โรครอนเรงประชากร ’ยง’?

ศาสตราจารย ดร. ธรภาพ เจรญวรยะภาพภาควชากฏวทยา คณะเกษตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน

1

2

การเปลยนแปลงของสภาวะอากาศ (Climate change) เกดขนมานานแลว มากกวา 1,000,000 ป

ภาวะโลกรอนมผลกระทบตอการเปลยนแปลงของระบบสรยะมากในชวง 5,000-15,000 ป

Man Made Global Warming

3

The IPCC was established to provide the decision-makers and

others interested in climate change with an objective source of information about climate change. The IPCC does not conduct

any research nor does it monitor climate related data or parameters. Its role is to assess on a comprehensive, objective, open and

transparent basis the latest scientific, technical and socio-economic

literature produced worldwide relevant to the understanding of the risk of human-induced climate change, its observed and projected

impacts and options for adaptation and mitigation. IPCC reports

should be neutral with respect to policy, although they need to deal

objectively with policy relevant scientific, technical and socio economic factors. They should be of high scientific and technical standards, and

aim to reflect a range of views, expertise and wide geographical coverage.

4

Climate changeกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขน : CO2, CH4, N2O

Greenhouse effects

(ปรากฏการณเรอนกระจก)

Global warming

(โลกรอน)

Climate change

(การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ)

5

Human activity

6

ปรมาณสตวขอปลองทพบในโลก (2006)

กลม ชอสามญ จ านวน

INSECTA แมลง >5,000,000

CHILOPODA ตะขาบ ไมมขอมล

DIPLOPODA กงกอ ไมมขอมล

CRUSTACEA กง ป ไมมขอมล

ARACHNIDA แมงมม เหบ ไมมขอมล

ไร 7

8

ผลกระทบจากโลกรอนขนคลนความรอนรนแรงขน พาย ไฟไหม

น าแขงขวโลกละลาย น าทวมโลก

อาหาร เสยชวตจากความรอน

ฤดกาลแปรปรวน ขาดทอยอาศย

9

โรคระบาด

โรคระบาดจากแมลง

10

Singapore

(Jan 08) 200

Malaysia

(Sep 08) 2,000

Report ~200

India,

~1,500,000 cases

Italy

11

WEST NILE VIRUS (USA 1999)

(>50 spp.)

12

DENGUE (BHUTAN-2004)

13

7-14 วน

14

ยงท าอะไรทไหนตวเตมวยจากดกแด แหลงเพาะพนธ

เกาะพก บรเวณใกล ๆ แหลงเพาะพนธ

น าหวาน เกสรดอกไม

ผสมพนธ บรเวณใกล ๆ แหลงเพาะพนธ

หาเหยอ ตามบาน ในบาน นอกบาน เปนตน

ดดเลอด ทมคน สตว ในบาน นอกบาน ปา เปนตน

เกาะพกหลงดดเลอด ใกลบรเวณทไดดดเลอด

เกาะพกรอกอนวางไข ใกลแหลงเพาะพนธ

วางไข แหลงเพาะพนธ

หลงวางไข ใกลแหลงเพาะพนธ

อณหภม

15

ปจจยส าคญทท าใหยงดดเลอดปจจยภายใน

สรระของยง

ปจจยภายนอก ระยะไกล

คารบอนไดออกไชด ระยะใกล

ความรอนความชน สายตา

อณหภม

16

อณหภมและปรมาณน าฝนสงขนแหลงเพาะพนธยงพาหะมากขนจ านวนรนของยงพาหะมากขนการเปลยนแปลงของฤดกาลการแพรเชอการเคลอนยายยงจากทหนงจากทหนงไปอกทหนงรอบ (วงจร) การวางไข (24-72 ชวโมง ขนกบอณหภม)

ยงตวเมยวางไข 150 ฟอง/ครงหลงการกนเลอด ~2-4 วน ยงตวเมยหนงตววางไขไดมากถง 21 ครง (3-5 ครง) ในหนงปมยงได 4-6 รน (2-3 เดอนตอรน)

