0 | P a g e

การจดการความร Knowledge Management

ผศ.ดร.วภาดา เวทยประสทธ มหาวทยาลยสงขลานครนทร

การจดการความร Knowledge Management 1

การจดการความร

Knowledge Management

การจดการความร Knowledge Management 2

คานา หนงสอฉบบนจดทาขน สาหรบบคคลทวไปทมความสนใจเกยวกบการจดการ

ความร (Knowledge Management) หรอ KM โดยนาประเดนทควรรเกยวกบการ

จดการความรมารวบรวมไวเพอใหผอานสามารถเขาใจไดงาย อกทงมการสรป

เนอหาในแตละประเดนและมภาพประกอบคาบรรยาย

การทไดรบเชญเปนวทยากรจากหลายหนวยงานตลอดระยะเวลาหลายปทผานมา

ทาใหผเขยนไดมการแลกเปลยนเรยนรกบผเขารวมอบรมมากมายหลายรอยคน

การสอนวชาการจดการความรทงในระดบปรญญาตรและปรญญาโท รวมถงการ

ทางานวชาการกบนกศกษา การทาวจยกบชมชน และการทางานในตาแหนง

บรหารของมหาวทยาลยสงขลานครนทร ทาใหเขาใจวาจะสามารถนาการจดการ

ความรไปใชงานจรงไดอยางไรใหเหมาะสมกบบรบทของชมชน องคกร ทงภาครฐ

และเอกชน

ผเขยนมความตงใจใหหนงสอเลมนเปนคมอ KM เพอใชในการพฒนาตนเอง และ

นาไปปฎบตไดจรง KM เปนเรองงาย ใครๆกทาได

ขอขอบคณ ผประสทธประสาทวชาการจดการความรทกทาน ศาสตราจารย

นายแพทย วจารณ พานช สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.)

คณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) สถาบนเพมผลผลตแหงชาต และ

ภาพประกอบจากเอกสารอางองทกทาน มา ณ โอกาสนดวย

วภาดา เวทยประสทธ

กรกฎาคม 2563

การจดการความร Knowledge Management 3

สารบญ คานา 2

บทท 1 บทนา (Introduction) 4

บทท 2 ยทธศาสตรการจดการความร (Knowledge Management Strategy) 15

บทท 3 เครองมอการจดการความร (Knowledge Management Tools) 31

บทท 4 ทมการจดการความร (Knowledge Management Team) 48

การจดการความร Knowledge Management 4

บทท 1

บทนา

Introduction

การจดการความร Knowledge Management 5

KM เราจดการความรไปทาไม

เพอพฒนาคน พฒนางาน พฒนาชมชน และพฒนาองคกร ใหเปนองคกรทมคณภาพ

เปนองคกรทมการเรยนร และเปนองคกรทย งยน

การจดการความร

การจดการความร คอ การรวบรวมองคความรทมอยในองคกร ทงในตวบคคลและ

เอกสารตางๆมาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถใชความรนนใน

การพฒนาตนเอง ทกคนในองคกรสามารถเขาถงความรและนาความรน นมา

ปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ซงทาใหองคกรสามารถบรรลวตถประสงคทตงไว

ตามพนธกจ และสามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงตางๆไดทนเวลา รวมถงม

ความสามารถในการแขงขน โดยมการสรางนวตกรรมใหมๆ และเปนองคกรทยงยน

[1]

ในการจดการความรจะประกอบดวยคนทอยในองคกรมความเขาใจในงานของตนเอง

อยางลกซง มระบบเทคโนโลยสารสนเทศ มการจดเกบความรอยางเปนระบบ เชน

การปฎบตงานทเปนเลศ และมการเกบบทเรยนทลมเหลวเพอจะไดไมทาผดซ าๆอก

คนในองคกรไดเขาถงความรทถกตอง ทนสมย ไดใชความร ทกท ทกเวลา สามารถ

ปฏบตงานและพฒนางานตามกระบวนการตางๆไดทนเวลา ใหมประสทธภาพในการ

ทางานสงเพอทาใหเกดขอไดเปรยบในการแขงขนกบคแขงนนเอง

การจดการความร Knowledge Management 6

Knowledge

ความรมอยสองประเภท คอ 1) ความรทชดแจง เชน หนงสอ วดโอ และ 2) ความรท

ฝงลก เชน ประสบการณและทกษะตางๆในการจดการความร

เราตองจดการความรทงสองประเภท

ความรทชดแจง EK : Explicit Knowledge

ความรทชดแจง คอ ความรทเปนเอกสาร หนงสอ ตารา ขนตอนปฏบตในการทางาน

ไฟล วดโอ ซงเราสามารถอานหรอดเพอทาความเขาใจไดโดยงาย เปนความรทเปน

รปธรรม ถาเทยบกบภเขานาแขงกคอบรเวณทอยเหนอนาซงมประมาณ 20 %

[2]

ความรทฝงลก TK : Tacit Knowledge

ความรทฝงลกในตวคน คอ ประสบการณ ความสามารถ ทกษะในการทางาน ทกษะ

การแกปญหา เปนความรทเปนนามธรรม ถาเปรยบเทยบกบภเขานาแขงกคอสวนทอย

ใตน า ซงมอยประมาณ 80%

การจดการความร Knowledge Management 7

KM Goal เปาหมายในการจดการความรคออะไร

การจดการความรเปนเครองมอหนงในการพฒนางาน ทาใหองคกรประสบ

ความสาเรจในการดาเนนงานตามวสยทศนและพนธกจขององคกร

เปาหมายขององคกร

เปาหมายหลกในการจดการความร คอ เราตองทราบกอนวาองคกรของเรามเปาหมาย

อะไร ตองการจะเดนไปยงทศทางใด ความรทจาเปนตองใชในกระบวนการทางานคอ

อะไร ความรททาใหผลตภณฑและบรการเปนไปตามขอกาหนดคออะไร ความรท

ถกตองคออะไร และความรทจาเปนและสาคญตอการบรรลเปาหมายขององคกรหรอ

ชมชนคออะไร

[4]

เปาหมายของแตละองคกรจะแตกตางกนไป ดงนนการจดการความรจะมลกษณะเปน

เอกลกษณเฉพาะตวขององคกร เราจงตองเขาใจเปาหมายขององคกรอยาง

ถองแท จงจะสามารถการจดการความรไดด เพอทาใหคนในองคกรเกงขนตาม

ทองคกรอยากใหเปนนนเอง

การจดการความร Knowledge Management 8

KM SECI

Model

การจดการความรโมเดล Nonaka และ Takeuchi

เกลยวความร ความรทงสองประเภท TK และ EK มการเปลยนไปเปลยนมาได

[3]

Socialization… การเปลยนความรจาก TK ไปเปน TK

คอ การพดคยกนในททางานระหวางคนในองคกรแบบไมเปนทางการ เนนการ

แลก เปลยนการ เรยนร (share)

