Upload
others
View
10
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ภาคผนวก
67
ภาคผนวก ก เครื่องมือที่ใชในการวิจัย
68
เลขที่ __ __ __ วันที่.............................
แบบบันทึกขอมูลสวนบุคคลของทารกแรกเกิดและมารดา ชุดท่ี 1.1 ขอมูลสวนบุคคลของทารกแรกเกิด 1. เพศ
θ ชาย θ หญิง 2. อายุครรภ ........................... สัปดาห 3. อายุหลังเกดิ ...................... ชั่วโมง 4. คะแนนแอพการ ที่ 1 นาทีเทากับ.............คะแนน ที่ 5 นาทีเทากับ.............คะแนน 5. น้ําหนกัแรกเกิด ............................กรัม 6. ลําดับที่การเกิด ........................... ชุดท่ี 1.2 ขอมูลสวนบุคคลของมารดา 1. อายุ ..............................ป 2. จํานวนบุตรมีชีวิต.................คน 3. ระดับการศกึษา ประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนตน มัธยมศึกษาตอนปลาย อนุปริญญา / ประกาศนยีบัตร ปริญญาตรี / สูงกวา (ระบุ).................................. 4. สถานภาพสมรส คู แยกกนัอยู หมาย หยา 5. อาชีพ วางงาน รับจาง คาขาย / ธุรกิจ รับราชการ / พนักงานของรัฐ / พนักงานรัฐวิสาหกิจ เกษตรกรรม (ทํานา, ทําสวน, ทําไร, เล้ียงสัตว) อ่ืนๆ (ระบุ)................................. 6. รายไดเฉลี่ยของผูปกครองตอเดือน < 5,000 บาท 5,000-10,000 บาท 10,001-15,000 บาท 15,001-20,000 บาท > 20,000 บาท
69
เลขท่ี __ __ __ วันท่ี.................................
แบบบันทึกอตัราการเตนของหัวใจ คาความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด และระยะเวลา
รองไห
ขั้นตอนการทดลอง อัตราการเตนของหัวใจ
(คร้ัง/นาที)
คาความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด (SaO2 ; %)
ระยะเวลารองไห (นาที)
กอนเจาะเลือด (นาทีที่ 0)
---------
---------
___
เจาะเลือด
หลังเจาะเลือด
5 วินาท ี30 วินาท ี
1 นาที 2 นาที 3 นาที 4 นาที 5 นาที
--------- --------- --------- --------- --------- --------- ---------
--------- --------- --------- --------- --------- --------- ---------
---------
70
เลขท่ี __ __ __ วันท่ี.............................
แบบประเมนิการตอบสนองความปวดของทารกแรกเกิด
พฤติกรรม การตอบสนอง
5 ดาน
ลักษณะพฤติกรรมท่ีแสดงออก
ในแตละดาน คะแนน
กอน เจาะเลือด
หลังเจาะเลือด
0 นาที 5 วินาที 30 วินาที 1 นาที 2 นาที 3 นาที 4 นาที 5 นาที
การแสดงออกทางใบหนา
สีหนาปกติ/สงบเปนธรรมชาติ(หลับตา หรือลืมตา)
0
สีหนาเหยเก/หนาผากยน/ คิ้วขมวด/ปากเบะ
1
หลับตาแนน 2
การเคล่ือนไหว ของแขนขา
แขนขางอ หรือเหยียดตามธรรมชาติ/เคลื่อนไหวเล็กนอยแบบปกติ
0
