Embed Size (px)
Citation preview
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “เวลากลางคนไดยนเสยงอะไรอยาทก หรอขานรบ ของ จะเขาตว”
คนในสมยกอนมความเชอในเรองการศกษาเลาเรยนวชา ไสยศาสตร คาถาอาคม โดยเมอถงวน
สาคญตามความเชอของผทเรยน กจะมการปลอย “ของ” ซงในทนหมายถง คาถาอาคม ผ หรอเวทมนตร
ตาง ๆ ออกไปเพอทดลองวชา และเมอของ ผ หรอเวทมนตรดงกลาวไปถกหรอกระทบกบสงหนงสงใด จะ
เกดเสยงดงเปรยงปราง หากใครทก ของนนจะเขาตวคนทรองทก ซงอาจเปนตะป หรอ หนงควายเขาทอง
ทาใหเจบปวยหรอตายได นอกจากเรองนแลวยงมอกเรองหนงทเลากนตอมาวา เวลาทจะสรางเมอง
จะตองมเสาหลกเมองอยสมมเมอง ขดหลมขนาดคนลงไปได และมไมซงขนาดใหญทใชทาเสาหลกเมอง
วางอยปากหลม ทางราชการจะใหทหารออกไปตามหมบานในคนเดอนมด แลวตะโกนดงๆเปนระยะๆวา
อน.. จน.. มน.. คง.. ถาบงเอญไปตรงกบชอใครและไมทนฟงใหถนดขานรบออกไป ทหารหลวงกจะจบตวผ
นนไป เมอครบทง ๔ คนแลวกจะพาไปประจาหลมทงสมมเมองและทาพธโดยปดตาทงสองขางบวงสรวง
ตามพธกรรม จากนนกจะผลกคนโชครายทง ๔ ลงไปในหลม ใชไมซงกระแทกลงไปใหคนทง๔ คนนนตาย
แลวกเอาดนกลบ จากนนทาพธบวงสรวงปลกศาลครอมเสาหลกเมองไว กลายเปนผเฝามมเมอง ฟงแลวนา
กลวมาก ดงนนในตอนกลางคน หากมใครมาเรยกหรอมเสยงอะไรทแปลกๆคนสมยกอนจะเงยบไมขานรบ
นอกจากจะแนใจวาเปนเสยงคนทคนเคยจงจะขานรบ
คนโบราณไดวางอบายเลาเรองตางๆ เหลานไวให
กลวเกรงเพอสงสอนหรอเตอนบตรหลานของตนใหรจกระมดระวงภยอนตรายในยามคาคนเพราะอาจมคน
มาลอบทาราย และขานเรยกเพอใหถกตว นนเอง
โดยในเรองเลา อน.. จน.. มน.. คง.. นน ธงทอง จนทรางศ (จกรภพ เพญแข. ๒๕๔๖ : ๗๔ – ๗๕;
อางองจาก ธงทอง จนทรางศ.) ไดกลาวถงเรองนวา เปนเพยงความเชอของชาวบานทไมมหลกฐานยนยน
ทแนนอน ตามตาราพระราชพธฝงหลมพระนครกไมมตอนใดกลาวถงคนชอ อน จน มน คง อย ด มเพยง
การปนดนแลวสมมตใหเปนธาตทง ๔ ซงมคณสมบตตาง ๆ แลวโยนลงหลมพรอมเชญแผนศลายนตลงหลม
ขนตอนสดทายคอการอญเชญเทวดาเขาประจาหลกพระนคร
โปรดตดตามตอนตอไป ทจะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอปองกนอนตรายทจะเกดกบจตใจของเราในเรอง “หามคนทองไปเผาศพ ถาไปผทกาลงเผาจะเขามาเกดในทองแทนลกของตนเอง” คะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “จะกาวขนหรอลงบนได ใหกาวทละขน อยากาวทเดยวสามขน จะทามาหากนไมได”
ประเทศไทยเปนชมชนเกษตรกรรมมาแตโบราณ ดงนน บานเรอนสวนใหญจงสะทอนถงความ
ผกพนระหวางผคนกบธรรมชาต สภาพแวดลอม และวถความเปนอยไดอยางเดนชด โดยนยมปลกบานอย
ตามพนทลม มแหลงนาสมบรณเออตอการทาอาชพเกษตร และบานเรอนไทยในแทบทกภาคจะนยมยกพน
สงเพอเตรยมพรอมสาหรบฤดนาหลาก หากเปนฤดอนกจะใชใตถนบานเปนทสาหรบเกบอปกรณการเกษตร
หรอใหเดกๆไดวงเลน และเปนทพกผอนเยนสบายในชวงกลางวน นอกจากนผอยอาศยบนเรอนไทยยง
สามารถประกอบกจกรรมในครวเรอนไดทกสงทกอยางจนสาเรจบนตวเรอน โดยไมตองลงมายงพนดนกได
อกทงยงถอวาเรอนไทยเปนเรอนทใหความปลอดภยสง นนคอ เจาของเรอนสามารถชกหรอดงบนไดขนมา
เกบไวบนบานในเวลากลางคนดวย
บนไดบานในสมยกอนจะอยนอกบาน นยมใชไมแผนทาเปนขนสาหรบขนลง โดยสวนใหญม
ลกษณะดานลางโปรงโลง และมราวจบเพยงดานเดยว หรออาจไมมเลย เพราะฉะนนจงคอนขางตองใช
ความระมดระวงในการขนลง และหากมอายการใชงานมานาน ไมกอาจจะถกเดนจนเรยบและลน หรอม
บางสวนผไปตามกาลเวลาได
ดงนน การท คนโบราณสอนไววา การกาวขนหรอลงบนไดนน ควรขนลงทละขน อยากาวทเดยว
สามขน จะทามาหากนไมด กเพอปองกนอนตราย และเตอนวา หากจะทาอะไรไมวาจะเปนเรองการทามา
หากน หรอการทางานอนใดกตาม ใหคอยเปนคอยไป อยาทาอะไรใหเกนความสามารถ และอยาขาม
ขนตอน เหมอนกบการกาวขนบนไดหรอกาวลงบนได กใหกาวทละขน มฉะนนอาจพลดตกขาแขงหก หรอ
หวแตกเกดอนตรายกบตนเอง และทสาคญเปนการสอนใหรจกคดรจกไตรตรองวา การทาอะไรควรทาเปน
ขนเปนตอน ไมควรทาอะไรขามขนตอน
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอปองกนอนตรายทจะเกดกบรางกายของเราในเรอง “หามตดเลบกลางคน วญญาณบรรพบรษจะอยไมเปนสข” โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “คณคาภมปญญาไทยจากโบราณอบาย”
โบราณอบาย เกดจากภมปญญาของบรรพชนไทยทหวงใย และตองการดแลความปลอดภยของชวต
และทรพยสน ตลอดจนสขภาพพลานามย ความสงบเรยบรอยของผคนในอดต
โบราณอบายทป ยา ตา ยาย หรอคนโบราณนามาใชสอนลกๆหลานๆ กาหนดอบายไวเปนขอหามคา