Externalization… การเปลยนความรจาก TK ไปเปน EK คอ การประชมหารอกน ทบทวนความคด แลวมการจดบนทกเปนเอกสาร ภาพ เสยง

หรอ อดเปน VDO เนนการสรางความร (create)

Combination… การเปลยนความรจาก EK ไปเปน EK คอ การนาเอกสาร ภาพ เสยง VDO ตางๆ มาวเคราะหซงเปนการบรณาการความรทม

อย สรปประเดนเพอเปนแนวทางในการทางาน เนนการจบความร (capture)

Internalization… การเปลยนความรจาก EK ไปเปน TK คอ การดาเนนงานตามแนวทางทสรปไว เปนการสงสมประสบการณในตวเราให

สามารถปฎบตงานไดจรง เนนการเรยนร (learn)

การจดการความร Knowledge Management 9

KM Tuna

Model

การจดการความรโมเดลปลาท

เทคนคงายๆในการจดการความร โดย ดร.ประพนธ ผาสขยด จากสถาบนสงเสรม

การจดการความรเพอสงคม (สคส.)

โมเดลปลาท

การจดการความรทเราจะออกแบบนน สามารถแบงออกเปน 3 สวน คอ หวปลา

ตวปลา และ หางปลา

[5]

KV (Knowledge Vision)

หวปลา คอ การกาหนดเปาหมายวาเราตองการทา KM ไปทาไม ทาเพอแกปญหา

อะไร หรอ ทาใหคนเกงขนในเรองใด

KS (Knowledge Sharing)

ตวปลา คอ การแลกเปลยนเรยนรระหวางสมาชกททา KM รวมกน จะดาเนนการ

อยางไร มใครเกยวของบาง

KA (Knowledge Assets)

หางปลา คอ การจดเกบความรทมอยเพอนามาใชงาน เปรยบเสมอนกบการสะบด

หางปลา ทาใหปลาเคลอนทไปขางหนา

การจดการความร Knowledge Management 10

KM

ปลาตะเพยน

การจดการความรโมเดลปลาตะเพยน

เทคนคในการจดการความรขององคกรทมความเชอมโยงกน

โมเดลปลาตะเพยน

ผบรหารระดบสงมการกาหนดวสยทศนหลก และหนวยงานยอยมการดาเนนการตาม

วสยทศนนนรวมกน

[6]

โมเดลปลาตะเพยนเปนบทขยายความของโมเดลปลาท วา "หวปลาใหญ" เปนสงททก

หนวยงานยอยรวมกนกาหนด เรยกวา วสยทศนรวม (Shared Vision) เมอรวมกน

กาหนดแลว กรวมกนดาเนนการตามเปาหมายนนเปรยบเสมอนการท "ปลาเลก" ทกตว

"วายนา" ไปในทศทางเดยวกน โดยทแตละตวมอสระในการ "วายนา" ของตนเอง และ

"ปลาเลก" ทกตว "วายนา" ไปในทศทางเดยวกน

การจดการความร Knowledge Management 11

KM ก.พ.ร.

Model

การจดการความรโมเดล ก.พ.ร.

มการกาหนดเปาหมายของ KM ตามพนธกจ และวสยทศนขององคกร

เปาหมายการจดการความร ในการจดการความรจะตองมการกาหนดเปาหมายใหเปนตามประเดนยทธศาสตรทเลอก

วาจะแกปญหาหรอดาเนนการใหดขน

[7]

หนวยงานของรฐทกแหงจะมการใชการจดการความร เพอพฒนางานและพฒนา

หนวยงานตามพนธกจทไดรบมอบหมาย ในระดบกรม ระดบจงหวด หรอ ระดบอาเภอ

โดยเปาหมายทจะจดการความรกจะแตกตางกนไปในแตละพนทตามนโยบายของผวา

ราชการจงหวดหรอผบรหารวามความตองการจะเนนการจดการความรในเรองใด เชน

จงหวดพทลงเนนการจดการความรเรองการปลกขาวสงขหยด จงหวดกระบเนนการ

จดการความรเรองการทองเทยวเชงนเวศ เปนตน

การจดการความร Knowledge Management 12

KM

TQA Model

การจดการความรโมเดลเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต

(Thailand Quality Award) TQA

การจดการความรในหมวดท 4 เปนฐานในการขบเคลอนองคกร

การวด การวเคราะห และการจดการความร

ในการดาเนนการขององคกรคณภาพระดบโลก ตองใชความรในการสรางนวตกรรม

ใหมๆ เพอใหเปนองคกรชนนาทางธรกจ มการบรณาการกนตงแตผนาองคกรวางแผน

เชงกลยทธทมงเนนลกคาและตลาด โดยมการพฒนาทรพยากรบคคลใหมความสามารถ

สงในการดาเนนงานตามกระบวนการตางๆขององคกร เพอใหไดผลลพธในการ

ดาเนนงานทเปนเลศ และเปนการพฒนาขดความสามารถดานการบรหารจดการของ

องคกร TQA ซงถอเปนรางวลระดบโลก (World Class)

[8]

พนฐานทางดานเทคนคและกระบวนการตดสนรางวล TQA มลกษณะเชนเดยวกบ

รางวลคณภาพแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกา หรอ The Malcolm Baldrige National

Quality Award (MBNQA)

การจดการความร Knowledge Management 13

สรปทายบท จากคากลาวของอลเบรต ไอสไตน “Imagine is more important than knowledge.”

“จนตนาการสาคญกวาความร” จรงหรอ

ความร คอ พนฐานทเราไดมาจากตาราหรอจากประสบการณของผคนทไดเรยนร

รวมกน เรามความรเพอชวยใหเขาใจสงตางๆทเกดขนรอบตว เราจดการความรเพอให

องคกรของเราย งยน เปนองคกรทสามารถปรบตว และเปลยนแปลงตามยคสมย เปนองคกร

ทมชวตหรอไมลมหายตายจากไปนนเอง ถาเปนองคกรของรฐ เปาหมาย คอ การบรการ

ประชาชนใหมความสะดวกสบาย ประชาชนมคณภาพชวตทดขนและชมชนมความสข

การจดการความรสามารถจดการแมแตชวตของเราเอง หากเราตองการทจะเปน

อะไร เมอตงเปาหมายแลวมงมนในการทาสงนน เรากสามารถฝกฝนเรยนรไปเรอยๆ

เราจะเกงเองเมอมชวโมงบนในเรองนนสงขน

อยางไรกตาม เปาหมายทสาคญทสด ไมไดอยทเรามความรอะไรอยบาง แตอยทสามารถ

ใชจนตนาการของเราบนพนฐานความรทมอย เพอสรางนวตกรรมใหมๆ ซงการสราง

ความเจรญ ความผาสก ตอองคกร ชมชน ประเทศชาตบานเมอง หรอ มนษยชาต ถอเปน

เปาหมายอนสงสดของเราทเกดมาบนโลกใบน

การจดการความร Knowledge Management 14

เอกสารอางอง

[1] Daily Technology, การจดการความร (Knowledge Management: KM)

