การตอบปฏิเสธการแสดงความ ......108 1. ส วนท เป นกลว ธ ทางภาษาผ พ ดภาษาไทยใช

วารสารศลปศาสตร มหาวทยาลยแมโจ ปท 5 ฉบบท 1 ประจ�ำเดอน มกรำคม - มถนำยน 2560

105

การตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทย: การศกษากลวธทางภาษา และขอค�านงทเปนเหตจงใจ

The Refusal of the good intention in Thai: A study of linguistic strategies and native speakers’ motivational concerns

สทธธรรม อองวฒวฒน1

บทคดยอบทความวจยนมวตถประสงคเพอตองการศกษากลวธทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการ

ตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทยและขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการเลอกใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดตามแนวคดวจนปฏบตศาสตรแนวปลดปลอย (Emacipatory Pragmatics) โดยใชแบบสอบถามประเภท Discourse Completion Test (DCT) จากกลมตวอยางผพดภาษาไทยทเปนนกศกษาระดบปรญญาตรหลากหลายคณะและหลากหลายชนปจ�านวน 100 คน และจากการสมภาษณเชงลกกลมตวอยางจ�านวน 30 คน ผลการวจยพบวาผพดภาษาไทยเลอกใชกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดมากกวากลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมา สวนขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการแสดงความไมพอใจม 2 สวน คอ 1.ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในสวนทเปนวตถประสงคของการสนทนา และ 2.ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในสวนทเปนปรบทของการสนทนา โดยการรกษาความสมพนธของคสนทนาเปนขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยสวนใหญค�านงถงมากทสดในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด พฤตกรรมทางภาษาดงกลาวมความสมพนธกบปจจยทางสงคมวฒนธรรม 3 ประการ ไดแก 1. การมมมมองตวตนแบบพงพา (an interdependent view of self) 2.ความเปนสงคมแบบองกลม (collectivism) และ3.ความเปนวฒนธรรมปรบทสง (High context culture)

AbstractThis research article aims to study linguistic strategies that Thai people adopted

to express the refusal of the good intention, as well as to study native speakers’ motivational concerns while performing the act. The first part of the result indicates that Thai speakers adopted mitigating strategies more frequently than bold-on

1อาจารยประจ�าสาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทยและภาษาวฒนธรรมตะวนออก คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร [email protected]

106

record strategies. The second part of the result reveals that there are two types of motivational concerns-1) motivational concerns relating to the purpose of conversation 2) motivational concerns relating to the context of conversation. It found that Thai speakers place a priority on keeping relationship with the interlocutor. This linguistic behavior might be motivated by three sociocultural factors : an interdependent view of self, collectivism and high context culture.

1. บทน�าในบรรดาการปฏสมพนธหลากหลายประเภท การตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

นบเปนการปฏสมพนธลกษณะหนงทนาสนใจศกษาเนองจากการปฏสมพนธดงกลาวเปนปฏสมพนธทมกเกดขนในชวตประจ�าวน อกทงเปนการปฏสมพนธทผพดจ�าเปนตองเลอกวาจะเลอกใชกลวธทางภาษาอยางไรในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดของคสนทนา กลวธการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดมความแตกตางกนไปในแตละวฒนธรรม เชน ชาวจนใชกลวธการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดโดยเฉลยสงกวากลมตวอยางชาวอเมรกน (Liao andBresnahan, 1996) หรอกลมตวอยางชาวองกฤษทพดภาษาองกฤษใชการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดแบบตรงไปตรงมามากกวากลมตวอยางชาวจนไตหวนทพดภาษาองกฤษเปนภาษาทสอง (Widjaja, 1997) สวนในวฒนธรรมไทย คนไทยมกไมตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดอยางตรงไปตรงมาเพราะสงคมไทยเปนสงคมทหลกเลยงการเผชญหนา และคนไทยมกแกไขความขดแยงดวยการประนประนอม (Klusner,1981) สงเกตไดจากการทเรามส�านวน “น�าขนไวใน น�าใสไวนอก” ซงแสดงใหเหนวา แมเราจะรสกไมพงพอใจ เรากไมอาจแสดงออกมาใหใครร นอกจากนคนไทยยงมวธจดการกบความขดแยงโดยวธประนประนอมเพอไมใหกระทบจตใจของผอน ดงในส�านวน “บวไมใหช�า น�าไมใหขน”เปนตน

อยางไรกตามแมวาคนไทยจะเหนวาการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดอยางตรงไปตรงมาเปนสงทควรหลกเลยงดงทไดกลาวแลวขางตน แตการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดเปนสงทเกดขนไดในชวตประจ�าวน ดงนนผวจยจงสนใจวาเมออยในสถานการณทคนไทยตองตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด คสนทนาคนไทยจะเลอกใชกลวธทางภาษาอยางไรในการปฏสมพนธ จากการทบทวนวรรณกรรมพบวางานวจยทศกษาการตอบปฏสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทย ไดแกงานวจยของวมลพกตร พรหมศรมาศ (2543) งานวจยนศกษากลวธทางภาษาทใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทยตามกรอบแนวคดเรองความสภาพของบราวนและเลวนสน (Brown and Levinson, 1978, 1987) และยงไมพบวามงานวจยใดทศกษาการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทยโดยมงพจารณาทมมมองเจาของภาษาและปจจยทางสงคมวฒนธรรม ในงานวจยนผวจยจงมวตถประสงคเพอตองการศกษาการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทยโดยมงพจารณาทมมมองเจาของภาษาและปจจยทางสงคมวฒนธรรม ซงมค�าถามการวจยวา ผพดภาษาไทยเลอกใชกลวธทางภาษาอยางไรในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด และเมอตองอยในสถานการณการตอบปฏเสธการ


