Embed Size (px)
Citation preview
หนา 145
บทคดยอ
การวจยครงนเปนวจยเชงคณภาพ มวตถ-
ประสงคเพอศกษาแนวทางการจดกจกรรมท
สงเสรมการเรยนรดวยตนเอง และเพอเสนอแนว
ทางพฒนาการเรยนการสอน คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยบรพา กลมเปาหมายทใชในการวจย
คอ นสตชนปท 3 สาขาการสอนภาษาองกฤษท
ลงทะเบยนรายวชา 404207 กจกรรมสรางสรรค
ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 จำนวน 17 คน
เมอนสตไดรบทราบเกรดแลว นสตไดถกเชญให
เปนผใหขอมล ซงมนสตจำนวน 17 คน เปนอาสา-
สมครและยนดใหขอมล ผวจยดำเนนการสม
อยางงาย จำนวน 10 คน เปนกลมตวอยางทจะ
ใหขอมลและนำผลงานมาใชในการศกษาคนควา
ซงรวบรวมขอมลจากบนทกอนทนของผวจย
บนทกการเรยนรของนสต การประเมนตนเอง
และการสนทนากลม
ผวจยดำเนนการศกษาตามลำดบขนตอน
ของการวจยปฏบตการ ซงประกอบดวย ขน
วางแผน ขนปฏบตการ ขนการสงเกต และขน
การสะทอนผล โดยจดกจกรรมการเรยนการ-
สอนทสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง ตงแตเดอน
มถนายน 2551 ถงตลาคม 2551 การวเคราะห
ขอมลใชการวเคราะหเชงเนอหา ทำดรรชนและ
เขารหสขอมล ลดทอนขอมลและใชการบรรยาย
และตความจากขอมลทไดจากการสงเคราะห
คำพด ผลของการวจยพบวา
1. กระบวนการเรยนรดวยตนเองของ
นสต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ม
รปแบบการเรยนรคอ กำหนดเปาหมายในการเรยนร
วางแผนการทำงานและการแกปญหา มการแลก-
เปลยนเรยนร ประเมนตนเอง เหนคณคาและ
ประโยชนของสงทเรยน และนำไปประยกตใช
2. แนวทางการจดกจกรรมทสงเสรม
การเรยนรดวยตนเอง สำหรบนสต คณะศกษา-
ศาสตร มหาวทยาลยบรพา มแนวการจดกจกรรม
ดงตอไปน การทำงานตามความสนใจ การเขยน
บนทกการเรยนร การตงคำถามและตอบคำถาม
การสอนทเนนผเรยนเปนสำคญ และการศกษา
งานวจย
3. การพฒนาการเรยนการสอนเพ อ
สงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนสต คณะศกษา-
ศาสตร มหาวทยาลยบรพา มปจจยทควรคำนงถง
คอ บรรยากาศของการเรยนการสอน บทบาทของ
การสงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนสต: การสะทอนจากกระบวนการวจยปฏบตการ
Promoting Self - directed Learning of Student Teachers:
Reflection Through Action Research
ดร. รงฟา กตญาณสนต*
* ผชวยศาสตราจารย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา
หนา 146
อาจารย กระบวนทศนของการสอน และการสะทอน
การเรยนร
Abstract
Qualitative research design was used
to investigate the self-directed learning processes
of student teachers in Faculty of Education,
Burapha University, teaching and learning
approach to promote self-directed learning and
reflective practice for development of teaching
competence. The participants were seventeen
third year student teachers majoring in teaching
English who enrolled in the Creative Activities.
This course was taught by the researcher in the
first semester of academic year 2008, and student
teachers were invited to participate in the research
after all assessment was completed and grades
assigned to them. Ten student teachers were
randomly selected to participate in this study.
Data were gathered from journal of researcher,
learning log, self-evaluation and focus group
interview.
This study employed an Action Research
methodology including planning, action, obser-
vation and reflection. The teaching and learning
approaches assist the development of student
teachers’ self-directed learning. This research
was conducted from June to October 2008.
Content analysis, indexes, code, reduction inter-
pretations were used to draw and verify conclusion.
The findings of the research were as follows:
1. The self-directed learning processes of
student teachers in Faculty of Education,
Burapha University were setting learning goals,
planning and problem solving, sharing experiences,
self-evaluation, and awareness of one’s own
learning and application of knowledge.
2. The teaching and learning approaches
to promote self-directed learning were the project-
based learning, writing learning log, questioning
and answering approach, student-centered
learning approach and research-based learning.
3. The factors affecting self-directed
learning of student teachers in Faculty of Edu-
cation, Burapha University were the classroom
atmosphere, the role of the staff members of
education faculty, the paradigm of teaching in
the university classroom and reflection of
teaching and learning.
ความเปนมาและความสำคญของปญหา
ความเปลยนแปลงทางดานวชาการเกด
ขนอยางรวดเรว ความทนสมยทางเทคโนโลย
สารสนเทศ ความเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ
และการเมองตลอดจนการเปลยนแปลงดานการ
จดการศกษา ตามพระราชบญญตการศกษาแหง
ชาต พ.ศ. 2542 มผลทำใหสถาบนอดมศกษา
จำเปนตองปฏรปการศกษาโดยการพฒนาเนอหา
สาระ และกระบวนการเรยนการสอนโดยเฉพาะ
การพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน
ใหทนตอสถานการณ เพอสนองความตองการ
ของบคคลและสงคม ทงสาระของหลกสตรทง
ทเปนวชาการและวชาชพตองมงพฒนาคนใหม
ความสมดลทงดานความร ความคด ความสามารถ
หนา 147
ความดงามและความรบผดชอบตอสงคม โดยท
หลกสตรการศกษาระดบอดมศกษา ยงมความ
มงหมายเฉพาะทจะพฒนาวชาการ วชาชพชนสง
และการคนควาวจยเพอพฒนาองคความรและ
พฒนาสงคม (มาตรา 28) ดงน นการพฒนา
หลกสตรระดบปรญญาตร ควรมจดมงหมายเพอ
พฒนาหรอสงเสรมความเปนมนษยทสมบรณ
มงเตรยมความพรอมดานสตปญญาใหความสำคญ
กบทกษะทเปนเครองมอการเรยนรในสงคมขอมล
ขาวสาร (สมหวง พธยานวฒน, 2544, หนา 2)
จรส สวรรณเวลา (2545, หนา 16 - 17)
ไดกลาววาอดมศกษามบทบาทเปนฐานของความ
สามารถในการแขงขน ทามกลางกระแสโลกา-
ภวตนและขอตกลงทางการคาภายใตองคการ
การคาโลก การแขงขนในสงคมนานาชาตจะม
มากขน ในการนจำเปนตองนำอดมศกษามาเปน
เครองมอสำคญ เพราะตองมกำลงคนทมสตปญญา
ความรความสามารถ ฝมอและความคดรเรม
สรางสรรคเพยงพอ พรอมกบมการวจยสราง
ความรใหมทเพมผลผลตและเพมคณธรรมให
สามารถกาวกระโดดไปแขงขนในสงคมนานา
ชาตได แตสภาพอดมศกษาในปจจบนยงไม
สามารถรบบทบาทดงกลาวได จะตองปรบแกทง