ดิ้น/แขนขาปดไปมา 1 ขาถีบ/พยายามชักแขนขาหนี/แขนขาเหยียดเกร็ง หรือสั่น/ มือกําแนน
2
การรองไห
เงียบ 0 รองครางเบาๆ 1 รองเสียงดัง 2
การต่ืนตัว
หลับตาหรือตาปรือ เคลื่อนไหวแขนขาเล็กนอยแบบปกติ
0
ต่ืนลืมตา/อาการสงบ เคลื่อนไหวแขนขาเล็กนอย
1
ต่ืนลืมตาเต็มที่ เคลื่อนไหวแขนขามาก/กระสับกระสายไมอยูนิ่ง
2
การหายใจ
หายใจสม่ําเสมอ 0 หายใจไมสม่ําเสมอ/เร็วกวาปกติ/กลั้นหายใจ
1
หายใจหอบ/หยุดหายใจ 2
ภาคผนวก ข คูมือการใหทารกดูดนมมารดาอยางมีแบบแผน
แบบประเมิน LATCH Score
72
จัดทําโดย นางสาวจันทรฉาย ทองโปรง นิสิตหลักสูตรพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต
สาขาวิชาการพยาบาลเด็ก คณะพยาบาลศาสตร มหาวิทยาลัยบูรพา
คูมือการใหทารกดูดนมมารดาอยางมีแบบแผน
73
การใหทารกดูดนมมารดา ไมเพียงแตจะใหสารอาหาร ภูมิคุมกันโรค และสายใยความรักความผูกพันใหแกลูกนอยแลว ยังมีผลในดานการบรรเทาความปวดชนิดเฉียบพลันที่ไมรุนแรงไดอีกดวย ในขณะที่มารดาใหทารกดูดนมจากเตา สัมผัสอบอุนจากออมกอดของมารดาและความสุขจากการไดดูด จะสงผลใหทารกรับรูตอความปวดที่เกิดขึ้นไดนอยลง จากความสําคัญดังกลาว ผูจัดทําจึงรวบรวมเนื้อหาการใหทารกดูดนมมารดาอยางมีแบบแผน เพื่อเปนคูมือสําหรับใหมารดาปฏิบัติในการใหนมอยางถูกตองตามแบบแผน เพื่อประโยชนในการชวยบรรเทาปวดใหกับทารกขณะไดรับการเจาะเลือด ซึ่งคูมือฉบับนี้ผูจัดทําไดพัฒนาเนื้อหามาจากคูมือการอบรมผูเชี่ยวชาญการเลี้ยงลูกดวยนมแม ของสํานักสงเสริมสุขภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข จึงขอขอบคุณมา ณ ที่นี้ดวย
นางสาวจันทรฉาย ทองโปรง มีนาคม 2553
คํานํา
74
การดูดนมมารดาอยางมีแบบแผน มีผลในดานการบรรเทาความปวดชนิดเฉียบพลันที่ไมรุนแรงไดดังนี้
ขณะที่มารดาใหทารกแรกเกิดดูดนมจากเตา การอุมและการสัมผัสของมารดา
เปนการกระตุนใยประสาทขนาดใหญ สงสัญญาณประสาทไปยับยั้งใหประตูควบคุมความปวดที่ไขสันหลังปด ไมมีการสงสัญญาณประสาทความปวดไปยังสมอง ทําใหไมเกิดการรับรูความปวด
การอยูในออมกอดของมารดาทําใหทารกรูสึกอบอุน ปลอดภัย ผอนคลายและเปนสุข อีกทั้งการดูดยังเปนสิ่งที่ทารกมีความพึงพอใจไดรับการตอบสนองทางอารมณ สุขใจกับการไดใชปากในการดูดกลืน และลิ้นไดรบัรสของนมมารดาเปนผลใหเกิดการหลั่งสารแหงความสุข (เอนดอรฟน) ซึง่มีผลใหอดทนตอความปวดมากขึ้น
กลไกลดปวด
75
เพื่อใชเปนแนวทางปฏิบัติสําหรับชวยบรรเทาความปวดใหกับทารกแรกเกิดเมื่อไดรับการเจาะเลือด
วัตถุประสงค
76
1. มารดาและทารกอยูในสถานที่เงียบสงบ (หองคลีนิคนมแม) 2. มารดามีความพรอมในการใหทารกดูดนมจากเตา และมีคะแนน LATCH score ตั้งแต 8 ขึ้นไป 3. ทารกไดรบัการดูแลความสะอาดหลังขับถาย ใสผาออมสําเร็จรูปปองกันการเปยกแฉะขณะดําเนินการทดลอง ใสเสื้อตามปกติ