107

แสดงความปรารถนาด ผพดภาษาไทยค�านงถงขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยใดบางในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

2. กรอบแนวคดทใชในการวจยการศกษากลวธทางภาษาทใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทย

และขอค�านงทเปนเหตจงใจนเปนไปตามแนวทางทเรยกวา “Emancipatory Pragmatics” หรอ “วจนปฏบตศาสตรแนวปลดปลอย”2

แนวคดวจนปฏบตศาสตรแนวปลดปลอย (Emancipatory Pragmatics) เปนแนวคดทคดขนโดย Hanks, Ide, and Katagiri (2009) และเกดมาจากความรวมมอของนกวชาการหลากหลายแขนงสาขาทงนกภาษาศาสตร นกมานษยวทยานกสงคมวทยา ตลอดจนนกวทยาศาสตรปรชานทมความมงมนและยดอดมการณเดยวกน คอ การวเคราะหภาษาโดยไมละเลยสามญส�านก (common sense) ของเจาของภาษาในสงคมวฒนธรรมนน ๆ แนวคดดงกลาวพยายามเสนอและ ตงค�าถามวา ทฤษฎทางวจนปฏบตศาสตรทรจกกนอยางแพรหลาย (Established framework) สามารถอธบายการปฏสมพนธของคนในสงคมทมโครงสรางและระบบวธคดแตกตางจากสงคมตะวนตก ซงเปนสงคมของเจาของทฤษฎไดอยางเหมาะสมหรอไม อยางไร และการพรรณนาปรากฏการณทางภาษาตางๆ ทเกดขนควรพจารณาจากมมมองเจาของภาษาหรอปจจยทางวฒนธรรมในสงคมทเกยวของและสนบสนนใหมการสรางกรอบการวเคราะหวถการปฏสมพนธทกลนกรองมาจากความคดหรอคานยมของสงคมนน ๆ เอง ในบทความวจยน ผวจยจะไดศกษาการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทยตามแนววจนปฏบตศาสตรแนวปลดปลอย (Emancipatory Pragmatics) โดยมงพจารณาปรากฏการณทางภาษาดงกลาวจากมมมองเจาของภาษาและปจจยในสงคมวฒนธรรมตามแนวทางทวจนปฏบตศาสตรแนวปลดปลอย (Emancipatory Pragmatics) เสนอไว

3. ขอบเขตของการวจย3.1 นยามของการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

การตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด ในงานวจยน ผวจยนยามตาม Widjaja (1997,p.2) วาหมายถงการกระท�าทผพดมเจตนาตองการแสดงวาไมสามารถหรอไมตองการรบหรอไมใหความรวมมอหรอไมตอบสนองความปรารถนาหรอความตงใจดทผฟงมอบให

3.2 ขอบเขตของขอมลและกลมตวอยางเนองจากบทความวจยน ผวจยมวตถประสงคในการศกษาการตอบปฏเสธการแสดง

ความปรารถนาดใน 2 ประเดน คอ 1.เพอศกษากลวธทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด และ 2.เพอศกษาขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด ดงนนวธการเกบขอมลและขอบเขตของขอมลจงแบงออกเปน 2 สวน ดงน

2ผวจยเรยก“Emancipatory Pragmatics” วา“วจนปฏบตศาสตรแนวปลดปลอย” ตาม ณฐพร พานโพธทอง (2555)

108

1. สวนทเปนกลวธทางภาษาผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

ผวจยเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามหรอทเรยกวา Discourse Completion Test (DCT)3 เปนเครองมอในการวจยจากการสมกลมตวอยางนกศกษาหลากหลายชนปและหลากหลายคณะในระดบปรญญาตรของมหาวทยาลยธรรมศาสตรจ�านวน 100 คน (จ�าแนกเปนกลมตวอยางเพศชายและเพศหญงอยางละ 50 คน) ทงนผวจยแบงสถานการณการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในแบบสอบถามออกเปน 3 สถานการณเพอใหมความหลากหลาย อกทงกลมตวอยางยงมโอกาสเลอกใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในสถานการณทแตกตางกน ไดแก 1. สถานการณททานตอบปฏเสธเพอนของทานในการเชญไปงานฉลองวนเกด 2. สถานการณททานตอบปฏเสธเพอนของทานเกยวกบการแนะน�าคอรสเรยนภาษาองกฤษ และ 3. สถานการณททานตอบปฏเสธเพอนของทานในการใหยมชดส�าหรบการแสดงละครเวทของมหาวทยาลยตวอยางแบบสอบถาม

การตอบปฏเสธเพอนของทานในการเชญไปงานฉลองวนเกด- หากทานตองตอบปฏเสธเพอนของทานในการเชญไปงานฉลองวนเกด ทานจะท�าอยางไร

□ ตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด โดยพดวา................................................................□ ไมตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดเพราะ...................................................................□ ตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด โดยใชวธอน คอ......................................................

2. สวนทเปนขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

ในสวนน ผวจยจะเกบขอมลทงจากการใชแบบสอบถามเพอตองการทราบขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดจากกลมตวอยางนกศกษาในระดบปรญญาตรของมหาวทยาลยธรรมศาสตรจ�านวน 100 คน (กลมเดยวกบสวนท 1) และการสมภาษณเชงลกจากการสมกลมตวอยางอกจ�านวนทงสน 30 คน (กลมเดยวกบสวนท 1)ตวอยางแบบสอบถามขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

ในขณะททานตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในสถานการณตางๆ ทานค�านงถงปจจยใดบาง (สามารถตอบไดมากกวา 1 ปจจย..............................................................………………………………………………………………………………………………………………………………………………..............