คออะไร?, https://www.dailytech.in.th/category/knowledge-management/

กนยายน 2562

[2] ผชวยศาสตราจารย ดร.วภาดา เวทยประสทธ, ภาควชาวทยาการคอมพวเตอร

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร,

http://staff.cs.psu.ac.th/Wiphada/

[3] Joseph Dager, PDCA for Lean Marketing, Knowledge Creation

https://customerthink.com/pdca_for_lean_marketing_knowledge_creation/,

January 2011

[4] Knowledge Management,

http://chanamondpu.blogspot.com/2015/10/knowledge-management.html,

ตลาคม 2558

[5] KM 159 Classes thursadayblueone,

https://sites.google.com/site/km159classesthursadayblueone/kar-cadkar-

khwam-ru/model-pla-tapheiyn

[6] Kawisara2537, โมเดลปลาท (TunaModel),

https://kawisara2537.wordpress.com/, พฤศจกายน 2015

[7] คมอการจดทาแผนการจดการความร, สานกงาน ก.พ.ร. และ สถาบนเพม

ผลผลตแหงชาต,

http:/kmcenter.rid.go.th/kcperson/main/_kmspb/dataspb/km_action_plan_2548.

pdf, ธนวาคม 2548

[8] รศ.นพ.โสภณ ชวะธนรกษ, KM ในบรบทของ TQA,

http://medinfo.psu.ac.th/KM/DATA/ksd/ksd703.pdf

การจดการความร Knowledge Management 15

บทท 2

ยทธศาสตรการจดการความร (Knowledge Management Strategy)

การจดการความร Knowledge Management 16

KMS ยทธศาสตรการจดการความร มความสาคญมาก เราตองพจารณาการปรบเปลยน

วฒนธรรมในองคกร และการจดการประเดนความรทเราตองการ

ยทธศาสตรการจดการความร ปจจบนมขอมลมากมายทเราสามารถเขาถงได หากมการจดการขอมลเหลานน

โดยรวบรวมใหเปนหมวดหมและเกบไวเปนความรขององคกรจะทาใหองคกรนน

สามารถดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพและเปนองคกรชนนา

[9]

การนาเทคโนโลยตางๆมาชวยในการแลกเปลยนเรยนร จะชวยทาใหความรสามารถ

กระจายไดอยางรวดเรวและทวถงขน วฒนธรรมของคนในองคกรทใฝรเปดใจรบ

ความคดเหนใหมๆ มการเรยนรอยตลอดเวลา มความตองการพฒนาตนเองอยเสมอ

จะทาใหองคกรนนมความย งยน

การจดการเทคโนโลย และวฒนธรรมองคกรเปรยบเสมอนใบพดในการขบเคลอน

วงลอของการจดการความรภายในทง 6 องคประกอบ ไดแก การรวบรวม การใช

การเพมคณคา การแบงปน การเขาถง การสราง และการคงไวซงความร

การจดการความร Knowledge Management 17

1) การรวบรวม

ความร

การคนหาและรวบรวมความร

การบงชความร (Knowledge Identification)

ขนตอนในการรวบรวมความรนนจะตองเรมจาก การทเราจะตองรวา ความรทตองการ

นนอยทไหน โดยเราตองคนหาและแสวงหาความรทมอยในองคกรใหเจอเสยกอน

[10]

ความรทจาเปนในการขบเคลอนองคกรคออะไรบางและอยทใคร ซงในแตละองคกร

จะมเปาหมายในการดาเนนงานเพอใหเปนไปตามวสยทศนและพนธกจทแตกตางกนไป

การจดการความร Knowledge Management 18

2) การใชความร การใชความรทไดใหเปนประโยชน

ความรทจะนามาใชนน มความจาเปนทจะตองมผร (expert) ทสามารถกรองความรทได

วามความถกตองหรอไม และสามารถนาไปปฏบตงานไดจรง

การจดความรใหเปนระบบ (Knowledge Organization)

การทเรามความรอยมากมายนน การจดระบบของความรใหเปนหมวดหมมความสาคญ

ตอการใชงาน

[11]

การกลนกรองความร (Knowledge Refinement) ขนตอนนเปนขนตอนทมความสาคญเนองจากความรทไดมานนจะตองมการตรวจสอบ

จากผรวาเปนความรทถกตองและไดมาตรฐานเพอจะสามารถนาไปใชเปนแนวปฏบต

ขององคกรได

การจดการความร Knowledge Management 19

3) การเพมคณคา

ความร

การแสวงหาความรเพมเตมเพอสรางคณคา

การแสวงหาความร (Knowledge Acquisition)

ขนตอนนเปนการพจารณาวาความรทมอยนนมาจากความรสองสวน คอ 1) ความรทชด

แจง เชนเอกสารตาราวดโอหรอการคนควาบทความวชาการหรอจากอนเตอรเนต และ

2) ความรทฝงลกในตวคน ซงจะตองหาวาผทมความเชยวชาญในดานตางๆในองคกร

ของเรานนคอใคร อยทไหน ซงเราอาจจะตองไปสมภาษณเพอเปลยนความรทอยในตว

คนใหเปนความรทสามารถจดเกบเปนเอกสารใหเปนระบบได

[12]

การจดการความร Knowledge Management 20

4) การแบงปนความร การแบงปนความร มอยดวยกน 3 องคประกอบ

คน

ผทมความรจากการปฏบตจรง เปนคนทอยากแบงปนและแลกเปลยนเรยนรดวย

ความเตมใจ

สถานท และบรรยากาศ

ตองเหมาะสม สบายๆ และผอนคลาย ทาใหกลมคนไดปรกษาหารอกนแบบเปน

กนเอง

สงอานวยความสะดวกตางๆ

อปกรณตางๆสาหรบการจดบนทก กระดาน กระดาษ หรอ คอมพวเตอร

การจดการความร Knowledge Management 21

5) การเขาถงความร การเขาถงและแสวงหาความรเพมเตม

ตองอาศยคลงความร หรอ platform ในการเกบความรดวยระบบเทคโนโลย

[13]

การจดเกบในรปแบบเอกสาร หรอ โดยระบบเครอขายคอมพวเตอร • งายตอการสบคน และนาไปใช • ตองมการสรปประเดนสาระสาคญ และการอางอง • สะดวกตอการถายโอน และกระจายความรไดอยางรวดเรว เชน ฐานขอมล Best

practice ฐานขอมลผเชยวชาญ

การจดการความร Knowledge Management 22

6) การสรางและคงไว การสรางองคความรใหม และยกเลกความรทไมทนสมย

ขมความร (Knowledge Assets)

[14]

การจดการความร Knowledge Management 23

KM ก.พ.ร ขนตอนในการจดการความร Knowledge Management Process ของ ก.พ.ร.

