คมอการปฏบตงาน (Work Manual)

การจดการองคความรเกยวกบ

การจดทาสญญาค าประกน เงนกองทนพฒนาสหกรณ

และเงนกองทนอน

กองพฒนาระบบสนบสนนการสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณ

สารบญ

หนา บทท 1 บทนา

1. เหตผลความจ าเปน 1 2. วตถประสงค 1 3. ขอบเขต 2

บทท 2 การทบทวนเอกสารทเกยวของ

2.1 พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ.2557 3 2.2 พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 21) พ.ศ.255 4 2.3 ขอแนะน าการใชประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยค าประกนและวาดวยจ านอง 5 ตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 และ (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 2.4 กองทนตางๆ 6

บทท 3 กระบวนการจดทาสญญาค าประกน

3.1 องคประกอบการจดท าสญญากยมเงน และสญญาค าประกน 9 3.2 สญญาค าประกนเงนกองทนพฒนาสหกรณและกองทนอน 11 3.3 ขอแนะน าการใชประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยค าประกน เฉพาะทแกไขเพมเตมตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 13 3.3.1 การท าสญญาค าประกน 13 3.3.2 การท าสญญาจ านอง 21 3.4 ประโยชนทไดรบ 29 ภาคผนวก

บทท 1 บทนา

1.1 เหตผลความจาเปน กรมสงเสรมสหกรณ ไดมค าสง ท 17/2558 แตงต งคณะท างานเพอจดการความร (Knowledge Management : KM) กองทนพฒนาสหกรณ เรอง การค าประกนและการจ านอง โดยคณะท างานไดมการประชมเพอพจารณาก าหนดหวขอองคความร และได พจารณาก าหนดแผนการจดการความร (KM Action Plan) เรองการจดท าสญญาค าประกนและสญญาจ านองเงนกองทนพฒนาสหกรณและมแผนถายทอดความรใหแกเจาหนาทผปฏบตงานกองทนพฒนาสหกรณท งสวนกลางและสวนภมภาค ตามโครงการประชม เชงปฏบตการการจดการองคความร (Knowledge Management : KM) เรอง การจดท าสญญาค าประกน และสญญาจ านอง เงนกองทนพฒนาสหกรณ ซงไดด าเนนการไปเมอวนท 6 พฤษภาคม 2558 ณ ส านกพฒนาและถายทอดเทคโนโลยการสหกรณ มวตถประสงคเพอใหเจาหนาทผปฏบตงานทเกยวของ มการใหความร ความเขาใจพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 สามารถใหค าแนะน า ตรวจสอบ การจดท าสญญาค าประกน และสญญาจ านอง เงนกองทนพฒนาสหกรณ ไดอยางถกตองและสอดคลองกบประมวลกฎหมายแพงและพาณชยฯ และเพอใหมแนวทางปฏบตในการจดท าสญญาค าประกนและสญญาจ านองเงนกองทนพฒนาสหกรณ จงเหนควรจดท าคมอการปฏบตงาน (Work Manual) กระบวนงาน การจดท าสญญาค าประกน และสญญาจ านองเงนกองทนพฒนาสหกรณ เพอเปนแนวทางปฏบตงานตอไป ตอมาในปงบประมาณ พ.ศ.2559 ไดมค าส งกองพฒนาระบบสนบสนนการสหกรณ ท 4/2559 แตงต งคณะท างาน KM ซงทประชมเมอวนท 14 มถนายน 2559 มมตใหเพมเตมเกยวกบ การจดท าสญญาค าประกนของเงนกองทนพฒนาสหกรณ (กพส.) และเงนกองทนอน ซงจากการศกษาพบวาสญญาค าประกนสามารถใชรวมกนได

1.2 วตถประสงค 1.2.1 เพอใหกองพฒนาระบบสนบสนนการสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณ มคมอการปฏบตงานทชดเจน เปนลายลกษณอกษร ทแสดงถงรายละเอยดข นตอนการปฏบตงานเกยวกบการจดท าสญญาค าประกน เงนกองทนพฒนาสหกรณ และกองทนอน ใหสอดคลองกบประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 1.2.2 เพอแสดงข นตอน วธการปฏบตงาน ทสามารถถายทอดใหกบผเขามาปฏบตงานเดมและผปฏบตงานใหม ไดรบทราบ เขาใจ โดยมแนวทางการปฏบตงานทถกตอง รวมท งแสดงหรอเผยแพรใหกบหนวยงานภายนอก สหกรณ /กลมเกษตรกร หรอผทมความสนใจใหสามารถเขาใจและใชประโยชน จากกระบวนงานทมอยเพอขอการรบบรการทตรงกบความตองการ 1.2.3 เพอสรางมาตรฐานการปฏบตงานใหเปนไปในทศทางเดยวกน ท าใหการปฏบตงานเปนไปตามเปาหมาย เกดประสทธภาพและประโยชนสงสดในการใหบรการสหกรณ/กลมเกษตรกร

- 2 -

1.3 ขอบเขต คมอการปฏบตงานน ครอบคลมข นตอน การจดท าสญญาค าประกนเงนกกองทนตางๆ ระหวางกรมสงเสรมสหกรณ กบสหกรณทขอกยมเงนกกองทนพฒนาสหกรณ ต งแตวนท 12 กมภาพนธ 2558 เปนตนไป

บทท 2

การทบทวนเอกสารทเกยวของ

ในการศกษาเกยวกบการจดท าองคความรสญญาค าประกนในคร งน คณะท างานจดการความร (KM) ไดศกษาเอกสารทเกยวของ คมอการปฏบตงาน เพอเปนแนวทางในการศกษา ดงตอไปน

1. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยค าประกนและวาดวยจ านอง ตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557

2. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยค าประกนและวาดวยจ านอง ตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 3. ขอแนะน าการใชประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยค าประกนและวาดวยจ านอง ตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 2.1 พระราชบญญตเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 สบเนองจาก เมอวนท 13 พฤศจกายน 2557 ราชกจจานเบกษาไดเผยแพรพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 โดยมผลบงคบใชเมอพนก าหนด เกาสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป คอวนท 12 กมภาพนธ 2558 ตอมาไดมการประกาศใช (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 เมอวนท 14 กรกฎาคม 2558 มผลบงคบใชวนท 15 กรกฎาคม 2558 โดยกฎหมายทแกใหมจะน ามาบงคบใชแทนบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยฉบบปจจบน มสาระส าคญ ของการแกไขเพอเพมการคมครองสทธและใหความเปนธรรมแกผค าประกนและผจ านอง ซงไมใชลกหน โดยตรงมากข น อนจะลดทอนสทธของเจาหน ในการบงคบหน จากผค าประกนหรอผจ านอง น น

กรมสงเสรมสหกรณไดบรหารเงนกกองทนพฒนาสหกรณในแตละปเปนจ านวนมาก การแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายดงกลาว มผลกระทบกบการบรหารเงนกของกรมสงเสรมสหกรณในฐานะเจาหน และกระทบกบสหกรณตาง ๆ ทใชบรการเงนกกรมสงเสรมสหกรณในฐานะลกหน เงนกยม รวมถงผจดการ/กรรมการของสหกรณซงเปนผค าประกนเงนก และผจ านองดวย

สรปสาระส าคญ พ.ร.บ. แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 และ (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 1. กฎหมายเรมมผลใชบงคบต งแตวนท 12 กมภาพนธ 2558 เปนตนไป (กฎหมายใหม ไมกระทบกระเทอนถงสญญาทไดท าไวกอนวนท 12 กมภาพนธ 2558) 2. สญญาค าประกนจะตองระบไวใหชดเจนวาค าประกนหน อะไร จ านวนเทาใด และผค าประกนจะรบผดชอบเฉพาะหน ทระบชดเจนเทาน น หากขาดความชดเจน ผลจะตกเปนคณแกผค าประกนทอาจท าให ผค าประกนไมตองรบผด 3. สญญาค าประกนจะมขอตกลงก าหนดใหผค าประกนเปนลกหน รวมกบลกหน ช นตนไมได หากฝาฝนตกลงกนไป ขอตกลงในสวนน นจะตกเปนโมฆะ

- 4 - 4. กรอบความรบผดของผค าประกนทประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดบญญตไว (ตามมาตรา 681 วรรคหนง วรรคสอง และวรรคสาม มาตรา 694 มาตรา 698 และมาตรา 699 ) เจาหน กบผค าประกนจะท าสญญากนก าหนดไวเปนอยางอนเพอขยายความรบผดชอบของผค าประกนไปจากทกฎหมายก าหนดไวไมได หากฝาฝนท าสญญาตกลงกนไป ขอตกลงทขยายความรบผดขอบผค าประกนน จะตกเปนโมฆะ 5. ข นตอนในการทเจาหน จะเรยกใหผค าประกนช าระหน เดมกฎหมายไมไดเขยนไวใหชดเจนนก แตกฎหมายใหมไดเขยนข นตอนใหเจาหน ตองปฏบตไวอยางชดเจน หากเจาหน ปฏบตผดข นตอน หรอไมปฏบตตามข นตอน อาจมผลท าใหผค าประกนหลดพนจากความรบผดได 6. ถาเจาหน ตกลงลดหน ใหแกลกหน ช นตนเทาใด หากเจาหน ตองการใหผค าประกนรวมช าระหน ทลด ใหแจงใหผค าประกนทราบ ภาระความรบผดของผค าประกนลดลงเทาน น ขอตกลงใดทจะมผลในการเพมภาระใหแกผค าประกนเปนอยางน นใหตกเปนโมฆะ 7.การตกลงกนไวเปนการลวงหนาวา หากเจาหน ผอนเวลาใหแกลกหน ใหถอวาผค าประกน ใหความยนยอมในการผอนเวลาน น ๆ ดวย เชนน กฎหมายใหมใหถอวาตกเปนโมฆะ 8. การจ านองทจ านองเปนประกนหน ของผ อน (ผจ านองกบลกหน เปนคนละคนกน) จะมขอตกลงกนวา หากบงคบจ านองแลว หน อยเทาใด ใหผจ านองยงคงรบผดช าระหน ในสวนทยงคงเหลอดวย ขอตกลงเชนน จะตกเปนโมฆะตามกฎหมายใหม 9. กฎหมายเดมไมมบทบญญตใหสทธแกฝายผจ านองในการทจะเปนฝายเรงรดใหมการบงคบจ านองใหจบ ๆ แตกฎหมายใหมไดมบทบญญตใหสทธน แกผจ านอง ซ งเจาหน จะตองบงคบจ านอง ขายทอดตลาดภายใน 1 ป (โดยไมตองฟองรองเปนคดตอศาล ผจ านองเปนฝายเรงรดเอง)

2.2 พระราชบญญตเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 มผลบงคบใชในวนท 15 กรกฎาคม 2558 ซงมท งหมด 10 มาตรา อนเกยวเน องกบพระราชบญญตแกไขฯ (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 โดยมสาระเพมเตม ดงน 1. กฎหมายค าประกน 1.1 ใหผค าประกนซงเปนนตบคคล ยนยอมเขาผกพนตนรบผดอยางลกหน รวมได 1.2 บรรดาขอตกลงทแตกตางไปจากมาตรา 686 เปนโมฆะ 1.3 เจาหน และลกหน อาจมขอตกลงลดหน หากเจาหน ประสงคใหผค าประกนช าระหน ตามทตกลงลดหน จะตองมหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงการลดหน 2. กฎหมายจ านอง ในกรณทบคคลผมอ านาจบรหารนตบคคล น าทรพยสนมาจ านองหน ของนตบ คคล สามารถทจะมาเปนผค าประกนไดอก ท งน ตองท าสญญาค าประกนไวเปนตางหาก

- 5 -

2.3 ขอแนะนาการใชประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยค าประกนและวาดวยจานอง ตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 และ (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558

การค าประกน

วตถประสงคของการแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยค าประกน เพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายคมครองและใหความเปนธรรมแกผค าประกนมากข น แยกผค าประกนออกจากลกหน ช นตนใหชดเจนยงข น การท าสญญาจงตองใหความส าคญเรองน ดวย

สญญาค าประกนจะมผลใชบงคบได ถาไดจดท าข นโดยมหลกเกณฑและเงอนไขดงตอไปน 1. หน ระหวางเจาหน กบลกหน เกดข น โดยสมบรณ แลวกอนท าสญญาค าประกน หลกกฎหมายกรณน ยงเหมอนเดมไมเปลยนแปลง “หน สมบรณ”i หมายถง หน น นเกดแลวโดยชอบดวยกฎหมาย เชน ก กเงน ข ข ไดมอบเงนตามจ านวนทกให ก รบไปแลว 2. หน ยงไมเกดข นในวนท าสญญาค าประกน แตอาจคาดหมายวาจะเกดข นไดในอนาคตหรอตามเงอนไข (ค าประกนหน ในอนาคต) การค าประกนหน ในอนาคตหรอหน มเงอนไข ยงสามารถท าได เชนเดยวกบหลกกฎหมายเดม แตในหลกกฎหมายใหม (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 681 แกไขใหม) สญญาค าประกนตองก าหนดใหชดเจนใน 4 เรองตอไปน (1) วตถประสงคในการกอหน ของลกหน (2) ลกษณะของมลหน ทผค าประกนตองรบผด (3) จ านวนเงนสงสดทจะใหผค าประกนตองรบผด (4) ระยะเวลาของการเกดหน ทผค าประกนตองรบผด