3ผวจยใชแบบสอบถามเชนเดยวกบชาญวทยเยาวฤทธา (2554) แตดดแปลงใหเขากบกลวธทางภาษาทใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด และผวจยเกบขอมลจากแบบสอบถามเนองจากแคสเปอรและบลม กลกา กลาววา “การใชแบบสอบถามท�าใหไดขอมลทชดเจนวธหนง” (Kasper and Blum-Kulka1993 อางถงใน ชาญวทยเยาวฤทธา 2554 )


109

4. วธด�าเนนการวจยในสวนวธด�าเนนการวจยสามรถแบงไดเปนขนตอนดงน1. ส�ารวจเอกสารและงานวจยทเกยวของ

จากการส�ารวจเอกสารและงานวจยทเกยวของ ผวจยเลอกใชแนวทาง Emancipatory Pragmatics หรอวจนปฏบตศาสตรแนวปลดปลอยในการอธบายความสมพนธระหวางกลวธทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดกบขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถง และจากการทบทวนวรรณกรรมยงไมพบวามงานวจยทศกษาความสมพนธระหวางกลวธทางภาษาดงกลาวกบขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถง

2. เลอกกลมตวอยางทใชในการวจยในการวจยครงน ผวจยเลอกกลมตวอยางจากการสมกลมตวอยางนกศกษาหลากหลายชน

ปและหลากหลายคณะในระดบปรญญาตรของมหาวทยาลยธรรมศาสตรจ�านวน 100 คน (จ�าแนกเปนกลมตวอยางเพศชายและเพศหญงอยางละ 50 คน)

3. สรางเครองมอทใชในการวจยในสวนของการศกษากลวธทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความ

ปรารถนาด ผวจยเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามหรอทเรยกวา Discourse Completion Test (DCT) เปนเครองมอ ขณะทในการศกษาขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด ผวจยเกบขอมลทงจากการใชแบบสอบถามและการสมภาษณเชงลก

4. เกบขอมลจากเครองมอทสรางขน5. วเคราะหขอมล

ในการวเคราะหขอมล ผวจยจ�าแนกการวเคราะหขอมลออกเปน 2 สวน ไดแก 1. วเคราะหกลวธทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด โดยในการวจยนผวจยจะไดศกษาเฉพาะในสวนทเปนกลวธทางภาษาเทานน และ 2. วเคราะหขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

สวนการวเคราะหกลวธทางภาษาทใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดของกลมตวอยาง ผวจยจะน�าขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามทเปน “ถอยค�า” มาวเคราะหเรมจากการน�าค�าตอบมาจ�าแนกเปนถอยค�า โดยพจารณาจาก 1. การเวนวรรคของผตอบแบบสอบถามแทนจงหวะหยดระหวางถอยค�า และ 2.เนอความทสมบรณของแตละถอยค�า และเมอผวจยแบงค�าตอบทไดเปนถอยค�าแลว จงน�าถอยค�าดงกลาวมาวเคราะหวาเปนกลวธทางภาษาแบบใด โดยพจารณาทงรปภาษาและเนอความของถอยค�านน และอาศยแนวคดดานวจนปฏบตศาสตรเปนเกณฑ

6. เรยบเรยงผลการวจย7. สรปและอภปรายผลการวจย

110

5. ผลการวจยในหวขอผลการวจยน ผวจยจะแบงการน�าเสนอผลการวจยออกเปน 2 สวน ไดแก 1. กลวธ

ทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด และ 2. ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด ดงมรายละเอยดตอไปน

5.1 กลวธทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการแสดงความไมพอใจจากการศกษาขอมลค�าตอบของกลมตวอยางผพดพบวา กลวธทางภาษาทกลมตวอยาง

เลอกใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท ดงน5.1.1 กลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมา5.1.2 กลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงในแตละกลวธมรายละเอยดดงน5.1.1 กลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมา

กลวธทางแบบตรงไปตรงมา ในทน หมายถง กลวธการใชถอยค�าทผพดแสดงการปฏเสธสงทผฟงเสนอความปรารถนาดอยางตรงไปตรงมา ไมมการตกแตงถอยค�า หรอใชถอยค�าทไมสามารถตความเปนเจตนาอนไดกลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมาทกลมตวอยางเลอกใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดสามารถเรยงล�าดบกลวธทปรากฏคาความถจากมากไปหานอยไดดงน

5.1.1.1 การบอกวาไมสามารถตอบสนองสงทเสนอการบอกวาไมสามารถตอบสนองสงทเสนอ หมายถง การทผ พดใช

ถอยค�าแสดงการปฏเสธอยางตรงไปตรงมาเพอบอกวาผพดไมสามารถตอบสนองสงทผฟงเสนอ มกปรากฏค�าบอกปฏเสธ “ไม” และค�าหลงกรยา “ได” ในถอยค�า

- ชนไปงานวนเกดแกไมไดละ (1)- กไปเรยนคอรอสทมงแนะน�าไมไดแลวละ (2)จากตวอยางท (1)-(2) จะเหนวากลมตวอยางใชกลวธการบอกวา

ไมสามารถตอบสนองสงทผฟงเสนอโดยใชค�าบอกปฏเสธ “ไม” และค�าหลงกรยา “ได” ในถอยค�า5.1.1.2 การบอกวาไมตองการตอบสนองสงทเสนอ

