b l a n g ,
d a r u e t c a n g g a n g s u s a h r a y a
Ba h
I o n
p e u d u e k s i a t o h n a n ,
I o n
k u r a n g a n
B a n t a
Muda
( A n a k r a j a w a l i
k e
s a w a h t e r b a n g , b e l a l a n g
j e n j a n g
s u s a h
h a t i n y a
S a y a h e n t i k a n d u l u s e k i a n , k i n i s a y a
c e r i t a k a n
B a n t a
M u d a
( M a k s u d
p e n y a i r : d i a
h e n t i k a n d u l u
k i s a h Mu
d a S a k t i ,
d a n
b e r a l i h p a d a
k i s a h
B a n t a
Mu d a )
( D r e w e s
1 9 7 9 ,
H i k a y a t P o c u t Muhammat
h . 7 0 )
( c )
P a l a m
d i a l o g
i s i n i d i k u t i p d i a l o g a n t a r a L i l a
Ba n g g u n a
d e n g a n
P u -
t r o e
Gumbak
M e u i h , d a l a m H i k a y a t ^ u t r o e
Gumbak
M e u i h .
L i l a B a n g g u n a d e n g a n kemampuan i l m u n y a d a p a t m e m a s u k i
i s t a n a p a d a
m a l a m
h a r i u n t u k m e n j u m p a i s a n g p u t r i
t a n -
p a d i k e t a h u i o l e h s i a p a p u n .
i a i n g i n m e n d a p a t
k e p a s t i -
a n a p a k a h
p u t r i
b e n a r
m e n a r u h
h a t i n a d a n y a . P a n t u n s a -
l i n g m e n g a j u k h a t i i n i d a p a t d i k a t a k a n p a n t u n M e l a y u
y a n g d i u c a p k a n d a l a m c a m p u r a n b a h a s a A c e h .
U b o - u b o
I o n
s a n g k a l e u m a k , s a n t a n
m e u l i m b a k I o n
s a n g k a
d a d e n
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 14/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 15/266
2
N y a n g j e u e t
adék
k e u n o e I o n j a k , b un oe ngón
s i n y a k
j a n -
j
i ka habéh
Lom g u d a
p l a n g
g u d a p e u l a n g g i , g u d a m e u n a r i d i
a t e u e h
bukét
akón ha y adék t a u b a h
j a n j i
siréh
t a b r i
p i n e u n g
meu
kulét
A d a k t a k e u m e u n g p a j o h b o h p a o h , tadóng d i b a r o h p u p o e
g e u l a w a
A d a k n a h a j a t k e u u r e u e n g
j e u o h ,
b e u gèt t a p u o o h b i k
l e u p a i h b u n g k a
• • •
Meuk meuk d i c o n g s u g a n d a , I o n kalón r u p a meu
1
i k meu
t r é n
L o n s a n g k a adék
k o n
n a r i t s e u n d a , n y a n g j e u e t I o n t e u k a
b a k p u t éh licén
• • •
P u t r o e Gumbak M e u i h j i k h e u n p a n t o n , akhé ng ón p h o n
meu
d u ek ad o e
B o h
d e u l i m a mu p a n g s a - p a n g s a ,
d i d a l a m p a n g s a i j i n y a n g
m i r a h
Bukón T u a n k u l o n tilék b a n g s a , s a ma l a h j u g a d a r a h n y a n g
m i r a h
B u n g a l a h
j e u m p a j e u m p a
k e u b i r u b u n g a
r a m p o e
d i d a l a m
p u a n
T u j o h l a h
k a l i
s i ma l a m
r i n d u t i d a k s a mp o e k e u p a d a T u a n
• • •
D u a l a h t i g a k a p a y d i I h o k , b u n g a s e u l e u p o k d i d a l a m
p u a n
M a l a m d a n h a r i a t é l o n m a b o k , u p a m a p u n g g o k r i n d u k a n
b u l a n
( U b u r - u b u r
k u s a n g k a
k u e h ,
s a n t a n
b e r l i m b a k
k u k i r a
d a d i h
S e b a b
A d i k s a y a
k e
m a r i , k a r e n a t a d i t e l a h t e g u h j a n j i
J i k a i n g i n
b u a h p a u h ,
b e r d i r i
d i b a r u h l e m p a r k a n g e u -
1
l a w a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 16/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 17/266
3
J i k a b e r h a j a t a k a n o r a n q j a u h
b a i k - b a i k l a h
d i p a p a h
a q a r
t a k b e r a n g k a t
p u l a
• • • •
K u n a n g - k u n a n g
d i
o o h o n
s e g a n d a , n a i k t u r u n n a m p a k c a h a y a
S a y a s a n g k a t i d a k
c uma
me n g g o d a ,
m a k a
s a y a
d a t a n g i
A d i k
j
e l i t
• • • •
P u t r o e Gumbak
M e u i h
m e n j a w a b o a n t u n , b e r a t u r t u r u n
a v / a l
d a n
a k h i r
• • • •
B u a h
d e l i m a b e r p a n g s a - p a n g s a , d i d a l a m p a n g s a
b i j i n y a
m e r a h
B u k a n T u a n k u s a y a t i l i k b a n g s a , s a m a l a h j u g a d a r a h n y a
m e r a h
B u n g a c e m p a k a , c e m p a k a k e u b i r u
2
b u n g a r a m p a i
d i d a l a m
p u a n
T u j u h
k l i
s e m a l a m r i n d u t i d a k s a m p a i k e p a d a T u a n
D u a l a h
t i g a
k a p a l d i t e l u k
b u n g a
t e l e p u k d i d a l a m p u a n
M a l a m d a n
h a r i
h a t i k u ma b u k , umpama
p u n g g u k
r i n d u k a n
b u l a n
A m s h o f f , 1 9 2 9 , G o u d k r u i n t i e . h . 4 7 - 4 9 )
1
g e u l a w a , p o t o n g a n k a y u a t a u d a h a n
muda
v a n g
d i p a -
k i
u n t u k a l a t p e l e m p a r .
2 .
eumpa
k e u b i r u .
s e j e n i s c e m p a k a v a n g s u d a h l a n g k a
b u n g a n y a
m i r i p
d e n g a n
b u n g a
k e m b o j a y a n g b e r w a r n a k u n i n g
s e m u
p u t i h
p a d a u j u n g d a u n k e l o p a k n y a .
P o h o n
i n i b i s a
m e n j a d i p o h o n b e s a r , s e h i n g g a b a n i r - b a n i r a k a r n y a memben
t u k
l e k u k a n - l e k u k a n y a n g m e l e b a r p a d a p a n g k a l b a t a n g n y a .
K a r e n a
s i t u a s i
p a n g k a l b a t a n g y a n g
d e m i k i a n , m e n v e b a b k a n
k e b a n y a k a n o r a n g d i d e s a - d e s a
m e n g a n g g a p p o h o n c e m p a k a
j e n i s
i n i d i s u k a i
h a n t u .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 18/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 19/266
4
L a m p i r a n : 2
D a l a m ratéb
s e l a l u t e r d a p a t
f o r m u l a
d i u l a n g
m e n g u c a p -
k a n n y a . F o r m u l a t e r s e b u t b e r b e d a - b e d a , i a l a h : L a I l a h a
I l l a l l a h
a t a u
A l l a h A l l a h u
v a
R a b b i ,
a t a u
v a
A l l a h ,
a t a u
y a M o l o y . B e r i k u t i n i d i t u r u n k a n d u a
c o n t o h
r a t é b d e n g a n
f o r m u l a d i a t a s .
a ) R a t éb d e n g a n f o r m u l a A l l a h A l l a h u y a
R a b b i ,
d i k u t i p d a -
r i n a s k a h y a n g
d i s e b u t o l e h
V o o r h o e v e d e n g a n
j u d u l H i k a y a t
S i p h e u e t D u a
P l o h
( C o d . O r . 8 1 3 5 ÜBL)
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
A l l a h
A l l a h u v a
R a b b i .
M a h a S u c i
P o k u G a t a
P o k u
A l l a h wajéb U j u t , ta ék
c a h u t
d u m t e u r a t a
H a r t o y
u j u t
n a Z a t T u h a n , h a n a s a b a n ngón z a t h a m b a
A l l a h
A l l a h u v a
R a b b i .
M a h a S u c i
P o k u G a t a
P o k u
A l l a h wajéb
K i d a m , h a n a
m e u j a n
h * a n
meum s
H a r t o y K i d a m k a d i l è e k ó n , U j u t T u h a n n y a n g
s e u d i a
A l l a h
A l l a h u
v a
R a b b i .
M a h a
S u c i
P o k u G a t a
d s t . )
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
A l l a h
A l l a h u y a
R a b b i ,
M a h a S u c i
E n g k a u
P e m i l i k h a m b a
A l l a h
P e m i l i k
w a j i b U j u d ,
n a i k s a k s i l a h s e m u a n y a
A r t i
U j u d
a d a Z a t T u h a n , b e r l a i n a n d e n g a n z a t h a m b a
A l l a h
A l l a h u
y a R a b b i , M a h a
S u c i
E n g k a u
P e m i l i k
h a m b a
A l l a h
P e m i l i k
w a j i b
Q i d a m , t a k
b e r a w a l
t a k
b e r m a s a
A r t i Q i d a m s u d a h
d u l u a n , U j u d
T u h a n s u d a h a d a
A l l a h
A l l a h u
y a R a b b i , M a h a
S u c i
E n g k a u
P e m i l i k
h a m b a )
( D s t . )
b ) R a t éb d e n g a n f o r m u l a L a I l a h a I l l a l l a h
L a
I l a h a I l l a l l a h . T u h a n n y a n g s a h
U j u t S i d r o e
H a r t o y
U j u t
n a Z a t
T u h a n ,
a l a m
s i k e u l i a n
d a l i
n a
D r o e
L a
I l a h a I l l a l l a h . T u h a n n y a n g s a h K a d i m
S i d r o e
H a r t o y K a d i m d i l è e T u h a n , h a n a m e u j a n h a n m e u m a s a
L a I l a h a
I l l a l l a h T u h a n n y a n g s a h B a k a § i d r o e
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 20/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 21/266
5
H a r t o y
B a k a k e u k a y T u h a n , ub a h
p i t a n r o k - r o k masa
D s t )
L a
I l a h a
I l l a l l a h , T u ha n y a n g sa h U j u t E s a
A r t i
U j u d a d a
Z a t
T u h a n , a l a m
s e k a l i a n b u k t i
k e e sa a n - N y a
L a I l a h a I l l a l l a h , T u ha n y a n g s a h Qadim E s a
A r t i Qadim d u l u a n T u a hn , t a k b e r h in g g a t a k
b e r m a s a
L a
I l a h a
I l l a l l a h , T u ha n y a n g s a h B a q a E s a
A r t i B a q a k e k a l T u h a n , t a k b e r u b a h s e pa n j a n g masa )
D s t . )
L a m p i r a n : 3
C o n t o h d u a
b a i t
pa n t u n d a r i k a r y a y a n g d i s e b u t H i k a -
y a t uhé
o l e h
S no uc k H u r g r o n j e
M a n g a t - m a n g a t p i s a n g pe u n g a t ,
teungóh t a ma t - ma t k a r e t l a m
abèe
Padu m n a ék t a p e u ma n g a t , haté k a r e u g a t y o h
b u l e u e n
dilèe
Peue
m e u g o b - g o b
d i y u b b umo e ,
S i t i
R a mbin o e j i g a mp o y
s u t r a
Meung g o h
me u t u n g k o b
la ngèt n gón bumoe , mantóng
s i n o e
k am oe
ngón g a t a
S e d a p - s e d a p p i s a n g k o l a k s e d a n g
d i
t a n g a n j a t u h
k e a b u
B e t a p a pu n d i h i b u r d i r a y u h a t i
t e l a h
r e t a k
b u l a n y a n g l a l u
A p a b e r d e g u b
d i b a wa h b u mi,
R a mbin o e
S i t i m e n g o l a h s u t r a
S e b e l u m b e r t a n g k u b
l a n g i t
d a n
b u mi, masih k a m i b e r s a m a
A d i n d a )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 22/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 23/266
6
L a m p i r a n : 4
K u t i p a n b a g i a n
p e n u t u p K i s a h H a b i b H a d a t
L a I l a h a I l l a l l a h , k u b u
l u a i h p u t éh
s a p h a
S o e z i a r a h b a k k u b u n y a n , tilék T u ha n k e u p a d a n y a
R a s e u k i mudah
l a m d o n y a n y o e , p a g e d u d o e l a m s i j a h t r a
T a m a t o h n a n
k i s a h
H a d a t .
k e u r a m a t
t h a t k u t o b
r a y a
N y a n g
k e u m a r a n g
Muhammat M a r e u h a b a n , il umè k u r a n g a k a y
h i n a
L o n k a r a n g n y o e d i n a n g g r o e S u s o h , m a s a z i a r a h k u b u a y a h n -
d a
S i r i b èe d u a r e u t o i h
n i b a k
H i j e u r a h
l a p a n
p l o h p e u e t
meu
t a m a h
p u l a
L a I l a h a I l l a l l a h ,
k u b u r l u a s
p u t i h s a f a
S e s i a p a
y a n g
m e n z i a r a h i
k u b u r a n i t u , T u h a n
m e n i l i k
a k a n
d i r i n y a
M u d a h r e z e k i d a la m h i d u p n y a , d i
h a r i n a n t i
d a l a m s e j a h -
t e r a
T a m a t d i
s i n i
K i s a h H a d a d , k e r a m a t s a n g a t p a n g k a l
u t a m a
Y a n g
m e n g a r a n g
Muhammad
M a r h a b a n ,
i l m u n y a
k u r a n g a k a l
p u n h i n a
S a y a k a r a n g d i n e g e r i S u s o h ,
k e t i k a m e n z i a r a h i
k u b u r a n
a y a h a n d a
S e r i b u d u a r a t u s t a h u n
H i j r a h
d e l a p a n p u l u h
e m p a t
b e r t a m -
b a h
p u l a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 24/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 25/266
7
L a m p i r a n :
5
L a r i k p e n a n d a
p e r g a n t i a n e p i s o d e
d a l a m
H i k a y a t P r a n g
S a b i ,
k a r y a
s a d u r a n A bd u s s a m a d a l - P a l i m b a n g i
( a )
M e m a k a i
f o r m u l a
Ajaéb
s u b e u h a n a l l a h
Ajaéb
s u b e u h a n a l l a h , B a n i K u r a y d a h l o n c a l i t r a
D o y k a ' i d a h
d u a
p l o h p e u e t
u r o e , n a b i n e u wo b a k p r a n g
r a d a
A j a i b
s u b h a n a l l a h , B a n i Q u r a y d l a h s a y a b e r c e r i t a
Z u l k a ' i d a h d u a p u l u h e m p a t h a r i , N a b i k e m b a l i d a r i
g h a z a )
( b) M e m a k a i f o r m u l a
L a I l a h a I l l a l l a h
L a
I l a h a I l l a l l a h ,
N a b i y o l l a h
k u c a l i t r a
R u p a
j r o h t h a t s u a r a m a n g a t , g a s éh H a l a r a t h a n a t a r a
L a
I l a h a
I l l a l l a h , N a b i A l l a h k u c e r i t a k a n
R u p a w a n
s a n g a t s u a r a
s e d a p ,
d i k a s i h i H a d l a r a t t i a d a
b a n d i n g a n )
c ) G a b u n q a n
( a ) d a n ( b )
L a
I l a h a I l l a l l a h , j e u n o e l o n
k i s a h
la'én
p u l a
Ajaéb
s u b e u h a n a l l a h , N a b i m e u l a n g k a h b a k p r a n g K h a y b a
N a n g g r o e K h a y b a b e u s a s a n g a t , k u t a
l e
t h a t
d i d a l a m n y a
L a I l a h a I l l a l l a h , k i n i k u k i s a h
y a n g
l a i n p u l a
A j a i b
s u b h a n a l l a h , N a b i
m e l a n g k a h
k e m e d a n
p e r a n g
K h a y b a r
N e g e r i K h a y b a r b e s a r a m a t ,
b e n t e n g
s a r a t d i
d a l a m n y a ) '
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 26/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 27/266
8
L a m p i r a n : 6
K u t i p a n
k h u t e u b a h
H i k a y a t
Tamhèh T u j o h B l a i h
Y a I l a h i v/a ya R a b b i , ya
S o y d i wa
M a u l a n a
T u h a n k u
T a b r i
beu
j i p a k o e ,
n i e t
l o n
n y o e
bèk
s i a - s i a
B e u meusampé p a y a h b a d a n ,
w a s i e t
p e u n e u s a n keu a n e u k n d a
M i s e
w a s i e t L u k e u m a n o n
H a k i m , d a l a m K u r u a n keu a n e u k n d a
M i s é w a s i e t
S i a h
S i h a b o d d i n ,
la'én
n i b a k n y a n
dum
u l a m a
P e u r e u m a n
A l l a h
H a d i h N a b i , u l a m a w a l i
abét
t a k u a
S i n a n l o n t u e n g
k i a i h i b a r a t ,
n i b a k s a h b a t
muhajé
a n s a
S i g a l a H a d i h l o n p e u s a p a t , l o n t u e n g b e u r e u k a t keu a n e u k n d a
H a d i h
s a h è h
l a g i
m u k t a m a t ,
r i w a y a t
s a h b a t
muhajé
a n s a
U l o n t e u s u r a t ngón b a h s a d r o e , A r a b
J a w o e
goh b i a s a
L o n boh lagèe s a n g h i k a y a t , m a k n a k i t a b s i m u m i t a
Nama k i t a b
M U r i r a y K u l u b ,
Da w a k A d u n u b u b a t d è e s a
S o e l e u b èh roh m e u t u a h j a s a t , s i t t e u i n g a t h a n a l u p a
( Y a I l a h i
wa ya
R a b b i ,
ya
S a y d i
wa
M a u l a n a
Y a T u h a n k u b u k a k a n p i k i r a n m e r e k a , a g a r n i a t s a y a i n i tak
t e r s i a
B e r k e s a m p a i a n
p a y a h b a d a n ,
w a s i a t
dan
a m a n a t
u n t u k a n a n d a
S e m i s a l w a s i a t L u k m a n u l H a k i m , d a l a m Q u r a n , u n t u k a n a k n y a
S e m i s a l w a s i a t S y a i k h S i h a b u d d i n ,
y a n g l a i n n y a p a r a u l a m a
F i r m a n A l l a h , H a d i s N a b i , u l a m a , w a l i , h a m b a y a n g t a q w a
D i s i t u s a y a a m b i l k i a s i b a r a t , d a r i s a h a b a t , m u h a j i r a n s a r
S e g a l a H a d i s s a y a
k u m p u l k a n ,
s a y a a m b i l b e r k a t b u a t a n a n d a
H a d i s s a h i h y a n g m u k t a m a t , r i w a y a t s a h a b a t m u h a j i r a n s a r
S a y a
t u l i s
d a l a m b a h a s a s e n d i r i , A r a b - J a w i
b e l u m
b i a s a
G a y a
l a g u
s e o l a h h i k a y a t , m a k n a
k i t a b
b a g i p e n g g e m a r n y a
Nama
k i t a b
M u g h ï r u
1 - O u l u b ,
Dawa
a d z - D z u n u b p e n a w a r d o s a
S e s i a p a y a n g s u c i r u h , b e r t u a h j a s a d , p a s t i t e r i n g a t t i a d a
l u p a )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 28/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 29/266
9
L a m p i r a n : 7
K h u t e u h a h
H i k a v a t B a s a J a w o e
^ A j a e b s u b e u h a n a l l a h ,
b a h l o n k i s a h
b a s a J a w o e
S a b o h p a d a n
b a n
a t o r a n ,
l o n
b o h b a n gón
m e u d u e k
a d o e
B a n g ó n l a k u s a n g h i k a y a t , s a n j a k t e u p a t b a n
a t o
d r o e
• • • •
R e u m b a n g
l a g èe k e u n ó n g p a d a n , b a r a n g g a j a n p i j i p a k o e
B a k
u r e u e n g
n g e u t l o m n g ón d u n g èe , meung gèt lagèe j i m e u -
r u n o e
A d a k
tatém b e u t a a p h a y ,
r e u j a n g k e u n a y k i t a b J a w o e
A j a i b s u b h a n a l l a h , b i a r k u k i s a h b a h a s a J a w i
B e r p a d a n a n m e n u r u t
a t u r a n , s a y a b u a t l a n g c a m b e r u r u t r a p i
B a n g u n n y a
s e o l a h b a g a i h i k a y a t , s a n i a k
t e r i k a t
a t u r a n b u n y i
L a n c a r r i m a n y a , c o c o k p a d a n a n , b i a r
k a p a n
p u n o r a n g s e n a n g i
B a g i
s i
b o d o h
d a n s i d u n g u , a s a l i n d a h b e r l a g u m u
d i p e l a -
j a r i
J i k a m u n g k i n s a m p a i h a f a l , c e p a t m e n g e n a l
k i t a b
J a w i )
L a m p i r a n : 8
K u t i p a n d a r i H i k a v a t T a i u w i t
N y a n g i d e u g h a m b i l i g h u n n a h , j e u n o e l o n p e u g a h h é
s e e d a r a
I d e u g h a m m a n t ó n g d e u n g ón g j i m e u n a n , n u n t a n wïn m e u r u m p o k r a
M e u r u m p o k
l a m p i
s t
s a b a n ,
deungóngji t a n j a n
t a b a c a
N y a n g h a r a h
n y a n
s i t d u a b o h , h a y t e u n g k u
j r o h
la én h a n a
M i s e u e
p i w a h é
p o l é m ,
m i n
ghayhém
m i n l a d u n k a
G h a p h u r o r r a h l m
k h a y r o l l a k u m ,
m i s e u e
n y a n b a n d u m k h e u n R a b -
b a n a
I d e u g h a m m i s e u l a y a a t a t u r é, t a m a t é m e u r u m p o k p i t a
B a
d e u n g ón b a d u a
s a b a n ,
la én
n i b a k n y a n
w m
p a d a n y a
N y a n g
m i s e u e
n y a n w a h é t a l é b , a n i a d eu r éb
b i a s a k a
P h a m a
r a b i h a t t i j i r a t u h o m ,
ph m
h a y k a o m
bèk
m e u t u k a
J e n i s i d q h a m b i l i g h u n n a h , k i n i s a y a
j e l a s k a n
h a i s a u d a r a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 30/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 31/266
1
Idgham s a j a dengung naraanya, n u n tanwïn b e r t e m u r a
B e r t e m u lam
sama
j u g a , dengung t a k a d a j i k a d i b a c a
H u r u f d e m i k i a n ha n y a du a
s a j a ,
waha i sa u d a r a y a n g l a i n
t i a d a
C o n to hn y a i t u h a i kakanda, mi n r a y h i m , mi n
lad u n ka
Ghafururahïm ,
k h a y r u l la k u m ,
c o n to h i t u
semua
sabda
Rab-
bana
Idgham m i t h l a y
k e n a l k a h
a n da ,
t a mat i
b e r t e m u
t a j u g a
Ba dengan b a ke d u a n y a sama, y a n g l a i n n y a
t i d a k
ada
C o n to h n y a i t u wa ha i
t a l i b ,
a n i a d l r i b
b i ' s a k a
Fama r a b i h a t
t i j a r a t u h u m ,
pahami h a i
kaum
j a n g a n
b e r t u k a r )
L a m p i r a n :
9
K h ut e u b a h
H i k a y a t Malen)
D iwa
y a n g d i b u a t b a r u o l e h
p e -
n u r u n n y a
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
Rabbon
ïbat
poku Tu han,
Muhammat
Am i n p e u s u r o h- N y a
Dilèe ^ajaéb d u d o e s u b e u h a n , n y o e k a r a n g a n l o n keumeung mula
Phon
h *an
m e u k r i
u j o n g
h^an
me u^oh ,
sama teungóh
l o n
tu e n g
p u n c a
K u p i a h putéh m e u s e u n e u r a t , ge u c o b meuhat deungón
s u t r a
K h u t e u b a h
p i t a n
u j o n g h^an tamat ,
teungóh mangat
h^an
l i
haba
G e ut u e n g n as e ukah b ak u r a t r e u k u e n g , s i n a n g e ut u e n g asa y
p u n c a
Adak
s a l a h
p i
u r e u e n g
dilèe,
l o n
dungêe ileumèe
hana
S e u r e u b an mi r a h k u p i a h m i r a h , p e u ka y an s i a h seunalén r a j a
A b e u d o Rahim dilèe?) k i s a h ,
ti n g g a y khu teu ba h hana
l o n s a j a
I j a putéh baj èe
p a n c o n g ,
t a n g k u l o k s i r o n g gunjèe dua
Uram p i t a n
hana
u j o n g , b ah l o n
t u l o n g
meung lhèe b a n j a
Bah
l o n b o h
b a c u t k h u te u b a h , u l o n peugah asay punca
Angên
r a y a
t h a t meu ê-^è, p ata h kayèe ladom
hana
N yang kar an g phon
u l o n
b r i
thèe, gèt
t h a t
lagèe ngón
suara
H i k a y a t j r o h lagèe keun óng, meudeungóng
sang
gaséng
Jawa
Watee
j i b a
r a k y a t m e u j r ^ o m , j i h u do m jideungó s uara
Meugah j ame u n r agam T ok Wi , teuma l a g i b a j u r i Po
D i l a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 32/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 33/266
11
-Masa j e u n o e n a
s i t a k - t a k ,
Leubè B a t ak na k e u m e u n g sa
Adak d i B l u e k Pan gl i ma Po Rom, d i
T i r o Lêm
Po Lah Baka
J i h
c i t keunóng s a n j a k u k o , j r o h t h a t a t o keuóng b a n j a
S o e n y a ng
deungó
m e u ha t t a h e , l a g i ngó su meu 'adoe-a
Jameun
dilèe
P o D i
Amat,
n y an p i
mangat
saboh r a s a
M e u ng
n y a ng
la én
s a b a n - sa b a n , t a h u k o m t a n
t a n i e t hana
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
R a b b u ' l - i b a t , T u h a n
P e m i l i k hamba, Muhammad
Amin p e s u r u h -
Nya
A v / a l
a j a i b
k e m u d i a n s u b h a n , i n i k a r a n ga n ak an k u b u k a
P a n g k a l t a k m e n e n t u , a k h i r t a k j e l a s , d i t e n g ah - t e n g a h
saya m u l a i
K o p i a h p u t i h b e r s u l a m an , d i s u l a m d e ng a n
b e n a n g
s u t r a
K h u t b a h t a k ada k i s a h t a k tamat , sedang sedap p u t u s c e r i t a
N ask ah d i t u r u n k a n
d a r i
u r a t
l e h e r ,
d i
s i t u
d i t u r u n k a n y an g
m u la-m u la
J i k a s a l a h
pada yang
t e r d a h u l u ,
s a y a o r a n g
d u ng u i l m u
pun
t i a d a
S e r b a n m e r a h k o p i a h m e r a h , p a k a i a n S y a i k h s a l i n a n r a j a
A b d u r r a h i m y a n g m e n g i s a h k a n ,
t i n g g a l
k h u t b a h t a k s ay a s e -
nga j a
K a i n p u t i h b a j u o a n c u n g , t e n g k o l o k s e r o n g h i a s a n n y a du a
T i a d a p a n g k a l t i a d a u j u n g ,
b i a r
s ay a u r u n b a r a n g t i g a b a n j a r
B i a r
s a y a
b e r i s e d i k i t
k h u t b a h , s ay a
k i s a h
a s a l
mu la
B a d a i
b e r t i u p
m e n d e r u - d e r u ,
p e p o h o n an r u b u h s e b a g i a n n y a
P e n y a i r y a n g a v / a l sayaa
b e r i
t a h u , s e r o n o k l a g u dengan s u
a r a
H i k a y a t
b a g u s , l a g u n y a p u n m e n g a sy i k k a n , b e r d e n g u n g b a g a i
g a s i n g
Jawa
B i l a
d i b a w a k a n
r a k y a t
b e r h i m p u n ,
b e r k e r u m u n me n i k m a t i
s u a r a
D u l u
m a s y h u r
langgam
To k
W i ,
k em udian
l a g i
B a j u r i
Po
D i l a
Masa k i n i
agak
s e t a k a t ,
L e b a i
B a t a k y an g
h a m p i r
s e t a r a
J i k a d i B l u e k P a n g l i m a Po Rom d i T i r o Lem Po Lah Bak a
D i a p a n d a i
m e n g o l a h
s a n j a k ,
s u n gg u h
r a n c a k
b a n g u n
r i m a n y a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 34/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 35/266
1 2
Yang mendengar p a s t i t e r p e s o n a , l a g i s u ar a s e da p p u l a
D i
masa
d u l u P o D i Amat, sedapn ya pun l a i n p u l a
J i k a
yang
l a i n
sama s e t a r a d i a n g g a p t i a d a
k e i s t i m e w a a n n y a )
L a m p i r a n :
10
K u t i p a n H i k a y a t N a b i Ceumuko yang menunj u k kan s e g i -
s e g i
k e k e r am a t a n n y a
B eu t a b a c a ge u na b u r o e , dum g e u t a n y o e b ek t a l u p a
B eu keu h s i t
h^an
ra g h o e t a b e u e t
s u r a t
t deungó p i t h a t
r a y a p a h l a
B a r a n g g a s o e b e u e t h i k a y a t n y o e , jiteumèekeuh dud oe p a h l a
ra y a
P e u e p e k e rj a a n
j i n y a n g s a l a h s i t P o t eu
A l l a h
peu ampon
dèes
U re ue n g
nyang b e ue t
ngón
u reu eng nyang ngó , nyang
t r o h
teuma r a y a p a h l a
( B a c a l a h
s e t i a p
h a r i
semua
k i t a
j a n g a n
a l p a
W a l a u t a k p a n d a i memb c n a s k a h , mendengar pu n b e s a r p a -
h a l a n y a
B a r a n g s i a p a memb c
h i k a y a t i n i d i d a p a t n y a
n a n t i
p a h a l a
b e s a r
S e s u a t u
p e r b u a t a n n y a y a ng s a l a h
p a s t i A l l a h
ampunkan dosa
Yang memb c dan yang
mendengar,
s e r t a y a n g
menyimpan
n a s -
k a h n y a , b e s a r p a h a l a n y a )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 36/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 37/266
1 3
L a m p i r a n : 11
K u t i p a n H i k a v a t
N u b u a h
N a b i , s e g i - s e g i k e k e r a m a t a n n y a
L o n h i k a y a t n u b u a h n a b i , h a y b oh a t é n g ó b e u r a t a
S o e n y a n g deungó j e u e t
m e u t u a h ,
s o e n a y n g p e u g a h j e u e t
b a h g i a
S o e
t e m
p a k o e m e u t u a h
t u b o h ,
s o e n y a n g t e m t r o h r a s e u k i
t e u k a
S o e n y a n g n a t r o h h i k a y a t n y o e , b a r a n g r i n a n g g r o e h a n b i -
n a s a
B a h d i
r u m o h
b a h l a m
g a m p o n g ,
b a h l a m g e u d o n g b a h l a m
k u t a
B a h b a k keudè b a h l a m p e u k a n , b a h b a k b a d a n m a n u s i a
G a d o i h peuny két n i b a k j a s a t s e u b a b k e u r a m a t s u r a t m u l i a
S o e n y a n g deungó h i k a y a t n y o e , s a n g b a n j i w o e h a j i
j i
k a
S a n g b a n j i w o e n a n g g r o e
M a k a h ,
d o m n a n A l l a h n e u b r i p a h l a
( S a y a
h i k a y a t k a n
n u b u a h
n a b i ,
h a i b u a h
h a t i
d e n g a r s e m u a
S i a p a y a n g d e n g a r
m e n d a p a t
t u a h , y a n g
memb c
d a p a t
b a h a g i a
Y a n g
m e m p e r h a t i k a n b e r t u a h
b a d a n , y a n g m e n y i m p a n b a n y a k r e -
z e k i n y a
• • •
O r a n g y a n g
m e n y i m p a n
h i k a y a t i n i n e g e r i
m n
p u n t a k k a n
b i n a s a
B i a r
d i s i m p a n
d i
r u m a h
a t a u d a l a m k a m p u n g , b i a r d a l a m g e -
d u n g a t a u d a l a m k u t a
B i a r d i k e d a i , b i a r d i p e k a n , b a h k a n d i b a d a n m a n u s i a
H i l a n g p e n y a k i t d a l a m j a s a d , s e b a b k e r a m a t s u r a t m u l i a
• •
•
•
Y a n g
m e n d e n g a r
h i k a y a t i n i s e o l a h d a r i h a j i i a b a r u t i b a
S e o l a h
b a r u
k e m b a l i d a r i M e k k a n , b e g i t u A l l a h m e m b e r i n y a
p a h a l a )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 38/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 39/266
1
4
L a m p i r a n :
2
A.
P e n q q o l o n q a n
j e n i s
h i k a y a t menurut Snouck
H u r q r o n j e
1. H i k a y a t
R u h é .
i a l a h h i k a y a t y a n g b e r i s i c e r i t a j e n a k a :
H i k a y a t Guda. H i k a y a t
Leumo,
H i k a y a t
Ureueng
Jawa,
H i k a y a t Po Di Amat. H i k a y a t Po Jambo
2. H i k a y a t
E p i k .
h i k a y a t y a n g b e r i s i c e r i t a kepahlawanan
o r a n g - o r a n g
A c e h :
H i k a y a t
Meukuta.Alam
( S n o u c k menyebut: H i k a v a t Ma-
lém
Daqanq ,
H i k a y a t P o c u t Muhammat, H i k a y a t
P r a n g
Gumpeuni.
H i k a y a t
R a j a Sulovman.
H i k a y a t
Teungku d i
Meuk ék
3.
R i s a l a h
A s l i
k a r a n g a n
t e n t a n g s e s u a t u p e r s o a l a n , a t a u
k a r a n g a n i l m u p e n g et a h u a n ,
a t a u s e l e b a r a n :
H i k a y a t
P r a n g
S a b i
dan N a s a i h o n R a d a t k a r a n g a n Tgk.
C h i k
d i
T i r o ,
T a d z k i r a t ar-rakidïn k a r y a T q k . K u t a k a r a n g
N a s i h a t
Ureueng
Muprang
k a r a n g an
Tgk.Nyak Amat Cót
P a l e u e , H i k a y a t
Ranto k a r a n g a n
Leubè Isa Bambi
4
a t a u
s a s t r a roman:
H i k a y a t
Malém
Diwa. H i k a y a t
Nun
P a r i s i . H i k a v a t
Ban
t a
B e u r a n s a h .
H i k a v a t Malém Diwandak. H i k a y a t
G a i a h
T u i o h
U l è e .
H i k a y a t Pu t r o e Gumbak
Meuih.
H i k a y a t
Cham
Wadiman.
H i k a v a t
B a n t a Amat.
H i k a y a t P u t r o e 3 a
r
^
n
>
H i k a y a t
B a n t a A l i
H i k a y a t
I n d r a
B a n g s a w a n
H i
k a y a t Chah K u b a t . H i k a y a t I n d r a p u t r a . H i k a v a t Diwa
S a n a s a r é h ,
H i k a y a t
C i n t a b u h a n . H ^ a v a t n j y u P l i n a o a m
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 40/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 41/266
1 5
H i k a y a t
Kamarodaman,
H i k a y a t Meudeuhgjk . H i k a y a t Pha
S u a s a ,
H i k a y a t
Sulótan Boseutaman.
H i k a y a t Cut
Gam-
bang C i n a , H i k a y a t Diwa A k a i h
Cahya.
H i k a y a t J u h a
Nanikam,
H i k a y a t R a i a
Budak.
H i k a y a t Budak
Meuseu-
iSiH»
H i k a y a t
Abeudo Mulok.
H i k a y a t Abu Nawaih, H i
k a y a t
i r i
Rama. H i k a y a t
P e u r e u l é n g .
H i k a y a t
B l a n -
t a s i n a ,
H i k a y a t
L u t ó n g ,
H i k a y a t Sépu
Alam,
H i k a y a t
P u t r o e
Bunqonq
Jeumpa. H i k a y a t
i t i D a b i d a h . H i k a
y a t B a n t a
Rakna.
H i - k a y a t J u q i T a p a , H i k a y a t I n d r a
P e u t a w i
5
F a
b e l , a t a u c e r i t a b i n a t a n g :
H i k a y a t
P e u l a n d o k K a n c é ,
H i k a y a t
N a s e u r o n
Adé a t a u
H i k a y a t K i s a h H i w eu e n
6
K
a r y a - k a r y a Keaaamaan. d i b a g i l a g i ke d a l a m t i g a
kelom-
pok,
i a l a h :
a . L e g e n d e s e b e l u m
I s l a m :
H i k a y a t A s a y P a d é . H i k a y a t Masa J e u e t Donya, H i k a
y a t N a b i U s u h .
H i k a y a t
P e u r a u n ,
H i k a y a t R a i a
Jom-
I5mah. H i k a y a t T a m l i k h a a t a u H i k a y a t fel i a T u i o h ,
H i k a y a t P u t r o e P e u r e u k i s o n .
b . L e g e n d e
masa
I s l a m :
H i k a y a t
N u b u a t
N a b i . H i k a y a t R a i a
Bada.
H i k a v a t
P r a n g
R a i a K h i b a . H i k a y a t
Seuma un.
H i k a y a t
N a b i
Ceumuko.
H i k a y a t
M è k r e u e t ,
H i k a y a t
P r i n t a h Salam.
H i k a v a t Peudeuena. H i k a y a t S o y d i n a U s é n . H i k a v a t
Muhammat N a p i a h , H i k a y a t
Tamim
A n s a . H i k a y a t Abu
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 42/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 43/266
1 5
S a m a i h , H i k a y a t S o v d i n a Amdah H i k a y a t U t e u b a h o y R u -
l a m , H i k a y a t H a y a k é T u i o h , H i k a y a t P a l i l a t U r o e A c h u -
r a H i k a y a t
D a r i
K i s a h A b d o l a h
H a d a t ,
S u r a t Kiréman
c
B u k u
p e l a i a r a n
d a n p e n d i d i k a n
a a a m a
H i k a y a t T u i o h K i s a h . H i k a y a t T a m b i h o y i n s a n , H i k a y a t
Tambéh
T u i o h g l a i h H i k a y a t T a b ih o y
R a p i l i n
H i k a y a t
M è n h a i ó y A b i d i n H i k a y a t M a k r i p a t , H i k a y a t H a b i b H a
d a t H i k a y a t M e u n a i a t , S i p h e u e t Du a P l o h ,
N a l a n S i -
p h e u e t
Du a P l o h , B e u k e u m e u n a n , A b d a * u a t a u N a l a m Chèh
M a r e u d u k i ,
A k e u b a r o
K a r i m ,
N a l a m J a w o e , H i k a y a t B a s a
J a w o e
B
P e n q q o l o n q a n
i e n i s h i k a y a t m e n u r u t K r e e m e r .
P e m b a g i a n n y a i n i t i d a k d i s e r t a k a n c o n t o h k a r y a n y a .
H i k a y a t y a n g b e r i s i c e r i t a
j e n a k a
h i k a v a t r u hé)
2.
H i k a y a t y a n g
b e r i s i c e r i t a
s e i a r a h
3. R o m a n
4. F a b e l
5.
L e g e n d e
£• H i k a v a t y a n g
b e r i s i
a i a r a n m o r a l
c
« P e n g q o i o n g a n j e n i s h i k a y a t m e n u r u t
J a n
J u l i u s
C o r -
n e l i s
H e n d r i k
v a n
V / a a r d e n b u r g
1- H i k a y a t
y a n a b e r c i r i - c i r i k h a s
A c e h
a . H i k a v a t
Ru hé :
H i k a y a t
Leumo
b. H i k a v a t E o i k : H i k a v a t Malém Da a a n g . H i k a v a t P o c u t
Muhammat H i k a v a t P r a n c G u m p e u n i
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 44/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 45/266
17
c
H j k a y a t
y a n g b e r i s i
a i a r a n d a n p e n d i d i k a n
a a a i a :
H i k a y a t
R a n t o ,
T a d z k i r a t o y
R a k i d i n
2
H i k a v a t
v a n a
b e r a s a l d a r i l u a r
a . Roman : H i k a y a t B a n t a
B e u r a n s a h ,
H i k a y a t B u d a k M e u -
s e u k i n H i k a y a t D i y u P l i n q q a m , H i k a y a t J u h a n
M e u s a p i ,
H i k a y a t
G a j a h
T u i o h
U l è e ,
H i k a y a t
P u t r o e umbak
M e u i h ,
H i k a v a t
I n d r a
B a n g s a w a n
H i k a y a t
Malém D i w a ,
H i k a y a t Me u d e u h a k , H i k a
y a t N u n P a r i s i .
H i k a y a t P u t r o e
P e u k i s o n
b . F a b e l : H i k a y a t
P e u l a n d o k Kancé
c . K a r y a - k a r y a k e a q a m a a n
t
L e g e n d e
s e b e l u m I s l a m : H i k a y a t
A s a y Padé
2 ) L e g e n d e s e m a s a I s l a m : H i k a v a t R a i a
B a d a
B u k u p e l a j a r a n d a n p e n d i d i k a n a a a m a :
H i k a y a t H a b a
P a d é ,
H i k a y a t
Tambéh
T u i o h B l a i h
H i k a v a t T u i o h K i s a h
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 46/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 47/266
1 8
L a m p i r a n : 13
C o n t o h
p e m i s a h a n p a r o h l a r i k H i k a y a t M e u d e u h a k ,
N a s k a h P D I A , B a n d a A c e h
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 48/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 49/266
1 9
L a m p i r a n : 1 4
V a r i a s i b u n y i a k h i r l a r i k d a l a m k a r y a - k a r y a y a n g b a r v
L a r i k l a r i k t e l a h d i s u s u n d a l a m b a i t s e p e r t i p a n t u n .
B e u d o i h g e u j a k
éh p u t é h
c a h y a
t r a n g
C u t
b u n g o n g
k e u m a n g n g ó n M a l é m D i w a
o h n o e k e u h d i l è e l a g èe m a t é a n g
U j o n g n g ó n u r a m u l o n p e u t u k a
A y a t l o n
balék
t i t é k k e u n a r a n g
U b a h l a k u a n d u a lhèe b a n j a
M e u n g
k ón k e u h m e u n a n
h a n a gèt
r e u m b a n g
B u h u
b a c a a n p a y a h l a g o y n a
*
* *
A w a n m e u s a g o b m e u t o b u r o e h u
Ma n y a m d i c o n g u k e u m a n g m e u k e u p r a k
B a c u t
l o n u b a h
k i s a h
n g ó n
b u h u
H a b a
l o n
j a m p u s i k r a k
d u a k r a k
K i l a t
mublé blé s a b é c a h y a h u
H a n a
j a n
t a ' e u g e u l a n t e u e m e u t a k
H a b a
l o n p u w o e k e u
P u t r o e
B u n g s u
Du a n g ó n T e u n g k u t e u n g e u t s a n g k a p h a k
( B e r a n g k a t t i d u r
p u a l a m
b e n d e r a n g
C u t b u n g a p e k a n
d e n g a n M a l é m D i w a
C u k u p l a h d u l u r i m a
a k h i r
a n g
U j u n g d a n p a n g k a l
b e r a l i h
r i m a
A y a t
d a n
k i s a h a n s a y a g a n t i k a n
U b a h
l a k u a n d u a
t i g a b a n j a r
J i k a t a k d e m i k i a n k u r a n g
men w n
L a g u b a c a a n p a y a h
d a n
h a m b a r
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 50/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 51/266
20
w n
k e l a b u .
m e n y a l u b
s u r y a
M a n y a n g k e l a p a m e n g or a k k e D r a k
S a y a u b a h s e d i k i t
k i s a h
d a n
l a g u
e r i t a b e r c a m p u r
b a r a n g s e t i n d a k
K i l a t
s e l a l u m e n d e n y a r c a h y a
S e k e j a b m a t a p e t i r b e r d e n t a m
K i s a h k e m b a l i r>ada
P u t r i B u n g s u
B e r s a m a T e u n g k u t e r t i d u r n y a m a n
T g k . A b d u l l a h
B a d a l y ,
1 9 5 9 , H i k a v a t além
D i w a I I )
h . 2 0 )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 52/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 53/266
21
L a m p i r a n : 15
I k a t a n
s a n j a k
y a n g t e r l i h a t d a l a m l a g u n i n a bobok,
l a g u
b e r m a i n
k a n a k - k a n a k ,
t e k a - t e k i ,
dan m a n t r a .
(a) L a g u n i n a
b o bo k . L a g u
m e n i d u r k a n
anak i n i
ada dua rna-
cam. (1)
D i d a h u l u i dengan f o r m u l a A l a h
hay
do,doda
I d i , s e b a g a i t i r u a n
i r a m a
g e r a k b u a i a n y a ng d i a y u n k a n
s a n g
i b u . B a i t - b a i t n y a n y i a n i n i
s e l a l u
d a p a t b e r u b a h -
u b a h i s i n y a , m e n u r u t
s i t u a s i
y a n g
berkembang. (2) Di
d a h u l u i dengan f o r m u l a La I l a h a I l l a l l a h , s e p e r t i
h a l n y a r a t éb . K a r e n a i t u
maka
d i s e b u t j u g a , p e u r a t é b
aneuk , m e n i d u r k a n an ak d e ng a n n y a n y i a n r a t i b . L a g u
y a n g p e r t a m a d i s e b u t j u g a peudêdi a n e u k . m e n i d u r k a n
a na k d a l a m b u a i a n d en g a n mengucapkan n y a n y i a n .
L a g u ( 1 ) :
A l a h
hay do,
doda
i d i ,
a n o e
p a s i
r e u y e u e k
t i m a n g
R
e u i a n q
r a
V
e
k B a n t a S i d l ,
t u l o n g
abi eumpoe d i
b l a n g
A y o h hai do, doda i d i , p a s i r p a n t a i d i m a i n k a n r i a k
L e k a s
b e s a r B a n t a S i d i , membantu abi b e k e r j a d i sawah
D a l a m
masa
h e b a t n y a p e r a n g y a ng b e r l a m g s u n g
di
A c e h
melawan
i n v a s i B e l a n d a ,
maka
n y a n y i a n i n i b e ru b a h i s i n y a ,
s e b a g a i b e r i k u t :
A l a h
hay do,
d o d a i d i , a n o e
p a s i
r e u y e u e k t i m a n g
Reu-rang r a y e k B a n t a S i d i ,
jak
p r a n g
' s a b i j i g a n t o e
nang
( L e k a s
b e s a r
B.S.,
b e r p e r a n g s a b i l menggantikan a y a h )
Dalam masa p en du d u k a n J e p a n g , n y a n y i a n i n i
j u g a
menga-
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 54/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 55/266
22
mi
p e r u b a h a n
l a g i .
D i
s i n i
y a n g t e r u n g k a p a d a l a h g a m b a r a n
k e s u k a r a n h i d u p
p a d a m a s a i t u . N y a n y i a n n y a
a d a l a h s e b a g a i
b e r i k u t :
A l a h h a y d o n , i ak k u d o n - d o n , k a p a y ipón
l a m aw an
m i q a
T e u n q e t l o n o o k - p o k i a g a l o n a y ó n , p e u e tabré k e u l o n
x
o h
r a y e k
g a t a
A y o h h a i d o n , a y o h k u d o n - d o n , p e s a w a t H i p o n d i d a l a m
meg
L e l a p
k u b o b o k k a n ,
t e r j a g a
k u a y u n k a n , a p a
p e m b e r i a n m u
u n
t u k i b u )
s e t e l a h
e n g k a u b e s a r . A ta ur .
