K228 . 06 - 2450 - ACCUSED 4

--No Sir.

Were you a member of any other student body or committee?

No.

We will go back to the unrest of 1976. You were then

living in Soweto? it is so.

And you were attending school in Soweto? Yes

Did you take part in the demonstrations? Yes.

To what extent? You can just tell us briefly what you

did personally? -- Well, I attended meetings when they were

held, and I took part in the demonstrations with placards (10)

and go and march in the streets.

What meetings are you referring to? -- Meetings of the

SSRC which were held at our school.

At any of these meetings that you attended, was there

any call to the students to commit acts of violence? --No.

Was there any hint at these meetings of support for acts

of violence? No Sir.

Did you in fact take part in any acts of violence during

this period? No Sir.

Why did you take part in the demonstrations? -- Well we(20)

were demonstrating in the streets because we wanted the use

of Afrikaans as a medium of instruction to be scrapped.

Now when you were arrested , was your house and including

your bedroom searched? -- Nothing was taken or found other

than my travel document and reference book .

A travel document , was that a passport or other form of

document? -- It is a local passport , South African passpor t .

Is that a valid , properly issued passport? -- that is

correct .

We will come back to that in a moment , before your arrest(30)

did / ..

K228 . 09 - 2451 - ACCUSED 4

did you ever discuss political affairs, student affairs , the

lot of the Blackman with fellow students, or any other person

or ~ersons? -- Yes.

Did you ever say that you were in favour of violence? --

No I did not.

Have you ever supported violence? -- No.

would you support or become a member of any organization

which advocated violence? -- No Sir.

Now you've alreaqrtold us that before your arrest, you

were not a member of any organization. Yes. (10)

The specific allegation in this case is that you were a

member of SAYRCO. Have you at any time been a member of SAYRCO?

No.

Before your arrest, have you heard of SAYRCO? - - Yes, I

have.

From where? -- In Botswana.

Can you briefly tell us when was that? -- During the

easter holidays in 1981. It was in Botswana that I saw quite

a number of boys who were known to me from having been members

of the SSRC. Well I discussed with them, asking them what (20)

they were doing, amongst other things asking them if they knew

fue SSRC was now a banned organization. Quite a number of

things were discussed Sir, amongst others that they were stay-

ing over there and that an organization known as SAYRCO had

been formed.

Were you told the aims and objects of SAYRCO? -- No Sir

they did not tell me and nor did I ask them . I just assumed

that having been a member of the SSRC and now that it was

banned , that SAYRCO had taken over from the SSRC .

These conversations that you had with these people, (30)

in / ..

K228 . 13 - 2452 - ACCUSED 1

in Botswana, were they lengthy in depth conversations con­

cerning SAYRCO? -- No these were not in depth conversations .

The time was short, and they were interested in knowing more

about both. They wanted to know what was happening .

Old they make enquiries from you with regard to what was

happening as you said at home? -- It was one full day , the

following morning, we left. It wasn't over .. 1 donlt remember

very well how long it was. What I know is that I was in

Botswana for 1 full day. I will put it this way, we arrived

in Botswana at night, I spent the following day which was (10)

a full day in Botswana. I slept there, and the morning there­

after we left.

You are talking about "we" who is that? -- I was with

Sibongele Mofeyale.

Was she a member of SAYRCO? As far as you know . -- No.

How did it come about that the two of you went to Botswa­

na? -- It was arranged between me and Sibongele Mabuza that

we go to Swaziland . She had relatives in Swaziland and she

had been attending school. On the eve of our departure for

Swaziland , it was discovered that Sibongele's passport had (20)

not been endorsed . Then the second Sibongele .. Sibongele

Mafeyale said to me that she was going to Botswana to see

her sister . I then asked her if she won ' t mind if I accompany

her , because I had arranged that I be away for the week- end

there , going to Swaziland but that I was .. but that my journey

to Swaziland has notbeen successful .

How did the two of you go to Botswana? -- we went to

Botswana by train.

Did you cross over the border post? The official border

post? -- Yes . ( 30)

Did / ..

R228 . 15 - 2453 - ACCUSED 4

Did you use your passport to do so? --Yes.

As far as you can recall were the necessary stamps put

in your passport as you crossed over? -- Yes .

I think you've already said that the passport is in the

possession .. or was taken by the South African Police when you

were arrested? -- it was taken yes.

In whose possession is it at this stage? -- Well my father

has been to the police to go and ask for my passport, but they

denied it, they say they don't know it.

As far as you are concerned, you have never got it back? (10)

No Sir.

Now you've also mentioned that in Botswana you saw cer-

tain people that you knew were members of the SSRC. -- They

used to come to our school Sir, and be introduced as members

of the SSRC by Themba, Patrick Mfenyane, the one who gave evi-

dence here .

He gave evidence that he was in fact a member of the SSRC

Yes.

Now these introductions as being members of the SSRC, was

that at a formal gathering or informally on a social occasion?(20)

-- These were informal gatherings . . meeting that has been

called.

By the SSRC? -- Yes .

Where did you stay in Botswana? -- At a flat, I think it

is called a guest house .

I am not asking for a specific address or anything like

that. Did you stay with someone , did you stay in a hotel or

where did you stay? -- we were staying with Sibongele ' s sister .

The sister stays in the flats. Your Worship Sibongele's

were mentioned, the second Sibongele who went along to Bot-(30)

swana I ..

. ~.

K228 . 19 - 2454 - ACCUSED 4

swan a is also known as Mavis. Now the sister ' s name is

Eunice. We were at Eunice's place.

Is Eunice married? -- Yes, she is married .

Now these people that you spoke to in Botswana , including

the members of ex members of SSRC, where did you~e them?

at the Holiday Inns .. we had gone there to play games .

Have you ever read any literature published by or on be-

half of SAYRCO? -- No, Sir, not before my arrest. After my

arrest I was shown documents by the police, and also by coun-

sel during consultations . (10)

Let us limit this to before your arrest, have you ever

been in possession of any document issued, published by or on

behalf of SAYRCO? -- No Sir.

The allegation is that you handed to at least two persons

a copy or copies of the constitution of SAYRCO which is con­

tained in a green book. -- this is a lie.

When did you first see the constitution? In June of

1981 , shortly after my arrest, Lt Trollip showed it to me.

And .. I take it My Learned Friend won't object to this,

in the course of consultations with you and after a copy of(20)

this had been furnished to me , I also showed it to you. Is

that correct? -- Yes this is correct .

AT THIS STAGE THE COURT ADJOURNS FOR LUNCH . UPON RESUMING :

INNOCENTIA MAZIBUKO still under oath

MR BASSLIAN : (CONTINUED) Now I just want to round off your

evidence with regard to this trip to Botswana. Did you then

return by train? -- this is correct .

Was that with Sibongele? -- Yes

Did you pass . . cross over at the officia border post?

Yes . (30) Did /

K228.23 - 2455 - ACCUSED 4

Did you use your passport? -- Yes.

And did S1bongele also have a passport? - - she did .

Now when you went to the Holiday Inn, was it your inten­

tion in g01ng ~here, to meet members of the SSRC? -- No, I

went there to play games.

Can you just tell us what games you~e talking about?

one-armed bandit? Where you pull a lever? -- Yes.

Now I would like to deal with the allegations in the charge

sheet .. sorry, besides this one occasion that you went to Botswana

have you been to Botswana on any other occasion? -- No. (10)

Have you ever been to Swaziland? --No.

Have you ever been to Lesotho? -- No.

Have you ever besides this one occasion that you went to

Botswana, have you ever crossed the borders of South Africa

in any other country? -- No.

Getting to the charge sheet, before your arrest did you

know any of your co- accused, that is accused Nos . l , 2 and 3?

No.

When was the first time that you saw them? -- the 12th of

July , 1982 . (20)

What occasion was that? -- the day we appeared in court .

Dealing with the specific allegations against you , it

is ANNEXURE 4 Sir , it is alleged that you attempted to recruit

various people , persons , for membership of SAYRCO including Hank

Nkosi , John Masito and Themba Patrick Mfenyana . --this is a lie .

That you handed SAYRCO literature to var ious persons in ­

cluding Hank Vusi Nkosi , sorry if I can just finish that , the

literature being the constitution of SAYRCO . - - this is a lie .

That you invited per sons to attend SAYRCO meetings in-

cluding Hank Vusi Nkosi and Themba Patrick Mfenyana . this(30 )

is / ..

K228 . 26 - 2456 - ACCUSED 4

1s not true.

That you explained to persons including Hank Vusi Nkosi

the aims and objects of SAYRCO. -- This is a lie.

That you requested Ronald Themba Masimang to attend to

certain transportation on behalf of members of SAYRCO in

other words, to transport them to and from meetings, is the

allegation. -- this is a lie Sir.

And lastly that you requested Themba Patrick Mafenyana

to find other persons and to attempt to recruit them for

membership of SAYRCO. this is a lie Sir.

Now I would like to just briefly deal with some of the

(10)

allegations or some of the evidence of the witnesses. Commen­

cing with Hank Vusi Nkosi. Before your arrest did you know

him? -- Yes, I did .

Where did you know him from? -- I've known him from 1977

at the Diepkloof junior school.

Were you in ·the same class? -- Yes.

How friendly were you with him? In 1977? -- He was just

an ordinary class mate.

During that year, did he make any proposals to you? -- (20)

Yes, he proposed love to me .

What was your reaction? -- Me and Bongele Radebe just

laughed.

Did he ever repeat those proposals? -- Yes .

Can you recall roughly when that was? - - this was in 1980

And what was your reaction then? -- I said to him no

I am engaged sorry .

Is that the truth? -- No it was not the truth .

Why did you tell him an untruth? -- well that was just a

way of telling him that I am not interested . We had become (30)

friends

K228 . 30 - 2457 - ACCUSED 4

friends by this time Sir, and this was one way of dOing it

without hurting him.

Now he gave evidence to the effect that he didn ' t see you

from the end of 1977 until May 1981. Did you see him during

that period? From 1977, I saw him in 1979.

Just on this pOint where were you in 1978? -- I was at

the boarding school in the district of Hectorspruit, known as

Sitlamafa.

You told us that you saw him in 1979. Yes

Did you speak to him at all? During 1979? -- we did. (10)

In 1980 did you see him? -- I did Sir.

I am sorry I think I might have given you the wrong date ,

his eVidence . . ! am sorry .. ! ga\ethe incorrect thing to you ,

he said that he hadn't seen you from the end of 1977 to 1980.

Not May 1981. -- He wasn't telling the truth.

Let me cut this short, it is cornmon cause he gave evidence

to this effect , in 1980 he commenced helping you at your re-

quest with rnaths? Yes this is so.

And that was at your request? -- Yes .

And do you agree with him that his evidence that this (20)

would take place either at your house or at his house . -- Yes

it is correct.

Now he gave eVidence that .. to the effect that he has

two sisters namely Lindy and Bongi . -- Yes , that is t r ue .

Have you ever been friendly with them? .. Either of them?

Yes , both of them .

Did you ever visit them at their home? -- Yes , t hey also

did , they visited me .. at my home.

When did you become friendly with them? -- I am not posi -

tive , but I think from round 1977 . (30 )

Did /

K228 . 33 - 2458 - ACCUSED 4

D1d you ever discuss politics with him? - - Yes .

Can you just briefly tell us what aspects of politics

did you discuss? -- The problems that the Blackman has to face .

Anything else? -- And things appertaining to schools that

is all.

Did you ever discuss with him any particular organization?

