มงคลสตรคำฉนท  เปนวรรณคด  คำ�สอน  ผลง�นพระร�ชนพนธของพระบ�ทสมเดจพระมงกฎเกล�เจ�อยหวททรงนำ�หลกธรรมทเปนพระค�ถ�บ�ลจ�กพระไตรปฏกตงแลวแปลถอดคว�มเปนคำ�ประพนธทไพเร�ะ  มคว�มงดง�มทงด�นเสยงและคว�มหม�ย  ส�ม�รถจดจำ�ไดง�ย  มงคลสตรคำ�ฉนทนจะเกดแตตวเร�เองไดกตองเปนผลม�จ�กก�รประพฤตปฏบตดของตนเองเท�นน  ห�ไดม�จ�กปจจยอนเลย

ผแตง พระบ�ทสมเดจพระมงกฏเกล�เจ�อยหว  ลกษณะคำประพนธ ก�พยฉบง 16 และอนทรวเชยรฉนท 11 แทรกค�ถ�บ�ลจดมงหมยในกรแตง เพอใหตระหนกว�สรมงคลจะเกดแกผใดกเพยงผลม�จ�กก�รปฏบตของตนทงสนไมมผใดหรอสงใดจะทำ�ใหเกดสรมงคลแกเร�ได  นอกจ�กตวเร�เองควมเปนม เมอ พ.ศ. 2466 พระบ�ทสมเดจพระมงกฏเกล�เจ�อยหว  ทรงนำ�มงคลสตรม�ทรงพระร�ชนพนธเปนบทรอยกรองประเภทคำ�ฉนท  โดยใชคำ�ประพนธ 2 ชนด คอ  ก�พยฉบง 16 และอนทรวเชยรฉนท 11 ทรงนำ�ค�ถ�ภ�ษ�บ�ลจ�กพระไตรปฏกตงแลวแปลถอดคว�มเปนรอยกรองภ�ษ�ไทย  ไดถกตองตรงต�มบงคบในฉนทลกษณ โดยไมเสยเนอคว�มจ�กพระค�ถ�บ�ล  ก�รจดว�งลำ�ดบของมงคลแตละขอกเปนไปต�มทปร�กฏอยในพระ

ค�ถ�เดม  ซงแสดงใหเหนถงพระอจฉรยภ�พท�งด�นภ�ษ�ไดอย�งดยง

                                                  "อเสวน� จ พ�ล�นำ ปณฑต�นญจ เสวน�                                                  ปช� จ ปชนย�นำ  เอตมมงคลมตตมำ                                                  หนงคอบคบพ�ล  เพร�ะจะพ�ประพฤตผด                                                  หนงคบกะบณฑต  เพร�ะจะพ�ประสบผล                                                  หนงกร�บและบช� อภบชนยชน                                                  ขอนแหละมงคล  อดเรกอดมด

เรองยอ          สมเดจพระสมม�สมพทธเจ�ตรสถงมงคลอนสงสด 38 ประก�ร  ไวในมงคลสตร  ซงเปนพระสตรสำ�คญบทหนงในพระพทธศ�สน�  มงคลสตรปร�กฏในพระสตตนตปฏก  ขททกนก�ย  หมวดขททกป�ฐะ          พระอ�นนทเถระไดกล�วถงทม�ของมงคลสตรว�  ท�นไดฟงม�เฉพ�ะพระพกตรของพระพทธเจ� ณ เชตวนวห�ร  กรงส�วตถ  มงคลสตรนเกดขนดวยอำ�น�จคำ�ถ�ม  คอ  พระพทธเจ�ทรงเล�ใหพระอ�นนทฟงว�  มเทวด�เข�ม�ทลถ�มพระองคเรองมงคล 

เพร�ะเกดคว�มโกล�หลวนว�ยขนทงในหมเทวด�และมนษย  ทมลทธเรองมงคลแตกต�งกนเปนเวล�น�นถง 12 ป  ท�วสกกเทวร�ชจงทรงมอบหม�ยใหตนม�ทลถ�ม  พระพทธองคจงตรสตอบเรองมงคล 38 ประก�ร  ตอจ�กร�ตรนนพระพทธองคไดทรงแสดงเรองมงคลนแกพระอ�นนทอกครงหนง

ใจควมสำคญของมงคลสตรค�ถ�บทท 1          ไมควรคบคนชวเพร�ะจะพ�ใหเร�ประพฤตชวไปดวย  ควรคบคนดมคว�มรเพร�ะจะนำ�เร�ไปสคว�มสำ�เรจ  และควรบช�คนดค�ถ�บทท 2          ควรปฏบตตนและอยในททเหม�ะทควรแหงตน  ทำ�บญไวแตป�งกอนค�ถ�บทท 3          รจกฟง  รจกพด  มวนย  ใฝศกษ�ห�คว�มรค�ถ�บทท 4          ดแลบด�ม�รด�  บตร  ภรรย�เปนอย�งด  ทำ�ง�นดวยคว�มตงใจค�ถ�บทท 5          รจกใหท�น  ชวยเหลอญ�ตพนอง  ทำ�แตคว�มด  มสมม�อ�ชพค�ถ�บทท 6          ไมประพฤตชว  ไมละเลยในก�รประพฤต  เวนก�รดมนำ�เม�ค�ถ�บทท 7          ใหคว�มเค�รพผควรเค�รพ  มคว�มออนนอมถอมตน  มคว�มพอใจในสงทตนม  มคว�มกตญญรคณ  และรจกฟงธรรมในโอก�สอนควรค�ถ�บทท 8          มคว�มอดทน  ว�นอนสอนง�ย  ห�โอก�สพบผดำ�รงคณธรรมเพอสนทน�ธรรมค�ถ�บทท 9          พย�ย�มกำ�จดกเลส  ประพฤตพรหมจรรย  เข�ใจในคว�มเปนจรงของชวตเพอจตสงบถงซงนพพ�น

ค�ถ�บทท 10        มจตอนสงบ  รจกปลอยว�งไมหวนไหวกบสงทม�กระทบค�ถ�บทท 11        เทวด�และมนษยปฏบตสงทเปนมงคลเหล�นแลวจะไมพ�ยแพใหแกข�ศกทงปวง                                  มแตคว�มสขคว�มเจรญทกเมอ

1"คว�มอยประเทศซง.................เหม�ะและควรจะสข"ขอคว�มนแสดงค�นยมตรงกบขอใด 

มนษยทกคนยอมปร�รถน�ทอยอ�ศยอนปลอดภยมนษยควรรจกเลอกถนทอยอ�ศยหรอททจะประกอบกจก�รง�นใหเหม�ะสมแกอตภ�พหรอสภ�วะแหงตนทอยอ�ศยเปนปจจยสำ�คญในก�รดำ�รงชวตเพอคว�มเจรญก�วหน�มนษยควรขวนขว�ยแสวงห�ทอยอ�ศยเปนของตนเองโดยชอบธรรม

2"มงคลสตรคำ�ฉนท" แตงดวยคำ�ประพนธประเภทใด 

ก�พยฉบงและอนทรวเชยร

X_X

^_^

^_^

ฉนทก�พยย�นและวสนตดลกฉนทก�พยฉบงและวสนตดลกฉนทก�พยย�นและอนทรวเชยรฉนท

3"แตคนร�ยหล�ยลนยอมปลนปลอก.......เสยงมนหลอกหลอนเลนเหมอนเซนผอย�พ�นพบคบค�เปนร�ค...................เหมอนพ�ลหล�ยหน�ระอ�อ�ยคำ�ประพนธข�งตนตรงกบมงคลสตรขอใด 

หนงกร�บและบช�..........อภบชนยชนหนงคบกะบณฑต...........เพร�ะจะพ�ประสบผลหนงคอบคบพ�ล..........เพร�ะจะพ�ประพฤตผดขอนแหละมงคล..........อดเรกอดมด