A l a h h a y d o , d o d a i d a n g , k a p a y J e u p a n g jipó l a m h a w a
R e u j a n g
r a y e k
B a n t a S e u d a n g , j i j a k
m u p r a n g
t u l o n g b a n g s a
A y o h h a i d o , d o d a i d a n g , p e s a w a t J e p a n g m e n g u d a r a
L e k a s b e s a r B a n t a S e u d a n g , k e k a n c a h p e r a n g m e n o l o n g b a n g s a
L a g u 2 ) :
L a
i l a h a
I l l a l l a h . b a k m e u t u a h b a k m u b a h a i a
B ak p h | t kulét b a k
m a n g a t
a s p e , T u h a n s i d r o e
n y a n g p e u l a h r a
L a
I l a h a
I l l a l l a h
b e r t u a h l a h
d an b e r b a h a g i a
P a h i t
k u l i t n y a
s e h a t b a d a n n y a , T u h an E s a y a n g p e l i h a r a
L a I l a h a I l l a l l a h
K a l i m a h
T o y b a h
p a n o k a y
tamaté
R a ^ e k
a n e u k b e u
b a a a i h - b a o a i h .
t u e n g b i l a
mb h
i i p o h lé
kaphé
L a
I l a h a
I l l a l l a h
K a l i m a h T a y b a h m o d a l
k i t a
m a t i
C e p a t l a h
b e s a r w a h a i a n a k k u , m e m b e l a a ya h m u y a n g d i b u n u h
k a f i r
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 56/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 57/266
23
b ) P u i s i t e k a - t e k i
j u g a
m a s i h
d i c i p t a
t e r u s s a m p a i s e k a -
r a n g , d i s i n i
d i t u r u n k a n
d u a c o n t o h n y a .
_ap_éh p h o n k u t a t a l o e k u t a b e u s o e n y a n g k e u d u a
_apéh k e u l h èe k u t a
p i
r a k , i e
m e u o r u m - o r a k
da i a m k u t a
L a p i s
p e r t a m a b e n t e n g t a l i b e n t e n g b e s i y a n g k e d u a
L a p i s k e t i g a b e n t e n g
p e r a k ,
a i r k o c a k d i da l a m n y a
( J a w a b a n t e k a - t e k i i n i a d a l a h b u a h
k e l a p a )
S a b o h
s i w a i h
jipó u
la ót ,
j i n g i e n g
u likót
a n e u k l i
k a
n a
J i i a k
n g ón j i w o e e u m p e u e n
la m
r e u g a m , s o e n y a n g a j a m
c u b a b o h m a k n a
S e e k o r
r a j a w a l i
k e
l a u t t e r b a n g ,
m e l i h a t k e b e l a k a n g a n a k -
n y a t e l a h a d a
P e r g i d a n
p u l a n g umpan
d i g e n g g a m a n , s i a p a y a n g p a h a m ,
c o b a b e r i m a k n a n y a
( J a w a b a n n y a i a l a h o r a n g y a n g m e n u l i s de n g a n m a t a p e n a )
( c )
^ v a n y i a n
a n a k - a n a k .
N y a n y i a n i n i j u g a m a s i h t e r u s d i
c i p t a
m e s k i p u n da l a m g a y a y a n g b e r b e d a . D i
s i n i
d i
t u r u n k a n
b e n t u k y a n g la m a d e n g a n . b e n t u k y a n g b a r u .
C i b
c u l i b a m p ó n , m a l a S n dh
èt-dh
x
èt
H o k a c a t a p o d a g e u n d r i . b e u d o i h n a r i kudh*èt-kudh*èt
B e u d o i h
l a j u
r e u j a n q - r e u i a n q .
k u p u p i n o a a n o i
j a
k u n y è t
C i b
c u l i b •
a m p u n , m a l a d a u n
d h è t - d h ^ è t
2
M a n a k a h
A n d a k a k a k g e u n d r i
3
.
b a n g k i t m e n a r i
k u d h ^ èt -
k u d h è t
4
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 58/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 59/266
24
B a n g k i t c e p a t l e k a s - l e k a s , k u p a k a i k a n s a r u n g w a r n a k u n y i t
A b d u l l a h A r i f ,
P a n t o n Ane u k
M i e t .
1958, h.7)
M o t o Pé-èm-toh i i j a k u B a r a t ,
J i p i y o h s i
a t ba k
k a n t o Lhêk
Nqa
T e u k a
p u l i s i
jidóng ba k
i a l a n ,
Jitanvéng
p a i a n be u r a n g k a t t e u m a
M o b i l
PMTOH
t r a y e k p a n t a i B a r a t
B e r h e n t i s e k e j a b
d i p o s Lhók Ng a
D a t a n g
p o l i s i b e r d i r i
d i
j a l a n
Me n a y a k a n k a p a n b e r a n g k a t
k e m ba l i
(d)
P u i s i
m a n t r a . D al a m s e b ua h m a n t r a y a n g
d i s e b u t
D o* a
T a n q k a y
B u r o n g (Co d.Or. 8105a U B L.
,
do a
t a n g k a l k u n t i -
l a n a k , t e r d a p a t b e be r a p a m a c a mbbe n t u k
p u i s i .
P e r t a m a
s e k a l i
d i b u k a
d e n g a n
f o r m u l a do a
da l a m b a h a s a A r ab,
s e t e l a h i t u d i l a n j u t k a n d e n g a n s e j u m l a h p e r u l a n g a n
m i r i p d e n g a n ma n t a r M e l a y u , s e l a n j u t n y a t e r d a p a t j u g a
b e b e r a p a
l a r i k
s a n j a k . da n n a l a m j e n i s emp a t k a k i s e -
l a r i k .
B e r i k u t
i n i d i k u t i p
k e d u a be n t u k p u i s i y a n g t e r -
a k h i r i t u .
^ Ha y b u r o n g s i b ur o n g ,
l e
bu r o n g matéedi a t e u e h bumoe
(2) Ka ék u lanoèt k u p e u a a n do e ,
k a t r 6 n
u
bumoe
k u o e u s i n g k l a
( 3)
±_
g a k i
n a ranté
be u s o e ,
d i
i
a r o e
r a n t é
t e u m a q a
(4) D i_ k èe ku ék d i
k a h
k a t r ón , d o
a kulakèe ba k A l l a h T a ' a l a
( 5)
B e u r e u k a t
do ' a
g urèe k u n y a n g s a h ,
be u r e u k a t
L a I l a h a
I l l a l l a h N a b i
Muhammad R a s u l o l l a h
s.a.w.
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 60/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 61/266
25
6) H a y b u r o n g
s i
g e u p ab b i n o e mbah i j k u c r i e k b ièe k u p i a h
7 )
N i b a k
s * u e b
n i b a k d a r a h ,
j i p e u d u e k b ak
h bé k a h
H a i k u n t i l a n a k
s i
k u n t i l a n a k , b a n y a k k u n t i l a n a k m a t i
d i b u m i
N a i k k e l a n g i t
k u k e t a p e l , t u r u n
k e b u m i k a u
k u s i n g k e l a
D i k a k i a d a
r a n t a i b e s i ,
d i t a n g a n
r a n t a i t e m b a g a
A k u
n a i k
e n g k a u
t u r u n ,
d o a
k u m o h o n
p a d a A l l a h T a a l a
B e r k a t
d o a
g u r u k u ya n g
s a h , b e r k a t L a
I l a h a I l l a l l a h ,
N a b i Muhammad
R a s u l u l l a h
s.a.w.
H a i
k u n t i l a n a k y a n g
d i j a l a n g i
o r a n g
i s t e r i a ya h m u ,
k a i n
k u s o b e k , b a j u
k u s e r p i h .
D i sumsum d a n d i d a l a m d a r a h ,
d i l e t a k k a n
d i h a t i e n g k a u
D i s i n i t e r l i h a t b a h w a l a r i k ( 2 ) d a n ( 3 ) j e l a s me-
r u p a k a n
d u a l a r i k
s a n i a k , s e d a n g k a n
l a r i k (6) da n (7)
m e r u p a k a n d u a l a r i k
n a l a m j e n i s
e m p a t
k a k i s e l a r i k .
c
i b c u l i b , t i r u a n s u a r a b u r u n g
D h
N
è t - d h * è t . t i r u a n g e r a k a n k a k i a n a k - a n a k
m e n i r u k a n
o r a n g
m e n a r i y a n g
m e n i m b u l k a n k e l u c u a n ,
k a r e n a g e r a k a n n y a i t u
t i d a k s e s u a i
d e n g a n
m a t .
3
T o d a
g e u n d r i . k a n a k - k a n a k y an g g e m u k ,
d a n
g e r a k a n n y a b e r a t
d an
l a m b a n .
4
Ku d h è t - k u d h è t , t i r u a n g a y a g e r a k a n n y a y a n g - b e r a t
d an
g o n t a i ,
s e h i n g g a l e b i h m e n c i p t a k a n k e l u c u a n .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 62/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 63/266
26
L a m p i r a n : 16
N y a n v i a n p e n g i r i n g R a p a ' i
D a b o i h
B e u d o i h d a b o i h ta pèh r a p a i , b a k ku b u N a b i t a n i e t t a l i n q k a
B e u d o i h d a b o i h
b a k k h a l éh a t é ,
n y a n
T u h a n
bré
arapon
d è e s a
B i s e u m i l l a h l o n
p u p h o n
liké, salèh
h a n j e u e t
lé l o n
b e u e t
d o a
B a k s i m a k s i e t h a n a j i p i k é, b a k s i ja h é p a n è a g a m a
Y a c h o y léll a h
A b e u d o
K a d é , k u b u n e u l a m
glé
d i d a l a m r i m b a
S i t h o n
sigó
le u m a h
b u p a n j i ,
m u d a h r a s e u k i
u m a t
l a m
dönya
W a h é T e u n g ku
b e k
n e u w o e d i l èe , ta p e u n a b gu r è e t al akèe d o
v
a
N e u l e u e n g
j a r o e
b a n d u a
b l a h ,
n e u p a t i h a h
n e u l a k è e
d o ^ a
( M a r i b e r d a b u s t a b u h r a n a i , n i a t k a n
m e n g e l i l i n g i
k u b u r a n
N a b i
B e r m a i n d a b u s i k h l a s k a n
h a t i ,
T u h a n
a m p u n i
d o s a - d o s a
k i t a
B i s m i l l a h
s a y a m u l a i l i k é , e n t a h t a k b i s a l a g i s a y a u c a p k a n
d o a
P a d a s i
p e m a k s i a t
t i d a k
t e r p i k i r ,
p a d a s i
j a h i l m n
a d a
a g a m a
Y a s y a y l i l l a h A b d u l K a d i r , m k mny d i
gu n u n g
d i d a l a m r i m b a
S e t a h u n
s e k a l i
n a m p a k p a n j i - p a n j i , ( p e r t a n d a ) m u d a h r e z e k i
umm t d i d u n i a
W a h a i
T e u n g ku
j a n g a n p u l a n g d u l u ,
k i t a
j u m p a i g u r u m o h o n k a n
d o a
T a d a h k a n ta n g a n ke d u a
b e l a h ,
u c a p k a n f a t i h a h , p a n j a t k a n d o a
( l i h a t
S n o u ck H u r g r o n j e 1 8 9 4 , D e
tjèhers
( I I ) ,
h . 2 9 1 - 2 9 2 )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 64/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 65/266
2 7
L a m p i r a n : 1 7
K i s a h d a l a m S e u d a t i p i m p i n a n
Chèh Lah G e u n t a
d a l a m
a c a r a
-
5 e u d a t i
t u n a n g p a d a P e k a n K e h u d a y a a n A c e h I I ( P K A I I )
1 9 7 2 . K i s a h n m e l u k i s k a n p e n g a r u h k e h i d u p a n m o d e r n y a n g
t e l a h m e n e r o b o s m a s u k k e
d a la m k e h i d u p a n
r e m a j a
k o t a
k e c i l ,
i a l a h
L u e n g
P u t u d a n B e u r e u n u e n d i K a b u oa t e n P i d i e . B a h a s a '
y a n g d i p a k a i s a n g a t
s e h a r i - h a r i ,
s e g a r ,
P
e n u h h u mo r , d a n
d i t a m b a h
d e n g a n e r o t i s ,
d i s a m p i n g k r i t i k s o s i a l
y a n g
j u g a
t a j
am
Ramè
Be u r e u n u e n ba k u r o e S a b t u ,
ramè
L u e n g P u t u u r o e
A l e u h a t
Rumoh
s i k u l a
r a t a
l a m p oh
u , ngón d i ndéng
b a t u
ngón
p a g e u e
k a w a t
D i a n e u k
d a r a hawa ^oh
t a ' e u , j i s o k
s i p a t u tumèt m e u j u n g k a t
Ngón
bajèe bébé reundê
m e u ' i k u , s i u l a h l a k u
Kléng
m e u k a t
u b a t
Nyang malém j e u n o e h*an j e u e t k e u t e u n g k u , b e u t h a t u cong
u
geupeu ék
k i t a b
Nyang malém j a m e u n lagèe
l on t u a n
p i
j e u e t
k e u t e u n g k u , k a
l o n k h e u n l a j u K u nh u A l l a h u A ha t
B e u r a n i l o n
j a k a t e u e h s u n d a k u , t i m a h t e u n g óh j u b e u r a n i
l o n k a b
M e u nyó
l e
malém
l e
t h a t
k e u l i r u ,
k a r o h m e u j a m p u s u t r a ngón
k a s a b
Me u nyó m e u s a p a t b a n g g i ng ón c a n d u , meung han a t a ' e u t e u n t è e
j
i m e u k a b
D i
a n e u k d a r a p i s a b oh l u c u , d i m e u yu b b a n g k u m e u j o k - j o k
s u r a t
Bukón s a l a h ma bukón s a l a h k u , kón s a l a h
g u r u
j i m e u d u e k s a -
p a t
Kón s a l a h
g u r u c i t
s a l a h
g a t a ,
sabé
s i k u l a m e u j o k - j ok
s u r a t
Haba
l a m s u r a t j e u n o e l o n b a c a , a p a d i l u a n e u ' i e m be u s e u -
n g ab
S a y a h a r a p p a d a a d i n d a , m a l a m S e u l a s a t a n o n t o n s i a t
Mal am S e u n a n ya n
han a gót g a m b a , m a l a m S e u l a s a p i l e m hèbat
t h a t
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 66/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 67/266
2 3
P i l e m
M e u l a y u t a t u p e u e b a s a , ngón a n e u k muda k e u b i t g a g a h
t h a t
K a
p u t o i h
p a k a t
a w a k n y a n d u a , k e u déh b a k ga mb a k a j i b e u -
r a n g k a t
D i
l o n
ma l a m
ny a n
p i n a
l o n
t e u k a ,
ngón Chèh L a h
G e u n t a
sigó b e u r a n gk a t
J i b l o e k e u r e u c i h b a n d u a g l a i h s a , a wa k n y a n d u a
j i m e u d u e k
s a p a t
J i p e u l ó n p a n y ó t
jimeu èn
g a m b a , a w a k n y a n d u a d e u k a t b e r -
d e u k a t
B a k
j o k - j o k
k a c a ng
m e u r e u ga m b o h p h a ,
s e u ' o t a d i nd a
b e k
t h a t - t h a t
b a n g
m a t
D i l o n d i liköt m e u s r ' ó t - sr^ót l a m p h a , a w a k n y a n d u a c u -
k 6 b n a nèkmat
A n e u k ge u t a n y oe b e u gót
t a j a g a
b e ungóh ngón s i n j a b e u t a -
tém i k a t
M e u n y ó k a k e u nó ng p e u n y a k ét c i n t a c i t
p a y a h
r a y a t a y u e
p e u
1
u b a t
( R a m a i
B e u r e u n u e n
d i
h a r i S a b t u , r a m a i L u e n g P u t u
d i
h a r i
Ah a d
G e d u n g s e k o l a h
d i
t i a p k e b u n k e l a p a b e r d i n d i n g b a t u
b e r -
p a g a r
k a w a t
A n a k
d a r a m e m i k a t h a t i b e r s e p a t u t i n g g i
t u m i t
t e r a n g k a t
B e r b a j u b e b e
b a n
p i n gg a n g m e n j e l a , s e o l a h r u p a
K e l i n g p e n -
j u a l o b a t
O r a n g
a l i m
s e k a r a n g t a k d a p a t j a d i
i k u t a n m e s k i
s e t i n g g i
p o h o n k e l a p a t e r s u s u n k i t a b
O r a n g a l i m d u l u ump m
s a y a
, b i s a j a d i i k u t a n
l a n g s u n g
s a y a u c a p k a n
" Q u l h u A l l a h u A h a d "
2
B e r a n i
m e na p a k
d i a t a s
s u n da k
3
k e l a D a , t i ma h m e n d i di h b e r a -
n i s a y a
l a h a b
J i k a
b a n v a k
y a n g
a l i m
b a n y a k
k e k e l i r u a n
b e r c a m p u r
a n t a r a
5
s u t r a d a n
k a s a b
J i k a b e r d e k a t a n p e m a d a t
d e n g a n
c a n du , j i k a
t a k
d i p e r h a t i k a n
a k a n l u d e s d i i s a p
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 68/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 69/266
29
A n a k d a r a o u n
b e r l a k u
l u c u , d i
b a w a h
b a n g k u b e r t u k a r s u r a t
B u k a n
s a l a h
a y a h a t a u pun i b u , b u k a n
s a l a h
g u r u m e r e k a du-
d u k b e r d e k a t
B u k a n
s l a a h g u r u , m e m a n g s a l a h
A n d a
s e n d i r i , s e s a m a
m u r i d
b e r t u k a r s u r a t
B e r i t a d a l a m s u r a t k i n i
s a y a
b a c a ,
Oom-oom d i
l u a r h a r a p
m e n y i m a k
" S a y a h a r a p p a d a A d i n d a ,
m a l a m
S e l a s a
k i t a
n o n t o n
s e k e j a b
M a l a m S e n i t a k b a g u s
f i l m n y a , m a l a m
S e l a s a f i l m n y a h e b a t
F i l m
M e l a y u
k i t a
t a h u b a h a s a n y a , a n a k
m u d a n y a
pun g a g a h
a m a t
T e g u h j a n j i m e r e k a b e r d u a ,
ke
g e d u n g b i o s k o p l a l u
b e r a n g k a t
S a y a
m a l a m
i t u pun m e n o n t o n
j u g a ,
d e n g a n
hèh
Lah G e u n t a
sama
b e r a n g k a t
K a r e i s d i b e l i
d i
k e l a s s a t u ,
m e r e k a i t u d ud u k
b e r d e k a t
D i m a t i k a n l a m p u
f i l m d i p u t a r ,
m e r e k a b e r d u a s a l i n g m e r a p a t
S a m b i l
m e r o g oh k a c a n g t e r p e g a n g p a h a , s i
g a d i s
b e r k a t a ,
" A d u h A b a n g
j a n g a n
n e k a t "
S a y a
d i
b e l a k a n g t e g a n g s e n d i r i ,
dua
s e j o l i
a s y i k
dan
h a n g a t
R e m a j a k i t a b a i k - b a i k l a h d i j a g a ,
p a g i dan
s e n j a
d i a w a s i
k e t a t
K a l a u s u d a h
d i r a s u k
p e n y a k i t c i n t a , tak ada u p a y a m e n c a r i
p e n g o b a t
1
P e n y a n y i
m e n y a m a k a n o r a n g
a l i m z a m a n
d u l u s e o e r t i d i -
n n y a ,
s e m a t a - m a t a u n t u k m e m a n c i n g
g e l a k - t a w a
p e n o n t o n , se-
b a b
t e r n y a t a
i a
h a n y a
mampu
m e n g u c a p k a n
s e p o t o n g
a y a t
s a j a .
2
A r t i n y a , " K a t a k a n l a h ( h a i Muhammad)
b a hwa
A l l a h i t u
E s a
3
A l a t
o e n g u p a s
k e l a p a
y a n g
t e r b u a t d a r i
k a v u a t a u
b e s i
y a n g
t a j a m
u j u n g n y a
4
T
L a r i k m i s e c a r a
h a r f i a h
m e n y a t a k a n
b a h w a
p e n y a n y i sa
n g a t ampuh i l m u n y a , t e t a p i s e c a r a t e r s i r a t b e r a r t i
p u l a
b a h
wa
s e o r a n g
u l a m a i t u
h a r u s l a h
b e r a n i
m e n a h a d a o i
s e g a l a
m a s a -
l a h
b a g a i m a n a
pun b e r a t n y a , s e p e r t i u l a m a
z a m a n
d u l u v a n g be
r a n i
m e m p e r t a r u h k a n n y aw a n y a d a l a m
p e r a n g s a b i l
5
K a s a b ,
b e n a n g emas a t a u b e n a n g p e r a k
6
F i l m M e l a y u ,
m a k s u d n y a
f i l m I n d o n e s i a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 70/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 71/266
30
L a m n i r a n :
18
Dua c o n t o h b e n t u k p e n y u l u h a n y a n g
d i g u b a h
o l e h d u a p e -
n y a i r
k e d a l a m b a h a s a
Aceh
( a )
P e n y u l u h a n Chèh R i h K r u e n g Ra y a t e n t a n g f u s i n a r t a i
D o l i t i k d a l am k a r y a n y a S u l o h M a s y a r a k a t (1976 )
G u r a d i G ug ob p u l o t n a sabé
U r e u e n g
mè D a d é
d i
B l a n g S i t u n g k o h
U r o e
jéh
s i p l o h geuboh
peureuté
J e u n o e bo h até habéh g e u s a m o o i h
Lhèe bo h peureuté
j e u n o e
n y a n g
hasé
La én apeuké
j u m l a h n y a
t u j o h
N y a n k e u h j e u n o e a d o e bo h até
Lhèe bo h peureuté jeu mb a k a geuboh
Nya n g phon h a y r a k a n G o l o n g a n K a r y a
N y a n g
k a
m e u j a s a
r a y a ngón
h a l o i h
Ka deuh t a e u l e u m a h n y a t a
Lhèe k a r y a t u n o n g ngón b a r o h
Meun a s a h c e u d a i h m e u s e u j i t
r a t a
S i k u l a k a n a j e u e b s a g o e l a m p o i h
eum s a b o h t r e k peureuté P e t i g a
P a n j a n g a n n a m a d e u ngó
u l o n
b o h
Away pho n Pé - Peureuté na ma
P e n y a n g k e u d u a -
P e r s a t u a n
geuboh
P e n y a n g keulhèe teuntèe l o n
n y a t a
P e m b a n g u n a n nama wahé T e u n g k u b e h
Pa n euk k a l i m a t m e u h a t Pé-tiga
N y a n b a r o
d u a
b a r o l o n
s u l o h
S a b o h
t r e u k
a d o e
j e u n o e
l o n b u k a
Pé-Dé-I nama
k a l i m a t p u t o i h
( A neh
d i
Gu g o b s e l a l u t e r s e d i a
p u l u t
O r a n g m e n g a n g k u t
p a d i
d i Sawah
S i t u n g k o h
D u l u s e p u l u h
ju m l a h p a r t a i
K i n i h a i a d i k semua d i h a p u s
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 72/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 73/266
31
T i g a b u a h p a r t a i k i n i y a n g a d a
Y a n g
k e n a a f k i r j u m l a h n y a t u j u h
K i n i i t u l a h a d i k
b u a h h a t i
T i g a b u a h p a r t a i d e n g a n
t u g a s n y a
P e r t a m a h a i r e k a n G o l o n g a n K a r y a
Y a n g s u d a h b e r j a s a b e s a r d a n
k e c i l
T e r a n g
t e r l i h a t menarrtpak
n y a t a
T i g a k a r y a n y a t i m u r d a n b a r a t
M e u n a s a h
d a n m e s j i d
d i b a n g u n
s e m u a
S e k o l a h p u n a d a d i t i a p t e m p a t
S e b u a h l a g i p a r t a i P - t i g a
P a n j a n g n y a
n a m a d e n g a r s a y a s e b u t
P - p e r t a m a b e r a r t i P a r t a i
P - k e d u a P e r s a t u a n m a k s u d n y a
P - k e t i g a s u d a h l a h n y a t a
P e m b a n g u n a n
h a i
T e u n g k u
s e m u a
P e n d e k
k a l i m a t p a s t i P - t i g a
B a r u l a h
d u a y a n g s a y a
j e l a s k a n
S a t u l a g i A d i k
b e r i k u t
s a y a n y a t a k a n
P D I n a m a k e p e n d e k a n n y a )
( b) P e n y u l u h a n t e n t a n g P a n c a s i l a o l e h p e n y a i r
A . Ha m i d
M u s a
d a l a m
k a r y a n y a P a n c a s i l a
La m B a s a
A c e h
( 1 9 8 4 )
P a n c a s i l a limóng b o h p h a r i k a h
D e un g ó h a y A y a h
d a s a r
p e r t a m a
Maséng maséng b u e t k a u l o n p e u g a h
B e k n a
l e
s a l a h watèe n e u b a c a
D a l a m P i a g a m k a l h e u e h g e u p e u g a h
D a l a m F a l s a f a h
D a s a r
N e g a r a
N g ó n
s a n j a k
A c èh
j e u n o e l o n
k i s a h
S u p a y a b a g a i h
n e u ' i n g a t
m a k n a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 74/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 75/266
32
D i d a l a m Pé peuet bandum
g e u u l a h
K a
g e u t e u l a ^ a h
sidéh
d i
J a w a
B ak d a s a r p h o n g e u p e u s i d r o e
A l l a h
T u h a n
t a s e u m a h
N y a n g
Ma h a E s a
P a n c a s i l a l i m a
b ua h d a s a r
D e n g a r
h a i
A y a h d a s a r p e r t a m a
M a s i n g - m a s i n g n y a s u d a h s a y a s e b u t k a n
J a n g a n s a m p a i
s l a a h
l a g i k a l a
d i b a c a
1
D a l a m P i a g a m s u d a h d i s e b u t k a n
D a l a m P a l s a f a h D a s a r N e g a r a
D e n g a n
s a n j a k
A c e h s a y a
k i s a h k a n
S u p a y a
m u d a h m e n g i n g a t m a k n a
D i
d a l a m
P - 4 s e m u a d i o l a h
T e l a h d i t e l a a h d i
s a n a
d i J a w a
P a d a d a s a r p e r t a m a e s a k a n
A l l a h
M e n y e m b a h T u h a n Y a n g Ma h a E s a )
1
M a k s u d n y a : P i a g a m
J a k a r t a
2
M a k s u d n y a :
P e m e r i n t a h
P u s a t
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 76/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 77/266
33
L a m p i r a n : 19
P o l a p e n a m b a ha n k a t a d a l a m l a r i k u n t u k k e p e r l u a n i r a -
ma s e p e r t i y a n g t e r l i h a t d a l a m HMA n a s k a h M.
a ) U c a p a n k a r o n g d a n w a l i M a l é m d a g a n g k e t i k a i a m e n a w a r -
k a n k ep a d a m e r e k a j a b a t a n p a n g l i m a p e r a n g ( e p i s o d e J a m -
bö
A y é ) .
T a m b a h a n
k a t a d i m a k s u d b e r u p a p e r u l a n g a n k a t a
a d o e , a d i k .
J e u n o e m e u t u t o k a r o n g
n g ó n w a l i , lhèe r e u t o i h j i s abé
s a s a
A
- o e
u l o n
h
v
a n
ék
k u p a n g l i m a p r a n g , t u a h k u r a n g
t a n
b a h g i a
^an
êk a d o e k u p a n g l i m a p r a n g , h a n a g èt t u n g a n g p o
b é n t a r a
G o h m e u r e u t a b a t a d o e u b a k A l l a h , h a n a t u a h k u p a n g l i m a
* A d o e
p a y o n g
p o
s a m l a k o e ,
t a s a m b o t
n a n g g r o e
p o lê
g a t a
A d o e
p a y o n g
b a t è e
b a d a n ,
n a kèe s a j a n
k u s e u r e u t a
M e u t u a h
a d o e
p u t éh licén,^oh mèe n e u s a l én lé p o t e u r a j a
L a m a n k e u h
g a t a
a d o e
t a p a n g l i m a p r a n g ,
dum
u l è eb a l a n g
j
i s e u r e u t a
N y a m p a n g - n y a m p a n g
a d o e
b a k
m e u s a k é t ,
k u d ó n g ku
1
apét
k u p e u n g ó n g a t a
K i n i b e r k a t a k a r o n g d a n w a l i , t i g a r a t u s m e r e k a s a m a
p e r k a s a
" A d i k , s a y a t a k s a n g g u p m e n j a d i p a n g l i m a p e r a n g , t u a h n y a
k u r a n g t a n p a b a h g i a
Ta k s a n g g u p
a d i k
a k u p a n g l i m a p e r a n g , k u r a n g k e b e r a n i a n
h a i b i n t a r a
B e l u m m e n d a p a t
m a r t a b a t
d a r i A l l a h , t i a d a t u a h , A d i k ,
m e n j a d i p a n g l i m a
A d i k k u
s a y a n g y a n g
j a u h a r i ,
s a m b u t l a h
n e g e r i o l e h
A n d a
A d i k k u s a y a n g , b a t u b a d a n , a k u a k a n m e n g i r i n g s e r t a
B e r t u a h , A d i k , y a n g t a m p a n d a n
m a n i s ,
p a n t a s d i b e r i
p e s a l i n
o l e h r a j a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 78/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 79/266
34
J i k a l a u A d i k m e n j a d i p a n g l i m a p e r a n g , semua h u l ub a l a n g
i k u t s e r t a
A n d a i k a n
A d i k
n a n t i t e r j e p i t ,
a k u l a h
p e n g a p i t
k u t e m a n i
A n d a )
( b )
K a t a - k a t a
Malém Da g a n g p a d a P u t r o e K e u m a l a D o n y a , d a l a m
e p i s o d e A sa h a n . T a m b a h a n n y a b e r up a p e r u l a n g a n k a t a p o
d a , k a k a n d a .
Udéh t a w o e h a y p o d a u n a n g g r o e A c e h , b a k r a j a nyang
salèh èlia r a y a
Bek t a m e ul a k o e
h a y
p o
d a ngón r a j a k a p h é ,
ur e u e n g mung
ké k e u agama
* Malém Da g a n g matlé d i j a r o e , t a j a k k eu n o e w a h é p o d a
P u t r o e j i m o e bukón b ub a r a n g , r a s a m e u l i n g g a n g deungón
a s e u t a n a
Wa hé p o d a b e k
t h a t
t a p o h d r o e , p a t a h
j a r o e
h " a n sakón
guna
Meun g k a p o d a p a t a h ngón j a r o e , h o
t a b a
m e u n t r o e Keu
m a l a
D o n y a
Ho t a b a m e u n t r o e h a y p o d a k e u m a l a A c è h , g a t a k a t euoèh
r u p a k a c i d r a
Meung k a p a r o t h a y P d a l u k a a s o e , r u p a sa m b i n o e k a
c a c a t r a y a
Bek taweueh h a y p o d a b e k t a i n g a t
lé,
k e u r a j a kap hé
a so e n u r a k a
R a j a
k a ph é h a y p o d a
c i t bék
ta gaséh, r a j a
paléh
k u -
r e u e n g s e u t i a
Hana p a t S t h a y
P
d a d i j i j i b o i h d r o e ,
j i t i n g g a y
p u
t r o e K eu m a l a D o n y a
J e u n o e
n a l o n h a y p o d a s o e p e ul a g èe ,
r a j a r i
asèe k u-
r e u e n g s e u t i a
( " A y o l a h b e r a n g k a t , K a k a n d a ,
k e
n e g e r i
A c e h ,
m e n g h a d a p
r a j a y a n g
s a l i h ,
a u l i a b e s a r
J a n g a n b e r s ua m i , K a k a n d a , d e n ga n r a j a
k a f i r ,
o r a n g y a n g
m u n g k i r a k a n a g a m a "
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 80/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 81/266
35
Malém
D a g a n g
l a l u memegang t a n g a n n y a ,
" M a r i
k e
m a r i
w a h a i K a k a n d a "
P u t r i
m en a n g i s b u k a n
k e p a l an g ,
s e r a s a t e r g u n c a n g
s e l u -
r u h i s t a n a
" W a h ai K a k an d a j a n g a n m e n h y i k s a d i r i b i l a p a t a h t a n g a n
t e r s i a s a j a
J i k a K a ka nd a s u d a h p a t a h t a n g a n , u n t u k a p a m e n t r i ,
K e u m a l a D o n y a ?
U n t u k
ao a m e n t r i ,
K a k a n d a K e u m a la A c e h , j i k a w a j a h p u n
i k u t c e d e r a ?
J i k a s u d a h p a r u t , K a k a n d a , b a d a n t e r l u k a , w a j a h y a n g
c a n t i k p u n akan c a c a t p u l a
T ak u sa h
d i k a s i h a n i ,
K a k an d a , j a n g a n
d i p i k i r k a n l a g i
r a j a
k a f i r
i s i n e r a k a
R a j a
k a f i r ,
K a k an d a , j a n g a n d i k a s i h i ,
r a j a j a h a n a m k u
r a n g
s e t i a
T i a d a p a t u t i a me n y e l a m a t k a n d i r i n y a s a j a , m e n i n g g a l k a n
K a k a n d a , p u t r i K e u m a l a D o n y a
K i n i a d a s a y a h a i K a k a n d a , y a n g m e m p e r h a t i k a n ,
b i a r k a n
r a j a
a n j i n g
k u r a n g s e t i a " )
( c )
U c a p a n Malém
D a g a n g k e t i k a m e n y a m b u t
k e d a t a n g a n M e u k u t a
A lam d a r i J o h o r Lama d a l a m
e p i s o d e
P e r a n g B a n an g . T am ba h -
an k a t a y a n g b e r u l a n g i a l a h k a t a t u a n k u .
P e u e h ab a p r a n g T u a n k u
d i
n a n g g r o e
T i m u ,
n e u b u n g k a
u
J h S M e u k u t a D o n y a
P a d u m b o h n a n g g r o e T u a n ku n y a n g k a t a l o , n e u p r a n g u J h S
uléh S r o e p a d a
P a d u m n a kap h é T u a n k u n y a n g k a n y u r o k , n y a n g k a t klêk
bak Meukuta
N y a n g k a t a k l o k T u a n ku n y u r o k s a h o , n y a n g l a m
h i r o e
M e u k u t a D o n y a
D i
kamoe meuprèh T u a n k u
d u l i h a l a r a t , h ^ a n
m e u j e u e t
k a r a t
p r a n g m e u r a d a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 82/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 83/266
36
("Sudah l a m a T u a n k u m e n i n g g a l k a n k a m i ,
b e r a n g k a t
d a r i
s i n i
k e J o h o r Lama
A o a b e r i t a p e r a n g T ua nk u d i n e g e r i T i m u r ,
b e r a n g k a t
k e
J o h o r M e u k u t a
D o n y a ?
B e r a p a b u a h
n e g e r i
T u a n k u , y a n g s u d a h h a n c u r , p e n y e -
r a n g a n k e J o h o r o l e h S r i p a d u k a ?
B e r a o a
b a n y a k k a f i r T u a n k u , y a n g s u d ah
m e n y e r a h ,
y a n g
t a k l u k
p a d a M e u k u t a ?
Y a n g s u d a h t a k l u k T u a n k u , m e n y e r a h s e k a l i a n y a n g
d a
l a m
u r u s a n
M e u k u t a D o n y a
K am i t u n g g u - t u n g g u T u a n k u , d u l i h a d l a r a t t a k
b e r a n i
m e n d a h u l u i p e n y e r a n g a n
d i b u k a " )
M a k s u d n y a , k a t a a d o e d a n P d a d a l a m l a r i k b e r -
s a n g k u t a n ,
t i d a k
b e r g u n g s i s e b a g a i t a m b a h a n .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 84/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 85/266
37
L a m p i r a n : 20
D a l a m a r s i p s u r a t - s u r a t
k e p u n y a a n D a m s t é , t e r d a p a t
s e b u a h s a l i n a n t e n t a n g
p e n y i t a a n
H i k a v a t P r a n o S a b i ( C o d .
O r . 8 6 6 7
U B L ) . S u r a t i t u
b e r a s a l
d a r i
s e o r a n g
m a n t r i
p o l i s i
t e r b a g i
k e d a l a m d u a
p e n j e l a s a n ,
A d an B.
D a l a m a r s i p amsté
• i t u
y a n g a d a
h a n y a
l e m b a r A
s a j a ,s e n g k n
l e m b a r B su d a h
h i l a n g . S u r a t l a p o r a n i t u b e r b u n y i s e b a g a i b e r i k u t :
P a d a h a r i S e n e n , t a n g g a 24
N o v e m b e r
1 9 2 4 , k i t a b i n i
d i b e s l a g d i t a n g a n H a b i b H o e s i n b i n
l i A l a t a s
( o r a n g p a n g -
g i l
K a b i b
K r a m a t ) , t i n g g a l
d i P o e t j o e k
A l o e e I I
S i m p a n g
e l i m .
I n i h i k a j a t b e r n a m a
P e r a n o
S a b i l . k a r a n g a n A b d o e l S a -
m d
o r a n g
P a l e m b a n g ,
m o e r i d d a r i S j e c h
S a m a n .
D a l a m k i t a b
i n i
t e r s e b o e t s i a p a
p e r a n g k a f i r , d i a
s a b i l , k a l a u m a t i
s j a h i d ,
d a n m a s o e k s j o e r g a .
B e b e r a p a p e r k a t a a n j a n g d a p a t m e m b a n g o e n k a n
h a t i
o r a n g
k e p a d a d j a l a n b e r p e r a n g , j a i t o e :
1
P e r a n g
s a b i l
d j a l a n
A l l a h , l e b i h
b e r t o e a h
s i a p a k e r d j a
K e b a d j i k a n b a n j a k , p a n a l
a
l e b i h ,
k a s i h
A l l a h s i a p a
j a n g
b a w a .
I I
O r a n g
s j a h i d
d a l a m p e r a n g k a f i r , t o e d j o e h h a s i l f a e d a h n j a
T i t i k
d a r a h
d a r i
b a d a n ,
a m p o e n
d o s a s e k a l i a n n j a .
T o e l i c h t i n g e n
1 I n i h i k a j a t k e p o e n j a a n A d j a H a l o u j a h ,
k e m e n a k a n
H a b i b
B e u t o e n g ( A H a b i b A l o e w i )
1
, t i n g g a l d i
B e u t o e n g ,
g a m p o e n g
K e u m a l a , P i d i e .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 86/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 87/266
3 8
2 A d j a T i (Hak d a r i H a b i b H o e s i n ) d a p a t g a d a i d a r i A d j a
2
T i d e n g a n h a r g a 4.-
2 H a d j i emar l a k i
K j a
D i e n ( s o e d a h m a t i ) , d a p a t g a d a i
d a r i
A d j a
T i d e n g a n
h a r g a
4.-
4 N j a
D i e n
b i n i H a d j i Oemar, t e r i m a p e n i n g g a l a n d a r i l a
k i n y a
H a d j i Oemar
5 Da
R a j e ( s a u d a r a
d a r i N j a
D i e n ) , d a p a t
p i n j a m d a r i
Da
R a j e
3
6
A b d a e l
Wahab ( M a d a t S i m p a n g O e l i m ) , s a l i n
i n i
k i t a b
( l i h a t
B) a t a s s o e r o e h s a u d a r a n j a , nama Da R a j e .
7
H a b i b H o e s i n , P o e t j o e k
A l o e e
I I , S i m p a n g O e l i m , t e r i m a
k e m b a l i d a r i t a n g a n Da R a j e , s e b a b Da R a j e t a k o e t
s i m p a n ,
k a r e n a t e r d e n g a r k a b a r
j a n g oelèebalang t j a r i
h i k a j a t p e r a n g s a b i l .