การจานอง

1. ผจ านอง หมายถง ผเอาทรพยสนของตนทเปนอสงหารมทรพย หรอสงหารมทรพยชนดพเศษ จ านองเปนประกนหน กบเจาหน โดยผจ านองมดวยกน 3 ลกษณะ คอ

1.1 ผจ านอง ทเอาทรพยประกนหน ตนเอง เชน ก กเงน ข ก จ านองทดนของตนเปนประกน 1.2 ผจ านอง ทเอาทรพยประกนหน บคคลอน เชน ก กเงน ข ค จ านองทดนของตน ประกนหน ของ ก 1.3 ผรบโอนทรพยสนซงมจ านอง เชน ก กเงน ข ค จ านองทดนของตนประกนหน ของ ก ตอมา ค มอบทดนใหแก ง ง คอผรบโอนกรรมสทธทรพยสนซงมจ านอง

2. บทบญญตเรองค าประกนน ามาใชกบการจ านองโดยอนโลม (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 727 แกไขใหม)

ใชเฉพาะผจ านอง ซงจานองทรพยสนเพอประกนหน คนอน (ขอ 1.2) เทาน น ทจะไดรบสทธน าบทบญญตวาดวยค าประกนมาใชโดยอนโลม และเฉพาะในเรองดงตอไปน

- 6 -

2.1 เจาหน กระท าการใด ๆ อนมผลลดจานวนหน ทมจ านองเปนประกน รวมท งดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน หรอคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน ผจ านองหลดพนจากการค าประกน เมอหน ตามทลดแลวน นไดรบการช าระเสรจส นแลว ไมวาการช าระหน จะลวงเวลาการช าระแลวหรอไมกตาม (ตาม ป.พ.พ.มาตรา 691 แกไขใหม) 2.2 ถาเจาหน กระท าการใด ๆ เปนเหตใหผจานองไมสามารถรบชวงสทธท งหมด หรอบางสวนไมวาสทธน นจะเกดจากการค าประกน การจ านองของบคคลอน การจ าน า และบรมสทธอนไดใหไวแกเจาหน ผจ านองยอมหลดพนจากความรบผดเพยงเทาทตองเสยหาย (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 697) เชน ก กเงน ข 50,000 บาท ค จ านองทดนเปนประกน ขณะเดยวกนให ง ค าประกนดวย 10,000 บาท ตอมา ข ยอมปลดการค าประกนให ง เชนน ข จะบงคบเอาทรพยสนจ านองของ ค ไดเพยง 40,000 บาท 2.3 จ านองประกนหน ทมเวลาก าหนดตองช าระแนนอน และเจาหน ยอมผอนเวลา ใหลกหน โดยผจ านองมไดตกลงดวยกบการผอนเวลาน น ผจ านองยอมหลดพนจากการบงคบ (ตามป.พ.พ.มาตรา 700 แกไขใหม) เชน เจาหน มก าหนดช าระวนท 5 มกราคม ก เจาหน ตกลงผอนเวลาให ข ช าระหน เปนวนท 5 กมภาพนธ โดย ค ผจ านองไมไดตกลงดวย ค หลดพนการบงคบ 2.4 เมอหน ถงก าหนดช าระแลว ผจ านองขอช าระหน แกเจาหน แต เจาหน ไมรบชาระ(เจาหน ผดนด) ผจ านองยอมหลดพนการบงคบ (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 701)

2.4 กองทนตางๆ

กองทนตางๆ ทกรมสงเสรมสหกรณนามาใหสถาบนเกษตรกรกยม คอ 1. กองทนพฒนาสหกรณ (กพส.) ไดต งข นตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ.2542 โดยโอนเงนทนหมนเวยนสงเสรมการสหกรณ มาเปนกองทนพฒนาสหกรณ และในป พ.ศ.2545 ไดโอนกองทนพฒนาสหกรณมาต งไวทกรมสงเสรม 2. กองทนอนทอยในความดแลของหนวยงานภายนอก แตใหสถาบนเกษตรกรกยมได ซงกรมสงเสรมสหกรณจะมหนาทในการก ากบ ดแล ใหสถาบนเกษตรกรใหใชเงนเปนไปตามวตถประสงค และสามารถคนเงนใหแกกองทนตางๆ ไดตามก าหนด ประกอบดวย 2.1 กองทนสงเคราะหเกษตรกร กองทนสงเคราะหเกษตรกร ไดจดต งข นตามพระราชบญญตกองทนสงเคราะหเกษตรกร พ.ศ.2517 โดยมวตถประสงคเพอเปนทนหมนเวยนและใชจายชวยเหลอ หรอสงเสรมเกษตรกรในการผลต การพยงราคา และการจ าหนายผลตผลเกษตรกรรมข นตนและผลตภณฑ 2.2 กองทนรวมเพอชวยเหลอเกษตรกร รฐบาลไดจดต งกองทนรวมเพอชวยเหลอเกษตรกรต งแตป 2535 เปนตนมา โดยไดจดสรรงบประมาณในแตละปสมทบไวเปนเงนกงทน รวมถงดอกผลของเงนทนส าหรบชวยเหลอเกษตรกร ท งในดานการผลตและดานการตลาด ไดมการแตงต งคณะกรรมการนโยบายและมาตรการชวยเหลอเกษตรกร (คชก.) มหนาทก าหนดนโยบายและมาตรการและบรหารเงนทน ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยกองทนรว ม เพอชวยเหลอเกษตรกร พ.ศ.2534 และระเบยบกรมบญชกลาง วาดวยการเงนและการพสดกองทนรวม เพอชวยเหลอเกษตรกร พ.ศ.2534

- 7 -

2.3 กองทนปรบโครงสรางการผลตภาคเกษตรเพอเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศ (FTA) คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 20 กรกฎาคม 2547 ในการจดต งกองทนปรบโครงสรางการผลตภาคเกษตรเพอเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศ (FTA) โดยมวตถประสงคเพอปรบโครงสรางการผลตภาคเกษตร ปฏรปผลตผลทางการเกษตร เพม ประสทธภาพการผลต พฒนาคณภาพ ตลอดจนการแปรรป การสรางมลคาเพมของสนคาเกษตร และอาหาร และชวยเหลอใหเกษตรกรปรบเปลยนจากการผลตสนคาทไมมศกยภาพสสนคาทม ศกยภาพรวมท งประกอบอาชพอนดวย 2.4 เงนทนท าการแทนการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เปนเงนทการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ไดมอบใหกบกรมสงเสรมสหกรณท าการแทนในการน าไปใหกยม หรอยกใหสหกรณ ทจดต งข นในเขตทมกอสรางเขอนและประชาชนเหลาน นไดรบผลกระทบ 2.5 ทนกลางของบรรดาสหกรณไมจ ากด ตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ.2542 มาตรา 8 ก าหนดใหน าดอกผลทเกดข นจายขาดใหแกสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย เพอด าเนนการตามมาตรา 110 2.6 เงนรายไดของนคมสหกรณ เงนรายไดของนคมสหกรณเปนเงนทเรยกเกบตามพระราชบญญตจดทดนเพอการครองชพ พ.ศ.2511 โดยอธบดกรมสงเสรมสหกรณ ก าหนดอตราเรยกเกบจากบคคลทเขามาใชประโยชน หรอท าประโยชนจากทดน ทรพยากรธรรมชาตหรอทรพยสนอนของนคมสหกรณ ในระยะเวลาชวคราว โดยหลกแลวเงนรายไดของนคมสหกรณจะใชประโยชนในนคมสหกรณเทาน น 2.7 เงนทไดรบความชวยเหลอจากมลนธฟรดรค เอแบรท เมอวนท 23 พฤษภาคม 2532 มลนธฟรดรค เอแบรท แหงสหพนธสาธารณรฐเยอรมน ไดใหเงนชวยเหลอเปนทนด าเนนกจการจ านวน 2.80 ลานบาท โดยมวตถประสงคเพอใหสหกรณ กลมสตรสหกรณและกลมอนๆ ทอยภายใตการสนบสนนของกรมสงเสรมสหกรณและมลนธฟรดรค เอแบรท กเงนส าหรบด าเนนกจกรรมสงเสรมอาชพ อนจะเปนการสงเสรมรายไดของสมาชก และเพมการมงานท าในทองถน ก าหนดระยะเวลาช าระคนไมเกน 12 เดอน อตราดอกเบ ยรอยละ 1-6 ตอป หากผดสญญาจะตองเสยคาปรบรอยละ 6 ตอป โดยด าเนนการใน 7 จงหวด 2.8 โครงการเงนกเพอปรบโครงสรางภาคเกษตร (ASPL) คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 24 สงหาคม 2542 และเมอวนท 21 กนยายน 2542 อนมตใหกระทรวงการคลงกเงนจากธนาคารพฒนาเอเซย (ADB) วงเงน 300 ลานเหรยญสหรฐ และธนาคารเพอความรวมมอระหวางประเทศญปน (JBIC) วงเงน 36,000 ลานเยน (ประมาณ 300 ลานเหรยญสหรฐ) รวมเปนเงนท งส นประมาณ 600 ลานเหรยญสหรฐ (ประมาณ 22,000 ลานบาท) และเมอวนท 23 พฤศจกายน 2542 คณะรฐมนตรไดพจารณาอนมตใหกระทรวงเกษตรและสหกรณ ด าเนนการตามแผนงานพฒนาคณภาพสนคาและการจดการผลผลตของสถาบนเกษตรกร ภายใตโครงการเงนกเพอปรบโครงสราง ภาคเกษตร (ASPL) และไดจดสรรใหแกสหกรณทเขารวมโครงการเพอสนบสนนการกอสรางโครงการพ นฐาน โดยในปจจบนสหกรณทไดรบเงนอดหนนดงกลาว จะตองจายคนเขากองทนพฒนาสหกรณ (กพส.) เปนเงนบรจาคและคาธรรมเนยม

- 8 -

2.9 เงนทนหมนเวยนสงเสรมสหกรณโคนมหนองโพราชบร จ ากด (ในพระบรมราชปถมภ) พระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพระราชประสงคทจะใหเกษตรกรผเล ยงโคนมในทองทต าบลหนองโพ อ าเภอโพธาราม จงหวดราชบร และบรเวณใกลเคยง ไดมอาชพการเล ยงโคนมเปนอาชพทางการเกษตรทเปนหลกฐานและมนคงอกอาชพหนง จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานเงนทนประเดม 1,400,000 บาท ใหเปนกองทนหมนเวยนสงเสรมสหกรณโคนมหนองโพราชบร จ ากด โดยมวตถประสงค คอ 1) เพอกอต งและด าเนนงานศนยรวบรวมน านมและโรงนม รวมท งอปกรณตางๆ 2) เพอใหมยานพาหนะและอปกรณขนสงน านมและผลตภณฑนม 3) เพอจดหาและสงเสรมพนธโคนม การผลตอาหารโคนม การสขาภบาลคอกและโคนม ตลอดจนการปองกนและรกษาโรคสตว 4) เพอชวยเหลอเปนทนการศกษาของบตรหลานสมาชกสหกรณฯ ในวชาบางแขนงทเปนประโยชนตอธรกจของสหกรณฯ โดยเบกจายจากเงนยอดรายไดอนเปนดอกผลของเงนทนน หรอจากยอดเงนทมผบรจาคเพอการน เทาน น 2.10 เงนทนสงเสรมสหกรณการเกษตรในประเทศไทย เงนกองทนปรบโครงสรางสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จดต งข นโดยไดรบความชวยเหลอแบบใหเปลาจากรฐบาลญปนในรปของปยจ านวน 500 ตน เพอจ าหนายใหกบสมาชกสหกรณการเกษตร แลวน าเงนทไดจาการจ าหนายปยจ านวน 2.20 ลานบาท ต งเปนกองทนฯ ส าหรบด าเนนกจกรรมของกองทนฯ โดยใชชอวาเงนกองทนสงเสรมสหกรณการเกษตรในประเทศไทย และในป 2533 รฐบาลญปนไดใหความชวยเหลอแบบใหเปลาในรปของปยเพมเตมอก 300 ตน เปนเงน 1.65 ลานบาท รวมเปนเงนกองทนฯ ท งส น 3.85 ลานบาท เงนกองทนฯ มวตถประสงคเพอใหกยมและใหการสงเคราะหแกสหกรณในโครงการ เพอเปนคาใชจายในการด าเนนกจกรรมตวอยาง กจกรรมแนะน างานฟารม สงเสรมการใชเทคนคใหม และการจดซ ออปกรณทจ าเปน รวมท งคาใชจายในการศกษา ดงานสหกรณทประสบความส าเรจหรอสถานทอนๆ ทเหมาะสม เพอใหบรรลวตถประสงคของโครงการ