4พระสงฆจะสวดมงคลสตรคำ�ฉนทในง�นใด 

ง�นศพง�นใดกได

X_X

X_X

^_^

X_X

X_X

ง�นมงคลสวดในพธสำ�คญ

5"คว�มเบยดเบยนเปนสขในโลก" คำ�กล�วนตรงกบมงคลสตรขอใด 

ตงตนไวชอบสงเคร�ะหญ�ตเวนจ�กบ�ปสงบเสงยมเจยมตว

6มงคลสตรขอทว� "จตเกษม" มคว�มหม�ยว�อย�งไร 

มคว�มสขปลอดโปรงจ�กกเลสใจเปนสขจตใจปลอดจ�กคว�มทกข

7ยงป�ปะปวง ทษะเสอมวน�ศมลคำ�ว� ป�ปะ มคว�มหม�ยว�อย�งไร 

ก�รปะทะคว�มโกรธก�รพบเจอบ�ปก�รปะทะ

8"พระอ�นนท" ไดรบก�รยกยองว�ทรงวทย�คณในเรองใด 

^_^

X_X

X_X

^_^

^_^

X_X

X_X

^_^

มอทธป�ฎห�รยเปนผรอบรพระวนยมคว�มจำ�เปนเลศเปนพหสตร

9ก�รปฎบตต�มมงคลสตรจะทำ�ใหผปฏบตเปนอย�งไร 

พบแตคว�มสขคว�มเจรญรงเรองไมพ�ยแพแกคว�มโกรธเปนผทมแตคนคบห�มคว�มสขใจสขก�ย

10

"สบสองฉนำ�เหล�นรอกสเทว�รวมกนและตรห�สรมงคล�ใด"คำ�ว� "สบสอง" มคว�มหม�ยว�อย�งไร 

12 ป12 พรรษ�12 คน12 เทพ

http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=11900&mul_source_id=021446

X_X

X_X

X_X

^_^

^_^

หวใจช�ยหนม

ชอและประวตผแตง พระบ�ทสมเดจพระร�ม�ธบดศรสนทรมห�วชร�วธฯ พระมงกฎเกล�เจ�อยหว เปนพระมห�กษตรยรชก�ลท 6 แหงพระบรมร�ชจกรวงศ เสดจพระร�ชสมภพเมอ วนเส�ร เดอนย ขน 2 คำ� ปมะโรง ตรงกบวนท 1 มกร�คม พ.ศ. 2423 เปนพระร�ชโอรสพระองคท 29 ในพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว และเปนสมเดจเจ�ฟ�องคท 2 ในจำ�นวน 9 พระองคทประสตแตสมเดจพระศรพชรนทร�บรมร�ชนน�ถ พระบรมร�ชชนน พระพนปหลวง พระร�ชสมภพเมอวนท 1 มกร�คม พ.ศ. 2423 ณ พระทนงในพระบรมมห�ร�ชวงชนใน มพระเชษฐภคนและพระอนช�รวมพระม�รด� คอ1. สมเดจพระเจ�บรมวงศเธอ เจ�ฟ�พ�หรดมณมย กรมพระเทพน�รรตน (พ.ศ. 2421-2430)2. พระบ�ทสมเดจพระมงกฎเกล�เจ�อยหว (พ.ศ. 2423-2468)3. สมเดจพระเจ�บรมวงศเธอ เจ�ฟ�ตรเพชรตมธำ�รง (พ.ศ. 2424-2430)4. จอมพล สมเดจพระเจ�บรมวงศเธอ เจ�ฟ�จกรพงษภวน�ถ กรมหลวงพษณโลกประช�น�ถ (พ.ศ. 2425-2463)5. สมเดจพระเจ�บรมวงศเธอ เจ�ฟ�ศรร�ชกกธภณฑ (พ.ศ. 2428-2430)6. พลเรอเอก สมเดจพระเจ�บรมวงศเธอ เจ�ฟ�อษฎ�งคเดช�วธ กรมหลวงนครร�ชสม� (พ.ศ. 2432-2467)7. สมเดจพระเจ�บรมวงศเธอ เจ�ฟ�จฑ�ธชธร�ดลก กรมขนเพชรบรณอนทร�ชย (พ.ศ. 2435-2466) และ8. พระบ�ทสมเดจพระปกเกล�เจ�อยหว (พ.ศ. 2436-2484)

เสวยร�ชสมบตเมอวนเส�รท 23 ตล�คม ปจอ พทธศกร�ช 2453 และเสดจสวรรคตเมอวนท 26 พฤศจก�ยน พ.ศ. 2468 รวมพระชนมพรรษ� 46 พรรษ� เสดจดำ�รงร�ชสมบตรวม 16 ป ทรงไดรบก�รถว�ยพระร�ชสมญญ�เมอเสดจสวรรคตแลวว� "สมเดจพระมห�ธรร�ชเจ�" พระองคเปนพระมห�กษตรยในพระร�ชวงศจกรพระองคแรกทไมมวดประจำ�รชก�ลในเรอง หวใจช�ยหนม น“ ” พระองคไดใชพระน�มแฝงว� ร�มจตต ไดลงพมพครงแรกใน“ ”หนงสอพมพดสตสมตร�ยเดอนเมอ พ.ศ. 246

ชอและลกษณะนสยของตวละครน�ยประพนธ เปนผนยมวฒนธรรมตะวนตกอย�งผดๆ ซงบ�งสงไมถกตองต�มธรรมเนยมของไทย อนเปรยบเหมอนก�รดถกบ�นเกดเมองนอน เชน คำ�กล�วทว� อกอย�งหนงในเมองไทยยงม“คนครอยม�ก ทชอบเกบลกส�วไมใหเหนผช�ย ซงทจรงแลวเปน”ธรรมเนยมทดของไทย ทกลสตรทดง�มมกจะเกบตวอยแตในบ�น เพอฝกก�รบ�นก�รเรอน อกประก�รกมจตใจทออนไหวครงเมอเหนจดหม�ยทสงใหแกแมอไรนน ถกฉกเปนเศษเลกเศษนอยรวงออกม� ฉนเทออกแลวจงจำ�ไดว�เปนจดหม�ยทฉนมไปถงแมอไร“นนเอง ขอใหนกเถดว�ฉนสะดงป�นใด ตงแตครงนนเองทำ�ให”ประพนธเปลยนทศนคตใหมๆ ทมตอสตรไทย ทงยงเปนหวงเปนใยเสยดวยซำ� ซงถอว�เปนสงทด ดงทกล�วว� ถ�เมอไรผหญงไทย“ทดๆ พรอมใจกนตงกตก�ไมยอมเปนเมยคนทเลยงผหญงไวอย�งเลยงไกเปนฝงๆเท�นนแหละ ผช�ยทมกม�กจกตองเปลยนคว�มคด และคว�มประพฤต”แมอไร จ�กคำ�กล�วของน�ยประพนธทว� ขอบอกโดยยอว�“