Sorry, let me limit that to political organizations. -- No.

Did you ever discuss SAYRCO with him? -- No.

He told this Court that you attempted torecruit him for

membership of SAYRCO. -- It is a lie Your Worship. (10)

He also told this Court that you gave to him a book in

a green cover being the constitution of SAYRCO. -- it is a lie.

And he also gave evidence with regard to your having

requested him to attend a meeting. -- it is a lie.

When you discussed political affairs as you described

with him , how deep or how involved a discussion was it .. or

wer e they7 - - we used to be deeply involved.

He gave evidence with regard to his having met Mary

Masabathe Loathe at your home . -- Yes , it is true.

Did that happen? -- Yes it did happen . (20)

Did you introduce him to this Miss Loathe? -- No , their

introduction was between them .

What do you have to say about his evidence to the effect

that you introduced her and said to .. him and said that she

is the secretary of SAYRCQ? it is a lie .

He also said that on that occasion he told you and Mary

Loathe to remove his name from the books of SAYRCO . -- He is

lying Sir , he had paid an ordinary visit and he left there

we were still friends . We bade one another goodbye .

He said that was the last time that he saw you . - - that (30)

is / . .

K22B . 40 - 2459 - ACCUSED 4

is true.

What was the date of this meeting with Mary Loathe? --

This was the 17th of June, 1981.

How do you remember that date? -- it was the day on which

I was arrested.

Let us now deal with John Mosito. Before your arrest,

did you know him? -- Yes, I did.

Where did you know him from? -- from school Sir,the Mok-

game school.

Were you in the same class? -- Yes, 1980 and 1981. (10)

What classes were that? -- this is Form 4 and Form 5.

So at the time of your arrest, you were in the same class?

Yes.

How friendly were you with him? -- He was just .. just a

friend Sir in that he was in the same class with me, same as

any other class mate .

Did you mix socially with him? - - No .

Did you ever discuss politics or political affairs with

him? -- Yes.

Did you ever invite him to join SAYRCO as a member? -- (20)

No.

He gave evidence to the effect that during or about May

1981 , and during a short break at school , you called him and

~id you wanted to speak to him . -- that is a l ie.

And that you . . during that short break , invited him and

wanted to know from him whether he wanted to join the organiza-

tion? -- it is a lie.

Did you ever explain anything to him about SAYRCO? - -

I did not .

Did you tell him who the leader of SAYRCO was? -- (30)

No / ..

K228.44 - 2460 - ACCUSED 4

No, I did not Sir. I didn't know who it was so there was just

no discussion.

Do you now know who the leaser was? -- Yes.

Who? -- It is Khotso Seathlolo.

How do you know that? -- Lt. Trollip told me.

He also appeared in Court on a similar charge to which

you are facing now. -- Sir?

Khotso, not Lt Trollip, Khotso. -- Yes.

Did you tell John Mosito where SAYRCO was based? -- No,I

did not Sir, in fact there is nothing that I discussed with(lO)

him.

There is also .. he also gave evidence to the effect that

having told you that he wasn't interested in joining, you

asked him to go and send Chris to you . he is lying Sir.

It is common cause that Chris was a fellow pupil .. at the

school. Yes, he was in the class next to ours.

He also gave eVidence that with regard to your having

.. without his permission .. gone to his briefcase on an occasion

at Wits university when you attended cer tain lectures there(20)

and put a copy of the constitution of SAYRCO into his briefcasel l O

this is a lie Sir. Though I used to attend these lectures

at Wits,but there was no day I put such a document in his brief -

case .

Did .. would you have mown which was his briefcase? -- I

wouldn ' t have known .

Now at one stage .. just to make absolute sure of this ..

one stage in his evidence , Mr Mosito said that you asked him

to send friends of his,to make enquiries with regar d to

friends of his , who might be interested in joining SAYRCO.

Is the r e any truth in regard to that? -- t his is a lie . (30 )

I/ ..

K228 . 48 - 2461 - ACCUSED 4

I think you've already said that you did on occasion

discuss politics with him or political affairs. --Yes .

What sort of aspects did you discuss? -- problems that we

encounter in school,

Anything else? -- well I wouldn't remember other topics but

I am sure that we must have discussed this with him because

this was general discussions amongst students.

As normal students I take it that there would be occasions

that you discussed news items. Yes, but it depends on with

whom one is discussing it, one wouldn't just talk to anybody (10)

like Doctor who is not very much of a friend.

I am talking about if one 1s having a social chat, with

friends, this is the sort of topic that might come up .. you

start with a news item, start talking about it -- very much yes.

And I take it also when certain political changes had

come about or talk of political changes . -- Yes.

Now we will 'cross over to Themba Patrick Mfenyane . Be -

fore your arrest, did you know him? -- Yes, I know him from

1977 at the Diepkloof Junior Secondary school.

Now he gave evidence and you ' ve already said that he (20)

was a member of the SSRC. -- It is true .

How friendly were you with him? -- he ' s an ordinary class

mate .

Did you ever mix socially with him? -- No .

Did you ever invite him to become a member of SAYRCO

or any other organization? -- No , he is lying when he says so .

Did you discuss SAYRCO with him? -- Yes .

And he told His Worship on what occasion it was and how

it came about. -- It was shortly after the Easter holidays .

This was in a school bus , I was seated on the same seat as(30)

himself / ..

K228 . S3 - 2462 - ACCUSED 4

himself, and during the discussions he said he was bored be ­

cause he was around here and I told him I've been away, I had

gone to get some fresh air outside in Botswana. And then he

got interested when I told him I was at Botswana, then he asked

me if I had not seen the people with whom he was involved in

the SSRe. If I had not seen the refugees in Botswana. And

then I told him about the people I've met, I've named them

and then he~ked me what they were doing. I said to him they

told me that they had formed an organization with the name

SAYRCQ. He wanted to know more about these people and how(lO)

they live in Botswana but I told him I wasn't there long and

the time was short, I couldn't discuss everything with them

and thatthey were pestering me with questions .. asking about

different people in South Africa.

Besides what you've just told us, did you tell him any-

thing else about SAYRCQ? No, Sir. We spoke about the people

that I ' ve met .. in Botswana.

I don ' t limit that , did you ever speak to him on that

occasion or any other occasion? Say anything more to him about

SAYRCQ? -- No . (20)

Did you ever discuss politics or political affairs with

him? - - Yes Sir, Themba used to discuss matters of the SSRC

with all the students , he was the

school of the SSRC .

representative at our

How involved were you discussions with him? -- Quite in­

volved , we used to have discussions in depth .

Did you ever express your views with regard to any par­

ticular organization , whether or not you supported a particu­

lar organization? -- No Sir , matter of fact he used to do

the talking and we were listening . (30 )

Were / . .

•

K229 . 03 - 2463 - ACCUSED 4

Were these in general discussions or discussions where

just the two of you were present? -- there was no time Sir when

at school there was a discussion between just the two of us .

Me and him. We were always in the presence of other students .

And out of school? -- well outside school, we dis not

discuss this.

He told this Court that during May, 1981, he was on a

bus, you were at a bU5StOP standing at the bU5StOP, and you

said to him that he must come and see you, you wanted to speak

to him. -- That I said to him that I wanted to speak to hlrn(lO)

Sir, did not happen, but seeing him this is a possibility,

because I used to meet him, and see him at busstop and in

buses.

And he said that you told him that he must get your ad­

dress from Hank .. Hank Vusi Nkosi. -- He is lying Sir , Hank

was here , and he didn't speak about that , because there is no

such a thing.

He says that he didnlt come to you , you then went to him

and you triedto recruit him, tried to persuade him to join

SAYRCO. -- it is a lie . (20)

Then on that occasion, it was in the&ening , you told him

that you were going to Zone 4 , he went with you and he ended

up at Elsie's house . -- It is a lie Sir , live never been with

him to Elsie l s house .

Did you try to recruit him as a member of SAYRCO? --

No I never did .

He also said that on this occasion after you had collected

Elsie, you mentioned to the two of them that you wanted to

go to deep Soweto to go and find a certain Themba who had a

vehicle so that you could arrange transport . -- He is lying(30)

Your / ..

'K229 .0S - 2464 - ACCUSED 4

Your Worship, and the Themba who is mentioned here, I did not

know at the time, I did not know him at the time as Themba, I

knew him as Ronnie. I only became aware of his other name when

I saw it on the charge sheet.

It's Ronnie that gave evidence in Court, by what name

did you normally call him? Ronnie .

Did you ever call him by the name of Themba? --No ,I did

not know it Sir, I didn ' t know his name was Thernba. Saw it

for the first time on the charge sheet.

He also said that you explained to him the aims and (10)

objects of SAYRCO,and that you wanted him to attend a meeting .

He is lying Sir .

He also said that on one occasion one night, you came to

his house, he said that you threw stones on his roof, and he

came out when you invited him to go to a meeting. -- It is a

lie Sir .

He also gave evidence with regard to having seen you

subsequent to this occasion when you went to invite him to a

meetinq , he saw you at the shops and he asked you how things

were getting along with you people , you people being the (20)

ones in the organization . -- Appertaining to the organization

he is lying Sir , but it is possible that he saw me in the vici­

nity of the shops because I stay in the neighbourhood of the

shops there and I see and is seen by quite a number of people .

And on that occasion he alleges that you told her .. told

him that the meeting did not take place , that you will let him

know the date of the meeting. It is a lie.

He also added at the end of his eVidence that on the first

occasion you spoke to him about SAYRCO at his home , on the way

to Elsie wherever it took place, that you asked him to try (jO)

and / ••

K229.0B - 2465 ACCUSED 4

and find members .. recruit members for SAYRCO . -- He is lying.

During your discussions that you had with friends, asso­

ciates, school mates, generally, when you discussed politics

with .. or political affairs or events,did you on any occasion

express your preferences or any preference in regard to which

political organization you regarded as being the most favourable?

Yes, I used to.

What organization did you express .. or organizations did

you express preference? -- Well I used to say the organizations

that speak out against certain things like our rights, if (10)

they are helped by the Whites in this country, then the other

countries .. that other countries like isolating South Africa

as they are doing, that these things would help to bring about

the necessary changes in South Africa.

Did you name any particular organization? That you sup­

ported? -- No , there was no particular organization that I

favoured above another, but I liked the organizations that

spoke out against this thing .

What about the organization that spoke . . not only spoke

out against these things, but was prepared to do something(20)

positive about it , commit acts of violence and to try and

persuade the government to change its views or to overthrow

the government? -- I am not in favour of that Sir , in that

a lot of innocent people will die and how long have people

been dying but that has not brought about any changes.

So you don't support violence at all? -- Not at all .

I am not sure that I dealt with the one witness , Your

Worship ..

COURT: Well I think you ' ve dealt with the person whogave

her transport one evening ,

Of .. (30)

K229 . 12 - 2466 - ACCUSED 4

MR BASSLIAN: Yes Ronald Themba Mosirnang. Did you know him

before your arrest?-- Yes.

How well did you know him? -- the first time I knew him

just as a person, when we were still young. As we grew up ,

I .. we became closer, became friends.

Did you mix socially with him? -- very much yes.

Did you .. were you ever in the same class as him or the

same school? -- Yes, we were together at the Henley Higher

Primary school, but not in the same class_

Now he gave evidence with regard to the lady by the name{lO)

of .. a certain young lady by the name if Tizzie, I don't think

it was placed on record what her surname was. -- Yes.

Do you know Tizzie? -- Yes, she is a friend of mine.

