โครงการบริการจัดการขยะและสารพิษvet.ku.ac.th/vv2018/pdf/news/a-2560.pdf · • ขยะจากห้องปฏิบัติการทางจุลชีววิทยา

โ ค ร ง ก า ร บ ร ก า ร จ ด ก า ร ข ย ะ แ ล ะ ส า ร พ ษ |

โ ค ร ง ก า ร บ ร ก า ร จ ด ก า ร ข ย ะ แ ล ะ ส า ร พ ษ | a

เพอใหทนสถานการณปจจบนทางโครงการฯไดปรบคมอการ

จดการของเสยและความปลอดภยฯทไดจดท าไวในปงบประมาณ

๒๕๕๖ โดยจะแกไขประเภทของเสยจากหองปฏบตการใหสอดคลอง

กบโครงการยกระดบความปลอดภยฯ ของมหาวทยาลยเกษตรศาตร

จงถอโอกาศนจดท าใหอยในรปแบบ E-book เพอใหสะดวกตอการใช

งานโดยสามารถแสดงผลใหไดเหมอนหนากระดาษจรงมการเชอมโยง

หนาสารบญไปยงสวนตางๆท าใหงายตอการคนหา บคลากรทกคน

เปดไดจากอปกรณสอสารพกพา เกดความคลองตวลดปญหาการ

จดเกบ

โดยเนอหามการแบงประเภท แนวทางการปฏบต ความ

ปลอดภย การจดการตางๆในหองปฏบตการ เพอใหบคลากรไป

บรหารในสวนงานของตนเองไปในทศทางเดยวกนกบคณะและ

มหาวทยาลย เกดการท างานทเปนระบบเดยวกน หวงเปนอยางยงวา

จะชวยลดปญหาของเสยและเกดความปลอดภยแกผปฏบตงาน

ตดตอ นภสร เผาชศกด กรรมการโครงการฯ

เบอรภายใน 4520 หรอเบอรมอถอ 0814068865

โ ค ร ง ก า ร บ ร ก า ร จ ด ก า ร ข ย ะ แ ล ะ ส า ร พ ษ | b

สารบญ

แนวทางการปฏบต ........................................................................... 3

ประเภทของเสย ................................................................................. 4

1.ของเสยตดเชอ ................................................................................ 4

การรวบรวมจดเกบ ..................................................................... 5

2.ของเสยทเปนสารเคม ................................................................... 6

การรวบรวมจดเกบ ................................................................... 10

3.ของเสยอนตรายทวไป ............................................................... 13

การรวบรวมจดเกบ ................................................................... 14

มาตรการความปลอดภย ............................................................... 15

ส าหรบผปฏบตงาน .................................................................. 15

ส าหรบหองปฏบตการ ............................................................ 16

โ ค ร ง ก า ร บ ร ก า ร จ ด ก า ร ข ย ะ แ ล ะ ส า ร พ ษ | c

มาตรฐานความปลอดภยการปฏบตงาน.................................. 18

ภาคผนวก ........................................................................................... 20

ก.สารเคมทเขากนไมได(incompatiblechemicals) .................. 20

ข.สญลกษณอนตรายจากสารเคม (Hazardous Symbol) ...... 28

ค.ตวอยางฉลากแบงบรรจสารเคมเพอสงก าจด .............. 41

ง.แบบฟอรมการลงทะเบยนสงก าจดสารเคม ................. 42

จ.ลงคแบบสอบถามตวามพงพอใจโครงการฯ ............... 44

ฉ.เอกสารความปลอดภยของสารเคม (Material Safety Data

Sheets, MSDSหรอSafety Data Sheet, SDS) ................................. 45

เอกสารอางอง ................................................................................... 47

โ ค ร ง ก า ร บ ร ก า ร จ ด ก า ร ข ย ะ แ ล ะ ส า ร พ ษ | 1

วตถประสงค

1. บรหารจดการขยะและสารพษ ตามหลกวชาการ

2. แนะน า ใหความร บคลากร ผเกยวของในการจดการขยะและ

สารพษ

3. มการจดการขยะและสารพษถกตองมมาตราฐานตามหลก

สากล


ขยะตดเชอ เจาหนาทมารบทกวนองคารและพฤหสบด

สารเคม สวนใหญจะเปนของเสยจากหองปฏบตการทางเคม รวบรวมสงก าจดทกป

ของเสยอนตรายทวไป ขนอยกบชนดและปรมาณหรอสงก าจดทกป

รป 1 แสดงประเภทขยะและสารพษภายในคณะสตวแพทยศาสตร มก.


แนวทางการปฏบตในการรวบรวมสงก าจด

สงแรกตองทราบวาสงท

จะทงเปนของเสยประเภทไหน

รวบรวมจดเกบตามชนด

ถกตองตามมาตรฐาน

ความปลอดภย

กรอกขอมลชนด ปรมาณ

ตามแบบฟอรมฯ

แจงโครงการบรการจดการขยะ

และสารพษฯเพอรวบรวมสงก าจด

จ าแนกใหตรง


ประเภทของเสย

ระบบการแยกประเภทของเสยทใชของโครงการบรการ

จดการขยะและสารพษฯ จะแยกเปนการบนทกขอมลตามบรษทและ

หนวยงานทสงก าจดเพอใหสะดวกในการเกบบนทกขอมลและตดตาม

ขอแยกออกเปน 3 สวนดงน

1. ของเสยตดเชอสงก าจดกบกรงเทพธนาคมจ ากด

2. ของเสยทเปนสารเคมสงก าจดกบบรษทรไซเคลเอนจเนยรง

3. ของเสยอนตรายทวไปสงก าจดกบโครงการศนยรวบรวมขยะ

อนตราย E-Waste เพอสงแวดลอม มก.