I d i ,
den 26 N o v e m b e r 1924
De M a n t r i p o l i t i e ,
( t a n d a
t a n g a n )
( t a n p a nama t e r a n g )
A
H a b i b
A l o e w i , m u n g k i n m a k s u d n y a : K a k a k
H a b i b A l o e w i
2
A d i a T i ,
m u n g k i n
m a k s u d n y a :
A d j a H a l o u j a h
3
Da R a j e , m u n g k i n
m a k s u d n y a :
N j a D i e n
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 88/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 89/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 90/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 91/266
L a m p i r a n
a b
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 92/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 93/266
39
L a m p i r a n : 1
H a l a m a n
p e r t a m a N a s k a h
D
d e n g a n b a s m a l a h
t e r b a l i k
M e n u r u t k e t e r a n g a n o r a n g y a n g m e n g e t a h u i
p e n u l i s a n
b a s -
m a l a h t e r b a l i k y a n g d e m i k i a n m e r u p a k a n i r i
f o r m u l a
y a n g m e n g a n d u n g k e k u a t a n m a g i s . D i k a t a k a n a p a b i l a f o r -
m u l a b a s m a l a h i n i
d i t u l i s s e d e m i k i a n
r u p a
b e r b o l a k b a l i k
s e b a n y a k 2 1 1 k a l i a k a n
m mpu
m e n y e m b u h k a n o r a n g s a k i t
d e n g a n c a r a
m e m i n u m k a n
a i r
r e n d a m a n f o r m u l a
t a d i .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 94/266
40
L a m p i r a n : 2
a . K h u t e u b a h
da n p e m b u k a c e r i t a
n a s k a h
D
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
'Ajaéb s i g a l a l o n
m u l a
k h u t e u b a h , t a n g ó l o n k i s a h r a -
j a - r a
j a
C a l i t r a
%
ajaéb k a r a n g a n
m e u b a n i e , r a j a
g e u r a s i
I s e u k a n -
da M u d a
Teuma
g e u l a k a b M e u ku t a A l a m , s a b a b n e u g e u n g g a m
b a n s a -
g a y d o n y a
K a r e u n a
n e u m a t
n a n g g r o e
l h è e
r i b è e ,
k a y èe b a t èe n e u -
p e u h a m b a
5
N y a n k e u h
r a j a
n y a n g m e u ga h a n ,
s e u k a l i a n
a l a m
n a g e u p u j a
G e u t u e n g
n a r i t k e u t e u l a d a n ,
g e u s e u b u t
n a n
g e u t e u o h
n a m a
S a ba b b e u r e u k a t r a j a
k e u r a m a t ,
k e u
a j e u m a t
g e u t u e n g
k a t a
N e u k e u r a j e u e n
n a n g g r o e
A c è h , n a n ge u s a r è h p o
( M e u k u t a )
/2 I n r i r a / D i y u , m e u n a n l a k u I s e u k a n d a M u d a
1 0
N a b a n i n t a n
d a l a m
h i d a n g ,
c e u m e u r e u l a n g
u
a d a r a
Tamsê p a y o n g
r u j a H i n d i
m e u c e u r a d i k a s a b Roma
M e u n a n k e u h tamsê
M e u k u t a A l a m ,
r a j a d i
Da l a m
k u t a d i
l u a
N a n g g r o e aman b u k ó n b u b a r a n g ,
h u k o m
s e u n a n g h ^ a n meu
r i b a
S o e b e u r a n i
p u wè h
p e u n o m a n , t e u m p a t
ge u m a r a n
l i h a t
r a h s i a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 95/266
4
Bismi l l ah i r r ahman i r r ah im
A j a i b
segala saya
mulai
khutbah dengarlah ki sa h r a -
j
a - ra j a
C e r i t a
a ja i b karangan ber ba n ir r a ja bernama Is ka n -
dar Muda
Kemudian d i ge l a r i Meukuta A l a m sebab
be l i au
geng-
gam sel uruh dun ia
Baginda
kuasa i t i ga
r i b u
ne g e r i
kayu batu
dijadikan
hamba
5 I t u l a h ra ja yang kemegahan sekalian alam
memujanya
Ucapannya dijunjung j a d i tel ada n nama disanjung d i -
muliakan
Sebab be rk a t r a ja keramat
di jad ikan
azimat tu tur
katanya
Baginda pe r in tah i neger i
A c e h
panggilannya dikenal
Po
Meukuta
Indra Dewa begitulah laku Iskandar Muda
10 Umpama i n t a n dalam hi da ng cahya
cemerlang
ke angka-
sa
Tamsil payung buatan I n d i a ber hi as renda kasab nege
r i Rum
Begi tu lah
ta m si l Meukuta
A l a m
r a ja di Dalam ku ta
d i
lu t
Negeri
aman
bukan kepalang hukum ber la ku tanpa
ke t e -
ledoran
Siapa
berani
menyingkirkan
pedoman
tempat
kegemaran-
nya
menyidik ge ja la
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 96/266
42
15
I n i l a h
raja nyang budiman,
teumpat
putÖihsan hukóm
berdakwa
B i s m i l l a h nama Tuhan, Kha l ikón alam Rabbon è e l a
Rahman rahim
geumaséh
tha t ,
ban dua pat
Neukarónya
Donya ak h i r a t kaphé ngón
mokmin, dum s i k e u l i a n
Neu-
kuasa
Leubèh gasêh-Neu keu mokmin, uroe sudahan kiamat do
nya
20
Neubr i
keu
mokmin Jannatón
Peureudoh, di
kaphé
ma*róh apuy meunyala
Aleuhamduli l lah
l o n pujoe Kadim, Rabbon a l i m l a g i
kaya
Wujut nyang
wa jéb
meuhat
s u c i ,
Tuhanku
Rabbi
sidroe
sahja
/3 Hana aneuk
adoe-abang,
hana sajan k u n g ó n / po ma
Meuhat
s u c i Tuhan nibak nyan , M a l i k o n Manan
amat
kuasa
25 A l l a d z ï khalaqassamawati
wal a r d l i ,
nyan geurasi
A l l a h Rabbana
Paujeuet l a n g è t bumoe, sapat ngón uroe sidroe peuna
Phalak
t u j ó h
buleuen
ngón
bintang ,
angèn
la pa n s i
droe peuna
L a o t
darat
k a y è e b a t è e , dum meu lagèe Ha l a ra t peuna
Jen ngón énsan lom
bina tang ,
dum s iba rang Neupeunya-
ta
30 Wassalatu wassalamu
a l a Muhammat,
A l i
ngón
sahbat
sajan seureuta
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 97/266
43
15
I n i l a h
r a j a y a n g b u d i m a n , t e m p a t p e n y e l e s a i a n s e n g k e t a
da kw a
B i s m i l l a h
nama
T u h a n , K h a l i q u n
a l a m Rabbu l -
%
a l a
Rahman r a h i m s a n g a t p e n y a y a n g , k e d u a t e mp a t d i k a r u n i a i -
Nya
D u n i a , a k h i r a t , k a f i r , dan
m u k m i n ,
s e k a l i a n d a l a m k e k u -
a s a a n - N y a
K a s i h - N y a
l e b i h
k e p a d a
m u k m i n ,
d i h a r i a k h i r k i a m a t du
n i a
20 D i b e r i
u n t u k
m u k m i n J a n n a t u 1 - F i r d a u s , s i k a f i r m a ^ r u f
a p i m e n y a l a
A l h a m d u l i l l a h
s a y a
p u j i Q a d i m ,
Rabbu
l - a t h i m l a g i
k a y a
Wuju d y a n g w a j i b p a s t i
s u c i ,
T u h a n k u R abbi t u n g g a l s a j a
T i a d a
a n a k ,
a d i k , a b a n g ,
t i a d a
a y a h s e r t a b u n d a
S u c i Tuhan
d a r i p a d a
y a n g d e m i k i a n ,
M a l i k u 1 - M a n a n
amat
k u a s a
2S A l l a d z i
k h a l a q a
s - s a w a t i wa
1 - a r d l i ,
i t u l a h
nama
A l l a h
Rabbana
P e n c i p t a l a n g i t
b u m i ,
b e s e r t a
h a r i s a t u p e n c i p t a n y a
F a l a k t u j u h , b u l a n , dan b i n t a n g , a n g i n d e l a p a n s a t u
p e n c i p t a n y a
L a u t , d a r a t , k a y u , b a t u , s e r b a n e k a H a d l a r a t p e n c i p t a n y a
J i n d a n i n s a n s e r t a b i n a t a n g , D i a u j ud k a n s e m u a n y a
30 Wa s - s a l a t u wa s - s a l a mu a l a
Muhammad
l i dan s ahb at
i k u t s e r t a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 98/266
44
S e u l a w e u e t s a l e ue m a t e u e h M u k a r r a m , Soydên
nam
n y a n g
m u r e u s a l a
Muhammat Amin pangulèe ênsan, T u h a n bo h n a n N u r
M u s e u t a p h a
N y a n k e u h
n a b i
gaséh T u h a n , beu kóng im an d a l a m d a d a
Pangulèe
n a b i
dum s i k e u l i a n , dilèe bak Adam Tuhan
p e u n a
35 Dilèe bak
A r a i h
ngón
K e u r u s i ,
ngón bumi p i g oh l o m
n a
P ot e u p e u j e u e t Nu r M u k a r r a m , dumpeue
s i n a n
N e u k e u l u a
K e u r e u t a i h
putéh d a w e u e t
s a m e u r a n ,
bajèe sulótan
m e u k a s a b
óma
/4 Soe n y a n g patéh N u r / ngón T u h a n , hatéji ba n
c e u r e u -
mèn
C i n a
P u l a
z a m r i n a l e u e n g z a
p h a r a n
2
, m e u j a m p u r a n ngón
cêndana
40 U r e u e n g mal ém hatê dom i n t a n , p u j o e Tuhan
s e u l a w e u e t
g e ub a
N a l e u e n g
z a ' p h a r a n
t i m o h
a ' b a r u
3
,
j a mp u g ap u ngón
céndana
U r e u e n g ma lém i e m a t a ró, s u j u t
chuk
k e u Ra bbana
B a h k e u h
v
o h n o e k h u t e u b a h
s u r a t ,
j e u n oe l o n s a mb a t
h a b a M e u k u t a
Bah
l n s u r a t
b a h s a A c è h , lón peusarèh n a meung
n y a
t a
45 Di gob g e u k a r a n g ileumèe
s u p h i ,
d i I 6 n bahlé
r a j a -
r a j a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 99/266
45
S e l a w a t s a l a m
a t a s Mukarram S a y d i 1-Anam
y a n g
m u r s a l a
Muhammad
Amin
pemuka
i n s a n ,
Tuhan
namai Nur
M u s t a f a
I t u l a h n a b i
k e s a y a n g a n T uh an , k u a t k a n
iman
di d a l a m
d a d a
Pemuka n a b i s e k a l i a n ,
d u l u a n
d a r i Adam
T uh a n
c i p t a
35 D ul ua n d a r i A r a s d e n g a n
K u r s i , bumi
pun belum l g i ada
T u h a n j a d i k a n Nur
Mukarram
di s i t u s e k a l i a n d i k e l u a r -
kan-Nya
K e r t a s
p u t i h dawat
kemerahan b a j u
s u l t a n b e r k a s a b
Rum
M e r e k a y a n g
p e r c a y a
Nur d e ng a n T uh a n , h a t i n y a
b a g a i
c e r m i n C i n a
Tanam
z a m r i rumput z a f a r a n bercampur d e n g a n k a y u
c e n d a n a
40 O r a n g y a ng a l i m
h a t i bak i n t a n , memuji
T uh a n
s e l a w a t
s e r t a
\
3
Rumput z a * f a r a n tumbuh
a ^ b a r u
b e r c a m p u r k a p u r d e n ga n
c e n d a n a
O r a n g y a n g a l i m a i r
mata b e r c u a u r , s u j u d
s y u k u r p a d a
Rabbana
C u k u p l a h s e k i a n k h u t b a h s u r a t , k i n i s a y a sambat c e r i t a
M e u k u t a
B i a r l a h s a y a t u l i s d a l a m b a h a s a A c e h , s a y a
j e l a s k a n s u -
p a y a
n y a t a
4 5 O r a n g mengarang I l m u S u f i , s e d a n g s a y a s e n d i r i
t e n t a n g
r a j a - r a j a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 100/266
46
Baday s i g a p u r a n u b
layèe,
s a l e u e m
dilèe j a r o e
k e u d u a
Bek t a k h e u n c e u l a
n y a n g
h
a n
k e u n d n g , p a t
h
a n r e u m -
bang
tabóh ta n d a
Meung
h
a n
s u c i
h*an
k u k a r a n g ,
s i d r o e
Tuhan
t a n k e u -
nóng
c e u l a
Ajaéb h a b a s u b e u h a n a l la h , n y o e l o n k i s a h M e u k u t a
Donya
50 M as a
k e u r a j e u e n
Me u k u t a A l a m ,
r a j a j i m e u n a n
I s e u k a n -
da
Muda
P o t e u adé
ama t s a n g a t , p e u t i m a n g r a k y a t
b a n n e u r a c a
K u r e u e n g
leubèh meuyub
m a n y a n g ,
p o t e u p e u t i m a ng n e u -
p e u r a t a
/5 S i g a l a n a ng g r o e / dum g e u t u r i m e u g a h
b eu r a n i
s a g a y
d o n y a
Me u g a h
t h a t k h a b u kón
b u b a r a n g , h a n a
l a w a n d i a te u e h
d o n y a
55 Lom ngón aréh deungón
a j a m ,
n a n g g r o e n e u p r a n g
t r o i h
J h o
Lama
B a r o - b a r o
n e u k e u r a j e u e n ,
naupeugèt
m i d eu e n
pe uramè
b a n d a
P o t e u além r a j a m e u t u a h , t h a t b i t meug ah deung ón
k a y a
Ngón m e u i h p i r a k meuploh-plêh geudóng, ngón p e u k a y a n
s i b a r a n g
n a
K r u e n g
g e u t u r a b t e u m p a t m a n oe, b a k j a k
s r a h
d r o e
r e u j a n g
j u l a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 101/266
47
G a n t i s e k a p u r s i r i l a y u u c a p s a l a m d u l u u l u r a n t a
n g a n
s e s u d a h n y a
J a n g a n s e b u t c a c a t
y a n g
t a k b e r s a j a k
y a n g
k u r a n g r a n -
ca k
b e r i l
a h t a n d a
J i k a t a k s u c i t a k k a n k u k a r a n g h a n y a T u h a n y a n g t a k
b e r c e l a
A j a i b s u b h a n a l l a h
k i n i
k u k i s a h
M e u k u t a
D o n y a
50
M a s a
m e m e r i n t a h M e u k u t a
A l a m
r a j a b e r n a m a I s k a n d a r
Muda
B a g i n d a a d i l a m a t s a n g a t
m e l a y a n i
r a k y a t b a g a i n e r a c a
K u r a n g
l e b i h t i n g g i
r e n d a h b a g i n d a
s a n t u n i s a m a r a t a
B a g i n d a d i k e n a l d i t i a p n e g e r i
t e r k e n a l
b e r a n i k e s e -
l u r u h d u n i a
T e r k e n a l p e r k a s a b u k a n k e p a l a n g t i a d a t a n d i n g a n d i
a t a s d u n i a
55 L a g i
a r i f
da n c e k a t a n n e g e r i d i p e r a n g s a m p a i k e J o h o r
L a m a
K e t i k a
b a r u m e m e r i n t a h d i b a n g u n n y a m e d a n d i r a m a i k a n
b a n d a r
B a g i n d a a l i m r a j a b e r t u a h s a n ga t m e g a h l a g i k a y a
mas
p e r a k b e r p u l u h ge d u n g s e r t a p a k a i a n s e r b a n e k a
S u n g a i d i t u r a p u n t u k t e p i a n p e m a n d i a n p a g i da n s e n j a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 102/266
8
60 A l a t
dum na s i l e un g k a p a n, h an
s a p e ue
t a n d i
s r o e —
pada
G l e u e n g ngón subang meuribèe p a s a ng ,
mata
i n t a n dum
g eut eumpa
E u n c i e n keuruncóng i k a y ajeumat, h*an t e u k h i m a t meu-
1
e u l a k s a
Gancéng peundéng
s i mp l ah awan, mata
i n t a n ngón
meu-
t i
G e u b oh k e urawang b ung ong uké, u t o i h pandê yóh j —
teumpa
65 Euntuek ngón p eudeuen g krêh s a r o n g a n , s i w a i h t e u r a -
p an meureutóih l a k s a
Dum
s i l e ung k a p
a l a t p e u k a y an , h*an s a p e u e t a n dum
p e u k a ra
Padum-padum
i j a H i n d i i j a
d a y d a r i meuribèe b a ng g l a
/6 Padum-padum i j a
tul éh,
meujeujeunèh / dum
m e u ba n g g l a
Keumeukha
s u k a l e u e t ngón i j a
Cham k e u r a m a s u t
4
ngón
meu sru d iwan g g a
,
5
70 I j a sungkèt h an
t e u k h i m a t,
i j a
s u k l a t
n^an t e u k i r a
Jeunèh meusru ngón
b e urama i h
, je unèh a l e u k a i h yum
s i b a h r a
8 9
I j a
b a j e e
s r uy p i n g g ang , s i l e u ng k a p a n dum sampu-
reuna
Jeunèh hamèe ngón A s ahan, jeunèh sameuran geumè d i
C i n a
Meujeujeunèh
la'én n i b a k
nyan, h*an s a p e u e ta n p o
M eu kuta
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 103/266
9
60 A l a t
s e l e n g k a p a n
semua ada
semuanya
d i m i l i k i
b a g i n d a
G e l a n g
dan subang b e r i b u
p a s a ng
yang berm a t a i n t a n
banyak d i tempa
C i n c i n k e r o n c o n g i k a y a z i m a t tak t e r k h i m a t b e r l a k -
s a - l a k s a
4 5
Gancenq p e n d i n g
s im p l a h
awan
matanya
i n t a n dan
mu t i a
Kerawang b e r h i a s
kembang
b e r u k i r p a n d a i n y a m a hi r da
lam
menempa
65
K a l u n g
pedang k e r i s b e r s a r u n g s i w a i h t e u r a p a n
6
be-
r a t u s
l a k s a
Cukup
l e n g k a p
a l a t p a k a i a n t i a d a yang ku r a n g aneka
r u p a
Tak t e r k i r a k a i n I n d i a j e n i s d a y da r i b e r i b u
bal ada
Tak t e r k i r a k a i n t u l i s , b e r j e n i s - j e n i s b e r b a l - b a l b a -
ny a kny a
•
Kimkha s e k e l a t
dan
k a i n S i r y a
keu r a m a su t dan
k a i n
dewangga
70 Kain
songket
tak t e r k h i ma t k a i n s e k e l a t tak t e r k i r a
J e n i s meusru dan beremas j e n i s
a l k a s
h a r g a
s e b a h r a
K a i n
b a j u k a i n p in g g a n g s e l e n g k a p a n s e r b a
sempurna
J e n i s hame dan k a i n Asahan j e n i s kemerahan d a r i nege
C i n a
B e r b a g a i
j e n i s
yang
l a i n n y a
semuanya
ada
pada
Meuku
t a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 104/266
50
75
Ramè
n a n g g r o e u r e u e n g
meukat, dum
l a t b a t a t
j i t u e n g
l a b a
Bak masa nyan ramèji t h a t peue nyang h a j a t dum h a -
lé n a
N a n g g r o e
p i
l u w a i h banda
p i ramè, h an meunè—nè
keu nan t e u k a
L e t h a t kapay ke unan
g e um e u ka t, dumpeue
a l a t
p i n a
j i b a
Padum
kapay
Inggréh
p e u l a t i
padum
H i n d i u r e u e n g
I e r u p a
80 Padum nyang b a p e u r e u madani, ngón l a h u r i s a j a n j i b a
Padum-padum kapay
Peuransêh,
i j a nyang
glêh
dum n a
j i b a
/7 La én /
n i b a k nyan kapay
Kómpeuni,
kapay
P e u r e u n g g i
- s a j a n t e u k a - •
Padum-padum.
kapay
d i
KI e n g , n a n g g r o e
aséng
meukat
m e u l i l a
Padum b e u s o e teumaga kunèng, j e u r a itam ngón ha l e u b a
85 Aweueh ngón seunam se udalin g g am,, b u n g o n g l awan g ngón
b oh
p a l a
Ngón
j e u m u j u
kulêt
l awa n g ,
dum
s i b a r a n g
halé k a n a
Akar
manèh jeuramanèh, meujeujeunèh r u k o n
h a l i a
Padum
i j a
pu téh
i t a m n yang
gèt ragam k eumeukha
C i n a
.10
1 1
Padum
G a n d r i
ngón
An j u mani
B a l a b a r i
ngón
u r e u e n g
Banggala
90
Jeunèh
G u j a r a t
deungón
P i g o keu nan meusaho kuakang
C i n a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 105/266
5
75 Ramai negeri orang jua l an aneka
ragam didagangkannya
Pada masa i t u ramai s e k a l i yang d i h a j a t i semuanya
ada
Negeri
luas
bandar
pun rama i da r i berbagai penjuru ke
s i t u
t iba
Amat
banyak
kapal
ke s i t u berdagang berbagai barang
d i
tawark annya
Banyak
kapal
berkebangsaan
I nggr i s bangsa Ind ia dan
Eropah
80 Banyak yang
membawa permadani
dan
kain
Lahore dida
gangk
annya
Tak t erhi tung kapal Per anc is kain yang
bagus
didagang-
kannya
D i samping i t u kapal Kompeni kapa l Perenggi juga t i ba
Banyak
kapal dari
K e l i n g
negeri asing
jua l melela
Tak t e r k i r a be s i tembaga kuning j intan hitam dengan
halba
10
85 Ketumbar n i l a
seudalinggam
kembang cengkeh serta
pala
Juga
jemuju k u l i t
cengkeh seaala rupa
didagangkannya
A k a r
manis j i n t a n manis berbagai j eni s umbi
ha l ia
Banyak kain
pu t i h hi tam yang baik ragam
kimkha C i n a
K a p a l Gandara dan
Anjumani
Malabar dan orang
Beng-
gala
90 Bangsa Gujarat dengan Pigo ke s i t u berkumpul kuang-
kang
C i n a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 106/266
52
Padum-padum kapay P a r i s i jampu Yamani ngón aneuk
Jawa
Padum na sampan deungón
gurab ,
keunan meusapat ubak
r a j a
Padum na
béhtra
keunan meusaho, j i p e u d i e n g malo ngón
keusumba
/8 Padum-padum d i
Pangka ulu
/, kapay timu n a n g g r o e
Jawa
95 Padum kapay
j i b a
cawan, padum
pingan
ngón
p i a l a
Padum
peunoman
ngón s e u r a h i g l a i h
p e u l a t i
cipê
U landa
Padum
c i r i e k
deungón dalóng, padum payong
meuneukat
j i b a
Tunong b a r oh timu b a r a t dumpeue a l a t p i n a j i b a
N i Pangka ulu kón t r o i h
sagay
b é, dumpeue
halê
k e u -
n a n
teuk
a
100 N i Acèh kón timu b a r a t meuceuhu t h a t d i ate ueh
donya
Padum lawét n e u k e u r a j e u e n , sapeue p i ta n n a meumara
Teukeudi
Tuhan eulahé k u d r a t ,
A l l a h
nyang t h a t
amat kaya
Teukakeuh b a l a ateueh
s u l o t a n
kheundak Tuhan
Rab-
bossama
B a l a ny ang phon t euka Putr oe Phang, habêh
meuguncang
alam
donya
105 Haró-har a teuma n a n g g r o e , n i b a k adoe asay punca
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 107/266
5 3
B a n y a k k a p a l
d a r i
P a r s i c a m p u r Y arnan d a n a n ak
J a w a
T ak
t e r h i t u n g s a m p a n
d e n g a n g u r a b k e
s i t u m e r a p a t
m e n g h a d a p
r a j a
T ak
t e r h i t u n g
b a h t e r a k e s i t u
b e r l a b u h
memuat
e m b a l a u
d e n g a n k e s u m b a
B a n y a k
k a p a l d a r i B a n g k a h u l u k a p a l t i m u r n e g e r i J a w a
9 5 B a n y a k k a p a l
membawa
c a w a n b e s e r t a p i n g g a n d e n g a n p i -
a l a
1 2
B a n y a k
p e u n om a n
s e r t a b o t o l
g e l a s d an c e p e r
b u a t a n
B e l a n d a
B a n y a k c e r e k d e n g a n d a l u n g b e s e r t a p a y u n g d a g a n g a n
d i b a w a
U t a r a - s e l a t a n
t i m u r - b a r a t
b e r b a g a i a l a t j u g a
d i b a w a
S e j a k B a n g k a h u l u
s a m p a i
k e mana-mana s e m u a n y a k e s i t u
t i b a
1 0 0 S e j a k d a r i A c e h
s a m p a i
k e t i m u r d an b a r a t m a s y h u r
a m a t d i a t a s d u n i a
S e k i a n l a m a b a g i n d a m e m e r i n t a h t a k s a t u m u s i b a h p e r -
nah
m e n i m p a
T a k d i r T u ha n
d i l a h i r k a n - N y a
k o d r a t k a y a s a n g a t A l l a h
T a a l a
T u r u n l a h b a l a k e a t a s s u l t a n k e h e n d a k
T u h a n R a b b u s -
sam a
B a l a p e r t a m a
d a t a n g P u t r o e
P h a n g
h a b i s t e r g u n c a n g
a l a m
d u n i a
1 0 5 K e m u d i a n n e g e r i h u r u - h a r a d a r i a d i k n y a a s a l m u l a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 108/266
5
P u t r o e
s a j a n
R a j a R a d é n , u r e u e n g g è t b tên t e u g ó h
s e u t i a
/ 9 Dudoe
/ n i b a k n y a n R a j a S i u j u t ,
t u j o h
b o h k a p a y
s a j a n
j i b
b . L u k i s a n k a p a l C a k r a D o n y a
4 4 0 P a p e u e n t e u r o k m e u c e u r e ü m è n , p e u n e u g èt j e n
u l a h
r u p a
G e u b o h b u n g o n g
m e u k e u r a w a n g , g e u s a l e u e k a w a n
n y a n g
m u m i g a
G e u b o h
j u n g a
s a g o e j i l a p a n g e u s a l e u e k a w a n b u n g o n g
r i k
a
abéh hasê du m s i k e u l i a n h * a n s a p e u e t a n du m
l e u n g k a
G e u b o h d i ulèe tawilén
umu
g e u b o h d i i k u t u l a k m a r a
4 4 5 D i b a k k u r o n g s u r a t k a l i m a h , L a I l a h a l l a l l a h n y a n
g e u r i k a
G e u b o h g e u n t a m e u l i l a s e u l a t a n s u a r a m e u g r ' a n g - gr
%
a n g
u
a d a r a
U l è e i k u
g e u n t a g e u g a n t u n g ,
l o m b a k
t i h a n g
s a b o h n y a n g
r a y a
Teuma
g e u t a r é k lé n g ón a l a m ,
nyum-nyum
k a p r a n g b a k
r i r u p a
A l a m b a k k u r o n g t u j o h
b u l e u e n ,
a l a m p e u d e u e n g d i b a k
j u n g a
4 5 0 G e u t a r é k d i t e u n g óh a l a m
l i m p e u e n ,
p o t e u n e u k h e u n lom
n e u k a t a
c.
B a g i a n
d i a l o g P u t r o e P h a n g d e n a a n M e u k u t a A l a m y a n g
b e r b e d a
d e n g a n A
A d a k h ^ a n
j e u e t n e u m e u ' i s t e u r i t u a n k u
n e u b r i n a
k u ~
g i s a
H^an mee
n e u m e u d u e k d e u n g ón P o j t r o e P h a n g , u r e u e n g h a n a
n a n g k e u p e u e g u n a
H
N
a n
mèe n e u p e u d u e k k e u a s o e m e u l i g o e , g u l è -
r a m p o e
k e u p e u e g u n a
5 0 0 U b é - b é n o e b u e t h a n a n e u p e u t h è e , n y ó k e u h h ^ a n m è e
n e u ' e u r u p a
T e u b i e t i e m a t a b a s a h b a d a n , s a y a n g P u t r o e P h a n g k e u -
m a l a
d o n y a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 109/266
55
P u t r i b e r s a m a R a j a R a d e n , y a n g b a i k b a t i n t e g u h s e t i a
K e m u d i a n
d a t a n g R a j a
S i u j u t , t u j u h b u a h
k a p a l
m e n g i -
r i n g i n y a
b. L u k i s a n k a p a l C a k r a D o n y a
4 4 0 B i n g k a i c e r m i n i n d a h n i a n , s e o l a h
b i k i n a n
j i n r u p a n y a
U k i r a n
k e m b a n g
b e r k e r a w a n g , h i a s a n a w a n y a n g
b e r m e g a
M c n c o n g h a l u a n b e r s e g i d e l a p a n , b e r h i a s a w a n u k i r a n
b u n g a
S u d a h l e n g k a p s e m u a n y a , s a t u p u n t i a d a y a n g b e l u m s e -
l e s a i
D i p a s a ng d i h a l u a n T a w w l l i l - u m u r , d i b u r i t a n T o l a k
b a l a
4 4 5 D a l a m k u r u n g
d i t u l i s
l a f a l
K a l i m a h , L a I l a h a
I l l a l l a h
y a n g
d i r e k a
G e n t a
t u a n g a n w a j a S e l a t a n , s u a r a n y a b e r d e n g u n g k e
a n g k a s a
G e n t a d i g a n t u n g d i h a l u a n dan b u r i t a n , s e b u a h d i t i a n g
b e s a r j u g a
K e m u d i a n p a n j i - p a n j i d i n a i k k a n , s e o l a h
p e p e r a n g a n
s e -
g e r a
üb
P a n j i - p a n j i b e r b u l a n t u j u h d i a t a s k u r u n g , y a n g
b e r g a m -
b a r p e d a n g d i h a l u a n n y a
4 50 D i n a i k k a n d i t e n g ah p a n j i - p a n j i l i p a n , b a g i n d a .
b e r i
s a -
r a n da n b e r k a t a
c . B a g i a n d i a l o g P u t r o e P h a n g d e n g an
M e u k u t a A l a m
J i k a t a k p a n t a s m e n j a d i
i s t e r i
i z i n k a n k a m i
b e r b a l i k
s e g e r a
T ak p a n t a s d e n g a n P u t r o e P h a n g b e r e m b u k k a t a , t a k a da
o r a n g t u a , a p a l a h g u n a n y a
T ak p a n t a s
d i j a d i k a n
p e n g h u n i m a h l i g a i ,
g u l a i
r a m p a i
a p a l a h
g u n a n y a
5 0 0
B e g i n i
b e s a r p e k
e r
j a a n t a k d i k a t a k a n ,
m e m a n g l a h
t a k
l a y a k
d i p a n d a n g r u p a
A i r
m a t a
c u c u r m e m b a s a h i b a d a n , sa y a ng P u t r o e P h a n g
k e m a l a d u n i a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 110/266
6
T e u p l o i h s a n g g o y
r o ngón
b u n g o n g , s a m b i n o e jnóng
d i
a t e u e h d o n y a
K a k e u h t i j o i h b u n g o n g
k a r a n g ,
m a t a i n t a n k a m e u b u r a
S e u r e u t a
k e u n ón g n i b a k b a d a n , me u k e u k u m a n g j i p l u e n g
c a h y a
5 0 5 Ba n r a j a ngó n a r i t m e u n a n , n a r i
h u j a n
r ó i e m a t a
K r u
s e u m a n g a t
b u n g o n g
k e u m a n g ,
p a k ón m e u n a n t a m e u s a b d a
P a kó n t a c a r o t n gó n
a m i l a n , l a m
k u t i m a n g k u p e u l a h r a
P u t r o e k u k e u b a h d i
m e u r e u c u
a l a m , k u n i e t i n t a n ngón
m e u t i a
H a n a s a p a t k e u s a l a h a n ,
a h l i P u t r o e P h a n g
du m
p e u k a r a
5 1 0
x
an
kuteu óh n y a n
k e u
b u e t p r a n g ,
n a
bèk
t u a n
d u k a -
i t a
Na bèk
s u s a h
t u a n p u t r o e ,
k e u m a l a n a n g g r o e a s o e
a t a n a
K u n i e t
k u t r o h s a b o h
p u p a n j i ,
h a n a k u b r i
g o b e u
r u p a
B i t p i
h a n a
w a r é h n gó n n a n g - m b a h , du m m e u t a t a h
k u y u e
k i r a
T u t o n g k u y u e p o t n gón p u m a n o e , d i s e u m a n o e k u l a m r a y a
.... a d a h a l a m a n y a n g h i l a n g
5 1 5 T u j o h lapéh k u y u e b o h i d a n g , k e u m a k a n a n k e u m a l a d o n y a
L o m n gó n
da l o n g
m e u t e u r a p a n , m a t a i n t a n k u y u e p u l a
Bu t a p a j o h
t u j o h
s e u n n e u l é n g , p u t é h do m g a dé n g l e u m a k
do m g u l a
K u p e u m a n g a t
a t é P u t r o e
P h a n g ) ,
a d o e
j e u n u l a n g
ahlóy
b i c a r a
Adak
h ^ a n m a n g a t b a k
u r o e n y o e , meuwèh
k a m o e u l a m
r i m b a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 111/266
57
T e r u r a i
s a n g g u l b e r h a m b u r b u n g a , p u t r i j e l i t a d i a t a s
d u n i a
T e r j e l a l e p a s
k e mb a n g
b e r k a r a n g ,
b u t i r a n i n t a n j a t u h
b e r d e r a i
K e t i k a
g u g u r m e n y e n t u h b a d a n , b e r k i l a u a n s e m b u r a t c a -
h a y a
50 5 B a g i n d a d e n g a r k a t a d e m i k i a n ,
j a t u h
b a k h u i a n a i r ma
t a n y a
" K u r s e m a n g a t k e m ba n g m e k a r , d e m i k i a n b e n a r s a b d a a d i n -
d a "
M e n g a p a
d i m a r a h i
d e n g a n
k e c u r i g a a n ,
p a d a h a l k u s a y a n g
s e n a n t i a s a
P u t r i k u s i m p a n d i a n j u n g a n , k u a n g g a p i n t a n d a n m u t i a r a
T i a d a s a t u p u n b e r s a l a h a n , a h l i P u t r o e P h a n g
s e g a l a
p e r k a r a
5 10 T ak k u s i n g g u n g m a s a l a h p e r a n g , a g a r T u a n t a k d u k a c i t a
A g a r t a k
m e n y u s a h k a n
T u a n p u t r i ,
k e m a l a
n e g e r i p e n g -
h u n i i s t a n a
K u a n g g a p k u s i m p a n s e b u a h p a t a k a , k u h i n d a r k a n p a d a
p a n d a n g a n j e l a t a
W a l a u t a k b e r s a n a k d a n o r a n g t u a , s e g a l a r u p a k u s u r u h
b e l a
K e p a n a s a n
d i k : p a s
d a n d i m a n d i k a n , p e m a n d i a n b e s a r k o -
1 a m n y a
• • •
5 1 5 K u s u r u h s u g u h k a n t u j u h
l a p i s
h i d a n g a n , u n t u k s a n t a p a n
k e m a l a
d u n i a
D u l a n g n y a
p u n
b e r u k i r a n , b e r m a t a i n t a n
h i a s a n n y a
N a s i y a n g
d i m a k a n
t u j u h k a l i d i s a r i n g ,
p u t i h
ba k g a
d i n g ,
s e d a p ba k
g u l a
K u s e n a n g k a n
h a t i
P u t r o e
P h a n g ,
a d i k
j u n j u n g a n
a h l i
b i c a r a
J i k a
t a k l a y a k h a r i i n i m e n y i n g k i r k a m i k e d a l a m
r i m b a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 112/266
58
5 2 0 H a n a k e u h jadèh M a l a k a k u p r a n g , k u b o i h D a l a m j e u n o e
k u b u n g k a
D i l è e k u h a r a b k e u P u t r o e P h a n g , a d o e . j e u n u l a n g k e u
u b a t m a t a
B ah
j e u e t
D a l a m
l o m k e u
u t e u e n ,
b a h
j e u e t
m i d e u e n
l o m
k e u r i m b a
H
an p e u e s a y a n g k u d i s i n o e b a h k u b o i h d r o e k u l a m
r i m b a
Neucók p e u d e u e ng r a j a b e u r a n g k a t , l e u p a h u
r a m b a t
p o
M e u k u t a
5 25 Ne u g l u e n g
p i n t o
b a t è e upam, m a t a i n t a n dum g e u p u l a
Ban p u t r o e n g i e n g r a j a b e u r a n g k a t , p u t r o e l u m p a t n e u j a k
s a n g g a
Ampon t u a n k u dèelat m e u k a t o e , t a p o h k a m o e p o M e u k u t a
K a k e u h n e u m a t uléh p u t r o e , d i b ak j a r o e d u l i s r o e p a d a
Neu ék
t u a n k u
u
m e u l i g o e ,
d e u n g ó n k a m o e b èk n e u b u n g k a
5 3 0
Neupeu ampón y a j u n j ó n g a n , s i k e u l i a n dumna d è e s a
P o t e u
neu ék k a u
m a n y a n g ,
neu ampón y êh
n y a n b a r a n g
d è e s a
1 z a m r i ,
t e r s a l i n :
z . m . r . y .
z a p h a r a n ,
t e r s a l i n :
z . \. f . r . a. n .
3
-\
. a ^ b a r u ,
t e r s a l i n :
a . ^ . b . r .
4
k e u r a m a s u t ,
t e r s a l i n : k . r .
a. m s .
w.
t .
5
s u k l a t
d i s a l i n
d e m i k i a n u n t u k m e n y e s u a i k a n p e r s a j a k a n
d e n g a n
p a r u h l a r i k p e r t a m a
b e u r e u m a i h ,
t e r s a l i n :
b . r . m . s .
7
a l e u k a i h t e r s a l i n :
a . l . k . s .
s r u y
t e r s a l i n : s . r . w . 1 .
9
1 e u n g k a p a n ,
t e r s a l i n : s . l . k . b . f . n .
1 0 ,
.
A n i u m a n i , t e r s a l i n : a . n . j . w . m . n .
1 1
B a l a b a r i
,
t e r s a l i n :
b
.a
.1
.b .a
. r .y
. ( u m u m n y a :
M a l a b a r i )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 113/266
59
5 2 0 T i d a k j a d i M a l a k a k u s e r a n g , k u t i n g g a l k a n D a l a m k i n i
s e g e r a
D u l u k u h a r a p k a n P u t r o e P h a n g , a d i k j u n j u n g a n p e n g o b a t
d u k a
B i a r l a h
k e m b a l i
D a l a m m e n g h u t a n ,
b i a r l a h
m e d a n
k e m b a -
l i
m e r i m b a
T i a d a
y a n g m e n y a y a n g i k u l a g i d i s i n i
b i a r l a h
d i r i
m e n y i n g k i r
ke r i m b a "
D i a m b i l n y a
p e d a n g ,
r a j a pun b e r a n g k a t , s a m p a i ke
r a m -
b a t b a g i n d a
M e u k u t a
5 2 5
D i t e n d a n g n y a p i n t u
b a t u t e r u p a m ,
b u t i r a n
i n t a n h i a s a n -
n y a
B e g i t u
r a j a
d i l i h a t
b e r a n g k a t , p u t r i m e l o m p a t menghem-
p a n g s e g e r a
Ampun T u a n k u D a u l a t j a u h a r i , b u n u h l a h k a m i p a d u k a
M e u k u t a
M a k a d i g e n g g a m o l e h p u t r i , t a n g a n
d u l i
s e r i p a d u k a
N a i k l a h T u a n k u ke m a h l i g a i , m e n e m a n i k a m i , j a n g a n l a h
m a r a
5 3 0 M a a f k a n l a h ya j u n j u n g a n , s e k a l i a n k e s a l a h a n a d i n d a "
B a g i n d a n a i k ke a n j u n g a n , dan d i m a a f k a n s e k a l i a n d o s a
z a m i r , j e n i s r u m p u t y a n g d a u n n y a b e r b e n t u k s i l i n d e r l i -
h a t H a v a
d i
b a w a h
Z)
2
z a ' f a r a n , m u n g k i n s e j e n i s r u m p u t y a n g d a u n n y a b e r w a r n a
k e k u n i n g - k u n i n g a n ( d a l a m H a v a b e r a r t i : k u n y i t )
3
a ' b u ,
t u m b u h
s u b u r ,
l e b i h
k u a t
^ g a n c é n g , s e j e n i s k a l u n g y a n g l o n g g a r , s e h i n g g a m a i n a n n y a
y a n g b e r b e n t u k s t i l i r a n b u l a n s a b i t b e r s u s u n t i g a , t e r -
g a n t u n g m e n g h i a s d a d a . Umumnya d i b u a t d a r i e m a s . ( l i h a t
K r e e m e r
I ,
g a m b a r
VI )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 114/266
60
5
S i m p l a h
a w a n , p e r h i a s a n
w a n i t a
y a n g
d i p a s a n g m e n y i l a n g
d a d a , b e r p a n g k a l p a d a k e d u a b e l a h b a h u dan b e r a k h i r
d i
k r
k a n a n p i n g g a n g .
T e r b u a t
d a r i
e m a s ,
b e r u p a kern-
b a n g - k e m b a n g
m e r e k a h y a n g
d i h i a s i
u k i r a n
a w a n ,
dan
d i -
r a n g k a i
d e ng a n
dua u t a s
r a n t a i
l i h a t
k r e e m e r
I , gam-
b a r
V I I
^ s i w a l h t e u r a p a n , s e j e n i s k e r i s
y a n g m a t a n y a
t i d a k b e r l e i -
k u k .
G a g a n g
dan p a n g k a l s a r u n g n y a d i t a t a h d e n g a n emas
l i h a t K r e e m e r I ,
g a m b a r
XI
7
k e u r a m a s u t , nama
k a i n , t i d a k t e r c a t a t d a l a m
ANW.
a l k
a s ,
nama
k a i n , t i d a k t e r c a t a t d a l a m
.ANW.
9
k a i n p i n g o a n g , m a k s u d ny a
k a i n
s a r u n g
10
s e u d a l i n a a a m , a t a u
s i d a l i n g g a m , z a t
p e m e r a h
u n t u k
p e m b u -
a t a n
t i n t a , j u g a d i p a k a i
u n t u k p e w a r n a p a d a
u k i r a n —
u k i r a n
k a y u
1 1
A n i u m a n i , A n j u m a n , nama
n e g e r i ,
m e l i h a t d e r e t a n
p e n y e -
b u t a n n y a
m u n g k i n t e r l e t a k
d i
I n d i a
1 2
p e u n o m a n ,
a t a u
p e u l u m a n , g u c i t e m p a t a i r y a n g t e r b u a t
d a r i
p o r s e l i n .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 115/266
61
L a m p i r a n : 3
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
R a b b o n i b a t ajaêb l o n t h a t t e u n g k u s e u m u r a t ulèe n e u c a t -
c a t b u n g o n g
n e u r i k a
D i
lón
h a n j e u e t
l o n
b a
h i k a y a t s u a r a
t a n
m a n g a t
k a m o e
k a t u h a
D i
p u n a m a
g u r a h n a b u l a n , s e u p o t S e un a n y a n m a l a m S e u l a s a
N i b a k
n y a n g k a - k a h a n a
t o r n
l o n k he un , b i t p i m eun an bahlé
l o n
c u b a
B e u n a s a h K a r i e n g g e u t a p a n g r a y a
Sn
d a l a m mon srót u t i m a
L o n
j a k n gón
l S n
wo e h a y
t e u n g k u a m p o n ,
b a k r a y e k k e u
l S n
n e u l a k è e d o ^ a
Me u g ah j a m e u n r a g a m TSk W i , j e u n o e P a n g l i n y a n g leubèh
g u r a
J a m e u n
j e u n o e P a n g
A l i P i y e u e n g ,
Lêm Ama t L a m We ue ng n y a n g
n a k e u m e u n g s a
Meun g
ji k h e u n - k h e u n
meung jicók-cók, misé geup euduek h a n a
meu t u k a
M e u ja n p e u l e u h e u e n m e u ja n
p a n t a i h
u t o h
jikalèh deungón
j i g i s a
T e r j e m a h a n n v a :
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
M e n g a g u m k a n
s e k a l i t e u n g k u
m e n u l i s , h a l a m a n
muk d i l u k i s
d e n g a n r a g a m b u n g a
S a y a
t a k p a n d a i m e l a g u k a n h i k a y a t s u a r a t a k s e d a p k a m i
s u d a h
t u a
D a l a m
p u r n a m a
b u l a n g e r h a n a , S e n i n s o r e m a l a m
S e l a s a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 116/266
5
Selama
i n i belum p e r n a h s a y a
l a k u k a n ,
namun d e m i k i a n b i a r
l a h
s a y a c o b a
Beu nasah
K a r i e n q
k e t a p a n g b e s ar , d a u n n y a
ke sumur j a t u h
k e t i m b a
Wahai
T e u n g k u ,
Ampon
d o a k a n l a h ,
a g a r
mudah
s a y a
melagu-
kannya
D u l u
masyhur
g a y a Tok Wi k i n i P an g A l i y a ng l e b i h c e r i a .
Zaman s e k a r a n g P an g A l i P i y e u e n g , êm
Amat Lam Weueng
y a n g
mengimbanginya
B a g a i
semuanya
su dah
b e r u r u t a n ,
t i n g g a l
d i l a g u k a n b e g i t u
. 3
sa j a
T e r k a d a n g
c e p a t
t e r k a d a n g
p e r l a h a n ,
l i h a i
m e n g a l i h k a n ,
mengganti irama
1
Beu nasah
K a r i e n g , nama
b e u n a s ah
s e r i n g
d i se b u t k a n mengi-
k u t i k e k h u s u s a n y a n g
ada di
s e k i t a r tempat t e r s e b u t .
Beu nasah
K a r i e n q ,
d i s e b u t d e m i k i a n k a r e n a d i p e k a r a n g a n
n y a
t e r d a p a t
pohon
K a r i e n g ,
s e j e n i s pohon b e s a r yang
b i a s a n y a r i n d a n g ,
dan
b u a h n y a y a n g
k e c i l k e c i l
d i s e -
n a n g i a n a k - a n a k .
2
L a r i k i n i s e h a r u s n y a b e r b u n y i : S a y a
p u l a n g
p e r g i wahai
Teu ngk u Ampon
mohonkan
doa y a n g b a n y a k u n t u k s a y a .
3
L a r i k i n i s e ha r u s n y a b e r b u n y i : T i n g g a l
d i u c a p k a n , d i p u -
n g u t - p u n g u t . s a j a ,
b a g ai s u d a h
d i a t u r
d a l a m u r u t a n ,
t a k k a n t e r t u k a r t e m p a t n y a .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 117/266
63
L a m p i r a n : 4
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
A l e u h a m d u l i l l a h s i g a l a
p u j o e ,
bandum
meuwoe
k e u Ra b -
ba n a
0 h
l h e u e h
p u j o e n ya n
k e u
T u h a n ,
s e u l a w e u e t k e u h
t u a n
k e u S o y d i n a
*0h
l h e u e h
s e u l a w e u e t k e u Muhammat waréh
n g o n s a h
b a t
muhajé
a n s a
L o n lakèe
t u l o n g
n i b a k P o t e u A l l a h N e u b r i be u m udah
u l o n u s e u h a
5 B e u r e u k
a t
ke u r a m a t mon d i
Mak a h
ngón m e u t u a h dum
èelia
Tu ha n b r i tróih ba n n y a n g h a j a t ngón
be u r e u ka t
p o
c a l i t r a
P a s a y
n y a n g p h o n
u l o n
p e u g a h ,
Sulótan Jóha n
Chah
m u l a - m u l a
Nama
n a n g g r o e D a r o s a l a m , d i s i n a n
makam
p o t e u r a j a
*0h
m a t é
n y a n g e ub o h la'én,
meusalên-salén padum
m a s a
10
C i t
l o n s e u b u t s i n o e l a m
s u r a t
l o n
h i k a y a t
s a l a s i -
1 a h
r a j a
K a r e u n a
r a j a d i g e u t a n y o e t a n l ê, j i p r a n g lê kaphé
r a j a
B e u l a n d a
T a l o
n a n g g r o e
j i t u e n g
D a l a m ,
habéh
j i g e u n g g a m s a g a y
/2
d o n y a
/
L o n s e u b u t s i n o e meung dom bèk t u w o e ,
n y a m p a n g
t e u -
s e u d o talakèe dó a
L a y e u e ke u r a j e u e n M e u k u t a A l a m , r a j a j i m e u n a n I s e u -
k a n d a M u d a
15
Ra j a
a dé a m a t s a n g a t , p e u t i m a n g r a k y a t ba go e n e u r a c a
P o t e u M e u r e u h o m M e u ku t a A l a m , n e u du e k d i D a l a m t a h -
t a
p e u m a t a
P o t e u m e u r e u h o m r a j a m e u t u a h , t h a t b i t m e u g a h l a g i
ngón k a y a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 118/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 119/266
B i s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
A l h a m d u l i l l a h s e g a l a p u j i
semua
k e m b a l i pada Rabbana
S e t e l a h p u j i kepada Tuhan s e l a w a t t u a n u n t u k S a i -
d i n a
S e t e l a h s e l a w a t a t a s Muhammad k e l u a r g a d an s a h a b a t
m u h a j i r a n s a r
S a y a mohon p e r t o l o n g a n pada A l l a h semoga mudah s aya
m e n c i p t a
5 B e r k a t keramat sumur d i
Mekah
b e s e r t a t u ah
semua
a u l i a
Tuhan
s a m p a i k a n y a n g d i h a j a t dengan b e r k a t
empunya
c e r i t a
P a s a l p e r t a m a s a y a b e r k i s a h S u l t a n J oh a n Syah yang
mula-mula
Nama
n e g e r i D a r u s s a l a m d i s i t u
makam
b a g i n d a r a j a
M e n i n g g a l i t u d i g a n t i ya ng l a i n b e r g a n t i a n b e be r a p a
lama
10 S a y a s e b u t d i
s i n i
d i d a l a m s u r a t s a y a h i k a y a t k a n
s i l s i l a h
r a j a
Sebab
r a j a k i t a tak ada
l a g i
d i p e r a n g i s i k a f i r
r a j a B e l a n d a
A l a h n e g e r i d i r e b u t Dalam h a b i s
digenggamnya
s e l u -
r u h d u n i a
S a y a s e b u t d i s i n i s e k e d a r m e n g i n g a t k a n senyampang
t e r k e n a n g
mohonkanlah
doa
Semasa memerintah Meukuta Alam r a j a bernama I s k a n d a r
Muda
15 Ra j a a d i l amat s a n g a t
m e l a y a n i
r a k y a t b a g a i n e r a c a
Paduka Marhum Meukuta
Alam
bersayam d i d a l a m t a h t a
p e r m a t a
Paduka Marhum
r a j a b e r t u a h
sungguh megah
l a g i k aya
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 120/266
M e u i h ngón p i r a k h*an ék t a p e u g a h , m a l i n g k a n A l l a h
nyang na êk
k i r a
Padum-padum g l e u e n g ngón subang, meuribèe pa sang
1a én ....
20
M eujeujeunèh
la én
n ibak
nyan,
h
a n
s a p e u e
t a n bak
po
M e u k u t a
Nanggroe p i makmu
peukan
p i ramè, h*an meunè-nè k e u
nan j
teuka
Padum kapay keunan j a k me ukat, se u bab adé t h a t p o t e u
r a j
a
Nyang
kayém t e u k a
c i t kap a y Ara b , j i b a m e une uka t s i -
g a l a r u p a
Meugah
m euc eu h u u nanggroe asêng, tróih nanggroe
Klêng
h o k a I e r u p a
25 Habéh meu gah j e u e b - je u e b nanggroe, c i t g e u p u j o e
/3 Acèh
B e u s a
/
Padum p e u ra h o deungón g u r a b , p e u j a ja b meuribèe l a k s a
Ammaba^du dudoe n ibak nyan, tangókeuh t u an l o n
c a -
l
t r a
Padum lawêt
n e u k e u r a j a n,
s a p e u e p i t a n na
mumara
Padum lawêt trêb tróih P u t r o e
Phang,
yóh
nyan meu
guncang j e u e t haro-hara
30 M e u s a j an ngón
R aj a
Radên, ur e u e ng gèt
batên
teugóh
s e u t i a
Padum lawêt
teuma
dudoe,
t e u k a
adoe
d i
nanggroe
Guha
Yóh nyan
t e u k a
R aj a S i u j u t , ka p a y
s a n t e u t
t u j o h b o h
j i b a
Limóng b o h ka p a y mubajèe p i r a k , h o nyang
j i j a k
h
x
a n
s o e sangga
Bintéh bukót t h a t m e u l o l o , m e u i h meusadó ngó p e u m a t a
35
T a l o e
t e u m i r ang p i r a k s e u n t a g i ,
ladóm
j i s e u n d i ngón
s u a s a
Ngón keumudoe t h a t
m e u h a l a k ,
ónji p i r a k bak s u a s a
K a p a y j i t uan t h a t meudeunè,tujoh b o h balè dalam gum
t i
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 121/266
6
Emas dan p e r a k b e r l i m p a h - l i m p a h ,
hanya
A l l a h
y a ng
sanggup
m e n g i r a
Tak t e r h i t u n g g e l a n g d an s u b a n g , b e r i b u
p a s a n g
y a ng
l a i n
....
20 B e r j e n i s - j e n i s y a n g l a i n n y a ,
semua
a d a
pada Meukuta
N f e ge r i makmur, b a n d a r
p u n r a m a i ,
d a r i
b e r b a g a i p e n j u -
r u mereka t i b a
Tak
t e r h i t u n g
k a p a l k e
s i t u
b e r n i a g a , s e b a b a d i l n y a
b a g i n d a r a j a
K a p a l A r a b y a n g
p a l i n g
s e r i n g d a t a n g , membawa
dagangan
a n e k a
r u p a
Masyhur
b e r i t a
k e n e g e r i
a s i n g ,
k e n e g e r i
K e l i n g
sam
p a i
E r o p a h
25 T e r b e r i t a
s a m p a i
k e segenap n e g e r i , memang d i p u j i Aceh
Raya
Tak t e r h i t u n g p e r a h u dengan g u r a b , j u g a
p e j a j a b
b e r i
b u l a k s a
Ammaba du
kemudian, d e n g a r l a h , t u a n , sa y a b e r c e r i t a
T e l a h s e k i a n
lama
b a g i n d a
memerintah,
t a k s a t u
musibah
p e r n a h menimpa
Kemudian
d a t a n g l a h P u t r o e
Phang, t i m b u l l a h kegoncang-
an
h u r u - h a r a
30
Bersama
dengan R a j a
Raden, y a n g
b a i k
b a t i n
t e g u h
s e t i a
S e t e l a h i t u b e be r a p a l a m a , d a t a n g l a h a d i k n y a d a r i n e
g e r i Guha
K e t i k a d a t a n g R a j a S i u j u t , k a p a l t u j u h m e n g i r i n g i n y a
L i m a
buah
k a p a l b e r b a j u pe r a k, semua t i a n g n y a b e r s a l u t
s u a s a
D i n d i n g b u k 6 t s a n g a t
k e m i l a u ,
b e r s a d u r emas dan perma-
t a
35 a l i temberang p e r a k m u r n i , a d a y a n g d i s e l i n g i dengan
s u a s a
Kemudinya
p u n s a n g a t h e b a t , daunnya p e r a k , b a t a n g s u a
s a
K a p a l n y a , t u a n , s a n g a t t a n g g u h , b a l a i - b a l a i t u j u h d a l a m
g u m t i a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 122/266
57
L i m d n g
boh n a n g g r o e s i d r o e j i g e u n g g a m , lhèe ar è j e u -
/4 r a
i t a m
rukón
p e u t u a
/
Me u n an
p e u n e u g a h n y a n g k a g e u s e u bu t , R a j a
S i u j u t
n y a n g
ulèe ....