คณภาพบณฑต ซงเปนปจจยหลกในการมกำลง
คนและกำลงปญญา ความสามารถในการวเคราะห
สงเคราะหและสรางสรรค ตลอดจนความสามารถ
ในการใชภาษาองกฤษและเทคโนโลยสารสนเทศ
นอกจากนอดมศกษายงตองปรบเปลยนใหเปน
การศกษาตลอดชวต จงจะรองรบความจำเปน
ในอนาคตและสรางความสามารถในการแขงขน
ได จากการวเคราะหของไพฑรย สนลารตน
(2546, หนา 29 - 30) ไดเสนอแนวคดอดมศกษาไทย
3 ลกษณะในอนาคตคอตองการอดมศกษาท
มลกษณะเปนความคดใหม (Creative Higher
Education) กลาวคอมลกษณะเปนการสราง
การพฒนาแนวคดอะไรใหม ๆ มลกษณะทเปน
กระบวนการสอนทสรางสรรค โดยอาจจะผสม-
ผสานระหวางของตางประเทศและของไทยเราเอง
นอกจากนอดมศกษาควรเปนอดมศกษาทมผลงาน
(Productive Higher Education) มบณฑตทจบ
อยางมความหมายมคณคา และอดมศกษาตองม
ลกษณะทรบผดชอบตอสงคม รบผดชอบตอชมชน
รบผดชอบตอประชาชน และรบผดชอบตอผเรยน
แตละคน (Responsible Higher Education) ซงจะ
ทำใหอดมศกษาเตบโตในกระแสของอดมศกษาโลก
ไดอยางเทาทน มความกาวหนาในบางสวนบาง
ระดบใหแกสงคมโลก จงจะเปนอดมศกษาไทย
ทมความหมาย แนวคดของอดมศกษาทกลาวมา
ทำใหสถาบนอดมศกษาตาง ๆ ตองปรบตวเอง
ไมวาจะเปนการพฒนาหลกสตร การบรหารจดการ
ตลอดจนพฒนารปแบบการเรยนการสอนให
บณฑตมคณภาพ มปญญาและความสามารถใน
การแขงขน และประกอบกบแนวโนมการพฒนา
สเศรษฐกจยคใหมของสงคมโลกทเปนเศรษฐกจ
ฐานความร (Knowledge - Based Economy: KBE)
ซงมการใชความรและนวตกรรมเปนปจจยหลก
ในการผลตและพฒนาเพมขดความสามารถใน
การแขงขนของแตละประเทศ การพฒนาความร
และการเรยนรจงเปนปจจยสำคญทสดในการพฒนา
ปจเจกบคคลใหเปนทนและกำลงคน สงคมแหง
ภมปญญาและการเรยนร จะสรางโอกาสใหคนไทย
ทกคนมการเรยนรตลอดชวต ปรบปรงเปลยนแปลง
ใหกาวทนกบโลกยคขอมลขาวสาร และวทยา-
การ สมยใหมมการแสวงหาความรดวยตนเอง
หนา 148
ใหทกองคกรและทกสวนในสงคม มความใฝร
และพรอมทจะเรยนรอยเสมอ นอกจากนในสถาน
ศกษา โดยเฉพาะสถาบนผลตครตองปรบปรง
หลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน เพอผลต
และฝกอบรมครใหมความรความเขาใจในเรอง
การเรยนรตลอดชวต และใหตระหนกถงความ-
จำเปนทจะตองสงเสรมใหทกคนไดเรยนรตลอด
ชวต และสามารถใหคำแนะนำแกผเรยนในการ
แสวงหาความรไดอยางสะดวก และตอเนอง
(สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545)
ซงสอดคลอง Brockbank and McGill (2007, p. 4)
ทกลาววาการศกษาในระดบอดมศกษาตองให
ผเรยนเชอมโยงความร เปนการเรยนระดบสง
เตมตามศกยภาพของผเรยนและพฒนาผเรยนให
เปนผทเรยนรดวยตนเอง สามารถทจะคดวเคราะห
ความร วเคราะหตนเองและสงคมโลก การเรยนร
ดวยตนเองเปนแนวทางหนงทสอดคลองตอการ
เปลยนแปลงในสภาพสงคมปจจบนและการอดม
ศกษาไทย นอกจากนยงเปนวถทางทสงเสรม
การเรยนรตลอดชวต ซง Knowles (1975 a, p. 15)
ระบวาการเรยนรดวยตนเองเปนการเรยนททำให
บคคลมการรเรมการเรยนรดวยตนเอง ผเรยน
สามารถเรยนรเรองราวตาง ๆ มากกวาการเรยน
แบบใหผสอนปอนความรเพยงอยางเดยว ทำให
ผเรยนเกดแรงจงใจในการเรยน มการเรยนทด
การเรยนรดวยตนเองมาจากหลกจตวทยาทเชอวา
บคคลเมอมวฒภาวะมากพอทสามารถรบผดชอบ
ตนเองไดมความตองการทจะรบผดชอบชวต
ตนเองมากขน นอกจากนยงเปนลกษณะการเรยน
ทเปดกวางสอดคลองกบการศกษาปจจบนทเนน
ผเรยนเปนสำคญ การเรยนรดวยตนเองนอกจาก
จะสรางใหคนมการเรยนรตลอดชวตแลวยงสนบ-
สนนสงคมแหงการเรยนร จากการศกษาของ
รงฟา กตญาณสนต (2549) พบวานสตคณะ-
ศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา มรปแบบ
การเรยนรแบบอสระ (Independent) คดเปนรอยละ
5.6 ซงคอวาจำนวนนอยมาก ทงทรปแบบการ
เรยนรอสระเปนรปแบบการเรยนรของผเรยนท
ชอบคดดวยตนเอง มความเชอมนในความสามารถ
ในการเรยนรของตนเอง เปนการเรยนรทสมพนธ
กบการเรยนรดวยตนเอง และจากการศกษาของ
หทยทพย ภาคอนทรย (2545, หนา 51) ไดศกษา
พบวา พฤตกรรมการสอนของครเปนปจจยหนง
ทสามารถรวมกนพยากรณคณลกษณะการเรยนร
ดวยการนำตนเองของนสตไดรอยละ 57.40 ซง
สอดคลองกบ Cannon and Newbel (2000, p. 3)
ระบวารปแบบการสอนของครเปนปจจยทมอทธพล
ตอการรบรและการเรยนรของนกเรยนนอกจากน
จากการศกษาของ สถาพร หมวดอนทร (2546,
หนา 67) ไดใหขอเสนอแนะวาพฤตกรรมการสอน
ของครสงผลตอพฤตกรรมการเรยนรดวยตนเอง
และไดระบวาครผสอน ควรจดกจกรรมการเรยนร
ทสงเสรมใหผเรยนมอสระในการตดสนใจใช
สตปญญาของผเรยนเองเพอใหผเรยนเกดการ-
เรยนร โดยการคนพบดวยตนเอง ซงจะทำให
ผเรยนเกดความสนใจ ใฝร พฒนาตนเอง จากขอมล
การวจยดงกลาวทำใหผวจยเกดความตระหนกใน
การทจะใหความสำคญในการพฒนานสตคณะ
ศกษาศาสตร ใหเปนบคคลแหงการเรยนรรกการ
คนควา เชอมนในตนเองในการศกษาคนควา
เพอนำไปสการสรางองคความร และสงคมแหง
การเรยนรซงจะสอดคลองกบความตองการของ
การจดการการศกษาในระดบอดมศกษา
ความสำคญดงทกลาวมาตระหนกใหเกด
หนา 149
กระบวนการ สงเสรมการเรยนรดวยตนเองของ
นสต โดยดำเนนการวจยปฏบตการ (Action
Research) ซงเปนลกษณะวจยทมงจะใหเกดการ
เปลยนแปลงและปรบปรงการทำงานของตนเอง
ในแตละวชาชพ (Kember and Kelly, 1994, p. 2)
ดงนนผวจยจงมความสนใจในการศกษาการ
สงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนสตคณะศกษา-
ศาสตร มหาวทยาลยบรพา จากการสะทอน
กระบวนการวจยปฏบตการ
วตถประสงคการวจย
1. เพอศกษากระบวนการเรยนรดวยตนเอง
ของนสตคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา
2. เพอศกษาแนวทางการจดกจกรรมท
สงเสรมการเรยนรดวยตนเองสำหรบนสตคณะ
ศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา
3. เพอเสนอแนวทางพฒนาการเรยน
การสอนทสงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนสต
คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
ไดทราบแนวทางการจดกจกรรมการ
เรยนร เพอใหนสตมทกษะการเรยนรดวยตนเอง
และเปนการคนควาความรใหม เพอนำเปนขอมล
ในการวางแผนการเรยนการสอนและพฒนา
หลกสตรและรายวชาตาง ๆ เพอสงเสรมทกษะ
การเรยนรดวยตนเอง
ขอบเขตการวจย
การวจยครงนศกษาเฉพาะนสตชนปท 3
สาขาการสอนภาษาองกฤษ คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยบรพา ทลงทะเบยนเรยนในรายวชา
404027 กจกรรมสรางสรรค (Creative Activities)
ในภาคเรยนตน ปการศกษา 2551 เทานน
นยามศพทเฉพาะ
การเรยนรดวยตนเอง (Self - directed
Learning) หมายถง กระบวนการซงผเรยนแตละคน
มความคดรเรมดวยตนเอง (โดยอาศยความชวย
เหลอจากผอน หรอไมตองการกได) ผเรยนจะ
ทำการวเคราะหความตองการทจะเรยนรของตน
กำหนดเปาหมายหรอวตถประสงคการเรยนร
การเลอกวธการเรยนร การแสวงหาแหลงความร
การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลรวมทง
ประเมนตนเองโดยอาจารยทำหนาทกระตนและ