หลอนเปนผหญงทง�มทสดทฉนเคยไดพบในกรงสย�ม หลอนคล�ยผหญงฝรงม�กกว�ผหญงไทย เหนไดว�บคลกดเปนคน”มนใจในตวเอง กล�คดกล�พดแบบคนตะวนตก แตห�กก�ลเวล�เปลยนแปลงไปทำ�ใหเหนว�คนเร�ส�ม�รถเปลยนพฤตกรรมกนไดตลอดเวล�ตร�บใดทยงไมหมดลมห�ยใจ กรย�ดหย�บกระด�ง ดแคลน เหนผดเปนชอบ ดงทว� เหนว�ถ�โกรธผวไดตอหน�คน“เปนเกยรตยศด พดจ�ตองขฟอๆ ร�วกบแมวทดเสมอ และแสดง”ใหเหนถงกรย�ม�รย�ททไมใชแบบแผนทสภ�พเรยบรอยของคนไทย แมอไรเดนกระทบตนปงๆ ขนไปถงหองรบแขก นงลงทำ�“หน�มทไมพดไมจ�อะไรเปนครใหญๆ อกสงหนงคอ ก�รทไมรจก”รกษ�นวลสงวนตว ยอมทอดก�ยใหช�ยถงสองคน คอ น�ยประพนธ ทำ�ใหทองกอนแตง และพระย�ตระเวนนคร ทมน�งบำ�เรออยแลวถง ๗ คน ทำ�ใหผดหวงในคว�มรกซำ�แลวซำ�เล�พระย�ตระเวนนคร เปนคนเจ�ชประเภท เสอผหญง ดงทน�ยประพนธกล�วไวว� ถ�เหนผหญงสวยๆ และมคนตอมจะตอง“พย�ย�มใหไดหญงคนนนจนได แตไดแลวมกจะเบอ ทงยงม”ปญญ�ทเฉลยวฉล�ด จ�กก�รท ยงไมยอมตกลงเปนผวเมยโดยร�ชก�รกบแมอไร ทำ�ใหไมตองคอยพ�แมอไรไปออกง�นสงคมม�กนก จงมโอก�สทจะพบปะกบหญงใหมๆ ไดตลอดเวล�หลวงพเศษผลพ�นช เปนพอค�ทมงม แตมคว�มจรงใจ ดงคำ�ทว� จรงอยหลวงพเศษนนรปร�งไมใชเทวด�ถอดรป แตหวงใจว�“

คงจะเข�ลกษณะขนช�ง คอ ถงรปชวใจชวงเหมอนดวงเดอน จง”นบว�เปนบญของแมอไรทไดพบคนทด

ขอคดคตธรรมทไดจ�กเรอง

1. พฤตกรรมของน�ยประพนธเปนพฤตกรรมทเลยนแบบพฤตกรรมของปถชนทมทงขอดและขอเสย ทงคว�มถกตองและผดพล�ด เปรยบเสมอนกบมนษยทส�ม�รถผดพล�ดไดตลอดเวล� แตอย�ลมนำ�คว�มผดพล�ดนนม�ใชในก�รแกไขตนเอง และปรบทศนคตทผดอยใหดขน จนส�ม�รถอยรวมกบผอนในสงคมไดอย�งมคว�มสขตอไป2. อย�หลงวฒนธรรมตะวนตกจนลมจตสำ�นกแหงคว�มเปนไทย ควรเกบสงทดม�ปฏบต แลวเกบสงทไมดไวเปนอท�หรณ ขณะเดยวกนกอย�ดถกบ�นเกดเมองนอนว�หวโบร�ณ เก�ครำ�คร เพร�ะวฒนธรรมทดง�มของไทยนแลจงส�ม�รถจรรโลงประเทศใหอยไดม�สบทกวนน3. ก�รแตงง�นของหนมส�วทม�จ�กก�รชอบพอกนแคเพยงเปลอกนอก ข�ดก�รรจกและเข�ใจกนอย�งแทจรงยอมไมยงยนและอบป�งลงอย�งง�ยด�ย เชนกรณของประพนธ และแมอไรทรกเรวใจเรว ทำ�ใหคว�มรกนนจบลงในเวล�อนสน4. ก�รใชเสรภ�พในท�งทผดโดยปลอยเนอปลอยตวจนกระทงพล�ดพลงชงสกกอนห�มจะตองประสบชะต�กรรมอนเลวร�ย ดงแมอไรทปลอยตวไดเสยกบประพนธทำ�ใหไมเปนทพอใจของผใหญของทงสองฝ�ย นำ�ไปสก�รหย�ร�งกนวนข�งหน�5. คนเร�ควรดำ�เนนชวตในท�งยตธรรม ดงเชนประพนธ เข�ไมชอบก�รใชเสนส�ย แตไมส�ม�รถห�ง�นไดดวยตนเอง จงตองยอมรบง�นทผใหญฝ�กฝงให แตกไดใชคว�มส�ม�รถของตนเองทำ�ใหมคว�มก�วหน�ในร�ชก�ร ไดรบพระร�ชท�นบรรด�ศกดเปนหลวงบรบ�ลบรมศกดในทสด

ประโยชนและคณค�ทไดรบจ�กเรองคณค�ด�นวรรณศลปมก�รเรมตนเรองไดอย�งหลงใหลและน�ตดต�ม อกทงก�รดำ�เนนเรองกชวนใหตดต�มไปจนจบเรอง สำ�นวนภ�ษ�ในก�รเขยนจดหม�ยและก�รเลอกใชคำ�ทบศพทภ�ษ�องกฤษ รวมทงคำ�แสลงม�กม�ยสอดคลองกบลกษณะของประพนธผยงอยในวยหนมและเพงกลบม�จ�กต�งประเทศใหมๆ นอกจ�กนนดดเนอคว�มของจดหม�ยกเปนมมมองหรอทศนะทตรงไปตรงม�เหมอนจดหม�ยสวนตวทวๆ ไป กลวธทกล�วม�ทงหมดนทำ�ใหหวใจช�ยหนมมคว�มสมจรงเปนอย�งยง และส�ม�รถสอแนวคดทตองก�รนำ�เสนอไดแจมแจงชดเจนคณค�ด�นเนอห�มก�รสร�งตวละครไดอย�งสมจรง แสดงใหเหนถงพฤตกรรมของปถชนทมทงสงทถกตองและผดพล�ด และมทงคว�มสมควรและไมสมควร โดยมลกษณะทสมจรง สมเหตสมผล โดยประพนธถอเปนคนทมแนวคดสมยใหมซงบ�งครงตรงกนข�มกบคว�มเปนไทยทเหม�ะสม แตยงส�ม�รถกลบตวกลบใจม�เปลยนแปลงพฤตกรรมได จงมคว�มสมบรณทงตวละคร และเนอห�ของตวละครดวยคณค�ด�นสงคมบทกวยอมสะทอนสภ�พสงคมของกวต�มมมมองของกว ซงส�ม�รถเข�ถงสงคมไทยในสมยรชก�ลท ๖ ซงแตกต�งกบสงคมยคปจจบนอย�งม�ก ทงในด�นของก�รปกครองทกล�วไวในเรองว� ท�นว�ข�ยของไดดอย�งไรๆ กจะเปนอะไรไมได นอกจ�ก“ขนน�งกรมท�ซ�ย ทงกว�จะไดเปนหลวงกอกหล�ย แลวอ�จจะ

เปนหลวงตงแตอ�ย ๓๐ เมออ�ย ๔๕ จงไดเปนพระ แลวกยงเปนพระจนทกวนน และไมแลเหนท�งทจะเปนพระย�ดวย แสดงให”เหนว�บ�นเมองในอดตกบปจจบนมก�รเปลยนแปลงไปม�ก ทงสภ�พจตใจคนในสมยต�งๆ กแตกต�งกนไปดวย ท�งทดห�กเร�ส�ม�รถกระทำ�คว�มดได ไมว�จะอยในยคสมยใดกต�ม กควรหมนทำ�คว�มดไว เพร�ะแมตวไดว�ยลง แตคว�มดมไดว�ยต�มไปดวยอย�งแนนอน

