การวดขนาดของผลกระทบในวงกวางของนโยบายการเกษตรและนยตอยทธศาสตรการพฒนาภาคเกษตรไทย : การวเคราะหดวยแบบจ าลองดลยภาพทวไป

และการจ าลองจลภาคครวเรอน

ทวชย เจรญเศรษฐศลปวรวฒ ภาพมลวชร

ภทรยา นวลใย

24 มถนายน 2562

ทนวจยของส านกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (สกสว.)

มลนธสถาบนอนาคตศกษาเพอการพฒนา

1

2

โครงรางการน าเสนอ

1. บทน า2. วธการศกษา

• โครงสรางแบบจ าลอง• แหลงขอมลของแบบจ าลอง• การปรบปรงฐานขอมลใหเปนปปจจบน• การจ าแนกกลมภายในแบบจ าลอง• คาดชนความยากจนและความเหลอมล าทค านวณดวยแบบจ าลอง

3. ผลการศกษา4. สรปและนยตอนโยบายเกษตร5. งานวจยในอนาคต

3

1. บทน าความส าคญของปญหา

• การทราบขนาดผลกระทบของนโยบายทมตอเศรษฐกจโดยรวม และหนวยเศรษฐกจตางๆ เปนปจจยส าคญในการก าหนดนโยบาย รวมทงการทราบผลกระทบในมตตางๆ ของการพฒนาอยางครอบคลม เชน การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เสถยรภาพทางเศรษฐกจ การจางงาน การปลอยกาซเรอนกระจก

• การวเคราะหผลกระทบตอเศรษฐกจโดยรวมเปนงานทสลบซบซอน เนองจากระบบเศรษฐกจประกอบดวยกจกรรมหลากหลาย โดยเฉพาะการวเคราะหนโยบายภาคเกษตรซงมความเชอมโยงกบภาคอนๆ สง แบบจ าลองทเหมาะสมในการใชวเคราะหมตนทนทสงทงในขนตอนการสราง การจดท าฐานขอมล และการเรยนรการใชงาน จงท าใหเขาถงยาก

• งานวจยนมงหมายทจะวดขนาดผลกระทบของนโยบายการเกษตรในรปแบบตางๆ ในลกษณะ ex ante เพอใหไดขอมลพนฐานทสามารถน าไปประมาณการผลกระทบของนโยบายการเกษตรทสนใจอนๆโดยประมาณการผลกระทบทมตอภาพรวมเศรษฐกจ ทงในมตของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เสถยรภาพทางเศรษฐกจ การจางงาน ความยากจน และการกระจายรายได รวมทงผลกระทบดานสงแวดลอม โดยท าการวเคราะหนโยบายเกษตรในระดบตวแปรพนฐาน เพอใหสามารถประยกตเขากบนโยบายเกษตรตางๆ ไดมากทสด

4

วตถประสงค1. เพอค านวณผลกระทบเชงปรมาณของนโยบายเกษตรแบบตางๆ ทเปนชองทางการสงผานผลกระทบทส าคญไปยงเศรษฐกจโดยรวม ภายใตบรบทดลยภาพทวไป2. เพอวเคราะหกลไกในการสงผานผลกระทบของนโยบายเกษตรแบบตางๆ ไปยงตวแปรเศรษฐกจและภาคเศรษฐกจตางๆ ในระบบเศรษฐกจ3. เพอน าเสนอนยเชงนโยบายในการพฒนาภาคเกษตรของไทยทไดจากผลการศกษา

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ• ผก าหนดนโยบายและหนวยงานทเกยวของ สามารถก าหนดล าดบความส าคญของนโยบายเกษตรแบบ

ตางๆ ไดอยางเหมาะสม อนจะท าใหเกดการเปลยนแปลงในภาคเกษตรอยางมนยส าคญ• นกวเคราะหนโยบายมขอมลพนฐานดานผลกระทบของนโยบายเกษตรทมตอภาพรวมเศรษฐกจ ซง

สามารถน าไปใชวเคราะหผลกระทบของนโยบายเกษตรเจาะจงอนๆ ตอไป • นกวชาการและนกศกษาสามารถเรยนรระเบยบวธการวจยทใชในการศกษา และน าไปประยกตใชใน

งานวจยอนๆ

ขอบเขตการศกษา• ประมาณการขนาดผลกระทบของทางเลอกนโยบายการเกษตรประเภทตางๆ ทเปนประเดนส าคญใน