การบอกวาไมตองการตอบสนองสงทเสนอ หมายถง การทผ พดใชถอยค�าแสดงการปฏเสธอยางตรงไปตรงมาเพอบอกวาผพดไมตองการตอบสนองสงทผฟงเสนอ มกปรากฏค�าบอกปฏเสธ “ไม” ในถอยค�า ทงนกลวธการบอกวาไมตองการตอบสนองตางกบกลวธการบอกวาไมสามารถตอบสนอง ตรงทกลวธแรกผพดแสดงการปฏเสธวาไมตองการตอบสนอง ขณะทกลวธหลง ผพดตองการแสดงใหผฟงเหนถงความจ�าเปนบางอยางทท�าใหไมสามารถตอบสนองสงทขอรอง

- ขาไมไปอะ ขอโทษดวย มธระ (3)- ไมเอาแลว มแลวเพอน (4)


111

จากตวอยางท (3)-(4) จะเหนวากลมตวอยางใชกลวธการบอกวาไมตองการตอบสนองสงทผฟงเสนอโดยใชค�าบอกปฏเสธ “ไม” ในถอยค�า

5.1.2 กลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรง ในทน หมายถง กลวธการใชถอยค�า

ทผพดไมไดแสดงการปฏเสธสงทผ ฟงแสดงความปรารถนาดอยางตรงไปตรงมา แตใชถอยค�าลดน�าหนกความรนแรงของการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดหรอใชถอยค�าทตองอาศยการตความกลวธแบบลดน�าหนกความรนแรงทกลมตวอยางเลอกใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดสามารถเรยงล�าดบกลวธทปรากฏคาความถจากมากไปหานอยไดดงน

5.1.2.1 การใหเหตผลการใหเหตผล หมายถง การทผพดใชถอยค�าแสดงเหตผลวาเพราะเหตใด

ผพดจงไมสามารถตอบสนองสงทผฟงเสนอความปรารถนาด การใหเหตผลเปนการแสดงวาผพดใหความส�าคญทจะตอบสนองความตองการของผฟงและไมไดตองการทจะปฏเสธการแสดงความปรารถนาด ในทางตรงกนขามผพดกลบมความจ�าเปนบางอยางทท�าใหตองตอบปฏเสธ

- ชนยงไมพรอมวะ ขอไวคอรสหนาแลวกน (5)- ชนใสไมไดอะ มนคบมาก (6)

จากตวอยางท (5)-(6) จะเหนวากลมตวอยางใชกลวธการใหเหตผล โดยเหตผลทกลมตวอยางอางเปนเหตผลทระบวาเพราะเหตใดกลมตวอยางจงไมสามารถตอบสนองสงทผฟงขอรอง ซงในทนไดแก การอางวาก�าลงมปญหาเรองเงนและไมสามารถใสชดไดใน ตวอยางท (5) และ (6) ตามล�าดบ

5.1.2.2 การแสดงการขอโทษการแสดงการขอโทษ หมายถง การทผพดใชถอยค�าเพอยอมรบผดจาก

การทไมสามารถตอบสนองการแสดงความปรารถนาดของผฟง ถอยค�าทใชกลวธนจะปรากฏค�ากรยา “โทษ” หรอ “ขอโทษ” และในบางกรณอาจมค�าขยาย “จรง” เพอเพมความหนกแนนของการแสดงการขอโทษ

- โทษจรงๆ เวยชนไปงาน birthday แกไมไดจรง... (7)- ชนยม (เอยชอพอนคนหนง) ไปแลว ขอโทษแลยไมไดยมแก (8)

จากตวอยางท (7)-(8) จะเหนวากลมตวอยางใชกลวธการแสดงการขอโทษ โดยใชค�ากรยา “โทษ”และค�าขยาย “จรง” เพอเพมความหนกแนนของการขอโทษในตวอยางท (7) และ ใชค�ากรยา“ขอโทษ”ในตวอยางท (8)

5.1.2.3 การใชถอยค�าแสดงความตองการทจะรบความปรารถนาดการใชถอยค�าแสดงความตองการทจะรบความปรารถนาด หมายถง

การทผพดใชถอยค�าแสดงความตองการทจะรบความปรารถนาดของผฟงกอนแลวจงบอกเหตผลในการตอบปฏเสธ มกปรากฏค�าชวยหนากรยา “อยาก” และค�าเชอมแสดงความขดแยง “แต” ในถอยค�า

- ชนอยากไปงานแกจรงๆ นะเวย แตมนตดเรยน (เอยชอวชา) นะส (9)- อยากเรยนนะแก แตชนจองอกทไวแลวอะ ขอโทษดวย (10)

112

จากตวอยางท (9)–(10) จะเหนวากลมตวอยางใชถอยค�าแสดงความตองการทจะรบความปรารถนาดโดยปรากฏค�าชวยหนากรยา “อยาก” และค�าเชอมแสดงความขดแยง “แต” ในถอยค�า

5.1.2.4 การแสดงการขอบคณการแสดงการขอบคณ หมายถง การทผพดใชถอยค�าแสดงการขอบคณ

ในการแสดงความปรารถนาดของผฟงกอนทจะตอบปฏเสธ มกปรากฏค�ากรยา “ขอบคณ” หรอ “ขอบใจ” และค�าเชอม “แต” ในถอยค�า

- ขอบใจเพอน แตขอโทษดวยชนไปไมได (11)- ขอบคณแก แตชนตองใสชดอกแบบนง ทแกใหมามนคนละแบบกนจา (12)

จากตวอยางท (11)–(12) จะเหนวากลมตวอยางใชถอยค�าแสดงการขอบคณโดยปรากฏค�ากรยา “ขอบใจ”และ “ขอบคณ” และค�าเชอมแสดงความขดแยง “แต” ในตวอยางท (11) และตวอยางท (12) ตามล�าดบ