1.ของเสยตดเชอ

มายถง ของเสยทมการปนเปอนของจลนทรยอยใน

ปรมาณหรอความเขมขนทสามารถท าใหเกดโรคและ

เปนสาเหตทกอใหเกดการตดเชอ แบงออกเปน ห


1. ขยะตดเชอทางการแพทย ไดแก วสดทางการแพทยทปนเปอน

ของมคมตดเชอ รวมถงสาร คดหลง เลอด มลสตว ซากสตว

และมลฝอยทมาจากหองทางการแพทย

2. ขยะจากหองปฏบตการทางจลชววทยา ไดแก อาหารเลยงเชอ

วสดวทยาศาสตร ผลตภณฑตางๆ ทมการ ปนเปอนเชอจลชพ

การรวบรวมจดเกบ

• ขยะตดเชอทางการแพทยมการจดเกบลงถงแดง สวนวสดตดเชอ

มคม เชน พวกเขมฉดยา ใบมด แกวแตกทปนเปอน ตองทงลงใน

ภาชนะทปองกนการแทงทะลโดยตองบรรจของมคมไมเกน 3 ใน

4 สวน ของภาชนะ บรรจลงถงแดง กอนสงก าจด

• ขยะจากหองปฏบตการทางจลชววทยา ไดแก อาหารเลยงเชอ

วสดทางวทยาศาสตร ผลตภณฑตางๆทมการปนเปอน ควรนงฆา

เชอกอนเพอลดการปนเปอน บรรจลงถงแดง กอนสงก าจด

ไมควรน าขยะประเภทอนมาทงรวมไปกบขยะตดเชอ เพราะการก าจด

ขยะแตละประเภทมความแตกตางกนอกทงเปนการเพมคาใชจายใน

การก าจดขยะอกดวย


2.ของเสยทเปนสารเคม

มายถง ของเสยจากหองปฏบตการทางเคม การ

วเคราะห การวจยตางๆ อาจเปนสารเคมหมดอาย

(Expired chemical) หรอเสอมสภาพแตยงคงภาชนะ

บรรจเดมอยในรปสารเดยวหรอสารผสม ซงสามารถกอใหเกด

อนตรายตอสขภาพทงยงมผลกระทบตอสงแวดลอมไมวาจะ

ทางตรงหรอทางออม เชน ตวท า ละลาย (solvent) ตวท าปฏกรยา

(reagent) สารจากปฏกรยา ตวอยาง สารเหลอจากการวเคราะห

พวกสารประกอบอนทรย อนนทรย ทงทใชแลว ไมไดใช รวมถง

วตถอนๆ ทปนเปอน ตองมการคดแยกออกจากกนเพอใหงายตอ

การสงก าจด

ตาราง 1 การแบงกลมสารเคมใชแลวจากหองปฏบตการเหมอน

ของบรษท รไซเคลเอนจเนยรง จ ากด

กลม รายละเอยด ตวอยาง

1. Hydrocarbon ของเสยทม

Hydrogen (H) และ

Carbon (C) เปน

เชน Hexane,

Methanol,

Acetone, MEK,

IPA, THF, Ethyl

ห


องคประกอบหลก

ในโมเลกล

acetate,

Acetaldehyde

2. Halogen ของเสยทมธาต

Halogen ไดแก

Chlorine (Cl),

Bromine (Br),

Iodine (I), Fluorine

(F) เปน

องคประกอบใน

โมเลกล

เชน NaCl, KBr,

CH2Cl2, TCE, PCE

เปนตน

3. Inorganic ของเสยทเปนสารอ

นนทรยในกลม

Carbonate ,

Sulphate ,

phosphate

เชน K2CO3,

Na2SO4 เปนตน

4.Heavy Metal ของเสยทมไออนของ

โลหะหนกเปน

องคประกอบ ไดแก

โครเมยม ปรอท

แคดเมยม ตะกว

ทองแดง เหลก

เชน COD Waste,

Hg2Cl2, FeSO4,

PbCl2, K2Cr2O7

เปนตน


แมงกานส สงกะส

โคบอลต นกเกล เงน

ดบก พลวง ทงสเตน

และวานาเดยม

5. High Toxic ของเสยทมความ

เปนพษตอสขภาพ

สง เปนสารกอ

มะเรงหรอม

ผลกระทบตอ

ระบบพนธกรรม

เชน Cyanide

Waste,

Chloroform, CCl4,

EtBr,

Formaldehyde,

Acrylate, Pyridine

เปนตน

6.Acid ของเสยทมคา pH

ตากวา 7

เชน กรดอนทรย,

กรดไนตรก, กรด

ซลฟวรก, กรด

ไฮโดรคลอรก,

กรดฟอสฟอรก

เปนตน

7. Base ของเสยทมคา pH

สงกวา 7

ไดแก แอมโมเนย

สารประกอบ ไฮด

รอกไซด เชน

NaOH, KOH,

NH4OH เปนตน


8.Oxidizing สารททาหนาทรบ

อเลกตรอนจาก

สารอน

เชน KMnO4,

H2O2, KClO4,

NaOCl เปนตน

9.Reducing สารททาหนาทให

อเลกตรอนแกสาร

อน ไดแก สารใน

กลม Hydride

เชน LiAlH4 ,

NaBH4 เปนตน

10. Unknown ของเสยทไม

สามารถระบไดวา

เปนสารเคมอะไร

มาจากทไหน

-

11.Solid

Chemical

ของเสยทมสถานะ

เปนของแขง

ทงหมด

-

12.ภาชนะ

ปนเปอน

เศษแกว อปกรณท

ใชในการทดลองท

ปนเปอนสารเคม



1. สารทสามารถปลอยทงไดเลยไดแก