ภาคเกษตร โดยท าการวเคราะหทงนโยบายภาพรวมและรายสาขา 5

หวงโซการผลตในภาคเกษตร

6

เกษตรกร

ผแปรรปสนคาเกษตร

ผบรโภค

ผขนสงและกระจายสนคา

ปจจยการผลต

ตลาดตางประเทศ

ภาครฐ

• ก าลงซอ• รสนยม

• ความตองการ• อปสรรคการคา

• ประสทธภาพ

• ผลตภาพ• การสรางมลคาเพม

• ราคา• ปรมาณ

• การสงเสรม/อดหนน• การพฒนาโครงสราง

พนฐาน

• ผลตภาพ• การสรางมลคาเพม

หมวดนโยบายดานการเกษตร ประเภทนโยบาย

1. การผลต 1.1 การเพมผลตภาพการผลต

1.2 การลดการใชวตถดบ

1.3 การเพมมลคาสนคา (เพมอตราก าไร)

1.4 การปรบเปลยนสดสวนการใชทนตอแรงงาน

1.5 การลดการน าเขาวตถดบ

2. ปจจยการผลต 2.1 การเพมผลตภาพแรงงาน ทน และทดน

2.2 การเปลยนแปลงอปทานแรงงาน ทดน

2.3 การเพมสตอกทน

3. การบรโภค 3.1 การเปลยนแปลงของรปแบบการบรโภค ดานชนดสนคา

3.2 การเปลยนแปลงของรปแบบการบรโภค ดานแหลงทมาของสนคา (ผลต

ภายในประเทศหรอน าเขา)

4. การขนสงและกระจายสนคา 4.1 การเพมประสทธภาพการขนสง

4.2 การเพมประสทธภาพการกระจายสนคา

5. การน าเขา/สงออก 5.1 การลดอปสรรคดานภาษ

5.2 การลดอปสรรคทไมใชภาษ

5.3 การขยายตลาดสงออก

6. การปรบโครงสรางภาษ/การอดหนน 6.1 การลดหรอปรบเปลยนแปลงวธการอดหนนในภาคเกษตร

ขอบเขตประเภทของนโยบายทท าการประมาณการผลกระทบ

7

ความเชอมโยงของนโยบายทวเคราะหกบแผนพฒนาการเกษตรในชวงแผนพฒนฯ ฉบบท 12

8

ประเดนดานยทธศาสตร

1.การผลต 2.ปจจยการผลต 3.การบรโภค 4.ขนสง 5.การน าเขา/สงออก6.การปรบโครงสราง

1) เพ

มผลต

ภาพก

ารผล

ต

2) ลด

การใ

ชวตถ

ดบ

3) เพ

มมลค

าสนค

า

4) เป

ลยนแ

ปลงส

ดสวน

การใ

ชทนต

อแรง

งาน

5) ลด

การน

าเขาว

ตถดบ

1) เพ

มผลต

ภาพแ

รงงา

น ทน

ทดน

2) เป

ลยนแ

ปลงอ

ปทาน

แรงง

าน แ

ละทด

น

3) เพ

มสตอ

กทน

1)เป

ลยนแ

ปลงร

ปแบบ

การ

บรโภ

ค ดา

นชนด

สนคา

2)เป

ลยนแ

ปลงร

ปแบบ

การ

บรโภ

ค ดา

นแหล

งทมา

1) เพ

มประ

สทธภ

าพกา

รขน

สง

2) เพ

มประ

สทธภ

าพกร

ะจาย

สนคา

1) ลด

อปสร

รคดา

นภาษ

2) ลด

อปสร

รคทไ

มใชภ

าษ

3) ขย

ายตล

าดสง

ออก

1) ลด

หรอป

รบเป

ลยน

วธกา

รอดห

นน

พฒนาเกษตรกร- สงเสรมอาชพเกษตรกรใหมความมนคง ✓

- พฒนาเกษตรกรใหเปนเกษตรกรมออาชพ (Smart Farmer) ✓ ✓ ✓ ✓

- สงเสรมใหเกดเกษตรกรรนใหม ✓ ✓ ✓

พฒนาการผลต- สงเสรมการวจยเรองเทคโนโลย และนวตกรรมดานการเกษตร ✓ ✓ ✓

- การท าการเกษตรอยางยงยน ✓ ✓ ✓

- ยกระดบการผลตสนคาใหไดมาตรฐาน ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

- สงเสรมเกษตรแปลงใหญ ✓ ✓ ✓

- สงเสรมการใชเครองจกรและเทคโนโลยในการผลต ✓ ✓ ✓ ✓

- สนบสนนแหลงเงนทนในการผลต ✓ ✓

- สรางภมคมกนทางการเกษตร ✓ ✓

พฒนาผลตภณฑและตลาด- การสรางมลคาเพมใหกบสนคา ✓ ✓

- พฒนาระบบตลาดสนคาเกษตรภายในประเทศ ✓ ✓

- สงเสรมการคาชายแดน และตางประเทศ ✓ ✓ ✓

สงเสรมสถาบนเกษตรกร- สงเสรม/พฒนาระบบสหกรณ กลมเกษตรกร วสาหกจชมชน และเครอขายของเกษตรกรอนๆ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