ใหคำปรกษาผเรยน
การสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง
หมายถง การจดประสบการณใหผเรยน โดยยด
หลกการมสวนรวมและการมปฏสมพนธของ
ผเรยนมากทสด เปนกจกรรมทเนนผเรยนเปน
สำคญ เปดโอกาสใหผเรยนไดวางแผนการเรยน
การทำงานตามความสนใจ มการบนทกการเรยนร
มการประเมนการเรยนรและการทำงานของตนเอง
กจกรรมเนนกระบวนการการปฏบตและสงเสรม
การคดและสรางองคความรดวยตนเองในบรรยา-
กาศของการเรยนการสอนทเปนมตร และการ
แลกเปลยนประสบการณ
การเลอกกลมเปาหมาย
การวจยครงนใชรปแบบของการวจยเชง
ปฎบตการ เปนการทำงานเพอแกปญหาและพฒนา
การเรยนการสอนในสถาบนอดมศกษาซงกลม
เปาหมายในการศกษาครงนเปนนสตชนปท 3
สาขาการสอนภาษาองกฤษทลงทะเบยนเรยน
หนา 150
รายวชา 404207 กจกรรมสรางสรรค (Creative
Activities) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551
จำนวน 17 คน เนองจากเปนกลมทมขนาดเลก
เหมาะสำหรบการดำเนนการวจยเชงคณภาพท
จะศกษาขอมลเชงลก (McMillan and Schumacher,
1997, p. 422) และรายวชากจกรรมสรางสรรค
มลกษณะทจะออกแบบกจกรรมการเรยนรได
หลากหลาย
เทคนคและเครองมอทใชในการศกษาคนควา
การศกษาครงนเปนการเกบขอมลเชง
คณภาพ โดยใชเทคนคทใชการศกษาคนควา
หลายวธการ เพอตรวจสอบขอมลใหมความเชอถอ
(McMillan and Schumacher, 1997, p. 404) ไดแก
1.) เทคนคการสงเกตไดแกการเกบขอมลจาก
การบนทกอนทนของผวจย บนทกการเรยนรของ
นสต และรปถายจากการจดกจกรรม 2.) เทคนค
ทไมไดสงเกต ไดแกโครงสรางของขอคำถาม
จากการสนทนากลม และการรวบรวมเอกสารตาง ๆ
ในกจกรรมการเรยนการสอน 3.) เทคนคการ
ประเมน ไดแก การประเมนตนเองของนสต
(Burnaford, Fischer and Hobson, 1996, p. 73)
ขนตอนดำเนนการศกษาคนควา
ผวจยไดกำหนดกระบวนการวจย และ
ดำเนนการศกษาตามลำดบขนตอนตามแนวคด
ของ Kemmis and McTaggart (1990) ซงประกอบ
ดวย 4 ขนตอน ดงตอไปน
ขนตอนท 1 การวางแผน (Planning)
คอการศกษาวเคราะหพจารณาปญหาและสาเหต
ของปญหา ซงไดมาจากการวเคราะหตำราและ
เอกสารถงความสำคญของการเรยนรดวยตนเอง
ของนสตในระดบอดมศกษา และจากรายงาน
การวจยกบพบวานสตคณะศกษาศาสตร มรปแบบ
การเรยนร แบบอสระนอยมาก ประกอบกบ
งานวจยทระบวาการสอนของครกสงผลตอการ
เรยนรดวยตนเองของผเรยนดวยเชนเดยวกน
ดงนนผวจยจงตระหนกและเหนความสำคญใน
การวางแผนการปรบปรงแกไขเพอสงเสรมการ
เรยนรดวยตนเองของนสต การศกษาคนควาครงน
ผวจยดำเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนท
เนนผเรยนเปนสำคญ ใชรปแบบการเรยนรแบบ
รวมมอ (Cooperative Learning) การเรยนร
ดวยตนเอง (Self - directed Learning) และ
กจกรรมทสงเสรมการคด นสตไดรบการเรยนร
และสงเสรมการเรยนรดวยตนเองจากกจกรรม
การเรยนการสอน นอกจากนนสตตองเขยนบนทก
การเรยนร (Learning Log) ซงเปนบนทกความร
ความคด ทไดจากการจดกจกรรมในชนเรยน
ตลอดจนการตอบคำถาม การเขยนรายงานความ
กาวหนาตาง ๆ ของประสบการณและการเรยนร
การทำงานตามความสนใจกเปนงานอกชนหนง
ซงนสตไดรบมอบหมาย ซงเปนลกษณะการคด
และวางแผน การทำงานทเกยวกบความคดสรางสรรค
ขนตอนการวางแผนการปฏบตงาน เปนการ
กำหนดกรอบการจดกจกรรรมการเรยนการสอน
ซงผวจยไดทำการวเคราะหคำอธบายรายวชา
และทำกำหนดการจดการเรยนการสอนตลอด
ภาคเรยน
ขนตอนท 2 การปฏบตการ (Action)
คอขนของการวเคราะหกำหนดการเรยนการสอน
และนำมาเขยนแผนกจกรรมการเรยนการสอน
จำนวน 6 แผน ซงเนนผเรยนเปนสำคญโดยใช
วธการทหลากหลายและทสำคญจดบรรยากาศ
หนา 151
และ สภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรดวยตนเอง
ดำเนนการจดกจกรรมโดยผวจย ทกวนองคาร
เวลา 13.00 - 15.00 น. เปนเวลา 15 สปดาห รวม
30 ชวโมง ตงแตมถนายน 2551 ถงตลาคม 2551
ขนตอนท 3 การสงเกตผลการปฏบต
(Observation) คอขนการประเมนผลระหวางและ
หลงการปฏบตการ เปนการตดตามผลการดำเนนการ
รบรปญหาอปสรรคของการดำเนนงาน เพอจะ
นำขอมลไปใชในการปรบปรงแกไขพฒนาตอไป
ซงแบงเปน ชวงระหวางการปฏบตงานและหลง
การปฏบตงาน โดยในระหวางปฏบตงานนน
ผวจยไดใหนสตประเมนตนเองเปนระยะ ประเมน
จากการบนทกการเรยนรของนสต และประเมน
จากการสงเกตการณเขารวมกจกรรมโดยบนทก
ลงในอนทนของผวจย สวนการประเมนหลง
การปฏบตการ เปนการรวบรวมเอกสารทงหมด
นำมาวเคราะห อนไดแก บนทกอนทนของผวจย
บนทกการเรยนรของนสต แบบประเมนตนเอง
ของนสต และแบบบนทกสนทนากลม
ขนตอนท 4 การสะทอนผล (Reflection)
คอการประเมนการวจย นำผลการวเคราะห
บนทกอนทนของผวจย บนทกการเรยนรของนสต
แบบประเมนตนเองของนสต และแบบบนทก
สนทนากลมมาเขยนสรปผลการศกษา ซงเปน
การสะทอนกระบวนการเรยนรดวยตนเองของ
นสต แนวทางการจดกจกรรมทสงเสรมการเรยนร
ดวยตนเอง และแนวทางพฒนาการเรยนการสอน
ทสงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนสตคณะ-
ศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา
การเกบรวบรวมขอมล
ผวจยเรมดำเนนการจดกจกรรมการเรยน
การสอนตามแผนการจดกจกรรม ใหกบนสต
จำนวน 17 คน ตงแต มถนายน 2551 ถง ตลาคม
2551 โดยผวจยไดแจงวตถประสงคของการศกษา
และนสตทกคนไดรบท ราบวาไมมผลกระทบใด ๆ
ตอคะแนนและเกรดของนสต หลงจากนสตได
รบทราบเกรดแลว นสตไดถกเชญใหเปนผให
ขอมล ซงมนสตจำนวน 17 คน อาสาสมครและ
ยนดใหขอมล ผวจยดำเนนการสมอยางงาย
(Random Sampling) จำนวน 10 คน เปนกลม
ตวอยางทจะใหขอมลเชงลกในการสนทนากลม
และนำผลงานมาใชในการศกษาคนควา วธ
ดำเนนการทกลาวมาเปนการปองกนมใหนสต
เกดความเครยดหรอวตกกงวลในการใหขอมล
และแสดงความคดเหนในประเดนตาง ๆ ผวจย
(อาจารย) ไมมอทธพลใดๆตอนสต เพราะได
ดำเนนการประเมนผลและนสตทราบผลของ
ตนเองเรยบรอยแลว (Power Relation) การใหขอมล
จงเปนความคด และความรสกทแทจรง
การวเคราะหขอมล
การศกษาคนควาครงนใชการวเคราะห
เชงเนอหา (Content Analysis) ทำดรรชน (Indexs)
และเขารหส (Code) ขอมลใหละเอยดครอบคลม
ลดทอนขอมลและกำจดขอมล (Reduction) และ
ใชการบรรยายและตความ (Interpertations) จาก
ขอมลทไดจากการสงเคราะหคำพดของกลม
เปาหมาย (Quotes) ซงอธบายความหมายปรากฏ-
การณทเกดขน และสรางบทสรปและพสจน
บทสรป (Drawing and Verifying Conclusion)
(นศา ชโต, 2540; สภางค จนทวานช, 2543)
หนา 152
สรปผลการศกษาคนควา
1. กระบวนการเรยนรดวยตนเองของนสต
คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา มรปแบบ
การเรยนรคอ กำหนดเปาหมายในการเรยนร
วางแผนการทำงานและการแกปญหา กระบวนการ
แลกเปลยนเรยนร ประเมนตนเองและเหนคณคา
และประโยชนของสงท เรยนและการนำไป
ประยกตใช ซงเสนอตวอยางของขอมลในแตละ
ประเดนทวเคราะหไดดงน
“วธการทจะนำไปสเปาหมายใหได คอ