สารละลายทเปนกลางคอ สารละลายทมคา pH เทากบ 7

ไดแก น าเกลอ

สารละลายบฟเฟอรคอ สารละลายทประกอบดวยของผสม

ระหวาง กรดออน กบเกลอของกรดออน หรอ เบสออนกบ

เกลอของเบสออน คณสมบตพเศษของสารละลายบฟเฟอร

คอ สามารถรกษา pH ของสารละลายไว เกอบคงท แมจะ

เตม น า,กรดแก,เบสแก ลงไปเลกนอยกไมท าให pH ของ

สารละลายเปลยนแปลงไปมาก นก

สยอมเซลลและเมดเลอดทลางออกจากแผนสไลด

สารเคมเขมขนทมน าเปนตวท าาละลายโดยมสารเคม

ละลายอยไมเกน 5 %


2. สารเคมทตองท าใหเจอจางหรอบ าบดเบองตนกอนสงก าจด

เพอลดความเปนพษไดแก

สารกดกรอน ภาชนะบรรจตองทนตอการกดกรอน มขนาด

ใหญ มถาดรองเพอกน การรวไหล สารละลายกรดและเบส

เชน hydrochloric acid, sodium hydroxide เปนตน สาร

จ าพวกนตองเจอจางใหต ากวา 1 โมล/ลตร กอนและหลงเท

ตองเปดน าตามมากๆหรอการท าใหสารมสภาพทเปนกลาง

เสยกอนโดยสามารถท าไดดงน

ผสมของเสยเพอใหไดคาความเปนกรดดางทเปน

กลาง

เตมปนขาวทเปนของเหลวขน (lime slurries) ในของ

เสยทเปนกรด

เตมโซดาไฟ (sodium hydroxide) หรอโซดาแอช ใน

ของเสยทเปนกรด

เตมคารบอนไดออกไซดในของเสยทเปนดาง หรอ

เตมกรดซลฟรกเจอจางในของเสยทเปนดาง


สารอนทรย พวก formaldehyde หรอ formalin ตองเจอจาง

ใหเปน 0.1% กอน

3. สารเคมทสงก าาจดเทานนตองมฉลากส าหรบตดภาชนะบรรจ

บอกประเภทของขยะจากหองปฏบตการ สามารถ ขอรบฉลาก

จากเจาหนาทได(ดภาคผนวก) หรอ แจงเจาหนาทเพอเพอกรอก

แบบฟอรมลงทะเบยน(ดภาคผนวก)และท าการขนยายไปยงจด

รวบรวมสงก าจด หากหนวยงานใดไมแจงและน าไปวางโดยไม

ลงทะเบยนถอวาไมใหความรวมมอ

☼ ขอควรระวง : ส าหรบสารทเขากนไมได ผปฏบตงานตองเรยนร

วาสารชนดใดไมสามารถวางใกลกนไดแมจะถกจดอยในประเภท

เดยวกน(ด ภาคผนวก) ในการแบงประเภทขยะ เพอประโยชนใน

การจดการไดงายและปลอดภยขนแลว ยงสามารถลดคาใชจายใน

การจดการของเสยไดอกดวย คณลกษณะทเปนอนตรายทงทาง

กายภาพและทางชวภาพของเสยจะดตามคณลกษณะดงน

• มความไวไฟ

• มความไมเสถยรสามารถเกดปฏกรยาไดเองเมอไดรบความรอน

แรงกระแทก แรงดน หรอประกายไฟ


• มความสามารถทเกดปฏกรยารนแรงกบ น า กรด ดางหรอแมแต

อากาศ

• มความสามารถในการกดกรอนวสดตางๆ รวมถงเนอเยอของ

สงมชวต

• มความเปนพษสามารถแทรกซมเขาไปในอวยวะตางๆ เชน ผวหนง

ระบบทางเดนหายใจ ตบ ไต สมองท าใหเกดผลรายแรงตออวยวะ

หรอความผดปกตของเซลล

3.ของเสยอนตรายทวไป

มายถงของเสยทเปนอนตรายพบไดทวไป เชน

ถานไฟฉาย แบตเตอรมอถอ หลอดไฟ เวชภณฑ

เสอมสภาพ วสดอปกรณอเลคทรอนกส มอถอ

กระปองสเปรย ตลบหมกปรนเตอร

ห



1. ตทงขยะอนตรายและขยะรไซเคล ทชนลางทางขนไปโรงอาหาร

คณะสตวแพทย

2. หากมจ านวนมากสงก าจดกบโครงการบรการจดการขยะฯ แจง

เจาหนาทเพอกรอกแบบฟอรมลงทะเบยน(ดภาคผนวก)และท า

การขนยายไปยงจด รวบรวมสงก าจด หากหนวยงานใดไมแจง

และน าไปวางโดยไมลงทะเบยนถอวาไมใหความรวมมอ


มาตรการความปลอดภย

ส าหรบผปฏบตงาน

• หามดม กน ในหองปฏบตการ

• หามเกบอาหารและเครองดมในหองปฏบตการ

• มความร ความเขาใจ ประเภทของสารเคม คณลกษณะท

เปนอนตรายและวธใชสารเคมอยางปลอดภย

• ตองสวมเสอกาวนและใชเครองปองกนหรออปกรณ

ปองกนอนตรายสวนบคคลทเหมาะสมในขณะปฏบตงาน

กบสารเคมและถอดเมอออกจากหองเพอปองกนการ

ปนเปอนออกสภายนอก

• ตรวจสอบและดแลรกษาอปกรณปองกนอนตรายสวน

บคคลใหพรอมใชงาน

• ในการเทสารเคมใหเทดานตรงขามฉลากเพอไมให

สารเคมไหลเลอะฉลาก

• การแบงสารเคมตองกะปรมาณใหพอดไมใชมากกวาท