สอน สาหรบบคคลทกวยและทกเพศ โดยวยเดกมอบายแฝงไวมากกวาวยอน อกทงมความเกยวของกบเพศ
หญงมากกวาเพศชาย เนองจากเดกและเพศหญงเปนผทตองไดรบการดแลเอาใจใสมากกวาวยและเพศอน
โบราณอบายทบรรพบรษใชเพอควบคมความประพฤตคนในสงคม ไดแก การอางผสางเทวดา สงทอย
เหนอธรรมชาต อนตราย ความไมเปนสรมงคล โดยโบราณอบายในชวงวยเดกมกจะอางผเพอใหเกดความกลว
สาหรบผใหญนน โบราณอบายจะปรบเปลยนไปเปนการใหมคณธรรม ความกตญ ความรบผดชอบ และม
ความเกยวของกบการประกอบอาชพ สวนผหญงทอยในวยสาวจะมโบราณอบายเกยวกบเรองเพศ การวางตว
เปนกลสตร เปนตน
ในภาวะปจจบนน โบราณอบายเปนเพยงขอหามคาสอนสบตอกนมา มบางเรองสามารถนามาปรบใช
กบชวตประจาวนได เชน อบายเกยวกบคณธรรม จรยธรรม การวางตว การเปนกลสตร แตบางเรองไมสามารถ
นามาใชไดในภาวะปจจบน เพราะความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดกาวหนาไปอยางมาก ประกอบ
กบบรบทและปจจยตาง ๆ เปลยนแปลงไปจากอดต
สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (สวช.) มงหวงวาการศกษาและเผยแพรในเรองน จะทา
ใหเยาวชน คนไทย ไดเหนถงคณคาของโบราณอบายทบรรพบรษไดกาหนดไวอยางลกซง จนทาใหมการสบทอด
และมขนบธรรมเนยมประเพณมาจนทกวนน นอกจากนยงอาจนาโบราณอบายในลกษณะเชนนไปเปรยบเทยบ
กบในภมภาคตาง ๆ หรอของชนเผาและขยายขอบเขต ไปยงภมภาคประเทศเพอนบานในภมภาคเอเชย กจะทา
ใหเขาใจรากฐานความคดในวถชวต และเขาใจวฒนธรรม ทาใหเกดความเขาใจในการอยรวมกนอยางสนตสข
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “ตดตะไครใหตดใบทงไวในสวน ไมเชนนนลกเกดมาขาจะลบ”
ในสมยกอน ป ยา ตา ยาย ไดพยายามนาโบราณอบายจากภมปญญาชาวบานมาใชในการหามหรอสอน
ลกหลานเพอใหประพฤตปฏบตในสงทเหมาะสมและถกตอง โดยมจดมงหมายเพอความเปนระเบยบเรยบรอย
ดงเชนโบราณอบายทไดสอนไววา “ถาตดตนตะไครแลวใหตดใบทงไวในสวน เอามาแตเฉพาะตน แตหากใครตดตนตะไครมาแลวตดใบทงไวแถวบรเวณทางเดน หรอทงไวบนบาน หรอในครว ถาผหญงในบานเดนขามใบตะไคร พอมทองลกเกดมาขาจะลบ” ตะไคร เปนพชสวนครวทมลกษณะเปนกอ ใบยาวเรยว มความคม และระคายผว นยมปลกกนมาก
สาหรบใชเปนสวนประกอบในการปรงอาหารหลายชนด เชน ยา พลา ตมยา เปนตน โดยใชเฉพาะสวนลาตน
ของตะไครเทานน สวนใบจานวนมากไมไดใชตองตดทงไป นอกจากน ตะไครยงเปนสมนไพรของไทยชนดหนง
ทสามารถนามาสกดเปนยากนยงไดอกดวย
จากขอหามดงกลาวเมอนามาวเคราะหหาเหตผลดแลวกนาจะเกยวของกบเรองทตองการสรางใหคน
รกษาความสะอาด เปนระเบยบเรยบรอย รจกทงสงทไมตองการใชในทเหมาะสม หรอเกบทงใหเรยบรอยไม
กระจดกระจายเกลอนพนบานมากกวาจะเกดผลจรงตามขอหาม อยางไรกดตามทลองสอบถามดวามใครทา
และลกออกมาขาลบหรอไม กปรากฏวาไมมใครอยากเสยงทา จงไมมขอยนยน ดงนน การหามเชนนจงเปนการ
รกษาสขอนามยและไมใหทงขยะเกลอนพนเพราะมองดไมงามตา และอาจมคนเหยยบสะดดอาจทาใหหกลมได
นอกจากนใบตะไครนนมความคมและระคาย หากเดกนาไปเลนอาจระคายเคองผว และเกดอาการคนได จง
ออกอบายใหนากลวไววา ถาใครเอาใบตะไครมาตดทงไวตราทางเดน หรอบนบาน ถาผหญงขามเวลามลกเกด
มาขาจะลบ เพราะทกคนกอยากใหลกหลานเกดมามรางการสมบรณดวยกนทงนน
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอสอนเกยวกบการสารวมกรยามารยาท
ในเรอง “ หามสะบดชายพกผานอกบาน ” โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “ โบราณอบาย คออะไร ”
ในสมยกอนหรอแมแตในปจจบน เชอวาหลายคนคงเคยถก ป ยา ตา ยาย หรอ พอ แม สงสอนหาม
ทาโนนทาน ดวยเหตผลทอธบายไดยาก และบางครงดราวไรเหตผล แตเราลกๆหลานๆ กมกยอมปฏบต
ตาม แมในใจอาจะคดคานหรอนกสงสยอยบาง แตกนาแปลกทวาสงทคนโบราณบอกตอกนมาเพอดแล
ตกเตอน และสงสอนลกๆหลานๆดวยหวงใย เหลาน หลายสงหลายอยางกชวยใหเกดความปลอดภยตอ
ชวตและทรพยสนอยางไมนาเชอ เหตใดจงเปนเชนนน เหตผลกคอ สงทหามเหลานลวนเปน “โบราณ
อบาย” อนหมายถงวธอนแยบยลทมมาชานาน ในการตกเตอนหรอขใหกลว กบสงทจะเกดขน เพอปองกน
ไมใหเกดอบตเหตหรออนตรายกบบคคล ซงมกขนดวยคาวา “หาม” หรอ “อยา” โดยมเจตนาหรอ
จดมงหมายแฝงอยในขอหามนนๆ
บรรพบรษของเราไดใชภมปญญาแฝงไวในโบราณอบายแตละเรอง โดยกาหนดอบายไวในขอหาม
คาสอนสาหรบบคคลทกวยและทกเพศ สาหรบวยเดกมกมอบายแฝงไวมากกวาวยอน อกทงมความ
เกยวของกบ เพศหญงมากกวาเพศชาย ทงนเนองจากเดกและเพศหญงเปนบคคลทตองไดรบการดแลเอา