พฒนาโครงสรางพ นฐาน- พฒนาระบบขนสงสนคา โลจสตกส ✓ ✓

- พฒนาฐานขอมลดานเกษตร ✓ ✓

บรณาการกบภาคการผลตอน

- สงเสรมและสนบสนนการทองเทยวเชงเกษตร ✓

บรหารทรพยากร

- บรหารจดการทรพยากรน า ✓ ✓

- บรหารจดการพ นทท ากนการเกษตร ✓ ✓

การไหลเวยนในระบบเศรษฐกจอยางงาย

ผผลต (firms)ครวเรอน

(households)

ตลาดสนคาบรการ

ตลาดปจจยการผลต

การใชจายครวเรอนสนคา/บรการสนคา/บรการ

รายรบผผลต

รายรบผผลต

ปจจยการผลต ปจจยการผลต รายไดครวเรอน

9

2. วธการศกษาดลยภาพทวไปคออะไร?

• การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจสงผลตอภาคเศรษฐกจตางๆ ทงผลกระทบโดยตรง ผลกระทบทางออม และผลกระทบยอนกลบ • โดยเฉพาะอยางยงนโยบายหรอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจทสงผลกระทบในวงกวาง เชน การ

เปลยนแปลงโครงสรางภาษ ราคาน ามน โครงสรางพนฐาน อตราแลกเปลยน อตราคาจางแรงงาน

• ดลยภาพทวไป (General Equilibrium) VS ดลยภาพบางสวน (Partial Equilibrium)

• ตวอยาง: ผลกระทบของการเปลยนแปลงของราคาน ามน ( ) ทมตออตสาหกรรมยานยนต

( , , , , ,...)motor motor oil repair taxi busQD f P P P P P=

Complementary goods Substitute goods

( , , ,..., , )motor motor oil steel capitalQS f P P P wage P=

Intermediate goods

oilP

10

ตลาดปจจยการผลต

ตลาดสนคาบรการ

ครวเรอนและธรกจ

รฐบาล การลงทนการผลต

โลก

รายไดจากปจจยการผลตมลคาเพม

การขาย

วตถดบ

น าเขา สงออก

ภาษน าเขาภาษสงออก

ภาษทางออม ภาษการผลต

การโอน

ภาษทางตรง

การออม

อปสงคขนสดทาย

หมายเหต: ลกศรแสดงทศทางการไหลของกระแสเงนทมา : ประยกตจาก Chung-I Li (2002)

โครงสรางแบบจ าลอง CGE (ORANI-G)

11

กลมสมการภายในแบบจ าลอง ORANI-G• การผลต• การลงทน• การบรโภคของครวเรอน• อปสงคการสงออก• การใชจายภาครฐ• การสะสมสนคาคงคลง• อปสงคตอสนคาเหลอม (margin demand)• สมการเกลยตลาด (market clearing)• สมการราคา• การเกบภาษ• สมการมหภาคและดชน• ตลาดแรงงาน

จ านวนตวแปรในแบบจ าลอง (หลง condense)ตวแปรภายใน = 107,763ตวแปรภายนอก = 7,181รวม = 114,944

Y1 step

3 step

Exact

XX0 X1 X

2X3

Y0

Y1

Y3

Yexact

Y2

XF

YJ

ทมา : Harrison et al, 2016

วธหาผลตอบแบบหลายขน (Multi-Steps Method)

ระบบสมการเปนแบบ nonlinear จงใชวธ linearization รวมกบวธ Multi-Steps เพอหาผลตอบของระบสมการ

12

แบบจ าลองการวเคราะหความยากจนและกระจายรายได

แบบจ าลองดลยภาพ

ทวไป (Computable

General Equilibrium)

แบบจ าลองจลภาค

ครวเรอน (Household

Microsimulation)

ผลตอบแทนปจจยการผลต

ราคาสนคา/บรการ

นโยบาย

การเกษตร

ผลกระทบระดบมหภาค / รายสาขา

เชน GDP อตราเงนเฟอ การบรโภค

การสงออก การน าเขา การจางงาน

ผลกระทบระดบ

ครวเรอน/จ าแนกกลม

ประชากรเชน ความยากจน ความ

เหลอมล า (สดสวนคนจน

สมประสทธจน ชองวาง

ความยากจน ความ

รนแรงความยากจน ฯลฯ)

การเชอมโยงแบบจ าลอง (Top-down Approach)

13

แหลงขอมลของแบบจ าลอง

• ตารางปจจยการผลตผลผลต 2553 ของส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