Was she also a friend of Ronald? -- Yes, this is correct.

Did you ever discuss politics or political affairs with

him? - - No, Sir, Ronnie does not consider anything to be se-

rious , he likes liquor.

Yes , he actually conceded that in cross - examination ,

why did you associate with him? - - How I got used to him is

I've got this friend Tizzie who was also a friend of Ronnie ' s (20)

and whenever I visited Tizzie, I would find that both of them

entertain me, I had no way of saying "now look I don ' t want to

go with you."

Now he gave evidence with regard to your having requested

him to transport people on behalf of an organization . . members

of an organization . -- He is lying Sir .

He mentioned something about you requested him to trans -

port people from what he thought was Botswana to some place

in Randfontein . - - He was lying .

Did you ever ask him to take you any where in his car? (30)

-- / . .

.. . ,,"'

K229 . 1S - 2467 - ACCUSED 4

- - It was on one occasion that I asked him.

Tell us roughly when that was? -- It was during 1981 af ­

ter the Republic day holiday. Sir what happened is I had

spent the holiday with Tizzie and I went back the Monday,and

going back I asked her, Tizzie, to lend me her book wherein

the .. Afrikaans books that we were doing were summarized . I

was to go through these because we would have written a test

on Tuesday and to bring back the book to Tizzie, because they

were gOing to write a test on Wednesday, and it was on Tuesday

corning from Tizzie's home, that I met Ronnie, and I asked (IO)

him if he would not take me to Phomelong because I wanted to

go and see Sabie. Ronnie said his car was not in order, but

that he had a friend Lee who had a vehicle and would ask him

to take us. Indeed we went to Lee, he requested transport and

we were taken. Arriving at Phomelong, I left both of them

in the vehicle and went inside to Sabie. I found her cleaning

the house , and during the discussion she asked me how I came

and I said I ' d come with a friend .. of mine in a vehicle .

Subsequent to that I called Ronnie inside and introduced

him to Sabie. I said "Ronnie, this is Sabie and Sabie this (20)

is Ronnie . "

Who incidentally is Sable? This is Masabatha Loathe.

Is that a nickname? -- Yes it is short for Masabatha .

Right, you introduced him to .. if we can refer to her as

either Mary or Masabatha or Loathe , so that we a l l know who

we are talking about . -- we then left Sir , that is me , Ronnie

and a friend , and Lee . They were taking me to my parents' home .

Then along the way to my home , we go past the home of Elsie

Mophomatabele , and then I asked if I could not just touch her

just to see . . ( 30 )

Sor ry / ..

K229 . 20 - 2468 - ACCUSED 4

Sorry can I interrupt you, he allege that in the house

of Miss Loathe, you introduced her to him and told him that

she is also a member of the organization. That Mary Loathe

was also a member of the organization. -- No this did not

happen Sir, the reason why I called Ronnie in to the house

to introduce him was because Masabatha did not believe that

I had corne with a friend .. so I thought the best is for me

to bring him in so that she sees him.

Now you were telling us that you asked him to take you

to Elsie's house. -- Yes, we did. (10)

Did he do so? -- On arrival there I went in, she was busy

studying, she had some Mathematics to do, mdshe asked if I

could not help her .. because she had problems. I said I have

corne along with people, and that I would not be able to help

her then unless she accompanies me home and come back later

in a taxi . She reported to her mother that she was going

with me , and we indeed left .

It is common cause that you were then dropped at the

taxi rank. Yes.

where is this taxi rank? -- It is called the Baragwanath(20)

taxi rank ... it is not far from the hospital , it is also near

where I stay.

Initially this witness told His Worship that the reason

for dropping the two of you , that is you and Elsie at the taxi

rank , was because there was no petrol in the car and the two

of you were going to take a taxi to Oiepkloof. -- there was

no mention of petrol made , the reason we were dropped there

is because we were going home and this is near my home .

How near to your home? -- Sir from where they dropped me ,

where they dropped us , the d~ance from where I am standing (30)

to / ..

K229 . 23 - 2469 - ACCUSED 4

to the corner of the courtroom.

From where you are standing? -- Yes, from where I am

standing.

COURT: about 10 to 20 metres.

MR BASSLIAN: Approximately, it is very close. Did you ~ any

stage say to him on that occasion that you wanted .. the two of

you wanted to go back to Dlepkloof? Is there any truth 1n

that? -- But this was in Diepkloof Sir, my home is in Diepkloof.

Sorry, to Phomelong, that you wanted to go back to Phome-

long. -- No Sir. (10)

He was also asked in evidence-in-chief by My Learned

Friend whether anything was given when they dropped you at the

taxi rank and his reply was yes, he gave R2,OO for the two

of you to get a taxi. He also said that you had told him

that the organization would pay for the petrol, -- he is lying

Sir.

I understood that to mean not only for that trip but

for other trips that you would be doing on behalf of the or­

ganization . -- It's a lie.

Now this is the individual that you say that you know(20)

as Ronnie . -- Yes .

CROSS- EXAMINATION BY MR SOGGOT : No questions . May I ask leave

.. Your Worship's leave to absent myself from Court. My Learned

Friend Mr Basslian will take care of any matter relating to

the accused and the accused are satisfied .

COURT: Very well.

CROSS- EXAMINATION BY ACCUSED 3 : I have ro questions

KRUISONDERVRAGING DEUR AANKLAER : Ek lei af uit u getuienis dat

u weI belang stel in die politiek . dit is so ja .

Die politiek van die Swartman in die algemeen in Suid- (30)

Afr ika / . .

K229 . 26 - 2470 - BESKULDIGDE 4

Afrika? dit is s o .

~lei selfs af dat u ten gunste is van buitelandse rnoont­

hede wat boikotte teen die Republiek beoog, is dit korrek? --

Ja.

Sou u met my saamstem dat dit is n redelike sterk stand-

punt om in te neem? -- Ja, ek stem saam ja.

Wat presies is U standpunt in die verband, in watter op-

5ig sou dit van nut wees indlen buitelandse rnoonthede die

Republiek sou boikot? -- weI ek vael dat dit sal help in die

sin Edelagbare, wat die regering sal laat dink .. en vir ons (10)

rninstens in ag neem .. en nie goed . . alles maak asof ons nie

bestaan nie.

Is u stand punt dat die regering maak asoi u nie bestaan

nie? Ja, Edelagbare in dat ons byvQorbeeld nie betrokke

by die verkiesings is nie.

Goed, en ek lei af dat u met bale mense politiese gesprek -

ke aangeknoop het? -- Ja, daar is baie mense.

Insluitend oor hierdie aspekte waaroor ons nou debat

voer? -- wat is dit?

Soos byvoorbeeld die feit dat die SWartman nie ka1 deel (20)

neem aan verkiesings nie , die regering u nie raaksien nie en

d~tipe ding . -- WeI ek het daarvan gepraat , nie dat ek enige

iets daaraan gedoen het nie . Party mense wor d gearresteer en

ek is bewus daarvan.

Maar indien u sulke standpunte in die verband gehad het,

waarom het u noait by n arganisasie aangesluit nie? --ek was

bang vir die arrestasie elke tyd . . om elke tyd gearresteer te

word.

Die SSRC u dra kennis van die o r ganisasie? -- dit is so .

En daar was n tyd toe die SSRC nie n onwettige or ganisa - (30)

sie / ..

K229 . 30

sie was nie.

- 2471 -

Ja, dit is so.

BESKULDIGDE 4

Of laat ek dit suiwerder stel, nog nie onwettig verklaar

was nie. Ja

Nou waarorn het u nie voar hierdie onwettige-verklaring

by die SSRC aangeslult nie? -- Ede!agbare, daardie tyd was ek

eerstens jonk gewees, ek hetne veel geweet van politiek nie,

en n ander ding is om n lid te wees van die SSRC moes daardie

persoon by die skoal .. sy skool .. verkies word, en Thernba is by

ons skoal gekies.

Was dit nie 'n vereeniging waarby n mens vrywilliglik (10)

kon aansluit of affilieer of wat ookal nie? -- Nee, Edelagbare

elke skoal het verteenwoordigers gehad, en daar was n verkie­

sing gewees .. een of twee .. van elke skoel.

Het ydeel geneem aan die verkiesing? -- Ja .

Nou so jy het jouself by die SSRC identifiseer? -- ek het

dit ondersteun.

Ondersteun goed , wat was dEdoelstellings van die SSRC?

Wat ek geweet het was die Bantoe onderwys en ook Afrikaans

as middel van onderrig .. was hu1le daarteen .

Ja, nou die 1976 onluste u was toe nog op skool gewees(20)

uit die aard van die saak? -- Ek was op Henley gewees n skool

vorm 1 .

Goed, en u se u het inderdaad dee1geneern aan sekere as ­

pekte van hierdie onluste? -- Ja.

Ons het vanm8re die getuienis van Beskuldigde No . 3 ge ­

hoor dat dit sy siening is 5005 die getuienis van Cyril , Cyril

Skosana dat die SSRC n baie belangrike rol ge5peel het in die

onluste . My Geleerde Vriend Mnr Basslian was nie hiertoe hy

so getuig het nie , maar dit is wat hy getuig het .. No. 3 getuig

het. (30)

MR /

K229 . 34 - 2472 - BESKULDIGDE 4

MR BASSLIAN: I accept it Sir, if My Learned Friend tells meso.

AANKLAER : . . ek sal saamstem.

En sou U saamstem dat die betrokkenheid van die SSRC ook

was met betrekklng tot die dade van geweld wat gepleeg is ty­

dens die onluste? -- Edelagbare, ek het persoonlik vergaderings

bygewoon van die SSRC, en op geen een van hierdie vergaderings

is dit ges~ dat geweld gebruik moet word nie.

Goed, dra u kennis van geen vergadering of selfs geen

pamflet of dokurnent van die SSRC waar geweld voorgestaan word

nie? Oaar was geen so ~ dokument nie. (10)

Ek is in besit van n dokurnent wat ek aan u gaan toon wat

5e opskrif is "SSRC working paper on the creation of SAYRCO" ,

Ek wil net he u moet daarna kyk asseblief,

MR BASSLIAN: .. on the basis which this is now being put Sir,

put in Sir, but I think it will become if relevant, an exhibit.

Never heard or seen this before.

AANKLAER: As dit · relevant .. ek wil net sekere aspekte aan die

getuie . . met die getuie behandel,net een paragraat. (Die Hot

tree tussenbeide)

HOF: Het u al daardie dokument a l ooit gesien? -- Nooit nie . (20)

U weet nie waar dit vandaan at korn nie? -- ek weet nie

waar dit vandaan kom nie .

AANXLAER: Op geen stadium tydens die . . het u enigsins verneern

dat SAYRCO in die plek korn van SSRC nie? -- Teboghu en die

ander het my van die nuwe organisasie gese, maar dit was nie

aan my gese dat SAYRCO in die plek van die SSRC korn nie , hulle

het my gese SAYRCO is n organisasie wat hulle gevorm het.

Ek wil net u kommentaar he oor daardie laaste paragraaf

op die eerste bladsy. "The uniqueness of Soweto is that we are

now organized t o reject and defy the concept of non violence(30)

which I ..

K229 .3 9 - 2473 - BESKULDIGDE 4

which the regime has used to blunt the edge of resistance

and capped the explosive situation." wel terwyl ek ver­

gaderings bygewoon het, het die SSRC nie so gedink sa05 wat

u uitgelees hetnie.