5.1.2.5 การผดเวลาการผดเวลา หมายถง การทผพดใชถอยค�าผดการตอบสนองสงทผฟง

แสดงความปรารถนาด โดยผพดแสดงวาแมตนจะไมสามารถตอบสนองความปรารถนาดของผฟงไดในตอนน แตกยนดทจะตอบสนองสงทผฟงขอรองในโอกาสตอไป มกปรากฏค�าบอกเวลาแสดงอนาคตในถอยค�า

- เอาไวเทอมหนาแลวกน แลวชนจะลงคอรสทแกแนะน�า (13)- ปนไมสะดวก ชนไปเซยเบรทเดยแกปหนาแลวกน (14)

จากตวอยางท (13)–(14) จะเหนวากลมตวอยางใชถอยค�าเพอผดเวลาการตอบสนองสงทผฟงแสดงความปรารถนาดโดยปรากฏค�าบอกเวลาแสดงอนาคต “เทอมหนา” และ “ปหนา” ในตวอยางท (13)-(14) ตามล�าดบ

5.1.2.6 การแสดงความลงเลหรอไมแนใจการแสดงความลงเลหรอไมแนใจ หมายถง การทผพดใชถอยค�าแสดง

ความลงเลหรอไมแนใจวาผพดจะสามารถตอบสนองสงทผฟงแสดงความปรารถนาด มกปรากฏค�าชวยหนากรยาแสดงการคาดคะเน “อาจ” “อาจจะ” “คง” “คงจะ” หรอ “นาจะ” ในถอยค�า

- ชนอาจจะไปไมไดนะ อยาโกรธกนนะ คอวาชนตดธระ... (15)- ขานาจะเรยนไมไดแลวละวะเพราะตดเรยนกบอกวชานงทเปนวชาบงคบ (16)

จากตวอยางท (15)–(16) จะเหนวากลมตวอยางใชกลวธการแสดงความลงเลหรอไมแนใจ โดยปรากฏค�าชวยหนากรยาแสดงการคาดคะเน “อาจจะ” และ”นาจะ” ในตวอยางท (15)-(16) ตามล�าดบ

จากทกลาวมาทงหมดสามารถสรปอตราสวนความถของกลวธทางภาษาทงกลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมาและกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงทผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดไดดงตารางตอไปน


113

ตารางท 1 แสดงความถของกลวธทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทย

กลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมา (ครง/รอยละ)

กลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรง (ครง / รอยละ)

1.การบอกวาไมสามารถตอบสนองสงทเสนอ (67 ครง/รอยละ 9.58)2.การบอกวาไมตองการตอบสนองสงทเสนอ (54 ครง/รอยละ 7.72)

1.การใหเหตผล (147 ครง/รอยละ 21.03)2.การแสดงการขอโทษ (110 ครง/รอยละ 15.73)3.การใชถอยค�าแสดงความตองการทจะรบความปรารถนาด (95 ครง/รอยละ 13.59)4.การแสดงการขอบคณ (84 ครง/รอยละ 12.01)5.การผดเวลา (73 ครง/ รอยละ 10.44)6.การแสดงความลงเลหรอไมแนใจ (69 ครง/ รอยละ 9.87)

121 ครง/รอยละ 17.31 578 ครง/รอยละ 82.68

699 ครง/รอยละ 100

จากตารางขางตนแสดงใหเหนวาเมอผพดภาษาไทยอยในสถานการณทตองตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดคสนทนา ผพดภาษาไทยจะเลอกใชกลวธแบบลดน�าหนกความรนแรงมากกวากลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมา ดงจะเหนไดจากการเลอกใชกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงในอตราสวนถงรอยละ 82.68 ขณะทเลอกใชกลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมาในอตราสวนเพยงรอยละ 17.31 ลกษณะดงกลาวสะทอนใหเหนวาสงคมไทยเปนสงคมทหลกเลยงการเผชญหนา และคนไทยมกแกไขความขดแยงดวยการประนประนอม (Klusner, 1981)

5.2 ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธ

การแสดงความปรารถนาดในสวนน ผวจยเกบขอมลทงจากการใชแบบสอบถามเพอตองการทราบขอค�านง

ทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงในการใชกลวธทางภาษาในการแสดงความไมพอใจจากการสมกลมตวอยางนกศกษาหลากหลายชนปและหลากหลายคณะในระดบปรญญาตรของมหาวทยาลยธรรมศาสตรจ�านวน 100 คน (กลมเดยวกบสวนท 1) และจากการสมภาษณเชงลก

114

โดยการกลมตวอยางอกจ�านวนทงสน 30 คน (กลมเดยวกบสวนท 1)ผลการศกษาพบวาขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงใน

การใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดพบทงขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในสวนทเปนวตถประสงคของคสนทนาและขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในสวนทเปนปรบทของการสนทนาดงตารางตอไปน

ตารางท 2 แสดงความถของขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทย

ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธ การแสดงความปรารถนาด

1. ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในสวนทเปนวตถประสงคของการสนทนา

(ครง/รอยละ)

2. ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในสวนทเปนปรบทของการสนทนา

2.1 ปรบททเกยวของกบผพดและ/หรอคสนทนา


2.2 ปรบททเกยวของกบสถานการณการสนทนา


1) การรกษาความสมพนธของคสนทนา 127 ครง/รอยละ 19.812) การท�าใหคสนทนาเขาใจอยางตรงไปตรงมา 14 ครง/รอยละ 2.18

1) สถานภาพและ/หรอบทบาทของผพดและคสนทนา 87 ครง/รอยละ 13.572) ความเกยวของและ/หรอความสมพนธในอดตระหวางผพดกบคสนทนา 75 ครง/รอยละ 11.703) ความอาวโสของผพดและคสนทนา 71 ครง/รอยละ 11.074) ความสนทระหวางผพดและคสนทนา 68 ครง/รอยละ 10.60