เมอเขาเรยนแตละคาบตองตงใจเรยน ฝกตอบ
คำถามอาจารยใหได และเมออาจารยใหชนงาน
มาทำ กตองคด คด คด อยางสรางสรรค ถงแมวา
ในครงแรกจะไมสำเรจ กตองพยายามตอไป
เพราะในรายวชานไมใชวชาทจำแตทฤษฎ แลว
จะทำได แตตองลงมอปฏบตดวย” (นสต 3/
บนทกการเรยนร)
“แผนการเรยนวชาน คอ เขาเรยนตรง
เวลา / ทำกจกรรมอยางเตมท/ อานหนงสอเรยน
และอานเพมเตม / เขยน Learning Log เปนประจำ”
(นสต 9/บนทกการเรยนร)
“วธการททำใหเกดการเรยนร คอ ตงใจ
ฟงเวลาเรยน รวมกจกรรมดวยความเตมใจ เสนอ
ความคดเหนโดยทลองผดลองถกกอน แลวคอย ๆ
ตดออกหรอแกปญหาไปเรอย ๆ คดสงแปลกใหม
โดยทจะดหรอไมดกลองทำดกอน แลวคอยจด
ระบบความคด” (นสต 2/ ประเมนตนเอง)
“เราไดฝกการแกปญหาทกสปดาหทก
อาทตย การทำงานคนเดยวกเหมอนไดฝกการ
แกปญหา ขอคดคอ ปญหาตาง ๆ มทางออกเสมอ
แคเราคด ๆ และกคด พฒนาการเรยนรของตนเอง”
(นสต 6/สนทนากลม)
“การใหนสตมสวนรวมในการวางแผน
ในการทำงานและทำกจกรรมรวมกนเกยวกบ
ความคดสรางสรรค ทำใหเกดการเรยนร ชวยฝก
ใหคดสงแปลก ๆ ใหม ๆ มากขน” (นสต 1/
สนทนากลม)
“วนนมกจกรรมจากเพอนๆ ทง 4 กลม
จดใหพวกเราทำ ซ งแตละกจกรรมดและม
ประโยชนมากๆ คะ ชวยเสรมสรางทกษะการคด
ทงนนเลย” (นสต 10/บนทกการเรยนร)
“รสกสนก อยากมาเรยน เพราะตลอด
เวลาทำใหมการพฒนาตนเอง.... ” (นสต8/
สนทนากลม)
“ครงแรกทเขาเรยนรสกกงวลนดหนอย
...ตองฝกพฒนาตวเองไปเรอย ๆ คะ รสกดกวาเกา”
(นสต 5/สนทนากลม)
“หลงจากทจดกจกรรมไปแลว ทำให
ดฉนคนพบกจกรรมอกมากมายทประยกตจาก
กจกรรมเหลานน ดงนนเมอดฉนเปนคร กจะ
นำกจกรรมไปใชในการเรยนการสอน เพอสง-
เสรมใหการเรยนการสอนของดฉนนาสนใจ
มากขน” (นสต 4/บนทกการเรยนร)
“รสกอยากไปเรยนคะ เพราะวากจกรรม
ในหองเรยนสนกนาสนใจ …” (นสต 7/
สนทนากลม)
2. แนวทางการจดกจกรรมสงเสรมการ
เรยนรดวยตนเอง สำหรบนสต คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยบรพา มแนวทางการจดกจกรรม
ดงตอไปน การทำงานตามความสนใจ การเขยน
บนทกการเรยนร การตงคำถามและตอบคำถาม
การสอนทเนนผเรยนเปนสำคญและการศกษา
งานวจย ซงเสนอตวอยางของขอมลในแตละ
ประเดนทวเคราะหไดดงน
หนา 153
“กจกรรมทคดวาผเรยนไดเรยนรดทสด
คอ กจกรรมทไดคดเอง คอ กจกรรมงานตาม
ความสนใจครบ เพราะคดวาขนตอนเกยวกบ
กระบวนการคดงานตาง ๆ รจกวางแผนวา เราจะ
ทำอะไร อยางไร และเมอเราวางแผนกจะทำให
เราคดออกวา มกระบวนการในการทำงานนน
อยางไร.... เกดกระบวนการเรยนรทกขนตอน
ในการทำงาน ถาเกดมปญหาขนตอนไหนหรอ
อปกรณไมครบ เราจะใชอะไรแทน......” (นสต 1/
สนทนากลม)
“… งานตามความสนใจ ฝกใหมความ-
เชอมน ฝกใหมความรบผดชอบ.....วางแผนทำ-
งานอยางเปนระบบและเปนการทำใหกลาคด
กลาทำ กลาตดสนใจ ไดเรยนรดวยตนเอง คอ
ฝกใหมความเชอมนในตนเอง วาทำไดและทำ
ไดสำเรจตามเปาหมายทตนวางไว” (นสต 5/
สนทนากลม)
“การเขยน Learning Log จะทำใหเรา
จดระบบความคดของตนเอง ซงอาจารยไมบงคบ
วาจะตองเขยนอยางไร และออกแบบอยางไร
ซงตรงนทำใหเราเกดการเรยนร....”(นสต 10/
บนทกการเรยนร)
“การตอบคำถาม....ทกคนตองมความ-
กระตอรอรนอยางทสดคะ และทกคนตองม
สมาธฟงคำถาม” (นสต 3/สนทนากลม)
“ตงแตเรมเรยนเลยคะ อาจารยใหตอบ
คำถามเรว ๆ เรยกวา ตวเองไดเรยนรเลยวาถาเรา
มสมาธใจจดจอกบวชาทเรยน กสามารถตอบ
คำถามไดด” (นสต 4/สนทนากลม)
“เมอถงวนทจะเรยน รสกวา... กจกรรม
จะเปนอยางไร เรยนอะไรบาง เวลาเรยนเราจะ
ไดทำกจกรรมอะไรบางหรอเปลา กคอเราจะตนตว
ตลอดเวลาเลยคะ ทกครงทเรยน” (นสต 2/
สนทนากลม)
“กจกรรมระดมสมองของออสบอรน
ทำใหเรยนรไดดเพราะไดลงมอทำจรงๆ คดจรงๆ
ไดทกอยางนะคะ และสามารถนำไป ปรบประยกต
ใชในชวตประจำวนได” (นสต 7/ สนทนากลม)
“ประโยชนทไดรบจากกจกรรมตาง ๆ
ในวนน มหลายประเดน เชน ฝกใชความคด
สรางสรรคใหเกดประโยชน ฝกการทำงานรวมกน
และฝกระดมสมองภายในกลม....ซงประโยชน
จากตรงนเปนสงจำเปนมาก สำหรบพวกเราท
จะเปนครในอนาคต...” (นสต 8/ บนทกการเรยนร)
“ กจกรรมวนน นอกจากจะทำใหเกด
เสยงหวเราะแลว ยงทำใหเกดความคดสรางสรรค
ความสามคค การทำงานเปนทม และการเดาใจ
เพอน ซงกจกรรมเหลาน สามารถนำไปประยกต
ใชได” (นสต 9/ ประเมนตนเอง)
“...ศกษางานวจยและนำทฤษฎไปเปรยบ
เทยบการสอน... คอมองเหนภาพในการทำงาน
วจย...” (นสต 6/สนทนากลม)
3. การพฒนาการเรยนการสอนเพอสงเสรม
การเรยนรดวยตนเองของนสต คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยบรพา มปจจยทควรคำนงถงคอ
บรรยากาศของการเรยนการสอน บทบาทอาจารย
กระบวนทศนของการสอน และการสะทอน
การเรยนรซงเสนอตวอยางของขอมลทวเคราะห
ไดดงน
“กจกรรมชอบมาก เพราะไดฟงเพลง
ของโมสารตทมความไพเราะ ในขณะทฟงทำให
รสกผอนคลายความเครยด และรสกมความสข...”
(นสต 1/บนทกการเรยนร)
หนา 154
“ความรสกวนน รสกวาสนกสนานกบ
กจกรรมเปนอนมาก ทกคนใหความรวมมออยางด
นอกจากนยงไดรบความร สามารถนำมาใชใน
ชวตประจำวนดวย” (นสต 2/บนทกการเรยนร
“วนนเปนวนทสนกมาก เพราะไดเรยน
วชา Creative Activities...” (นสต 3/บนทก
การเรยนร)
“...วนนเปนวนแรกทเรมเรยน ดฉนคดวา
วชานเปนวชาทสนก ผอนคลาย เรยนแลวม
จนตนาการ เพราะอาจารยผสอนไมเคยบงคบ
นสตใหทำอยางนน หรอยางน ทำใหผเรยน
สามารถคดและทำอะไรไดอยางหลากหลาย...”
(นสต 4/บนทกการเรยนร)
“การเรยนครงน เปนการเรยนในชนเรยน
ครงแรก จงรสกตนเตนมาก แตพอไดเรยนก
ร สกสนกสนาน ไดผอนคลายและทกคนใน
ชนเรยนกไดมสวนรวมในการทำกจกรรมรวมกน”
(นสต 6/บนทกการเรยนร)
“...แนนอนวาตองมเสยงหวเราะเพอ
ความสนกสนาน แตบอกไดเลยวาทกอยางมสาระ
ฝกใหจนตนาการและใชความคดสรางสรรคใน
แบบตางๆ ไดมากขน...”(นสต 8/บนทกการเรยนร)
“บรรยากาศแกปญหาตองเปนแบบ
ผอนคลาย...” (นสต 9/บนทกการเรยนร)
“ดฉนคดวาดฉนชอบวชานคะ วชานม
ประโยชนกบดฉนมากมาย ชวยใหดฉนเกด
จนตนาการ อาจารยสอนใหรจกวธการหาขอมล
การแกปญหา แบบนไมเคยทำคะ” (นสต 10/
ประเมนตนเอง)
“การปลอยอสระใหคดกด เหมาะสม
และสอดคลองกบวชากจกรรมสรางสรรค
แตอยางไรกตามหนาทผสอนกตองกระตน เสนอ
แนวทางและใหคดเขารปเขาทางทถกตองตาม
หลกการ ทฤษฎ มฉะนนจะเปนงานทไมสราง
สรรค...” (ผวจย/บนทกอนทน)
บรรยากาศของการเรยนรายวชากจกรรม
สรางสรรค สงเสรมใหผเรยนมการพฒนาตนเอง
ทงดานทฤษฎ ปฏบต กระบวนการคด สงเสรม
ใหมอสระและรกในการเรยนร บทบาทของ
อาจารยนอกจากเปนผกระตนและสงเสรมใหนสต
เรยนรแลวตองเปนผทชางสงเกต บนทกผลของ
การจดกจกรรมและนำขอมลตาง ๆ มาหาแนวทาง
การแกไขปญหา หรอพฒนาการเรยนการสอน
โดยองหลกการและทฤษฎในรายวชานนๆ ให
สอดคลองกน เชอมโยงกนอยางตอเนอง ใชการ
วจยเปนฐานในการสอน และมการสะทอนผล
การทำงาน
อภปรายผล
1. กระบวนการเรยนรดวยตนเองของ
นสต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพาม
รปแบบการเรยนรคอ กำหนดเปาหมายในการ
เรยนร วางแผนการทำงานและการแกปญหา
มการแลกเปลยนเรยนร ประเมนตนเอง เหน
คณคาและประโยชนของสงทเรยน และการนำไป
ประยกตใช ซงสอดคลองกบ Knowles (1975 b)
ทระบความหมายของการเรยนรดวยตนเองวาเปน
กระบวนการซงผเรยนแตละคนคดรเรมดวยตนเอง
ซงผเรยนจะวเคราะหความตองการกำหนดเปาหมาย
ในการเรยนร แยกแยะขอมล คดเลอกวธการ
เรยนรทเหมาะสม และประเมนผลนน ๆ นอกจากน
สมคด อสระวฒน (2542, หนา 82 - 84 อางอง
จาก Skager and Rodney, 1978) ไดอธบาย
หนา 155
คณลกษณะของผเรยนเรยนรดวยตนเองวาควรม
เจตคตทดในเชงบวกตอตนเอง มการวางแผน
มแรงจงภายใน มการประเมนตนเอง เปดกวาง
ตอประสบการณ มความยดหยนในการเรยนร
เปนตวของตวเอง ดแลตนเองได นอกจากน
Guylielmino (1977) ไดอธบายลกษณะของผเรยนร
ดวยตนเองวา มองคประกอบ 8 ประการคอ 1)
การเปดโอกาสตอการเรยนร ไดแก ความสนใจ
ในการเรยน ความภมใจเมอเรยนสำเรจ ชอบ
ศกษาคนควาจากหองสมด 2) มโนมตของตนเอง
ในดานการเปนผเรยนทมประสทธภาพ ไดแก
การบรหารจดการกบเวลาและรบผดชอบในการ-
เรยน โดยวธการตาง ๆ มความสขกบการแกปญหา
ยากๆ 3) มความคดรเรมและเรยนรดวนตนเอง
กลาวคอ ไมทอถอยแมจะไมเขาใจสงททำอย
4) มความรบผดชอบตอการเรยนรของตน 5) ม
ความรกในการเรยน มความสนกสนานในการ
คนควา และสนใจอยากเรยนร 6) มความคด
สรางสรรค มความคดทจะทำสงตางๆ ไดด 7)
มองอนาคตในแงด 8) รทกษะการแกปญหาและ
ผลของการศกษาสอดคลองกบ ทศนา แขมมณ
(2548 ก, หนา 125 - 126) ทระบตวบงชของ
กระบวนการเรยนรดวยตนเอง คอ ผเรยนมการ-
วางแผนการเรยนรดวยตนเอง มการวนจฉยความ-
ตองการในการเรยนร มการตงเปาหมายในการ
เรยนรดวยตนเอง มการแสวงหาแหลงความร
รวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลดวยตนเอง
มการประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง
ผลของการศกษาพบวานสตมการวาง
แผนการทำงานและการแกปญหา กลาวคอ ม
ความมงมนและรบผดชอบตนเอง มองเหนความ
สำคญและประโยชนของสงทเรยนร ซงพฤตกรรม
ดงกลาวสอดคลองกบงานวจยของ สถาพร
หมวดอนทร (2546) ทศกษาปจจยบางประการ
ไดแก ลกษณะมงอนาคต ความเชออำนาจในตนเอง
ความมวนยในตนเอง และพฤตกรรมการสอน
ของคร มความสมพนธกบพฤตกรรมการเรยนร
ดวยตนเอง และสอดคลองกบงานวจยของ
กนกวรรณ ทองฉว (2545) ทพบวา ความรสกม
คณคาในตนเอง มความสมพนธทางบวกกบ
ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง
2. แนวทางการจดกจกรรมทสงเสรม
การเรยนรดวยตนเอง สำหรบนสต คณะศกษา-
ศาสตร มหาวทยาลยบรพา มแนวการจดกจกรรม
คอ การทำงานตามความสนใจ การเขยนบนทก
การเรยนร การตงคำถามและตอบคำถาม การสอน
ทเนนผเรยนเปนสำคญและการศกษางานวจย
ซงอภปรายผลไดดงน
การทำงานตามความสนใจ เนองจากงาน
ตามความสนใจมลกษณะคลายคลงกบการทำ
โครงงาน เปนภาระงานทนสตตองคดประเดน
ทจะทำ อาจเปนการผลตสอการเรยนการสอนท
เกยวกบความคดสรางสรรค การออกแบบกจกรรม
แลวลองนำไปใชสอน การรวบรวมแหลงขอมล
การเรยนรเรองความคดสรางสรรค หรอการอาน
และวเคราะหหนงสอทเกยวกบความคดสรางสรรค
เปนตน เปนกจกรรมทฝกใหนสตคดวางแผน
และปฏบตเรยนรการแกปญหา มอสระทจะคด
ดวยตนเอง ผลของการศกษานสตสะทอนวา
การทำงานตามความสนใจเปนกจกรรมทสงเสรม
การเรยนรไดดทสด เปนการเรยนรแบบครบวงจร
ของกระบวนการทำงาน การแกปญหา และการ
พฒนาตนเอง ซงการทำงานตามความสนใจ
สอดคลองกบหลกการสอนโดยใชโครงงาน
หนา 156
กลาวคอ เปนการจดการเรยนรแบบหนงททำให
ผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ผเรยนไดเลอกทำ
โครงการ วางแผน ศกษาขอมล ลงมอปฏบตงาน
ตามแผน ซงการทำโครงงานไดขอความรใหม
สงประดษฐใหมๆ โดยครอาจารยเปนผใหคำ
ปรกษา (ชาตร เกดธรรม, 2547, หนา 5; ทศนา
แขมมณ, 2548 ก, หนา 139; พมพพนธ เตชะดปต,
พเยาว ยนดสข และพนตรราเชน มศร, 2550,
หนา 17; วฒนา มคคสมน, 2550, หนา 25;
สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550, หนา 1)
การทำงานตามความสนใจนอกจากพฒนาผเรยน
ใหเรยนรดวยตนเองแลว ยงสงเสรมกระบวนการ
คด และการแกปญหาซงสอดคลองกบ วฒนา
มคคสมน (2550, หนา 39) ทระบวาวตถประสงค
ของการสอนแบบโครงการจะสามารถพฒนา
ผเรยนในดานกระบวนการคด สามารถลงมอ
ปฏบตกจกรรมดวยตนเอง สามารถแกไขปญหา
ไดอยางเปนกระบวนการและเหนคณคาในตนเอง
นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของ ละเอยด
แจมจนทร (2540, หนา 166) ระบวาการสอน
แบบโครงการเปนแนวการจด การเรยนการสอน
ทเออตอการเรยนรดวยตนเอง และวธการดงกลาว
พฒนาผเรยนใหรวธจะเรยน
การเขยนบนทกการเรยนร เปนกจกรรม
ทผลของการวจยพบวา สามารถสงเสรมใหนสต
เกดการเรยนรดวยตนเอง มการทำงานอยางเปน
ระบบ มความรบผดชอบ และมอสระในการคด
เขยน และออกแบบ ชวยสงเสรมกระบวนการคด
ซงสอดคลองกบ Wilson and Wing - Jan (1993, p. 52)
ไดอธบายวา บนทกการเรยนรเปนวธการหนง
ทพฒนาการคดเชงไตรตรอง และกระบวนการ
รคดของตนเอง และสอดคลองกบงานวจยของ
Kitiyanusan (2004) พบวา การเขยนบนทก
การเรยนรเปนสงสำคญทสงเสรมการเรยนร
และกระบวนการคด
การตงคำถามและตอบคำถาม กเปนวธการ
ทสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง และการคดใน
การศกษาวจยครงน ผวจยใชเทคนคการใชคำถาม
ตามระดบจดมงหมายของ Bloom ซงไดกำหนด
ไว 3 ดาน คอ ดานพทธพสย จตพสย และทกษะ
พสย ซงในการวจยครงนเนนในดานพทธพสย
ตามระดบจดมงหมายจากระดบความรจากตำไปสง
6 ระดบ คอ ระดบความร ความจำ ความเขาใจ
การนำไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และ
การประเมนผล (ทศนา แขมมณ, 2548 ก, หนา
400 - 408) กจกรรมการถามคำถามเปนวธการ
กระตนใหผเรยนตนตว และคดหาคำตอบและ
ทำใหเกดการเรยนร และพฒนากระบวนการคด
ในระดบสง ซงสอดคลองกบผลงานวจยของ
Kitiyanusan (2004) ทพบวา การใชคำถามกระตน
และสงเสรมการคดเชงสรางสรรคการคดเชง
วจารณญาณ และกระบวนการรคดของตนเอง
ซงเปนการพฒนาการคดระดบสง กลาวคอ ใน
การวจยครงนนอกจากนสตจะพฒนาการคดและ
การเรยนรแลว ผวจยกไดเรยนรทจะพฒนาใน
การใชเทคนคการถามคำถามเพอออกแบบกจกรรม
การเรยนการสอน ทงนเพอเปนแบบใหกบนสต
และใหนสตฝกทกษะการใชคำถาม ซงเปนทกษะ
ทจำเปนสำหรบคร ซงสอดคลองกบ จราภา
ปานเพชร (2546) ไดทำการศกษาเรอง การ
ทบทวนการใชเทคนคการถามเพอสงเสรมการ
พฒนาตวครผสอน ซงการคดทบทวนเปนสวน
ประกอบสำคญอยางหนงทชวยใหครสามารถ
พฒนาการสอนของตนเอง
หนา 157
การสอนทเนนผเรยนเปนสำคญ เปนการจดการ
เรยนการสอนในสถาบนอดมศกษาทสงเสรม
การเรยนรดวยตนเอง สงเสรมใหคด และเกด
กระบวนการเรยนร และทกษะดานตาง ๆโดยผาน
กจกรรมและเทคนคการสอนทถกออกแบบใหกบ