บทท 3 กระบวนการจดทาสญญาค าประกน

3.1 องคประกอบการจดทาสญญากยมเงน และสญญาค าประกน สาระส าคญทจะตองมในสญญาในเบ องตน มดงน 1) ชอของสญญา เชน สญญากยมเงน สญญาจ านอง สญญาค าประกน สญญาเชาทดนพรอมสงปลกสราง สญญาเชาซ อรถยนต สญญาซ อขายหองชด สญญาซ อขายโทรทศนแบบผอนช าระเปนตน 2) สถานทท าสญญา เปนสาระส าคญทควรมในสญญาเพอใชอางถงสถานทท าสญญา และเปนภมล าเนาในการฟองรองคดได เชน ท าท บรษท ก จ ากด เลขท เขตบางกะป กรงเทพมหานคร ซงจะอยในเขตอ านาจของศาลแพง เปนตน 3) วนทท าสญญา ตองชดเจนและตองเปนวนทมการลงนามกนจรง ๆ 4) ชอ-นามสกล อาย และทอยของคสญญาควรจะถกตองตามส าเนาบตรประชาชน/ทะเบยนส าหรบบคคลธรรมดา และตรงตามหนงสอรบรองส าหรบนตบคคล เพอประโยชนในการตดตามบงคบใหปฏบตตามสญญาและฟองรองคด (ถาม) การระบวาใครอยฝายใดกควรระบไวดวยเพอใหชดเจนและรดกม เชน นาย ก อาย 45 ป ซงเรยกวา “ผใหก” ฝายหนง กบ “ผก” อกฝายหนง ท งน จะตองมส าเนาบตรประชาชน หรอ ส าเนาหนงสอรบรองพรอมส าเนาบตรกรรมการทลงนามแนบทายสญญาดวยจะรดกมยงข น 5) การทก าหนดอายผท าสญญาไวดวยเพอจะพจารณาถงความสามารถของคสญญาในการ ท าสญญา เพราะหากเปนผเยาวจะตองใหผแทนโดยชอบธรรม คอ บดา มารดาของผเยาวใหความยนยอมกอน เปนตน 6) วตถประสงคของสญญาวา ตองการท าอะไร ควรระบใหชดเจน เชน ความวา “คสญญา ท งสองฝายมความประสงคทจะท าสญญาจะซ อจะขายทดนพรอมสงปลกสรางฉบบน ข นมาสาระส าคญดงตอไปน ” เปนตน 7) ความผกพนในสญญา เชน 7.1) ผใหกตกลงใหกและผกตกลงกยมเงนเปนจ านวนเงน ......บาท 7.2) ผใหเชาตกลงใหเชาและผเชาตกลงเชาทดนโฉนดเลขท ...... 7.3) ผจะขายตกลงขายและผจะซ อตกลงซ อรถยนตยหอ ..... เปนตน 8) สาระส าคญทเปนขอผกพนระหวางคสญญา เชน - จ านวนเงนกทรบมาแลว อตราดอกเบ ยเงนก, - สภาพพ นทเชาทท าการสงมอบ - รปลกษณะของสนคาทน าสงใหแกผจะซ อ - ก าหนดระยะเวลาตางๆ เชน ระยะเวลาช าระหน ระยะเวลาเชา เปนตน

- 10 -

9) กรณของการผดสญญา ควรระบใหชดเจนวา จะบงคบกนอยางไร เชน หากผดนดใหคดคาเสยหาย หรอ เบ ยปรบ หรอกอนบอกเลกสญญาจะตองท าอยางไรบาง , การรบเงนประกนหรอเงนทมดจ าใด เปนตน กควรระบใหชดเจนเพอมใหโตแยงกนในภายหลง 10) หากจะตองจดทะเบยนคาใชจายตาง ๆ เชน คาธรรมเนยม คาภาษ คาอากร เปนตน ฝายใดจะเปนผรบผดชอบ หรอใหรบผดชอบรวมกนอยางไร 11) การลงลายมอชอของคสญญา ควรลงลายมอชอตอหนากนเปนจะดทสด เวนแต ในระบบธรกจ กรรมการผมอ านาจหรอผรบมอบอ านาจ อาจจะลงลายมอชอหลงจากคสญญาลงลายชอไปแลวก มเชน การท าสญญาเชาพ นทกบศนยการคาฯ จะมการน าเอกสารไปใหผมอ านาจลงนามในภายหลงกถอวาใชไดเชนเดยวกน เปนตน หากเปนกรณพมพลายพมพน วมอจะตองมพยานรบรอง 2 คน จงจะบงคบได 12) จดใหมพยานทรเหนการท าสญญาลงลายมอชอในสญญา แมกฎหมายจะไมบงคบใหตองมพยานกตองมพยานไว เพราะหากมขอพพาทเกดข นจะสามารถอางพยาน เพอเบกความยนยนการท าสญญาได ซงการลงนามของพยานน น จะลงนามตอนท าสญญาหรอหลงจากน นกไดเพยงแตจะตองทราบวามการท าสญญาอะไรกน ท งน ในสญญาบางประเภทเพอความรดกมและขจดการโตแยงวา พยานไมไดอยในขณะท าสญญา ทอาจจะเปนปญหาในการตอสคดได เชน สญญาเงนกไมไดอยในการท าสญญาและสงมอบเงน อาจจะท า ใหน าหนกของพยานนอยลงและเปนพรธได ดงน สญญากเงน พยานควรเหนการสงและรบเงน พรอมท งลงนามเปนพยานในขณะน น เปนตน 13) นตกรรมสญญาบางอยางเพอใหถกตองตามกฎหมาย จะตองท าตามแบบทกฎหมายก าหนด เชนซ อขายอสงหารมทรพย คอทดน โรงเรอน ส งปลกสรางตองท าเปนหนงสอและจดทะเบยนตอส านกงานทดนฯ ดวยจงจะผกพนและบงคบไดตามกฎหมาย เปนตน 14) นตกรรมสญญาบางอยาง จะตองใหไดรบความยนยอมจากคสมรสดวย โดยเฉพาะ การท าสญญาเกยวกบอสงหารมทรพย เชน ซ อขาย แลกเปลยน ให ขายฝาก เชาซ อ จ านอง กอใหเกดภารจ ายอมสทธเกบกน หรอน าเงนสนสมรสไปใหก เปนตน มฉะน น คสมรสอาจฟองเพกถอนสญญาในภายหลงได 15) การจดท าสญญาจะตองจดท าอยางนอยเปน 2 ฉบบเสมอ เมอคสญญาทกฝายลงนาม และพยานลงนามครบถวนแลว ใหเกบไวฝายละฉบบทกคร งทกกรณ (ฝายใดจะเกบตนฉบบ ฝายใดจะเกบคฉบบกตามทจะตกลงกน) 16) หากจะมการเปลยนแปลงแกไขหรอเพมเตมสญญา ใหจดท าเปนบนทกแนบทายสญญา

อยางไรเสยการท าสญญาใด ๆ หากตองการใหเกดความรดกมและชดเจนยงข น ควรให นกกฎหมายหรอทนายความด าเนนการจดท าสญญาหรอใหค าปรกษาในการท าสญญากได เพราะบางคร ง ทนทรพยของสญญามมลคามากมาย เชน เงนกกด ซ อขายทดนกด หากมความผดพลาดข นกจะน าพา ความเสยหายมาใหมากกวามลคาทตองการประหยดไวเสยอก ขอส าคญในการท าสญญาอยางใด ๆ กคอ ความไววางใจ อยาเชอใจวา ไมโกง หรอ จะท า ตามวาจาทพดแนนอน เพราะทกคดทฟองรองมกเกดจากความเชอใจกนท งน น ซงแมขอสญญาเขยนไว อยางรดกม ใชแบบของทางราชการหรอแบบสญญามาตรฐานยงมการตองฟองรองกนกมใหเหน ดงน น ความสจรตของคสญญาส าคญกวาขอสญญา แตหากไมมขอสญญา อยาหวงหาความสจรตในภายหนา

- 11 -

3.2 การทาสญญาค าประกนเงนกองทนพฒนาสหกรณและกองทนอน

หนวยงาน/ผปฏบต

รายละเอยดข นตอนและวธการปฏบต

สหกรณ

1. การจดทาสญญาค าประกนเงนกกองทนพฒนาสหกรณและกองทนอน 1.1 การจดทาสญญาค าประกนเงนกองทนพฒนาสหกรณและกองทนอน ตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ.2557 ตอมาไดมการประกาศใชฉบบท 21 ประกาศเมอวนท 14 กรกฎาคม 2558 มผลใชบงคบ วนท 15 กรกฎาคม 2558 ซงการท าสญญาค าประกน จะมผลใชบงคบได ถาไดจดท าข น โดยมหลกเกณฑและเงอนไข ดงตอไปน 1.1.1 หน ระหวางเจาหน กบลกหน เกดข นโดยสมบรณแลว กอนท าสญญาค าประกนหลกกฎหมายกรณน ยงเหมอนเดมไมเปลยนแปลง “หน สมบรณ” หมายถง หน น นเกดแลว โดยชอบดวยกฎหมาย เชน ก กเงน ข ข ไดมอบเงนตามจ านวนทกให ก รบไปแลว 1.1.2 หน ยงไมเกดข นในวนท าสญญาค าประกน แตอาจคาดหมายวาจะเกดข นได ในอนาคตหรอตามเงอนไข (ค าประกนหน ในอนาคต) การค าประกนหน ในอนาคตหรอหน มเงอนไข ยงสามารถท าได เชนเดยวกบหลกกฎหมายเดม แตในหลกกฎหมายใหม สญญาค าประกนตองระบหน หรอสญญาทค าประกนไวชดแจง และผค าประกนยอมรบผดเฉพาะหน หรอสญญาทระบไวเทาน น (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 681 แกไขใหม) 1.1.3 สญญาค าประกนตองก าหนดใหชดเจนใน 4 เรองตอไปน (1) วตถประสงคในการกอหน ของลกหน (2) ลกษณะของมลหน ทผค าประกนตองรบผด (3) จ านวนเงนสงสดทจะใหผค าประกนตองรบผด (4) ระยะเวลาของการเกดหน ทผค าประกนตองรบผด ซงหลกกฎหมายเดมไมบงคบใหตองก าหนดใน 4 เรองน จงไดมการก าหนดในสญญาค าประกนวา “ตองรบผดหน ทลกหน มอยในเวลาน หรอจะมข นในอนาคต” แตกฎหมายทแกไขเพมเตมน จะให “รบผดหน ทเกดข นในอนาคต” โดยตองก าหนด 4 เรองดงกลาวไวในสญญาค าประกนใหชดเจนดวย

2. ขอตกลงการค าประกนเปนโมฆะ สญญาค าประกนทกาหนดขอตกลงไวดงตอไปน เปน “โมฆะ” 2.1 ขอตกลงทก าหนดใหผค าประกนตองรบผดอยางลกหน รวมหรอในฐานะเปน ลกหน รวม (รบผดเสมอนเปนลกหน ) (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 681/1 แกไขใหมฉบบท 20) เชน มาตรา 688 มาตรา 689 มาตรา 690 ยกเวน กรณผค าประกน เปนนตบคคลสามารถก าหนดในสญญาใหรบผดอยางลกหน รวมหรอในฐานะเปนลกหน รวมได (แกไขเพมเตมฉบบท 21) 2.2 ขอตกลงใหค าประกนหน อนมใชหน อนสมบรณ (หน ไมชอบดวยกฎหมาย กรณ 2.2.1) 2.3 ขอตกลงใหค าประกนหน ในอนาคตหรอมเงอนไข โดยสญญาค าประกนไมตองระบวตถประสงคการกอหน ลกษณะของมลหน จ านวนเงนสงสดทค าประกน หรอระยะเวลาการเกดหน 2.4 ขอตกลงทท าใหไมตองระบหน หรอสญญาทจะค าประกนไวในสญญาค าประกน หรอก าหนดใหผค าประกนตองรบผดแตกตางไปจากหน หรอสญญาทระบไว

- 12 -

หนวยงาน/ผปฏบต

รายละเอยดข นตอนและวธการปฏบต

2.5 ขอตกลงทท าใหผค าประกน ยกเวนการใชขอตอสของลกหน ทมอยแก เจาหน และหรอขอตอสของผค าประกนเอง (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 694) เชน อายความ ลกหน ไมไดรบเงนจรง สญญาปลอม ลายเซนปลอม เปนตน 2.6 ขอตกลงทท าใหเจาหน ไมตองบอกกลาวผค าประกน ภายใน 60 วน นบแตวนทลกหน ผดนด ขอตกลงทใหผค าประกนช าระหน โดยพลนเมอลกหน ผดนดช าระหน ขอตกลงทไมให ผค าประกนหลดพนจากดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน คาภาระตดพน ในกรณไมมการบอกกลาว ขอตกลงทไมใหผค าประกนช าระหน ตามเงอนไขเดมทลกหน มอย หรอขอตกลงทใหเจาหน เรยกดอกเบ ยผดนดจากผค าประกนได ในระหวางการช าระหน ตามเงอนไขเดมทลกหน มอย ยงตองรบผด แมวาหน ของลกหน ระงบส นไปแลว ไมวาเพราะเหตใด ๆ เชน เจาหน ลกหน รวมมอกน ใหผค าประกนเปนผรบผดชอบหน เปนตน การจดท าหนงสอค าประกนเงนก ตามแบบฟอรมทกรมฯ ก าหนด รายละเอยด ตามภาคผนวก ท งน จดท าสญญาค าประกนเงนก ใหจดท า จ านวน 2 ชด ตนฉบบ 1 ชด และใหส านกงานสหกรณจงหวด/พ นท 1,2 เกบไวเปนหลกฐาน และคฉบบ 1 ชด ใหสหกรณเกบไว เปนหลกฐาน

หมายเหต ในสวนของสญญาค าประกน ถาไดผานการตรวจรางจากสานกงานอยการสงสดแลว จะเวยนแจงใหถอปฏบตโดยทวกน

- 13 - 3.3 ขอแนะนาการใชประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยค าประกน เฉพาะทแกไขเพมเตมตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 (ทมา : กลมกฎหมาย ส านกนายทะเบยนและกฎหมาย, 2558)

วตถประสงคของการแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยค าประกน เพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายคมครองและใหความเปนธรรมแกผค าประกนมากข น แยกผค าประกนออกจากลกหน ช นตนใหชดเจนยงข น การท าสญญาจงตองใหความส าคญเรองน ดวย

3.3.1 การทาสญญาค าประกน

สญญาค าประกนจะมผลใชบงคบได ถาไดจดท าข นโดยมหลกเกณฑและเงอนไขดงตอไปน 1) หน ระหวางเจาหน กบลกหน เกดข นโดยสมบรณแลวกอนท าสญญาค าประกน หลกกฎหมายกรณน ยงเหมอนเดมไมเปลยนแปลง “หน สมบรณ”๑ หมายถง หน น นเกดแลวโดยชอบดวยกฎหมาย เชน ก กเงน ข ข ไดมอบเงนตามจ านวนทกให ก รบไปแลว 2) หน ยงไมเกดข นในวนท าสญญาค าประกน แตอาจคาดหมายวาจะเกดข นได ในอนาคตหรอตามเงอนไข (ค าประกนหน ในอนาคต) การค าประกนหน ในอนาคตหรอหน มเงอนไขยงสามารถ ท าไดเชนเดยวกบหลกกฎหมายเดม แตในหลกกฎหมายใหม (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 681)๒ สญญาค าประกน ตองก าหนดใหชดเจนใน 4 เรองตอไปน (1) วตถประสงคในการกอหน ของลกหน (2) ลกษณะของมลหน ทผค าประกนตองรบผด (3) จ านวนเงนสงสดทจะใหผค าประกนตองรบผด (4) ระยะเวลาของการเกดหน ทผค าประกนตองรบผด

ซงหลกกฎหมายเดมไมบงคบใหตองก าหนดใน 4 เรองน จงไดมการก าหนดในสญญา ค าประกนวา “ตองรบผดหน ทลกหน มอยในเวลาน หรอจะมข นในอนาคต” แตกฎหมายทแกไขเพมเตมน จะให “รบผดหน ทเกดข นในอนาคต” ตองก าหนด 4 เรองดงกลาวไวในสญญาค าประกนใหชดเจนดวย

๑ป.พ.พ. มาตรา ๖๕๐ อนวายมใชส นเปลองน น คอสญญาซงผใหยมโอนกรรมสทธในทรพยสนชนดใชไปส นไปน นเปนปรมาณมก าหนดใหไปแกผยม และผยมตกลงวาจะคนทรพยสนเปนประเภท ชนด และปรมาณเชนเดยวกนใหแทน ทรพยสนซงใหยมน น สญญาน ยอมบรบรณตอเมอสงมอบทรพยสนทยม

๑ มาตรา ๖๘๑ อนค าประกนน นจะมไดแตเฉพาะเพอหน อนสมบรณ หน ในอนาคตหรอหน มเงอนไขจะ

ประกนไวเพอเหตการณซงหน น นอาจเปนผลไดจรงกประกนได แตตองระบวตถประสงคในการกอหน รายทค าประกน ลกษณะของมลหน จ านวนเงนสงสดทค าประกน และระยะเวลาในการกอหน ทจะค าประกน เวนแตเปนการค าประกนเพอกจการเนองกนไปหลายคราว ตามมาตรา ๖๙๙ จะไมระบระยะเวลาดงกลาวกได

สญญาค าประกนตองระบหน หรอสญญาทค าประกนไวโดยชดแจง และผค าประกนยอมรบผดเฉพาะหน หรอสญญาทระบไวเทาน น หน อนเกดแตสญญาซงไมผกพนลกหน เพราะท าดวยความส าคญผดหรอเพราะเปนผไร ความสามารถน น กอาจจะมประกนอยางสมบรณได ถาหากวาผค าประกนรเหตส าคญผด หรอไรความสามารถน นในขณะทเขาท าสญญาผกพนตน

- 14 - หน ในอนาคตหรอหน มเงอนไขทกลาวขางตน เปนหน ในกรณทวไป แตมหน ในอนาคตชนดหนงเรยกวา “หน เพอกจการเนองกนหลายคราวไมมเวลาจ ากด” หมายถง การท าสญญากเงนโดยเปดวงเงนใหลกหน เบกถอนไดตามความจ าเปน เปนคราว ๆ โดยไมจ ากดเวลาส นสดของสญญา ลกษณะเดยวกบสญญาเบกเงน เกนบญชของธนาคาร สญญาค าประกนหน ในอนาคตเชนน กตองก าหนดเรองเชนเดยวกบหน ในอนาคตกรณทวไป ในเรองวตถประสงคของหน ลกษณะของมลหน จ านวนเงนสงสดทค าประกน สวนระยะเวลาการเกดหน จะก าหนดไวหรอไมกได หมายเหต ลกษณะของมลหน หรออกนยหนงคอ บอเกดแหงหน ม 5 ลกษณะดงน (1) หน เกดจากสญญา (2) หน เกดจากจดการงานนอกสง (3) หน เกดจากลาภมควรได (4) หน เกดจากกระท าละเมด (5) หน เกดตามบทบญญตแหงกฎหมาย

ขอสงเกต ตามหลกกฎหมายเดม สญญาค าประกนสามารถท าค าประกนกรณหน สมบรณ ในขอ 1) และหน ในอนาคตในขอ 2) อยในสญญาฉบบเดยวกนไดสะดวก แตถาปฏบตตามเรองหน ในอนาคต ตามกฎหมายแกไขใหม ท าเปนสญญาฉบบเดยวกนคงไมสะดวก นาจะตองแยกท าสญญาค าประกนหน อนสมบรณสญญาหนง และค าประกนหน ในอนาคตหรอมเงอนไขเปนอกสญญาหนง 3) สญญาค าประกนไมวาจะเปนสญญาค าประกนหน สมบรณแลว (ขอ 1)) หรอหน ในอนาคต (ขอ 2)) กฎหมายทแกไขใหมบงคบใหสญญาค าประกนตองระบ “หน ” หรอ “สญญา” ทค าประกนไวโดยชดแจง และผค าประกนยอมรบผดเฉพาะหน หรอสญญาทระบไวเทาน น หมายเหต ระบหน หมายถง การระบถงผเปนเจาหน – ลกหน ขอผกพนทท าใหเกดสทธ และหนาทของเจาหน – ลกหน และวตถแหงหน ตามขอผกพน ไดแก เงนตามจ านวนทก สวนระบสญญา หมายถง ระบสญญาทกอใหเกดหน 4.) สญญาค าประกนหน ทไมผกพนลกหน คอ หน อนเกดแกสญญาทไมผกพน ตวลกหน เพราะท าดวยความส าคญผด หรอเพราะผไรความสามารถ ถาผค าประกนรเหตดงกลาวในขณะ ท าสญญา ซงหน ลกษณะน อาจเกดข นนอยมากในสหกรณ

- 15 -

3.3.1(1) ขอตกลงการค าประกนเปนโมฆะ สญญาค าประกนท ก าหนดขอตกลงไวด งตอไปน บรรดาขอตกลงเหล าน เปน “โมฆะ”ตามกฎหมายทแกไขใหมท งฉบบท 20 และ ฉบบท 21 1) ขอตกลงทก าหนดใหผค าประกนตองรบผดอยางลกหน รวมหรอในฐานะ เปนลกหน รวม (รบผดเสมอนเปนลกหน ) (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 681/1 วรรคหนง)๓ เชน การทใหผค าประกน สละสทธในมาตรา 688๔ มาตรา 689๕ มาตรา 690๖ ขอยกเวน กรณผค าประกนเปนนตบคคล สามารถก าหนดในสญญาใหรบผดอยางลกหน รวมหรอในฐานะเปนลกหน รวมได อกท ง เมอนตบคคล ไดยนยอมเปนผค าประกนแลว กจะไมสามารถอางสทธในมาตรา 688 มาตรา 689 และมาตรา 690 ไดอกตอไป (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 681/1 วรรคสองแกไขเพมเตมฉบบท 21) แตบคคลธรรมดาทเปนผค าประกน ชอบทจะอางสทธในมาตรา 688 มาตรา 689 และมาตรา 690 ไดตลอดไป 2) ขอตกลงใหค าประกนหน อนมใชหน อนสมบรณ (กรณ 3.3.1 ขอ 1)) 3) ขอตกลงใหค าประกนหน ในอนาคตหรอมเงอนไข โดยสญญาค าประกนไมตองระบวตถประสงคการกอหน ลกษณะของมลหน จ านวนเงนสงสดทค าประกน หรอระยะเวลาการเกดหน (กรณ 3.3.1 ขอ 2)) 4) ขอตกลงทท าใหไมตองระบหน หรอสญญาทจะค าประกนไวในสญญาค าประกน หรอก าหนดใหผค าประกนตองรบผดแตกตางไปจากหน หรอสญญาทระบไว

5) ขอตกลงทท าใหผค าประกนยกเวนการใชขอตอสของลกหน ทมอยแกเจาหน และหรอขอตอสของผค าประกนเอง (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 694)๗

๓มาตรา ๖๘๑/๑ ขอตกลงใดทก าหนดใหผค าประกนตองรบผดอยางเดยวกบลกหน รวมหรอ ในฐานะ

เปนลกหน รวม ขอตกลงน นเปนโมฆะ ความในวรรคหนง มใหใชบงคบแกกรณผค าประกนซงเปนนตบคคลและยนยอมเขาผกผนตน เพอรบผด

อยางลกหน รวมหรอในฐานะเปนลกหน รวม ในกรณเชนน น ผค าปะกนซงเปนนตบคคลน น ยอมไมมสทธดงบญญตไวในมาตรา 688 มาตรา 689 และมาตรา 690

๔มาตรา ๖๘๘ เมอเจาหน ทวงใหผค าประกนช าระหน ผค าประกนจะขอใหเรยกลกหน ช าระกอนกได เวนแตลกหน จะถกศาลพพากษาใหเปนคนลมละลายเสยแลว หรอไมปรากฏวาลกหน ไปอยแหงใดในพระราชอาณาเขต

๕มาตรา ๖๘๙ ถงแมจะไดเรยกใหลกหน ช าระหน ดงกลาวมาในมาตรากอนน นแลวกตาม ถาผค าประกนพสจนไดวาลกหน น นมทางทจะช าระหน ได และการทจะบงคบใหลกหน ช าระหน น นจะไมเปนการยากไซร ทานวาเจาหน จะตองบงคบการช าระหน รายน นเอาจากทรพยสนของลกหน กอน

๖มาตรา ๖๙๐ ถาเจาหน มทรพยของลกหน ยดถอไวเปนประกนไซร เมอผค าประกนรองขอ ทานวาเจาหน จะตองใหช าระหน เอาจากทรพยซงเปนประกนน นกอน

๗มาตรา ๖๙๔ นอกจากขอตอสซงผค าประกนมตอเจาหน น น ทานวาผค าประกนยงอาจยกขอตอสท งหลายซงลกหน มตอเจาหน ข นตอสไดดวย

- 16 -

6) ขอตกลงทท าใหเจาหน ไมตองบอกกลาวผค าประกนภายใน 60 วนนบแตวนท

ลกหน ผดนด ขอตกลงทใหผค าประกนช าระหน โดยพลนเมอลกหน ผดนดช าระหน ขอตกลงทไมใหผค าประกน หลดพนจากดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน คาภาระตดพน ในกรณไมมการบอกกลาว ขอตกลงทไมใหผค าประกนช าระหน ตามเงอนไขเดมทลกหน มอย หรอขอตกลงทใหเจาหน เรยกดอกเบ ยผดนดจากผค าประกนได ในระหวางการช าระหน ตามเงอนไขเดมทลกหน มอย (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 686 แกไขเพมเตมมาตรา 685/1 ฉบบท 21)๘ 7) ขอตกลงอนท าใหผค าประกนยงตองรบผด แมวาหน ของลกหน ระงบส นไปแลว ไมวาเพราะเหตใด ๆ (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 698)๙ 8) ขอตกลงอนท าใหผค าประกนไมสามารถบอกเลกสญญาค าประกนหน เพอกจการเนองกนหลายคราวทลกหน กระท าข นในคราวอนาคต (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 699)๑๐ เชน สหกรณ เปดวงเงน 500,000 บาท ใหลกหน เบกถอนไดตามความจ าเปน โดยไมมก าหนดเวลา ถาลกหน เบกถอนไปแลว 300,000 บาท คงเหลอวงเงนเบกไดในคราวอนาคตไดอก 200,000 บาท ผค าประกนมสทธบอกเลก ค าประกนหน 200,000 บาทน นได แตยงตองรบผดหน 300,000 บาทอย หมายเหต กรณการค าประกนหน ตามสญญาของลกหน คนเดยว แตมผค าประกนหลายคน หากลกหน ผดนดช าระหน ผค าประกนแตละคนยงตองรบผดในฐานะเปนลกหน รวมกบบรรดาผค าประกนดวยกน

3.3.1(2) สทธและหนาทของเจาหน ตอผค าประกน กรณลกหน ผดนด (ตาม ป.พ.พ. 686 วรรคหนง วรรคสอง)๑๑

เมอลกหน ไมช าระหน ตามก าหนด ถอไดวาลกหน ผดนด สทธและหนาทของเจาหน ตอ ผค าประกนเปนดงน

๘มาตรา 685/1 บรรดาขอตกลงทเกยวกบการค าประกนทแตกตางไปจากมาตรา 681 วรรคหนง

วรรคสอง และวรรคสาม มาตรา 686 มาตรา 694 มาตรา 698 และมาตรา 699 เปนโมฆะ ๙มาตรา ๖๙๘ อนผค าประกนยอมหลดพนจากความรบผดในขณะเมอหน ของลกหน ระงบส นไปไมวาเพราะ