ขนตอนการจดการความร

ขนตอนในการจดการความร ประกอบดวย 7 ขนตอนไดแก

[15]

การจดการความร Knowledge Management 24

KM ก.พ.ร ขนตอนในการจดการความร Knowledge Management Process ของ ก.พ.ร.

ขนตอนท 1 การบงชความร (Knowledge Identification)

เปนการพจารณาองคความรทจาเปนตอการบรรลวสยทศน/พนธกจ/เปาหมายขององคกร

และพจารณาวาองคกรมองคความรนหรอยง อยในรปแบบใด หรออยทบคคลใด เราตองมความรเรองอะไร? เรามความรเรองนนหรอยง?

ขนตอนท 2 การสรางและแสวงหาความร

(Knowledge Creation and Acquisition)

เปนการสรางองคความรใหม หรอแสวงหาความรจากภายนอกหากองคความรทจาเปน

ตอองคกรนนยงไมมหรอมไมเพยงพอ รวมถงการรกษาความรเกา และการกาจดความร

ทใชไมไดแลว ความรอยทใคร? อยในรปแบบอะไร? จะเอามาเกบรวมกนไดอยางไร?

ขนตอนท 3 การจดความรใหเปนระบบ

(Knowledge Organization) เปนการวางโครงสรางความรเพอเกบความรอยางเปนระบบในอนาคต จะแบงประเภทหวขออยางไร? จะทาใหเขาใจงายและสมบรณไดอยางไร?

ขนตอนท 4 การประมวลและกลนกรองความร

(Knowledge Codification and Refinement)

เปนการปรบปรงรปแบบเนอหาเอกสาร หรอองคความรใหสมบรณและมมาตรฐาน

จะทาใหเขาใจงายและสมบรณไดอยางไร?

การจดการความร Knowledge Management 25

KM Process

ก.พ.ร.

ขนตอนในการจดการความร Knowledge Management Process ของ ก.พ.ร.

ขนตอนท 5 การเขาถงความร (Knowledge Access)

เปนการทาใหผใชความรสามารถเขาถงองคความรทตองการไดงาย โดยอาจใชระบบ

เทคโนโลยสารสนเทศ Web board หรอบอรดประชาสมพนธมาชวยเพออานวยความ

สะดวก

เรานาความรมาใชงานไดงายหรอไม?

ขนตอนท 6 การแบงปนแลกเปลยนความร

(Knowledge Sharing)

ม 2 กรณคอ 1) กรณเปนความรทชดแจง อาจจดทาเปนเอกสาร ฐานความร หรอ

เทคโนโลยสารสนเทศ เปนตน และ 2) กรณเปนความรทฝงลกในตวคน อาจจดทาเปน

ระบบทมขามสายงาน กจกรรมกลมคณภาพและนวตกรรม ชมชนแนวปฏบต (CoP)

ระบบพเลยง (Mentoring System) การสบเปลยนงาน (Job Rotation) การยมตวบคลากร

มาชวยงาน หรอเวทแลกเปลยนความร (Forum) เปนตน

มการแบงบนความรใหกนหรอไม?

ขนตอนท 7 การเรยนร (Learning) เปนการนาความรไปใชประโยชนในการตดสนใจ แกไขปญหา และปรบปรงองคกร

ความรนนทาใหเกดประโยชนกบองคกรหรอไม?

การจดการความร Knowledge Management 26

CMP ก.พ.ร กระบวนการบรหารจดการการเปลยนแปลง

Change Management Process

[15]

กระบวนการบรหารจดการการเปลยนแปลง ประกอบดวย 6 องคประกอบไดแก

องคประกอบท 1 การเตรยมการและปรบเปลยนพฤตกรรม

(Transition and Behavior Management)

การเปลยนแปลงคานยม พฤตกรรมของผบรหารและบคลากร ยดแนวการทางานทเปดรบ

และพรอมจะสรางสรรคงานใหมๆ พรอมเปนผแบงปนความรซงกนและกน เพอสราง

บรรยากาศทดในการทางาน

องคประกอบท 2 การสอสาร (Communication)

ทาใหทกคนเขาใจถงสงทองคกรจะดาเนนการรวมกน

การจดการความร Knowledge Management 27

CMP ก.พ.ร กระบวนการบรหารจดการการเปลยนแปลง

Change Management Process

องคประกอบท 3 กระบวนการและเครองมอ (Process and Tools)

ชวยใหการคนหา การเขาถง การถายทอด และการแลกเปลยนความรเพอใหมความสะดวก

รวดเรวขน โดยการเลอกใชกระบวนการและเครองมอทมประสทธภาพ

องคประกอบท 4 การเรยนร (Learning)

สรางความเขาใจและตระหนกถงความสาคญและหลกการของการจดการความร โดยการ

เรยนรตองพจารณาถงเนอหา กลมเปาหมาย วธการ และการประเมนผล

องคประกอบท 5 การวดผล (Measurement)

เพอใหทราบวาการดาเนนการไดบรรลเปาหมายตามทตงไวหรอไม การวดผลตองพจารณา

ดวยวาจะวดผลทขนตอนไหน อนไดแก วดระบบ (System) วดทผลลพธ (Output) หรอวดท

ประโยชนทจะไดรบ (Outcome)

องคประกอบท 6 การยกยองชมเชยและการใหรางวล

(Recognition and Rewards)

การสรางแรงจงใจใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมและการมสวนรวมของบคลากรใน

ทกระดบ โดยจะตองพจารณาตามความเหมาะสม เชน ของรางวล ประกาศเกยรตคณ คายก

ยองชมเชย เปนตน

การจดการความร Knowledge Management 28

KM ขอควรระวงของการจดการความร

• คนในองคกรไมทราบวาใครมความรอะไรอยบาง หรอ มใครสนใจความรของตนทม

อยบาง • ไมมการแบงปนความรเพราะตนเองไมรวาตนนนมความรอะไรอยบาง

• การปกปดความรระหวางองคกรเปนเรองปกต และไมมความสนใจในกลมสมาชกของ

องคกรทจะชวยกนเพมพนความร เพราะคดวายงมความรอยกบตวจะทาใหตนเองม

อานาจ

อปสรรคของการจดการความร

• ระบบความดความชอบอาจไมสงเสรมการแลกเปลยนความร หากพนกงานมองวา

ความรนนเปนอาวธสวนตวสาหรบใชในการตอสแขงขนกบเพอนรวมงาน • สถานะทไมเทาเทยมกนอาจปดกนการแลกเปลยน เชน พยาบาลสวนใหญลาบากใจ