ใจใสมากกวาวยและเพศอน
ปจจบนน โบราณอบายเปนเพยงขอหามคาสอนสบตอกนมา บางเรองกยงสามารถนามาปรบใช
กบชวตประจาวนได เชน อบายเกยวกบคณธรรม จรยธรรม การวางตว การเปนกลสตร แตบางเรองกไม
สามารถนามาใชไดในยคปจจบน เพราะความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดกาวหนาไปอยางมาก ประกอบกบบรบทและปจจยตาง ๆ ไดเปลยนแปลงไปจากอดต อยางไรกด โบราณอบายหลายเรองกไดมการสบทอดจนเกดเปนขนบธรรมเนยมประเพณในภมภาคตางๆ ของไทยอยางนาสนใจ ดงนน สวช. จงขอนาตวอยางมาถายทอดเพอใหเหนคณคาและภมปญญาของบรรพบรษของเรา อนจะนามาซงความเขาใจในรากฐานความคด ตลอดจนวถชวต วฒนธรรมของคนทแตกตางกนแตสามารถอยรวมกนอยางสนตสขตอไป
สาหรบในตอนตอไปจะกลาวถงเรอง “ภมปญญาแฝงในโบราณอบาย” โปรดตดตาม.....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “ภมปญญาแฝงในโบราณอบาย”
บรรพบรษของเราใชภมปญญาแฝงไวในโบราณอบายแตละเรอง ดวยขออางในหลากหลายลกษณะ
เชน การอางผสางเทวดา สงทอยเหนอธรรมชาต อนตราย และความไมเปนสรมงคลตอชวต เปนตน อกทง
ยงกาหนดอบายไวในขอหามคาสอนตามความเหมาะสมกบวยและเพศของบคคลไวอยางลมลก แนบเนยน
และเหมาะสม เชน วยเดกจะอางผเพอใหเกดความกลว วยผใหญโบราณอบายจะปรบเปลยนไปเปนเรอง
คณธรรม ความกตญ ความรบผดชอบ และมความเกยวของกบการประกอบอาชพ สวนผหญงทอยในวย
สาวนนกจะมโบราณอบายเกยวกบเรองเพศ การวางตวเปนกลสตร เปนตน
อ.ประคอง นมมานเหมนท ไดใหคาจากดความ “ภมปญญา” วาหมายถง ความรหรอระบบ
ความร ทมนษยคนพบหรอคดคนขน เพอใหสามารถดารงชวตอยไดอยางมนคงปลอดภย มความ
สะดวกสบาย สขสงบและบนเทงใจ โดยภมปญญาจะมอยในทกเรอง เชน ภมปญญาในการสรางทอย
อาศย การทามาหากน การผลตและการถนอมอาหาร การดแลรกษาสขภาพอนามย การสรางสรรคงาน
ศลปะ ตลอดจนภมปญญาในการเสรมสรางความสมพนธและความมนคงปลอดภยของครอบครวและ
สงคม เปนตน
สาหรบโบราณอบายทจะนามาเลาเปนตวอยางนน มาจากงานวจย เรอง “การศกษาโบราณ
อบายจากคอลมนภมปญญาชาวบานในนตยสารแมบาน” ของ นางพรนภา บวพมพ โดยทนอดหนน
จากสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (สวช.) ซงไดกลาวถงโบราณอบายใน ๕ ลกษณะ ดงน
๑. โบราณอบายทมจดมงหมายเพอปองกนอนตราย ๒. โบราณอบายทมจดมงหมายเพอใหมความสารวม
ระวง ๓. โบราณอบายทมจดมงหมายเพอความสะอาดและสขอนามย ๔. โบราณอบายทมจดมงหมายเพอ
ความเปนระเบยบเรยบรอย และ ๕. โบราณอบายทมจดมงหมายประเภทเบดเตลด ทงหมดลวนเปนขอ
หามทบางเรองเรายงไดยนป ยา ตา ยาย หามกนมาจนถงปจจบน บางเรองกไมเคยไดยน หรอคนหเลย แต
ในทกเรองนนลวนแฝงคาสอนไวอยางแนบเนยน
ในตอนตอไป จะยกตวอยางโบราณอบายทมจดมงหมายเพอปองกนอนตรายตอรางกาย ในเรอง “หามลบมดกลางคน เมยจะมช” โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “เวลานงขาวเหนยวหามกระแทกหวด แมโพสพจะเจบ”
ในยคโบราณ เครองใชในครวเรอนมกใชวสดทหางายในทองถนมาทา เชน ทาจากไมไผ ใยฝาย ดน
เหนยวซงปนและเผาดวยอณหภมตาเปนตน เนองจากไมมเทคโนโลยทซบซอน ทาใหเครองใชเหลานขาดความ
คงทน ชารดเสยหายไดงาย สวนใหญตองทาใชเองเพราะหาซอไดยาก ดวยเหตน คนโบราณจงมโบราณอบาย
ไวเพอใหเกดความสารวมระวงในการใชสงของเครองใชในครวเรอน ดงเชน “เวลานงขาวเหนยวหามกระแทกหวด แมโพสพจะเจบ”
ขาวเหนยว เปนอาหารหลกของคนภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยภาชนะสาหรบนงขาว
เหนยวเรยกวา หวด ทาจากตอกไมไผนามาสาน มลกษณะปากกลมกนสอบใชนงขาวเหนยวโดยตงไวบนปาก
หมอทรงสง หวดจะสงประมาณ 30 ซม. เสนผาศนยกลางประมาณ 20 ซม. ภาคใตเรยก “สวด” การนงขาว
เหนยวจะตองนาขาวเหนยวทลางสะอาดแชนาไวพกหนงแลวนาไปเทใสหวด จากนนนาไปตงบนปากหมอทรง
สงทบรรจนาและตงไฟใหเดอด
การทคนโบราณสอนวา เวลานงจะไมกระแทกหวดใหแนนนน เพราะตองการใหไอนาผานแทรกเขาไป
ในหวด ตามชองวางระหวางเมลดขาว ทาใหขาวเหนยวสกทวกนทงหวด หากมการกระแทกหวดขาวเหนยวจะ
อดตวกนแนน ทาใหไอนาไมสามารถผานเขาไปได กจะทาใหขาวเหนยวสกไมทวถง สวนบนและตรงกลางจะดบ
สวนลางจะแฉะ รบประทานไมได การบอกเปนอบายวาแมโพสพจะเจบ ทาใหผหงขาวซงนบถอและรคณแม
โพสพเปนอยางด เกดความระมดระวงไมกระแทกหวดขาวเหนยว เพราะจะทาใหหงสกไมทว และเครองใชใน
ครวเรอนไมเสยหาย
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายททาใหคนในสงคมเกดความกลว ตระหนก และละเวนไม