• แฟมขอมลความยดหยน จากฐานขอมล GTAP (Global Trade Analysis Project) และการส ารวจวรรณกรรม• เชน Elasticities of substitution among primary factors, Elasticities of substitution between

types of labor, Armington elasticities of substitution (domestic/import allocation), Export elasticities, Household expenditure elasticities

• การส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน (SES) ป 2560

• บญชประชาชาต 2560 ของส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

14

IND 1

COM

Intermediate

Aci

A0ci

Final Demand

Dc

D0c

1

Factor

Fi

F0i

COM

MAKE

Mci

M0ci

การปรบปรงฐานขอมลใหเปนปปจจบน• ใชแนวทาง Scaling Approach ดวยวธ

Maximum Entropy (McDougall, 1999) เพอลดคาผดพลาดใหต าสด

Absorption Matrix1 2 3 4 5 6

Producers Investors Household Export Government Change inInventories

Size I → I → 1 → 1 → 1 → 1 →

BasicFlows

C´S

V1BAS V2BAS V3BAS V4BAS V5BAS V6BAS

Margins

C´S´M

V1MAR V2MAR V3MAR V4MAR V5MAR n/a

Taxes

C´S

V1TAX V2TAX V3TAX V4TAX V5TAX n/a

Labour

O

V1LABC = Number of Commodities

I = Number of Industries

Capital

1

V1CAPS = 2: Domestic, Imported

O = Number of Occupation Types

Land

1

V1LNDM = Number of Commodities used as Margins

ProductionTax

1

V1PTX

OtherCosts

1

V1OCT

Joint Production

MatrixImport Duty

Size I → Size 1 →

C

MAKE

C

V0TAR

ฐานขอมลของแบบจ าลองเกบในรปของเมตรกซ โดยแบงเปน header ตางๆ

ทมา : Horridge (2014)

C = 180

I = 180

O = 2M = 6

Output Distribution

InputStructure

15

การจ าแนกกลมภายในแบบจ าลอง

สาขา ค ายอPaddy PaddyMaize CornCassava SorghumBeans and Nuts CassavaVegeables OthRootCropsFruits BeansNutsSugarcane VegetablesRubber FruitsOther Cereals SugarCaneOther Root Crops CoconutCoconut PalmNutOilPmOil Palm KenafJuteKenaf and Jute CottonKapokCrops for Textile and Matting TobaccoTobacco CoffeeTeaCoffee and Tea RubberOther Agricultural Products OthAgricltreAgricultural Services CattleBufaloCattle and Buffalo SwineSwine OthLivestockOther Livestock PoultryPoultry PoultryPrdsPoultry Products SilkFarmingSilk Worm AgricSvcesLogging LoggingCharcoal and Firewood CharFirewoodOther Forestry Products OthForestryOcean and Coastal Fishing SeaFishingInland Fishing InlandFishng

สาขาการผลตในภาคเกษตร สาขาของสนคาเหลอมสาขา ค ายอ

Wholesale Trade WholeslTradeRetail Trade RetailTradeRailways RailwaysRoad Freight Transport RoadFrghtTrnCoastal & Inland Water Transport CoastRivrTrnAir Transports AirTrnspt

กลมแรงงานทกษะสงทกษะนอย

อปสงคอปสงคขนกลาง (intermediate demand)การบรโภคภาคเอกชนการลงทนการบรโภคภาครฐการสงออกการสะสมสนคาคงคลง

แหลงสนคา/บรการ

ภายในประเทศน าเขา

16

คาดชนความยากจนและความเหลอมล าทค านวณดวยแบบจ าลอง

ตวช วด คาช วดจากขอมลของ

สศช.

คาช วดทผวจย

ค านวณได

สมประสทธจน 0.453 0.461

สดสวนรายไดกลมรวยสด 20% ตอกลมจนสด 20% (เทา) 10.16 10.92

รายไดตอหวของครวเรอนภาคเกษตร (บาทตอป) NA 64,123

รายไดตอหวของครวเรอนนอกภาคเกษตร (บาทตอป) NA 118,472*ก าหนดใหครวเรอนภาคเกษตร หมายถง ครวเรอนทมหวหนาครวเรอนท างานในสาขาการผลตในภาคการเกษตร

คาดชนชวดความเหลอมลาปฐาน (ป 2560)

ตวช วด (%) คาช วดจากขอมล

ของ สศช.