Nou goed, wanneer was u besoek aan Botswana waar u gehoor

het van SAYRCO vir die eerste keer se u? -- dit was toe die

Paas naweek van 1981 , Edelagbare ek is nie seker van die datum

nie.

Jy hettoe nog nie op daardie stadium iets gelees van

die organisasie SAYRCO in die koerante nie? -- Nee . (10)

Het u as n politiek-bewuste persoon, op daardie stadium

nog nie van die organisasle gehoor eers nie? -- Nognooit nle

van die organisasie gehoor nie.

Geed, was dit op geen stadium in enige gesprek genoem

eers dat daar so n organisasie bestaan nie? -- Nee.

Tydens die gesprekke wat u gehad het met ander persone

oor die politiek, - het die .. n organisasie soos die ANC ter­

sprake gekom? -- van die ANC, nee.

Was daar nooit tydens die ~~rek sekere uitlatings ten

gunste van . . of teen die ANC byvoorbeeld nie? Na die on - (20}

1uste Edelagbare, was daar baie min mense wat van gewe1d gehou

het .. want mense het gesien dat ander mense vir niks dood gegaan

het nie , en as sulks het die ANC nie ter sprake gekom nie.

Of die PAC? -- ons het nie daarvan gepraat nie .

Is u werk1ik eerlik as u se dat SAYRCO nooit in gesprekke

genoem is nie? -- ek is seker daarvan.

Waar die o~nskynlik reeds in 1979 tot stand gekom het

vo1gens getuienis in hierdie saak . --ek is positief Edelagbare

ons het nie geweet van die organisasie nie en dit het nog nie

in ons gesprekke ter sprake gekorn nie . (30)

Ek /

K229 . 44 - 2474 - BESKULDIGDE 4

Ek stel aan u dit is baie onwaarskynlik wat u nou se.

Wat u nou getuig. -- ek het nle daarvan geweet nie, ek het

koerante gelees, maar nog nie by n koerant te~gekom waarin

hulle oor hierdie organisasie geskrywe het nie.

Ek verstaan dat daar baie gewag daarvan gemaak is 1n

die pers oor Tsietsi Mashinini, weet jy wie hierdie persoan

is? -- Tsietsi, ja ek ken hom.

En dat sy plek ingeneem is deur Khotso Seathlolo. --

Wat ek gelees het van Tsietsi is dathy getroud was en wat ek

verder gelees het, was dat hier in Suid-Afrika was sy posls1e(lO)

in die SSRC deur Khotso ingeneem.

Ja, en wanneer het Khotso die leier van die SSRC geword

na u kennis? -- 1977.

En weet u wat het van Khotso geword na 1977 toe hy leier

geword het van die SSRC? -- Ja, hy is toe uit die land uit.

Waarheen? -- Die koerante het nie gese waarheen hy is

nie .. en die mense wat vir onstoegespreek het in die vergade­

rings, het ook nie gese nie.

Nou goed , maar het die rnense in die vergaderings vir jou

gese hy is na die buite1and toe? -- Ja , net gese dat hy weg- (20)

gehardloop het, nie gese waarheen nie.

En het hu1le gese hoekom hyweggehardloop het? -- dat die

polisie vir hom gesoek het .

En was dit nadat die SSRC onwettig verk1aar is? -- nee

dit was voor dit.

Use dit is op vergaderings genoem .. hoevee1 vergaderings

van die SSRC het u bygewoon? - - baie , Ede1agbare , daar was

amper daag1iks by die skole vergaderings gewees .

En min of meer wanneer was die ver gaderinqs wat u by­

gewoon het? Watter jaar? -- vanaf laat 1976 tot vroeg 1977 . (30)

~/ ..

K229 . 48 - 2475 - BESKULDIGDE 4

En daarna? -- En die situasie het bletjie lelik geword .

Ek het toe verneem dat die polisie nou vir rnense uit hulle eie

huise korn haal, toe het ek weggegaan .. toe het in Brakpan ge ­

gaan en daar gaan woon.

Was u bevrees vir die polisie? -- Nie ekself nie, my rnoe­

der het so gevoel, gevoel dat ek moet weggaan.

Het sy gevoel u moet weggaan wa~ daar is gevaar dat die

pollsie u sou korn arresteer? -- Ja, my ouers was bang gewees

want daar het skietery plaasgevind daarso en hulle was bevrees

hulle gaan miskien eendag Yandle werk af kom, en vind dat ek(lO)

geskiet is, en toe het hulle gese dat ek moet weggaan.

Geed, en het u saam gestem dit sou beter wees as u weg­

gaan? -- weI, dit was n opdrag van my ouers gewees.

Ja, maar ek het gevra of u daarmee saamgestem het?

Het die opdrag u goedkeuring weggedra? -- Nee, ek wou nie

soontoe gegaan het nie, daardie is nie b lekker plek daarso nie.

Dit was ook nie ~n die .. dit was op die plotte gewees daar in

Brakpan .

Hoe dit ookal sy, het u gedink . . laat ek dit dan vir u 56

stel , het u gedink dit is beter dat u weggaan uit Soweto uit? (20 )

weI ek het nie daarvan gedink nie, om weg te gaan van Soweto

af nie .

Maar u ouers het vir u gese u moet gaan? -- Ja , my nie ge ­

vra nie , vir my gese .

Nou het u dan iets gedoen wat die polisie in u belang sal

Iaat stel? - - Nee , niks verkeerd gedoen nie , dit is eintlik

die rede hoekorn ek onwillig was .

NOUW2arom sal u ouers u dan wegstuur as daar nie erens

b slang in die gras was oie? -- My ouers het geskrik Edelag­

bare want dit het bietjie rof gegaan , daar is n tyd wanneer (30)

ek / . .

K229 . S2 - 2476 - BESKULDIGDE 4

ek by die huls aangekorn het, dan is ek vol staf as gevolg van

val, die pollsie het cns gejaag, en toe het hulle gedink ek

sal doodgaan.

Nou wanneer het die polisie u gejaag dat u so vol staf

geraak het? -- op verskeie geleenthede.

Wat was u besig om te doen dat die polisie u korn jaag

het? -- weI die polisie het in die skole ingegaan . . as claar n

geraas is soos byvoorbeeld wanneer cns sing, dan kern hulle

daarsQ en skiet traangas en dan bet cns weggehardloop.

As u .. korn cns noem dit maar .. vryheidsliedere 51n9?-- WeI (lOJ

cns het oor alles gesing.

Insluitende vryheidsliedere? weI, ek is bevrees ek sal

nie met U saamstem nie, want ek weet nie of dit regtig vryheids­

liedere daar is nie, want niemand het my nag gese dat dit

inder waarheid so is nie.

Is dit liedere wat handel oor dwpolitiek? -- Ja , wat

eintlik relevant ·was met wat ons daardie tyd gedoen het .

Ja, en dan kom die polisie en be~indig die byeenkoms?

dit is so ja.

Die naam wat u het, die naam "Freedom" het u dit vir u - (20)

self toegeken of hoe het u die naam gekry? -- My regte naam

is eintlik Nonkululeko , maar as dit na Engels toe vertaal word ,

dan is dit Freedom . Toe ek by die ho~rskool kom , die mense

daar hou van Engels , en toe het hulle dit in Engels vertaal .

Maar u amptelike naam is egter Nonkululeko? -- Ja , dit is

so . (oor na kasset 230)

Edelagbare, mag ek van die tolk ver neem met u verlof , of

dit inderdaad so is , dat Nonkululeko beteken Freedom , ek ken

die taal glad nie . -- dit is kor rek so , dit is Xhosa vir Free-

dom . (3D)

Ja / . .

K230 . 02 - 2477 - BESKULDIGDE 4

Ja, goed dan is dit opgeklaar. Nou u se u het op geen

stadium die SAYRCO literatuur gesien wat in hierdie saak ter

sprake was nie? -- voer my arrestasie, op geen stadium nie.

V~~r die verdaging wil ek net n kart aspek .. een aspek

verder met u behandel, hoe goed het u die per soon Mary Loathe

geken'-- ek sal se sy was n vriendin van my, ons het eers by

die .. by n dans mekaar ontrnoet .

Ja, -- en ons bet .. ek en sy het baie gesels.

As u se baie gesels, strek u vriendskap oar n termyn van

jare? -- Ja, oor n paar jaar. (10)

En het U ook met haar politiek gesels? -- Edelagbare, as

ek terug dink kan ek nie onthou dat ek en Masabatha al oor die

politiek gesels het nie, ons het meeste van die tyd oor dans

en lewe in die algemeen .. 5Y lewe dieselfde soort lewe 5005 ek

self. Dit is wat sy noem "wilde lewe" dit wil se partytjies

bywoon, bioskoops en so aan .

Ja , sou u se dat sy n persoon was wat in die politiek

enige be lang gestel het? -- ek kan nie se nie Edelagbar e,want

meeste van die tyd het sy gepraat van hierdie skoonheidskompe­

tisies , wie almal gewen het, sy het gepraat van hulle skoon-( 20)

heidskompetisies want sy was ook een van die mense gewees, sy

het al gewen , sy het my gese so en so het gewen en so aan .

Is julIe saam gearresteer? Jy en Mary Loathe? -- nie op

dieselfde plek nie , sy is eers gearresteer en daarna is ek ge ­

arresteer.

Ek bedoel op dieselfde dag . -- op dieselfde dag . Op daar­

die dag vroeer , was sy by my ouers se huis gewees .

Nou u dra kennis dat sy aangekla was in die Streekhof

op n aanklag van . . aanklagte ingevolge die Terrorismewet?

Ja. ( 30)

En / •.

' . ... ""

K230 . 03 - 2478 - BESKULDIGDE 4

En sy 15 1nderdaad skuldig bevind. --ek is bewus daarvan

Aan twee klagtes. -- ek het nie geweet daar was verske1e

k1agtes nie.

Ja, maar .. -- ~mr van Loggerenberg het my gese dat sy aan­

gek1a is onder die Terrorismewet.

Ja, en u dra kennis dat sy daaraan skuldig bevind is? -­

Ja, ek het haar later in Pretoria by die gevangenis gesien en

sy het my gese sy dien 'n vonnis van 5 jaar uit.

Maar U se dat hierdie persoon en u het nooit politiek

met mekaar gesels nie? -- we1 die manier hoe ons ontmoet het(lO)

Edelagbare, ek het nie geweet sy is 'n persoon wat in politiek

belang stel nie en daar was ook niks wat ek gedoen het, wat

vir haar aangedui het dat ek stel belang in die politiek nie.

Ons het by hierdie skoonheidskompetisies mekaar

Ja, dra u kennis daarvan dat die persoon Mary Loathe in

. . lank aangehou was om as getuie op te tree in die SSRC ver­

hoor? - - ek het haar ontrnoet in die jaar ek dink 1979 by die

Diepkloof saal . Ek het van hierdie ding gehoor by die polisie

voar dit was ek nie daarvan bewus nie.

U wat so gereeld met rnense die politiek bespreek het , (20)

het nooit po1itiek bespreek met hierdie perseon nie? Wat

klaarblyklik kniediep en selfs dieper in die politiek betrok­

ke was nie? -- ek sal die posisie s6 verduidelik , Edelagbare ,

om by 'n geselskap te kern waar politiek betrekke is , moet ons

gesels tot ons by 'n sekere punt kom , dan begin ons politiek

praat , maar die plek waar ek Masabatha ontmoet het , was by

'n saal gewees , 'n skoonheidskompetisie . En meeste van die

tyd waar ons ontmoet het , het ons oor sulke geed gepr aat.