ทจะเสนอแนะวธรกษาผปวยตอแพทย

• ความหาง ทงในเชงระยะทาง และดานเวลา ทาใหการแลกเปลยนเกดขนไดยาก

การจดการความร Knowledge Management 29

สรปทายบท Right Knowledge...Right People...Right Place...Right Time…

ถกความร ถกคน ถกท ถกเวลา

ความทาทาย คอ การจดการความรเพอใหสามารถตอบสนองการทางานของ

ทกคนในองคกร โดยสามารถปฏบตงานตางๆไดอยางเรยบรอย มประสทธภาพ

อกทงยงสามารถใชความรทมอยอยางเปนระบบในการดาเนนงานไดอยางถกตอง

และทนเวลานนเอง

การจดการความร Knowledge Management 30

เอกสารอางอง

[9] ผศ. ดร. พงคเทพ สธรวฒ, รศ. ดร. จรเนาว ทศศร, น.ส. เยาวลกษณ ศรสกใส,

“คมอการจดการความร”, สถาบนการจดการระบบสขภาพ

มหาวทยาลยสงขลานครนทร, http://hsmi.psu.ac.th/?p=970

[10] Thanakrit Lersmethasakul, วงจรการจดการความรในองคกร 7 ขนตอน,

https://www.thanakrit.net/knowledge-cycle/, Online 23 พฤศจกายน 2019

[11] Prachyanun Nilsook, การจดการความรการวจยทางเทคโนโลยสารสนเทศ

https://www.slideshare.net/prachyanun1/ss-38421439, สงหาคม 2557

[12] GSG, Knowledge Based Engineering: Knowledge Acquisition & The

Acquisition Tool, https://www.gsc-3d.com/blog/knowledge-based-engineering-

knowledge- acquisition-the-acquisition-tool/, July 2558

[13] Theodora Bradley, Chapter 11: Knowledge Management, Decision Support

and Business Intelligence Systems (9th Ed., Prentice Hall),

https://slideplayer.com/slide/7232463/, 2554

[14] Ikujiro Nonaka, AgileJapan2010 Keynote by Ikujiro Nonaka: Phronetic

Leadership,

https://de.slideshare.net/hiranabe/agilejapan2010-keynote-by-ikujiro-nonaka-

phronetic-leadership, มนาคม 2553

[15] คมอการจดทาแผนการจดการความร, สานกงาน ก.พ.ร. และ สถาบนเพม

ผลผลตแหงชาต,

http:/kmcenter.rid.go.th/kcperson/main/_kmspb/dataspb/km_action_plan

_2548.pdf, ธนวาคม 2548

การจดการความร Knowledge Management 31

บทท 3

เครองมอการจดการความร

(Knowledge Management Tools)

การจดการความร Knowledge Management 32

KM Tools เครองมอการจดการความร

[16]

เครองมอการจดการความรมหลายแบบใหเลอกใช ดงตอไปน

• การเลาเรอง (Story Telling)

• การทบทวนกอนการปฏบต (Before Action Reviews) BAR • การทบทวนหลงการปฏบต (After Action Reviews) AAR • ชมชนแนวปฏบต (Communities of Practice) CoP • ฐานความรความสาเรจ (Best Practices) • ฐานความรบทเรยน (Lessons Learned) • แหลงผรในองคกร (Center of Excellence) CoE

• การเสวนา (Dialogue) • การใชทปรกษาหรอพเลยง (Monitoring Programs)

• เพอนชวยเพอน (Peer Assist) • ฟอรม ถาม-ตอบ (Forum)

การจดการความร Knowledge Management 33

Story Telling การเลาเรอง

ลกษณะของเรองเลา • เขาใจงาย

• เลาจากมมมองของคนสาคญคนใดคนหนง

• มการสอดแทรกแนวคด

• เกดขนไมนาน

• เปนเรองจรง

• เลาสนๆ หนงเรองมประเดนเดยว

• จบลงดวยความสข

การจดการความร Knowledge Management 34

Story Telling การเลาเรอง

ขอดของเรองเลา • เปนตวเชอมตอความร ความเขาใจในผฟงใหเกดความคดใหมๆ

• กระตนใหผฟงนาบทเรยนไปใชกบงานของตนเอง

• ไมทาใหเกดชองวางของการรบรกบการปฏบต

• เลาเรองในประเดนเดยวกนแตสะทอนความร /วธการคนละแบบ

ขอควรคานงของเรองเลา

• ใหผฟงตดสนใจเอง

• เลาเฉพาะเหตการณและผลทเกดขน

• วเคราะหคณคาของเรองทจะเลา

• ใชภาษาพดทเรยบงายๆ

ผลทไดของเรองเลา

• กอใหเกดความรนรมย

• ถายทอดขาวสาร

• รกษาวฒนธรรม

• สรางพนธภาพ สรางชมชน

• เกดการเปลยนแปลงขององคกร

การจดการความร Knowledge Management 35

Story Telling เทคนคการเลาเรอง

ผเลา • ทบทวนเรองเลามาอยางด มประสบการณตรง ยมแยมแจมใส ใหความสนใจตอผรบฟง

• รสกวาผฟงเปนกลยาณมตร ภมใจในความสาเรจ

• เลามาจากใจ/ไมตความ แสดงออกมาทางหนาตา แววตา ทาทาง นาเสยง

ผฟง

• ฟงอยางตงใจ active/deep listening คาถามทแสดงความสนใจ/ชนชม

บรรยากาศของการประชม • หองประชมสงบ เงยบ บรรยากาศเปนอสระ

• ผอนคลาย บรรยากาศของกลยาณมตร

การจดการความร Knowledge Management 36

BAR

การทบทวนกอนการปฏบต (Before Action Review)

วตถประสงคสาคญในการทา BAR คอ ชดเจนในเปาหมายรวมกน ชดเจนกบภาพของ

ความสาเรจของตน รบทบาทหนาทของตนและภายในทม อกทงเปนการจดการและ

ปองกนความเสยง ทาใหปฏบตงานสาเรจไดดวยด

[17]

คาถามสาหรบ BAR ไมตายตว สามารถพลกแพลงออกแบบได โดยคานงถง การมสวน

รวมของทมและแรงบนดาลใจใหทกคนมพลงในการทางานรวมกนใหได

การจดการความร Knowledge Management 37

AAR การทบทวนหลงการปฎบต (After Action Review)

เปนกจกรรมทใชทบทวนหรอประเมนผลของกจกรรมชมชนนกปฏบต (CoP)

ในแตละครงวามจดดจดดอยอยางไร รวมทงโอกาสและอปสรรคในการทา CoP

เพอเปนขอมลในการปรบปรงการทา CoP ในครงตอไปใหดขน อกทงเปนการเปด

โอกาสใหสมาชกในกลมไดเสนอแนะขอคดเหนตางๆ เพอการปรบปรงการทา CoP

ใหสอดคลองกบเปาหมายของกลมและสมาชก

คาถามในการทา AAR

การจดการความร Knowledge Management 38

CoP ชมชนแนวปฏบต (Community of Practice)