ประพฤตปฏบตบางสงบางอยาง เพอใหเกดความสงบเรยบรอยในสงคม เรอง “ อยาปลกกอไผไวรมท ลกหลาน
จะทะเลาะกน ” โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “หามคนทองไปเผาศพ ถาไปผทกาลงเผาจะเขามาเกดในทองแทนลกของตนเอง”
วดวาอารามในสมยกอน โดยเฉพาะในชนบทจะเปนเพยงวดเลกๆ ทมไวเพอประกอบศาสนกจอยาง
สมถะเทานน การกอสรางอาคารตางๆภายในวดกยงไมทนสมย หรอ ใหญโตอยางเชนในปจจบน แมแตเมรเผา
ศพกยงไมมแพรหลาย
ดงนน เมอเวลามคนตาย โดยทวไปกจะจดพธเผาศพกนกลางแจงบนกองฟอน เพราะไมมเมรหรอ
เตาเผาศพ คนโบราณจะเอาเสามาตงสเสาซงเรยกวา กองฟอน เอาฟนไมไผหรอไมสะแกมาวางเปนพนแลว
ยกโลงศพตงไวขางบน ลกษณะเปนเชงตะกอนเปดโลง แลวจดไฟเผา มสปเหรอคอยเอานาเลยงไมใหโลงศพ
ไหม หากเลยงนาไมทน โลงกจะไหม ทาใหศพงอขนมาคลายคนนง เพราะกลามเนอและเสนเลอดเกดการผดรป
อยางฉบพลนเพราะโดนไฟไหม เปนทอจาดตามาก คนทตงทองอยมความลาบากในการรกษาสมดลทาง
รางกายและอารมณอยแลว เมอเหนสภาพเชนนนกอาจจะทาใหมผลกระทบตอจตใจเปนอนตรายแกเดกใน
ครรภ หรออาจเกดอนตรายแกรางกายตวเอง เพราะคนทกาลงตงทองการเคลอนไหวไมคลองแคลวอาจ
ประสบอบตเหตจากการเบยดเสยดกบคนทไปรวมงานศพ และอาจจะแทงลกได
คนโบราณจงมโบราณอบายเพอปองกนอนตรายทจะมผลตอจตใจคนทอง เชน เกดความวตกกงวล
ความเครยด และความไมสบายใจตาง ๆ รวมถงอนตรายตอรางกาย โดย หามคนทองไปเผาศพ และวาถาไป ผทกาลงเผาจะเขามาเกดในทองแทนลกของตนเอง แตหากจาเปนตองไปรวมจรงๆ กใหหาเขม
กลดซอนปลายเหนบชายพกไปดวย อบายกคอ สมยกอนเขมกลดซอนปลายเปนของหายาก กวาจะไดอาจตอง
ไปหยบยมหลายบาน กจะไดรบคาเตอนหลายครงจากบานตางๆ ในทสดคนทองกจะเปลยนใจไปเอง
โปรดตดตามตอนตอไป ทจะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอปองกนอนตรายทจะเกดกบจตใจของเรา ในเรอง “หามหญงทองไปดเขาออกลก จะออกลกยาก” คะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “หามตดเลบกลางคน วญญาณบรรพบรษจะอยไมเปนสข”
การดารงชวตประจาวนของคนในสมยกอนจะยงไมมคอยใสใจในดานการดแล รกษา สขภาพ
อนามยของตวเองอยางเชนในปจจบน โดยเฉพาะเดกๆ ทในสมยนนจะไมมของเลนเหมอนสมยน ดงนน
เดกๆ จงมกจะเลนปนดนเหนยว เปนลกกระสน ปนวว ปนควาย ปนตกตา หรอวงตวงลอททาจากไมไผ
นามาโคงเปนวงกลม รองเทากไมใส เลบมอเลบเทาจงดามแตขดนขโคลนแทรกอย พอกลางคนกจะนกขน
ไดวาพรงนจะตองไปโรงเรยน และครกจะมาตรวจความสะอาด จงตองรบตดเลบ แตกรรไกรตดเลบกแสนจะ
หายาก บางคนจงตองใชวธการใชปากกดเลบทละเลกละนอยจนสน แตกจะดไมเรยบสวยเทากบใชมดตด
สวนใหญถาไมใชมดเหลาดนสอกมกจะใชมดเจยนหมากของ ยา ยายตดเลบ
ดงนน การใชมดเจยนหมาก หรอมดเลก ๆ ตดเลบของคนในอดต จะทาใหตดเลบไดไมสะดวกและ
ไมปลอดภยเทากรรไกรตดเลบในปจจบน คนโบราณจงหามตดเลบเวลากลางคน โดยอางเปนอบายวา
วญญาณบรรพบรษจะอยไมเปนสข เพราะการตดเลบกลางคนจะทาใหมดบาดนวได เนองจากในสมยกอน
ยงไมมไฟฟาใช มแตตะเกยงนามนวบๆแวมๆ ซงใหแสงสวางไมเพยงพอ ถาตดเลบกลางคนกจะบงคบมด
ไดยาก อกทงไฟทสวางแบบวบวาบทาใหเกดแสงและเงา อาจจะตดเอาเนอแทนทจะตดเลบกได จงหามตด
เลบกลางคน
อบายทอางวาวญญาณบรรพบรษจะอยไมเปนสขนน เนองจากคนไทยมความกตญเคารพรก
และผกพนกบบรรพบรษ มความเชอเรองวญญาณ จงไมตองการใหวญญาณบรรพบรษตองเปนทกข เพราะ
การกระทาของตน ขอหามขอนตรงกบขอหามของชาวภาคใต โดยใชอบายวา “หามตดเลบกลางคนอายจะ
สน” จดมงหมายสาคญ เพอปองกนอนตรายจากการถกมดหรอของมคมทใชเจยนเลบบาดนว
สาหรบในตอนตอไป นาสนใจมากเพราะจะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอปองกนอนตราย
ทจะเกดกบรางกายของเราในเรอง “เวลากลางคนไดยนเสยงอะไรอยาทก หรอขานรบ ของจะเขาตว”
ซงในปจจบนกยงมกไดยนป ยา ตา ยาย เลาถงอยคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “หามตากผาขามคน กระสอจะเชดปาก”
เดกๆ ไมวาในยคไหนสมยไหน กมกจะชอบฟง นทาน เรองเลา ดวยเหตนนทานหรอเรองเลาตางๆ จง
มกจะแฝงขอคดทผใหญตองการสอนเดกไวในเรองดวยเสมอ ไมยกเวนแมแตนทานทเกยวกบผทหลายๆคนชอบ
แมจะกลว แตกอยากฟง สาหรบเรองผทคนฟงกครงกไมเบอนาจะไดแกเรอง ผกระสอ
กระสอ เปนผชนดหนงทถอวาเขาสงในตวผหญง ชอบกนของโสโครก (ราชบณฑต 2542 : 58) กระสอ
จะออกหากนเวลากลางคน มลกษณะเปนดวงไฟมแสงสเขยวสวางวาบๆ ลอยไปเฉพาะสวนหว ผมยาว กบตบ