คาช วดทผวจย

ค านวณได

สดสวนคนจน 7.87 7.87

ชองวางความยากจน 1.274 1.361

ความรนแรงของความ

ยากจน

0.327 0.388

คาดชนชวดความยากจนปฐาน (ป 2560) ตวประกอบคดลดของเสนความยากจนรายครวเรอน

0.88

0.90

0.92

0.94

0.96

0.98

1.00

1.02

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Pove

rty L

ine

Disc

ount

Fac

tor

จ านวนสมาชกในครวเรอน17

3. ผลการศกษาS1.1 การเพมผลตภาพการผลต

Paddy

Corn

Cassava

OthRootCrops

Vegetables

Fruits

SugarCane

PalmNutOilPm

Rubber

OthAgricltre

Swine

Poultry

AgricSvces

LoggingSeaFishing

InlandFishng

-100,000

-50,000

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35 0.4 0.45จ านว

นคนจ

น (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

คน)

GDP (%การเปลยนแปลง)

ผลกระทบของการเพมผลตภาพการผลต 10% ทละสาขา

18

สถานการณ : เพมผลตภาพการผลต 10% ทละสาขาการผลต

Paddy

CornCassava

OthRootCropsVegetables

Fruits

SugarCane

PalmNutOilPm

Rubber

OthAgricltre

Swine Poultry

AgricSvces

Logging

InlandFishng

SeaFishing

InlandFishng

-0.05%

0.00%

0.05%

0.10%

0.15%

0.20%

0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000

สมปร

ะสทธ

จน (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

%)

สวสดการสงคม (EV) (การเปลยนแปลง, ลานบาท)

ผลกระทบของการเพมผลตภาพการผลต 10% ทละสาขา

-30,000

-25,000

-20,000

-15,000

-10,000

-5,000

0

5,000

ลานบ

าท

ผลกระทบตอรายไดของเกษตรกรในสาขาทเพมผลตภาพ

19

ตวแปร ผลกระทบการเปลยนแปลง, ลานบาท

สวสดการสงคม (EV) 210,371ดลการคา -12,770รายไดภาษ 36,395

อตราการเปลยนแปลง, รอยละ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ 2.38

ปรมาณการบรโภคของครวเรอน 2.80ปรมาณการลงทน 1.38ปรมาณการบรโภคภาครฐ 2.80ปรมาณการสงออก 1.15ปรมาณการน าเขา 0.93อตราเงนเฟอ -0.99ปรมาณการปลอยกาซ CO2 0.94รายไดภาษ 1.45อตราคาจางแรงงาน 2.14

ผลกระทบของการเพมผลตภาพการผลต 10% ในทกสาขาภาคเกษตร

Paddy

Corn

Sorghum

Cassava

OthRootCrops

BeansNuts

Vegetables

Fruits

SugarCane

TobaccoRubber

OthAgricltrePoultry

AgricSvces

Logging

OthForestry

-20

-10

0

10

20

30

40

50

-25,000 -20,000 -15,000 -10,000 -5,000 0 5,000

การจ

างงา

น (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

%)

รายไดจากปจจยการผลต (การเปลยนแปลง, ลานบาท)

ผลกระทบของการเพมผลตภาพการผลตทกสาขา ตอสาขาการผลต

20

สถานการณ : เพมผลตภาพการผลต 10% ทกสาขาการผลตในภาคเกษตร

Profit = (P – Unit cost )x Q

21

P0

Q0 Q1

S

S’

DA B

P

QO

P0

Q0 Q1

P1

S

S’

D

A

B

P

QO

• ความยดหยนของอปสงคของสนคาเกษตรบางชนดมคาต า การเพมผลตภาพการผลตจงท าใหรายไดเกษตรกรลดลง แมสวสดการสงคมจะเพมขน

ผลของการเพมผลตภาพการผลตในระดบจลภาค

ผลของการเพมผลตภาพการผลตในระดบมหภาค

S1.3 การเพมมลคาสนคา (เพมอตราก าไร)

22

สถานการณ : เพมก าไร 10% ของราคาขายทละสาขาการผลต

Paddy

Corn

Cassava

OthRootCrops

VegetablesFruits SugarCane

Rubber

OthAgricltre

PoultryLogging

SeaFishing

InlandFishng 0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

350,000

400,000

-0.18 -0.16 -0.14 -0.12 -0.1 -0.08 -0.06 -0.04 -0.02 0

จ านว

นคนจ

น (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

คน)

GDP (%การเปลยนแปลง)

23

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

ลานบ

าท

ผลกระทบตอรายไดของเกษตรกรในสาขาทเพมก าไร

Paddy

CornCassava

OthRootCropsVegetables

FruitsSugarCane

Rubber

OthAgricltre

PoultryLogging SeaFishing

InlandFishng-0.02%

0.00%

0.02%

0.04%

0.06%

0.08%

0.10%

0.12%

0.14%

0.16%

-16,000 -14,000 -12,000 -10,000 -8,000 -6,000 -4,000 -2,000 0 2,000

สมปร

ะสทธ

จน (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

%)