4. ทารกตื่นตัวเต็มที่
ข้ันตอนการเตรียมมารดาและทารก
77
1. ใหมารดานั่งในทาที่สุขสบายบนเกาอี้หรือเตียงนอน ตัวตรงไมโนมตัวไปขางหนามากเกินไปจะทําใหปวดหลัง ฝาเทาสัมผัสกับพื้นพอดี ถาเทาไมถึงพื้นควรมีเกาอี้สําหรับรองฝาเทาเพื่อความสุขสบายในการนั่ง มีหมอนสําหรับรองแขนมารดาขางที่อุมทารกเพื่อปองกันการเมื่อยลาจากการอุมทารกนานๆ
ข้ันตอนการปฏิบัติใหทารกดูดนมมารดาอยางมีแบบแผน
78
2. ใหมารดาใชแขนขางเดียวกับเตานมที่จะใหดูด อุมทารกวางบนตัก ประคองศีรษะทารก โดยใหศีรษะทารกวางบนทองแขนมารดาติดกับขอพับแขน ฝามือและแขนขางเดียวกันของมารดา ประคองบริเวณกนและตนขาของทารกไว
ศีรษะและลําตัวของทารกอยูในแนวเดียวกันยกศีรษะทารกใหสูงกวากระเพาะอาหารเล็กนอย คอไมบิด ตะแคงหนาและลําตัวของทารกเขาหามารดา ใหหนาทองของทารกแนบชิดกับอกของมารดา ปากของทารกตรงกับหัวนมของมารดา
แขนของทารกขางหนึ่งอยูใตแขนของมารดาขางที่ใชประคองตัวทารก แขนอีกขางของทารกแนบอยูบนลําตัวดานบนของทารก ขาทั้งสองขางของทารกจะอยูใตเตานมอีกขางหนึ่งของมารดา
79
3. มืออีกขางของมารดาประคองเตานมเขาปากของทารก การประคองเตานมที่ถูกตองจะชวยใหหัวนมเขาไปในปากทารกไดลึกขึ้น โดยมือมารดาตองอยูนอกขอบลานนม นิ้วมือทั้งสี่อยูดานลางของเตานมและนิ้วหัวแมมืออยูดานบน ปรับมือที่ประคองเตานมไปตามแนวปากของทารกเปนรูปตัว U หรือตัว C
4. ใหมารดาประคองเตานมไวตลอดเวลาจนกวาทารกจะดูดนมมารดาติด เมื่อดูดติดมือมารดาอาจจะเลื่อนมาลูบไลสัมผัสทารกไดตามตองการ
80
5. ใหมารดามองหนาและสบตากับทารก
6. ขณะทารกดูดนมจากเตานมมารดา ริมฝปากบนและลางของทารกบานออก อมหัวนมลึกถึงลานนม เหงือกกดทับบนลานนม ลิ้นวางใตลานนม คางชิดเตานม แกมปอง ขากรรไกรของทารกขยับขึ้นลงเปนจังหวะจากการดูด และไดยนิเสียงกลืนเปนชวง ๆ
81
7. ผูปฏิบัติประเมินการใหนมของมารดาและการดูดนมของทารกโดยใช LATCH score ซึ่งคะแนนตั้งแต 8 ขึ้นไป ถือวาการใหทารกดูดนมมารดานั้นถูกตองและแบบแผน
ใหทารกดูดนมตอเนื่องตลอดการทดลอง และปลอยเตานมเองเมื่อดูดนมอิ่มแลว
82
การใหทารกดูดนมมารดา ถาปฏิบัติไดอยางถูกตองและมีแบบแผน ซึ่งประเมินไดจาก LATCH score มีผลใหการดูดนมนั้นสามารถทําไดตอเนื่องและยาวนาน ทั้งมารดาและทารกไมออนลาจากทาทางและการอมหัวนมที่ไมถูกตอง จึงจะมีผลตอกลไกในการลดปวดใหกับทารก ดังนั้นการการใหทารกดูดนมมารดาจึงควรปฏิบัติอยางมีแบบแผนตามขั้นตอนดังกลาวขางตน
เอกสารอางอิง นิพรรณพร วรมงคล. (2550). คูมือการอบรมผูเชี่ยวชาญการเลี้ยงลูกดวยนมแม. กรุงเทพฯ: ชุมนุม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.
สรุป
83
แบประเมิน LATCH Score ทารกรายที่ .................
วันที่ ......................................... (..........) ไดรับการดูดนมมารดาอยางมีแบบแผน (..........) ไดรับการพยาบาลตามปกต ิ
1. L = Latch การเลีย, การอม
คะแนน 0 ทารกงวงมากไมยอมดูด ไมอมหวันม คะแนน 1 ตองพยายามหลายครั้งเจาหนาทีช่วยจับหวันมมารดาไวในปากทารก ทารกจึงดูดนมได / ทารกอมเฉพาะปลายหัวนม
คะแนน 2 แนวเหงือกทารกวางอยูบนกระเปาะน้ํานมของมารดา ล้ินวางใตราวนม ริมฝปากบนและลางบานออก ดูดเปนจังหวะ
2. A = Audible เสียงการกลืนนม
คะแนน 0 ไมไดยนิเสียงกลืน คะแนน 1 นานๆ กลืนครั้ง และกลืนเฉพาะเมื่อมีการกระตุน คะแนน 2 ไดยนิเสียงกลืนเปนชวงๆ
3. T = Type of nipple
ลักษณะหวันม
คะแนน 0 หัวนมบุมเขาไป คะแนน 1 หัวนมแบนหรือยืน่เล็กนอย คะแนน 2 หัวนมยื่นออกมาดีขณะอยูเฉยๆ หรือหลังจากการกระตุน
4. C = Comfort ความสบาย
คะแนน 0 มารดาไมสุขสบายมาก และเตานมคัดตึงมาก คะแนน 1 มารดาปวดเล็กนอยถึงปานกลาง คะแนน 2 เตานมนุมยดืหยุนดี หัวนมปกติ มารดารูสึกสบาย
5. H = Hold การอุมทารก
คะแนน 0 เจาหนาที่ตองใหความชวยเหลือมารดาทุกอยางในการอุมทารกดดูนม
คะแนน 1 มารดาตองการความชวยเหลือจากเจาหนาที่ในการจัดทา 1 ขาง อีกขางทําไดเอง
คะแนน 2 ทาอุมถูกตอง เจาหนาที่ไมตองชวย
84
ภาคผนวก ค ใบยินยอมเขารวมการวจิัย
การพิทักษสิทธิ์ของกลุมตัวอยาง
85
ใบยินยอมเขารวมการวิจัย ------------------------
หัวขอวิทยานพินธ เร่ือง ผลของการใหดูดนมมารดาอยางมีแบบแผนตอความปวดจากการเจาะเลือด ในทารกแรกเกิด (EFFECTS OF PLANNED BREASTFEEDING ON PAIN IN
NEONATES RECEIVING VENIPUNCTURE) วันใหคํายนิยอม วันที่ …………………เดือน……………………พ.ศ. ………… กอนที่จะลงนามในใบยินยอมเขารวมการวจิัยนี้ ขาพเจาไดรับการอธิบายจากผูวิจัยถึงวัตถุประสงคของการวิจยั วธีิการวิจัย ความเสี่ยงที่อาจเกดิขึ้น และประโยชนที่จะเกดิขึ้นจากการวิจัยอยางละเอยีดและมีความเขาใจดแีลว ขาพเจายนิดใีหเขารวมโครงการวิจัยนี้ดวยความสมัครใจ และขาพเจามีสิทธิที่จะบอกเลิกการเขารวมในโครงการวิจัยนี้เมื่อใดก็ได และการบอกเลิกการเขารวมการวิจัยนี้ จะไมมีผลกระทบใด ๆ ตอขาพเจา ขาพเจาไดอานขอความขางตนแลว และมีความเขาใจดีทุกประการ และไดลงนามใน ใบยินยอมนีด้วยความเต็มใจ ลงนาม…………………………………………………………ผูยินยอม (…………………………………………………………) ลงนาม…………………………………………………………พยาน (…………………………………………………………) ลงนาม…………………………………………………………ผูทําวิจยั
(นางสาวจันทรฉาย ทองโปรง)
86
คําชี้แจงการเขารวมโครงการวิจัย
การวิจัยเร่ือง ผลของการใหดูดนมมารดาอยางมีแบบแผนตอความปวดจากการเจาะเลือดในทารกแรกเกดิ 1. คําชี้แจงเกี่ยวกับการเขารวมโครงการวิจัย การดูดนมมารดาอยางถูกตองและมีแบบแผนของทารก มีผลบรรเทาความปวดจากการเจาะเลือดในทารกแรกเกิด เนื่องจากการอุมสัมผัสแนบชิดของมารดาเปนการกระตุนใยประสาทขนาดใหญ ยับยั้งการสงสัญญาณความปวดไปยังสมอง ทําใหไมเกิดการรับรูความปวด การอยูในออมกอดของมารดาและการไดดูดกลืนน้าํนมของมารดาทําใหทารกมคีวามพึงพอใจและเปนสุข