40
J i m e u l a y e u e
u r o e
ngón malam, j i j a k
t u e n g
abang u
K u t a R a j a
*0h saré tróih kapay u lhók, r a b meutajók ngón
mi e n g
k u a l a
J i l h o m s a ' S h j i p i y o h
d r o e , j e u n oe p u t r o e l o n c a l i t r a
J e u n o e l o n s e u bu t t u a n p u t r o e , k i t a b d i j a r o e t e u -
ngóh n e u b a c a
( S am p ai
d i
s i n i
b e r a k h i r
t r a n s k r i p s i
kh u t e u b ah
d a n
b a g i a n
pembuka c e r i t a n a skah K )
P e t i k a n
b a g i a n
p e n u t u p s e t e l a h k e m a t i a n
R a j a
S i u j u t
R a j a
S i u j u t oh
lh e u eh ma té , g e u t a n om lê u K r u e n g
R a y a
T e u t a b r a j a la m m e u l i g oe , t e u t a b p u t r o e la m a s e u t a n a
Padum lawêt
d u doe akhé,
r a j a malé
aneuk
h a n a
Dudoe t e u m a p o t e u
meu kawên, put éh licên s a mb ino e
r u p a
5 Baêk
r u p a t h a t
ilókan,
k e u m a l a
p u a n
aneuk
u l a m a
D i s i n a n k e u h t e u m a m e u ' an e uk
s i d r o e ,
u r e u e n g b i n o e
i n d a h r u p a
ama
p u t r oe
Saphiatódin, nan
u r ohan
lê a y ah nd a
P o t e u
kayêm sakét boh
a r on , c i t
meuthón-thón
h*an
t o r n
r e u d a
Geuhey t a b i b y u e
p e u ' u ba t ,
j i k h e u n bè at
j i r a h s i a
10
T u a nk u neungó l o n kheun k r i bak
A b e u s i u b a t t h a t
/1 3 7 ray a /
P o t e u t e u m a
.nikah ngón
A b e u s i ,
k e u ba wa h
d u l i h*an
lé
mumara
Padum lawêt
t e u m a d u do e , meu'aneuk s i d r o e
p o
Me u k u
t a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 123/266
68
L i m a
n e g e r i s e n d i r i
d i g e n g g a m , t i g a
a r a i j i n t a n h i t a m
r u k u n p e t u a
D e m i k i a n k h a b a r a n y a n g d i s e b u t - s e b u t , R a j a S i u j u t
k e p a l a ....
4 0
I a
b e r l a y a r
s i a n g da n
m a l a m ,
h e n d a k
m e n j e m p u t
a b a n g
d i
K u t a R a j a
K e t i k a
k a p a l m e m a s u k i t e l u k ,
h a m p i r
m e n u b r u k t e b i n g
k u a l a
D i j a t u h k a n s a u h , d i i s t i r a h a t k a n
d i r i a k a n
t u a n
p u t r i
s a y a b e r c e r i t a
K i n i
t u a n
p u t r i
s a y a
c e r i t a k a n , k i t a b
d i t a n g a n
s e d a n g
d i b a c a
P e t i k a n
b a g i a n p e n u t u p
s e t e l a h
k e m a t i a n R a j a S i u j u t
R a j a S i u j u t s e t e l a h
m e n i n g g a l ,
d i k u b u r k a n k e K r u e n g
R a y a
T e t a p
r a j a
d a l a m
m a h l i g a i ,
t e t a p p u t r i d a l a m i s t a n a
B e b e r a p a l a m a
s e t e l a h i t u r a j a
m a n d u l t i a d a b e r p u t r a
K a w i n l a h p u l a b a g i n d a k e m u d i a n , d e n g a n p u t r i r u p a w a n
c a n t i k
j e l i t a
5 R u p a n y a i n d a h k e e l o k a n ,
k e m a l a
p u a n a n a k
u l a m a
P a d a n y a b a g i n d a b e r a n a k s e o r a n g , a n a k p e r e m p u a n y a n g
i n d a h r u p a
P u t r i d i n a m a i
S a f i a t u d d i n ,
b e g i t u p a n g g i l a n d a r i a y a h -
a n d a n y a
B a g i n d a m e n g i d a p s a k i t k e n c i n g b a t u , s u d a h b e r t a h u n -
t a h u n t a k a d a k u r a n g n y a
T a b i b y a n g d i p a n g g i l u n t u k m e n g o b a t i ,
m e n g u c a p k a n
b a i ^ a t s e c a r a
r a h a s i a
10
" T u a n k u
d e n g a r l a h s a y a a j a r i ,
p a d a ( b u d a k )
H a b s y i
mu
j a r a b
o b a t n y a "
B a g i n d a
k e m u d i a n
m e n i k a h i
H a b s y i , k e
b a w a h
d u l i
s e m b u h
p e n y a k i t n y a
B e b e r a p a l a m a k e m u d i a n , l a h i r l a h s e o r a n g p u t r a
M e u k u t a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 124/266
69
M a s a
hamè
p u t r o e A b e u s i ,
k e u b awah d u l i
g e u y u e
b o i h
1am r i m b a
Padum lawét d i
dalam
u t e u e n ,
b udak
m e u t i y e u e n
n y a n
k e u l u a
15
T e u k e u d i r o l l a h ngón
l i m p a h k u d r a t ,
hasê ngón t e u m -
p a t m e u l i g o e
k u t a
A n e u k
p i agam r u p a s a m l a k o e , b a n m a t a ' u r o e
m e u c a h -
y a - c a h y a
H an
t o r n
j a r a k meun g si p adé, c i t h an
t o r n
cr é s a -
j a n ngón
b u n d a
Bak
s i u r o e neutanyóng
a y a h ,
ha y ma
t a p e u g ah
d i
l o n
ayahnda
Bèk tatanyóng hay
a n e u k b ad a n , a y a h t e u t u a n
l a m
K u t a R a j a
20 M e u n g nyó m e u n a n hay ma m e u t u a h , l o n
j a k
b ak aya h
u K u t a R a j a
H an ék po ma
meunoe
t a ' i e m
dr o e , g e u t a n y o e de u e k
t r o e
s i n o e l a m r i m b a
N y o e
l e u p e u e
e u n c i e n
tasók bak
j a r o e ,
m a n g a t
n e u t u -
s o e lé p o
M e u ku t a
N e u h e y ngón
r a k a n
du a lhèe p l o h , n e u t ró n u b a róh
u bak ayahnda
Ban
saré tróih tamóng u
D a l a m , n g ad a b
j u n jó n ga n p o
M e u k u t a
25 Ban p o t e u e u e u n c i e n b ak j a r o e , k a n e u t u s o e lé p o
t e u r a j a
S a b d a
r a j a
n e u k h e u n
m e u n o e ,
taleungó
ka m o e h a y
b i -
/138
jèh
m a t a
/
Adak dudoe
j a n m at é ka m o e , t a b o h
g e u n a n t o e
r a j a lé
g a t a
G a t a k e u h
a n e u k n y a n g
leubèh l o n chén, tapeu ék p e u -
trên r a j a lê g a t a
M e u n a n k e u h
a n e u k
b e u tók an
d u d o e ,
t a b o h
g e u n a n t o e
la én lê g a t a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 125/266
70
Semasa hamil
p u t r i
Habsyi , disuruh d u l i
buang ke rimba
Beberapa lama d i dalam hutan, budak d i kandungan l a h i r
ke dunia
15 Takdir
A l l a h ,
melimpahkan ko dra t , terwujudlah
tempat
mahl igai
dan kuta
Anak l e l a k i cantik se k a l i , bak matahari bercahaya-ca-
haya
2
Tak pernah renggang barang se j a r i , se l a l u
bersama
ibundanya
Suatu h ar i i a menanyakan ayahnya, "Katakanlah Mama,
si apa ayah hamba "
"Jangan
tanyakan wahay i n t an , ayahanda, tuan, d i uta
Raja "
20
K a l a u
beg i tu Mama ber tuah , saya
jumpai
ayah di uta
Raja
Tak mungkin Mama k i t a t i n g g a l diam, kelaparan di dalam
rimba "
" I n i c i n c i n masukkan ke j a r i , supaya d i ke na l i oleh
Meukuta "
Dipanggilnya rekan dua t i g a
puluh,
turun ke baruh
menghadap ayahanda
Begitu sampai langsung ke Dalam, menghadap junjungan
paduka
Meukuta
25
K e t i k a
baginda l iha t c i n c i n d i
j a r i , segera
d ikena l i
oleh bagi nda raj a
Sabda ra ja b erk ata b e g i n i , "Dengarlah kami h ai ci nd ur
mata
J i k a t i b a
a ja l
kami n an t i , angkatl ah r aj a pengganti
oleh
ananda
Engkaulah
seorang yang l e b i h kusayang, anandalah yang
menaikturunkan raja
Begi tulah
anakku d i masa n an t i , angkatl ah penggant i
oleh
ananda "
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 126/266
71
30
Hingga
ra ja
p e u t e u n t è e
aneuk
p a n g u l è e j a k l è h
t a -
gisa
Raja
neujok
meuih dua p loh katoe, j a k l è h tawoe
aneuk bak bunda
Lheueh
nyan teuma geubeudoih geuwoe, dum sinaroe
d i ateueh
guda
Padum l a wê t
teuma dudoe, ka tok geuwoe ubak bunda
Lawêt lawan
teuma dudoe,
maté
putroe
deungón
raja
35 Mupakat dum
u l è e b a l a n g
putroe seudang geuboh keu
raj a
Tajon
A lam
S a p h i a t ó d i n nyankeuh tuan geuboh keu
raja
Nyankeuh
ra ja ureueng bi noe, peutimang nanggroe
mat neuraca
Hukom pi kreueh nibak d i l è e bacut h an mèe p i meu-
r iba
Nyang meumukah dum geugas i , nyang pancuri geuculêk
mata
40 Padum
l a w ê t
dudoe
a k h ê
oh
rab
ma té
poteu ra ja
Neutinggay wasiet neuyue
gantoe
droe , peutimang
nanggroe h an
jeuet
meutuka
Kamalat
Chah (keu Ina ya t Chah?) , bèk
ta'ubah
k u-
/139
seurapa /
Ban dua droe ureueng
s a y é t ,
ban nyang wasiet h an
jeuet meu tuk
a
Lheueh
nibak nyan
Badróy
A l a m
Charêh Asém
nyankeuh
nama
45 J a m a l ó l ê n Peukasa
A l a m
Charêh Ibeurahim nyan neu-
meugla
Lom
Sripeuduka Jeumalóy
A l a m
Badróy
M u n i
nyang
prang raja
Nyankeuh
nyang prang
ngón Pacut Muhammat, l o n
peu-_
tamat
saboh
leu 'a
Lheueh
nyan meusa lên asay bak B u g ê h kakeuh habéh
prang ngón
Ulanda
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 127/266
7?
30
S e t e l a h
s e l e s a i p e n j e l a s a n
r a j a ,
" A n a k k u
p e n g e m u k a ,
p u l a n g l a h
s e g e r a "
R a j a s e r a h k a n emas d u a p u l u h k a t i , B a i k l a h k e m b a l i
m e n d a p a t k a n b u n d a "
S e t e l a h
i t u me r e k a p un
p u l a n g , m e n u n g g a n g
k u d a
s e m u a
n y a
B e b e r a p a
l a m a m e r e k a b e r j a l a n , m e m a s u k i
h u t a n
k e t em
p a t b u n d a
L e w a t
m a s a
l a m a k e m ud i a n ,
ma n g ka t l a h p u t r i
d e n g a n r a j a
35
B e r m uf a k a t s e m u a
h u l u b a l a n g ,
p u t r i
r u p a w a n d i j a d i k a n
r a j
a
T a j u l
A l a m
S a f i a t u d d i n ,
i t u l a h , t u a n ,
p e n g ga n t i
r a j a
I t u l a h r a j a s e o r a n g p u t r i , m e me r i n t a h
n e g e r i memegang
n e r a c a
L e b i h
t e r t i b
hukum d i j a l a n k a n , k e t e l e d o r a n
s e d i k i t
p un
t i a d a
Y a n g b e r z i n a
d i k e b i r i ,
y a n g m e n c u r i
d i c o n g k e l
ma t a n y a
40 B e b e r a p a
ma s a
k e mu d i a n , me n j e l a n g b e r p u l a n g b a g i n d a
r a j a
D i t i n g g a l k a n
w a s i a t
p e n g ga n t i d i r i
p e n g u a s a
n e g e r i
m e n g i k u t w a s i a t n y a
" K a m a l a t
S y a h
p e n g ga n t i
I n a y a t
S y a h ,
y a n g
m e n g u b a h
k e -
n a
s e r a p a h l
3
K e d u a n y a k e t u r u n a n s a i d ,m e n g i k u t w a s i a t t i d a k t e r t u k a r
S e t e l a h
i t u
B a d r u l
A l a m ,
S y a r i f
H a s y i m
i t u l a h
n a ma n y a
45
J a m a l u l l a i l P e r k a s a
A l a m , S y a r i f
I b r a h i m nama
g e l a r -
n y a
J u g a
S e r i p a d u k a J a m a l u l A l a m , B a d r u l M u n i r y a n g meme-
r a n g i r a j a
D i a l a h y a n g b e r p e r a n g d e n ga n P o c u t Muhammad s u d a h l a h
t a m a t s a t u p e r k a r a
K e t u r u n a n B u g i s me n g ga n t i k a n k e m u d i a n , b e r a k h i r peme-
r i n t a h a n
d a l a m p e r a n g B e l a n d a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 128/266
7
Séb sidömnoe u l o n t e u p e u g a h l e u h m d u l i l l h k a
s a m p u r e u n a
50 Tamat h i k y t P o t e u Meureuhom l o n lakèe ampon p a t
t e u l n j a
mm t k e p a d a 19/4 16
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 129/266
74
Cukup
s e k i a n s a y a b e r k i s a h ,
A l h a m d u l i l l a h
s u d a h sem-
p u r n a
50
Tamat
h i k a y a t P o t e u Meureuhom, s a y a mohon
ampun
j i k a
t e l a n j u r
k a t a
Tamat
k e p a d a 19/4-
16
1
Maksudnya
ibu k o t a K e r a j a a n A c e h
D a r u s s a l a m ,
s e k a -
r a n g
bernama Banda A c e h
2
Ungkapan d a l a m b a h a s a A c e h u n t u k menyatakan
hubung-
a n y a n g
r a p a t
s e j k a l i ,
d i s e b u t
t i d a k
p e r n a h r e n g ga n g
ba-
r a n g s e p a d i . K a r e n a ungkapan i n i t i d a k d i k e n a l d a l a m ba
h a s a I n d o n e s i a ,
maka d i g a n t i dengan
s e j a r i .
3
K e t u r u n a n H u s e i n , c u cu N a b i
Muhammad,
y a n g l a k i - l a -
k i
d i D a n g g i l S a i d , y a n g perempuan d i p a n g g i l S y a r i f a h .
S e c a r a t r a d i s i o n a l mereka a d a l a h o r a n g - o r a n g y a ng s a n g a t
d i h o r m a t i , bahkan d i k e r a m a t k a n . J a m a l u l Alam B a d r u l M u n i r ,
k u b u r a n n y a d i k e r a m a t k a n , p a d a
ha l ia
musuh P o c u t
Muhammad
Drewes 1979,
h.19)
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 130/266
75
L a m p i r a n : 5
T e n t a n c r
k u b u r a n J a P a k èh d a n K u b u r a n M a l e n
D a g a n g
öi
M
e u r e u d u
F e n d u d u k M e u r e u d u
p e r c a y a b a h wa t o k o h J a Pa k è h ( m e r e k a
t i d a k m e n g e n a l g e l a r n y a y a n g l a i n d a n M a l é m
D a g a n g
t i n g
a a l
d i M e u r e u d u . S e t e l a h i k u t b e r p e r a n c d e n g a n I s k a n d a r
M u d a k e J c h o r ,
k e d u s
t o k o h i n i k e m b a l i k e M e u r e u d u d a n
m e n i n g g a l
d i s a n a .
Pakèh m e n i n g g a l d i M e u r e u d u , k u b u r a n n y a t e r l e t a k
k i r a - k i r a
500
m e t e r d a r i m e s j i d M a d i n a h
k e
a r a h u t a r a ,
d i p i s a h k a n
o l e h p e r s a w a ha n y a n g m e m b e n t a n g l u a s .
K o n o n
d i —
k a t a k a n
b a h w a p e r s a wa ha n i t u d u l u d i p u g a r o l e h J a P a k è h
s e h i n g g a
s a m p a i s e k a r a n g o r a n g m e n y e b u t n y a B l a n g J a P a
k èh ( p e r s a w a ha n J a P a k è h) . K u b u r a n J a Pa k èh s a m p a i s e
k a r a n g m a s i h d i k e r a m a t k a n o l e h p e n d u d uk s e t e m p a t , b a n y a k
o r a n g m e i e p a s n a z a r k e s a n a .
B i l a musxm
m e n g g a r a p sawah
t i b a , l e b i h d a h u l u p e n d ud u k M e u r e u d u m e n g a d a k a n
k e n d u r i
s a w a h d i k u b u r a n i n i K u b u r a n J a
Pak èh b e r d a m p i n g a n
d e
n ga n k u b u r a n m u r i d n y a
T g k . H a j i M u s a , b a t u
n i s a n n y a
b e r u -
pa
b a t u k a l i
b i a s a . K u b u r a n d i t e r d u h i o l e h
s e b a t a n q
pohón
a n g s a n a ( A c e h : b a k a s a n ) y a n g s u d a h s a n g a t b e s a r . K i n i
s u d a h d i b u a t b a n g u n a n b e r a t a p 1961), p a d a d i n d i . n g b a -
n g u n a n t e r d a p a t
c a t a t a n
d a l a m a k s a r a
A i r a b :
T e u n g k u J a
P a k èh
m e n i n g g a l
1061 H - 1651
M ,
d i
b a w a h n y a
t e r d a p a t
t a n g g a l a n :
10 11 61.
D i s e b e l a h u t a r a b a n g u n a n
( b a g i a n
k e p a l a
k u b u r a n )
b e r d i r i s e b u a h
b a l a i u n t u k t e m p a t s a l a t
d a n
m e n g a d a k a n
k e n d u r i , b u k a n b a n g u n a n
b a r u .
Karna m e s j i d
M a d i n a h , t e m p a t J a P a k èh m e n g a j a r k a n
i l m u
a g a m a
k e p a d a
r a k a y a t
M e u r e u d u , t i d a k
a d a hu b u n a a n
d e n g a n g e l a r a n n y a J a M a d i n a h . M e s j i d t e r s e b u t d i n a m a i d e
m i k i a n , k o n o n e i k a t a k a n ,
k a r e n a m i m b a r n y a
d a t a n g d a r i
M a d i n a h ,
d i h a n y u t k a n
o l e h a i r b a h b e r s a m a s e b u a h g u c i
b e s a r . K e d u a b e n d a t e r s e b u t d i j u m p a i o r a n g d i t e r u s a n
( A cëh:
I v e n c i e ,
t a l i
a i r y a n g menu j u j a l a n k e m e s j i d
k e t i k a a i r m u l a i s u r u t . U k i r a n y a n g
m e n g hi a s i .
r r . i m b a r t e r -
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 131/266
7 6
p e b u t m e m a n g
:
b e r b e d a de ngan ragam u k i r a n y a ng umum d i k e -
n a l s e k a r a n g d i A c e h , u k i r a n p a d a m i m b a r i n i
p o l a n y a
s a
n g a t m i r i p dengan ragam h i a s y a n g t e r d a p a t p a d a
h a l a m a n
p e r t a m a
h i k a y a t
a t a u
k i t a b - k i t a b ,
dan
j u g a
d i h i a s i d i h i -
a s i d e n ga n c a t w a r n a m e ra h. M u n g k i n i n i s e b u a h minibar
t u a , k a r e n a r ag am
h i a s n y a
t ak d i k e n a l l a g i o l e h
p e n d u d u k
s e t e m p a t , dan de k at dengan ragam h i a s
k i t a b - k i t a b ,
maka
d i d u g a b e r a s a l d a r i l u a r .
K u b u r a n
além
Dagang
t e r l e t a k d i t e p i K r u e n g U l i m
s u n g a i
U l i m ) ,
K e c a m at a n
U l i m ,
k i r a - k i r a
enam
k i l o m e t e r
d a r i M e u r e u d u . S e b a g i a n p e ndu du k p e r c a y a b a h w a além Da
gang a d a l a h c u c u T g k . C h i k U l i m , s e b a b k u b u r a n n y a b e r d e -
k a t a n , s e d a n gk a n T g k . I s m a i l B én, p e n j a g a k u b u r a n alêm
Dagang, m e n g a t a k a n b a h w a p a n g l i m a i n i b e r a s a l d a r i d u s u n
t e r p e n c i l d i p e g u n u n g a n y a n g b e r n a ma R a w e u e . K u b u r a n M a
lém
Dagang
k e m u d i a n d i p i n d a h k a n k e M e u n a s a h
U l i m
T un ong
k a r e n a
t e b i n g
s u n g ai U l i m
l o n g s o r
t e r k i k i s
a r u s
s u n g a i .
K i n i k u b u r a n i n i p u n s u d ah d i p u g a r , b e r s a m a a n d e ngan p e -
m u g a r a n k u b u r a n J a P a k è h . C a t a t a n t a h u n m e n i n g g a l n y a :
106 0 H - 1650 M, t a n g g a l
p e m u g a r a n:
2 0 - 5 - 6 1 ,
• K u b u r a n além
Dagang j u g a
m as i h d i k e r a m a t k a n o l e h
p e n d u du k s e t e m p a t , dan m a s i h a da o r a n g y a n g m e i e p a s k a n
n a z a r
k e s a n a . .
P e mu g a ra n k e d u a k u b u r a n
t e r s e b u t d i l a k u k a n o l e h
W e d a n a T e u k u H a j i Y a k u b A l i , t a h u n k e m a t i a n k e d u a t o k o h •
i t u
d i p e r o l e h n y a d a l a m s e b u a h n a s k a h y a n g
b e r a s a l d a r i
L a w e u e n g P i d i e ) . N a s k a h L aw e u e n g i n i s e k a r a n g d i m i l i k i
o l e h K o l o n e l
N y a k
A h m ad . I r s y a d ( b e k a s
Dandim
A c e h S e l a
t a n ) k e l a h i r a n M e u r e u d u . U s a h a p e l a c a k a n n a s k a h t e r s e b u t
s a m p ai s e k a r a n g b e l u m memb w h a s i l , s e b a b y a ng b e r s a n g -
k u t a n
t i d a k - - m e n e t a p d i s a t u t empat .
- \
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 132/266
M i m b a r
M e s j i d M a d i -
n a h P e r h a t i k a n mo-
d e l
u k i r a n n y a
A t a s s i s a m i m b a r
a w a l S a m p i n g
u~
p l i k a t n y a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 133/266
e s j i d
a d i n a h d a n
g u c i
y a n g
d i k a t a k a n h a n y u t
b e r s a m a
m i m b a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 134/266
7 9
C o m p l e k s k u b u r a n J a M a d i n a h d i t e n g a h
h a m p a r a n
j e r s a w a h a n n y a
C u b u r a n J a M a d i n a h . P e r h a t i k a n p a n j i p a n j i p u t i h
ar g d i l e t a k k a n o l e h o r a n g o r a n g y a n g m e i e p a s
ï z r
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 135/266
80
e r l i h a t t e b i n g K r u e n g
U l i m t e m p a t
a s a l
k u b u r a n alêm
D a g a n g S u d a h
r u n t u h
d i t e r j a n g
a r u s s u n g a i .
K u b u r a n b a r u M a l é m
D a g a n g
s e t e l a h d i p i n d a h k e d e k a t
M e u n a s a h
U l i m
T u n o n g
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 136/266
8 1
L a m p i r a n :
K h u t e u b a h
d a n p e m b u k a c e r i t a
n a s k a h
N
B i s e u m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
L o n p e u p h o n ngón b i s e u m i l l a h , n a m a
A l l a h
n y a n g m u
l i
L h e u e h
n i b a k
n y a n p u j o e
R a b b i
n y a n g
t h a t s u c i
h a n a
ngón
s a
S i p h e u e t
T u h a n
Rahman R a h i m t h a t
K a d i m
ngón
k e u k a y
b a k a
.
D i m e u k h e u l u k t a n s i p h e u e t
n y a n maléngkan T u h a n
n y a n g
A s a
5
S i p h e u e t
A l l a h do m
K a m a l a t h a n a êk
h a t n gón t a -
h i n g g a
L o n b o h
s i n o e n a t e u i n g a t , j a k
b e u e t
k i t a b b a k
u l a m a
T a t u n t u t
éleumèe u s u y
b a n
g e u y u e
e u
d a l a m
a g a m a
A g a m a d r o e t u n t u t b e u sah,bèk t e u l a i h k i a m a t d o n y a
M e u n g
t a n êleumèe de u n g ón a m a y
t h a t
s e u s a y
d i
akhê m a s a
10
Ba k l e
p u j o e s e u l a w e u e t
k e u
R a s u y T uh a n
k a bó y
p e u e
t a p i n t a
N a r i t l o n
n y o e
b e u
t a p i k ê
du m
tacawê d a l a m d a d a
T a t u e n g n y a n g gèt t a b o i h n y a n g
b r o k
bèk dawók p e u -
s e u t è t h a w a
H a n a
g u n a
p o h
b e u r a k a h
l e róh
s a l a h j e u e t
k e u dè e s a
P e u e t a p e u g a h
p e u e t a p u b u e t t h a t m e u c u t - c u t
G e u p a -
réksa
15
Bèk t a s a n g ka t a n G e u t u n t u t
b u e t m e u k u e t - k u e t d a
l a m d o n y a
He s è eda r a tèe l a n a k h i , l o n m e u c a k r i p o n gó g a t a
S a n g k i r a
n a l e u b èh k u r e u e n g bèk t u e n g b u l u e n g
ayéb h a m b a
Ba k
ke u m a r a n g
k u r e u e n g b i j a k , , s a b a b
g a l a k l o n k e u
d o d a
.
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 137/266
8 2
K h u t e u b a h da n p e m b u k a
c e r j
t a n a s k a h N
B i
s m i l l a h i r r a h m a n i r r a h i m
S a y a m u l a i d e n g a n b i s m i l l a h nama
A l l a h
y a n g m u l i a
S e t e l a h
i t u
m e m u j i
R a b b i
y a n g s a n g a t
s u c i t i a d a
y a n g
m e n y a m a i - N y a
S i f a t T u h a n R a h m a n .
R a h i m
s a n g a t
Q a d i m
k e k a l b a k a
M a k h l u k t i a d a
b e r s i f a t
d e m i k i a n k e c u a l i
T u h a n y a n g E s a
5
S i f a t A l l a h s e p e r t i K a m a l a t
t a k
t e r h i t u n g
d a n
t e r h i n g -
g a
S a y a s e b u t k a n d i
s i n i
a g a r
t e r i n g a t b e l a j a r l a h k i t a b
p a d a u l a m a
T u n t u t l a h
i l n u
U s u l s e p e r t i
y a n g d i s u r u h d a l a m
a g a m a
gama
k i t a
t u n t u t l a h
y a n g s u n g g u h k e l a k t a k m e n y e s a l
b i l a k i a r n a t t i b a
B i l a
t a k a d a
i l m u
d e n g a n
a m a l
s u n g g u h
s e s a l
d i
a k h i r
m a s a
10 P e r b a n y a k
p u j i
d a n
s e l a w a t
p a d a R a s u l T uh an k a b u l k a n
y a n g
d i p i n t a
U c a p a n
s a y a i n i b a i k
p i k i r k a n
b o l a k - b a l i k k a n d i d a l a m
d a d a
A m b i l
y a n g
b a i k
b u a n g y a n g
b u r u k
j a n g a n
s i b u k
d e n g a n
haw a- n a f s u
B e r o m o n g
k o s o n g t a k
b e r f a e d a h bar.yak
y a n g
s a l a h
m e n j a
d i d o s a
S e g a l a
p e r b u a t a n d a n
p e r k a t a a n
b e r k e s i l - k e c i l
d i p e r i k -
s a - N y a
15 J a n g a n
d i s a n g k a
t a k
d i t u n t u t
h a l s i k u t - m e n y i k u t d a l a m
d u n i a
W a h a i s a u d a r a
t a u l a n a k h i
s a y a k a t a k a n i n i p a d a
A n d a
A n d a i k a n
a d a
l e b i h
d a n k u r a n g
m a a f k a n l a h k e s a l a h a n
h a m b a
D a l a m
me n g a r a n g
s a y a k u r a n g
b i j a k
s e b a b s u k a p a d a
i r a -
ma
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 138/266
83
P e u e n y a n g l e u m a h
l o n s u r a t l é , l a m a t é l o n
k i r a - k i r a
20 N i b a k n y a n du m j e u e t l o n r a s a m , bèk t a w a h a m m a l é m r a y a
L o n n y o e b u b a y be u n a k até, p e u e l o n cawé g a d o i h l a n j a
R e u j a n g t u w o e
b a k
i n g a t a n b a n g k a r a n
a t é l a m
d a d a
Salèh h * a n g èt b a k m a k a n a n , pikéran hTan ék gèt t e u g a
L o n
tamsé
b a n
t a n o h
l a m p o i h ,
t a n a m a n
k u r o i h
b a j a
t a n
n a
25
Ba k t h a t dum ék lé taca ng kóy , ba k
geurudhóy c a b e u e n g
p a h n a
M e u n a n k e u h t a m s é u l o n s i d r o e du m
s i j e u e b
c h o e h * a n
ék
mu
*a
U r e u e n g mud b a k j a m e u n n y o e , l e
j e u e b
n a n g g r o e j i m e u -
s a p r a
J i p u b u e t
p e u e n y a n g I Teut
a t é, t a n p i k é
r u g o e
a g a m a
R u g o e
a t r a r u s a k
b a d a n ,
l e t a ' e u
n y a n
m e u n a n l e k a
30
A r e u t a
n a n g - m b a h j i p e u h a b éh ,
du m
jikikéh p e u e - p e u e
n y a n g n a
N y a n
b a n
l a k u
p o
s a m l a k o e , j e u e b
n a n g g r o e
du m
m e u d i -
w a n a
N a c i t l a do m
j a k
m e u n u n t u t, g e u j a k b e u e t d a l a m s i k u l a
Éleumèe m i t a r a s e u k i
n g ó n m a t
n a n g g r i
j e u e t k e u r a j a
La én l o m éleumèe k e u b ó n , p e u g è t d u s ón b u e t p e u m u g a
35 P u l a l a d a ba k u k a r èt, dum'
l a m p o i h
g èt d i S u m a t r a
D i lón
tèelan h ' a n
s a p e u e j e u e t l a k s a n a p h e u e t tumpóy
m a t a
T h a t
g e u s e u k ó k
r e u t a k
u l è e ,
a da k k r u e h
k a y è e r e u g é t
/2 m a t a /
D i
lón T e u n g k u h a n s a p e u e
j e u e t
m e u r u b e u e t a té k e u
d o n y a
B i t p i t a ' e u l ón
m e u r a s a m ,
b èk t a w a h a m é l e u m è e l ón n a
40 P i h a k g a l a k a té l o n d e u n d a m , u r o e m a l a m u l o n r i k a
B a c u t - b a c u t u l o n
s e u m u r a t , k h e u e t h an
t e u p a t
s i ró n g
b a n
j
a
T h a t m e u s a g o b r e u dók a w a n ,
h ' a n
d e u h
b u l a n t a ' e u
r u p a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 139/266
8
A p a y a n g
t a m p a k
s a y a t u l i s i d a l a m h a t i s a y a k i r a - k i r a
20 M e s k i i t u
s e m u a
d a p a t s a y a
g u b a h
j a n g a n d i d u g a s a y a
m a h i r
s u n g g u h
S a y a i n i b e b a l p i k i r a n tumpul a p a
y a n g
d i r a n c a n g
s e -
g e r a
s i r n a
C e p a t l e n y a p d a l a m i n g a t a n p e n y a k i t a n h a t i d i d a d a
E n t a h
j e l e k
m u t u m a k a n a n d a y a p i k i r k u r a n g t e n a g a
S a y a t a m s i l k a n t a n a h k e b u n t a n a m a n k u r u s
p u p u k
t i a d a
25
B a g a i m a n a
p u n
s u n g g u h
k i t a
c a n g k u l s a m p a i b e b a t a n g
g e u r u d h o y
1
r a n t i n g n y a b i n a s a
D e m i k i a n t a m s i l s a y a i n i d a l a m s e g a l a h a l t a k b e r d a y a
P a r a p e m u d a
z a m a n
k i n i
k e b e r b a g a i n e g e r i
m e n g e m b a r a
Y a n g d i b i s i k k a n h a t i i a l a k u k a n t a k
d i p i k i r k a n
k e r u -
g i a n a g a m a
R u g i h a r t a
r u s a k
t u b u h b a n y a k
s u n g g u h y a n g
d e m i k i a n
r u p a
30 H a r t a p u s a k a p u n a h h a b i s
s e m u a
t e r k i k i s a p a y a n g a d a
D e m i k i a n l a k u w a h a i a k h i k e s e t i a p n e g e r i m e n g e m b a r a
A d a j u g a y a n g
p e r g i
m e n u n t u t
i l m u p e r g i
b e l a j a r b e r -
s ek
o 1
a h
I l m u
m e n c a r i
r e j e k i u n t u k memangku n e g e r i m e n j a d i r a
j a
L a i n l a g i i l m u
b e r k e b u n merr.bangun d u s u n
l a h a n
d i b u k a
35 enanam l a d a k e l a p a da n
k a r e t
k e b u n y a n g t e r a w a t b a
n y a k
d i
S u m a t r a
S a y a
t a u l a n
s u a t u p un t a k d a p a t l a k s a n a p a h a t
t u m
p u l
m a t a
B i l a k e r a s d i p u k u l
g a g a n g n y a
r e t a k j i k a k a y u n y a k e r a s
s o m p e k
m a t a n y a
S a y a T e u n g k u t a k s u a t u p u n d a p a t h a t i t e r p i k a t
p a d a
d u n i a
M e s k i b i s a s a y a m e n g g u b a h j a n g a n d i d u g a i l m u n y a a d a
4 0 K a r e n a g e m a r h a t i d e n d a m s i a n g
m a l a m
s a y a r e k a
e i k i t
- s e d i k i t s a y a
s u r a t
t u l i s a n j e l e k m e n c e n g b a -
r i s n y a
S a n g a t
b e r k a b u t
m e n d u n g a w a n t i a d a b u l a n n a m p a k n y a t a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 140/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 141/266
8
S a y a
T e u n g k u t a k b e r i l m u Q u r a n t a k m mpu
s a y a b a c a
H a t i b e r k a r a t k e l a m
i b l i s
s e t a n m e m p e r d a y a s a y a
45 Tak s e c u i l
s a y a
m i l i k i i l m u
s a y a
T e u n g k u
o r a n g
c e r c a
K a y u a r a
b u a t k a n
g e n d a n g
t e b a n g p i s a n g
p e r a m d i
p a r a
p a r a
K e b e t u l a n d i s e n a n g i h u l u b a l a n g
t a k m u n g k i n T u a n s a
y a b e r d a k w a
K a i n
p u t i h l i l i t k a n
s e r b a n s e p a r u h
d i b i a r k a n j a t u h
t e r j e l a
S a y a T e u n g k u p en de k p i k i r a n
b i j a k
k u r a n g
c e r d i k
pun
t i a d a
50 K e r t a s C i n a . s e t e l e m p a p d i t u l i s d e n g a n d a w a t d u a b a n j a r
T i m u t i a d a m e n u l i s t a k d a p a t
l i h a t l a h
k h a t
b a g a i m a n a
r u p a n y a
D a u n
k e l a p a b u a t k a n
b i d a i
u p i h
d i a m b i l
d i b u a t
t i m b a
S a y a
T e u n g k u t a k
s u a t u
pu n
d a p a t
k e l i h a t a n s i k a p
b a g a i
u l a m a
K a y u
h a l a b a n
j a d i k a n b a j i
t e m b i l a n g
b e s i u n t u k p e n g o -
1 a h
p up uk
55 S a y a
j a d i n y a d i g o d a
i b l i s
b e l u m
c u k u p a k a l
b i c a r a
B a t a n g
e n a u
j a d i k a n t e m b i l a n g d i b u a t
k o l a m d i d e p a n
i s t a n a
S a y a T e u n g k u a l a n g - k e p a l a n g
r i n d u
d e n d a m d e n g a n d u r
n i a
K a y u n a n g k a j a d i k a n r e n g k a y u m e d a n g j a d i k a n p e n y a n g g a
K u r a n g m a h i r s a y a m e n g a r a n g b e r u l a n g - u l a n g p e n g i s a h a n -
n y a
60 T u m b u h a n
b e u r a m o e
d i t e p i p a n t a i
b a t a n g m e r a n t i
d i
g u n u n g r a y a
S a y a
T e u n g k u b e r h a t i
b e k u j a n g a n d i c e m o o h
k e p a d a
h m-
b a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 142/266
D
Bak
a s a n gèt
t i m o h
d i l e u e n
p e u k a n , c a b e u e n g m e u r e u -
p a n r a m p a k r a y a
B i t
n e u k a l ón
r a y a
s e u r e u b a n , b èk
n e u wa h a m além r a y a
Bahlé dómnoe
l o n b o h k h u t e u b a h , l o n t a k o t s a l a h b a k
l o n k i r a
65 B a h k e u h domnoe
u l o n
p e u g a h ,
tangó l o n k i s a h
h a b a
r a j a
Gèt ngón j e u h e u t bèk l e p e u e n e u k h e u n , k a m o e l a m
u t e u e n n a n g gr o e l a m r i m b a
Ajaéb s u b e u h a n a l l a h , tan gó l ón
k i s a h
s a b o h r a j a
Tangó lón k i s a h
M e u k u t a A l a m ,
r a j a j i m e u n a n I s e u k a n -
da
M u d a
A s a y d i l è e
u r e u e n g
t i m u , t h a t m e u c e u h u
s a g a y
d o n y a
7 0 C u c o r a j a P a g a r u y ó n g , T u h a n tu l ón g b a k a g a m a
K a
t e u k e u d i
n i b a k
A l l a h ,
T u h a n
t i t a h u P u l o Ru j a
N y a n k e u h r a j a n y a n g t h a t m e u g a h , t h a t m e u t u a h m u b a h -
g i a
P e u r e u l è e s u n a t h a n
t o r n t i n g g a y ,
n y a n g n e u ' a p h a y b a n
/3
k u a s a /
P o t e u n e u d u e k d i
p u l o
A c è h , k e u r a j e u e n l e u b èh T u h a n
karónya
7 5 K a p a y d i
l a o t
d u a l h è e p l o h , h
%
a n
t o r n
t e u d o h dum
m e u n i a g a
U r e u e n g Nagó ngón
u r e u e n g K e u d a h ,
t h a t baróllah ngón
B a n g g a l a
U r e u e n g d i p a s i du m j i m e u k a t , b a r ó l l a h t h a t
u r e u e n g
U l a n d a
B i do k
n gón b a n té n g s u l o b n gón b h ót ,
p e u n o h
l a o t
m i e n g
k u a l a
U r e u e n g d u s o n peuramè k e u d è, h a n a lalè j i ' u s ón g b a n g -
g l a
80 Ru k ó n b o h k a y è e g a d o n g b i r a h , t h a t b a r ól l a h te u b èe
u mud
La'én
n i b a k n y a n
p a n a i h ngón
s u k o n ,
l e t h a t meuhimpÓn
m e u r a g a - r a g a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 143/266
B a t a n g a n g s a n a t u m b u h d i
p e k a n
c a b a n g r a m p a k r i n d a n g
d a u n n y a
M e s k i
d i l i h a t
b e s a r s e r b a n n y a j a n g a n d i d u g a
a l i m
o r a n g -
n y a
C u k u p
s e k i a n
m a d a h k h u t e u b a h s a y a
t a k u t
s a l a h
n a n t i
j a d i n y a
6 5
B i c a r a
s a y a c u k u p l a h s u d a h d e n g a r l a h
k i s a h c e r i t a
r a j a
B a i k d a n j e l e k j a n g a n k a t a k a n k a m i d i
h u
t a n ,
k a m p u n g
d i
r i m b a
A j a i b
s u b h a n a l l a h d e n g a r l a h
k i s a h
s e o r a n g r a j a
D e n g a r s a y a k i s a h k a n
M e u k u t a
A l a m r a j a b e r n a m a I s k a n -
d a r
uda
M u l a
a s a l n y a o r a n g T i m ur s a n g a t
m a s y h u r
k e s e u l u r u h
d u n i a
7 0 C u c u r a j a P a r u y u n g
5
T u h a n t o l o n g
p a d a a g a m a
S u d a h t a k d i r d a r i A l l a h , T u h a n
t i t a h
k e P u l a u P e r c a
I t u l a h r a j a
y a n g s a n g a t
m e g a h
s a n g a t b e r t u a h b e r b a h a -
g i a
6 7
F a r d l u ,
s u n a t
t i a d a t i n g g a l
h a f a l a n n y a p un s e k u a s a n y a
B a g i n d a b e r d i a m d i
n e g e r i
A c e h k e r a j a a n n y a
t e r k e n a l
T u h a n
k a r u n i a
7 5 K a p a l d i l a u t d u a
t i g a p u l u h
s i l i h
b e r g a n t i b e r n i a g a
O r a n a N a g u r d e n g a n o r a n g K e d a h b a n y a k b e r l i m p a h o r a n g
B e n g g a l a
D i
p a n t a i
d a g a n g a h d i t a w a r k a n o r a n g B e l a n d a p un
b a n y a k
j u m l a h n y a
B i d u k
b a n t i n g , s u l u b ,
d a n b o a t m e m e n u h i l a u t s a m p a i
k e
t e p i k u a l a
O r a n g d u s un
m e r a m a i k a n
k e d a i ,
t i a d a l l i
me n g u s u n g
b a r a n g n y a
8 0
B u a h - b u a h a n g a d u n g
d a n
t a l a s ,
j u g a t e b u d a n k e l a p a
muda
B e g i t u
j u g a
n a n g k a
d a n s u k u n
b a n y a k
b e rh i m p un b e r a g a -
r a g a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 144/266
p
9
Maséng maséng dum
g e u m e u k a t ,
s i t b a n a d a t maséng
j
eumba
N y a n g m e u k a t
p l i e k
s a b o h s a g o e ,
l a d o m
n y o e m e u k a t
b o h
a r a
B i e k
m e u k a t r a n u b
ngón
p i s a n g duek m e u r e u n t a n g
meu
k a t h a l u a
85
S i
m e u k a t
m i n y e uk
m e u k i l a t d h o e , n y a n g
gléh j a r o e
meu
l i s a n g u l a
T h a t
m e u c e u h u
t i m u b a r a t
dum m e u n e u k a t k e u n a n g e u b a
S i m e u k a t r a n u b
ék j i b l o e b l a n g ,
n y a n g m e u k a t
p i s a n g
ék b l o e béhtra
Ngón
m e u t u a h
u l è e b a l a n g , hukóm
s e u n a n g
h a n m e u r i b a
N y a n g m e u k a t
eungkót ngón
m e u k a t
k r e u e n g ,
n y a n g
meu
k a t t i r o m dum m e u d a r a h
m a t a
9C N y a n g m e u k a t b o h k r u e t n g o n b o h
s e u n t o t ,
m u k a j i
k r o t
n a
s a n g
w ab a
N y a n g m e u k a t t a p e deungón
t i m p h a n,
s a b o h k a w a n n y a n g
m e u k a t b a d a
N y a n g m e u k a t
b r e u e h
s a b o h k a w a n , du e k
m e u r e u m p a n meu
k a t i e n i r a
N y a n g m e u k a t
dóy doy ngón h a l u a
t a k , n ya ng
t h a t r a n c a k
c u l o t
n a g a
N y a n g m e u k a t bun g o n g m e u k a r a n g - k a r a n g , h u
S ng b i n t a n g
d i
j e u m a l a
9 5
Mano k ngón itêk
m i r a h
p a t i
kamèng
b u b i r i
k e u n a n g e u b a
N y a n g m e u k a t
i j a
s a b o h s a g o e , due k
meukudè d r o e k i r a
1 a b a
Jeunèh m e u n e u k a t i t a m p u t é h , h a n ék habéh lón c a l i t r a
B ak
siplóh plóh lón
t u e n g
s a b o h , meung bèk
g a o i h
t i n g -
g a y
p u n c a
Rukón
m e u n e u k a t
h * a n ék lón
p e u g a h ,
n a
P o t e u A l l a h
thèe
s i b e u n a
00
Lón bo h s i n o e me u ng k e u i b a r a t
m a n g a t
t a t u p a t j e u e b -
j e u e b p u n c a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 145/266
9
M a s i n g - m a s i n g b e r j u a l a n
m e n u r u t
a t u r a n
t i a p
j e n i s n y a
P e n j u a l p l i e k d i s a t u s i s i a d a
l a g i
y a n g
j u a l
b u a h
a r a
P e d a g a n g
s i r i h
de n g a n p i s a n g duduk
b e r e n d e n g
y a n g
j u a l h a l w a
8 5
P e n j u a l
m i n y a k m e n g k i l a p d a h i y a n g
b e r s i h j e m a r i p e n -
j u a l
m a n i s a n
g u l a
S a n g a t
n s y h u r t i m u r
da n
b a r a t b a n y a k da g a n g a n
k e
s i -
t u d i b a w a
P e d a g a n g s i r i h mampu m e m b e l i s a w a h , p e n j u a l p i s a n g
m e m b e i i b a h t e r a
D e n g a n k e b a i k a n h u l u b a l a n g
h u k u m
d i l a k s a n a k a n d e n g a n
t e r t i b n y a
P e n j u a l i k a n d en g a n k e r a n g , p e n j u a l
t i r a m
b e r d a r a h d i
m a t a
9 0 P e n j u a l j
e r u k
p u r u t
d a n
b u a h s e u n t o t
9
,
mu :anya
b e r k e -
r u t
s e p e r t i k e n a
w a b a h
1 0
P e n j u a l t a p a i de n g a n t i m p h a n
,
p e n j u a l g o r e n g - g o r e n g -
a n j u g a a d a
P e n j u a l
b e r a s
s e k e l o m p o k ,
m e r e n d e n g du du k
p e n j u a l n i r a
P e n j u a l d o d o l da n h a l w a k e l a p a p e n j u a l c u l o t n a a a
1 1
r a m a i
s u a r a
P e n j u a l b u n g a
b e r k
a r a n g - k a r a n g , n y a l a b a k b i n t a n g d i
j e m a l a
9 5
Ayam
da n
i t i k
b u r u n g
m e r p a t i ,
k a m b i n g
da n
b i r i - b i r i
k e s i t u d i b a w a
P e n j u a l k a i n d i s a t u s i s i
duduk
k e p a y a h a n
n e n g h i t u n g
l a b a
J e n i s
d a g a n g a n a n e k a
macam
t a k b e r k e s u d a h a n
s a y a
b e r -
c e r i t a
D a l a m s e p u l u h
s a y a
a m b i l s a t u a g a r
t a k
t e r p u t u s h i l a n g
p u n c a
S o a l
da g a n g a n t a k t e r k a t a k a n A l l a h
T u h a n
y a n g m e n g e -
t a h u i n y a
1 0 0
S a y a s e b u t
d i
s i n i s e k e d a r i b a r a t a g a r
t e r l i h a t s e -
t i a p p u n c a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 146/266
9
M e u n e u k a t l a m p e u k a n h
x
a n j e u e t l o n sarèh, l a b a
j i
leubèh muday m e u g a n d a
D a r a agam meusabé
j i m e u k a t ,
baróllah
t h a t
f T a n t e u k i -
r a
S a b a b m e u t u a h M e u k u t a A l a m , n a n g g r o e
n e u g e u n g g a m
h a n
m e u r i b a
M e u g a h t a n g g o e u ba k s a j a Rom, adé meuphom s a n g a t èela
1 0 5 N y a n k e u h r a j a n y a n g
m u r a h
t h a t gaséh
r a k y a t
s a g a y
d o n y a
J a l a n
ag am a n e u h i r o sabé,
m i s e u e
p a n t é t e u m p a t èela
P i h a k
leubèh
t a n g l o n g
n a n g g r o e ,
ba k
s a d e u e d r o e
p a -
y o n g d o n y a
N a t amsé b a n m a t a ' u r o e ,
p e u n g e u h n a n g g r o e p e u n o h d o n y a
ahlé
d om n a n w a h é
T e u n g k u ,
ammaba
du
m e u g i s a p u n c a
1 1 0 N ya n g h a b a jéh t e u d u e k o h n o e ,
k i s a h meuwoe k e u
p o t e u
r a j
a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 147/266
9 2
P e r d a g a n g a n d i p a s a r t a k d a p a t s a y a p a s t i k a n l a b a n y a
b e s a r ,
r n o d a l p un b e r g a n d a
L a k i - l a k i p e r e m p u a n s a m a - s a m a b e r i u a l a n b a n y a k n i a n
t a k t e r k i r a
S e b a b
b e r t u a h
M e u k u t a A l a m ,
n e g e r i
d i g e n g g a m
aman
s e n -
t o s a
T e r b e r i t a
s a m p a i p a d a
r a i a
Rum,
a d i l
s u n g g u h
m a r t a b a t
u
t a m a
1 05 I t u l a h r a j a y a n g p e m u r a h a m a t ,
m e n g a s i h i
r a k y a t
s e l u -
r u h
d u n i a
K e h i d u p a n a g a m a d i p e r h a t i k a n s e l a l u s e m i s a l k a w a s a n
y a n g
u t a m a
K a r e n a
u t a m a t a n g l u n g
n e g e r i
t e m p a t m e n y a n d a r k a n d i -
r i , p a y u n g
d u n i a
T a m s i l s e p e r t i
m a t a h a r i ,
m e n e r a n g i n e g e r i s e l u r u h d u
n i a
C u k u p s e k i a n w a h a i , T e u n g k u ,
ammabakdu
b e r a l i h c e r i t a
1 1 0 K i s a h i t u c u k u p d i s i n i k i t a k e m b a l i p a d a b a g i n d a
r a j a
1
b a t a n g o e u r u d h o y , s e j e n i s t u mb u h a n p e r d u y a n g l i a t a k a r - ,
n y a b i a s a n y a t u m b u h d i t a n a h y a n a t e r b i a r .