เนอเรองยอน�ยประพนธเขยนจดหม�ยถงน�ยประเสรฐซงเปนเพอนรกของเข� น�ยประพนธเปนนกเรยนนอกจ�กประเทศองกฤษ เมอกลบม�ถงเมองไทย พอของเข�หวงจะใหแตงง�นกบแมกมเนย แตประพนธไมชอบใจก�รแตงตวของหลอนทประดบประด�ม�กเกนไปและดเกนง�ม จนทำ�ใหเข�ปลกตวออกไปจ�กก�รคลมถงชนจนไดพบกบแมอไร ซงเปนหญงส�วหวนอกด�นวฒนธรรมตะวนตกเชนเดยวกบประพนธ ทงสองถกคอกน มกพ�กนเทยวเตรสมำ�เสมอ จนในทสดเกดไดเสยกนจนแมอไรตงครรภ จงจำ�เปนตองแตงง�นกนบนคว�มไมพอใจของผใหญทงสองฝ�ย แตเมอแตงง�นไปน�นๆ นสยของแมอไรไดเปลยนไป ชอบขมส�มตอหน�คนอน หย�บกระด�ง ไรซงม�รย�ท จนหนกเข�เธอเรมเหนห�งประพนธไปคบกบพระย�ตระเวนนคร เสอผหญงทประสงคไดผหญงคนไหนยอมไดทกครงไป รวมถงแมอไรทตองหย�กบประพนธดวยหวงว�พระย�ตระเวนนครจะใหเกยรตเธอร�วภรรย�คนสำ�คญ แตกลบต�ลปตรท�งรกของแมอไรพงลงเมอพระย�ตระเวนนครมหญงคนใหม เธอจงกลบม�ขอคนดกบประพนธ แตถกปฏเสธ จน

เหตก�รณต�งๆ ผ�นชวตของน�ยประพนธไป ทำ�ใหเข�เรมคดไดว�บ�งทก�รดำ�เนนชวตแบบช�วตะวนตกนนมส�ม�รถใชไดกบวถแหงคว�มเปนไทย ในทสดเข�ไดพบกบน�งส�วศรสม�น หญงส�วผทเข�คดว�จะเยยวย� และบำ�รงชวตของเข�ใหฟ นคนม�ได สวนแมอไรกไดพบรกกบหลวงพเศษผลพ�นช พอค�ผมงม แมหน�ต�ของเข�จะมไดหลอเหล� แตมเงนม�กพอทจะซอคว�มสขใหกบแมอไรไดเชนกน เรองร�วต�งๆ ไดจบลงดวยจดหม�ยฉบบสดท�ยแตเพยงเท�น...

จดหม�ยถง น�ยประเสรฐ สวฒน

ฉบบท 1

ประพนธเขยนจดหม�ยถงน�ยประเสรฐขณะทกำ�ลงนงเรอกลบบ�น เขยนอ�ลยอ�วรณตอก�รจ�กลอนดอน จะไมไดทำ�ในสงทอย�กทำ�อกแลวชอบทำ� เคยทำ� เมอม�อยเมองไทย และนอกจ�กนนน�ยประพนธยงไดฝ�กคว�มรกถงหญงคนรกอกดวย

ฉบบท 4

ประพนธเมอถงเมองไทยตองไปพบปะผคนม�กม�ย เพอห�ง�นทำ� พอของประพนธตองก�รใหประพนธเข�รบร�ชก�รในพระร�ชสำ�นก แตตำ�แหนงว�งห�ย�ก ประพนธจงคดประกอบอ�ชพท�งก�รค� แตพอของประพนธขดของ เพร�ะอ�ชพค�ข�ยนนเปนใหญเปนโตย�ก พอประพนธกลบถงบ�นได 7 วน พอของประพนธกบอกว� ห�เมยไวใหคนหนงแลว ประพนธไมยอมแตงง�นแบบคลมถงชน

จงเกดก�รทะเละขนระหว�งพอลก แมของประพนธจงบอกใหรอดตวกอน จงคอยสขอ ประพนธคดว�กรงเทพห�ทเทยวย�ก และเข�กยงไมพบผหญงทถกใจ จนกระทงประพนธไดไปดภ�พยนตร จงไดพบผหญงทเข�ต�คนหนง

ฉบบท 5

ประพนธไดเข�รบร�ชก�ร พอของประพนธไดพ�ประพนธไปดตวกมเนย ประพนธคดว� หน�ต�แมกมเนย เหมอน ซน ฮ หยน และแตงเครองเพชรม�กเกนไป สวนผหญงทเข�ต�ประพนธนน ชอ อไร พรรณโสภณ และทถกใจประพนธม�กคอ แมอไร ไดหดเตนรำ�แลว

ฉบบท 6

ประไพนองส�วของประพนธ ไดเชญแมอไรใหไปดก�รแตงไฟท�งลำ�นำ� ประพนธกบแมอไรจงไดทำ�คว�มรจกสนทสนมกน ในง�นฤดหน�ว ประพนธไดมโอก�สพ�แมอไรเทยวทกคน ประพนธไดเล�ใหประเสรฐฟงถงคว�มง�มของแมอไร และไดกล�วถงแมกมเนย ทไมยอมพดดวย เมอเหนประพนธไปกบแมอไร

ฉบบท 9

ประพนธไดแตงง�นกบแมอไรแลว หลงจ�กประพนธไดกลบจ�กหวหน ประพนธกบอกพอว� มคว�มรกกบแมอไร แตพอของประพนธไมอย�กไดแมอไรม�เปนลกสะใภ จงขอใหรอดอก 1 ป แตประพนธบอกว�ถ�อยรออ�จไดหล�นกอน พอของประพนธจง

ขดของไมได จงจดก�รสขอให เมอทงคแตงง�นกนแลว จงไดไปฮนนมนกนทหวหน

สรปใจคว�มสำ�คญของจดหม�ย หวใจช�ยหนม

1. ฉบบท 1

น�ยประพนธ ประยรสร ไดสงจดหม�ยถงน�ยประเสรฐ สวฒน ซงเปนเพอนรกกนเปนฉบบแรก เนอคว�มในจดหม�ยกลงถงก�รเดนท�งกลบม�ยงประเทศไทยจ�กลอนดอนของน�ยประพนธ นอกจ�กนนยงบรรย�ยถงคว�มเสยใจทไปกลบประเทศไทยและก�รดถกบ�นเกดเมองนอนของตนเอง และไดเล�ถงเหตก�รณทเกดขนระหว�งก�รเดนท�งกลบภ�ยใจเรอโดยส�ร คอ ไดพบปะกบผหญงคนหนงทตนเองสนใจ แตตองผดหวงเนองจ�กหลอนมหว�นใจม�รอรบทท�เรออยแลวคำทบศพท

เรสตอรงค ศวไลซ อนศวไลซ

คำแสลง

โก

2. ฉบบท 4

จดหม�ยในฉบบท 4 นกล�วถง ก�รกลบม�ถงประเทศไทย และ

ก�รเข�รบร�ชก�รซงใชเสนแตไมสำ�เรจผล นอกจ�กนคณพอของน�ยประพนธไดห�ภรรย�ไวใหน�ยประพนธแลว หลอนชอ กมเนยเปนลกส�วของน�ยอ�กรเพงซงพอของน�ยประพนธรบรองว�เปนคนดสมควรแกน�ยประพนธดวยประก�รทงปวง แตดวยน�ยประพนธเปนนกเรยนนอก จงไมยอมรบเรองก�รคลมถงชน จงไดขอดตวแมกมเนยกอน นอกจ�กนนในจดหม�ยไดเล�ถง ก�รพบปะกบผหญงคนหนงทตนถกใจทโรงพฒน�กรดวย

คำทบศพท

แบชะเลอร ฟร แฟแชน โฮเตล

สำนวนทได

เดนเข�ท�ยครว หมอบร�บค�บแกว คลมถงชน ลงรอยเปนถ�ประนม

3. ฉบบท 5

จดหม�ยฉบบท 5 กล�วถง ก�รไดเข�รบร�ชก�รของน�ยประพนธ น�ยประพนธไดเข�รบร�ชก�รในกนทพ�นชยและสถตพย�กรณ และน�ยประพนธไดพอกบแกมเนย หน�ต�ของหลอนเหมอนน�ยซนฮหยน แตกยงไมเปนทถกใจของน�ยประพนธ นอกจ�กนนน�ยประพนธไดเล�ถงผหญงทเจอในโรงพฒน�กร หลอนชอ น�งส�วอไร พรรณโสภณ เปนลกส�วของพระพนฐพฒน�กร