• เปนกลมคนทมารวมตวกนอยางไมเปนทางการ

• มวตถประสงคเพอแลกเปลยนเรยนร

• สรางองคความรใหมๆ

• มาจากคนทอยในกลมงานเดยวกนหรอมความสนใจในเรองใดเรองหนงรวมกน

• มความไววางใจและความเชอมนในการแลกเปลยนความรระหวางกนจะเปนสง

ทสาคญ

• มความแตกตางจากการจดตงทมงานเนองจากเปนการรวมกนอยางสมครใจ

• ควรมการบนทกสงทเรยนรระหวางกน

• ใหแรงจงใจหรอรางวลสาหรบสมาชกทใหความรวมมอและแลกเปลยนเรยนรเพอ

เปนตวอยางแกคนอนๆตอไป

• ควรสงเสรมให CoP มการเตบโตและขยายตว

การจดการความร Knowledge Management 39

CoP การสรางชมชนแนวปฏบต

CoP มหลายรปแบบ

• เลก หรอ ใหญ

• อายยน หรอ อายสน

• อยรวมกน หรอ กระจายตว

• เปนเนอเดยว หรอ เปนเนอผสม

• เกดขนเอง หรอ จงใจใหเกด

• ภายในขอบเขต หรอ ขามขอบเขต

การจดการความร Knowledge Management 40

CoP สมาชกทเขารวม CoP

• กลมแกนหลก (ผประสานงาน 5%) : นดประชม บนทกขอมลตางๆ

• กลมประจา (ผเชยวชาญ 15%) : โพสตกระท

• กลมเปลอกนอก (ผสนใจ 80%) : ดเวบไซตอยางเดยว

หลกในการดแล CoP

• ออกแบบใหเกดววฒนาการ

• เชอเชญสมาชกใหเขารวมในระดบทตางกน

• พฒนาพนทสาธารณะและพนทสวนตว

• มงเนนทคณคา

• ผสมผสานความคนเคยและความตนเตนเพอสรางจงหวะใหชมชน

การจดการความร Knowledge Management 41

KM Tools ฐานความร (Knowledge Bases)

• เปนการเกบขอมลความรตางๆทองคกรม โดยเกบไวในระบบฐานขอมล

• สามารถเขาถงขอมลไดตลอดเวลาผานระบบอนเทอรเนต อนทราเนต หรอ

ระบบอนๆ ไดอยางสะดวกรวดเรวและถกตอง

• ควรคานงถงความพรอมของโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนระบบ

เทคโนโลยสารสนเทศดวย

ฐานความรความสาเรจ หรอ วธปฎบตทเปนเลศ

(Best Practice)

แนวปฏบตทเปนเลศ หมายถง เปนวธปฎบตในกระบวนการธรกจ ซงมสวนอยาง

ยงในการทาใหองคกรไปสเปาหมายทกาหนดไว ดวยผลลพธในการดาเนนการท

เปนเลศ เพอสรางความย งยนใหกบองคกร

ฐานความรบทเรยน (Lesson Learned)

การจดการองคความรในองคกรไดมการจดเกบองคความรท เ กดขนจาก

ประสบการณ ทงในรปแบบของความสาเรจ ความลมเหลวและขอเสนอแนะใน

เรองทสนใจ โครงการ หรอกลมทปรกษา ตวอยางทกลาวมานเปนการจดการองค

ความรในองคกรในชวงยคตนของการจดการความร การทมศนยกลางความรจาก

ผเชยวชาญ ทาใหพนกงานทงองคกรสามารถเขามาเรยนรจากประสบการณของ

ผเชยวชาญไดโดยตรง หากเราสามารถดาเนนการไดด ฐานองคความรนจะเปน

เครองมอทสาคญในการจดการองคความรสาหรบองคกร

การจดการความร Knowledge Management 42

KM Tools

แหลงผรในองคกร (Center of Excellence) CoE

เปนการกาหนดแหลงผรในองคกร และรายชอผเชยวชาญในแตละดาน เพอใหทราบวา

จะสามารถตดตอ สอบถามผรไดทไหนอยางไร

การเสวนา (Dialogue)

การเสวนา เปนการปรบฐานความคด โดยการฟงจากผอนและความหลากหลายทาง

ความคดทเกดขน เพอใหสมาชกเหนภาพทใกลเคยงกน จากนนจงจดประชมหรออภปราย

เพอแกปญหา หรอหาขอยตไดโดยงาย

การใชทปรกษาหรอพเลยง (Mentoring System)

เปนวธการถายทอดความรแบบตวตอตว เปนวธการหนงในการสอนงานและให

คาแนะนาอยางใกลชด นอกจากจะใหคาปรกษาในดานการงานแลว ยงเปนทปรกษาเมอม

ปญหาหรอสบสน ทสาคญพเลยงจะตองเปนตวอยางทดในเรองพฤตกรรม จรยธรรม

และการทางานใหสอดคลองกบความตองการขององคกร

การจดการความร Knowledge Management 43

Peer Assist

เพอนชวยเพอน

เปนการจดการความรกอนลงมอทากจกรรมเพอแสวงหาผชวยทมความแตกตาง เพอมา

แลกเปลยนประสบการณความร เปดมมมองความคดทหลากหลายจากการแลกเปลยน

ระหวางทมทมทกษะ ความสามารถ และประสบการณทแตกตางกน ทาใหไมมองอะไร

เพยงดานเดยว

การประชมหรอการปฏบตการรวมกน โดยมผทไดรบเชญจากทมภายนอก เขามา

แบงปนประสบการณความรกบทมเจาบาน เพอทาความเขาใจความรในเรองตางๆผาน

ประสบการณของผอน เพอใหรวา ใครรอะไร และจะไมทาผดพลาดซ าในสงทผอนเคย

ผดพลาดมากอน

ขอตกลงในการใหคาปรกษาแบบ “เพอนชวยเพอน”