2
k e r t a s C i n a j e n i s k e r t a s y a n g k a s a r , k e r t a s u n t u k k o r a n .
3
k h a t ,
a a y a / b e n t u k t u l i s a n s e s e o r a n g , r a p i b a g u s , j e l e k .
b e u r a m o e ,
j e n i s t u mb u h a n m e n j a l a r y a n g h a n y a t u m b u h d i
p a s i r p a n t a i
b i a s a n y a
d i a m b i l
u n t u k l a l a p .
5
D i s e b u t n y a I s k a n d a r
uda
s e b a g a i k e t u r u n a n r a j a P a g a r u -
y u n g d i s i n i b e r t u j u a n u n t u k m e n a i k k a n m a r t a b a t I s
k a n d a r
M u d a .
S e b a b d i k a t a k a n K e r a j a a n P a g a r u y u n g l a h
y a n g m e n y e b a r k a n r a j a - r a j a M e l a y u d a r i s i l s i l a h I s k a n
d a r Z u l k a r n a i n a s a l k e t u r u n a n
i n i l a h
y a n g s e b e n a r n y a
h e n d a k d i t u n j u k k a n ( T a m b o M i n a n g k a b a u )
M a k s u d n y a , s e l a l u m e l a k u k a n
s a l a t
w a j i b d a n
s a l a t
s u n a t
7
M a k s u d n y a , m e n g u c a p k a n d o a - d o a s e t e l a h s a l a t .
8
p l i e k bumbu
m a s a k
h a s i l
p e n a o l a h a n
d a r i
k e l a o a .
9
b u a h s e u n t o t , j e n i s j e r u k a s a m y a n g l e b i h
b e s a r .
t i m p h a n , j e n i s p e n g a n a n d a r i t e p u n g b e r a s y a n g d i k u k u s .
1 1
c u l o t
n a a a ,
s e j e n i s
k u e , k a r e n a b e n t u k n y a , l a l u d i h u b u n g -
k a n d e n g a n t a n d u k n a a a .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 148/266
9
L a m p i r a n : 7
H i k a y a t M e u k u t a A l a m d a l a m
k i s a h
y a n g d i b a w a k a n o l e h
T a r i a n S e u d a t i .
S a l a h
s a t u k i s a h y a n g p e r n a h d i b a w a k a n d a l a m k e s e n i a n
S e u d a t i , p i m p i n a n S y èh L a h G e u n t a , a s a l B i r e u e n ( A c e h
U t a r a )
y a n g
d i r e k a m
d a l a m
p i t a k a s e t
( 1 9 8 0 )
s e b a g a i b e -
r i k u t :
D e u n g ó l o n
k i s a h
P o t e u M e u r e u h o m , r a j a a w a y p h o n d i
K u t a r a j a
P o t e u
M e u r e u h o m a s a y d i P a s è, g a j a h p u t é h mè u K u t a r a -
j a
P o t e u M e u r e u h o m M e u k u t a A l a m , r a j a d i D a l a m r a k y a t d i
l u a
Yóh m a s a j a m e u n g e u j a k p r a n g B a n a n g , d e u n g ó n a n g k a t a n
n gó n b a l a t a n t r a
G e u j a k
p r a n g
J u h ó
n a n g g r o e A s a h a n , g e u j a k p r a n g B a n a n g
n g ó n
n a n g g r o e
G u h a
Da t ók J a P i d i e n g ó n M a l é m Da g a n g , n y a n k e u h p a h l a w a n d i
p o t e u
r a j a
Umu l h è e b u l e u e n k a t ló g e u p r a n g , g e u có k P u t r o e P h a n g
p u w o e k e u r a j a
h t a l ó n a n g g r o e h a y T g k . P o C u t , R a j a S i u j u t b e u n g è h
j r a y a
R a j a
S i u j u t
k e u r a m a t
s i h é,
g e u p o h
h a n
m a t é
k e u b a y
l a g o y n a
G e u c ó k g e u r o h l a m leusöng b a t èe ,
h a n
jitém l yèe
r a j a c i l a k a
D u d o e j i p e u h a h b a b a h g e u p l è
t i m a h
j u , S i u j u t T e u n g k u
k a h i l a n g n y a w a
T e r j
e m a h a n n y a
De n g a r s a y a
k i s a h k a n
P a d u k a M a r h u m , r a j a t e r a w a l d i
K u t a r a j a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 149/266
9 4
P a d u k a M arhum
d i P a s a i a s a l n y a
g a j a h p u t i h b awa
k e
K u t a r a j a
P a d u k a M a r h u m M e u k u t a A l a m r a j a
d i
D a l a m r a k y a t
d i
l u a r
D i zaman
d a hu l u d i s e r a n g n y a B a n a n g d e n g a n a n g k a t a n
b a l a t e n t a r a
D i p e r a n g i J o h o r n e g e r i A s a h a n d i s e r a n g Ba n a n g d e n g a n
G uha
D a t o k J a P i d i e d e n g a n
além
D a g a n g
i t u l a h
p a h l a w a n
b a g i n d a
r a j a
A l a h d i p e r a n g i d a l a m
t i g a
b u l a n d i t a wa n P u t r o e P h a n g
un tuk
r a j
a
K e t i k a
n e g e r i
a l a h , w a h a i
T g k - P o C u t R a j a S i u j u t
s a n g a t
m a r a hn y a
R a j a S i u j u t k e r a ma t s i h i r , t a k b i s a d i b u n u h k a r e n a
k e b a l n y a
D i t u m b u k
d i
d a l a m
l e s u n g b a t u t ak j u g a
1 a y u r a j a c e -
l a k a
A k h i r n y a d i b u k a n y a m u l u t d i t u a n g k a n t i m a h
m e n d i d i h
b a r u l a h
S i u j u t
h i l a n g
n y a w a n y a
D a l a m
k i s a h
y a n g
d i b a w a k a n
s e c a r a s a n g a t
r i n g k a s
i n i
t e r l i h a t P a s a i
d i k a i t k a n
d e n g a n I s k a n d a r
M u d a .
H a l
y a n g
b e r b e d a d i
s i n i i a l a h t e n t a n g
P u t r o e
P ha n g y a n g
m e n u r u t
v e r s i
l i s a n
i n i d i r e b u t
d a l a m
p e p e r a n g a n
d e -
n a a n J o h o r .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 150/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 151/266
9 5
L a m p i r a n : 8
K i s a h
P r a n g M a l a k a , g u b a h a n b a r u HMA
o l e h A b d u l m u t a l l i b
D a l a m b a i t p e n u t u p
j i l i d
m e n u l i s s e b a g a i b e r i k u t :
D o t o J a m e s d i A m e r i k a
J i y u e u s e u h a h a b a h i k a y a h
M e u n y o h ^ a n lón tém mungkén
h
a n
g u r a
J i b r i b e u l a n j a k e u r u k o k h T a n g l a h
T e r i e m a h a n n v a
D r . J a m e s
d i
A m e r i k a
D i s u r u h n y a g u b a h c e r i t a h i k a y a h
Ta k m u n g k i n s a y a t o l a k b e g i t u s a j a
D i b e r i n y a b i a y a
u n t u k r o k o k p u n t a k c u k u p
B a i t p e n u t u p i n i m u n g k i n
d i s e n q a j a o l e h p e n y a i r
a g a r
J a m e s S i e g e l m e m b e r i t a m b a h a n b i a y a . S e b a b d a l a m j i l i d
p e n y a i r
j u g a
m e n y i n g g u n g
t e n t a n g h i d u p n y a y a n g s u s a h :
U l o n k e u m a r a n g g a r a n g h a n a l é
S u s a h
t h a t a t é h a n a
b e u l a n j a
S e u p ó t n g ón b e u n g ó h l a m mèh moh s a b é
S a b a b da l a m
glé t e u n góh
s e u m u g a
A l l a h u
A l l a h l e u m p a h
meusampé
Go b n y a n g t u e n g
wasê u l o n
u s e u h a
x
n
j e u e t lón p e u g a h l e u m p a h t h a t s e u n g k é
S u s a h l a m a t é w a t è e l ón k i r a
T e r i e m a h a n n v a
S a y a m e n g a r a n g t a k g a r a n g
l a g i
B e r s u s a h h a t i t i a d a b e l a n j a
T e r g o p o h - g o p o h p e t a n g d a n p a g i
S e b a b k e g u n u n g l a h a n d i b u k a
A l l a h u
A l l a h
s a n g a t b e r s a m p a i a n
S a y a y a n g m e n g u s a h a k a n , o r a n g y a n g
m e n d a p a t
l a b a
Ta k t e r k a t a k a n s u n g g u h m e n y a k i t k a n
B i l a d i i n g a t m e n y u s a h k a n h a t i s a j a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 152/266
96
Lampiran:
9
L a r i k - l a r i k yang memakai bahasa Melayu
a.Naskah
F dalam
episode Blan g u l i
Soe keur aj euen
dilèe
nanggro e nyoe peugah
bak kamoe Soydi
Ulama
U I o n t eu k lón m eu s a n j a k t h a t , nyókeuh t e u m p a t r a j a — r a j a
Maka
m e u n y a h u t
d i
T u a n Pakèh u r eu en g n y a i t u p eu n d a p a t
leubèh
Bukón ke u r a j e u e n makamnya i t u ,
R a j a
Deureuma d i s a n a peu-
n i y o h
M a s a n y a
beuk hwên
deungón
S i t i
B a n g s a w a n a n a k- a n a k a n
:Meureuhom Peudada
N y a m p a n g - n y a m p a n g i a k eu m b a l i d i
s a n a p e u n i y o h
R a j a
Deureuma
Nama g a m p o n g n y a i t u n a n g g r i P eu s a n g a n s e u k a r a n g b e u ka h
wên ke n a n g g r i
Peudada
K e u r a j e u e n n y a i t u
d i n a n g g r i T a m b o n d i s a n a l a h makam
a y a h
dan
bu nd a
b. N askah G d a l a m
ep i s o d e
Meureudu
S a m p o e s u d a h l a h s eu m a y a n g
s i u r a n g
d a t a n g ma ka b eu t a n y a
Ap a i t u dumna t u a n keu m a n a b e u j a l a n apa h a j a t n y a
D a t a n g l a h
ka m i ke u p a d a T u a n d i b a w a
ke s u l u t a n s a m p o e
keu s a n a
S u d a h l a h
s a m p o e
t u j o h
h a r i ,
t i a d a
ka m i
turón
ke u s a n a
S u d a h l a h
h sê
p e u s eu m a h a n p e u r e u g i l a h
Tu a n s e u r e u t a
s a h y a
H e u n d a k l a h gaséh T u a n beu s a y a n g ka m i d a t a n g s a n g a t l a h
h i n a
Maka
b e u k a t a T ua n
Pakèh gurèe
n y a n g
leubèh
b i t
nyó
èeli
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 153/266
97
L a r i k - l a r i k - b e r b a h a s a
M e l a y u
a . N a s k a h F, e p i s o d e B l a n c
u l i
" S i a p a k a h
d u l u p e n g u a s a n e g e r i i n i ,
t e r a n g k a n
p a d a k a m i
S a i d i
U l a m a
K a m i l i h a t t e r a t u r a ma t , s u n g g u h l a h t e m p a t r a j a - r a j a "
M a k a
m e n y a h u t T u a n P a k è h , o r a n g y a n g b e r p e n g e t a h u a n l u a s
" T e m p a t
i n i
b u k a n p u s a t
p e m e r i n t a h a n ,
t e m p a t
b e r i s t i r a -
h a t R a j a D e u r e u m a
K e t i k a
k a w i n d e n g a n S i t i B a n g s a w a n ,
k e m a n a k a n
M a r h u m
P e u d a d a
.
S e n y a m p a n g
i a k e m b a l i , d i s a n a l a h b e r i s t i r a h a t R a j a D e u
r e u m a
K a m p u n g n y a d i n e g e r i Pe u s a n g a n , s e k a r a n g k a w i n k e n e g e
r i
P e u d a d a
P u s a t
p e m e r i n t a h a n n y a
d i
T e u m b o n ,
d i s a n a l a h t e m p a t a y a h
d a n b u n d a "
b . N a s k a h G, d a l a m e p i s o d e M e u r e u d u
S e t e l a h
s e l e s a i b e r s e m b a h y a n g , o r a n g y a n g d a t a n g l a l u
d i t a n y a
" A d a a p a t u a n s e k a l i a n , m u k e
m n
d a n a p a
h a j a t n y a ? "
M a k a m e n y a h u t s a l a h
s e o r a n g ,
" K a m i l ah s e b e n a r n y a y a n g
m e m p u n y a i
h a j a t
K a m i d a t a n g k e p a d a T u an , a g a r d i b a w a
m e n g h a d a p s u l t a n
b e r s a m a - s a m a
S u d a h
l e w a t ' t u j u h
h a r i ,
b e l u r n
l a g i
k a m i
t u r u n
k e s a n a
S u d a h i e n g k a p d e n g a n p e r s e m b a h a n , m a u l a h f u a n
m e n y e r t a i
k a m i
K a s i h a n i
d a n
s a y a n g i l a h ,
T u an , k a m i y a n g d a t a n g
s a n g a t
h i n a "
M a k a b e r k a t a T u a n P a k è h , g u r u y a n g s a l e h s u n g g u h u t a m a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 154/266
9 8
L a m p i r a n
a .
L u k i s a n k e b e r a n a k a t a n d a r i
Jambó
Ayé
d a l a m n a s k a h
F
B a n d i n g k a n
d e n g a n T e k s V e r s i I ( I I I 1: 8 8 7 d s t . )
mmaba^du
k e u m u d i a n d u d o e , M e u k u t a n a n g g r o e
n e u ék
l a m béhtra
K a t a
d a l a n g a m p u n ya k a r a n g a n , d è e l a t j e u n u l a n g k a n e u -
s a p r a
P o t e u n e u ék u l a m g u r a b , t h a t b i t c a k a b d è e l a t b u n g k a
1170 K a jitarék l a y e u e u l è e , k a j i s a m p a k l a y e u e r a y a
K a j i t a r é k n g ó n t a l o e k l a t , b éh t r a p i
l e u g a t
s e u t è t
p a k s a
D è e l a t sulêtan n e u m e u l a y e u e , a n g èn p i k h e u e p a k s a r a
y a
J i t r ó n a n g è n s e u p u y - s e u p u y , m e u g a s u y - g a s u y j i p l u e n g
béhtra
Ladóm
r a k y a t k a t e u c e u n g ó n g , s i t e u n g ó h d a g a n g j i l a k è e
dó a
1175
I e d i u l èe
s a n g b u n g o n g m e u l u , k a p a y
m e u t a b u
d i
l a o t
r a y a
Ladóm
r a k y a t t h a t t e u m a k ó t , j a n a n j i s e u b ót A l l a h
T a a l a
L a d ó m j i s e u b ó t A l l a h u R a b b i , T u h a n k u T a b r i b e u s i j a h -
t r a
L a d ó m j i u c a b k a l i m a h , L a I l a h a
l l a l l a h
n y a n j i k a t a
L e
t h a t r a k y a t
k a j i r a t é b , l a dóm raléb l a g è e mènsa
1180 YÓ h n y a n j i k h e u n L a I I a h ratéb,'tubóh m a t é n y a w o n g
udêb
T u b o h p i t a n n y a w o n g p i t a n , h a y b a d a n m a t é l a m r a t é b
L a d ó m j i k h e u n
A l l a h - A l l a h ,
n y a n d i b a b a h r o k - r o k m a s a
U r e u e n g
udéb
n a n g g r o e
d a r a t ,
j i h g u n d a h t h a t l a o t r a y a
J i k a l ó n
umbak
i e n gón g l u m b a n g , m e u y u b
m a n y a n g
t h a t b i t
g ó g a
1185 YÓ h n y a n j i k h e u n s a b é k e u d r o e - d r o e , h o g e u t a n y o e salèh
a n g è n b a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 155/266
a .
L u k i s a n
k e b e r a n a k a t a n d i
J a m b o
Ayé,
n a s k a h
F
B a n d i n g k a n d e n g an T e k s V e r s i I ( L r . 8 87 d s t . )
mmabakdu
k e m u d i a n l a g i , m a h k o t a n e g e r i n a i k b a h t e r a
K a t a
d a l a n g
e m pu n y a
k a r a n g a n ,
d a u l a t
j u n j u n g a n pu n
b e r l a y a r
B a g i n d a
n a i k
k e d a l a m g u r a b , s u n g g u h h e b a t b a g i n d a
m a r a
1 1 7 0 M a k a d i k e m b a n g k a n l a y a r h a l u a n , l a y a r b e s a r b e g i t u
j u g a
D i k e n c a n g k a n
t a l i
k e l a t ,
b a h t e r a m e l a n c a r a n g i n t e r p a
D a u l a t
s u l t a n
pu n
b e r l a y a r ,
a n g i n n y a k e n c a n g c o c o k
k e t i k a
A n g i n t u r u n s e p o i - s e p o i , b a g a i d i h a l a u
m e l a j u
b a h t e r a
S e b a g i a n
r a k y a t
t e r c e n g a n g - c e n g a n g , s e b a g i a n d a g a n g
m e m a n j a t k a n
doa
1 1 7 5 A i r d i h a l u a n b a k k e mb a n g m e l u r , k a p a l
b e r t a b u r
d i
s a m u d r a
S e b a g i a n r a k y a t s a n g a t
t a k u t ,
l a l u m e n y e b u t
A l l a h
T a ^ a l a
A d a y a n g m e n y e b u t A l l a h u R a b b i ,
b e r i l a h
k a m i y a n g s e -
j a h t e r a
A d a y a n g me n g u c p p k a l i m a h , L a I l a h a
I l l a l l a h
u c a p a n -
n y a
R a k y a t b a n y a k m e n g u c a p r a t i b , a d a y a n g a h a l i b d a l a m
m e n s a ( A r .
m i n s y a r
f
l i h a t
h . 9 3 )
1 18 0 T e r d e n g a r u c a p a n L a I l a h r a t i b , t u b u h m a t i
n y a w a
h i d u p
T u b u h m a t i n y a wa pu n h i l a n g , w a h a i b a d a n m a t i d a l a m
r a t i b "
A d a y a n g me n g u c a p A l l a h - A l l a h , i t u d i
m u l u t
s e n a n t i a s a
M e r e k a y a n g
t i n g g a l
d i p e d a l a m a n ,
h a t i
b i m b a n g
d i s a
m u d r a
D i p a n d a n g n y a
ombak
d a n g e l o m b a n g ,
n a i k
t u r u n
b e r g e l o r a
1 1 8 5 B e r k a t a m e r e k a
s e s a m a n y a , K e m a n a
k i t a
a n g i n
t e r p a "
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 156/266
1 0 0
Salèh
h o - h o angèn bapót,
d a l a m
l a o t
b a k a t r a y a
ukón l é l i
s a n g a t
t ah e ,
g e u t a n y o e
m a n t e
u r e u e n g
r i m b a
U l a m a ngón p a k i j i m e uca'é, su l éng b a n g s i ngón b i u l a
S a h i camè w a l a t a d a n d a k i r a n
m o t i
p hanè s i an u h u d a l a -
l o n
m u b i n o n
1 1 9 0 A y ó h é T u h a n k u p u j o e Tu h an,
u m b a k ny a
b e u s a t i d a k b e u -
r e u n t
S i a n g
d a n m a l a m
h e u n d a k
be u p i k ê ,
m i n t a
mpon
k e u p a d a
R a b b i
S a b o h k a p a y
j i m e u r a p a i , s a t u l a g i ratéb mènsa
N y a n g
s a b o h t r e u k
j i m u l a b a r i ,
s a t u l a g i lagèe r a y a
T a ' e u k e u h j ipèh lagèe t e u ngóh, r a k y a t d moh r a j a
b u n g k a
1 1 95 U r e u e n g
gampóng t a l o e p a s i , d i
j i h h ana
g l i l a o t
r a y a
P e u e k e u h
s a b a b n y a n g j e u e t
m e u na n, d i
j i h t u a n g u na
b i a s a
U r e u e n g
b i a s a ba k m e u l a y e u e , d i
j i h
l a l o e
s a n g a t s u k a
J i tót b e u d é j i pèh
tambó,
d i
j i h
s e u ' u ngón b i u l a
J i y ó b n a n g s i ngón s e u r u nè, r a k y a t r a m è d è e l a t
b u n g k a
1 2 0 0 S a bo h k a p a y
d i k é m o k l o t ,
d a l a m
l a o t s a r é
g a b r a
N y a n g
s a b o h t r e u k j i m e u s a m a n, s a bo h t u a n j i m e u d o d a
D i
u r e u e n g m a k s i e t
d i
j i h s ab a n ,
j i m u p a n to n
d a l a m
béhtra
D e u n d a n g - d e u n d a n g
bahlé
d i k a r a n g, dandóngdang
s e u r e u -
b a
k a l a
Dalam l a o t ta j e u m e u r a ng , tapeungón p r a n g p o t e u r a j a
1 2 0 5
Adak
g e u t an y o e
s i n o e k a r a m , m até band u m
pao h s e u ba
Adak m e u ng t r o i h h o
n y a n g
n a j a t , g e u t a ny o e r a k y a t
s u s a h r a y a
J i p u b e u d é n g ó n m e u r i a m ,
g e u t a n y o e k a r a m
m a té
pahna
M e u n a n k e u h dum
n y a n g j i m a r i t , u r e u e n g m a k s i e t
él e u m è e
hana
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 157/266
1 0 1
E n t a h
k em a n a
a n g i n t i u p ,
d a l a m
l a u t
b e r g e l o r a
r a y a
K i t a
g a m a n g d a l a m p u k a u a n ,
o r a n g h u t a n , p e n g h u n i
r i m b a
L a l u
b e r m a d a h
u l a m a d a n f a k i r , s u l i n g , b a n o s i , d e n g a n
b i a l a b a n g s i , M i n a n g k a b a u :
s a l u e n g )
S a h i s y a m mi r
w a l a t a z a l , d z a k i r a
1 - m a u t i f a n i s i y l n u h u
d l a l a l u n m u b i n u n
1 19 0 D u h a i T u h a n k u p u j i T u h a n ,
o m b a k n y a t i a d a b e r h e n t i
S i a n g d a n m a l a m d a l a m
b e r p i k i r ,
memohon ampun k e p a d a
R a b b i
S a t u k a p a l m a i n
r e b a n a , y a n g l a i n n y a
r a t i b
m en s a
Y a n g s a t u m a i n m u l a b a r i , s a t u l a g i
i r a m a
b e s a r
A d a y a n g d en g a n i r a m a me n en g a h ,
h a t i g e l i s a h
b e r a n g
k a t
r a j a m u l a b a r i ,
m a l a b a r i ,
i r a m a p a n t a i M a l a b a r )
1 1 95 M e r e k a y a n g
t i n g g a l
d i
t e p i
p a n t a i , t i d a k
g e n t a r
meng
h a r u n g i
s a m u d r a
A p a s e b a b d e m i k i a n , s e b a b i a s u d a h b i a s a
B a g i
y a n g s u d a h
b i a s a
b e r l a y a r ,
l l a i l e n g a h h a t i
c e r i a
D i p a s a n g m er i a m ,
d i p a l u t a b u h , d i a p u n
m a ks y u k
d e n g a n
b i o l a
D i b u n y i k a n
b a n g s i
d en g a n s e r u n a i ,
r a k y a t
r a m a i
b e r
a n g k a t r a j a
1 2 0 0
S a t u l a p a l
n y a n y i a n M a u l u d , d i t e n g a h
l a u t
r i u h
s u a r a
S a t u
k a p a l
m a i n s a m a n , y a n g s a t u , T u a n , b e r d e n d a n g
s a j a
r a t i b
S a m a n ,
l i h a t
h . 9 3 )
B a g i s i
mak s i
a t
s a m a s a j a ,
b e r p a n t u n m er e k a , d a l a m
b a h t e r a
D e n d a n g - d e n d a n g , b i a r l a h d i k a r a n g ,
d a n d o n d a n g
s e r b a
k a l a
L a u t a n
k i t a
a r u n g i ,
k e
m e d a n b a k t i b e r s a m a r a j a
1 20 5 A n d a i k a n s a m p a i k e
t u j u a n , r a k y a t awam
s u s a h
s e m a t a
D i h a n t a m
d en g a n m er i a m , k i t a p u n k a r a m
m a t i
s e m u a
3 e g i t u l a h
b i c a r a
me r e k a , s i
m a k s i a t
t a k
b e r i l m u a g a m a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 158/266
1 2
Jimeuteurawèh
s a b o h g u r a b , j i m e u s i l a w e u e t s a b o h
b é h t r a
1 2 1 0 S a b o h k a p a y j i p è h g e u n d r a n g , j i p è h c a n a n g s a b o h b é h t r a
M e u n a n - m e u n a n k e u h dum p i a s a n d è e l a t s u l S t a n
p r a n g
M a l a k a
L e
t h a t
b a g o e
b u n y o e - b u n y o e n y a n , a r a k - a r a k a n
d a l a m
béhtra
Lhée u r o e
l h èe m a l a m p e u l a y a r a n , p e u j a m d a r a t a n
s a -
p h a n - s a p h a
b . L u k i s a n p e n d e r i t a a n r a k y a t
v a n g
k e m b a l i d a r i
memba-
n g u n k a p a l
( N a s k a h
F)
R a k y a t p i t r ó i h dum u n a n g g r o e , s a g a y u r e u e n g b i n o e
h a b é h j i c e u l a
P a n è
u r e u e n g
hay ma
t e u k a
bak kèe,
k u e u r i
c a g è
s a n g
r u p a
k r a
3 4 5 M a k a s e u n e u o t ma an e u k n y a n , b a r o d a t a n g woe lam
r i m b a
N y a n k e u h
l a k o e k e u
s a b o h
r o e , p ak ón
j e u n o e
d i
k a h
k a -
c e u l a
H a y a n e u k
bèk k a m e u u n g k i , bak
A l l a h
bak
N a b i
k a m e u -
d è e s a
H*an
k a t u p e u e
p e u n y a k ét lam g l é ,
a n e u k
boh até bèk-
k e u h k a c e u l a
T e u g ó
k a e u
ka r a y a
p r u e t
bèk k a c a r o t t e u m e u r e u k a
3 5 0 K a r e u n a t e u k a
p e u n y a k ét
deumam,
j i y ó
b a d a n
h T a n
t o r n
r e u d a
eu^kagaséh s a y a n g beu t h a t k a b o h u b a t j e u e b
a n g èe t a
L a d o m t e u k a
p e u n y a k é t m e u r a m p h ó t ,
dum s a g a y rót r i m b a
r a y a
J e u e b - j e u e b r i m b a r a y a
g a n ó n g ,
l e
t h a t t e u k e u n ó n g
r a k y a t b i n a s a
C i k o k - p i r o k
e u n t o b
b u r ó t , t h a t b i t
j e u h e u t
p e u n y a k é t
r i m b a
'
3 5 5 T a e u
d i u l è e o k j i ka
l ê i h ,
g a n ón g p a j ó h
s a g a y r i m b a
Umu l h èe b u l e u e n j i w o e d i glé, l e
t h a t n y a n g
m a t é
a n e u k p e u t u a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 159/266
1 0 3
B e r s e m b a h y a n g t a r a w i h s a t u gu r a b ,
m e n g u c a p
s e l a w a t
l a i n b a h t e r a
1 2 1 0 S a t u k a p a l m e mu k u l
g e n d a n g ,
m e m a l u c a n a n g
l a i n
b a h
t e r a
B e g i t u l a h r a g a m
k e s i b u k a n , d a u l a t
s u l t a n
m e n y e r a n g
M a l ak
a
B a n y a k macam b u n y i - b u n y i a n , a r a k - a r a k a n d a l a m b a h t e r a
T i g a h a r i t i g a
m a l a m
p e l a y a r a n , l e n y a p d a r a t a n
s a f a n -
s a r a
b. L u k i s a n p e n d e r i t a a n r a k y a t y a n g k e m b a l l d a r i memba-
n g u n
k a p a l ,
n a s k a h
F
R a k y a t pun t u r u n l a h ke n e g e r i , p a r a
i s t r i
s a l i n g men-
c e l a
" S i a p a k a h
i t u , I b u ,
d a t a n g
p a d a k u , s e p e r t i
b e r u a n g , m i -
r i p k e r a *
3 4 5
M a k a
m e n y a h u t i b u g a d i s i t u , " B a r u k e m b a l i d a r i r i m b a
I t u l a h
l a k i m u
s e n d i r i , m e n g a p a k i n i
e n g k a u
c e l a l
A n a k k u ,
j a n g a n l a h
e n g k a u
m u n g k i r ,
b e r d o s a
p a d a
A l l a h
dan N a b i
M e n g e r t i l a h e n g k a u
p e n y a k i t d i
g u n u n g ,
h a i
j a n t u n g
h a t i ,
j a n g a n kau
c e l a
M e s k i p u n
kau
l i h a t
p e r u t n y a
b u s u n g ,
j a n g a n kau g e r a n -
t a n g
j a d i
d u r h a k a
3 5 0
S e b a b
m e n g i d a p p e n y a k i t demam
m e n g g i g i l
b a d a n s e n a n -
t i a s a
K a u
k a s i h i
dan s a y a n g i , kau
o b a t i
a n gg o t a
t u b u h n y a
A da y a n g s a k i t k e t e g u r a n ,
s e d a n g b e r j a l a n
d i p e l o s o k
r i m b a
S e t i a p
r i m b a
a n g k e r
s a n g a t ,
b a n y a k
r a k y a t
y a n g b i n a s a
T e r s e r a n g r e m a t i k dan
k a k i g a j a h ,
s u n g g u h s u s a h
p e n y a
k i t r i m b a
3 5 5 R a m b u t r o n t o k m e n i p i s h a l u s , d i m a k a n o l e h k e a n g k e r a n
r i m b a
S e t e l a h t i g a
b u l a n t u r u n
d a r i g u n u n g , b a n y a k
p e t u a me
n i n g g a l d u n i a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 160/266
104
L a m p i r a n
L a r i k p e n q h u b u n a a n t a r p e r i s t i w a
P _ e r b a n d i n g a n a n t a r a G d e n g a n T e k s V e r s i I , e p i s o d e
;
p e n g e r a h a n
r a k y a t l r . 2 7 5 - 2 7 7 )
d a n
t u r u n n y a r a k y a t
d a r i g u n u n g ( l r . 2 9 5 - 2 9 7 )
T e k s V e r s i
I
N a s k a h
G
1 B e u k e u h h a n tateumèe b a n = 1
p e u e t
n a n g g r o e ,
s i r a
t a w o e
H abéh
n a r i t
R a j a
R a d e n ,
t a p r a n g
M a l a k a u r e u e n g
g èt
b a t e n
t e u gó h
2 J i m u d é k
b u j a n g
d u a
b l a i h s e u t i a
k a r o n g ,
j i p è h
mongmong
j i
H a b é h t u t ó
R a j a
R a d én , j e u -
s e u r a n t a
n o e
la én
b a k
c a l
t r a
3 J i t r ó n k e u h r a k y a t b a r ó h
mmaba^du
d u d o e t e u m a ,
t u n o n g ,
m e u h i m p o n dum M e u k u t a j e u n o e
m e u k e u k i r a
m e u l e u l a k s a M a k a b e u k a t a M e u k u t a A l a m ,
. . . . s u l o t a n
j i m e u n a n
I s e u k a n d a
M u d a
P o t e u M e u r e u h o m r a j a m e u g a h ,
k e u r a j e u e n l u a i h s a g a y d o n y a
= 2 ( B u j a n g j i m u d é k . . . . )
= 3 (Jitrónkeuh r a k y a t t i m u
b a r a t m e u h i m p o n l e t h a t
m e u l e u l a k s a )
•
•
• •
1 S o h k e u h m i d e u e n j e u e t k e u = 1
u t e u e n , t i m o h
b r a l e u e n b u -
B a h k e u h
N
o h n o e n y a n g h a b a
b é - b é p h a n y a n , j e u n o e
la én
k u c a l i t r a
2 B u j a n g j i m u d ék k a u t u n o n g ,
mmaba^du
t e u m a d u d o e , M e u k u -
j i p è h m o n g m o n g j i s e u r a n t a t a n a n g g r o e
la ên g e u k i r a
3 H a b é h k e u h
j i w o e dumna
r a k - J e u n o e
m e u s a b d a
M e u k u t a A l a m ,
y a t
w o e u
t e u m p a t
d u m j i s u l o t a n
j i m e u n a n I s e u k a n d a
r a t a M u d a
N e u m e u s a b d a u b a k b u j a n g ,
n e u -
• •
y u e p è h m o n g m o n g j i s e u r a n t a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 161/266
1
05
L a r i k p e n g h u b u n g a n t a r p e r i s t i w a
P e r b a n d i n g a n a n t a r a
G
d e n g a n T e k s V e r s i
I
( t e r j e m a h a n -
n y a )
T e k s V e r s i
I
N a s k a h
G
1
J i k a t a k
b e r s u a
d i k e - = 1
e m o a t
n e g e r i ,
s a r a b i l S e l e s a i b i c a r a R a j a R a d e n , y a n g
k i t a
s e r a n g M a l a k a b a t i n t e g u h s e t i a
„ „ . . .
H a b i s t u t u r R a j a R a d e n , k i n i
2 M u d i k
b u j a n g
d u a
b e l a s
l a i n
p a n g k a l
c e r i t a
k a r o n g ,
m e m a l u mongmong
mmaba^adu k e m u d i a n
l a g i ,
M e u -
b e r s e r a n t a
k u t a k i n i
b e r k i r a - k i r a
3 T u r u n l a h r a k y a t p a n t a i
M a k a b e r k a t a M e u k u t a
A l a m , s u l t a n
d a n p e d a l a m a n , b e r h i m p u n
b e r n a m a I s k a n d a r
M u
d a
s e k a l i a n b e r l a k s a - l a k s a
p o t e u M e u r e u h o n l r a j a m e a a h / k e
_
.... r a j a a n l u a s s e l u r u h d u n i a
= 2
( B u j a n g
m u d i k
....)
= 3
( T u r u n l a h r a k y a t t i m u r
d a n
b a r a t ,
b e r h i m p u n h e ba t b e r
l a k s a - l a k s a )
• • •
1 K o s o n g l a h m e d a n m e n j a d i
= 1
h u t a n , t u m b u h b r a l e u e n C u k u p s e k i a n
k i s a h
i n i , k u m u l a i
s e b e s a r - b e s a r p a h a k i n i l a i n
c e r i t a
, , , ,
mmaba^du
k e m u d i a n
l a g i ,
M e u k u t a
2
B u j a n g m u d i k
k e
p e d a l a -
n e g e r i l a i n r e n c a n a
m a n , m e m a l u m o n gm o n g
K i n i
b e r s a b d a
M e u k u t a A l a m , s u l -
b e r s e r a n t a
t a n
b e r n a m a I s k a n d a r
M u d a
3
H a b i s k e m b a l i
s e m u a r a k -
S u l t a n b e r s a b d a p a d a
b u j a n g , P a -
y a t , k e m b a l i k e t e m p a t
l u l a h m o n g m o n g b e r
s e r a n t a "
s e m u a n y a
• • •
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 162/266
1
06
Meunoe n e u k h e u n u b a k b u j a n g ,
n e u y u e seupót mongmong j a k
s e u r a n t a
K a k h e u n
bèklé j i me uk a y èe , k a -
p a y
s i r i b èe h a l l k a
l e u n g k a
= 2
B u j a n g
jideungó s a b d a meu-
n a n jimudék y o h n y a n u l a m
r i m b a )
h s a r é
t r o i h
b u j a n g l a m u t e u e n ,
meunoe j i k h e u n
j i b a
s a b d a
Ayohé
r a k y a t
dumn
r a k y a t
woe u
t e u m p a t m séng
r a t a
S a b d a n i b a k M e u k u t a A l a m , g a t a
n e u y u e
woe ban s i n e u n a
S a b d a h tlé t a m e u k a y è e , k a p a y
s i r i b èe n y a n k a
l e u n g k a
R a k y a t
d e u n gó s a b d a b u j a n g , h a -
béh
j i r i w a n g
b a n
s i n e u n a
= 3
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 163/266
1 07
B e g i n i k a t a n y a p a d a b u j a n g ,
" S u r u h p a l u mongmong b e r s e -
r a n t a
K a t a k a n j a n g a n l a g i d i o l a h k a y u ,
k a p a l s e r i b u s u d a h t e r s e d i a "
= 2
( B u j a n g
d e n g a r s a b d a d e m i
k i a n , m u d i k s e k a l i a n k e d a
l a m r i m b a )
S e s a m p a i
b u j a n g
k e d a l a m h u t a n ,
b e g i n i d i s a m p a i k a n s a bd a
r a j a
" Ay o h a i r a k y a t s e k a l i a n r a k y a t ,
k e m b a l i k e t e m p a t
s e m u a n y a
S u d a h
c u k u p
m e n g o l a h k a y u ,
k a
p a l s e r i b u
t e l a h
t e r s e d i a "
R a k y a t de n g a r u c a p a n b u j a n g ,
b e r g e g a s p u l a n g
s e m u a n y a
3
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 164/266
1 08
L a m p i r a n : 1 2
a .
A d e g a n
p e n g k h i t a n a n R a j a Muda d a l a m n a s k a h M
v
O h l h e u e h r a j a j i m a s o k
I s e u l a m
M a l é m j i k h a t a m
j i
lakèe dó^a
2465 Y o h n y a n r a j a g e u b a l a m
s a m p a n
n e u p e u k h i t a n l é p o
J a
U l a m a
G e us ue t s i l u w e u e k a g e up u p i n g g a n g p o J a r e u p a n g
k e u m i r o e
r a j a
P a k r i n gó n bulèe dum
m e uc u n g a - c u n g a k e u m i r o e t e u m a
i t a m do m b a j a
T a m i
b l i o n g
k e u n o e
n g ó n
g a l a n g
k u k e u m e u n g
r e u p a n g
k e u m i r o e r a j a
P o
J a
k a l e u e n g
b a k
s a g o e
t i h a n g , s ^ i e b
n e u r e u p a n g
k a
p u t o i h d u a
2470
D a r a h m a n t ó n g m e u r u j o h - r u j o h s ^ a b
j i b e u d o i h
j i
p i n g g a n g i j a
W a h é
A d o e k u
p o M a l é m D a g a n g A d o e t a p u l a n g p u t r o e
j r o h r u p a
W a h é
além
h o t a b a p u t r o e m e u n g k e u m i r o e g o h l o m
s e u m a
b . A d e g a n m e s r a M a l é m
D a g a n g
d e n g a n K e um a l a D o n y a
D a d a n g - d a d a n g
m e u t u l a k
d e un g k i p u t r o e
t e u b i e t l é
l a m g u m t i a
L a l u j i b u k a p i n t ó k u a r o e j i s e u m p o m d r o e b a k l e u -
mu n
p a n g l i m a
247 5 T a b a k u A d o e u n a n g g r o e A c è h j e u n o e k èe jadèh k u s e u -
tèt
g a t a
P u t r o e
j i m o e
t h a t
m e u r o - r o
ceumóng j i b a e b a k l e u -
mu n
p a n g l i m a
A d a k n a g a s é h A d o e n g ó n
s a y a n g
t a t u e n g k e u
a l a n g
k e u n a m i e t t e u t u h a
T a t u e n g k e u
n a m i e t
h a y A d o e b a n g s a w a n b e u t a b a s a
j a n
t a m e u n i e t s i l a b a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 165/266
109
a . A d e g a n
p e n g k h i t a n a n
R a i a
uda
S e t e l a h
r a j a masuk
i s l a m ,
além
p un
k h a t a m m em o h o n k a n
doa
2 4 6 5 R a j a
d i b a w a k e d a l a m sa m p a n , d i k h i t a n k a h o l e h J a U l a m a
D i b u k a
c e l a n a
d i g a n t i k a n
s a r u n g ,
K u j a
r e p a n g
" k e m i r i "
r a j a
B e t a p a r a m b u t n y a k e r a s
t e g a k b a k
s u d a , " k e m i r i "
n y a
h i t a m b a k
j e l a a a
B a w a l a h k e m a r i b e l i u n g
d a n k a m p a k , h e n d a k
k u t e t a k
" k e m i r i " r a j a
K u j a
a l a s k a n d a d a p o j o k
t i a n g ,
l a l u d i r e p a n g p u t u s
d u a
2 4 7 0
D a r a h m a s i h
m e n e t e s - n e t e s ,
i a p un
b a n g k i t
m e n g i k a t
k a i n n y a
" W a h a i
A d i k ; , além
D a g a n g ,
k e m b a l i k a n l a h p u t r i j e l i t a "
" W a h ai K a k a n d a u n t u k a p a
p u t r i ,
s e d a n g k a n " k e m i r i "
b e l u m . l a g i p u l i h "
b . A d e g a n
m e s r a M S l f m
D a g a n g
d e n g a n K e u m a l a
D o n v a
S e d a n g - m e r ek a b e r t u t u r
k a t a , k e l u a r l a h
p u t r i
d a r i
g u m t i a
L a l u
d i b u k a n y a
p i n t u
k u a r i ,
me n g h e m p a s k a n d i r i k e
p a n g k u a n p a n g l i m a
2 4 7 5 " B a w a l a h a k u k e n e g e r i A c e h ,
k i n i j a d i k u i k u t A n d a "
P u t r i m e n a n g i s t e r s e d u 'sedan, m e r a t a p
memohon d i
p a n g k u a n p a n g l i m a
" K a l a u
a d a k a s i h d a n s a y a n g , t e r i m a l a h
s e b a g a i
b u d a k
y a n g t u a
S e b a g a i b u d a k , a d i k , b a n g s a w a n ,
b a w a l a h s e r t a
b a g a i
s i
p a p a l
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 166/266
11
T a m e u n i e t
A d o e so e p e ulób i t ék t a b r i k e u
bilék
tipèk
s e u l a s a
248
Bèk hTan
t a b a k u A d o e b a n g s a w a n
s i t k e u j a k s a j a n k u -
s e u tè t g a t a
Malém
g e u s u e k
d i
r u e n g
d i u l è e n e u p e u l a l èe a t é p o d a
Bèk t a g u n d a h h a y p o Ba b a d a n
n a k u
s a j a n po Ba ngón
g a t a
R a j a M u da h a y A d o e s i t h a n a g e u m a s ê h s i t r a j a paléh
k u r e u e n g s e u t i a
• • • •
P o Malém
g e u s u e k
c i t l o m d i u l è e n e u p e u l a y èe c i t a t é
p o d a
Ad a k n a g aséh po Da k e u k a m o e bèkllé
t a m o e
h a y po D a
r a j a
Ad a k n a gaséh po Da
sa m pè e
bèk t a m o e lé
K e u m a l a D o n y a
24g5 Po Malém
D a g a n g
c om d i u l è e n e u p e u l a y èe j i r a h o b ba k
muka
c. U k i r a n
d a l a m
k a p a l
C a k r a
ónva
Habéh l a k u jeunèh pe u h a s a n m e u r i b è e b a n du m a n i k a
1185 G u d a m e u k a b ca g è e
m e u d e u r a m l u t o n g
meu agam du m l a m
béhtra
B a k t a l o e t e u m i r a n g p u y o h m e u l ót n g ó n e u m p u n g g ó t -
gót ngón
cicém
p a l a
B u e m e u g a n t u n g ba k t a l o e
t e u m i r a n g
lagèe b u b a y a n g
m e u l u m b a - l u m b a
K e u b e u e
mupok iték
m a n o e b a k
l u e n g
s u n g o e c u t n g ón
r a y a
Habéh k a ha sé dum s i k e u l i a n ngón
ampèlan
k u t a r a a r a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 167/266
1 1 1
N i a t k a n
s e b a g a i s i
g e m b a l a i t i k
b e r i k a n b i l
i k
s e m -
b a r a n g s a j a
2480 J a n g a n
d i t o l a k , A d i k ,
b a n g s a w a n ,
k u i k u t s e r t a
b e r s a m a
A n d a "
M a l é m
b a r u t
p u n g g u n g
d a n
k e p a l a ,
m e n g h i b u r
h a t i
k a -
k a n d a n y a
" J a n g a n l a h
g u n d a h K a k a n d a s a y a n g , s a y a s e l a l u d e n g a n
K a k a n d a
"
" R a j a M u d a , A d i k , t a k
b e r b e l a s k a s i h ,
r a j a
c u l a s
k u
r a n g s e t i a "
• • •
M a l é m
k e m b a l i
m e n g e l u s k e p a l a , m e n g h i b u r h a t i k a k a n -
d a n y a
" K a l a u
k a s i a n
K a k a n d a p a d a k a m i , j a n g a n m e n a n g i s l a g i
K a k a n d a r a j a
K a l a u k a s i a n K a k a n d a p a d a k a m i , j a n g a n m e n a n g i s l a g i
K e u m a l a Do n y a
2485 M a l é m Da g a n g m e n g e c u p n y a d i k e p a l a , m e n g h i b u r d a n
m e n g e l u s w a j
a n n y a
c .