สวสดการสงคม (EV) (การเปลยนแปลง, ลานบาท)

เพมก าไร 10% ของราคาขายทละสาขาการผลต

ตวแปร ผลกระทบการเปลยนแปลง, ลานบาท

สวสดการสงคม (EV) -117,312ดลการคา 50,883รายไดภาษ -39,252

อตราการเปลยนแปลง, รอยละ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ -1.27

ปรมาณการบรโภคของครวเรอน -1.56ปรมาณการลงทน -2.04ปรมาณการบรโภคภาครฐ -1.56ปรมาณการสงออก -0.38ปรมาณการน าเขา -0.77อตราเงนเฟอ 0.68ปรมาณการปลอยกาซ CO2 -1.01รายไดภาษ -1.57อตราคาจางแรงงาน -2.11

ผลกระทบของการเพมก าไร 10% ของราคาขายในทกสนคาเกษตร

24

สถานการณ : เพมก าไร 10% ของราคาขายทกสาขาการผลตในภาคเกษตร

Paddy

Corn

Cassava

OthRootCrops

VegetablesFruits

SugarCane

Rubber

OthAgricltreCattleBufalo Swine

PoultryAgricSvces

Logging

OthForestry

SeaFishingInlandFishng

-20

-18

-16

-14

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

-5,000 0 5,000 10,000 15,000 20,000

การจ

างงา

น (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

%)

รายไดจากปจจยการผลต (การเปลยนแปลง, ลานบาท)

S4.1-4.2 การเพมประสทธภาพการขนสงและกระจายสนคา

25

สถานการณ : ประสทธภาพการขนสงและกระจายสนคาเพมข น 20% ทละสนคา

Paddy

CornCassava

OthRootCrops

Vegetables

Fruits

SugarCanePalmNutOilPm

RubberOthAgricltre

PoultryLogging

SeaFishing

InlandFishng

-100,000

-90,000

-80,000

-70,000

-60,000

-50,000

-40,000

-30,000

-20,000

-10,000

0

-0.02 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 0.12 0.14 0.16

จ านว

นคนจ

น (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

คน)

GDP (%การเปลยนแปลง)

26

Paddy

Corn

CassavaOthRootCrops

Vegetables

Fruits

SugarCane

Rubber

OthAgricltre

PoultryLogging

SeaFishing

InlandFishng

-0.012%

-0.010%

-0.008%

-0.006%

-0.004%

-0.002%

0.000%

0.002%

0.004%

-5,000 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000สม

ประส

ทธจน

(การ

เปลย

นแปล

ง, %

)

สวสดการสงคม (EV) (การเปลยนแปลง, ลานบาท)

ประสทธภาพการขนสงและกระจายสนคาเพมข น 20% ทละสนคา

0500

1,0001,5002,0002,5003,0003,5004,0004,500

ลานบ

าท

ผลกระทบตอรายไดของเกษตรกรในสาขาทเพมประสทธภาพ

ตวแปร ผลกระทบการเปลยนแปลง, ลานบาท

สวสดการสงคม (EV) 119,907ดลการคา -4,822รายไดภาษ 14,076

อตราการเปลยนแปลง, รอยละ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ 1.16

ปรมาณการบรโภคของครวเรอน 1.60ปรมาณการลงทน 0.37ปรมาณการบรโภคภาครฐ 1.60ปรมาณการสงออก 0.58ปรมาณการน าเขา 0.59อตราเงนเฟอ -0.79ปรมาณการปลอยกาซ CO2 0.46รายไดภาษ 0.56อตราคาจางแรงงาน 0.88

ผลกระทบของการเพมประสทธภาพการขนสงและกระจายสนคา 20% ทกสนคาเกษตร

27

Paddy

Corn

Cassava

OthRootCrops

VegetablesFruits

SugarCane

Rubber

OthAgricltre

CattleBufalo

Poultry

AgricSvces

Logging

OthForestry

SeaFishing

InlandFishng

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000

การจ

างงา

น (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

%)

รายไดจากปจจยการผลต (การเปลยนแปลง, ลานบาท)

สถานการณ : ประสทธภาพการขนสงและกระจายสนคาเพมข น 20% ทกสนคาเกษตร

S5.3 ขยายตลาดสงออก

28

สถานการณ : อปสงคการสงออกสนคาเกษตรขยายตว 10% ทละสาขา

Paddy

CassavaFruits

SugarCane

Rubber

OthAgricltre SeaFishing

-120,000

-100,000

-80,000

-60,000

-40,000

-20,000

0

20,000

-0.01 0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.1

จ านว

นคนจ

น (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

คน)

GDP (%การเปลยนแปลง)

