การสร้างความเข้มแข็งให้แก่ พรรคการเมืองไทย¸ารสร้าง... · พรรคการเมืองไทย

สตธร ธนานธโชต

สถาบนพระปกเกลา King Prajadhipok’s Institute

2555

การสรางความเขมแขงใหแก พรรคการเมองไทย

Strengthening Political Party in Thailand

เอกสารวชาการชดปฏรปสถาบนการเมอง ล าดบท 2555-1

เอกสารวชาการชดปฏรปสถาบนการเมอง

ล าดบท 2555-1

การสรางความเขมแขงใหแกพรรคการเมองไทย

Strengthening Political Party in Thailand

ดร.สตธร ธนานธโชต

ส านกวจยและพฒนา สถาบนพระปกเกลา

สถาบนพระปกเกลา

King Prajadhipok’s Institute

2555

2

��ก��ก�� ก��ก�� !"��ก��!#

�"��$ก�%$#�� $&�� '�($�� ก�ก�)� (�(�� +�� %"��, 2555) ��ก��

�$0'1�� 2�� (1) ��(�� !4��56��ก��#�ก$(� ((��ก�� (7(�7��

ก��8�� (�(�� 9�:0#��:7# (2) �"��%�� $&��2��)��

ก��7��7$��$#�� 0��ก� (��ก��$&�� 9�:0#��:7# �� (3) <�ก=�

�� !4��56�� 7��ก��$(��1�ก>��#7��ก��#��)��ก$(� ((��ก�� ก��

�$&��ก��

3

บทคดยอ

พรรคการเมองนบเปนสถาบนการเมองทมความส าคญอยางมากส าหรบการ

ปกครองระบอบประชาธปไตย ดงนน การมพรรคการเมองทเขมแขงยอมเปนพนฐานของ

การมระบอบประชาธปไตยทเขมแขงดวย บทความนมงประเมนความเขมแขงของพรรคการ

เมองไทยโดยใชเกณฑในการพจารณา 4 ประการ ไดแก หลกเกณฑเรองโครงสรางของ

พรรคการเมอง หลกเกณฑเรองการรกษาวนยของพรรค (party discipline) หลกเกณฑเรอง

การท าใหสาขาพรรคการเมองเปนกลไกเชอมโยงกบประชาชน และ หลกเกณฑเรองการ

สนบสนนทางการเงนใหกบพรรคการเมอง อาศยการวเคราะหตวบทกฎหมายโดยเฉพาะ

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550 และการวเคราะห

ขอมลทเปนทางการซงเกบรวบรวมไวโดยกองทนเพอการพฒนาการเมอง ส านกงาน

คณะกรรมการการเลอกตง บทความนพบวา พรรคการเมองไทยยงมความไมเขมแขงอยาง

นอย 4 ประการ คอ ประการแรก โครงสรางของพรรคการเมองไทยยงเปนแบบ “รวมศนย

อ านาจ” ประการทสอง พรรคการเมองไทยยงมปญหาเรองการรกษาวนยของพรรค ประการ

ทสาม สาขาพรรคการเมองยงไมมศกยภาพเพยงพอทจะท ากจกรรมทางการเมอง และ

ประการสดทาย ผลประโยชนสวนใหญจากการสนบสนนทางการเงนโดยรฐตกอยกบพรรค

การเมองใหญเพยงสองพรรค (ขวอ านาจ) ดงนน เพอเปนการเสรมสรางความเขมแขง

ใหแกพรรคการเมองไทย บทความน เสนอใหมการแกไขพระราชบญญตประกอบ

รฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550 อยางนอย 2 มาตรา คอ มาตรา 38 และ

มาตรา 78

ค าส าคญ: ความเปนสถาบนของพรรคการเมอง ความเขมแขงของพรรคการเมองไทย การ

พฒนาพรรคการเมอง

4

Abstract

A modern representative democracy is not conceivable without political party.

This article utilized the four indicators for institutionalizing political party developed

by Preecha Hongkrirus et al. (2006) to examine whether Thai political party has

been a strong political institution as democratic regime ideally expects. Those four

indicators includes: (1) internal structure; (2) party discipline; (3) political party

branch; and (4) state financial support to political party. Relying on two methods of

examinations—content and quantitative analyses—using the 2007 Political Party Act

and the official data collected by the Political Party Development Fund as main

sources, this article found that most Thai political parties have faced several

challenges to be institutionalized. This article thus suggests the Office of Election

Commission or those who are relevant to make two main revisions in the 2007

Political Party Act, particularly the Article 38 and 78.

Keywords: Institutionalized Political Party; Strengths and Weaknesses of Thai

Political Parties; Political Party Development

5

สารบญ

หนา

บทคดยอ 3

Abstract 4

สารบญ 5

สารบญภาพและตาราง 6

1 บทน า 7

2 ความส าคญของพรรคการเมองในระบอบประชาธปไตย 9

3 การสรางความเขมแขงใหกบพรรคการเมอง: แนวคดและเกณฑพจารณา 15

4 ความเขมแขงของพรรคการเมองไทย: ขอสงเกตเบองตน 18

5 บทสงทาย: ท าอยางไรใหพรรคการเมองไทยเขมแขง? 30

บรรณานกรม 34

ภาคผนวก 36

ก ขอมลพรรคการเมองทยงด าเนนการอย (จ านวน 52 พรรคการเมอง)

ข ตารางสรปการจดสรรเงนสนบสนนใหพรรคการเมอง ตงแตป 2542 - 2555

6

สารบญภาพและตาราง

หนา

ตารางท

2.1 บทบาทและหนาทของพรรคการเมองในการปกครองระบอบประชาธปไตย 13

4.1 จ านวนสาขาพรรคการเมองของพรรคการเมองทมทนงในสภาผแทนราษฎร 21

4.2 คณสมบตของผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร 23

4.3 การสนบสนนทางการเงนแกพรรคการเมอง 27

5.1 การใหลดหรอเลกการจดสรรเงนสนบสนนตามมาตรา 75 32

ภาพท

4.1 จ านวนพรรคการเมองแยกตามจ านวนสาขาพรรคการเมองของแตละพรรค 22

4.2 สดสวนงบประมาณโดยรวมทพรรคการเมองไดรบจากกองทนเพอการพฒนา 28

พรรคการเมอง (2542-2555)

7

-1-

บทน า

พรรคการเมองนบเปนสถาบนทางการเมองทมความส าคญตอความกาวหนาขอ งระบอบ

ประชาธปไตย อยางไรกตาม ปรากฏการณทางการเมองในชวงหลายปทผานมา โดยเฉพาะความ

เคลอนไหวทางการเมองในชวงการเลอกตงและผลการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเมอวนท 3

กรกฎาคม พ.ศ. 2554 ไดชวยตอกย าภาพลกษณความออนแอของพรรคการเมองไทยทยงคงมลกษณะ

เปนการรวมกลมบนผลประโยชนของนกการเมองภายใตอทธพลและการชน าโดยบคคลซงมฐานะเปน

เสมอนเจาของและสมครพรรคพวก มากกวาภาพความเปน “สถาบนทางการเมอง” ทสามารถแสดง

บทบาทและท าหนาทตอบสนองความตองการของปวงชนไดอยางแทจรง

บทความนมงประเมนความเขมแขงของพรรคการเมองไทยโดยอาศยเกณฑการพจารณา 4

ประการทปรชา หงษไกรเลศและคณะ (2549) ไดพฒนาไว ประกอบดวย (1) เกณฑพจารณาในเรอง

โครงสรางของพรรคการเมองทจะตองมความเขมแขงทงระดบชาตและระดบทองถน (2) เกณฑพจารณา

ในเรองวนยของพรรค (party discipline) ซงพรรคการเมองทเขมแขงจะตองมความสามารถในการรกษา

วนยของพรรคอยางเอาจรงเอาจง (3) เกณฑพจารณาในเรองสาขาพรรคการเมอง โดยพรรคการเมอง

จะตองมการจดโครงสรางการบรหารของสาขาพรรคการเมองใหเขมแขงสามารถเปนกลไกเชอมโยงกบ

ประชาชนได (4) เกณฑพจารณาในเรองการไดรบการสนบสนนทางการเงนจากรฐ เกณฑพจารณาทงส

ประการแมจะพฒนาขนมาหลายปแลว แตกมความเหมาะสมทจะน ามาใชพจารณาความเขมแขงของพรรค

การเมองไทยในปจจบน เนองจากมความสอดคลองกบแนวทางการพฒนาพรรคการเมองทบญญตไวใน

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550 ดงนน เมอกลาวถง “ความ

เขมแขง” ของพรรคการเมองในบทความน จงหมายถงความเขมแขงในมตความเปนสถาบนทางการเมอง

ทมความสามารถในการแสดงบทบาทและท าหนาทตอบสนองความตองการของปวงชน มากกวาความ

เขมแขงขององคกรพรรค (party organization) ซงเปนการมองในมตทแคบ และมกใหความสนใจเฉพาะ

ในเรองการจดความสมพนธภายในพรรคใหเปนเอกภาพเทานน

การน าเสนอของบทความน แบงเปน 4 สวน เรมตนจากสวนแรกวาดวยความส าคญของพรรค

การเมองในระบอบประชาธปไตย ซงเปนการตอบค าถามในทางทฤษฎทส าคญวาพรรคการเมองไทยม

ความส าคญอยางไรในการปกครองระบอบประชาธปไตย พรรคการเม องมบทบาทและหนาทส าคญ

8

อะไรบางทชวยในการสงเสรมและพฒนาประชาธปไตย ทส าคญทสดและเปนหวใจของการน าเขาสประเดน

ทบทความนมงท าการศกษากคอ ท าไมจงตองพฒนาพรรคการเมองใหมความเขมแขง

จากนนในสวนทสองวาดวยแนวคดและเกณฑพจารณาเกยวกบการสรางความเขมแขงใหกบพรรค

การเมอง เปนการอธบายเกยวกบกรอบแนวคดทบทความน ามาใชพจารณาความเขมแขงของพรรค

การเมองและระบบพรรคการเมองในประเทศไทย ในสวนทสาม น าเสนอผลการวเคราะหซงอาศยขอมล

ส าคญเกยวกบพรรคการเมองในประเทศไทย ไดแก ขอมลพรรคการเมองทยงด าเนนการอย ณ วนท 2

กรกฎาคม 2555 และสรปการจดสรรเงนสนบสนนใหพรรคการเมอง ตงแตป 2542–2555 ทส านกงาน

คณะกรรมการการเลอกตงจดท าขน รวมกบตวบทกฎหมายทเกยวของ เชน มาตราส าคญๆ ทบญญตไวใน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 และพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวย

พรรคการเมอง พ.ศ.2550 ตลอดจนผลการศกษาเกยวกบพรรคการเมองไทยชนใหมๆ ทนกวชาการทาน

อนคนพบ เชน บญศร มวงศอโฆษ (2555) และ Chambers and Croissant (2010) เปนตน สวนสดทาย

เปนการสรปขอคนพบและขอเสนอแนะส าหรบการพฒนาพรรคการเมองไทย

9

-2-

ความส าคญของพรรคการเมอง

ในระบอบประชาธปไตย

ในการปกครองแบบประชาธปไตย พรรคการเมองเปนสถาบนทางการเมองของประชาชนในการ

แสดงออกถงการมสวนรวมในการปกครองในฐานะ “เจาของประเทศ” พรรคการเมองมบทบาทหนาทใน

ฐานะ “ตวกลาง” ในการเชอมโยงประชาชน กลมทางสงคม กลมผลประโยชน และสมาชกพรรคเขากบ

สถาบนทใชอ านาจทางการเมอง เชน รฐบาล รฐสภา เปนตน ซงบทบาทหนาทนสามารถด าเนนการไดใน

หลายลกษณะ เชน การสรรหาบคคลมาเปนสมาชกพรรคการเมอง และการคดสรรต วแทนของพรรค

การเมองเพอลงสมครรบเลอกตงและด ารงต าแหนงทางการเมอง การรวบรวมพลงประชาชนผมสทธออก

เสยงเลอกตงใหมาสนบสนนพรรคการเมองเพอใหมโอกาสเปนรฐบาลได รวมถงการประสานประโยชนอน

เกดจากความขดแยงเพอน าไปสการตกลงโดยวถทางของประชาธปไตย เปนตน (วสทธ โพธแทน 2544;

Hofmeister and Grabow 2011) ในประเทศเผดจการ พรรคการเมองกมบทบาทและความส าคญทางการ

เมองเชนกน เนองจากเผดจการบางรปแบบมพรรคการเมองเปนองคกรส าคญในการปฏวตและขบเคลอน

ทางสงคม กลาวคอ ประเทศทปกครองดวยลทธคอมมวนสตอาศยพรรคคอมมวนสตเปนพรรคการเมอง

หลกพรรคเดยวทมความชอบธรรมในการด าเนนบทบาททางการเมองทกดาน ประเทศทปกครองโดยผน า

สงสดคนเดยว (เชน อยปต ลเบย ตนเซย ฯลฯ กอนทจะเกดการเปลยนแปลงครงใหญในชวงตนป 2554)

กอาศยการจดตงพรรคการเมองของผน าและพรรคพวกเพยงพรรคเดยวเปนกลไกการใชและรกษาอ านาจ

ทางการเมอง (เสนย ค าสข 2554)

พรรคการเมองมหลายรปแบบและไมไดแขงขนกนเฉพาะการเลอกตงเทานน แตพรรคการเมองยง

มการจดองคกรและระดมสรรพก าลงในสงคมซงเปนพลงผลกดนระบอบการปกครองอยางตอเนอง พรรค

การเมองจงตองมพนฐานในการจดองคกรเปนเวลายาวนาน มแหลงทรพยากรทเพยงพอ และมสถานะทาง

กฎหมายในกระบวนการทางการเมอง พรรคการเมองถอวามความส าคญในการเชอมโยงผน ากบผตาม

และท าใหผลประโยชนสวนตวของประชาชน (หรอกลม) กลายเปนทางเลอกเชงนโยบายซงเปน

ผลประโยชนของสวนรวม (Hofmeister and Grabow, 2011) ในหลายสงคม พรรคการเมองยงมสวน

ส าคญในการผลกดนผลประโยชนทไมใชผลประโยชนทางการเมองดวย เชน การจดกจกรรมทางสงคม

10

การสรางความยอมรบนบถอในบทบาทและสถานะของประชาชนและกลมตางๆ (เชน พจารณาผลงสมคร

รบเลอกตงจากกลมชาตพนธอนเพอดงเสยงสนบสนน) การสงเสรมความรสกมนคง ความผกพน และการ

บรรลผลรวมกนของคนในสงคม เปนตน (Uslaner, 2006) ดงนน พรรคการเมองจงเปนสงจ าเปนอนจะ

ขาดเสยมไดในการปกครองแทบทกรปแบบ

ปรชา หงษไกรเลศและคณะ (2549: 21-27) ไดสรปไววาพรรคการเมองมบทบาทและหนาทใน

การปกครองระบอบประชาธปไตยอยอยางนอย 7 ประการ ดงน ประการแรก บทบาทและหนาทในการให

ความรทางการเมองแกประชาชน กลาวคอ พรรคการเมองโดยทวไปยอมมปรชญา ความเชอ อดมการณ

อดมคต หลกการ และวธการของตนในการแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของประชาชน ดงนน

พรรคการเมองจงมหนาทในการใหความรทางการเมองแกประชาชนตามแนวทางของพรรคการเมองของ

ตน โดยมความเชอวาแนวทางดงกลาวจะเปนนโยบายในการแกปญหาของประเทศชาตและประชาชนไดด

ทสด เพอใหประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตงเกดความเชอถอศรทธาและเลอกพรรคการเมองดงกลาว

เขาไปบรหารประเทศในทสด

ประการทสอง บทบาทและหนาทในการสรรหาบคคลมาเปนสมาชกพรรคการเมอง และการคด

สรรตวแทนของพรรคการเมองเพอลงสมครรบเ ลอกตงและด ารงต าแหนงทางการเมอง การทพรรค

การเมองจะมความเขมแขงหรอไมนนยอมขนอยกบการสรรหาบคคลทมคณภาพเขามาเปนสมาชกพรรค

การเมองมากกวาปรมาณ ถาพรรคการเมองมจ านวนสมาชกทมคณภาพมากเพยงพอและสามารถท าหนาท

อยางมประสทธภาพในการชกชวนใหประชาชนผมสทธเลอกตงออกเสยงลงคะแนนใหกบพรรคการเมอง

ของตน กยอมจะท าใหพรรคการเมองนนไดมโอกาสจดตงรฐบาลได พรรคการเมองจงตองมฐานทเกดจาก

จ านวนสมาชกทมจ านวนมากเพยงพอทจะท าใหพรรคการเมองมความเขมแขงโดยเฉพาะอยางยงกลม

ผลประโยชน (interest group) ตางๆ ไมวาจะเปนกลมผลประโยชนทางเศรษฐกจ เชน สหภาพแรงงาน

หอการคา สภาอตสาหกรรม สมาคมธนาคาร สมาคมเกษตรกร สมาคมชาวประมง ฯลฯ กลมผลประโยชน

ทางสงคม เชน สมาคมทางศาสนา สมาคมนนทนาการ สมาคมการกฬา สมาคมสถาบนการศกษา สมาคม

ผดอยโอกาส กลมสตร เดก และเยาวชน ฯลฯ และกลมผลประโยชนทางการเมอง เชน สมาคม

ประชาธปไตย สมาคมผตอตานเผดจการ ชมรมเรยกรองเพอการเมองทมคณธรรม ฯลฯ

ประการทสาม บทบาทและหนาทในการระดมสรรพก าลงทางการเมอง คอการรวบรวมพลง

ประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตงใหมาสนบสนนพรรคการเมองเพอใหมโอกาสเปนรฐบาล หรอมฉะนน

กเขาไปท าหนาทในการรกษาผลประโยชนของประชาชนในสภาผแทนราษฎรในฐานะฝายคาน พรรค

การเมองจะตองมความสมพนธทดกบประชาชนทวไป และกลมผลประโยชนตางๆ เพอใหสนบสนน

นโยบายของพรรค พรรคการเมองจงตองมการสรางเครอขายเพอใชในการตดตอประสานประโยชนกบ

11

กลมผลประโยชนตางๆ และประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตงทงในเมองและชนบททวประเทศ เพอ

ประโยชนในการแสวงหาการสนบสนนในดานตางๆ โดยเฉพาะการสนบสนนทางการเงน การ

ประชาสมพนธ การออกเสยงลงคะแนนใหผสมครของพรรคการเมอง เพอใหพรรคการเมองมโอกาสชนะ

การเลอกตงและไดเปนรฐบาล

ประการทส บทบาทและหนาทในการประสานประโยชนอนเกดจากความขดแยงเพอน าไปสการตก

ลงโดยวถทางของประชาธปไตย ความขดแยงระหวางกลมผลประโยชน และปญหาตางๆ ของประชาชน

สามารถแกไขไดโดยพรรคการเมอง กลาวคอ พรรคการเมองจะท าการรวบรวมปญหาและความตองการ

ของประชาชนและกลมผลประโยชนตางๆ มาศกษาถงสาเหตและแนวทางในการแกปญหาเพอน าไปสการ

ตกลงรวมกนทางการเมองทประชนชนหรอกลมทมความคดเหนแตกตางสามารถยอมรบและสามารถตก

ลงกนได จากนนกจะน าไปก าหนดเปนนโยบายของพรรคการเมอง (party platform) เพอใชเปนนโยบาย

ในการหาเสยงเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรในการเลอกตงทวไป และเมอพรรคการเมองไดเปนรฐบาล

กจะไปเสนอการตรากฎหมายหรอปรบปรงแกไขกฎหมายตามนโยบายของพรรคการเมองทไดแถลงตอ

สาธารณชนไวตอไป ความขดแยงอนเกดจากการตอรองผลประโยชนทไมลงตวระหวางกลมผลประโยชน

ตางๆ กจะสามารถประสานประโยชนกนได ท าใหลดความรนแรงทกลมตางๆ ทอาจเผชญหนาหรอปะทะ

กนไดผานกระบวนการดงกลาว

ประการทหา บทบาทและหนาทในการเปนศนยกลางทางการเมองของสมาชกพรรคการเมองและ

ประชาชน ในความหมายนกคอ ปญหาและความตองการของสมาชกพรรคการเมองและประชาชนทวไป

อาจไดรบการแกไขหรอท าใหเกดผลส าเรจได หากพรรคการเมองท าหนาทเปนศนยกลางการรบเรองราว

และรองทกข โดยการรบฟงขอมลตางๆ จากสมาชกพรรคการเมองและประชาชนทวไปซง อาจจะมไดเปน

สมาชกของพรรคการเมองนนกตาม จากนน เจาหนาทของพรรคการเมองจะท าหนาทศกษาและวเคราะห

กรณทเกดขน (case worker) เพอหาทางชวยเหลอ ควบคไปกบบทบาทน พรรคการเมองจงตองมสาขา

พรรคการเมองทกระจายกนอยทวประเทศ

ประการทหก บทบาทและหนาทในฐานะฝายคานหรอผตรวจสอบการท างานของฝายบรหาร ใน

ระบอบประชาธปไตยระบบรฐสภาพรรคการเมองใดทมทนงในสภาผแทนราษฎรไมถงกงหนง หรอมไดเขา

รวมจดตงรฐบาลผสม (coalition government) กจะท าหนาทเปนฝายคานในสภาผแทนราษฎร เพอท า

หนาทในการตรวจสอบการบรหารประเทศของพรรคการเมองทเปนรฐบาล ในระบอบประชาธปไตยระบบ

ประธานาธบด ทอ านาจบรหารแยกขาดจากอ านาจนตบญญตชดเจน พรรคการเมองทงทเปนพรรค

เดยวกนกบประธานาธบดและทอยฝายตรงกนขาม จะท าหนาทเสมอนเปน “กระจกเงา” ทคอยสะทอนให

ประชาชนไดเหนถงการบรหารประเทศของฝายบรหารวาเปนไปตามนโยบายของรฐบาลทไดแถลงไว

12

หรอไม การบรหารประเทศมความเสยหายกบประเทศชาตหรอประชาชนหรอไม เพอทฝายบรหารจะไดม

ความระมดระวงในการใชอ านาจ และไมน าพาประเทศชาตไปสการแตกความสามคค อนจะเปนผลดตอ

ประสทธภาพในการบรหารงานของรฐบาลเอง ในขณะเดยวกน ประชาชนกจะไดรบฟงรายงานจากพรรค

ฝายคานหรอพรรคทมไดเปนฝายบรหาร ซงถอเปนโอกาสของพรรคการเมองดงกลาวในการสรางคะแนน

นยมกบประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตง จนอาจท าใหมโอกาสชนะการเลอกตงและไดเปนรฐบาลในการ

เลอกตงทวไปคราวตอไปกได

ประการทเจด บทบาทและหนาทในการสรางผน าทางการเมอง ในแตละวงการ ยอมมความ

ตองการผน าทมคณลกษณะและคณสมบตทแตกตางกนออกไป การสรางผน าทางการเมองจงเปนหนาท

ของพรรคการเมองโดยตรง กลาวคอ ผทเคยด ารงต าแหนงเปนผน าในวงการอนๆ เชน วงการธรกจ ระบบ

ราชการ ภาคประชาสงคม ฯลฯ เมอสมครเขาไปเปนสมาชกของพรรคการเมองใดแลว ยอมไดรบการ

กลอมเกลาทางการเมอง (political socialization) ผานกลไกการพฒนาภาวะผน าทางการเมองทม

ประสทธภาพของพรรคการเมองนน ดงจะเหนไดจากตวอยางของประเทศประชาธปไตยทพฒนาแลว เชน

ประเทศในอเมรกาเหนอ ยโรปตะวนตก ออสเตรเลย นวซแลนด ญปน ฯลฯ ทมผน าทางการเมองทม

คณภาพ ทงๆ ทผน าเหลานนในอดตอาจเคยเปนนกแสดง นกธรกจ นกการศาสนา นกการทหาร

นกวชาการ และอาชพอนๆ มากอน แตการหลอหลอมภาวะผน าทางการเมอง (political leadership) ของ

พรรคการเมองไดท าใหพวกเขากาวขนมาเปนผน าทางการเมองทโดดเดนได

เมอพรรคการเมองมบทบาทและหนาทส าคญหลายประการดงทกลาวมา พรรคการเมองจงเปน

สงจ าเปนอนจะขาดเสยมไดในการปกครองระบอบประชาธปไตย แนวทางการพฒนาประชาธปไตยใหม

ความเขมแขงและยงยนแนวทางหนงททวโลกเหนพองตองกนกคอการพฒนาใหพรรคการเมองมความ

เขมแขง สามารถแสดงบทบาทและท าหนาทตอบสนองความตองการของปวงชนได หรอเปน “สถาบนทาง

การเมองของประชาชน” นนเอง

13

ตารางท 2.1 บทบาทและหนาทของพรรคการเมองในการปกครองระบอบประชาธปไตย

บทบาทและหนาท แนวทาง

1. ใหความรทางการเมองแกประชาชน

พรรคการเมองท าหนาท ใหความรทางการเมองแก

ประชาชนตามแนวทางของพรรคการเมองของตน ซงเชอ

วาจะเปนนโยบายในการแกปญหาของประเทศชาตและ

ประชาชนไดดทสด เพอใหประชาชนผมสทธออกเสยง

เลอกตงไดเลอกพรรคการเมองของตน

2. สรรหาบคคลมาเปนสมาชกพรรค

การเมอง และการคดสรรตวแทนของ

พรรคการเมองเพอลงสมครรบเลอกตง

และด ารงต าแหนงทางการเมอง

การทพรรคการเมองจะมความเขมแขงยอมขนอยกบการ

สรรหาบคคลทมคณภาพเขามาเปนสมาชกพรรคการเมอง

มากกวาปรมาณ ถาพรรคการเมองมจ านวนสมาชกทม

คณภาพมากเพยงพอและสามารถท าหนาทอ ยางม

ประสทธภาพในการชกชวนใหประชาชนผมสทธเลอกตง

ออกเสยงลงคะแนนใหกบพรรคการเมองของตน กยอมจะ

ท าใหพรรคการเมองนนไดมโอกาสจดตงรฐบาลได

3.ระดมสรรพก าลงทางการเมอง

มเครอข ายโยงใยตดตอประสานประโยชนกบกลม

ผลประโยชนตางๆ และประชาชนผมสทธออกเสยง

เลอกตงทงในเมองและชนบททวประเทศในการแสวงหา

การสนบสนนในดานตางๆ โดยเฉพาะการสนบสนนทาง

การเงน การประชาสมพนธ การออกเสยงลงคะแนนให

ผสมครของพรรคการเมอง เพอใหพรรคการเมองมโอกาส

ไดเปนรฐบาล

4. ประสานประโยชนอนเกดจากความ

ขดแยงเพอน าไปสการตกลงโดยวถทาง

ของประชาธปไตย

พรรคการเมองจะรวบรวมปญหาและความตองการของ

ประชาชนและกลมผลประโยชนตางๆ มาศกษาถงสาเหต

และแนวทางในการแกปญหาเพอน าไปสการตกลงรวมกน

ทางการเมองทประชนชนหรอกลมทมความคดเหน

แตกตางสามารถยอมรบและสามารถตกลงกนได

14

บทบาทและหนาท แนวทาง

5. เปนศนยกลางทางการเมองของสมาชก

พรรคการเมองและประชาชน

พรรคการเมองท าหนาทเปนศนยกลางการรบเรองราวและ

รองทกข พรรคการเมองจะท าหนาทในการรบฟงขอมล

ตางๆ จากสมาชกพรรคการเมองและประชาชน ถงแมวา

บคคลใดจะมไดเปนสมาชกของพรรคการเมองนนกตาม

เจาหนาทของพรรคการเมองจะท าหนาทศกษาและ

วเคราะหกรณทเกดขน (case worker) เพอหาทาง

ชวยเหลอ ดงนน พรรคการเมองจงตองมสาขาพรรค

การเมองทกระจายกนอยทวประเทศ

6. ท างานในฐานะฝายคาน

พรรคฝายคานจะท าหนาทเสมอนเปน “กระจกเงา” ทคอย

สะทอนใหประชาชนไดเหนถงการบรหารประเทศของฝาย

บรหารวาไดบรหารประเทศเปนไปตามนโยบายทไดแถลง

ไวหรอไม การบรหารประเทศมความเสยหายกบ

ประเทศชาตหรอประชาชนหรอไม เพอทรฐบาลจะตอง

บรหารประเทศดวยความระมดระวงและไมแตกความ

สามคค อนจะเปนผลดตอประสทธภาพในการบรหาร

ประเทศของรฐบาล และประชาชนกจะไดรบฟงรายงาน

จากพรรคฝายคานได

7. สรางผน าทางการเมอง

การสรางผน าทางการเมองเปนหนาทของพรรคการเมอง

โดยตรง เนองจากผทเคยด ารงต าแหนงผน าในตางสาขา

เมอสมครเขามาเปนสมาชกพรรคการเมองแลว ยอมไดรบ

การกลอมเกลาทางการเมอง (political socialization)

ผานกลไกการพฒนาภาวะผน าทางการเมองของพรรคทม

ประสทธภาพ

ทมา: ปรชา หงษไกรเลศและคณะ (2549: 21-27)

15

-3-

การสรางความเขมแขงใหกบพรรคการเมอง:

แนวคดและเกณฑพจารณา

ระบอบประชาธปไตยเปนการผสมผสานของกระบวนการในการปกครองตนเองทงทเปนแบบ

ทางการและในทางสงคมอยางเปนพลวต ดงจะเหนไดวาระบอบประชาธปไตยไมเพยงแตเปนเรองการม

สวนรวมในชวตสาธารณะ (public life) เชน การรณรงคหาเสยง การไปลงคะแนนเลอกตง การประชม

รฐสภา การเปนสมาชกและรวมกจกรรมกบกลมทางสงคม เทานน แตยงเปนเรองของการออกแบบและ

สถาปนาสถาบนทางการเมองและสถาบนทางสงคม ซงรวมถงรฐธรรมนญและองคกรตางๆ ทบญญตขน

สทธทไดรบการรบรอง เสรภาพของสอมวลชน กระบวนการเลอกตง กระบวนการตลาการ ตลอดจน

คานยมทมรวมกนและองคกรทางสงคมตางๆ ดวย การสถาปนาสถาบนทางการเมองและสถาบนทางสงคม

เหลานยงมสวนส าคญในการด ารงรกษาการมสวนรวม และปองกนการใชอ านาจทเกนเลย ดงนน ความ

เชอมโยงและความสมดลกนระหวางการมสวนรวมกบสถาบนจงเปนสงทส าคญยง กลาวคอ การมสวนรวม

โดยไมมสถาบนตางๆ นนจะเปนความสบสนวนวาย ไรประสทธภาพ และมแนวโนมทจะตอบสนองคน

เพยงไมกคนแตคนสวนใหญเสยประโยชน สวนสถาบนตางๆ ทขาดการมสวนรวมกจะกลายเปนการท างาน

ทไรประโยชน และในกรณทเลวรายทสดจะกลายเปนเครองมอทใชในการควบคมจากขางบนเทานน

ในการสรางพรรคการเมองใหเปนสถาบนทางการเมองของประชาชน (political party as a

political institution) นน โจเซฟ ลาพาลอมบารา และไมรอน ไวเนอร (Joseph LaPalombara and Myron

Weiner, 1966 อางใน ปรชา หงษไกรเลศและคณะ, 2549: 25) เสนอวามวางหลกเกณฑในการพจารณา

อย 4 ประการ กลาวคอ ประการแรก พรรคการเมองตองมความยงยน โดยความยงยนของพรรคการเมอง

จะตองไมขนอยกบชวตหรออ านาจของผน าในพรรคการเมอง ประการตอมา พรรคการเมองตองมสาขา

พรรคการเมองทกระจายไปสชนบท โดยมโครงขายการตดตอสอสารระหวางส านกงานใหญและสาขาพรรค

การเมอง ประการทสาม บรรดากลมผน าในพรรคการเมองมความตงใจอยางแทจรงทจะรวมอ านาจการ

ตดสนนโยบายตางๆ มาใหพรรคการเมองของตนแตผเดยว หรออยางนอยทสดอาจอาศยการเขารวมกบ

พรรคการเมองอนกได แตตองมใชการใชอทธพลเขาแทรกแซงนโยบายซงเปนความหมายหลกของกลม

16

ผลประโยชนเทานน และประการสดทาย พรรคการเมองตองมความพยายามทจะหาคะแนนนยมเมอมการ

เลอกตง และแสวงหาการสนบสนนจากประชาชนทวไปเมอไมมการเลอกตง

นอกจากน การสรางความเขมแขงใหกบสาขาพรรคการเมองกมความส าคญเชนเดยวกน เนองจาก

ความเขมแขงของสาขาพรรคการเมอง ยอมท าใหพรรคการเมองมความเขมแขงในระดบชาตไดเปนอยางด

ปรชา หงสไกรเลศและคณะ (2549: 24-25) สรปวาสาขาพรรคการเมองมบทบาทและหนาททส าคญ

10 ประการ ดงน

(1) บทบาทและหนาทในการสรางผน าทางการเมองในระดบทองถน

(2) บทบาทและหนาทในการสรางรากฐานใหพรรคการเมองในระดบชาตมความเขมแขง

(3) บทบาทและหนาทในการเปนแหลงรวบรวมขอมลขาวสารในชมชนทองถนใหกบ

พรรคการเมองในระดบชาต

(4) บทบาทและหนาทในการตอบสนองความตองการของประชาชนในระดบรากหญาทม

ความสนใจนโยบายและวธด าเนนงานของพรรคการเมองในระดบชาต

(5) บทบาทและหนาทในการสนบสนนและสงเสรมการเลอกตงของพรรคการเมองใน

การเลอกตงทงในระดบชาตและระดบทองถน

(6) บทบาทและหนาทในการคดสรรผมความรความสามารถและความเหมาะสมมาเปน

ผสมครรบเลอกตงในนามของพรรคในเขตเลอกตง

(7) บทบาทและหนาทในการเปนศนยกลางของสมาชกพรรคการเมอง กลมผลประโยชน

และประชาชนในทองถน

(8) บทบาทและหนาทในการเปนสอประสานระหวางพรรคการเมองกบสมาชกพรรค

การเมอง กลมผลประโยชน และประชาชนในทองถน

(9) บทบาทและหนาทในการระดมทนทางการเงนเพอสนบสนนพรรคการเมองใหม

ความเขมแขง เพราะสาขาพรรคการเมองมความสมพนธใกลชดกบประชาชนและกลม

ผลประโยชนตางๆ ในทองถน

(10) บทบาทและหนาทในการประชาสมพนธนโยบายของพรรคใหสมาชกพรรค

การเมองประชาชน และกลมผลประโยชนตางๆ ในทองถนไดอยางมประสทธภาพ

17

ดงนน การพฒนาพรรคการเมองใหเขมแขงจะตองใหความส าคญกบการพฒนาใหสาขาพรรค

การเมองสามารถแสดงบทบาทและท าหนาทดงทกลาวมา เพอใหสาขาพรรคการเมองเปนฐานรากในการ

พฒนาพรรคการเมองใหมความเขมแขงตอไป

จากแนวคดในการสรางความเขมแขงใหกบพรรคการเมองขางตน จะเหนไดวาพรรคการเมองใน

ฐานะสถาบนทางการเมองของประชาชน (political party as a mass party) จะตองมกจกรรมทางการเมอง

ตามบทบาทและหนาทของพรรคการเมองในระบอบประชาธปไตยอยตลอดเวลา ทงในเวลาทมการเลอกตง

และไมมการเลอกตง การสรางพรรคการเมองเพอน าไปสความเปนสถาบน (institutionization) จงตองท า

ใหพรรคการเมองเปนสถาบนของประชาชนอยางแทจรง มใชเปนแตเพยงในนาม แตในทางปฏบตกลบ

กลายเปนพรรคการเมองของกลมนายทนผมอทธพลซงตองการทจะเขามาแสวงหาผลประโยชนใหกบกลม

พวกพองของตนโดยใชชอประชาชนมากลาวอางเพอความชอบธรรมในระบอบประชาธ ปไตยเทานน

(ปรชา หงษไกรเลศ, 2548) ดวยเหตน การสรางความเขมแขงใหกบพรรคการเมองเพอใหเปนสถาบน

ทางการเมองของประชาชนจะตองค านงถงหลกเกณฑ อยางนอย 4 ประการ (ปรชา หงษไกรเลศและคณะ,

2549: 26-27) คอ ประการแรก โครงสรางของพรรคการเมองจะตองมความเขมแขงทงระดบชาตและ

ระดบทองถน ประการตอมา พรรคการเมองมความสามารถในการรกษาวนยของพรรค (party discipline)

ประการทสาม การจดโครงสรางการบรหารของพรรคตองใหความส าคญกบการท าใหสาขาพรรคการเมอง

มความเขมแขงและเปนกลไกเชอมโยงกบประชาชน ประการสดทาย รฐจะตองมสวนสนบสนนในเรองการ

จดระเบยบทางการเงนใหกบพรรคการเมองโดยการจดตงกองทนเพอการพฒนาพรรคการเมองขนมา

18

-4-

ความเขมแขงของพรรคการเมองไทย:

ขอสงเกตเบองตน

พรรคการเมองทเขมแขง...ตองมความยงยน โดยความยงยนของพรรคการเมองจะตองไม

ขนอยกบชวตหรออ านาจของผน าในพรรคการเมอง ตองมสาขาพรรคการเมองทกระจายไปส

ชนบท บรรดากลมผน าในพรรคการเมองมความตงใจอยางแทจรงทจะรวมอ านาจการตดสน

นโยบายตางๆ มาใหพรรคการเมองของตนแตผเดยว หรอมฉะนนกเขารวมกบพรรคการเมอง

อน ทส าคญ...พรรคการเมองตองมความพยายามทจะหาคะแนนนยมเมอมการเลอกตง และ

แสวงหาการสนบสนนจากประชาชนทวไปเมอไมมการเลอกตง

- Joseph LaPalombara and Myron Weiner (1966)

การพฒนาใหพรรคการเมองและระบบพรรคการเมองมความสามารถในการตอบสนองตอความ

ตองการของประชาชนเปนความทาทายทประเทศประชาธปไตยเกดใหมทวโลกตองเผชญอยเสมอ (Carey

and Reynolds, 2007; Cox, 1997; LaPalombara and Weiner, 1966) และในกรณของประเทศไทยก

มไดเปนขอยกเวน ผลจากการน าหลกเกณฑ 4 ประการดงทกลาวมาในตอนทแลวไปใชประเมนความ

เขมแขงของพรรคการเมองไทยในปจจบน พบวา พรรคการเมองไทยยงไมมความเปนสถาบนทางการเมอง

สมกบทระบอบประชาธปไตยคาดหวง กลาวคอ โครงสรางของพรรคการเมองไทยยงเปนแบบ “รวมศนย

อ านาจ” สาขาพรรคการเมองยงไมมศกยภาพเพยงพอทจะท ากจกรรมทางการเมอง ในขณะทผลประโยชน

สวนใหญจากการสนบสนนทางการเงนโดยรฐตกอยกบพรรคการเมองใหญเพยงสองพรรค (ขวอ านาจ)

(1) โครงสรางของพรรคการเมองไทยยงเปนแบบ “รวมศนยอ านาจ”

ในประเทศทมประชาธปไตยกาวหนา โครงสรางของพรรคการเมองจะมความเขมแขงทงระดบชาต

และระดบทองถน กลาวคอ คณะกรรมการของพรรคระดบชาต (national committee) หรอคณะกรรมการ

19

กลางของพรรค (central committee) จะประกอบดวยตวแทนของสาขาพรรคในสวนภมภาคทวประเทศ

ไมวาจะเปนสาขาพรรคทแบงตามลกษณะของการรวมผลประโยชน (interest aggregation) เชน สหภาพ

แรงงาน สมาคมเกษตรกรรม สมาคมอตสาหกรรม สหกรณ ชมรม ฯลฯ หรอแบงตามเขตการเลอกตง

(constituency) เชน คณะกรรมการของพรรคการเมองในระดบตางๆ นบตงแตเขตการเลอกตงขนมาถง

ระดบชาตในสหรฐอเมรกา เปนตน นอกจากน พรรคการเมองในประเทศเหลานยงมการจดตงสาขาพรรค

การเมองขนตามเขตการเลอกตงทวประเทศ เพอสรางความเขมแขงและเปนรากฐานใหกบพรรคการเมอง

ของตนอกดวย (ปรชา หงษไกรเลศและคณะ, 2549: 26)

ประเทศไทยมความพยายามในการสนบสนนใหพรรคการเมองมการพฒนาเขมแขงผานมาตรการ

ทางกฎหมายมาอยางตอเนอง เชน การบญญตในรฐธรรมนญใหผสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผ แทน

ราษฎรตองสงกดพรรคการเมอง และการน าการเลอกตงแบบบญชรายชอ (party list) ซงเปนระบบการ

เลอกตงทพรรคการเมองมอ านาจสงในการคดสรรผสมคร มาใชรวมกบระบบการเลอกตงแบบแบงเขต

ตงแตป 2540 เปนตนมา นอกจากน พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.

2550 ยงก าหนดมาตรการเพอสงเสรมบทบาทของสาขาพรรคการเมอง โดยบญญตไวใน มาตรา 37 “ใน

กรณทจะมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ไมวาจะเปนการเลอกตงทวไปหรอเปนการเลอกตงแทน

ต าแหนงทวาง คณะกรรมการสาขาพรรคการเมองตองจดใหมการประชมใหญวสามญเพอใหความ

เหนชอบในการเสนอชอบคคลผสมควรไดรบการพจารณาใหเปนผสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎรของพรรคการเมองทงแบบแบงเขตเลอกตงและแบบสดสวนในกลมจงหวดทอยในความรบผดชอบ

ของสาขาพรรคการเมองนน”

อยางไรกตาม ผลการวจยชนใหมๆ ของนกวชาการหลายทาน1 สรปสอดคลองกนวาอ านาจในการ

ตดสนใจของพรรคการเมองไทยยงคงรวมศนยอยทผน าหรอกลมผมอทธพลภายในพรรค บญศร มวงศ

อโฆษ (2555) ท าการศกษาขอบงคบของสองพรรคการเมองใหญในประเทศไทยคอ พรรคประชาธปตย

และพรรคเพอไทย พบวา การก าหนดสดสวนของบคคลทจะเขารวมในการประชมใหญของทงสองพรรคได

ใหน าหนกไปทกรรมการบรหารพรรค สมาชกทเปนรฐมนตร (ถาม) สมาชกทเปนสภาผแทนราษฎร และ

ประธานสาขาพรรคหรอผแทนเทานน ท าใหการตดสนใจในเรองส าคญๆ ของพรรค โดยเฉพาะเรองการ

พจารณาคดเลอกผสมครรบเลอกตงเปนการตดสนใจของสมาชกระดบบนเทานน ในขณะทสมาชกพรรค

ทวไปแทบจะไมมโอกาสเขาไปมสวนรวมไดเลย พรรคการเมองของไทยจงมลกษณะเปน “พรรคของผน า

(elite parties)” ทมโครงสรางองคกรทออนแอ มอดมการณทางการเมองทไมชดเจน และขาดศกยภาพใน

1 ดตวอยางงานวจยทนาสนใจ เชน ณรงคเดช สรโฆษต (2554) บญศร มวงศอโฆษ (2555) วรเจตน ภาครตน

(2554) Croissant and Chambers (2010) Hicken (2009) Siripan Noksuan Sawasdee (2006) เปนตน

20

การรเรมและผลกดนนโยบาย พรรคการเมองตางๆ ของไทยมงความสนใจไปทการคดเลอกบคคลเพอลง

สมครรบเลอกตง และแสดงบทบาทในทางนตบญญตและบรหารเทานน (Croissant and Chambers,

2010: 217)

นอกจากน จากขอมลพรรคการเมองทด าเนนการอย ณ วนท 29 สงหาคม 25552 ของส านกงาน

คณะกรรมการการเลอกตง (2555) พบวา ในปจจบน ประเทศไทยมพรรคการเมองทยงด าเนนการอย

ทงสน 54 พรรค ในจ านวนนมเพยง 2 พรรคเทานนทมสาขาพรรคมากกวา 10 สาขา คอพรรค

ประชาธปตย (178 สาขา) และพรรคไทยพอเพยง (11 สาขา) ในขณะทพรรคการเมองทเพงจดตงขนมา

ไดไมนานจ านวน 11 พรรค3ยงไมมสาขาพรรคการเมองเลยแมแตสาขาเดยว (ภาพท 4.1) และเมอ

พจารณาจ านวนสาขาพรรคการเมองของทกพรรครวมกนกมเพยง 377 สาขาเทานน ซงเปนจ านวนท

มากกวาจ านวนเขตเลอกตงในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตทแบงออกเปน 375 เขต

เพยงเลกนอย (ตารางท 4.1) สะทอนใหเหนวาพรรคการเมองของประเทศไทยสวนใหญมงตงสาขาพรรค

ขนมาเพอใหเปนไปตามหลกเกณฑทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.

2550 บญญตไวเทานน โดยมไดใหความส าคญกบการตงสาขาพรรคใหกระจายไปในพนทตางๆ อยาง

ทวถง เพอใหสาขาพรรคเปนกลไกของพรรคในการเชอมโยงกบประชาชน อนจะเปนการวางรากฐานความ

เขมแขงใหแกพรรคการเมองนนๆ เอง

2 ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตงมการปรบปรงขอมลพรรคการเมองทด าเนนการอยเปนประจ า การวเคราะหในสวน

นจงอยบนพนฐานของขอมลทเปนปจจบนทสด ณ วนทท าการศกษา

3 พรรคการเมองทยงไมมการจดตงสาขาพรรค ประกอบดวยพรรคชวตทดกวา (กอตง 6 ตลาคม 2542) พรรครกชาวนา

ไทย (กอตง 21 กนยายน 2554) พรรคแรงงานไทยสามคค (กอตง 29 กนยายน 2554) พรรคสจจานภาพ (กอตง 13

กมภาพนธ 2555) พรรคพลงสหกรณ (กอตง 20 กมภาพนธ 2555) พรรครวมพลงใหม (กอตง 28 มนาคม 2555)

พรรคทองถนไทย (กอตง 30 มนาคม 2555) พรรคอนรกษสยาม (กอตง 2 พฤษภาคม 2555) พรรคไทยกาวไกล

(กอตง 13 มถนายน 2555) พรรคพลงเครอขายประชาชน (กอตง 11 กรกฎาคม 2555) พรรคไทยรกชาต (กอตง 27

กรกฎาคม 2555) พรรคถนกาขาว (กอตง 7 สงหาคม 2555)

21

ภาพท 4.1 จ านวนพรรคการเมองแยกตามจ านวนสาขาพรรคการเมองของแตละพรรค

ขอมล: ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตง (2555ก)

ตารางท 4.1 จ านวนสาขาพรรคการเมองของพรรคการเมองทมทนงในสภาผแทนราษฎร

พรรคการเมอง ปทกอตง* จ านวนสาขา** จ านวน ส.ส.***

เพอไทย 2550 5 263

ประชาธปตย 2525 178 160

ภมใจไทย 2551 5 34

ชาตไทยพฒนา 2551 7 19

ชาตพฒนา 2550 4 7

พลงชล 2554 4 7

รกประเทศไทย 2553 4 4

มาตภม 2551 4 2

รกษสนต 2554 4 1

มหาชน 2541 9 1

ประชาธปไตยใหม 2554 4 1

ขอมล: * , ** ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตง (2555ก) *** ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร (2554)

22

(2) พรรคการเมองไทยยงมปญหาเรองการรกษาวนยของพรรค (party discipline)

พรรคการเมองทเขมแขงตองมความสามารถในการรกษาและเอาจรงเอาจงกบการบงคบใชวนย

ของพรรค พรรคการเมองจะตองมระเบยบขอบงคบ และมการลงโทษทางวนยแกสมาชกของพรรคท

กระท าการฝาฝนมตของพรรคอยางเฉยบขาด การรกษาวนยของพรรคเปนมาตรการส าคญในการสราง

พรรคการเมองใหเขมแขง (ปรชา หงษไกรเลศและคณะ, 2549: 26) พระราชบญญตประกอบ

รฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550 วางหลกการทเปนการสงเสรมใหพรรคการเมองไทย

สามารถรกษาวนยของพรรคในหลายมาตรา ทส าคญ เชน มาตรา 20 (4) บญญตใหสมาชกภาพของ

สมาชกพรรคการเมองสนสดลงเมอ “พรรคการเมองมมตใหออกตามขอบงคบพรรคการเมองเพราะ

กระท าผดวนยหรอจรรยาบรรณอยางรายแรง หรอมเหตรายแรงอน”

การสนสดสมาชกภาพตามมาตรา 20 (4) น “ถาสมาชกผนนด ารงต าแหนงเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎรดวย มตของพรรคการเมองตองเปนมตของทประชมรวมของคณะกรรมการบรหารพรรคการเมอง

และสมาชกสภาผแทนราษฎรทสงกดพรรคการเมองนน และมตดงกลาวตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสาม

ในสของจ านวนกรรมการบรหารพรรคการเมอง และสมาชกสภาผแทนราษฎรของพรรคการเมองทงหมด

และการลงมตใหลงคะแนนลบ...”

นอกจากน “...ถาสมาชกผนนไดอทธรณตอศาลรฐธรรมนญภายในสามสบวนนบแตวนทพรรค

การเมองมมต คดคานวามตดงกลาวมลกษณะตามมาตรา 65 วรรคสาม4 ของรฐธรรมนญ และศาล

รฐธรรมนญวนจฉยวามตดงกลาวมไดมลกษณะตามมาตรา 65 วรรคสาม ของรฐธรรมนญใหถอวาสมาชก

ภาพสนสดลงนบแตวนทศาลรฐธรรมนญวนจฉย แตถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามตดงกลาวมลกษณะตาม

มาตรา 65 วรรคสาม ของรฐธรรมนญ สมาชกผนนอาจเขาเปนสมาชกของพรรคการเมองอนไดภายใน

สามสบวนนบแตวนทศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยหรอจะคงสมาชกภาพของพรรคการเมองนนตอไปกได”

ดวยเหตน ถงแมวาพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550 จะให

ความส าคญกบการรกษาวนยของพรรคการเมอง แตการด าเนนการใดๆ เพอรกษาวนยของพรรคการเมอง

4 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 65 วรรคสาม บญญตวา “สมาชกสภาผแทนราษฎรซง

เปนสมาชกของพรรคการเมอง กรรมการบรหารของพรรคการเมอง หรอสมาชกพรรคการเมองตามจ านวนทก าหนดใน

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง ซงเหนวามตหรอขอบงคบในเรองใดของพรรคการเมองทตน

เปนสมาชกอยนนจะขดตอสถานะและการปฏบตหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรตามรฐธรรมนญน หรอขดหรอแยง

กบหลกการพนฐานแหงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มสทธรองขอใหศาล

รฐธรรมนญพจารณาวนจฉย”

23

นนกยงมขอจ ากด โดยเฉพาะขอจ ากดตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 บญญต

คมครองในเรองสถานะและความเปนอสระในความเปนผแทนปวงชนของสมาชกสภาผแทนราษฎรไว ซง

เงอนไขดงกลาวในความเหนของนกนตศาสตรบางทานมลกษณะ “เปดชอง” ใหสามารถตความไดอยาง

กวางขวางถงขนาดทพรรคการเมองไมสามารถขบสมาชกสภาผแทนราษฎรใหออกจากการเปนสมาชกได

เลยกเปนได (วรเจตน ภาครตน, 2554) ปญหาเรองวนยของพรรคการเมองจงเปนประเดนทยงมการ

ถกเถยงกนอยในหลายแงมม ดงทลขต ธรเวคน (2555) ใหความเหนวา

“ทผานมาพรรคการเมองไทยประสบปญหาเรองนกการเมองไมรกษาวนยของพรรค

การเมอง ท าใหในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยตองมการบญญตไววาผสมครรบเลอกตง

เปนสมาชกสภาผแทนราษฎร (ส.ส.) ตองสงกดพรรคการเมองอยางนอย 90 วนกอนวน

เลอกตง ซงอาจจะเปนเรองทไมถกตอง แตบทบญญตเชนนยงคงมอยเพอชวยใหพรรค

การเมองสามารถควบคมนกการเมองใหรกษาวนยของพรรคได”

ความเหนของลขตดงกลาว สะทอนใหเหนวาในทางปฏบต พรรคการเมองของไทยสวนใหญยงไม

มความสามารถเพยงพอในการรกษาวนยพรรคของตนมากนก และจ าเปนตองอาศยมาตรการทางกฎหมาย

เชน การบงคบใหผสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตองสงกดพรรคการเมอง ตามบทบญญต

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 101 (3) และสทธในการใหสมาชก

พรรคพนจากสมาชกภาพดงทกลาวมา เปนตน

ตารางท 4.2 คณสมบตของผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

มาตรา 101 บคคลผ มคณสมบตด งตอไปน เปนผ ม สทธ สมครรบ เ ลอกต ง เป น

สมาชกสภาผแทนราษฎร

(1) มสญชาตไทยโดยการเกด

(2) มอายไมต ากวายสบหาปบรบรณในวนเลอกตง

(3) เปนสมาชกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงแตเพยงพรรคเดยวเปนเวลา

ตดตอกนไมนอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง เวนแตในกรณทมการเลอกตงท วไปเพราะ

เหตยบสภา ตองเปนสมาชกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงแตเพยงพรรคเดยวเปน

เวลาตดตอกนไมนอยกวาสามสบวนนบถงวนเลอกตง

(4) ผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง ตองมลกษณะอยางใดอยางหนง

24

ดงตอไปนดวย

(ก) มชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงมาแลวเปนเวลาตดตอกนไม

นอยกวาหาปนบถงวนสมครรบเลอกตง

(ข) เปนบคคลซงเกดในจงหวดทสมครรบเลอกตง

(ค) เคยศกษาในสถานศกษาทตงอยในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไม

นอยกวาหาปการศกษา

(ง) เคยรบราชการหรอเคยมชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปน

เวลาตดตอกนไมนอยกวาหาป

(5) ผสมครรบเลอกตงแบบสดสวนตองมลกษณะอยางใดอยางหนงตาม (๔) ดวยแต

ลกษณะดงกลาวในกรณใดทก าหนดถงจงหวด ใหหมายถงกลมจงหวด

(6) คณสมบตอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการ

เลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา

ทมา: รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

(3) สาขาพรรคการเมองยงไมมศกยภาพเพยงพอทจะท ากจกรรมทางการเมอง

พรรคการเมองในประเทศประชาธปไตยกาวหนามกอาศยกลไกสาขาพรรคการเมองเปนกลไก

ขบเคลอนกจกรรมของพรรคในระดบพนท พรรคการเมองทเขมแขงจะมการก าหนดต าแหนงของ

เจาหนาทส าหรบการบรหารสาขาพรรคการเมอง เพอท ากจกรรมทางการเมองของพรรค และสนองตอบ

บทบาทและหนาทของพรรคการเมองในการสรางผน าทางการเมองซงตองเรมจากระดบทองถนขนมา

(ปรชา หงษไกรเลศและคณะ, 2549: 27) อยางไรกตาม พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวย

พรรคการเมอง พ.ศ.2550 ก าหนดใหการจดโครงสรางการบรหารสาขาพรรคการเมองเปนรปแบบ

“คณะกรรมการสาขาพรรค” ประกอบดวยต าแหนงตางๆ ดงน

1) ประธานสาขาพรรคการเมอง

2) รองประธานสาขาพรรคการเมอง

3) เลขานการสาขาพรรคการเมอง

4) รองเลขานการสาขาพรรคการเมอง

25

5) เหรญญกสาขาพรรคการเมอง

6) นายทะเบยนสมาชกสาขาพรรคการเมอง

7) โฆษกสาขาพรรคการเมอง

จากโครงสรางดงกลาวจะเหนไดวา ต าแหนงตางๆ ทก าหนดใหมอยในสาขาพรรคการเมองของ

ไทยในปจจบนก าหนดใหมเฉพาะต าแหนงในทางบรหารและธรการเพอประโยชนในการจดการ

ส านกงานสาขาพรรคเทานน แตมไดก าหนดต าแหนงโดยมงเนนไปทบทบาทและหนาทของสาขา

พรรคการเมองในการเปนกลไกทส าคญของพรรคเพอท ากจกรรมทางการเมองในระดบพนท/ทองถน

ไดอยางแทจรง

ดงนน หากตองการสรางความเขมแขงของพรรคการเมองโดยสรางจากสาขาพรรคการเมอง ควรม

การจดแบงโครงสรางการบรหารงานของสาขาพรรคการเมองใหครอบคลมภารกจส าคญๆ ทสาขาพรรค

การเมองควรเปนกลไกขบเคลอนหลก เชน งานทะเบยนสมาชกพรรค งานสมาชกสมพนธและการ

ประชาสมพนธ งานส ารวจประชามต งานระดมทนเขาพรรคการเมอง งานรณรงคการเลอกตง งานวชาการ

แผนงาน และโครงการ งานรบเรองราวและรองทกข เปนตน

(4) ผลประโยชนสวนใหญจากการสนบสนนทางการเงนโดยรฐตกอยกบพรรคการเมองใหญ

เพยงสองพรรค (ขวอ านาจ)

ใครควรเปนผสนบสนนทางการเงนแกพรรคการเมอง? เปนค าถามทมการถกเถยงอภปรายกนมา

ชานาน แตในชวงสบกวาปทผานมาน ดเหมอนวาแนวคดทเสนอวาพรรคการเมองควรไดรบการสนบสนน

ทางการเงนจากรฐจะเปนทยอมรบและมการน าไปปฏบตใชกนอยางกวางขวางในประเทศเสรประชาธปไตย

เชน เยอรมน เดนมารก สวเดน และประเทศประชาธปไตยใหมในยโรปตะวนออก (Fisher and

Eisenstadt, 2004) ภายใตแนวคดน รฐจะตองเขาไปชวยจดระเบยบทางการเงนใหกบพรรคการเมองโดย

การจดตงกองทนเพอการพฒนาพรรคการเมองขนมา เพอท าหนาทสงเสรมใหพรรคการเมองมความ

เขมแขงและเปนสถาบนทางการเมองของปวงชนอยางแทจรง มใชเปนพรรคการเมองทกลมอทธพลทาง

การเงนมาครอบง าในการก าหนดนโยบายและการบรหารจดการพรรคการเมองหรอสาขาพรรคการเมอง

ซงยอมจะเปนอนตรายส าหรบการปกครองระบอบประชาธปไตย

การก าหนดเกณฑการสนบสนนพรรคการเมองจากกองทนเพอการพฒนาพรรคการเมอง ซงเปน

เงนทมาจากเงนภาษอากรของประชาชนจะตองครอบคลมถงเกณฑมาตรฐานทจะพฒนาใหพรรคการเมอง

26

ทงพรรคขนาดใหญ พรรคขนาดกลาง และพรรคขนาดเลกไดรบโอกาสรบการสนบสนนทางการเงนจาก

กองทนอยางเปนธรรม กลาวคอ พรรคการเมองขนาดใหญสามารถท าหนาททางการเมองของตนโดยไมถก

ครอบง าจากกลมทนกลมใดกลมหนงโดยเฉพาะ สวนพรรคการเมองขนาดกลางและขนาดเลกกมโอกาส

สรางความเขมแขงจนสามารถเปนพรรคขนาดใหญ หรอมโอกาสเปนรฐบาลได ดงทเกดขนในประเทศ

เยอรมน ในกรณของพรรคกรน (The Green Party) ซงเปนพรรคการเมองขนาดเลกในป ค.ศ. 1990 แต

สามารถพฒนาขนมาเปนพรรครวมรฐบาลผสมในรฐบาลของนายเกอรฮารด ชโรเดอร (Gerhard

Schroder) แหงพรรคสงคมประชาธปไตยไดในทสด5 (ปรชา หงษไกรเลศและคณะ, 2549: 27) อยางไรก

ตาม ประสบการณของประเทศประชาธปไตยใหม (new democracies) จ านวนมาก พบวา มาตรการใน

การก ากบและสนบสนนทางการเงนแกพรรคการเมองอาจน าไปสผลทมไดคาดหมายไดเชนกน กลาวคอ

ประการแรก การสนบสนนทางการเงนแกพรรคการเมองเปนมาตรการทตองใชควบคกบการก ากบ

ควบคม และดแลพรรคการเมอง ท าใหพรรคการเมองทตองพงพาเงนสนบสนนโดยรฐขาดอสระในการวาง

โครงสรางและไมมความคลองตวในการบรหารจดการกจการภายในของพรรค ประการตอมา ในหลาย

ประเทศโดยเฉพาะประเทศทมพรรคการเมองบางพรรคผกขาดการครองอ านาจ การจดสรรเงนสนบสนน

แกพรรคการเมองอาจเกดความไมเปนธรรมกบพรรคฝายคาน ประการสดทาย การสนบสนนทางการเงน

แกพรรคการเมองในบางประเทศไมคอยประสบความส าเรจเทาทควร เนองจากเปนมาตรการทไม เปนท

รบรของประชาชนทวไป (Nassmacher, 2003)

กองทนเพอการพฒนาพรรคการเมองของประเทศไทยกอตงขนครงแรกตามเจตนารมณของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 เพอใหการสนบสนนทางการเงนหรอประโยชน

อยางอนแกพรรคการเมอง และด าเนนการตอเน องมาจนถงปจจบน จากขอมลสรปการจดสรรเงน

สนบสนนใหพรรคการเมองของส านกงานคณะกรรมการเลอกตง พบวา ตงแตป 2542–2555 กองทน

เพอการพฒนาพรรคการเมอง ไดมการจดสรรงบประมาณตามโครงการและแผนงาน ตลอดจนเงน

สนบสนนคาไปรษณยและคาสาธารณปโภคแกพรรคการเมอง รวมทงสน 81 พรรค รวมเปนเงน

งบประมาณ 2,503,522,208.32 บาท (สองพนหารอยสามลานหาแสนสองหมนสองพนสองรอยแปด

บาทสามสบสองสตางค)

5 ในการเลอกตงทวไป เมอป 2552 แมวาพรรคกรนจะไมไดเขารวมรฐบาล แตกไดรบการเลอกตงเขามา จ านวน 68 ทนง

เปนอนดบท 5 รองจากพรรค Christian Democratic Union (194 ทนง) พรรค Social Democratic Party (146 ทนง)

พรรค Free Democratic Party (93 ทนง) และพรรค The Left (76 ทนง) ตามล าดบ

27

ตารางท 4.3 การสนบสนนทางการเงนแกพรรคการเมอง

ปจจบน กองทนเพอการพฒนาพรรคการเมองใหการสนบสนนทางการเงนแกพรรคการเมอง

ใน 3 ชองทางหลก คอ

1) การจดสรรเงนสนบสนนใหแกพรรคการเมองตามมาตรา 75 แหงพระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550

จดสรรเงนสนบสนนเปนรายปแกพรรคการเมองทสงผสมครรบเลอกตงในการเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎรทวไปครงหลงสด และตองไดรบคะแนนเสยงจากการเลอกตงแบบ

สดสวนหรอแบบแบงเขตเลอกตงไมนอยกวารอยละ 0.5 ของคะแนนเสยงจากการเลอกตง

แบบใด แบบหนงทงหมด

2) การจดสรรเงนสนบสนนสมทบแกพรรคการเมองทไดรบบรจาคโดยแสดงเจตนาใน

แบบแสดงรายการภา ษเ งนไดบ คคลธรรมดาประจ า ปตามมาตรา 76 แห ง

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550

จดสรรเงนสนบสนนสมทบแกพรรคการเมองทไดรบบรจาคโดยแสดงเจตนาในแบบแสดง

รายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาประจ าป รอยละ 5 ของจ านวนเงนบรจาคทงหมดทไดรบ

จากการแสดงเจตนารวมกน

3) การจดสรรเงนสนบสนนใหแกพรรคการเมองตามมาตรา 81 แหงพระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550

คณะกรรมการการเลอกตงอาจก าหนดใหพรรคการเมองไดรบการสนบสนนคาไปรษณยากร

คาโทรศพทหรอคาโทรคมนาคมอน การจดพมพเอกสารเผยแพรของพรรคการเมอง คาเชา

ส านกงานพรรคการเมองหรอสาขาพรรคการเมอง คาสาธารณปโภค คาเชาสถานทจดประชม

ใหญพรรคการเมองหรอจดประชมใหญสาขาพรรคการเมองหรอเพอการหาเสยงเลอกตง และ

การอนเพอใหพรรคการเมองสามารถด าเนนกจกรรมทางการเมองอยางเทาเทยมกนตามท

คณะกรรมการการเลอกตงเหนสมควร

ทมา: กองทนเพอการพฒนาพรรคการเมอง [http://www2.ect.go.th/about.php?Province=fdp&SiteMenuID=8265]

อยางไรกตามและเปนทนาสงเกตวา ผลประโยชนจากการจดสรรดงกลาวมากกวาครงหนงไปตก

อยกบพรรคการเมองขนาดใหญเพยงสองพรรค (ขว) เทานน กลาวคอ พรรคประชาธปตยไดรบ

งบประมาณสนบสนน รวม 710,438,937.56 บาทหรอคดเปนรอยละ 28.4 ในขณะทพรรคเพอไทยได

28

งบประมาณสนบสนนทงหมด 41,935,060.00 บาท ซงเมอน าไปรวมกบงบประมาณทพรรคไทยรกไทย

และพรรคพลงประชาชนไดรบ เปนเงน 682,492,904.33 และ 52,288,817.44 บาท ตามล าดบแลว ก

จะกลายเปนยอดรวมงบประมาณทไดรบการสนบสนนจากกองทนฯ ทงสน 776,716,781.77 บาท หรอ

คดเปนรอยละ 31 กลาวใหชดยงกวากคอ พรรคการเมอง (ขวการเมอง) สองพรรคใหญไดรบ

งบประมาณสนบสนนจากกองทนเพอการพฒนาพรรคการเมอง รวมกนเกอบรอยละ 60 ในขณะท

พรรคการเมองอนอก 79 พรรค ไดรบงบประมาณรวมกนประมาณรอยละ 40 เทานน (ภาพท 4.2)

ขอมลดงกลาวสะทอนใหเหนวาหลกการในการกอตงกองทนเพอการพฒนาพรรคการเมองขนมาเพอ

สงเสรมพรรคการเมองขนาดกลางและขนาดเลก ใหมโอกาสสรางความเขมแขงจนสามารถพฒนาเปน

พรรคขนาดใหญไดดงทเกดขนบางแลวในประเทศประชาธปไตยแถบยโรปตะวนตก ยงมอาจบรรลผล

เชนนนไดในกรณของประเทศไทย

ภาพท 4.2

ขอมล: ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตง (2555ข)

29

ปญหาความไมกระจายตวของการจดสรรงบประมาณสนบสนนแกพรรคการเมองนมไดเกดจาก

ความผดพลาดในการบรหารกองทนเพอการพฒนาพรรคการเมอง แตเปนปรากฏการณทมกเกดขนเสมอ

ในประเทศประชาธปไตยใหมหรอประเทศทประชาธปไตยยงไมกาวหนา (illiberal democracies) เชน ใน

รสเซย พรรคการเมองจ านวนมากทจดตงขนภายหลงการเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบ

ประชาธปไตยไมสามารถจดความสมพนธภายในองคกรไดอยางเขมแขง มสมาชกจ านวนนอย และไม

สามารถระดมพลงสนบสนนจากสาธารณชนไดอยางกวางขวาง สงผลใหพรรคการเมองขนาดใหญซงกอตง

ขนโดยชนชนน าของประเทศ บนรากฐานทางทรพยากรทางเศรษฐกจและสงคมทไดเปรยบไดรบการ

สนบสนนทางการเงนจากรฐมากกวาพรรคการเมองอนๆ (Hague and Harrop, 2007: 253-254) ดงนน

การวางหลกเกณฑเกยวกบการสนบสนนทางการเงนแกพรรคการเมองจะตองเขาใจธรรมชาตของความ

ไดเปรยบหรอเสยเปรยบดงกลาวดวย

30

-5-

บทสงทาย:

ท าอยางไรใหพรรคการเมองไทยเขมแขง?

แนวทางในการพฒนาการเมองของประเทศไทยใหความส าคญกบการพฒนาพรรคการเมอง และ

มองวาพรรคการเมองเปนสถาบนทางการเมองทมความส าคญกบการปกครองในระบอบประชาธปไตย ท

ผานมา การพฒนาใหพรรคการเมองไทยเปนสถาบนทางการเมองทเขมแขงด าเนนการผานมาตรการทาง

กฎหมาย ทงโดยการบญญตสงเสรมไวในรฐธรรมนญและพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ ตลอดจน

กฎ ระเบยบตางๆ ทออกโดยคณะกรรมการการเลอกตง อยางไรกตาม เมอน าเกณฑเรองความเขมแขง

ของพรรคการเมองทประเทศประชาธปไตยทวโลกนยมใชกนมาพจารณาความเขมแขงของพรรคการเมอง

ในประเทศไทยแลวกลบพบวา พรรคการเมองไทยยงไมมความเปนสถาบนทางการเมองทสามารถแสดง

บทบาทและท าหนาทตอบสนองความตองการของปวงชนไดอยางแทจรง พรรคการเมองไทยยงคงม

โครงสรางการบรหารทรวมศนยอ านาจการตดสนใจในเรองส าคญๆ ไวทตวผน าพรรคหรอคณะกรรมการ

ระดบแกนน าของพรรค เชน การคดสรรบคคลเพอลงสมครรบเลอกตง การพจารณาลงโทษสมาชกในเรอง

วนยของพรรค เปนตน สาขาพรรคการเมองยงไมมบทบาทเทาทควร และไมมความสามารถเพยงพอทจะ

ท าหนาทเปนกลไกทส าคญของพรรคเพอท ากจกรรมทางการเมองในระดบพนท นอกจากน แมพรรค

การเมองจะไดรบการสนบสนนทางการเงนจากรฐ โดยเฉพาะผานการจดสรรงบประมาณของกองทนเพอ

การพฒนาพรรคการเมองซงด าเนนการอยางตอเนองมามากกวาสบปแลว แตงบประมาณสวนใหญกลบถก

จดสรรใหกบพรรคการเมองขนาดใหญซงมความไดเปรยบในเรองฐานคะแนนนยมและฐานทรพยากร

มากกวาพรรคการเมองอนๆ อยแลว

ดงนน เพอเปนแนวทางส าหรบผเกยวของน าไปใชพจารณาประกอบการปรบปรงกฎหมายใหม

ความสอดคลองกบหลกการในการสงเสรมใหพรรคการเมองไทยมความเขมแขง บทความนมขอเสนอแนะ

ในเบองตน 2 ประการ คอ

ประการแรก ควรเพมมาตรการทเปนการสงเสรมบทบาทของสาขาพรรคการเมองใหมมาก

ขน โดยบญญตในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง ใหสาขาพรรคการเมอง

มการจดโครงสรางทเออตอการแสดงบทบาทและท าหนาทเปนกลไกทส าคญของพรรคเพอท า

31

กจกรรมทางการเมองในระดบพนท/ทองถนไดอยางแทจรง เชน ก าหนดใหมฝายหรอสวนงานทม

ภารกจในเรองการทะเบยนสมาชกพรรค สมาชกสมพนธและการประชาสมพนธ การส ารวจประชามต การ

ระดมทนเขาพรรคการเมอง การรณรงคการเลอกตง งานวชาการ แผนงาน และโครงการ และการรบ

เรองราวและรองทกข เปนตน อยในโครงสรางทางการบรหารของสาขาพรรคการเมอง และการพจารณา

งบประมาณสนบสนนกจกรรมของพรรคการเมองตามโครงการและแผนงานของกองทนเพอการพฒนา

พรรคการเมองกด าเนนการใหสอดคลองกบการก าหนดต าแหนงในสาขาพรรคการเมองดงกลาว

นอกจากน ยงควรเพมบทบาทของสาขาพรรคการเมองในการคดสรรตวแทนของพรรคในการ

เลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมากขน โดยการแกไขพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวย

พรรคการเมอง พ.ศ.2550 มาตรา 38 วรรคหนง ทก าหนดวา “การพจารณาสงผสมครรบเลอกตงเปน

สมาชกสภาผแทนราษฎรทงแบบแบงเขตเลอกตงและแบบสดสวนของพรรคการเมอง ใหเปนความ

รบผดชอบรวมกนของคณะกรรมการบรหารพรรคการเมองและคณะกรรมการคดเลอกผสมครรบเลอกตง

ของพรรคการเมอง” โดยเพมองคประกอบประธานสาขาพรรคการเมองเขาไป ดงน

“การพจารณาสงผสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรทงแบบแบงเขต

เลอกตงและแบบสดสวนของพรรคการเมอง ใหเปนความรบผดชอบของคณะกรรมการ

คดเลอกผสมครรบเลอกตงของพรรคการเมองซงประกอบดวยคณะกรรมการบรหารพรรค

การเมองและประธานสาขาพรรคการเมอง”

จากสภาพปญหาทางการเมองในปจจบน ทบคคลส าคญในพรรคการเมองพยายามหลบเลยงไม

ด ารงต าแหนงเปนกรรมการบรหารพรรค เพอปองกนการถกลงโทษทางการเมองกรณทพรรคการเมองถก

ยบ นบเปนโอกาสอนดในการสงเสรมบทบาทของสาขาพรรคการเมอง ท าใหการมต าแหนงในสาขาพรรค

การเมองมความหมายและมอทธพลในการตดสนใจส าคญๆ ของพรรคการเมองได กจะเปนการจงใจให

บคคลส าคญในพรรคการเมองสนใจเขาไปด ารงต าแหนงในสาขาพรรคการเมองมากขน และท าใหพรรค

การเมองหนมาใหความส าคญกบการจดตงสาขาและพฒนาศกยภาพของสาขาพรรคมากกวาทเปนอย ทงน

แมวาความตนตวสนใจของพรรคการเมองทจะพฒนาสาขาพรรคการเมองของตนนนจะเปนไปเพอ

ผลประโยชนของตนเองหรอผลประโยชนทางการเมอง แตอยางนอยการมสาขาของพรรคการเมองกระจาย

ลงไปในเขตเลอกตงตางๆ และมการด าเนนกจกรรมทประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมไดอยางสม าเสมอ

กนาจะเปนประโยชนแกประชาชนบาง ตางจากสภาพปจจบนทประชาชนแทบจะไมไดรบรและรบประโยชน

ใดๆ จากการมสาขาพรรคการเมองเลย

32

ประการทสอง ควรแกไขพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.

2550 มาตรา 78 วาดวยการใหลดหรอเลกการจดสรรเงนสนบสนนตามมาตรา 75 แกพรรค

การเมองเสยใหม จากทใชเรองการไมไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนเงอนไขในการ

ลดสดสวนหรอยกเลก การจดสรรเงนสนบสนน ซงเปนหลกเกณฑทพรรคการเมองขนาดใหญ

ไดเปรยบ มาใชเงอนไขอนๆ ทกระตนใหพรรคการเมองขนาดกลางและเลกมความกระตอรอรนใน

การท างานการเมองมากขนแทน ซงมแนวทางทเปนไปไดหลายแนวทาง

ตารางท 5.1 การใหลดหรอเลกการจดสรรเงนสนบสนนตามมาตรา 75

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550 มาตรา 78 บญญตวา

“ใหลดหรอเลกการจดสรรเงนสนบสนนตามมาตรา 75 แกพรรคการเมองตามสดสวนและ

เงอนไข ดงตอไปน

(1) ในกรณทสมาชกของพรรคการเมองใดไมไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎรในการเลอกตงทวไปสองครงตดตอกน ใหลดเงนสนบสนนพรรคการเมองทค านวณได

ตามมาตรา 75 ลงกงหนง


ราษฎรในการเลอกตงทวไปสามครงตดตอกน ใหลดเงนสนบสนนพรรคการเมองทค านวณได

ตามมาตรา 75 ลงสามในส


ราษฎรในการเลอกตงทวไปสครงตดตอกน ใหเลกใหเงนสนบสนนตามมาตรา 75 แกพรรค

การเมองนน

เพอประโยชนแหงมาตราน ค าวา “ไมไดรบเลอกตง” ใหหมายความรวมถงการทพรรค

การเมองไมไดสงสมาชกเขาสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรดวย

ในกรณทพรรคการเมองใดมสมาชกไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรในการ

เลอกตงแทนต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรทวาง ใหไดรบยกเวนไมตองด าเนนการตาม

มาตราน”

ทมา: พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550

33

แนวทางท 1 การใชคะแนนทพรรคการเมองไดรบจากการเลอกตงในระบบบญชรายชอเปน

เงอนไขในการลดหรอยกเลกเงนสนบสนนฯ เพยงอยางเดยว โดยอาจใชเงอนไขในกรณทพรรคการเมองใด

ไดรบคะแนนจากการเลอกตงในระบบบญชรายชอลดลงสองครงตดตอกน ใหลดเงนสนบสนนพรรค

การเมองทค านวณไดตามมาตรา 75 ลงกงหนง ถาไดคะแนนลดลงสามครงตดตอกน ใหลดเงนสนบสนน

ลงสามในส และถาไดคะแนนลดลงสครงตดตอกน ใหเลกใหเงนสนบสนนตามมาตรา 75 แกพรรค

การเมองนน เปนตน

แนวทางท 2 การใชจ านวนเงนบรจาคทผเสยภาษแสดงเจตนาในแบบแสดงรายการภาษเงนได

บคคลธรรมดาประจ าป ตามมาตรา 58 แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง

พ.ศ.2550 เปนเงอนไขในการลดหรอยกเลกเงนสนบสนนฯ โดยอาจวางเงอนไขในกรณทพรรคการเมอง

ใดไดรบเงนบรจาคตามมาตรา 58 ลดลงสามปตดตอกน ใหลดเงนสนบสนนพรรคการเมองทค านวณได

ตามมาตรา 75 ลงกงหนง ถาไดคะแนนลดลงหกปตดตอกน ใหลดเงนสนบสนนลงสามในส และถาได

คะแนนลดลงสบปตดตอกน ใหเลกใหเงนสนบสนนตามมาตรา 75 แกพรรคการเมองนน เปนตน

ทงน อาจมแนวทางทเปนไปไดอนๆ อก แตหวใจส าคญของการก าหนดใหมการลดหรอเลกการ

จดสรรเงนสนบสนนตามมาตรา 75 นน ตองค านงถงความสมดลกนระหวางสองหลกการ คอ หลกการท

มงควบคมใหพรรคการเมองทไดรบการจดสรรเงนสนบสนน น างบประมาณทไดไปใชอยางถกตองตรงตาม

วตถประสงคของการสนบสนนพรรคการเมองโดยรฐ กบอกหลกการหนงทมความส าคญไมยงหยอนไปกวา

กน คอหลกการทมงสนบสนนใหพรรคการเมองด ารงอย โดยสามารถรกษาเจตนารมณและอดมการณทาง

การเมองตามวถทางการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขไดอยางมนคง

ดวย

โดยสรป การพฒนาพรรคการเมองใหมความเขมแขง มใชการควบคมพรรคการเมองใหอยในรอง

ในรอย หรอปลอยปละละเลยใหพรรคการเมองมความเขมแขงภายในแตไมใสใจกบความตองการของ

ประชาชน แตการพฒนาพรรคการเมองใหมความเขมแขง ทแทจรงนน คอการสนบสนนสงเสรมใหพรรค

การเมองมความกระตอรอรนในการพฒนาศกยภาพของตนเอง ใหสามารถด ารงสถานะความเปนพรรค

การเมองไดอยางมนคง โดยไมหวงพงพาการสนบสนนจากรฐแตเพยงอยางเดยว ทส าคญทสด พรรค

การเมองตองมความสามารถในการแสดงบทบาทและท าหนาทตามทระบอบประชาธปไตยคาดหวง และ

เปนสถาบนทางการเมองทมความสามารถในการตอบสนองความตองการของประชาชนได

34

บรรณานกรม

ภาษาไทย

ณรงคเดช สรโฆษต. 2554. แนวทางปรบปรงกฎหมายเกยวกบการยบพรรคการเมอง. กรงเทพฯ: สถาบน

พระปกเกลา.

บญศร มวงศอโฆษ. 2555. แนวทางการปฏรประบบการเลอกตงและพรรคการเมอง. กรงเทพฯ: สถาบน

พระปกเกลา.

ปรชา หงษไกรเลศ. 2548. พรรคการเมองในสหราชอาณาจกร. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการ

เลอกตง.

ปรชา หงษไกรเลศ. 2549. ”พรรคการเมองไทย” ใน นรนต เศรษฐบตร.บรรณาธการ. การเมองการ

ปกครองไทยในรอบ 60 ป แหงการครองสรราชสมบตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว.นนทบร:

สถาบนพระปกเกลา.

ปรชา หงษไกรเลศและคณะ. 2549. การประเมนผลการใชจายเงนของกองทนเพอการพฒนาพรรค

การเมองประจ าป 2548. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตง.

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ.2550.

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550.

ลขต ธรเวคน. 2555. ปาฐกถาพเศษ ในการสมมนาวชาการของสถาบนพระปกเกลาเรองการปฏรปพรรค

การเมอง: การสงกดพรรค การยบพรรค และการตอบสนองความตองการของปวงชน เมอวนท

28 สงหาคม 2555 ณ โรงแรมมราเคล แกรนด กรงเทพฯ.

วรเจตน ภาครตน. 2554. รายงานการศกษาวจยเรองบทบาทและอ านาจหนาทของสมาชกรฐสภาในการ

รกษาวนยพรรคการเมองและการปฏบตหนาทในฐานะผแทนปวงชน. กรงเทพฯ: ส านกงานศาล

ยตธรรม.

วสทธ โพธแทน. 2544. การด าเนนกจการของพรรคการเมองไทย: คมอปฏบตหนาทสมาชกรฐสภา.

นนทบร: สถาบนพระปกเกลา.

ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตง. 2555ก. ขอมลพรรคการเมองทยงด าเนนการอย ณ วนท 2

กรกฎาคม 2555. สบคนเมอ 20 สงหาคม 2555 จาก

http://www.ect.go.th/newweb/upload/ cms02/download/4080-1721-0.pdf

ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตง. 2555ข. สรปการจดสรรเงนสนบสนนใหพรรคการเมอง ตงแตป

2542–2555. สบคนเมอ 21 กนยายน 2555 จาก

http://www.ect.go.th/newweb/upload/cms02/download/4242-9636-0.pdf.

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. 2554. สมาชกสภาผแทนราษฎร ชดท 24 เลอกตง ณ วนท 3

กรกฎาคม 2554. สบคนเมอ 16 สงหาคม 2555 จาก http://mp.parliament.go.th/map2554/

index.aspx.

35

เสนย ค าสข. 2554. “พรรคการเมอง: บทส ารวจงานศกษาในรปแบบตางๆ ทงภาษาไทยและ

ภาษาองกฤษ ตงแต พ.ศ. 2475 เปนตนมา.” ใน รวมบทความวชาการรฐศาสตรเนองในโอกาส

ครบรอบ 33 ป มสธ. ครบรอบ 29 ป รฐศาสตร. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ภาษาตางประเทศ

Carey, John and Andrew Reynolds. 2007. “Parties and Accountable Government in New

Democracy.” Party Politics 13 (2): 255-274.

Chambers, Paul and Aurel Croissant. 2010. Intra-Party Democracy in Thailand. Asian Journal of

Political Science 18 (2): 195-223.

Cox, Gary. 1997. Making Votes Count. Cambridge: Cambridge University Press.

Fisher, Justin and Todd Eisenstadt. 2004. Comparative Party Finance: What is to be done? Party

Politics 10 (6): 619-26.

Hague, Rod and Martin Harrop. 2007. Comparative Government and Politics: An Introduction. 7th

edition. New York: Palgrave Macmillan.

Hicken, Allen. 2009. Building Party Systems in Developing Democracies. New York: Cambridge

University Press.

Hofmeister, Wilhelm, and Karsten Grabow. 2011. Political Parties: Functions and Organization in

Democratic Societies. Singapore: Konrad Adenauer Stiftung.

La Palombara, Joseph and Myron Weiner. 1966. Political Parties and Political Development.

Princeton: Princeton University Press.

Nassmacher, Karl-Heinz. 2003. “Introduction: Political Parties, Funding and Democracy.” In

Funding of Political Parties and Election Campaigns (eds.) Reginald Austin and Maja

Tjernström, pp.1-20. Stockholm: International Institute for Democracy and Electoral

Assistance

Siripan Noksuan Sawasdee. 2006. Thai Political Parties in the Age of Reform. Bangkok: Institute

of Public Policy Studies, Thailand.

Uslaner, Eric M. 2006. “Political Parties and Social Capital, Political Parties or Social Capital.” In

Handbook of Party Politics (eds.) Richard S Katz and William Crotty, pp. 376-386.

London: SAGE Publication.

1

จ านวน ส านกงานใหญ

กก. ส.ส.

บรหาร แบงเขต บญชฯ รวม

1 พรรคประชาธปตย ปชป. 11 ม.ย. นายอภสทธ นายเฉลมชย 19 116 44 160 2,881,750 178 67 ถ.เศรษฐศร 02-270 02-279

DEMOCRAT PARTY 2525 เวชชาชวะ ศรออน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท 0036 6086

กรงเทพฯ 10400

2 พรรคประชากรไทย ปชท. 26 ก.ค. นายสมตร นายสมบรณ 13 - - - 70,030 7 1212/323 ถนนศรวรา 02-559 02-559

THAIS CITIZEN PARTY TCP 2525 สนทรเวช เวสน แขวง/เขตวงทองหลาง 0013-15 0016


3 พรรคกจสงคม กส 20 ส.ค. นายสยมภ นายสยมภ 9 - - - 27,444 4 ๓๘๑/๒๘ ถ.มตรภาพ 043-325 043-325

SOCIAL ACTION SAP. 2525 เกยรตสยมภ เกยรตสยมภ ต.ในเมอง อ.เมอง 223-4 225

PARTY เลขาธการพรรค จ.ขอนแกน ๔๐๐๐๐

รกษาการแทน

4 พรรคมหาชน พมช. 10 ก.พ. นายอภรต นายไพศาล 13 - 1 1 1,185,380 9 35,37 ซอยนนทบร 32 02-525 02-525

MAHACHON PARTY MCP. 2541 ศรนาวน เหมอนเงน ถ.นนทบร ต.ทาทราย 4885-7 4887

อ.เมอง จ.นนทบร 11000

5 พรรคคนขอปลดหน คปน 9 ธ.ค. นายพงศสชน นายบญอดม 13 - - - 326,925 5 81/9-10 หมท 2 053-093 053-093

KHONKHOPOODNEE KPN 2541 วระกธพานช ใจหลา ต.บานกราง อ.กงไกรลาศ 318 318

PARTY จ.สโขทย 64170 086-587

1612

โทรสารสมาชก * สาขา ทตง โทรศพทชอพรรคการเมองท เลขาธการพรรคหวหนาพรรคชอยอ วนทจดตง

ณ วนท 2 กรกฎาคม 2555

ขอมลพรรคการเมองทยงด าเนนการอย (จ านวน 52 พรรคการเมอง)

* จ านวนสมาชกพรรคการเมองทพรรคการเมองแจงตอนายทะเบยนพรรคการเมองถงวนท 31 มนาคม 2555 และอยระหวางการตรวจสอบ

2จ านวน ส านกงานใหญ

กก. ส.ส.

บรหาร แบงเขต บญชฯ รวมโทรสารสมาชก * สาขา ทตง โทรศพท

ชอพรรคการเมองท เลขาธการพรรคหวหนาพรรคชอยอ วนทจดตง

6 พรรคกสกรไทย กท. 10 ก.พ. นายจ าลอง นายอนชา 8 - - - 8,716 4 4 หมท 8 ถ.รามอนทรา ซ.49089-4855 02-282

KASIKORNTHAI KT. 2542 ด าสม ปราโมช แขวงทาแรง เขตบางเขน 285 4909

PARTY กรงเทพฯ 10220

7 พรรคชวตทดกวา พชก. 6 ต.ค. นางพลถวล นายสมยศ 6 - - - 8,304 - 180 ถนนสรนารายณ 086-246 -

BETTER LIFE BLP 2542 ปานประเสรฐ แทนศลา หมท 10 ต าบลโคกสง 2393

PARTY เหรญญกพรรค อ าเภอเมอง

รกษาการแทน จ.นครราชสมา 30310

8 พรรคเพอฟาดน พฟด. 5 เม.ย. นางสาวขวญดน เรอตร แซมดน 15 - - - 16,390 9 65/45 ซอยเทยมพร 02-733 02-733

FOR HEAVEN AND FHAE 2543 สงหค า เลศบศย ถนนนวมนทร 6688 6677

EARTH PARTY แขวงคลองกม เขตบงกม 02-733

กรงเทพฯ 10240 6699

9 พรรคความหวงใหม ควม. 7 พ.ค. นายชงชย นายจารก 15 - - - 13,411 8 486/3 ซ.ทรพยประชา 089-788 02-530

NEW ASPIRATION NAP. 2545 มงคลธรรม บญไชย ถ.ประชาอทศ 7800 2998

PARTY แขวง/เขตวงทองหลาง 02-530

กรงเทพฯ 10310 2599

10 พรรคประชาราช ป.ช.ร. 10 ม.ค. นายคมภร นางพรพศ 8 - - - 13,929 4 55/305 เมองทองธาน 02-503 02-503

PRACHARAJ PARTY P.R.P. 2549 สรยาศศน โกศลจตร ต.บางพด อ.ปากเกรด 4259 4258

จ.นนทบร 11120



กก. ส.ส.



11 พรรคด ารงไทย ดท. 2 ม.ค. นายโชตพฒน น.ส.หทยทพย 7 - - - 5,468 3 218 หมท 8 084-477 045-841

DUMRONGTHAI PARTY DR.P 2549 สกลดเชดช เชดช ต.ขามใหญ อ.เมอง 7919 008

จ.อบลราชธาน 34000

12 พรรคเครอขายชาวนา พนท. 20 ม.ย. นายโชต นายวเชยร 14 - - - 10,471 4 29/2 ม.1 ต.ขวญเมอง 035-301 035-301

แหงประเทศไทย FNTP. 2549 บญจรง ควรเอยม อ.บางปะหน 309 309

THE FARMER NETWORK จ.พระนครศรอยธยา

OF THAILAND PARTY 13220

13 พรรคอาสามาตภม อ.ส.ม. 30 ม.ย. นายวลลภ นายภาสกร 9 - - - 6,600 5 436/11 ซ.พหลโยธน 12 02-690 02-690

ASAMATUPOOM PARTY ASM 2549 รยฐมพนธ กตสน ถ.พหลโยธน 8885 8885

รองหวหนาพรรค แขวงสามเสนใน

รกษาการแทน กรงเทพฯ 10400

14 พรรคชาตสามคค ช.ส.ม. 18 ก.ค. นายนพดล น.ส.ลดดาวลย 13 - - - 5,905 2 30 หมบานคงหรญ 02-510 02-510

CHART SAMUCCEE C.S.P. 2549 ไชยฤทธเดช สขเจรญ ถ.รามอนทรา 49 แขวงทาแรง 4044 4044

PARTY เขตบางเขน กรงเทพฯ

10230

15 พรรคเพอไทย พท. 20 ก.ย. นายยงยทธ นายจารพงศ 21 202 61 263 34,549 5 1770 ถ.เพชรบรตดใหม 02-653 02-653

PHEU THAI PARTY PT. 2550 วชยดษฐ เรองสวรรณ แขวงบางกะป 4001 4022

เขตหวยขวาง 02-633 02-633

กรงเทพฯ 10310 1262 1277



กก. ส.ส.



16 พรรคเพอแผนดน พผ. 2 ต.ค. นางจนทนา นางสาวญดาพร 10 - - - 12,664 8 136/101 ซ.วภาวดรงสต 41 02-533 02-533

Puea Pandin Party PP. 2550 อนทฉม วฒนพรมสข แขวงสนามบน เขตดอนเมอง 4755 4756


17 พรรคชาตพฒนา ชพน. 3 ต.ค. นายวรรณรตน ร.ต.ประภาส 15 5 2 7 17,848 4 357 ถ.สโขทย 02-241 02-241

CHART PATTANA CPN. 2550 ชาญนกล ลมปะพนธ แขวงสวนจตรลดา 8275-8 8279

PARTY เขตดสต กรงเทพฯ 10300

18 พรรคแทนคณแผนดน ทคผ. 9 พ.ย. นายวชย นายบญธร 9 - - - 6,704 5 16 ซ.ลาซาน 42 02-745 02-748

Thaen Khun Phaendin Party TKP. 2550 ศรนคร อปนนท แขวง/เขตบางนา 8217 6807


19 พรรคชาตไทยพฒนา ชทพ. 18 เม.ย. นายชมพล นายปรชา 9 15 4 19 16,229 7 1 ถ.พชย แขวง/เขตดสต 02-243 02-243

Chartthaipattana Party CP 2551 ศลปอาชา จนเพชร กรงเทพฯ 10300 5590 8074

20 พรรคอนาคตไทย อท 25 เม.ย. นายวระพล นายชนวตร 11 - - - 6,101 4 807 ถ.ลาซาน แขวงบางนา 084-522 02-711

Thailand 's Future Party TF 2551 เหมรตนากร ยะทะนนท เขตบางนา กรงเทพฯ 4424 7493

10260

21 พรรคธรรมาภบาลสงคม ธภส 29 ส.ค. นายปราโมทย (วาง) 8 - - - 6,643 5 5 ซอยประชานเวศน 3 ซ.29 086-348 02-952

THE GOOD GOVERNANCE GGSP 2551 นางาม ถ.สามคค ต.ทาทราย 9497 8883

SOCIETY PARTY รองหวหนาพรรค อ.เมอง จ.นนทบร 11000




กก. ส.ส.



22 พรรคมาตภม มภ 3 พ.ย. พลเอก สนธ นายมน 15 1 1 2 7,979 4 555 อาคารเบญจมาศ 081-246 02-669

MATUBHUM PARTY MB 2551 บญยรตกลน พธโนทย ชน 5 ถ.รวมจตร 3704 6616

แขวงถนนนครไชยศร

เขตดสต กรงเทพฯ 10300

23 พรรคภมใจไทย ภท 5 พ.ย. นายชวรตน นางพรทวา 12 29 5 34 135,739 5 2159/11 ถ.พหลโยธน 02-940 02-940

BHUMJAITHAI PARTY BJT 2551 ชาญวรกล นาคาศย แขวงลาดยาว เขตจตจกร 6999 6749


24 พรรคประชาสนต ปชส. 26 ม.ค. นายสมชย (วาง) 6 - - - 5,472 4 155/1 ถ.อ านวยสงคราม 02-669 02-374

CIVIL PEACE PARTY CPP. 2552 แนวพานช แขวงถนนนครไชยศร 1714-5 8323

รองเลขาธการพรรค เขตดสต กรงเทพฯ 10300


25 พรรคพลงพฒนา พ.พ.น. 31 ม.ค. นายสนท นางภาพรณ 23 - - - 6,811 4 363/79 ตรอกขาวสาร 081-198 02-587

PLUNG PATTANA PARTY P.P.N. 2552 มาประจวบ ลมศภรตน แขวง/เขตบางซอ 1763 0603


26 พรรคประชาธรรม พปธ. 16 เม.ย. นายมฮ ามด นายอสมาน 8 - - - 6,639 4 200/34 หมท 1 ต.หลกหก 081-698 02-995

PRACHATHAM PARTY PCT. 2552 หะยแวฮามะ ดาโอะ อ.เมอง จ.ปทมธาน 8739 6798

12000

27 พรรคการเมองใหม ก.ม.ม. 25 ม.ย. นายสมศกด (วาง) 13 - - - 12,885 6 169,171,173 ถ.คบอน 02-509 02-509

New Politics Party N.P.S.P. 2552 โกศยสข แขวง/เขตคนนายาว 1121-22 6777

กรงเทพฯ 10230 02-509 02-509



กก. ส.ส.



28 พรรคไทยรวมพลง ทรพ. 27 ก.ค. นายเอกสทธ นายศรเมศร 8 - - - 5,556 4 182 ถ.จรญสนทวงศ 089-925 02-921

THAI RUMPALUNG TRP. 2552 เจาฑานนท เสถยรรจกานนท แขวงบางพลด เขตบางพลด 8000 7121


29 พรรคพลงคนกฬา พ.ก. 28 ต.ค. นายวนสธนา นายวรณ 22 - - - 6,407 5 51/50 ม.นโอคลาสสคโฮม 02-510 02-510

SPORT PARTY OF S.P.O.T. 2552 สจจกล เกดชสกล แขวง/เขตคนนายาว 6178 5917

THAILAND กรงเทพฯ 10230

30 พรรคเสรนยม ส.ร.น. 8 ม.ค. นายพทธชาต นายพฒพงศ 12 - - - 5,687 4 47/353-4 หมท 7 02-965 02-965

Liberal Party L.P. 2553 ชวยราม พมไสล ต.บางเขน อ.เมอง 2223-4 0094

จ.นนทบร 11000

31 พรรครกประเทศไทย ร.ป.ท. 18 ก.พ. นายชวทย (วาง) 8 - 4 4 5,864 4 188 แขวง/เขตคลองเตย 02-254 02-204

Rak Thailand Party R.TL.P 2553 กมลวศษฎ กรงเทพฯ 10110 4512-3 0888

32 พรรคไทยพอเพยง ทพ. 3 ม.ค. นายจ ารส (วาง) 18 - - - 22,843 11 106/550 ถ.รมเกลา 086-575 02-916

THAI POR-PIENG PARTY TPPP 2553 อนทมาร แขวงคลองสองตนนน 5128 2399

เขตลาดกระบง กรงเทพฯ

10520

33 พรรคประชาสามคค ปส. 8 ม.ค. นายสมหมาย นายภาสกร 12 - - - 6,117 4 463/8 ชนท 3 ถ.ราชปรารภ 081-889 02-368

Harmony People Party HPP 2553 สบส ดมหอม แขวงมกกะสน เขตราชเทว 8070 3111




กก. ส.ส.



34 พรรคไทยมหารฐพฒนา ท.ม.ร.พ. 6 ก.ค. นางสาวนวลนจ นายณรงคชย 12 - - - 6,254 4 68 ซ.สรณคมณ 02-565 02-929

THAI MAHARAT T.M.R.P. 2553 หงษววฒน ปญญานนทชย แขวงสกน เขตดอนเมอง 1609 7378

PATTANA PARTY กรงเทพฯ 10210

35 พรรคเพอธรรม พธ. 23 ส.ค. นายวลลภ นางสาวนชนนท 11 - - - 6,179 4 444/1 ถ.นครสวรรค 081-256 02-942

PHUEA THAM PARTY PHT. 2553 สปรยศลป วงคะฮาตธญญกจ แขวงสแยกมหานาค เขตดสต 7114 8900

กรงเทพฯ 10300 กด 3437

36 พรรคบ ารงเมอง บม. 1 พ.ย. นายสวรรณ นางมะล 9 - - - 5,863 4 12/7-9 ถ.พลบพลาไชย 02-223 02-223

BAMRUNGMUEANG B.M.P. 2553 ประมลชย เอกอรยะกล แขวงวดเทพศรนทร 0351 0352

PARTY เขตปอมปราบศตรพาย 089-155

กรงเทพฯ 10100 4173

37 พรรคประชาธปไตยใหม ปธม. 21 เม.ย. นายสรทน นายนพนธ 9 - 1 1 7,538 4 174/50-51 ถ.วภาวด-รงสต081-254 02-996

NEW DEMOCRACT NDCP. 2554 พจารณ ชนตา แขวงสกน เขตดอนเมอง 0330 9909

PARTY กรงเทพฯ 10210

38 พรรครกษสนต รส. 21 เม.ย. พลต ารวจโท ถวล นายวรยะ 8 - 1 1 7,017 4 8 ถ.สคนธสวสด 02-907 02-907

RAK SANTI PARTY RSP. 2554 สรเชษฐพงษ เตชะรงโรจน แขวง/เขตลาดพราว 7205 7203

กรงเทพฯ 10230 081-850

3293



กก. ส.ส.



39 พรรคเพอประชาชนไทย พ.ป.ท. 27 เม.ย. นายดเรก นายวระวฒน 14 - - - 5,040 4 40/3274 หมบานพฤกษา B 085-647 02-733

THE PARTY FOR THAI P.T.P. 2554 กลนจนทร สวรรณปรชา หมท 4 ต.คลองสาม 7764 1517

PEOPLE อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน

12120

40 พรรคพลงชล พช. 4 พ.ค. นายเชาวน นายปลนธนดลก 8 6 1 7 6,136 4 36/2 ถ.บางแสนลาง 038-383 038-383

PHALANG CHON PARTY PC 2554 มณวงษ จตรธรรม ต.แสนสข อ.เมองชลบร 608-9 725

จ.ชลบร 20130

41 พรรคพลงชาวนาไทย พ.ชนท. 4 พ.ค. นายสวสด นางสาวปรารถนา 11 - - - 23 - 187 หมท 7 ต.กกาสงห 083-343 -

PALUNGCHAWNATHAI P.CNT. 2554 พบวนด เชดช อ.เกษตรวสย จ.รอยเอด 1012

45150

42 พรรคสรางไทย สท 2 ม.ย. นายประดษฐ นายอดศร 17 - - - 1,163 4 599/13 ถ.รชดาภเษา 089-242 02-527

SRANGTHAI PARTY ST 2554 วงศวลย รกษาวงศ แขวง/เขตจตจกร 2740 4432


43 พรรคยางพาราไทย ยพท. 24 ม.ย. นายเพก นายปกภพ 9 - - - 310 2 21/1 ซ.สนนบาตเทศบาล 086-147 02-512

THAI RUBBER PARTY TR. 2554 เลศวงพง ปานทองเสม แขวงจนทรเกษม เขตจตจกร 1477 4359

กรงเทพฯ 10900 086-147

1477



กก. ส.ส.



44 พรรคครไทยเพอประชาชน ค.พ.ช. 28 ม.ย. นายณฐวฒน นางสาวหทยนช 8 - - - 19 - 300/18 อาคารมกฎอาเขต 081-974 043-415

THAI TEACHERS FOR T.T.P.P. 2554 บญเพลงพนธ บญเพลง ชน 2 ถ.กรงเกษม 573 067

PEOPLE PARTY แขวงบางขนพรหม 043-278

เขตพระนคร กรงเทพฯ 007

10200

45 พรรครกชาวไทย รชท. 21 ก.ย. นายประกาศต นายอภวช 10 - - - 21 - 99 หมท 13 ถ.โพนทอง- 081- 372 02-925

RAK CHAOW THAT RCT. 2554 ชนทะวน ทองฤทธ รอยเอด ต.สระนกแกว 855 1156

PARTY อ.โพนทอง จ.รอยเอด 089-771

45110 3229

46 พรรคแรงงานไทยสามคค ร.ท.ค. 29 ก.ย. นายสนน นายธนกร 15 - - - 15 - 8/135 หมท 2 02-701 02-701

UNITY THAI LABOUR U.T.L. 2554 ไชยกาล โรจนอาภากล ต.ทายบานใหม อ.เมอง 3675 3675

PARTY จ.สมทรปราการ 10280

47 พรรคสจจานภาพ ส.น. 13 ก.พ. นายราเฉต นายอสมาแอ 7 - - - 18 - 166/10 หมท 8 ต.ปาคลอก 081-430 076-377

SAJJANUPHARP PARTY S.N.P. 2555 หศน เบญอบดลลาตฟ อ.ถลาง จ.ภเกต 83110 4102 5465

รองหวหนาพรรค

ปฏบตหนาทแทน

48 พรรคพลงสหกรณ พ.พส. 20 ก.พ. นายสมเกยรต นายอดศกด 15 - - - 82 1 333/3 หมท 4 ต.เชยงทอง 081-115 055-781

COOPERATIVE POWER CO.P 2555 โสภณพงศพพฒน ฟกแฟง อ.วงเจา จ.ตาก 63000 1551 525

PARTY



กก. ส.ส.



49 พรรครวมพลงใหม ร.พ.ม. 28 ม.ค. นายสมโภชน นางสม 9 - - - 19 - 11/1 หมท 1 ต.ทามะปราง 036-715 036-715

RUAM PHALANG MAI R.P.M. 2555 ทวทรพย วงษเจรญ อ.แกงคอย จ.สระบร 039 029

PARTY 18110

50 พรรคทองถนไทย ทถท 30 ม.ค. นายเศกศรรณ นางจรพนธ 9 - - - 16 - 66/32 หมท 6 ต.บานหมอ 081-010 -

THONG THIN THAI TTT 2555 หอมรกษ พมพสวาง อ.เมอง จ.เพชรบร 76000 6191

51 พรรคอนรกษสยาม อส. 2 พ.ค. นายเพชร นายเรองสรรค 8 - - - 15 - 2003/72 ถ.พหลโยธน 02-561 02-941

ANURAK SIAM PARTY ASP. 2555 อวนสะอาด ใจค า แขวงลาดยาว เขตจตจกร 5146 2120


52 พรรคไทยกาวไกล ท.ก. 13 ม.ย. นายวระจกร นายสญญา 9 - - - 15 - 1342 ถ.สขสวสด 02-463 02-463

THAI KOAWKLAI PARTY T.K.P. 2555 ธรรมวงษานนท ณรงคชย แขวง/เขตราษฎรบรณะ 8211 8211


600 374 125 499 4,955,203 374

หมายเหต

- พรรคพลงชาวนาไทย อยระหวางการน าลงประกาศในราชกจจานเบกษาใหสนสภาพความเปนพรรคการเมอง

- พรรคยางพาราไทย พรรคพลงสรางสรรค พรรคครไทยเพอประชาชน พรรครกชาวไทย พรรคแรงงานไทยสามคค พรรคสจจานภาพ พรรคพลงสหกรณ พรรครวมพลงใหม พรรคทองถนไทย

พรรคอนรกษสยาม และพรรคไทยกาวไกล เปนพรรคการเมองทจดแจงการจดตงตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ .ศ. 2550 ซงตองด าเนนการตามทก าหนดไวในมาตรา 26

กลาวคอ ภายในหนงปนบแตวนทนายทะเบยนพรรคการเมองรบจดแจงการจดตงพรรคการเมอง ตองด าเนนการรบสมครสมาชกใหมจ านวนไมนอยกวาหาพนคนซงอยางนอยตองประกอบดวยสมาชก

ซงมทอยในแตละภาคตามบญชรายชอภาคและจงหวดทนายทะเบยนพรรคการเมองก าหนด และมสาขาพรรคอยางนอยภาคละหนงสาขา

- พรรคชวตทดกวาเปนพรรคการเมองทด าเนนการผานมาตรา 26 แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ .ศ. 2550 แลว ตอมาพรรคชวตทดกวาไดแจงการเลกสาขาพรรค

เพอจดตงสาขาพรรคการเมองใหมทงหมด

- จดท าโดย ส านกกจการพรรคการเมองฯ ดานกจการพรรคการเมองฯ ส านกงานคณะกรรมการการเลอกตง โทร. 02-1418457-66 โทรสาร 02-1438582

รวมทงหมด 52 พรรคการเมอง


1 ชาตพฒนา 95,908,551.46

2 ประชาธปตย 710,438,937.56

3 ชาตไทย 148,414,301.60

4 ประชากรไทย 26,679,307.74

5 กจสงคม 24,554,569.10

6 เอกภาพ 7,097,311.06

7 พลงธรรม 9,929,236.13

8 ความหวงใหม (เดม) 168,015,896.54

9 เสรธรรม 13,805,247.66

10 ไท 9,126,335.90

11 ไทยประชาธปไตย 10,927,226.96

12 ชาตประชาธปไตย 57,761,254.90

13 มหาชน(ราษฎร) 52,686,079.89

14 รามสยาม 2,668,675.61

15 ประชาชน 2,818,586.00

16 ไทยรกไทย 682,492,904.33

17 กาวหนา 10,714,531.92

18 สนตภาพ 4,853,577.72

19 ศรทธาประชาชน 4,066,509.58

20 แรงงานไทย 6,365,519.23

21 พลงประชาชน 52,288,817.44

22 เกษตรเสร 3,941,716.22

23 ไทยเปนไท(ไทเปนไท) 88,654,631.62

24 ชาตประชาไทย 2,068,254.00

25 ประชารฐ 5,679,842.00

26 พลงมหาชน 3,963,728.00

27 อานาจประชาชน 9,459,486.18

28 เสรไท 4,377,509.97

29 กสกรไทย 9,826,188.67

30 วถไทย 375,754.48

ภาคผนวก 2 ตารางสรปการจดสรรเงนสนบสนนใหพรรคการเมอง ตงแตป 2542 - 2555

งบประมาณ ทงสน 2542-2555ลาดบท

ชอพรรคการเมอง

(เงนสนบสนนตามโครงการและแผนงาน+เงนสนบสนนคาไปรษณยและคาสาธารณปโภค)

31 ไทยธรรมาธปไตย 364,917.92

32 สงคมใหม 462,929.28

33 เสรประชาธปไตย 11,720,629.40

34 สงคมไทย 190,156.99

35 กฤษไทยมนคง(ไทยมนคง) 2,096,286.23

36 ชาวไทย 1,631,955.47

37 ชวตทดกวา 6,294,897.80

38 ไทยชวยไทย 11,175,884.87

39 สยาม 1,789,236.60

40 เกษตรกาวหนา 8,854,665.20

41 เพอฟาดน(สหกรณ) 2,717,449.26

42 สงคมประชาธปไตย 1,016,165.80

43 เกษตรกร 4,141,896.00

44 พลงใหม 1,888,036.82

45 พทกษไทย 201,458.08

46 เผาไท 4,820,285.13

47 แผนดนไทย 6,289,007.00

48 ทางเลอกใหม(มวลชน) 1,402,727.00

49 รกษถนไทย 736,594.00

50 ความหวงใหม 9,542,740.00

51 เพอนเกษตรไทย 2,949,600.00

52 ตนตระกลไทย 243,000.00

53 พฒนาชาตไทย 764,600.00

54 ธรรมชาตไทย 666,600.00

55 ธมมาธปไตย 472,300.00

56 สเพอไทย(เกษตรกรไทย) 854,500.00

57 พลงเกษตรกร 3,568,400.00

58 รกษแผนดนไทย 277,100.00

59 ดารงไทย 2,730,260.00

60 ประชาราช 18,578,500.00

ลาดบท

ชอพรรคการเมอง

ตารางสรปการจดสรรเงนสนบสนนใหพรรคการเมอง ตงแตป 2542 - 2555


งบประมาณ ทงสน 2542-2555

61 อาสามาตภม(พลงแผนดนไท) 2,125,360.00

62 เครอขายชาวนาแหงประเทศไทย 9,123,200.00

63 ชาตพฒนา (รวมชาตพฒนา) 30,472,700.00

64 ชาตสามคค 2,008,720.00

65 เพอแผนดน 55,206,870.00

66 เพอไทย 41,935,060.00

67 ชาตไทยพฒนา 4,799,560.00

68 ภมใจไทย 7,980,960.00

69 ประชาธรรม 1,383,440.00

70 แทนคณแผนดน 1,488,280.00

71 รกประเทศไทย 1,312,080.00

72 มาตภม 1,010,300.00

73 การเมองใหม 770,000.00

74 ไทยมหารฐพฒนา 770,000.00

75 อนาคตไทย 770,000.00

76 บารงเมอง 766,710.00

77 ไทยพอเพยง 760,000.00

78 พลงคนกฬา 509,520.00

79 พลงชล 659,280.00

80 รกสนต 602,620.00

81 ประชาธปไตยใหม 664,280.00

รวม 2,503,522,208.32

ขอมล ณ วนท ๑ ก.ค. ๒๕๕๕

สานกบรหารการสนบสนนโดยรฐ

ตารางสรปการจดสรรเงนสนบสนนใหพรรคการเมอง ตงแตป 2542 - 2555


ลาดบท

ชอพรรคการเมอง งบประมาณ ทงสน 2542-2555

Documents

การสร้างความเข้มแข็งให้แก่ พรรคการเมืองไทย¸ารสร้าง... · พรรคการเมืองไทย