U k i r a n
d a l a m k a p a l C a k r a D o n y a
B e r b a g a i
l a k u
j e n i s
h i a s a n ,
b e r i b u m c m b e r a n e k a
1 1 8 5 K u d a
b e r t a r u n g ,
b e r u a n g m e n d e r a m , l u t u n q b e r s a n g g a m a
d a l a m
b a h t e r a
P a d a t a l i
t e m b e r a n g
p u y u h
b e r l a g a ,
s a r a n g k u n t u l d a n
b u r u n g m u r a i
M o n y e t b e r g a n t u n g p a d a t a l i t e m b e r a n g , b a g a i b e b a y a n g
b e r l o m b a - l o m b a
K e r b a u
b e r t a r u n g , i t i k
m a n d i ,
d i a l i r a n s u n g a i
k e c i l
d a n , b e s a r
L e n g k a p s u d a h s e k a l i a n n y a , d e n g a n
a m p i l a n
d a n k o t a -
m a r a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 168/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 169/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 170/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 171/266
L a m p i r a n a b
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 172/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 173/266
2
LampJ
r a n 1
P e r a l i h a n
j u m l a h
s u k u k a t a d a l a m l l a r i k , d a r i b u h u 16
k e
b u h u
( 1 )
N y a n g
j e u e t a d o e c u t l o n b r i n a s i h a t
S a y a n g l o n t h a t - t h a t g a t a sijudó
M a n g a t
j e u e t b a n d u m t a t u e n g i b a r a t
M e u n g
nyö
n a k a s a t
t a m i t a
j u d o
( 2 ) L u s a h - l c s o h c a b e u e n g l a n a s a t
N y a n g
l u s o h t h a t p u c o k sawo
B u h u s i p l o h ' o h n o e s i • a t
L a p a n
m e u h a t
n y o e
i o n
ató
( 3 )
A l i a h - A l l a h m e u t u a h
t h a t
B e u t r o i h h a j a t l i n t o
b a r o
O h t r o i h u u s a m p o e b a k h a t
M i t a t e u m p a t d a r a
b a r o
( ( 1 )
S e b a b
A d i k k u b e r i n a s i h a t
K u s a y a n g i
amat A n d a
s e j o l i
S u p a y a s e m u a
m e n g a m b i l i b a r a t
K a l a u a d a n i a t m e n c a r i
i s t r i
( 2 ) L u r u s - i u r u s
c a h a n
i a n c s a t
Y a n g l u r u s
s a n g a t
p u c u k sawo
B u h u
s e p u l u h
d i b a n t i s e k e j a b
D e l a p a n t e p a t k i n i
d i a t u r
( 3 )
A l l a h - A l l a h
b e r t u a h amat
S e m o g a t e r c a p a i h a j a t p e n g a n t i n
b a r u
Cu :up u m u r s a m p a i s a a t
C a r i l a h c e p a t
c a l o n i s t e r i m u
( A n d u i l a h A r i f , 1 9 6 2 , h . 1 0 )
C a t a t a n :
B a i t ( 1 ) b e r b u h u 1 0 ,
b a i t
( 2 ) d a n ( 3 ) b e r b u h u 8 .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 174/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 175/266
113
L
anrpj
r a n
:
P a d a n a n b u n y i
d a l a m
k e l o m p o k
o e , o , ó d a n
d i p a d a n k a n
i u a a d e n g a n b u n y : 5,
e n e ,
d a n u d a l a r
p e r s a j a k a n
k a k i k e e m -
p a t
d a n
k a k i
k e e n a m
l a r i k .
(1) K u n a n g a n
ék
u m e u l i a o e , j i j a k
p e u a ó
p u t r o e mud L r .
212)
(2)
P a d u m
t e u m a
g e u góg a j o e, m e u r i b èe
p e u e
geupeuséksa
L r . 2266)
( 3)
Bèk ne u t ulóng k amoe
s i s e u e n
n y o e ,
bèk
n e u b a n t u
p o Me u
k u t a L r .
1508)
( 4 )
N y a n g u
m a n y a n g
h'an
t a t u ho , m a l a ' i k a t
baoó u
a d a r a
L r .
1 4 3
c
,Vs . I V )
(5) D Ï j i h
u n a b i t j i t a j o , h'a n meujinoó
n e u p e u h a b a
L r . l 4 5 2 , V s .
I V )
1 ) K u n a n g a n
n a i k
k e m a h l i g a i , m e m b a n g u n k a n
p u t r i
m u d a .
( 2)
Be t a p a l a a i d i q e r q a j i ,
b e r i b u c a r a
d i t i m p a k a n s i k s a
( 3) K a l i i n i k a m i j a n g a n d i t o l o n g , t a k u s a h d i s o k o n g P a d u
k a
Me u k u t a
( 4 )
: Y a n g k e
k e t i n g g i a n
t a k k e t a h u a n ,
M a l a i k a t t e r b a n g k a n
k e a n g k a s a
5 )
D i a
t e r u s j u g a m a j u
k e
depan,-
t a k
m em p e r h a t i k a n
s a b d a
r a j a )
C a t a t a n : L a r i k
( 1 )
b u n y i
o e
b e r p a d a n a n d en g an b u n y i
d d l a m
k e l o m p o k n y a
ó.
L a r i k
( 2)
b u n y i
o e
d i p a d a n k a n d e n g a n
b u n y i y a n g d i a n g g a p
s a ma e u e .
L a r i k
( 3 )
b u n y i
o e
d i p a d a n k a n
d e n g a n b u n y i y a n g d i a n g g a p
s a m a
u L a r i k
( 4 )
b u n y i
o
b e r p a
d a n a n d e n g a n b u n y i d a la m k e l o m p o k n y a
ó. D a n l a r i k ( 5) b u
n y i
d i p a d a n k a n de n ga n
b u n y i
y a n g d i a n g g a p s a m a o .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 176/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 177/266
114
L a m p j r a n
: 3
P a d a n a n b u n y ; d a l a m
k e l o m p o k
o , u , e , s e r t a b u n y i l a -
i n y a n g d i p a n d a n g d ek a t d e n g a n b u n y : _u d a n e , i a l a h b u n y i
e u ,
e u e ,
d a n u e .
( 1 )
P a s a y
n a n g g r o e h ' a n
t o r n
t a l ó ,
i i h a r a b k e u beu'ne
s i l a m a - l a m a ( L r . 1 2 1 6 )
( 2) N e u m e u n g j a k p r a n g u n a n g g r o e J h o , m e u n a n n a p s u
p o M e u k u t a (Lr.°46,Vs.IV)
( 3) Te un góh
j
4
m o e
p u t r o e b a ' e , l e u m a h j i e u t o k p a n o -
l i m a
( L r . 1 5 4 5 , V s . I V )
( 4 )
L h e u e h n y a n n e u k h e u n u b a k Te u n g k u , p o t e u
n e u y u e
lakèe d c a ( L r . 75° , V s
. I V )
( 5 ) Te um a
n e u b r i
s i k r a k s a p e u e , b a n n y a n g l a k u h a l ó i h
ncón g a s a ( L r , 75 7 , V s . I V )
( ( 1 )
S o a l n e g e r i t a k p e r n a h k a l a h , s e l a l u d i a n d a l k a n
k e b e r a n i a n n y a
( 2) H e n d a k d i p e r a n g i n e g e r i J o h o r , d e m i k i a n m a k s u d
p a d u k a M e u k u t a
( 3)
S e d a n g
p u t r i . m e n a n g i s
r a w a n ,
d i l i h a t n y a
d a t a n g
t u a n p a n g l i m a
( 4 ) K e m u d i a n d i k a t a k a n k e p a d a Te u n g k u, b a g i n d a s u r u h
m o h o n k a n d o a
( 5 )
M a k a
d i
b a g i
k a n m a s i n q - m a s i n g ,
k a i n
y a n g
h a l u s
d a n
y a n g k a s a r )
C a t a t a n :
L a r i k l ) , ( 2 ) b u n y i o - _e, d a n o -
_u
b e r p a d a n a n d e
n g a n b u n y i d a l a m k e l o m p o k n y a
s e n d i r i .
B u n y i e - _eu,
_u
- u e ,
d a n e u e - u_ d a l a m l a r i k ( 3 ) , ( 4 ) , d a n ( 5 ) b e r p a d a n d e n g a n
b u n y i y a n c c : a n g g a p s a ma d i l u a r k e l o m p o k n y a .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 178/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 179/266
1 1 5
L
ampj
r a n
: 4
P a d a n a n b u n y i d a l a m k e l o m p o k
_ i
i e , é, s e r t a b u n y i l a
i n n y a y a n g
berp s ng n
d e n g a n b u n y i
i
i a l a h b u n y i è, e u ,
dan
u e .
( 1 ) P o t e u
d e u n g ó h a b a w a l i , m a n g a t at é
p o t e u
r a i a
( L r . 1 08S
,
V s . I V )
( 2 )
Teuma
s e u ' o t P a n g l i m a P i d i e ,
h ' a n k e u p e u e lé mèe
t a b u n g k a ( L r .
1 2 2 5
, V s
.IV)
( 3 ) D ua l hèe p l o h sampa n i l i r a k y a t r a m è s a i a n r a i a
( L r .
1 8 5 2 ,
V s . I V )
( 4) U l o n t e u j a k u Jhó B a l i , u l o n t e u
j a k
e u J u h ó L a m a
( L r . 2 4 9 3 , V s . I V )
( 5 ) I n c h a
A l l a h
T u a n K a d i , n a p e u e
lón y u e
s i a t b a k
g a t a ( L r . 2 6 8 2 , V s . I V )
( ( 1 )
B a g i n d a
d e n g a r j aw a b a n w a l i ,
s e n a n g l a h
h a t i
p a d u
k a
r a j a
( 2 )
M a k a
m e n y a h u t
P a n g l i m a
P i d i e ,
"Ta k a d a
l a g i , k i t a
s i a p
m a r a "
( 3 ) B e r h i l i r s a mp an d u a t i g a p u l u h , r a k y a t r i u h b e r -
sama r a i a
( 4) amba b e r a n g k at k e J o h o r
B a l i , l a l u p e r g i
k e J o
h o r
L a m a
( 5 ) I n s y a
A l l a h
T u a n K a d l i , a d a
y a n g k u m i n t a i b a n t u a n
a n d a )
C a t a t a n :
L a r i k
( 1 ) , ( 2 )
b u n y i
i - ê , d a n i e - é ,
a d a l a h
p a d a n
an b u n y i d a l a m
k e l o m p o k n y a
s e n d i r i , s e d a n g k a n b u n y i è, e u ,
dan
u e d a l a m l a r i k ( 3 ) , ( 4 ) , d a n ( 5 )
d i p ad an k a n p u l a
d e n g a n
b u n y i
i .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 180/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 181/266
1 1 6
L a r p ; r a r , : 5
P a d a n a n b u n y i d a l a m k e l o m p o k v o k a l _è, è e , é. B u n y i l a
n
y a n g d i p a d a n k a n
d e n g a n
k e l o m p o k v o k a l d i a t a s
t e l a h
t e r -
l
h a t
d a l a m
c o n t o h - c o n t o h
k e l o m p o k
b u n y i v o k a l
y a n g
t e r d a -
h u l u .
( 1 ) B u k ó n b u b a r a n g m e u p a n è - p a n è , h ' a n tatukré kalón
r u p a L r . 323 )
( 2) K a m o e s i n o e d a n g m e u h a s ê , j a k t a ' i l r ^3 g a t a
( L r . 1 3 2 4 , V s . I V )
( 3) B a k c u k o ók b a k k o h g u k è e , t e u m p a t keumawè t h a t
m e u t a h t a L r . 1 5 3 0)
1 ) B u k a n k e p a l a n g b e r b i n a r - b i n a r , s u l i t b e n a r
d i l i -
h a t n y a t a
( 2) K a m i d i s n s e d a n g b e r l e n g k a p , b e r h i l i r l a h c e p a t
d e n g a n
s e g e r a
( 3) Te m p a t b e r c u k u r d a n m e n g e r a t k u k u , t e m p a t b e r k a w a l
s a n g a t i n d a h n y a )
L a m p i r a n : 6
B u n y i v o k a l
y a n g
m e n g i k u t i
k o n s o n a n s e n g a u m
n , n c ,
s i t u a s i n y a s a m a d e n g a n
v a r i a s i p a d a n a n
b u n y i
d a l a m k e l o m
pok vok
a l .
( 1 ) T u a n k u n e u k r a h b a n d u a b l a i h k a r ón g , b e u h a b éh
j trór.
b a n
s i n e u n a L r . 2 5 7 )
( 2) M a l é m ji d ón g d i u l è e k u r p n c ,
j
a r e u e n g - i a r e u e n c
l a n g : ; a h
t i g a
( L r .9 3 4 )
( 3) P a d u m - p a d u m
k a p a y
d i KI é n e ,
jimè bakóng
b e u s o e
m e u l i l a
( L r . 22 )
( 4 )
Jitrónkeuh
r a k y a t b a r o n
t u n o n g , m e u h i m p o n dum
m e u l e u l a k s a
L r . 2 7 7 )
( 5) P a k ón t a p e u g ó w a h é u l ó n , p e u e t a m e u n g I c h e u n s i r
s a b d a L r .
4 5 S ,
V s .IV)
6)
T e u n g k u
a m p o n h a y u t takalón meung e u m p u n g t i r o m
h' a n b a n p u b l a L r . 3 2 4 )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 182/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 183/266
117
((1) T u a n ku k e r a h k a n
k a r o n a
y a n c du a
b e l a s ,
t u r u n
b e r
h i m p u n s e m u a n y a
(2) Malém
b e r ü i r ;
d i d e p a n k u r u n g , j a r a n g - j a r a n g l a n g -
k a h t i g a
3
B a n y a k
k a p a l d a r i K e l i n g , membawa
t e m b a k a u d a n b e -
s i
w a i a
( 4 ) K e l u a r l a h
r a k y a t
b a r u h d an p e d a l a m a n , b e r d e s a k
b e r
h i m p u n
b e r i a k s a - l a k
s a
( 5 ) M e n c a p a d i b a n g u n k a n w a h a i u l u n , a p a g e r a n g a n h e n
dak d i k a t a ?
( 6 ) T e u n c k u ,
a m p c n , k i t a
p a n d a n g g a m a n g ,
s a r a n g
t i r a m
m e n u t u p i n y a )
L a m p i r a n : 7
V a r i a s i b u n y i v o k a l y a n g m e n g i k u t i k o n s c n a n
- _ t a t a u
p un k o n s o n a n
- b
da n - k d i a n g g a p b e r p a d a n a n d e n g a n k o n s o n a n
- t k a r e n a d i i k u t i o l e h b u n y i v o k a l y a n g s a m a .
(1)
'Oh
s a ; ,
a n
t r o i h
n y a n g e u p e u r a b , ma
geudèelat
dum-
g e u
r a t a ( L r . 7 2 )
(2) I n c h a
A l l a h
T u a n k u Dè e l a t , b a n n y a n g k h e u n d a k p o
M e u k u t a
( L r .
39 Vs . i v )
( 3 ) Oh saré t r o i h
n y a n u
l a o t , j i p e u t e u o a t
u b a k
béhtra
(Lr.9°,vs.IV)
( 4 )
Di
l i k o t
n y a n
t e u k a S i u j u t ,
k a p a y s a n
t e u t t u i o h
b o h j i b a ( L r . 5 8 )
((1) S e t e l a h s e m u a n y a s a m p a i k e t e m p a t , ( S i u j u t ) d i -
d a u l a t o l e h m e r e k a
(2) I n c h a
A l l a h
T u a n k u
D a u l a t ,
m e n g i k u t k e h e n d a k P a
d u ka M e u k u t a
( 3 ) S e t e l a h s a m p a i m e r e k a k e l a u t , l a n g s u n g
m e n d e k a t
p a d a b a h t e r a
( 4 ) K e m u d ; a n
S i u j u t
d a t a n g m e n y u s u l , t u j u h k a p a l
m e n g i r i n g i n y a )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 184/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 185/266
118
L a m p i r a n :
V a r i a s i b u n y i v o k a l y a n g m e n g i k u t i k o n s o n a n - b ,
- h ,
d a n - k , k e b a n y a k a n s e s u a i d e n g a n s i s t e m p a d a n a n b u n y i v o k a l
Ch h a b éh h a r e u t a j i m e u g r ó b - cr o b , t a k a l ón s r ' o b
s a r é g u b r a ( L r . 1 5 2 8 V s .IV)
( 2 ) P e u e t b o h k a p a y s i gó g e u p e u r a b , l a l u j i o r o b d i lè e
p a n g l i m a
( L r .
2 0 6 0 )
( 3 )
U r e u e n g
la m
k a p a y d u a lh è e r e u t o i h , le u m a h j i e u
ö u
s a m p a n
t e u k a
( L r . 2 5 2 , V s . I V )
( 4 )
A d a k s a b o h
tateumèe
p a i ó h ,
nyum-nyum puléh
a s o e
b a n n y a n g
n a
( L r . 6 6 9 )
( 5 )
T e u n g k u a m p on m e u n g bulèe b e u r e u k i e k , k a m e u n g
m e u n g s i s e u e k s i d e u p a - d e u p a ( L r . 3 2 6 )
( 6 )
Kamè u muda n g ón u t e u s é k , s i r e u t ói h b a k t e u b èe
b e u n g g a ( L r . 1 1 7 9 , Vs . I V )
( ( 1 ) S e t e l a h h a r t a
l u d a s
d i a n g k a t , h i r u k t e r l i h a t
g a -
d u h s u a r a
( 2 )
E m p a t
k a p a l s e r e m p a k m e r a p a t , l a l u m e l o n c a t d u l u -
an p a n g l i m a
( 3 )
O r a n g d i k a p a l d u a
t i g a r a t u s , m e l i h a t i e l a s
s a m
p a n t i b a
( 4 ) A n d a i s e e k o r
s e m p a t
d i m a k a n , p e r a s a a n n y a m a n , me-
n y e g a r k a n r a g a
( 5 ) T e u n g k u ,
a m o o n ,
w a r n a b u l u
b e r k
i k ,
d i t u m b u h i
l u m u t
s e d e p a - d e p a
( 6 )
K e l a p a
m u d a ,
k e l a p a
p u a n ,
t e b u
h i t a m r a t u s a n d i
b a w a )
C a t a t a n :
P a d a n a n b u n y i v o k a l y a n g m e n g i k u t i k o n s o n a n d a la m l -
r i k ( 2 ) d a n ( 6 ) t e r l i h a t t i d a k s e s u a i d e n g a n s i s t e m p a d a n
an
b u n y i
v o k a l ,
t e t a p i
b u n y i
k o n s o n a n y a n g
c a l a r r ,
k e d u a
l -
r i k
t e r s e b u t s e s u a i .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 186/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 187/266
9
L
a m o : r a n :
C a r a m e n u k a r r i n a s a n j ak y a n g
d i l a k u k a n d e n c a n
s e n g a -
j a o l e h p e n y a i r A c eh m u t a k h i r . L a r : k- 1 a r : k d i s u s u n
s e p e r t i
p a t u n ,
d a l a m i k a t a n e n p a t b a r i s s e b a i t .
( 1)
B e u d o i h g e uj a k éh putéh c a h y a t r a n g
C u t
b u n g o n g p e uk
an n oón Mal ém Di wa
O h n o e k e u h d i lèe
1
aoèe maté ano
U j o n g ngón
u r a r .
u l o n p e u t u k a
( 2 ) A y a t l o n b a l ék t : ték k e u n a r a n g
U b a h l a k u a n d u a l h è e b a n
i a
Meu n g
kó n k e u h m e u n a n h a n a g èt r e u n b a n g
B u h u b a c a a n p a y a h l a g o e n a
( 3 ) Awan
m e u s a o o b m e u t o b
u r o e h u
Ma n y a m d i c ón g u k e u m a n g
m e u k e u p r a k
B a c u t l o n u b a h k i s a h n gón
b u h u
H a b a
l o n
j a m p u s i k r a k
d u a k r a k
( 4 )
K i l a t mublé blé
s a b é
c a h y a
h u
H a n a i a n t a e u g e u l a n t e u e m e u t a k
H a b a l ón p u w o e k e u P u t r o e B u n g s u
Dua n gón
T e u n g k u
t e u n g e u t s a n g k a
p h a k
( ( 1 )
B e r a n g k a t
t : d u r
p u a l a m b e n d e r a n g
C u t
b u n g a
p e ka n d a n M a l é m D i w a
C u k u p l a h d u l u r i m a m a t i a n c
U j u n g d a n p a n g k a l l a i n b u n y i n y a
( 2 ) A y a t
d i b a l i k ,
t t i k k a r a n g a n
U b a h
l a k u a n
s e l a r i k d u a
J i k a t a k d e m i k i a n k u r a n g s e p a d a n
L a g u b a c a a n
h a m b a r
t e r a s a
( 3 )
M e n d u n g
m e n u t u p
c a h a y a s u r y a
M a n y a n g k e l a p a m e n g o r a k k e p r a k
S e d i k i t
d i
u b a h
k i s a h
d a n r i m a
C e r i t a
d i r e k a s e t i n d a k - s e t i n d a k
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 188/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 189/266
120
4 ) S a b u n g a n k i l a t m e n d e n y a r
s e l a l u
P e t i r
n e n d e r u
m e n g h e n t a k - h e n t a k
K i s a h
k e m b a l i p a d a P u t r i B u n g s u
B e r s a n a T e u n g k u
t e r t i d u r
n y e n y a k )
A b d u i l a h
B a d a l y , 1 9 5 9 , h . 2 0 )
C a t a t a n :
B a i t 1 ) m e r u p a k a n
a k h i r
e p i s o d e p e r n i k a h a n
além
D i w a
d e n g a n P u t r i B u n g s u , d a n s e k a l i g u s p e n y a i r i u g a m e n j e l a s k a n
b a h w a
i a a k a n m e n u k a r
r i m a
y a n g
b e r a k h i r
d e n g a n
b u n y i
- a n q
d e n g a n b u n y i
a k h i r
- a k d a l a m e p i s o d e b e r i k u t n y a .
B a i t
2 ) p e n y a i r m e n y e b u t k a n a l a s a n m e n u k a r r i m a
t e r
s e b u t ,
i a l a h
a g a r
t i d a k m e m b o s a n k a n
k a r e n a
k u r a n g n y a v a r i
a s i r i m a . B a i t 3 )
p e m b u k a a n
e p i s o d e b a r u d e n g a n r i m a y a n g
b a r u i t u , b a i t 4 )
k i s a h d i i a n j u t k a n
d a l a m e p i s o d e y a n g b e r
i k u t n y a .
D a l a m k u t i p a n d i a t a s t e r l i h a t j u g a
canèk
d a l a m l a r i k
1 da n 3
b a i t
1 ) ,
l a r i k
b a i t
2 ) ,
l a r i k
1 da n 3
b a i t
3 ) ,
d a n l a r i k 1 da n 3 b a i t 4 ) . H a l i n i m e n u n i u k k a n
b a h w a
l a r i k .
n ya d i s u s u n d a l a m b u h u 10 a t a u b u h u 2 0
b i l a l a r i k - l a r i k n y a
t e r s u s u n d a l a m d u a
p a r o h
l a r i k ) , m a k s u d n y a t i a p l a r i k memu
a t 1 0 s u k u
k a t a .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 190/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 191/266
1 2 1
L a m p i r a n : 1
D a f t a r k a t a
g a n t i i n i d i d a s a r k a n p a d a t a b e l y a n g d i t u
r u n k a n
o l e h D u r i e ,
d a n d i b a n d i n g k a n d e n g a n H o e s e i n ( 1 9 3 4 ) .
D u r i e
b e r t o l a k
d a r i
b a h a s a
t u t u r d i a l e k
A c e h
U t a r a ,
s e d a n g -
k a n H o e s e i n b e r t o l a k d a r i n a s k a h h i k a y a t . D i a l e k A c e h U t a
r a : l o n g , u l o n g ( o r a n g I t u n g g a l ) d i s i n i d i h a p u s k a n , d i -
t a m b a h d e n g a n : o a t é k , s a k i ,
o a c a y , l a m a n
( o r a n g I t u n g g a l )
y a n g t e r d a p a t d a l a m h i k a y a t d a n d i c a t a t o l e h H o e s e i n . B e g i
t u
j u g a :
d i - , i -
k a t a g a n t i
o r a n g I I I D r o k l i t i k d a n e n k l i -
t i k
( ^ i _ )
s e b a g a i d i a l e k d a l a m b a h a s a
t u t u r
y a n g b e r a s a l
d a r i
j i
d i
s i n i d i h a p u s k a n .
S e l a n j u t n y a k a t e g o r i
f a m i l i a r
y a n g d i p a k a i o l e h
D u r i e ,
d i s i n i
d i g a n t i
d e n g a n k a s a r
( c f .
D u r i e
1 9 8 5 ,
h . 1 1 7 ) .
O r a n o P e r t a m a
a .
k a s a r
( t g . ) k è e
b . s o p a n ( t g . / j m . )
u l o n ,
l ó n ,
u l o n t u a n ,
i ón t u a n ,
p a t e l : ,
s a k i , p a c a y ,
l a m a n
O r a n o K e d u a
c k a s a r ( t g . / j m . ) k a h
d . n e t r a l ( t g . / j m . )
g a t a
e . s o p a n ( t g . / j m . ) d r o e n e u ( h )
O r a n o
K e t l a a
f . k a s a r ( t g . / j m . ) j i h
g . s o p a n ( t g . / j m . ) g o b n y a n
( e . r e f e r e n s i a l ( t g .
/
j m . )
d r o e n e u
( h )
O r a n o P e r t a m a
d a n
O r a n n
K e d u a
n
u
l u s l f
h .
n e t r a l
( j m . ) g e u t a n y o e , t a n y o e
O r a n o P e r t a m a
eksküusif
o r a n o K e d u a
: .
n e t r a l
( j m . ) k a m o e
K a t a G a n t i K I :
t i k
K a t a
G a n t i
P r o k 1 i t i k En k
1
i t i k
a . kèe k u -
- k u ( h )
b . u l o n , d s t . u l o n - , l ón - , d s t . - i o n
c
k a h
k a -
- k e u ( h )
d . g a t a
t a —
— t e u ( h )
e.
d r o e n e u ( h )
n e u - - n e u ( h )
f
j i
j i - - j ; ( h )
g . g o b n y a n
c e u -
- g e u ( h )
h . ( g e u ) t a n y o e t a - - t e u ( h )
k a m o e m e u - - m e u ( h )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 192/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 193/266
~>
<J
Lamp?
r a n :
1 1
L a r i k - l a r i k y a n c d i b e n t u k
d a r :
p o l a
p e r u l a n q a n e p i t e t
t o k o h
e e r : t a d an
d i k e n a k a n
p ad a
s i t u a s i
d i l u a r
t o k o h
t e r
s e b u t .
( 1) K r i c i t n a r i t p e u t u a P e u s a n g an , yó h masa n y a n j i
peu ék s a b d a L r . 727 )
( 2) T u a n k u
j i m e u g l a
n a n g g r o e A s a h a n , r a j a j i m e u n a n
R a j a Mu d a ( L r . 9 1 5 )
( 3 ) K r i
c i t
n a r i t
p u t r o e s i d r o e , n y a n g
n a
r a g h o e b i
j a k
s a n a ( L r . 1 2 4 8 )
( 4 ) K r i c i t p u t r o e n a n g g r o e n y a n , n y an g j i m e u n a n
a n e u k R a j a Gu h a ( L r . 1 7 5 5 )
( 5 ) Ho k a g a t a
b u j a n g p e u e t p l o h p e u e t , n y an g saré
j e u e t u l o n
n y a w a L r . 1 3 0 3 )
( 6 )
L a l u m e u t u t o
j a r o m u d i ,
n y a n g n a
t u r i
b a r a n g p e u e
b a s a L r . 1 4 5 0 )
( 7)
L a l u m e u t u t o k a r o n g ngón w a l i , l h èe r e u t ó i h j i
n y a n g s a s a L r . 1 0 7 5 )
1 )
M ak a b e r k a t a p a n g l i m a P e u s a n g a n ,
me n y u s u n
t a n g a n
m e n y e m b a h k a n s a b d a
( 2) D i s e b u t ,
T u a n k u , n e g e r i A s a h a n ,
r a j a n y a
b e r n a m a
R a i a M u d a
( 3 )
M ak a b e r k a t a
s a l a h
s e o r a n g p u t r i , y a n g
b e s t a r i
b i
jak. sana
( 4 ) M a k a b e r k a t a
p u t r i
n e g e r i i t u y a n g b e r n a m a a n ak
R a j a G u h a
( 5 ) D j m an a k a h e n g k a u b u j a n g e m p a t p u l u h e m pa t . y a n g
sama
c a k a p ,
h a mb a s e t i a ?
( 6 )
L a l u
b e r t u t u r j u r u m u d i , y a n g m e n g e n a l ? b e r b a g a i
b a h a s a
( 7) M a k a
b e r k a t a
w a l i d an k a r ó n c ,
t i g a
r a t u s o r a n g .
y a n g s a s a )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 194/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 195/266
1 2 3
L a m o i r a n : 1 2
L a r i k p e n a n d a p e r g a n t r a n
e p i s o d e
d a l a m
V e r s :
I V .
1 ) Teutab ::euh s::nan u r o e
m a l a m , r i n d u
d e u n d a m meu
s e u s u k a
B
a k s
u r o e
t e u k e u d i r o l
l a h , eupeutrón s u s a h k e u
p o M e u k u t a L r . 1 6 2 - 1 6 3 ,V s . I V )
2 ) Padu^- lawét j i p l u e n g l e u g a t , t r o i h u t e u r n p a t h o
n e u h a l a L r .
5 4 ,V s .
I V )
3 ) T e u d u e k h a b a o h n a n
s:
a t ,
n u l a
r i w a y a t s a b d a
r a j a
L r . 92 6
, V s . I V )
4 )
H a béh
p a k a t t e u g o h
j a n j i . ,
g e u h e y
s a r é
g e u b o h p a n g
l i m a L r . 1 1 3 3 , V s . I V )
1 ) T e t a p
d i s i t u
s i a n g
m a l a m , r i n d u d e n d a m
s u k a c i t a
S u a t u h a r i
t a k d i r
A l l a h , d i t u r u n k a n s u s a h k e p a d a
M e u k u t a
2 ) B e b e r a p a l a m a m e l a j u c e p a t , s a m p a i
k e
t e m p a t y a n g
d i h a l a
3 ) B e r h e n t i k i s a h d i
s i n i
s e s a a t , d i m u l a i r i w a y a t
s a b d a r a j a
4 ) S e i e s a i
m u s y a w a r a h
t e g u h
j a n j i ,
b e r s e r u y a n g
h a d i r
m e n d u k u n g
p a n g l i m a )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 196/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 197/266
1 2 4
L a m p i r a n :
P e n y e b u t a n a n g k a - a n g k a y a n g t e r l i h t d a l a m k e d u a v e r s i HMA
a .
V e r s i
1
( 1 )
A ngka-a ngka
vang m e n u n j u k
j a r a k l a m a
1.
R a i a
Radén s a m p a i ke A c e h
s e t e l a h
m e n y e b e r a n g i 7 l a u t a n .
2. R a k y a t y an g d i k e r a h k a n u n t u k
membangun
k a p a l : ada y a ng ba r u
7
h a r i
k a w i n , ada y a n g b a r u 3 malam
i n a i
3.
P e m b a n g u n a n
k a p a l :
7
h a r i
d i
e u n u n g
p a p a n d i t u r u n k a n b a n y a k
s e k a l i
7 b u l a n d i
g u n u n g
d i b a n a u n 700
k a o a l
17 b u l a n d i
g u n u n g
d i b a n g u n 1000
k a p a l
4. R a k y a t
b e r i s t i r a h a t
s u d a h 7 b u l a n
l a m a n y a ,
1 t a h u n k e m u d i a n
t e r d a m p a r
s e b u a h
r i n d a n g
d i
t e p i
k u a l a .
R i n d a n g d i b a n g u n
men-
j a d i k a p a l
C a k r a Donya
s e l a m a
20
h a r i .
5. S u l t a n
m e n i n g g a l k a n
ibu
k o t a
p a d a
t a n g g a l
27
Z u l k a i d a h ,
me
nempuh
j l n
d a r a t ke S i g l i s e l a m a 1
h a r i
1
m a l a m , b e r h e n t i
d i S i g l i 1
h a r i
1 malam.
H e l a n j u t k a n p e r j a l a n a n
ke M e u r e u d u
d i t e m p u h
s e l a m a 3
h a r i
3 malam.
S u l t a n m e m a r a h i Ja Pakèh
ka
r e n a
s u d a h 7
h a r i
l a m a n y a
s u l t a n m e n a n t i . S e l a n j u t n y a m e n u j u
ke S a m a l a n g a
s e l a m a 1
h a r i
1 malam
d a r i
S a m a l a n g a ke K r u e n g
T i m u
d i t e m p u h
s e l a m 3
1
h a r i
1 malam. K r u e n g
T i m u d i k e r i n g k a n
s e l a m a 3
h a r i
3 malam.
5.
P e l a y a r a n
d a r i
Jamho
Ayé
ke
A s a h a n d i t e m p u h s e l a m a
5
h a r i
a t a u
2 X 3
h a r i .
P e r a n g A s a h a n b e r l a n g s u n g d a la m 3 t a h a p :
s e t e l a h
7
h a r i
7 malam b e r p e r a n g , s u l t a n m e n i n g g a l k a n a r e n a
b e r l a n g s u n g l a g i
s e l a m a 7
h a r i
7 malam
p e r a i u r i t
ba n yak ya ng
n g e r i
l a l u
p a n g l i m a m e n y u m p a h i m e r ek a, b e r l a n g s u n g
p u l a
pe-
r a n g
s e l a m a 7
h a r i
7 malam
b e r h a s i l
m e n c a n a i d a r a t a n .
Di da-
r a t
p e r a n g b e r l a n g s u n g
p u l a
d a l a m 3
t a h a p :
3
h a r i
b e r p e r a n g
a l a h
3
b u a h
b e n t e n g ,
6
h a r i
p e r a n g t e r b u n u h o r a n g
k a f i r
1
l a k s a
7
h a r i
b e r p e r a n g a l a h 7
b ua h
b e n t e n g .
R a j a
A s a h a n
l r i
m e n y e l a m a t k a n
i r i
s e l a m a 7
h a r i
7 malam
P a n g l i m a d i r u a n g
i s t a n a
l a m a n y a 3 k a l i
makan
s i r i h .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 198/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 199/266
1 2 5
S u l t a n
menjumpai
p a n g l i m a s e t e l a h
3 h a r i
p u t r i
A s a h an d i
l a u t .
R a j a A s a h an
t u r u n
d a r i gunung
s e t e l a h
7 h a r i
b e r i s t i r a h a t .
R a j a uda
m e n y i a p k a n
a y apan un t uk r a j a s e l ama 3
b u l a n .
J a
akèh
m e n g a j a r k a n
hukum agama I s l a m
pa d a R aja uda s e l ama 3
b u l a n .
7. P e l a y a r a n d a r i A sahan ke Banang s e l ama 7
h a r i ,
k e J o h o r Lama
s e l ama 7 h a r i 7
malam. S i u j u t
s u d ah 3 b u l a n
t i a d a
d i
n e g e r i ,
i a
menuju ke Gu ha . S u l t a n b e r a d a d i J o h o r
Lama
s e l a m a 7 b u l a n
b e l u m
j u g a b e r s u a den gan pen d u d uk ny a ,
s e t e l a h
17 b u l a n p a n g l i m a
m e l i h a t
k a p a l
musuh . S u l t a n b e r l a y a r
ke l a u t Banang. selama 7
h a r i .
8 . R a j a
S i u j u t
m e n g e r a h k a n
r a k y a t
3 b u l a n l a m a n y a, b e r l a y a r menuju
ke m u l u t gua selama 7 h a r i 7 malam.
9 . P e r a n g den gan S i u j u t j u g a b e r l a n g s u n g d al a m 3 t a h a p : s e t e l a h
1 t a h u n b e r p e r a n g P a n g l i m a P i d i e
menampak r a h a s i a
k e m a t i a n n y a ,
s e t e l a h
b e r p e r a n g 1 b u l a n P a n g l i m a P i d i e g u g u r ,
s e t e l a h
i t u pe
r a n g b e r l a n g s u ng
p u l a
s e l a m a 3
b u l a n ,
S i u j u t b e r h a s i l d i r i n g k u s .
1 0. N e g e r i J o h o r
l u a s n y a
3 b u l a n
b e r k e l i l i n g .
S u a r a l o n c e n g
C a k r a
Donya
t e r d e n g a r s e j a u h 3 h a r i p e r j a l a n a n .
1 1 .
P e l a y ar a n
d a r i
L a u t
Banang
ke
Ma lam
d i t e m p u h s e l a m a 7
h a r i .
R a
j a M a l a k a
b e r l a r i
s e l a m a 7 h a r i 7 malam m e n y e l a m a t k a n d i r i ke
g u n u n g . P a s u k a n A c e h b e r a d a d i
k u a l a
M a l a k a s e l a m a 7 h a r i 7
m a l a m .
1 2 .
P e l a y a r a n
d a r i M a l ak a k e A s a h an s e l am a 7
h a r i ,
dan d a r i A sahan
ke Aceh
d i t e n n r a h
s e l ama 1 7
b u l a n .
2 )
Angka-ang ka vang menunjuk j u m l a h / b e s a r
1 . R a j a
S i u j u t
d a t a n g k e A c e h
d e n g a n
5
k a p a l
b e s a r , a da 7
b a l a i
d a l a m
g u m t i a .
I a
m e n g u a s a i
5 b u a h
n e g e r i ,
d e n g a n 190 r a j a b a -
wahan , pe t u any a a d a 3 a r a i
j i n t a n .
2 . R a ja A c e h menu r u t S i u j u t s a n g a t
m i s k i n
s e b a b s e l a m a 5 t a h u n
i a d i A c e h t a k a d a 3
k a t i emas
d i k u m n u l k a n n y a .
S e b a l i k n y a
S i u j u t
dalam 1
h a r i
m e m p e r o l e h 5 b a h r a
emas,
dan yang
d i s i m -
pannya ada 3 gedung .
3.
K e r u g i a n
r a k y a t
yang
d t i m b u l k a n
o l e h
S i u j u t s e t i a p
h a r i d i t e -
b us
o l e h s u l t a n den gan
50
a r a i p a g i
dan 50
a r a i s o r e . K e t i k a
membangun k a p a l
s u l t a n m e n g e r a h k a n 95 0 o r a n g t u k a n g .
4. K a p a l y a ng d i s u m b a n g d i t i a p t empa t y an g d i s i n g g a h i : i g l i
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 200/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 201/266
126
menyumbang 5 k a p a l , Samalanga 5 k a p a l . D i A sahan s u l t a n mening
ga l kan arena perang denagn
membawa
k a p al 100 buah, k a p a l yang
hanva 70 buah s a j a .
R a j a
Banang
t u r u n
k e
C u a
^
a
dengan 7
b i d u k ,
7
samüan,
dan 7
b a n t i n g .
R a j a sahan t u r u n k e
l a u t
dengan 7 sampan p i s a n g , 3 gunca
garam,
4 gunca c a b a i , dan 7 g u c i
cu k a .
R a j a Asahan menjeraput kedatangan
s u l t a n
d a r i
J o h o r
d engan 7 b i
duk dan 7
sampan.
5. Rakyat yang t u r u n
d a r i
gunung unt uk membangun k a p a l d i b e r i
had iah
o l e h s u l t a n
3 k ayu k a i n
masing-masing,
C a k ra D onya mempunyai 3
buah gent a
besar .
Un tuk
r a k y a t
Meureudu
s u l t a n
menghadiahkan 5
t a h i l
emas dan 3 k ayu k a i n masing-masingnya.
6.
K e t i k a
di bendung Kr ueng Ti mu, k ayu yang
d i t e b a n g sebesar
3 peme
l u k , amak d i b i k i n 300 buah, s a l u r a n 300 buah, i k a n yang dibav/a
k e
l a u t
30
sampan.
7.
B r a h i m
Bapa yang
ber tenaga
r a k s a s a
mengeduk
7
k a d u t
p a s i r menja
d i t e l u k
yang d i Seumawè. além Dagang
mempunyai
30 0 or ang
w a l i
dan k ar o ngnya yang
s a s a J u r u s
s i l a t n y a :
l ang k a h
3,
l ang k a h
7,
langkah
9.
8.
R a j a
Asahan
menguasi
99 n e g e r i dengan 99
p u t r i
t awanan. I a
mem-
punyai
r a k y a t yang banyak, B at ak
Yamani
ada 17 orang r a j a , b i l a
t u r u n
membawa
p e r i s a i 7 l a p i s
k u l i t , meriamnya
5
l a k s a
banyaknya.
mempunyai
buj ang 7 dan buj ang 44.
Emas
yang
d i s i m p a n
7 gedung.
K e t i k a Asahan j a t u h , h a r t a rampasan yang d i a n g k u t : 5 0 0 0 b e d i l ,
barang-barang
7 gedung dimuat ke dalam 17 k a p a l .
9.
K e t i k a
pasuk an Aceh
memasuki
k u a l a A s a h an , d i t e m b a k k a n meriam
pember i t a huan : 1 X d i
l a u t d i j a w a b
7 X d i darat
3 X d i
l a u t d i j a w ab
17 X d i d a ra t
7 X d i
l a u t d i j a w ab
3 0 X d i d a ra t
D i
J o h o r
Lama k e t i k a memasuki k u a l a , meriam di t embak k an 3 k a l i .
K e t i k a merapat ke
k a p a l
S i u j u t , sauh
d i l e m p a r k a n
k e k apalnya
p e r 3 sauh .
b. V e r s i I V .
1)Ang ka ~ang ka
yang
menuniuk j a r a k / l a m a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 202/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 203/266
1 2 7
1. P e l a y a r a n d a r i ambö Ayê ke Asah an d i t e m n u h s e l a m a \ b u l a n
P e l a y a r a n p u l a n g d a r i A s a h a n k e A c e h d i t e m p u h s e l a m a 1 0
h a r i .
2. S i u j u t b e r t e m u d e n g a n R a j a
R a d e n
s e t e l a h
1 t a h u n b e r a d a d i
A c e h .
3. R a k y a t y a n g d i k e r a h k a n u n t u k
membangun
k a p a l
a d a y a n g b a r u
7
h a r i
k a w i n , a d a y a n g b a r u 3 m a l a m i n a i . .P e n b a n g u n a n
k a p a l
s a m a d e n g a n
v e r s i
I .
L u k i s a n
r a j a
t u r u n m e l i h a t
r i n d a n g y an g
d a t a n g =
v e r s i
I ) ,
P e m b a n g u n a n
C a k r a
Do n y a
=
v e r s i
I ) . L a
m a n y a
s u l t a n
b e r l a y a r
7
k a l i h a j i
7
k a l i
p u a s a ( V e r s i I : 3
k a l i h a j i
3
k a l i
p u a s a ) . R a j a b e r t o l a k
a d a
13 h a r i b u l a n ,
h a r i S e n i n .
4.
S e t e l a h
2, 3 h a r i s u l t a n b e r a d a d i M e u r e u d u , J a Pakèh p e r g i
m e n g e r a h k a n
r a k y a t
u n t u k
t u r u n
m e n g h a d a p
r a j a .
5. T e m b a k a n A s a h a n t e r h a d a p p a s u k a n A c e h k e t i k a membuka s e r a n g a n ,
b e r l a n g s u n g s e l a m a 7 h a r i 7 m a l a m .
R a j a A s a h a n k e m b a l i k e
n e g e r i s e t e l a h
2, 3 h a r i b e r a d a d i h u t a n ,
dan memohon
ampun
k e l a u t s e l a m a 3 h a r i 3
m a l a m .
( 2 ) A n g k a - a n g k a y a n g
m e n u n j u k j u m l a h / b e s a r
1 . R a j a S i u j u t d a t a n g k e A c e h d e n g a n 2, 3 b u a h k a p a l , d a l a m
k a p a l n y a b e r t i d i h a n 2, 3
l a p i s
m e r i a m b e s a r - b e s a r
2 . P u t r o e P h a n g t u r u n h e n d a k m e n y a m b u t k e d a t a n g a n S i u j u t k e l a
u t
d e n g a n
d i t e m a n i
2 , 3 0 p a r a w a n i t .
K e t i k a p u t r i
k e l u a r k e
l a u t d i p e r h a t i k a n o l e h 2 , 3 0 0 o r a n g d i
k a p a l
S i u j u t . P u t r i
3 k a l i m e n y a p a S i u j u t .
3.
S i u j u t m e n g u a s a i
5
n e g e r i , m e n g a w i n i
5 o r a n g
p u t r i ,
dan mem-
p u n y a i 1
Q
0 r a j a b a w a h a n = v e r s i I )
4 R a j a A s ah a n
t u r u n
k e l a u t u n t u k m e m i n t a
arapun
d e n g a n 7 s a m p a n ,
membawa 1 00 t a n d a n
p i s a n g ,
1 g u n c a
c a b a i ,
7 g u c i c u k a
5 . B r a h i m B a p a m e n g e d u k 7 k a d u t p a s i r = V e r s i I ) .
K e t i k a
K r u e n g
K e u r e u t o e d i b e n d u n g ,
p o ho n
d i t e b a n g 2, 3 0 0 0 b a t a n g , amak d i
bu at 2, 30 bua h.
D a l a m d a f t a r a n g k a -a n g k a d i a t a s j e l a s t e r l i h a t b a h w a
s i s t e m
p e -
m a k a i a n n y a t e r k e s a n
v e r s i I m e n g e n a l m o d e l k o n v e n s i t e r t e n t u , s e h i n g g a
a n g k a - a n g k a s e l a l u p e n y e b u t a n n y a b e r k i s a r
a n t a r a
1 , 3 , 7, 9 a t a u k e l i
p a t a n n y a , s e d a n g k a n v e r s i I V t i d a k m e n g e n a l m o d e l
s e m a c a m i t u .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 204/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 205/266
28
L a m p i r a n : .
14
L u k i s a n p e r j a l a n a n M e u k u t a A l a m y a n g t e r l i h a t d a l a m V e r s i I dan
V e r s i
I V ,
a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t .
D al am d i a g r a m d i a t a s d i g a m b a r k a n A = D u n i a A c e h , l e b i h k e c i l
d a r i B = D u n i a A s i n g . K e c i l n y a D u n i a A c e h t e r s e b u t t e r l u k i s d a r i
p e n y e b u t a n j a r a k t e m p a t ya n g d i t e m p u h a n t a r a i b u k o t a ( 1 ) d e n g a n ambê
Ayé ( 2 ) . Garab aran d u a
d u n i a i n i s a l i n g d e m p e t ,
A s a h a n ( 3 )
t e r l e t a k
d a
l a m
p o s i s i y a n g
p a l i n g
d e k a t de ng an b a t a s D u n i a A c e h .
M a s i n g - m a s i n g
t e m p at y a n g d i t e m p u h d i D u n i a A s i n g
i n i j a r a k n y a
s a m a i a l a h s e l a m a
7
h a r i p e l a y a r a n . G a m b a r a n l e t a k
t e m p a t y a n g
d i b u a t
d i
s i n i b e r t o l a k
d a r i j u m l a h h a r i p e l a y a r a n d i m a k s u d ,
j a d i
s u d a h j e l a s l e t a k t e m p a t t e r -
s e b u t t i d a k m u n g k i n a i h u b u n g k a n d e ng a n k e n y a t a a n y a n g a d a d i d a l a m p e -
t a D e m i k i a n l a h l e t a k m a s i n g - m a s i n g t e m p a t
j a d i
b e r a d a d a l a m p o s i s i
me
l i n g k a r ,
L a u t B a na n g
( 4 ) ,
d i s i n i
s u l t a n
b e r p i s a h d e n g a n Malém
D a g a n g
d a n J a P a kè h , b e r s a m a
R a j a
Radén m e nu j u k e B a na n g ( 5 ) ,
d a r i
s i n i k e J o
h o r L a m a
( 6 ) . Pe r a n g b e r l a n g s u n g d i L a u t Ba n an g , d an S i ' u j u t
m e n y o n g -
s o n g
m u s u h n y a
b e r t o l a k
d a r i
G u h a
( 7 ) .
