แผนการจดการเรยนรรหสวชา 2000-1603 ชอวชา การพฒนาคณภาพชวต 2(3) สอนครงท 7หนวยท 4 ชอหนวย ยา อนตรายใกลตว เวลา 3 ชวโมงสาระสำาคญ ยาเปนปจจยหนงในสทจำาเปนสำาหรบการดำารงชวต เมอเจบปวยเราจำาเปนตองใชยาในการบำาบดรกษาเพอบรรเทาอาการ หรอใหหายจากโรคภยไขเจบ ดงนนการศกษาความรเรองการใชยาทถกตอง จงมความสำาคญและจำาเปนอยางยงเพอความปลอดภยในการดำารงชวตทงของตนเองและผเกยวของ

จดประสงคการเรยน จดประสงคทวไป

เพอใหผเรยน มความร ความเขาใจ เกยวกบความหมาย ประเภท รปแบบของยา

จดประสงคเชงพฤตกรรม พทธพสย

1. ระบความหมายของยาได2. ระบประเภทของยาได3. อธบายหลกการทวไปของยาได

ทกษะพสย1. นำาความรเรอง หลกการใชยา มาประยกตใชในชวตประจำาวนได2. จำาแนกรปแบบของยาได

จตพสย1. สามารถทำางานเปนกระบวนการกลมในการคดและวเคราะหอยางเปน

ระบบ

เนอหาสาระความหมายของยา   ในยามทคนเราเจบไขไดปวย สงหนงทจะชวยบำาบดและบรรเทาอาการของโรคภยไขเจบ ตาง ๆ กคอการใชยา บคคลทว ๆ ไปมกเขาใจวายาคอสงทใชรกษาโรคตาง ๆ ทเกดขนกบคนหรอสตวใหหาย ไปหรอมอาการดขน แตความหมายของยาตามพระราชบญญตยา ฉบบท 3 พ. ศ. 2522 ไดระบความหมายของยาไวดงน    "ยา" หมายความวา 1. วตถทรบรองไวในตำารายาทรฐมนตรประกาศ 2. วตถทมงหมายสำาหรบใชในการวนจฉย บำาบด บรรเทา รกษา หรอปองกนโรค หรอความเจบปวยของมนษยหรอสตว 3. วตถทเปนเภสชเคมภณฑ หรอเภสชเคมภณฑกงสำาเรจรป 4. วตถทมงหมายสำาหรบใหเกดผลแกสขภาพ โครงสราง หรอการกระทำาหนาทใด ๆ ของรางกายมนษยหรอสตว วตถตามขอ 1,2 หรอ 4 ไมหมายความรวมถง    ก. วตถทมงหมายสำาหรบใชในการเกษตรหรอการอตสาหกรรมตามทรฐมนตรประกาศ    ข. วตถทมงหมายสำาหรบใชเปนอาหารสำาหรบมนษย เครองกฬา เครองมอ เครองใช ในการสงเสรมสขภาพ เครองสำาอาง หรอเครองมอและสวนประกอบ ของเครองมอทใชในการประกอบ โรคศลป หรอวชาชพเวชกรรม    ค. วตถทมงหมายสำาหรบใชในหองวทยาศาสตรสำาหรบการวจย การวเคราะหหรอการชนสตรโรค ซงมไดกระทำาโดยตรงตอรางกายมนษย

หลกการใชยา การใชยาทถกตอง ทำาใหผใชยาไดรบประโยชนจากสรรพคณของยา ชวยใหการรกษาหรอบรรเทาอาการเจบปวยใหหายหรอทเลาลงได ผใชยาจงควรอานฉลากและเอกสารกำากบยาอยางละเอยดถถวน เพอใหมความรเกยวกบยาทจะใช แลวนำามาประกอบกบหลกในการใชยาใหถกตอง ดงตอไปน 1. ใชยาใหถกโรค กอนจะใชยาตองรวาตนเองเปนโรคอะไร หรอมความเจบปวยอยางไร และยาทจะใชตองมสรรพคณตรงกบโรคหรออาการทเจบปวยอย2. ใชยาใหถกคน ยาบางชนดใชไดกบทกเพศทกวย ยาบางชนดใชไดเฉพาะสตร เชน ยาคมกำาเนด เปนตน ยาบางชนดใหใชเฉพาะผใหญเทานน เดกหามใช ยาบางชนดมตวยานอยเหมาะทจะใชในเดก กอนใชยาจงตองดเสยกอนวาเปนยาของใครกนแน นอกจากนผทเปนโรคตบ โรคไต โรคหวใจ สตรมครรภหรอสตรระยะใหนมบตรกตองดใหแนใจวายานนหามใชในบคคลดงกลาวหรอไม3. ใชยาใหถกทาง ยาใชไดหลายทาง เชนทางปาก โดยการรบประทาน ทางตา โดยการหยอด หรอปายตา ทางจมก โดยการหยอด หรอสดดม ทางผวหนงโดยการทา ถ นวด ปด แปะ ทางทวารหนก โดยการเหนบ นอกจากนยงมยาทตองใชเฉพาะทหรอใชทาภายนอก ซงหามรบประทานเพราะนอกจากไมไดผลแลว ยงอาจเปนอนตรายอกดวย