เหตใด ๆ ๑๐มาตรา ๖๙๙ การค าประกนเพอกจการเนองกนไปหลายคราวไมมจ ากดเวลาเปนคณแกเจาหน น น

ทานวาผค าประกนอาจเลกเสยเพอคราวอนเปนอนาคตได โดยบอกกลาวความประสงคน นแกเจาหน ในกรณเชนน ทานวาผค าประกนไมตองรบผดในกจการทลกหน กระท าลงภายหลงค าบอกกลาวน นไดไปถงเจาหน ๑๑มาตรา ๖๘๖ เมอลกหน ผดนด ใหเจาหน มหนงสอบอกกลาวไปยงผค าประกนภายในหกสบวนนบแตวนท

ลกหน ผดนด และไมวากรณจะเปนประการใดเจาหน จะเรยกใหผค าประกนช าระหน กอนทหนงสอบอกกลาวจะไปถงผค าประกนมได แตไมตดสทธผค าประกนทจะช าระหน เมอหน ถงก าหนดช าระ

ในกรณทเจาหน มไดมหนงสอบอกกลาวภายในก าหนดเวลาตามวรรคหนง ใหผค าประกนหลดพนจากความรบผดในดอกเบ ยและคาสนไหมทดแทน ตลอดจนคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน รายน นบรรดาทเกดข นภายหลงจากพนก าหนดเวลาตามวรรคหนง

เมอเจาหน มสทธเรยกใหผค าประกนช าระหน หรอผค าประกนมสทธช าระหน ไดตามวรรคหนงผค าประกนอาจช าระหน ท งหมดหรอใช สทธช าระหน ตามเงอนไขและวธการในการช าระหน ทลกหน มอยกบเจาหน กอนการผดนดช าระหน ท งน เฉพาะในสวนทตนตองรบผดกได และใหน าความในมาตรา ๗๐๑ วรรคสองมาใชบงคบโดยอนโลม

ในระหวางทผค าประกนช าระหน ตามเงอนไขและวธการในการช าระหน ของลกหน ตามวรรคสามเจาหน จะเรยกดอกเบ ยเพมข นเพราะเหตทลกหน ผดนดในระหวางน นมได

การช าระหน ของผค าประกนตามมาตราน ไมกระทบกระเทอนสทธของผค าประกนตามมาตรา ๖๙๓

- 17 -

1) ใหเจาหน มหนงสอบอกกลาวไปยงผค าประกนภายใน 60 วน นบแตวนทลกหน ผดนด 2) ไมวากรณจะเปนประการใด เจาหน จะเรยกใหผค าประกนช าระหน กอนหนงสอบอกกลาวจะไปถงผค าประกนมได 3) ในกรณเจาหน มไดมหนงสอบอกกลาวภายในก าหนดเวลา 60 วน นบแตวนทลกหน ผดนด ผค าประกนจะหลดพนจากความรบผดในดอกเบ ยและคาสนไหมทดแทน ตลอดจนคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน รายน น บรรดาทเกดข นภายหลงจากพนเวลา 60 วน (หน ตนเงน หน ดอกเบ ย และคาสนไหมทดแทน ตลอดจนคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน ทมอยกอนก าหนด 60 วนนบแตวนทลกหน ผดนด เจาหน ยงมสทธเรยกใหผค าประกนช าระไดอย)

หมายเหต คาสนไหมทดแทน เชน เบ ยปรบ คาภาระตดพน เชน คาทวงหน คาทนายความ คาธรรมเนยมศาล ฯลฯ 4) ถาเจาหน ไดบอกกลาวแกผค าประกนภายในก าหนดเวลา 60 วน นบแตวนลกหน ผดนด และหนงสอบอกกลาวไดไปถงผค าประกนแลว หรอมไดบอกกลาวแกผค าประกนภายในเวลา 60 วน เมอพนก าหนดเวลา 60 วนนบแตวนทลกหน ผดนดแลว เจาหน ยอมใชสทธเรยกใหผค าประกนช าระหน แทนลกหน ได

3.3.1(3) สทธและหนาทของผค าประกนตอเจาหน กรณลกหน ผดนด (ตาม ป.พ.พ. 686 วรรคสาม วรรคส แกไขใหม) 1.) เมอหน ของลกหน ถงก าหนดช าระ ผค าประกนจะใชสทธช าระหน แกเจาหน โดยมตองมหนงสอบอกกลาวจากเจาหน กอนกได 2.) ไมวาการช าระหน แทนของผค าประกนเกดจากการเรยกรองของเจาหน หรอช าระโดยไมตองมหนงสอบอกกลาว ผค าประกนอาจช าระหน ท งหมด หรอใชสทธช าระหน ตามเงอนไขและวธการ ของลกหน ซงมอยกบเจาหน กอนลกหน ผดนด เฉพาะในสวนทผค าประกนตองรบผดกได 3.) เมอผค าประกนประสงคจะช าระหน ตามขอ 4.2 แลว ถาเจาหน ไมรบช าระหน ผค าประกนพนความรบผดในหน รายน นท งหมด (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 702 วรรคสอง)๑๒ ตวอยาง

ผค าประกน ไดน าเงนทคางช าระท งหมดไปช าระหน เจาหน ปฏเสธไมรบช าระหน ผค าประกนหลดพนท งจ านวน

ผค าประกน ขอช าระหน ตามเงอนไขเดมทลกหน ปฏบต เจาหน ปฏเสธไมรบช าระหน ผค าประกนหลดพนท งจ านวน 4.) ผค าประกนช าระหน ตามเงอนไขและวธการช าระหน ของลกหน ซงมกบเจาหน กอนลกหน ผดนด ระหวางการช าระหน กรณน เจาหน จะเรยกดอกเบ ยเพมจากผค าประกนเพราะลกหน ผดนดไมได 5.) เมอผค าประกนไดช าระหน ใหแกเจาหน ตามขอ 4.2 แลว ผค าประกนมสทธ ไลเบ ยเอากบลกหน หรอเขารบชวงสทธของเจาหน บงคบเอาแกลกหน ได (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 693)๑๓

๑๒มาตรา ๗๐๑ ผค าประกนจะขอช าระหน แกเจาหน ต งแตเมอถงก าหนดช าระกได ถาเจาหน ไมยอมรบช าระหน ผค าประกนกเปนอนหลดพนจากความรบผด ๑๓มาตรา ๖๙๓ ผค าประกนซงไดช าระหน แลว ยอมมสทธทจะไลเบ ยเอาจากลกหน เพอตนเงนกบดอกเบ ย

และเพอการทตองสญหายหรอเสยหายไปอยางใด ๆ เพราะการค าประกนน น อนง ผค าประกนยอมเขารบชวงสทธของเจาหน บรรดามเหนอลกหน ดวย

- 18 -

3.3.1(4) สทธและหนาทของเจาหน ตอผค าประกน กรณมขอตกลงลดหน ใหลกหน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 691 แกไขใหมฉบบท 21)๑๔ 1) ภายในอายของสญญาหน หากเจาหน และลกหน ไดมขอตกลงลดหน ไมวาจะเปนการลดจ านวนหน การลดจ านวนดอกเบ ย การลดคาสนไหมทดแทน หรอการลดคาภาระตดพน อนเปนอปกรณแหงหน ถอวาเปนการตกลงลดหน ท งส น ซงการตกลงลดหน กสามารถท าไดหลายกรณ แตไมวาจะท าดวยกรณใดกตาม หากเจาหน ตองการใหผค าประกน รวมช าระหน ตามทไดลดหน กนน น เจาหน จะตองมหนงสอแจงใหผค าประกน ไดทราบถงขอตกลงทไดลดจ านวนหน กบลกหน ภายใน 60 วน นบแตวนทไดท าขอตกลงกบลกหน ในการน หากมการช าระหน ตามทลดแลวท งหมด ผค าประกนกจะหลดพนจากความรบผด (เจาหน จะใชสทธตามสญญาค าประกนอกไมได) การช าระหน ท งหมดอาจท าได อยางหนงอยางใด ดงตอไปน (1) ลกหน ไดช าระหน ตามทลดน นแลว (2) ลกหน ช าระหน ตามทลดไมครบถวน แตผค าประกนช าระหน สวนทเหลอ (3) ลกหน ไมช าระหน ตามทลด แตผค าประกนไดช าระหน ตามทลดแลว (4) หากมหนงสอแจงใหผค าประกนไดทราบถงขอตกลงทไดลดจ านวนหน กบลกหน การช าระหน ของผค าประกน ตาม 5.2 หรอ 5.3 ผค าประกน มสทธทจะช าระหน ไดแมจะลวงเลยก าหนดเวลาช าระหน ตามทลดไปแลว ท งน จะตองไมเกน 60 วนนบแตวนทครบก าหนดเวลาช าระหน ตามขอตกลงทลดหน (5) หากปรากฏวาเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกน ไดทราบถงขอตกลงทไดลดจ านวนหน กบลกหน เมอลวงพนระยะเวลาการช าระหน ตามทไดลดหน ผค าประกนมสทธ ทจะช าระหน ไดภายใน 60 วนนบแตวนทเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงน น

2) ภายหลงอายของสญญาหน (ลกหน ผดนดช าระหน แลว) หากเจาหน และลกหน ไดมขอตกลงลดหน ไมวาจะเปนการลดจ านวนหน การลดจ านวนดอกเบ ย การลดคาสนไหมทดแทน หรอการลดคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน หากเจาหน ตองการใหผค าประกน รวมช าระหน

๑๔มาตรา ๖๙๑ ในกรณทเจาหน ตกลงกบลกหน อนมผลเปนการลดจ านวนหน ทมการค าประกนรวมท ง

ดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน หรอคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน รายน น ใหเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงดงกลาวภายในหกสบวนนบแตวนทตกลงน น ถาลกหน ไดช าระหน ตามทไดลดแลวกด ลกหน ช าระหน ตามทไดลดดงกลาวไมครบถวนแตผค าประกนไดช าระหน สวนทเหลอน นแลวกด หรอลกหน ไมช าระหน ตามทไดลดดงกลาวแตผค าประกนไดช าระหน ตามทไดลดน นแลวกด ใหผค าประกนเปนอนหลดพนจากการค าประกน .ในการช าระหน ของผค าประกนดงกลาว ผค าประกนมสทธช าระหน ได แมลวงเลยก าหนดเวลาช าระหน ตามทไดลด แตตองไมเกนหกสบวนนบแตวนทครบก าหนดเวลาช าระหน ดงกลาว ในกรณทเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงดงกลาวเมอลวงเลยก าหนดเวลาช าระหน ดงกลาว ในกรณทเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงดงกลาว เมอลวงเลยก าหนดเวลาช าระหน ตามทไดลดแลว ใหผค าประกนมสทธช าระหน ไดภายในหกสบวนนบแตวนทเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงน น ท งน ขอตกลงทท าข นภายหลงทลกหน ผดนดช าระหน แลว หากในขอตกลงน นมการขยายเวลาช าระหน มใหถอวาเปนการผอนเวลาตามมาตรา 700

ขอตกลงใดทมผลเปนการเพมภาระแกผค าประกนใหมากกวาทบญญตไวในวรรคหนง ขอตกลงน นเปนโมฆะ

- 19 -

ตามทไดลดหน กนน น เจาหน จะตองมหนงสอแจงใหผค าประกน ไดทราบถงขอตกลงทไดลดจ านวนหน กบลกหน ภายใน 60 วน นบแตวนทไดท าขอตกลงกบลกหน ในการน หากมการช าระหน ตามทลดแลวท งหมด ผค าประกนกจะหลดพนจากความรบผดเชนเดยวกบกรณ 5.1 หากในขอตกลงลดหน มการก าหนดระยะเวลาการช าระหน ตามทไดลดหน เกดข น การก าหนดระยะเวลาช าระหน เชนน น ไมถอวาเปนการผอนเวลาการช าระหน ใหแกลกหน ตามมาตรา 700๑๕ กลาวคอไมจ าตองใหผค าประกนมายนยอมดวย อกท ง ผค าประกน จะกลาวอางดวยอาศยเหตเรองผอนเวลาการช าระหน ตามมาตรา 700 เพอใหตนหลดพนจากการค าประกนมได ผค าประกนยงตอง รบผดในสญญาค าประกนเชนเดม

อนง หากขอตกลงลดหน ระหวางเจาหน และลกหน มผลท าใหผค าประกนมภาระเพมมากข นจากการทไดตกลงลดหน ตามทกลาวมาแลวขางตน ขอตกลงน นจะตกเปนโมฆะทนท (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 691 วรรคสอง) เชน ลกหน เปนหน เจาหน จ านวน 500,000 บาท จงไดท าขอตกลงลดหน เหลอ 400,000 บาท เมอมการช าระหน ตามทลดจ านวน 400,000 บาทแลว สามารถทจะไปเรยกเกบกบผค าประกนไดอก 100,000 บาท กรณเชนน จงเปนการเพมภาระใหแกผค าประกนเกนกวาจ านวน 400,000 บาท ตามทไดตกลงลดหน กนไว