D a r i
L a u t B a na n g p a s u k a n A c eh
me
l a n j u t k a n
p e r j a l a n a n k e M a l a k a ( 8 )
d a r i
M a l a k a
b e r l a y a r
k e
A s a h a n . Pe l a
y a r a n d a r i A s a h a n k e A c e h d i t e m p u h d a l a m 17 b u l a n , l a m a n y a g a m b a r a n w a k -
t u i n i
n a m p a k n y a
b u k a n d i m a k s u d k a n u n t u k m e l u k i s k a n l u a s n y a D u n i a A c e h
m e l a i n k a n
d i t u j u k a n u n t u k m e n g ga m b a r k a n j a u h n y a D u n i a A s i n g t e r s e b u t .
A
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 206/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 207/266
1 2 ?
P e r g e s e r a n
y a n g t e r l i h a t d a l a m d i a g r a m d i
a t a s
i a l a h
p e r t e m p u r a n
d e n g a n S i u j u t t i d a k
b e r l a n g s u n g d i L a u t
B a n a n g ,
m e l a i n k a n d i L a u t G u h a ,
d i s i n i
p e r a n g
d e n g a n p a s u k a n B a n a n g
d i h a ü u s k a n .
S u l t a n b e r p i s a h d e n g a n
p a n g l i m a d a n J a P a k èh
s e r t a
R a j a
r dén
d i L a u t
B a n a n g , s u l t a n b e r l a y a r
k e
B a n a n g ,
s e d a n g k a n
i n d u k
n a s u k a n m e n e r u s k a n
p e l a y a r a n
k e
L a u t
Guha.
S u l t a n d i j e m p u t o l e h
R Radén
k e B a n a n g , d a l a m v e r s i I
b u j a n g
m e n j e m n u t
s u l t a n
k e
J o h o r
L a m a ) ,
d a n
b e r l a y a r
k e
L a u t
G u h a . M a l a k a
t e r l e t a k d a l a m
p e r j a l a n a n
k e m b a l i
k e A s a h a n .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 208/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 209/266
1 3 G
L a m p i r a n :
15
P e f c i k a n
d a r i
v e r s i I I I
t e n t a n g
a h l i - a h l i T u r k i membangun be n t e n g dan
i s t a n a M e u k u t a A l a m
b e s e r t a
p e m bu a t a n s e n j a t a .
N e ^ u T p e u X t ^
1 1 7 3 1 1 n R 6 n a n 8 k 3 t a n d U m n e u
^
u e
™ n a
i^ewuyue
peuget a l a t p a n d e , g e u r a n c a n g
beudé
b eus o e
teumaga
B a c i
n
g a l a n : K T *
T T * '
«
« e u ^ e peuna
öaci g a l a n g ngón p r o h k a r e ue n g , bu ju l i n t e u e n g
u r a - u r a
P a n e u k p a n y a n g buju lipéh, b eus o e habéh
a l a t
t eum eum p a
M a s f n v a n
k a r e u e
s±
™™ l a b o
ngón
b a t a
S h L w I ^ f ï
T ü ^ uT
8
J
i s e u d o e
d
« «
b l a i h
d r o e s a ba n padra
P a h l a w a n t e u g a bukón b ub a r a n g , k a r e u e n g
j i b a n g k a n g
h an ban publa
Kneuen*
U t 2
t U b i e t m e u k
^
Sla?
Sja
K a r e u e n g
j i t a m ó n
ban - b a n
r u m o h ,
r a a n y a n g t a n o h
ban
g lé
d a r a
G a p u
g eutót g eupeugèt p e u n ur o n ,
g e u yu e
susón ban g u no n g
r a y a
Umu dua t h o n j i p eu gè t s abê,
k u t a
ngón beudé cukób dum l e u n g k a
K u t a j i t u r a b
(deungón)
g a p u,
putéh
m e uló - l ó ban p i r a k s a p h a
K u t a
j i p e u g e t
dua
t e u r e u t a k , m a n g a t
t a j a k - j a k
t a l i n g k a - l i n g k a
Ngón m e u n a n y a n g s i k h a n bak u, oh h an ék j i l a m p u soe nyanj k u a s a
K u t a j i p e u g e t
t a n
peue
dalèh, ngón
punalèh p e u e t p a n c a
r a
L u w a i h d i
d a l a m k u r e u e n g
leubèh, nam
g u n c a
bijèh bak c a l i t r a
K u r e u e n g ngón leubèh h an t a t u o h h a t , beu t a n t a s i p a t t a u r a - u r a
J i p e u g e t
meunam
bukónlé
g u t o e ,
s i t e ungóh
b eus o e
ladóm
t e u m a g a
M euriarn
j i p e u g e t
m e u t e u r e u t a k ,
m e u s e us a n j a k
m e u ' a d o e - a
Ruko n beud e
b um a t öt t e u bu , s i t t e u d u- d u s a n g bak r u m i a
P adum-padum n gón l i l kabók,
b o h j i
p i t ök ho t a h a l a
D i a t e u e h
k u t a
j i ' a t ó
meuriarn,
m i s e u e
g e u' a n d a m
p e u e t p a n c a i n d r a
Nyang
r a y a - r a y a
j i ' a tó d i l è e , a m p e u e n g j a m èe n i b a k r a m t a k a
J e u r a k h a u l a t
ngón
sampöh
r a n t é,
m i s é
jujèe
h an
t r e u k i r a
K u k o n
i s eu t i n g g i n gó n
s e u n a m p a n g ,
meuribèe p a s a n g m eureutöih l a k s a
P adum-padum k e u m u r a h b a l i , ka m e u r i t i
l i l
t e u m a g a
I k u
l u t o n g
meuriarn
s e u d a n g , g e ul a w a
m a n c a n g
n gón b r u e k
k a r a
Ruk o n
p e u n g a m o k n gón a n e u k k a d i n a h , oh h' a n a l e u m a h seupót dónya
P a d u m - p a d u m ^ n gó n
j e u r a
i t a m ,
u b a t
d i
d a l a m
s i t eungóh
g u n c a
B eu d e
j
ato l u a d a l a m , m i s e u e g e u' a n d a m p e u e t p a n c a i n d r a
Taïoe p a s i
8
i J a S t™
1
^™
m e u
™ y a n g gèt - gèt k a w a y k u a l a
ïaioe p a s i
j a t o
be u d e ,
meunam
bubé-bé
bak u d a r a
k r u e n g d i l u a g e u k ue h u d a l a m , t u r a b geu'upam l a b o b a t a
Ra k
c u k o
^ Ï ^ f Ï ^ e u l e u e n g
b l a h n o e
g ón
t e um p a t
manoe bak duek r a j a
B a k ^ c u k o
ok bak koh g u k e e , t e u m p a t k eumawè t h a t m e u t a h t a
ö a t e e ue t
k a l a n g
t e u m p a t
m a n o e ,
bak s i d r o e - d r o e
batèe
M e u r a k s a
L a b o p u t e h j eu ' o h m e u h a l a k , m i s é p i r a k bak up a m a
baba h K r u e n g Daröy
r a j a
mó n g - mó n g , t a rék t h a t ganóng n gón
b e u r a h l a
H a n a s i d r o e u r e u e n g
j i s a m ó n ,
m e u l i g o e geupeudóng k e u r a j e u e n
r a j a
S a b a b leubèh t h a t M e u k ut a A l a m ,
jén n g ón i n s a n
t eumakót r a t a
D i d a l a m k r u e n g s i b a n j a t a m èh , t a n peue dalèh
i n d a h
r u p a
G eupeugèt m e ul i g o e kayèe j a t o e , geurók ban p e u t o e p e u e t p a n c a i n d r a
L e u b o h ngón
j a n t o n g
m e u s u l u bayóng,
g e u p e ud a b bubóng meusi rêb buya
M e u l i g o e
t u a n t a ' e u t h a t g a l a k ,
bangón
p u c a k oayóng C i n a
. u c o k j i
m e u i h hu m e u ha l a k , m i r a h
m e ub h a k - b h a k
u a d a r a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 210/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 211/266
3
Dalam
k u t a l e t h a t p e u h a s a n , meu ribèe ban t a ' e u ru p a
G u n o n g-g u n o n ga n
s abo h l a k u a n ,
t h a t
a n a l a n t eu m p at duek r a j a
Geupeugèt t u a n
reumbang
pe uet s agoe , pe u h a s a n p u tro e j aba y n y a ng
èla
K a r e u n a p u t r o e
lakèe
e u bu k ét , t a n n a
meusakét
bak r a j a r a y a
Hasê geupeugèt peue n y a ng
h a j a t ,
deungón b e u r e u k a t d u l i sroe pada
Meuna nya ng bukét t h a t
s a n g a t
meundrue, n a s i b a k bak u leusóh
n y a ng
èla
Leubèh
k u reue ng bac u t s a h oe , bue t
t a n
t a h i r o e
sabab
k a
lama
Teuma d i a t e u e h bubé s e u l a d a n g , j r o h
me ureu p a ng
s a n g s i n g g a s a n a
Geupeugèt rèt j r o h m u p a d a n ,
miséji
t u a n ban t a n g g a mimba
Ta êk t a l i n g k a
me u p u t a t a l o e ,
teunurón
meuwoe woe
ban i l a n g
s u t r a
Nateu miseue kréh meulingkók-lingkók, 'oh tók u pu cók meusipót C i n a
Le t h a t pe u h a s a n dum l u a d a l am , k u t a p e u l i n g g a m dum c u t ngón r a y a
i
babah
pintó geupeugèt mi de ue n , r a k y a t
s u ke ue n b a r a n g j a n
masa
R a k y a t
d i s i n a n
s i t
h ' a n
tom
teudóh,
peukan
reuyóh geumeuniaga
K u t a n y a n g
c u t - c u t
l e t h a t m e u r e u n t a n g ,
bagoe
p u p a l a n g m u b a n j a - b a n j a
M e u s e u j i t r a y a
l u w a ih
pe ue t s agoe , r a k y a t
me u k a t o e
du m ke u n a n t e u k a
N a nggroe
p i
aman
mideuen
t h a t
deunè,
r a k y a t
p i ra mè
banda
p i
r a y a
1 *?
K e t i k a i t u
d i s u r u h
p a h l a w a n
, b e s e r t a
a n g k a t a n
d i s u r u h b i n a
D i s u r u h
b u a t p e r k a k a s p e r t u k a n g a n , b e d i l d i ra n c a n g b e s i tembaga
C e t a k a n b e d i l p a n j a n g
d a n p a n d a k ,
p a h a t
d a n
kampak
d i b u a t semua
Kampak r u n c i n g
pembong kar
k a r a n g , b u j u r
l i n t a n g
k i r a - k i r a
Pendek p a n j a n g , bu j u r p i p i h ,
b e s i
h a b i s a l a t penempa
B e n t e n g p e r s e g i d i s u r u h bang u n k a n , sem u a n y a k a r a n g , l a b u r ^ , d a n b a t a
Maka p a h l a w a n membongkar k a r a n g , d u a
b e l a s
o r a n g sama s a s a
P a h l aw a n k u a t bu k a n k e p a l a n g , membongk ar k a r a n g t a k t e r k i r a
K a ra n g l e k a n g s e b e s a r - b e s a r l a d a n g ,
ka m pa k
m en s h a n t a m
m e m i j a r
c a h a y a
Timbunan. k a r a n g s e b e s a r - b es a r
r u m a h ,
me n i n g g i t a n a h
membukit
r a y a
B a k a r a n k a p u r b er t a n g g a p e n u r u n ,
d i s u r u h
s u s u n ba k g u n u n g l a y a k n y a
Selama-dua t a h u n d i k e r j a k a n t e r u s , be n te ng dan b e d i l l e n g k a p semua
B e n t e n g
d i t u r a p
dengan k a p u r , p u t i h k e m i l a u
bak
perak
s a f a
Be n te ng dibang u n
b e r t e r a t a k d u a ,
memudahk an p e n j a g a
m e n g i t a r i n y a
B e n t e n g n y a
s e t i n g g i
s e p a r o h b a t a n g
k e l a p a ,
a g ar
t a k
d i p a n j a t i o l e h
m u s u h
y an g s a s a
Be n te ng dibang u n
s u n g g u h
h e b a t , menara
p e n g a m a t ^ d i
empat p e n j u r u
L ua s
d i d a l a m n y a
k u r a n g
l e b i h , enam
gu n c a be n i h
k o n o n c e r i t a n y a
K u r a n g a t a u l e b i h t a k j e l a s
a m a t ,
h a n y a d i l i h a t d i k i r a - k i r a
Meriam d i t u a n g banyak s e k a l i , b a i k ya ng
b e s i
m a u p u n
tembaga
Meriam
d i t u a n g
b e rb a g a i u k u r a n , b e r u r u t a n b a g a i a d i k - k a k a k
J e n i s meriam bum r u a s t e b u ^ , t e r g o l e k m e l u l u bak bata ng rumbia
Ta k t e r h i t u n g
l i l a
kajbok/ , p el u r u n y a
mampu m en c a p a i
s a s a r a n n y a
i
a t a s b en t e n g
d i a t u r
meriam, b e ra t u r a n
d i em p at
s i s i n y a
Yang b e s a r - b e s a r d i a t u r d u l u , p enyambut tam u dengan r a n t a k a
8 9
J e u r a k h a u l a t d a n s a p u r a n t a i ,
s e m i s a l
k a y u a p i t a k
t e r k i r a
J e n i s
i s t i n g g a r dengan s e n a p a n ,
b e r i b u
p as a n g b e r a t u s l a k s a
Ta k
t e r h i t u n g pemuras
b a l i
i 0
, t e r a t u r r a p i
l i l a
tembaga
E k o r
l u t u n g
meriam s e d a n g , p e l e m p a r e m b a c a n g H d e n g a n bruek
kar§12
J e n i s pengam uk 3denga n a n a k k a d i n a h l \ s u n g g u h b er l i m p a h
p e n u h
semes t a
Ta k t e r h i t u n g j i n t a n h i t a m l 5 , m e s iu n y a d i dalam s e te n ga h g u n c a
Meriam d i a t u r
l u a r d a n d a l a n ,
b e ra t u r a n
d i em p at
p e n j u r u
Y a n g
l a i n d i l e t a k k a n
s ep a n j a n g
j a l a n ,
y a n g b e s a r -b e s a r d i j a d i k a n pe nga-
w a l
k u a l a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 212/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 213/266
1 3 2
S e p a n j a n g p a n t a i d i a t u r m e r i a m , b e s a r n y a , t u a n , b ak b e b a t a n g k e l a p a
S u n g a i
d i b e l o k k a n me l e w a t i D a l a m , t u r a b n y a b e r u p a m l a b u r
b a t a
P a d a k e d u a b e l a h
s i s i ,
t e p i a n m a n d i d a n b a l a i
r a j a
Tem pa t b e r c u k u r d an m e n g e r a t k u k u , t e mp a t b e r k a w a l s a n g a t i n d a h n y a
B a t u
p e n g g o s o k d a n t e m p a t m a n d i , s e s e k a l i b a t u M e u r a k s a
l b
Ham par an p u t i h d i i a u h a n pu n t a m p a k ,
s e m i s a l
p e r a k b e g i t u umpama
M u a r a K r u e n g
Daróyl7 raja
m ó n g - m ó n g
1 8
,
p u a k a n y a
k u a t
d e n g a n
b e r h a l a
Ta k s e o r a n g p u n p e r n a h k e t e g u r a n ,
m a h l i g a i
d i d i r k a n t e m p a t p e m e r i n -
t a h a n r a j a
S eb a b s a n g a t k e u t a m a a n M e u k u t a A l a m , j i n d an
i n s a n t a k u t
p a d a n y a
D i d a l a m s u n g a i s e d e r e t t i a n g , t a k
t e r b i l a n g
i n d a h r u p a n y a
M a h l i
g a i
d i b a n g u n
d a r i
k a y u
j a t i , b a g a i k a n
p e t i
r a p i p e m a s a n g a n
k a y u n y a
D e n g a n j e j a n t u n g b e r s u l u r b a y u n g
1 9
, a t a p d i p a s a n g b e r s i r i p b u a y a
M a h l i g a i n y a ,
t u a n ,
s u n g g u h r a n c a k , b a n g u n a n p u n c a k b e r p a y u n g C i n a
P u n c a k n y a emas
k e m i l a u b e r c a h a y a ,
s e m b u r a t
m e ra h n y a m e n c a p a i a n g k a s a
D i d a l a m b e n t e n g b e r b a g a i p e r m a i n a n ,
b e r i b u
macam t e r l i h a t r u p a
G u n b u n g - g u n u n g a n
pu n
s a t u
l a k u a n ,
s u n g g u h
a n d a l a n
t e m p a t
r a j a
B a n g u n a n d i b u a t e m p a t p e r s e g i , g u n u n g a n t i n g g i t e m p a t c e n g k e r a m a
K a r e n a p u t r i i n g i n m e l i h a t b u k i t , t i a d a y a n g s u l i t b a g i s a n g r a j a
A p a y a n g
d i i n g i n k a n
s i a p d i b u a t , d e n g a n b e r k a t D u l i P a d u k a
G u n o n g a n
t i n g g i b u k a n k e p a l a n g , s e b a n d i n g d e n ga n
k e t i n g g i a n k e l a p a
L e b i h k u r a n g p a d a d u g a a n , t i a d a p e d u l i a n s e b a b s u d a h l a m a
D i
p u n c a k n y a t e r d a p a t d a t a r a n ,
b a i k
t e r e p a n g
b a g a i
s i n g g a s a n a
D i b u a t t a n g g a
b a i k
s e p a d a n ,
s e m i s a l , t u a n , t a n g g a
mim bar
N a i k n y a m e l i n g k a r b e r p u t a r a n , t u r u n
pu n
d e m i k i a n
b ak
p e m i n t a l s u t r a
Seumpama
k e r i s
b e r l e k u k - l e k u k , s e s a m p a i k e p u c u k b a k s i p u t C i n a
B e r b a g a i
k e r a m a i a n
d i
l u a r
d a n d i D a l a m ,
k u t a
p a l i n g g a m b e s a r
d an
k e c i l
D i d e p a n g e r b a n g t e r b e n t a n g m e d a n ,
r a k y a t
b e r s u k a a n s e p a n j a n g
m a s a
R a k y a t
d i s i t u t a k p e r n a h h e n t i , p e ka n t a k
s e p i
o r a n g
b e r n i a g a
B e n t e n g - b e n t e n g
k e c i l b a n y a k m e r e n t a n g ,
b a g a i
p e m a t a n g b e r b a n j a r -b a n j a r
M e s j i d
r a y a l u a s p e r s e g i , r a k y a t t a k h e n t i k e s i t u t i b a
N e g e r i pu n aman m e d a n n y a m e g a h ,
r a k y a t
b e r l i m p a h , b a n d a r p u n r a y a )
h . 2 0- 2 2 )
1
a h l i - a h l i T u r k i
2
p a s u k a n t e m p u r A c e h
^semacam l a p i s a n
s e m e n p e n g i k a t
^ s e b e n a r n y a p a r o h l a r i k
i n i
b e r b u n y i : h a n t a m a n kamp ak p a d a b a t u
k a r a n g m e n e r b i t k a n p i j a r a p i y a ng b e r c a h a y a b a g a i k a n k i l a t w a k t u
f a j a r .
^ b a n d i n g a n l u a s d i h u b u n g k a n d e n g an
l u a s n y a s a w a h
y a n g
d i t a n a m i
d e
n g a n enam g u n c a
b e n i h
p a d i
nama
me r ia m y a n g d i h u b u n g k a n d e n g a n b e n t u k n y a y a n g
m i r i p
b a t a n g
t e b u d a n b u n y i n y a
t i d a k
m e n g g e l e g a r
7
nama
me r ia m y a n g d i h u b u n g k a n
s i f a t n y a
y a n g m e n g e l u a r k a n b a n y a k
a s a p
b i l a
d i t e m b a k k a n .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 214/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 215/266
1 3 3
g
j e n i s
meriam r i n g a n yang mudah
d i g e r a k k a n
s e b a b ada r o d a n y a
9. .
j e n i s meriam
10 . .
j e n i s
m e r i a m ,
pemuras
^ m u n g k i n
nama s e j e n i s a l a t
p e l e m p a r
12 . .
s e j e n i s
g e r a n a t
13
m e r i a m d a l a m u k u r a n
l e b i h
k e c i l y a n g
d i p a s a n g d i
d a l a m
k a p a l
14
,
p e l u r u meriam
^ j e n i s
meriam yang
p e l u r u n y a
b e r u p a b u n d a r a n - b u n d a r a n
l o g a m
k e c i l
^ b a t u b e r u k i r
h a s i l
p a h a t a n d a r i p e n g r a j i n M e u r a k s a , P a s a i
^ K r u e n g D a r o y, S u n g a i
D a r u l , s u n g a i k e r a j a a n . B u s t a n u s s a l a t i n
m e n y e b u t n y a S u n g a i
D a r u l
~ I s y k i ,
s u n g a i k e r a j a a n
y a n g
m e n g a s y i k k a n .
H a l i n i s e s a u i d e n ga n k e t e r a n g a n y a ng d i b e r i k a n
t e n t a n g
i n d a h n y a su-
n g a i
t e r s e b u t
d e n g a n t e b i n g y a n g d i t u r a p b a t u
p a l i n g g a m
b e s e r t a
ba-
ngunan
d i
k e d u a s s
t e p i n y a .
Lombar d
m e n t e r j e m a h k a n D a r u l ' I s y k i
d e n g a n t e m p a t a s m a r a ( 1 9 8 6 ,
h. 178, C a t a t a n : 3
18 r
d i k a l a n g a n r a k y a t d i k e n a l d e n g a n nama r a j a umóng , sawah
b e s a r , a t a u
m u n g k i n
j u g a b e r a r t i s a w a h r a j a
19
u j u n g b a l o k - b a l o k
p e n ya n g g a k e r a n g k a b a n gu na n
b a g i a n a t a s
y a n g m e n g g a n t u n g ke baw ah,
d i b e n t u k s e p e r t i j a n t u n g
p i s a n g dan d i -
h i a s i d e n g a n u k i r a n .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 216/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 217/266
134
L a m p i
r a n : 1 6
K o m p l e k s k u b u r a n R a j a R a dén d i L a m L a g a n g , B an d a A c e h
K u b u r a n R a j a R a d é n .
i
s a n
k a k i n y a t e l a h m i r i n g
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 218/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 219/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 220/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 221/266
L a m p i r a n a b V I
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 222/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 223/266
1 3 5
L a m p i r a n : 1
P e t i k a n d a r i
v e r s i I I
n a s k a h
F,
L u k i s a n
W a n d i M ulé k,
g u r u p e r a n g
A s a h a n
m e l i h a t
k u t i k a ,
d a n Ma l ém P a n y a n g ,
p a n g
l i m a
p e r a n g n y a
m e n y e m ba h m a t a h a r i .
M a k a
j i m a r i t
R a j a A s a h a n ,
n v a n g
j i m e u n a n R a j a M u d a
H o k a g a t a W a n d i M u l é k ,
n y a n g
n a lisék k i r a - m . i r a
T a c u b a
kalón k u t i k a
p r a n a ,
h o
j i r i w a n g
ulè e n a g a
W a n d i Mulék jicók s u r a t , jikalón p a t u lèe n a g a "
H abéh jikalón k u t i k a
p r a n g ,
h a bé h i i o a n d a n g
p e u e t
p a n c a
i n d r a
K u t i k a
limóng
k u t i k a
l a o a n ,
j i k a l ón b a n du m p e u k a r a
Habéh jikalón^kutika
l a n a n ,
j i k h e u n
y o h n y a n u b a k r a j a
Dè e l a t
teuaayó c a h i a l a m ,
u r o e
n y o e
p h o n p r a n g t a m u l a
H a b é h k u k a l ó n k u t i k a l a o a n , m èe
t a l a w a n I s e u k a n d a
M u d a
K r i c i t
n a r i t
W a n d i
M u l é k ,
n y a n o
n a li s é k
k i r a - m i r a
B e u d o i h k e u h
a d o e
Malém P a n y a n g ,
o a n a l i m a
p r a n q p o b a k
g a t a
Bèk
k a t a k o t
bèk
k a m a l èe ,
n a
s a j a n
k èe kalón k u t i k a
M e u n g ^ n a t u l o n g m a t a u r o e , s i t r èe g e u t a n y o e j a d è h b i n a s a
T a l a k è e t u l o n g b a k T u h a n T r a n g , b e u ék t a l a w a n s i t r è e
t e u k a
J a n a n j i b e u d o i h Malém P a n y a n q ,
p a n g l i m a p r a n a t h a t a u r a n t a
L a l u
j i s e u m a h
m a t a u r o e , k a p h é p i n d o e t a n a g a m a
Jilakèe t u l o n g b a k m a t a u r o e , k a o h é p i n d o e s i s a t r a v a
Wahé
T u h a n
Ma t a
U r o e ,
t a b r i
k a m o e b e u
s i j a h t r a
H a n p a t la én b a k k u l a k èe , g a t a k e u h n y a n g m èe p e u t r o i h
p i n t a
^ O h l h e u e h j i s e u m a h m a t a u r o e , k a p h é p i n d o e j a d è h
j i m e u j r a
( M a k a b e r k a t a R a j a A s a h a n , y a n g be r n a m a R a j a M u d a
D i
m a n a k a h A n d a W a n d i M u l é k , y a n g
j e l i m e n y i d i k
a n g k a
C ob a
l i h a t k u t i k a
p e r a n g ,
k e
mana
g e r a n g a n
k e p a l a
n a g a
W a n d i Mulék m e n g a m b i l s u r a t ,
m e n y i d i k g e l a g a t
k e p a l a n a g a
H a b i s d i l i h a t n y a
k u t i k a
p e r a n g , h a b i s d i o a n d a n g
d i
e m p a t
a r a h
K u t i k a l i m a k u t i k a d e l a p a n , d i t i l i k k e l a k u a n s e m u a p e r k a r a
H a b i s d i l i h a t n y a k u t i k a d e l a p a n , i a k a t a k a n
k e p a d a
r a j a
" D a u l a t d i r a a h a v u
S y a h
A l a m , h a r i i n i p e r a n g
k i t a
m u l a i
S u d a h
k u t i l i k k u t i k a d e l a p a n ,
l a y a k
d i l a w a n I s k a n d a r
M u d a '
B e r k a t a l a g i W a n d i M u l é k , y a n g j e l i m e n y i d i k a n a k a
" B a n g k i t l a h a d i k , Malém P a n y a n g , p a n g l i m a o e r a n g a d a l a h
A n d a
J a n g a n t a k u t j a n a a n r a a u , a d a a k u m e n i l i k k u t i k a I
J i k a
a d a
p e r t o l o n g a n m a t a h a r i ,
s e t e r u k i t a j a d i
b i n a s a
M o h o n
o e r t o l o n a a n T u h a n T e r a n g , a g a r s a n a a u p d i h a d a n g
m u s u h t i b a "
M a k a
b a n g k i t l a h Malém
P a n y a n g ,
p a n g l i m a o e r a n g
y a n g
p e r -
k a s a
L a l u
m e n y e m b a h m a t a h a r i , k a f i r c e l a k a t a k b e r a g a m a
emohon p e r t o l o n g a n m a t a h a r i , k a f i r c e l a k a a m a t s e s a t n y a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 224/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 225/266
1 3 6
" W a h a i T u h a n M a t a h a r i , l i n d u n g i k a m i a g a r s e j a h t e r a
H a n y a o a d a m u t e m p a t
m e m i n t a ,
E n g k a u l a h y a n a l a y a k
m e n a a -
b u l k a n n v a "
S e t e l a h
menyemb h m a t a h a r i , b e r p e r a n n k i n i k a f i r
c e l a k a )
( L r .
1 4 1 1 - 3 0 )
L a m p i r a n : 2
M a c h f u d z S y a h , d a l a m b u k u n y a y a n a b e r j u d u l I l m u H i k m a t
S e i
a t i
I n t i s a r i
M u i a r r o b a t 8 K i t a b
b e r t u a h
l a i n n v a , m e n j e -
l a s k a n
t e n t a n g ' n a g a
h a r i '
( J a w a : n a a a d i n a ) , s e b a g a i b e r i k u t .
D a l a m
p r i m b o n
k u n o a d a
d i t e r a n g k a n
b a h w a
s e t i a o
h a r i
i t u a d a
a r a h
y a n g
b a i k
d a n y a n g j e l e k . ^ r a h y a n g
b a i k
b i l a -
m n
s e a r a h
d e n g a n n a g a n y a . S e d a n g
a r a h
y a n g j e l e k b i l a m a n a
a r a h y a n g d i t u j u i t u b e r l a w a n a n d e n g a n n a g a n y a . A r t i n a g a
d i s i n i d i u m p a m a k a n b a g a i k a n u l a r b e s a r . A p a b i l a u l a r i t u
d i s o n g s o n g j a l a n n y a , p a s t i l a h o r a n g y a n g m e n y o n g s o n g i t u
a k a n
t e r t e l a n . T e t a o i b i l a o r a n g i t u b e r j a l a n s e a r a h d e n g a n
a r a h j a l a n n a a a , b e r a r t i i a b e r j a l a n s e a k a n - a k a n
m e n g e n d a -
r a i
n a g a
i t u , s e h i n a g a p e r j a l a n a n n v a s e l a m a t t i d a k
a d a g a n g -
g u a n a o a p u n .
P e n g e t a h u a n
1
n a g a h a r i ' i n i
b i a s a n y a
d i g u n a k a n
u n t u k m e n y e l a m a t k a n d i r i
d a r i
k e j a r a n
l a w a n .
M e n u r u t
c a t a t a n
p r i m b o n k u n o d i s e b u t k a n s e b a g a i b e r i k u t .
1 . A h a d - n a g a
h a r i m e n g h a d a p
t e p a t k e
a r a h u t a r a
2 . S e n i n - n a g a h a r i m e n g h a d a p t e p a t k e
a r a h
t i m u r
3 .
S e l a s a
- n a g a h a r i m e n g h a d a p k e a r a h
s e l a t a n
a g a k k e t i m u r
4. R a b u - n a g a
h a r i m e n g h a d a p
k e
a r a h u t a r a
a g a k k e b a r a t
5 K a m i s - n a g a
h a r i
m e n g h a d a p k e
a r a h
b a r a t t e p a t
6
J u m a t
- n a g a h a r i m e n a h a d a p k e
a r a h
s e l a t a n a g a k k e b a r a t
7 . S a b t u - n a g a h a r i m e n g h a d a p k e a r a h
s e l a t a n
a g a k k e b a r a t
( M a c h f u d z S y a h ,
t . t . , h . 7 3 - 7 4 )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 226/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 227/266
37
L a m p i r a n : 3
L u k i s a n k e m a r a h a n Malém D a g a n g k e p a d a M e u k u t a A la m
v a n g t e r l i h a t d a l a m v e r s i I I I d a n v e r s i V I . D i
s i n i d i k u t i o
d a r i v e r s i
I I I
n a d a
b a a i a n
a k h i r d a r i a d e a a n t e r s e b u t .
D i
p o t e u
t h a t
n e u l a k è e
m u b i s a n ,
p a n g l i m a p r a n g
h ' a n
g e u r i l a
Malém y o h n y a n t h a t a m a r a h ,
m u k a j i
m i r a h b a n bijèh s a g a
M a n g a r o e
t a b r i T u a n k u n y o e l e u o e u e p u l a n g ,
d i k èe
k u r i -
w a n q u P u l o e
PvUja
ahlé t a b o h k èe d a l a m t a l o e , bahlé t a g ó g a j o e
t a p l a h
d u a
H o k a g a t a
w a l i ngón
k a r o n g , t a p e u r a b
b a k l o n g
m e u r i g a b
b u n g k a
Y o h n y a n p o Ma lém k a k a p a h -k a o ó h, jiwéng
s a ' o h
m e u r i g a b
b u n g k a
L e u o a i h
p a n g l i m a
u
l a b o h a n p u k a t ,
y o h n y a n
p o t e u
t h a t
neuceumóng
r u g h a
Y o h n y a n m e u t u t o PO
a
P a k è h , u r e u e n g n y a n g l e u b è h u l a m a
r a y a
G e u t a n y o e T u a n k u
a l a n g
k e u p a l a n g ,
n gó n
p a n g l i m a p r a n g
k a t a m e u d a k w a
M e u n g
h a n a
T u a n k u s i Ma lém D a g a n g , h a n ék t a g u n c a n g d o
n y a M a l a k a
^an
ék
t a n r a n g T u a n k u
u h ó B a l i ,
h ^ a n
s o e t t u n a n g
g r o e
G u h a
^ O h j a n
meuteumèe
T u a n k u
S i u j u t
p a g e ,
g e u t a n y o e
s a r é d u m
j i p u b l o e . b a
M e u n g k ó n p o M a lé m
T u a n k u
n y a n g m è e m a t , b e u gèt t a
1
i n g a t
k e u m a l a d o n y a
Y o h n y a n dè e l a t PO s a n g a t a u n d a h , s a b a b k a l e u p a i h
b u n g k a
p a n g l i m a
A d a k
mumeunan
PO
a
j e u n u l a n g , p o p a n g l i m a o r a n g b èk t a
b r i j i b u n g k a
B a h lé bè k p o a d i k a m o e p u t r o e , a s a y b a k j i w o e p a n g l i m a
muda
B a h lé
a n e u k k u
k e u
p a n g l i m a p r a n g ,
b a h l é
j i h t i m a n g
K e u
m a l a D o n y a
Y Ó h n y a n a P a k èh n e u t r ó n l a m s a m p a n ,
n e u j a k
t h a m
t u a n
p a n g l i m a b u n g k a
^Oh
s a j a n
t r o i h b a k p a n g l i m a p r a n g , p a n g l i m a
j u l a n g
PO
a
U l a m a
W a h é
c u c o
p o M a lé m D a a a n g ,
p a n g l i m a p r a n g
g u n a b i a s a
Be k b u t a w o e c u c o t a r i w a n g , h a n a t a s a y a n g k e u o o t e u r a j a
N a n g g r o e t a p u l a n g a n e u k h ^ a n neutém t u e n g ,
p e u e
t a t i m -
p e u e n g
g a t a t a b u n g k a
M e u n g
h ^ a n t a r i w a n g a n e u k g a t a
u
l i k o t , n e u g r o b
u l a o t
m e u k u t a d o n y a
Bahlé bè k t a b r i a n e u k k e u p o t e u p u t r o e , m e u n g a s a y t a w o e
k e u d é h b a k r a j a
I n c h a
A l l a h p o a j e u n u l a n g , s i t t h a t l o n s a y a n g k e p o
M e u k u t a
( B a g i n d a
m e n d e s a k
m i n t a b e r b e s a n , p a n g l i m a p e r a n g m e n o l a k n y a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 228/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 229/266
138
M a l e n
D a g a n g s a n g a t a m a r a h , m u k a n y a
m e r a h
hak
b i j i
s a g a
" N e g e r i y a n g T u a n k u
b e r i k a n
k u b a l i k k a n s e k a r a n g ,
aku
DU
l a n g
ke P u l a u P e r c a
B i a r l a h d i s e n g k e l a
d e n g a n
t a l i , d i g e r g a i i
b e l a h
dua]
D i m a n a k a h A n d a w a l i dan k a r o n g , ayo b e r k e m a s b e r a n g k a t
s e g e r a "
além
D a g a n g
t e r g o o o b - g o p o h ,
m e n g a n g k a t
s a u h
b e r t o l a k
s e g e r a
S e s a m p a i p a n g l i m a
d i
l a b u h a n p u k a t , h a a i n d a a m a t m e n a
n g i s
d.uka
M a k a
b e r k a t a K u j a
P a k è h ,
o r a n g
y a n g
s a l i h
u l a m a
b e s a r
" K i t a T u a n k u
s a n g a t k e p a l a n g ,
d e n g a n
o a n g l i r a a
p e r a n q
d i b u a t d a k w a
J i k a
t i d a k
ada s i
além
D a g a n g , t a k k a n t e r g u n c a n g d u n i a
M a l a k a
Tak mampu d i s e r a n g J o h o r B a l i , tak ada y a n a m e n i t i ke
n e a e r i
Guha
J i k a
b e r h a d a p a n
d e n g a n
S i ' u j u t n a n t i ,
d i j u a l n y a p a s t i
k i t a
s e m u a
H a n y a
Nalém
D a g a n a
y a n g mamou m e l a w a n , i n g a t l a h T u a n ,
m e s t i k a d u n i a "
K e t i k a
i t u b a g i n d a g un d a h s a n g a t , s e b a b s ud a h b e r a n q k a t
s a n g
o a n g l i r a a
" J i k a d e m i k i a n K u j a j u n j u n g a n ,
l a r a n g l a h
k e b e r a n g k a t a n
s a n g o a n g l i m a
B i a r l a h
k a m i t i d a k
m e n d a p a t o u t r i , a s a l k a n k e m b a l i
Dana-
l i m a muda
B i a r l a h d i a o a n g l i m a p e r a n g , dan h e r m e s r a a n d e n g a n K e u
m a l a D o n y a "
K e t i k a
i t u Ja
Pakèh
t u r u n ke s a m p a n , u n t u k m e n g h a d a n g
k e b e r a n g k a t a n
o a n g l i m a
K e t i k a b e r t e m u d e n g a n
o a n g l i m a p e r a n g , p a n g l i m a j u n j u n g
J a U l a m a
" W a h a i
C u c u k u além D a g a n g ,
p a n g l i m a p e r a n g g u n a
b i a s a
J a n g a n l a h C u c u k u
b e r b a l i k o u l a n g , a o a k a h
tak s a y a n g
p a
d a b a g i n d a
r a j a ?
N e g e r i y a n g d i k e m b a l i k a n
tak
mau d i t e r i m a n y a , b a g a i m a n a
p a n g l i m a
h e n d a k
m a r a ?
J i k a C u c u k u tak
b e r b a l i k
s u r u t , a k a n
t e r j u n
ke l a u t mah-
k o t a
d u n i a
B i a r l a h tak
d i b e r i k a n
u n t u k n y a p u t r i , a s a l e n g k a u kem
b a l i b e r s a m a r a j a "
" I n s y a A l l a h
K u j a
j u n j u n g a n , s a y a memang m e n c i n t a i ba
g i n d a "
)
L r . 2 3 4 0 - 6 5 )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 230/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 231/266
39
L a m p i r a n : 4
Nama S i b a y a k y a n g t e r d a p a t d a l a m
K i s a h
N a n g g r o e
G a v o .
A l a i h
ngón
B a t a : . c r u b a h an T e u n c r k u
M oh d .
N o e r d i n
( G o d . O r .
3112
U B L ) .
K a r o
R a y e k t e u d u e k k i s a h , n y o e l o n
p e u g a h
n e u m a t r a i a
R a j a p e u e t ^ r o e m at K a r o n y a n , w a k i i u n j o n a a n
^ i n a a
M a h r a j a
S i n q a M a h r a j a t h a t h i t m e u q a h , n y a n k e u h k a l i p h a h B a t a k
dumna
N y a n k e u h r a j a t h a t m e u t u a h , meubulèe l i d a h
i t a m
s u k l a
B a t a k k h e u n n a n j e u e b s a g a y b i , T u a n ^ a m i S i n g a M a h r a j a
A d a k d i g e u t a n y o e t a k h e u n
S u l o t a n ,
T u a n
N a m i
n a n k h e u n
j i
dumna
D a l a m K a r o o e u e t n y a n g m e u g a h , w a k i k a l i n h a k r a j a r a y a
S i b a y a k
L i n a a a
s i d r o e
j i m e u n a n ,
abaniahë
n a n n y a n g
k e u d u a
S i b a y a k S i n e u m b a h n y a n g
keulhèe
n a n , b a n p e u e t
j i
n y a n
m e u g a h
r a y a
S i b a y a k K a b a n j u l u g e u n a b p e u e t d r o e , n v a n a m at n a n g a r o e
K a r o
dumna
( K a r o
B e s a r
s e l e s a i k i s a h , k i n i
d e n g a r l a h p e m e r i n t a h a n
r a i
a
E m o a t o r a n g r a j a y a n g m e m e r i n t a h K a r o , w a k i l j u n j u n g a n
S i s i n g a m a n g a r a j a
S i s i n g a m a n g a r a j a s a n q a t
m e a a h , i t u l a h
k h a l i f a h B a t a k
s e m u a
I t u l a h
r a i a
y a n g s a n g a t
b e r t u a h , b e r b u l u
l i d a h h i t a m
w a r n a n y a
Semua B a t a k m e m a n g g i l n a m a n y a ,
T u a n
N a m i S i s i n g a m a n g a r a j a
A n d a i k a n
k i t a
m e m a n g a i l
S u l t a n ,
T u a n
N a m i s e b u t m e r e k a
D a l a m
K a r o
e m o a t
y a n g
m e g a h ,
w a k i l k h a l i f a h
r a j a
r a y a
S i b a y a k L i n g g a nama y a n g
s a t u , abanjahé
y a n g
k e d u a
S i b a y a k S i n e m b a h v a n g k e t i g a , k e e m p a t m e r e k a m e g a h
s e m u a
S i b a y a k
K a b a n j u l u v a n g k e e m p a t ,
i t u l a h o e n g u a s a
K a r o
s e m u a )
h . 1 3 5 )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 232/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 233/266
14
P a n g l i m a p e r a n g
Raja
A s a h a n d a n R a j a S i u j u t d i l u k i s -
k a n b e r p e r a k a n d a n b e r k e k u a t a n s e p e r t i r a k s a s a .
5 a . L u k i s a n M a l é m
p
a n v a n g , p a n g JJLm a
p e r a n n A s a h a n d a
l a m v e r s i I I , d i n e t i k ^ a r i n a s k a h F.
M a lé m
D
a n y a n a s a n g a t
h i b a t ,
m i s è j i l e u b a t g a s a - g a s a
T a ' e u b a d a n
t h a t
s e u r e u l o e , s u a r a b u n y o e g e u l a n t e u e r a y a
L o m n a ó n r u p a t h a t s a m l a k o e ,
j e u e b - j e u e b
n a n g q r o e m e u g a h
g u r a n t a
om
n a ó n
b a d a n r a y a
o a n y a n a , h a n a
l a w a n n y a n o a n a l i m a
T a ' e u
n g ón
S k j i
b a n
k a b a t , m i s è j i k r e u e h t h a t
b a n
meu l
l a
B u l è e b e u t éh s a n g a t
h i b a t ,
r a y a - r a y a t h a t b u l èe d a d a
L o m n g ó n
s a p a y j i
r a y a
t h a t ,
m u k a j i
m e u h a t
b u b é
t i k a
(Malém
P a n y a n g s a n a a t h e b a t , m i s a i n y a
l e b a t
k a s a r - k a s a r
B a da n n y a o u n s a n g a t k e k a r , b a g a i
h a l i l i n t a r
s u a r a n v a
R u p a n y a
p u n
s a n g a t b e s t a r i ,
d i s e t i a p
n e g e r i d i k e n a l o e r -
k a s a
B a d a n n y a j u g a b e s a r
t i n g g i ,
t i a d a y a n g
t a n d i n g i
i t u p a n g
l i m a
L i h a t
r a m b u t n y a
s e p e r t i k a w a t , m i s a i n v a k u a t b a a a i m e l i l a
B u l u
b e t i s s a n g a t h e b a t , b e s a r s a n q a t
b u l u d a d a
L e n g a n n y a
b u l a t
b e s a r
s e k a l i ,
m u k a n y a
o a s t i
s e l e b a r
t i k a r )
( L r . 1 3 6 2 - 6 8 )
5 b . L u k i s a n P a l o t Be h m a n , o a n a l i m a o e r a n a
S i u i u t
d a l a m
v e r s i v a n g s a m a
T a k a l ó n
b e u t éh
n a b a n b a k u , j a r o e s u l u b a n o i n e u e n g
d a r a
T a ' e u
m i s èj i b a n
k a b a t , b u l a t - b u l a t
j e u e t k e u
s u d a
T a ' e u
n g ón
p r u e t
m e u l i p a t - l i p a t ,
m u k a j i m e u h a t
b u b é
t i k a
L a m
l i p a t
p r u e t j i d u e k k a l a n g , t e u b a y h ' a n b a n i t a m b a n
b a
j a
U lè e
b a h o
n a b a n t u k o k , i dö n g l e u n t é k n a s i d e u o a
B a b a h t e u h a h n a b a n a l u e , t a k a l ón t e u n y u e - n y u e b u l èe
m a t a
N gó n
q e u l u n y u e n g
b u b é j e u ' è, o k d i u l è e b a n
m e u l i l a
T a k u e b u l a t b a n b a k k a y èe ,
m a t a
t e u b l i e b u b é r a p a n a
( L i h a t l a h b e t i s
b a k
b a t a n g k e l a p a , j a r i n y a
b a g a i
b a t a n g
p i n a n g
m u d a
K u m i s n y a
umpama
k a w a t , b i s a d i b u a t u n t u k s u da
P e r u t n y a
o u n
b e r l i n a t - l i p a t ,
m u k a n y a
t e p a t
s e l e b a r t i k a r
D a l a m
l i p a t
p e r u t t e r k u m p u l
d a k i , t e b a l
s e k a l i h i t a m
b a k r a b u k
B a h u umpama
t u n g g u l p o h o n , h i d u n g
l e n t i k
p a n j a n g
s e ^ e p a
M u l u t
t e r b u k a
s e l e b a r
k a l i b a g a i j e r u j i b u l u
m a t a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 234/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 235/266
4
T e l i n g a n y a ou n s e b e s a r
t a m p a h ,
r a m b ut s e o l a h b e s i n e l i l a
L e h e r b u l a t b a k ookok k a y u , m a t a m e m b e l i a k b a g a i r e b a n a )
( L r .
3 2 3 6 - 4 3 )
5 c .
L u k i s a n R a i a
S i b a y a k ,
l a n a l i m a
A s a h a n
a a l a m
v e r s i
T I T d a n V I .
n
s i n i d i o e t i k d a r i v e r s i I I I .