ก าหนด

• การใชสารเคมซงเปนพษตอสขภาพทเขาสรางกาย

ทางการหายใจ ตองท าในตดดไอสารเคม (chemical fume


hood) การเจอจางกรด ใหเทกรดเขมขนลงสน ายาทเจอ

จางนอยกวาเสมอ ควรสวมแวนและท าในตดดไอสารเคม

ส าหรบหองปฏบตการ

• มการขอเอกสารความปลอดภยของสารเคม (MSDS &

SDS) และขอขอมลการก าจดจากผผลตหรอตวแทน

จ าหนาย

• จดท า ท าความเขาใจและมการจดเกบเอกสารความ

ปลอดภยของสารเคม (MSDS & SDS) ส าหรบสารเคม

ในครอบครอง ใหเปนหมวดหม ในทเหมาะสมสามารถ

อางองไดทนททตองการดทภาคผนวก

• จดเกบสารเคมตามค าแนะน าของเอกสารความปลอดภย

ของสารเคม (MSDS & SDS)

• ควรมหองหรอสถานทเกบสารเคมโดยเฉพาะแยกออก

จากหองปฏบตการ

• การจดเกบสารเคมควรแยกประเภทและชนดกอน เพอ

ลดการเกดปฏกรยาตอกน จงคอยท าการจดเรยงตาม

อกษร


• มการตรวจสอบสารเคมวาอยในสภาพใชงานหรอ

หมดอาย หากพบวามการเสอมสภาพไปจากทเอกสาร

ความ ปลอดภยของสารเคม (MSDS& SDS ) ก าหนด

ตองสงก าจดอยางเหมาะสม

• เพอลดความเสยงจากสารเคมควรซอสารเคมใหพอดกบ

ปรมาณทใช

• มอปกรณปองกนอนตรายใหเหมาะสมกบชนด ประเภท

สารเคม สวมใสพอด มจ านวนเพยงพอกบ ผปฏบตงาน

• มการบ ารงรกษา ตรวจสอบอปกรณปองกนอนตราย

ตางๆใหพรอม

• มอปกรณปฐมพยาบาลเบองตน หากมเหตฉกเฉนใน

หองปฏบตการทมความเสยง

• มการประเมนความเสยงและอนตรายจากสารเคม

• ภาชนะบรรจสารเคมเพอสงก าจดทกชนดตองตดฉลาก

และมขอมลชดเจนดภาคผนวก


มาตรฐานความปลอดภยการปฏบตงาน

ปจจบนไดมการด าเนนงานโครงการยกระดบมาตรฐานความ

ปลอดภยหองปฏบตการวจยในประเทศไทย จากส านกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต (วช.) สามารถเขาดท http://labsafety.nrct.go.th/ เพอจะได

ท า ESPReL Checklist เปนการจดท าแนวปฏบตและดชนชวด มาตรฐาน

ความปลอดภยของหองปฏบตการดวยตนเองน าไปสการแกไขปรบปรง

ยงมโปรแกรมบนทกชนดสารเคมพรอมประมวลผลสามารถ

ตรวจสอบความเคลอนไหวการใชสารเคมไดอ านวยความสะดวกแก

ผใชงาน ซงมหาวทยาลยเกษตรศาสตรไดมความรวมมอในการใชงาน

โปรแกรม ChemInvent

ทานใดทตองการหาขอมล เพมความรความเขาใจลกษณะของ

หองปฏบตการปลอดภยทไดมาตราฐาน ลดความเสยงในการปฏบตงาน

จ าเปนอยางยงทจะตองเขาไปศกษาทกลาวมา

http://labsafety.nrct.go.th/


รป 2 http://labsafety.nrct.go.th/

http://labsafety.nrct.go.th/


ภาคผนวก

ก.สารเคมทเขากนไมได(incompatiblechemicals)

หมายถง สารทเขากนไมได เกดขนจากสมบตทางเคม ของสารนน

กบสารอนๆ มปฏกรยาเคมท าใหเกดอนตรายเชน ความรอนสง

ระเบด ตดไฟ และมกาซพษ ดงนนเพอความ ปลอดภยผปฏบตงาน

ควรมความรความเขาใจและทราบวาสารเคมใดบางทเขากนไมได

สารเคม กลมสารเคมทเขากนไมได

Acetic acid chromic acid, nitric acid, hydroxyl

compounds, ethylene glycol,

perchloric acid, peroxides,

permanganates

Acetone concentrated nitric and sulfuric acid

mixtures

Acetylene chlorine, bromine, copper, fluorine,

silver, mercury


Alkali and alkaline

earth metals (lithium,

sodium, potassium)

water, carbon tetrachloride or other

chlorinated

hydrocarbons, carbon dioxide,

halogens, powdered metals (e.g.,

aluminum or magnesium)

Ammonia (anhydrous) mercury (e.g., in manometers),

chlorine, calcium

hypochlorite, iodine, bromine,

hydrofluoric acid (anhydrous)