4. ใชยาใหถกวธ การรบประทานยาเมดและแคปซลตองกลนยาทงเมดพรอมนำา เพอใหยาแตกตวในกระเพาะอาหาร แตมยาบางอยางแตกตวยาก เชน ยาเมดลดกรด จะตองเคยวใหละเอยดกอนกลน สวนยาอม จะตองอมใหละลายในปากโดยไมควรเคยว ถาเปนยานำาตองเขยาขวดโดยกลบขวดขนลงกอนรนยา การหยอดตากตองระวงไมใหปลายหลอดหยดถกตาหรอสงอนใด เพราะจะทำาใหหลอดหยดสกปรกและตดเชอได5. ใชยาใหถกขนาด ขนาดของยาจะมากหรอนอยขนอยกบชนดของยาและคนทใชยา วาเปนเดก ผใหญ หรอผสงอาย ขนาดยานำาทกำาหนดไวเปนชอนชา หรอชอนโตะนน ตองเขาใจวา 1 ชอนชาคอ 5 มลลลตร ซงเทากบชอนตวงยาทมกมอยในกลองยา สวน 1 ชอนโตะ คอ 15 มลลลตร ซงจะใชถวยตวงยา

หรอใช 3 ชอนชากได ไมควรใชชอนกาแฟหรอชอนคาวทใชรบประทานอาหารในการตวงยา เพราะจะไดขนาดยาทไมถกตอง นอกจากนไมควรผสมยาในขวดนมเพราะถาเดกดมนมไมหมดกจะไดรบยาไมเตมขนาด6. ใชยาใหถกเวลา การรบประทานยากอนอาหาร ใหรบประทานกอนอาหาร 30 นาท การรบประทานยาหลงอาหาร ใหรบประทานหลงอาหาร 15-30 นาท ยกเวนยาบางชนดทมผลระคายเคองตอกระเพาะอาหารตองรบประทานหลงอาหารทนท หรออาจจะรบประทานพรอมอาหารกได การรบประทานยากอนนอนใหรบประทานกอนนอนตอนกลางคนเพยงครงเดยว7. ใชยาใหถกจำานวนครง คอ ใชยาใหครบถวนตามจำานวนครงทกำาหนด หรอตามจำานวนวนทกำาหนด ยาบางชนดใชเพยงครงเดยว เชน ยาแกเมารถเมาเรอ ยาบางชนดตองใชตดตอกนหลายวนจงจะไดผล เชน ยาปฏชวนะ หรอยารกษาโรคตดเชอตางๆ หากใชไมครบตามวนทกำาหนด อาจทำาใหเชอดอยาได

อนตรายจากการใชยา1. การดอยาและการตานยา (Drug Resistance and Drug Tolerance) การดอยา เปนภาวะทเชอโรคตางๆทเคยถกทำาลายดวยยาชนดหนงๆ สามารถปรบตวจนกระทงยานนไมสามารถทำาลาย ไดอกตอไป เชอโรคทดอยาแลวจะสามารถถายทอดคณสมบตนไปยงเชอโรครนตอไป ทำาใหการใชยาชนดเดมไมสามารถ ใชทำาลายหรอรกษาโรคได ดงนนจงควรใชยาใหครบตามขนาดของยาทแพทยกำาหนดและไมควรซอยามาใชเอง ตวอยาง ยาทมกเกดการดอยาไดแก ยาตอตานเชอ (Antibacterals) เชน ยาซลฟา เพนนซลน เตตราไซคลน สเตรบโตไมซน เปนตน การตานยา มความหมายคลายการดอยา แตการตานยามผลมาจากรางกายของผใชยา ไมใชเปนการปรบตวของเชอโรค รางกายจะสรางเอนไซมหรอใชระบบภมคมกนขนมาทำาลายยา ทำาใหการรกษาไมไดผล ตองใชยาในปรมาณทเพมขน ซง กอใหเกดอาการตดยา เชน บารบทเรท มอรฟน เปนตน 2. การใชยาในทางทผดและการตดยา (Drug Abuse and Drug Dependence) การใชยาในทางทผด หมายถง การนำายามาใชดวยตนเอง และนำายามาใชโดยมใชเปนการรกษาโรคเปนการใชยาไม ถกตอง และไมยอมรบในทางยา การ