1) การมหรอไมมบคคลทสามในขณะทสนทนา 73 ครง/ รอยละ 11.382) โอกาสและ/หรอบรรยากาศขณะทตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด 69 ครง/รอยละ 10.763) ภาพรวมของสถานการณการสนทนา 57 ครง/รอยละ 8.89

141 ครง/ รอยละ21.99 301 ครง/รอยละ 46.95 199 ครง/รอยละ 31.04

500 ครง/รอยละ 77.99

641 ครง/รอยละ 100.00


115

จากตารางจะเหนวาขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดมทงในสวนทเปนวตถประสงคของการสนทนาและสวนทเปนปรบทของการสนทนาโดยการรกษาความสมพนธของคสนทนาเปนปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงมากทสด

ผวจยเหนวาพฤตกรรมทางภาษาดงกลาวมความสมพนธกบปจจยทางสงคมวฒนธรรม 3 ประการ ดงน

1. การมมมมองตวตนแบบพงพา (an interdependent view of self)Markus and Kitayama (1991) กลาวไววา ในแตละสงคมยอมมแนวคดเรองตวตน

(self) แตกตางกน เชน สงคมอเมรกนจะมมมมองตวตนแบบอสระ (an independent view of self) สวนสงคมญปนจะมมมมองตวตนแบบพงพา (an interdependent view of self)

ทงน Markus and Kitayama อธบายวาคนทมมมองตวตนแบบอสระจะมองวาตนเองมเอกลกษณทแตกตางและเปนอสระจากบคคลอน ในขณะทคนทคนทมมมมองตวตนแบบพงพาจะมองวาตนเองเปนสวนหนงของความสมพนธทางสงคมและตวตนของเรากบบคคลอนมความเกยวของกน

Markus and Kitayama ชใหเหนวาคนในสงคมทมมมมองตวตนแบบพงพาจะไดรบการปลกฝงใหประพฤตตนตามทสงคมหรอกลมก�าหนดและค�านงถงความรสกของผอนเปนส�าคญ ลกษณะดงกลาวจงสงผลใหคนในสงคมทมมมมองตวตนแบบพงพามความสภาพออนนอม ไมกระท�าใหคสนทนามความรสกทไมดอยางตรงไปตรงมาเพอรกษาความเปนกลมหรอความเปนอนหนงอนเดยวกนไว

ณฐพร พานโพธทอง และศรพร ภกดผาสข (2557, น.5-6) ไดเสนอทศนะไวอยางนาสนใจวา มมมองตวตนแบบพงพาของคนไทยมความสมพนธกบแนวคดพทธศาสนาเรอง “ปฏจจสมปบาท” (หลกธรรมทเนนเรองความเกยวเนองและเปนเหตปจจยกนและกน) กลาวคอ คสนทนาทมมมมองตวตนแบบพงพายอมจะปฏสมพนธดวยลกษณะถอยทถอยอาศยและพยายามหลกเลยงการเผชญหนาความขดแยง สอดคลองกบท Klausner (1981), Bilmes (1992), Podhisita (1998), สนท สมครการ (2535), อคนรพพฒน (2539) และฉววรรณ ประจวบเหมาะ (2542) ไดอธบายวา คนไทยมกหลกเลยงการเผชญหนาในสงคม และปจจยประการส�าคญทก�าหนดการประพฤตปฏบตของคนไทยใหเปนเชนนน คอ หลกธรรมทางพระพทธศาสนา ทงนหลกธรรมทางพระพทธศาสนาจะก�าหนดใหคนหลกเลยงการแสดงอารมณรนแรง หลบหลกการเขาไปผกพน และหลบเลยงการเผชญหนา

ดงนนการทกลมตวอยางผพดภาษาไทยพยายามทจะเลอกใชกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดจงสอดคลองกบปจจยทางสงคมวฒนธรรมเรองการมมมมองตวตนแบบพงพาเนองจากถาผพดภาษาไทยเลอกใชกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงกบผฟงทกยอมจะชวยสรางความสมพนธอนดระหวางกนซงเปนลกษณะส�าคญของสงคมดงกลาว

116

2. ความเปนสงคมแบบองกลม (collectivism)Hofstede (1984, 1987) เสนอวาสงคมทด�ารงอยในแตละวฒนธรรมอาจแบงไดเปน

2 ลกษณะ คอ 1. สงคมแบบองกลม (collectivism) หรอสงคมทสมาชกในสงคมตางใหความส�าคญกบการอยรวมกนเปนพวกพองและพงพาอาศยซงกนและกน และ 2.สงคมแบบองบคคล (individualism) หรอสงคมทสมาชกในสงคมมกใหความส�าคญกบการอยอยางเปนปจเจก และใหความส�าคญการอยแบบตวคนเดยวมากกวาการรวมกลมเปนพวกพอง

ทงน Hofstede และนกสงคมวทยาและนกมานษยวทยาหลายทาน เชน Trianndis (1995), Mulder (1996), Pongsapich (1998), Roongrengsuke and Chansuthus (1998: 171), Jandt (2010), ฑตยา สวรรณะชฏ และคณะ (2527), สพตรา สภาพ (2529) และเมตตา ววฒนานกล (2549) จดใหสงคมไทยมลกษณะเปนสงคมแบบองกลม กลาวคอ คนทอยในสงคมทมลกษณะเชนนจะใหความส�าคญกบกลมและตองการการยอมรบจากกลม เนองจากเหนวาการอยรวมกนและการพงพาอาศยกนเปนสงส�าคญ ดงนนการแสดงพฤตกรรมของคนในสงคมแบบองกลมจงมกจ�าค�านงถงความรสกของคนอนเปนส�าคญ