ผเรยน ในการวจยครงน กจกรรมการเรยนรแบบ
รวมมอกไดถกบรณาการเขาไปในการเรยนการสอน
โดยใชเทคนคตางๆ เชน เพอนคคด จกซอร
กระบวนการกลม นอกจากนสตมความรความ-
เขาใจในหลกการ ทฤษฎในเนอหาทเรยนรแลว
กจกรรมตางๆ ยงฝกใหนำไปสกระบวนการแสวง
หาความร การหาคำตอบ การสรางความร ดง
รายละเอยดทนสตไดสะทอนออกมาจากการศกษา
ครงน ซงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษา
แหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 22 และมาตราท 24
(กระทรวงศกษาธการ, 2545) ทระบวา การจด
การศกษาตองยดหลกผเรยนทกคนมความสามารถ
ทจะเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยน
มความสำคญทสด กระบวนการจดการศกษา
ตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต
และเตมตามศกยภาพ โดยจดกระบวนการเรยนร
เนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความ-
สนใจ ความถนดของผเรยน ฝกทกษะกระบวนการ
คด การจดการ ใหผเรยนเรยนรจากประสบการณ
จรง ฝกการปฏบตใหทำได คดเปน ทำเปน รก
การอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง การเรยน
การสอนตองผสมผสานสาระความรตางๆ โดย
ผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกน ผลของ
การวจยยงสอดคลองกบ ทศนา แขมมณ (2548 ก,
หนา 120) ทระบวา การจดการเรยนการสอนทเนน
ผเรยนเปนสำคญ เปดโอกาสใหผเรยนมบทบาท
สำคญในการเรยนร ไดมสวนรวมในกจกรรม
การเรยนรอยางตนตว จะชวยใหผเรยนเกดการ
เรยนรทแทจรง นอกจากนยงสอดคลองกบงาน
วจยของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต
(2544, หนา 22 - 27) ทศกษาการปฏรปการเรยนร
เนนผเรยนเปนสำคญในระดบอดมศกษา: กรณ
ศกษาการเรยนการสอน สาขาวชาสงคมศาสตร
และ เรวด หลาสา (2545) ซงเสนอแนะวาการจด
การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำคญ สงเสรม
การเรยนร ผเรยนมความกระตอรอรน ไดลงมอ
ปฏบต และมความรสงขน
เทคนคการสอนตางๆ ทผสมผสานใน
การสอนโดยยดรปแบบการเรยนรแบบรวมมอ
ทใชในการวจยครงน กสงผลตอคณลกษณะและ
ประสทธภาพการเรยนรของผเรยน ดงท ทศนา
แขมมณ (2548 ก, หนา 271) ระบวา ผลการ
เรยนรแบบรวมมอสามารถพฒนาทกษะตางๆ ของ
ผเรยน โดยเฉพาะอยางยงทกษะการทำงานรวม
กบผอน ทกษะการประสานสมพนธ ทกษะการคด
ทกษะการแสวงหาความร ทกษะการแกปญหา
นอกจากน สนทรา โตบว (2546, หนา 69 - 70)
ระบวา การเรยนรแบบรวมมอชวยพฒนาการคด
เชน การคดทบทวนความร การคดระบบสง
การคดแบบมเหตผล มความยดหยน และทำให
ผเรยนมวสยทศนและมมมองทกวางขน ซง
Johnson and Johnson (1987, pp. 67 - 146) กลาววา
การแบงงานกนทำในลกษณะการเรยนรแบบ
รวมมอเปนการกระตนใหผเรยนไดรบผดชอบ
ไดใชความพยายามในการทำงานมากขน สงเสรม
การรบรความสามารถแหงตน ซงสงผลตอประสทธ-
ภาพการทำงาน ถาการรบร ความสามารถแหงตน
สง กจะทำใหประสทธภาพการทำงานสงขน
จากงานวจยของ จนตวพร เขมะจารยกล (2544,
หนา 158
หนา 59 - 71) พบวา การเรยนรแบบรวมมอ
พฒนาทกษะการแกปญหาทางการพยาบาล ทกษะ
ทางสงคม การรจกตนเอง และการตระหนกเหน
คณคาในตนเองเพมขน โดยนกศกษาพยาบาล-
ศาสตรบณฑตชนปท 1 วทยาลยพยาบาลบรมราช-
ชนน สงขลา กลมนกเรยนทไดรบการเสรมแรง
ทางบวกมการเพมมากทสด
การศกษางานวจย เปนกจกรรมการสอน
ในรปแบบแนวคดของการจดการเรยนการสอน
ทใชการวจยเปนฐาน (Research - based Learning)
ซงผลการศกษาพบวา การมอบหมายงานใหนสต
ศกษาคนควา วเคราะห สรปและนำเสนอกระบวน
การวจยและผลการวจยเปนวธการสงเสรมการเรยนร
ดวยตนเอง เกดการเชอมโยงความร เกดแนวคด
ใหม ๆ ตลอดจนการนำแนวคดไปประยกตใช
ซงสอดคลองกบแนวคดของ ไพฑรย สนลารตน
(2547, หนา 3 - 4) และทศนา แขมมณ (2548 ข,
หนา 1 - 4) ทระบวาการสอนทใชการวจยเปนฐาน
เปนหวใจสำคญของการศกษาระดบปรญญาตร
และบณฑตศกษา เพราะเปนกระบวนการสราง
องคความรดวยตวของผเรยนอยางแทจรง และ
ยงเปนการพฒนากระบวนการแสวงหาความร
ทผเรยนจะไดพฒนาและสรางขนในตวเอง ซง
จะนำไปสคณภาพของบณฑตทพรอมสำหรบ
สงคมความร
3. การพฒนาการเรยนการสอนเพอการ
สงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนสต คณะ
ศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา มปจจยทควร
คำนงถงคอ บรรยากาศของการเรยนการสอน
บทบาทของอาจารย กระบวนทศนของการสอน
และการสะทอนการเรยนร การเสนอแนวทาง
การพฒนา การเรยนการสอนนไดมาจากขอคนพบ
ของการศกษาวจย ซงเปนสงทควรพจารณาเพอ
พฒนาการเรยนการสอน วางแผนเพอดำเนนการ
การเรยนการสอนหรอวเคราะหปจจยตางๆ วาม
ความเหมาะสมอยในระดบทจะดำเนนการตอไป
อยางไรใหมคณภาพ
บรรยากาศของการเรยนการสอนทสงเสรม
การเรยนรดวยตนเอง การศกษาครงนพบวาควร
เปนบรรยากาศของการผอนคลาย มความสนก-
สนาน ทาทายใหคดวเคราะห และคดสรางสรรค
ซงสอดคลองกบ สมคด อสระวฒน (2532,
หนา 77) ไดเสนอแนะวธทอาจดำเนนการเพอ
สรางใหคนเปนคน ซงสามารถเรยนรไดดวยตนเอง
คอ ใหมอสระ สามารถพงตนเองและกาวตอไป
สการพงพากนและกน ลดการบงคบและตองม
การจดสภาพการณการเรยนรทเออหรอชวยให
ผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง และสอดคลอง
กบ Knowles (1989, pp. 89 - 91) ระบวา การ-
เรยนรดวยตนเองไมจำเปนตองเรยนคนเดยว
อาจมการทำงานรวมกบผอน และการศกษาของ
พรรณทพา นาคคลาย (2550) ไดศกษาปจจยทม
อทธพลตอพฤตกรรมการเรยนรดวยตนเองของ
นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย สำนกงาน
เขตพนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต 1 พบวา
ตวแปรพยากรณทมความสมพนธกบพฤตกรรม
การเรยนรดวยตนเอง มจำนวน 4 ตวแปร ไดแก
แรงจงใจใฝสมฤทธทางการเรยน ความสมพนธ
กบกลมเพอน การเอาใจใสอบรมเลยงด และ
บรรยากาศทเออตอการจดการเรยนการสอน
กบกลมเพอน การเอาใจใสอบรมเลยงด และ
บรรยากาศทเออตอการจดการเรยนการสอน ซง
Mitchell (1998) พบวา ผเรยนจะมความกาว
หนาในการเรยนรดวยตวเองภายใตบรรยากาศ
หนา 159
การเรยนทด มความเชอถอระหวางผเรยนกบ
ผสอน และ Lang, McBeath and Hebert (1995,
p. 8) กลาววา บรรยากาศของการเรยนรทอบอน
ยดหยน ใหความเปนมตร ยอมรบฟงความคดเหน
ของผเรยน จะทำใหการจดกจกรรมทเนนผเรยน
เปนสำคญประสบความสำเรจนอกจากน Wilson
and Wing-Jan (1993, pp. 19 - 22) ระบวาการ
พฒนาความรบผดชอบของผเรยน ครตองตระหนก
ถงปจจยตาง ๆ ทจะสงเสรมการเรยนร กลาวคอ
ดานสงคม ดานอารมณ ดานสตปญญา และดาน
กายภาพ
ดานบทบาทของอาจารย ผลของการศกษา
พบวา มอทธพลตอการสงเสรมการเรยนรดวย
ตนเอง ตองเปนผสนบสนนสงเสรมและกระตน
ใหนสตคดและแสวงหาคำตอบ นอกจากนตอง
เปนนกบรหารจดการทด ทจะออกแบบกจกรรม
ตางๆ ไดอยางเหมาะสมกบรายวชาและวยของ
ผเรยน ซงสอดคลองกบ Knowles (1989, pp.