หมายเหต ขอตกลงลดหน ยงไมท าใหสญญาหน ระงบ (เวนแตจะเปนการท าสญญาใหม แปลงหน ใหม ฯลฯ ส งเหลาน จะไมอยภายใตมาตรา 691) จนกวาจะมการช าระหน ตามท ไดลดหน กนแลว แตดวยการลดหน เปนคณแกผค าประกน ดงน น เจาหน จะแจงใหผค าประกนทราบถงการลดหน หรอไม กได หากเจาหน ไมแจงใหผค าประกนทราบ สทธการช าระตามทลดของผค าประกนกจะไมเกดข น ในการน หากลกหน ช าระหน ตามท ลดและตามระยะเวลาท เจ าหน ก าหนด ผ ค าประกนกหลด พนจากการ ค าประกน แตหากลกหน ไมช าระหน ตามทลด ผค าประกนกตองรบผดตามสญญาค าประกนเชนเดม หากเจาหน แจงใหผค าประกนทราบถงการลดหน ผค าประกนกจะเกดสทธในการช าระหน ตามทลด หากไมช าระหน ตามทลด ผค าประกนกตองรบผดตามสญญาค าประกนเชนเดม อนมไดเปนการเพมภาระในการค าประกน แตประการใด 3.3.1(5) สทธและหนาทผค าประกน กรณเจาหน ผอนเวลาใหลกหน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 700 แกไขใหม)๑๖

ตามกฎหมายเดม เจาหน ผอนเวลาช าระหน ใหแกลกหน ได โดยผค าประกนสามารถท าขอตกลงยนยอมใหผอนเวลาไวลวงหนา แตกฎหมายทแกไข เจาหน จะผอนเวลาใหลกหน ไดตองเปนไปดงน 1) หน ทค าประกนน นตองเปนหน ทมเวลาก าหนดช าระแนนอน และเจาหน ยอมผอนเวลาใหลกหน 2) ถาเจาหน ยอมผอนเวลาใหลกหน และผค าประกนตกลงดวยขณะใหลกหน ผอนเวลา ผค าประกนไมหลดพนความรบผด

๑๕โปรดดเชงอรรถท 16 ๑๖มาตรา ๗๐๐ ถาค าประกนหน อนจะตองช าระ ณ เวลามก าหนดแนนอนและเจาหน ยอมผอนเวลาใหแก

ลกหน ผค าประกนยอมหลดพนจากความรบผด เวนแตผค าประกนจะไดตกลงดวยในการผอนเวลาน น ขอตกลงทผค าประกนท าไวลวงหนากอนเจาหน ผอนเวลาอนมผลเปนการยนยอมใหเจาหน ผอนเวลาขอตกลง

น นใชบงคบมได

- 20 -

3) ถามขอตกลงทผค าประกนท าไวลวงหนากอนเจาหน ผอนเวลา ซงมผลเปนการยนยอม ใหเจาหน ผอนเวลาแกลกหน ได ขอตกลงเชนน น ามาใชบงคบไมได

3.3.1(6) เวลาและการบงคบใช

กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยค าประกน ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557ก าหนดเวลาและการบงคบใชไว ดงน 1) เวลาบงคบใชเมอพน 90 วน นบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา ประกาศวนท 13 พฤศจกายน 2557 บงคบใชคอ วนท 12 กมภาพนธ 2558 2) เมอบงคบใชแลวไมกระทบกบสญญาค าประกนทท าข นกอนวนท 12 กมภาพนธ 2558๑๗ เวนแตเปนกรณ 3.3.1(6) ขอ 3.) 3) สญญาค าประกนทท าไวกอนวนท 12 กมภาพนธ 2558 แตตองถกบงคบใชตามกฎหมายทแกไขเพมเตมต งแตวนท 12 กมภาพนธ 2558 มดงน (1) ถาลกหน ผดนด นบแตวนท 12 กมภาพนธ 2558 เปนตนไป สทธและหนาทของเจาหน และผค าประกน เปนไปตามมาตรา 686 แกไขใหม๑๘ (2) ถาเจาหน กระท าการใด ๆ นบแตวนท 12 กมภาพนธ 2558 เปนตนไป อนมผลเปนการลดจ านวนหน ทค าประกน รวมท งดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน หรอคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน น น ใหผค าประกนหลดพนจากการค าประกนตามเงอนไขทกฎหมายแกไขเพมเตมก าหนด๑๙

๑๗มาตรา ๑๘ บทบญญตของพระราชบญญตน ไมกระทบกระเทอนถงสญญาท ไดท าไวกอนวนท

พระราชบญญตน ใชบงคบ เวนแตกรณทพระราชบญญตน บญญตไวเปนอยางอน ๑๘มาตรา ๑๙ ในกรณทลกหน ผดนดนบแตวนทพระราชบญญตน ใชบงคบ สทธและหนาทของเจาหน

และผค าประกน ใหเปนไปตามมาตรา ๖๘๖ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน ๑๙มาตรา ๒๐ ในกรณทเจาหน กระท าการใดๆ นบแตวนทพระราชบญญตน ใชบงคบ อนมผลเปนการลด

จ านวนหน ทมการค าประกน รวมท งดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน หรอคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน รายน น ใหผค าประกนเปนอนหลดพนจากการค าประกนตามเงอนไขทบญญตไวในมาตรา ๖๙๑ วรรคหนงแหงประมวลกฎหมายแพง และพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

- 21 -

กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยค าประกน ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 ก าหนดเวลา

และการบงคบใชไว ดงน 4.) เวลาบงคบใชนบถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา ประกาศวนท

14 กรกฎาคม 2558 บงคบใชคอ วนท 15 กรกฎาคม 2558 5.) เมอบงคบใชแลวขอตกลงใดทไดท าข นระหวางวนทพระราชบญญตแกไข

เพมเตม (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 มผลบงคบใช จนถงวนกอนวนทกฎหมายแพงและพาณชย แกไขเพมเตม (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 ใชบงคบ ยงคงใชบงคบตอไปไดเทาทไมขดหรอแยงกน๒๐ 6.) การกระท าใดๆ ของเจาหน อนเปนผลลดจ านวนหน ทมการค าประกน ตามมาตรา 691 ระหวางวนทพระราชบญญตแกไขเพมเตม (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 มผลบงคบใช จนถง วนกอนวนทกฎหมายแพงและพาณชย แกไขเพมเตม (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 ใชบงคบ ใหเจาหน มหนงสอ แจงใหผค าประกนทราบถงการลดหน ดงกลาว ภายใน 60 วนนบแตกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยค าประกน ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 ใชบงคบ๒๑ 3.3.2 การทาสญญาจานอง

3.3.2(1) ผจานอง หมายถง ผเอาทรพยสนของตนทเปนอสงหารมทรพย หรอ สงหารมทรพยชนดพเศษ จ านองเปนประกนหน กบเจาหน โดยผจ านองมดวยกน 3 ลกษณะ คอ 1) ผจ านอง ทเอาทรพยประกนหน ตนเอง เชน ก กเงน ข ก จ านองทดนของตนเปนประกน 2) ผจ านอง ทเอาทรพยประกนหน บคคลอน เชน ก กเงน ข ค จ านองทดนของตนประกนหน ของ ก 3) ผรบโอนทรพยสนซงมจ านอง เชน ก กเงน ข ค จ านองทดนของตนประกนหน ของ ก ตอมา ค มอบทดนใหแก ง ง คอผรบโอนกรรมสทธทรพยสนซงมจ านอง

๒๐มาตรา 8 แหงพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 21 ) พ.ศ. 2558

ขอตกลงใดทไดท าข นระหวางวนทพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20 ) พ.ศ. 2557 มผลใชบงคบจนถงวนกอนวนทพระราชบญญตน ใชบงคบใหยงคงใชบงคบตอไปไดเทาท ไมขดหรอแยงบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

๒๑มาตรา 9 แหงพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 21 ) พ.ศ. 2558 ในกรณทเจาหน กระท าการใดๆ ระหวางวนทพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงละพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 มผลบงคบใช จนถงวนกอนวนทพระราชบญญตน ใชบงคบ อนมผลเปนการลดจ านวนหน ทค าประกน รวมท งดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน หรอคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน น น ใหเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงการลดหน ดงกลาวภายในหกสบวนนบแตวนทพระราชบญญตน ใชบงคบ ใหผค าประกนหลดพนจากการค าประกนตามเงอนไขทบญญตไวในมาตรา 691 วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

- 22 -

3.3.2(2) บทบญญตเรองค าประกนนามาใชกบการจานองโดยอนโลม (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 727 แกไขใหม)๒๒ ใชเฉพาะผจ านอง ซงจานองทรพยสนเพอประกนหน คนอน (3.3.2(1) ขอ 2)) เทาน น ทจะไดรบสทธน าบทบญญตวาดวยค าประกนมาใชโดยอนโลม และเฉพาะในเรองดงตอไปน 1) เจาหน กระท าการใด ๆ อนมผลลดจานวนหน ทมจ านองเปนประกน รวมท งดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน หรอคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 691 แกไขเพมเตมฉบบท 21)๒๓ ภายในอายของสญญาหน หากเจาหน และลกหน ไดมขอตกลงลดหน ไมวาจะเปนการลดจ านวนหน การลดจ านวนดอกเบ ย การลดคาสนไหมทดแทน หรอการลดคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน ถอวาเปนการตลลงลดหน ท งส น ซงการตกลงลดหน กสามารถท าไดหลายกรณ แตไมวาจะท าดวยกรณใดกตาม หากเจาหน ตองการใหผจ านอง รวมช าระหน ตามทไดลดหน กนน น เจาหน จะตองมหนงสอแจงใหผจ านองไดทราบถงขอตกลงทไดลดจ านวนหน กบลกหน ภายใน 60 วน นบแตวนทไดท าขอตกลงกบลกหน ในการน หากมการช าระหน ตามทลดแลวท งหมด ผจ านองกจะหลดพนจากความรบผด (เจาหน จะใชสทธตามสญญาจ านอง อกไมได) การช าระหน ท งหมดอาจท าได อยางหนงอยางใดดงตอไปน (1) ลกหน ไดช าระหน ตามทลดน นแลว (2) ลกหน ช าระหน ตามทลดไมครบถวน แตผจ านองช าระหน สวนทเหลอ (3) ลกหน ไมช าระหน ตามทลด แตผจ านองไดช าระหน ตามทลดแลว (4) หากมหนงสอแจงใหผจ านองไดทราบถงขอตกลงทไดลดจ านวนหน กบลกหน การช าระหน ของผจ านอง ตาม 2 หรอ 3 ผจ านองมสทธทจะช าระหน ไดแมจะลวงเลยก าหนดเวลาช าระหน ตามทลดไปแลว ท งน จะตองไมเกน 60 วนนบแตวนทครบก าหนดเวลาช าระหน ตามขอตกลงทลดหน (5) หากปรากฏวาเจาหน มหนงสอแจงใหผจ านองไดทราบถงขอตกลงทไดลดจ านวนหน กบลกหน เมอลวงพนระยะเวลาการช าระหน ตามทไดลดหน ผจ านองมสทธทจะช าระหน ไดภายใน 60 วนนบแตวนทเจาหน มหนงสอแจงใหผจ านองทราบถงขอตกลงน น

หากเปนกรณขอตกลงลดหน เกดข นภายหลงอายของสญญาหน (ลกหน ผดนดชาระหน แลว) หากเจาหน ตองการใหผจ านองรวมช าระหน ตามทไดลดหน กนน น เจาหน จะตองมหนงสอแจงใหผจ านอง ไดทราบถง

๒๒มาตรา 727 ใหน าบทบญญตมาตรา 691 มาตรา 697 มาตรา 700 และมาตรา 701 มาใชบงคบกรณ

ทบคคลจ านองทรพยสนเพอประกนหน อนบคคลอนจะตองช าระดวยโดยอนโลม ๒๓มาตรา ๖๙๑ ในกรณทเจาหน ตกลงกบลกหน อนมผลเปนการลดจ านวนหน ทมการค าประกนรวมท ง

ดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน หรอคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน รายน น ใหเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงดงกลาวภายในหกสบวนนบแตวนทตกลงน น ถาลกหน ไดช าระหน ตามทไดลดแลวกด ลกหน ช าระหน ตามทไดลดดงกลาวไมครบถวนแตผค าประกนไดช าระหน สวนทเหลอน นแลวกด หรอลกหน ไมช าระหน ตามทไดลดดงกลาวแตผค าประกนไดช าระหน ตามทไดลดน นแลวกด ใหผค าประกนเปนอนหลดพนจากการค าประกน .ในการช าระหน ของผค าประกนดงกลาว ผค าประกนมสทธช าระหน ได แมลวงเลยก าหนดเวลาช าระหน ตามทไดลด แตตองไมเกนหกสบวนนบแตวนทครบก าหนดเวลาช าระหน ดงกลาว ในกรณทเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงดงกลาวเมอลวงเลยก าหนดเวลาช าระหน ดงกลาว ในกรณทเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงดงกลาว เมอลวงเลยก าหนดเวลาช าระหน ตามทไดลดแลว ใหผค าประกนมสทธช าระหน ไดภายในหกสบวนนบแตวนทเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงขอตกลงน น ท งน ขอตกลงทท าข นภายหลง ทลกหน ผดนดช าระหน แลว หากในขอตกลงน นมการขยายเวลาช าระหน มใหถอวาเปนการผอนเวลาตามมาตรา 700