คำศพท

น�งซนฮหยน

4. ฉบบท 6

จดหม�ยฉบบท 6 กล�วถง ก�รไดนบพบแมอไร ก�รไปเทยวในระหว�งง�นฤดหน�วทกวน ทกคน และไดบรรย�ยถงรปร�งลกษณะองแมอไร ว�เปนคนสวยน�รก และกล�วว� แมอไรง�มทสดในกรงสย�ม แมอไรมลกษณะเหมอนฝรงม�กกว�คนไทย มก�รศกษ�ด โดยสงทน�ยประพนธชอบม�กทสดคอ ก�รเตนรำ� ซงแมอไรกอเตนรำ�เปนอกดวย

คำทบศพท

ปอปล�ร สปเปอร เอดเคชน โช

สำนวนทได

ทำ�ตวเปนหอยจบแจง คอนเสยส�มสวง

5. ฉบบท 9

จดหม�ยฉบบท 9 กล�วถง ก�รแตงง�นก�รแมอไรโดยรบรด เนองจ�กส�เหตก�รนดพบเจอกนบอยครง จนทำ�ใหแมอไรตงครรภขนม� ก�รสขอนนคณพอไดไปขอใหท�นเจ�คณมห�เลกไปสขอ หลงจ�กแตงง�นทงคไดไปฮนนมนทหวหนดวยกน.

คำทบศพท

ฮนนมน

สำนวนทได

โรงเรยนฝกหดเจ�ช ชงสกกอนห�ม

ฉบบท 11

ประพนธกลบกรงเทพได 3 อ�ทตย ม�อยทบ�นใหม บ�นใหมทเข�คดว�ไมมคว�มสขเลย ประพนธไดเล�ใหพอประเสรฐฟงถงตอนทอยเพชรบรว� ไดทะเล�ะกบแมอไร แลวเลยกลบกรงเทพ มเรองขดใจ มป�กเสยงกนตลอดข�กลบ เมอม�ถงทบ�นใหม กตองมเรองใหทะเล�ะกน แมอไรไมอย�กจดบ�นขนของ เพร�ะถอตนว�เปนลกผด และนอกจ�กนนกมเหตใหขดใจกนเรอยๆ ไมว�ประพนธจะทำ�อะไร แมอไรกมองว�ผดเสมอ

คำศพท

หวเมอง หน�มท บ�ว

ฉบบท 12

แมอไรไดแทงลก และสนรกประพนธแลว แตประพนธกยงทนอย

กบแมอไร ยอมฝนรบชะต�กรรม แมอไรชอบไปเทยวและชอบไปคนเดยว พอประพนธถ�มว�ไปไหน แมอไรกโกรธฉนเฉยว น�นเข�ห�งร�นต�งๆกสงใบทวงเงนม�ทประพนธ ประพนธจงเตอนแมอไร แตแมอไรกลบสวนกลบม�ว� ประพนธไมสบประวตของเธอใหดกอน และเธอกจะไมปรบเปลยนตวเอง ประพนธจงตองไปขอเงนพอเพอใชหน ตอม�พอของประพนธจงลงแจงคว�มในหนงสอพมพ เรองจะไมชดใชหนใหแมอไร เมอแมอไรเหนแจงคว�ม จงลงยอนกลบบ�ง แลวแมอไรกกลบไปอยบ�นพอของเธอ คณหลวงเทพปญห�ม�ห�ประพนธ คยเรองต�งๆกน รวมถงเรองแมอไร ทเทยวอยกบพระย�ตระเวนนคร ดวยคว�มเปนหวงแมอไร จงสงจดหม�ยไปกล�วเตอน แตถกฉกเปนชนๆกลบม� ตอม� หลวงเทพ กม�ห�ประพนธเพอบอกว� แมอไรไปค�งบ�นพระย�ตระเวนนครแลว และหลวงเทพกรบธระเรองขอหย� ตอนนประพนธจงกลบม�โสดอกครง

สำนวนทได

เมฆทกกอนมซบในเปนเงน อทศตวเปนพรหมจรรย

คำศพท

ฉว

ฉบบท 13

ประพนธมคว�มสขทไดกลบม�เปนโสดอกครง สวนแมอไรกไปอย

กบพระย�ตระเวน พระย�ตระเวนมน�งบำ�เรออยถง 7 น�ง และทงหมดกแผลงฤทธเวล�พระย�ไมอย พระย�ตระเวณจงห�บ�นใหแมอไรอยอกหนงหลง ประพนธไดย�ยตำ�แหนงก�รทำ�ง�น ม�เปนผชวยเจ�กรมโรงเรยนในพระบรมร�ชปถมภ ท�งเสอป� ประพนธ เข�ประจำ�กรมม�หลวงคำทบศพท

อนเตอเรสต ออกฟอรด เลกเชอร

คำศพท

น�งสวญช� ผรง หลวง

ฉบบท 15

ประพนธคดว�ง�นเฉลมฉลองพระชนมพรรษ�คงจะสนกม�ก พระย�ตระเวนกสนกเหมอนกน เพร�ะไปไหนม�ไหนเปนช�ยโสด เนองจ�กพระย�ตระเวนกบแมอไรยงไมไดเปนผวเมยกนต�มกฏหม�ย ตอนนพระย�ตระเวนตดผหญงทชอสรอย แตแมอไรกยงไดแตนงเฉยไมส�ม�รถทำ�อะไรได

สำนวนทได

ขนมปงครงกอนดกว�ไมมเลย

คำศพท

ฉน แตรตรวจ หวนอก

ฉบบท 17

ประพนธไปอยทค�ยตอนนไดเลอนยศเปนน�ยหมใหญขน พอกลบบ�น แมอไรกม�ห�ประพนธทบ�น หลอนม�งอประพนธใหชบเลยงหลอนอกครง เพร�ะหลอนไมมทไป บ�นทหลอนเคยอย พระย�ตระเวนกยกใหแมสรอย จะไปห�พอ กเคยพด อวดดกบพอไว แตประพนธเหนว�ใหหลอนกลบไปงอพอจะดกว� หลอนจงไปงอพอแลวกไปอยกบพอ

สำนวนทได

ขดอ

คำศพท

เรยม

ฉบบท 18

แมอไรไดแตงง�นกบหลวงพเศษ ผลพ�นช พอค�มงม ประพนธจงคล�ยหวง สวนประพนธกไดรกชอบพอกบ น�งส�วศรสม�น

ลกส�วพระย�พสฐเสวก

สำนวนทได

เทวด�ถอดรป

คำศพท

เพอนบ�ว

ทกขของชวนในบทกว          ทกขของช�วน�ในบทกว  เปนบทคว�มพระร�ชนพนธในสมเดจพระเทพรตนร�ชสด� ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร  ทแสดงใหเหนถงก�รเอ�พระทยใสคว�มเข�พระทยในปญห�ต�ง ๆ ตลอดจนพระเมตต�ของพระองคททรงมตอช�วน�  เนองดวยช�วน�แตละทองทลวนมสภ�พชวตและคว�มทกขย�กทไมแตกต�งกนเลย  แมว�ก�ลเวล�จะผนผ�นไปอย�งไรกต�ม

ผแตงสมเดจพระเทพรตนร�ชสด� ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร 

ลกษณะคำประพนธรอยแกว  ประเภทบทคว�มจดมงหมยในกรแตง

เพอแสดงพระร�ชดำ�รเกยวกบบทกวของไทยและบทกวจนซงกล�วถงชวตและคว�มทกขของช�วน�

ควมเปนม

ทกขของช�วน�ในบทกว  มทม�จ�กหนงสอรวมบทพระร�ชนพนธในสมเดจพระเทพรตนร�ชสด� ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร  เรอง  มณ