ไตไสพงเปนพวง เชอกนวา กระสอชอบกนของสด สกปรก เชน เศษหวปลา ไสปลาตามนาคราแถวในครว
อจจาระ บางครงบานใครคลอดลก ผกระสอกจะมาคอยกนนาเลอด รกเดก เผลอๆอาจจะลวงกนตบไตไสพงเดก
ออน เดกกจะตาย ดงนน พวกผใหญจงมกหาหนามไผมากองไวใตถนบานทมคนคลอดลก โดยบอกวากระสอจะ
ไมกลาเขา เพราะกลวไสไปเกยวตดหนามไผ แลวจะทาใหถกจบหนไปไหนไมได มขอสงเกตดวาถาผาทตากไวม
รอยเปอนสคลาๆ กแสดงวาผกระสอมาหากนแถวนน และเมอกนเสรจแลวจะเชดปากกบผาทคนตากไวกลางคน
คนโบราณออกอบายโดยอาศยความกลวผกระสอของเดกๆ เพอไมใหลมเกบผาทตนตากไว เพราะผาท
ใชในสมยกอนสวนใหญจะเปนผาททอมาจากฝายแทบทงสน กวาจะทอและตดเยบเสรจแตละผนกใหเวลานาน
เนองจากไมไดใชเทคโนโลยทซบซอนมาชวยดงเชนในปจจบน จงทาใหชารดเสยหายไดงาย ดงนน การตากผา
ทงไวขามคน กจะทาใหผาเปยกฝนหรอนาคาง สงผลใหผาเกาเรว ชารดเปอยงาย นอกจากนอาจสญหายจาก
การถกขโมย หรออาจมสตวมพษ เชน ง ตะขาบ มาแอบหลบอาศยอย และจะเปนอนตรายเมอนาไปสวมใส ท
สาคญคอยงแสดงถงความเกยจครานของเจาของผา ไมรจกเกบรกษาทรพยสน ดงนน โบราณอบายเรองนจง
เปนการสอนใหลกผหญงรจกเปนแมบานแมเรอน คอยดแลรกษาสงของเครองใชในบาน นนเอง
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอใหเกดความสารวมระวงในการใชสงของ
เครองใชในครวเรอน ในเรอง “เวลานงขาวเหนยวหามกระแทกหวด แมโพสพจะเจบ ” โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “ หามนอนทบตะวน เจตภตจะออกจากราง”
นอนทบตะวน หมายถง การนอนในชวงเวลาเยนเลยไปถงคาจนดวงอาทพยตกดนแลวยงไมตน ซง
สวนใหญมกจะเปนพฤตกรรมของเดกๆ หลงจากกลบมาจากโรงเรยนในตอนเยน กจะเหนดเหนอยจากกจกรรม
ประจาวน เนองจากจะตองตนเชาไปโรงเรยน เมอเรยนและเลนซกซนกบเพอน ๆ มาตลอดทงวน เมอกลบมาถง
บานกออนเพลยและเผลอหลบไป หรอไมบางคนกหลบตงแตนงรถกลบจากโรงเรยนเลยทเดยว
ในสงคมชนบทสมยกอน ผใหญจะหามไมใหนอนทบตะวน โดยกลาววาเจตภตตามความเชอวา
เปนวญญาณทสงอยในตวคน จะลองลอยออกจากรางไดเมอเวลาหลบ โดยเฉพาะผเปนลกสาว เนองจาก
ตองเปนผทางานบาน เตรยมอาหารอาหารมอเยนสาหรบคนในครอบครว เชน พอ แม หรอ พ นอง ทออกไปทา
ไรทานา หากเผลอนอนตอนเยนกจะไมไดปฏบตหนาทเตรยมอาหารไวสาหรบรอคนในครอบครวทกลบมาจาก
ทางาน คนโบราณจงนาโบราณอบายมาข เพอสอนใหลกสาวรจกหนาทความรบผดชอบและรกาลอนควรแก
การนอน เพราะวาถาปลอยใหลกหลานนอนหลบยาวไปจนคากจะเปนการสรางลกษณะนสยทไมดใหกบ
ลกหลาน เพราะหากไมฝกใหชวยพอ แม พนอง หงหาอาหาร ทากบขาว กวาดบาน ถบาน หรอชวยงานอน ๆ
ตามแตวยและเพศของบตรหลาน ตอไปกจะกลายเปนคนขเกยจสนหลงยาวได
ขอสาคญ การนอนชวงเวลากลางวนครอมกลางคนตงแตตอนเยนจนคา อณหภมอากาศจะเปลยนแปลง
จากกลางวนเขาสกลางคน ทาใหการนอนในชวงเวลานนไมวาจะเปนเพศใดวยใด รางกายปรบอณหภมไมทน
อาจทาใหเมอตนขนมาแลว ปวดหว ไมสบายเนอ สบายตว เจบปวยได
ในตอนตอไปโปรดตดตาม โบราณอบายทจะกลาวถงจดมงหมายเพอใหเกดความความสารวมระวง
และเพอความสขอนามย ของผคนในการดาเนนชวตประจาวนและการประกอบอาชพ เรอง “ หามใสรองเทา
ยาเมลดขาวในลาน แมโพสพจะโกรธ ฝนจะแลง ขาวในนาจะไมไดผล ” คะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “หามลบมดกลางคน เมยจะมช”
มด เปนทงอาวธและเครองใชทสาคญและจาเปนในครวเรอน ซงกมหลากหลายชนด โดยแตละ
ชนดกจะมลกษณะการใชงานทแตกตางกน เชน มดเลกๆทใชในครว สาหรบปลอก หน ผก ผลไม มดสบหม
หรอมดขนาดใหญทใชทาไรทาสวน เปนตน ซงเมอใชไประยะหนงมดจะหมดความคมจงตองลบใหคมดวย
หนลบมดซงเปนหนทราย
การทคนโบราณหามไมใหลบมดในตอนกลางคนนน สบเนองมาจากในสมยกอนคนสวนใหญจะใช
ตะเกยงและไตทมแสงสวางไมมากในการใหแสงสวางในยามคาคน ดงนนในตอนกลางคนจงยงคงมดและ
มองเหนไมชดเจน ดวยเหตน หากลบมดในตอนกลางคนกจะมองเหนคมมดไมชดเชนกน และอาจถกมด
บาดมอเปนอนตรายจนไมสามารถทางานตางๆได คนโบราณจงนามาเปนอบายวา หามลบมดกลางคน
เมยจะมช เนองจากเรองเมยมชเปนเรองทรายแรงและนาอบอายอยางยงสาหรบผชายในสมยกอน เพราะ
ผชายเปนผนาของครอบครว ดงทสพตรา สภาพ (๒๕๔๒ : ๖๘ - ๗๐) กลาวถงเรองนไววา ในอดตผชายจะ
มบทบาทมากในสงคม และจะไดรบการยกยองวาเหนอกวาผหญงทงในทางปฏบตและทางกฎหมาย
โดยเฉพาะกอนการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ผชายจะมอานาจและสถานภาพทางสงคมสง
เปนหวหนาครอบครว เปนผตดสนใจในเรองตาง ๆ ผหญงตองเชอฟง ดงคาพงเพยทวา “ชายเปนชางเทา