- 23 -

ขอตกลงทไดลดจ านวนหน กบลกหน ภายใน 60 วน นบแตวนทไดท าขอตกลงกบลกหน ในการน หากมการช าระหน ตามทลดแลวท งหมด ผจ านองกจะหลดพนจากความรบผดเชนเดยวกบกรณขางตน หากในขอตกลงลดหน มการก าหนดระยะเวลาการช าระหน ตามทไดลดหน เกดข น การก าหนดระยะเวลาช าระหน เชนน น ไมถอวาเปนการผอนเวลาการช าระหน ใหแกลกหน ตามมาตรา 700๒๔ กลาวคอไมจ าตองใหผจ านองมายนยอมดวย อกท ง ผจ านอง จะกลาวอางดวยอาศยเหตเรองผอนเวลาการช าระหน ตามมาตรา 700 เพอใหตนหลดพนจากการจ านองมได ยงตองรบผดในสญญาจ านองเชนเดม

อนง หากขอตกลงลดหน ระหวางเจาหน และลกหน มผลท าใหผจ านองมภาระเพมมากข น จากการทไดตกลงลดหน ตามทกลาวมาแลวขางตน ขอตกลงน นจะตกเปนโมฆะทนท (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 691 วรรคสอง) เชน ลกหน เปนหน เจาหน จ านวน 500,000 บาท จงไดท าขอตกลงลดหน เหลอ 400,000 บาท เมอมการช าระหน ตามทลดจ านวน 400,000 บาทแลว สามารถทจะไปบงคบจ านองไดอก 100,000 บาท กรณเชนน จงเปนการเพมภาระใหแกผจ านองเกนกวาจ านวน 400,000 บาท ตามทไดตกลงลดหน กนไว

หมายเหต ขอตกลงลดหน ยงไมท าใหสญญาหน ระงบ จนกวาจะมการช าระหน ตามทไดลดหน กนแลว แตดวยการลดหน เปนคณแกผจ านอง ดงน น เจาหน จะแจงใหผจ านองทราบถงการลดหน หรอไมกได หากเจาหน ไมแจงใหผจ านองทราบ สทธการช าระตามทลดของผจ านองกจะไมเกดข น ในการน หากลกหน ช าระหน ตามทลดและตามระยะเวลาทเจาหน ก าหนด ผจ านองกหลดพนจากการสญญาจ านอง แตหากลกหน ไมช าระหน ตามทลด ผจ านองกตองรบผดตามสญญาจ านองเชนเดม หากเจาหน แจงใหผจ านองทราบถงการลดหน ผจ านองกจะเกดสทธในการช าระหน ตามทลด หากไมช าระหน ตามทลด ผจ านองกตองรบผดตามสญญาจ านองเชนเดม อนมไดเปนการเพมภาระในการจ านองแตประการใด 2) ถาเจาหน กระท าการใด ๆ เปนเหตใหผจานองไมสามารถรบชวงสทธท งหมดหรอบางสวนไมวาสทธน นจะเกดจากการค าประกน การจ านองของบคคลอน การจ าน า และบรมสทธอนไดใหไวแกเจาหน ผจ านองยอมหลดพนจากความรบผดเพยงเทาทตองเสยหาย (ตาม ป.พ.พ.มาตรา 697)๒๕ เชน ก กเงน ข 50,000 บาท ค จ านองทดนเปนประกน ขณะเดยวกนให ง ค าประกนดวย 10,000 บาท ตอมา ข ยอมปลดการค าประกนให ง เชนน ข จะบงคบเอาทรพยสนจ านองของ ค ไดเพยง 40,000 บาท

๒๔มาตรา ๗๐๐ ถาค าประกนหน อนจะตองช าระ ณ เวลามก าหนดแนนอนและเจาหน ยอมผอนเวลาใหแกลกหน ผค าประกนยอมหลดพนจากความรบผด เวนแตผค าประกนจะไดตกลงดวยในการผอนเวลาน น

ขอตกลงทผค าประกนท าไวลวงหนากอนเจาหน ผอนเวลาอนมผลเปนการยนยอมใหเจาหน ผอนเวลาขอตกลงน นใชบงคบมได

๒๕มาตรา ๖๙๗ ถาเพราะการกระท าอยางใดอยางหนงของเจาหน เอง เปนเหตใหผค าประกนไมอาจเขารบ

ชวงไดท งหมดหรอแตบางสวนในสทธกด จ านองกด จ าน ากด และบรมสทธอนไดใหไวแกเจาหน แตกอนหรอในขณะท าสญญา ค าประกนเพอช าระหน น น ทานวาผค าประกนยอมหลดพนจากความรบผดเพยงเทาทตนตองเสยหายเพราะการน น

- 24 -

3) จ านองประกนหน ทมเวลาก าหนดตองช าระแนนอน และเจาหน ยอมผอนเวลาใหลกหน โดยผจ านองมไดตกลงดวยกบการผอนเวลาน น ผจ านองยอมหลดพนจากการบงคบ (ตามป.พ.พ.มาตรา 700 แกไขใหม)๒๖ เชน เจาหน มก าหนดช าระวนท 5 มกราคม ก เจาหน ตกลงผอนเวลาให ข ช าระหน เปนวนท 5 กมภาพนธ โดย ค ผจ านองไมไดตกลงดวย ค หลดพนการบงคบ 4) เมอหน ถงก าหนดช าระแลว ผจ านองขอช าระหน แกเจาหน แต เจาหน ไมรบชาระ (เจาหน ผดนด) ผจ านองยอมหลดพนการบงคบ (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 701)๒๗

3.3.2(3) บงคบจานอง

การบงคบจ านอง อาจท าได 3 วธ คอ 1) ผรบจ านอง (เจาหน ) ฟองศาลขอใหบงคบเอาทรพยสนจ านองออกขายทอดตลาดน าเงนมาช าระหน 2) ผรบจ านองฟองศาล เพอบงคบเอาทรพยจ านองหลด (คอบงคบเอาทรพยสนจ านองโอนมาเปนกรรมสทธของผรบจ านอง โดยไมมการขายทอดตลาด) 3) ผจ านองมหนงสอถงผรบจ านองเอาทรพยสนจ านองขายทอดตลาด น าเงนมาช าระหน โดยไมฟองศาลบงคบ

3.3.2(4) วธการ หลกเกณฑ เงอนไขการฟองบงคบจานอง (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 728 แกไขใหม)๒๘

1) กรณทรพยสนจ านองเปนของลกหน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 728 วรรคหนง แกไขใหม) (1) ผรบจ านองตองมหนงสอบอกกลาวลกหน ใหช าระหน กอน ภายในเวลา อนสมควร แตตองไมนอยกวา 60 วน นบแตวนทลกหน ไดรบค าบอกกลาว (2) ลกหน ละเลยไมช าระหน ตามทบอกกลาว

๒๖มาตรา ๗๐๐ ถาค าประกนหน อนจะตองช าระ ณ เวลามก าหนดแนนอนและเจาหน ยอมผอนเวลาใหแก

ลกหน ผค าประกนยอมหลดพนจากความรบผดเวนแตผค าประกนจะไดตกลงดวยในการผอนเวลาน น ขอตกลงทผค าประกนท าไวลวงหนากอนเจาหน ผอนเวลาอนมผลเปนการยนยอมใหเจาหน ผอนเวลาขอตกลง

น นใชบงคบมได ๒๗ มาตรา ๗๐๑ ผค าประกนจะขอช าระหน แกเจาหน ต งแตเมอถงก าหนดช าระกได ถาเจาหน ไมยอมรบช าระหน

ผค าประกนกเปนอนหลดพนจากความรบผด

๒๘มาตรา ๗๒๘ เมอจะบงคบจ านองน นผรบจ านองตองมหนงสอบอกกลาวไปยงลกหน กอนวาใหช าระหน ภายในเวลาอนสมควรซงตองไมนอยกวาหกสบวนนบแตวนทลกหน ไดรบค าบอกกลาวน นถาและลกหน ละเลยเสยไมปฏบตตามค าบอกกลาวผรบจ านองจะฟองคดตอศาลเพอใหพพากษาสงใหยดทรพยสนซงจ านองและใหขายทอดตลาดกได

ในกรณตามวรรคหนงถาเปนกรณผจ านองซงจ านองทรพยสนของตนไวเพอประกนหน อนบคคลอนตองช าระผรบจ านองตองสงหนงสอบอกกลาวดงกลาวใหผจ านองทราบภายในสบหาวนนบแตวนทสงหนงสอแจงใหลกหน ทราบถาผรบจ านองมไดด าเนนการภายในก าหนดเวลาสบหาวนน นใหผจ านองเชนวาน นหลดพนจากความรบผดในดอกเบ ยและคาสนไหมทดแทนซงลกหน คางช าระตลอดจนคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน รายน นบรรดาทเกดข นนบแตวนทพนก าหนดเวลาสบหาวนดงกลาว

- 25 -

2) กรณทรพยสนจ านองเปนของบคคลอน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 728 วรรคสอง แกไขใหม) (1) นอกจากผรบจ านองจะตองมหนงสอบอกกลาวลกหน ใหช าระหน ภายในเวลาอนสมควร แตตองไมนอยกวา 60 วน นบแตวนทลกหน ไดรบค าบอกกลาวแลว ผรบจ านองยงตองมหนงสอบอกกลาวใหผจ านองทราบภายใน 15 วน นบแตวนทสงหนงสอแจงลกหน ดวย (2) ลกหน ละเลยไมช าระหน ตามทผรบจ านองมหนงสอบอกกลาว ถาผรบจ านองไมมหนงสอบอกกลาวภายในก าหนด 15 วน ผจ านองหลดพนจากความรบผดในดอกเบ ยและคาสนไหมทดแทน ตลอดจนคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน น นทเกดข นนบแตพนก าหนดระยะเวลา 15 วน 3) กรณทรพยสนจ านองเปนของผรบโอน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 735 แกไขใหม)๒๙ (1) เมอลกหน ไมช าระหน (2) ผรบจ านองตองมจดหมายบอกกลาวแกผรบโอนลวงหนาเปนระยะเวลา ไมนอยกวา 60 วนกอน จงจะบงคบจ านองได (3) ผรบโอนไมไถถอนจ านองภายใน 60 วน นบแตวนบอกกลาว (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 737 แกไขใหม)๓๐

3.3.2(5) วธการ หลกเกณฑ เงอนไข การฟองบงคบเอาทรพยจานองหลด (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 729 แกไขใหม)๓๑

1) ผรบจ านองมหนงสอบอกกลาวใหลกหน ช าระหน ภายใน 60 วน นบแตวนบอกกลาวแลว (กรณทรพยสนจานองของลกหน ) 2) ผรบจ านองมหนงสอบอกกลาวใหลกหน ช าระหน ภายใน 60 วน นบแตวนรบหนงสอ และไดมหนงสอบอกกลาวแกผจ านองทราบแลว ภายใน 15 วน นบแตวนสงหนงสอ บอกกลาวลกหน (กรณทรพยสนจานองของบคคลอน) เมอผรบจานอง ไดดาเนนการตามแตกรณขางตนแลว ปรากฏวา 3) ลกหน ไมช าระหน ตามทบอกกลาวและ 4) ทรพยสนจ านองน น ไมมการจ านองเจาหน รายอน หรอจดทะเบยนบรมสทธ ใด ๆ ไวและ

๒๙มาตรา ๗๓๕ เมอผรบจ านองคนใดจะบงคบจ านองเอาแกผรบโอนทรพยสนซงจ านองผรบจ านองตองมจดหมายบอกกลาวแกผรบโอนลวงหนาเปนระยะเวลาไมนอยกวาหกสบวนกอนจงจะบงคบจ านองได

๓๐มาตรา 737 ผรบโอนจะไถถอนจ านองเมอใดกไดแตถาผรบจ านองไดบอกกลาววาจะบงคบจ านอง ผรบโอนตอง ไถถอนจ านองภายในหกสบวนนบแตวนรบค าบอกกลาว

๓๑มาตรา๗๒๙ในการบงคบจ านองตามมาตรา๗๒๘ถาไมมการจ านองรายอนหรอบรมสทธอนอนไดจดทะเบยนไวเหนอทรพยสนอนเดยวกนน ผรบจ านองจะฟองคดตอศาลเพอเรยกเอาทรพยจ านองหลดภายในบงคบแหงเงอนไขดงจะกลาวตอไปน แทนการขายทอดตลาดกได

(๑) ลกหน ไดขาดสงดอกเบ ยมาแลวเปนเวลาถงหาปและ (๒) ผรบจ านองแสดงใหเปนทพอใจแกศาลวาราคาทรพยสนน นนอยกวาจ านวนเงนอนคางช าระ

- 26 -

5) ลกหน ขาดสงดอกเบ ยมาแลวเปนเวลา 5 ป และ 6) ผรบจ านองแสดงใหเหนเปนทพอใจแกศาล วาราคาทรพยสนน นนอยกวาจ านวนเงนทคางช าระ หมายเหต การเอาทรพยจ านองหลดใชไดกบกรณทรพยสนจ านองของลกหน และกรณทรพยสนจ านองของบคคลอนเทาน น ไมสามารถใชกบกรณผรบโอนทรพยซงมจ านองได

3.3.2(6) วธการ หลกเกณฑ เงอนไข การขายทอดตลาดทรพยจานองโดยไมฟองศาลบงคบ (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 729/1 วรรคหนง แกไขใหม)๓๒

1) ภายหลงจากหน ถงก าหนดช าระแลว 2) ทรพยสนจ านองน นไมมจ านองกบรายอน หรอไมมจดทะเบยนบรมสทธใด ๆ 3) ผจ านองแจงเปนหนงสอไปยงผรบจ านอง เพอใหผรบจ านองด าเนนการ ใหมการขายทอดตลาดทรพยสนทจ านองโดยไมตองฟองเปนคดตอศาล 4) หนงสอแจงของผจ านองถอวาเปนหนงสอยนยอมใหขายทอดตลาด 5) ผรบจ านองตองด าเนนการขายทอดตลาดภายในเวลา 1 ป นบแตวนท ไดรบหนงสอ