พลอยรอยแสงซงทรงพระกรณ�โปรดเกล� ฯ ใหจดพมพขนเมอ พ.ศ. 2533  ใน

วโรก�สทพระองคทรงเจรญพระชนม�ยครบ 3 รอบ  โดยนสตคณะอกษรศ�สตร 

จฬ�ลงกรณมห�วทย�ลย  รนท 41พระร�ชนพนธนนแสดงใหเหนแนวพระร�ชดำ�รเกยวกบบทกวของ

ไทยและจนทกล�วถงชวตและคว�มทกขของช�วน�ทมสภ�พชวตไมไดแตกต�งกนนก

  "เปบข�วทกคร�วคำ�                     จงสจำ�เปนอ�จณ                                                       เหงอกทสกน                                      จงกอเกดม�เปนคน                                                           ข�วนนะมรส                                   ใหชนชมทกชนชน                                                       เบองหลงสทกขทน                            และขมขนจนเขยวค�ว                                                           จ�กแรงม�เปนรวง                          ระยะท�งนนเหยยดย�ว                                                       จ�กกรวงเปนเมดพร�ว                        สวนทกขย�กลำ�เคญเขญ                                                           เหงอหยดสกกหย�ด                       ทกหยดหย�ดลวนย�กเยน                                                       ปดโปนกเสนเอน                                 จงแปรรวงม�เปบกน

                                                           นำ�เหงอทเรอแดง                            และนำ�แรงอนหลงรน                                                       ส�ยเลอดกทงสน                                ทสชดกำ�ช�บฟน"

เรองยอ          เนอคว�มในตอนแรกของบทคว�มเรอง  ทกขของช�วน�ในบทกว  สมเดจพระเทพรตนร�ชสด� ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร  ไดทรงยกบทกวของจตร  ภมศกด  ซงไดกล�วถงชวตและคว�มทกขย�กของช�วน�          ตอม�ทรงแปลบทกวจนของหลเชนเปนภ�ษ�ไทยทำ�ใหมองเหนภ�พของช�วน�จน  เมอเปรยบเทยบกบช�วน�ไทยว�  มไดมคว�มแตกต�งกน  แมในฤดก�ลเพ�ะปลก  ภมอ�ก�ศจะเอออำ�นวยใหพชพนธธญญ�ห�รบรบรณด  แตผลผลตไมไดตกเปนของผผลต  คอ  ช�วน�เท�ทควร  สวนทสำ�คญทสดคอ  ทรงชใหเหนว�แมจตร  ภมศกดและหลเชนจะมกลวธก�รนำ�เสนอคว�มทกขย�กของช�วน�  และทำ�ใหเหนว�ช�วน�ในทกแหงและทกยคทกสมยลวนประสบแตคว�มทกขย�กไมแตกต�งกนเลย

เนอเรอง          ทกขของชวนในบทกว               เมอครงเปนนสต  ข�พเจ�ไดเคยอ�นผลง�นของจตร  ภมศกด  อยบ�ง  แตกไมไดศกษ�อย�งละเอยด  หรอวเคร�ะหอะไร  เพยงแตไดยนคำ�เล�ลอว�เข�เปนคนทคนคว�วช�ก�รไดกว�งขว�งและลกซงถถวน  ในสมยทเร�เรยนหนงสอกน  ไดมผนำ�บทกวของจตรม�ใสทำ�นองรองกน  ฟงตดหม�จนถงวนน

                                                            เปบข�วทกคร�วคำ�                      จงสจำ�เปนอ�จณ                                                       เหงอกทสกน                                      จงกอเกดม�เปนคน                                                           ข�วนนะมรส                                   ใหชนชมทกชนชน                                                       เบองหลงสทกขทน                            และขมขนจนเขยวค�ว                                                           จ�กแรงม�เปนรวง                          ระยะท�งนนเหยยดย�ว                                                       จ�กกรวงเปนเมดพร�ว                        สวนทกขย�กลำ�เคญเขญ                                                           เหงอหยดสกกหย�ด                       ทกหยดหย�ดลวนย�กเยน                                                       ปดโปนกเสนเอน                                 จงแปรรวงม�เปบกน                                                           นำ�เหงอทเรอแดง                            และนำ�แรงอนหลงรน                                                       ส�ยเลอดกทงสน                                ทสชดกำ�ช�บฟน

               ดสรรพน�มทใชว�  "ก"  ในบทกวน  แสดงว�ผทพดคอช�วน�  ชวนใหคดว�เรองจรง ๆ นน  ช�วน�จะมโอก�สไหมทจะ "ลำ�เลก"  กบใคร ๆ ว�  ถ�ไมมคนทคอยเหนอยย�กตร�กตรำ�อย�งพวกเข�  คนอน ๆ จะเอ�อะไรกน  อย�ว�แตก�รลำ�เลกทวงบญคณเลย  คว�มชวยเหลอทสงคมมตอคนกลมนในด�ยของ

ปจจยในก�รผลต  ก�รพยงหรอประกนร�ค�  และก�รรกษ�คว�มยตธรรมทงปวงกยงแทบจะเปนไปไมได  ทำ�ใหในหล�ย ๆ ประเทศทมก�รพฒน�เศรษฐกจ  ช�วน�ต�งกละทงอ�ชพเกษตรกรรมไปอยในภ�คอตส�หกรรมหรอภ�คบรก�ร  ซงทำ�ใหตนมร�ยไดสงกว�หรอไดเงนเรวกว�  แนนอนกว�  มสวสดก�รดกว�และไมตองเสยงม�กเท�ก�รเปนช�วน�  บ�งคนทยงคงอยในภ�คเกษตรกรรมกมกจะนยมเปลยนพชทปลกจ�กธญพชซงมกจะไดร�ค�ตำ�  เพร�ะรฐบ�ลกมคว�มจำ�เปนทจะตองควบคมร�ค�ม�เปนพชเศรษฐกจประเภทอนทร�ค�สงกว�  แตกยงมช�วน�อกเปนจำ�นวนม�กทไมมท�งทจะขยบขย�ยตวใหอยในสถ�นะทดขนได  อ�จแยลงดวยซำ�  แลวกไมมสทธทจะอธรณฎก�กบใคร  ถงจะมคนแบบจตรทพย�ย�มใชจนตน�ก�รสะทอนคว�มในใจออกม�สะกดใจคนอนบ�ง  แตปญห�กยงไมหมดไป

หล�ยปม�แลวข�พเจ�อ�นพบบทกวจนบทหนง  ผแตงชอหลเชน  ช�วเมองอซ  มชวตอยในระหว�งป ค.ศ. 772 ถง 846  สมยร�ชวงศถง  ท�นหลเชนไดบรรย�ยคว�มในใจไวเปนบทกวภ�ษ�จน  ข�พเจ�จะพย�ย�มแปลดวยภ�ษ�ทขรขระไมเปนวรรณศลปเหมอนบทกวของ  จตร ภมศกด

                                                       หว�นข�วในฤดใบไมผล  ข�วเมลดหนง                                                       จะกล�ยเปนหมนเมลดในฤดใบไมรวง                                                       รอบข�งไมมน�ทไหนทงว�ง

                                                       แตช�วน�กยงอดต�ย                                                       ตอนอ�ทตยเทยงวน  ช�วน�ยงพรวนดน                                                       เหงอหยดบนดนภ�ยใตตนข�ว                                                       ใครจะรบ�งว�ในจ�นใบนน                                                       ข�วแตละเมดคอคว�มย�กแคนแสนส�หส