Maar u se u het haar vir jare geken . -- dit is so .

En u het baie gesprekke met haar gehad . Ja . (30)

U /

K230.0S - 2479 - BESKULDIGDE 4

U is gearresteer op die 17de Junie, 1981? --Ja.

En S005 dit uitgewerk het was u eintlik aangehou onder

Art 12 (1) (b)? Ag u sal die Artikels nie ken nie, maar u is

aangehou as n Staatsgetuie? -- Ja, die laaste was ek ingevolge

daardie Artikel gearresteer.

U sou Staatsgetuie wees in die saak van Khotso en van

Loathe? -- dit 1s so ja.

Ja. .

OP DIE STADIUM WORD DIE SAAK UITGESTEL TOT 29 MAART, 1983.

BY HERVATTING OP 29 MAART 1983. VERSKYNINGS 5005 VOORHEEN. (10)

INNOCENTIA MAZIBUKO bevestig (Deur Tolk)

AANKLAER: (HERVAT) U het gister vir ons vertel dat u In hegte

vriendskapsband met die persoon Mary Loathe gehad het. -- Ja .

En dat u met haar oor jare baie gesprekke gehad het. --Ja

Het u coit met haar oor politiek gesels? -- Nee.

U het oak gister vir ons rneegedeel dat u gearresteer is

en op n stadium aangehou 1s om as n voornemende Staatsgetuie

.. is dit korrek? - - Ja.

U sou In Staatsgetuie wees in die saak waarin Khotso

Seathlolo en Mary Loathe aangekla was. - - Ja. (20)

(Hof tree tussenbeide)

HOF : v1as hulle saam aangekla?

AANKLAER : Ja , in een saak . Beskuldigde No . I was Mary Loathe ,

en No.2 was Khotso gewees . Goed , ek lei af dat u sekere inlig-

ting beskikbaar gestel het waarop die Staat besluit het om u

Staatsgetuie te maak? -- d1t 15 n1e korrek nie , daar ~geen

inligting wat ek sal gegee het nie . Die Staat wou gehad het

ek moet n getuie wees .

Het u nooit n verklaring gemaak nie? -- ek is gemaak om

n verklaring te maak . (30)

Maar / ..

. ; '. ~ ' .. '

K230 . 10 - 2480 - BESKULDIGDE 4

Maar u het n verklaring afgele? dit was nie my ver-

klaring gewees nie, dit is hulle verklaring.

Daar was n verklaring wat u onderteken het as n verkla-

ring kom ons neem dit dan so? -- dit is so Edelagbare , maar

wat ek bedoel is ek het nie verklaar daarso nie, ek is ges€ om

dit te doen.

Goed, en die verklarlng of dokument wat u gemaak het, is

voorgele aan die Staatsaanklaer in daardie saak, dit is tot

sy beskikking gestel. -- Ja, dit is so.

Onthou jy dit was Mnr Swanepoel gewees. -- ek onthou (10)

En hy wou .. ek weet nie presies nie, maar iemand .. hy waar-

skynlik het besluit dat u n Staatsgetuie sou wees. -- Nee,dit

was a1 reeds lankal deur die polisie besluit.

Ja, en is dit korrek as ek aan u dit stel dat die Staats-

aanklaer in daardie saak Mnr Swanepoel, het met u gekonsul-

teer? - - dit is so.

Is dit reg a:s ek vir u se dat hy het met u gekonsulteer

by die polisiestasie waar u aangehou 15 , by die Barrage poli -

siestasie? -- dit is so .

En het u deur daardie verklaring gewerk met hom? --Ja (20)

dit is so.

En hy het besluit om u te roep as getuie? -- weI ek se

dat dit nie sy besluit was op daardie dag nie , Edelagbare want

dle pollsle het my voor dit. al meegedeel dat ek n getuie sal

wees .

Hoe dit ookal sy , u is op n seker e dag laat haal om ge -

tuienis af te Ie in die Hof teen Loathe en Khotso . -- dit is

reg .

En wat het toe daar in die Hof gebeur? -- ek het gehuil

in die Hof Edelagbar e , en later het ek die Hof meegedeel dat(30)

ek / ..

K230.12 - 2481 - BESKULDIGDE 4

ek . . dat dit moei lik is vir my om getuienis te gee. Die saak

is toe ultgestel en ek is jammer, my getuienis is toe ultgestel

ek is meegedeel tot die saak teen hulle afgehandel is, maar ek

is later 00 n datum die 12de gehaal, dit is die datum waar op

ek gevonnis is.

Gevonnis is orndat u geweier het om te getuig. -- Ja

NOll het u tydens die konsultasie met die Aanklaer in

daardle saak, vir hom ges~ dat die verklaring nle die waarheid

is nle? -- ek het hom nle gese nie.

Hoekorn nle? -- ek kon hom nle se nie Edelagbare, ek was (10)

in die hande van die polisie gewees .. daardie tyd , en ek het

aangeneem dat hy een van die pollsie personeel is.

Hoeveel keer het hy met u die verklaring deurgegaan? Hoe -

veel keer het hy met u gekonsulteer? -- dit was op die een ge-

leentheid gewees, toe het hy belowe dat hy sal terug kom en

toe het hy nie meer gekom nie .

Dit is by die polisiestasie by die Barrage? -- Ja.

Was hy aIleen gewees daar of was daar n polisiebeampte

saam met hom? -- was saam met Mnr van Loggerenberg.

Was Mnr van Logger enberg heel tyd by gewees? -- was (20)

die hele tyd in dieselfde kantoor .

Mnr van Leggerenberg deel my mee dat dit nie die geval is

nie. weI dit verbaas my want Mnr Swanepoel het my nie

geken nie . Mnr van Loggerenberg het hom soontoe gebring , hy het

ook nie geweet ek is in Barrage nie, en vir hen aan my vQorge-

stel .

Nee dit is hee l temal korrek , maar die stelling is dat Mnr

van Loggerenberg nie deurentyd tydens die konsultasie teen-

woordig was nie . Stem u daarmee saam? -- Nee , ek sal Mnr

van Loggerenberg s6 herinner , op n stadium het n Blanke per- (30)

soon / . .

K2JO.1S - 2482 - BESKULDIGDE 4

soon wat n trekker gedryf het, by die venster yerby gegaan

. . die venster was oop gewees, daar was n vreeslike groet 1a-

waai, toe het hy opgestaan en die vensters gaan toe maak.

Op n stadium het Mnr Swanepoel van die papiere nodig gehad

wat Mnr van L09gerenberg gehelp het.

Nou is dit •. kan ek dan met veiligheld aanvaar dat die

weergawe wat u aan Mnr Swanepoel geskets het daardie daS,

verskil van u getuienis in hierdie hof? -- Nie alles nie,

Ja, maar u het nie byvQorbeeld vir horn ges~ dat u en

Mary Loathe het nooit politiek gesels nie, om maar n voorbeeld{lO)

te noem? Ja, dit het ek nie aan hom gese nie.

Ja, inteendeel, ek veronderstel u het in u konsultasie

aangedui dat u vir hom n getuie kon wees, in sy saak wat hy

voor die Hof l@?-- ek het ja.

Oit het u volkome vrygestaan om vir hom in u vertroue te

neem en vir hom te se"eintlik wat hierdie verklaring behels

wat u nou met my "behandel , n boel leuens , dit is nie die waar-

heid nie ." --Edelagbare , ek .. niemand het my eerstens gese

dat ek daardie reg het nie , en tweedens ek het n suspisie

gehad dat In aanklaer vir my aIleen daar in die polisie- (20)

stasie kom sien het nie in n hofsaal nie, of by so n plek

waar die Hof teenwoordig is nie . Ek hetme geweet dat die

Aanklaer daardiereg het nie. (Hof tree tussenbeide)

HOF : Het u nie geweet .. het u geweet dat hy n Aanklaer is?

ek is so meegedeel ja .

Tydens die konsultasie? -- Ja .

AANKLAER : Het u kennis gedra wat sy rang is , dat hy n adjunk

prokureur- generaal is? -- Nee , die woord gebruik is "Advokaat ll

deur Mnr van Loggerenberg.

Nou kan ons net korn na die dag waar op u die getuienis (30 )

<fgel@ / .•

K230.18 - 2483 - BESKULDIGDE 4

afgele het weer .. of die dag waarop u geroep is as getuie , het

u Mnr Swanepoel daardie dag gesien voordat die saak begin het?

Nee, nie Mnr Swanepoel nie, ek het weI die kaptein geslen

en n ander persoon wat vir my ges~ het dat hy in diens is van

die staat, ek kan nie on thou watse werk het hy gehad nie .

Ja, dit was .. ja goed, weet u dat daar twee Aanklaers was

in daaredie saak? -- Nee, ek weet nie, in die hofsaal self ek

het Mnr Swanepoel gesien, hy het gepraat.

Party Aanklaers is so gelukkig om hulp te he. -- ek is

jammer? (10)

Ek se party Aanklaers is so gelukkig om hulp te he.

U weet nie dat die ander persoon oak b Aanklaer was nie, dat I

daar twee Aanklaers was in daardie saak nie? -- ek is nie daar-

van bewus nie.

Maar u se dat die persoon wat u gesien het, het ook vir u

gese hy is in diens van die Staat? -- wat gebeur het, ens was

in 'n voertuig gewees waar die kaptein teenwoordig was , en toe

het die kaptein vir my gese ek moet nie bang wees nie om te

praat nie, want hierdie ander persoon die werk ook vir die

Staat, hy het my gese wat sy werk is , maar ek kan nie onthou(20)

nie .

En het die persoon met u weer deur u getuienis kortliks

gegaan of nie? --Nee , die twee mense het met my korn pleit om

getuienis te gee in die hof .

WeI, wanneer het u die eerste aanduiding gegee dat u nie

gaan getuig nie , toe u hier in die hof k~rn? -- Edelagbare kort

na die .. na Nuwejaarsdag , het 'n Adjudant- offisier Cilliers my

korn sien , en ek het vir hom gese ek het die hele tyd gesit en

dink , en vir hom gese dat my gewete vir my pIa, dat ek nie ge -

tuienis kan gee nie , en op die 8ste het hy vir my korn haal(30)

by / •.

•

K230 . 20 - 2484 - BESKULDIGDE 4

by Barr age en vir my gese ek moet nie bekornrner d wees nie ,

oar alles nie , ons s a l daarna praat .

Was u motiver i ng om nie te getuig nie , omdat u ni e graag

wou getuig nie teen u vr iendin nie? -- Nee .

Wat was u mot iver ing? -- Eersten s Ede l agbare, was ek mee -

gedeel om sekere goed te se teen die mense , ek wa s n ie betrok -

ke gewees toe daar die goed gedoen was nie , die verklaring wat

hulle vir nygemaak het was vals gewees , en van die goed was

wat ek moes gese het teen Khotso , naarnlik dat hy pr es i dent

was van die SSRC , dat hy vir ons a l op skoal kern toes pr eek (lO)

het, ek kan mos n ie die getuienls gee nie , want ek het s aam

gestem met wat hy gedoen het .

Goed , en het u saam gestem met wat Loat he gedoen het? --

Nee , ek kon nie daardie getuienis gee nie want ek het n i e ge -

weet van daar die goed nie , ek is deur die pol isie meegedeel

dat hy dit en di t ge doen he t.

