1

การควบคมกระบวนการผลตโดยกลวธเชงสถต (Statistical Process Control)

2

หลกการและเหตผล ❖ องคการจะประสบความส าเรจและเตบโตไดอยางย งยน จะตองใหความส าคญกบเรอง “คณภาพ”

ของสนคาและบรการ และความเปนจรงของการใหความหมายค าวา “คณภาพ” เปนสงทคอนขางกวาง โดยขนอยกบบรบททตองการสอความหมาย เชน คณภาพกบการประกนคณภาพ, คณภาพกบการบรหารคณภาพ, คณภาพกบวศวกรรมคณภาพ เปนตน แตไมวาจะสอความหมายอยในบรบทไหนกตาม ผลตภณฑสดทายทไปถงผบรโภคควรตอบสนองความพงพอใจของลกคาไดสงสด

❖ แนวทางการบรหารจดการเพอใหไดสนคาคณภาพตามตองการเรยกวา “หลกการควบคมคณภาพ” (Principles of Quality Control) ซงม 3 หลกการใหญ ๆ ดงน • แนวความคดของการควบคมคณภาพ (Concept) • วธการควบคมคณภาพ (QC Methodology) • กลวธการควบคมคณภาพ (QC Techniques)

❖ การควบคมคณภาพของกระบวนการ (Process Quality Control) เปนหนงในหลายแนวทางของ

วธการควบคมคณภาพ (QC Methodology – QC Story, Root Cause Analysis, QC Circle, Product QC & Process QC) และกลวธการควบคมคณภาพ (QC Technique) ส าหรบการควบคมคณภาพของกระบวนการทไดรบความนยมและการยอมรบอยางแพรหลายคอ “การควบคมกระบวนการผลตโดยกลวธเชงสถต” (Statistical Process Control)

❖ จากแนวคดขางตนจงเกดเครองมอทส าคญมากของ SPC คอ แผนภมควบคมกระบวนการ (Control

Chart) ทเกดจากแนวคดของชวฮารท (Walter A. Shewhart) ทตองเรมตนจากการท ากระบวนการใหเปนมาตรฐาน (Standardization) กอนการควบคมกระบวนการ หลงจากนนจงควบคมกระบวนการดวยการแยกความผนแปร (Variation) จากสาเหตทผดธรรมชาตของขอมลออกจากความผนแปร (Variation) จากสาเหตโดยธรรมชาตของขอมล โดยผานกลไกส าคญคอ พกดควบคมของแผนภม (Control Limit) และน าไปสขนตอนส าคญคอ การตความหมายของแผนภมควบคมจากตวแบบของแผนภมควบคม เพอท าความเขาใจความผนแปร (Variation) ของกระบวนการ

วตถประสงคของหลกสตร ❖ เพอใหผเรยนเขาใจพนฐานการควบคมคณภาพของกระบวนการโดยกลวธการทางสถต เขาใจ

ประเภทของความผนแปร (Variation) ทมผลกระทบตอคณภาพของผลตภณฑในกระบวนการ

❖ เพอใหผเรยนเขาใจการควบคมคณภาพของกระบวนการดวยแผนภมควบคม (Control Chart) สามารถตความหมายของแผนภมผานตวแบบ และสามารถประยกตใชแผนภมควบคมไดอยางถกตองกบประเภทของขอมล

3

รายละเอยดเนอหาตามหลกสตร พนฐานการควบคมคณภาพของกระบวนการ

• กจกรรมปรบคลนความถสมองกอนการเรยนร • แนวความคดการควบคมคณภาพของกระบวนการ • ทบทวนสถตพนฐานส าหรบการควบคมคณภาพ

ประชากร (Population) & พารามเตอร (Parameter)

ตวอยาง (Sample) & คาสถต (Statistics) รปทรงขอมล (Skewness & Kurtosis)

คาแนวโนมสศนยกลาง – คาเฉลย (Mean) คาการกระจาย - พสย (Range) / ความแปรปรวน

(Variance) / ความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

• ประเภทความผนแปร (Variation) ในกระบวนการ • แนวคดของระบบการควบคมกระบวนการโดยสถต • สภาวะของกระบวนการ (ภายใตการควบคมและมความสามารถ) • Activity I: แบบทดสอบความเขาใจการควบคมคณภาพกระบวนการ

พนฐานการควบคมกระบวนการดวยแผนภมควบคม (Control Chart) • ความหมายและแนวความคดของแผนภมควบคม (Shewhart’s Control Chart) • แนวทางการก าหนดคา LCL & UCL • หลกการพนฐาน 5 ประการของแผนภมควบคม • ประเภทและการเลอกใชแผนภมควบคม • Activity II: แบบทดสอบความเขาใจเบองตนของแผนภมควบคม

การประยกตใชแผนภมควบคมส าหรบการควบคมกระบวนการ • แผนภมควบคมแบบผนแปร (Variable Control Chart)

แผนภม X – R / X – S / X - MR • ขนตอนการสรางแผนภมควบคมแบบผนแปร

ระยะท 1 การพจารณากระบวนการวาอยภายใตการควบคมหรอไม ระยะท 2 การควบคมกระบวนการทไดมาจากการทบทวนพกดควบคมอยางตอเนอง ตวอยางแผนภมควบคมส าหรบคาวด (Continuous Data) และใบค านวณคาวด

• การตความหมายของแผนภมควบคม หลกการส าคญ การอานคาเพอท าความเขาใจความผนแปรของกระบวนการ (Variation) ความเขาใจ 13 ตวแบบของแผนภมควบคม

• วธการอานตวแบบของแผนภมควบคม หลกการสม – คารน (Run) / การเกดแนวโนม (Tend) / การเกดวฏจกร (Cycle) ความเปนปกต (Normal Pattern) ความสม าเสมอของความผนแปร

• Activity III: สรางและวเคราะหแผนภมควบคมจากตวอยางจรง การศกษาความสามารถของกระบวนการ (Process Capability) - Introduction

4

5

6