P o M a l é m
D a g a n g
s a n g a t t h a t k u a t , i i g r o b j i l u m p a t u
d a l a m k u t a
S a j a n
meuteumèe
n g ó n R a i a S i b a y a k , l hè e j e u n g k a y t a o a k
b a n t a b a k muka
S i d é h m e u r e u g oh s i n o e o i a g a m , g e u c i
m e u e u n t a m
n g ón
s a b é o a d r a
P o
M a l é m r e u t ék p e u d e u e n g d i j a r o e , o e u d e u e n a
s e u r e u l o e
o a n y a n a
o e u e t d e u o a
T
eudéh o i j i t a k k e u n o e p i j i t a k , meuh mbo g u mb a k
t u a n
o a n g l i m a
P o M a l é m
D a g a n g
p i k a t e u p l o i h o k , k e u n ó n g t e u r u b o k
p e u d e u e n g r a j a
Ma l ém p i b e un g è h b uk ón b u b a r a n g , j i d ón g
j i k a n g k a n g
j -
t a k
g u p a l a
J i t a k d i ul èe s r e t u b a h ó , s a n g kulét t h ó r a j a c i l a k a
Ke ud éh o i h a n
l u t
k e u n o e p i h a n l u t , h a n s a b oh ku y u t
t h a t s a b é p a d r a
Ma l ém p i k a b e u n g è h t u l o e ,
jigancéng
g i g o e
jioét
n g ón
m a t a
R a j a j i c a n g t h a t m e u ke u b o k, r a j a nutóih ok sioangkè r a y a
P o M a l é m
D a g a n g y o h n y a n
j i k a n g k a n g , ok j i g e u r e u b a n g n a
s i d e u p a
Ok p a n y a n g t r o i h u g a k i , m e u k i l a t r i j i p l u e n g c a h y a
D i u j o n g ok hu s a n g b i n t a n c , M a l é m
j i l i n g g a n a
l a n g k a h
t i g a
M a l é m
t e u m e u t a k
bukón
b u b a r a n g , t e u b i e t
meuk p e u d a n g
m e u n y a l a - n y a l a
T
uw eut j i t a k PO M a l é m D a g a n g , r e ub a h s e u l i n t a n g r a j a
c i l a k a
R a j a
n g ó n M a l é m k a
j i m e u d r o b - d r o b ,
j i m e u s i n t h o b s a b é
p a d r a
Y o h n y a n r a j a j i s i n g k r u e t g u n o n g ,
M a l é m
g e u r a w a n g
j i t a r ék
d i p h a
P a t n y a n g j i m u m a t h a b éh t e u r e u b a n , j i t a r ék s i m b a n uléh
p a n g l i m a
L e u k a n g k e u h k a r e u e n g
b u b é
s e u l a d a n g ,
j i r i n t h a k m e u r i w a n g
r a j a
c i l a k a
(Malém
D a g a n g s a n g a t k u a t ,
i a m e l om oa t k e d a l a m
k u t a
L a l u b e r t e m u d e n g a n
R a j a S i b a y a k ,
t i g a
j e n g k a l t a oa k
b a k t a b a k
muka
D i s a n a j a g o a n d i
s i n i p u n
j a n t a n , d a l a m b e r h a n t a m i m -
b a n g s e t a r a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 236/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 237/266
42
P a n g l i m a k i b a s k a n
p e d a n g
d i
t a n a a n , o e da n g n v a
n a n j a n g
e m p a t
d e p a
D i s a n a
m e n e t a k
d i s i n i p u n d e m i k i a n , l e o a s i k a t a n
r a m
b u t o a n g l i m a
M a l é m
D a g a n g
p u n d e m i k i a n , k a r e n a t e r h a n t a m
n e d a n q
r a j a
I a o u n
m a r a h b u k a n
k e p a l a n g , t e g a k m e n g a n g k a n g m e n g h a n -
t a m
k e p a l a
D i o e d a n g d i k e o a l a k e b a h u m e n g g e r i n c i n g , b a g a i k u l i t
k e r i n g r a j a c e l a k a
Ke
s a n a t a k
l u t
k e
s i n i
o un t a k l u t ,
t i a d a v a n g
k u y u t
i m b a n g s e t a r a
Ma lé m D a g a n g o u n m a r a h s e k a l i , m e n g g e r e t a k k a n
g i g i
m e m i -
c i n g k a n
m a t a
S i b a y a k d i c e n c a n g b e r u l a n g k a l i , o e n g g a l
r a m b u t n y a
s e -
b a k u l b a n y a k n y a
T e r u s d i k a n g k a n g o l e h além D a g a n g , l e o a s r a m b u t n v a o a n -
j a n g
s e d e n a
R a m b u t n y a o a n j a n g s a m o a i k e k a k i b e r k i l a t
s e r i b e r c a h a y a
üjung
r a m b u t n y a b e r o i j a r b a k b i n t a n g , M a l é m m e l e n g g a n g
l a n g k a h t i g a
M a l é m
m e n e t a k b u k a n
k e o a l a n g , a o i d i
o e d a n g
m e m e r c i k c a -
h a y a
L e l a h
m e n e t a k M a l é m D a g a n g ,
j a t u h t e r t e l e n t a n g
S i b a y a k
c e l a k a
K e m ud i a n k e d u a n y a
b e r t a n g k a p - t a n g k a p a n , s a l i n g m e n g h u n -
j a m i m b a n g t e n a g a
R a j a
m e m a n j a t
t e b i n g
g u n u n g ,
M a l é m
D a g a n g
p u n m e n g g a p a i -
n y a s e g e r a
A oa y a n g
d i p e g a n g n y a h a b i s t e r b a n ,
o e n u h
k e k u a t a n s e n t a k -
a n o a n g l i m a
K a r a n g l e k a n g s e b e s a r - b e s a r l a d a n g , d i s e n t a k b e r u l a n g r a -
j a c e l a k a
L r . 2 1 6 3 - 3 1 , 2 1
Q
3 - 9 5
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 238/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 239/266
43
L a m p i r a n :
Nama-nama b e n t a n g
A s a h a n
d a l a m
v e r s i I I d a n
n m -nama
b e n t e n g n e g e r i
K h a i b a r d a l a m H i k a v a t P r a n a S a b j s a d u r a n
d a r i
Nasihat al-ïuslimin
k a r y a A b d u s s a m a d
a l - P a l i m b a n g i .
5 a
-
Nama
t u i u h
l a p i s
b e n t e n a
A s a h a n d a l a m v e r s i
I I
J e u n o e l o n
s e u b u t w a h é t é e l a n , k u t a
j i p e u n a n
muoeue n a m a
T u i o h
l a o e h
k u t a A s a h a n , b a n d u m
j i p e u n a n m u n e u ^ n a m a
S a b o h j i o e u n a n A s o r a n M a d a t , s i n a n t e u n r o a t b a k
j i m e u j r a
N y a n k e u h k u t a n y a n g a w a y o h o n , k e u n a n m e u h i m p o n k e u c h i k
o a n g l i m a
S i g a l a
l a s e u k a
k e u n a n
m e u h i m p o n ,
k e u n a n
meutamón
r a k y a t
m e u l a k s a
L a o é h n v a n a d u a n a t a t u o e u e , n a m a g e u h e y S a n a a a M a r a
S i n a n k e u h
t e u m n a t
dum u l èe b a l a n g , sinan meutamón cut
b e n t a r a
S i n a n k e u h
t e u m p a t d um u l è e b a l a n g , n y a m p a n g
a l a n g
b a n t u
p a n g l i m a
P r o e h a y t a l ó
k u t a
n y a n g o h o n , k e u n a n m e u h i m p o n m e u n t r o e
p a n g l i m a
Nama n y a n g k e u l h è e
H a l o t
D u k a n ,
t e u n r a a t
s i n g g a h a n r a k y a t
m e u l a k s a
S i n a n k e u d è r a m è h ' a n s o e , r a k y a t m e u n u d o e m e u n i a g a
S i n a n m e u n e u k a t l e t h a t b a g o e , o e u e t a m e u n g b l o e n a p s u
h a w a
S i n a n k e u h
t e u m p a t u r e u e n g
b l o e - p u b l o e ,
r a k y a t
m e u k a t o e
k e u n a n
t e u k a
K u t a o i l u w a i h r a k y a t o i r a m è,
s i n a n
k e u d è b a n d a
r a y a
K u t a n y a n g k e u p e u e t
H a l o t Ta am, s i n a n
m a k a n a n r a k y a t
m e u l a k s a
S i n a n m a k a n a n r a k y a t m u p r a n g ,
l e
t h a t b r a n d a n g b r e u e h
m e u g u n c a
P a d u m - o a d u m
b r a n d a n g
p a d é, r a j a k a p h é
k a y a
l a m
d o n v a
L a ' e n n i b a k n v a n h ' a n
s a p e u e
t a n , r u k o n m a k a n a n d i ^ s i n a n
n a
L a o é h
n y a n g
l i m ón g n a
t a t u b a n ,
j i r s i
n a n
E e k r o n M i v a
K u t a A v é
n y a n j i p e u n a n r a k y a t k e u n a n
n y a m p a n g d a h g a
D i s i n a n mon h ' a n t r e u
k h i m a t ,
m a n o e
r a k y a t
c u t n a ón r a y a
K e u c h i k w a k i
t a n d i
b u j a n g ,
u lèe b a l a n g c u t
b e n t a r a
S i n a n
j i m a n o e l a m
k u t a n y a n , t h a t s u k a
1
a n s a n g a t
è l a
T a k a l ó n n a ón t i m a m e u i h m e u t a t a h , b u k ó n t h a t I n d a h
t a l o e
s u a s a
L a o é h n y a n g n a m N a l a I s e u k i u l a m a n g ó n p a k i s i n a n meu
l a k s a
U l a m a k a p h é
s i n a n ^ l e
t h a t s i n a n k e u h t e u m n a t p a k i d u m n a
Ladóm meudiké
l a d o m
j i b e u e t , l a d o m
m e u s e u l a w e u e t
k e u
N a b i
M u s a
Takalón
j i s e u m a h m a t a u r o e ,
k a p h é
p i n d o e
s i s a t r a y a
L a o é h n y a n g
t u j o h
H a l o t L a d a t , s i n a n t e u m p a t p u t r o e n a ó n
r a j
a
S i n a n k e u h
t e u m o a t
r a j a
A s a h a n , n y a n g
j i m e u n a n
R a j a M u d a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 240/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 241/266
1 4 4
( K i n i s a y a s e b u t w a h a i
t a u l a n ,
k u t a d i s e b u t b e r t e n t u nama
T u j u h l a p i s k u t a A s a h a n , s e m u a n y a b e r t e n t u nama
L a p i s p e r t a m a
A s u r a
1
1 - M a d a t , d i
s i t u l a h
t e m p a t
m e n y u l u t
s e n j a t a
I t u l a h k u t a y a n g p e r t a m a , k e s i t u b e r h i m o u n k e u c h i k
o a n a l i m a '
S e g a l a l a s k a r k e
s i t u
b e r h i m p u n , k e
s i t u
b e r k u m p u l r a k
y a t
b e r i
a l
s a
L a p i s
k e d u a
t a h u k a n A n d a ? S a n g a a
M a r a
d i s e b u t n a m a
D i s i t u l a h
t e m o a t h u l u b a l a n g , d i
s i t u
b e r h i m p u n t u a n
b i n t a r a
D i s i t u l a h
t e m p a t
h u l u b a l a n g , u n t u k c a d a n c r a n b a n t u
p a n g
l i m a
A n d a i k a l a h k u t a p e r t a m a , b e r k u m p u l k e s a n a m e n t r i ,
p a n g
l i m a
L a p i s
k e t i g a ^ a u d l u
1
1 - D u k a n , t e m p a t
s i n g g a h a n r a k y a t b e r -
l a k s a
D i s i t u k e d a i r a m a i a m a t , b e r d e s a k r a k y a t b e r n i a a a
D i s i t u d i j u a l b e r b a g a i b a r a n g , a p a
y a n g
d i i n g i n k a n t e r -
s e d i a
D i s i t u l a h o u s a t p e r d a a a n a a n , r a k v a t b e r d e s k a n k e s i t u
t i b a
K u t a n y a l u a s r a k y a t n u n r a m a i , d i s i t u k e d a i b a n d a r r a v a
L a n i s k e e m p a t H a ü d l u
1
1 - T a ' a m , d i s i t u
m a k a n a n
r a k y a t b e r -
l a k s a
D i s i t u
m a k a n a n
r a k y a t b e r p e r a n g , l u m b u n a m e r e n t a n g b e -
r a s
b e r a u n c a
T a k t e r h i t u n g
l u m b u n g
p a d i ,
r a j a
k a f i r k a y a r a y a
T a k s u a t u p u n k e k u r a n a a n , r u k u n
m a k a n a n
d i s i t u a d a _
L a p i s k e l i m a A n d a k e t a h u i , k u t a d i n a m a i B a y r u ' l - M i y a
B e n t e n a a i r
d i n a m a k a n ,
k e s i t u b e r j a l a n b i l a d a h a g a
D i s i t u s u m u r b a n y a k a m a t , p e r m a i n d i a n r a k y a t t u a d a n
muda
K e u c h i k , w a k i l ,
t a n d i l ,
b u j a n a , h u l u b a l a n g d a n b i n t a r a
K e
s i t u
s e m u a t u r u n m a n d i , b e r s u k a
h a t i
t a k b e r t a r a
T i m b a
d i t e m p a emas
b e r t a t a h , s u n g g u h i n d a h t a l i s u a s a
L a p i s
k e e n a m
N a d l a r
I s y g i ,
u l a m a
d a n
f a k i r
d i
s i t u
b e r -
l a k s a
U l a m a
k a f i r
b a n y a k a m a t , d i
s i t u
t e m p a t
f a k i r
s e m u a
S e p a r o h
b e r z i k i r
s e o a r o h m e n g a j i , a d a y a n g b e r s e l a w a t
u n t u k
N a b i M u s a
M e r e k a menvembah m a t a h a r i ,
s u n g a u h k a f i r
s e s a t s e m a t a
L a p i s k e t u j u h
H a u d l u
1
1 - L a d z a t ,
d i s i t u l a h
t e m o a t
p u t r i
d a n r a j a
D i s i t u l a h
t e m p a t r a j a
A s a h a n , y a n g
b e r n a m a K a j a
Muda
( L r . 1589-1620
5 b . Nama b e n t e n a n e a e r i K h a i b a r
'Oh t a l o k u t a S a b i , k ohé l a r i k u t a t i g a
Y o h n v a n
k phé
d u m j i r u n d o k , d u m
h béh
t o k k u t a t i g a
Mama k u t a ï
J
usnul K i l a h , jidóng d i a t e u e h j a b a y
K h a y b a
D i a t e u e h bukét k u t a jipeudóng t h a t k e u b i t kóng h a n a t a r a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 242/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 243/266
145
K u t a
jipeudóng
d i a t e u e h g l é ,
Y a h u d i
d u m d i d a l a m n v a
K u t a l h èe b o h l a m
n a n a g r o e
N i d a t ,
masénq b a b a t
g e u b o h
n a m a
H u s e u n u
N a ' i m
H u s e u n u
S a b i , k a o h é
Y a h u d i
a m a t
mua
H u s e u n u
K i l a t
k e u s u d a h a n , n v a n k e u h
t u a n k u t a
t i g a
T a l o k a o h é k u t a
g e u t u e n g ,
h a b éh j i o l u e n g
n a n a g r o e S a o h a
K u t a
d u a l a m n a n g q r o e
n v a n ,
maséna maséna n a n
g e u b o h
n a m a
S a bo h a e u p e u n a n
«useunu
U b a y ,
k u t a
n a n a g r o e
r a j a
K h a v b a
K u t a
n y a n g
d u a
t e u ma g e u p e u n a n , g e u r a s i
n a n
H u s e u n u
B i r r a
T a l o
Y a h u d i t e u m a
b i c a h ,
n a n a g r o e K a s e u b a h
j i s u r o t
l a n j a
D i n a n a a r o e K a s e u b a h
k u t a l h èe b o h , b a n d u m j r o h - j r o h
l a k u
r u o a
ama n y a n g o h o n H u s e u n u K u m u i h , n e u o r a n g
t h a t
o u e h
t e u n g ó h k u t a
N a n n y a n g
d u a
H u s e u n u
W a t è h , k u t a l e u b èh
n a n a g r o e
K h a y b a
K u t a
n y a n g
k e u l h è e
H u s e u n u S a l a m , ' o h n o e
tamam k u t a
K h a y b a
M u k i m l h è e b o h k u t a l a o a n , k e u h a s é la n
d a l a m K h a y b a
( S e t e l a h a l a h k u t a H u s n u ' 1 - S a ' b i ,
k a f i r l a r i k
k u t a
t i a a
K e t i k a
i t u
k a f i r
r ü n d u k ,
sêmuanya
m a s u k k e
k u t a
t i a a
ama
k u t a H u s n u ' 1 - O i l l a h ,
b e r d i r i
d i
a t a s
j a b a l
K h a y b a r
D i a t a s b u R i t k u t a
d i b a n g u n , s u n g g u h t a n g g u h
t a k b e r t a r a
K u t a
d i b a n a u n
d i a t a s g u n u n g ^
Y a h u d i b a n y a k
d i d a l a m n v a
T i g a
b u a h
k u t a d i n e g e r i
N i t a t , b e r a n e k a d i b e r i
n a m a
H u s n u N a ' i m ,
H u s n u
1
1 - S a ' b i , k a f i r
Y a h u d i
a m a t
r i v a
H u s n u
1
1 - Q i i l a n
y a n g
o ê n g h a b i s a n , i t u l a h t u a n k u t a t i g a
A l a h
k a f i r
k u t a d i k u a s a i ,
h a b i s l r i
k e
n e g e r i
S y a f a
D u a b u a h b e n t e n g
d i n e g e r i i t u , m a s i n a - m a s i n g a d a n a m a -
n y a
S e b u a h
d i n a m a i
H u s n u U b a y , b e n t e n g
n e g e r i
r a j a K h a y b a r
B e n t e n g
k e d u a d i n a m a i ,
n a m a
d i b e r i
H u s n u ' 1 - B i r r a
D i s i t u j u a a Y a h u d i a l a h ,
k e
n e g e r i K a t h b a h
m u n d u r
s e g e r a
D i
n e g e r i
K a t h b a h b e n t e n g t i g a b u a h , k u k u h - k u k u h
s e - '
m u a n y a
Y a n a o e r t a m a H u s n u ' 1 - Q u m u s , d i o e r a n a i t e r u s
k e
d a l a m
• • •
k u t a
Y a n g k e d u a
H u s n u
1
1 - W u t ï h ,
b e n t e n g
t e r o i l i h n e g e r i
K h a y b a r
Y a n g
k e t i a a
H u s n u
1
1 - S a l a m , s e k i a n
t a m a m
b e n t e n g K h a y b a r
T i g a
b u a h
n e g e r i
b e n t e n g
d e l a p a n , b e g i t u t a u l a n n e g e r i
K h a y b a r )
( h .
176b 1 7 8 a , 1 7 9 a )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 244/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 245/266
146
L a n o i r a n : 7
L u k i s a n
k e i n d a h a n t a m a n i s t a n a R a j a A s a h a n d a l a m v e r s i
d i p e t i k
d a r i n a s k a h F
L i n g k a a t a n a
l e
t h a t
ba k k a y èe ,
m a n g a t t h a t
bèe a a h r u
c e u n d a n a
P a d u m b u n g o n g n y a n q m a n a a t b è e ,
s i n a n
b a k k a yèe i n d a h
r u o a
L a m
k u t a
n y a n n a k r u e n g s a b o h , i n d a h t h a t
j r o h
h a n a t a r a
L h ók o i h a n t h a t
d e u e
o i m e u n a n , r a i a A s a h a n m a n o e s u k a
R e u l e u e n g
j i t u r a b a a o u
j i l a b o , r a j a k a o h é k a y a l a m d o n y a
anté o i
j r o h
h a n a l a w a n , o u d o e n g ón i n t a n
j a m o u m e u t i a
l e j i
manèh h a n a o a d a n ,
n a t a m s é b a n r a
s a
n i r a
ama s u n a o n a t a t u o e u e , n a n j i a e u h e y K r u e n g
H a r i s a
J i o o t a n g èn i e m e u h a v a k , r a j a g a l a k s a n g a t s u k a
N y a n g
d i k a vèe
s a bo h b u n y o e ,
s a n a - s a n o
n v a n v o e
ba k t e u -
l i n g a
J i p ó t a n g è n
m e u g r - i n g - g r i n g
ón , b u n y o e u r e u e n g g e u s ók
b i u l a
M e u g r i n g - g r i n g ón
m a n g a t
b u n y o e , s i u l a h
n y a n y o e
p a n t o n
R a w a
S i u l a h - u l a h o e u t o e
m e u n y a n y o e ,
b u n y o e - bu n y o e u r e u e n g v o b
wa
B u n y o e - b u n y o e
b i d u e n
m e u n y a n y o e , b u n y oe u r e u e n g moe d a l a m
h a w a
B u n y o e - b u n y o e a n e u k
m i e t
m o e , s a n g
s i j a b
n y oe j i m e u h e y ma
B u n y o e - b u n y o e u r e u e n g k a n d u r i ,
s u a r a p a k i
lakèe
d o a
B u n y o e - b u n y o e s u r a o a
1
i , b u n y o e a - i s u a r a
g e u n t a
B u n y o e - b u n y o e s u a r a g è n g g o n g , b u n y o e
g l a y a n g
d a l a m h a w a
B u n y o e - bu n y o e u r e u e n g m e u s a m a n , j i k h e u n
d i n - d i n A l l a h u
h é y a
B u n y o e - b u n v o e u r e u n g y o b b a n g s i , j
i b o h
l a g èe t i c r a - t i g a
B u n y o e - b u n y o e b u l o h
m e u r i n d u ,
m e u n a n
l a k u
k a y èe n y a n g n a
B u n y o e - b u n y o e geuoèh g e u n d r a n g , b u n y o e c a n a n a g e u o èh d u a
M e u g i s a
c a b e u e n g
m e u g r i n g - g r i n g
ó n , k a y èe ba n d u m n y u m -
n y u m g a b r a
M e u n a n - m e u n a n k e u h
d u m k a y èe , masénq l a g èe
l a d a t
r a s a
( K e l i l i n g
i s t a n a b a n y a k o e p o h o n a n , w a n g i b a u a n
g a h a r u
c e n d a n a
A n e k a bu n g a s e m e r b a k h a r u m , d i s i t u p e o o h o n a n i n d a h
r u o a
D a l a m
k u t a a d a
s u n g a i ,
i n d a h
n i a n
t a k b e r t a r a
D a l a m t i d a k d a n g k a l o u n b u k a n , r a j a A s a h a n m a n d i s u k a
T e o i a n
d i t u r a b
b e r l a b u r k a o u r , r a j a k a f i r k a y a r a y a
P a n t a i n y a
p u n i n d a h a m a t ,
p u d i
i n t a n c a m p u r
m u t i a
A i r n y a m a n i s
t i a d a
l a w a n ,
t a m s i l
b a n d i n g a n d e n g a n
n i r a
ama
s u n g a i
A n d a
k e t a h u i ,
d i n a m a i
K r u e n g
B a r i s a
B e r t i u o a n o i n a i r b e r i a k , r a j a s e n a n g h a t i s u k a
Po h o n k a y u
o u n
s a t u l a k u a n , s e o l a h
n y a n y i a n
d i t e l i n q a
B e r t i u p a n g i n
g e m e r i n c i n g d a u n ,
t e r d e n g a r o r a n g me n g g e s e k
b i o l a
G e m e r i n c i n g d a u n s e d a o
b u n y i a n ,
s e o l a h
n y a n v i a n
o a n t u n
R a w a
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 246/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 247/266
47
S e o l a h - o l a h
p e t i
n y a n y i a n
1
, b u n y i
o r a n q
m e n i u n o u o u t
S e o l a h P u n v i
n y a n v i a n
b i d u a n , s u a r a t a n a i s a n d i
u d a r a
S e o l a h b u n y i b u d a k m e n a n g i s , b a r u s a j a m e m a n a a i l b u n d a
S e o l a h b u n y i
h e l a t
k e n d u r i , s u a r a f a k i r
m e m o h o n k a n
d o a
S e o l a h b u n y i t a b u h a n r e b a n a ,
b e r c a m p u r d e n g a n
s u a r a
a e n t a
S e o l a h b u n y i s u a r a
q e n q g o n g ,
b u n v i l a v a n a a n d i
u ^ a r a
S e o l a h b u n y i n y a n y i a n
s a m a n , d i s e b u t d i n - d i n
A l l a h u h e y a
S e o l a h b u n y i o r a n q b e r b a n g _ s i , d i p a s a n g
n a d a t i q a - t i q a
S e o l a h b u n y i b u l u p e r i n d u ,
b e g i t u l a h l a k u
k a v u
s ^ra u a
S e o l a h b u n y i
t a l u a n
q e n d e r a n q , b u n y i
c a n a n g d i p a l u
d u a
B e r k i s a r
c a b a n g g e m e r i n c i n q
d a u n ,
s e m u a
o o h o n s e a k a n
b e r s u a r a
B e g i t u l a h s e m u a o o h o n a n , a n e k a
l a g u a n
n i k m a t
t e r a s a )
L r .
1 5 6 4 - 8 7 )
M e l a y u :
o e t i
n y a n y i , a r a m o f o n
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 248/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 249/266
48
Lajnpjjran:
L u k i s a n k e c a n t i k a n
p u t r i
A s a h a n
d a l a m
v e r s i
I I dan
v e r s i I I I / V I .
fi a
• L u k i s a n k e c a n t i k a n
u t r i A s a h a n da l a m
v e r s i
I I
d i o e t i k
^ a r i
n a s k a h F
K u n g i e n g m e u l a k u t h a t m u p a d a n , p u t r o e
A s a h a n K e u m a l a
D o n y a
P u t r o e t h a t j r o h ban céng g a o e u e h ,
s e u m e u l o h du e h
d i
d a l a m béhtra
S a p a y j i
b u l a t .
dom
g e u r a w o t ,
a n e u k
j a r o e
cut ban g e u j a n g k a
D h o e j i le u n ték
dua
k e u u èn g ,
t a l o e k e u i e n g
m i s é
n e u r a c a
B a h o j i
t i m a n g ban
ba a o e
c é n g, p u t r o e
le u n téng
ban
bi n t a n g
k a l a
M i e n g m e u k i l a t
na ban c e u r e u m èn ,
a i g o e j i
ban k a c a
Raw a
M e u m b o t - b o t
d a l a m
t e u m a l a n g , u m a n g - u m a n g
d i bl a n n
s i n j a
J i t o b ^ b u o k c o t
ban
t i h a n g ,
h an
i e u e t
t a p a n d a n g
m umèt -
mèt
m a t a
D i u r a m
ok na bu n g o n g t a jó k, d i u j o n g ok m e u l u
C i n a
D i
u r a m ok na bungong t a m o a n g , ubé kay
k e u m a n a
m a t a
m e u t i a
D i
u r a m
ok na
bu n g o n g
pe u k a n , d i u j o n g
n y a n
na
bu n g o n g
j
e u mpa
D i
bak d h o e j i na
o a t h a m ,
d i bak a n d a m
manèk
méutia
D i u j o n g
ok
j i g a n t u n g c a n g g è ,
d i
u j o n g c a n g g è j i g a n t u n g
g e u n t a
D i
u r a m ok bèe s e u ba k s e u bo k , d i u j o n g ok bèe
s i n j a k a l a
Ad a k na u n t o n g tateumèe
r i w a n g
keu
ng ón
P u t r o e P h a n q d i
a t e u e h k e u t a
( K u l i h a t l a k u a n b e r o a d a n a n ,
o u t r i
A s a h a n K e u m a l a Do n y a
P u t r i
i n d a h
bak
t i m ba n g a n k a o a s ,
n a m p a k
j e l a s
d a l a m b a h
t e r a
L e n g a n n y a b u l a t b a g a i
d i l a r i k , j e m a r i l e n t i k
ba g a i d i -
j
a n g k a
D i
d a h i
l e n t i k
dua k e n i n g ,
n u t r i
l a n g s i n g
bak
b i n t a n a
k e j
o r a
P i o i
m e n g k i l a p
ba g a i c e r m i n ,
g i a i
umpama k a c a
Raw a
K e p i t i n g
d a l a m
k e r a n j a n g ,
k u n a n g -k u n a n g d i pa d a n g
s e n j a
C u c u k r a m bu t
tègak bak t i a n g ,
s u s a h
d i pa n d a n g
k e m i l a u
c a h a y a
D i
p a n g k a l
r a m b u t
k e m b a n g t a j u k ,
d i u j u n g n y a
m e l u r C i n a
D i
p a n g k a l
r a m b u t
k e m b a n g
t a m p a n g , bak
c u pa k mêngembang
m a t a m U t i a
D i p a n g k a l
r a m b u t
k e m b a n g o e k a n ,
d i u j u n g n y a bu n g a c e m pa k a
D i
d a h i
d i b e r i
h i a s a n ,
d i
a n d a m
m a n i k
m u t i a
D i
u j u n g
r a m b u t
t e r g a n t u n g c a n a g a i ,
d i u j u n g n y a d i g a n t u n g
g e n t a
D i
p a n g k a l
r a mbu t a n e k a w a n g i a n , d i
j u n g n y a
s e m e r b a k sen-
j
a k a l a
J i k a
b e r u n t u n g s e m p a t k e m ba l i ,
j a d i
t e m a n p e r m a i s u r i
d i
a t a S Q e t a
( L r . 2 3 1 2 - 2 6 )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 250/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 251/266
1 4 9
8 b .
L u k i s a n k e c a n t i k a n p u t r i
A s a h a n d a l a m
v e r s i I I I / V I
d j s i n i d i o e t i k d a r i v e r s i I I I
L e u m a h k a j i e u l é M a l é m b a n q s a w a n , l e u m a h b a d a n TC e u ma l a
D o n y a
Na m i s é
b u l e u e n t e u b i e t
l a m a w a n , m e u n a n
l a k u a n
i i o l - u n a
c a h y a
N a tamsé b a n
b i n t a n a
t u i o h ,
h u s e u m e u l o h u a d a r a
T a n s e
b u l e u e n l h e u e h
r a h o b
k a b o t ,
m e u q e u r e u l a b
m e u c u a c a
M u k a
b a n b u l e u e n p e u e t b l a i h u r o e , a l a t d i
aso°
v u ^
s i b a h r a
L e u m a h k e u h
s u b a n g
n a b a n c a w a n ,
l o l o i n t a n blèt-blot
c a h v a
B a d a n s a m b i n o e k h u l o k
o e u n g e u r a n ,
t a n n a s i o a d a n n v a n a n a
s e u t a r a
Ulèe^bahö
j r o h t h a t t i m a n g , k e i
i e n a b a n l h a n a t r ón d i
r
K e u n e n g
meu anagèt
b a n b u l e u e n s i u r o e , nd m di d h o e
s a n t e u t
r a t a
T a e u k u e h r e u k u e n g j i d om g e u l a r é k , d h o e j i l e u n t é k d o n
g e u p u t a
G i g o e j i l u r a a t j r o h m e u k i l a t , n y a n g l e u n t é k t h a t b u l è e
m a t a
I d o n g j r o h ^ t h a t
r a n c o n g
k a l a m , m i s é
g e u u p a m
b a n
k i l a t p a j a
ök meucakcéng
s a n g a t i t a m ,
w a r e u n a n i l a m m e u p u m a t a
Ngón
s i n a n g g ó y s r e t
u b a k d h o e , alèh
j a r o e m è e
t a d e u o a
M a l é m t e u c e u n g ó n g j i k a l ó n o u t r o e , t e u d u e k t e u o i o o e a t e u e h
g e u g u d a
( T e r o a n d a n g
o l e h
M a l é m
b a n g s a w a n ,
n a m p a k
b a d a n K e u m a l a D o n y a
S e m i s a l b u l a n
l e o a s
d a r i
ïiputan
a w a n ,
b e q i t u
l a k u a n
k e m i -
l a u c a h a y a
Seumpama
b i n t a n g t u j u h , c a h a y a m e m b i a s k e a n g k a s a
Umoama b u l a n l e o a s d a r i l u o u t a n k a b u t ,
k i l a u
k e m e r l a b
b e r c a h a y a
M u k a
b a k b u l a n e m o a t b e l a s
h a r i ,
p e r h i a s a n d i p a k a i h a r g a
s e b a h r a
T e r l i h a t s u b a n g s e b e s a r c a w a n , i n t a n k e m e r l a b m e m b i a s c a h y a
B a d a n n y a m o l e k
e l o k
r u o a w a n ,
t i a d a
o a d a n a n
y a n g s e t a r a
B a h u n y a i m b a n g
b a k
t i m b a n g a n ,
p i n g g a n g
l a n q s i n g
t a k
b e r t a r a
L e k u k a n
k e n i n g b u l a n s e h a r i , a n d a m d i d a h i r a p i r a t a
L e h e r n y a
i n d a h b a g a i
d i l a r i k ,
d a h i n y a l e n t i k b a g a i d i t a t a
G i g i n y a p u t i h i n d a h m e n g k i l a o ,
y a n g
l e n t i k a m a t b u l u m a t a
H i d u n g i n d a h
m e r a n c u n g
k a l a m , b a g a i
d i h u o a m
b e r c a h a y a
R a m b u t
t e r s u s u n s a n g a t h i t a m ,
w a r n a
n i l a m
b e r p e r m a t a
D e n g a n
s a n a g u l
c o n d o n g
k e d a h i , g e r a k a n
j e m a r i
l a y a k
s e m a t a
M a l é m
t e r p e s o n a
memandang p u t r i ,
t e r d u d u k
k a g u m d i
a t a s
k u d a - k u d a )
( L r . 2 2 5 9 - 7 3 )
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 252/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 253/266
150
L a j n n i r a n j
Q
T e n t a n c j t u a h S i u i
u t
c l a n
r a h a s i a k e m a t i a n n y a
v a n q t e r l i -
h a t d a l a m v e r s i I I I dan V I . Di
s i n i
d i n e t i k d a r i v e r s i I I I .
Y o h n v a n m e u t u t o
t u a n
D
u t r o e
ü
h a n q , o u t r o
P a n a n a
a h l o y
b i c a r a
S i u j u t
po Malém
s i t t h a t m e u t u a h ,
ngón
u j o n g l i d a h j i
s i k h a n
s u k l a
S i u j u t P Malém t h a t
b i t m e u t u a h ,
ka
j i m e u s u m p a h b e u s o e
l a m d o n y a
A d a k
t a b o h
po M a l i m
S i u j u t
d i
d a l a m p e u t o e ,
sithón-thón
uwo m e u i h
limóng
b a h r a
Teuma
S i u j u t g e u b o h
lam
p e u t o e ,
sithón-thon
b i t
m e u v jo e
m e u i h limónq b a h r a
L h e u e n g
t u j o h
thón
d u d o e
n i b a k
n y a n , l e u m a h b u r e u h a n
bak
J a
U l a m a
L e u m a h
b u r e u h a n
bak
K u j a
Pakèh,
u r e u e n g n y a n a
leubèh
A l l a h o e u n y a t a
M a l a i k a t
m e u h e y
bak P Ja Pakèh, j e u n o e ka iadèh S i u j u t
b i n a s a
M a l a i k a t yue ooh ngón bak
k e u r e u t o e , r a j a p i n d o e j e u n o e
b i n a s a
S i u j u t o i ka g e u o e u l h e u e h d i d a l a m
o e u t o e ,
po Ja
n e u n e u -
t o e lé
k e u n a n
s i g r a
B a k k e u r e u t o e
ban inaóng
j a r o e , o o
Ja
n e u s e u d o e r a j a c i -
l a k a
Oh ban neuseuoót
r e u b a h m e u a u l é ,
sah ka maté r a j a c i l a k a
( K e t i k a
i t u
b e r k a t a
T u a n P u t r o e P h a n g ,
o u t r i
B a n a n g
a h l u l
b i c a r a
S i u j u t , h a i Malém, s a n g a t
b e r t u a h ,
u j u n g
l i d a h n y a pun
s e p a r o h
c o k l a t
S i u j u t , h a i Malém,
s u n g g u h
b e r t u a h , / b e r s u m p a h b e s i d i
a t a s
d u n i a
_ / s u d a h
A n d a i S i u j u t d i t a r u h d i o e t i , d a l a m s e t a h u n k e m b a l i emas
l i m a
b a h r a
M a k a
S i u j u t
d i m a s u k k a n ke
o e t i ,
s u n g g u h
t e r b u k t i s e p e r t i
d i k a t a
S e l a n g t u j u h t a h u n k e m u d i a n , n a m p a k b u r h a n n a d a J a U l a m a
Nampak
b u r h a n p a d a
J a Pakèh, o r a n g
y a n g
s a l i h
A l l a h t u n -
j
u k k a n
M a l a i k a t
s a m p a i k a n p a d a
J a Pakèh,
k i n i
s a h i h
S i u j u t b i
n a s a
D i s u r u h
l i b a s d e n g a n b a t a n g
m u r b a i , r a j a k a f i r k i n i b i n a s a
S i u j u t pun d i k e l a u r k a n d a r i p e t i ,
K u j a
h a m p i r i
d e n g a n
s e g e r a
B a t a n g
m u r b a i
s e b e s a r
i b u
j a r i K u j a
l i b a s k a n
d e n g a n se-
a e r a
B e g i t u
d i l i b a s
i a oun
j a t u h , m a t i s u n g g u h r a j a
c e l a k a
( L r .
3 4 4 2 - 5 3
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 254/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 255/266
5
L a m p i r a n : 1
D e s k r i o s i K i s a h R a j a S i u j u t , a n b a h a n b a r u HMA.
K a r y a A n z i b L a m n y o n a v a n g d i d a s a r k a n p a d a s a l a h s a t u
n a s k a h
HMA
i n i
m e n g i k u t i
c a t a t a n
y a n g
t e r t e r a
o a ^ a
b a o i a n
b e l a k a n g
t e k s ,
b e r a r t i d i t u l i s d i E a n d a A c e h , s e l e s a i d i k e r -
j a k a n
p a d a 20 O k t o b e r 19 6 8 . B e r s a m a a n t a h u n n y a d e n g a n K i s a h
p
r a n c M a l a k a y a n g d i g u b a h o l e h Muhammad A b d u l ^ u t h a l l i b .
N a s k a h i n i t e r s i m o a n d i
b a g i a n
N a s k a h - n a s k a h T i m u r
UBL d a l a m b e n t u k m i k r o f i s ( m i k r o f i c h e ) , t e t a o i t e r d a f t a r
d a l a m k a t a l o g u s p a d a
b a g i a n
r e f e r e n s i umum. N a s k a h
k e t i k a n
t e b a l 132 h a l a m a n , d i
s i n i
s a n i a k t e l a h d i s u s u n d a l a m
b a i t
s e n e r t i
o a n t u n , p e r h a l a m a n memuat 8 b a i t .
P a d a ha l a m a n
i u d u l
t e r d a p a t k e t e r a n g a n s e b a g a i b e r i k u t :
K I S A H
R A J A
S I U J U T
K e u j a d i a n d a l a m
J a m e u n
I s k a n d a r Muda K e u r a j e u e n A c e h
Geusalén
n i b a k ^ a s e u k a h
H a r a h .Arah lé
A n z i b
P e r p u s t a k a a n A n z i b
L a m n y o n g ,
A c e h 1963
P e n v a i r
t e l a h m e n g o l a h
c e r i t a n y a s e c a r a
b e b a s
m e s k i p u n d i d a
s a r k a n p a d a n a s k a h .
J a l a n c e r i t a n y a s a m a
d e n g a n v e r s i I ,
t e t a p i m e n i l i k p a d a l a r i k - l a r i k d a l a m
b a g i a n
n e m b u k a
k i s a h
t e r l i h a t a d a k e m i r i p a n n y a d e n g a n n a s k a h D ( l i h a t L a m o i r a n :
2 B a b 3 ) . B e r b a g a i d e s k r i n s i a d e g a n d i
s i n i
t e l a h
d i s a j i k a n
d a l a m g a y a b a r u y a n g
l e b i h
a k t u a l ,
b i a s a n v a
l e b i h
r i n g k a s ,
t e t a p i s e r i n g
j u g a
p e n y a i r n e m a s u k k a n k o m e n t a r b e r u o a
n a s i
h a t
y a n g b e r k a i t a n d e n g a n a d e g a n y a n g s e d a n g b e r l a n g s u n g
i t u . S e p e r t i t e r l i h a t
m i s a l n y a
d a l a m a d e g a n p e n g e r a h a n r a k
y a t u n t u k membangun k a o a l , s a m p a i - s a m p a i m e m p e l a i y a n g a k a n
d i n e r s a n d i n g k a n
p u n d i b a w a t u r u n d a r i
r u m a h
p e n g a n t i n . S e h u -
n g a n d e n g a n
m a s a l a h
p e r k a w i n a n i n i m a k a o e n y a i r m e m a s u k k a n
n a s i h a t n y a
v a n g d i h u b u n g k a n d e n g a n
s i t u a s i
v a n g a d a d a l a m
m a s y a r a k a t
s e k a r a n g . N a s i h a t d i t u j u k a n
k e n a d a r e m a j a
p u t r i
a g a r j a n g a n
t e r l a l u
m e m i l i h r u n a d a n l a g a k g a y a s e o r a n g p e -
muda t e t a p i
b e l u m
t e n t u
b a i k
f i i l n y a . B e a i t u j u g a d a l a m
a d e g a n R a j a A s a h a n
memohon
ampun k e p a d a M e u k u t a A l a m m e m i n t a
d . i k e m b a l i k a n
p e r m a i s u r i n y a ,
p e n y a i r m e m a s u k k a n l a g i n a s i h a t
n y a , ( l a r i k - l a r i k p e t i k a n d i
s i n i
d i t u r u n k a n d a l a m s u s u n a n
y a n g b i a s a ) .
ilèe t e u i n g a t p a n g k a t
b i t m a n y a n g ,
j e u n o e
hé t u a n s a n g
b u e l a m b a n g k a
U l o n
n y o e r a j a k a j i n u w a y a n g , m e u
1
u l a n g - u l a n g m e u a i s a -
g i s a
K a g r a k t e u k e u d i
I ^ e u b r i
lé T u h a n , a t e u e h
l o n t u a n
j i t e u -
k a k a d a
B u n o e
b a k Malém n e u y u e j a k k e u n o e , b a k r a j a n a n g g r o e
l a m
C a k r a D o n y a
Oh t r o i h b a k r a j a k a n e u y u e u l a n g , b a k Malém D a a a n g
c u t ampon
muda
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 256/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 257/266
1 5 2
Y o h n y a n ^ n e u b e u d o i h
R a j a
A s a h a n , n e u ék
l a m
s a m p a n
g e u -
d a y ö n g s i c r r a
D i s i n o e
adék t a t u e n g
i b a r a t ,
oh
r a y a p a n g k a t
bèk j u n g -
k a t g a t a
T a m e u n i e t
ke u lagèe
t i k o i h
b l a n g , ok g o b b e t t a n g a n
a n g k a t
k e u o a l a
H a b a i b a r a t l o n p e u d u e k s i a t ,
m e u n y o
Danyang t h a t h a n a
lé
g u n a
( T e r i n g a t
k e t i k a b e r o a n g k a t
t i n g g i ,
k i n i
t a k
u b a h
b a g a i
k e r a
d a l a m h u t a n b a k a u
S a y a
y a n g r a j a d i m a i n - m a i n k a n ,
b e r u l a n g - u l a n q
k e s i n i
ke s a n a
S u d a h t a k d i r d i b e r i k a n T u h a n ,
k e a t a s
d i r i n a s i b t i m p a
T a d i
Malém D a g a n q me n y u r u h k e m a r i ,
p a d a
r a j a
n e q e r i
d a l a m
C a k r a
D o n v a
S e t e l a h
s a m p a i d i s u r u h
k e m b a l i ,
p a d a
Malém D a g a n g
o a n g
l i m a mud
Maka
b e r a n g k a t l a h
R a j a
A s a h a n , n a i k
k e s a m p a n
m e n d a y u n g
s e q e r a
D i s i n i A d i k
a m b i l i b a r a t , j i k a t i n a q i p a n g k a t j a n g a n
s o m b o n g A n d a
M e n g a n g g a p
o r a n g
b a g a i
t i k u s
s a w a h , o r a n g
b e r i
s a l a m
A n d a
p a l i n g k a n
muka
K a t a
i b a r a t c u k u p s e k i a n , t e r l a l u p a n j a n g h i l a n g g u n a
n y a
)
( h . 82-83
D i
t e m o a t l a i n t e r l i h a t j u g a
o e n y a i r m e mb e r i D e n a f s i r -
a n b a r u d a l a m
c e r i t a , s e p e r t i m i s a l n v a k e ma r a h a n
M e u k u t a
A l a m t e r h a d a D J a Pa kèh , d i s i n i n e t r a l i s i r o l e h o e n y a i r
i e -
w a t
u c a o a n
b u j a n g ,
b a h w a r a i a
s e d a n g s u s a h .
D i t e u n g ó h
r i m b a b u r o n g t e u r e u b a n g ,
b a k
t a n o h
l a o a n g
o o h
l a w a g u d a
B e u r a y e k
g a sé h
t e u n g k u n e u s a y a n g ,
p e u n g ó n
s u l o t a n n a n a
g r o e
G u h a
R a j a g e u t a n y o e a k a y
k a
l u o o t ,
L a d ón g k a j i t ót d e u n g ó n
K r u e n g R a y a
S a l e u e m
b a k
t e u n g k u
h a n
r o b
g e u s e u
S t , s e u m a n g a t
k a
s r e t
r a j a r a b
g i l a
M e u n a n j i k h e u n lé
t e u n g k u b u j a n g , t e u n g k u y o h n y a n
s a
y a n g
j i t e u k a
( D i
t e n a s h
r i m b a b u r u n g
t e r b a n a , d i
l a p a n g a n o r a n o o a c u
k u d a
B e s a r k a n
k a s i h
d e n g a n s a y a n g ,
t e m a n i
s u l t a n
ke
n e a e r i
G u h a
R a j a k i t a
a k a l n y a
l u o u t , Ladó n g d i b a k a r
d e n g a n K r u e n g
R a v a
S a l a m T e u n g k u a l o a
d i s a h u t ,
s e m a n a a t n v a
r u n t u h
h a m o i r
g i l
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 258/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 259/266
1 5 3
B e g i t u l a h k a t a T u a n b u j a n g ,
T e u n g k u
un d a t a n g r a s a
s a y a n g n y a )
( h . 4 2 )
E D i s o d e Jam b o Ayé l u k i s a n n y a m i r i p d e n g a n K i s a h P r a n g
M a l a k a , h a ny a d i
s i n i
p e m b a n g u n a n k a p a l m a s i h t e t a p b e r l a n g
s u n g
d i i b u k o t a
k e r a j a a n , t e t a p i s u l t a n j u g a
m e m e r i n t a h k a n
J a M a d i n a h
membuat
s u r a t ke pa d a b e r b a g a i r a j a d i w i l a y a h
p e g u n u n g a n .
Hé Ja
p a y o n g
l o n
m u p a k a t ,
tapeugèt s u r a t J a d i g a t a
T a b r i
s i p l o h
d r o e u r e u e n g mè s u r a t , t a y u e e u n t a t k e u
r a j a
l i n g k a
S a b o h k e u R a j a
P a t i a m b a n g ,
t a y u e b a n t u o r a n g n a n g g r o e
M a l a k a
S a b o h
t a s u r a t
k e u
r a j a
B u k é t ,
s a b o h
tapeu ét
k e u
S i a h
U l a m a
J a m b o A y é
k e u n o e t a y u e t r e n ,
tapeungón ulón
p r a n g
M a l a k a
H a i J a P a k èh s a y a s a r a n k a n , s u r a t b u a t k a n o l e h A n d a
K i r i m k a n
s e o u l u h o r a n g p e n g a n t a r s u r a t , s u r u h s a m p a i k a n
p a d a r a j a - r a j a
S a t u
u n t u k R a j a P a t i a m b a n g , s u r u h b a n t u p e r a n g k e M a l a k a
S a t u
u n t u k R a j a B u k é t , s a t u l a g i u n t u k S i a h
U l a m a
S u r u h
t u r u n
k e J a m b o A y é ,
t e m a n i s a y a
m e n y e r a n g
M a l a k a )
h . 5 2 )
D e m i k i a n l a h d e s k r i p s i
t e n t a n g b e b e r a p a b a g i a n c e r i t a
y a n g m e n g a l a m i p e n a mb a h a n d a r i p e n y a i r .
J a l a n
c e r i t a
s e l e -
b i h n y a
sama d e n g a n
v e r s i
I .
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 260/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 261/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 262/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 263/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 264/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 265/266
7/25/2019 ACEH_03000
http://slidepdf.com/reader/full/aceh03000 266/266