ดงนนการทกลมตวอยางผพดภาษาไทยพยายามเลอกใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดดวยกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงจงสอดคลองกบปจจยทางสงคมวฒนธรรมเรองความเปนสงคมแบบองกลมเนองจากสงคมองกลมเปนสงคมทผพดจ�าเปนตองพงพาอาศยกน เพราะฉะนนการเลอกใชกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดจงสามารถชวยสรางความสมพนธอนดใหสมาชกภายในกลม

3. ความเปนวฒนธรรมปรบทสง (High context culture)Hall (1976,1981) เปนผน�าเสนอแนวคดเรอง วฒนธรรมปรบทสง (High context

culture) และวฒนธรรมปรบทต�า (Low context culture ) ทงนวฒนธรรมปรบทต�า (Low context culture) เปนวฒนธรรมทเชอวาค�าพดเพยงอยางเดยวสามารถตความหมายการสอสารไดทงหมด โดยไมตองดความหมายจากทาทาง การแสดงออกและปรบทแวดลอมตาง ๆ รวมดวย การพดจาของคนในวฒนธรรมนมกจะพดตรงไปตรงมาและไมคอยค�านงถงปรบทแวดลอมเทาใดนก

ทงนนกวชาการทางสงคมวทยาและมานษยวทยาหลายทาน เชน Hall (1976,1981), Mulder (1996), Pongsapich (1998), Roongrengsuke and Chansuthus (1998: 171), Sriussadaporn-Charoenngam and Jablin (1999), สพตรา สภาพ (2528), พกตรวภา เอออมรวณช (2547) จดใหสงคมไทยเปนสงคมทมวฒนธรรมปรบทสง (High context culture) กลาวคอ ในการแสดงความไมพอใจ คนไทยไมไดค�านงถงเฉพาะจดมงหมายหรอเปาหมายในการปฏสมพนธเทานน แตยงค�านงถงปรบทของการปฏสมพนธดวย และเชอวาค�าพดเพยงอยางเดยวนนไมสามารถตความหมายการสอสารไดทงหมด ตองดความหมายจากทาทาง การแสดงออกและปรบทแวดลอมตางๆรวมกน การพดจาของคนในวฒนธรรมนมกจะพดออมคอม ไมตรงประเดน และจะรกษาความสมพนธโดยดความเหมาะสมกบปรบท บคคล กาลเทศะ และโอกาสในการสนทนา


117

จากการสอบถามโดยใชแบบสอบถามและการสมภาษณพบวาปจจยทางสงคมวฒนธรรมเรองความเปนวฒนธรรมปรบทสง (High context culture) อาจสามารถน�ามาใชอธบายขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในกลมตวอยางผพดภาษาไทยทระบวาปจจยในเรองปรบทของการแสดงความไมพอใจทงในปรบททเกยวของกบผพดและ/หรอคสนทนาหรอปรบททเกยวของกบสถานการณการสนทนาเปนปจจยทค�านงถงเมอตองเลอกใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

6. สรปและอภปรายผลการวจย6.1 สรปผลการวจย

บทความวจยนมวตถประสงคเพอตองการศกษากลวธทางภาษาทผพดภาษาไทยใชในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดและขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการเลอกใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด ตามแนวคดวจนปฏบตศาสตรแนวปลดปลอย (Emacipatory Pragmatics) โดยใชแบบสอบถามประเภท Discourse Completion Test (DCT) จากกลมตวอยางผพดภาษาไทยทเปนนกศกษาระดบปรญญาตรหลากหลายคณะและหลากหลายชนปจ�านวน 100 คน (จ�าแนกเปนกลมตวอยางเพศชายและเพศหญงอยางละ 50 คน) และจากการสมภาษณเชงลกกลมตวอยางจ�านวน 30 คน

ผลการวจยพบวาผพดภาษาไทยเลอกใชกลวธทางภาษาแบบลดน�าหนกความรนแรงในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดมากกวากลวธทางภาษาแบบตรงไปตรงมา สวนขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยค�านงถงในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดม 2 สวน คอ 1.ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในสวนทเปนวตถประสงคของการสนทนา และ2.ขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในสวนทเปนปรบทของการสนทนา โดยการรกษาความสมพนธของคสนทนาเปนขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยทผพดภาษาไทยสวนใหญค�านงถงมากทสดในการใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด

พฤตกรรมทางภาษาดงกลาวมความสมพนธกบปจจยทางสงคมวฒนธรรม 3 ประการ ไดแก 1. การมมมมองตวตนแบบพงพา (an interdependent view of self) 2.ความเปนสงคมแบบองกลม (collectivism) และ3.ความเปนวฒนธรรมปรบทสง (High context culture)

6.2 อภปรายผลการวจยแมวางานวจยนจะมงศกษาเฉพาะกลวธทางภาษาทใชในการตอบปฏเสธการแสดงความ

ปรารถนาดในภาษาไทย แตจากการศกษาพบวากลมตวอยางผตอบแบบสอบถามสวนหนงยงเลอกตอบแบบสอบถามในชองค�าตอบ “ไมตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด” และ “ตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดโดยใชวธอน” นอกเหนอจากการใชกลวธทางภาษา และจากการสงเกตของผวจย ผวจยพบวาขอค�านงทเปนเหตจงใจหรอปจจยในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาด ยงมความสมพนธกบการไมตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดรวมไปถงการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดโดยใชวธอน

118

นอกจากนในบทความวจย ผวจยยงเกบขอมลจากกลมตวอยางเฉพาะนสตนกศกษาเทานน และอาจไมไดเปนตวแทนของผใชภาษาไทยทงหมด รวมไปถงจากการสงเกตขอมล ผวจยพบวากลมตวอยางเพศชายและกลมตวอยางเพศหญงยงเลอกใชกลวธทางภาษาในการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดแตกตางกนอยางมนยส�าคญ ซงประเดนทกลาวมาทงหมดนหากไดมการศกษาตอไปกจะท�าใหเขาใจแงมมของการตอบปฏเสธการแสดงความปรารถนาดในภาษาไทยในแงมมทละเอยดและกวางขวางมากยงขน.