29

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

ลานบ

าท

ผลกระทบตอรายไดเกษตรกรในสาขาทอปสงคการสงออกขยายตว

Paddy

CassavaFruits

SugarCane

Rubber

OthAgricltre

SeaFishing

-0.120%

-0.100%

-0.080%

-0.060%

-0.040%

-0.020%

0.000%

0.020%

-2,000 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000

สมปร

ะสทธ

จน (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

%)

สวสดการสงคม (EV) (การเปลยนแปลง, ลานบาท)

อปสงคการสงออกสนคาเกษตรขยายตว 10% ทละสาขา

ตวแปร ผลกระทบการเปลยนแปลง, ลานบาท

สวสดการสงคม (EV) 29,106ดลการคา 1,610รายไดภาษ 8,879

อตราการเปลยนแปลง, รอยละ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ 0.17

ปรมาณการบรโภคของครวเรอน 0.39ปรมาณการลงทน 0.36ปรมาณการบรโภคภาครฐ 0.39ปรมาณการสงออก -0.16ปรมาณการน าเขา 0.16อตราเงนเฟอ 0.23ปรมาณการปลอยกาซ CO2 0.12รายไดภาษ 0.35อตราคาจางแรงงาน 0.47

ผลกระทบของอปสงคการสงออกสนคาเกษตรขยายตว 10% ทกสาขาการผลต

30

สถานการณ : อปสงคการสงออกสนคาเกษตรขยายตว 10% ทกสาขาการผลตในภาคเกษตร

Paddy

Corn

Cassava

OthRootCropsVegetables

Fruits

SugarCane

Tobacco

Rubber

OthAgricltre

CattleBufaloPoultry

AgricSvces

Logging

OthForestry

SeaFishing

InlandFishng

-1

0

1

2

3

4

5

-5,000 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000

การจ

างงา

น (ก

ารเป

ลยนแ

ปลง,

%)

รายไดจากปจจยการผลต (การเปลยนแปลง, ลานบาท)

4. สรปและนยตอนโยบายการเกษตร• การเพมผลตภาพการผลตในบางสาขา สงผลดตอผบรโภค/ผใชสนคาเกษตร และสงคมโดยรวม แตสงผล

เสยตอเกษตรกร ตวอยางสาขาทสงผลเสยตอเกษตรกร ไดแก ขาว ผก ผลไม สกร ไก

• การเพมมลคาสนคา (เพมอตราก าไร) สงผลดตอเกษตรกร ในขณะทสงผลเสยตอผบรโภค/ผใชสนคาเกษตรและสงคมโดยรวม เนองจากท าใหราคาสนคาสงขน เมอพจารณาโดยรวมพบวาสงผลทางลบตอความยากจนและการกระจายรายได

• การเพมประสทธภาพการขนสงและการกระจายรายได สงผลกระทบเชงบวกทงตอสงคมโดยรวม ผบรโภค/ผใชสนคาเกษตร และเกษตรกร รวมทงท าใหสถานการณความยากจนและการกระจายดขน

• การขยายตลาดสงออกสงผลดตอทงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ความยากจน และความเหลอมล า แตผลกระทบจะอยในระดบสงเฉพาะสาขาทมมลคาการสงออกสง

• ภาคเกษตรไทยเปนภาคทตองอาศยการบรหารดานอปทานสนคาอยางเหมาะสม ซงไมใชการแทรกแซงตลาด แตเปนการท าใหกลไกตลาดท างานอยางมประสทธภาพ

• การสงเสรมการเพมผลตภาพการผลตเปนสงทควรพจารณาเปนรายสาขา ไมควรสงเสรมเหมอนกนหมด เนองจากอยในสถานการณของการไดอยางเสยอยาง (trade-off) ระหวางสวสดการของสงคมโดยรวม กบสวสดการของเกษตรกรทมรายไดนอย 31

5. งานวจยในอนาคต• การวเคราะหนโยบายเกยวกบการจดสรรทรพยากรทเปนปจจยส าคญทสงผลตอภาคเกษตร เชน

การจดสรรน าในภาคเกษตร การจดสรรทดน (zoning)

• การวเคราะหนโยบายภาคเกษตรแบบพลวต

• การประเมนผลกระทบของนโยบายแบบเจาะจงกลม/ระดบจลภาค โดยใช Bottom-up approach เชอมโยงแบบจ าลอง CGE กบ Microsimulation

• พฒนาวธหาผลตอบของแบบจ าลองดวยวธ Iteration approach

32

แบบจ าลองดลยภาพ

ทวไป (Computable

General Equilibrium)

แบบจ าลองจลภาค

ครวเรอน (Household

Microsimulation)

From Micro to Macro

นโยบาย

การเกษตร

33

แบบจ าลองดลยภาพ

ทวไป (Computable

General Equilibrium)