Ammonium nitrate acids, powdered metals, flammable

liquids, chlorates,

nitrates, sulfur, finely divided organic

or combustible materials

Aniline nitric acid, hydrogen peroxide

Arsenical materials any reducing agent

Azides acids

Bromine see chlorine


Calcium oxide water

Carbon (activated) calcium hypochlorite, all oxidizing

agents

Carbon tetrachloride sodium, chlorates, ammonium

salts, acids, powdered metals,

sulfur, finely divided organic or

combustible materials

Chlorine ammonia, acetylene, butadiene,

butane, methane, propane

(or other petroleum

gases), hydrogen, sodium carbide,

benzene, finely divided metals,

turpentine

Chlorine dioxide ammonia, methane, phosphine,

hydrogen sulfide

Chromic acid and

chromium

acetic acid, naphthalene, camphor,

glycerol, alcohol, flammable liquids in

general


Copper acetylene, hydrogen peroxide

Cumene hydroperoxide acids (organic or inorganic)

Cyanides acids

Flammable liquids ammonium nitrate, chromatic acid,

hydrogen peroxide, nitric acid, sodium

peroxide, halogens

Fluorine isolate from everything

Hydrocarbons (e.g.

butane, propane,

benzene)

fluorine, chlorine, bromine, chromic

acid, sodium peroxide

Hydrocyanic acid nitric acid, alkali

Hydrofluoric acid

(anhydrous)

ammonia (aqueous or anhydrous)

Hydrogen peroxide copper, chromium, iron, most metals

or their salts, alcohols, acetone,


organic materials, aniline,

nitromethane, combustible materials

Hydrogen sulfide fuming nitric acid, oxidizing gases

Hypochlorites acids, activated carbon

Iodine acetylene, ammonia (aqueous or

anhydrous), hydrogen

Mercury acetylene, fulminic acid, ammonia

Nitrates sulfuric acid

Nitric acid

(concentrated)

acetic acid, aniline, chromic acid,

hydrocyanic acid, hydrogen sulfide,

flammable

liquids, flammable gases, copper,

brass, any heavy metals

Nitrites potassium or sodium cyanide.

Nitroparaffins inorganic bases, amines


Oxalic acid silver, mercury

Oxygen oils, grease, hydrogen, flammable:

liquids, solids, or gases

Perchloric acid acetic anhydride, bismuth and its

alloys, alcohol, paper, wood, grease,

oils

Peroxides, organic acids (organic or mineral), avoid

friction, store cold

Phosphorus (white) air, oxygen, alkalis, reducing agents

Phosphorus pentoxide water

Potassium carbon tetrachloride, carbon dioxide,

water

Potassium chlorate sulfuric and other acids

Potassium perchlorate (see Sulfuric and other acids also

chlorates)

Potassium

permanganate

glycerol, ethylene glycol,

benzaldehyde, sulfuric acid


Selenides reducing agents

Silver acetylene, oxalic acid, tartaric acid,

ammonium compounds, fulminic acid

Sodium carbon tetrachloride, carbon dioxide,

water

Sodium chlorate acids, ammonium salts, oxidizable

materials, sulfur

Sodium nitrite ammonium nitrate and other

ammonium salts

Sodium peroxide ethyl or methyl alcohol, glacial acetic

acid, acetic anhydride, benzaldehyde,

carbon disulfide, glycerin, ethylene

glycol, ethyl acetate, methyl acetate,

furfural

Sulfides acids

Sulfuric acid potassium chlorate, potassium

perchlorate, potassium permanganate


(similar compounds of light metals,

such as sodium, lithium)

Tellurides reducing agents

Water acetyl chloride, alkali and alkaline

earth metals, their hydrides and

oxides, barium peroxide, carbides,

chromic acid, phosphorous

oxychloride, phosphorous

pentachloride, phosphorous pentoxide,

sulfuric acid, sulfur trioxide

เอกสารอางอง:National Research Council. Prudent practices in the

laboratory. Washington, D.C.: National Academies Press ; 1995.


ข.สญลกษณอนตรายจากสารเคม (Hazardous Symbol)

ระบบของ EEC (The European Economic Council)

ระบบ EEC เปนไปตามขอก าหนดของประชาคมย โรป ท 67/548/EEC สญลกษณแสดงอนตรายจะแบงออกตามประเภทของอนตราย โดยใชรปภาพสด าเปนสญลกษณแสดงอนตรายบนพนสเหลยมจตรสสสม และมอกษรยอก ากบทมมขวา สญลกษณระบบ EEC ทพบบอยๆ ไดแก

ภาพท 1 สารทระเบดได (Explosive) เปนสารทอาจระเบดได เมอ ได รบ การกระทบกระเทอน การเสยดส ประกายไฟ และความรอน

ภาพท 2 สารเรงการตดไฟ (Oxidizing) เปนสารทสามารถใหออกซเจนออกมาเรงการลกไหม เมอสมผสกบสารไวไฟ หรอสารทตดไฟงาย อาจกอใหเกดการตดไฟขน

ภ า พ ท 3 ส า ร ไ ว ไ ฟ ส ง ( Highly Flammable) เ ป น แก ส ท ไ ว ไฟส งห ร อของเหลว ทมจดวาบไฟต ากวา 0 oC และมจดเดอดไมเกน 35 oC


ภาพท 4 สารไวไฟ (Flammable) เปนของเหลวไวไฟทมจดวาบไฟต ากวา 21 oC พวก เปอร อ อก ไซด ขอ งส ารอ นท ร ย และแกซหรอแกสเหลวทตดไฟทความดนปกต รวมทงสารเคมทเมอสมผสกบน าและอากาศชนแลวกอใหเกดแกสไวไฟสง