Korn ons kom ·wee r t erug na n vraag wat ek vroe~r aan u

gevra het , hoek om het u nie die Aanklaer in u vertroue ge-

neem en vir hom gese"kyk, ek kan nie vir j ou getuienis gaan

gee nie , want die verklaring is nie die waarheid nie." -- (20)

Edelagbare toe ek in aanhouding geneem is , het dit baie swaar

gegaan met my . Ek is daar aangerand , en die polisie het dit

moeilik gemaak vir my , dat hulle wil he ek moet saamstem met wat

hulle aan my se. Ek kon nie vir die Aanklaer daar in die

teenwoordigheid van Mnr van Loggerenberg se dat daardie verkla-

ring nie die waarheid is nie , want ek was bevrees vir verdere

aanranding , en n ander ding is dat ek nie geweet het dat die

Aanklaer die reg het om n persoon by die polisiestasie te

gaan sien nie , en nie by die hot nie .

Goed , dit het u volkome vry gestaan om te vra om die (30) Aanklaer / ..

K230 . 24 - 2485 - BESKULDIGDE 4

Aanklaer privaat te spreek is dit nie so nie? --WeI ek sou

dit nie geweet het nie, Edelagbare, ek was oortuig gewees dat

hy saan rret die polisie is.

Oit was aan u ges~ gewees dat hy n Aanklaer is en u het

dit geweet, en nie n polisieman nie. -- dit is so, dit is ek

gese.

Nou geed, en u aanhoudlng by Barrage pollsiestasie is u

besoek daarso? besoekers soos wie byvoorbeeld?

Soos byvQorbeeld die inspekteur van aangehoudenes? --Ja.

Hy is nie n polisiernan nie? -- Ja dlt is so. (10)

wat is hy? In elk geval, het u coit vir hom in u vertroue

geneem en gese hierso is leI ike dinge aan die gang? -- Edelag­

bare die eerste keer toe ek die inspekteur van aangehoudenes

ontmoet het, was by Hillbrow gewees. Hy het sy werk duidelik

aan my gestel, dat wat die klagtes teen nyaanbetref wat beweer

word , en wat ek gedoen het en nie gedoen het nie , het hy niks

mee te doen nie: Hy stel be lang in my behandeling daarso .

Hy het my spesifieke vrae gevra, byvoorbeeld my gevra "is

jy siek?" "Is jy gesond?" "Hoe is die kos?" en "hoe word jy

hier behandel?" ensovoorts. (20)

En u ken aan horn u klagtes noem , dit is hoekom hy daar

was . ek het al n versoek by horn gemaak, ek het hom gevra of

ek kan lees , en toe het ~vir my gese dit moet ek met die

polisie bespreek , en toe vra hy vir my of ek n verdere verseek

het , weI ek het besluit om nie verder versoeke te rig nie , want

ek het gesien iets wat die polisie raak , hy wou nie betrokke

wees nie.

Nou by die Barrage was u die hele tyd opgesluit gewees

en u het op u eie versoek by die Stasie bevelvoer der se huis

gaan werk is dit korrek? -- Ja dit is so . ( 30)

En / ..

K230 . 28 - 2486 - BESKULDIGDE 4

En u was .. was u in n gesonde verhouding met hom die

Stasiebevelvoerder gewees by die Barrage polisiestasie? --

die verhouding was goed gewees.

U kon aan hom gekla het nle waar nle? -- Nee daardie ge -

wane polisiemanne, hulle weet niks nie, sy plig is om vir my

daar aan te hou, hoe kan ek by hom gekla het?

U het redelike vryheid van beweging geniet as u byvoor-

beeld in die huls gewerk het? dit is so, tot n groet mate.

Goed, en u het die Staat in daardie .. tot op die laaste

in die duister gehou oor u voorneme om nie te getuig nie. --(10)

Edelagbare, ek het dit al by die kaptein .. alhoewel nle direk

gese nie, dat ek nie gewillig sal wees om getuienis te gee

nie, maar hy het my altyd getroos en gese kyk byvoorbeeld

die Hof sal in kamera wees, moenie bang wees nie en al daar-

die goed.

Geed, het u hom versoek dat die hof in kamera moet wees

met u getuienis? -Tydens u getuienis? -- Nee , die kaptein het

my dit gese ek het byvoorbeeld niks geweet van n hof n i e , hy

het my gese wat die posisie sal wees , dat daar mense s al wees

ensovoorts , by Barr age . ( 20 )

Oie verklaring wat Mnr Swanepoel , die Aanklaer met u be-

handel het , was dit h Beedigde verklaring? -- Nee , ek het nie

die eed geneem nie , wat ek on thou is toe ek die verklaring ge-

teken het , was Mnr Swanepoel nie by gewees nie , dit was ander

mense .

Is die bewysstukke , die konstitusie van SAYRCO aan u ge-

toon deur die Aank l aer ? -- Nee .

Nou ek wil nou kort l iks hande l me t die get uie Hank Vusi

Nkosi se getuienis . Oit is die per soon wat u se u tot n

mate lastig geval het met sy liefdesvoorstelle . -- Ja (30 )

En /

K230.33 - 2487 - BESKULDIGDE 4

En d i t het u nie welgeval nie , dit het u nie aangestaan

n i e ? dit is so .

Waar om het u dan nag s t eeds hom gevra om u t e help met u

skool wer k? -- weI ek het vir hom geken as n ke nne r van wiskunde ,

en die feit dat ek nie d i e l iefdesver houding met hom aangaan

nie , het nie be doe 1 dat ons sou vyande wees n ie .

Nou u het r eeds getui g da t u het met Hank Vusi Nkosi

polltlek bespr eek. -- Ja .

En u get uienls was dat dit diepgaande ge s pr e kke was?

dit is so . ( 10 )

En het die gespr ekke by verskeie ge l eenthede p l aasgev ind ?

J a .

En het dit vir u g eblyk dat hy n per soan is wat n belang­

ste lling het i n die po l l tiek ? -- Ja .

He t u hom .. met horn gepraat oor d ie or ganisasie SAYRCQ?

Nee .

Ran u aandui. waarom hy die · Hof .. valse getuienls in die

Hof afgele het? -- Edelagbare ek het baie diep gedink na rnoont ­

like redes , ek het gedink dat hy deur die polisie verplig was

om so teen my te kern praat , en die feit dat ek vir hom uit- (20)

gewys het , en as gevolg van my uitwysing aan hom is hy deur

die polisie in aanhouding . . as gevolg van my uitwysing moes

.. was hy verplig om in plekke 5005 in Pretoria te gaan woon ,

ek ken vir Vusi hy is n bangbroek , hy is baie bang , en ook hy

het ook nie van die polisie gehou n1e, maar as gevolg van die

feit dat hy bang is vir die po11sie, en my uitwysing van hom ,

het hom verplig om vriend te wees van die po l isie . Hy is nie

bly daaroor nie .

Se u u het hom uitgewys . -- en die fe1 t dat ek nie sy

liefdesvoor stelle goedgekeur het nie . ( 30 )

U /

K230 . 36 - 2488 - BESKULDIGDE 4

U se u het hom uitgewys aan die polisie . - - Ja .

Het U ook vir Patrick Mafenyana uitgewys aan die polisie?

a1 die getuies wat hier korn getuig het, ek het hulle aan

die polisie uitgewys.

En John Mosito? En Ronald Themba Mosimang? - - dit is so.

Hoekorn het u hulle uitgewys aan die polisie? -- Mnr Tro!­

lip het my aangerand, hy het gese ek moet a1 my vriende aan hom

uitwys, en toe het ek gedink enige ene wat n vriend was van

my, en hy het net in my kop gekom en dan het ek hom gaan uit-

wys. (10)

En toevallig getulg a1 hierd~vier persone wat u ultge-

wys het, wat in hierdie saak getuig het,

MR BASSLIAN: Sir, I am afraid that this is not quite correct,

she didn't say these were the only four, she said all her

friends had to be pointed out.

AANKLAER: Oit was nie my stelling dat dit net al vier was nie.

Ek se die vier wat getuig het, in hierdie saak, al vier van

hulle getuig van d~betrokkenheid met SAYRCO . - - Ja, hulle

het getuig hier, getuienis gegee , hulle 1s mos gese wat om

te se . (20)

o ja , u se dat Nkosi se getuienis is reg as u se dat hy

Loathe by u huis ontmoet het? -- Ja dit is die waarheid .

Ons het reeds gehoor dat Loathe is skuldig bevind aan n

aanklag onder die Wet op Terrorisme weens haar betrokkenheid

in SAYRCO. -- Ja, dit is reg .

Maar u se ten spyte van u jarelange vriendskap met Loathe

en die vriendskapsband tussen u , het sy nooit met u gepraat

oor SAYRCO nie? -- as ek vir u n prent kan skets van die

vriendskap saam met Masabatha , Masabatha is n skoonheids -

koningin , en tweedens is sy die persoon wat hierdie skoon - (30)

heid . . f ..

K230.41 - 2489 - BESKULDIGDE 4

heid .. wat deelneem aan hierdie skoonheidskornpetisies , oplei .

Sy word ook daar gebruik as n beoordelaar van hierdie .. wat

nog nle professioneel so deelneem nie. Sy is n professionele

danser, ballroom en Latyns-Amerikaans.

Ja, geed, --as ek vir u volledig kan se nou wat my aan-

betref, ek is n danser, ek is n aktrise .. amateur nag nie

professioneel nie. Nou het ek vir Masabatha vir die eerste

keer ontrnoet by n skoonheidskompetisie, en ek ken rnense wat

met haar soort werk betrokke is en sy ken oak mense wat in

my veld van aktrise aanbetref,wat by n teater betrokke is. (10)

Oit is nou die soort vriendskap wat ontstaan het tussen ek

en sy. As cns ontmoet, het cns van hierdie soort goed gepraat

en sy het my genooi na partytjies by te woon en so meer.

Ja.. Nou die posisie is Edelagbare, ek is n persoon

wat weI belanggestel het in politiek, dit is blykbaar ook

die posisie met Masabatha, maar die feit dat ens nie daaroor

gepraat het nie , ·is moontlik omdat ek byvoorbeeld haar lewe

beskou as di~ van n wilde persoon, dat ek niks met haar .. enige

iets polities kan pr aat nie. Op die ander kant het sy miskien

diesel:de van my gedink , net 5005 ek van Ronnie gedink het (20)

So toevallig is sy kniediep in die politiek betrokke , tot

so n mate dat sy skuldig bevind is in n hof van 2 aanklagtes

op die Wet op Terrorisme , U stel ook belang in die politiek ,

maar julIe het oor julIe jare lange vriendskapsverhouding

nooit daaroor gepraat nie? -- Edelagbare , 5005 ek alreeds

gister gese het, om n gesprek . . om tot by n gesprek te korn

oor die politiek, moet daar iets is wat bespreek is wat daarna

toe lei. Masabatha is nie n per soon wat ek daagliks gesien

het nie , en as ek haar gesien het , dan het ons oar al hierdie

soort ligte goed geseis . Ocr die jongste ontwikkelinge (30)

in / ..

K230.45 - 2490 - BESKULDIGDE 4

in wat sy gedoen het, en wat ..

Ag nee kyk, u getuienis was dat u vir haar oor jare ken,

en ~at julIe bale met mekaar gesels het. -- dit is so, maar ek

het haar nie daagliks gesien nie, ek het haar byvoorbeeld na­

weke gesien. Ek en 5y was nie op dieselfde skoel gewees nie .

NOll die geleentheld waarby Hank Vusi Nkosi vir Loathe

ontmoet het, in u huis, vertel ons bietjie daarvan. -- Sy het

my gese toe 5y gekom het dat 5y op pad is na die Glen Thomas ..