               กวผนรบร�ชก�รมตำ�แหนงเปนข�ร�ชก�รสวนทองถนอยในชนบท  ฉะนนเปนไปไดทเข�จะไดเหนคว�มเปนอยของร�ษฎรช�วไรช�วน�ในยคนน  และเกดคว�มสะเทอนใจจงไดบรรย�ยคว�มรสกออกเปนบทกวทเข�ใหชอว�  "ประเพณดงเดม"  บทกวของหลเชนเรยบ ๆ ง�ย ๆ แตกแสดงคว�มขดแยงชดเจน  แมว�ในฤดก�ลนนภมอ�ก�ศจะอำ�นวยใหพชพนธธญญ�ห�รบรบรณด  แตผลผลตไมไดตกเปนประโยชนของผผลตเท�ทควร               เทคนคในก�รเขยนของหลเชนกบจตรต�งกน  คอ  หลเชนบรรย�ยภ�พทเหนเหมอนจตรกรว�ดภ�พใหคนชม  สวนจตรใชวธเสมอนกบนำ�ช�วน�ม�บรรย�ยเรองของตนใหผอ�นฟงดวยตนเอง               เวล�นสภ�พบ�นเมองกเปลยนไป  ตงแตสมยหลเชนเมอพนปกว�  สมยจตร  ภมศกดเมอ 30 กว�ปทแลว  สมยทข�พเจ�ไดเหนเองกไมมอะไรแตกต�งกนนก  ฉะนนกอนททกคนจะหนไปกนอ�ห�รเมดเหมอนนกบนอวก�ศ  เรองคว�มทกขของ

ช�วน�กยงคงจะเปนแรงสร�งคว�มสะเทอนใจใหแกกวยคคอมพวเตอรสบตอไป

คำศพท          กำซบ                             ซมเข�ไป          เขยวคว                           สเขยวของข�ว  ซงน�จะหอมสดชนกลบมกลนเหมนค�ว  เพร�ะข�วนเกดจ�กหย�ดเหงอ  ซงแสดงถงคว�มทกขย�กและคว�มชมชนของช�วน�          จตร ภมศกด                      นกเขยนชอดงของไทยในชวง พ.ศ. 2473 - 2509  ทมผลง�นสำ�คญในด�นประวตศ�สตร  โบร�ณคด  ภ�ษ�  และวรรณคด          จำนำพชผลเกษตร             ก�รนำ�ผลผลตท�งก�รเกษตร  เชน  ข�วไปฝ�กกบหนวยง�นทรบฝ�กไวกอนเพอเอ�เงนในอน�คตม�ใชกอน          ฎก                                   คำ�รองทกข  ก�รรองทกข          ธญพช                               ม�จ�กภ�ษ�บ�ลว�  ธญญพช  เชน  ข�ว  ข�วส�ล  ข�วโพด  ทใหเมลดเปนอ�ห�รหลก          นสต                                  ผทศกษ�อยในมห�วทย�ลย          ประกนรค                       ก�รทรฐ  เอกชน  หรอองคกรต�ง ๆ รบประกนทจะรบซอผลผลตต�มร�ค�ทกำ�หนดไวในอน�คต  ไมว�ร�ค�ในอน�คตจะเปลยนแปลงไปกต�ม          เปบ                                   หรอ  เปบข�ว  หม�ยถง  วธก�รใชปล�ยนวขยมข�วใสป�กตนเอง          พชเศรษฐกจ                     พชทส�ม�รถข�ยไดร�ค�ด  พชเศรษฐกจทสำ�คญของไทย  เชน  ข�ว  ย�งพ�ร�  ออย  ป�ลมนำ�มน

          ภคบรกร                        อ�ชพทใหบรก�รผอน  เชน  พนกง�นในร�นอ�ห�ร  ช�งเสรมสวย          ลำเลก                              กล�วทวงบญคณ  กล�วคำ�ตดพอตอว�  โดยยกเอ�คว�มดทตนทำ�ไวใหแกอกฝ�ยหนง  เพอใหสำ�นกบญคณทตนมอยกบผนน          วรรณศลป                         ศลปะในก�รประพนธหนงสอ          สวสดกร                          ก�รใหสงทเอออำ�นวยใหผทำ�ง�นมชวตและสภ�พคว�มเปนอยทดและมคว�มสะดวกสบ�ย  เชน  มสถ�นพย�บ�ล  มทพกอ�ศย  จดรถรบสง          ส                                       สรรพน�มบรษท 2  เปนคำ�โบร�ณ          อจณ                               ประจำ�          อทธรณ                             รองเรยน  รองทกข

วเคระหคณควรรณคด          คณคดนเนอห          กลวธกรแตง  ทกขของช�วน�ในบทกว  นบเปนตวอย�งอนดของบทคว�มทส�ม�รถยดถอเปนแบบอย�งได  ดวยแสดงใหเหนแนวคว�มคดชดเจน  ลำ�ดบเรองร�วเข�ใจง�ย  และมสวนประกอบของง�นเขยนประเภทบทคว�มอย�งครบถวน  คอ          สวนนำ�  กล�วถงบทกวของจตร  ภมศกด  ททรงไดยนไดฟงม�ในอดตม�ประกอบในก�รเขยนบทคว�ม          เนอเรอง  วจ�รณเกยวกบกลวธก�รนำ�เสนอบทกวของจตร ภมศกด  และองหลเชน  โดยทรงยกเหตผลต�ง ๆ และทรงแสดงทศนะประกอบ  เชน          "...ชวนใหคดว�เรองจรง ๆ นน  ช�วน�จะมโอก�สไหมทจะ

"ลำ�เลก"  กบใคร ๆ ว�ถ�ไมมคนทคอยเหนอยย�กตร�กตรำ�อย�งพวกเข�  คนอน ๆ จะเอ�อะไรกน..."          สวนสรป  สรปคว�มเพยงสน ๆ แตลกซง  ดวยก�รตอกยำ�เรองคว�มทกขย�กของช�วน�  ไมว�ยคสมยใดกเกดปญห�เชนน  ดงคว�มทว�          "ฉะนนกอนททกคนจะหนไปกนอ�ห�รเมดเหมอนนกบนอวก�ศ  เรองคว�มทกขของช�วน�กคงยงจะเปนแรงสร�งคว�มสะเทอนใจใหแกกวยคคอมพวเตอรสบตอไป..."          สำ�หรบกลวธก�รอธบ�ยนนใหคว�มรเชงวรรณคดเปรยบเทยบแกผอ�น  โดยทรงใชก�รเปรยบเทยบก�รนำ�เสนอของบทกวไทยและบทกวจน  ว�          "เทคนคในก�รเขยนของหลเชนกบของจตรต�งกน  คอ  หลเชนบรรย�ยภ�พทเหนเหมอนจตรกรว�ดภ�พใหคนชม  สวนจตรใชวธเสมอนกบนำ�ช�วน�ม�บรรย�ยเรองของตนใหผอ�นฟงดวยตนเอง"

                                                       หว�นข�วในฤดใบไมผล  ข�วเมลดหนง                                                       จะกล�ยเปนหมนเมลดในฤดใบไมรวง                                                       รอบข�งไมมน�ทไหนทงว�ง                                                       แตช�วน�กยงอดต�ย                                                       ตอนอ�ทตยเทยงวน  ช�วน�ยงพรวนดน

                                                       เหงอหยดบนดนภ�ยใตตนข�ว                                                       ใครจะรบ�งว�ในจ�นใบนน                                                       ข�วแตละเมดคอคว�มย�กแคนแสนส�หส

                                                            เปบข�วทกคร�วคำ�                      จงสจำ�เปนอ�จณ                                                       เหงอกทสกน                                      จงกอเกดม�เปนคน                                                           ข�วนนะมรส                                   ใหชนชมทกชนชน                                                       เบองหลงสทกขทน                            และขมขนจนเขยวค�ว                                                           จ�กแรงม�เปนรวง                          ระยะท�งนนเหยยดย�ว                                                       จ�กกรวงเปนเมดพร�ว                        สวนทกขย�กลำ�เคญเขญ                                                           เหงอหยดสกกหย�ด                       ทกหยดหย�ดลวนย�กเยน                                                       ปดโปนกเสนเอน                                 จงแปรรวงม�เปบกน                                                           นำ�เหงอทเรอแดง                            และนำ�แรงอนหลงรน