ภาพท 5 สารกดกรอน (Corrosive) เปนสารทมฤทธกดกรอนและท าลายเมอสมผสกบสารหรอไอสาร

ภาพท 6 สารมพษ (Toxic) เปนสารทกอใหเกดอนตรายรายแรงถงชวตเมอเขาสรางกาย ทางระบบหายใจ ทางปาก และทางผ วหน ง อาจก อ ให เ ก ดพษชนดเฉยบพลนหรอชนดสะสมในรางกาย

ภาพท 7 สารระคายเคอง (Irritant) สารทกอใหเกดการระคายเคองตอเนอเยอตา ผวหนงหรอระบบทางเดนหายใจ

ภาพท 8 สารอนตราย (Harmful) เปนสารทกอใหเกดอนตราย เมอเขาสรางกายทางการหายใจ ทางปาก และทางผวหนง สารบางชนดอาจเปนสารกอมะเรงได


ภาพท 9 สารกมมนตภาพรงส (Radioactive) เปนสารทใหกมมนตรงสออกมาในปรมาณทมากกวา 0.002 ไมโครครตอกรม


ระบบของ NFPA (National Fire Protection Association Code

704)

ระบบ NFPA เปนการก าหนดสญลกษณแสดงอนตรายเปนรปเพชร (Diamond-shape) กลาวคอเปนรปสเหลยมจตรสทวางตงตามแนวเสนทะแยงมม ภายในแบงออกเปนสเหลยมยอยขนาดเทากน 4 รป ใชพนทก ากบ 4 ส ไดแก สแดง แสดงอนตรายจากไฟ(Flammability) สน าเงน แสดงอนตรายตอสขภาพ (Health) สเหลอง แสดงความไวตอปฏกรยาของสาร (Reactivity) สขาว แสดงคณสมบตพเศษของสาร และใชตวเลข 0 ถง 4 แสดงถงระดบอนตราย ดงรปท 1 และสรปรายละเอยดสญลกษณตางๆ ของระบบน


ตารางแสดงระดบความเปนอนตรายของสารเคม ตามดชน NFPA

ระดบ อนตรายตอสขภาพ

(สน าเงน)

ความไวไฟ (สแดง)*

ความไวปฏกรยา (สเหลอง)

4 สารมพษสงมาก อาจท าใหเสยชวตและเจบปวยรนแรงจากการสมผสในระยะสน - LD50 ทางปาก < 5 มก./กก. - LD50 ทางผวหนง < 40 มก./กก. - LC50 ทางหายใจ < 1,000 มก./กก.

- สารทระเหยกลายเปนไอ อยางสมบรณและรวดเรวท อณหภมและความดนปกต หรอ - สารทสามารถลกตดไฟไดเอง หรอ - ของเหลวไวไฟ (flammable liquid) ท จด วาบไฟต ากวา 22.8 °C และ จดเดอดต ากวา 37.8 °C (Class I A)

สารทสามารถระเบดไดงายดวยตวเอง จากการสลายตวหรอการเกดปฏกรยาทอณหภมและความดนปกต






3 สารมพษสงมากเมอเผาไหม และสารกดกรอนอยางรนแรง อาจเกดการบาดเจบอยางรนแรงเมอสมผสในระยะสน - 5 < LD50 ทางปาก < 50 มก/.กก. - 40 < LD50 ทางผวหนง < 200 มก/กก. - 1,000 < LC50 ทางหายใจ < 3,000 มก./กก.

- สารทตดไฟไดทอณหภมและ ความดนปกตหรอ - ของเหลวไวไฟ (flammable liquid) ทจด วาบไฟต ากวา 22.8 °C และ จดเดอดสงกวา 37.8 °C (Class I B) หรอ - ของเหลวไวไฟทจดวาบไฟสง กวา 22.8 °C และจดเดอด ต ากวา 37.8 °C (Class I C)

สารทสามารถระเบดไดงาย จากการสลายตวหรอการ เกดปฏกรยา แตจะตองม แหลงจดตดไฟหรอความรอน จากภายนอก (พนสเหลอง) (พนสขาว) (พนสแดง) (พนน าเงน)






2 สารทอาจกอการบาดเจบ เมอสมผสในระยะสน - 50 < LD50 ทางปาก < 500 มก/.กก. - 200 < LD50 ทางผวหนง < 1,000 มก/.กก. - 3,000 < LC50 ทางหายใจ < 5,000 มก./กก.

- สารทตองอนใหรอนกอนจงจะจดตดไฟได เปนสารทไมสามารถลกตดไฟไดเอง หรอ - ของเหลวเผาไหมได (combustible liquid) ทมจดวาบไฟสงกวา 37.8 °C แต ไมเกน 60 °C (Class II) หรอ - ของเหลวเผาไหมไดทมจดวาบ ไฟสงกวา 60 °C แตไมเกน 93.4° C (Class III A)

สารทท าใหเกดปฏกรยาได งาย เมออณหภมสงขน เกด ปฏกรยารนแรงกบน าหรอ ท าใหเกดสวนผสมทสามารถระเบดไดกบน า






1 สารทท าใหเกดการระคายเคอง และเจบปวยเลกนอยเมอสมผสในระยะสน - 500 < LD50 ทางปาก < 2,000 มก/.กก. - 1,000 < LD50 ทางผวหนง < 2,000 มก/.กก. - 5,000 < LC50 ทางหายใจ < 10,000 มก./กก.