Glen Thomas is waar die .. by die dokters se waning, by die

Baragwanath hospitaal, dit is naby my ouers se huis, 5y het(lO)

van n taxi a£geklim, waar 5y by die taxi afklim is by my

ouers se huis, en ,.

Maar nou is sy in die hu1s, en toe kom Hank Vusi Nkosi

aan. -- Ons was besig gewees om te eet, toe Hank daar inkom,

om my te kom sien.

Ja, en W3.t gebeur toe? -- Wat toe gebeur het, is Hank het

daar ingekom, hY 'het my gegroet en gevra waar was ek die hele

tyd gewees , hy het my nie gesien nie . Toe hetans begin gesels

ek en Vusi , sonder dat ek vir Vusi aan Masabatha voorgestel

het , Masabatha het toe ges~ "nou hoek om is julIe so .. hoekorn(20}

kan jy n.ie vir my aan Vusi voorstel nie." En sy het toe haar-

self voorgestel aan Vusi and Vusi het hom voorgestel . Ons

het toe begin gesels daar totdat ek besluit het nee ek moet

die huis gaan skoonmaak want toesy ingekom het was ek besig

gewees en ek los toe die twee gesels daar .

Het jy jou aandete toe onderbreek om huis skron te rnaak?

dit was die oggend gewees , omstreeks 11 uur .

Die ete in elk geval onderhreek om nou te gaan huis

skoon maak . -- dit was na n lang tyd gewees , ek het .. ons

het die kos klaar geeet , gesels en die werk he t toe gestaan . (30)

En I ..

K230 . S0 - 2491 - BESKULDIGDE 4

En die twee kuiergaste wat rnaak u toemet hulle terwyl

u gaan huis skoonmaak het. -- Hulle het gesit en gesels daarso.

Hulle korn kuier vir u, maar u los hulle daar en gaan maak

huis skoen. -- toe hulle daar inkom, was ek besig gewees om

die huis skoon te maak. Ek ken nie die huis net so gelos het

nie, want my vader sou daar ingekom het en baklei het, dit

was gedurende skoolvakansies gewees en ek is by die huis,

en niks doen nie.

eet.

maak.

Toe Hank daar inkom, het jy gese was julIe besig om te

Toe Masabatha inkom, was ek besig gewees om skoon te(lO)

Sy se toe vir my sy is op pad na die Glen Thomas toe ,

toe het ek gou brekvis reggemaak, vir ens twee. Ons sit toe

meet en toe korn Vusi in. Ons sit toe daar en ons geniet

die kos, toe .. terwyl Vusi daar gestaan het. Ek het nogal vir

hom kos gegee wat uit die yskas gekom het, Masabatha het nog

gese hoekorn gaan braai ek nie n eier vir hom nie .. vir Hank

nie . En toe het ~k gese nee ek gaan dit nie doen nie , ons

het vir hom van ons borde eiers gegee .

Ja , korn ons sny dit net kort , u getuienis is dat u laat

.. die mense wat vir u korn kuier het daarso en u gaan rnaak (20)

huis skoon .. ja of nee? -- 3a dit is so .

Nou Patrick Mafenyana , u het horn ook aan die polisie

uitgewys? -- dit is so .

Dink u dit is ook n rede waarom hy valse getuienis teen

jou korn afle het? -- Hy moet baie kwaad wees vir my , eerstens

het hy sy eksamens gedruip as gevolg van wat ek aan hom gedoen

het , hy het vir die Hof gese dat hy geslaan was, sy ore was

stukkend ,

Hoe dit ookal sy u het met hom ook politieke gesprekke

gehad se u? -- dit is so ja. (30)

En / . •

• K230 . 54 - 2492 - BESKULDIGDE 4

En weereens het u hier ges@ dit was diepgaande gesprekke.

dit is so.

Hy was n lid van die SSRC gewees? -- dit is so .

En hy sou uiteraard deurdat hy so betrokke was in die

polltlek, belanggestel het in SAYRCO nie waarme? -- ek het

nie gesien nie, ek weetme of hy daar!n belan9gestel het of

nie. Die posisie is baie van die skoolkinders wat daardie

tyd in politiek belanggestel het, stel nie meer be lang nie

as gevolg van wat gebeur het. Van hulle is dOCd, anders is

nou kreupels, anders (oor na kasset 231) kan nle meer skool(lO)

kry nie, party is in hegtenls.

Maar tydens die diepgaande gesprekkewat u gehad het

met Mafenyana, het U uitgevind wat is 5y houding oor die poll­

tiek, het hy steeds belanggestel? -- Nee toe ek met born poli­

tiek gepraat bet, Edelagbare, dit was nie n gesprek tussen ek

en by nie, dit was saam met ander studente gewees by die skool

terwyl by n verteenwoordiger van die SSRC by ons skool was .

Sal u met my saamstem dat die ideale persoon . . dat by die

ideale persoon is om te probeer werf vir SAYRCO, indien n mens

so iets sou wou doen , weens sy vorige betrokkenbeid by die (20)

SSRC . - - ek weet nie, ek het nie n idee nie.

Weet jy of by vir Tbernba .. sy naam Ronnie/Ronald Taernba

Mosimango ken? - - Hulle bet nie rnekaar geken nie . Ek dink bul-

le het mekaar leer ken noudat bulle gearresteer was of toe

hulle hier getuienis gegee het.

Ja, nou waar korn by daaraan dat u by Tbernba vervoer wou

gere~l bet? -- Hulle moes gesels het oor bier die getuienis .

Thernba moes vir hom ges& het "die polisie wil he ek moet so en

so s& " maar toe bet by een fout begaan , dat by na die per soon

wat ek as Ronnie verwys het , hier vir die Hof gese het dat (30)

ek / . .

• K231. 03 - 2493 - BESKULDIGDE 4

ek gese het ek gaan na Themba toe.

Nou korn ons vir n aomblikkie net na Ronnie toe gaan , ons

sal. later na hom toe in detail gaan. Ronnie I was u saam met

hom in die skoal gewees? -- Ja, maar voer dit het ek vir horn

geken terwyl ons nog klein was by Rockville.

Was u en Ronnie in dieselfde klas gewees? -- Nee, op

d1eselfde skeel by Henley .

NOll goed, ek wil net kortliks met John Mosito handel.

Ken u hom oak goed? -- Ja, ons was in dieselfde klas gewees.

En u het hom ook aan die polisie uitgewys? -- Ja. (10)

U het gister getuig dat U ook met hom politiek bespreek

het? -- Ja, Edelagbare,wat Dokter aanbetref, net soos ander

studente by die skoal. Al die studente het daardie goed ge-

praat want ons was almal nle gelukkig gewees nie.

U het gister ook gese dat u met hom wat u beskryf het

as "political changes" bespreek het. -- weI , ja , ek kan nie

met aIle sekerheid se dat ek dit weI met Dokter bespreek het

nie, maar hoe ons daar gekom het, Edelagbare, is ons het oor

ander goed gepraat wat daarna lei tot waar ons veranderlnge

bespreek het . (20)

As u se Dokter, dan bedoel u John Mosito? -- Ja , John

Mosito ja , dit is sy ander naam .

En het hy met .. het u en hy dan saam gepraat oor die poli -

tieke onderwerpe wat u oor gesels het? -- dit is so ja.

Het u die indruk gekry dat hy ook n per soon is wat be lang

stel in die tipe politieke aspekte waarin u be lang gestel het?

-- weI, wat skool -polltiek aanbetref, Edelagbare, het almal

belanggestel.

Ja , maar u . . het u ook "political changes" met hom be-

spreek , dit gaan seker n bietjie wyer as skool-politiek. -- (30)

Nee / ..

• K231. 05 - 2494 - BESKULDIGDE 4

Nee, dit is nie wyer as skool-polltlek nie. Daar is ook ver­

anderinge by skool-polltiek.

Maar kan ons dit dan nou 56 saarnvat dat u het politiek

met hom gesels? -- Ja, ek stem saam, wat skoal aanbetref.

Ja, en hy het oak met u gesels daaroor? Oor en weer ge ­

sprek gewees? -- dit is so.

Het u coit die indruk .. (Die Hof tree tussenbeide)

HOF: Net om verwarring te voorkorn, maet u vir ons s~ waaroor

u gepraat het,die uitdrukking "skool-polltiek" is glad nie

vir my duidelik nie. -- Ons het gekla oor klaskarners, ons het(lO)

nie genoeg klaskarners gehad nie. Byvoorbeeld sou jy gekry het

in een klaskamer sit daar twee klasse. Ons het nie genoeg

banke gehad nie, die laboratorium di~ was nie geskik gewees

nie vir studente wat sulke vakke gemaak het waarin hulle dit

gebruik nie .. wat hulle gebruik moet maak daarvan nie. Ons

het ook nie n onderwyser gehad om vir ons fisika te gee nie.

Dit is n Staatskool daardie.

AANKLAER: U het gister getuig dat u ook met hom "political

changes" bespreek het, verduidelik vir ons wat het u daarmee

bedoel? - - het ek gese dat ek met Dokter dit gesels het? (20)

In u hoofgetuienis . -- WeI ons het gepraat van verandering

5005 om ons skool lewe te gee , 5005 aIle ander skole , 5005

Blanke skole .

Beskou u dit as "political changes"? -- dit is so . (Die

Hof tree tussenbeide)

HOF: Wat verstaan jy met die woord politiek? -- sy se die

woord in die Zoeloetaal wat bedoel "pol i tics ."

Ek wil weet wat jy daaronder verstaan . Wat beteken die

woord? -- Mense verskil . . die manier hoe mense dink , die ver-

skil . ( 30 )

Ek / . .

• K231.07 - 2495 - BESKULDIGDE 4

Ek wil weet hoe dink jy .. hoe verstaan jy .. wat verstaan jy

oor politiek, ek wi1 nie weet wat ander mense oor die weard

verstaan nier ek wil weet wat jy verstaan. -- Edelagbare as

ons soos studente veranderlngs .. soos studente het ek gedink ..

veranderings nodig he daarso .. by die skoal . . en watter veran -

derings ans, die studente, nie self kan aanbring nie waar ons

Staatshulp nodig sou gehad het, di~ het ek beskou as skool­

politiek.

AANKLAER:Goed, maar kan ons net duidelikheid kry, u het qister

gepraat oor die feit dat u graag wil he dat buitelandse lande(lO)

Suld-Afrika bolkot,en u het oak gese dat die regering van die

dag u nie raaksien nie. Nou daardie aspekte,is dit oak poll­

tiek? -- dlt is so.

Hierdie tipe van politieke gesprekke het u met hierdie

getuies wat ons behandel, ook bespreek? -- weI dit kan ek nie

met aIle sekerheid se nie, want ek het met baie mense gesels.

Ek kan nie spesifiek se dat ek weI met so en so dit en dit

bespreek het nie .

Ja, ek wil nou in besonder handel met John Mosito . Het

u sulke gesprekke met hom gehad? (Die Hof tree tussenbeide) (20 )

HOF : Met betrekking tot boikotte en dat die reger ing hulle

nie raaksien nie?

AANKLAER: Daardie tipe politieke gesprekke ja , dit is wat ek

bedoel .. ek meen nie noodwendig net dit nie , maar politiek in

daardie sin. -- Ek het gister gese Edelagbar e , en ek herhaal

dit, wat John aanbetref , kanek nie on thou spesifiek dat ek met

horn gesels het nie , maar ek is daarvan seker dat ons oor

skool- aangeleenthede moes gesels het , net 5005 met ander stu-

dente .