                                                       ส�ยเลอดกทงสน                                ทสชดกำ�ช�บฟน

          บทกวของหลเชนเปนบทกวทเรยบง�ย  แตแสดงคว�มขดแยงอย�งชดเจน  คอ  แมว�ในฤดก�ลเพ�ะปลก  ภมอ�ก�ศจะเอออำ�นวยใหพชพนธธญญ�ห�รบรบรณด  แตผลผลตไมไดตกเปนของผผลต  คอ  ช�วน�หรอเกษตรกรเท�ทควร  หลเชนบรรย�ยภ�พทเหนเหมอนจตรกรว�ดภ�พใหคนชม  สวนจตร ภมศกด  ใชกลวธก�รบรรย�ยเสมอนว�ช�วน�เปนผบรรย�ยเรองร�วใหผอ�นฟงดวยตนเอง  อย�งไรกต�มแนวคดของกวทงสองคนคล�ยคลงกน  คอ  ตองก�รสอใหผอ�นไดเหนว�สภ�พชวตช�วน�ในทกแหงและทกสมยตองประสบกบคว�มทกขย�กไมแตกต�งกน          สมเดจพระเทพรตนร�ชสด� ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร  ไดทรงเรมตนดวยก�รยกบทกวของจตร ภมศกด  ซงแตงดวยก�พยย�น 11 จำ�นวน 5 บท  มเนอห�เกยวกบคว�มย�กลำ�บ�กของช�วน�ทปลกข�วซงเปนอ�ห�รสำ�คญของคนทกชนชน  พระองคทรงเหนดวยกบบทกวนและยงทรงกล�วอกว�เนอห�บทกวของจตร ภมศกด  สอดคลองกบบทวของหลเชน กวช�วจนทแตงไวตงแตสมยร�ชวงศถง  แสดงใหเหนว�สภ�พชวตองช�วน�ไมว�ทแหงใดในโลกจะเปนไทยหรอจน  จะเปนสมยใดกต�ม  ลวนแลวแตมคว�มย�กแคนลำ�เคญเชนเดยวกน          ดงนนแนวคดสำ�คญของบทคว�มพระร�ชนพนธเรอง  ทกขของช�วน�ในบทกว  จงอยทคว�มทกขย�กของช�วน�  และสภ�พชวตของช�วน�ทถกเอ�รดเอ�เปรยบอยเสมอดงคว�มทว�          "...แมว�ในฤดก�ลนนภมอ�ก�ศจะอำ�นวยใหใหพชพนธธญญ�ห�รบรบรณด  แตผลผลตไมไดตกเปนประโยชนของผผลต

เท�ทควร..."          แมว�ในบทคว�มนจะไมไดมก�รเสนอแนะแนวท�งในก�รแกไขปญห�  แตแนวคดของเรองทแจมแจงและชดเจนดงทกล�วม�จะมผลใหสงคมหรอหนวยง�นทเกยวของไดประจกษและตระหนกถงคว�มสำ�คญของช�วน�  และเลงเหนปญห�ต�ง ๆ อนอ�จจะนำ�ไปสก�รแสวงห�หนท�งแกไขในท�ยทสด

          พระรชนพนธ  เรอง  ทกขของชวนในบทกว  แสดงใหเหนถงควมเขพระทยและเอพระทยใสในปญหกรดำรงชวตของชวนไทย  ทงยงสะทอนใหเหนถงพระเมตต  อนเป ยมลนของพระองคททรงมตอชวนผมอชพปลกขวเปนหลก  เรมชวตและกรทำงนตงแตเชจรดคำ  ทำงนแบบหลงสฟ  หนสดน  ตลอดทงป  ดงนนในฐนะผบรโภค  จงควรสำนกในคณคและควมหมยของชวนทปลก "ขว" อนเปนอหรหลกเพอกรมชวตอยรอดของคนไทย

1.ขอใดไมใชน�มป�กก�ของผเขยนเรองทกขของช�วน�ในบทกว

A. X  แวนแกว

B. X  หนนอย

C. X  บนด�ล

D.   ?    กอนกรวด

2.ขอใดเปนบทพระร�ชนพนธในสมเดจพระเทพรตนร�ชสด�ฯสย�มบรมร�ชกม�ร

A. :-)  แกวจอมแกน

B.   ?    เทยวเมองพระรวง

C.   ?    นร�ศลอนดอน

D.   ?    นมสก�รอ�จ�รยคณ

3."เปบข�วทกคร�วคำ� จงสจำ�เปนอ�จณเหงอกทสกน จงกอเกดม�เปนคน"คำ�ว�"ก"หม�ยถงไคร

A. X  ผแตง

B. :-)  ช�วน�

C.   ?    จตร ภมศกด

D.   ?    หลเซน

4."นำ�เหงอทเรอแดง และนำ�แรงอนหลงรนส�บเลอดกทงสน ทสซดกำ�ซ�บฟน"คำ�ว�"ส"หม�ยถงไคร

A. X  ผแตง

B. X  จตร ภมศกด

C. X  ช�วน�

D.   ?    ทกคนทรบประท�นข�ว

5.คำ�ว�"ลำ�เลก"หม�ยคว�มว�อย�งไร

A. :-)  ทวงบญคณ

B.   ?    ยต

C.   ?    รวงข�ว

D.   ?    เรอ

6.เรองทกของช�วน�ในบทกวมองคประกอบทงหมดกสวน อะไรบ�ง

A. X  ๒ สวน ไดแก สวนเนอห� และสวนสรป

B. :-)  ๓ สวน ไดแก สวนนำ� สวนเนอห� และสวนสรป

C.   ?    ๔ สวน ไดแก สวนนำ� สวนกล�ง สวนเนอห� และสวนสรป

D.   ?    ๕ สวน ไดแก สวนเรมตน สวนนำ� สวนกล�ง สวนเนอห� และสวนสรป

7.บทพระร�ชนพนธเรองทกขของช�วน�ในบทกวมแนวคดสำ�คญคอขอใด

A. X  ภ�พของช�วน�

B. X  ก�รแกปญห�ร�ค�ข�ว

C. :-)  ชวตและคว�มทกขย�กของช�วน�

D.   ?    วธชวยเหลอช�วน�ใหพนทกข

8."เวล�นสภ�พบ�นเมองกเปลยนไป ตงแตสมยหลเซนเมอพนปกว� สมยจตร ภมศกด เมอ ๓๐ กว�ปทแลว สมยทข�พเจ�เหนเองกไมมอะไรแตกต�งกนนก"ขอข�งตนหม�ยถงอะไร

A. X  มผแตงกวเกยวกบคว�มทกขของช�วน�เพมขน

B. :-)  ช�วน�ยงคงมชวตคว�มเปนอยทกขย�กดงเดม

C.   ?    รฐบ�ลใหคว�มชวยเหลอช�วน�

D.   ?    มผรบประท�นข�วนอยลง

9.คว�มเหมอนของบมกว "เปบข�ว" และ "ประเพณดวเดม" คอขอใด

A. :-)  สะทอนวถชวตและคว�มทกขของช�วน�

B.   ?    สะทอนภ�พคว�มง�มของรวงข�วและทงน�

C.   ?    สะทอนภ�พช�วน�ทถกเอ�รดเอ�เปรยบจ�กพอค�คนกล�ง

D.   ?    สะทอนภ�พร�ยไดของช�วน�

10. "ใครจะรบ�งว�ในจ�นใบนน ข�วแตละเมดคอคว�มย�กแคนแสนส�หส"ขอคว�มใดตรงกบขอคว�มข�งตนม�กทสด

A. X  ข�วนนะมรส ใหชนชมทกชนชนเบองหลงสทกขทน และขมขนจนเขยวค�ว

B. X  จ�กแรงม�เปนรวง ระยะท�งนนเหยยดย�วจ�กรวงเปนเมดพล�ว ลวนทกขย�กลำ�เคญเขญ

C. X  เหงอหยดสกกหย�ด ทกหยดหย�ดลวนย�กเยนปดโปนกเสนเอน จงแปรรวงม�เปบกน

D.   ?    ถกทกขอ