- สารทตองใหอณหภมสงกอนจงจะลก ตดไฟ หรอสมผสกบอณหภม 815.5 °C เปน เวลา 5 นาท หรอนอยกวา เปนสาร ตดไฟไดทวไป (Class III B) หรอ - ของเหลวเผาไหมได (combustible liquid) ทมจดวาบไฟสงกวา 93.4 °C (Class III B)

สารซงปกตจะมความเสถยร แตจะไมเสถยรเมออณหภม และความดนสงขน สารท เปลยนแปลงหรอสลายตวเมอ สมผสกบอากาศ แสงหรอความชน






0 สารทไมกออนตรายขณะเกดเพลงไหม - LD50 ทางปาก > 2,000 มก/.กก. - LC50 ทางหายใจ > 10,000 มก./กก.

สารไมตดไฟเมอสมผสกบความรอนอณหภมสง 815.5 °C เปนเวลา 5 นาท

สารทมความเสถยรทงใน สภาวะปกตและเกดเพลงไหมไมท าปฏกรยากบน า

(*นยามของระดบความไวไฟ ประกอบดวยนยามของ NFPA รวมกบ HMIS หรอ Hazardous Material Identification System)

นอกจากดชนชบงอนตรายตอสขภาพอนามย คาความไวไฟ และการเกดปฏกรยาแลว สเหลยมขนมเปยกปนชนทเหลอสขาวยงปรากฏสญลกษณแสดงขอมลพเศษ เชน สารไวปฏกรยากบน า (W) สารออกซไดส (OX) สารทเปนกรด (ACID) สารทเปนดาง (ALK)


ระบบของ GHS(Globally Harmonised System for Classification

and labeling of Chemicals)

ระบบ GHS เปนระบบการจดกลมสารเคม การตดฉลาก และการ

แสดงรายละเอยดบนเอกสารขอมลความปลอดภย (Safety Data Sheet :

SDS) เพอใหแตละประเทศสามารถสอสารและเขาใจขอมลทเกยวของกบ

อนตรายทเกดจากสารเคมในทศทางเดยวกน ซงจะชวยลดความซ าซอน ลด

คาใชจายในการทดสอบและประเมนสารเคม ตลอดจนสรางความเชอมนวา

การใชสารเคมแตละประเภทจะถกตองตามวตถประสงค โดยไมเกดผลเสย

หรออนตรายตอสขภาพมนษยและสงแวดลอมแตอยางใด องคประกอบ

ของฉลากทส าคญไดแก รปสญลกษณแสดงความเปนอนตรายของสารเคม

ซงตามระบบ GHS ไดก าหนดไว 9 รปดงแสดงในตารางตอไปน


อนตราย

ดานกายภาพ

สารไวไฟ สารทท าปฏกรยาได

ดวยตนเอง สารทลกตดไฟไดเอง สารทเกดความรอนได

เอง

สารทใหกาซไวไฟ

สารออกซไดส สารเปอรออกไซด

อนทรย

วตถระเบด สารทท าปฏกรยาได

ดวยตนเอง สารเปอรออกไซด

อนทรย

กาซภายใตความดน


อนตราย ดานสขภาพ

เปนอนตรายถงชวต

ระวงกดกรอน

ระคายเคอง ท าใหเกดการแพทผวหนง เปนพษเฉยบพลน อาจระคายเคอง

ทางเดนหายใจ อาจท าใหเกดการงวงซม

(ฤทธของวตถเสพตด)

กอมะเรง สดเขาไปท าหากใหเกด

การแพหรอ หอบหดหรอ หายใจ

ล าบาก เปนพษตอระบบสบพนธ เปนพษตอระบบอวยวะ

เปาหมาย กอใหเกดการกลายพนธ อนตรายจากการส าลก


อนตราย ดานสงแวดลอม

เปนอนตรายตอสงมชวตในน า


ค.ตวอยางฉลากแบงบรรจสารเคมเพอสงกาจด

ประกอบดวย

1. ล าดบท หมายถงล าดบทรบก าจด 2. ประเภทขยะสารเคม แบงตามประเภทเดยวกบบรษททรบก าจด 3. สวนประกอบหลกและปรมาณ 4. ผสงก าจด ภาควชา/หนวยงาน 5. วนทสงก าจด 6. ค าเตอน ค าแนะน า ขอควรระวง ตวอยางฉลากส าหรบตดภาชนะบรรจสารเคมเพอสงก าจด

คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ล ำดบท................................. ①

ประเภทขยะอนตรำย................................................................................... ②

สวนประกอบ 1.................................ปรมำณ....................................................

สวนประกอบ 2.................................ปรมำณ................................................ ③

ผสงก ำจด...................... ภำควชำ/หนวยงำน....................................... ④

วนสงก ำจด..................................................

ค ำเตอน ค ำแนะน ำ และขอควรระวง

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

........................................................................................................................