17

อณหภมเฉลย วงจรชวตยง* วงจรเชอในยง**(OC) (เฉลย-วน ลกน ำ-ตวเตมวย) (เฉลย-วน)

16 47 111 17 37 56 18 31 28 20 23 19 22 18 7.9 30 10 5.8 35 7.9 4.8 39 6.7 4.8 40 6.5 4.8(เอธโอเปย)

* ยงกนปลอง ** Plasmodium falciparum

Teklehaimanot, et al. 2004. Malaria J. 3:41.18

Site Max case of malaria Temp Zone

Alaba 163 27.4 11.7 Cold

Awasa 17 27.4 12.6 Cold

Bahirdar 83 27.2 13.0 Cold

Debrezeit 147 27.5 12.1 Cold

Hosana 96 22.4 10.7 Cold

Jima 85 27.6 11.6 Cold

Diredawa 330 31.8 19.0 Hot

Nazareth 109 27.5 14.3 Hot

Wolayita 113 25.3 14.4 Hot

Zeway 102 27.5 13.7 Hot

Average daily malaria cases (1990-2000: Ethiopia)

Teklehaimanot, et al. 2004. Malaria J. 3:41.19

Sporogonic development

9 days at 30oC

10 days at 25oC

11 days at 24oC

23 days at 20oC

10-16 วน

Boyd 1937. AJMH 17:253-6220

21

22

23

24

25

Used tyres

26

27

28

29

30

31

สภาพแวดลอมมผลตอการบนเขาออกบานของยงอยางไร

32

สภาพแวดลอมมผลตอการบนเขาออกบานของยงอยางไร

33

45 m

45 m

45 m

45 m

45 m

45 m

45 m

Hut AHut D

Hut C Hut B

RESTING STATION

WEATHER STATION

MOSQUITO VILLAGE

34

35

L

LL

LL

LL

LL

36

LL

37

Entrance experiment in winter (Nov 06 - Jan 07)

0

5

10

156

:00

7:0

0

8:0

0

9:0

0

10

:00

11

:00

12

:00

13

:00

14

:00

15

:00

16

:00

17

:00

18

:00

Times

Avera

ge n

um

ber

of

Aed

es a

eg

yp

ti

recap

ture

d i

n t

rap

s

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Tem

pera

ture

(oC

) an

d R

ela

tive

hu

mid

ity (

%)

Inside temperature Outside temperature Humidity38

Entrance experiment in summer (Feb 07 - May 07)

0

5

10

15

6:0

0

7:0

0

8:0

0

9:0

0

10

:00

11

:00

12

:00

13

:00

14

:00

15

:00

16

:00

17

:00

18

:00

Times

Avera

ge n

um

ber

of

Aed

es a

eg

yp

ti

recap

ture

d i

n t

rap

s

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Tem

pera

ture

(o

C)

an

d R

ela

tive

hu

mid

ity (

%)

Inside temperature Outside temperature Humidity39

Entrance experiment in rainny season (Jun 07 - Oct 07)

0

5

10

15

6:0

0

7:0

0

8:0

0

9:0

0

10

:00

11

:00

12

:00

13

:00

14

:00

15

:00

16

:00

17

:00

18

:00

Times

Avera

ge n

um

ber

of

Aed

es a

eg

yp

ti

recap

ture

d i

n t

rap

s

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Tem

pera

ture

(o

C)

an

d R

ela

tive

hu

mid

ity (

%)

Inside temperature Outside temperature Humidity

40

อณหภม ความชน ปรมาณน าฝน

มผลตอการเขาบานของยงลาย

41

มหนวยเตอนภยทด นโยบายแหงชาตทดและยงยน

ตดตามวเคราะหการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอน ามาวางแผนแกปญหาในอนาคต

ศกษาและวจยอยางตอเนอง เฝาระวงโลกอบตใหม

44

45

ขอขอบคณ

ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว)

ภาควชากฏวทยา คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

BMGF