หนา หญงเปนชางเทาหลง”
การทผชายซงเปนผนาครอบครว ไมสามารถปกครองภรรยาได ถอวาเปนเรองเสยศกดศรนาอบอาย
มณ พยอมยงค (๒๕๓๖ : ๑๐๓) กลาววา การหามลบมดกลางคนเปนอบายทตรงกบขอหามคาสอน
ประเภทเบดเตลดของชาวภาคเหนอทวา “หามลบมดกลางคน จะมคนตาย” ซงจดมงหมายสาคญของ
โบราณอบายคอ ปองกนอนตรายจากการถกมดบาด นนเอง
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอปองกนอนตรายทจะเกดกบรางกายของเราในเรอง “ไมสอยมะมวงอยาใชไมรวกทาดามตะกรอ มะมวงจะเปนหนอน” คะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “ หามสะบดชายพกผานอกบาน ”
คนไทยไดใหความสาคญในเรองการสารวมระวงเกยวกบกรยามารยาทมาตงแตในสมยโบราณ เราจง
มกไดยนคากลาวทวา “ สาเนยงสอภาษา กรยาสอสกล ” อยเสมอ และการแสดงกรยามารยาททสภาพ
เรยบรอยออนโยน ถอเปนสงททกคนสมควรประพฤตปฏบตอยางยงในสงคม
การหามสะบดชายพกผานอกบาน กเปนโบราณอบายหนงทมจดมงหมายเพอสอนเกยวกบการสารวม
กรยามารยาท โดยจะหมายถง การแตงกายของผหญงไทยในอดตทจะนยมนงผาถง และเหนบชายผาไวทเอว
ดานขวาหรอดานซายตามถนดแลวดงชายขางใดขางหนงใหมลกษณะคลายถงเลก ๆ เหนบไวทเอวมวนใหแนน
เรยกวาชายพก ใชเกบของได ซงสวนใหญกมกจะใชเกบของมคา หรอเงนทอง ดงนน การสะบดชายพกขางนอก
บาน จงอาจจะทาใหเงนทองหรอของทมคาทเกบไวทชายพกหลนหายได อกทงเปนกรยาทไมเหมาะสมสาหรบ
สตร เพราะชายผาอาจหลดมอ ผาถงลงมากองอยทเทา เปนทอจาดตา และนาอบอายได
นอกจากน กยงมการหามในอกหลายๆ ขอ เชน ตานาพรกในระหวางขา แกงจะบดเรว กเปนโบราณ
อบายทมจดมงหมายเพอสอนใหสตรสารวมระมดระวงกรยามารยาทเชนกน โดยเฉพาะสตรทนงถางขาและตา
นาพรกโดยวางครกไวกลางระหวางขา ดเปนกรยาทไมงดงามและไมเหมาะสม อกทงยงอาจกอใหเกดอนตราย
ตอรางกาย จงไดสอนเปนอบายไววา ตานาพรกในระหวางขา แกงจะบดเรว
สาหรบในตอนหนาจะเปนตอนสดทายแลวนะคะ พบกบตอนสรปของ “คณคาภมปญญาไทยจาก
โบราณอบาย” ...
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “หามหญงทองไปดเขาออกลก จะออกลกยาก”
การคลอดลกในสมยโบราณกบปจจบนแตกตางกนมาก การทาคลอดในอดตจะตองอาศยหมอตาแย
เปนผทาคลอดทบาน ไมไดคลอดในหองคลอดอยางโรงพยาบาลปจจบน ซงหามมใหผอนเขาไปนอกจากหมอ
และพยาบาล หรออาจจะมพอเดกดวยในบางแหง ทผานๆมา เราอาจจะเคยเหนการคลอดลกตามภาพยนตร
ละคร หรอผใหญเลาใหฟงวาตองเอาผาขาวมาหรอเชอกผกบนขอ แลวกใหผหญงทกาลงจะคลอดจบดงไว เพอ
เปนหลกใหมแรงเบงใหลกออกจากทอง บางคนคลอดยาก สงเสยงรองครวญครางดวยความปวดทองอยาง
ทรมานอยนาน อกทงอาการคลอดกนากลว ดงนน หากหญงมครรภไปดคนอนคลอดลกแลวไดยนเสยงหรอได
เหนภาพอาการเจบปวดของการคลอดอาจจะทาใหกลวและเกดอาการเสยขวญ จงมอบายหลอกไมใหผหญงท
กาลงตงทองไปดการคลอดลก จะออกลกยาก เพราะไมตองการใหผหญงทกาลงตงทอง เกดอาการหวาดกลว
การคลอดลกจนทาใหเสยสขภาพจตเกดความวตกกงวลความเครยด และความไมสบายใจอน ๆ ตามมา
นอกจากนยง “หามคนมทองหนาบง ลกเกดมาจะไมสวย” ดวย เพราะเปนททราบกนดในปจจบน
วาโดยปกตผหญงทมครรภจะเกดการเปลยนแปลงดานสรระและระดบฮอรโมน ทาให บางคนหงดหงด ขโมโห
ฉนเฉยว เชนเดยวกบคนโบราณทมความเชอวาการมภาวะจตใจทไมดจะสงผลถงลก ทาใหลกเปนเดกทม
อารมณแปรปรวนได หญงมครรภจงควรทาจตใจใหสงบ อารมณแจมใส ใบหนายมแยมไมบงตง ลกในครรภจะ
สขภาพจตด หนาตาสวยงาม
จะเหนไดวา ป ยา ตา ยาย หรอคนโบราณ ใสใจสอนโบราณอบายทมความเกยวของกบเพศหญง
มากกวาเพศชาย เนองจากเพศหญงเปนผทมความออนแอกวา จงควรไดรบการดแลเอาใจใสมากกวา
โดยเฉพาะผหญงทตงครรภจะตองไดรบการดแล และระมดระวงเปนพเศษ เพอปองกนไมใหเกดอนตรายตอ
รางกายและจตใจซงจะสงผลกระทบถงลกทจะเกดมาได
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอใหเกดความสารวมระวงในการใช
สงของเครองใชในครวเรอน ในเรอง “หามตากผาขามคน กระสอจะเชดปาก ” โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “หามใสรองเทายาเมลดขาวในลาน แมโพสพจะโกรธ ฝนจะแลง ขาวในนาจะไมไดผล”
สงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรม คนไทยนยมบรโภคขาวเปนอาหารหลกมานานแลว จงถอวาขาวม
พระคณตอชวตมนษย ในนทานพนบานกมเรองเกยวกบขาวอยมากมาย ดงเชนเรองเกยวกบแมโพสพ ทชาวไทย
เชอวาเปนเทพธดาดแลตนขาวและรวงขาว ผคนจงใหความเคารพนบถอและบชาแมโพสพ เรองมอยวา...