89 - 91) กลาววา ผเปนผอำนวยความสะดวก
ตองมความเขาใจ เมอใดทจะเขาไปชวยเหลอ
แนะนำหรอชวงเวลาใด ควรปลอยใหผเรยน
รบผดชอบดวยตนเอง และสอดคลองกบ สมคด
อสระวฒน (2542) ไดศกษาลกษณะการอบรม
เลยงดเดกของคนไทยทมผลตอการเรยนร ซงผล
ของการวจยพบวา ปจจยทมผลตอการเรยนร
ดวยตนเอง ไดแก การอบรมเลยงดของครอบครว
และการจดระบบการเรยนการสอนในโรงเรยน
สงทไดรบจากการวจยคอ บดา มารดา และคร
อาจารยเปนบคคลทมความสำคญตอการพฒนา
ลกษณะการเรยนรดวยตนเองของเดกไทย นอก-
จากน Wilson and Wing - Jan (1993, p. 7) เสนอ
กระบวนทศนของการเรยนรทสงเสรมความเปน
อสระ สงเสรมการคดเชงไตรตรองตองเปลยน
บทบาทของครจากผใหขอมล เปนผอำนวย
ความสะดวกซงสอดคลองกบ ทศนา แขมมณ
(2548 ก, หนา 120 - 121) อธบายวา นอกจาก
ผสอนตองคดจดเตรยมกจกรรมหรอประสบการณ
ทจะเออใหผเรยนมสวนรวมอยางตนตว และได
ใชกระบวนการเรยนรทเหมาะสม เพอนำไปส
การเรยนรตามจดประสงคทตงไวแลว ในขณะท
ดำเนนกจกรรมการเรยนการสอนครควรลดบทบาท
ของตนเองลง เปลยนบทบาทจากการถายทอด
ความรไปเปนผอำนวยความสะดวก ชวยให
ผเรยนดำเนนกจกรรมการเรยนรไดอยางราบรน
และมประสทธภาพ และ บณฑต ทพากร (2551,
หนา 24 - 25) กลาววาคณาจารยเปนกลไกสำคญ
ทผลตบณฑตทมคณภาพ มคณลกษณะเหมาะสม
กบความตองการของสงคม คณาจารยจงตอง
ปรบเปลยนกระบวนทศน บทบาท และกระบวน
การจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความ
ตองการของสงคม ปรบเปลยนจากการเปนผ
(สอน) ถายทอดความร มาเนนเปนผชแนะเพอ
สรางองคความรแกนสต นกศกษา เปนการศกษา
เชงสรางสรรค ซงสอดคลองกบงานวจยของ
กนกวรรณ ทองฉว (2545) ไดศกษาความสมพนธ
ระหวางความรสกมคณคาในตนเอง บทบาทอาจารย
ในการอำนวยความสะดวกในการเรยนร สภาพ
แวดลอมในสถาบนกบความพรอมในการเรยนร
ดวยตนเองของนกศกษาพยาบาล สถาบนการศกษา
พยาบาลของรฐ ผลการวจยพบวา นกศกษา-
พยาบาลมความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง
ในระดบสง ความรสกมคณคาในตนเองอยใน
ระดบสง และบทบาทของอาจารยในการอำนวย
ความสะดวกในการเรยนรอยในระดบปฏบตมาก
หนา 160
นอกจากนยงพบวา ความรสกมคณคาในตนเอง
บทบาทอาจารยและสภาพแวดลอมในสถาบนม
ความสมพนธทางบวกกบความพรอมในการเรยนร
ดวยตนเอง อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05
กระบวนทศนของการสอนในสถาบน
ผลตคร ควรออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน
ทหลากหลาย เพอพฒนาการเรยนรดวยตนเอง
ของนสต ดงนน อาจารยในสถาบนอดมศกษา
ตองคดเลอกกจกรรมและออกแบบกจกรรมให
เหมาะสมกบเนอหา และจดประสงคของการเรยนร
ทตงไว เพอผเรยนไดมอสระในการคด การไดรบ
ประสบการณการเรยนร การสรางองคความร
และการนำความรทไดไปประยกตใชในชวต
ประจำวนในวชาชพคร และนำไปรบใชสงคม
ผลการศกษาพบวา กจกรรมทควรนำมาประยกต
ใชและพฒนาการเรยนการสอนคอ กจกรรมงาน
ตามความสนใจ การเขยนบนทกการเรยนร
กจกรรมการตงคำถาม - ตอบคำถาม การสอนทเนน
ผเรยนเปนสำคญ และการศกษางานวจย ซง
สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต
พ.ศ. 2542 มาตรา 24 ระบวาการจดกระบวนการ
เรยนร มาตรา 28 ในสวนของสาระของหลกสตร
ทงทเปนวชาการและวชาชพ ตองมงพฒนาคน
ใหมความสมดล ทงดานความร ความคด ความ-
สามารถ ความดงาม และความรบผดชอบตอ
สงคม โดยเฉพาะการศกษาระดบอดมศกษา ยงม
ความมงหมายเฉพาะทจะพฒนาวชาการ และวชาชพ
ชนสง และการคนควาวจยเพอพฒนาองคความร
และพฒนาสงคม และมาตรา 30 ทระบวา ผสอน
ตองมการวจยคนควาอยเสมอ หรอจะทำใหผเรยน
มความทนสมยอยตลอดเวลา และเปนการพฒนา
การเรยนการสอน (กระทรวงศกษาธการ, 2545)
นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคด ไพฑรย
สนลารตน (2546, หนา 21) ระบวา การสอนใน
สถาบนอดมศกษามความจำเปนทจะตองสงเสรม
การเรยนรในแนวใหม ทเปนแนวสรางสรรค
(Innovative Approach) ใหเกดขนในสงคมไทย
อยางจรงจง เพอใหกระบวนการศกษาในสถาบน
อดมศกษาเนนกระบวนการของการผลตและ
การสรางอยางแทจรง ดวยการสงเสรมใหการเรยน
การสอนเนนไปทการเรยนรดวยตนเอง ดำเนน
การสอนอยางสรางสรรค กลาวคอ ใหผเรยนได
รบประสบการณตรง (Experiential - based
Learning) ใหเรยนร ดวยตนเอง (Self - study
Learning) ใหผเรยนรจกสรางและพฒนาความร
(Research - based Learning) และใหผเรยนรจก
คดวเคราะหและวพากษความร (Critical based
Learning) ในสวนของงานวจยของสำนกงาน-
คณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544, หนา
35 - 38) ไดเสนอแนะในเชงนโยบายทสำคญ ๆ
คอ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปน
สำคญตองปรบเปลยนบทบาทของคณาจารยเปน
ผอำนวยความสะดวกในการเรยนร มงเนนคำถาม
ทวา “เรยนอยางไร” (Learn How to Learn)
ใหความสนใจในวธการตางๆ ในการสบเสาะหา
ความร และควรพฒนาศกยภาพ ใหแสดงบทบาท
ใหมไดอยางมระบบและมประสทธภาพ
การสะทอนการเรยนรเปนปจจยหนงท
ควรนำมาพจารณาในการเรยนการสอน กลาวคอ
ควรสงเสรมใหคณาจารยไดมโอกาสสะทอนการ
เรยนรจากการสอน เชน บนทกประจำวนของ
การสอน (Journal) การเปดเวทแลกเปลยนประสบ-
การณ การจดกจกรรมการเรยนการสอนทดและ
ประสบความสำเรจ นอกจากนการเรยนการสอน
ควรเปดโอกาสใหนสตไดสะทอนการเรยนร
อาจจะเปนการอภปรายสรปประเดนเรองทเรยน
ในวนนน หรออาจจะใหเขยนแนวคดจากสงทได
เรยนหรอมอบหมายใหจดทำบนทกการเรยนร
การจดใหมการสะทอนการเรยนรทงในสวนของ
คณาจารยและนสต สามารถพฒนาใหเกดการ
เรยนรดวยตนเอง พฒนาการคดเชงไตรตรอง
มความกระตอรอรนในการเรยนรและพฒนาตนเอง
อยางตอเนอง ซงสอดคลองกบแนวคดของ Wilson
and Wing - Jan (1993, p. 52) ไดกลาวถงวธท
ใชเพอพฒนาการสะทอนความคดหรอการไตรตรอง
และการคดของตนเอง ผสอนควรจดกจกรรม
การเรยนรคอ ใหผเรยนบนทกการเรยนร การเขยน
ผงมโนทศน การตงคำถาม การฝกใหเลอกและ
ตดสนใจในการเรยนรของตน และใหมการประเมน
ตนเอง ซงการไตรตรองเปนศนยกลางของการ
เรยนรทงของผสอนและผเรยน การพฒนากระบวน-
การดงกลาวจะสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะทไดจากการวจย
1. กจกรรมการเรยนการสอนสงเสรม
ใหนสตไดกำหนดเปาหมายของตนเองในการ-
เรยนร วางแผนการทำงาน มการแลกเปลยน
ความคดและประสบการณ และใหโอกาสประเมน
ตนเอง นอกจากนตองชแนะและจดประกาย
ความคดใหเหนประโยชนของสงทเรยน และ
การนำไปประยกตใช
2. แนวทางการจดกจกรรมทสงเสรม
การเรยนรดวยตนเองควรออกแบบกจกรรมให
มความหลากหลายและเนนผเรยนเปนสำคญ
3. ควรจดกจกรรมใหนสตทำงานตาม
ความสนใจ (การทำโครงงาน, การทำโครงการ)
ในแตละรายวชาทมความเหมาะสม
4. ควรมอบหมายงานใหนสตไดเขยน
บนทกการเรยนรในแตละรายวชา เพอพฒนา
การคดเชงไตรตรอง
5. กจกรรมการตงคำถามและตอบคำถาม
ควรสอดแทรกไปในกจกรรมการเรยนการสอน
ในแตละครง
6. ควรใหนสตไดประเมนตนเอง เพอ
ประเมนความรความสามารถและทกษะของตนเอง
เปนระยะ
7. คณาจารยควรใชผลการวจยมาประกอบ
การเรยนการสอน และควรมอบหมายใหนสต
ศกษางานวจยหรอทำวจยชนเลกๆ ตามความ
เหมาะสมของวชานน ๆ
8. คณาจารยตองปรบบทบาทของตนเอง
เปนผชแนะและอำนวยความสะดวก กระตนให
นสตเกดการเรยนแบบตนตว (Active Learner)
และเรยนรดวยตนเอง
9. บรรยากาศการเรยนการสอนสำคญ
มาก ควรมความเปนกนเอง อบอน ผอนคลาย
มความสนกสนาน นสตไดมสวนรวมในการคด
และทำงานรวมกน
10. ควรมการพฒนาการเรยนการสอน
อยางตอเนองดวยกระบวนการวจย และสงเสรม
พรอมทงหาแนวทางพฒนาคณาจารยใหเรยนร
เทคนควธสอนตาง ๆ อยางตอเนอง
ขอเสนอแนะในการทำวจยครงตอไป
1. ศกษาอนาคตภาพของการเรยนการสอน
หลกสตรการศกษาบณฑต สำหรบนสต คณะ-
ศกษาศาสตร
2. พฒนารปแบบการเรยนการสอนเพอ
หนา 161
หนา 162
เสรมสรางคณลกษณะตาง ๆ ของนสต คณะ-
ศกษาศาสตร
3. ศกษาปญหาและอปสรรคของการจด
การเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง
ของสถาบนอดมศกษา
4. ศกษาปจจยทนำไปสความสำเรจของ
การพฒนาการเรยนการสอน หรอหาแนวทาง
การปฏบตการสอนสความเปนเลศทางวชาการ
เอกสารอางอง
กนกวรรณ ทองฉว. (2545). ความสมพนธระหวางความรสกมคณคาในตนเอง บทบาทอาจารย
ในการอำนวยความสะดวกในการเรยนร สภาพแวดลอมในสถาบนความพรอมในการเรยนร
ดวยตนเองของนกศกษาพยาบาล สถาบนการศกษาพยาบาลของรฐ สงกดทบวงมหาวทยาลย.
วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการพยาบาลศกษา, คณะพยาบาลศาสตร,
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
กระทรวงศกษาธการ. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และ ทแกไขเพมเตม
(ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 พรอมกฎกระทรวงทเกยวของและพระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ
พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.
จรส สวรรณเวลา. (2545). อดมศกษาไทย. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
จนตวพร เขมะจารยกล. (2544, พฤษภาคม-สงหาคม). การพฒนารปแบบการเรยนการสอน
แบบรวมมอกนเรยนรและการประเมนแฟมงานในวชาแนวคดพนฐานและหลกการพยาบาล
สำหรบนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑต. วารสารศกษาศาสตรปรทศน, 16(2), 59 - 71.
จราภา ปานเพชร. (2546). การคดทบทวนการใชเทคนคการถามคำถามเมอสงเสรมการพฒนาตวคร
ผสอน. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาภาษาศาสตรประยกต, คณะศลปศาสตร,
มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.
ชาตร เกดธรรม. (2547). เทคนคการสอนแบบโครงการ. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.
ทศนา แขมมณ. (2548 ก). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ
(พมพครงท 4). กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
_________. (2548 ข). การจดการเรยนรโดยผเรยนใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร
(พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ศนยตำราและเอกสารทางวชาการ คณะครศาสตร จฬาลงกรณ-
มหาวทยาลย.
นศา ชโต. (2540). การวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: พ. เอน. การพมพ.
บณฑต ทพากร. (2551). การพฒนาคณาจารยในสถาบนอดมศกษา. ใน ไพฑรย สนลารตน
(บรรณาธการ), อาจารยมออาชพ แนวคดเครองมอ และการพฒนา (หนา 23 - 32).
กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการอดมศกษา.
หนา 163
พรรณทพา นาคคลาย. (2550). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการเรยนรดวยตนเองของนกเรยนชน
มธยมศกษาตอนปลาย สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษา. วทยานพนธศกษาศาสตร-
มหาบณฑต, สาขาวชาวจยการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยรามคำแหง.
พมพพนธ เตชะดปต, พเยาว ยนดสข และพนตรราเชน มศร. (2550). การสอนคดดวยโครงงาน.
(พมพครงท 4). กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ไพฑรย สนลารตน. (2546). อดมศกษาไทยในอดมศกษาโลก. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
_________. (2547). หลกการสอนแบบเนนการวจย (Research -Based Teaching). ในระดบอดม
ศกษา. ใน ไพฑรย สนลารตน (บรรณาธการ), การเรยนการสอนทมการวจยเปนฐาน
(พมพครงท 3) (หนา 1 - 7). กรงเทพฯ: ศนยตำราและเอกสารทางวชาการ คณะครศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
_________. (2551). การเรยนรทมวจยเปนฐาน (Research - based Learning). ใน ไพฑรย สนลารตน
(บรรณาธการ), อาจารยมออาชพ แนวคด เครองมอ และการพฒนา (พมพครงท 2) (หนา 74 - 81).
กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.
รงฟา กตญาณสนต. (2549). รปแบบการเรยนรของนสตคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา.
วารสารการศกษาและพฒนาสงคม มหาวทยาลยบรพา, 2(1), 57 - 68.
เรวด หลาสา. (2545). การพฒนารปแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปน
ศนยกลางในวชาชววทยา โดยใชแนวคด Advance Organizer, Cooperative Learning และ
Mastery Learning. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา,
บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยของแกน.
ละเอยด แจมจนทร. (2540). อนาคตภาพของหลกสตรพยาบาลศาสตร สำหรบพยาบาลวชาชพ
สงกดกระทรวงสาธารณสข. ปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต, สาขาวชาการอดมศกษา,
บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.
วฒนา มคคสมน. (2550). การสอนแบบโครงการ. กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
สถาพร หมวดอนทร. (2546). ปจจยบางประการทสมพนธกบพฤตกรรมการเรยนรดวยตนเองของ
นกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพ สาขาวชาพณชยการในโรงเรยนมธยมศกษา.
ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาธรกจศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย
ศรนครนทรวโรฒ.
สมคด อสระวฒน. (2532, พฤษภาคม - สงหาคม.). การเรยนรดวยตนเอง. วารสารการศกษา
นอกระบบ, 4(11).
________. (2542). รายงานการวจยลกษณะการอบรม และเลยงดเดกของคนไทยซงมผล
ตอการเรยนรดวยตนเอง. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหดล.
หนา 164
สมหวง พธยานวฒน. (2544). บทสรปของผบรหารโครงการศกษาวจยเรอง การปฏรปการเรยน
การสอนระดบอดมศกษา. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.
สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2544). รายงานการวจยเรองการปฏรปการเรยนรทเนน
ผเรยนเปนสำคญในระดบอดมศกษา : กรณศกษาการเรยนการสอนสาขาวชาสงคมศาสตร.
กรงเทพฯ: พมพด.
________. (2545). แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. 2545 - 2559). กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค.
สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2550). การจดการเรยนรแบบโครงงาน. กรงเทพฯ:
โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.
สนทรา โตบว. (2546). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนเพอเสรมสรางลกษณะการเรยนร
ดวยตนเองของนกศกษาพยาบาล. ปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต, สาขาวชาการวจย
และพฒนาหลกสตร, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.
สภางค จนทวานช. (2543). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ (พมพครงท 3). กรงเทพฯ:
สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
หทยทพย ภาคอนทรย. (2545). ปจจยทมความสมพนธกบคณลกษณะการเรยนรดวยการนำตนเอง
ของนสตคณะสตวแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปรญญานพนธการศกษา-
มหาบณฑต, สาขาวชาอดมศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.
Brockbank, A. & McGill, I. (2007). Facilitating reflective learning in higher education (2nd ed.).
London: The McGraw-Hill.
Brookfield, S. D. (1985). Self - directed adult learning: A critical paradigm. Adult education
Quarterly, 35(2), 59-71.
Burnaford, G., Fischer, J. & Hobson, D. (1996). Teachers doing research: Practical possibilities.
New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah.
Cannon, R. & Newbel, D. (2000). A handbook for teachers in Universities & Colleges: A guides
to improving teaching methods. (4th ed.). London: Kogan Page.
Guglielmino, L. M. (1977). Development of the Self - directed learning readniness scale. Doctoral
Dissertation, University of Georgia.
Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (1987). Learning together an alone: Cooperative and individualistic
learning. (2nd ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice - Hall International.
Kember, P. & Kelly, M. (1994). Improving teaching through action research. Campbelltown NSW:
Higher Education Research and Development Society of Australia.
Kemmis, S. & McTaggart, R. (1990). The action research planner. (3rd ed.). Victoria: Deaken
University Press.
หนา 165
Kitiyanusan, R. (2004). Facilitating the questioning skills of student through action research.
Doctoral Dissertation, School of Education, Human Development, Victoria University.
Knowles, M. S. (1975, a). Self - directed learning: A guide for leaner and teachers. Chicago:
Association Press Follett.
________. (1975, b). Self - directed learning. New York: Association Press.
________. (1989). The making of an adult educator. San Francisco: Jossey-Bass.
Lang, H. R. McBeath, A. & Hebert, J. (1995). Teaching strategies and methods for student - centered
instruction. Canada: Harcourt Brace & Company Canada.
Marshall, C. & Rossman, G. B. (1999). Designing qualitative research. (3rd ed). California:
SAGE Publication.
McMillan, J. H. & Schumacher, S. (1997). Research in education: A conceptual introduction.
(4th ed.). New York: Longman.
Mitchell, D. Y. (1998). The impact of a Self - directed learning model on public high school students.
Dissertation Thesis, Ed.D. Pepperdine: Pepperdine University.
Wilson, J. & Wing-Jan, L. (1993). Thinking for themselves: Developing strategies for reflective
learning. Armadale, Australia: Eleanor Curtin.
หนา 166