บรรณานกรมภาษาไทย:ฉววรรณ ประจวบเหมาะ. (2542). ผใหญ-ผนอย, ใน สวรรณาสถาอานนท และ เนองนอย บณยเนตร

(บรรณาธการ), ค�า: รองรอยความคดความเชอไทย, หนา 234-243.กรงเทพฯ : ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชาญวทยเยาวฤทธา. (2554). วจนกรรม 3 ชนดกบแนวคดเรองยญคณในสงคมไทย. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชาย โพธสตา. (2542). พรรคพวก, ใน สวรรณาสถาอานนท และ เนองนอย บณยเนตร (บรรณาธการ), ค�า: รองรอยความคดความเชอไทย, หนา 180-191.กรงเทพฯ : ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณฐพร พานโพธทอง. (2555). เอกสารค�าสอนรายวชการวเคราะหภาษาไทยตามแนววจนปฏบตศาสตร. ภาควชาภาษาไทย คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณฐพร พานโพธทอง และศรพร ภกดผาสข. (2557). ผพดภาษาไทยปฎสมพนธอยางไรในการสนทนาแบบเนนภารกจ : การศกษาขอมล Mister O ตามแนว Emancipatory Pragmatics. ใน เอกสารประกอบการสมมนาวชาการภาษาและภาษาศาสตรประจ�าป 2557 ภาควชาภาษาศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร (น.5-6). กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ฑตยา สวรรณะชฏ และคณะ. (2527). สงคมและวฒนธรรมไทย : ขอสงเกตในการเปลยนแปลง.กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

พกตรวภา เอออมรวณช. ปจจยทมผลตอความเงยบในหองเรยนของนกศกษาไทยในระดบอดมศกษา. (วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร.

เมตตา ววฒนานกล. (2549). การสอสารตางวฒนธรรม. กรงเทพฯ : ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วมลพกตร พรหมศรมาศ. (2543). กลวธการปฏเสธในการตอบวจนกรรมทแสดงความปรารถนาดในภาษาไทย. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต).กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สนท สมครการ. (2535). “ความขดแยง ปมปญหาและอนาคตของสงคมไทย: พจารณาจากคานยมทางวฒนธรรมเปนส�าคญ” รายงานวจยสงคมและวฒนธรรม: ขอสงเกตและการเปลยนแปลง. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนบรหารศาสตร.


119

สพตรา สภาพ. (2529). สงคมและวฒนธรรมไทย: คานยม ครอบครว ศาสนาและประเพณ. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

อคนรพพฒน. (2539). มองสงคมผานชวตในชมชน. กรงเทพฯ : ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน).

ภาษาองกฤษ:Bilmes,J. (1992). “Dividing The Rice: A Microanalysis of Mediator’s Role in A Northern

Thai Negotiation” Language in society21: 569-602.Hall,S. (1976). Visual culture : the reader.London ; Thousand Oaks : SAGE Publicationsin

association with the Open University.Hanks, Ide andKatagiri. (2009). Introduction Towards an emancipatory pragmatics.

Journal of Pragmatics41 : 1-9Hofstede, G. (1984). Culture’s consequences :internationaldifferences in work-related

Values. Beverly Hills : Sage Pub.Hofstede, G. (1987). Culture’s consequences : international differences in work-

relatedvalues. Beverly Hills : Sage Pub.Jandt, F. E., and P.B. Pederson. (1996). Constructive conflict management: Asia –

Pacific cases. ThousandOaks: Sage Publications.Klauser, W, J. (1981). Reflections on Thai Culture.Bangkok :Suksit Siam.Liao, Chao-chih and Mary I. Bresnahan. (1996). A Contrastive Pragmatic Study on

America English and Mandarin Refusal Strategies. Contrastive Semantics and Pragmatics. Oxford: Elsevier Science Ltd.

Markus, H. R., andKitayama,S. (1991). Culture and the Self: Implications for Cognition, Emotion,and Motivation. Psychological Review98, 2:224-253.

Mulder, N. (1996). Inside Thai society: An interpretations of everyday life. Amsterdam: Pepin Press.

Podhisita, C. (1998). Buddhism and Thai world view. InAmaraPonsapich(eds), Tradittionnal And Changing Thai World View, pp. 29-62. Bangkok: ChulalongkornUniversity Press.

Pongsapich, A (eds). (1998). Traditional and changing Thaiworld view. Bangkok: Chulalongkorn University Press.

Roongrengsuke, S., and D. Chansuthus.(1998). Conflict management in Thailand. In K. Leung and D. Tjosvold (Eds.), Conflict management in the Asia Pacific assumptions and approaches in diverse culture, 167- 221. Singapore: Wiley.

Sriussadaporn-CharoenngamandJablin. (1999) .An Exploratory Study of Communication

120

Competence in Thai OrganizationsJournal.Journal of Business Communication 36, 4:382–418.

Triandis, H, C. (1995). Individualism and collectivism. Boulder : Westview Press.Widjaja, Christina S.(1997). A study of Date Refusal : Taiwanese Females and

American Females. ESL Departm

Documents

การตอบปฏิเสธการแสดงความ ......108 1. ส วนท เป นกลว ธ ทางภาษาผ พ ดภาษาไทยใช