“...ครงหนงนานมาแลวโลกมนษยเกดขาวยากหมากแพง อดอยากอาหารการกน พระอนทรจงใหพระธดา
องคหนงของพระองคนามวา โพสพ ลงมาชวยมนษย นางรบคาและลงจากสวรรคตามบญชาของพระอนทร เมอลง
มาถงโลกมนษยแลวกไดพบกบฤาษตาไฟ นางจงแจงวานางคอแมโพสพทจะมาชวยมนษย ฤาษจงเสกนางให
กลายเปนเมลดขาวเปลอก แลวใหชาวบานนาไปปลก เมอขาวออกรวงเหลองเปนสทองแลว กใหชาวบานเตรยมยง
ขาวทสะอาดไว จากนนไปทาพธททองทงนา เพอเชญแมโพสพใหนาขาวเปลอกไปไวในยงขาวตามจานวนทปลก
โดยไมตองไปเกบเกยวเอง จากนนกกลบบาน รงเชาขาวเปลอกกจะเตมยงขาวเอง …
ตอมามครอบครวหนง มลกสาวสวยงามมาก ใครๆกแอบมาหลงรก แตนางไมเคยชวยพอ แมทางานบาน
เลย เอาแตคอยนดผชายมาพบกนเชงชสาว วนหนงกนดชายหนมตางบานใหมาคอยในยงขาวทพอแมทาความ
สะอาดไวรอแมโพสพนาขาวมาให ขณะทกาลงจจกนนน พลนแมโพสพกมาถงหนาประตยงและคายขาวเปลอก
ออกจากปากไหลเปนทางเขาสยง บงเอญเมลดขาวเปลอกไหลไปโดนลกสาวชาวนาทกาลงพลอดรกอยกบชาย
หนม จงโกรธมากลกขนชหนาดาวาแมโพสพ แมโพสพเสยใจมากจงไมขนขาวไปสยงของชาวบานอกตอไป นบแต
นนมา ชาวนาจงตองเกบเกยวขาวมานวด มาฝด และขนเขายงเอง …”
สาหรบโบราณอบายทมจดมงหมายเพอใหมความสารวมระวงกรยามารยาท อกทงเพอใหเกดความ
สะอาดและสขอนามย วา “หามใสรองเทายาเมลดขาวในลาน แมโพสพจะโกรธ ฝนจะแลง ขาวในนาจะไม
ไดผล” นน เพราะกอนจะนาขาวเขายงเพอเกบไวกนตลอดป ชาวนาจะนวดขาวโดยใชแรงววควายยาใหเมลดขาว
หลดจากรวง แลวกวาดมารวมกนไวเพอฝดแลวเกบเขายง ชาวนาจะหามไมใหใสรองเทายาเมลดขาว ดวย
ความรสกทเคารพแมโพสพ นอกจากนคนไทยยงถอวารองเทาเปนของตา และสกปรกจากการเหยยบสงตางๆ จงไม
ควรสวมรองเทายาขาวทใชหงกน อกทงตองการแสดงความเคารพตอสถานท บคคลและสงศกดสทธ จงออกอบาย
ดงกลาวไว
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอความเปนระเบยบเรยบรอย ในเรอง
“ ตดตะไครใหตดใบทงไวในสวน ไมเชนนนลกเกดมาขาจะลบ ” โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “ไมสอยมะมวงอยาใชไมรวกทาดามตะกรอ มะมวงจะเปนหนอน”
วถชวตของชาวชนบทไทยในอดต นอกจากมอาชพหลกคอการทานาแลว ยงมการทาสวนตางๆ
เสรมดวย เชน สวนมะมวง กลวย มะนาว สม มะละกอ เปนตน แตผลไมทมมากกวาอยางอนเหนจะไดแก
มะมวง และกลวยนาวา ในสวนของกลวยนาวานนการเกบผลไมลาบากเนองจากตนไมสงมากนก และผล
กอยรวมกนเปนเครอ แตการเกบลกมะมวงจะยากลาบากมากกวาเนองจากลาตนมความสงใหญ และลก
มะมวงกมกอยกระจดกระจายไปทวทงตน ดงนน การเกบจงตองใชวธสอยโดยใชตะกรอมไมยาวๆตดเปน
ดาม เพอเกยวขวมะมวงใหหลนลงในตะกรอ
สาหรบตะกรอทใชสอยมะมวงสวนใหญจะทาจากหวายหรอไมไผสานเปนกระพง มไมไผเหลาเปนซ
ตดอยทปากเพอใชเกยวขวมะมวงใหหลนลงในตะกรอ สวนดามตะกรอจะใชไมไผเลยงยาวตลอดทงลา
ประมาณ ๑๐ - ๑๒ เมตร มดตะกรอตดกบสวนปลายใหแนน
สาหรบคาหามของคนโบราณทไมใหใชไมลวกทาดามตะกรอ นาจะสบเนองมาจากเหตผลทวาไม
รวกเปนไมไผตระกลหนงทเนอไมบาง เปราะแตกงาย และมผวคมมาก จนหมอตาแยโบราณใชไมรวกเปน
อปกรณในการตดสายสะดอเดกเกดใหม สวนไมไผเลยง เปนไมไผตระกลหนงทมเนอไมแนนและหนากวา
อกทงยงเหนยวไมแตกงาย ซงหากนามาทาตะกรอจะดกวา ดงนน คนโบราณจงนามาเปนอบาย เพราะไม
ตองการใหใชไมไผรวกเพราะกลวบาดมอ โดยอางเรองการทมะมวงเปนหนอน เพราะชาวสวนยอมไม
ตองการใหเกดความเสยหายในการประกอบอาชพนนเอง
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอปองกนอนตรายทจะเกดกบรางกายของเราในเรอง “จะกาวขนหรอลงบนได ใหกาวทละขน อยากาวทเดยวสามขน จะทามาหากนไมได ”
โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “อยาดา อยาตพอตแม ปากจะเทารเขม มอจะโตเทาใบลาน”
คนไทยในสมยกอนสวนใหญมอาชพเกษตรกรรม โดยจะมพอซงเปนผนาของครอบครว จะตองตนแต
เชามด จงควายไปทง เพอทาไรไถนา หาผก จบปลามาเปนอาหาร ถาลกยงเลกแมกจะอยบานเลยงลกไปกอน
แตถาลกอายไดสกขวบสองขวบแลว กจะปลอยใหอยกบป ยา ตา ยาย แมกจะหาบกระบง ตะกรา ปนโต ตาม
ไปชวยพอทางานดวย และจะกลบบานใกลยาคา เมอกลบถงบานแมกจะเขาครวทากบขาว หากมลกโตพอจะ
ชวยงานไดแลวกจะหงขาวไวรอแมหลงจากกลบมาจากโรงเรยน สวนพอกจะดแลจดการควายใหเรยบรอยดวย
การพาไปอาบนา เอาเขาคอก สมไฟไลยง เหลอบ รน ไร หลงจากเสรจภารกจแลวจงจะไปอาบนา พอดกบแมจด
สารบอาหารเสรจ ทกคนกจะมารบประทานอาหารรวมกน
ชวตประจาวนเปนไปอยางเรยบงาย ลกหลานในสมยกอนจงมกไดรบการอบรมเลยงดอยางใกลชดจาก
พอ แม ป ยา ตา ยาย คาสงสอนหนงทไดยนอยเสมอจนปจจบนกคอ อยาดา อยาทบตพอแม จะบาปกรรมและเมอตายไปจะกลายเปนเปรต ตวสงเทาตนตาล ปากเทารเขม และ มอโตเทาใบลาน...