รางกายหลั่งสารแหงความสขุ (เอนดอรฟน) มีผลใหอดทนตอความปวดมากขึ้น การวจิัยคร้ังนี้จะศึกษาถึงผลของการใหดูดนมมารดาอยางมแีบบแผนตอความปวดจากการเจาะเลือดในทารกแรกเกดิ เพื่อพัฒนาวธีิลดปวดใหกบัทารกแรกเกิดขณะเจาะเลือดจากเสนเลือดดํา ผลการวิจัยที่ไดจะนําไปใชเปนประโยชนในการดูแล หรือบรรเทาปวดใหกับทารกแรกเกิดไดอยางเหมาะสม 2. คําชี้แจงเกี่ยวกับขั้นตอน วิธีการ ผูวิจัยเก็บรวบรวมขอมูลโดยจัดใหทารกดดูนมมารดาอยางมีแบบแผนในกลุมทดลอง ขณะที่ทารกถกูเจาะเลือด ซ่ึงการเจาะเลือดเปนขั้นตอนปกติของหอผูปวยสูต-ินรีเวช ที่ตองมีการเจาะเลือดเพื่อตรวจคัดกรองภาวะพรองธัยรอยดฮอรโมนในทารกแรกเกิดทุกราย ที่มอีายุหลังคลอดตั้งแต 48 ชั่วโมงเปนตนไป ผูทําการเจาะเลือดเปนพยาบาลประจําตึกทีม่ีหนาที่โดยตรงในการเจาะเลือดทารก มีความชํานาญมากกวา 10 ป ใชเลือดเล็กนอยหยดลงบนกระดาษคดักรองจํานวน 6 หยด และทารกจะไมไดรับอันตรายใดๆ จากการเจาะเลือด ขอมูลที่เก็บรวบรวมไดแก คะแนนความปวด อัตราการเตนของหัวใจ คาความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด และระยะเวลารองไหของทารก กอนและหลังเจาะเลือดในทารกแรกเกิดกลุมที่ใหดูดนมมารดาอยางมีแบบแผน เปรียบเทียบกับทารกแรกเกดิกลุมทีไ่ดรับการพยาบาลตามปกติ และในการเกบ็รวบรวมขอมูลคร้ังนี้ผูวิจัยขออนุญาตถายภาพวีดีทัศนเพื่อประเมนิซ้ําถึงปฏิกิริยาการตอบสนองตอความปวดของทารก โดยการถายภาพในกลุมทดลองจะเห็นเฉพาะใบหนาและลําตัวของทารก จะไมถายภาพใบหนาของมารดา และหลังจากไดรับการตีพิมพผลงานการวจิัยในวารสารแลว จะทําลายวีดีโอและขอมูลสวนตวัของกลุมตัวอยางทั้งกลุมควบคุมและทดลองทันที จะไมมีการเผยแพรภาพตอไป
87
3. ประโยชนท่ีไดรับจากการเขารวมโครงการ ทารกไดรับการดูแลบรรเทาปวดจากการเจาะเลือดตรวจคัดกรองภาวะพรองธัยรอยดฮอรโมนในกลุมทดลอง และเพื่อเปนแนวทางปฏิบัติสําหรับมารดาในการชวยเหลือลดปวดใหกับทารกตอไป ในกลุมควบคุมการวิจยัคร้ังนีจ้ะมีประโยชนกับทารกในภายหนา ที่อาจไดรับการเจาะเลือดหรือฉีดยาซึ่งทารกจะไดรับการชวยบรรเทาปวดในครั้งตอไป 4. คําชี้แจงเกี่ยวกับผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นและสิทธิของผูรวมโครงการ ผูวิจัยจะเก็บขอมูลของแตละบุคคลไวเปนความลับ และจะเปดเผยเฉพาะสรุปผลรวมของการวิจยั ขอมลูที่ไดจะนําไปวิเคราะหในภาพรวม กลุมตัวอยางสามารถบอกเลิกหรือปฏิเสธการเขารวมโครงการ หรือยุติการทดลองเมื่อใดก็ได โดยไมมีโทษหรือสูญเสียประโยชนแตอยางใด ทั้งนี้การเขารวมโครงการวิจยัเปนความเต็มใจและสมัครใจของกลุมตัวอยาง ไมมีผลกระทบใดๆ ทั้งทางดานรางกายและจิตใจ หากทานมีปญหาหรือขอสงสัยประการใด กรุณาติดตอ นางสาวจันทรฉาย ทองโปรง หมายเลขโทรศัพท 085-6503702 ซ่ึงยินดตีอบคําถาม และอธิบายขอของใจใหแกทานตลอดเวลา ขอขอบพระคุณในความรวมมือของทานมา ณ ที่นี ้ นางสาวจันทรฉาย ทองโปรง ผูวิจัย
ภาคผนวก ง
หนังสือรับรองการพิจารณาจริยธรรม หนังสือขอความอนุเคราะห
89
90