Goed , jy het met ander woorde met horn politiek gesels (30)

5005 /

,

•

K231 . 10 - 2496 - BESKULDIGDE 4

5005 u die weord polltiek verstaan? -- dit is so ja .

En het hy daarin belang gestel? -- soos a1 die ander stu ­

dente ja.

Nou so sy belangstelllng was nie anders as die ander

studente sIn nie s~ jy? -- ek sal se ja.

NOll ek het n probleem met daardie getuienls, want toe

die getuie John Mositc getuig het, het jOll advokaat horn ge­

kruisverhoor en sekere stellings aan horn gemaak. Onder rneer

dievolgende. Kyk hy het getuig dat u hom genader het en pro-

beer werf het vir SAYRCO. -- Ja. (10)

En toe was die stelling aan horn gewees dat u hom nie ge­

nader het nie, omdat u, beskuldlgde 4, geweet het dat hy nie

geinteresseerd is nie.

MR BASSLIAN: Sir, I fail to see what the conflict is there,

or discussing politics had to do with someone's interest in it.

COURT : There is a conflict possibly, I think the question

should be allowed.

AANKLAER : Ja. -- weI ek hamet Dokter politiek gesels.

Die stelling was dat u hom nooit sou nader het oor SAYRCO

nie , want u het geweet dat hy glad nie in pol itiek belang-(20}

gestel het nie . -- U sal on thou hoekom daardie stelling aan

hom gemaak is Edelagbare, omdat Ookter self gese het hy het nie

belanggestel in politiek nie, en toe is ek gevra hoe kon ek

dan vir hom genader het indien dit die geval was.

Oit was gestel dat u geweet het hy stel nle belang in

polltiek nle . -- dit is so Edelagbare, hy het gese hy het nie

belanggestel in politiek nie, en toe is dit deur Mnr Basslian

aan hom gestel aangesien die beskuldigde dan geweet het dat

jy nie belang stel in politiek nie , hoe kon hy vir jOll genader

het nie . (3D)

Maar / ..

•

K231.13 - 2497 - BESKULDIGDE 4

Maar dit het bietjie verder gegaan as dlt, dit was aan

hom gestel dat hy inderdaad ncoit vergaderings bygewoon het

of aan protesoptogte deelgeneem het nie. -- dit is die getuie­

nis wat hy gegee het Edelagbare, die advokaat het toe saarn met

hom gestem en vir hom ges& "jy s~ jy was nie by vergaderings

gewees nie, jy het nle in proteste deelgeneem nie, nou hoe het

dit gekom dat jy genader is?"

Ek het nie my volledige nota's hier nie, maar my herin­

nering 1s beslis dat die getuie John Mosito ges& het hy het

deel geneem aan protesoptogte .. en hy het deelgeneem aan ver-(lO)

gaderings, en toe was die stelling gewees "nle waar jy gesien

het nie, jy het dit ncoit gesien nie." -- WeI, hy het so ges&

ja, maar die advokaat het vir hom gevra oor wat hy gese het

dat hy nie belanggestel het in politiek nie .. indien dit so was,

en ek het daarvan geweet, hoe haek vir hom dan genader.

Geed, die getuienis is op rekord, die stelling was dui­

delik hy het nie "deelgeneem aan die politiek nie, hy het nie

daarin belanggestel nie, hoe sou u hom dan genader het.

En ek stel dit aan u dat dit verskil van die getuienis wat u

netnou gegee het waar u se dat sy belangstelling in die poli - (20)

tiek was maar dieselfde as die deursnee student. die feit

is dat persoonlik ek nog nooit nie vir John Mosito by n ver­

gadering gesien nie , ek was . . ek het hom ook nie gesien waar

hy deelgeneem het aan die protes nie , maar die ondervraging

hierso was as gevolg van wat hy gese het , die advokaat het

saarn met horn gestem op wat hy gese het .

Nee , baie beslis nie , baie beslis nie . -- rniskien het

die advokaat 'n fout begaan , miskien was di t my fout gewees

deur om nie die hofverrlgtinge of hofprosedure te verstaan nie

anders sou ek sy aandag daarop gevestig het . ( 30)

Kom / ••

•

K231.1S - 2498 - BESKULDIGDE 4

Kom ons los daardie punt. Nou u het gister oak in u

hoofgetuienis gese dat u self weI ten gunste van bepaalde

organisasies in gesprekke uitgespreek het. -- Nee , ek het

gese ek hau van partye wat praat, wat ultpraat.

Die vraag as ek korrek on thou was dit gewees min of meer

op die trant .. dit was aan jOll gevra gewees in hoofgetuienls

het u uself ooit ten gunste van bepaalde organisasies ultge-

spreek in gesprekke, en u het daarop bevestigend geantwoord.

My antwoord was dat dit organisasies is wat ultpraat.

Wat? -- wat praat, wat se dlt en dit 1s verkeerd. (10)

(Hot tree tussenbeide)

HOF: Het jy jou ten gunste van 5ulke organisasies dan uit-

gespreek? dlt is so ja.

AANKLAER: Ran u vir ons se watter organisasies het u in

gedagte gehad? -- AZAPO, dit is die ene wat ek ken.

Weet jy waarvoor AZAPO staan? -- As ek die volle naam

sien dan sal ek dit onthou, maar Azanlan People .. lets.

Organization? -- dit is reg.

Wat is hulle doelstellings?

maar ek sien gewoonlik wat hulle se

Ne~ , dit weet ek nie ,

(20)

Wat se hulle? .. in die koerante .

Wat se hulle? Mens byvoorbeeld , sokker spelers van

oorsee , rnoet nie Suid-Afrika toe korn nie. Die rnense van oor-

see moet nie hier korn sing nie,

Hoekorn moet hulle nie hier kom sokker speel nie? -- Hier

in hierdie land is daar die apartheid , en deur nie te korn nie ,

sal hulle help am die regering .. sal hulle die regering ver­

plig om weg te doen met die apartheidstelsel .

Ek wil net kortliks handel met Ronald Thernba Masimango .

Dit is die persoon wat getuig het dat u hom probeer werf (30)

het / ..

K231.19 - 2499 - BESKULDIGDE 4

het kern ons no em dit maar karweier, vir SAYRCO. dit is

n leuen daardie.

Nou goed, u het in u getulenis aangedui dat hy weI se ­

kere vervoer aan u verskaf het in die verlede. -- nie dat hy

vir my spesifiek na my eie plekke toe geneem het nie , saam met

Tizzie-hulle.

Ja, maar u het hom in die verlede gevra om vir U sekere

vervoer te doen en hy was gewillig daartoe? -- dit is so,maar

nie met sy eie voertuig nie, syne was toe gebreek gewees, hy

het iemand anders gevra. (10)

Ja, maar goed as ek u getuienis reg on thou op die stel-

lings wat aan hom gemaak is, ek kan nie presies on thou nie

was dat hy u geneem het na disco's .. disco danse. -- Ja, ek

was nie aIleen gewees nle, ek was saam met Tizzie gewees, ek

het Tizzie gaan kuier en sy het ges~ ons gaan disco toe , toe

het ons gegaan saam met Ronnie.

Nee, ek s~ nOie u het alleen gegaan nie , maar die fei t

.. die punt wat ek maak is u het hom gevra om ute neem na

die disco ' s toe .. en hy was daartoe bereid . Nee , ek het

hom nie gevra nie om vir my na n disco toe te neem nie . (20 )

Maar hy het u baie vervoer met die kar na die disc o ' s

toe. -- Nee , hulle het vir my eintlik na die disco ' s geneem ,

Tizzie is n groot vriend van Ronnie , en ek het vir Ti z z1e g a an

ku1er wat vir my na die disco toe geneem het .

Wel u het baie saam met Ronnie gery na die disco ' s toe ,

laat ek dit 56 stel. -- Nie baie maal nle .

Wel n aantal kere? aantal kere ja .

En na partytjies toe? -- dit is so ja .

En u het die vrymoedigheid gehad om hom te vra om u te

neem na Phomelong toe? - - d1t 15 so ja . ( 30 )

Omdat /

•

K231.22 - 2500 - BESKULDIGDE 4

Omdat u seer sekerlik geweet het hy is n persoon wat

maklik vervoer verskaf. --Nee, die plek waar ek was Edelagbare

dit was in Rockville gewees en daar was nie vervoer gewees nle.

Ek was verplig gewees om vir hom te vra.

Want u het geweet hy is n persoon wat nie suinig is met

sy vervoer nle. -- WeI, ek sou nie geweet het nie Edelagbare,

want ek het na Phomelong toe gegaan en die plek waar ek gegaan

het, was daar geen partytjle gewees nie, die ornstandlghede

sou verskil het indien ek vir hom gese het daar is n partytjie

aan die gang. (10)

Ons los daardie punt vir argument, maar dan is daar net

een aspek wat ek nog nie mooi verstaan nle. Oit is die kwessie

van n hoek wat gaan haal moes word, of gebring mees word, ek

verstaan nie daardie getuienis nie. ek het n boek gaan haal

by Sabie .. by Masabatha se huis.

Is dit dieselfde geleentheid as hierdie Phomelong ver­

voerdery? -- op dieselfde geleentheid ja.

Ek sien. Watse boek het u geleen? -- dit is n hoek oor

dans Edelagbare, waar die verskillende maniere van dans .. ek

vergeet die naam van die persoon wat die hoek geskryf het. (20)

Het u nie gister gese dat dit n boek was wat n opsomming

bevat het van n voorgeskrewe werk .. Afrikaanse voorgeskrewe

werk waar u n toets moes skryf? -- Nee , daardie boek het ek van

Tizzie gaan haal. Die posisie was eintlik ek het die hoek

saamgebring die Sondag , die Maandag .. ek het dit Maandag na

my huis toe geneem . Die Dinsdag het ek dit teruggevat na

Tizzie to~ , toe ek die ander boek saamgebring het van Masa -

batha af .

Ronnie getuig dat u hom voorgestel het aan Masabatha

Loathe as n lid van die organisasie .. SAYRCO . --dit is n leuen(30)

Het / ..

Collection Number: AD2021

SOUTH AFRICAN INSTITUTE OF RACE RELATIONS, Security trials 1958·1982

PUBUSHER: Publ,she,.- Historical Papers, Uni'l'8l"Sity of the Witwatersrand LocatIOn - Johann •• burg -" LEGAL NOTICES:

Copyright Notice: All materials on the Historical Papers website are protected by South African copyright law and may not be reproduced, distributed, transmitted, displayed, or otherwise published in any format, without the prior written permissIOn of the copyright owner,

Disclaimer and Terms of Use: Provided that you maintain all copyright and other notices contained therein, you may download material (one machine readable copy and one print copy per page) for your personal and/or educational non-commercial use only.

People using these records relating to the archives of Historical Papers, The Library, University of the Witwatersrand, Johannesburg, are reminded that such records sometimes contain material which is uncorroborated, inacrurate, distorted or untrue. While these digital records are true facsimiles of the collection records and the information contained herein is obtained from sources believed to be accurate and reliable, Histork:al Papers, University of the Witwatersrand has not independently verified their content. Consequently, the University is not responsible for any errors or omissions and exdudes any and all liability for any errors in or omissions from the hformation on the website or any related information on third party websites accesslble from this website.

This document is part of a private collection deposited with Historical Papers at The University of the WitWate"",nd by the Cllurth of the Province of South Africa.