3.3.2(7) สทธหนาทของผรบจานองและผจานองภายหลงการขายทรพยสนทจานอง โดยไมฟองตอศาล (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 729/1 วรรคสอง แกไขใหม)

1) ถาผรบจ านองไมขายทอดตลาดทรพยสนทจ านองภายใน 1 ป นบแต วนรบหนงสอแจงจากผจ านอง ผจ านองพนความรบผดในดอกเบ ยและคาสนไหมทดแทน ตลอดจนคาภาระ ตดพนอนเปนอปกรณแหงน บรรดาทเกดข นภายหลง 1 ป ดงกลาว 2) เมอผรบจ านองขายทอดตลาดทรพยสนแลวไดเงนสทธเทาใด ผรบจ านองตองจดสรรช าระหน และหน อปกรณใหเสรจส น

๓๒มาตรา ๗๒๙/๑ เวลาใดๆหลงจากทหน ถงก าหนดช าระถาไมมการจ านองรายอนหรอบรมสทธอนอนไดจดทะเบยนไวเหนอทรพยสนอนเดยวกนน ผจ านองมสทธแจงเปนหนงสอไปยงผรบจ านองเพอใหผรบจ านองด าเนนการใหมการขายทอดตลาดทรพยสนทจ านองโดยไมตองฟองเปนคดตอศาล โดยผรบจ านองตองด าเนนการขายทอดตลาดทรพยสนทจ านองภายในเวลาหนงปนบแตวนทไดรบหนงสอแจงน น ท งน ใหถอวาหนงสอแจงของผจ านองเปนหนงสอยนยอมใหขายทอดตลาด

ในกรณทผรบจ านองไมไดด าเนนการขายทอดตลาดทรพยสนทจ านองภายในระยะเวลาทก าหนดไวในวรรคหนงใหผจ านองพนจากความรบผดในดอกเบ ยและคาสนไหมทดแทนซงลกหน คางช าระตลอดจนคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน รายน นบรรดาทเกดข นภายหลงวนทพนก าหนดเวลาดงกลาว

เมอผรบจ านองขายทอดตลาดทรพยสนทจ านองไดเงนสทธจ านวนเทาใดผรบจ านองตองจดสรรช าระหน และอปกรณใหเสรจส นไปถายงมเงนเหลอกตองสงคนใหแกผจ านองหรอแกบคคลผควรจะไดเงนน น แตถาไดเงนนอยกวาจ านวนทคางช าระใหเปนไปตามทก าหนดไวในมาตรา ๗๓๓ และในกรณทผจ านองเปนบคคลซงจ านองทรพยสนเพอประกนหน อนบคคลอนจะตองช าระผจ านองยอมรบผดเพยงเทาทมาตรา ๗๒๗/๑ ก าหนดไว

- 27 -

3) เมอจดสรรช าระหน และหน อปกรณเสรจส นและมเงนเหลอ ตองสงคนแก ผจ านองหรอบคคลผควรไดรบเงนน น แตถาขายทอดตลาดไดเงนไมพอช าระหน สทธของผจ านองเปนดงน (1) ลกหน ไมตองรบผดในสวนหน ทขาด (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 733)๓๓ (2) ผจ านองไมตองรบผดในหน สวนทขาด กรณผจ านองจ านองทรพยสนของตนเพอประกนลกหน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 727/1 แกไขใหม)๓๔ 4.) เมอขายทอดตลาดทรพยสนทจ านองตามค าสงศาล หรอผรบจ านองขายทอดตลาดทรพยสนทจ านองตามหนงสอยนยอมของผจ านอง มผลใหสญญาจ านองระงบส นไป (ตาม ป.พ.พ.มาตรา 744 แกไขใหม)๓๕

3.3.2(8) ขอตกลงเกยวกบการจานองเปนโมฆะ

1) ขอตกลงอนมผลใหผจ านอง จ านองทรพยสนของตนประกนหน บคคลอน (ลกหน )ตองช าระหน เกนกวาราคาขายทรพยสนในเวลาทศาลสงบงคบจ านอง หรอเอาทรพยจ านองหลด (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 727/1 วรรคหนง แกไขใหม) 2) ขอตกลงอนมผลใหผจ านองรบผดอยางผค าประกน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 727/1 วรรคสอง แกไขใหม) ขอยกเวน กรณนตบคคลเปนลกหน และบคคลทมอ านาจในการจดการแทน นตบคคลตามกฎหมาย ไดน าทรพยสนของตนมาจ านองเพอประกนหน ของนตบคคลน น บคคลทมอ านาจเชนน น สามารถทจะมาเปนบคคลค าประกนไดอก โดยท าสญญาค าประกนไวตางหาก

ตวอยางเชน กรณทสหกรณ ไดกยมเงน และคณะกรรมการด าเนนการสหกรณคนใดคนหนงไดน าทรพยสนของตนมาจ านองเปนประกนหน ของสหกรณ คณะกรรมการฯ ผน น กยงสามารถมาเปนผค าประกนในหน จ านวนเดยวกนน ไดอก

๓๓มาตรา ๗๓๓ ถาเอาทรพยจ านองหลดและราคาทรพยสนน นมประมาณต ากวาจ านวนเงนทคางช าระกนอยกด หรอถาเอาทรพยสนซงจ านองออกขายทอดตลาดใชหน ไดเงนจ านวนสทธนอยกวาจ านวนเงนทคางช าระกนอยน นกด เงนยงขาดจ านวนอยเทาใดลกหน ไมตองรบผดในเงนน น

๓๔มาตรา ๗๒๗/๑ ไมวากรณจะเปนประการใดผจ านองซงจ านองทรพยสนของตนไวเพอประกนหน อนบคคลอนจะตองช าระไมตองรบผดในหน น นเกนราคาทรพยสนทจ านองในเวลาทบงคบจ านองหรอเอาทรพยจ านองหลด

ขอตกลงใดอนมผลใหผจ านองรบผดเกนทบญญตไวในวรรคหนง หรอใหผจ านองรบผดอยางผค าประกนขอตกลงน นเปนโมฆะ ไมวาขอตกลงน นจะมอยในสญญาจ านองหรอท าเปนขอตกลงตางหาก ท งน เวนแตเปนกรณทนตบคคลเปนลกหน และบคคลผมอ านาจในการจดการตามกฎหมายหรอบคคลทมอ านาจควบคมการด า เนนงานของนตบคคลน น เปนผจ านองทรพยสนของตนไวเพอประกนหน น นของนตบคคลและผจ านองไดท าสญญาค าประกนไวเปนสญญาตางหาก

๓๕มาตรา ๗๔๔ อนจ านองยอมระงบส นไป (๑) เมอหน ทประกนระงบส นไปดวยเหตประการอนใดมใชเหตอายความ (๒) เมอปลดจ านองใหแกผจ านองดวยหนงสอเปนส าคญ (๓) เมอผจ านองหลดพน (๔) เมอถอนจ านอง (๕) เมอขายทอดตลาดทรพยสนซงจ านองตามค าสงศาลอนเนองมาแตการบงคบจ านองหรอถอนจ านองหรอ

เมอมการขายทอดตลาดทรพยสนตามมาตรา ๗๒๙/๑ (๖) เมอเอาทรพยสนซงจ านองน นหลด

- 28 -

3) ขอตกลงเกยวกบการจ านองทแตกตางไปจากกฎหมายในเรอง๓๖ (1) การบงคบจ านอง (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 728) (2) การเอาทรพยจ านองหลด (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 729) (3) การบงคบจ านองผรบโอนทรพยสนทจ านอง (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 735)

3.3.2(9) การบงคบใช กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยค าประกน ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557

ก าหนดเวลาและการบงคบใชไว ดงน

1) กฎหมายวาดวยจ านองในสวนทแกไขเพมเตมมผลบงคบใช ต งแตวนท 12 กมภาพนธ 2558 เปนตนไป 2) เมอบงคบใชแลวไมกระทบตอสญญาจ านองทท าข นกอนวนท 12 กมภาพนธ 2558๓๗ เวนแตเปนกรณดงตอไปน ใหมผลบงคบต งแตวนท 12 กมภาพนธ 2558 เปนตนไป (1) กรณการจ านองทตองน าบทบญญตวาดวยค าประกนมาใชโดยอนโลม๓๘ ไดแก เรองการลดหน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 691) เรองเจาหน กระท าการเปนเหตใหผจ านอง ไมอาจรบชวงสทธท งหมดหรอบางสวน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 697) เรองการผอนเวลาใหลกหน (ตาม ป.พ.พ.มาตรา 700) และเรองเจาหน ไมรบช าระหน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา701) (2) กรณการบอกกลาว๓๙ กอนฟองศาลบงคบจ านองลกหน หรอผจ านองประกนหน บคคลอน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 728) หรอผรบโอนทรพยสนทจ านอง (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 735) (3) กรณผรบโอนทรพยสนซงจ านองตองการไถถอนจ านองเมอมการบอกกลาวบงคบจ านอง๔๐ (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 737)

กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยค าประกน ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558ก าหนดเวลาและการบงคบใชไว ดงน 3) เวลาบงคบใชนบถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา ประกาศ วนท 14 กรกฎาคม 2558 บงคบใชคอ วนท 15 กรกฎาคม 2558

๓๖มาตรา๗๑๔/๑บรรดาขอตกลงเกยวกบการจ านองทแตกตางไปจากมาตรา ๗๒๘ มาตรา ๗๒๙ และมาตรา

๗๓๕เปนโมฆะ ๓๗มาตรา ๑๘ บทบญญตของพระราชบญญตน ไมกระทบกระเทอนถงสญญาท ไดท าไวกอนวนท

พระราชบญญตน ใชบงคบเวนแตกรณทพระราชบญญตน บญญตไวเปนอยางอน ๓๘มาตรา ๒๑ บทบญญตตามมาตรา ๗๒๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตม

โดยพระราชบญญตน ใหใชกบสญญาจ านองทยงมผลบงคบอยในวนทพระราชบญญตน ใชบงคบดวย ๓๙มาตรา ๒๒ บทบญญตตามมาตรา ๗๒๘ และมาตรา ๗๓๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไข

เพมเตมโดยพระราชบญญตน ใหใชบงคบกบการบงคบจ านองทท าข นนบแตวนทพระราชบญญตน ใชบงคบดวย ๔๐มาตรา ๒๓ บทบญญตตามมาตรา ๗๓๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตม

โดยพระราชบญญตน ใหใชบงคบกบกรณทผรบโอนตองการไถถอนจ านองเมอมการบอกกลาวบงคบจ านองตามมาตรา ๗๓๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

- 29 -

4) เมอบงคบใชแลวขอตกลงใดทไดท าข นระหวางวนทพระราชบญญตแกไข

เพมเตม (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 มผลบงคบใช จนถงวนกอนวนทกฎหมายแพงและพาณชย ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 ใชบงคบ ยงคงใชบงคบตอไปไดเทาทไมขดหรอแยงกน๔๑

5.) การกระท าใด ๆ ของเจาหน อนเปนผลลดจ านวนหน ทมการจ านอง ตามมาตรา 727 ประกอบมาตรา 691 ระหวางวนทพระราชบญญตแกไขเพมเตม (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 มผลบงคบใช จนถงวนกอนวนทกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยค าประกน ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 ใชบงคบ ใหเจาหน มหนงสอแจงใหผจ านองทราบถงการลดหน ดงกลาว ภายใน 60 วนนบแตกฎหมายแพงและพาณชย ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 21) พ.ศ. 2558 ใชบงคบ๔๒

3.4 ประโยชนทไดรบ ขาราชการ พนกงานราชการ กองพฒนาระบบสนบสนนการสหกรณ/ส านกงานสหกรณจงหวด/ส านกงานสงเสรมสหกรณกรงเทพมหานคร พ นท 1 และ 2 มความร ความเขาใจเพมข น เกยวกบพระราชบญญต แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ฉบบท 20 พ.ศ.2557 และสามารถแนะน า ตรวจสอบ การจดท าสญญาค าประกนใหแกสหกรณ/กลมเกษตรกรไดอยางถกตอง

๔๑มาตรา 8 แหงพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 21 ) พ.ศ. 2558

ขอตกลงใดทไดท าข นระหวางวนทพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 20 ) พ.ศ. 2557 มผลใชบงคบจนถงวนกอนวนทพระราชบญญตน ใชบงคบใหยงคงใชบงคบตอไปไดเทาทไมขดหรอแยงบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

๔๒มาตรา 9 แหงพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท 21 ) พ.ศ. 2558 ในกรณทเจาหน กระท าการใดๆ ระหวางวนทพระราชบญญตแก ไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงละพาณชย (ฉบบท 20) พ.ศ. 2557 มผลบงคบใช จนถงวนกอนวนทพระราชบญญตน ใชบงคบ อนมผลเปนการลดจ านวนหน ทค าประกน รวมท งดอกเบ ย คาสนไหมทดแทน หรอคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหน น น ใหเจาหน มหนงสอแจงใหผค าประกนทราบถงการลดหน ดงกลาวภายในหกสบวนนบแตวนทพระราชบญญตน ใชบงคบ ใหผค าประกนหลดพนจากการค าประกนตามเงอนไขทบญญตไวในมาตรา 691 วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน