การจดการและการอนรกษ ทรพยากรการทองเทยว

ประวตศาสตรและวฒนธรรม

แนวทางในการอนรกษและพฒนาทรพยากรการทองเทยวทางประวตศาสตร

1. แนวทางในการอนรกษทรพยากรการทองเทยวทางประวตศาสตร การอนรกษทรพยากรการทองเทยวทางประวตศาสตร คอ การดแล รกษาเพอใหสงนนๆ คงคณคาไวโดยใชวธการตางๆ ดวยเปาหมายเพอรกษาไวซงความส าคญทางประวตศาสตรและวฒนธรรม รวมถงการสบทอด หรอประยกตปรบเปลยนการใชสอย การรกษาไวซงความทรงจ า ดงนน จงหมายรวมถงการปองกน การสงวนรกษา การปฏสงขรณและการบรณะดวย

.

แนวทางในการอนรกษทรพยากรการทองเทยวทางประวตศาสตร ✓

1. ใชมาตรการทางกฎหมายในการคมครองทรพยากรการทองเทยว เชน การใชพระราชบญญตโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถานแหงชาต พ.ศ. 2535 ในการคมครองรกษาทรพยากรการทองเทยวในบรเวณแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร เปนตน 2. ปองกนการลกลอบขดคนและท าลายทรพยากรการทองเทยว เชน การจดใหมเจาหนาทดแลความปลอดภย การใชปายเตอน เปนตน 3. จดสถานทเกบรกษาโบราณวตถเพอใหงายตอการดแลรกษา 4. ดแลรกษาทรพยากรการทองเทยวใหมความสะอาด และเปนระเบยบเรยบรอย 5. จดหางบประมาณในการบรณะซอมแซม 6. วางผงเมองไมใหมสงปลกสรางท าลายความงามของทรพยากรการทองเทยว 7. การออกระเบยบขอปฏบตส าหรบนกทองเทยว 8. จดท าคมอทองเทยว และปายสอความหมาย ใหความร และสรางความตระหนกในการรกษา + สรางความภาคภมใจ

2.แนวทางในการพฒนาทรพยากรการทองเทยวทางประวตศาสตร การพฒนาดงกลาวจ าเปนตองมการศกษาอยางรอบคอบ และมแนวทางพฒนาทสาธารณชนยอมรบได เปนไปตามหลกการสากล ค านงถงศกยภาพในการรองรบการใชงานทเพมมากขน ขณะเดยวกนกยงคงลกษณะของความส าคญทางประวตศาสตร การเปนแหลงเรยนรนอกสถานศกษาดวย ควรมแนวทาง (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2554) ดงตอไปน 1. การพฒนาใหเปนแหลงเรยนร และการพฒนาใหเปนทพกผอนหยอนใจ • ไมใชปรบปรงใหมสภาพแวดลอม ตามรปแบบของสวนสาธารณะ ทมโบราณสถานเปนองคประกอบ • แตพฒนาใหเปนทพกผอนหยอนใจเปนการสรางแหลงพกผอนหรอแหลงทองเทยว โดยมโบราณสถานเปนศนยกลาง มความโดด

เดนทรงคณคา • มสภาพแวดลอมรอบขางทกอใหเกดความสบายใจ ความอสระและอารมณรวมกบอดต โดยการพฒนาดงกลาว มแนวทางดงน

1.1 การปรบปรงพนท • การก าจดวชพชตางๆ ทปกคลมดนออก ปลกหญาทงพนท ตดแตงไมยนตนทขนอยในพนท รวมทงไมยนตนทมแนวโนมวาจะม อนตรายตอ

โบราณสถาน เพอใหโบราณสถานเปนทโดดเดน • บรเวณพนความสะอาด ธรรมชาต มบรรยากาศเงยบสงบ การปลกตนไมเพมเตมควรเปนชนดทอยในพนทตามธรรมชาตเทานน ไมควรปลกไม

ประดบหรอไมดอกเพอตกแตงสถานท 1.2 การปรบปรงองคประกอบในพนท คเมอง สระนา หรอบอนา ทเปนองคประกอบของเมองทพนดนไมอาจใชงานได อาจปรบปรงใหเปนทเกบกกน าตามหนาทเดม ใหมความรสกวาชมชน หรอเมอง หรอยานประวตศาสตรนนดมชวต 1.3 การจดหาสงอานวยความสะดวกพนฐาน ไดแก ทางเดน ทนงพก หองสขา ทงหมดตองสรางแบบเรยบงาย กลมกลนกบสภาพแวดลอมของพนท ไมมสและความสงทโดดเดนจนบดบงการชมบรรยากาศโดยรอบ

2. การใหความรแกผเขาชม วธการใหความรแบงได ดงน 2.1 ศนยบรการนกทองเทยว 2.2 แผนปายอธบายความรโดยสงเขป เปนแผนถาวร โดยทวไปจะจดทาใหมความกลมกลนกบสงแวดลอมโดยรอบ ทงสและวสดทใชตดตามสถานทแตละแหง เพอใหความรเกยวกบสถานทนน ควรจะมขอความทสน ไดใจความและเรยบงาย ใหผเขาชมไดทราบกอนทจะเขาสตวโบราณสถาน 2.3 แผนปายแสดงแผนผงรวมของกลมอาคาร เปนแผนถาวร โดยทวไปท าเชนเดยวกบแผนอธบายความรโดยสงเขป ตองเปนแผนผงทดงายหนไปทางทศเดยวกนกบทผเขาชมยนอย ทงนเพอใหเขาใจไดงาย และผชมเกดจนตภาพของสถานทนน 2.4 แผนพบ วดทศน ซดรอม และหนงสอ เปนการใหความรจากพนฐานไปสระดบความรเฉพาะดาน

3. การปรบปรงสภาพแวดลอม สามารถท าไดดงน 3.1 การปรบปรงภมทศนเมองโบราณทถกทงราง การปรบปรงพนท ท าโดยก าจดวชพชทรกรงรงเพอเปดใหพนทโลงเตยน ตดแตงใหคลมดนในลกษณะทสามารถเดนไดสะดวก ในสวนทเปนตนไมใหญ ควรคงไวตามเดม เพอใหเกดรมเงา และตองคอยตดแตงในกรณทอยประชดโบราณสถานเกนไปจนอาจกอใหเกดอนตรายตอโบราณสถานได 3.2 การปรบปรงภมทศนของเมองโบราณทมการอยอาศยอยางตอเนองและยานประวตศาสตร มทงทรพยสนทเปนของรฐ เชน อาคารรฐบาล โบราณสถาน ทรพยสนของนตบคคล เชน วด บาน และอาคารของเอกชน • การปรบปรงภมทศนจงตองค านงถงชมชนปจจบน และประโยชนทชมชนและประเทศทจะไดรบพรอมกนไปดวย ขณะเดยวกนก

ตองรกษาเอกลกษณของพนทใหคงอยดวย

4. การจดสงอานวยความสะดวก สงอานวยความสะดวกในแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร ควรมความกลมกลนกบสภาพแวดลอม มความเปนระเบยบ ดแลรกษางาย 4.1 ทางเดน ไมควรสรางถาวร มสทขดกบสของภมประเทศทแวดลอม เสนทางไมควรเจาะจงมงไปทใดทหนงโดยเฉพาะ จนเหนไดชดเจนวาตองการน าเขาสจดนน เนองจากจะท าใหเกดความรสกวา มสถานทส าคญเพยงจดดงกลาวเพยงแหงเดยว 4.2 มานง จดใหมมานงพกตามรมทางเดนในจดทเหมาะสม โดยใชวสดทองถน ออกแบบใหกลมกลนกบบรรยากาศโดยรอบ 4.3 ททงขยะ จดใหมททงขยะโดยใชวสดทองถน ออกแบบใหเหมาะสม 4.4 หองสขา ควรออกแบบไมเดน กลมกลน ต าแหนงเหมาะสม 4.5 ทอน าและสายไฟ ควรจดใหอยในทอฝงดน เพอไมขดกบทศนยภาพ และบรรยากาศโดยรวม 4.6 แสงสวาง ควรจดต าแหนงของเครองสองสวาง ไมนยมปกเสาหรอตดโคมไฟ

4.7 แผนปายอธบายเฉพาะท ควรเปนลกษณะทเรยบงาย ไมควรยกตงขนในแนวตง+ไมใหญบงทศนยภาพ 4.8 รานคายอย อยในต าแหนงทไมบดบงทศนยภาพโดยรวม ทงไมใชสทจะเปนลกษณะเดน และไมอนญาตใหมโฆษณาสนคาตามผงหรอหลงคารานคายอย 4.9 ความปลอดภยของแหลงทองเทยวและนกทองเทยว 1) จดสรางระบบระบายน า เพอสรางความปลอดภยใหกบโบราณสถานโดยรวม แตจะตองไมใหมลกษณะเดนทชดเจน เชน การใชระบบทอฝงดน เปนตน และตองใหมความปลอดภยแกนกทองเทยว 2) จดระบบสองสวาง 3) จดระบบการเตอนภย ซงอาจมทงปมกดสญญาณ กลองวงจรปด ทควรตดตงในสถานททเหมาะสม เพอปองกนเหตการณทอาจเกดขน และท าใหสามารถเขาไปแกไขเหตการณไดทนท 4) จดใหมเจาหนาทตรวจพนท เพอตรวจตราใหความปลอดภยทงโบราณสถานและนกทองเทยว และตองไมใหมลกษณะทเปนการรบกวนผเขามาชมสถานท

แนวทางในการอนรกษและพฒนาทรพยากรการทองเทยวทางวฒนธรรม

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2554) ไดสรปแนวทางในการอนรกษและฟนฟทรพยากรการทองเทยวทางวฒนธรรม โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1. แนวทางในการอนรกษทรพยากรการทองเทยวทางวฒนธรรม การอนรกษมการด าเนนการ ดงน 1.1 คงความเชอถอดงเดม ความเชอถอหรอแนวความคดดงเดมของวฒนธรรมทเกยวกบศาสนา ความเชอ ประเพณ การละเลน ควรสงเสรมใหคงความเชอถอดงเดมไว หรอเผยแพรความเชอถอดงเดมของงานดงกลาวใหกวางขวางออกไป เพอไดทราบลกษณะสงคมสภาพแวดลอมของแหลงก าเนดวฒนธรรมยอนหลง การท าลายความเชอถอดงเดมเปนเสมอนการท าลายวฒนธรรม และความเชอมโยงระหวางกลมชนออกจากกน ท าใหการปฏบตตามทเคยท ากนมาสนสดลง 1.2 คงความรทางภมปญญาของทองถน ภมปญญาเปนประสบการณทสงสมมาเปนเวลานาน ดวยภมปญญาชาวบานในทองถนใชสงทอยรอบตว เปนการยกยองใหชาวบานซงเปนเจาของวฒนธรรมนน เปนผด าเนนการหรอเปนผมสวนรวมทส าคญของวฒนธรรมตางๆ ทเปนทรพยากรในการทองเทยว

1.3 คงความเปนลกษณะพเศษของกลมชนไว กลมชนแตละกลมมลกษณะทพเศษแตกตางกน การแสดงออกทางวฒนธรรมทเปนทรพยากรในการทองเทยว มความบรสทธจรงใจตามลกษณะพเศษนน การอนรกษจงควรคงความเปนลกษณะพเศษเหลานไวเพอใหการแสดงออกเปนไปตามธรรมชาต ตรงตามความมงหมายของแบบความเชอและคานยมเดมของทองถน 1.4 เผยแพรลกษณะของวฒนธรรมใหกวางขวาง ทงนเพอใหเกดความเขาใจถงการแสดงออก พฤตกรรมการปฏบตของเรองนนๆ เพอไมใหเกดการดถกทางวฒนธรรมเกดขน ทงนเพราะการแสดงออกของวฒนธรรมในกลมชนหนงซงเหนวาดงามและควรปฏบต อาจไมเปนทยอมรบในกลมชนอกกลมหนง หากมการเผยแพรใหเกดความเขาใจ กลมผแสดงออกในแตละวฒนธรรม ยอมมความหวงแหนและพยายามอนรกษวฒนธรรมของตนไว

2. แนวทางการฟนฟทรพยากรการทองเทยวทางวฒนธรรม การฟนฟ ไมตองดงทเปนอยใหยอนกลบไปสรปแบบเดม แตเปนการรกษาและประยกตวฒนธรรมใหเขากบการเปลยนแปลงทางสงคม ใหเกดความรสกภาคภมใจในวฒนธรรมและภมปญญาของคนในอดตทสบทอดมา รวมทงสามารถนามาใชเปนประโยชนทางเศรษฐกจของทองถนได และตองใหเจาของวฒนธรรมเปนผมสวนรวมหรอเหนชอบ 1. ฟนฟโดยการสงเสรม เปนการสงเสรมใหวฒนธรรมนนมความส าคญและสามารถน ามาใชประโยชนแกทองถนไดดวย ดงน 1.1 การสงเสรมประเพณ 1.2 การสงเสรมประวตศาสตร ทรพยากรทางประวตศาสตรทงทเปนเรองของทองถนหรอของชาต เชน เมองโบราณ โบราณสถาน ศาสนสถาน สถานทเคยเกดเหตการณส าคญ 1.3 การสงเสรมเอกลกษณของทองถน ไดแก วถชวตและสภาพแวดลอมทสามารถใชเปนทรพยากรการทองเทยวได ใชสอ ใชกจกรรม 2. ฟนฟโดยการสบทอด การฟนฟทมความส าคญอกประการหนง คอ การศกษาสบทอด เพอใหเกดความเขาใจ ความรวมมอ และเหนคณคาของวฒนธรรมทตนมสวนรวมกอใหเกดความภมใจในวฒนธรรมของตน ไดแก 2.1 ศกษาใหเกดความเขาใจอยางแทจรง คอ การเขาใจเหตผล และสภาพแวดลอมทกอใหเกดสงเหลานนขน 2.2 สบทอด การสบทอดเปนสวนส าคญทจะท าใหวฒนธรรมนนยงคงอย ดานความเชอ ศาสนาและประเพณ 2.3 จดใหมศนยวฒนธรรมหรอพพธภณฑทองถน 2.4 การจดตงกองทนฟนฟ