เปรต กลาวกนวาเปนผจาพวกหนง มรปรางสงโยงเทาตนตาล ผมยาวหยกหยอย คอยาว ผอมโซ กลาว
กนวาคนทชอบดาพอแมจะเปนเปรตทมปากเทารเขม กนอะไรไมได ใชแตปากดดนาๆ จงไมอมและรองหวโหย
ดงวดๆ ตลอดเวลาในตอนกลางคน สวนพวกทชอบทบตพอแม กจะเปนเปรตทมมอใหญโตเทาใบลาน ยกมอไม
คอยขนเพราะหนกมาก
ตนลานเปนไมยนตน ตระกลเดยวกบปาลม ใบจะเปนครบขนาดใหญกวางราว 1.20 เมตร นามาใชเปน
สวนประกอบของเครองจกสาน เชน งอบ ปลาตะเพยน พด เปนตน
การนาเรองปากเทารเขม และ มอโตเทาใบลาน มาเปนอบายในการสงสอนใหเคารพและกตญตอ
ผมพระคณโดยเฉพาะพอแม เนองจากพอแมเปนผทมบญคณใหญหลวง ลกหลานจงควรมความเคารพกตญ
และไมทารายพอแม คนโบราณจงออกอบายวา ถาตพอแมมอจะโตเทาใบลาน เพอใหคนในสงคมยคนนเกด
ความกลว ตระหนกและละเวนไมประพฤตปฏบตสงทไมดไมงามไมเหมาะสม
สาหรบในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอความสะอาดและสขอนามย ในเรอง
“ หามนอนทบตะวน ” โปรดตดตามคะ .....
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
การศกษาโบราณอบายจากคอลมนภมปญญาชาวบาน ตอน “ อยาปลกกอไผไวรมท ลกหลานจะทะเลาะกน ”
สภาพสงคมในอดต การมทดนเปนทอยอาศยและเปนเรอกสวนไรนายงไมมการปกหลกเขตหรอลอม
รวเพอแสดงกรรมสทธอยางชดเจนแตอยางใด แตจะใชลกษณะทางธรรมชาต เชน แมนา ลาคลอง แนวตนไม
ใหญ ฯลฯ เปนสงแสดงเขตทดนแทนหลกเขต แมแตในปจจบนบางพนทในหมบานตามตางจงหวดกยงเปน
เชนนนอย ซงหากลองถามเจาของทดนวา มทดนถงตรงไหน อาจไดรบคาตอบจากเจาของวาถงตรงตนตะเคยน
ใหญสดหนองนาดานหลงนน ทงหมดกประมาณ ๒๐ กวาไร กอาจเปนได
ดวยเหตขางตน จงมภมปญญาชาวบานทสบทอดตอกนมา วา “ อยาปลกกอไผไวรมท ลกหลานจะ
ทะเลาะกน ” ซงผเฒาผแกไดเลาอธบายใหฟงวา ทหามไมใหปลกกอไผไวรมทกเพราะวา กอไผแรกปลกกจะ
เปนเพยงแคตน สองตน อยรมพนทเทานน แตเมอตนไผเตบโตงอกงามมหนอขนมาเรอย ๆ กจะขยายกอใหญโต
ออกไป ทาใหรกลาไปในทของคนอนเกดปญหาโตแยงกนเรองแนวเขตทดน ในสมยแรกๆท พอแม ปยา ตายาย
หรอผใหญยงมชวตอย กไมมปญหาอะไร เพราะยงไมแยกโฉนดแบงปนทใหลกหลาน และยงมความเปนญาตพ
นองใกลชดกนอย แตพอถงรนหลานในชวงหลงๆทหางออกไป กอาจจะตกลงกนไมได เกดปญหาเรองแนวเขต
ซงหากผใหญไมหามไวเชนนกอาจจะเกดปญหาตามมาได เนองจากไมไผเปนไมทคนทวไปนยม เพราะม
ประโยชนมากมายอเนกประสงค ทงใชหนอเปนอาหาร ใชลาตนในการจกสาน ทาเครองใชในครวเรอน ฯลฯ
ดงนน คนสมยกอนจงไดออกโบราณอบาย “ อยาปลกกอไผไวรมท ลกหลานจะทะเลาะกน ” เพอเปน
อทาหรณสอนใจคนรนหลงไว โดยพดเปนอบายทาใหคนในสงคมเกดความกลว และตระหนก เพอทจะสอนให
ละเวนไมประพฤตปฏบต ในสงทจะกอใหเกดปญหาขดแยงทงในครอบครวตนเอง และเพอนบาน และมผลให
สงคมสงบเรยบรอย
ในตอนตอไป จะเลาถงโบราณอบายทมจดมงหมายเพอใหเกดความกลว ตระหนกและละเวนไมประพฤต
ปฏบตในเรอง “อยาดา อยาตพอตแม ปากจะเทารเขม มอจะโตเทาใบลาน” โปรดตดตามคะ ..
งานวจยทนอดหนนจากสวช. โดย : นางพรนภา บวพมพ
เรยบเรยงโดย : เยาวนศ เตงไตรรตน
![미술과 교육과정 - textbook-miraen.cdn.x-cdn.comtextbook-miraen.cdn.x-cdn.com/textbook/newbook... · [4미02-06]기본적인표현재료와용구의사용법을익혀안전하게사용할수있다](https://img.dokumen.tips/doc/110x75/5ecd9476513d9b71aa634c58/ee-eoee-textbook-4e02-06eeoeeoeeeeoee.jpg)