(การบรรจสารเคมไมควรเกน 70 - 80% ของภาชนะบรรจและควรเปนถง PE ชนดทนกรดดางและการกดกรอน ขนาด 20 ลตร หรอเกบไวในขวดแกวมฝาปดมดชด )


ง.แบบฟอรมการลงทะเบยนสงก าจดสารเคม


สามารถกรอกแบบฟอรมออนไลนไดท

https://goo.gl/forms/4Z1C9QUq6XPsTaFj1

หรอ สองQRโคดเพอกรอกออนไลน

https://goo.gl/forms/4Z1C9QUq6XPsTaFj1


จ.ลงคแบบสอบถามความพงพอใจและขอเสนอแนะโครงการฯ

https://goo.gl/forms/kPenE5MMdURNEofx2

หรอ สองQRโคดเพอกรอกออนไลน

https://goo.gl/forms/kPenE5MMdURNEofx2


ฉ.เอกสารความปลอดภยของสารเคม (Material Safety

Data Sheets, MSDSหรอSafety Data Sheet, SDS)

คอเอกสารทแสดงขอมลความปลอดภยเกยวกบสารเคม โดยขอมลทแสดงตองเปนไปตามมาตรฐานทกฏหมายก าหนด มกประกอบดวย 16 หวขอไดแก

1) ขอมลเกยวกบสารเคม บรษทผผลตหรอจ าหนาย

2) คณสมบตทางเคม ทางกายภาพ

3) องคประกอบ ขอมลสวนผสม

4) ขอมลเกยวกบอนตราย

5) การขนถายเคลอนยาย การจดเกบ

6) มาตรการการปฐมพยาบาล

7) มาตรการการผจญเพลง

8) มาตรการจดการเมอมการหก รวไหลของสารโดยอบตเหต

9) การควบคมการรบสมผส การปองกนสวนบคคล

10) ความเสถยร การเกดปฏกรยา

11) ขอมลดานพษวทยา


12) ขอมลผลกระทบตอระบบนเวศน

13) วธการก าจดทถกตอง

14) ขอมลส าหรบการขนสง

15) กฏระเบยบขอบงคบ

16) ขอมลอนๆ เชนขอมลการจดท าแกไข

สามารถหาขอมล MSDS ไดจากทาง internet ใน website ภาษาไทยไดท

ฐานความรเรองความปลอดภยดานสารเคม www.chemtrack.org

ฐานขอมลความปลอดภยดานเคมวตถ http://ilo.ilobkk.or.th/osh/

กรมควบคมมลพษ www.pcd.go.th

กรมโรงงานอตสาหกรรม www.diwsafety.org

http://www.chemtrack.org/

http://ilo.ilobkk.or.th/osh/

http://www.pcd.go.th/

http://www.diwsafety.org/


เอกสารอางอง

1. โครงการบรการจดการขยะและสารพษฯ.คมอการจดการของเสย

และความปลอดภย ในหองปฏบตการและโรงพยาบาลสตวคณะ

สตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (ฉบบป 2556 ). 2. ศนยพฒนานโยบายแหงชาตดานสารเคม ส านกงานคณะกรรมการ

อาหารและยา”แนวทางปฏบตการจดการของเสยทางการแพทยทเปนสารเคม” มนาคม 2559 ส านกพมพอกษรกราฟฟกแอนดดไซน

3. ศนยขอมลวตถอนตรายและเคมภณฑ กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. เอกสารขอมลความปลอดภย : นยาม (สบ คนเม อ ม ถนายน 2555). http://msds.pcd.go.th/ definition.html.

4. ส านกงานศกยภาพนกวทยาศาสตรหองปฏบตการ กรมวทยาศาสตรบรการ “ความรทวไปเกยวกบสารเคม” เอกสารฝกอบรมระหวางวนท 2-3 มนาคม 2547.

5. คณะพฒนาคณภาพหองปฏบตการ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล "คมอความปลอดภยในการปฏบตงานกบสารเคมส าหรบหองปฏบตการท า ง ก า ร แ พ ท ย ” ม ถ น า ย น 2 5 4 9 . http://www.si.mahidol.ac.th/project/Sicsm/.

6. กรมควบคมมลพษ “คมอการจดการของเสยของหองปฏบตการ” สงหาคม 2547.

http://msds.pcd.go.th/%20definition.html

http://msds.pcd.go.th/%20definition.html

http://www.si.mahidol.ac.th/project/Sicsm/


http://infofile.pcd.go.th/ptech/Envilabwast.pdf?CFID=9680829&CFTOKEN=38898436.

7. กรมควบคมมลพษ “แนวทางการจดการของเสยจากหองปฏบตการ” สงหาคม 2548. http://infofile.pcd.go.th/haz/managewaste.pdf?CFID=9680829&CFTOKEN=38898436.

8. Sullivan, J.B.,Krieger, G.R.editors. Hazardous materials Toxicology : Clinical principles of environmental health. 1992. Maryland : Williams & Wilkins.

9. คณะกรรมการอ านวยการรกษาความปลอดภย. คมอการใชสารเคมอยางปลอดภย. 2540. เชยงใหม : ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

10. กองควบคมวตถอนตราย. กรมโรงงานอตสาหกรรม แนวทางในการเกบรกษาอยางปลอดภยส าหรบวตถอนตราย.2538. กรงเทพฯ. โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

11. นรนาม. ขอมลความปลอดภยในการใชสารเคมและวตถอนตราย :ฉบบภาษาไทย. 1999 Merck lab news ; 13:11.

12. ส านกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต.คมอความปลอดภยในหองปฏบตการ. 2534 กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา.

http://infofile.pcd.go.th/ptech/Envilabwast.pdf?CFID=9680829&CFTOKEN=38898436

http://infofile.pcd.go.th/ptech/Envilabwast.pdf?CFID=9680829&CFTOKEN=38898436

http://infofile.pcd.go.th/haz/managewaste.pdf?CFID=9680829&CFTOKEN=38898436

http://infofile.pcd.go.th/haz/managewaste.pdf?CFID=9680829&CFTOKEN=38898436


Documents

โครงการบริการจัดการขยะและสารพิษvet.ku.ac.th/vv2018/pdf/news/a-2560.pdf · • ขยะจากห้องปฏิบัติการทางจุลชีววิทยา