ตดยา มกเปนผลจากการนำายามาใชในทางทผด เชน แอมเฟตามน เพอกระตนสมองทำาใหรสกแจมใส ไมงวง หรอเพอลดความอวน เมอใชตดตอกนนานๆจะมผลตอรางกายและจตใจ ใหมความตองการยาอยเสมอ และปรมาณ เพมขนเรอยๆ ถาขาดยาอาจทำาใหถงตายได เชนเมอตดยาแอเฟตามน จะทำาใหเกดอาการปวดทอง อาเจยน และเสยชวต เพราะอาการผดปกตของหวใจและหลอดเลอด 3. การแพยา (Drug Allergy or Hypersensitivity) เปนปฏกรยาทเกดขนเมอรางกายไดรบยาชนดใดชนดหนงแลว รางกาย จะสรางภมคมกนเพอตอตานยาชนดนน เมอรางกายไดรบยาชนดเดมอก ตวยาจะไปทำาปฏกรยากบภมคมกน ทำาใหเกด การแพยา โดยจะมอาการดงตอไปน มไข ชอก หอบ หด คดจมก ไอจาม ลมพษ โลหตจาง หรออาจเสยชวตได จงไมควรซอยามารบประทานเอง ควรปรกษาแพทย 4. ผลคางเคยง (Side Effect) เปนอาการปกตทางเภสชวทยาทเกดควบคกบผลทางรกษาทางยา ซงเกดขนไดกบทกคน และ มความรนแรงตางกน เชน การใชแอนทฮสตามน มผลในการลดนำามก ลดอาการแพ แตอาจมผลคางเคยงคอ ทำาให งวงนอน ซมเซา ควรหลกเลยงการทำางานกบเครองจกร และการขบรถ เพราะอาจเกดอบตเหต ไดงาย 5. พษของยา (Toxic Effect) เกยวของกบฤทธทางเภสชวทยาในระดบทรนแรงจนถงขนเปนพษเปนผลของยาทใช ถายงเพม ขนาดใชยา อาการพษกยงเพมขนจนอวยวะนน ๆ พการหรอเสอมสภาพไป หรอการใชยาในระยะเวลานานตดตอกน แม จะใชในขนาดปกต กเกดเปนพษได เนองจากพษของยาเอง เชน คลอแรมเฟนคอล สเตยรอยด แอสไพรน ถาใชนาน ๆ หรอขนาดสง ๆ โรคโลหตจางและโรคตดเชอไดงาย ๆ พษของยาอน ๆ อาจมผลตอระบบประสาท ระบบหวใจ ระบบไหล เวยนของโลหต นอกจากนยาบางชนดซงมารดาใชขณะตงครรภ จะมผลตอเดกในครรภขนรนแรงได

การเสอมและหมดอายของยายาทกอยางมการเสอมอายไดทงสน ซงอาจจะเปลยนไปเปนสารทมอนตรายโดยตรง หรออาจไมมอนตรายโดยตรง แตทำาใหความรนแรงของยาลดลง ซงอาจทำาใหรกษาโรค หรออาการไมไดผลเตมท และเชอโรคดอยา จงควรสงเกตการเสอมของยา เชน

1. สงเกตกำาหนดวนหมดอายทภาชนะบรรจยา โดยใชคำาวา Exp. หรอ Exp.Date หรอ Used Before หรอ Potency Guaeanteed to. แลวตามดวยวน เดอน ป 2. ยาทไมไดบอกวนหมดอายทภาชนะบรรจของยา อาจบอกวนผลต โดยใชคำาวา Mfd.Date หรอ Manfd.Date หรอ Manu.Date แลวตามดวยวน เดอน ป และอาจบอกระยะเวลาของคณภาพยาไว หากไมกำาหนดไวไมควรใชยาทเกบไวนานเกน 5 ป 3. สงเกตการเปลยนแปลงของยา เชน ลกษณะส กลน รส เปนตน นอกจากนในการซอยาดวยตนเอง เราอาจไดรบยาปลอม หรอยาผดมาตรฐาน ซงอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพไดเชนกน อนตรายทเกดจากการใชยาปลอม ยาผดมาตรฐาน และยาเสอมคณภาพ ยาปลอม ยาผดมาตรฐาน และยาเสอมคณภาพ เปนยาทกฎหมายกำาหนดไววาหามผลต หามนำาเขา และหามขาย หากผใดฝาฝนกจะตองไดรบโทษตามกฎหมาย ทงนเนองจากการใชยาทไมไดคณภาพมาตรฐานนน จะทำาใหเกดอนตรายแกผใชยาทไมไดคณภาพมาตรฐาน พอจะสรปสน ๆ ไดดงน 1. ถาผปวยไดรบยาทมตวยานอยกวาทควร หรอไมมตวยาเลย กจะทำาใหปรมาณยาทไดรบนนนอยจนไมมผลในการรกษา จะทำาใหโรคไมหายเกดลกลามมากขน ถาเปนโรครายแรงอาจถงตายได และถาเปนยาปฏชวนะกจะทำาใหเชอโรคดอยา การรกษาจะยงยากมากขน 2. ถาผปวยไดรบยาทมตวยามากเกนไป กจะทำาใหเสยงตอพษภยของยามากขน 3. ถาผปวยไดรบยาทมตวยาเปนยาอน กจะทำาใหการรกษาไมไดผล เชนเดยวกบไดรบยาทตวยานอยและยงอาจไดรบพษจากยาทปนปลอมมาอกดวย 4. ยาทหมดอาย นอกจากจะไมมฤทธในการรกษาแลว ยาทหมดอายแลวบางตวยงเปนพษตอรางกายดวย เชน เตตราซยคลน ทหมดอายจะเปนพษตอไต 5. ยาทเปลยนแปลงสภาพไปไมควรใช เชน แอสไพรนทเกบไวนาน ๆ จะมผลกของกรดซาลซลค ซงมความเปนกรดสง ระคายเคองกระเพาะมาก และไมใหผลในการบรรเทาปวดลดไข ขอแนะนำาในการหลกเลยงการใชยาปลอม ยาผดมาตรฐาน และยาเสอมคณภาพ กคอซอยากบเภสชกรโดยตรง ไมซอยาทบรรจในภาชนะทไมม