แบบจ าลองจลภาค

ครวเรอน (Household

Microsimulation)

- การหาผลตอบของแบบจ าลองจะถกวนซ า จนกระทงเกด convergence ระหวางแบบจ าลอง CGE และแบบจ าลอง Microsimulation

Iteration Approach

ตวแปรการเพมผลตภาพการผลต 10%

การเพมมลคาสนคา10%

การเพมประสทธภาพการขนสงและกระจายสนคา

20%

การขยายตลาดสงออก 10%

การเปลยนแปลง, ลานบาทสวสดการสงคม (EV) 210,371 -117,312 119,907 29,106ดลการคา -12,770 50,883 -4,822 1,610รายไดภาษ 36,395 -39,252 14,076 8,879รายไดเกษตรกร -57,305 99,017 58,272 49,368

อตราการเปลยนแปลง, รอยละ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ 2.38 -1.27 1.16 0.17

ปรมาณการบรโภคของครวเรอน 2.80 -1.56 1.60 0.39ปรมาณการลงทน 1.38 -2.04 0.37 0.36ปรมาณการบรโภคภาครฐ 2.80 -1.56 1.60 0.39ปรมาณการสงออก 1.15 -0.38 0.58 -0.16ปรมาณการน าเขา 0.93 -0.77 0.59 0.16อตราเงนเฟอ -0.99 0.68 -0.79 0.23ปรมาณการปลอยกาซ CO2 0.94 -1.01 0.46 0.12รายไดภาษ 1.45 -1.57 0.56 0.35อตราคาจางแรงงาน 2.14 -2.11 0.88 0.47

การเปลยนแปลงจ านวนคนจน (คน) 52,571 1,257,180 -436,647 -267,366สมประสทธจน (%) 0.38 0.33 -0.09 -0.17สดสวนรายได 20% บนตอ 20% ลาง 0.37 0.28 -0.07 -0.14 34

เปรยบเทยบผลกระทบของนโยบายแบบตางๆ

ตวแปร ผลกระทบการเปลยนแปลง, ลานบาท

สวสดการสงคม (EV) 27,195ดลการคา -15,524ดลการคลง -22,905รายไดเกษตรกร 16,582

อตราการเปลยนแปลง, รอยละ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ 0.14

ปรมาณการบรโภคของครวเรอน 0.36ปรมาณการลงทน 0.23ปรมาณการบรโภคภาครฐ 0.00ปรมาณการสงออก -0.03ปรมาณการน าเขา 0.13อตราเงนเฟอ -0.05ปรมาณการปลอยกาซ CO2 0.13อตราคาจางแรงงาน 0.22

การเปลยนแปลงจ านวนคนจน (คน) -131,316สมประสทธจน (%) -0.048สดสวนรายได 20% บนตอ 20% ลาง -0.039

S6.1-1 การอดหนนปจจยการผลต

35

สถานการณ : อดหนนคาปยและยาฆาแมลง จนมราคาลดลง 10%

0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000

Swine

CattleBufalo

Poultry

OthAgricltre

Cassava

Corn

SugarCane

PalmNutOilPm

Vegetables

Fruits

Rubber

Paddy

ลานบาท

ผลกระทบตอรายไดเกษตรกร

ตวแปร ผลกระทบการเปลยนแปลง, ลานบาท

สวสดการสงคม (EV) 7,266ดลการคา -5,299ดลการคลง -7,013รายไดเกษตรกร 4,001

อตราการเปลยนแปลง, รอยละ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ 0.033

ปรมาณการบรโภคของครวเรอน 0.097ปรมาณการลงทน 0.054ปรมาณการบรโภคภาครฐ 0.000ปรมาณการสงออก -0.014ปรมาณการน าเขา 0.033อตราเงนเฟอ -0.023ปรมาณการปลอยกาซ CO2 0.031อตราคาจางแรงงาน 0.049

การเปลยนแปลงจ านวนคนจน (คน) -41,667สมประสทธจน (%) -0.026สดสวนรายได 20% บนตอ 20% ลาง -0.020

36

สถานการณ : อดหนนคาปยและยาฆาแมลง จนมราคาลดลง 10% เฉพาะสาขาขาว

0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000

Vegetables

RealEstate

Electricity

LifeInsurnce

Education

PublicAdmin

BanksFinance

RiceMilling

Restaurants

WholeslTrade

RetailTrade

Paddy

ลานบาท

ผลกระทบตอรายไดของสาขาตางๆ

37

P0

Q0 Q1

P1

S

D

A

B

P

QO

P2

ขนาดเงนอดหนนกรณประกนราคาพชผลแบบไมจ ากดปรมาณผลผลต