• แบงเวลาโดยเทาเทยมกน การใหคาปรกษาแบบเพอนชวยเพอนใหความสาคญกบ

การแบงเวลาอยางเทาเทยมกน เพอจะไดมการแลกเปลยนประสบการณกนไดอยาง

เตมท

• รกษาความลบเปนสวนตว การใหคาปรกษาตองรบประกนไดวา ผใหคาปรกษาจะ

ไมเปดเผยหรอพดเรองของผ มารบคาปรกษา ผ ใหคาปรกษาจะตองเกบเปน

ความลบและตองเคารพความเปนสวนตวของผทรบคาปรกษาเสมอ

• ไมปฏเสธ ไมตาหน เมอมผมาขอรบคาปรกษา ผใหคาปรกษาตองแสดงใหผมา

รบคาปรกษารบรวา เรายนดทจะรบฟงปญหาของเขาและเชอในสงทเขาพดอยาง

ตงใจ เมอฟงแลวตองไมตาหนหรอวจารณ และไมปฏเสธในสงทเขาเลามา

การจดการความร Knowledge Management 44

Forum

เวทถาม-ตอบ

Forum หรอ เวบบอรด คอ กระดานสนทนา กระดานแจงขาวสาร ขอมล และแลกเปลยน

ความคดเหนกน ระหวางผเยยมชมเวบไซตกบเจาของเวบไซต โดยเวบไซตทใชสาหรบ

การแลกเปลยนบทสนทนา การพดคย กระดานขาวสาร กระดานสนทนา สามารถตง

หวขอเพอประกาศขาวสาร หรอแลกเปลยนความคดเหนกนได

Forum คอ เวทการแลกเปลยนเรยนรบนพนทเสมอนทสรางขนโดยใชประโยชนจาก

เทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศ ในการแลกเปลยนเรยนรบนพนทเสมอนทอนญาต

ใหผอานแสดงความคดเหนตอความรทผเขยนถายทอดลงไปในบลอก และผเขยนไดเขยน

โตตอบตอความคดเหนนนไปมากนอยางแตกฉานความร หรอสงทตองการจะร

การจดการความร Knowledge Management 45

KM Plan แผนการจดการความร

แบบฟอรมอยางงายในการทาแผนการจดการความร

ตวอยางการทาแผนการจดการความรเรองการพฒนางานและคน

การจดการความร Knowledge Management 46

สรปทายบท บนไดสขนสการเรยนร

จากเครองมอการจดการความรตางๆทกลาวมาแลวนน สงสาคญเราตองเขาใจ

วาผทพรอมในการเรยนรมอยหลายระดบ บางคนกไมสนใจ หรอไมยอมรบร

อะไรเลย หรอทาเปนไมรไมช ซงคนประเภทนยงดกวาคนทไมรแลวช เพราะ

จะทาใหผตามไปผดทาง บางคนรบรแตไมไดนาไปใช บางคนสามารถรบ

ความรนนมาและทาเลยนแบบไดเลย การทเราสามารถนาความรนนมาตอยอด

ปรบปรงใหตรงกบบรบทของเราเอง และสามารถนากลบไปใชงานอยาง

มประสทธภาพ จงจะถอวาเปนการเรยนรทดทสด และนวตกรรมตางๆ

กจะสามารถเกดขนมาจากการตอยอดความรนนเอง

การจดการความร Knowledge Management 47

เอกสารอางอง

[16] ภก.ดร. ประชาสรรค แสนภกด, Mind Mapping เครองมอการจดการความร

http://www.prachasan.com/kmcorner/kmtools1.pdf

[17] ฤทธไกร ไชยงาม, BAR ; Before Action Review (ทบทวนกอนการปฏบต),

https://www.gotoknow.org/posts/644238

[18] ดร.ประพนธ ผาสกยด, การจดการความรฉบบมอใหมหดขบ, ใยไหม, 2547 http://resource.thaihealth.or.th/library/10738

การจดการความร Knowledge Management 48

บทท 4

ทมการจดการความร (Knowledge Management Team)

การจดการความร Knowledge Management 49

KM Team ทมการจดการความรจดการความ

คณเออ เปนผบรหารระดบสง ทาหนาทจดการความรขององคกร

คณกจ ผทรบผดชอบตามหนาทของตน

คณวศาสตร ออกแบบระบบไอท

คณอานวย เชอมโยงคน สรางความสมพนธตอกน

คณลขต ผทาหนาทจดบนทก สกดองคความร

การจดการความร Knowledge Management 50

KM Team คณเออ

ผบรหารระดบสง กาหนดวสยทศนพนธกจ เปาหมาย และยทธศาสตร จดสรร

ทรพยากรทใชในกจกรรมจดการความร สรางบรรยากาศ ในการเรยนร พรอม

คอยเชอมโยงใหเขากบกจกรรมสรางสรรคอนๆ ทงภายในและนอกองคกร

อกทงตดตามความเคลอนไหวของการดาเนนการ และชนชมในความสาเรจ

คณกจ

ผปฏบตงาน เปนผทากจกรรมหรอเปนเจาของงาน ซงจะเปนผทมความร และ

ทาการแลกเปลยนเรยนร เพอสรางความรใหบรรลเปาหมายทตงไว

คณวศาสตร เจาหนาทดาน IT “คณลขต” ตองทางานประสานกบ “คณวศาสตร” เพอสราง

ฐานความร หรอคลงความร ทงายตอการใชงานของพนกงานในองคกร และงาย

ตอการปรบใหทนสมยอยตลอดเวลา

การจดการความร Knowledge Management 51

Facilitator คณอานวย

ทาหนาทเหมอนผ อ านวยเพลง สรางความสอดประสานกลมกลน และ

นาศกยภาพ ความสามารถของทกคน เพอใหทกคนมสวนรวมในการสราง

ความสาเรจ โดยจะตองเปนผสอสารและสรางความเขาใจระหวางหนวยงาน

• นากลมไปสการหาคาตอบ

• สรางวสยทศน และพฒนาแผน

• จงใจทกคนใหนาเปาหมายทตกลงกนไว ไปสความสาเรจ

การจดการความร Knowledge Management 52

Facilitator คณอานวย

[23]

สงทเขาใจผดวาเปนหนาทของคณอานวย

คณอานวยไมใช ผททาหนาทดงตอไปน

การจดการความร Knowledge Management 53

KUSA ปจจยทจะนาไปสการเปนคณอานวยทด

K = Knowledge

• ความรเรองความแตกตางระหวางบคคล

• การสรางแรงจงใจ/การใหรางวล

• การเรยนร ทมงาน

• PDCA (Plan Do Check Act)

• การจดการ การบรหาร ความรเชงจตวทยา เทคโนโลย

• บรบทของสงททา

• การจดการองคกร

U = Understand

• เขาใจความแตกตางระหวางบคคล

• เขาใจธรรมชาตมนษย

• เขาใจวาการทางานยอมมอปสรรค

• วฒนธรรมองคกร

• จดมงหมายองคกร

• คณคาการจดการความร

การจดการความร Knowledge Management 54

KUSA ปจจยทจะนาไปสการเปนคณอานวยทด

S = Skill

• ใหโอกาส รบฟงความคดเหน

• กระบวนการกลม การบรหารอารมณ

• อดทน ใสใจ

• ทกษะการแกปญหาความขดแยง

• ชางสงเกต การปรบตว การคดอยางเปนระบบ (System Thinking)