ฉลากแสดงชอยา บรษทกซอยากบเภสชกรโดยตรง ไมซอยาทบรรจไมมฉลากแสดงชอยา บรษทผผลต หมายเลขทะเบยนยา ไมซอยาชด ยาทมลกษณะไมนาไววางใจ และยาทมผนำามาเรขาย

ประโยชนของการอานฉลากยา1.ใชยาไดถกตอง เพราะในฉลากและเอกสารกำากบยาจะบอกถงวธใชยานน ๆ ไวอยางชดเจน ใชถกวธ เชน ใชกน ใชทา เปนตน 2.ใชยาถกกบโรคทเปน เพราะในฉลากและเอกสารกำากบยาจะระบถงสรรพคณของยาแตละตำารบไวอยแลว ถาใช ตามทระบไวในฉลากและเอกสารกำากบยากจะไมเกดอนตราย และยงไดผลในการรกษาโรคทเปนใหหายดวย 3.รถงคำาเตอนและขอควรระวงในการใชยาชนดนน ๆ เชน ยาแอสไพรนไมควรรบประทานขณะทองวาง หามใช กบผปวยทเปนโรคไขเลอดออก หรอใชอยางระมดระวงกบผปวยทเปนโรคตบ โรคไต เปนตน 4.รชอผผลต และทตงของผผลต เมอเกดปญหาในการใชยา เรากสามารถรองเรยนใหเจาของรบผดชอบได รถงวนเดอนปทผลตยาวาผลตมานานแลวหรอยง ถาผลตมานานเกน 5 ป ไมควรนำายานนมารบประทาน หรอในยาปฏชวนะกจะทำาใหเราทราบวายานนหมดอายหรอยง เพราะจะมการแสดงวนหมดอายไวดวย         นอกจากนตำารบยาบางชนด อาจมขอความพเศษ เชน เขยาขวดกอนใช , ยาใชเฉพาะท, ยาใชภายนอก, ยาอนตราย และยาควบคมพเศษ เปนตน กจะทำาใหเราใชยาไดถกตอง ถาเปนยาทมขอความวา "ยาอนตราย" ควรใชดวย ความระมดระวง ปฏบตตามขอแนะนำาบนฉลากและเอกสารกำากบยาอยางเครงครด หรออยในความดแลของแพทย หรอเภสชกร        คงจะทราบกนแลววา ฉลากและเอกสารกำากบยานน มความสำาคญอยางไร และใหประโยชนกบเรามากนอย แคไหน อยางนอยถาเราอานฉลากและเอกสารกำากบยา กจะทำาใหเราทราบถงชอยา ชอตวยาทเปนสารออกฤทธ สรรพคณ วธใช ขอควรระวง และคำาเตอน นอกจากนยงทำาใหทราบวายานนไดรบอนญาตแลวหรอยง โดยดจาก เลขทะเบยนตำารบ ยา ซงผานการตรวจสอบจากสำานกงาน-คณะกรรมการอาหารและยาแลววาปลอดภยในการใช แตถาไมมเลขทะเบยนตำารบยา หรอฉลาก ของยาเลอะเลอนกไมควรซอยานนมารบประทาน อานสกนดกอนทจะซอ ดใหดกอนทจะใช เพอความปลอดภย

รปแบบของยา     ยาทมจำาหนายทวไปตามรานขายยา มการผลตออกมาในรปแบบแตกตางกนออกไปหลายแบบ ทงนเพอใหมประสทธภาพในการรกษาโรคนนเอง    รปแบบของยา แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1. ประเภทของเหลว มหลายชนดไดแก 1.1 ยานำาใส (Solution)

ยานำาใส คอรปแบบยาทละลายอยในนำาโดยปราศจากตะกอน สามารถดดซมเขาสกระแสโลหตและ ออกฤทธไดเรว เชน นำาเกลอ ยาหยอดตา ยาแกปวดแกไข สำาหรบเดก เปนตน ยาชนดนถามสหรอกลน เปลยนไป หรอมการตกผลกอยทกนขวด ควรเลกใชเพราะแสดงวายานนเสอมคณภาพแลว 1.2 ยานำาแขวนตะกอน (Suspension)  ยานำาแขวนตะกอนเปนรปแบบของยาทมสารไมละลายกระจายอยในนำา ในลกษณะขน เมอตงทงไว จะตกตะกอน เชน ยาธาตนำาแดง ยาแกไอนำาดำา เปนตน ถาตะกอนของยาจบตวกนแขงเขยาไมคอยละลาย แสดงวายาเสอมคณภาพควรเลกใช 1.3 ยาอมลชน (Emulsion)

   

 ยาอมลชนอาจเรยกอกอยางหนงวายานำาแขวนละออง เปนรปแบบยาทประกอบดวยนำายากบนำามน ผสมเปนเนอเดยวกนเชน นำามนตบปลา สกอตอมลชน เปนตน ถายาแยกเปน 2 สวนคอนำากบนำามน เขยาขวดแลวไมเขากนควรเลกใช 1.4 ยานำาเชอม (Syrup)

ยาแกไอนำาเชอม ยานำาเชอมเปนรปแบบของยาทมนำาตาลซโครสละลายอยในตวยา เชน ยาแกไอนำาเชอม ทำาใหกลบรสขมของยา ผปวยจงรบประทานยาไดงายขน 1.5 ยาสปรต (Spirits)

 เหลาแอมโนเนยหอม

 ยาสปรตเปนรปแบบยาทมแอลกอฮอล 60-90 เปอรเซนต ผสมอยกบนำามนหอมระเหยบางชนด เชน เหลาแอมโมเนยหอม เปนตน

1.6 ยาทงเจอร (Tincture)

ทงเจอรใสแผลสด    ยาทงเจอรเปนรปแบบยาทมตวยาละลายอยในเอธลแอลกอฮอล เชน ทงเจอรไอโอดน ทงเจอรไธเมอโรซอล ทงเจอรฝนการะบน เปนตน 1.7 ยาเจล (Gel)

ยาแกทองเสยยาเจลเปนรปแบบยาทมลกษณะคลายยานำาแขวนตะกอนแตเขมขนกวา เชน ยาลดกรด พวกอะรมมลค

1.8 ยาโลชน (Lotion)

ยาโลชน    ยาโลชนเปนรปแบบยาประเภทยานำาแขวนตะกอนเชนเดยวกนแตใช

สำาหรบภายนอกรางกาย เชน ยาทาแกผดผนคนคาลาไมด 2. ประเภทของแขง มหลายชนด ไดแก 2.1 ยาเมด ม 2 พวก คอ 2.1.1 ยาเมดแบน มลกษณะเปนเมดแบน ๆอาจมทรงเหลยมหรอทรงกลม มสสนตาง ๆ มากมาย บางชนดเคลอบดวยสารพวกนำาตาลใหมรสหวานเพอกลบรสยา 2.1.2 ยาเมดกลม สวนมากเปนยาแผนโบราณตางๆ เชนยาลกกลอน

2.2 ยาแคปซล (Capsules)

    ยาแคปซล เปนรปแบบยาทมตวยาบรรจอยในเปลอกหมทละลายไดภายใน 20-30 นาท แคปซลทำาดวยสารพวกเจลาตน เหตทตองบรรจอยในแคปซล เพราะตองการใหตวยาถกดดซมในลำาไส เพอไมใหกรดในกระเพาะทำาลายและเพอกลบรสยา ถาแคปซลมลกษณะผดปกต เชน บวม พอง เยม ไมควรใช แสดงวายาเสอมคณภาพแลว

2.3 ยาเหนบ (Suppositories)

 

    ยาเหนบมกทำาเปนรปรางตาง ๆ มากมาย เชน เปนแทงยาว รปไข รปลกแพร ใชสอดเขาทาง ทวารหนกหรอชองคลอด เชน ยาเหนบอนซอลรกษารดสดวงทวาร ยาเหนบชองคลอด แกตกขาวและเชอรา กอนใชตองนำายาแชความเยนใหแขงตวเสยกอน 2.4 ขผง (Ointment)

ขผงแกปวดบวมขผงเปนรปแบบยาทใชสำาหรบทาภายนอก มลกษณะครงแขงครงเหลว เชน ยาหยอดตา ชนดขผง ยาหมอง เปนตน 2.5 ครม (Cream)

  ครมมลกษณะเหมอนยาประเภทขผงแตเหลวกวา เชน ทราโวเจน เคานเตอรเพน เปนตน 2.6 ยาผง (Powder)

  

    ยาผงมหลายชนด เชน ยาผงโรยแผล ยาทมใจ ยาผงสำาหรบผสมนำากลนแลวใชฉดเขารางกาย ยาผงบางชนดเปนผงเดอดฟ เมอใสลงในนำาจะเกดฟองกาซขน เชน โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต หรออโน เปนตน     ยาสำาเรจรปทกลาวมานบางชนดจำาเปนตองทำาใหปราศจากเชอโรคโดยสนเชงคอจะตองผลตดวย กรรมวธทสะอาด เชน ยาฉด ยาหยอดตา ยาหยอดห ยาหยอดจมก เปนตน สำาหรบยาฉดนนจะเขาส รางกายไดเรวถาไมทำาใหปราศจากเชอกเทากบเปนการนำาเชอโรคเขาสรางกายนนเอง สวนยาเมดทใช รบประทานนนไมจำาเปน ตองทำาใหปราศจากเชอโรค เพราะเหตวาในกระเพาะอาหารมกรดไฮโดรคลอรก ชวยฆาเชอโรคอยแลว

กจกรรมการเรยนร (กระบวนการกลม การระดมสมอง นกเรยนเปนศนยกลาง)

ขนนำาเขาสบทเรยน1. ครนำาเขาสบทเรยนโดย ใหนกเรยนแบงกลมระดมสมองหาคำา

ตอบเรอง ความสำาคญของยา แลวเขยนลงในกระดาษทแจกสงคร

2. นกเรยนชวยกนคดและทำาการระดมสมองเพอหาคำาตอบ3. ครสรปสาระสำาคญของการใชยา

ขนสอน4. ครอธบายเรอง ความหมายของคำาวา ยา รปแบบของยา

ประเภทของยาและหลกการใชยา โดยใช แผนใสหรอ power point

5. ครนำาตวอยางยา จำานวน 20 ชนด มาจดวาง ไวใหนกเรยน6. ใหนกเรยนแตละกลม ระดมสมองเพอ ตอบคำาภามในใบงานท

แจกให 7. นกเรยนแตละกลม ทำางานตามใบงานทไดรบมอบหมาย8. นกเรยนแตละกลมสงใบงาน พรอมชวยกนเฉยพรอมคร

ขนสรป9. ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระสำาคญ10. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสย

สอการเรยนร แผนใสหรอ power point เรองความหมายของคำาวา ยา รปแบบของยา ประเภทของยาและหลกการใชยา ยาประเภทตางๆ ทครนำามา จำานวน 20 ชนด

การวดผลประเมนผลเครองมอวดผลตามพทธพสย (8 คะแนน)

1. ระบความหมายของยาได (1 คะแนน)2. ระบประเภทของยาได (2 คะแนน)3. อธบายหลกการทวไปของยาได (5 คะแนน)

เครองมอวดผลตามทกษะพสย (7 คะแนน)1. นำาความรเรองการใชยามาประยกตใชในชวตประจำาวนได (5

คะแนน)2. จำาแนกรปแบบของยาได (2 คะแนน)

เครองมอวดผลตามจตพสย (5 คะแนน)1. สามารถทำางานเปนกระบวนการกลมในการคดและวเคราะห

อยางเปนระบบ (5 คะแนน)

เกณฑการวดผลตามพทธพสยการตอบคำาถามเรองความหมายของยา ระบความหมายของยา ยา หมายถง วตถหรอสารทออกฤทธตอรางกาย เพอผลในการบำาบดรกษาปองกนบรรเทาอาการเจบปวยของรางกายมนษยและสตว

ถาผเรยนตอบไดถกตองตามแนวทางขางตนให 1 คะแนน ถาตอบนอกเหนอจากนใหพจารณาตามความเหมาะสมการตอบคำาถามเรองประเภทของยา ระบประเภทของยา ทนำามา ไดถกตองครบ 20 ชนด

1. ยาแผนปจจบน2. ยาแผนโบราณ3. ยาอนตราย4. ยาควบคมพเศษ5. ยาใชภายนอก6. ยาใชเฉพาะท7. ยาสามญประจำาบาน8. ยาบรรจเสรจ9. ยาสมนไพร

ถาผเรยนตอบคำาถามตามแนวทางขางตนครบให 2 คะแนน ถาตอบนอกเหนอจากนใหพจารณาตามความเหมาะสม การตอบคำาถาม เรอง หลกการทวไปของยา อธบายหลกการทวไปของยา ใหตรงกบฉลากยา ไดถกตองครบ 20 ชนด

1. ใชยาใหตรงกบโรค2. ใชยาใหตรงกบผปวย3. ใชยาใหถกขนาด4. ใชยาตรงตามเวลา5. ใชยาใหถกวธ

ถาผเรยนตอบคำาถามตามแนวทางขางตนครบให 10 คะแนน ถาตอบนอกเหนอจากนใหพจารณาตามความเหมาะสม การตอบคำาถาม เรองรปแบบของยา

1.รปแบบทเปนของเหลว2.รปแบบทเปนของแขง3.รปแบบอนๆ ชนดทมลกษณะพเศษแตกตางกนในการใชงาน

ถาผเรยนระบรปแบบของยาไดถกตอง ครบ 20 ชนด ให

คะแนน 2 คะแนน

กจกรรมเสนอแนะ/งานทมอบหมาย ใหนกเรยนคนควาขอมลเบองตนจากระบบอนเตอรเนท กอนการเรยนจะทำาใหนกเรยนมความเขาใจเพมมากขน

เอกสารอางอง

บนทกหลงการสอน ผลการสอนโดยภาพรวม……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ปญหาและอปสรรค………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะแนวทางการแกไขหรอพฒนา………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงชอ………………… (นายองอาจ ขนสายชมจนทร) ผบนทกการสอน

แผนการจดการเรยนรหลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพ พทธศกราช 2545 (ปรบปรง

พ.ศ.2546)ประเภทสาขาวชา อตสาหกรรม

สาขาวชา ชางเชอม รหสวชา 2000-1603 วชา การพฒนาคณภาพชวต

จำานวน 1 หนวยกต 3 ชวโมง/สปดาห ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551

จดประสงครายวชา 1.เพอใหมความรความเขาใจเกยวกบการสงเสรมสขภาพอนามย/สมรรถภาพ และการปองกน โรค 2.เพอใหตระหนกถงความสำาคญของการดแลรกษาสขภาพและความปลอดภยในชวต ของตนเองและครอบครว 3.เพอใหสามารถดำาเนนกจกรรม เกม กฬาไทย กฬาสากล ไปใช

ในการสงเสรมสขภาพอนามยในชวตประจำาวนได

มาตรฐานรายวชา 1.เลอกวธการวางแผนดแล สงเสรมสขภาพ ตามพฒนาการของตนเองไดอยางเหมาะสม 2.มสมพนธภาพทดกบคนในครอบครว เพอนและสงคม ตามวฒนธรรม 3.ออกกำาลงกายและเลนกฬาเปนประจำาสมำาเสมอ 4.ใหความรวมมอในการจดการแขงขนเกม กฬาไทยหรอกฬาสากลในสถานศกษา ดวยความมนำาใจนกกฬา 5.มสมรรถภาพทางกายตามเกณฑมาตรฐาน

คำาอธบายรายวชา ศกษาและฝกปฏบตการดำาเนนชวตเรองหลกการปฏบตเกยวกบการดแลและการสงเสรมสขภาพ สขอนามยวยรน วฒนธรรมไทยกบปญหาพฤตกรรมทางเพศในวยรน อาหารและโภชนาการในการปองกนโรค การใชยา การปองกนอนตรายจากสงเสพตด คณคาของการพฒนาคณภาพชวตดวยกจกรรมกฬา การใชเวลาวางใหเกดประโยชน ดวยการเลนเกม กฬาไทยหรอกฬาสากล การประยคหลกการรกและการปองกนของกฬาตางๆเขากบการดำาเนนชวต

หนวยการเรยนรและสมรรถนะรายวชารหสวชา 2000-1603 ชอวชา การพฒนาคณภาพชวต จำานวน

1 หนวยกต 3 ชวโมง/สปดาห หนวย

ทชอหนวยการเรยนร สมรรถนะรายวชา

1 ปรชญาพอเพยงกบการดแลรกษาฯ

1.เลอกวธการวางแผนดแล สงเสรมสขภาพ ตามพฒนาการของตนเองไดอยางเหมาะสม2.มสมพนธภาพทดกบคนในครอบครว เพอนและสงคม ตามวฒนธรรม 3.ออกกำาลงกายและเลนกฬาเปนประจำาสมำาเสมอ 4.ใหความรวมมอในการจดการแขงขนเกม กฬาไทยหรอกฬาสากลในสถานศกษา ดวยความมนำาใจนกกฬา 5.มสมรรถภาพทางกายตามเกณฑมาตรฐาน

2 เพศสมพนธกบวยรน3 ชวตวยรน4 ยา อนตรายใกลตว5 ยาเสพตดชวตทสนหวง6 กฬากบวยรน

ตารางวเคราะหจดประสงคการเรยนรรหสวชา 2000-1603 ชอวชา การพฒนาคณภาพชวต จำานวน

1 หนวยกต 3 ชวโมง/สปดาห

หนวยท

ชอหนวย/หวขอยอย พทธพสย

ทกษะพสย

จตพสย

เวลา(ช.ม.)

1 2 3 4 5 6 1 2 1 21 ปรชญาพอเพยงกบการ

ดแลรกษาฯ/ / / / / / / / 6

2 เพศสมพนธกบวยรน / / / / / / / / 63 ชวตวยรน / / / / / / / / 64 ยา อนตรายใกลตว / / / / / / / 35 ยาเสพตดชวตทสนหวง / / / / / / 96 กฬากบวยรน / / / / / / / / 24

รวม 58ความสำาคญ/สดสวน

คะแนน(รอยละ)

หมายเหตระดบพทธพสย 1=ความจำา 2=ความเขาใจ 3=

การนำาไปใช4=การวเคราะห 5=สงเคราะห 6=ประ

เมลคาระดบทกษะพสย 1=การทำาตามแบบ 2=ถกตองแมนยำาระดบจตพสย 1=การประเมนคณคา 2=การจดระบบ

ตารางวเคราะหหนวยการเรยนรและเวลาทใชในการจดการเรยนรรหสวชา 2000-1603 ชอวชา การพฒนาคณภาพชวต จำานวน 1

หนวยกต 3 ชวโมง/สปดาห หนวยท ชอหนวยการเรยนรและ

รายการสอนสปดาห ชวโมงท

1 ปรชญาพอเพยงกบการดแลรกษาสขภาพ -ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง -การดแลรกษาสขภาพทถกตอง -หลกในการดแลรกษาสขภาพ -การประยคตใชในชวตประจำาวน

1-2 1-6

2 เพศสมพนธกบวยรน -ระบบอวยวะเพศ -เพศสมพนธและความรกในวยรน -เพศสมพนธกบความปลอดภย -ทางเลอกในการตดสนใจและโอกาสเสยง

3-4 7-12

3 ชวตวยรน -ความสมพนธภายในครอบครว -คณสมบตของการเปนเพอน -การสรางและการรกษาความเปนเพอน -ความรกในวยรน

5-6 13-18

4 ยา อนตรายใกลตว -ความหมายและประเภท -รปแบบของยา -อนตรายจากการใชยา -หลกการใชยา

7 21-23

5 ยาเสพตดชวตทสนหวง -ความหมายและประเภท -สาเหตและการปองกน -การบำาบดผเสพยาเสพตด -สารเสพตดและการแผระบาด

8-9 24-27

6 กฬากบวยรน -ความร ทกษะ กตกา วธการเลนของกฬาชนดตางๆ

10-18 28-54

หนวยท

ชอหนวยการเรยนร

จดประสงคเชงพฤตกรรม

1 ปรชญาพอเพยงกบการดแลรกษาสขภาพ

1. บอกวธการดแลรกษาสขภาพตามหลกทถกตองได

2. เสนอแนะกจกรรมทชวยสงเสรมการดแลรกษาสขภาพ ของมนษยโดยอาศยปรชญา

พอเพยงได 3. นำาความรเรอง การดแลรกษาสขภาพ มา

ประยกตใชในชวตประจำาวนได4. มพฒนาการทางดานรางกายและจตใจทด5. ทำางานเปนกระบวนการกลมในการคดและ

วเคราะหอยางเปนระบบ

2 เพศสมพนธกบวยรน

1.รและเขาใจเกยวกบระบบอวยวะสบพนธของเพศชายและเพศหญง2.รและเขาใจเกยวกบเรองการมเพศสมพนธ กอนวยอนควร 3.นำาความรเรอง ระบบอวยวะสบพนธและการปองกนการมเพศสมพนธกอนวย มาประยกตใชในชวตประจำาวนได 4.ทกษะการตดสนใจและการคาดผลจากการตดสนใจ5.มนยมทางเพศทเหมาะสมกบยคสมย6.ทำางานเปนกระบวนการกลมในการคดและวเคราะหอยางเปนระบบ

3 ชวตวยรน 1.รจกคณสมบตของความเปนเพอน2.รและเขาใจความรกในวยรน3.มทกษะการในการสรางความเปนเพอน4.เหนคณคาของเพอนทมตอตนเอง5.ทำางานเปนกระบวนการกลมในการคดและวเคราะหอยางเปนระบบ

4 ยา อนตรายใกลตว

1.ระบความหมายของยาได2.ระบประเภทของยาได3.อธบายหลกการทวไปของยาได4.นำาความรเรอง หลกการใชยา มาประยกตใชในชวตประจำาวนได

5.จำาแนกรปแบบของยาได6.สามารถทำางานเปนกระบวนการกลมในการคดและวเคราะหอยางเปนระบบ

5 ยาสเพตดชวตทสนหวง

1. ระบความหมายของคำาวายาเสพตดได2. เหนความสำาคญเกยวกบการปองกน

ปญหายาเสพตด 3. นำาความรเรอง การปองกนและการบำาบด

ผเสพยา มาประยกตใชในชวตประจำาวนได 4. ใหความรวมมอในปองกนและแกไขปญหา

ยาเสพตด 5. ปฏบตตนเพอปองกนยาเสพตดใหกบตนเองและสถานศกษาได 6. สามารถทำางานเปนกระบวนการกลมในการคดและวเคราะหอยางเปนระบบ

6 กฬากบวยรน 1.บอกประวตของกฬาทตนเองสนใจได2.อธบายการใชทกษะกตกา วธการเลน ของกฬาเบองทตนสนใจได3.ปฏบตทกษะการในการเลนกฬาทตนสนใจได4.ปฏบตตามมารยาทและกฎ กตกาในการเลน5.นำาทกษะกฬาทตนเองสนใจไปใชในการออกกำาลงกายได