• การดงศกยภาพบคคล/ทมงาน

• มเทคนคการจงใจ/สนบสนน สรางบรรยากาศ

• ทกษะการสอสาร มนษยสมพนธ ถายทอด/ประชาสมพนธ

A = Attitude

• เปดโอกาส ทศนคตเชงบวก

• เชอวาการจดการความรชวยพฒนามนษยและองคกรได

• ใจกวาง มใจรก ประนประนอม มองเหนศกยภาพของคนอน

• มองโลกในแงด คดนอกกรอบ

• วสยทศนกวางไกล EQ สง อดทน อดกลน

• เชอมนในการทางานเปนทม ยอมรบการเปลยนแปลง

การจดการความร Knowledge Management 55

Note Taker คณลขต

“คณลขต” คอ ผทาหนาทจดบนทกในกจกรรมจดการความร โดยทาหนาทเปนการ

เฉพาะกจใน workshop การจดการความร หรออาจทาหนาทเปนระยะยาว

สงท “คณลขต” จดบนทก • เรองเลาจากกจกรรม “เรองเลาเราพลง” • “ขมความร” เพอการบรรลเปาหมายงานแตละชนจากเรองเลา

• “แกนความร” เพอการบรรลผลสมฤทธของงานแตละชน

• บนทกการประชมตามทตกลงกน

• บนทกอนๆ เพอใหการดาเนนการจดการความร

• มความตอเนอง

การจดการความร Knowledge Management 56

Note Taker หนาทของคณลขต • สรปประเดนใหสมาชกทกคนเหนโดยไมมการปรบเปลยนคาพด (ใช Flip chart) • ตรวจสอบสงทจดบนทกเปนระยะ

• ชวยผนากลม เพอทาใหเกดความตอเนองของขอมล

• จดทาสรปสงทบนทกได

• นาเสนอใหกลมพจารณา

ทกษะทจาเปนสาหรบคณลขต

• การจบใจความและบนทกเปนเรองเลา • การสกดประเดนเปนขมความร ในการแลกเปลยนเรยนรมเวลาจากด การทาหนาท

ของคณลขตตองทา 3 อยางไปพรอมๆกน คอ ฟง คด เขยน จงตองฝกใหจบใจความ

ไดเรว และจดประเดนยอยไว แลวคอยเตมถอยคาใหสละสลวยภายหลง • ความรความเขาใจสาระของเรองทจดบนทก การแลกเปลยนเรยนรมเวลาจากด

การชวยใหคณลขตทาหนาทดขนนน คณลขตตองศกษาสาระเรองราวมาลวงหนา • ทกษะดานภาษา

• ทกษะดานคอมพวเตอร และการใชซอฟทแวรพเศษบางอยางในการชวยจบความร

ใหเปนหมวดหมอยางรวดเรว

• ทกษะการเขาไปตดตาม การแลกเปลยนเรยนรระหวางคณกจ

เคลดลบสาหรบคณลขต

• ซกถามเพอทาความกระจาง เพอใหแนใจวาขอมลถกตอง • บนทกเฉพาะคาหรอวลทเปนคาสาคญ โดยไมจาเปนตองเขยนทกคาพด

• ใชคาพดทผกลาวใช ไมใชการแปลความ

การจดการความร Knowledge Management 57

Note Taker โครงสรางของการจดบนทก

1) การเตรยมตวกอนการบนทก

• ศกษาขอมล เรองราว ของการประชม/กจกรรม ทจะเปนผบนทก การเตรยมความ

พรอมทางรางกาย จตใจและสมาธ (เชนนอนใหเพยงพอ ทาใจใหเบกบาน เปดใจ)

• เหนคณคาของกจกรรมทตนจะบนทก

2) ระหวางบนทก

• Deep listening เนนคณภาพ • ความครบถวน บนทกทกความคดแมผบนทกจะไมเหนดวย • เสรจทนเวลา

3) หลงการบนทก • อาจมการทวนสอบ กลนกรองความร (Knowledge Refinement)

• นาบนทกไปจดเกบความรตามหมวดหม (Knowledge Organization)

• เผยแพรความรเพอใชประโยชน (Knowledge Access and Utilization)

• ยกระดบบนทก/ความรใหมคณภาพสงยงขน (Knowledge Development)

การจดการความร Knowledge Management 58

สรปทายบท

การจดการความรจะสาเรจได ตองเรมจากใจ (Heart) ทมความมงมนทจะทา

ตามมาดวยสมอง (Head) ทคดวางแผนงานในการดาเนนการตางๆ และ

สดทายคอการลงมอทา หรอลงมอปฏบต (Hand) ดวยตนเองจงจะเกด

ผลสาเรจและไดเรยนรเปนประสบการณจรง นอกจากนการจดการความร

เปนการจดการความสมพนธทอาศยผคนทกระดบในองคกรมาหลอมรวมกน

เรยนรรวมกน ดแล และแลกเปลยนซงกนและกน ทาใหองคกรนนเตบโต

เจรญรงเรองและเปนองคกรแหงความสขนนเอง

การจดการความร Knowledge Management 59

เอกสารอางอง

[19] ผชวยศาสตราจารย ดร.วภาดา เวทยประสทธ ภาควชาวทยาการคอมพวเตอร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

http://staff.cs.psu.ac.th/Wiphada/

[20] วจารณ พานช, ขอบฟาใหมในการจดการความร, มลนธสถาบนสงเสรม

การจดการความรเพอสงคม, 2559, 232 หนา, กรงเทพฯ :

http://scqa.sci.psu.ac.th/sckm/qafiles/file/book_wijan1.pdf

การจดการความร Knowledge Management 60

ประวตผแตง

ผชวยศาสตราจารย ดร.วภาดา เวทยประสทธ ปจจบน เปนอาจารยสอนใน

ระดบปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอก ทภาควชาวทยาการคอมพวเตอร

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

การศกษา • ปรญญาตร สาขาคณตศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

• ปรญญาโท สาขาวทยาการคอมพวเตอร University of Missouri Columbia

ประเทศสหรฐอเมรกา

• ปรญญาเอก สาขาวทยาการคอมพวเตอร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

• Endeavour Executive Fellowships University of Western Australia

ประเทศออสเตรเลย

การบรหาร • เคยตารงตาแหนง หวหนาภาควชาวทยาการคอมพวเตอร

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

• เคยตารงตาแหนง รองผอานวยการสานกวจยและพฒนาฝายเผยแพรและ

สารสนเทศวจย มหาวทยาลยสงขลานครนทร

• เคยตารงตาแหนง ผอานวยการวทยาลยนานาชาต

มหาวทยาลยสงขลานครนทร

วทยากร • วทยากรดานการจดการความร แกหนวยงานของรฐ เชน สานกงานจงหวด

สานกงานสาธารณสขจงหวด โรงพยาบาล และ มหาวทยาลยตางๆ

• ผตรวจประเมน การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ PMQA

การจดการความร Knowledge Management 61

ผศ.ดร.วภาดา เวทยประสทธ

ภาควชาวทยาการคอมพวเตอร

คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร